1–1703

1. LIBER GENESEOS

Quod Verbum Veteris Testamenti contineat arcana caeli, et quod omnia et singula spectent Dominum, Ipsius caelum, Ecclesiam, fidem, et quae sunt fidei, nemo mortalium ex littera capit; nam ex littera seu sensu litterae nemo aliud videt quam quod in genere spectent externa Ecclesiae Judaicae; cum tamen ubivis interna sunt quae nusquam patent in externis, praeter paucissima quae Dominus revelavit et explicuit apostolis; sicut quod Sacrificia significent Dominum; quod terra Canaan et Hierosolyma, caelum, unde vocatur Canaan et Hierosolyma caelestis; similiter Paradisus.

2. Sed quod omnia et singula, immo singularissima, usque ad minimam iotam, significent et involvant spiritualia et caelestia, adhuc orbis Christianus alte ignorat, quare etiam Vetus Testamentum parum curat. Ex unico hoc usque scire possunt quod Verbum, quia Domini et a Domino, nusquam dari possit nisi interius contineat talia quae sunt caeli, quae Ecclesiae, quae fideii alioquin non vocari potest Verbum Domini, nec dici quod vita aliqua ill, insit; nam unde vita, nisi ex illis quae sunt vitae, hoc est, nisi inde ut omnia et singula se referant ad Dominum, Qui est ipsissima vita? quare quicquid non interius spectat Ipsum, non vivit, immo, quae vox in Verbo non involvit Ipsum, seu ad Ipsum se refert suo modo, non est Divinum.

3. Absque vita tali, Verbum quoad litteram est mortuum; se enim habet Verbum sicut homo, qui, ut in orbe Christiano notum est, externus est et internus; externus homo separatus ab interno est corpus, et sic mortuum; internus autem est qui vivit, et dat externo vivere; internus homo est ejus anima: ita Verbum, quoad litteram solum, est sicut corpus absque anima.

4. Ex solo sensu litterae, cum ei inhaeret mens, nusquam videri potest quod talia contineat; sicut prima haec Geneseos, ex sensu litterae nusquam aliud noscitur quam quod agatur de Creatione Mundi, et de Horto Edenis qui vocatur Paradisus; tum de Adamo, ut primo homine creato; quis aliud autumat? Sed quod haec arcana contineant quae nusquam adhuc revelata sunt, ex illis quae sequuntur satis constabit; et quidem quod primum caput Geneseos in sensu interno agat de NOVA CREATIONE hominis, seu de ejus REGENERATIONE in genere, deque Antiquissima Ecclesia in specie, et quidem ita ut ne minimum vocis sit quod non repraesentat, significat et involvit.

5. Sed quod ita se res habeat, nemo mortalium usquam scire potest nisi ex Domino; quare in antecessum licet manifestare quod ex Divina Domini Misericordia concessum sit nunc per aliquot annos jugiter et continue interesse consortio spirituum et angelorum, eos audire loquentes, et cum iis vicissim loqui; inde datum audire et videre stupenda quae in altera vita, quae nusquam ad alicujus hominis cognitionem, nec in ejus ideam, venerunt; instructus ibi sum de spirituum diversis generibus; de statu animarum post mortem; de inferno, seu statu lamentabili infidelium; de caelo, seu statu felicissimo fidelium; imprimis de Doctrina fidei quae agnoscitur in universo caelo; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, plura in sequentibus.


CAPUT PRIMUM
1. In principio creavit Deus{1} caelum et terram.
@1 In both A and I we find Jehovah and Deus in capitals in the complete chapters from The Word, but in ordinary type in the succeeding explanatory portions of the work.$
2. Et terra erat vacuitas et inanitas, et caligo super faciebus abyssi; et Spiritus DEI se motitans super facies aquarum.
3. Et dixit DEUS, Sit lux, et facta est lux.
4. Et vidit DEUS lucem, quod bona; et distinxit Deus inter lucem et inter tenebras.
5. Et vocavit DEUS lucem, diem; et tenebras vocavit noctem Et fuit vespera, et fuit mane, dies primus.
6. Et dixit DEUS, Sit expansum in medio aquarum, et sit distinguens inter aquas aquis.
7. Et fecit DEUS expansum illud, et distinxit inter aquas, qua� sub expanso, et inter aquas, quae supra expansum; et factum ita.
8. Et vocavit DEUS expansum, caelum. Et fuit vespera, et tui mane, dies secundus.
9. Et dixit DEUS, Congregentur aquae sub caelo ad locum unum et appareat arida; et factum ita.
10. Et vocavit DEUS aridam, terram, et congregationem aquarum vocavit maria: et vidit DEUS quod bonum.
11. Et dixit DEUS, Progerminare faciat terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, arborem fructus facientem fructum secundum speciem suam, in quo semen ejus, super terra; et factum ita.
12. Et produxit terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, secundum speciem suam, et arborem facientem fructum, in quo semen ejus, secundum speciem suam; et vidit DEUS quod bonum
13. Et fuit vespera, et fuit mane, dies tertius.
14. Et dixit DEUS, Sit luminaria in expanso caelorum, ad distinguendum inter diem, et inter noctem; et erunt in signa, et in stata tempora, et in dies, et annos.
15. Et erunt in luminaria in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra; et factum ita.
16. Et fecit DEUS duo luminaria magna, luminare magnum ac dominandum die, et luminare minus ad dominandum nocte, et stellas
17. Et posuit illa DEUS in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra;
18. Et ad dominandum in die, et in nocte, et ad distinguendum inter lucem, et inter tenebras; et vidit DEUS quod bonum.
19. Et fuit vespera, et fiat mane, dies quartus.
20. Et dixit DEUS, Prorepere faciant aquae reptile, animam viventem; et avis volitet super terra, super faciebus expansi caelorum.
21. Et creavit DEUS cetos magnos; et omnem animam viventem reptantem, quam prorepere fecerunt aquae, secundum species suas; et omnem avem alae secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum.
22. Et benedixit iis DEUS, dicendo, Fructificate et multiplicate vos, et implete aquas in maribus; et avis multiplicabitur in terra.
23. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quintus.
24. Et dixit DEUS, Producat terra animam viventem secundum speciem suam; bestiam et se movens, et feram istius terrae secundum speciem suam; et factum ita.
25. Et fecit DEUS feram terrae secundum speciem suam; et bestiam secundum speciem suam, et omne reptans humi secundum speciem suam; et vidit DEUS quod bonum.
26. Et dixit DEUS, Faciamus hominem in imaginem Nostram, secundum similitudinem Nostram; et dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans, quod reptat super terra.
27. Et creavit DEUS hominem in imaginem Ipsius, in imaginem DeI creavit illum; masculum et feminam creavit illos.
28. Et benedixit illis Deus, et dixit illis DEUS, Fructificate et multiplicate vos, et implete terram, et subjugate eam; et dominamini in pisces maris, et in avem caelorum, et in omne vivum reptans super terra.
29. Et dixit DEUS, Ecce, do vobis omnem herbam seminificantem semen, quae super faciebus totius terrae, et omnem arborem, in qua fructus; arbor producens semen vobis erit in cibum.
30. Et omni ferae terrae, et omni avi caelorum, et omni reptanti super terra, in quo anima vivens, omne viride herbae in escam; et factum ita.
31. Et vidit DEUS omne quod fecit, et ecce bonum valde. Et fuit vespera, et fuit mane, dies sextus.

6. CONTENTA

SEX dies seu tempora quae sunt tot successivi status regenerationis hominis, in genere ita se habent.

7. Primus status est qui praecedit, tam ab infantia quam proxime ante regenerationem, et vocatur ‘vacuitas, inanitas et caligo.’ Et primus motus, qui est misericordia Domini, est ‘Spiritus Dei motitans se super faciebus aquarum.’

8. Secundus status est cum distinguitur inter illa quae sunt Domini et quae sunt hominis propria: quae sunt Domini vocantur in Verbo ‘reliquiae,’ suntque hic imprimis cognitiones fidei quas ab infantia didicit; quae reconduntur nec patent priusquam in statum hunc venit: qui status raro hodie existit absque tentatione, infortunio, tristitia, quae faciunt ut ea quae sunt corporis et mundi, ita quae sunt propria, quiescant et quasi moriantur: ita quae sunt externi hominis, separantur ab illis quae sunt interni; in interno sunt reliquiae, a Domino ad hoc tempus et ad hunc usum, reconditae.

9. Tertius status est Paenitentiae; in quo, ex interno homine, loquitur pie et devote, et producit bona, sicut charitatis opera sed quae tamen sunt inanimata, quia putat a se; et vocantur ‘herba tenera,’ tum ‘herba seminis,’ dein ‘arbor fructus.’

10. Quartus status est cum afficitur Amore et illuminatur Fide: prius quidem locutus est pia et produxit bona, sed ex statu tentationis et angustiae, non ex fide et charitate: ideo illa in interno homine nunc accenduntur, et vocantur ‘bina luminaria.’

11. Quintus status est quod ex fide loquatur seque inde confirmat in vero et bono; quae tunc producit, sunt animata, et vocantur ‘pisces maris et aves caelorum.’

12. Sextus status est cum ex fide et inde ex amore, vera loquitur et bona facit: quae tunc producit, vocantur ‘anima vivens et bestia.’ Et quia tunc incipit simul ac ex fide, etiam ex amore agere, fit homo spiritualis, qui vocatur ‘imago.’ Ejus vita spiritualis delectatur eI sustentatur illis quae sunt cognitionum fidei et quae sunt operum charitatis, quae vocantur ‘ejus cibi’: et ejus vita naturalis delectatur et sustentatur iis quae sunt corporis et sensuum, ex quibus pugna, usque dum amor regnat et fit homo caelestis.

13. Qui regenerantur, non omnes ad statum hunc veniunt, sed quidam, et maxima pars hodie, solum ad primum; quidam modo ad alterum; quidam ad tertium, quartum, quintum; raro ad sextum; et vix ullus ad septimum.

14. SENSUS INTERNUS

In sequentibus per DOMINUM unice intelligitur Salvator mundi Jesus Christus, et Dominus appellatur absque ceteris nominibus: pro Domino agnoscitur et adoratur in universo caelo, quia Ipsi omnis potestas in caelis et in terris: mandavit etiam dicendo,
Vos vocatis Me Domine, recte dicitis; sum namque, Joh.
xiii 13.
Et discipuli post resurrectionem appellarunt Ipsum Dominum.

15. In universo caelo nec sciunt alium Patrem quam Dominum, quia unus, sicut Ipse dixit,

Ego sum via, et veritas, et vita;…dicit Philippus, Monstra nobis Patrem;…dicit ei Jesus, Tantum temporis vobiscum sum, non nosti Me, Philippe? qui vidit Me, vidit Patrem; quomodo ergo tu dicis, monstra nobis Patrem? nonne credis, quod Ego in Patre, et Pater in Me, sit?…credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me, Joh. xiv 6, 8-11.

16. Vers. I. In principio creavit Deus caelum et terram: ‘Principium’ vocatur antiquissimum tempus; per prophetas passim ‘dies antiquitatis,’ ut et ‘dies aeternitatis.’ Principium etiam involvit tempus primum cum regeneratur homo, nam tunc e novo nascitur et vitam accipit; ipsa regeneratio vocatur inde nova hominis creatio. ‘Creare, formare et facere’ ubivis fere in propheticis significant regenerare, cum differentia; ut apud Esaiam,
Omnem vocatum nomine Meo, et ad gloriam Meam creavi illum, formavi etiam feci illum, xiii 7.
Quare Dominus vocatur Redemptor, Formator ab utero, Factor, ut et Creator, ut apud eundem prophetam,
Ego Jehovah, Sanctus vester, Creator Israelis, Rex vester, xliii 15:
apud Davidem,
Populus creatus laudabit Jah, Ps. cii 19 [A.V. 18];
apud eundem,

Emittis spiritum Tuum, creabuntur, et renovas facies humi, Ps. civ 30.
Quod ‘caelum’ significat internum hominem, et ‘terra,’ ante regenerationem, externum, ex sequentibus videatur.

17. Vers. 2. Et terra erat vacuitas et inanitas, et caligo super faciebus abyssi; et Spiritus Dei se motitans super facies aquarum: Homo ante regenerationem vocatur ‘terra vacua et inanis,’ etiam ‘humus,’ cui nihil boni et veri inseminatum est; ‘vacuum’ ubi nihil boni, et ‘inane’ ubi nihil veri; inde ‘caligo,’ seu stupor et ignorantia omnium quae sunt fidei in Dominum, proinde quae sunt vitae spiritualis et caelestis; qui homo describitur a Domino per Jeremiam,

Stolidus populus Meus, Me non norunt; stulti filii ii, et non intelligentes; sapientes ad malum faciendum, et bonum facere non sciunt; vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas, et ad caelos, et non lux eorum, iv 22, 23, 25.{1}

@ 1 Verse 25 is not quoted, but contains matter relevant to the subject dealt with here. This will be found to be the case with many of S’s. refs.$

18. ‘Facies abyssi’ sunt ejus cupiditates et inde falsitates, es quibus et in quibus totus est; qui quia ei nihil lucis, est sicut abyssus, seu confusum obscurum quid: vocantur tales quoque abyssi et profunditates maris passim in Verbo, quae exsiccantur, seu vastantur, antequam regeneratur homo; ut apud Esaiam,
Expergiscere juxta dies antiquitatis, generationes aeternitatum,…nonne tu exsiccans mare, aquas abyssi magnae, et ponens profunditates maris in viam, ut transeant redempti?…Redempti Jehovae revertantur, li 9-11.

Homo etiam talis cum inspicitur e caelo, apparet instar molis nigrae cui nihil vitale. Involvunt eadem in communi vastationem hominis, de qua apud prophetas plura, quae praecedit regenerationem; nam antequam homo scire potest quid verum, et affici bono, removenda sunt quae impediunt et quae repugnant; ita vetus homo moriturus, antequam novus concipi potest.

19. Per ‘Spiritum Dei’ intelligitur Misericordia Domini, de qua praedicatur ‘motitare,’ sicut solet gallina super ova, hic super illa quae Dominus apud hominem recondit et appellantur passim ‘reliquiae’ in Verbo; sunt cognitiones veri et boni, quae nusquam in lucem aut diem veniunt priusquam externa vastata sunt; cognitiones illae vocantur hic ‘facies aquarum.’

20. Vers. 3. Et dixit Deus, Sit lux, et facta est lux. Primum est, cum homo incipit scire quod sit bonum et verum aliquod superius: homines prorsus externi ne quidem sciunt quid bonum et quid veram; nam omnia quae sunt amoris sui et amoris mundi, putant esse bona; et omnia quae amoribus istis favent, putant esse vera, ita nescientes quod bona ista sint mala et vera ista sint falsa: at cum concipitur homo e novo, primum scire incipit quod bona ejus non sint bona; cumque magis ad lucem venit, quod Dominus sit et quod Dominus sit ipsum bonum et verum: quod scire debeant quod Dominus sit, Ipse dicit apud Johannem,
Nisi credideritis, quod Ego sim, moriemini in peccatis vestris, viii 24;
dein quod Dominus sit ipsum bonum seu vita, et ipsum verum seu lux, ac ita quod nullum bonum et verum nisi a Domino, etiam apud Johannem,

In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus {1} erat Verbum,…omnia per Ipsum facta sunt, et sine Ipso factum est nihil, quod factum est; in Ipso vita erat, et vita erat lux hominum, lux autem in tenebris apparet;…Ipse erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in mundum, i 1, 3, 4, 9.

@ 1 The order of words here is just as in Sch., Vulg., and Gk.; the Gk. is Kai Theos en ho logos.$

21. Vers. 4, 5. Et vidit Deus lucem, quod bona; et distinxit Deus inter lucem et inter tenebras. Et vocavit Deus lucem, diem; et tenebras vocavit noctem. ‘Lux’ dicitur bona, quia ex Domino, Qui est ipsum bonum: ‘tenebrae’ sunt quae antequam e novo concipitur et nascitur homo; apparuerunt sicut lux, quia malum sicut bonum, et falsum sicut verum, sed sunt tenebrae, suntque propria hominis quae manent. Omnia quaecumque Domini sunt, comparantur ‘diei,’ quia lucis sunt; et omnia quaecumque propria hominis, comparantur ‘nocti,’ quia caliginis: ita pluries in Verbo.

22. Vers. 5. Et fuit vespera, et fuit mane, dies primus. Quid vespera et quid mane, inde jam noscitur. ‘Vespera’ est omnis status praecedens, quia umbrae, seu falsitatis et nullius fidei; ‘mane’ est omnis status sequens, quia lucis, seu veritatis et cognitionum fidei ‘Vespera’ in genere significat omnia quae propria sunt hominis; ‘mane’ autem quae sunt Domini; ut per Davidem,

Spiritus Jehovae locutus est in me, et sermo ipsius super lingua mea; dixit Deus Israelis, mihi locutus est Petra Israelis,…Ille sicut lux mane, dum oritur sol, mane non nubes, dum a splendore, a pluvia, herba tenera e terra, 2 Sam. xxiii 2-4.

Quia ‘vespera’ est quando nulla fides, et ‘mane’ quando fides, Adventus Domini in mundum appellatur ‘mane,’ et tempus quando venit, quia tunc nulla fides, appellatur ‘vespera’; apud Danielem,
Sanctus dixit ad me, Usque ad vesperam, cum fit mane, bis mille et trecenta, {x}viii 14, 26.
Similiter accipitur ‘mane’ pro omni adventu Domini, in Verbo, ita est vox novae creationis.

23. Quod ‘dies’ pro ipso tempore accipiatur, nihil communius est in Verbo; ut apud Esaiam,

Propinquus est dies Jehovae….Ecce dies Jehovae venit…. Caelum commovebo, et contremiscet terra e loco suo,…in die excandescentiae irae Meae….Propinquum ad veniendum est tempus ipsius, et dies ejus non protrahentur, xiii 6, 9, 13, 22:
et apud eundem prophetam,
In diebus antiquitatis antiquitas ejus….Fiet in die illo oblivioni tradetur Tyrus septuaginta annis, juxta dies regis unius, xxiii 7, {x}15.
Quia ‘dies’ pro tempore, etiam pro statu istius temporis accipitur, ut apud Jeremiam,
Vae nobis, quia declinavit dies, quia extenderunt se umbrae vesperae, vi4:
et apud eundem prophetam,
Si irritum reddideritis foedus Meum diei, et foedus Meum noctis, ut non sit diurnum, et nox in tempore suo, xxxiii 20, 25;
tum,
Renova dies nostros, sicut antiquitus, Thren. v 21.

24. Vers. 6. Et dixit Deus, Sit expansum in medio aquarum, et sit distinguens inter aquas aquis. Postquam Spiritus Dei seu Misericordia Domini produxit in diem cognitiones veri et boni, et dedit primam lucem quod Dominus sit et quod Dominus sit ipsum bonum et ipsum verum, et quod nullum bonum et verum nisi a Domino, tunc distinguit inter hominem internum et externum, ita inter cognitiones quae sunt apud hominem internum, et scientifica quae sunt hominis externi. Homo internus vocatur ‘expansum’; cognitiones quae apud hominem internum, appellantur ‘aquae supra expansum’; et scientifica hominis externi vocantur ‘aquae sub expanso.’ [2] Homo antequam regeneratur, ne quidem novit quod internus homo detur, minus quid internus, putans non distinctos esse, quia immersus corporeis et mundanis; etiam, quae interni hominis sunt, immersit iisdem, et ex distinctis unum confusum obscurum fecit: ideo primum dicitur ut sit ‘expansum in medio aquarum,’ tum ut sit ‘distinguens aquis inter aquas,’ non autem distinguens ‘aquas inter aquas.’ Mox vero ita,
Vers. 7, 8. Et fecit Deus expansum illud, et distinxit inter aquas, quae sub expanso, et inter aquas, quae supra expansum; et factum ita. Et vocavit Deus expansum, caelum.
[3] Alterum itaque quod homo dum regeneratur, animadvertit, est quod scire incipiat dari internum hominem; aut quod quae sunt apud internum hominem, sint bona et vera, quae solius Domini: et quia homo externus cum regeneratur, talis est ut usque putet bona quae agit, ex se agere, et vera quae dicit, ex se dicere; et quia talis, per ea, sicut per propria, ducitur a Domino ad bonum agendum et ad veram loquendum, ideo praecedit distinctio ab iis quae sub expanso, et sequitur de iis quae supra expansum. Arcanum etiam caeleste est quod homo per propria, tam per fallacias sensuum quam per cupiditates, ducatur et flectatur a Domino ad illa quae sunt vera et bona, et sic quod omnia et singula momenta regenerationis procedant a vespera ad mane, sicut ab externo homine ad internum, seu a terra ad caelum; quare nunc expansum seu internus homo appellatur ‘caelum.’

25. ‘Expandere terram, et extendere caelos’ est sollemnis locutio apud Prophetas ubi de regeneratione hominis agitur, ut apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah, Redemptor tuus, et Formator tuus ab utero: Ego Jehovah faciens omnia, extendens caelos Solus, et expandens terram a Me Ipso, xliv 24:
tam, ubi de adventu Domini aperte dicitur,
Calamum contusum non confringit, et linum fumigans non exstinguit, ad veritatem profert judicium;
hoc est, fallacias non frangit nec cupiditates exstinguit, sed ad veram et bonum flectit, sic sequitur,
Deus Jehovah creat caelos, et extendit illos, expandit terram, et productiones ejus; dat animam populo super ea, et spiritum ambulantibus in ea, xlii 3-5.
Praeter etiam alibi aliquoties.

26. Vers. 8. Et fuit vespera, et fuit mane, dies secundus: Quid ‘vespera,’ quid ‘mane,’ et quid ‘dies,’ prius ad vers. 5.

27. Vers. 9. Et dixit Deus, Congregentur aquae sub caelo ad locum unum, et appareat arida; et factum ita. Cum novit quod homo internus et extemus detur, et quod vera et bona ab homine interno, seu per hominem internum ad externum, a Domino influant, tametsi non ita apparet, tunc illa, seu cognitiones veri et boni, quae apud eum, in memoria ejus reconduntur et inter scientifica referuntur; quicquid enim memoriae externi hominis insinuatur, sive naturale sit, sive spirituale, sive caeleste, ibi manet ut scientificum, et inde producitur a Domino. Cognitiones illae sunt ‘aquae congregatae ad locum unum,’ et vocantur ‘maria’; ipse autem homo externus vocatur ‘arida,’ et mox ‘terra,’ secundum haec quae sequuntur.

28. Vers. 10. Et vocavit Deus aridam, terram, et congregationem aquarum vocavit maria; et vidit Deus quod bonum. Quod ‘aquae’ significent cognitiones et scientifica, communissimum est in Verbo, inde quod ‘maria’ collectionem earum, ut apud Esaiam,
Plena erit terta scientia Jehovae, sicut aquae mare contegentes, xi 9:
et apud eundem prophetam, ubi de defectu cognitionum et scientificorum agitur,
Deficient aquae de mari, fluvius exsiccabitur et exarescet et recedent flumina, xix 5, 6:
apud Haggaium, ubi de Ecclesia nova,

Ego commovens caelos et terram, et mare et aridam; et commovebo omnes gentes, et venient desiderium omnium gentium, et implebo domum hanc gloria, ii 6, 7:
et de homine regenerando apud Zachariam,
Erit dies unus ille, notus est Jehovae, non dies, nec nox, et erit, ad tempus vesperae erit lux, et erit in die illo, exibunt aquae vivae a Hierosolyma, pars earum ad mare orientale, et pars earum ad mare posterum, xiv 7, 8:
per Davidem, ubi describitur homo vastatus qui regenerandus, Dominum adoraturus,
Jehovah vinctos suos non spernit, laudabunt Ipsum caeli et terra, maria et omne reptans in iis, Ps. lxix 35 [A.V. 34].
Quod ‘terra’ significet receptaculum, apud Zachariam,
Jehovah extendens caelos, et fundans terram, et formans spiritum hominis in medio ejus, xii I.

29. Vers. 11, 12. Et dixit Deus, Progerminare faciat terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, arborem fructui facientem fructum, secundum speciem suam, in quo semen ejus, super terra; et factum ita. Et produxit terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, secundum speciem suam, et arborem facientem fructum, in quo semen ejus, secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum. Cum terra sic praeparata est, seu homo, ut a Domino recipere possit semina caelestia et producere aliquid boni et veri, tunc Dominus primum progerminare facit teneram quoddam, quod vocatur ‘herba tenera’; tum aliquid utilius, quod rursus se proseminat, et vocatur ‘herba seminificans semen’; tandem aliquod bonum quod se fructificat, et vocatur ‘arbor faciens fructum, in quo semen ejus,’ quodlibet secundum speciem suam. Homo qui regeneratur, primum talis est ut putet bonum quod facit, esse ex semet, et verum quod dicit, esse ex semet, cum tamen ita se res habet quod omne bonum et omne verum sit a Domino, quare qui putat esse a semet, is nondum habet vitam verae fidei, quam tamen postmodum recipere potest; nondum enim credere potest quod a Domino, quia in statu praeparationis ad recipiendam vitam fidei est; status iste repraesentatur hic per inanimata; et status vitae fidei postmodum per animata. [2] Quod Dominus sit ‘seminans,’ ‘semen’ sit Verbum Ipsius, et quod ‘terra’ homo, Ipse dignatus est dicere, Matth. xiii 19-24, 37-39; Marc. iv 14-21; Luc. via.11-16. Describit etiam similiter,
Ita est regnum Dei, ut homo, dum jacit {1} semen in terram, et dormit et surgit nocte et die; et semen germinat et assurgit, quomodo is nescit, sponte enim terra fructum fert, primum herbam, dein spicam, deinde plenum frumentum in spica, Marc. iv 26-28.
Per ‘regnum Dei’ in universali sensu intelligitur universum caelum; in minus universali Ecclesia vera Domini; in particulari unusquisque qui est verae fidei, seu per fidei vitam regeneratus, quare is quoque vocatur ‘caelum’ quia in illo est caelum, tum regnum Dei quia in illo est regnum Dei, quod Ipse Dominus docet per Lucam,

Jesus interrogatus a Pharisaeis, Quando venit regnum Dei? respondit iis, et dixit, Non venit regnum Dei cum observatione, neque dicent, Ecce hic, aut, Ecce illic; ecce enim regnum Dei intra vos est, xvii 20, 21.
Hoc tertium successivum est regenerationis hominis, et status ejus paenitentiae, similiter ab umbra procedens ad lucem, seu a vespera ad mane, quare dicitur, vers. 13, Et fuit vespera, et fuit mane, dies tertius.

@ 1 jacet 1.$

30. Vers. 14-17. Et dixit Deus, Sit luminaria in expanso caelorum, ad distinguendum inter diem et inter noctem; et erunt in signa, et in stata tempora, et in dies, et annos. Et erunt in luminaria in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra; et factum ita. Et fecit Deus duo luminaria magna, luminare magnum ad dominandum die, et luminare minus ad dominandum nocte, et stellas. Et posuit illa Deus in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra. Quid ‘luminaria magna,’ non satis intelligi potest nisi sciatur primum quae essentia fidei, tum quae ejus progressio apud eos qui e novo creantur. Ipsa essentia et vita fidei est solus Dominus; qui enim non credit in Dominum non habere potest vitam, ut Ipse dixit apud Johannem,

Qui credit in Filium, habet vitam aeternam, qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manebit super eo, iii 36.

[2] Progressio fidei apud eos qui e novo creantur, est talis; primum nullius vitae sunt, nam in malo et falso non est vita, sed in bono et vero: dein accipiunt vitam a Domino per fidem, primum per fidem memoriae, quae est fides scientifica; tum per fidem intellectu, quae est fides intellectualis; dein per fidem corde, quae est fides amoris seu salvifica. Fides scientifica et intellectualis repraesentata est a versu 3 ad 13 per inanimata; fides autem vivificata per amorem repraesentatur a versu 20 ad 25 per animata; quare hic nunc primum agitur de amore et inde fide, {1} quae vocantur ‘luminaria’; amor est ‘luminare magnum, quod dominatur die’; fides ex amore est ‘luminare minus, quod dominatur nocte;’ quae quia unum facient, dicitur de fis in singulari, sit, non autem sint, lumina. [3] Amor et fides se habent in interno homine sicut calor et lux in externo corporeo, quare illa per haec repraesentantur; ideo luminaria posita dicuntur in expanso caelorum, seu in interno homine, magnum luminare in ejus voluntate et minus in ejus intellecta, sed apparent solum in voluntate et intellectu, sicut lux solis in objectis; est solius Domini Misericordia, quae amore voluntatem et veritate seu fide intellectum afficit.

@ 1 Fides 1.$

31. Quod ‘luminaria magna’ significent amorem et fidem: et quoque nominentur sol, luna et stellae, constat passim apud Prophetas, ut apud Ezechielem,

Obtegam, cum exstinxero te, caelos, et atrabo stellas eorum: solem nube obtegam, et luna non lucere faciet lucem suam, omnia luminaria lucis in caelis atrabo super te, daboque tenebras super terra tua, xxxii 7, 8;
ubi agitur de Pharaone et Aegyptio, per quos intelligitur in Verbo sensuale et scientificum, hic quod per sensualia et scientifica exstinxerint amorem et fidem: apud Esaiam,
Dies Jehovae ad ponendum terram in desolationem, nam stellae caelorum, et oriones {1} eorum, non facient lucere lucem suam, obtenebratus sol in exitu suo, et luna non splendere faciet lucem suam, xiii 9, 10:
apud Joelem,
Venit dies Jehovae, dies tenebrarum et caliginis, coram Ipso contremiscit terra, commoventur caeli, sol et luna atrantur, et stellae retrahunt splendorem suum, ii [1,] 2, 10.
[2] Apud Esaiam, ubi agitur de Adventu Domini et illuminatione gentium, ita de nova Ecclesia, in particulari de singulis qui in tenebris sunt et lucem accipiunt ac regenerantur,
Surge, illuminare, quia venit lux tua, ecce tenebrae obtegunt terram, et caligo populos, et super te exorietur Jehovah, ambulabuntque gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tua, erit Jehovah tibi in lucem aeternitatis, non occidet amplius sol tuus, et luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, lx 1-3, 19, 20:
apud Davidem,
Jehovah facit caelos in intelligentia,…expandit terram super aquis,…facit luminaria magna,…solem ad dominandum in die,…et lunam et stellas ad dominandum in nocte, Ps. cxxxvi 5-9;
et apud eundem,
Glorificate Jehovam sol et luna, glorificate Ipsum omnes stellae lucis; glorificate Ipsum caeli caelorum; et aquae, quae supra caelos, Ps. cxlviii 3, 4.
[3] In quibus omnibus locis ‘luminaria’ significant amorem et fidem. Quia luminaria repraesentabant et significabant amorem et fidem in Dominum, praeceptum est in Ecclesia Judaica ut luminare perpetuum esset accensum a vespera ad mane, nam quicquid Ecclesiae illi praeceptum erat, repraesentativum Domini erat; de quo luminari ita,

Praecipe filiis Israelis, ut accipiant oleum ad luminare, ad ascendere faciendum lucernam jugiter. In tentorio conventus extra velum, quod est super testimonium, disponet illam Aharon et filii illius, a vespera usque ad mane, coram Jehovah. [Exod. xxvii 20, 21.]

Quae quod significent amorem et fidem, quae Dominus accendit et lucere facit in interno homine, et per internum hominem in externo ibi loci, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur.

@ 1 The Heb. is (kesilihem) from (kesil), the name given by the Jews to the constellation Orion. Sch. has sidera, A.V. constellations.$

32. Amor et fides vocantur primum ‘luminaria magna’; dein amor ‘luminare magnum,’ et fides ‘luminare minus’; et de amore dicitur quod ‘dominabitur in die,’ et de fide quod ‘dominabitur in nocte’; haec quia arcana sunt, et abdita imprimis in hoc fine dierum ex Divina Domini Misericordia, licet aperire quomodo se res habet quod abdita imprimis in hoc fine dierum, causa est quia nunc es consummatio {1} saeculi, et amor paene nullus, proinde nec fides; sicut Ipse Dominus praedixit apud Evangelistas his verbis,
Sol obscurabitur, et luna non dabit lucem, et stellae cadent de caelo, et virtutes caelorum commovebuntur, Matth. xxiv 29;
per ‘solem’ hic intelligitur amor, qui ‘obscuratus’; per ‘lunam’ fides ‘quae non dat lucem’; per ‘stellas’ cognitiones fidei quae cadunt de caelo, quae sunt ‘virtutes et potestates caelorum.’ Antiquissima Ecclesia non aliam fidem agnovit quam ipsum amorem; caelestes quoque angeli non sciunt quid fides, nisi quae amoris; universum caelum est amoris, nam in caelis non datur alia vita quam vita amoris; inde omnis felicitas, quae tanta ut aliquid ejus non describi possit nec usquam aliqua idea humana capi. Qui in amore sunt, Dominum ex corde amant, se norunt, dicunt, et percipiunt, quod omnis amor, ita omnis vita quae solius amoris est, et sic omnis felicitas, unice ex Domino veniat, et quod ne hilum amoris, vitae et felicitatis ex semetipsis habeant. Quo Dominus sit, ex Quo omnis amor, repraesentatum etiam est per ‘luminare magnum’ seu solem cum transformatus, nam
Splenduit facies Ipsius sicut Sol, vestimenta autem facta sunt sicut Lux, Matth. xvii 2;
significantur intima per ‘faciem,’ et quae ab intimis procedunt per ‘vestes,’ ita Divinum Ipsius per ‘solem’ seu amorem, et Humanum Ipsius per ‘lucem’ seu sapientiam ex amore.

@ 1 I has consumatio. S. usually wrote mm thus, m (overlined); the printer seems sometime to have missed this sign.$

33. Notissimum unicuivis esse potest quod nulla usquam vita sit absque aliquo amore, et quod nusquam aliquod gaudium nisi quod profluit ex amore; sed qualis amor, talis vita et tale gaudium: removeres amores, seu quod idem est, cupiditates quia eae sunt amoris, cessaret ilico cogitatio et fores instar mortui; quod mihi ostensum est ad vivum. Amores sui et mundi quoddam vitae simile et quoddam gaudii simile sistunt, seq quia sunt contrarii prorsus amori vero, qui est ut ament Dominum supra omnia et proximum ut semet, constare potest quod non amores sint sed quod odia; nam quo plus aliquis semet et mundum amat, eo plus proximum et sic Dominum odit: quare verus amor est amor in Dominum; et vera vita est vita amoris ab Ipso: et verum gaudium est gaudium illius vitae. Amor verus non dari potest nisi unicus, ita nec vera vita nisi unica, unde vera gaudia et verae felicitates quales sunt angelorum in caelis.

34. Amor et fides nusquam separari possunt, quia unum et idem constituunt; quare cum primum agitur de luminaribus, pro uno accipiuntur, et dicitur ‘sit luminaria in expanso caelorum.’ Mirabilia de hoc licet referre; caelestes angeli, quia a Domino sunt in tali amore, ex amore in omnibus fidei cognitionibus sunt, et ex amore in tali vita et luce intelligentiae ut vix aliquid describi possit. Vicissim autem spiritus qui in scientia doctrinalium fidei absque amore sunt, in tali frigida vita et obscura luce sunt ut ne quidem ad primum limen atrii caelorum approximare possint, quin retro fugiant: dicunt quidam se credidisse in Dominum, sed non vixerunt sicut docuit; de quibus Dominus ita apud Matthaeum,
Non omnis dicens Mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum caelorum, sed faciens voluntatem Meam: multi dicent Mihi in illa die, Domine, Domine, nonne per nomen tuum prophetavimus? et quae sequuntur, vii 21, 22 ad fin.
Exinde constat quod qui in amore, etiam in fide sint, et sic in vita caelesti, non autem qui se dicunt esse in fide et non sunt in vita amoris. Vita fidei absque amore se habet sicut lux solis absque calore, ut in hieme, quando nihil crescit sed omnia et singula torpent et emoriuntur; sed fides ex amore se habet sicut lux solis tempore veris, quando omnia crescunt et florent, nam calor solis est qui producit; in spiritualibus et caelestibus similiter, quae solent repraesentari in Verbo per ea quae sunt in mundo et super terra: nulla fides, et fides absque amore, a Domino quoque comparatur hiemi, ubi de consummatione saeculi praedixit apud Marcum,
Orate, ne fiat fuga vestra in hieme, erunt enim dies isti affectionis, xiii 18, 19;
‘fuga’ est ultimum tempus, etiam cujusvis hominis cum moritur; ‘hiems’ est vita nullius amoris; ‘dies affectionis’ est status ejus miserabilis in altera vita.

35. Homini binae facultates sunt, voluntas et intellectus; cum intellectus regitur a voluntate, tunc simul unam mentem sic unam vitam constituunt, nam tunc quod homo vult et agit, etiam cogitat et intendit; cum autem intellectus dissidet a voluntate, sicut apud eos qui fidem se habere dicunt sed aliter vivunt, tunc una mens in binas distrahitur; una vult se auferre in caelum, altera tendit ad infernum; et quia voluntas omne agit, totus quantus ad infernum rueret nisi Dominus ejus misereretur.

36. Qui separarunt fidem ab amore, ne quidem sciunt quid fides; dum in idea fidei sunt, quidam non sciunt aliter quam quod sit mera cogitatio; aliqui, quod sit cogitatio in Dominum; pauci, quod sit doctrina fidei: sed fides est non solum cognitio omnium quae complectitur doctrina fidei, et eorum agnitio, sed imprimis est oboedientia omnium quae docet; primarium quod docet, cui oboedient, est amor Domini et amor proxImi, in quo qui non est, non est in fide; quod ita clare docet Dominus ut nusquam possit dubitari, apud Marcum ita,
Primarium omnium praeceptorum est, Audi Israel, Dominus Deus noster, Dominus unus est, ideo amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et ex omnibus viribus tuis; hoc primarium est praeceptum; alterum quidem simile hoc, Amabis proximum tuum, sicut te ipsum; majus his aliud praeceptum non est, {x}xii 28-33.
Apud Matthaeum appellat illud ‘Primum et Magnum Mandatum,’ et quod ‘ex illis mandatis Lex et Prophetae pendeant,’ {x}xxii 34-38 [A.V. 35-40]. Lex et Prophetae sunt universa doctrina fidei et omne Verbum.

37. Dicitur quod ‘luminaria erunt in signa, et in Stata tempora, et in dies, et in annos’; haec plura arcana continent quam ut in praesenti dici queant, tametsi in sensu litterae nihil arcani apparet; nunc solum, quod vices spiritualium et caelestium dentur in universali et singularibus, quae comparantur vicibus dierum et annorum; dierum sunt a mane ad meridiem, inde ad vesperam, et per noctem ad mane; annorum sunt similes, a vere ad aestatem, inde ad autumnum, et per hiemem ad ver; vices inde caloris et lucis, tum fructificationum terrae; his vicibus comparantur vices spiritualium et caelestium; vita absque vicibus et varietatibus foret una, ita nulla, nec cognosceretur, nec dignosceretur, minus perciperetur bonum et verum: haec vocantur apud Prophetas statuta, ut apud Jeremiam,
Dixit Jehovah, dans solem in lucem diei, statuta lunae, et stellarum in lucem noctis,…non recedent statuta haec a coram Me, xxxi 35, 36:
et apud eundem prophetam,
Sic dixit Jehovah, Si non foedus Meum diei et noctis, statuta caeli et terrae non posuero, xxxiii 25.
Sed de his, ex Divina Domini Misericordia, ad Gen. viii 22.

38. Vers. 18. Et ad dominandum in die, et in nocte, et ad distinguendum inter lucem, et inter tenebras; et vidit Deus quod bonum. Per ‘diem’ intelligitur bonum, per ‘noctem’ malum; quare bona appellantur opera diei, mala autem opera noctis: per ‘lucem’ intelligitur verum, et per ‘tenebras’ falsum, sicut Dominus loquitur,
Dilexerunt homines magis tenebras quam lucem; qua facit veritatem, venit ad lucem, Joh. iii 19-21.
Vers. 19. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quartus.

39. Vers. 20. Et dixit Deus, Prorepere faciant aquae reptile, animam viventem; et avis volitet super terra, super faciebus expansi caelorum. Postquam magna luminaria accensa sunt et posita in homine interno, et inde lucem accipit externus, tunc incipit primum vivere; prius vix vixisse dici potest, nam bonum quod fecit, ex semet fecisse, et verum quod locutus, ex {x}semet dixisse, putavit; et quia homo est mortuus ex se, et in eo nihil nisi malum et falsum, quare quicquid producit ex se, non est vivum, usque adeo ut ne quidem facere bonum quod in se est bonum, ex semet possit: quod homo ne quidem cogitare bonum nec velle bonum, proinde non agere bonum, possit nisi ex Domino, ex doctrina fidei cuivis constat, nam dicit Dominus apud Matthaeum,
Qui seminat bonum semen, est Filius Hominis, xiii 37:
nec potest bonum nisi ex ipsomet fonte venire qui est unicus, sicut etiam dicit,
Nemo bonus est nisi unus Deus, Luc. xviii 19.
Sed usque cum Dominus resuscitat in vitam, seu regenerat, hominem, permittit primum ut sic autumet, nam homo tunc non aliter capere potest, nec aliter duci ad credendum, et dein ad percipiendum, quod a Domino Solo omne bonum et verum: dum ita autumavit, ejus vera et bona comparata sunt ‘herbae tenerae,’ tum ‘herbae seminificanti semen,’ dein ‘arbori fructus,’ quae sunt inanimata; nunc autem cum vivificatus ab amore et fide, et credit quod Dominus operatur omne bonum quod agit et verum quod dicit, tunc comparatur primum ‘reptilibus aquae, et avibus, quae volitant super terra’; tum ‘bestiis,’ quae omnia sunt animata, et vocantur ‘animae viventes.’

40. Per ‘reptilia, quae aquae producunt’ significantur scientifica quae sunt hominis externi; per ‘aves’ in genere rationalia, tum intellectualia, quorum haec sunt hominis interni. Quod ‘reptilia aquarum seu pisces’ significent scientifica constat apud Esaiam,
Veni et non vir; in increpatione Mea siccare faciam mare, ponam fluvios desertum; foetebit piscis eorum ab eo quod non aqua, et morietur siti; vestiam caelos atrore, 1 x2, 3:
manifestius adhuc apud Ezechielem ubi Dominus describit novum templum, seu in genere novam Ecclesiam, et hominem Ecclesiae seu regeneratum, nam unusquisque regeneratus est templum Domini, ita,
Dominus Jehovah dixit ad me, Aquae istae, quae exibunt ad terminum versus orientem, et venient versus mare, in mare deductae, et sanabuntur aquae: et erit, quod omnis anima vivens, quae proreptabit, ad quodcumque ubi venit aqua fluviorum, vivet, et erit piscis multus valde, quia veniunt illuc aquae istae, et {1} sanabunt, et vivet omne, quo venit fluvius: et erit, stabunt super illo piscatores ab Engedi ad En-Eglaim, cum expansione retium erunt; secundum speciem suam erit piscis eorum, sicut piscis maris magni, multus valde, {x}xlvii 8-10:
‘piscatores ab Engedi ad En-Eglaim cum expansione retium’ significent eos qui docebunt hominem naturalem de veritatibus fidei. Quod ‘aves’ significent rationalia et intellectualia constans est apud Prophetas, ut apud Esaiam,
Vocans ab ortu {2} volucrem, e terra longinqua virum consilii Mei, xlvi II:
apud Jeremiam,
Vidi, et ecce non homo, et omnis {3} avis caelorum aufugerunt, iv 25:
apud Ezechielem,
Plantabo surculum cedri altae, et attollet ramum, et faciet fructum, et erit in cedrum magnificam, et habitabunt sub illa omnis avis omnis alae, in umbra ramorum ejus habitabunt, xvii 23:
et apud Hosheam, ubi agitur de nova Ecclesia seu de regenerato,
Et feriam illis foedus, in die illo, cum fera agri, et cum avi caelorum, et se movente humi, ii 18.
Quod ‘fera’ non significet feram, nec ‘avis’ avem, unicuivis constare potest, quia Dominus novum foedus cum iis pangit.

@ 1 Sch. has simply avem, but the Heb. (‘ayit) =’a rapacious creature,’ hence ‘a bird of prey.’ In A.R. 757 S. has avem, and states that this is ‘in bono sensu.’$
@ 2 Probably a misprint for sanabuntur, as 994.$

@ 3 The Heb. (‘oph), a wing, is used collectively to signify birds. In this case we find ‘kal-oph,’ which means birds of every kind.$

41. Quicquid proprium est hominis, hoc nullam in se vitam habet, dumque sistitur videndum, apparet durum sicut osseum et nigrum; at quicquid a Domino, vitam habet, est in illo spirituale et caeleste, et dum sistitur videndum, apparet ut humanum vivum: et quod incredibile forte sed usque verissimum, quod unaquaevis vox, unaquaevis idea, et unumquodvis minimum cogitationis spiritus angelica, vivat; in singularissimis ejus est affectio procedens a Domino, Qui est ipsa vita: quare quae a Domino, habent vitam in se, quia fidem in Ipsum, et significantur hic per ‘animam viventem’; tum habent speciem corporis hic significatam per ‘se movens’ seu ‘reptans’: at haec adhuc homini arcana sunt, sed quia agitur hic de anima vivente et se movente, hic solum memoranda.

42. Vers. 21. Et creavit Deus cetos magnos; et omnem animam viventem reptantem, quam prorepere fecerunt aquae, secundum species suas; et omnem avem alae secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum. ‘Pisces,’ ut dictum, significant scientifica, hic per fidem a Domino animata et sic viva; ‘ceti’ significant illorum communia, sub quibus et ex quibus particularia; nihil quicquam in universo datur quod non sub aliquo communi est ut existat et subsistat: apud Prophetas aliquoties nominantur ceti aut balaenae et ibi significant communia scientificorum; Pharaoh, rex Aegypti, per quem repraesentatur sapientia seu intelligentia humana, hoc est, scientia in genere, vocatur cetus magnus: ut apud Ezechielem,
Ecce Ego contra te, Pharaoh rex Aegypti, cete magne, cubans in medio fluviorum {1} tuorum, qui dixit, Mihi fluvius, et ego feci me, xxix 3:
et alibi,
Tolle lamentationem super Pharaonem, regem Aegypti, et dicas ad eum,…Et tu sicut cetus in maribus, et prodiisti in fluminibus tuis, et conturbasti aquas pedibus tuis, xxxii 2;
per quae significantur ii qui per scientifica, ita ex se, intrare volunt in mysteria fidei: apud Esaiam,
In die isto visitabit Jehovah gladio suo duro, et magno, et forti, super leviathanem serpentem {2} oblongum, et super leviathanem serpentem tortuosum, et occidet {3} cetos, qui in mari, {x}xxvii I:
per ‘occidere cetos in mari’ significatur ut ne quidem communia sciant: apud Jeremiam,
Comedit me, conturbavit Nebuchadnezzar, rex Babelis: constituit me vas inane, deglutivit me, sicut cetus, implevit ventrem suum ex deliciis meis, expulit me, li 34;
pro quod cognitiones fidei, quae hic sunt deliciae, ita deglutiverit sicut cetus Jonam, ubi ‘cetus’ pro iis qui communia cognitionum fidei ut scientifica possident, et sic faciunt.
@ 1 Heb.=suorum, which S. has in 7293 and other places.$

@ 2 Sch. has oblongum, but Heb. (bariah)=fleeing or gliding. Probably the intention is to contrast the moving serpent with the coiled and resting serpent.$
@ 3 Sch. has cetos, but Heb. is probably a singular noun.$

43. Vers. 22. Et bene dixit iis Deus, dicendo, Fructificate et multiplicate vos, et implete aquas in maribus; et avis multiplicabitur in terra. Omne quod in se ex Domino vitam habet, se fructificat et multiplicat immensum; quamdiu homo in corpore vivit, non ita, sed in altera vita stupende. ‘Fructificare’ in Verbo praedicatur de illis quae sunt amoris, et ‘multiplicare’ de illis quae sunt fidei; fructus qui est amoris habet semen, per quod se tantum multiplicat. Benedictio Domini etiam significat in Verbo fructificationem et multiplicationem, quia hae ex illa.
Vers. 23. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quintus.

44. Vers. 24, 25. Et dixit Deus, Producat terra animam viventem secundum speciem suam; bestiam et {1} se movens, et feram istius terrae secundum speciem suam; et factum ita. Et fecit Deus feram terrae secundum speciem suam, et bestiam secundum speciem suam, et omne {2} reptans humi secundum speciem suam: et vidit Deus quod bonum. Homo, sicut ‘terra,’ nihil boni producere potest nisi prius ei inseminatae sint cognitiones fidei ex quibus sciat quid credendum et faciendum: intellectus est audire Verbum, et voluntatis est facere; audire Verbum et non facere, est dicere quod credat, et tamen non ita vivit; talis separat illa et distrahit mentem, et a Domino vocatur ‘stultus,’
Omnis, qui audit verba Mea, et facit illa, comparo viro prudenti, qui aedificavit domum suam supra petram; at omnis, qui audit verba Mea, sed non facit illa, comparo viro stulto, qui aedificavit domum suam super arenam, Matth. vii 24, 26.
Quae sunt intellectus, significata sunt, ut ostensum, per ‘reptilia, quae aquae prorepere faciunt, et per avem super terra et super faciebus expansi’; quae sunt voluntatis, significantur hic per ‘animam viventem quam terra producat,’ perque ‘bestiam et reptans,’ tum per ‘feram ejus terrae.’

@ 1 Heb. has (remes) in both these places, Sch. has ‘reptile’; below in this S. seems to combine the terms in reptans.$

45. Qui antiquissimis temporibus vixerunt, ita significarunt illa quae sunt intellectus et quae sunt voluntatis; inde apud Prophetas et constanter in Verbo Veteris Testamenti similia per animalium genera repraesentantur. Bestiae sunt duplicis generis, sunt malae quia noxiae et sunt bonae quia mites; quae mala sunt in homine, significata sunt per tales bestias ut per ‘ursos, lupos, canes’; quae bona et mitia, per tales quoque bestias sicut per ‘juvencos, oves et agnos’; bestiae, quia hic agitur de regenerandis, sunt bonae et mites, significant affectiones: quae inferiora sunt, et plus trahunt a corpore, vocantur ‘ferae ejus terrae’ et sunt cupiditates et voluptates.

46. Quod ‘bestiae’ significent affectiones apud hominem, malas apud malos et bonas apud bonos, constare potest ex Verbo pluries, ut apud Ezechielem,
Ecce Ego ad vos, et respiciam ad vos, ut excolamini et seminemini, et multiplicabo super vos hominem et bestiam, et multiplicabuntur, et fructificabuntur, et habitare faciam vos secundum antiquitates vestras, xxxvi 9-11;
ubi de regeneratione agitur: apud Joelem,
Ne timete bestiae agri Mei, quia herbosa facta habitacula deserti, ii 22:
apud Davidem,
Ego stolidus,…bestiae fui apud Deum, Ps. {x}lxxiii 22:
apud Jeremiam,
Ecce dies venientes, et seminabo domum Israelis, et domum Jehudae, semine hominis, et semine bestiae,…et vigilabo super iis ad aedificandum et plantandum, xxxi 27, 28;
ibi de regeneratione agitur. Quod ‘ferae’ similia significent, ut apud Hosheam,
Feriam illis foedus in die illo, cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae, ii 18:
apud Jobum,
A fera terrae non timebis, nam cum lapidibus agri foedus tuum, et fera agri pacifica erit tibi, {x}v 22, 23:
apud Ezechielem,
Pangam {1} vobis foedus pacis, et cessare faciam feram malam e terra, ut habitent in deserto confidenter, xxxiv 25:
apud Esaiam,
Honorabit Me fera agri, quia dedi in deserto aquas, xliii 20:
apud Ezechielem,
In ramis illius nidificarunt omnis avis caelorum, et sub ramis illius genuerunt omnis fera agri, ac in umbra illius habitaverunt omnes gentes magnae, xxxi 6;
ita de Assyrio, quo significatur homo spiritualis, et {2} comparatur horto Edenis: apud Davidem,
Glorificate Jehovam omnes angeli Ipsius, glorificate e terra ceti, arbor fructus, fera, et omnis bestia, reptans, et avis alae: Ps. cxlviii 2-4, 7, 9, 10;
hic prorsus eadem nominantur, ut ceti, arbor fructus, fera, bestia.’ reptans, avis; nisi per ea significentur viva apud hominem, nusquam praedicari potest de iis quod glorificent Jehovam. Distinguitur probe apud Prophetas inter bestias et feras terrae ac inter bestias et feras agri Bona usque adeo appellantur bestiae, ut qui proximi Domino in caelo, dicantur animalia, tam apud Ezechielem quam apud Johannem,
Omnes angeli steterant circa thronum, et seniores, et quatuor animalia, et ceciderunt ante thronum super facies suas, et adorarunt Agnum, Apoc. vii 11; xix 4:
appellantur etiam ‘creaturae quibus praedicandum evangelium,’ quia e novo creandi,
Euntes in mundum universum, et praedicate evangelium omni creaturae, Marc. xvi 15.
@ 1 Heb.=iis; illis n. 93, and elsewhere iis or illis.$
@ 2 qui seems to be omitted.$

47. Quod Verba contineant arcana regenerationis, exinde etiam constare potest quod in priore versu dictum, quod ‘terra produceret animam {x}viventem, bestiam et feram terrae; in sequenti versu, alio ordine, quod ‘Deus fecerit feram terrae, tum bestiam’; primum enim producit homo tanquam ex se, postea etiam, antequam fit caelestis, et sic regeneratio incohat ab externo homine et procedit ad internum, ideo hic alius ordo est, et externa praecedunt.

48. Ex his nunc constat quod quintus status sit, quod homo ex fide quae est intellectus, loquatur, seque inde confirmet in vero et bono, et quae tunc producit, sint animata, quae vocantur ‘pisces maris et aves caelorum.’ Et quod sextus status sit, cum ex fide quae est intellectus, et inde ex amore qui est voluntatis, vera loquatur et bono faciat; quae tunc producit, vocantur ‘anima vivens et bestia.’ Et quia tunc incipit simul ac ex fide, etiam ex amore agere, fit homo spiritualis qui vocatur ‘imago,’ de qua nunc.

49. Vers. 26. Et dixit Deus, Faciamus hominem in imaginem Nostram, secundum similitudinem Nostram; et dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans, quod reptat super terra. In Antiquissima Ecclesia cum quibus Dominus locutus ore ad os, apparuit Dominus sicut Homo, de quibus multa referri potest sed nondum est tempus; ideo nullum appellabant ‘hominem’ quam Ipsum et quae Ipsius essent; nec semet nisi solum illa quae perceperunt habuisse ex Domino, ut omne bonum amoris et verum fidei; haec dicebant hominis, quia Domini: apud Prophetas inde in supremo sensu per hominem et Filium Hominis intelligitur Dominus; et in sensu interno sapientia et intelligentia; inde omnis qui regeneratus, ut apud Jeremiam,
Vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas, et ad caelos, et ecce non lux eorum,…vidi et ecce non homo; et omnes aves caelorum aufugerunt, iv 23, 25:
apud Esaiam, ubi in sensu interno per ‘hominem’ intelligitur regeneratus, in supremo, Ipse Dominus, sicut unus,
Sic dixit jehovah, Sanctus Israelis, et Formator ejus,…Ego feci terram et hominem super ea creavi Ego; manus Meae extenderunt caelos, et omni exercitui eorum praecepi, xlv 11-13.

Dominus ideo prophetis visus Homo, ut Ezechieli,
Super expansum sicut aspectus lapidis sapphiri, similitudo solii, et super similitudine solii, similitudo sicut aspectus Hominis super illo superius, i 26:
et Danieli visus, dictus Filius Hominis, seu Homo, quod idem est,
Vidi, et ecce cum nubibus caeli, sicut Filius Hominis veniens erat, et usque ad Antiquum dierum pervenit, et ante Illum appropinquare fecerunt Ipsum, et Ipsi datum est dominium, et gloria, et regnum; et omnes populi, gentes et linguae Ipsi servient; dominium Ipsius, dominium saeculi, quod non transibit, et regnum Ipsius, quod non peribit, vii 13, 14:
Dominus etiam se saepius vocat Filium Hominis seu Hominem, et sicut apud Danielem de adventu Sui in gloriam praedicit,
Videbunt Filium Hominis venientem in nubibus caeli cum virtute et gloria, Matth. xxiv 23, 30;
‘nubes caelorum’ vocatur sensus litteralis Verbi; ‘virtus et gloria’ sensus Verbi internus, qui unice spectat Dominum, et Ipsius regnum, in omnibus et singulis; in quo sensu inde virtus et gloria.

50. Quid Antiquissima Ecclesia per ‘imaginem Domini’ intellexerunt, plura sunt quam ut dici possint. Homo nescit prorsus quod regatur a Domino per angelos et spiritus et quod apud unum quemvis hominem sint ad minimum bini spiritus et bini angeli; per spiritus fit communicatio hominis cum mundo spirituum, et per angelos, cum caelo; absque communicatione hominis per spiritus cum mundo spirituum et per angelos cum caelo, et sic per caelum cum Domino, nequaquam vivere potest; vita ejus pendet prorsus a conjunctione illa; si recederent spiritus et angeli, momento periret. Quamdiu homo non regeneratus est, regitur prorsus aliter quam cum regeneratus; cum non regeneratus, apud eum sunt spiritus mali qui dominantur ita super eum ut angeli tametsi adsunt, vix quicquam efficere possint qua solum dirigere ne praecipitet se in ultimum malum, et flectere eum ad quoddam bonum, et quidem per propria ejus cupiditates ad bonum, et per fallacias sensuum ad verum; tunc communicationem habet cum mundo spirituum per spiritus qui apud eum, sed non ita cum caelo, quia spiritus mali dominantur et angeli solum avertunt. Cum autem regeneratus est, tunc dominantur angeli et omnia bona et vera ei inspirant, ac horrorem et timorem pro malis e falsis. Angeli quidem ducunt, sed solum ministrant, nam Dominus solus est qui hominem regit per angelos et spiritus; et quia fit ministerio angelorum, hic primum dicitur in plurali, ‘faciamus hominem in imaginem nostram’; sed quia solus usque regit et disponit, in subsequente versu dicitur in singulari, ‘creabat Deus illum in imaginem Suam’; quod etiam Dominus clare dicit apud Esaiam,
Ita dixit Jehovah Redemptor tuus, et Formator tuus ab utero, Ego Jehovah facio omnia, extendens caelos Solus, expandens terram a Me Ipso, xliv 24.
Ipsi angeli etiam fatentur quod nihil potestatis apud eos, sed quod Solo Domino agant.

51. Quod imaginem attinet, imago non est similitudo sed es secundum similitudinem, quare dicitur ‘faciamus hominem in imaginem nostra, secundum similitudinem nostra.’ Spiritualis homo est imago, caelestis autem homo est similitudo seu effigies; in hoc capite agitur de spirituali homine, in sequente de caelesti. Spiritualis homo qui imago, vocatur a Domino ‘filius lucis,’ ut apud Johannem,
Qui ambulat in tenebris, non scit, quorsum abit; quousque lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis satis, xii 35, 36.
Vocatur etiam amicus,
Vos amici Mei estis, si feceritis, quaecumque Ego mando vobis, Joh. xv 14, 15.
Sed homo caelestis, qui similitudo, vocatur ‘filius Dei,’ apud Johannem,
Quotquot receperunt, dedit illis potestatem, ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt, i 12, 13.

52. Quamdiu homo spiritualis est, procedit dominium ejus ab externo homine ad internum, sicut hic dicitur ‘dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans quod reptat super terra’; cum autem fit caelestis et ex amore bonum agit, tunc dominium procedit ab interno homine ad externum, sicut Dominus describit Se Ipsum, et sic simul hominem caelestem qui similitudo Ipsius, apud Davidem,
Dominari fecisti Illum in opera manuum Tuarum, omnia posuisti sub pedes Illius, gregem et armenta omnia, et quoque bestias agrorum, avem caelorum, et pisces maris, transeuntem semitas marium [Ps. viii 7,8,9; A.V. 6,7,8];
hic ideo primum dicuntur bestiae, dein avis, tum pisces maris, quia homo caelestis ab amore qui est voluntatis procedit, aliter ac apud spiritualem hominem, apud quem praecedunt pisces et aves, quae sunt intellectus qui est fidei, et sequuntur bestiae.

53. Vers. 27. Et creavit Deus hominem in imaginem Ipsius, in imaginem Dei creavit illum. Quod hic bis dicatur imago, inde est quia fides quae est intellectus, vocatur imago Ipsius; amor autem qui est voluntatis, imago Dei, qui in homine spirituali sequitur sed in homine caelesti praecedit.

54. Masculum et feminam creavit illos. Quid per masculum et feminam in sensu interno intelligatur, Antiquissimae Ecclesiae notissimum fuit, at vero apud posteros, quando sensus interior Verbi, etiam hoc arcanum periit: summae illorum felicitates et deliciae erant conjugia, et quicquid usquam assimilari potuit conjugiis, assimilabant ut inde perciperent felicitatem conjugii; et quia interni homines erant, delectabantur solum internis, externa solum spectabant oculis, sed cogitabant de illis quae repraesentabant, sic ut externa illis nihil essent, modo ut aliquid possent ab iis reflectere ad interna, et ab internis ad caelestia, et sic ad Dominum, Qui iis erat omne; proinde ad conjugium caeleste, a quo felicitas eorum conjugiorum venire percipiebant: ideo in homine spirituali intellectum vocabant masculum, et voluntatem feminam, quae cum unum agerent, dicebant conjugium: ab Ecclesia illa emanavit formula quae sollemnis facta, quod Ipsa Ecclesia ab affectione boni vocata sit ‘filia,’ tum ‘virgo,’ ut ‘virgo Zion, virgo Hierosolyma,’ ut et ‘uxor.’ Sed de his vide cap. seq. ad vers. 23, et ad cap. iii 15.

55. Vers. 28. Et benedixit illis Deus, et dixit illis Deus, Fructificate et multiplicate vos, et implete terram, et subjugate eam; e dominamini in pisces maris, et in avem caelorum, et in omne vivum reptans super terra. Antiquissimi, quia conjunctionem intellectus e voluntatis, seu fidei et amoris, vocabant conjugium, quicquid boni ex conjugio illo producebatur, appellabant ‘fructificationes,’ et quicquid veri ‘multiplicationes,’ inde apud Prophetas similiter, ut apud Ezechielem,
Multiplicabo super vos hominem et bestiam, et multiplicabunt et fructificabunt se, et habitare faciam vos juxta antiquitate vestras, et benefaciam prae principiis vestris, et cognoscetis quod Ego Jehovah, et ambulare faciam super vobis, hominem, populum Meum Israelem, xxxvi x8-12:
per ‘hominem’ hic intelligitur homo spiritualis, qui etiam Israel vocatur; per ‘antiquitates’ Ecclesia Antiquissima; per ‘principia’ Ecclesia Antiqua post diluvium; quod ‘multiplicatio,’ quae est veri, praecedat, et ‘fructificatio,’ quae est boni, sequatur, est quia de regenerando, non de regenerato, agitur. Cum intellectus voluntati copulatus est, seu fides amori, vocatur homo a Domino ‘terra maritata,’ per Esaiam,
Non dicetur terrae tuae amplius vasta, sed tibi vocabitur {1} beneplacitum Meum in illa, et terrae tuae maritata, quia beneplacebit Jehovae in te, et terra tua maritabitur, lxii 4;
fructus inde qui sunt veri, vocantur ‘filii’; et fructus qui sunt boni ‘filiae,’ et hoc quam saepe in Verbo: ‘impletur terra,’ cum multa vera et bona; Domino enim benedicente et dicente, hoc est, operante, crescit bonum et verum in immensum, sicut Dominus dicit,
Simile est regnum caelorum grano sinapis, quod accipiens homo seminavit in agro suo, quod minus quidem est omnium seminum, cum autem creverit, majus omnibus oleribus est, et fit arbor, ita ut veniant aves caeli, et nidulentur in ramis ejus, Matth. xiii 31, 32.
‘Granum sinapis’ est bonum hominis antequam spiritualis, quo ‘minimum est omnium seminum,’ quia putat a semet bonum facere; quod a semet, est nihil nisi malum; sed quia in statu regenerationis est, est aliquid boni, sed minimum omnium; tandem sicut fides conjungit amori, fit majus, et ‘olus’; demum cum conjuncta est, fit ‘arbor,’ et tunc ‘aves caelorum,’ quae hic etiam sunt vera seu intellectualia, ‘in ramis ejus,’ qui sunt scientifica, ‘nidulantur.’ Quando homo spiritualis est, sicut dum fit spiritualis, in pugna est, quare dicitur ‘subjugate terram, et dominamini.’
@ 1 S. here translates the Heb. Hephzibah and Beulah.$

56. Vers. 29. Et dixit Deus, Ecce, do vobis omnem herbam seminificantem semen, quae super faciebus totius terrae, et omnem arborem, in qua fructus; arbor producens semen vobis erit in cibum. Caelestis homo unice delectatur caelestibus, quae quia conveniunt vitae ejus, vocantur cibi caelestes: spiritualis homo delectatur spiritualibus, quae quia vitae ejus conveniunt, vocantur cibi spirituales: naturalis similiter naturalibus, quae quia vitae ejus sunt, vocantur cibi, et sunt cumprimis scientifica. Hic quia de spirituali homine agitur, ejus cibi spirituales per repraesentativa describuntur; spirituales per ‘herbam seminificantem semen,’ et per ‘arborem in qua fructus,’ qui in genere vocantur ‘arbor producens semen’; naturales ejus cibi in versu sequente describuntur.

57. ‘Herba seminificans semen’ est omne verum quod spectat usum; ‘arbor in qua fructus’ est bonum fidei: ‘fructus’ est quod Dominus dat homini caelesti, sed ‘semen’ ex quo fructus, quod homini spirituali; quare dicitur ‘arbor producens semen vobis erit in cibum.’ Quod cibus caelestis dicatur ‘fructus ex arbore,’ constat ex capite sequente ubi agitur de caelesti homine; solum hic quod Dominus locutus per Ezechielem,
Juxta fluvium ascendit super ripam ejus hinc et illinc, omnis arbor cibi, non decidet folium ejus, et non consumetur fructus ejus; in menses ejus renascitur, quia aquae ejus e sanctuario illae exeuntes, et erit fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicinam, xlvii 12.
‘Aquae e sanctuario’ significant vitam et misericordiam Domini, Qui est Sanctuarium; ‘fructus’ sapientiam, quae illis cibus; ‘folium’ est intelligentia, quae illis propter usum, qui vocatur ‘medicina.’ Quod autem cibus spiritualis dicatur ‘herba,’ dicitur per Davidem,
Pastor meus, non carebo, in pascuis herbae cubare {1} facis me, Ps. xxiii 1, 2.
@ 1 In n. 3696 and all other places S. has faciet, and i. Jehovah before Pastor.$

58. Vers. 30. Et omni ferae terrae, et omni avi caelorum, et omni reptanti super terra, in quo anima vivens, omne viride herbae in escam; et factum ita. Cibus ejusdem naturalis hic describitur; naturale ejus significatum est hic per ‘feram terrae’ et per ‘avem caelorum,’ quibus datum est in escam ‘olus et viride herbae’: de utroque ejus cibo, tam naturali quam spirituali, ita apud Davidem,
Jehovah germinare facit gramen bestiae, et herbam in ministerium hominis, ad educendum panem e terra, Ps. civ 14;
ubi ‘bestia’ pro fera terrae et simul pro avi caelorum, quas nominat ibi vers. 11, 12.

59. Quod hic solum olus et viride herbae sit in escam homini naturali, ita se res habet: homo dum regeneratur et fit spiritualis, {1} continue in pugna est, quare Ecclesia Domini dicitur ‘pugnans’ nam prius dominatae sunt cupiditates, quia totus homo ex meris cupiditatibus conflatus est et inde falsitatibus; cum regeneratur, non possunt cupiditates ejus et falsitates momento aboleri, nam id foret destruere totum hominem, non aliam enim vitam sibi acquisivit; quare apud eum relinquuntur diu spiritus mali, ut excitent ejus cupiditates, et sic innumerabilibus modis resolvantur, et quidem ita ut a Domino flecti possint in bonum, et sic reformari homo: tempore pugnae, mali spiritus, qui maximo odio habent omne quod bonum et verum, hoc est, quicquid est amoris et fidei in Dominum, quae unice sunt bona et vera quia in se vitam aeternam habent, nihil aliud escae ei relinquunt quam quod comparatur oleri et viridi herbae; sed Dominus dat ei quoque cibum, qui comparatur herbae seminificanti semen et arbori in qua fructus, quae sunt tranquillitatis et pacis cum illarum jucundis et felicibus; et hoc per intervalla. Si Dominus non tutaretur hominem omni momento, etiam omnium minimo, ilico periret, nam tale internecinum odium regnat in mundo spirituum contra illa quae sunt amoris et fidei in Dominum ut describi nusquam possit. Quod ita se res habeat, pro certo asseverare possum, quia nunc per aliquot annos cum spiritibus, tametsi etiam in corpore, in altera vita fui, et malis, immo pessimis, et quandoque millibus, circumstipatus, quibus permissum venena sua effundere et me infestare omni modo quo possent, sed usque non potuerunt minimum capilli laedere, ita tutatus sum a Domino: ex tot annorum experientia instructissimus sum de mundo spirituum, qualis est, tum quoque de pugna, quam non possunt non sustinere qui regenerantur ut vitae aeternae felicitatem consequantur. Sed quia ex communi descriptione nemo ita instrui potest ut fidem indubiam habeat, quare de iis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus particularia memoranda sunt.
@ 1 continuo I.$

60. Vers. 31. Et vidit Deus omne quod fecit, et ecce bonum valde. Et fuit vespera, et fuit mane, dies sextus. Hic ‘bonum valde’ dicitur, in prioribus modo ‘bonum’; quia nunc illa quae sunt fidei, unum faciunt cum illis quae sunt amoris; sic conjugium factum inter spiritualia et caelestia.

61. Spiritualia dicuntur omnia quae sunt fidei cognitionum, et caelestia, omnia quae sunt amoris in Dominum et erga proximum; illa pertinent ad intellectum hominis, haec ad voluntatem.

62. Tempora et status regenerationis hominis in communi et particulari distinguuntur in sex, et vocantur dies ejus creationis; nam per gradus a nullo homine fit primum aliquid, sed parum, dein magis usque ad diem sextum quo fit ‘imago.’

63. Interea Dominus continue pugnat pro illo contra mala et falsa, et per pugnas confirmat eum in vero et bono; tempus pugnae est tempus operationis Domini; quare regeneratus apud Prophetas vocatur ‘opus digitorum Dei’; nec quiescit antequam amor principale agat, tunc cessat pugna. Cum opus successerit usque ut fides conjuncta sit amori, tunc vocatur ‘bonum valde,’ quia Dominus tunc illum agit ut similitudinem Sui: ad finem diei sexti recedunt spiritus mali et succedunt boni, ac introducitur in caelum, seu in paradisum caelestem, de quo [in] capite sequente.

64. Hic nunc est sensus Verbi internus, ipsissima illius vita quae nusquam patet ex sensu litterae; sed arcana tam multa sunt ut non sufficerent volumina pro illis explicandis; hic modo paucissima sunt dicta, et talia quae confirmare possint, quod de regeneratione hic agatur et quod illa procedat ab externo homine ad internum: ita angeli percipiunt Verbum; illi prorsus nihil sciunt quid est litterae, nequidem unam vocem quid proxime significat, minus adhuc nomina terrarum, urbium, fluviorum, personarum, quae toties in historicis et propheticis occurrant; solum habent ideam rerum significatarum per voces et per nomina; ut per Adamum in Paradiso percipiunt Antiquissima in Ecclesiam, et nec Ecclesiam, sed Antiquissimae Ecclesiae fidem in Dominum; per Noahum, Ecclesiam remanentem apud posteros et continuatam ad Abrami tempus; per Abrahamum nusquam eum qui vixit, sed fidem salvificam, quam repraesentavit; et sic porro; ita res spirituales et caelestes abstracte prorsus a vocibus et nominibus.

65. Quidam in primum atrium caeli sublati, cum legerem Verbum, et inde mecum locuti, dicebant quod ne hilum vocis aut litterae ibi intelligerent, sed solum quae in sensu proxime interiore significarent, quae praedicabant tam pulchra et in tali ordine sequentia et eos afficientia ut appellarent ‘gloriam.’

66. Sunt in genere quatuor differentes stili in Verbo; PRIMUS est qui fuit Ecclesiae Antiquissimae; modus illorum exprimendi erat talis ut cum nominarent terrestria et mundana, quod cogitarent de spiritualibus et caelestibus quae repraesentabant; quare non solum per repraesentativa exprimebant, sed etiam seriem quandam quasi historicam redigebant ut magis viverent, quod iis delectabile quam maxime erat. Hic stilus est intellectus cum prophetavit Hannah dicens,
Loquimini altum, altum, exeat antiquum ab ore vestro, 1 Sam. ii 3.
Repraesentativa illa vocantur apud Davidem,
Aenigmata ab antiquitate, Ps. lxxviii 2-4.
Ex Antiquissimae Ecclesiae posteris habuit Moses haec de Creatione, de horto Edenis, usque ad Abrami tempus. SECUNDUS stilus est historicus, qui in Libris Mosis ab Abrami tempore et ulterius, inque Josuae, Judicum, Samuelis, et Regum, in quibus historica talia prorsus sunt qualia in sensu litterae comparent, sed usque omnia et singula continent prorsus illa in sensu interno, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, suo ordine in sequentibus. TERTIUS est propheticus, qui natus a stilo Antiquissimae Ecclesiae, quem adorabant; sed non est continuus et sicut historicus qualis antiquissimus, sed est sparsus vix usquam intelligibilis nisi in sensu interno, ubi arcanissima, quae concinno ordine sequuntur connexa et spectant hominem externum, et internum, Ecclesiae plures status, ipsum caelum, ac in intimis Dominium. QUARTUS est Psalmorum Davidis, qui est medius inter propheticum et communem loquentium; ibi sub Davidis ut regis persona, in sensu interno agitur de Domino.

67. QUIA, ex Divina Domini Misericordia, datum est scire sensum internum Verbi, et in illo continentur arcanissima quae nusquam prius in alicujus cognitionem venerunt, nec venire possunt nisi sciant quomodo se habent res in altera vita, nam perplurima quae in interno sensu Verbi sunt, illa spectant, memorant et involvunt, concessum est aperire illa quae nunc per aliquot annos, quibus interesse datum consortio {x}spirituum et angelorum audivi et vidi.

68. Non me latet quod plures dicturi, quod nusquam aliquis loqui possit cum spiritibus et angelis quamdiu in corpore vivit; et plures, quod phantasia sit; alii, quod talia tradidero ut fidem captem; alii aliter; sed haec nihil moror, nam vidi, audivi, sensi.

69. Homo ita creatus a Domino est, ut dum vivit in corpore, cum spiritibus et angelis simul loqui potuisset, sicut etiam antiquissimis temporibus factum, nam unus est cum illis, quia spiritus corpore amictus: sed quia post tractum temporis homines se ita immerserunt corporeis et mundanis ut paene nihil aliud curent, ideo clausa est via; ut primum vero recedunt corporea quibus immersus, aperitur via, et inter spiritus est et cum iis sociat vitam.

70. Quia licet aperire quae per aliquot annos audivi et vidi, hic primum dicendum quomodo se habet cum homine cum resuscitatur, seu quomodo a vita corporis intrat in vitam aeternitatis: utque scirem quod vivant homines post mortem, datum est loqui et conversari cum pluribus qui mihi noti fuerant in vita eorum corporis, et non quidem per diem et septimanam sed per menses et fere annum, cum quibus locutus et conversatus sicut in mundo: qui maximopere mirati quod ii dum vixerunt in corpore, fuerint, et quod alii et plerique sint, in tali incredulitate ut putent se non victuros post mortem, cum tamen vix intercedunt dies post corporis obitum antequam in altera vita sunt, nam est continuatio vitae.

71. Sed quia sparsa forent et inconnexa si intersererentur illis quae in textu Verbi, licet, ex Divina Domini Misericordia, ordine quodam illa adjungere, et quidem praemittere et subnectere cuivis capiti, praeter quae passim inseruntur.

72. Quomodo itaque homo exsuscitatur a mortuis, et intrat in vitam aeternitatis, ad finem hujus capitis, licet dicere.

73. CONTENTA

HOMO cum ex mortuo factus spiritualis, ex spirituali fit caelestis, de quo nunc agitur, vers. 1.

74. Homo caelestis est ‘septimus dies, in quo Dominus quiescit,’ vers. 2, 3.

75. Scientificum et rationale ejus describitur per ‘virgultum et herbam ex humo vapore irrigata,’ vers. 5, 6.

76. Ejus vita per ‘inspiratum {1} animae vitarum,’ vers. 7.
@ 1 animam vitarum is the form used by Sch.; spiraculum generally means a breathing hole or air hole, but is here used in Vulgate.$

77. Dein ejus intelligentia per ‘hortum in Eden ab oriente’; in quo ‘arbores desiderabiles aspectu’ sunt perceptiones veri; et ‘arbores bonae ad cibum’ sunt perceptiones boni: amor per ‘arborem vitarum’; fides per ‘arborem scientiae,’ vers. 8, 9.

78. Sapientia per ‘fluvium in horto’, inde ‘quatuor fluvii’; quorum primus est bonum et verum: secundus est cognitio omnium quae sunt boni et veri, seu amoris et fidei, quae sunt interni hominis: tertius est ratio, quartus est scientia, quae sunt externi hominis: omnia ex sapientia, et haec ab amore et fide in Dominum, vers. 10-14.

79. Homo caelestis talis hortus est; sed quia est Domini, omnibus illis frui ei conceditur sed non ut sua possidere, vers. 15.

80. Eique licet ex omni perceptione a Domino nosse quid bonum et verum; non autem a semet et mundo, seu inquirere in fidei mysteria per sensualia et scientifica, per quae caeleste ejus moritur, vers. 16, 17.

81. SENSUS INTERNUS

IN hoc capite agitur de caelesti homine, in praecedente actum est de spirituali, qui factus ex mortuo; sed quia hodie nescitur quid caelestis homo, vix quid spiritualis, nec quid mortuus, ut sciatur quae differentia, licet breviter tradere qualis unus et qualis alter. Primum: Mortuus homo non aliud verum et bonum agnoscit quam quod est corporis et mundi, hoc quoque adorat. Spiritualis homo agnoscit verum et bonum spirituale et caeleste, at ex fide, ex qua etiam agit, sed non ita ex amore. Caelestis homo verum et bonum spirituale et caeleste credit et percipit, nec agnoscit aliam fidem quam quae ex amore, ex quo etiam agit. Secundo: Fines mortui hominis spectant solum vitam corporis et mundi, nec novit quid vita aeterna et quid Dominus; sique scit, non credit. Fines spiritualis hominis spectant vitam aeternam et sic Dominum. Fines caelestis hominis spectant Dominum et sic regnum Ipsius et vitam aeternam. Tertio: Mortuus homo dum in pugna est, paene semper succumbit: cumque in nulla pugna, dominantur apud eum mala et falsa, et est servus. Vincula ejus sunt externa, ut timor legis, jacturae vitae, opum, lucri, famae propter ea. Spiritualis homo in pugna est; sed semper vincit. Vincula quibus agitur, sunt interna, et appellantur vincula conscientiae. Caelestis homo non in pugna est; sique mala et falsa impugnant, ea contemnit; quare etiam ‘victor’ appellatur. Nulla, quae apparent, vincula habet quibus agitur, sed est liber; illius vincula, quae non apparent, sunt perceptiones boni et veri.

82. Vers. 1. Et absoluti sunt caeli et terra, et omnis exercitus eorum. Per haec intelligitur quod homo nunc spiritualis factus, in tantum ut sit ‘sextus dies’; ‘caelum’ est internus ejus homo, et ‘terra’ est externus; ‘exercitus eorum’ sunt amor, fides, et cognitiones illorum, quae prius significata sunt per ‘luminaria magna et stellas.’ Quod internus homo dicatur ‘caelum,’ et externus ‘terra,’ ex citatis in Verbo locis in capite praecedente constare potest; addere licet quae apud Esaiam,
Rarum reddam virum prae auro solido, et homine prae auro pretioso Ophiris; propterea caelos terrore percutiam, et concutietur terra e loco suo, xiii 12, 13;
et alibi,
Oblivisceris Jehovae Factoris tui, Qui extendit caelos, et fundat terram;…sed ponam verba Mea in ore tuo, et in umbra manus…abscondam te, ad extendendum caelum, et fundandum terram, li 13, 16;
ex quibus patet quod de homine praedicetur et caelum et terra: de Antiquissima quidem Ecclesia agitur, sed interiora Verbi ita se habent ut quicquid dicitur de Ecclesia, dicatur de unoquovis Ecclesiae, qui nisi foret Ecclesia, non potuisset esse pars Ecclesiae; sicut qui non est templum Domini, non potest esse quod per ‘templum’ significatur: quod est Ecclesia, et caelum: ideo etiam Ecclesia Antiquissima appellatur ‘homo’ in singulari.

83. ‘Absoluti’ dicuntur ‘caeli et terra, et omnis exercitus eorum’ cum homo factus ‘sextus dies’; tunc enim fides et amor unum faciunt; et cum unum faciunt, incipit non fides sed amor principale esse; hoc est, non spirituale sed caeleste, quod est, homo caelestis esse.

84. Vers. 2, 3. Et absolvit Deus in die septimo opus Suum, quod fecit; et quievit in die septimo ab omni opere Suo, quod fecit. Et benedixit Deus diei septimo, et sanctificavit illum, quia in illo quievit ab omni opere Suo, quod creavit Deus faciendo. Homo caelestis est ‘septimus dies’ et quia per sex dies operatus est Dominus, dicitur ‘opus Ipsius’: et quia tunc cessat pugna, dicitur Dominus ‘quiescere ab omni opere Suo’; quare septimus dies sanctificatus est, et dictas ‘sabbatum’ a quiete; et sic homo creatus est, formatus, et factus; haec a verbis manifeste perspiciuntur.

85. Quod homo caelestis sit ‘septimus dies,’ et septimus dies inde sanctificatus, et dictus sabbatum a quiete, sunt arcana nondum detecta, etiam ex causa quia nesciverunt quid caelestis homo, pauci quid spiritualis, quem ii ex ignorantia non potuerant non eundem facere cum caelesti, cum tamen multa intercedit differentia, videatur n. 81. Quod septimum diem attinet, et quod caelestis homo sit ‘septimus dies’ seu sabbatum, constat ex eo quod Dominus Ipse sit Sabbatum, quare etiam dicit,

{1} Dominus est Filius Hominis et sabbati, Marc. ii x28, quae involvunt quod Dominus sit ipse Homo, et ipsum Sabbatum. Regnum Ipsius in caelis et in terris ab Ipso vocatur sabbatum, seu aeterna pax et quies. Ecclesia Antiquissima de qua hic, prae sequentibus erat Domini sabbatum. [2] Omnis Ecclesia sequens intima Domini etiam est sabbatum: ita omnis regeneratus dum fit caelestis, quia est similitudo Domini; praecedunt sex dies pugnae seu laboris. Haec repraesentata sunt in Ecclesia Judaica per dies laboris, et per septimum qui sabbatum; nam in Ecclesia illa nihil non quod institutum, erat repraesentativum Domini et regni Ipsius: simile etiam repraesentatum est per ‘arcam, cum proficisceretur et cum quiesceret’; per ‘profectiones ejus in deserto’ pugnae et tentationes, per ‘quietem’ status pacis, quare cum proficisceretur, dixit Moses,
Surge Jehovah, et dispergantur inimici Tui, et fugiant osores Tui a faciebus Tuis; et cum quiesceret, dixit, Revertere Jehovah myriades {2} millium Israelis, Num. x 35, 36;
de arca ibi dicitur quod ‘profecta a monte Jehovae, ad investigandum illis requiem,’ ibid. vers. 33. [3] Requies caelestis hominis per sabbatum describitur apud Esaiam,
Si reducas a sabbato pedem tuum, ut non facias desiderium tuum, in die sanctitatis Meae, et voces illa, quae sunt sabbato delicias Sancto Jehovae, honorabiles, et honores illud, ut non facias vias tuas, nec invenias desiderium tuum, et loquaris verbum; tunc deliciosus eris Jehovae, et vehi faciam te super excelsa terra et cibabo te hereditate Jacobi, lviii 13, 14.
Caelestis homo talis est ut non ex desiderio suo faciat, sed e beneplacito Domini, quod ejus desiderium est; sic fruitur pace felicitate interna, quae hic exprimitur per ‘elevari super excelsa terrae et simul tranquillitate et jucunditate externa, quae significatur per’ ‘cibari hereditate Jacobi.’

@ 1 The order here is that of the Gk. Kyrios estin ho uios where uios is evidently the subject. In T.C.R. 301 S. has Dominus dixit, quod etiam sit Dominus Sabbati. 1 has comma after Hominis, probably a printer’s insertion.$

@ 2 This is a literal rendering of the Heb. See A.E. 700 for exposition.$

86. Spiritualis homo, qui factus ‘sextus dies,’ cum incipit fieri caelestis, de quo hic primum, est ‘vespera sabbati,’ quod repraesentatum in Ecclesia Judaica per sanctificationem sabbati a vespera; caelestis homo est ‘mane,’ de quo mox sequitur.

87. Quod caelestis homo sit sabbatum seu quies, est etiam quia cessat pugna cum fit caelestis; recedunt mali spiritus, et accedunt boni, tum angeli caelestes; qui cum adsunt, nusquam mali spiritus possunt adesse, sed longe aufugiunt. Et quia non ipse homo pugnavit sed Dominus solus pro homine, dicitur quod ‘Dominus quieverit.’

88. Homo spiritualis cum fit caelestis, vocatur ‘opus Dei’ quia Dominus solus pugnavit pro eo, et eum creavit, formavit, et fecit; quare hic dicitur ‘absolvit Deus in die septimo opus Suum,’ et bis ‘quievit ab omni opere Suo’. Apud prophetas passim appellatur ‘opus manuum et digitorum Jehovae,’ ut apud Esaiam ubi de regenerato agitur,

Sic dixit Jehovah, Sanctus Israelis, et Formator ejus, Signa petite a Me super filiis Meis, et super opere manuum Mearum praecipite Mihi. Ego feci terram, et hominem super ea creavi Ego, manus Meae extenderunt caelos, et omni exercitui illorum praecepi….Quia sic dixit Jehovah, creans caelos, Ille Deus formans terram, et faciens illam; Ille firmans illam, non vacuitatem {x}creavit eam, ad habitandum formavit eam; Ego Jehovah,…et nemo praeterea Deus praeter Me, {x}xlv 11, 12, 18, 21:
quod nova creatio, seu regeneratio, solius Domini opus sit, inde constat. Satis distincte adhibentur voces creare, formare, et facere, ut hic apud Esaiam,
Creans caelos, formans terram, et faciens illam, tum alibi,
Omnem vocatum nomine Meo, et ad gloriam Meam creavi illum, formavi illum, etiam feci illum, xliii 7;
similiter in praecedente capite, et in hoc, ut hic, ‘quievit ab omni opere Suo, quod creavit Deus faciendo’; et hoc semper cum distincta idea in sensu interno; tum ubi Dominus appellatur Creator, aut Formator, aut Factor.

89. Vers. 4. Hae nativitates caelorum et terrae, cum creavit illos, in die quo fecit Jehovah Deus terram et caelos. ‘Nativitates caelorum et terrae’ sunt formationes hominis caelestis. Quod de formatione ejus nunc agatur, constat manifeste, etiam ex singulis quae sequuntur; ut, quod ‘nulla herba adhuc germinaverit’; quod ‘nullus homo ad colendum humum’; tum quod ‘formaverit Jehovah Deus hominem’; dein quod ‘omnem bestiam, et avem caelorum’; de quibus tamen formatis in capite praecedente actum est; quare hic de alio homine agitur: quod adhuc patet ex eo quod nunc primum dicatur ‘Jehovah Deus’; in praecedentibus, ubi de spirituali homine, solum ‘Deus’; tum quod nunc dicatur ‘humus et ager,’ in praecedentibus modo ‘terra’; et quod in hoc versu primum praeponatur caelum tertae, et dein terta caelo; causa est quia ‘terta’ significat extemum hominem, et ‘caelum’ internum, apud spiritualem hominem in quo reformatio, incipit a terta seu externo homine; hic autem ubi de caelesti, incipit ab interno homine seu a caelo.

90. Vers. 5, 6. Et nullum virgultum agri adhuc erat in terra, et nulla herba agri adhuc germinabat, quia non pluere fecit Jehovah Deus super terra, et homo nullus ad colendum humum. Et vaporem ascendere fecit e terra, et irrigavit omnes facies humi. Per ‘virgultum agri’ et ‘herbam agri’ intelligitur in genere omne quod producit externus ejus homo: ‘terra’ est externus homo dum fuit spiritualis; ‘humus,’ ut et ‘ager,’ est externus homo dum fit caelestis; ‘pluvia,’ quae mox dicitur ‘vapor,’ est tranquillitas pacis, cessante pugna.

91. Sed nisi sciatur status hominis dum a spirituali fit caelestis, nusquam percipi potest quid haec involvant, nam arcaniora sunt. Cum est spiritualis, nondum externus homo obsequia praestare vult servire interno, quare est pugna; at cum fit caelestis, tunc externus homo incipit obsequi et servire interno, quare cessat pugna et tranquillitas, vide n. 87; haec tranquillitas significatur per ‘pluviam et ‘vaporem,’ nam est instar vaporis, quo irrigatur et perfunditur externus ejus ab interno. Haec tranquillitas, quae est pacis, producit illa quae vocantur ‘virgultum agri’ et ‘herba agri,’ quae in specie sunt rationalia et scientifica a caelesti spirituali origine.

92. Qualis est externi hominis tranquillitas pacis, cessante pugna, seu irrequie a cupiditatibus et falsitatibus, nullus scire potest nisi qui novit statum pacis; status ille est tam jucundus ut excedat omnem jucunditatis ideam; non est solum cessatio pugnae sed e vita ab interiore pace veniens, ita afficiens hominem externum ut non describi possit: vera fidei et bona amoris tunc nascuntur, quae a pacis jucunditate trahunt suam vitam.

93. Statum hominis caelestis donati tranquillitate pacis, recreati: per pluviam, et liberati a servitute mali et falsi, ita describit Dominus per Ezechielem,
Pangam illis foedus pacis, et cessare faciam feram malam terra, et habitabant in deserto confidenter, et dormient in silvis; et dabo illos, et circuitus collis Mei, benedictionem, et descende faciam pluviam in tempore suo; pluviae benedictionis erunt; dabit arbor agri fructum suum, et terra dabit proventum suum et erunt super humo sua in confidentia, et scient quod Ego Jehovah, quod fregero lora jugi eorum, et liberavero eos e manu facientium servire sibi eos:…vos grex Meus, grex pascui Mei homo vos, Ego Deus vester, xxxiv 25-27, 31:
et quod hoc fiat tertio die, qui idem in Verbo significat ac septimus {1} per Hosheam,

Vivificabit nos a duobus diebus, in die tertio suscitabit nos et vivemus coram Ipso; et sciemus, et sequemur ad sciendi Jehovam; sicut aurora paratus egressus {2} Ipsius, et veniet sic pluvia nobis, sicut pluvia serotina irrigans terram, vi 2, 3:
quodque hoc comparetur germini agri, per Ezechielem ubi de Antiqua Ecclesia,
Sicut germen agri dedi te, et crevisti, et adolevisti, et venisti in decora decorum, xvi 7:
tum
Surculo plantationum, et operi manuum Jehovae Dei, Esai.lx 21.

@ 1 Septimum 1.$

@ 2 Sch. has exitus over which S. wrote exortus in his copy, but here he prefers egressus.$

94. Vers. 7. Et formavit Jehovah Deus hominem, pulverem ex humo; et inspiravit in nares ejus spiraculum vitarum; et factus homo in animam viventem. ‘Formare hominem, pulverem ex humo’ est externum ejus hominem, qui non prius homo fuit; nam dictum vers. 5 quod nullus homo ad colendum humum. ‘Inspirare in nares ejus spiraculum vitarum’ est dare ei vitam fidei et amoris: ‘factus homo in animam viventem’ est quod externus homo quoque factus vivens.

95. Agitur hic de vita hominis externi, in binis prioribus versibus de vita ejus fidei seu intellectus, in hoc de vita ejus amoris seu voluntatis: prius externus homo non obsequi et servire voluit interno sed continue pugnavit contra illum, quare tunc externus non fuit homo; nunc autem cum factus caelestis, externus incipit obsequia praestare et servire interno, et fit quoque homo, et quidem per vitam fidei et vitam amoris; vita fidei praeparat eum, vita amoris facit ut sit homo.

96. Quod dicatur Jehovah Deus ‘per nares inspiravisse,’ ita se res habet: antiquitus et in Verbo per ‘nares’ intellectum quicquid gratum erat ex odore, qui significat perceptionem; quare passim legitur de Jehovah quod ‘odorem quietis odoratus’ ex holocaustis, et ex illis quae Ipsum et regnum Ipsius repraesentabant; et quia Ipsi gratissima sunt quae amoris et fidei, dicitur quod ‘spiraculum vitarum inspiraverit per nares’: inde Unctus Jehovae, seu Dominus, vocatur ‘Spiritus narium,’ Thren. iv 20: et Ipse Dominus significabat hoc per inspirationem discipulis, apud Johannem,
Inspiravit et dixit, Accipe spiritum sanctum, xx 22.

97. Quod vita per inspirationem et per spiraculum describatur, est quoque causa quod Antiquissimae Ecclesiae homines perceperint status amoris et fidei per status respirationis, qui status mutati sunt successive in posteris eorum; de qua respiratione nondum aliquid dici potest quia hodie prorsus abdita sunt; antiquissimi hoc bene norunt, et qui in altera vita norunt; sed in terrarum hoc orbe nullus adhuc: inde spiritum seu vitam assimilabant vento; etiam Dominus, cum de regeneratione hominis loquitur, apud Johannem,
Spiritus, (seu ventus,) {1} ubi vult, spirat; et vocem ejus audis, atque non scis, unde veniat, aut quo abeat; sic est omnis, qui generatus a spiritu, iii 8:
apud Davidem similiter,
Per Verbum Jehovae caeli facti sunt, et per spiritum, (seu ventum) {2} oris Ipsius, omnis exercitus illorum, Ps. xxxiii 6:
et apud eundem,
Colligis spiritum eorum, exspirant et ad pulverem suum revertuntur; emittis spiritum Tuum, creantur, et renovas facies humi, Ps. civ 29, 30.
Quod ‘spiraculum’ pro vita fidei et amoris accipiatur, constat apud Jobum,
Spiritus ille in homine, et spiraculum Shaddai {3} intelligere facit eos, xxxii 8:
tum apud eundem,
Spiritus Dei fecit me, et spiraculum Shaddai vivificavit me, xxxiii 4.

@ 1 Parentheses inserted as in n. 8286$

@ 2 Parentheses inserted as in n. 8286.$

@ 3 See n. 1992 for a full explanation of this term, which Sch. usually translates by Fulminator and A.V. by Almighty.$

98. Vers. 8. Et plantavit Jehovah Deus hortum in Eden
oriente; et posuit ibi hominem quem formavit. Per ‘hortum’ significat intelligentia, per ‘Eden’ amor, per ‘orientem’ Dominus; ita per ‘hortum in Eden ab oriente’ omnis caelestis intelligentia quae per amore a Domino influit.

99. Talis vita seu ordo vitae est apud spiritualem hominem quidem influat Dominus per fidem in ejus intellectualia, rationalia et scientifica; sed quia externus ejus homo pugnat cum interno, apparet sicut intelligentia non influeret a Domino, sed a semet per scientifica rationalia; sed vita seu ordo vitae caelestis hominis est ut influat Dominus per amorem et fidem amoris in ejus intellectualia, rationalia et scientifica; et quia non est pugna, percipit quod ita sit: ita ordo, qui adhuc inversus est apud spiritualem, restitutus est apud caelestem: hic ordo, seu homo, appellatur ‘hortus in Eden ab oriente.’ ‘Plantatus a Jehovah Deo hortus in Eden ab oriente’ in sensu supremo est Ipse Dominus: in sensu intimo, qui etiam est sensus universalis, est regnum Domini, et caelum, in quo ponitur homo cum caelestis factus: stat ejus tunc est ut cum angelis in caelo sit, et quasi unus inter illos; enim creatus est homo ut simul dum vivit in terra, sit in caelo; omnes tunc ejus cogitationes, et cogitationum ideae, immo voces et actiones, sunt apertae, in quibus caeleste et spirituale, et patent usque a Domi: unicuique enim inest vita Domini, quae dat ut perceptionem habeat.

100. Quod ‘hortus’ significet intelligentiam, et ‘Eden’ amorem, patet etiam apud Esaiam,

Consolabitur Jehovah Zionem, consolabitur omnes vastitates illius, et ponet desertum ejus sicut Eden, et solitudinem ejus sicut hortum Jehovae; gaudium et laetitia invenietur in illa, confessio et vox cantus, li 3;
ubi ‘desertum, gaudium et confessio’ sunt voces apud prophetam exprimentes caelestia fidei seu quae sunt amoris; at ‘solitudo, laetitia, vox cantus’ spiritualia fidei, quae quoque sunt intellectus; illa se referunt ad Eden, haec ad hortum; nam apud prophetam hunc perquam constanter occurrunt binae expressiones de eadem re quarum una significat caelestia, altera spiritualia. Porro quid hortus in Eden, videantur quae ad vers. seq. 10.

101. Quod Dominus sit ‘Oriens,’ etiam passim ex Verbo constat, ut apud Ezechielem,
Duxit me ad portam, portam quae spectat viam orientis; et ecce gloria Dei Israelis venit a via orientis, et vox Ipsius sicut vox aquarum multarum, et terra splendebat a gloria Ipsius, xliii 1, 2, 4.
Quia Dominus ‘Oriens,’ inde sanctum fuit in Ecclesia repraesentativa Judaica, antequam templum aedificatum, faciem vertere ad orientem cum orarent.

102. Vers. 9. Et progerminare fecit Jehovah Deus ex humo omnem arborem desiderabilem aspectu, et bonam ad cibum: et arborem vitarum in medio horti; et arborem scientiae boni et mali. ‘Arbor’ significat perceptionem; ‘Arbor desiderabilis aspectu’ perceptionem veri; ‘arbor bona ad cibum’ perceptionem boni: ‘Arbor Vitarum’ amorem et inde fidem: ‘arbor scientiae boni et mali’ fidem quae ex sensuali seu scientia.

103. Quod ‘arbores’ hic significent perceptiones, causa est quia de caelesti homine agitur; aliter cum de spirituali; nam quale subjectum, tale praedicatum.

104. Sed quid perceptio, hodie ignoratur; est quaedam sensatio interna, quae unice a Domino, num verum ac bonum; Antiquissimae Ecclesiae notissima fuit; angelis tam manifesta ut sciant et norint inde quid verum et bonum, quid a Domino, et quid a semet, ut et qualis qui advenit ex solo ejus adventu, et ex una solum ejus idea: spirituali homini nulla est perceptio, sed est conscientia: mortuo homini ne quidem conscientia; plerique nec sciunt quid conscientia, minus quid perceptio.

105. ‘Arbor vitarum’ est amor et inde fides; ‘in medio horti’ est in interni hominis voluntate; primarium quod Dominus possidet apud hominem et angelum, est voluntas, quae in Verbo vocatur ‘cor’ sed quia ex semet nemo bonum facere potest, voluntas aut cor non e hominis tametsi praedicatur de homine; hominis est cupiditas, qua vocat voluntatem: quia voluntas est medium horti, ubi arbor vitarum et voluntas est nulla homini sed cupiditas, ideo ‘arbor vitarum’ e Misericordia Domini, ex Quo omnis amor et fides, proinde omnis vita.

106. Sed quid arbor horti seu perceptio, quid arbor vitarum seu amor et inde fides, quid arbor scientiae seu fides ex sensuali scientia, in sequentibus plura.

107. Vers. 10. Et fluvius exiens ex Eden ad irrigandum hortum; et inde separabatur, et erat in quatuor capita. ‘Fluvius ex Eden significat sapientiam ex amore, qui est ‘Eden’: ‘irrigare hortum’ e dare intelligentiam; inde ‘separari in quatuor capita’ est descriptio intelligentiae per quatuor fluvios, sicut sequitur.

108. Antiquissimi cum comparabant hominem horto, etiam sapientiam et quae sunt sapientiae, comparabant fluviis; nec cor parabant, sed vocabant, nam talis eorum erat loquela; similiter de apud Prophetas, qui ita passim comparabant, passim vocabant; apud Esaiam,
Exorietur in tenebris lux tua, et caligo tua erit sicut lux diei,…et eris sicut hortus irriguus, et sicut exitus aquarum cujus non mentientur aquae, lviii {x}10, 11;
ubi de iis qui recipiunt fidem et amorem, agitur: tum,
Sicut valles plantantur, sicut horti juxta fluvium: sic santalos {1} plantavit Jehovah, sicut cedros juxta aquas, Num. xxiv 6;
ubi de regeneratis: apud Jeremiam,
Benedictus vir, qui confidit in Jehovah,…erit sic arbor plantata juxta aquas, et supra rivum emittet radices suas, xvii 7, 8.
Quod non comparati horto et arbori juxta fluvios, sed dicti, apud Ezechielem,

Aquae crescere fecerunt illam, profunditas aquarum exaltavit illam, fluvius ducens circumcirca plantam ejus, et aquae ductus suos emisit ad omnes arbores agri,…pulchra facta in magnitudine sua, in longitudine ramorum suorum, quia erat radix ejus ad aquas multas: cedri non obscurabant illam in horto Dei, abietes non pares erant ramis ejus, et platani non erant sicut termites ejus; omnis arbor in horto Dei non par erat ei in pulchritudine sua; pulchram feci{2} illam in multitudine ramorum ejus, et aemulatae sunt illam omnes arbores Eden, quae in horto Dei, xxxi 4, 7-9.
Ex quibus constat quod antiquissimi cum assimilarunt hominem seu quae sunt in homine quod idem, horto, etiam {3} adjunxerint aquas et fluvios quibus irrigaretur; et quod per ‘aquas et fluvios’ intellexerint illa quae facerent crescentiam.

@ 1 I has tentoria, here, but santalos in n. 2702, 3858, 6335, and A.E. 518. The slip is an easy one to make as tents is (‘ohalim) and aloes (‘ahalim).$

@ 2 fecit 1.$

@ 3 1 i quod.$

109. Quod sapientia et intelligentia tametsi apparent in homine, sint {1} solius Domini, sicut dictum, dicitur clare per similia repraesentativa apud Ezechielem,

Ecce aquae exeuntes sub limine domus versus orientem, quia facies domus, oriens;…et dixit, Aquae illae exeuntes ad terminum versus orientem, et descendunt super planitiem, et veniunt ad mare, in mare eductae, et sanabuntur aquae; et fiet, omnis anima vivens, quae reptat, ad omne, quo venit aqua fluviorum, vivet….Et juxta fluvium ascendet super ripa ejus hinc et illinc omnis arbor cibi; non marcescet ramus ejus, et non consumetur fructus ejus, in menses suos renascitur; quia aquae ejus e sanctuario illae exeunt, et erunt inde fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicinam, xlvii 1, 8, 9, 12;
hic Dominus significatur per ‘oriens,’ et per ‘sanctuarium, e quo aquae et fluvii.’ Similiter apud Johannem,
Ostendit mihi purum fluvium aquae vitae, splendidum sicut crystallum, exeuntem e throno Dei et Agni: in medio plateae ejus, et fluvii, hinc et illinc arbor vitae, faciens fructus duodecim, juxta mensem quemvis reddens fructum suum, et folium arboris in medicinam gentium, Apoc. xxii 1, 2.

@ 1 sit 1.$

110. Vers. 11, 12. Nomen primi Pishon, is circumdans totam terram Havillah, ubi aurum. Et aurum terrae illius bonum; ibi bdellium et lapis shoham. ‘Fluvius primus’ seu ‘Pishon’ significat intelligentiam fidei ex amore; ‘terra Havillah,’ mentem; ‘aurum,’ bonum; ‘bdellium et shoham,’ verum; quod aurum bis dicatur, est causa quia significat bonum amoris et bonum fidei ex amore; et quod bdellium et shoham, est quod unum significet verum amoris, alterum verum fidei ex amore. Talis est caelestis homo.

111. Sed difficillime haec possunt dici quomodo se in sensu interiore habent, quia hodie ignota sunt, ut quid fides ex amore, quid sapientia et quid intelligentia inde; quia externi homines vix aliud norunt quam scientiam, quam et vocant intelligentiam et sapientiam, et fidem; ne quidem sciunt quid amor; et multi non quid voluntas intellectus, et quod unam mentem constituant; cum tamen singula distincta sunt, immo distinctissima, et universum caelum a Domino distinctissime ordinatum est secundum amoris et fidei differentias, quae innumerabiles.

112. Sed sciatur quod nusquam detur aliqua sapientia nisi quae ex amore, ita ex Domino; nec usquam aliqua intelligentia nisi ex fide ita quoque ex Domino: et quod nusquam detur aliquod bonum nisi ab amore, ita ex Domino; et quod nusquam aliquod verum nisi a fide, ita ex Domino; quae non ex amore et fide, ita ex Domino, vocant similiter, sed sunt spuria.

113. Quod bonum sapientiae aut amoris significatum et repraesentatam sit per ‘aurum,’ nihil communius est in Verbo; omne aurum in arca, in templo, in mensa aurea, in candelabris, in vasis, super vestibus Aharonis, significabant et repraesentabant bonum sapientiae aut amoris: similiter apud Prophetas, ut apud Ezechielem,
In sapientia tua, et in intelligentia tua, fecisti tibi opes, fecisti aurum et argentum in thesauris tuis, xxviii 4;
ubi manifeste dicitur quod ex sapientia et intelligentia aurum argentum, seu bonum et verum, nam ‘argentum’ ibi significat verum, ut quoque argentum in arca {1} et in templo: apud Esaiam,
Copia camelorum obteget te, dromades Midianis et Ephae omnes ii e Sheba, venient, aurum et tus portabunt, et laudes Jehovae annuntiabunt, lx 6:
sicut etiam sapientes ex oriente qui veniebant ad Jesum cum natus,
Et procidebant et adorabant Ipsum, et aperiebant thesauros suos, et offerebant Ipsi dona, aurum, tus et myrrham, Matth. ii 1, 11;
ubi quoque ‘aurum’ significat bonum; ‘tus et myrrha,’ illa quae grata sunt quia ex amore et fide, quae ideo dicuntur ‘laudes Jehovae.’ Qua apud Davidem,
Vivet, et dabit illi de auro Shebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi, Ps. lxxii 15.
@ 1 Probably this should be tabernaculo to pair with templo.$

114. Verum fidei etiam in Verbo significatum est et repraesentatam per lapides pretiosos, ut in pectorali judicii, et super humeris ephodi Aharonis; in pectorali, aurum, hyacinthinum, purpura, coccineum dibaphum, et xylinum, repraesentabant illa quae sunt amoris; lapides pretiosi, illa quae fidei ex amore; similiter lapides duo recordationis super humeris ephodi, qui erant ex shoham, circumdati fundis auri, Exod. xxviii 9-22; quod manifeste dicitur apud Ezechielem ubi agitur de homine possidente divitias caelestes, sapientiam et intelligentiam,
Plenus sapientia, et perfectus pulchritudine, in Eden horto Dei fuisti; omnis lapis pretiosus, operimentum tuum, rubinus, topazius, adamas; tarshish, shoham, et iaspis; saphir, {x}chrysoprasus, smaragdus; et aurum, opus tympanorum tuorum, et fistularum tuarum, in te, in die, quo creatus es, praeparata sunt;…perfectus tu in viis tuis, a die quo creatus es, xxviii 12, 13, 15;
quae quod significent caelestia et spiritualia fidei, non autem lapides, unicuique constare potest: immo unusquisque lapis quoddam essentiale fidei repraesentabat.

115. Antiquissimi cum nominarunt terras, intellexerunt quae significabant; sicut qui hodie in idea sunt quod ‘terra Canaan’ et ‘Mons Zionis’ significent caelum, ii, cum nominantur, ne quidem cogitant de terra aut monte sed solum de illis quae significant; ita hic per ‘terram Havillah,’ quae etiam nominatur Gen. xxv {x}18, ubi agitur de filiis Ismaelis, quod ‘habitaverint a Havillah usque ad Shur, quod juxta facies Aegypti, qua venitur in Asshur.’ Qui in idea caelesti sunt, non percipiunt ex his aliud quam intelligentiam et quae ab intelligentia fluunt: sicut etiam per ‘circumdare,’ quod fluvius Pishon circumdet totam terram Havillah- percipiunt influere; sicut quod lapides shoham qui super humeris ephodi Aharonis circumdati essent fundis auri, Exod. xxviii 11, quod bonum amoris influeret in verum fidei; ita multoties alibi.

116. Vers. 13. Et nomen fluvii secundi Gihon; is circumdans totam terram Cush. ‘Fluvius secundus,’ qui vocatur Gihon, significat cognitionem omnium quae sunt boni et veri seu amoris et fidei: ‘terra Cush,’ mentem seu facultatem. Mentem constituit voluntas et intellectus; quae sunt primi fluvii, referunt se ad voluntatem, quae sunt hujus, ad intellectum, cujus sunt cognitiones boni et veri.

117. Terra Cush seu Aethiopia abundabat quoque auro, lapide pretioso, et aromatibus, quae, ut dictum, significant bonum, verum, et quae grata sunt inde, qualia sunt cognitionum amoris et fidei; quod constare potest ex locis citatis prius, n. 113, apud Esai. lx 6; Matth. ii 1, 11; David. Ps. lxxii 15. Quod similia per Cush seu Aethiopiam, ut et per Shebam, intelligantur in Verbo, constat apud Prophetas; apud Zephaniam ubi etiam nominantur flumina Cush,

In mane judicium Suum dabit in lucem,…quia tu convertar ad populos labio perspicuo, ut invocent omnes illi nomen Jehovae, ut serviant Ipsi humero uno,…a transitu fluviorum Cush, adoratores Mei…adducent munus Meum, iii 5, 9, 10:
et apud Danielem ubi de rege septentrionis et meridiei agitur,
Dominabitur in recondita auri et argenti, et in omnia desiderabilia Aegypti: et Lybii et Aethiopes sub gressibus ejus, xi 43;
[2] ubi ‘Aegyptus’ pro scientificis, ‘Aethiopes’ pro cognitionibus: apud Ezechielem,
Negotiatores Shebae et Raamae, hi negotiatores tui,
primario omnis aromatis, et in omni lapide pretioso, et auro xxvii 22;
per quos similiter cognitiones fidei significantur: apud Davidem ubi de Domino agitur, ita de homine caelesti,

Florebit in diebus Ipsius justus, et multa pax, usque dum non luna; reges Tarshish et insularum munus adducent; reges Shebae et Sebae donum afferent, Ps. lxxii 7, 10;
quae quod significent caelestia fidei, ex illis quae ibi antecedunt sequuntur, conspicitur: similia significata sunt per
Reginam Shebae, quae venit ad Salomonem, et aenigmata proposuit, illique apportavit aromata, aurum et lapidem pretiosum, I Reg. x 1-3.
Nam quicquid in historicis Verbi est, similiter ac apud Prophetas, significant, repraesentant, et involvunt arcana.

118. Vers.14. Et nomen fluvii tertii, Hiddekel; is vadit {1} orientaliter versus Asshur: et fluvius quartus, is Phrath. ‘Fluvius Hiddekel’ est ratioseu perspicacia rationis; ‘Asshur’ est mens rationalis: quod ‘fluvius orientaliter vadat ad Asshur’ significat quod perspicuitas rationis a Domino veniat per internum hominem in mentem rationalem, quae est externi hominis. ‘Phrath seu Euphrates’ est scientia, quae est ultimum seu terminus.

@ 1 orientem 1.$

119. Quod ‘Asshur’ significet mentem rationalem seu rationale hominis, constat manifeste apud Prophetas; ut apud Ezechielem,

Ecce Asshur cedrus in Libano, pulchra ramo, et nemus umbrosum, et alta altitudine, et inter densa fuit surculus ejus aquae crescere fecerunt eam, profunditas aquarum exaltavit eam, fluvius ducens circum circa plantam, xxxi 3, 4:
rationale vocatur ‘cedrus in Libano’; ‘surculus inter densa’ significat scientifica memoriae, quae se ita habent: adhuc manifestius apud Esaiam,

In die illo erit semita ab Aegypto ad Asshur, et veniet Asshur in Aegyptum, et Aegyptus in Asshurem, et servient Aegyptii Asshuri. In die illo, erit Israel tertius Aegypto et Asshuri, benedictio in medio terrae, cui benedicet Jehovah Zebaoth {1}, dicendo, Benedictus populus Meus Aegyptus, et opus manuum Mearum Asshur, et hereditas Mea Israel, xix 23-25;
per ‘Aegyptum’ hic et alibi passim significatur scientia, per ‘Asshurem’ ratio, per ‘Israelem’ intelligentia.
1 I See n. 2921 for explanation. Zebaoth=’of armies’ or ‘of hosts,’ but the Heb. also implies ‘military service,’ and is used of ‘Levitical service’ or ‘use.’

120. Sicut per Aegyptum, etiam per Euphratem, significantur scientiae seu scientifica, ut et sensualia ex quibus scientifica; quod constat a Verbo apud Prophetas, ut apud Micham,
Dixit inimica, Ubi Jehovah Deus?…Dies quo aedificabit macerias tuas; dies ille, procul aberit statutum; dies ille et usque ad te veniet ab Asshure, et ad urbes Aegypti, et ad fluvium (Euphratem), vii 10-12;
ita locuti sunt de Adventu Domini, Qui regeneraturus hominem ut similis caelesti fiat: apud Jeremiam,
Quid tibi ad viam Aegypti ad bibendum aquas Shihoris? et quid tibi ad viam Asshuris, ad bibendum aquas fluvii (Euphratis)? ii, 18;
ubi ‘Aegyptus’ et ‘Euphrates’ similiter pro scientificis, ‘Asshur’ pro ratiociniis inde: apud Davidem,
Vitem ex Aegypto proficisci fecisti, expulisti gentes, plantasti illam;…emisisti propagines ejus usque ad mare, et ad fluvium (Euphratem) ramusculos ejus, Ps. lxxx 9, 12 [A.V. 8, 11];
ubi etiam ‘fluvius Euphrates’ pro sensuali et scientifico. Erat enim Euphrates terminus ad Asshur quousque dominium Israelis, sicut scientificum memoriae est terminus intelligentiae et sapientiae hominis spiritualis et caelestis: idem significatur per haec quae Abrahamo dicta,
Semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti, usque ad fluvium magnum, fluvium Euphratem, Gen. xv 18;
bini hi termini significant similia.


121. Qualis est ordo caelestis, aut quomodo procedant illa quae sunt vitae, a fluviis his constare potest: nempe, a Domino, Qui est Oriens, ab Ipso sapientia, per sapientiam intelligentia, per intelligentiam ratio, sic per rationem vivificantur scientifica, quae sunt memoriae: hic est ordo vitae; tales sunt caelestes homines: quare cum seniores Israelis repraesentarent caelestes homines, dicti sunt ‘sapientes, intelligentes, et scientes,’ Deut. i 13, 15; similiter Bezaleel qui construxit arcam, de quo dicitur,

Quod impletus spiritu Dei, in sapientia, in intelligentia, et in scientia, et in omni opere, Exod. xxxi 3; xxxv 31; xxxvi 1, 2.

122. Vers. 15. Et accepit Jehovah Deus hominem, et posuit illum in horto Eden, ad colendum illum, et ad custodiendum illum. Per ‘hortum Eden’ significantur omnia quae apud hominem caelestem, de quibus; per ‘colere illum, et custodire,’ quod omnibus illis frui ei concedatur, sed non ut sua possidere; quia sunt Domini.

123. Quod omnia et singula sint Domini, homo caelestis agnoscit quia percipit; at homo spiritualis quidem agnoscit sed ore quia ex Verbo novit: homo mundanus et corporeus nec agnoscit, nec concedit, sed quicquid apud eum, dicit esse suum, quod si perderet, putat prorsus perire.

124. Quod sapientia, intelligentia, ratio, et scientia non hominis sint sed Domini, constat clare ab illis quae Dominus docuit; ut apud Matthaeum, ubi Dominus Se comparat patrifamilias qui plantavit vineam, et sepem ei circumposuit, et locavit agricolis, xxi 33: apud Johannem,

Spiritus veritatis ducet vos in omnem veritatem; non enim loquetur ex semet, sed quaecumque audiverit, loquetur; ille Me glorificabit, quia ex Meo accipiet, et annuntiabit vobis, xvi 13, 14:
tum apud eundem,

Non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum ei e caelo, iii 27.
Cui modo datum pauca ex arcanis caeli scire, is scit quod ita se habeat.

125. Vers. 16. Et praecepit Jehovah Deus super illum homini, dicendo, Ab omni arbore horti edendo edas. ‘Edere ex omni arbore’ est ex perceptione nosse et scire quid bonum et verum; nam, ut dictum, perceptio est ‘arbor.’ Antiquissimae Ecclesiae homines cognitiones verae fidei habebant per revelationes, nam locuti sunt cum Domino et cum angelis; ut et instructi per visiones et somnia, quae illis erant deliciosissima et paradisiaca; a Domino habebant continue perceptionem, quae talis est ut cum cogitaverint ex illis quae erant memoriae, ilico perceperint num verum et bonum, usque adeo ut dum falsum objiceretur, non modo aversati sint sed etiam horruerint; talis quoque est status angelorum. Sed loco perceptionis Antiquissimae Ecclesiae successit dein cognitio veri et boni, ex revelatis prius, dein ex revelatis in Verbo.

126. Vers. 17. Sed ab arbore scientiae boni et mali, non edas ex illa, quia in die, quo ederis ex illa, moriendo morieris. Priora et haec significant, quod liceat ex omni perceptione a Domino nosse quid verum et bonum; non autem a semet et mundo, seu inquirere in fidei mysteria per sensualia et scientifica, per quod caeleste ejus moritur.

127. Quod homines per sensualia et scientifica inquirere voluerint in mysteria fidei, erat non solum causa lapsus Antiquissimae Ecclesiae, nempe posteritatis ejus, de qua in capite sequente; sed etiam est causa lapsus omnis Ecclesiae, nam inde non solum falsitates sed etiam mala vitae.

128. Homo mundanus et corporeus corde suo dicit ‘Si non instruar de fide, et de illis quae sunt fidei, per sensualia ut videam, seu per scientifica ut intelligam, quod non credam’; confirmatque se ex eo quod naturalia non possint esse contraria spiritualibus; quare ex sensualibus instrui vult de caelestibus et Divinis; quod tamen ita impossibile est ac est camelo intrare per foramen acus; quo magis ex iis sapere vult, eo magis se occaecat; usque adeo ut nihil credat, ne quidem quod spirituale sit et quod vita aeterna; ex principio quod capit, id fluit; hoc est ‘edere ex arbore scientiae boni et mali,’ ex qua quo magis edit, eo magis mortuus fit. At qui non ex mundo sapere vult sed ex Domino, is dicit corde suo quod credendum Domino, hoc est, illis quae Dominus in Verbo locutus est, quia illa sunt veritates, et ex hoc principio cogitat; ille se confirmat per rationalia, scientifica, sensualia, et naturalia, et quae non confirmantia sunt, separat.

129. Cuivis notum esse potest quod principia capta, etiam falsissima, regant hominem, et quod principiis omnis scientia et ratiocinatio faveat, nam innumera assentientia affluunt, ita confirmatur in falsis; quare cui principium est quod nihil credat priusquam videt et intelligit, nusquam credere potest; nam spiritualia et caelestia nec oculis videt, nec phantasia capit. Sed verus ordo est ut ex Domino, hoc est, ex Verbo Ipsius sapiat; tunc omnia succedunt, et quoque in rationalibus et scientificis illustratur: nusquam enim negatum est scientias discere, quia utiles sunt vitae et delectabiles; et qui in fide: ei nusquam negatum est cogitare et loqui sicut eruditi mundi, sed ex illo principio quod credat Verbo Domini et confirmet veritates spirituales et caelestes per veritates naturales, terminis orbi erudito familiaribus, quantum potest; quare ex Domino erit principium non ex semet; illud est vita, hoc autem est mors.

130. Qui ex mundo sapere vult, ‘ei hortus’ sunt sensualia et scientifica; ‘Eden ejus’ est amor sui et mundi; ‘oriens ejus’ est occidens seu ipse; ‘fluvius ejus Euphrates’ est omne ejus scientificum, quod damnatum; ‘alter fluvius,’ ubi ‘Asshur,’ est vesana ratiocinatio, inde falsitates; ‘tertius fluvius,’ ubi ‘Cush,’ sunt principia inde mali et falsi: quae sunt cognitiones ejus fidei; ‘quartus’ est sapientia inde, quae vocatur in Verbo magia; quare ‘Aegyptus,’ quae significat scientiam, postquam magica facta, significat talem, et quidem ex causa, de qua passim in Verbo, quia ex se vult sapere; de quibus ita apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, {1} Ecce Ego contra te, Pharaoh: rex Aegypti, cete magne, cubans in medio fluminum suorum, qui dixit, Mihi flumen meum, et ego feci me;…et erit terra Aegypti in solitudinem et vastitatem; et cognoscent, quod Ego Jehovah, propterea, quod dixit, Fluvius mihi, et ego feci, xxix 3, 9.
Tales quoque vocantur arbores Edenis in inferno apud eundem prophetam ubi etiam de Pharaone seu Aegyptio agitur, his verbis,
Cum descendere fecero eum in infernum, cum descendentibus in foveam;…Cui similis factus es sic in gloria, et in magnitudine, inter arbores Edenis? cum descendere factus fueris cum arboribus Edenis in terram inferiorem, in medio praeputiatorum: cum confossis gladio: hic Pharaoh et omnis turba ejus, xxxi 16, {x}18;
ubi ‘arbores Edenis’ pro scientificis et cognitionibus ex Verbo, quae per ratiocinia sic profanant.

@ 1 See n. 1793, 2921 and 9167 for explanation. Sch. transcribes the Hebrew Adonai Jehovih.$

* * * * * * * * * * * * *
18. Et dixit JEHOVAH DEUS, Non bonum ut sit homo solus is; faciam ei auxilium tanquam apud illum.
19. Et formavit JEHOVAH DEUS ex humo omnem bestiam agri: et omnem avem caelorum, et adduxit ad hominem ad videndi quid vocaret id; et quicquid vocabat id homo, animam viventem, id nomen ejus.
20. Et vocabat homo nomina omni bestiae, et avi caelorum, et omni ferae agri; et homini non invenit auxilium tanquam apud illum.
21. Et cadere fecit JEHOVAH DEUS soporem super hominem, et obdormivit; et accepit unam e costis illius, et occlusit carnem loco ejus.
22. Et aedificavit JEHOVAH DEUS costam, quam sumpsit de homine, in mulierem, et adduxit eam ad hominem.
23. Et dixit homo, Hac vice, os de ossibus meis, et caro de carne mea; propter hoc vocabitur uxor, quia ex viro sumpta illa.
24. Propterea relinquet vir patrem suum et matrem suam, et adhaerebit uxori suae, et erunt in carnem unam.
25. Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor illius, et non erubuerunt.

131. CONTENTA

AGITUR de posteritate Antiquissimae Ecclesiae, quae affectabat proprium.

132. Quia homo talis est, ut non contentus sit a Domino duci, sed cupit etiam a semet et mundo, seu ex proprio, agitur hic de proprio, quod ei concessum, vers. 18.

133. Et primum ei nosse datur affectiones boni, et cognitiones veri, a Domino ei donatas; sed usque proprium affectat, vers. 19, 20.

134. Quare in statum proprii missus, et ei proprium datur, quod describitur per costam aedificatam in mulierem, vers. 21-23.

135. Tum quod caelestis et spiritualis vita adjuncta sit proprio, ut quasi unum appareant, vers. 24.

136. Et quod proprio insinuata a Domino innocentia, ut usque non ingratum foret, vers. 25.

137. SENSUS INTERNUS

IN tribus capitibus Geneseos in genere agitur de Antiquissima Ecclesia, quae vocatur ‘homo,’ a primo tempore usque ad ultimum cum periit: in anteactis hujus capitis de florentissimo ejus statu quando caelestis homo fuit; hic nunc de iis et de posteris ejus qui affectabant ‘proprium.’

138. Vers. 18. Et dixit Jehovah Deus, Non bonum ut sit homo solus is; faciam ei auxilium tanquam apud illum. Per ‘solus’ significatur quod non contentus fuerit a Domino duci, sed cupiverit a semet et mundo: per ‘auxilium tanquam apud illum’ significatur proprium, quod in sequentibus quoque vocatur ‘costa aedificata in mulierem.’

139. Antiquitus soli habitare dicti sunt qui a Domino ducti sicut homines caelestes, quia non amplius infestabant illos mala seu mali spiritus; repraesentatum hoc quoque in Ecclesia Judaica per id quod expulsis gentibus soli habitarent; quare aliquoties in Verbo praedicatur de Ecclesia Domini quod sola, ut apud Jeremiam,
Surgite, ascendite ad gentem quietam, habitantem confidenter,…non valvae, et non vectis ei, solus{1} habitant, xlix 31:
in prophetia Mosis,
Habitavit Israel confidenter, solus, Deut. xxxiii 28:
manifestius adhuc in prophetia Bileami,
En populum, solus habitat, et inter gentes non reputatur, Num. xxiii 9;
ubi ‘gentes’ pro malis. Haec posteritas Antiquissimae Ecclesiae non habitare voluit sola, hoc est, non esse caelestis homo seu ut caelestis homo duci a Domino, sed inter gentes esse, sicut Ecclesia Judaica; et quia id cupivit, dicitur ‘non bonam esse, ut sit homo solus is’; qui enim cupit, jamdum in malo est, et ei conceditur.

@ 1 Heb. (badad)=’in separation, separately,’ and is used adverbally. S. here uses the simple form of the adjective, though we should have expected solum. In n. 9496 he uses solitarii, as Sch. does.$

140. Quod per ‘auxilium tanquam apud illum’ significetur proprium, ex natura proprii et ex sequentibus constare potest: sed quia hic homo Ecclesiae de quo nunc agitur, erat bonus indole, ei proprium concessum est, sed tale ut appareret sicut ejus, quare dicitur ‘auxilium tanquam apud illum.’

141. De proprio innumerabilia sunt quae dici possunt; nempe quomodo se habet proprium apud hominem corporeum et mundanum, quomodo apud hominem spiritualem, et quomodo apud caelestem. Proprium apud hominem corporeum et mundanum est omne ejus; non scit aliud quam proprium; si proprium perderet, ut dictum, putaret se perire. Apud hominem spiritualem etiam proprium apparet simile, nam is, tametsi novit quod Dominus sit vita omnium et det sapientiam et intelligentiam, proinde det cogitare et agere, usque hoc dicit, sed non ita credit. Homo autem caelestis agnoscit quod Dominus sit vita omnium, det cogitare et agere, nam percipit quod ita sit, nec usquam cupit proprium; et tametsi non cupit proprium, usque datur ei a Domino proprium, quod conjunctum est cum omni perceptione boni et veri, et cum omni felicitate; angeli in tali proprio sunt, et tunc in summa pace et tranquillitate; nam in proprio illorum sunt illa quae sunt Domini, Qui regit illorum proprium, seu illos per proprium illorum: hoc proprium est ipsissimum caeleste; at proprium hominis corporei est infernale: sed de proprio plura in sequentibus.

142. Vers. 19, 20. Et formavit Jehovah Deus ex humo omnem bestiam agri, et omnem avem caelorum, et adduxit ad hominem ad videndum quid vocaret id; et quicquid vocabat id homo, animam viventem, id nomen ejus. Et vocabat homo nomina omni bestiae, et avi caelorum, et omni ferae agri; et homini non invenit auxilium tanquam apud illum. Per ‘bestias’ significantur caelestes affectiones; per ‘aves caelorum’ spirituales; seu per ‘bestias,’ quae sunt voluntatis, per ‘aves,’ quae sunt intellectus: ‘adducere ad hominem ad videndum ut vocaret nomine’ est dare ei nosse quales sunt; ‘quodque vocaverit nomina’ est quod cognoverit quales essent: et tametsi noverit quales affectiones boni et cognitiones veri a Domino donatae, essent, usque affectabat proprium, quod exprimitur per idem ac prius, quod ‘non invenerit auxilium tanquam apud illum.’

143. Quod per ‘bestias et animalia’ antiquitus significatae sint affectiones et similia apud hominem, hodie peregrinum apparere potest; sed quia in caelesti idea fuerunt, et talia quoque in mundo spirituum repraesentantur per animalia, et quidem per talia animalia quibus similia sunt, ideo non aliud intellexerunt cum ita locuti sunt: in Verbo nec alia intelliguntur ubicumque bestiae nominantur in genere et in specie; totum Verbum propheticum plenum est similibus, quare qui non novit quid unaquaevis bestia significat in specie, nusquam intelligere potest quid Verbum in interno sensu continet: sed, ut dictum prius, bestiae sunt duplicis generis, malae quia noxiae, bonae quia innoxiae; per bonas significantur affectiones bonae, sicut per ‘oves, agnos, columbas’; hic quia de caelesti seu de caelesti spirituali homine agitur, similiter: quod ‘bestiae’ in genere significent affectiones, ex aliquibus locis in Verbo confirmatum videatur prius, n. 45, 46; ut non opus sit amplius confirmare.

144. Quod ‘vocare nomine’ significet nosse quales sunt, sciendum quod antiqui per ‘nomen’ nihil aliud intellexerint quam essentiam rei; per ‘videre et vocare nomine’ nosse quales sunt: causa erat quod nomina inderent filiis et filiabus suis secundum ea quae significabantur; nam unicuivis nomini aliquid singulare fuit, ex quo et per quod nossent unde et quales, sicut etiam ex sequentibus ubi de duodecim filiis Jacobi, ex Divina Domini Misericordia, agendum, videbitur. Cum itaque nomini inerant unde essent et quales essent, per ‘vocare nomine’ nihil aliud intelligebant; talis locutio apud eos familiaris fuit, quam qui non intelligit, mirabitur quod ea significent.

145. In Verbo quoque per ‘nomen’ significatur essentia rei, et per ‘videre et vocare nomine’ nosse quales sunt; ut apud Esaiam,
Dabo tibi thesauros tenebrarum, et absconditas opes occultorum, propterea ut scias quod Ego Jehovah vocans nomen tuum, Deus Israelis: propter servum Meum Jacobum, et Israelem electum Meum, et vocavi te nomine tuo, cognominavi te, et non novisti Me, xlv 3, 4;
ibi per ‘vocare nomine’ et ‘cognominare’ significatur praescire qualis est: apud eundem,
Vocabitur tibi nomen novum, quod os Jehovae declarabit illud, lxii 2;
pro quod alius fieret, ut constat ab antecedentibus et sequentibus ibi: apud eundem,
Israel, ne timeas, nam redemi te, vocavi nomine tuo, Mihi tu, xliii I;
ubi pro quod noverit qualis: iterum apud eundem,
Tollite in altum oculos vestros, et videte, quis creavit illa, educens in numero exercitum eorum; omnes nomine vocabit, xl 26;
pro quod omnes nosset: in Apocalypsi,
Habes pauca nomina in Sardibus, quae [non] polluerunt vestimenta sua….Qui vicerit, hic induetur vestimentis albis, et non delebo nomen ejus e libro vitae, confiteborque nomen ejus coram Patre Meo, et coram angelis Ejus, iii 4, 5:
alibi,

Quorum sunt scripta nomina in Libro Vitae Agni, xiii 8.
Per ‘nomina’ bis locis nusquam intelliguntur nomina sed quales sunt; nec usquam alicujus nomen in caelo noscitur sed qualis est.

146. Ex his conspici potest nexus rerum quae significantur: versu {x}18 dictum quod ‘non bonum ut sit homo solus is, faciam ei auxilium tanquam apud illum’; et mox agitur de bestiis et avibus, de quibus tamen prius, et sequitur immediate idem, quod ‘homini non invenit auxilium tanquam apud illum’; quod nempe cum ei cognoscere datum qualis esset quoad affectiones boni et cognitiones veri, quod usque affectaret proprium: qui enim tales sunt ut cupiant proprium, incipiunt contemnere illa quae sunt Domini, utcumque illa ei repraesentantur et demonstrantur.

147. Vers. 21. Et cadere fecit Jehovah Deus soporem super hominem, et obdormivit; et accepit unam e costis illius, et occlusit carnem loco ejus. Per ‘costam,’ quae est os pectoris, intelligitur proprium hominis in quo parum vitale, et quidem proprium quod ei est carum: per ‘carnem loco costae’ intelligitur proprium in quo vitale: per ‘soporem’ status ille in quem missus ut proprium videretur sibi habere, qui status est instar somni, quia in statu illo non aliter scit quam quod ex semet vivat, cogitet, loquatur, et agat; at cum scire incipit quod id falsum, tunc expergiscitur sicut a somno et vigil fit.
148. Quod proprium hominis dictum costa quae est os pectoris, et quidem proprium quod ei carum, causa est quia ‘pectus’ apud antiquissimos significavit charitatem, quia ibi cor et pulmones: et ‘ossa’ significarunt ea quae viliora essent, quia iis minimum vitale inest; ‘caro’ autem, quae aliquid vitale haberent: quod ita significata sint, causa est arcanissima antiquissimis nota; de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

149. In Verbo etiam proprium per ‘ossa’ significatur; et quidem proprium vivificatum a Domino apud Esaiam,
Jehovah…saturabit in ariditatibus animam tuam, ac ossa tua expedita reddet, et eris sicut hortus irriguus, lviii II:
apud eundem,
Tum videbitis, et gaudebit cor vestrum, et ossa vestra, sicut herba, germinabunt, lxvi 14:
apud Davidem,

Omnia ossa mea dicent, Jehovah, quis sicut Tu? Ps. xxxv 10: apud Ezechielem adhuc evidentius ubi de ossibus, quod carnem acciperent et spiritus eis induceretur,

Manus Jehovae…posuit me in medio vallis, et ea plena ossibus,…et dixit ad me, Propheta super ossibus istis; et dicas ad ea, O ossa arida, audite Verbum Jehovae; sic dixit Dominus Jehovih ossibus his, Ecce Ego adducens in vos spiritum, et vivetis; et dabo super vos nervos, et ascendere faciam super vos carnem, et obducam super vos cutem, et dabo in vobis spiritum, et vivetis, et scietis, quod Ego Jehovah, xxxvii I, 4-6.
Proprium hominis cum inspicitur e caelo apparet prorsus ut osseum inanimatum et deformissimum quid, ita mortuum in se; sed vivificatum a Domino, ut carneum; nam proprium hominis nihil nisi quam mortuum quid est, tametsi ei apparet sicut aliquid, immo sicut omne; quicquid vivit apud eum, est ex vita Domini, quae si recederet, caderet mortuus sicut lapis; nam est solum organum vitae, sed quale organum talis affectio vitae. Solus Dominus habet Proprium, ex Proprio redemit hominem, et ex Proprio salvat hominem; Proprium Domini est Vita, ex Cujus Proprio vivificatur proprium hominis, quod in se mortuum est. Proprium Domini significatum quoque est per Domini verba apud Lucam,
Spiritus carnem et ossa non habet, sicut videtis Me habere, xxiv 39, 40;
significatum etiam est per id, quod
Os pecudis paschalis non frangeretur, Exod. xii 46.

150. Status hominis cum est in proprio, seu cum putat vivere ex se, comparatus est sopori, immo ab antiquis dictus sopor, in Verbo quod perfundantur spiritu soporis, ac dormitent somnum. Quod proprium hominis in se mortuum sit, seu quod nullus aliquam vitam habeat ex se, ostensum est in mundo spirituum, usque adeo ut mali spiritus, qui nihil nisi proprium amant et se ex semet vivere contumaciter instant, per vivas experientias convicti, et fassi quod non vivant ex se. Quomodo se habeat cum proprio hominis, scire prae aliis mihi datum est nunc intra aliquot annorum tempus; quod nempe ne hilum cogitaverim ex memet; et manifeste percipere datum quod unaquaevis idea cogitationis influeret, et quandoque quomodo et unde influeret. Quare homo qui putat se vivere ex se, in falso est; et per id quod credit se vivere ex se, appropriat sibi omne malum et falsum, quod nusquam sibi appropriaret, si sicut res se habet, crederet.

151. Vers. 22. Et aedificavit Jehovah Deus costam, quam sumpsit de homine, in mulierem, et adduxit eam ad hominem. Per ‘aedificare’ significatur exstruere quod lapsum est; per ‘costam’ proprium non vivificatum; per ‘mulierem’ proprium a Domino vivificatum; per ‘adducere ad hominem’ quod ei proprium datum sit. Posteritas hujus Ecclesiae, quia non ut parentes caelestis homo voluit esse sed semet ducere, et sic affectavit proprium, ei quoque concessum est, sed usque a Domino vivificatum, quare vocatur mulier, et postea uxor.

152. Quisque qui modo leviter attendit, scire potest quod non mulier ex costa viri, et quod haec arcaniora involvant quam usquam aliquis hactenus noverit; et quod proprium per mulierem significetur ex eo quod mulier sit quae decepta, nam nihil nusquam hominem decipit quam proprium, seu quod idem est, amor sui et mundi.

153. Aedificata dicitur costa in mulierem, non autem mulier creata, aut formata, aut facta, ut prius ubi de regeneratione agitur: quod aedificata dicatur, causa est quia aedificare significat exstruere id quod lapsum est; in Verbo similiter, ubi ‘aedificare’ praedicatur de malis, ‘erigere’ de falsis, ‘renovare’ de utrisque; ut apud Esaiam,
Aedificabunt vastitates aeternitatis, desolationes priscas erigent, et renovabunt urbes vastitatis, desolationes generationis et generationis, lxi 4;
‘vastitates’ hic et alibi pro malis, ‘desolationes’ pro falsis; illis applicatur vox ‘aedificare,’ his ‘erigere,’ sicut alibi quoque apud Prophetas, quod accurate observatur; apud Jeremiam,
Adhuc aedificabo te, ut aedificata sis, virgo Israel, xxxi 4.

154. Nihil usquam malum et falsum datur quod non est proprium et ex proprio; nam proprium hominis est ipsum malum, inde homo non est nisi malum et falsum; quod constare mihi potuit ex eo quod cum propria videnda sistantur in mundo spirituum, appareant ita deformia ut deformius nusquam pingi possit, cum diversitate secundum proprii naturam, sic ut is cui ejus propria videnda praebentur, semet horreat et fugere velit ut diabolum. At vero propria quae vivificata sunt a Domino, apparent pulchra et venusta, cum varietate secundum vitam cui caeleste Domini applicari potest; et quidem qui praediti fuerunt seu vivificati charitate, apparent ut pueri et puellae venustissima facie; et qui innocentia, ut infantes nudi varie decorati, florum sertis circum pectus cincti, diadematibus circum caput, viventes et ludentes in aura adamantina, cum perceptione felicitatis ex intimis.

155. Verba haec, quod ‘costa aedificata sit in mulierem,’ plura intime recondita habent quam usquam aliquis ex littera scire potest; nam Verbum Domini tale est ut in intimis spectet Ipsum Dominum, ac regnum Ipsius, inde vita omnis Verbi; hic similiter, est conjugium caeleste, quod in intimis spectatur. Conjugium caeleste est tale quod sit in proprio, et quod proprium vivificatum a Domino dicatur Domini Sponsa, ut et Uxor: proprium ita vivificatum a Domino habet perceptionem omnis boni amoris et veri fidei; ita habet omnem sapientiam et intelligentiam conjunctam cum ineffabili felicitate: sed quale hoc proprium vivificatum quod dicitur Sponsa et Uxor Domini, non paucis dici potest; solum quod angeli percipiant quod vivant a Domino, et cum non reflectunt, non aliter sciant quam quod ex se; sed est communis affectio, quae talis est ut dum vel minimum a bono amoris et vero fidei recedunt, percipiant mutationem; quare in sua pace et felicitate, quae ineffabilis est, sunt, quando in perceptione communi quod a Domino vivant. Hoc proprium quoque est quod intelligitur apud Jeremiam, ubi dicitur,

Creavit Jehovah novam in terra, mulier circumdabit virum, xxxi 22;
est conjugium caeleste quod hic quoque significatur, et per ‘mulierem’ proprium vivificatum a Domino, de qua muliere praedicatur ‘circumdare’; nam proprium tale est ut circumdet, sicut costa facta caro circumdat cor.

156. Vers. 23. Et dixit homo, Hac vice, os de ossibus meis, et caro de carne mea; propter hoc vocabitur uxor, quia ex viro sumpta illa. ‘Os de ossibus, et caro de carne’ significat proprium externi hominis; ‘os,’ proprium non ita vivificatum; ‘caro,’ proprium vivificatum: ‘vir’ autem significat internum hominem, qui quia copulatus est externo homini ita ut in versu sequente dicitur, vocatur proprium hoc ‘uxor,’ quae prius ‘mulier’: ‘hac vice’ significat quod nunc ita factum sit, quia mutatus status.

157. Quia ‘os de ossibus, et caro de carne’ significabat proprium externi hominis in quo internus, antiquitus vocabantur omnes ii os de ossibus et caro de carne qui proprii dici potuerunt, essentque ex una domo aut ex una familia aut in aliqua cognatione, ut Jacobus Labane,
Utique os meum et caro mea tu, Gen. xxix 14: fratres matris, et familia domus patris matris, ab Abimelecho,
Recordamini, quod os vestrum, et caro vestra, ego, Jud. ix 1-3:
etiam tribus Israelis de se ad Davidem,

Ecce nos os tuum, et caro tua, nos, 2 Sam. v I.

158. Quod ‘vir’ significet internum hominem, seu quod idem est, intelligentem et sapientem, constat apud Esaiam,
Video et non vir, et de illis et non consiliarus, xli 28;
pro quod non sapiens et intelligens: apud Jeremiam,
Discurrite per plateas Hierosolymae, et videte,…si inveniatis virum, si sit faciens judicium, quaerens veritatem, V I;
‘faciens judicium’ pro sapiente, et ‘quaerens veritatem’ pro intelligente.

159. Sed quomodo haec se habeant, non facile percipitur nisi sciatur qualis est status caelestis hominis; status caelestis hominis est talis ut internus homo sit distinctus ab externo, et quidem ita ut percipiat quae sunt interni et quae sunt externi et quomodo externus per internum regatur a Domino: at status hujus posteritatis, quia cupivit proprium, quod est externi hominis, mutatus est ita ut non amplius perceperit internum hominem distinctum esse ab externo, sed quasi quod internus esset unus cum externo: nam talis perceptio fit cum proprium cupitur.

160. Vers. 24. Propterea relinquet vir patrem suum et matrem suam, et adhaerebit uxori suae, et erunt in carnem unam. ‘Relinquere patrem et matrem’ est internum hominem, nam internus est qui concipit et parit externum: ‘adhaerere uxori’ est ut internus sit in externo; ‘in unam carnem’ quod ibi simul sint; et quia prius fuit internus, et externus ab interno, spiritus, nunc autem facti sunt caro. Ita caelestis et spiritualis vita adjuncta fuit proprio ut sicut unum essent.

161. Posteritas haec Antiquissimae Ecclesiae non erat mala sed usque bona; et quia cupivit vivere in externo homine seu in proprio, ei datum quoque a Domino, sed ex misericordia insinuatum caeleste spirituale. Quomodo internum et externum unum agunt, seu quomodo apparent tanquam unum, non sciri potest nisi sciatur influxus unius in alterum; ut solum idea ejus capiatur, sit exemplo actio, in qua nisi insit charitas, seu amor et fides, et Dominus in illis, actio non est actio quae dici potest opus charitatis aut fructus fidei.

162. Omnes leges veri et recti fluunt a principiis caelestibus seu ab ordine vitae caelestis hominis, nam totum caelum est caelestis homo ex eo quod Dominus Solus est Homo caelestis, estque Omne in omnibus et singulis caeli et caelestis hominis; inde vocantur caelestes: quia a principiis caelestibus, seu ab ordine vitae caelestis hominis, omnis lex veri et recti, principaliter lex conjugiorum, descendit; conjugium caeleste est ex quo et secundum quod erunt omnia conjugia in terris; quod tale est quod Unus Dominus et unum caelum, seu una Ecclesia cujus caput Dominus; conjugiorum lex inde, quod unus erit vir et una uxor; et cum ita est, repraesentant conjugium caeleste, et exemplar sunt caelestis hominis. Haec lex non solum revelata est viris Antiquissimae Ecclesiae, sed etiam interno eorum homini inscripta; quare vir tunc non nisi quam unam uxorem habuit et unam domum constituit; at cum posteri eorum interni homines desierunt esse et externi facti, tunc plures uxores ducebant. Quia Antiquissimae Ecclesiae viri conjugiis Suis repraesentabant conjugium caeleste, amor conjugialis erat illis quasi caelum et caelestis felicitas; sed cum declinavit Ecclesia, felicitatem non amplius percipiebant in amore conjugiali sed in delectatione ex pluribus, quod est externi hominis; hoc a Domino vocatur durities cordis, propter quam iis a Mose permissum ut plures uxores ducerent, sicut Ipse Dominus docet,
Propter duritiem cordis vestram scripsit Moses vobis praeceptum hoc; ab initio autem creationis masculum et feminam fecit eos Deus; propter hoc derelinquet homo patrem suum et matrem, et adhaerebit uxori suae, eruntque duo in carnem unam; quare non amplius sunt duo, sed una caro; quod ergo Deus conjunxit, homo non separabit, Marc. x 5-9.

163. Vers. 25. Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor illius, et non erubuerunt. Quod ‘nudi fuerunt, et non erubuerunt’ significat innocentes; scilicet quod Dominus insinuaverit proprio illorum innocentiam ne ingratum esset.

164. Proprium hominis, ut dictum, non est nisi malum, et cum sistitur videndum, est deformissimum; at cum charitas et innocentia a Domino insinuatur proprio, apparet bonum et venustam, secundum ea quae dicta sunt n. 154. Charitas et innocentia sunt quae proprium: seu malum et falsum hominis, non solum excusant sed quasi abolent; sicut quisque apud infantes videre potest, qui dum amant se mutuo et parentes, et simul infantile innocens elucet, tunc ipsa mala et falsa non solum non apparent sed etiam placent. Inde sciri potest quod nemo in caelum admitti possit nisi aliquid innocentiae habeat; sicut Dominus dixit,
Sinite infantes venire ad Me, et non prohibete eis, talium est regnum Dei. Amen dico vobis, quisquis non acceperit regnum Dei ut infans, non ingredietur in illud. Suscipiens igitur illos in ulnas, posuit manus super illos, et benedixit illis, Marc. x 14-16

165. Quod ‘nuditas quam non erubescunt’ significet innocentiam,
constat manifeste a sequentibus quando integritas et innocentia recessit, quod tunc erubuerint nuditatem et ea apparuerit ut probrum, quare se occultabant. Ex iis quoque quae repraesentantur in mundo spirituum, etiam constat quod nuditas quam non erubescunt, significet innocentiam; spiritus enim dum se exculpare et praebere insontes volunt, se sistunt nudos, innocentiam testaturi. Imprimis ab iis qui innocentes sunt in caelo, qui apparent ut infantes nudi et secundum innocentiae speciem cincti serteis: at quibus non tantum innocentiae, ii apparent induti vestibus decoris et lucentibus, ita ut sericum adamantinum dicas, sicut angeli quandoque visi sunt prophetis.

166. HAEC sunt quae continet Verbum in hoc capite, sed pauca sunt quae exposita; et quia de caelesti homine agitur, qui hodie vix alicui notus, pauca haec non possunt non aliquibus obscura apparere.

167. Sed si quis nosset quantum arcanorum continetur in unoquovis versiculo, obstupesceret; tantum arcanorum continetur ut nusquam edici possit; hoc minime elucet ex littera: ut breviter tradatur; sicut sunt verba litterae, repraesentantur ad vivum in mundo spirituum ordine pulchro, nam mundus spirituum est repraesentativus: et quicquid repraesentatur ad vivum, hoc percipitur in altero caelo a spiritibus angelicis quoad minutiora quae in repraesentatis: quae a spiritibus angelicis, haec in tertio caelo ab angelis copiose et plene ideis angelicis, inexpressibilibus, et quidem secundum Beneplacitum Domini, omni varietate, quae indefinita. Tale est Verbum Domini.

168. De Resuscitatione hominis a mortuis, et introitu ejus in vitam aeternam

QUIA in serie licet tradere quomodo homo a vita corporis intrat in vitam aeternitatis, ut dictum, ut sciretur quomodo exsuscitatur homo, non auditum, sed per vivam experientiam ostensum est.

169. {1} In statum insensibilitatis {2} quoad corporeos sensus perductus sum, ita paene in statum morientium, manente tamen interiore vita integra cum cogitatione, ut perciperem et memoria retinerem ea quae contingunt iis qui mortui sunt et resuscitantur, cum vitae conveniente respiratione, dein cum respiratione tacita.

@ 1 This paragraph and several of the following will be found repeated more or less closely in H.H. 449 seq.$

@ 2 quod I.$

170. Angeli caelestes aderant qui occupabant cordis provinciam, sic ut quoad cor viderer iis unitus, ita tandem ut vix aliquid meum mihi relictum sit praeter cogitationem et inde perceptionem; et hoc per aliquot horas.

171. A communicatione cum spiritibus in mundo spirituum sic removebar; qui autumabant quod e vita corporis discesserim.

172. Praeter angelos caelestes qui occupabant cordis provinciam, etiam bini angeli assidebant capiti; et perceptum, quod ita fiat unicuique.

173. Angeli qui assidebant capiti, tacitissimi erant, modo communicantes sua cogitata cum facie; sic ut perciperem quod mihi quasi inducta sit alia facies, et quidem bina, quia bini erant. Angeli, cum percipiunt quod eorum facies recipiantur, tunc noscunt quod homo mortuus sit.

174. Postquam agnoverunt suas facies, inducebant quasdam mutationes circa oris provinciam, et sic communicabant sua cogitata; nam per oris provinciam loqui, hoc commune est caelestibus: loquelam eorum cogitativam datum erat percipere.

175. {1} Sentitus odor aromaticus sicut cadaveris conditi; nam cum angeli caelestes adsunt; tunc cadaverosum sentitur ut aromaticum, quem cum sentiunt mali spiritus, non possunt approximare.

@ 1 Sensus has been suggested for the unusual form sentitus, but the latter is from sentisco, the inceptive form of sentio, and implies a beginning of sensation. This is especially clear in. n. 176.$

176. Interea, quoad provinciam cordis satis arcte unitus tenebar caelestibus, quod perceptum et pulsu quoque {1} sentitum est.

@ 1 Sensus has been suggested for the unusual form sentitus, but the latter is from sentisco, the inceptive form of sentio, and implies a beginning of sensation. This is especially clear in. n. 176.$

177. Mihi insinuatum quod cogitata quae homo in puncto mortis habet, quae pia et sancta sunt, detineantur ab angelis: insinuatum etiam, quod qui moriuntur, ut plurimum cogitent de vita aeterna, raro de salute et felicitate; quare angeli tenent eos in cogitatione de vita aeterna.

178. In hac cogitatione tenentur satis diu ab angelis caelestibus antequam recedunt et relinquuntur angelis spiritualibus, quibus dein associantur: interea non sciunt aliter ac si vivant in corpore, sed obscure.

179. Vitales substantiae, ut primum frigescunt corporea interiora, separantur ab homine, ubicumque sunt, si vel inclusae forent mille labyrintheis nexibus; nam talis est efficacia Misericordiae Domini, quae mihi prius percepta, sicut {1} attractio viva et valida, sic ut nihil vitale remanere possit.

@ 1 Attracto I.$

180. Angeli caelestes qui capiti assidebant, postquam essem quasi resuscitatus, per aliquod tempus apud me fuerunt, nec locuti nisi tacite, id percipiens ex loquela eorum cogitativa quod nihili facerent omnes fallacias et falsitates, eas quidem non ut ludibria ridentes sed tanquam nihili curantes. Loquela eorum est cogitativa absque sonoro, qua etiam incipiunt loqui cum animabus apud quos primum sunt.

181. Adhuc homo, ita a caelestibus resuscitatus, in vita obscura est; cum tempus adest quod angelis spiritualibus tradendus, tunc post moram recedunt caelestes cum spirituales accesserint; et ostensum quomodo hi operantur ut lucis usuram accipiat, de qua videatur continuatio in capitis nunc sequentis praemissis.

182. GENESEOS
CAPUT TERTIUM
Continuatio de resuscitati introitu in vitam aeternam

CUM angeli caelestes apud resuscitatum sunt, non relinquunt eum, nam unumquemvis amant; sed cum talis est anima ut in caelestium consortio non amplius esse possit, tunc illa ab iis discedere avet; quod cum fit, veniunt angeli spirituales, qui dant ei lucis usuram, nam prius nihil vidit sed solum cogitavit.

183. Ostensum quomodo hi angeli operantur: videbantur quasi evolvere tunicam oculi sinistri versus septum nasi, ut aperiretur oculus et concederetur lucis usura: homo non aliter percipit quam quod ita fiat, sed est apparentia.

184. Cum evolvisse visum membranulam, apparet quoddam lucidum sed obscurum, quasi dum homo in prima vigilia per palpebras spectat; et est in statu tranquillo, adhuc custoditus a caelestibus: tum apparet umbrosum quoddam coloris caelestis cum stellula; sed perceptum, quod hoc fiat cum varietate.
185. Postea a facie apparet evolvi quoddam molliter, et inducitur ei perceptio; cavent tunc angeli summa opera ne quae idea ab eo veniat nisi mollior seu amoris: eique datur nosse quod spiritus.

186. Tunc orditur vitam; quae primum est felix et laeta, videtur namque sibi in vitam aeternam venisse; quod repraesentatur per lumen candidum pulchre flavescens, quo significatur ejus vita prima, nempe quod caelestis cum spirituali.

187. Quod exciperetur dein in societatem spirituum bonorum, repraesentatum est per juvenem insidentem equo, dirigentem eum versus infernum, sed non potest equus movere passum: sicut juvenis repraesentatur, quia ut primum in vitam aeternam venit, est inter angelos, ita sibi quasi in flore juventutis visus.

188. Vita sequens repraesentata, quod descenderet ex equo et iret pedibus, quia equum e loco movere non potest; et ei insinuatur quod cognitionibus veri et boni instrueretur.

189. Postea visae semitae obliquae sursum lente, significantes quod per cognitiones veri et boni perque agnitionem sui sensim duceretur versus caelum; nam absque agnitione sui et cognitionibus veri et boni nemo illuc duci potest. Continuatio videatur in fine hujus capitis.

CAPUT III
1. Et serpens fuit astutus prae omni fera agri, quam fecit JEHOVAH DEUS; et dixit ad mulierem, Etiamne dixit DEUS, Non comedetis de omni arbore horti?
2. Et dixit mulier ad serpentem, De fructu arboris horti comedemus.
3. Et de fructu arboris, quae in medio horti, dixit DEUS, Non comedetis de illo, nec tangetis illum, ne inde moriamini.
4. Et dixit serpens ad mulierem, Non moriendo morimini.
5. Quia novit DEUS, quod in die quo editis de eo, et aperiantur oculi vestri, et sitis sicut DEUS, scientes bonum et malam.
6. Et vidit mulier, quod bona arbor ad esum, et quod appetibilis ea oculis, et desiderabilis arbor ad dandum intelligentiam, et sumpsit ex fructu ejus, et edit; et dedit etiam viro suo secum, et comedit.
7. Et aperti sunt oculi amborum, et cognoverunt quod nudi ii, et consuerunt folium ficus, et fecerunt sibi cingula.
8. Et audiverunt vocem JEHOVAE DEUS,sibi euntem in horto, ad auram diei; et occultavit se homo, et uxor ejus, a facie JEHOVAE DEI, in medio arboris horti.

9. Et clamavit JEHOVAH DEUS ad hominem, et dixit ei, Ubi tu? 10. Et dixit, Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus
ego, et occultavi me.
11. Et dixit, Quis indicavit tibi, quod nudus tu? annon de arbore, de qua praecepi tibi ut non edas de ea, edisti?
12. Et dixit homo, Mulier, quam dedisti mecum, ea dedit mihi de arbore, et comedi.
13. Et dixit JEHOVAH DEUS mulieri, Quare hoc fecisti? Et dixit mulier, Serpens decepit me, et edi.

190. CONTENTA
AGITUR: de Tertio Statu Ecclesiae Antiquissimae, quae proprium affectabat, usque ut amaret.

191. Quia tunc incipiebant nihil credere quod non sensibus caperent, ex amore sui seu proprio, sensuale repraesentatur per ‘serpentem’; amor sui seu proprius per ‘mulierem,’ et rationale per ‘virum.’

192. Inde serpens seu sensuale persuasit mulieri ut scrutaretur illa quae sunt fidei in Dominum, num ita se haberent, quod significatur per ‘edere ex arbore scientiae’; et quod rationale hominis consenserit, per ‘virum quod comederit,’ vers. 1-6.

193. Sed perceperunt quod in malo essent; ex quo perceptionis residuo, quod significatur per quod ‘aperti sint oculi’ et quod ‘audiverint vocem Jehovae,’ vers. 7, 8; et ex folio ficus quo fecerunt sibi cingula, vers. 7; tum ex pudore seu occultatione in medio arboris horti, vers. 8, 9; ut et ex agnitione et confessione, vers. 10-13, patet quod apud eos bonitas naturalis manserit.

194. SENSUS INTERNUS

Vers. I. Et serpens fuit astutus prae omni fera agri, quam fecit Jehovah Deus; et dixit ad mulierem, Etiamne dixit Deus, Non comedetis de omni arbore horti? Per ‘serpentem’ intelligitur hic sensuale hominis cui fiditur: per ‘feram agri’ hic, ut prius, omnis affectio externi hominis; per ‘mulierem’ proprium: quod ‘serpens dixerit, Etiamne dixit Deus, Non comedetis de omni arbore’ significat quod dubitaverint primum. Agitur de tertia posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quae incepit non credere revelatis nisi viderent et sentirent quod ita se haberent; status primus eorum describitur in hoc et in mox sequente versu, quod esset dubitativus.

195. Antiquissimi non compararunt omnia quae erant in homine, bestiis et avibus, sed vocarunt; talis erat loquela eorum; talis etiam permansit in Antiqua Ecclesia post diluvium, et similis conservata apud Prophetas: sensualia hominis vocabant ‘serpentes’; quia, sicut serpentes proximi sunt terrae, etiam sensualia proxima corpori; inde ratiocinia ex sensualibus de mysteriis fidei vocabant ‘venena serpentis’; et ipsos ratiocinatores ‘serpentes’; qui quia ex sensualibus, seu visibilibus, ut sunt terrestria, corporea, mundana et naturalia, multum ratiocinantur, dictum, quod ‘serpens fuit astutus prae omni fera agri.’ Apud Davidem similiter,
Exacuunt linguam suam, sicut serpens, venenum aspidis sub labiis eorum, Ps. cxl 4-6 [A.V. 3-5]; ubi de iis qui per ratiocinia seducunt hominem, agitur: apud eundem,
Aberrant ab utero loquentes mendacium; venenum iis instar veneni serpentis; sicut aspis venenata surda obturat aurem suam, ut non audiat vocem mussitantium, {1} sociantis sodalitia sapientis, Ps. lviii 4-6 [A.V. 3-5];
ratiocinia hic vocantur ‘venenum serpentis,’ quae sunt talia ut ne quidem audiant quod sapiens, seu vocem sapientis; inde formula apud antiquos quod ‘serpens obturet aurem:’ apud Amosum,
Sicut quis veniat in domum, nitaturque manu sua super parietem, et mordeat eum serpens; nonne tenebrae dies Jehovae, et non lux, et caligo, et non splendor ei? v 19, 20;
‘manus super parietem’ pro potentia propria et fiducia sensualium, inde occaecatio quae describitur: apud Jeremiam,
Vox Aegypti quasi serpens ibit, quia in robore ibunt, et cum securibus venient ei, tanquam caesores lignorum: excidant silvam ejus, dictum Jehovae, quia non investigabitur, nam multiplicati sunt prae locusta, et nullus eis numerus; pudefacta est filia Aegypti, dabitur in manum populi septentrionis, xlvi 20, 22-24;
‘Aegyptus’ pro ratiocinatione de Divinis ex sensualibus et scientificis; ratiocinia vocantur ‘vox serpentis,’ et occaecatio inde significatur per ‘populum septentrionis:’ apud Hiobum,
Venenum aspidum suget, occidet eum lingua viperae; non videbit rivos, flumina fluviorum mellis et butyri, xx 16, 17;
‘fluvii mellis et butyri’ sunt spiritualia et caelestia, quae non visuri ratiocinatores; ratiocinia vocantur ‘venenum aspidum, et lingua viperae.’ Plura de serpente videas infra ad vers. 14

@ 1 In A.R. 462 this is rendered incantatoris incantationum. The Hebrew seems to allow of both renderings.$

196. Antiquitus dicti serpentes qui fiderunt sensualibus plus quam revelatis; hodie adhuc pejus, sunt enim non solum qui nihil credunt nisi videant et sentiant, sed etiam qui se confirmant per scientifica antiquissimis ignota, ac ita se multo magis occaecant: ut sciatur quomodo ii qui ex sensualibus, scientificis et philosophicis concludunt de caelestibus, se occaecant ut dein nihil prorsus videant et audiant sintque non solum serpentes surdi, sed etiam serpentes volantes, qui multo perniciosiores, de quibus etiam in Verbo; sit in exemplum quid credant de spiritu: [2] qui sensualis est seu sensibus modo credit, is negat dari spiritum, quia eum non videt, dicens nihil esse ‘quia non sentio; quod video et tango, hoc scio quod sit.’ Qui scientificus est seu ex scientiis concludit, is dicit, ‘Quid spiritus, nisi forte halitus vel calor vel aliud quidpiam quod scientiae ejus est, quo extincto evanescit? annon animalia quoque habent corpus, sensus, analogon rationis? et illa dicunt moritura, et hominis spiritum victurum: ita negant dari spiritum. Philosophi, qui ceteris acutiores volunt esse, de spiritu per terminos loquuntur quos ipsi non sciunt, quia de iis litigant; contendentes non applicabilem esse unicam vocem quae aliquid ex materiali, organico aut extenso trahit; ita subducunt eum suis ideis, sic ut iis evanescat fiatque nihil. [3] Saniores autem usque dicant esse cogitationem; sed cum de cogitatione ratiocinantur, tandem, quia separant illam a substantiali, concludant, quod evanitura sit cum corpus exspirat. Ita omnes qui ex sensualibus, scientificis et philosophicis ratiocinantur, negant quod sit spiritus, et cum negant quod sit, nihil usquam credunt, quid de spiritu et de spiritualibus dicitur. At vero, si interrogantur simplices corde, dicunt ii quod sciant dari, quia Dominus dixit se victuros post mortem; ii non exstinguunt suum rationale sed vivere faciunt per Verbum Domini.

197. Per ‘serpentem’ apud antiquissimos qui fuerant caelestes homines, significabatur circumspectio; ita similiter sensuale per quod se circumspicerent ne a malis nocerentur; quod constat ex Domini verbis ad discipulos,
Ecce Ego mitto vos sicut oves in medium luporum; estote ergo prudentes sicut serpentes, et simplices sicut columbae, Matth. x 16;.
tum etiam per ‘serpentem aeneum’ qui erectus in deserto, per quem significatum Sensuale Domini, Qui solus Caelestis Homo, et solus circumspicit et providet omnibus; quare qui intuiti sunt Ipsum, servati sunt.

198. Vers. 2, 3. Et dixit mulier ad serpentem, De fructu arboris horti comedemus; Et de fructu arboris, quae in medio horti, dixit Deus, Non comedetis de illo, nec tangetis illum, ne inde moriamini. ‘Fructus arboris horti’ est bonum et veram revelatum iis ab Antiquissima Ecclesia; ‘fructus arboris, quae in medio horti, de quo non comederent’ est bonum et verum fidei, quod non discerent ex semet; ‘non tangere illum’ est quod nec cogitarent de bono et vero fidei ex semet seu ex sensuali et scientifico; quod ‘inde morerentur’ est quod sic periret fides seu omnis sapientia et intelligentia.

199. Quod ‘fructus arboris, ex quo non comederent’ significet bonum et verum fidei iis revelatum ab Antiquissima Ecclesia, seu quod cognitiones fidei, constare potest ex eo quod ‘fructus arboris horti’ dicatur ex quo comederent, non ut prius {1} (ubi de caelesti homine seu Antiquissima Ecclesia actum, cap. ii vers. 16) ‘ex arbore horti’: arbor horti, ut ibi dictum, significat perceptionem quae est boni et veri; quod bonum et verum quia inde, hic vocatur ‘fructus’; sicut etiam fructus multoties significatur in Verbo.

@ 1 Parentheses inserted, not in I.$

200. Quod arbor scientiae hic dicatur in medio horti, prius autem cap. ii vers. 9, arbor vitarum dicitur in medio horti, non ita arbor scientiae, est causa quod ‘medium horti’ significet intimum et quod caelestis hominis seu Antiquissimae Ecclesiae intimum fuerit arbor vitarum, quae est amor et inde fides; hujus autem homini’ qui vocari potest homo caelestis spiritualis, seu hujus posteritatis medium horti seu intimum erat fides. Amplius describi nequit, qui: ignotissimum hodie est quales fuerunt illi qui antiquissimo illo tempore vixerunt; alia prorsus indoles iis fuit quam usquam apud aliquem hodie datur: quae indoles, ut solum idea ejus capiatur, fuit talis ut ex bono nossent verum, seu ex amore quid fidei; at cum generatio illa exspiravit, successit alia quae prorsus diversa indole erat ab iis; quae nempe non ex bono verum, seu ex amore quae fidei essent, nosset sed quae ex vero sciret bonum, seu ex illis quae sunt cognitionum fidei sciret quae sunt amoris, et apud plerosque vix aliud quam quod scirent. Talis mutatio facta est post diluvium, ne periret mundus.

201. Cum itaque talis indoles qualis fuit antiquissimorum ante diluvium, non hodie existit et invenitur, non facile ad captum exponi potest quid verba in genuino sensu involvunt; notissima sunt in caelo nam angeli et spiritus angelici qui dicuntur caelestes, tali indole sunt: quali fuerunt antiquissimi regenerati ante diluvium; at angeli e spiritus angelici qui dicuntur spirituales, tali indole sunt quali post diluvium qui regenerati; illi et hi cum varietate, quae indefinita.

202. Antiquissima Ecclesia, quae caelestis homo, talis erat ut non solum ‘non comederet de arbore scientiae,’ hoc est, disceret e sensualibus et scientificis quid fidei, sed ne quidem licebat eis ‘tangere istam arborem,’ hoc est, cogitare ex sensualibus et scientificis aliqui quod esset fidei, ne a vita caelesti in vitam spiritualem, et sic porro, delaberentur. Talis quoque est vita angelorum caelestium; qui eorum intimus caelestes sunt, ne quidem admittunt ut nominetur fides aut quicquid aliquid a spirituali trahit; sique nominatur ab aliis, pro fide percipiunt amorem cum differentia iis solum cognita; ita quicquid est fidei, derivant ab amore et charitate; minus adhuc audire sustinent aliquid rationale et minime aliquid scientificum de fide; nam perceptionem habent a Domino per amorem quid bonum et verum; ex perceptione norunt ilico an ita sit vel non ita sit; quare cum de fide dicitur quid, non aliud respondent quam quod ita sit vel non ita sit, quia a Domino percipiunt: hoc est quod significant verba Domini apud Matthaeum,
Erit sermo vester, Etiam etiam, Non non; quod ultra haec est, ex malo est, v 37;
hoc nunc est quod ne quidem tangere eis licuerit fructum arboris scientiae; nam si tangerent, in malo essent, seu inde morerentur. Praeterea, angeli caelestes inter se loquuntur sicut alii de variis, sed loquela caelesti, formata et derivata ex amore, quae ineffabilior est quam loquela angelorum spiritualium.

203. Angeli spirituales autem loquuntur de fide, etiam confirmant illa quae sunt fidei, per intellectualia, rationalia, et scientifica; sed nusquam ex his de fide concludunt; qui concludunt, sunt in malo; nam etiam illi perceptionem habent omnium quae sunt fidei, a Domino, sed non talem perceptionem qualem angeli caelestes. Perceptio angelorum spiritualium est quoddam conscientiae quae a Domino vivificata, et apparet sicut perceptio caelestis sed non est caelestis, modo perceptio spiritualis.

204. Vers. 4, 5. Et dixit serpens ad mulierem, Non moriendo morimini. Quia novit Deus, quod in die quo editis de eo, et aperiantur oculi vestri, et sitis sicut Deus, scientes bonum et malum. ‘Si ederent ex fructu arboris quod aperirentur oculi’ significat si ex sensuali et scientifico, hoc est, a semet scrutarentur illa quae sunt fidei, quod manifeste viderent res se non ita habere: quod ‘essent sicut Deus, scientes bonum et malum’ significat si ita ex semet, quod forent sicut Deus ac semet ipsos ducere possent.

205. Unusquisque versiculus continet peculiarem statum aut status mutationem in Ecclesia; primi versus, quod perceperint adhuc illicitum esse tametsi inclinabant: hi versus, quod inceperint dubitare annon liceret eis, quia sic viderent num vera essent quae audiverunt ab antiquis, et sic aperirentur oculi; tandem, quia apud eos regnare coepit amor sui, quod potuissent semet ducere et sic similes esse Domino. Amor sui id secum habet, quod non duci velint a Domino sed a semet, et cum a semet, quod consulant de credendis sensualia et scientifica.

206. Quinam magis se apertos habere oculos, et sicut Deus scire quid bonum et malum, credunt, quam qui se amant et simul ex mundo docti sunt? sed quis est caecior? Si consulantur modo, videbitur quod nec sciant, minus credant, quod detur spiritus: quid vita spiritualis et caelestis, prorsus ignorant: vitam aeternam nec agnoscunt, nam se credunt sicut bruta morituros: Dominum prorsus non agnoscunt, sed modo semet et naturam colunt: qui caute loqui volunt, dicunt Ens quoddam supremum, quod nesciunt quid sit, regere omnia. [2] Haec sunt eorum principia, quae confirmant multis per sensualia et scientifica apud semet; si ausi essent, etiam facerent coram universo. Tales, quamvis se pro diis seu sapientissimis agnosci volunt, si quaererentur num scirent quid non proprium, respondebunt quod sit non ens, si privarentur proprio quod nihil essent: si quaererentur quid a Domino vivere, cogitant esse phantasias: si interrogarentur num sciant quid conscientia, dicerent esse nihil aliud quam quoddam imaginarium, quod inservire possit pro vulgo ut teneatur in vinculo: si interrogarentur num scirent quid perceptio, nihil aliud facerent quam irriderent, et vocarent enthusiasticum quid. Talis est sapientia eorum; tales apertos oculos habent, et tales dii sunt: ex talibus principiis, quae clariora die putant esse, incohant, et procedunt, et sic ratiocinantur de mysteriis fidei. Quid inde nisi abyssus caliginum? Hi sunt serpentes prae aliis, qui seducunt mundum. Sed talis nondum fuit haec posteritas Ecclesiae Antiquissimae; at de qua agitur a vers. 14-19 hujus capitis, talis facta est.

207. Vers. 6. Et vidit mulier, quod bona arbor ad esum, et quod appetibilis ea oculis, et desiderabilis arbor ad dandum intelligentiam, et sumpsit ex fructu ejus, et edit; et dedit etiam vero suo secum, et comedit. ‘Bona ad esum’ significat cupiditatem: ‘appetibilis oculis’ phantasiam: ‘desiderabilis ad dandum intelligentiam’ voluptatem: haec sunt proprii seu mulieris: per ‘virum, quod comederit’ significatur rationale quod ‘consenserit, n. 265.

208. Haec fuit quarta posteritas Ecclesiae Antiquissimae, quae se passa est seduci ab amore proprio; et non credere voluit revelatis nisi illa confirmata videret ex sensualibus et scientificis.

209. Voces quae hic adhibentur, sicut quod arbor bona ad esum, appetibilis oculis, desiderabilis ad dandum intelligentiam, sunt tales quae applicabiles fuerunt indoli eorum qui antiquissimo illo tempore vixerunt; spectant in specie voluntatem, nam a voluntate scaturiebant mala eorum; ubi in Verbo agitur de postdiluvianis, tales voces adhibentur quae non spectant ita voluntatem sed intellectum; nam antiquissimi a bono habebant verum, sed hi seu postdiluviani a vero bonum.

210. Ut sciatur quid proprium: est proprium hominis omne malum et falsum, scaturiens ex amore sui et mundi; et quod non Domino aut Verbo sed sibimet credant; putentque quod non capiunt sensualiter et scientifice, hoc nihil esse: inde fiunt non nisi quam malum et falsum; et sic perverse spectant omnia; quae mala sunt, vident ut bona, quae bona ut mala; quae falsa ut vera, et quae vera ut falsa: quae sunt, putant esse nihil, et quae nihil sunt, putant esse omne: odium vocant amorem, caliginem lucem, mortem vitam, ac vicissim: in Verbo vocantur tales ‘claudi et caeci.’ Hoc nunc est proprium hominis, quod in se est infernale et damnatum.

211. Vers. 7. Et aperti sunt oculi amborum, et cognoverunt quod nudi ii. ‘Quod aperti sint oculi’ significat quod ex dictamine interiore cognoverint et agnoverint quod ‘nudi,’ hoc est, quod non amplius in innocentia ut prius, sed in malo.

212. Quod per ‘apertum fieri oculis’ {x}significetur dictamen ab interiore, constat a similibus in Verbo, sicut ab iis quae Bileamus de se loquitur; qui quia visiones habuit, vocat se {1}
virum aperti oculis,’ Num. xxiv 3, 4; et ex Jonathane cum libavit de favo mellis, et ei ab interiore dictatum quod malum, dicitur quod ‘viderint oculi ejus,’ ita ut illuminati ut videret quod non novit, 1 Sam. xiv 27, 29. Praeterea ‘oculi’ multoties in Verbo accipiuntur. pro intellectu, ita pro interiore dictamine etiam inde; ut apud Davidem,
Illumina oculos meos, ne forte dormiam mortem, Ps. xiii 4 [A.V.3];
pro intellectum: apud Ezechielem,
Quibus oculi ad videndum et non vident, xii 2;
pro qui non intelligere volunt: apud Esaiam,
Oculis ejus obline, ne videat oculis suis, vi 10;
pro ut occaecentur ne intelligant: per Mosen ad populum,
Non dedit Jehovah vobis cor ad sciendum, et oculos ac videndum, et aures ad audiendum, Deut. xxix 3;
‘cor’ pro voluntate, ‘oculi’ pro intellectu. De Domino apud Esaiam ‘quod aperturus oculos caecos,’ xiii 7; et apud eundem,

E caligine, et e tenebris oculi caecorum videbunt, xxix 18.

@ 1 Sch., has dictum viri aperti oculos. Possibly S. wrote either virum apertis oculis or virum apertum oculis, but was misread by printer.$

213. Quod per ‘cognoscere quod nudi’ significatur quod cognoverint et agnoverint se non, ut prius, in innocentia esse sed in malo constat a versu ultimo capitis praecedentis ubi dicitur ‘Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor ejus, et non erubuerunt;’ ubi ‘non erubescere quod nudi’ significare innocentes esse, ibi videatur. Contrarium significatur cum erubescunt, ut hic quod ‘consuerint folia ficus, seque occultaverint.’ Cum enim in nulla innocentia, tunc nuditas est probro et scandalo quia sibi conscii quod male cogitent; inde ‘nuditas’ pro probro et malo accipitur in Verbo et praedicatur de Ecclesia perversa ut apud Ezechielem,
Quod esset nuda, et denudata, et conculcata in sanguine suo, xvi 7, 22:
apud eundem,
Relinquant eam nudam et denudatam, et reveletur nuditas xxiii 29:
apud Johannem,
Consulo tibi, ut emas… vestimenta alba, ut induaris, et non manifestetur pudor nuditatis tuae, Apoc. iii 18:
deque ultimo die,
Beatus qui vigilat, et servat vestimenta sua, ut non nudus ambulet, {1} videantque pudorem ejus, Apoc. xvi 15:
in Deuteronomio,
Si vir invenerit in uxore nuditatem quamcumque, scribat ei libellum repudii, xxiv 1:
quare etiam Aharoni et filiis ejus mandatum,
Ut femoralia lini haberent, cum accederent ad altare, et administrandum, ad tegendum carnem nuditatis, ne portent iniquitatem, et moriantur, Exod. xxviii 42, 43.

@ 1 videatque I.$

214. ‘Nudi’ dicuntur quia relicti proprio; qui enim relinquuntur proprio seu sibi, nihil intelligentiae et sapientiae, seu fidei, amplius habent; ita nudati vero et bono, quare in malo.

215. Quod proprium non sit nisi malum et falsum, exinde etiam mihi constare potuit quod quicquid usquam spiritus locuti sint ex se, fuerit malum et falsum, usque adeo ut cum modo nosse daretur quod ex se, scirem ilico quod falsum; tametsi in tam forti persuasione essent, cum loquerentur, quod verum, ut nihil dubitarent: similis iis est homo qui talis. Similiter, quicumque ratiocinari coeperunt de illis quae sunt vitae spiritualis et caelestis aut quae sunt fidei, percipere datum quod dubitarent, immo negarent; nam ratiocinari de fide est dubitare et negare: et quia ex semet seu ex proprio, sunt merae falsitates, in quas cadunt, proinde in abyssum caliginum, hoc est, falsitatum; in qua abysso cum sunt, tunc munus scrupulus praevalet mille veritatibus, qui est sicut pulvisculus qui adpositus pupillae oculi facit ut universum et quicquid in universo est, non videat. De iis ita Dominus apud Esaiam,

Vae sapientibus in oculis suis, et coram faciebus suis intelligentibus, v 21:
et apud eundem,
Sapientia tua, et scientia tua, ea avertit te, et dixisti in corde tuo, Ego, et nullus praeter me amplius; et veniet super te malum, cujus ignoras exortum, et cadet super te {1} aerumna, quam non poteris expiare, et veniet super te repente vastatio, quam non scis, xlvii 10, 11:
apud Jeremiam,
Stupidus factus omnis homo a scientia, pudefactus omnis conflator a sculptili; nam mendacium fusile ejus, nec spiritus in eis, li 17;
‘sculptile’ pro falso quod proprii; ‘fusile’ pro malo quod proprii.

@ 1 Sch. calamitas.$

216. Et consuerunt folium ficus, et fecerunt sibi cingula. ‘Consuere folium’ est excusare: ‘ficus’ est bonum naturale: ‘facere sibi cingula’ est pudore affici: ita locuti sunt antiquissimi, et descripserunt hanc posteritatem Ecclesiae, quod nempe bonum naturale eis fuerit loco innocentiae quae prius, per quod occultatum erat malum eorum; et quia in bono naturali, quod pudore affecti sint.

217. Quod ‘vitis’ in Verbo significet bonum spirituale, et ‘ficus’ bonum naturale, hodie prorsus ignoratur, quia sensus internus Verbi periit; cum tamen ubicumque occurrunt, tale significant aut involvunt: etiam quae Dominus locutus de vinea in parabolis, tum de ficu: quodque apud Matthaeum,
Jesus videns ficum unam in via, venit ad eam, sed nihil invenit in ea, nisi folia tantum, ideo dixit ei, Ne posthac fructus ex te nascatur in aeternum; unde arefacta est ex tempore ficus, xxi 19;
per quae intellectum, quod nihil bonum ne quidem naturale inventum in terra: per ‘vitem et ficum’ simile intelligitur apud Jeremiam,
Pudefacti sunt, quod abominationem fecerint, etiam pudendo non pudore affecti sunt, et erubescere nescierunt;… ideo colligendo colligam eos, dictum Jehovae, non uvae in vite, non ficus in ficu, et folium decidit, viii 12, 13;
quo significatur quod omne bonum tam spirituale quam naturale perierit, quia tales ut ne quidem pudore affici potuerint; sicut hodie qui in malo, tantum non pudefiunt, ut se jactent de malo: apud Hosheam,
Sicut uvas in deserto inveni Israelem; sicut primitivum in ficu in initio vidi patres vestros, ix 10:
et apud Joelem,
Ne timeatis bestiae agrorum meorum,… quia arbor fere fructum suum, ficus et vitis dabit vim {x}suam, ii 22;
‘vitis’ pro bono spirituali, ‘ficus’ pro bono naturali.

218. Vers. 8. Et audiverunt vocem Jehovae Dei, sibi euntem in horto, ad auram diei, et occultavit se homo, et uxor ejus, a facie Jehovae Dei, in medio arboris horti. Per ‘vocem Jehovae Dei sibi euntem in horto’ intelligitur dictamen quod metuebant; dictamen est residuum perceptionis quod habebant: per ‘auram {1} (seu spiritum) diei significatur tempus cum adhuc Ecclesia residuum haberet de perceptione: per ‘occultare se a facie Jehovae Dei’ est timere dictamen sicut solent qui conscii mali: per ‘medium arboris horti, in quo es occultabant’ significatur bonum naturale; ‘medium’ dicitur, quod intimum; ‘arbor’ est perceptio ut dictum prius; sed quia parum perceptionis, in singulari dicitur ‘arbor,’ sicut una residua.

@ 1 Parentheses inserted, not in I.$

219. Quod per ‘vocem Jehovae Dei sibi euntem in horto’ intelligatur dictamen quod metuebant, constare potest a significatione ‘vocis in Verbo, ubi ‘vox Jehovae’ accipitur pro Ipso Verbo, pro doctrina fidei, pro conscientia, seu interna animadvertentia, etiam pro omni redargutione inde; quare etiam fulmina vocantur ‘voces Jehovae, ut apud Johannem,
Angelus clamavit tunc voce magna, sicut leo rugit, cumque clamavit, locuta sunt septem tonitrua voces suas, Apoc. x 3, 4;
pro quod tunc vox externa et interna; apud eundem,
In diebus vocis septimi angeli,… {x}consummandum es mysterium Dei, Apoc. x 7,
similiter: apud Davidem,

Cantate Deo,…psallite Domino,…equitanti super caelis caelorum antiquitatis; ecce dabit in voce Sua, vocem roboris, Ps. lxviii 33, 34 [A.V. 32, 33];
‘caeli caelorum antiquitatis’ pro sapientia Antiquissimae Ecclesiae; ‘vox’ pro revelatione, tum pro dictamine interno: apud eundem,
Vox Jehovae super aquis,…vox Jehovae in potentia; vox Jehovae in gloria; vox Jehovae confringens cedros;…vox Jehovae succidens flammas ignis; vox Jehovae trepidare facit desertum;… vox Jehovae parturire facit cervas; et denudat silvas, Ps. xxix 3-5, 7-9:
et apud Esaiam,
Audiri faciet Jehovah excellentiam vocis Suae,…nam a voce Jehovae consternabitur Asshur, xxx 30, 31.

220. Per ‘vocem sibi euntem’ intelligitur quod parum perceptionis residuum esset, quasi sola sibi et quasi non audita, quod a sequente versiculo etiam constat ubi dicitur quod clamaverit Jehovah ad hominem; sicut apud Esaiam,
Vox clamantis in deserto,…vox dixit, Clama, xi 3, 6;
‘desertum’ pro Ecclesia ubi nulla fides, ‘vox clamantis’ pro annuntiatione Adventas Domini, in genere pro omni adventus Ipsius annuntiatione, ut apud regeneratos quibus est dictamen.

221. Quod per ‘auram (seu spiritum){1} diei’ significetur tempus cum adhuc Ecclesia residuum haberet de perceptione, constare potest a significatione ‘diei et noctis.’ Antiquissimi status Ecclesiae comparabant temporibus diei et noctis; temporibus diei adhuc esset in luce, quare hic ‘spiritui seu aurae diei,’ cum aliquid residuum perceptionis haberent, ex quo noverunt quod lapsi: Dominus etiam statum fidei appellat ‘diem,’ et statum nullius fidei ‘noctem,’ ut apud Johannem,
Me oportet operari opera Ipsius, Qui misit Me, quousque dies est; venit nox, quando nemo poterit operari, ix {x}4.
Status regenerationis hominis in capite primo ideo dicti sunt ‘dies.’
@1 I has no parentheses.$

222. Quod ‘occultare se a facie Jehovae’ sit timere dictamen, sicut solent conscii mali, constat a responso eorum vers. 10 ubi haec, ‘Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus.’ ‘Facies Jehovae’ seu Domini est misericordia, pax, et omne bonum, ut constat clare a benedictione,
Lucere faciat Jehovah facies Suas ad te, et misereatur tui: elevet Jehovah facies Suas ad te, et ponat tibi pacem, Num. vi 25, 26:
et apud Davidem,
Deus misereatur nostri, et benedicat nobis; lucere faciat facies Suas nobis, Ps. lxvii 2 [A.V. 1]:
et alibi,
Multi dicentes, Quis videre nos faciet bonum? attolle super nos lucem facierum Tuarum, Jehovah, Ps. iv 7, 8 [A.V. 6, 7]:
misericordia Domini appellatur ideo angelus facierum, apud Esaiam,
Misericordias Jehovae memorare faciam,…retribuit eis

secundum misericordias Suas, et secundum multitudinem misericordiarum Suarum,…et factus iis in Salvatorem; in omni angustia eorum, {1}non angustia, et angelus facierum Ipsius salvavit eos, propter amorem Ipsius, et propter clementiam Ipsius Ipse redemit eos, lxiii 7-9.

@ 1 S. here translates the reading of Heb. text, in n. 6280 he has the Heb. marginal reading Ipsi angustia. See R.V. and the marginal note.$

223. Cum Domini facies sit misericordia, pax et omne bonum, constat quod nusquam aliquem quam ex misericordia aspiciat; quod nusquam ab aliquo faciem avertat; sed quod homo sit cum malo, qui suam faciem avertit; ut a Domino per Esaiam dictum,
Iniquitates vestrae sunt, quae separant inter vos, et inter Deum vestrum; et peccata vestra abscondere faciunt facies vobis, lix 2.
Ita quoque hic, quod ‘occultaverint se a facie Jehovae, quia nudi.’

224. Misericordia, pax, omne bonum, seu ‘facies Jehovae’ sunt quae causantur dictamen apud eos qui perceptionem habent; etiam apud eos qui conscientiam, sed cum differentia; et operantur semper misericorditer; sed recipiuntur secundum statum in quo homo. Stat hujus hominis seu hujus posteritatis Antiquissimae Ecclesiae erat bonum naturale; et qui in bono naturali, tales sunt ut se occultent ex timore et ex pudore quod nudi: qui vero in nullo bono naturali sunt, ne quidem se occultant, quia non pudefiunt; de quibus apud Jeremiam viii 12, 13; videatur prius n. 217.

225. Quod ‘medium arboris horti’ significet bonum naturale quo aliqua perceptio, quae vocatur ‘arbor,’ constare potest etiam ab horto in quo fuit caelestis homo; nam omne id vocatur hortus quod bonum et verum, cum differentia secundum hominem qui illum colit. Bonum non est bonum nisi intimum ejus sit caeleste, ex quo seu per quod a Domino, perceptio; intimum hoc vocatur ‘medium,’
etiam [alibi] in Verbo.

226. Vers. 9, 10. Et clamavit Jehovah Deus ad hominem, et dixit ei, Ubi tu? Et dixit, Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus ego, et occultavi me. Quid ‘clamare,’ quid ‘vox in horto,’ et cur ‘timuerint quod nudi, seque occultaverint,’ prius explicatum est. Commune in Verbo est quod primum interrogetur homo ubi et quid, tametsi Dominus omnia prius novit; sed causa interrogationis est ut homo agnoscat et confiteatur.

227. Sed sciendum unde perceptio, dictamen, et conscientia; hoc quia prorsus ignotum hodie est, aliquid de eo referre licet. Verissimum est quod homo per spiritus et angelos a Domino regatur: cum spiritus mali incipiunt dominari, tunc angeli in labore sunt avertendi mala et falsa, quare existit pugna; haec pugna est quae per perceptionem, dictamen, et conscientiam sentitur: ex iis, tum a tentationibus, scire potuisset homo manifeste quod spiritus et angeli apud eum {x}sint, nisi in corporeis totus tantus esset ut nihil credat quod dicitur de spiritibus et angelis; quare tales, si centies sentirent pugnas, usque dicerent esse phantasias, et quoddam animi aegrotum, quod causatur: pugnas et inde sensum vivum millies millies et fere continue nunc intra aliquot annos sentiri mihi datum est, tum quinam essent, quales, ubinam, quando alluerunt, cum discesserunt, et cum iis locutus.

228. Quam exquisita perceptio angelorum sit num aliquid intrat quod contra verum fidei et bonum amoris, non describi potest; percipiunt millies plus quale id quod intrat et quando intrat, quam ipse homo, qui vix aliquid novit de eo: minimum cogitationis apud hominem est perceptibilius angelis quam ejus maximum; quod quidem incredibile, sed est verissimum.

229. Vers 11-13. Et dixit, Quis indicavit tibi, quod nudus tu? annon de arbore, de qua praecepi tibi ut non edas de ea, edisti? Et dixit homo, Mulier, quam dedisti mecum, ea dedit mihi de arbore, et comedi. Et dixit Jehovah Deus mulieri, Quare hoc fecisti? Et dixit mulier, Serpens decepit me, et edi. Quid haec significant, ex prius explicatis constat; nempe quod rationale hominis se passum sit decepi a proprio quod ei carum, seu ab amore sui, ut nihil crederet nisi videret et sentiret. Quisque videre potest quod Jehovah Deus non allocutus sit serpentem, et quod serpens non fuerit, nec quod allocutus sensuale, quod per serpentem significatur, sed quod alia involvant; nempe quod perceperint se deceptos esse per sensus, et quia se amaverunt, quod cupiverint cognoscere num verum esset quod audiverunt de Domino et de fide in Ipsum, et sic primum credere voluerint.

230. Hujus posteritatis malum dominans erat amor sui, non ita simul amor mundi sicut hodie; nam intra domos et familias vixerunt nec opes affectabant.

231. Malum Ecclesiae Antiquissimae non solum quae ante diluvium, sed etiam malum Ecclesiae Antiquae quae post diluvium, tum malum Ecclesiae Judaicae, ut et dein malum Ecclesiae novae seu gentium post Adventum Domini, sicut etiam malum Ecclesiae hodiernae, est ut non credant Domino aut Verbo sed sibimet et sensibus suis; inde nulla fides; et cum nulla fides, nullus amor proximi, omne falsum et malum.

232. Hodie multo pejus quam olim, cum confirmare incredulitatem sensuum possint per scientifica antiquis ignota; inde tanta caligo ut describi nusquam possit; si sciret homo quanta caligo inde, obstupesceret.

233. Per scientifica explorare mysteria fidei tam impossibile est ac camelo intrare per foramen acus; et tam impossibile ut est costae regere fibrillas purissimas pectoris et cordis; tam crassum, et multo adhuc crassius, est sensuale et scientificum respective ad spirituale et caeleste: qui solum recondita naturae, quae innumera sunt, investigare vult, vix unum detegit, et cum investigat, in falsitates cadit, ut notum est; quid si velit recondita vitae spiritualis et caelestis ubi myriades sunt pro uno quod in natura invisibili? [2] Illustrationis causa sit modo hoc exemplum: homo non potest a se aliter ac mali facere et se avertere a Domino; at homo non facit, sed mali spiritus qui apud eum; nec mali spiritus, sed ipsum malum quod sibi appropriarunt; et usque homo malum facit et se avertit, estque in culpa; et tamen non vivit nisi a Domino. Vicissim, homo a se nusquam potest bonum agere et se convertere ad Dominum, sed ab angelis; nec angeli possunt, sed solus Dominus; et usque potest homo sicut a se bonum facere et se convertere ad Dominum. Quod ita se res habeat, nusquam potest sensibus, scientia et philosophia capi; si ea consuluntur, prorsus negantur, cum tamen in se vera sunt: in omnibus ceteris similiter. [3] Ex quibus constat quod qui sensualia et scientifica consulunt credendis, non solum in dubitationem sed etiam in negationem, hoc est in caliginem, se praecipitent; et cum in caliginem, etiam in omnes cupiditates; nam cum credant falsum, etiam faciunt falsum; et cum credunt non dari spirituale et caeleste, credunt dari solum corporeum et mundanum; ita amant quicquid est sui et mundi, inde ex falso cupiditates et mala.

* * * * * * * * * * * * *
14. Et dixit JEHOVAH DEUS ad serpentem, Quia fecisti hoc, maledictus tu prae omni bestia, et prae omni fera agri; super ventre tuo ambulabis, et pulverem edes omnibus diebus vitae tuae.
15. Et inimicitiam ponam inter te, et inter mulierem; et inter semen tuum, et inter semen ejus; Ille conculcabit tibi caput, et tu laedes Illi calcaneum.
16. Et ad mulierem dixit, Multiplicando multiplicabo dolorem tuum, et conceptum tuum; in dolore paries filios, et ad virum tuum oboedientia tua, et hic dominabitur tibi.
17. Et ad hominem dixit, Quia audivisti vocem uxoris tuae, et comedisti de arbore, de qua praecepi tibi dicendo, Non edes de illa, maledicta humus propter te; in magno dolore edes de ea, omnibus diebus vitae tuae.
18. Et spinam et carduum proferet tibi, et edes herbam agri.
19. In sudore vultus tui edes panem, usque dum redis in humum, quia ex ea sumptus es; quia pulvis tu, et ad pulverem redibis.

234. CONTENTA

Describitur status Ecclesiae sequens usque ad diluvium; et quia Ecclesia se tunc prorsus perdidit, praedicitur quod Dominus venturus in mundum et salvaturus genus humanum.

235. Quia nihil amplius credere voluerunt nisi quod sensibus caperent, sensuale, quod est ‘serpens,’ sibi maledixit et infernale factum est, vers. 14.

236. Ne itaque totus homo in infernum rueret, promisit Dominus quod in mundum veniret, vers. 15.

237. Describitur amplius Ecclesia per ‘mulierem,’ quae ita amavit se seu proprium ut amplius nihil veri capere posset, tametsi eis rationale datum quod dominaretur, vers. 16.

238. Tum rationale quale fuerit, quod consenserit, et sic quoque sibi maledixerit et infernale factum, ut non amplius ratio manserit sed ratiocinatio, vers. 17.

239. (x) Describitur maledictio et vastatio; ut et natura eorum ferina, vers. 18.

240. Tum aversatio omnium quae fidei et amoris: et sic quod ab homine facti non homines, vers. 19.

241. SENSUS INTERNUS

Antiquissimi; qui caelestes, tales erant ut quicquid usquam vidissent in mundo et in terra, quidem videbant, sed cogitabant de caelestibus et Divinis quae significarent vel repraesentarent; visus eorum erat solum instrumentale quid, inde loquela eorum talis: quisque ex propria experientia scire potest quale fuerit; qui enim ad sensum vocum loquentis attente advertit, is voces quidem audit sed quasi non audit, sensum modo capit; et qui altius cogitat, ne quidem ad sensum vocum attendit sed ad universaliora sensus. Hae autem posteritates de quibus nunc agitur, non erant sicut patres eorum cum videbant mundana et terrestria; quia ea amabant, inhaerebant mente et de iis cogitabant et ex iis de caelestibus et Divinis; sic iis sensuale coepit esse principale, non ut patribus eorum, instrumentale; cumque mundanum et terrestre fit principale, tunc ex iis ratiocinantur de caelestibus, et se occaecant. Quisque quoque ex propria experientia scire potest quale sit; qui enim non ad sensum vocum loquentis attendit sed ad voces, is parum de sensu capit, minus de universali sensus, et judicat quandoque ex una voce, immo ex uno grammaticali, de omnibus iis quae quis loquitur.

242. Vers. 14. Et dixit Jehovah Deus ad serpentem, Quia fecisti hoc, maledictus tu prae omni bestia, et prae omni fera agri; super ventre tuo ambulabis, et pulverem edes omnibus diebus vitae tuae. ‘Quod Jehovah Deus dixerit ad serpentem’ significat quod perceperint sensuale suum in causa esse: ‘quod serpens maledictus prae omni bestia et fera agri’ significat quod sensuale averterit se a caelesti et converterit se ad corporeum, ac ita sibi maledixerit: ‘bestia et fera agri’ significat hic, ut prius, affectiones: quod ‘serpens super ventre ambularet’ est quod sensuale non amplius spectare posset sursum ad caelestia, sed deorsum ad corporea et terrestria: quod ‘pulverem comederet omnibus diebus vitae’ est quod sensuale ita factam ut ex alio quam ex corporeo et terrestri vivere non posset, ita infernale.

243. In antiquissimo caelesti homine sensualia corporis talia erant ut obsequerentur et servirent interno eorum homini, et praeterea illa non curabant; sed postquam amare se coeperunt, praeferebant sensualia interno homini; quare separabantur, et facta corporea, et sic damnata.

244. Quod ‘Jehovah Deus dixerit ad serpentem’ significet quod perceperint sensuale suum in causa esse, prius ostensum est; quare iis non immorandum.

245. Quod ‘dixerit ad serpentem, Maledictus tu prae omni bestia et prae omni fera agri’ significet quod sensuale averterit se a caelesti et converterit se ad corporeum, ac ita semet damnaverit seu sibi maledixerit, constare satis potest a sensu interno Verbi; Jehovah Deus seu Dominus nunquam alicui maledicit, nunquam alicui irascitur, nunquam aliquem in tentationem inducit, nullum punit, minus maledicit; sed quod diabolica turba talia faciat; a fonte misericordiae, pacis et bonitatis, talia nusquam venire possunt. At quod hic et passim in Verbo dicatur quod Jehovah Deus non solum avertat facies, irascatur, puniat, tentet, sed etiam occidat, immo maledicat, est causa ut crederent quod Dominus omnia et singula in universo regat et disponat, etiam ipsum malum, poenas, tentationes; et postquam communissimam hanc ideam acceperint, quod dein discerent quomodo regit et disponit, et quod malum poenae et malum tentationis vertat in bonum: ordo docendi et discendi in Verbo est a communissimis; quare sensus litterae communissimis talibus abundat.

246. Quod ‘bestia et fera agri’ significent affectiones, constare potest ab iis quae de bestia et fera prius dicta sunt n. 45, 46; quibus addere licet quod apud Davidem,
Pluviam benevolentiarum agitare facis Deus; hereditatem tuam [et] laborantem, Tu confirmas illam: fera tua habitabunt in ea, Ps. lxviii 10, 11 [A.V. 9, 10];
ubi etiam ‘fera” pro affectione boni, quia habitabit in hereditate Dei. Quod hic ‘bestia et fera agri’ dicatur, sicut etiam in capite ii 19, 20, sed in capite i, 24, 25, ‘bestia et fera terrae,’ causa est quia agitur de Ecclesia, seu homine regenerato; in capite primo autem de non Ecclesia seu de homine regenerando; nam ‘ager’ est vox quae applicatur Ecclesiae seu regenerato.

247. Quod ‘serpens super ventre ambularet’ sit quod sensuale non amplius posset spectare sursum ad caelestia ut prius, sed deorsum ad corporea et terrestria, constat inde quod antiquitus per ‘ventrem’ significata sint ea quae proxima terrae; per ‘pectus’ quae supra terram, et per ‘caput’ quae suprema; ita hic, quod sensuale, quod in se est infimum hominis quia se convertit: ad terrestre, quod ‘ambularet super ventre.’ Hoc quoque in Ecclesia Judaica significatum est per depressionem ventris usque ad terram, et per conspersionem pulveris super caput; apud Davidem ita,
Quare facies Tuas occultas, oblivisceris miseriae nostrae, et oppressionis nostrae; quia incurvata est ad pulverem anima nostra, et adhaeret terrae venter noster; surge auxilium{1} nobis, et redime nos propter misericordiam Tuam, Ps. xliv 25-27 [A.V. 24-26];
ubi quoque constat cum avertit homo se a facie Jehovae, quod adhaerescat pulveri et terrae ventre. Apud Jonam etiam per ventrem piscis magni in quem conjectus, significantur infera terrae; ut constat a prophetia apud eum,
E ventre inferni clamavi, audivisti vocem meam, Jon. ii 3;
ubi ‘infernum’ pro terra infera.
@1 A.R. 281 has surge in auxilium. $

248. Quare cum spectaret homo caelestia, dicebatur quod erectus iret, et quod spectaret sursum, vel antrorsum, quod idem; at cum spectaret corporea et terrestria, quod incurvatus esset ad terram et spectaret deorsum vel retrorsum; ut in Levitico,
Ego Jehovah Deus vester, Qui eduxi vos e terra Aegypti, ne essetis iis servi; et fregi vincula jugi vestri, et ire feci vos erecte, xxvi 13:
apud Micham,
Non extrahetis inde colla vestra, et non ibitis erecte, ii 3:
apud Jeremiam,

Peccatum peccavit Hierosolyma,…propterea vilipenderunt eam, quia viderunt nuditatem ejus, etiam ipsa ingemuit, et conversa est retrorsum….Ex alto misit ignem in ossa mea,…et redire me fecit retrorsum, dedit me desolatam, Thren. i 8, 13:
apud Esaiam,
Jehovah Redemptor tuus, convertens sapientes retrorsum, et scientiam eorum infatuat, xliv 24, 25.

249. Quod per ‘pulverem comedere omnibus diebus vitae’ significatur quod sensuale ita factum, ut ex alio quam ex corporeo et terrestri vivere non posset, ita infernale, constat quoque es significatione pulveris in Verbo, ut apud Micham,
Pasce populum Tuum…juxta dies aeternitatis,…videbunt gentes et erubescent ab omni potentia sua,…lambent pulverem sicut serpens, et sicut serpentes terrae commovebuntur e clausuris suis, vii 14, 16, 17;
‘dies aeternitatis’ pro Antiquissima Ecclesia, ‘gentes’ pro iis qui fidunt proprio, de quibus praedicatur ‘lambere pulverem sicut serpens’: apud Davidem,
Coram Deo incurvabunt se barbari, et hostes illius pulverem lambent, Ps. lxxii 9;
‘barbari et hostes’ pro iis qui solum terrestria et mundana spectant: apud Esaiam,
Serpentes, pulvis panis, lxv 25:
quia ‘pulvis’ significabat eos qui non {x}spiritualia et caelestia sed corporea et terrestria spectarent, a Domino mandatum discipulis ut
Si urbs aut domus non digna esset, excuterent pulverem pedum suorum, Matth. x 14.
Quod ‘pulvis’ significet damnatum et infernale, videantur plura ad vers. 19.

250. Vers. 15. Et inimicitiam ponam inter te, et inter mulierem; et inter semen tuum, et inter semen ejus; Ille conculcabit tibi caput, et tu laedes Illi calcaneum. Neminem hodie latet quod haec sit prima prophetia de Adventu Domini in mundum; ex ipsis verbis etiam clare constat; inde et ex Prophetis sciunt etiam Judaei quod venturus Messias. Sed nondum quisquam novit quid per serpentem, per mulierem, per semen serpentis, per semen mulieris, per caput serpentis quod Ille conculcabit, et per calcaneum quod serpens laesurus, in specie intelligatur, quare haec exponenda. Per ‘serpentem’ hic intelligitur in genere omne malum, in specie amor sui: per ‘mulierem’ intelligitur Ecclesia: per ‘semen serpentis’ omnis infidelitas: per ‘semen mulieris’ fides in Dominum: per ‘Ille’ Ipse Dominus: per ‘caput serpentis’ dominium mali in genere, et amoris sui in specie: per ‘proculcare’ depressio ut ambulet super ventre et edat pulverem: per ‘calcaneum’ infimum naturale ut corporeum, quod laesurus serpens.

251. Quod per ‘serpentem’ intelligatur omne malum in genere, et amor sui in specie, est quia omne malum ex sensuali, tum ex scientifico, quae primum per ‘serpentem’ significata sunt, ortum est; quare nunc ipsum malum quodcumque, et in specie amor sui, seu odium contra proximum et Dominum, quod idem est cum amore sua. Hoc malum seu odium, quia multiplex est et plura ejus genera et plures adhuc species, in Verbo distinguitur per serpentum genera, ut per angues, regulos, aspides, haemorrheos, presteres seu serpentes
ignitos, per serpentes volantes ut et repentes, per viperas, ita secundum differentias veneni, quod est odium; ut apud Esaiam,
[2] Ne laeteris Philistaea tota tu, quod fracta virga percutiens te, nam de radice serpentis exibit regulus, et fructus ejus prester volans, xiv 29;
‘radix serpentis’ est sensuale et scientificum; ‘regulus’ est malum ex falso inde; ‘prester volans’ est cupiditas quae est amoris sui: et apud eundem prophetam de iisdem aliter ita,
Ova reguli excludent, et telas araneae texent; edens de ovis eorum moritur, et cum exprimitur, excluditur vipera, lix 5:
serpens hic in Apocalypsi vocatur ‘draco rufus et magnus,’ et ‘serpens antiquus,’ tum
Diabolus et satanas, qui seducit orbem terrarum totum, xii 3, 9; xx 2;
hic et alibi per diabolum nusquam intelligitur aliquis diabolus ut
princeps aliorum, sed omnis turba malorum spirituum, ipsumque
malum.

252. Quod per ‘mulierem’ intelligatur Ecclesia, ex conjugio caelesti constare potest, de quo supra n. 155. Conjugium caeleste tale est ut caelum, ita Ecclesia, uniatur Domino per proprium adeo ut sit in proprio; nam absque proprio non datur unio; in quod proprium cum Dominus ex misericordia insinuat innocentiam, pacem, bonum, tunc apparet usque ut proprium sed caeleste et felicissimum, ut videas prius n. 164. Sed quale proprium caeleste et angelicum quod a Domino, et quale proprium infernale et diabolicum quod a semet, nondum dici potest; talis est differentia qualis inter caelum et infernum.

253. Ex proprio caelesti et angelico Ecclesia in Verbo vocatur mulier, ut et uxor, tum sponsa, virgo, filia: quod dicatur mulier, in Apocalypsi,
Mulier circumdata solem, et lana sub pedibus ejus, et super capite ejus corona stellarum duodecim;…et quod draco persecutus mulierem quae pepererat masculum, xii 1, 4, 5, 13;
ubi per ‘mulierem’ intelligitur Ecclesia; per ‘solem’ amor; per ‘lunam’ fides; per ‘stellas’ veritates fidei, ut prius; quae mali spiritus odio habent et omni opera persequuntur. Quod mulier, ut et uxor, apud Esaiam,
Quia Maritus{1} tuus Factor tuus, Jehovah Zebaoth nomen

Ipsius, et Redemptor tuus, Sanctus Israelis, Deus totius terrae vocatur: nam quasi mulierem relictam et afflictam spiritu vocavit te Jehovah, et uxorem adolescentiarum, liv 5, 6;
ubi Maritus Factor in plurali quodam, quia proprium simul; ‘mulier relicta’ et ‘uxor adolescentiarum’ in specie pro Antiqua et Antiquissima Ecclesia: similiter apud {x}Malachiam,
Jehovah testificatus inter te, et [inter] uxorem adolescentiarum tuarum, ii 14.
Quod uxor et sponsa, in Apocalypsi,
Vidi urbem sanctam Hierosolymam [novam] descendentem a Deo, e caelo, paratam sicut sponsam ornatam marito suo:…Veni, ostendam tibi sponsam Agni uxorem, xxi 2, 9.
Quod virgo et filia, commune est apud Prophetas.

@ 1 Lit. Mariti tui Factores tui.$

254. Quod per ‘semen serpentis’ intelligatur omnis infidelitas, constat ex ‘serpentis’ significatione, quod sit omne malum; semen est quod producit et producitur, seu quod gignit et gignitur; et quia hic agitur de Ecclesia, est infidelitas; apud Esaiam vocatur ‘semen malorum, semen adulteri, semen mendacii’ ubi de Ecclesia Judaica perversa,
Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini malorum, filiis perditoribus, dereliquerunt{1} Jehovam, provocarunt Sanctum Israelis, abalienarunt se retrorsum, i 4:
tum,
Accedite huc filii praestigiatricis, semen adulteri,… nonne vos nati praevaricationis, semen mendacii? lvii 3, 4:
et,
Projectus es e sepulcro tuo, sicut surculus abominabilis,… nam terram tuam corrupisti, populum tuum occidisti, non vocabitur in aeternum semen malorum, xiv 19, 20;
ubi agitur de serpente seu dracone, qui ibi vocatur Lucifer.

@ 1 As in A.E. 768: derelinquunt 1.$

255. Quod per ‘semen mulieris’ intelligatur fides in Dominum, constat ex significatione ‘mulieris’ quae est Ecclesia; ejus semen non aliud est quam fides; ex fide in Dominum est, et dicitur, Ecclesia. Apud Malachiam appellatur fides ‘semen Dei,’
Jehovah testificatus est inter te, et inter uxorem adolescentiarum tuarum,… et non unus fecit, et residuum, spiritus ei? et quid unus quaerens semen Dei? sed observate in spiritu vestro, ne contra uxorem adolescentiarum tuarum perfide agat, ii 14, 15;
ubi ‘uxor adolescentiarum’ est Ecclesia Antiqua et Antiquissima, de cujus semine aut fide agitur: apud Esaiam,
Effundam aquas super sitientem, et fluenta super aridam; effundam spiritum [Meum] super semen tuum, et benedictionem Meam super prognatos a te, xliv 3;
ubi etiam de Ecclesia: in Apocalypsi,
Iratus draco contra mulierem, abivitque ut faceret bellum cum reliquis seminis illius, qui tenebant mandata Dei, et habent testimonium Jesu Christi, xii 17:
et apud Davidem,
Pepigi foedus Electo Meo, juravi Davidi servo Meo; usque in aeternum stabiliam semen tuum,… et ponam in perpetuum semen Ipsius, et solium Ipsius sicut dies caelorum;… semen Ipsius in aeternum erit, et solium Ipsius sicut sol coram Me, Ps. lxxxix 4, 5, 30, 37 [A.V. 3, 4, 29, 36];
ubi per ‘Davidem’ intelligitur Dominus; per ‘solium’ Ipsius regnum; per ‘solem’ amor; per ‘semen’ fides.

256. Fides non solum dicitur ‘semen mulieris,’ sed etiam Ipse Dominus, tam quia solus dat fidem et sic est Fides, quam quia placuit Ipsi ut nasceretur, et quidem in tali Ecclesia quae prorsus lapsa fuit in proprium infernale et diabolicum per amorem sui et mundi, ut ex Divina Sua Potentia uniret Proprium Divinum Caeleste proprio humano in Humana Ipsius Essentia ut in Ipso unum fierent; quod nisi univisset, periisset prorsus mundus: quia Dominus sic est ‘Semen Mulieris,’ non dicitur illud sed Ille.

257. Quod per ‘caput serpentis’ intelligatur dominium mali in genere, et amoris sui in specie, constare potest ex natura ejus, quae talis est ut non solum dominium quaerat sed etiam dominium super omnia terrae; nec sic acquiescit, sed super omnia caeli; nec sic quidem, sed super Dominum; et quidem nec tunc quiesceret; hoc latet in unaquavis scintilla amoris sui; si modo faveatur, et relaxaretur vinculum, percipies quod ilico rueret, et cresceret usque illuc: inde constat quomodo ‘serpens,’ seu malum amoris sui, dominari vult; et super quem dominari non potest, illum odit; hoc est ‘caput serpentis’ quod se extollit, et quod Dominus proculcat, et quidem usque ad terram ut ambulet super ventre et edat pulverem, sicut dicitur in versu mox praecedente. Ita describitur serpens seu draco qui vocatur Lucifer, apud Esaiam,
Lucifer, tu dixisti in corde tuo, caelos ascendam, super stellas Dei exaltabo thronum meum, et sedebo in monte conventus, in lateribus septentrionis; ascendam super excelsa nubis, par fiam Altissimo, verum tamen ad infernum dejectus eris, ad latera foveae, xiv 13-15:
serpens seu draco etiam describitur in Apocalypsi,

Draco magnus rufus habens capita septem, et cornua decem, et super capitibus ejus diademata multa,… sed conjectus est in terram, xii 3, 9;
ubi quantum extollit caput, describitur: apud Davidem,

Dictum Jehovae Domino Meo, Sede ad dextram Meam, usque dum posuero inimicos tuos scabellum pedibus tuis: sceptrum roboris tui mittet Jehovah e Zione,… judicabit gentes, implevit cadaveribus, contrivit caput super terram multam; e flumine in via bibet, propterea exaltabit caput, [Ps.] cx 1, 2, 6, 7.

258. Quod per ‘proculcare’ seu conterere intelligatur depressio, usque ut ambulet super ventre et edat pulverem, constat nunc, et ex versu praecedente; similiter etiam apud Esaiam,
Jehovah dejecit habitatores alti, urbem exaltatam, humiliabit eam, humiliabit eam usque ad terram, prosternet eam usque ad pulverem, calcabit eam pes, xxvi 5, 6:
tum,
Dejiciet in terram manu, pedibus conculcabuntur, corona fastus, xxviii 2, 3.

259. Quod per ‘calcaneum’ intelligatur infimum naturale seu corporeum, non sciri potest nisi sciatur quomodo antiquissimi considerarunt ea quae sunt in homine. Caelestia et spiritualia ejus referebant ad caput et faciem; quae ex illis existebant, ut charitas et misericordia, ad pectus; naturalia autem ad pedem, inferiora naturalia ad plantam; infima naturalia et corporea ad calcaneum; nec solum referebant ad ea, sed etiam ita vocabant. Infima rationis seu scientifica quoque intellecta sunt, [per] quae de Dane prophetavit Jacob,
Erit Dan serpens super via, aspis super semita, mordens calcaneos equi, et cadit eques ejus retrorsum, Gen. xlix 17:
et quae apud Davidem,
Iniquitas calcaneorum meorum circumdedit me, Ps. xlix 6 [A.V. 5]:
similiter quod de Jacobo refertur, cum exivit,
Quod manus ejus prehenderit calcaneum Esavi, et inde vocatus Jacob, Gen. xxv 26;
nomen Jacobi est ex calcaneo, quia Ecclesia Judaica, per ‘Jacobum’ significata, laederet calcaneum. [2] Serpens modo laedere potest naturalia infima, non autem, nisi sint species viperae, naturalia interiora in homine, minus adhuc spiritualia, et minime caelestia; illa Dominus conservat, et homine nesciente recondit; quae Dominus recondit, vocantur in Verbo ‘reliquiae.’ Quomodo autem serpens destruxerit infima ista apud antediluvianos per sensuale et amorem sui; et quomodo destruxerit apud Judaeos per sensualia, traditiones et nugas, perque amorem sui et mundi; et quomodo hodie destruit, et destruxit, per sensualia, scientifica et philosophica, et simul per eosdem amores, in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicendum est.

260. Ex his constat quod revelatum Ecclesiae istius temporis, quod Dominus venturus in mundum, Qui salvaret eos.

261. Vers. 16. Et ad mulierem dixit, Multiplicando multiplicabo dolorem tuum, et conceptum tuum; in dolore paries filios, et ad virum tuum oboedientia tua, et hic dominabitur tibi. Per ‘mulierem’ nunc significatur Ecclesia, ex proprio quod amavit: per ‘multiplicando multiplicare dolorem’ significatur pugna et ex pugna anxietas: per ‘conceptum’ omnis cogitatio: per ‘filios quos in dolore pareret’ vera quae sic produceret: per ‘virum’ hic, ut prius, rationale, cui oboediet et quod dominabitur.

262. Quod per ‘mulierem’ significetur Ecclesia, prius dictum; hic Ecclesia perversa ex proprio, quod prius per mulierem significatum est, quia de posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quae perversa facta, agitur.

263. Cum itaque sensuale se avertit, aut sibi maledicit, sequitur quod pugnare fortiter incipiant mali spiritus, et laborare angeli qui apud hominem; quare pugna ita describitur per ‘multiplicando multiplicare dolorem, quoad conceptum et quoad partum filiorum,’ hoc est, quoad cogitationes et productiones veri.

264. Quod ‘conceptus et partus filiorum’ in Verbo nec aliter accipiantur quam in sensu spirituali, nempe ‘conceptus’ pro cogitatione et figmento cordis, et ‘filii’ pro veris, constare potest ex his quae apud Hosheam,

Ephraim, sicut avis avolabit gloria eorum, a partu, et ab utero, et a conceptione; etiamsi educaverint filios suos, et orbabo eos, ut non sint homo, quin etiam vae iis, quod recessero ab iis, ix 11, 12;
ubi ‘Ephraim’ significat intelligentes, seu intelligentiam veri, et ‘filii’ ipsa vera. Similiter alibi de Ephraimo seu intelligente, qui factus insipiens,
Dolores parturientis venerunt ei, is filius non sapiens, quia tempore non stabit in fractura matricis filiorum, xiii 13:
et apud Esaiam,

Erubesce Zidon, quia dixit mare, munimentum maris dicendo, Non parturivi, non peperi, nec educavi juvenes, et adolescere feci puellas; sicut cum fama Aegypto, parturient secundum famam Tyri, xxiii 4, 5;
ubi ‘Zidon’ pro iis qui in cognitionibus fidei fuerunt, et ea per scientifica perdiderunt, ac inde steriles facti: et apud eundem prophetam,
[2] Antequam parturit, parit, et antequam venit dolor ei, enixa est masculum; quis audivit sicut hoc? quis vidit sicut illa? nam parturit terra die uno,… et num [ego frangam, et non] parere faciam? dixit Jehovah; an Ego parere faciens, et occludam? dixit Deus tuus, lxvi 7-9;
ubi de regeneratione agitur, et per ‘filios’ similiter vera fidei
significantur. Bona et vera fidei sunt conceptus et partus conjugii
caelestis, vocantur ‘filii’ etiam a Domino apud Matthaeum,
Qui seminat bonum semen, est Filius Hominis, ager est mundus, semen vero sunt filii regni, xiii 37, 38;
ac bona et vera fidei salvificae, ‘filii Abraham,’ Joh. viii 39; nam ‘semen,’ ut dictum n. 255, est fides; quare ‘filii,’ qui sunt seminis, sunt bona et vera fidei: inde etiam Dominus, quia Ipse semen, vocavit Se Filium Hominis, hoc est Fidem Ecclesiae.

265. Quod per ‘virum’ significetur rationale, constat a vers. 6 hujus capitis, quod ‘mulier dederit viro suo secum, et comederit,’ quo significatum quod consenserit; et ab iis quae de viro ostensa sunt n. 158; ubi per eam intellectus est sapiens et intelligens, hic autem, quia sapientia et intelligentia per esum ex arbore scientiae periit, rationale, quia non aliud reliquum erat; rationale enim est intelligentiae aemulum seu quasi simile.

266. Quia omnis lex et omne praeceptum ex caelesti et spirituali, ut a suo vero principio, existit, sequitur quod haec quoque lex, quae est conjugiorum, ut uxor, quia ex cupiditate quae est proprii, non ita ex ratione ut vir agit, sit sub viri prudentia.

267. Vers. 17. Et ad hominem dixit, Quia audivisti vocem uxoris tuae, et comedisti de arbore, de qua praecepi tibi, dicendo, Non edes de illa, maledicta humus propter te: in magno dolore edes de ea, omnibus diebus vitae tuae. Per ‘hominem, quod audiverit vocem uxoris suae’ significatur vir seu rationale, quod consenserit; et quia rationale consensit, se quoque avertit seu sibi maledixit, et propterea totus homo externus, quae significantur per quod ‘maledicta humus propter te’: quod status ejus vitae miserabilis futura, est quod ‘in magno dolore ederet de ea’; et quidem usque ad Ecclesiae istius finem, quod est ‘omnibus diebus vitae suae.’

268. Quod ‘humus’ significet externum hominem, constare potest ab iis quae prius de terra et de humo et de agro dicta sunt: quando homo regeneratus est, non amplius vocatur terra sed humus, quia ei implantata sunt semina caelestia; humo etiam comparatur et humus vocatur passim in Verbo; est externus homo, seu ejus affectio et memoria, cui implantantur semina boni et veri, non autem interno homini, quia in interno nulla sunt propria hominis, sed in externo: in interno sunt bona et vera, quae cum non amplius adesse apparent, tunc homo est externus seu corporeus; tametsi recondita sunt in interno a Domino, quod homo nescit, nam non prodeunt nisi cum externus quasi moritur, ut solet in tentationibus, infortuniis, morbis, momentis mortis. Rationale etiam ad externum hominem pertinet, n. 118, quod in se est quoddam medium inter internum et externum, nam internus per rationale operatur in externum corporeum; at cum rationale consentit, tunc illud separat externum ab interno, ita ut non amplius sciatur quod internus sit, inde nec quid intelligentia et sapientia quae sunt interni.

269. Quod Jehovah Deus seu Dominus non maledixerit humo seu externo homini, sed quod externus homo se averterit seu separaverit ab interno, et sic sibi maledixerit, constat ex iis quae prius ostensa sunt n. 245.

270. Quod ‘edere in magno dolore de humo’ significet statum vitae miserabilem, conspicitur ab iis quae praecedunt et sequuntur praeter quod ‘edere’ in sensu interno sit vivere; tum ab eo quod talis vita sequatur, cum mali spiritus pugnare incipiunt, et angeli qui apud eum, laborare; magis dein cum mali spiritus dominari incohant: spiritus mali tunc regunt externum ejus hominem, angeli internum, de quo parum superest, vix ut angeli aliquid inde possint desumere quo defendant; inde miseria et anxietas. Quod mortui homines raro talem miseriam et anxietatem sentiant, causa est quia non amplius homines sunt, tametsi se putant homines esse prae aliis; nam non magis quam bruta norunt quid spirituale et caeleste et quid vita aeterna; similiter spectant deorsum ad terrestria aut extrorsum ad mundana; modo favent proprio et indulgent genio et sensibus, consentiente omni rationali; et quia mortui, non sustinerent aliquam pugnam aut tentationem; quae si superveniret, gravior esset quam ut vivere possent, et sic sibi adhuc magis maledicerent, inque damnationem adhuc profundius infernalem se praecipitarent; quare parcitur iis usque dum in alteram vitam transiverint, ubi non amplius ex aliqua tentatione et miseria mori possunt; tunc gravissima sustinent; quae similiter significantur per haec, quod ‘maledicta humus, et in magno dolore ederet de ea.’

271. Quod ‘dies vitae’ significent finem dierum Ecclesiae, noscitur ex eo quod non de singulari homine, sed de Ecclesia et ejus statu, hic agatur; finis dierum Ecclesiae erat tempus diluvii.

272. Vers. 18. Et spinam et carduum proferet tibi, et edes herbam agri. Per ‘spinam et carduum’ intelligitur maledictio et vastatio: [per] ‘quod ederet herbam agri’ significatur quod viveret ut fera.
Ut fera vivit cum internus homo separatur ab externo ita ut non operetur in eum nisi communissime; nam quod homo sit homo, habet per internum hominem a Domino; at quod homo sit fera, habet ab externo, qui separatus ab interno in se non aliud est quam fera; similis natura ei inest, similes cupiditates, similes appetitus, similes phantasiae, et similes sensationes; organica quoque sunt similia: quod tamen ratiocinari possit ac, ut sibi videtur, astute, hoc habet a spirituali substantia, per quam vita Domini influere possit, sed quae apud talem pervertitur et fit vita mali, quae est mors; inde vocatur mortuus.

273. Quod ‘spina et carduus’ significent maledictionem et vastationem, constat ex eo quod ‘messis et arbor fructus’ significent opposita, quae sunt benedictiones et multiplicationes: quod spina, carduus, sentis, vepris, urtica, talia significent, constat ex Verbo, ut apud Hosheam,
Ecce abiverunt prae vastatione; Aegyptus congregabit eos, Moph {1} sepeliet eos, desiderabile argento eorum; urtica hereditabit eos, vepris in tentoriis eorum, ix 6;
ubi ‘Aegyptus et Moph’ pro iis qui ex semet suisque scientificis de Divinis sapere volunt: apud eundem prophetam,
Perdentur excelsa Aven, peccatum Israelis, spina et carduus ascendet super altaria eorum, x 8;
ubi ‘excelsa Aven’ pro amore sui, ‘spina et carduus super altaria’ pro profanatione: apud Esaiam,
Super ubera plangentes propter agros desiderii, propter vitem frugiferam; super humo populi Mei spina sentica ascendet, xxxii 12, 13:
et apud Ezechielem,
Non erit amplius domus Israelis sentis pungens, et spina dolorifica ab omnibus circuitibus eorum, xxviii 24.

@ 1 So Heb., A.V. Memphis.$

274. Quod ‘edere herbam agri,’ seu pabulum agreste, sit vivere ut fera, constat apud Danielem ubi de Nebuchadnezzare,
Ab homine expellent te, et cum bestia agri habitatio tua, herbam, sicut boves, te edere facient, et septem tempora transibunt super te, iv 29 [A.V. 32]:
et apud Esaiam,

Annon audivisti, ad e longinquo id feci, a diebus antiquitatis, et formavi id? nunc adduxi id, et erit ad devastandum in acervos propugnacula, urbes munitas; et habitatores eorum, breves manu, consternati sunt, et pudore affecti, facti sunt herba agri, et olus herbae, tamen tectorum, et arvum adustum coram segete stante, {x}xxxvii 26, 27;
hic explicatur quid significat ‘herba agri,’ quid {1} ‘olus herbae, gramen tectorum, et arvum adustum,’ nam hic de antediluviano tempore agitur, quod intelligitur per ‘e longinquo’ et per ‘dies antiquitatis.’

@ 1 quod I.$

275. Vers. 19. In sudore vultus tui edes panem, usque dum redis in humum, quia ex ea sumptus es; quia pulvis tu, et ad pulverem redibis. Per ‘edere panem in sudore vultus’ significatur aversari quod caeleste est: ‘redire ad humum ex qua sumptus’ est ad externum hominem qualis fuit ante regenerationem: ‘quod pulvis et ad pulverem rediret’ est quod damnatus et infernalis.

276. Quod ‘edere panem in sudore vultus’ significet aversari quod caeleste, constare potest ex significatione ‘panis’; per panem intelligitur omne spirituale et caeleste, quod est cibus angelicus, quo si destituerentur, non viverent, sicut si homo destitueretur pane vel cibo: caeleste et spirituale in caelo correspondet etiam pani in terris; etiam illa repraesentantur per panem, ut ex multis constat: quod Dominus sit Panis, quia ab Ipso omne caeleste et spirituale, Ipse docet apud Johannem,
Hic Panis est, qui e caelo descendit,… qui manducat hunc panem, vivet in aeternum, vi 58.
Quare etiam panis et vinum sunt symbola in Sancta Cena: caeleste hoc quoque repraesentatum est per mannam: quod caeleste et spirituale sit cibus angelicus, etiam constat ex verbis Domini,

Non ex pane solo vivet homo, sed ab omni verbo egrediente ex ore Dei, Matth. iv 4,
hoc est, ex vita Domini, ex qua omne caeleste et spirituale. [2] Ultima posteritas Ecclesiae Antiquissimae quae proxime ante diluvium, de qua hic agitur, tam perdita erat et immersa sensualibus et corporeis ut non audire voluerint quid veritas fidei, quid Dominus, quod venturus et salvaturus eos; cumque nominarentur, aversati sunt; aversatio illa describitur per ‘edere panem in sudore vultus’; sicut Judaei, qui quia tales erant ut caelestia non agnoscerent, nec alium Messiam quam mundanum voluerunt, non potuerunt aliter quam aversari mannam, quia repraesentatio erat Domini, et vocare illam panem vilem; quare in eos serpentes missi sunt, Num. xxi 5, 6. Praeterea, caelestia quibus fruebantur in angustia, in miseria, cum lacrimis, vocabantur illis panis angustiae, panis miseriae, panis lacrimae; quibus fruebantur in aversatione, hic vocatur ‘panis sudoris vultus.’

277. Hic est sensus internus: qui litteram premit, is non aliud capit quam quod homo ex humo compararet sibi panem per laborem seu sudorem vultus; sed hic per ‘hominem’ non intelligitur unus homo sed Antiquissima Ecclesia, nec per ‘humum’ humus, nec per ‘panem’ panis, nec per ‘hortum’ hortus, sed quae sunt caelestia et spiritualia, sicut satis ostensum est.

278. Quod per ‘redire ad humum ex qua sumptus’ significetur quod Ecclesia rediret ad externum hominem qualis fuit ante regenerationem, constat ex eo quod ‘humus’ significet externum hominem, ut dictum prius. Quodque ‘pulvis’ significet damnatio et infernalem, constat quoque ex iis quae dicta sunt de serpente, qui quia maledictus, dicitur quod ‘ederet pulverem’; praeter quae de pulveris significatione ibi ostensa sunt, addere licet quae apud Davidem,
Coram Jehovah incurvabunt se omnes descendentes pulverem, et cujus animam non vivificavit, Ps. xxii 30 [A.V. 29]:
et alibi,
Abscondis facies Tuas, conturbantur; colligis spiritum eorum, exspirant, et ad pulverem suum redeunt, Ps. civ 29;
quod est, quando se avertunt a facie Domini, quod ‘exspirent’ seu moriantur, et sic ‘ad pulverem redeant,’ hoc est, damnati fiant et infernales.

279. Involvunt nunc omnes hi versus in serie, quod sensuale se averterit a caelesti, vers. 14: quod Dominus venturus in mundum, Qui uniret, vers. 15: quod, quia avertit se extemus homo, pugna inde, vers. 16: quod miseria inde, vers. 17: quod damnatio inde, vers. 18: quod tandem infernum inde, vers. 19. Haec successerunt in Ecclesia ista a quarta posteritate usque ad diluvium.

* * * * * * * * * * * * * *
20. Et vocavit homo nomen uxoris suae Havah, quia illa erit mater omnis viventis.
21. Et fecit JEHOVAH DEUS homini et uxori ejus tunicas pellis, et vestivit eos.
22. Et dixit JEHOVAH DEUS, Ecce homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum; et nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum.
23. Et emisit eum JEHOVAH DEUS ex horto Eden, ad colendum humum, ex qua sumptus.
24. Et ejecit hominem: et habitare fecit ab oriente ad hortum ‘Eden cherubos; et flammam gladii vertentis se, ad custodiendum viam arbor is vitarum.

280. CONTENTA

Agitur hic in summa de Antiquissima Ecclesia, et de iis qui recesserunt; ita quoque de posteritate ejus, usque ad diluvium, cum exspiravit.

281. De ipsa Antiquissima Ecclesia, quae caelestis, et ex vita fidei in Dominum dicta ‘Havah,’ et ‘mater omnis viventis,’ vers. 20.

282. De Prima ejus posteritate, in qua fuit bonum caeleste spirituale; et de Secunda et Tertia, in qua bonum naturale, quod significatur per ‘tunicam pellis, quam Jehovah Deus homini et uxori ejus fecit,’ vers. 21.

283. De Quarta posteritate, in qua bonum naturale dissipari coepit; qua si e novo crearentur, aut instruerentur in caelestibus fidei, quod perituri; quod est ‘forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et vivat in aeternum,’ vers. 22.

284. De Quinta posteritate, quod privati omni bono et vero, et redacti in statum in quo fuerunt ante regenerationem; quod est ’emitti ex horto {1}Eden ad colendum humum, ex qua sumptus, vers. 23.

285. De Sexta et Septima posteritate, quod separati a scientia boni et veri, et relicti suis foedis amoribus et persuasionibus; et sic provisum, ne profanarent sancta fidei; quae significantur per ‘ejici, et habitare facere cherubos cum flamma gladii, ad custodiendum viam ad arborem vitarum,’ vers. 24.
@ 1 Edenis I.$

286. SENSUS INTERNUS

IN praecedentibus huc usque actum est de antiquissimis, quod regenerati; primum de iis qui sicut ferae vixerunt et tandem facti homines spirituales; tum de illis qui facti homines caelestes, qui Antiquissimam Ecclesiam constituerunt; postea de iis, et posteris, qui recesserunt, ordine, de prima posteritate, de secunda, de tertia, et demum de sequentibus usque ad diluvium. In his versibus qui sequuntur ad finem hujus capitis est recapitulatio ab Antiquissimae Ecclesiae homine usque ad diluvium; ita est conclusio omnium praecedentium.

287. Vers. 20. Et vocavit homo nomen uxoris suae Havah, quia illa erit mater omnis viventis. Per ‘hominem’ hic intelligitur vir Antiquissimae Ecclesiae, seu homo caelestis: per ‘uxorem et matrem omnis viventis’ Ecclesia; ‘mater’ dicitur ex eo quod prima Ecclesia; ‘vivens,’ ex fide in Dominum, Qui est ipsa Vita.

288. Quod per ‘hominem’ intelligatur vir Antiquissimae Ecclesiae, seu caelestis homo, prius ostensum est; et quidem quod Dominus solus Homo, et quod ex Ipso omnis caelestis homo, quia similitudo Ipsius; inde vocatus ‘homo’ qui esset Ecclesiae, quicumque et qualiscumque; et tandem quisque qui corpore apparet ut homo, ad distinguendum eum a bestiis.

289. Quod per ‘uxorem’ intelligatur Ecclesia, in sensu universali regnum Domini in caelis et in terris, prius quoque ostensum est; quod etiam per ‘matrem,’ inde sequitur. Quod Ecclesia ‘mater’ dicatur, commune est in Verbo; ut apud Esaiam,
Ubi est libellus repudii matris vestrae? l I:
apud Jeremiam,
Pudefacta est mater vestra valde, pudore suffusa est genitrix vestra, l 12:
apud Ezechielem,
Filia matris tuae {1} fastidientis virum suum, et filios suos; mater vestra Hittaea, et pater vester Emoraeus, xvi 45;
ubi ‘vir’ pro Domino et pro omni caelesti, ‘filii’ pro veris fidei, ‘Hittaea’ pro falso, ‘Emoraeus’ pro malo: apud eundem,
Mater tua sicut vitis {2} in similitudine tui, juxta aquas plantata, frugifera, frondescens fuit ab aquis multis, xix 10;
hic ‘mater’ pro Antiqua Ecclesia. Antiquissima Ecclesia principaliter ‘mater’ dicitur, quia prima, ut et unica quae caelestis, et ideo prae omnibus amata a Domino.
@ 1 I has fastidiens as Hebrew, but in De Amore Conjugiali n.119 S. fastidietis showing that it refers to matris not filiae.$
@ 2 S. has this in every other place he quotes it; A.V. and R.V. have ‘in thy blood,’ but R.V. in margin has ‘or, in thy likeness.’$

290. Quod ‘mater omnis viventis’ dicta a fide in Dominum, Qui est ipsa Vita, constare quoque potest ab illis quae prius ostensa sunt: nusquam dari potest nisi unica Vita, ex qua vita omnium; et nusquam dari potest vita quae vita, nisi per fidem in Dominum, Qui est Vita; nec fides in qua vita, nisi ab Ipso, ita in qua Ipse: quare Dominus in Verbo ‘solus Vivens’ dicitur, et appellatur ‘VIVENS JEHOVAH’ Jer. v 2; xii 16; xvi 14, 15; xxiii 7; Ezech. v 11: ‘Vivens in aeternum,’ Dan. iv 31; Apoc. iv 10; v 14; x 6: apud Davidem, ‘Scaturigo vitae,’ Ps. xxxvi 10 [A.V. 9]: apud Jeremiam, ‘Fons aquarum vivarum, xvii 13: caelum quod ex Ipso vivit, ‘Terra viventium,’ Esai. xxxviii 11; liii 8; Ezech. xxvi 20; xxxii 23-27, 32; Ps. xxvii 13; Ps. lii 7 [A.V. 5]; Ps cxlii 6 [A.V. 5]. Et dicti ‘viventes,’ qui in fide in Dominum; ut apud Davidem,
Qui ponit animam nostram inter viventes, Ps. lxvi 9.
Et qui in fide, quod ‘in Libro Vitarum,’ Ps. lxix 29 [A.V. 28], et ‘in Libro Vitae,’ Apoc. xiii 8; xvii 8; xx 15. Quare etiam ‘vivificari’ dicuntur qui accipiunt fidem in Ipsum, Hos. vi 2; Ps. lxxxv 7 [A.V. 6]. Vicissim, qui non in fide, vocati sunt ‘mortui,’ quod inde sequitur; ut etiam apud Esaiam,
Mortui non vivent; Rephaim non resurgent, eo quod visitasti et exstinxisti eos, xxvi 14;
pro iis qui amore sui tument; ‘resurgere’ significat intrare in vitam; vocantur etiam ‘confossi,’ {x}Ezech. xxxii 23-26, 28-31: et infernum vocatur ‘mors,’ Esai. xxv {x}8; xxviii 15. ‘Mortui’ quoque vocantur a Domino, Matth. iv 16; Joh. v 24; viii 21, 24, 51, 52.

291. In hoc versu describitur primum tempus, quum Ecclesia erat in flore suae juventutis, repraesentans conjugium caeleste, quare etiam describitur per conjugium, et dicta Havah ex ‘vita.’

292. Vers. 21. Et fecit Jehovah Deus homini et uxori ejus tunicas pellis, et vestivit eos. Haec significant quod Dominus instruxerit eos bono spirituali et naturali; quod instruxerit eos, exprimitur per ‘facere et vestire’; et bonum spirituale et naturale, per ‘tunicam pellis.’

293. Quod haec significentur, nusquam ex littera apparere potest; sed usque patet quod arcaniora involvant, nam quisque scire potest quod Jehovah Deus non fecerit iis tunicas pellis.

294. Quod ‘tunica pellis’ significet bonum spirituale et naturale, nec alicui constare potest nisi ex revelato sensu interiore; tum dein ex Verbo ubi similia occurrunt: hic in genere dicitur ‘pellis,’ et intelligitur pellis haedi, ovis, arietis, quae in Verbo significant affectiones boni, charitatem, et quae sunt charitatis; similia per ‘oves’ in sacrificiis: ‘oves’ appellantur quicumque sunt praediti bono charitatis, hoc est, bono spirituali et naturali; inde Dominus dicitur Pastor ovium, et qui charitate praediti sunt, vocantur ‘oves,’ ut cuivis notum est.

295. Quod ‘tunica pellis vestiti’ dicantur, causa est quia antiquissimi propter innocentiam dicti ‘nudi,’ et dein cum innocentia periit, quod animadverterint se esse in malo, quod etiam vocatur ‘nuditas’; ut historice omnia cohaerere appareant secundum modum loquendi antiquissimis, hic dicuntur ‘vestiti,’ ne nudi seu in malo: quod in bono spirituali et naturali fuerint, constat ex iis quae de illis dicta et ostensa sunt a versu 1 ad 13 hujus capitis; et nunc ex eo quod Jehovah Deus fecerit, et vestiverit eos: agitur enim hic de prima, sed imprimis de secunda et tertia posteritate Ecclesiae, qui donati sunt tali bono.

296. Quod per ‘pelles haedorum, ovium, caprarum, melium, arietum’ significentur bona spiritualia et naturalia, constare potest a sensu interno Verbi, ubi agitur de Jacobo, et de arca: de Jacobo,
Quod indutus vestibus Esavi, et ubi nudus, super manum et collum pellibus haedorum caprarum, quae cum odoratus Isacus, dixit, Odor filii mei est sicut odor agri, Gen. xxvii 22, 27;
quae quod significent bona spiritualia et naturalia, ibi, ex Divina Domini Misericordia, videbitur: de Arca,
Quod tegumentum tentorii essent pelles arietum, et pelles melium, Exod. xxvi 14; xxxvi x19;
et quod Aharon et filii ejus, cum proficiscerentur, obtegerent arcam operimento pellis melium; similiter mensam et vasa ejus, similiter candelabrum et ejus vasa, similiter altare auri, similiter vasa ministerii et altaris, pelle melium, Num. iv 6, 8, 10-12; quae quod significent bonum spirituale et naturale, etiam ibi, ex Divina Domini Misericordia, videbitur; nam quicquid fuit in arca, habitaculo, tentorio, immo quicquid fuit supra Aharonem, {1} quum vestibus sanctitatis indutus esset, significabat caeleste spirituale, sic ut ne minimum esset quod non distincte aliquid repraesentaret.
@ 1 cum I.$

297. Bonum caeleste est quod non vestitur, quia intimum, et est innocens: at bonum caeleste spirituale est quod primum vestitur, tum bonum naturale; nam exteriora sunt, et vestibus comparantur, ut et vestes vocantur; sicut ubi de Antiqua Ecclesia agitur apud Ezechielem,
Vestivi te acupicto, calceavi te meli, accinxi te bysso, et obtexi te serico, xvi 10:
apud Esaiam,
Indue vestes ornatus tui, Hierosolyma, urbs sanctitatis, lii 1:
in Apocalypsi,
Qui non polluerunt vestimenta sua, et ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt, iii 4, 5;
et ibi de viginti quatuor senioribus, quod ‘induti vestimentis albis,’ iv 4. Ita bona exteriora, quae sunt caelestia spiritualia et naturalia, sunt ‘vestes’; quare etiam qui donati bonis charitatis, apparent in caelo vestibus splendentibus amicti; hic autem, quia in corpore adhuc, ‘tunica pellis.’

298. Vers. 22. Et dixit Jehovah Deus, Ecce homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum; et nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum. Quod Jehovah Deus in singulari, et dein plurali loquatur, causa est quia per ‘Jehovam Deum’ intelligitur Dominus et simul caelum angelicum: quod homo ‘sciverit bonum et malum’ significat quod caelestis factus, ita sapiens et intelligens: quod ‘non mitteret manum et sumeret de arbore vitarum’ est quod non instruendus in mysteriis fidei, sic nusquam in aeternum salvari posset, quod est ‘vivere in aeternum.’

299. Hic bina arcana sunt: primum, quod ‘Jehovah Deus’ significet Dominum et simul caelum: alterum, si instructi fuissent in mysteriis fidei, quod in aeternum periissent.

300. Quod primum arcanum concernit, quod per Jehovam Deum intelligatur Dominus et simul caelum, observandum est quod in Verbo semper ex causa arcana Dominus dicatur nunc solum ‘Jehovah,’ nunc ‘Jehovah Deus,’ nunc ‘Jehovah’ et dein ‘Deus,’ nunc ‘Dominus Jehovah,’ nunc ‘Deus Israelis,’ nunc ‘Deus’ solum, sicut in primo capite Geneseos, non nisi quam Deus, ubi etiam in plurali locutum, ‘faciamus hominem ad imaginem nostram,’ nec prius quam in capite sequente, ubi de caelesti homine agitur, nominatur ‘Jehovah Deus’: Jehovah dicitur quia solus Est aut Vivit, ita ex Essentia; ‘Deus’ quia omnia potest, ita ex Potentia, ut constat in Verbo ubi distinguuntur, Esai. xlix 4, 5; lv 7; Ps. xviii 3, 29, 31, 32 [A.V. 2, 28, 30, 31]; Ps. xxxviii 16 [A.V. 15]; quare unusquisque angelus aut spiritus qui cum homine locutus est, et quem aliquid posse putabant, vocabant Deum, ut constat apud Davidem,
Deus stetit in coetu Dei, in medio deorum judicabit, Ps. lxxxii 1:
et alibi,
Quis in aethere comparabitur cum Jehovah, assimilabitur Jehovae in filiis deorum, Ps. lxxxix 7 [A.V. 6]:
et alibi,
Confitemini Deo deorum,…confitemini Domino dominorum, Ps. cxxxvi 2, 3:
ex potentia etiam homines vocati ‘dii,’ ut Ps. lxxxii 6; {x}Joh. x 34, 35; etiam Moses ‘deus Pharaoni,’ Exod. vii 1; quare etiam Deus in plurali Elohim dicitur. Sed quia angeli ne hilum potentiae habent ex se, ut ipsi quoque fatentur, sed solum a Domino, et non est nisi unus Deus, ideo per ‘Jehovam Deum’ in Verbo intelligitur Dominus solus: at ubi ministerio angelorum quicquam fit, ut in capite primo Geneseos, tunc in plurali dicitur; hic quoque, quia homo caelestis, ut homo, non potuit comparari Domino, sed angelis, ideo dicitur quod ‘homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum,’ hoc est sapiens et intelligens.

301. Alterum arcanum est, si instructi fuissent mysteriis fidei, quod in aeternum periissent, quod significatur per haec verba, ‘nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum’; ita se habet: cum homines inversi ordines vitae facti sunt, et non volunt nisi ex semet et proprio vivere et sapere, tunc {x}quicquid audiunt quod est fidei, ratiocinantur nam ita sit vel non; et quia ex semet, suis sensualibus et scientificis, non possunt aliter quam negare, et cum negant, etiam blasphemant et profanant; et tandem nec curant si profana sanctis commisceant: cum homo talis fit, tunc in altera vita ita damnatus est ut non aliqua spes salutis; quae enim per profanationes commixta sunt, adhaerent commixta; ut primum aliqua idea sancti venit, etiam idea profani conjuncta adest, quod facit ut in non alia societate esse possit quam in damnatorum: in altera vita exquisitissime percipitur, etiam a spiritibus in mundo spirituum, magis a spiritibus angelicis, quicquid alicui cogitationis ideae adest conjunctum, ita exquisite ut ex unica solum idea sciant qualis est. Ut profana talia adjuncta sanctis discutiantur, non fit nisi cum cruciatu infernali, et tanto ut si homo sciret, caveret sibi a profanatione ut ab ipso inferno.

302. Haec causa fuit quod Judaeis quia tales, nusquam revelata fuerint mysteria fidei, usque adeo ut ne quidem aperte iis dictum quod viverent post mortem, nec aperte quod Dominus venturus in mundum ut salvaret eos; immo in tanta ignorantia et stupore detinebantur, et adhuc detinentur, ut non sciverint, nec sciant, quod internus homo sit, aut quod quicquam internum detur; nam si scivissent, et scirent, usque ut agnoscerent, tales sunt ut profanarent, et sic iis nusquam spes alicujus salutis in altera vita: haec sunt quae intellecta sunt a Domino apud Johannem,
Occaecavit eorum oculos, et obturavit eorum cor, ut non videant oculis, et intelligant corde, et convertant se, et sanem eos, xii 40;
et quod Dominus per parabolas cum iis locutus, nec iis ullam explicuit, ‘ne videntes viderent, et audientes audirent, et intelligerent,’ ut Ipse dicit apud Matthaeum xiii 13. Ob illam etiam causam omnia mysteria fidei iis abscondita et tecta fuerunt sub repraesentativis Ecclesiae eorum; et ob eandem causam talis est stilus propheticus: sed aliud est scire et aliud est agnoscere; qui scit et non agnoscit, is est tanquam non sciret; at qui agnoscit, et dein blasphemat et profanat, is est qui intellectus a Domino.

303. Homo sibi vitam acquirit per omnia quae sibi persuadet, hoc est, quae agnoscit et credit; quae non sibi persuadet, seu quae non agnoscit et credit, hoc mentem ejus nihil afficit; quare profanare nemo potest sancta nisi persuasus sit ut agnoscat, et usque {x}neget; qui non agnoscunt, scire possunt, sed sunt tanquam non sciunt, ac sunt sicut qui sciunt res quae nihil sunt; tales fuerunt Judaei circa Adventum Domini; et cum tales sunt, dicuntur in Verbo ‘vastati’ seu quod fides amplius nulla; tunc nec nocet quod interiora Verbi iis aperiantur, nam tunc sunt sicut videntes qui non vident, et tanquam audientes qui non audiunt, et qui habent cor incrassatum, de quibus Dominus per Esaiam,
Abi et dicas populo huic, Audite audiendo, sed non intelligatis, et videte videndo, et non cognoscatis; impingua cor populi hujus, et aures ejus aggrava, ac oculos ejus obline, ne forte videat oculis suis, et auribus suis audiat, et cor ejus intelligat, convertaturque, ut sanetur sibi, vi 9, 10;
et quod non prius mysteria fidei aperiantur quam cum tales sint, nempe vastati ut non amplius credant, ex causa, ut dictum, ne profanare possent, etiam Dominus apud Esaiam manifeste dicit in mox sequentibus,
Dixi, Quousque Domine? et dixit, Usque dum desolantur urbes, ut nullus habitator, et domus, ut nullus homo, et humus desoletur desolatione, et removebit Jehovah hominem, ibid. vers. 11, 12;
‘homo’ dicitur qui sapit, seu agnoscit et credit. Tales erant Judaei, ut dictam, circa Adventum Domini, et ob eandem causam etiam adhuc in tali vastatione tenentur per cupiditates, imprimis per avaritiam, ut tametsi millies audiant de Domino, et de repraesentativis Ecclesiae apud eos, quod significent in singulis Dominum, usque nihil agnoscant et credant. Haec nunc causa fuit quod antediluviani dejecti de horto Edenis et vastati, usque dum nihil agnoscere potuissent quod verum.

304. Ex his constat quod haec sint quae intelliguntur per verba haec, ‘ne forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum’; ‘sumere ab arbore vitarum, et ‘edere’ est scire, usque ut agnoscat, quicquid est amoris et fidei, nam ‘vitae’ in plurali sunt amor et fides; ‘edere’ significat hic ut prius nosse; ‘vivere in aeternum’ non est vivere in corpore in aeternum, sed vivere post mortem in damnatione aeterna; homo qui mortuus, non ideo vocatur ‘mortuus,’ quod moriturus post vitam corporis, sed quod victurus vitam mortis, nam ‘mors’ est damnatio et infernum; similiter per vivere significatur apud Ezechielem,
Animas venamini populo Meo, et animas vobis vivere facitis, et profanastis Me apud populum Meum,…ad occidendum animas, quae non morientur, et ad vivere faciendum animas, quae non vivent? xiii 18, 19.

305. Vers. 23. Et emisit eum Jehovah Deus ex horto Eden, ad colendum humum, ex qua sumptus. ‘Ejici ex horto Eden’ est privari omni intelligentia et sapientia: ‘colere humum, ex qua sumptus’ est fieri corporeus, sicut fuit ante regenerationem.
Quod ‘ejici ex horto Eden’ sit privari omni intelligentia et sapientia, constat ex significatione ‘horti,’ et ‘Edenis,’ de qua prius: ‘hortus’ enim significat intelligentiam seu intellectum veri; et ‘Eden,’ quia amorem, significat sapientiam, seu voluntatem boni.
Quod ‘colere humum ex qua sumptus’ sit fieri corporeus, sicut fuit ante regenerationem, ostensum est prius ad vers. 19, ubi similia verba.

306. Vers. 24. Et ejecit hominem; et habitare fecit ab oriente ad hortum Edenis cherubos; et flammam gladii vertentis se, ad custodiendum viam arboris vitarum. ‘Ejicere hominem’ est prorsus privare omni voluntate boni et intellectu veri, usque adeo ut ab illis separetur et non sit homo: ‘habitare facere ab oriente cherubos’ est providere ne intrare possit in aliquod arcanum fidei; nam ‘oriens ad hortum Edenis’ est caeleste, ex quo intelligentia: per ‘cherubos’ significatur providentia Domini ne homo talis intret in illa quae sunt fidei: per ‘flammam gladii vertentis se’ significatur amor proprius cum vesanis ejus cupiditatibus et inde persuasionibus, quae sunt tales ut quidem intrare velit, sed feratur abinde ad corporea et terrestria: et hoc ‘ad custodiendum viam arboris vitarum,’ quod est, ne profanare possit sancta.

307. Agitur hic de sexta et septima posteritate, quae periit diluvio, qui prorsus ejecti sunt ab horto Edenis, seu ab omni intelligentia veri, et facti quasi non homines, atque relicti vesanis cupiditatibus et persuasionibus.

308. Quid ‘oriens’ significat et quid ‘hortus Edenis,’ prius ostensum est, quare illis non immorandum: sed quod cherubi significent providentiam Domini ne homo ex proprio, sensuali et scientifico, vesane intret in mysteria fidei, et illa profanet, et sic pereat, ex nullis non locis in Verbo ubi cheruborum mentio fit, constare potest. Quia Judaei tales erant ut si aliquid manifeste novissent de Adventu Domini, de repraesentativis seu typis Ecclesiae, quod significarent Dominum, de vita post mortem, de interiore homine, et {1} sensum internum Verbi, quod profanavissent, et in aeternum periissent, quare repraesentatum hoc per cherubos ad propitiatorium super arca, super aulaeis habitaculi, super velo, similiter in templo, et significatum quod Dominus custodiverit, Exod. xxv 18-21; xxvi 1, 31; 1 Reg. vi 23-{x}29, 32, 35. Nam arca, in qua testimonium, significabat idem ac hic ‘arbor vitarum,’ seu Dominum et caelestia quae unice sunt Domini; inde quoque Dominus multoties dicitur ‘Deus Israelis insidens cherubis’: et cum Aharone et Mose locutus est inter cherubos, Exod. xxv 22; Num. {x}vii 89. Describitur hoc manifeste apud Ezechielem ubi haec,
Gloria Dei Israelis elevata est desuper cherubo, super quo fuerat, ad limen domus, clamavit ad virum indutum lineis,…et dixit ad illum, Transi per medium urbis, per medium Hierosolymae, et signa signum super frontes virorum gementium et suspirantium super omnibus abominationibus factis in medio ejus: et istis dixit,…Transite per urbem post illum, et percutite, ne parcat oculus vester, neque clementia utamini; senem, juvenem, et virginem, et infantem, et mulieres occidite ad deletionem;…polluite domum, et implete atria confossis, ix 3-6[7];
et porro,
Dixit ad virum indutum lineis, Intra inter rotam ad subter cherub, et imple volas tuas prunis ignis ab inter cherubos, et sparge super urbem;…Misit cherub manum suam ab inter cherubos ad ignem, qui inter cherubos, tulit et dedit in volas induti lineis, et sumpsit et exivit, x 1-7;
ex quibus constat quod Domini providentia ne penetrarent in mysteria fidei, significetur per ‘cherubos,’ et quod ideo relicti sint suis vesanis cupiditatibus, quae hic quoque significantur per ‘ignem qui spargeretur super urbem,’ et quod ‘nulli parceretur.’
@ 1 It seems that si novissent is to be understood here.$

309. Quod per ‘flammam gladii vertentis se’ significetur amor proprius cum ejus vesanis cupiditatibus et persuasionibus, quae sunt tales ut quidem intrare velint, sed ferantur inde ad corporea et terrestria, tam multis confirmari potest ex Verbo ut paginas impleret; solum haec quae apud Ezechielem;
Propheta et dicas, Sic dixit Jehovah, Dic, gladius, gladius exacutus, et etiam tersus ad mactandum mactationem, acutus ut sit ei fulgur;…iteretur gladius tertio, gladius confossorum suorum, gladius confossionis magnae, penetrans in cubicula ad eos, ut liquefiat cor, et multiplicabit offendicula, in omnibus portis eorum, dedi terrorem gladii, heu factus in fulgur, xxi {1} 14, 15, 19, 20;
‘gladius’ hic pro desolatione hominis, ut nihil boni et veri videat, sed mera falsa et contraria, quod est ‘multiplicare offendicula:’ et quae apud Nahum,
Eques ascendere faciens, et flamma gladii, et fulgur hastae, et multitudo confossi, iii 3;
de iis qui in arcana fidei intrare volunt.
@ 1 A.V. 9, 10, 14, 15. I has 9, 10 only.$

310. Singula verba hujus versus arcanissima tanta involvunt ut nusquam exponi possint, applicabilia ad genium populi hujus qui diluvio periit, qui genius prorsus diversus fuit a genio eorum qui post diluvium vixerunt: ut paucis modo dicatur, primi eorum parentes qui Antiquissimam Ecclesiam constituerunt, caelestes fuerunt, ita illis semina caelestia inseminata fuerunt; inde posteri eorum semen ex caelesti origine apud se habuerunt; semen ex caelesti origine tale est quod amor regat totam mentem, et unam facit. Mens enim humana ex binis partibus constat, ex voluntate et intellectu; voluntatis est amor seu bonum, intellectus est fides, seu verum; ex amore seu bono, percipiebant quid fidei aut quid veri, ita una mens erat; cum tales sunt, apud posteros manet semen inde, qui si declinant a vero et bono periculosissimum est, sic enim totam suam mentem pervertunt ut in altera vita vix possit restitui. Aliter, quibus non semen caeleste sed semen spirituale inest, sicut postdiluvianis et iis qui hodie vivunt, iis nullus est amor, ita nulla voluntas boni, sed usque dari potest fides, seu intellectus veri; ex fide, seu intellectu veri, perduci possunt ad charitatem quandam, sed per aliam viam et quidem per insinuatam a Domino conscientiam ex cognitionibus veri et boni inde; quare est status eorum prorsus alius quam fuit status antediluvianorum; de quo statu, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus dicetur. Haec sunt arcana, quae homini hodie prorsus ignota sunt; nam hodie non sciunt quid caelestis homo, ne quidem quid spiritualis, minus qualis inde mens et vita hominis, et inde status post mortem.

311. Status eorum qui perierunt diluvio, in altera vita talis est ut nusquam esse possint in mundo spirituum, aut cum aliis spiritibus sed in inferno separato ab infernis aliorum, et quidem quasi sub monte quodam; apparet sicut mons intermedius ex diris eorum phantasiis et persuasionibus; phantasiae eorum et persuasiones tale sunt ut aliis spiritibus tantum stuporem inducant ut non sciant num vivant aut num mortui sint; nam auferunt iis omnem intellectum veri, ut nihil percipiant: in tali persuasione etiam fuerunt cum vixerunt; et quia tales futuri in altera vita ut nusquam cum spiritibus aliis esse potuissent quin iis mortis speciem inducerent, omnes exstincti sunt ac Dominus postdiluvianis, a Divina Ipsius misericordia, alios status induxit.

312. Status antediluvianorum horum prorsus descriptus est ii hoc versu, ut quod ‘ejecti,’ seu separati a bono caelesti; quod ‘habitare facti ab oriente ad hortum Edenis cherubi’; qui quia tales, dicitur quod ‘ab oriente ad hortum Edenis,’ quae verba iis solum applicabilia sunt; de iis autem qui postea vixerunt, non haec dici possunt, sed quod ‘ab horto Edenis ad orientem’: tum quod dicatur ‘flamma gladii vertentis se’; si de hodiernis dictum fuisset, ‘gladius flammae’; nec ‘arbor vitarum,’ sed ‘arbor vitae’; praeter alia in serie, quae nusquam explicari possunt; solum angelis quibus Dominus revelat, intellecta; nam unusquisque status indefinita arcana habet, quorum ne quidem unum notum est generi humano.

313. Ex his quae de primo homine nunc dicta sunt, constare potest quod ex illo non hereditarium malum usque in omnes qui hodie vivunt, et, sicut false putant, quod nullum aliud hereditarium malum sit quam quod inde scaturiverit; est enim Antiquissima Ecclesia de qua ibi agitur, et vocatur ‘homo’; qui dum vocatur ‘Adam,’ significat quod homo ex humo, seu quod homo factus a non homine, per regenerationem a Domino; haec nominis est origo, et haec nominis significatio. Sed hereditarium malum se ita habet quod unusquisque qui actuale peccatum committit, is sibi inde inducat naturam, et malum inde implantatur liberis et fit hereditarium, ita a parente unoquovis, ab ejus avo, proavo, atavo, et antecedentibus ordine, quod sic multiplicatur et crescit in ejus posteritate descendente, et remanet apud unumquemvis, atque apud unumquemvis augetur per actualia ejus peccata; nec dissipatur sic ut non noceat, quam apud eos qui a Domino regenerantur. Hoc quisque, si attenderit, scire potest ex eo quod malae parentum inclinationes visibiliter maneant in liberis, ita ut una familia, immo una generatio, ab altera inde queat dignosci.

314. CONTINUATIO DE INTROITU HOMINIS IS VITAM AETERNAM

ANGELI spirituales, de quibus prius, postquam data resuscitato seu animae lucis usura ut se circumspicere possit, ei omnia officia quae usquam desiderare in illo statu potest, praestant; ac instruunt eum de illis quae sunt in altera vita, sed quantum capere potest: si in fide fuit, et desiderat, etiam ei mirabilia et magnifica caeli ostendunt.

315. At si non talis ut instrui velit, tunc cupit resuscitatus seu anima ab angelorum consortio, quod angeli exquisite percipiunt; nam in altera vita datur communicatio omnium idearum cogitationis: et quando cupit ab illis, tunc illi non relinquunt eum, sed is se dissociat ab illis: angeli unumquemvis amant et nihil prius desiderant quam officia praestare, instruere, et auferre in caelum; in eo illorum summa delectatio consistit.

316. Cum anima se ita dissociat, excipitur a spiritibus bonis, in quorum consortio cum est, etiam ei omnia officia praestantur: at si vita ejus talis in mundo fuit ut non in consortio bonorum esse potuerit, tunc quoque ab ii: cupit; et hoc tamdiu et toties usque dum se associat talibus qui vitae ejus in mundo prorsus conveniunt, apud quos vitam quasi suam invenit; et tunc, mirum, cum iis similem vitam agunt, qualem in corpore: sed cum in illam vitam relapsi sunt, tunc inde fit novum exordium vitae, quidam post majorem, quidam post minorem temporis moram, feruntur inde versus infernum; qui vero in fide in Dominum fuerunt, ii a novo illo exordio vitae ducuntur per gradus ad caelum.

317. Sed quidam ad caelum lentius, quidam citius; immo etiam vidi quod aliqui post mortem immediate in caelum sublati sint: solum duo exempla memorare licet.

318. Quidam ad me venit et mecum locutus; ex quibusdam signis constare potuit quod nuper e vita excesserit; primum nesciebat ubinam esset putans se esse in mundo: cumque ei datum scire quod in altera vita, et quod nunc non haberet quicquam, ut domum, opes, et similia, sed quod esset in alio regno, ubi privatus omnibus quae habuit in mundo, tunc anxietate affectus nesciebat quo se conferret, quoque habitaret; sed ei dicebatur quod solus Dominus ei et omnibus prospiciat; tunc relictus sibi, ut cogitaret sicut in mundo, et cogitabat (omnium enim cogitationes in altera vita percipi manifeste possunt) quid tunc faceret, quia absque omnibus iis ex quibus potuisset vivere: sed cum in anxietate illa esset, transferebatur inter spiritus caelestes qui erant ex cordis provincia; illi ei omnia officia praestabant quaecumque usque desiderabat; hoc facto iterum sibi relictus, cogitare ex charitate coepit quomodo tantam gratiam rependere posset, ex quibus constabat quod dum in vita corporis, in fidei charitate fuerit, quare statim in caelum sublatus est.

319. Alium quoque vidi immediate in caelum ab angelis translatum, et quod a Domino acceptatus, et ei ostensa gloria caeli. Praeter multam aliam experientiam, quod quidam post tractum temporis.

320. GENESEOS
CAPUT QUARTUM
Qualis vita Animae seu Spiritus

QUOD in genere spectat vitam animarum seu recentium spirituum post mortem, multis experientiis constiterat quod homo dum in alteram vitam venit, non sciat quod in altera vita sit, putans quod adhuc in mundo, immo in suo corpore; usque adeo ut cum ei dicitur quod sit spiritus, quod miretur et obstupescat; tam ex causa quod prorsus sit sicut homo quoad sensus, cupiditates et cogitationes, quam ex eo quod non crediderit cum vixit in mundo, quod spiritus sit, et quidam, quod spiritus non possit esse talis.

321. Alterum est quod spiritus multo excellentiores facultates sensitivas habeat, et multo excellentiores cogitandi loquendique dotes quam cum vixit in corpore, usque adeo ut vix comparari possint; tametsi hoc spiritus nesciant antequam detur iis reflexio a Domino.

322. Caveant sibi ab opinione falsa quod spiritus sint absque sensitivo exquisitiore multo quam in vita corporis; contrarium scio a mille et mille experientiis; sique non credere velint ex causa suarum suppositionum de spiritu, habeant sibi, cum in alteram vitam veniunt, ubi ipsa experientia faciet eos credere: non solum habent visum, nam vivunt in luce, et spiritus boni, angelici et angeli in tanta luce ut lux meridiei in mundo ei vix comparari possit: de luce in qua vivunt et vident, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: habent auditum, tam exquisitum ut auditus eorum in corpore non aequiparari possit; mecum locuti sunt nunc per aliquot annos fere continue; sed de loquela eorum etiam, ex Divina Domini misericordia, in sequentibus: habent olfactum, de quo etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: habent tactum exquisitissimum, inde dolores et cruciatus in inferno; nam ad tactum se referunt omnes sensationes, quae sunt modo diversitates et varietates tactus: habent cupiditates et affectiones, quibus nec comparari possunt eae quas habuerunt in vita corporis, de quibus plura, ex Divini Domini Misericordia, in sequentibus: cogitant multo perspicacius et distinctius quam cogitarunt in vita corporis; in una idea cogitationis plura involvunt quam in mille cum cogitarunt in vita corporis: loquuntur inter se ita acute, subtiliter, sagaciter et distincte, ut si perciperet homo modo aliquid de eo, obstupesceret: in summa, nihil prorsus amiserunt quin sint sicut homines sed perfectiones, praeter ossa et carnem et inde imperfectiones. Agnoscunt et percipiunt quod dum in corpore vixerunt, fuerit spiritus qui sensit, quod tametsi apparuit in corpore, usque non fuit corporis; quare rejecto corpore vivunt sensationes multo exquisitiores et perfectiones; vita consistit in sensu, nam absque sensu nulla vita, et qualis sensus talis vita quod cuivis potest notum esse.

323. Sequuntur ad finem capitis quaedam exempla de iis qui aliter in vita corporis cogitarunt.

CAPUT IV
1. ET homo cognovit Havam uxorem suam, et concepit e peperit Cain; et dixit, Acquisivi virum, Jehovam.
2. Et addidit parere fratrem ejus, Habel; et fuit Habel pastor gregis, et Cain fuit colens humum.
3. Et factum a fine dierum, et attulit Cain de fructu humi munus JEHOVAE.
4. Et Habel attulit etiam ille de primogenitis gregis sui, et de pinguedine eorum: et aspexit JEHOVAH ad Habel et ad munus illius.
5. Et ad Cain et ad munus ejus non aspexit; et accensa est ira Caino valde, et ceciderunt facies ejus.
6. Et dixit JEHOVAH ad Cain, Quare accensa est ira tibi? et quare ceciderunt facies tuae?
7. Annon si benefacis, elevatio? et si non benefacis, ad januam peccatum cubans; et ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei.
8. Et dixit Cain ad Habel, fratrem suum: et erat, cum essent in agro, et surrexit Cain contra Habel fratrem suum, et occidit illum.
9. Et dixit JEHOVAH ad Cain, Ubi Habel frater tuus? et dixit Non scio, an custos fratris mei ego?
10. Et dixit, Quid fecisti? Vox sanguinum fratris tui clamantium ad Me ex humo.
11. Et nunc, maledictus tu de humo, quae aperuit os suum, accipiens sanguines fratris tui e manu tua.
12. Cum coles humum, non addet dare vim suam tibi, vagus et profugus eris in terra.
13. Et dixit Cain ad JEHOVAM, Major iniquitas mea, quam ut auferatur.
14. Ecce ejecisti me hodie desuper faciebus humi; et a faciebus Tuis abscondar, et ero vagus et profugus in terra; et erit omnis inveniens me, occidat me.
15. Et dixit ei JEHOVAH, Quapropter omnis occidens Cain septempliciter vindicabitur; et posuit JEHOVAH Caino signum, ut non percuteret eum quisquam inveniens eum.
16. Et exivit Cain a faciebus JEHOVAE; et habitavit in terra Nod versus orientem Edenis.
17. Et cognovit Cain uxorem suam, et concepit, et peperit Hanoch; et fuit aedificans urbem, et vocavit nomen urbis secundum nomen filii sui Hanoch.
18. Et natus Hanocho, Iradum; et Irad genuit Mehujael; et Mehujael genuit Methushael; et Methushael genuit Lamech.
19. Et accepit sibi Lamech duas uxores; nomen unius Adah, et nomen alterius Zillah.
20. Et peperit Adah Jabal, is erat pater habitantis tentorium, et pecoris.
21. Et nomen fratris ejus Jubal, is erat pater omnis pulsantis citharam et organum.
22. Et Zillah etiam ea peperit Tubal-cain, erudiens omnem artificem aeris et ferri. Et soror Tubal-cain Naamah.
23. Et dixit Lamech uxoribus suis Adah et Zillah, Audite vocem meam uxores Lamechi, et auribus percipite dictum meum, quod virum occidi in vulnus meum, et parvulum in livorem meum.
24. Quod septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies et septies.
25. Et cognovit homo adhuc uxorem suam, et peperit filium, et vocavit nomen ejus Sheth; quia reposuit mihi Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit illum Cain.
26. Et Shetho etiam illi natus est filius, et vocavit nomen ejus Enosh: tunc coeptum est invocare nomen JEHOVAE.

324. CONTENTA

Agitur de doctrinis separatis ab Ecclesia, seu haeresibus, et de exsuscitata postmodum Ecclesia nova, dicta ‘Enosh.’

325. Antiquissima Ecclesia per amorem fidem in Dominum habuit; sed exstiterunt qui separarunt fidem ab amore: doctrina separatae fidei ab amore vocata fuit ‘Cain’: charitas, quae est amor erga proximum, dicta fuit ‘Habel,’ vers. 1, 2.

326. Utriusque cultus describitur; fidei separatae per ‘munus Caini’; et charitatis per ‘munus Habetis,’ vers. 3, 4: et quod gratus fuerit cultus ex charitate, non autem ex fide separata, vers. 4, 5.
327. Quod mutatus in malum status eorum qui ex fide separata fuerunt, describitur per ‘iram accensam, et cadere facies Caino, vers. 5, 6.

328. Et quod noscatur ex charitate qualis fides: tum quod charitas apud fidem esse velit si non fides principale fiat et extollatur supra charitatem, vers. 7.

329. Quod charitas exstincta sit apud eos qui separarunt fidem et praetulerunt charitati, describitur per ‘Cainum quod occiderit Habelem fratrem,’ vers. 8, 9.

330. Exstincta charitas vocatur ‘vox sanguinum,’ vers. 10: perversa doctrina ‘maledictio de humo,’ vers. 11: falsum et malum inde est ‘vagum et profugum in terra,’ vers. 12: et quia averterunt se a Domino, quod periculum mortis aeternae, vers. 13, 14: sed quia: fides est per quam implantaretur postea charitas, sacrosanctum erat illam violare, quod est ‘signum positum Caino,’ vers. 15: et a sede ubi prius illam removere, est quod ‘habitaret versus orientem Edenis,’ vers. 16.

331. Haeresis illa, tum amplificata, vocata est {x}Hanoch, vers. 17.

332. Haereses inde exsurgentes etiam suis nominibus vocantur
in quarum ultima, quae vocatur ‘Lamech,’ nihil amplius de fide remansit, vers. 18.

333. Nova tunc Ecclesia orta, quae intellecta per ‘Adah et Zillah,’ et descripta per filios illarum ‘Jabal, Jubal et Tubal-cain’; Ecclesiae caelestia per ‘Jabal’; spiritualia per ‘Jubal’; naturalia per ‘Tubal-cain,’ vers. 19-22.

334. Quod Ecclesia illa orta, cum exstinctum fuit omne fidei et omne charitatis, et cum violatum, quod maxime sacrosanctum, describitur, vers. 23, 24.

335. Summa rerum traditur; quod postquam fides separata exstinxerit charitatem, quod est ‘Cain,’ nova fides a Domino donata, per quam implantabatur charitas; quae fides est ‘Sheth,’ vers. 25.

336. Charitas implantata per fidem, vocatur ‘Enosh,’ seu homo alius, quod nomen est istius Ecclesiae, vers. 26.

337. SENSUS INTERNUS

HIC quia de degeneratione Ecclesiae Antiquissimae, seu falsificatione doctrinae, et consequenter de haeresibus et sectis sub nominibus Caini et ejus descendentium, agitur, sciendum, quod nequaquam intelligi queat quomodo falsificata fuerit doctrina, seu quales fuerint haereses aut sectae illius Ecclesiae, nisi probe sciatur qualis vera Ecclesia; inde cognosci possunt. De Antiquissima Ecclesia prius satis multis actum est, et ostensum quod fuerit caelestis homo, et quod non agnoverit aliam fidem quam quae esset amoris in Dominum et erga proximum; per amorem illum a Domino habebant fidem seu perceptionem omnium quae erant fidei; quare nec voluerunt nominare fidem, ne separaretur ab amore, ut ostensum prius n. 200-203. Talis est caelestis homo; et quod talis, describitur per repraesentativa etiam apud Davidem ubi agitur de Domino, Qui dicitur ‘Rex,’ et de caelesti homine, qui ‘filius Regis,’
Judicia Tua Regi da, et justitiam Tuam filio Regis;…ferent montes pacem populo, et colles in justitia;…timebant Te cum sole, et ad facies lunae, generatio generationum;… florebit in diebus illius justus, et multa pax, usque dum non luna, Ps. lxxii 1, 3, 5, 7;
per ‘solem’ significatur amor; per ‘lunam’ fides; per ‘montes et colles’ Ecclesia Antiquissima; per ‘generationem generationum’ Ecclesiae postdiluvianae; ‘usque dum non luna’ dicitur quia fides erit amor; videantur quoque quae apud Esaiam xxx 26. Antiquissima Ecclesia fuit talis, et doctrina talis; hodie vero prorsus alia, nam fides hodie praecedit; sed per fidem charitas a Domino donatur, et tunc fit charitas principale; quare sequitur quod falsificata antiquissimo tempore fuit doctrina, cum confessi sunt fidem, et sic separarunt fidem ab amore: qui falsificarunt ita doctrinam, aut separarunt fidem ab amore, seu fidem solam confessi, ii tunc dicti ‘Cain,’ et erat tale apud eos enorme.

338. Vers. I. Et homo cognovit Havam uxorem suam, et concepit et peperit Cain; et dixit, Acquisivi virum, Jehovam. Per ‘hominem et Havam uxorem ejus’ significatur Ecclesia Antiquissima, ut notum: ejus prima proles seu primogenitum est fides, quae hic vocatur ‘Cain’: ‘quod dixerit, Acquisivi virum, Jehovam’ significat quod fides apud eos qui dicti Cain, cognita sit et agnita sicut res per se.

339. In praecedentibus tribus capitibus satis ostensum est quod per ‘hominem et ejus uxorem’ significata sit Ecclesia Antiquissima, sic ut non possit dubitari; et quia ‘homo et uxor ejus’ est Antiquissima Ecclesia, constat inde quod conceptus et partus ejus non fuerit alius. Antiquissimis familiare fuit nomina indere, et per nomina significare res, et sic instituere genealogiam; quae enim sunt Ecclesiae, similiter quoque se habent; unum concipitur et nascitur ab altero, et habet se ut generatio; quare commune est in Verbo talia quae Ecclesiae sunt, vocare conceptus, partus, prolem, infantes, parvulos, filios, filias, juvenes, et sic porro: prophetica iis sunt plena.

340. Quod ‘dixit, Acquisivi virum, ‘Jehovam’ significet quod fides apud eos qui dicti Cain, cognita sit et agnita sicut res per se, constat ab illis quae in praemissis hujus capitis dicta sunt: prius quasi ignorarunt quid fides, quia perceptionem {x}omnium quae erant fidei, habebant; at cum distinctam doctrinam facere incipiebant de fide, tunc depromebant illa de quibus perceptionem habebant, et redigebant in doctrinam, et vocabant illam, ‘Acquisivi virum, Jehovam,’ sicut novum quoddam adinvenissent, ita scientificum factum, quod fuit inscriptum cordi. Unumquodvis novum antiquitus nomine vocabant, et quae involvebant nomina, sic explicabant; sicut quid Ismael significet, quod ‘audiret Jehovah miseriam ejus,’ Gen. xvi 11; quid Reuben, quod ‘vidit Jehovah miseriam meam,’ Gen. xxix 32; quid Simeon, quod ‘audivit Jehovah, quod minus cara,’ ibid. vers. 33; quid Jehudah, ‘hac vice confitebor Jehovae,’ ibid. vers. {x}35. Altare a Mose aedificatum, vocatum ‘Jehovah vexillum, Exod. xvii 15; hic ipsa doctrina fidei vocata ‘Acquisivi virum, Jehovam’, seu Cain.

341. Vers. 2. Et addidit parere fratrem ejus, Habel; et fuit Habel pastor gregis, et Cain fuit colens humum. Alter partus Ecclesiae est charitas, quae significatur per ‘Habelem’ et ‘fratrem’: ‘pastor gregis’ est qui exercet bonum charitatis: ‘colens humum’ est qui absque charitate, utcumque ex fide separata ab amore, quae nulla fides.

342. Quod alter partus Ecclesiae sit charitas, constare potest ex illis quae Ecclesia concipit et parit, quae non aliud sunt quam fides et charitas: similia significata sunt per primos partus Leae ex Jacobo, per ‘Reuben’ fides, per ‘Simeon’ fides actu, per ‘Levi’ charitas, Gen. xxix 32-34; quare etiam tribus Levi sacerdotium accepit, et pastorem gregis repraesentavit: charitas, quia est alter partus Ecclesiae, vocatur ‘frater,’ et nominatur ‘Habel.’

343. Quod ‘pastor gregis’ sit qui exercet bonum charitatis, unicuivis notum esse potest, nam hoc familiare in Verbo Veteris et Novi Testamenti; qui ducit et docet, appellatur ‘pastor’; qui ducuntur et docentur, appellantur ‘grex’; qui non ducit ad bonum charitatis, et qui non docet bonum charitatis, non est verus pastor; et qui non ducitur ad bonum et discit bonum, non est grex. Quod pastor et grex significent illa, quidem superfluum est ex Verbo confirmare, sed usque sint haec quae apud Esaiam,
Dominus dabit pluviam seminis tui, quo seminas humum, et panem proventus humi,…{1} pascet pecora tua in die illo, prato lato, xxx 23;
ubi ‘panis proventus humi’ est charitas: apud eundem,
Dominus Jehovih, sicut pastor gregem suum pascet, in brachium suum colliget agnos, et in gremio suo portabit, fetas leniter ducet, xl 11:
apud Davidem,
Pastor Israelis ausculta, ducens sicut gregem Josephum; insidens cherubis, effulge, Ps. lxxx 2[A.V. 1]:
apud Jeremiam,
Formosae et delicatae assimilavi filiam Zionis, ad eam venient pastores, et greges eorum figent prope eam tentoria circumcirca, pascent quisque spatium suum, vi 2, 3:
apud Ezechielem,
Dixit Dominus Jehovih, Multiplicabo eos sicut gregem hominis, sicut gregem {2} sanctificatorum, sicut gregem Hierosolymae, in {3} temporibus statis ejus, sic erunt urbes desertae plenae grege hominis, xxxvi 37, 38:
apud Esaiam,
Omnis grex Arabiae congregabuntur tibi, arietes Nebaioth ministrabunt tibi, lx 7.
Qui gregem ducunt ad bonum charitatis, sunt ‘qui congregant gregem, at vero qui non ad bonum charitatis, sunt ‘qui dispergunt’; nam omnis congregatio et unio ex charitate, et omnis dispersio et disunio ex non charitate.
@ 1 Heb. is singular, but in n. 5201, 6049, S. has pascent as Sch.$
@ 2 I has sanctificatum, but Heb. has genitive plural. These two endings are often very similar in S’s handwriting.$
@ 3 Sch. has festis: Heb. has both meanings.$

344. Quid facit fides, seu scientia, cognitio, et doctrina fidei, quam ut homo ita fiat sicut docet? Primarium quod docet, est charitas, Marc. xii 28-35; Matth. xxii 34-39; haec est finis omnium, quo spectat; si non fiat, quid scientia seu doctrina, nisi quoddam nihil?

345. Quod ‘colens humum’ sit qui absque charitate, utcumque ex fide separata ab amore, quae nulla fides, constare potest ab iis quae sequuntur, quod ‘Jehovah non aspexit ad munus ejus,’ et quod ‘fratrem suum occidit,’ hoc est, quod charitatem per ‘Habelem’ significatam destruxit. ‘Colere humum’ dicebantur qui corporea et terrestria spectant, sicut constat ab iis quae dicta sunt ad cap. {x}iii vers. 19, 23; ubi dicitur quod ‘homo emissus ex horto Eden ad colendum humum.’

346. Vers. 3. Et factum a fine dierum, et attulit Cain de fructu humi, munus Jehovae. Per ‘finem dierum’ intelligitur progressus temporis: per ‘fructum humi’ opera fidei absque charitate; per ‘munus Jehovae’ cultus inde.

347. Quod per ‘finem dierum’ intelligatur progressus temporis, unicuivis constare potest. Doctrina haec, quae ‘Cain’ vocatur, in suo primordio, cum adhuc simplicitas inerat, non ita ingrata fuisse apparet ac postea; quod constat ex eo quod appellaverint prolem ‘acquisitum virum, Jehovam’; ita nec in primordio fides ita separata fuit ab amore ac ‘in fine dierum’ seu progressu temporis, sicut solet omnis doctrina verae fidei.

348. Quod per ‘fructum humi’ intelligantur opera fidei absque charitate, ex sequentibus etiam patet; opera enim fidei absque charitate sunt opera nullius fidei, in se mortua, nam sunt solum externi hominis; de quibus ita apud Jeremiam,
Quare via impiorum prosperatur?…Plantasti eos, etiam radicati sunt, iverunt, etiam faciunt fructum, propinquus Tu in ore eorum, sed longinquus a renibus eorum,…quousque lugebit terra, et herba omnis agri exarescet? xii 1, 2, 4;
‘propinquus in ore, sed longinquus a renibus’ sunt qui ex fide separata a charitate, de quibus praedicatur quod ‘terra lugeat.’ Vocantur etiam ‘fructus operum’ apud eundem,
Supplantativum cor prae omni, et desperatum id; quis cognoscit id? Ego Jehovah scrutans cor, probans renes, et ac dandum unicuivis juxta vias ejus, juxta fructum operum ejus xvii 9, 10:
apud Micham,
Erit terra in desolationem propter habitatores suos, pro fructu operum eorum, vii 13.
Sed quod talis fructus nullus fructus sit, seu quod opus mortuum sit, et quod pereat et fructus et radix, apud Amos,
Perdidi Emoraeum coram illis, cujus sicut altitudo cedrorum altitudo ejus, et robustus is sicut quercus, perdidi tamen fructum ejus sursum, et radices ejus deorsum, ii 9:
et apud Davidem,
Fructum eorum de terta perdes, et semen eorum de filiis hominis, Ps. xxi II [A.V. 10].
At opera charitatis viva sunt, de quibus praedicatur quod ‘radices agant infra’ et ‘fructum edant supra,’ ut apud Esaiam,
Addet evasio domus Jehudae residua radicem deorsum, et faciet fructum sursum, xxxvii 31;
‘facere fructum sursum’ est ex charitate; talis fructus vocatur ‘fructus excellentiae’ apud eundem,
In die illa, erit germen Jehovae in decus, et in gloriam, et fructus terrae in excellentiam et ornamentum ereptioni Israelis, iv {x}2:
estque fructus salutis ut appellatur apud eundem,
Stillate caeli desuper, et aetheres fluant justitia, aperiat se terra, et ferant fructum salutis, et justitia germinet una; Ego Jehovah creabo hoc, xlv 8.

349. Quod per ‘munus’ intelligatur cultus, constare Potest a repraesentativis in Ecclesia Judaica, ubi sacrificia quaecumque, tum primitiae terrae et omnium ejus fructuum, ut et oblatio primogenitorum, vocantur ‘munera,’ in quibus constabat cultus; et quia omnia repraesentabant caelestia et se referebant ad Dominum, per munera illa significabatur verus cultus, quod unicuivis potest notum esse; nam quid repraesentativum absque re quam repraesentat, et quid externum absque interno, nisi idolum quid et mortuum? externum ab internis, seu per interna a Domino, vivit; inde constat quod munera omnia Ecclesiae repraesentativae significent cultum Domini, de quibus singulis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [2] Quod per ‘munera’ in genere intelligatur cultus, constare Potest apud Prophetas passim, ut apud Malachiam,
Quis sustinet diem adventus Ipsius?… Sedebit conflans et purgans argentum, et purificabit filios Levi, et defecabit eos, sicut aurum, et sicut argentum, et erunt Jehovae offerentes munus in justitia; tum suave erit Jehovae munus Jehudae et Hierosolymae juxta dies aeternitatis, et juxta annos antiquos, iii 2-4.
‘Munus in justitia’ est internum, quod ‘filii Levi’ seu sancti cultores offerent; ‘dies aeternitatis’ est Ecclesia Antiquissima; ‘dies antiqui’ sunt Ecclesia Antiqua: apud Ezechielem,
In monte sanctitatis Meae, in monte altitudinis Israelis, … colent Me omnis domus Israelis, tota illa terra; ibi propitius ero illis, et ibi quaeram oblationes vestras, et primitias munerum vestrorum in omnibus sanctificationibus vestris, xx 40;
‘oblationes et primitiae munerum in sanctificationibus’ similiter sunt opera per charitatem a Domino sanctificata: apud Zephaniam,
A transitu fluminum Aethiopiae adoratores Mei,… adducent munus Meum, iii 10;
‘Aethiopia’ pro iis qui possident caelestia, quae sunt amor, charitas: et opera charitatis.

350. Vers. 4. Et Habel attulit etiam ille de primogenitis gregis tui et de pinguedine eorum: et aspexit Jehovah ad Habel et ad munus illius Per ‘Habelem’ significatur hic ut prius charitas: per ‘primogenita gregis’ sanctum quod est solius Domini: per ‘pinguedinem’ ipsum caeleste quod etiam est Domini: quod ‘aspexit Jehovah ad Habelem et ad munus ejus’ significat quod Domino grata fuerunt quae charitatis et omnis cultus inde.

351. Quod ‘Habel’ significet charitatem, prius ostensum est Charitas significat amorem erga proximum et misericordiam; qui enim amat proximum ut se ipsum, etiam ejus miseretur, cum patitur sicut ipse sui.

352. Quod per ‘primogenita gregis’ significetur [sanctum quod est solius Domini, constare potest a primogenitis in Ecclesia repraesentativa, quae omnia sancta fuerunt quia spectabant Dominum, Qui solus Primogenitus. Amor et inde fides est primogenitus; omni amor est Domini, et ne hilum amoris est hominis, quare Dominus solus Primogenitus; hoc repraesentatum est in Ecclesiis antiquis per ‘primogenita hominis et bestiae, quod essent sancta Jehovae, Exod. xiii 2, 12, 15. Et quod tribus Levi, qui in sensu interno significat amorem, post Reuben et Simeonem, qui in sensu interno significat fidem, natus, acceptata loco omnium primogenitorum, et facta sacerdotium, Num. iii 40-46; viii 14-20. De Domino quod Primogenitus omnium quoad Humanam Ipsius Essentiam, ita apud Davidem,
Ille vocabit Me, Pater Meus Tu, Deus Meus, et petra saluti Meae, etiam Ego Primogenitum dabo Illum, altum regibus terrae, Ps. lxxxix 27, 28 [A.V. 26, 27]:
et apud Johannem,
Jesus Christus, Primogenitus ex mortuis, et Princeps regum terrae, Apoc. i, 5.
Observes quod primogenita cultus significent Dominum; primogenita autem Ecclesiae significent fidem.

353. Quod per ‘pinguedinem’ significetur ipsum caeleste, quo etiam est Domini: caeleste est omne quod est amoris; fides quoque caelestis est quando ex amore; charitas est caeleste; omne bonum charitatis est caeleste; quae omnia repraesentata sunt per pinguedines in sacrificiis, et quidem distincte per pinguedinem super jecore, seu reticulum; per pinguedinem super renibus; per pinguedinem tegentem intestina; et super intestinis; quae sancta erant et adolebantur super altari, Exod. xxix 13, 22; Lev. iii 3, 4, 14; iv 8, 9, 19, 26, 31, 35; viii 16, 25; quare vocantur ‘panis igniti in quietem Jehovae,’ Lev. iii 15, 16; ac ideo vetitum populo Judaico, ne quicquam pinguedinis ex bestiis ederent, quod vocatur ‘statutum aeternitatis in generationes,’ Lev. iii 17; vii 23, 25; ex causa quia Ecclesia ista talis erat ut non agnosceret interna, minus caelestia. [2] Quod ‘pinguedo’ significet caelestia et bona charitatis, constat apud Prophetas, ut apud Esaiam,

Quare appenditis argentum in quod non panis; et laborem vestrum, in quod non ad satietatem? Attendite attendendo ad Me, et comedite bonum, ut delicietur in pinguedine anima vestra, lv 2:
apud Jeremiam,
Implebo animam sacerdotum pinguedine, et populus Meus bono Meo saturabuntur, xxxi 14;
quod non pinguedo intelligatur sed caeleste spirituale bonum, manifeste constat: apud Davidem,
Implentur pinguedine domus Tuae, et flumine deliciarum Tuarum potas eos; quia Tecum scaturigo vitarum, in luce Tua videmus lucem, Ps. xxxvi 9, 10 [A.V. 8, 9];
ubi ‘pinguedo et scaturigo vitae’ pro caelesti, quod est amoris; ‘flumen deliciarum et lux’ pro spirituali, quod est fidei inde: apud eundem,
Adipe et pinguedine saturabitur anima mea, et labiis canticorum laudabit os meum, Ps. lxiii 6 [A.V. 5];
ubi ‘pingue’ similiter pro caelesti, ‘labia canticorum’ pro spirituali; quod caeleste sit, constat manifeste quia ‘anima saturabitur.’ Ipsae primitiae, quae erant primogenita terrae, vocantur inde ‘pinguedo,’ Num. xviii 12. Caelestia quia dantur innumerabiliorum generum, et 3 adhuc innumerabiliorum specierum, ita communiter describuntur in cantico, quod Moses recitavit coram populo,
Butyrum bovis, et lac gregis, cum pinguedine agnorum et arietum, filiorum Bashanis, et hircorum, cum pinguedine renum tritici, et sanguinem uvae bibes, merum, Deut. xxxii 14.
Haec nusquam aliquis scire potest quid significant, risi ex sensu interno; absque sensu interno, nemo scire potest quid butyrum bovis, quid lac gregis, quid pinguedo agnorum, quid pinguedo arietum et hircorum, quid filii Bashanis, quid pinguedo renum tritici, quid sanguis uvae; absque sensu interno forent’ ‘voces, et praeterea nihil’; cum tamen omnia et singula significant genera et species caelestium.

354. Quod ‘Jehovah aspexerit ad Habelem, et ad munus ejus’ significent quod Domino grata fuerunt quae charitatis, et omnis cultus inde, prius explicatum est; tam quid Habel quam quid munus.

355. Vers. 5. Et ad Cain et ad munus ejus non aspexit; et accensa est ira Caino valde, et ceciderunt facies ejus. Per ‘Cain’ significatur, ut dictum, fides separata ab amore, seu doctrina talis quod fides separari possit: per ‘munus ejus quod non aspexit’ significatur, ut prius, quod cultus ejus non acceptus esset: per ‘iram accensam Caino,’ et per ‘facies quod ceciderint,’ significatur quod mutata interiora; per ‘iram’ quod recesserit, charitas; et per ‘faciem’ interiora, quae ‘cadere’ dicuntur, cum mutantur.

356. Quod per ‘Cainum’ significetur fides separata ab amore, seu doctrina talis quod fides separari possit; tum, quod ‘munus quod non aspexit’ significet quod cultus ejus non acceptus esset, prius ostensum est.
357. Quod per ‘iram accensam Caino’ significetur quod recesserit charitas, constare potest a sequentibus, quod ‘occiderit Habelem fratrem,’ per quem significatur charitas. Ira est affectio communis resultans ex omni quod contrariatur amori proprio et ejus cupiditatibus. In mundo spirituum malorum hoc manifeste percipitur, est enim ira communis contra Dominum, quia in nulla charitate sunt sed in odiis; quodcumque non favet amori proprio et mundi, hoc excitat contrarietatem, quae manifestatur per iram. De Jehovah in Verbo multoties praedicatur ira, excandescentia, ut et furor; sed sunt hominis, et tribuitur Jehovae quia ita apparet; et ex causa de qua prius; ita apud Davidem,

Misit in eos iram naris suae, et excandescentiam, et furorem, et angustiam, et immissionem angelorum malorum; libravit semitam irae, non prohibuit a morte animam eorum, Ps. lxxviii 49 [50];
non quod Jehovah usquam ‘mittat in aliquem iram,’ sed quod ii semetipsis; nec angelos malos, ut dicitur, sed quod homo eos adsciscat; ideo additur quod ‘libret semitam irae, et non prohibeat a morte animam eorum’; quare apud Esaiam,
Ad Jehovam veniet, et pudefient omnes, qui excanduerunt contra Ipsum, xlv 24;
inde constat quod ‘ira’ significet mala, seu quod idem est, recessionem a charitate.

358. Quod per ‘cadere facies’ significetur quod interiora mutentur, etiam a significatione ‘faciei’ et significatione ‘cadere’ constat; facies apud antiquos significavit interna, quia per faciem interna elucent; tales etiam antiquissimis temporibus fuerunt ut facies prorsus concordaret cum internis, sic ut quisque ex facie videre potuisset qualis animus aut mens ejus esset; pro enormi re ducebant aliud facie ostendere, aliud cogitare; simulatio et dolus tunc fuit abominabilis; quare per ‘faciem’ significabantur interna; cum charitas elucebat ex facie, tunc dicebatur ‘elevari facies’; cum autem contrarium, tunc dicebatur ‘facies cadere’; quare etiam de Domino praedicatur quod ‘facies elevet super hominem,’ ut in Benedictione, Num. vi 26; et Ps. iv 7 [A.V. 6], quo significatur quod Dominus det homini charitatem: quid cadere facies, constat apud Jeremiam,
Non faciam cadere faciem Meam erga vos, quoniam misericors Ego, dictum Jehovae, iii 12;
‘facies Jehovae’ est misericordia; cum ‘elevat faciem’ super aliquem, est quod ex misericordia ei charitatem det: contrarium est cum ‘facit cadere faciem,’ hoc est, cum homini facies cadit.

359. Vers. 6. Et dixit Jehovah ad Cain, Quare accensa est ira tibi? et quare ceciderunt facies tuae? ‘Quod Jehovah dixerit ad Cain’ est quod conscientia dictaverit: [per] quod ‘accensa ira’ et quod ‘ceciderint facies’ significatur ut prius, quod recesserit charitas, et mutata sint interiora.

360. Quod ‘Jehovah dixerit ad Cain’ sit quod conscientia dictaverit, non opus habet confirmatione: simile prius explicatum est.

361. Vers. 7. Annon si benefacis, elevatio? et si non benefacis, ad januam peccatum cubans, et ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei. ‘Si benefacis, elevatio’ significat, si benevis, quod charitas apud te sit: ‘si non benefacis, ad januam peccatum cubans’ significat, si non benevis, quod charitas nulla, sed malum: ‘ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei’ est quod charitas apud te esse velit, sed non potest quia vis ei dominari.

362. Describitur hic doctrina fidei, quae ‘Cain’ vocatur; quae quia fidem separavit ab amore, etiam separavit a charitate, quae est proles amoris: ubicumque aliqua Ecclesia, ibi existunt haereses, ex causa quia dum cogitant de uno articulo fidei, quod illum principalem faciant; nam talis est cogitatio hominis dum alicui rei intendit, hoc praeponit alteri, cumprimis quando phantasia vindicat id ut inventum proprium, et cum amor sui et mundi sufflant, tunc nihil non quasi consentit, et confirmat, usque fere ut jurent quod ita sit, cum tamen est falsum; sicut illi qui ‘Cain’ vocati sunt, fidem essentialem fecerunt prae amore; et quia sic vivebant absque amore, conspiravit tam amor sui quam phantasia inde.

363. Qualis doctrina fidei fuerit quae ‘Cain’ dicta, constat ex descriptione ejus in hoc versu; a sequentibus in hoc versu, quod charitas potuisset adjuncta esse fidei, sed ita ut charitas dominaretur, non fides; quare dicitur primum ‘Si benefacis, elevatio,’ quo significatur, si benevis, charitas posset adesse; ‘benefacere’ significat in sensu interno benevelle, nam facere bonum a velle bonum profluit; antiquitus actio et voluntas unum faciebant, ex actione conspiciebant voluntatem, quia nihil simulati erat. Quod ‘elevatio’ significet quod charitas adsit, constat ab illis quae prius dicta sunt de faciebus, quod ‘elevare facies’ sit charitatem habere; et ‘cadere facies,’ quod sit contrarium.

364. Alterum erat ‘Si non benefacis, ad januam peccatum cubans,’ quo significatur, si non benevis, quod charitas nulla, sed malum; quod ‘peccatum’ dum ‘ad januam cubat,’ sit malum, quod praesto est et intrare vult, unicuivis constare potest; dum enim nulla charitas, est immisericordia et odium, proinde omne malum. Peccatum in genere pro diabolo sumitur, qui, seu turba ejus, praesto est dum homo absque charitate est; unicum quod diabolum et ejus turbam a janua profugat, est amor in Dominum et erga proximum.

365. Tertium est quod ‘ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei,’ quo significatur quod charitas apud fidem esse velit sed quod non possit quia fides vult dominari ei, quod est contra ordinem; quamdiu fides vult dominari, non est fides; sed cum charitas dominatur, tunc est fides; nam principale fidei est charitas, ut prius ostensum est. Charitas potest comparari flammae, quae est essentiale caloris et lucis, nam inde calor et lux; fides separata potest comparari luci, quae cum absque calore flammae, tunc quidem est lux, sed lux hiemis, qua nihil non torpescit et emoritur.

366. Vers. 8. Et dixit Cain ad Habel, fratrem suum: et erat, cum essent in agro, et surrexit Cain contra Habel fratrem tuum, et occidit illum. ‘Quod dixerit Cain ad Habel’ significat tractum temporis; per ‘Cain’ significatur, ut dictum, fides separata ab amore; per ‘Habel’ charitas, quae est frater fidei, quare etiam hic bis vocatur frater: ‘ager’ significat quicquid est doctrinae: ‘quod surrexerit Cain contra Habel fratrem suum, et occiderit illum’ significat quod fides separata exstinxerit charitatem.

367. Haec non opus habent confirmatione a similibus Verbi, solum quod charitas sit ‘frater’ fidei, et quod ‘ager’ significet quicquid est doctrinae. Quod charitas sit frater fidei, unicuivis constare potest ex natura seu essentia fidei: fraternitas illarum etiam repraesentata fuit per Esavum et Jacobum, quare quoque lis de primogenitura et inde dominio: repraesentata quoque per Perez et Serah, filios Tamaris ex Judah, Gen. xxxviii 28-30, ubi etiam de primogenitura; repraesentata quoque per Ephraim et Menasseh, Gen. xlviii 13, 14; similiter de primogenitura et dominio inde: ita quoque per alios: uterque enim, seu fides et charitas, est proles Ecclesiae; fides vocatur ‘vir,’ sicut Cain, vers. 1 hujus capitis; et charitas ‘frater,’ ut Esai. xix 2; Jer. xiii 14, et alibi: unio fidei et charitatis vocatur ‘foedus fratrum,’ [2] Amos i 9; similiter ac res significatur per Cainum et Habelem, repraesentatum fiat per Jacobum et Esavum, ut dictum; quod Jacobus similiter Esavum voluerit supplantare, constat etiam apud Hosheam,

Ad visitandum super Jacobum vias ejus, secundum opera ejus retribuet ei, in utero supplantavit fratrem suum, xii 3, 4.
At quod Esavus, seu charitas per Esavum repraesentata, usque dominaretur, constat a prophetica praedictione per Isacum patrem,
Super gladio tuo vives, et fratri tuo servies, et erit, quando {x} dominaris, et expelles jugum ejus desuper collo tuo, Gen. xxvii 40;
seu quod idem est, Ecclesia gentium seu nova per ‘Esavum,’ et Ecclesia Judaica per ‘Jacobum’; quare toties dictum, quod agnoscerent gentes pro fratribus: ‘fratres’ etiam omnes dicti ex charitate in Ecclesia gentium seu Primitiva: ‘fratres’ etiam vocati a Domino qui audiunt Verbum et faciunt illud, Luc. viii 21; ‘qui audiunt’ sunt qui habent fidem, ‘qui faciunt’ sunt qui habent charitatem: qui autem audiunt seu dicunt se habere fidem, et non faciunt seu non habent charitatem, non sunt fratres, nam eos assimilat ‘stultis,’ Matth. vii 24, 26.

368. Quod ‘ager’ significet doctrinam, ita quicquid est doctrinae de fide et charitate, constat a Verbo; apud Jeremiam,
Mons Mi in agro, facultates tuas, omnes thesauros tuos in praedam dabo, xvii 3;
ubi ‘ager’ pro doctrina, ‘facultates et thesauri’ pro divitiis spiritualibus fidei seu quae sunt doctrinae fidei: apud eundem,
Num deseret de petra agri mei, nix Libani? xviii 14:
de Zione praedicatur quod ‘sicut ager arabitur,’ cum doctrina fidei
nulla, Jer. xxvi 18; Mich. iii 12: apud Ezechielem,
Sumpsit de semine terrae, posuitque in agro sementis, xvii 5;
ubi de Ecclesia ejusque fide agitur, nam doctrina vocatur ‘ager’ ex semine: apud eundem, ‘
Et cognoscant omnes arbores agri, quod Ego Jehovah humiliem arborem altam, xvii 24:
apud Joelem,
Devastatus est ager, luxit humus, quia devastatum est frumentum, exaruit mustum, infirmatum est oleum; pudefacti suntagricolae,… periit messis agri,… omnes arbores agri
exsiccatae, i 10-12;
ubi ‘ager’ pro doctrina, ‘arbores’ pro cognitionibus, ‘agricolae’ pro cultoribus: apud Davidem,
Exsultabit ager, et omne quod in illo, tunc cantabunt omnes arbores silvae, Ps. {x}xcvi 12;
ubi ager non exsultare potest, nec arbores silvae cantare, sed quae sunt apud hominem, quae sunt cognitiones fidei: apud Jeremiam,
Quousque lugebit terra, et herba omnis agri arescet? xii 4;
similiter, quod nec terra nec herba agri lugere possit, sed quod est apud hominem, et vastatum: similiter apud Esaiam,
Montes et colles personabunt coram vobis cantu, et omnes arbores agri plaudent vola, lv 12:
Dominus quoque, ubi de consummatione saeculi praedicit, etiam doctrinam fidei appellat agrum,
Duo erunt in agro, unus assumetur, alter relinquetur, Matth. xxiv 40; Luc. xvii 36;
ubi per ‘agrum’ intelligitur doctrina fidei tam falsa quam vera, ut hic; quia ‘ager’ est doctrina, etiam quisquis recipit aliquod semen fidei vocatur ager, et homo, et Ecclesia, et mundus.

369. Inde nunc sequitur quid significant, ‘cum essent in agro,’ quod ‘Cain surrexerit contra Habel fratrem suum, et occiderit illum, nempe, cum uterque, tam fides quam charitas essent ex doctrina: fidei, quod fides separata ab amore non potuisset quin nihili faceret charitatem, et sic illam exstinguere; ut solent etiam hodie qui ore ferunt, quod sola fides salvificet si vel nullum opus charitatis faciant; ita in ipsa suppositione exstinguunt charitatem, cum tamen norunt et ore fatentur quod fides non sit salvifica nisi amor sit.

370. Vers. 9. Et dixit Jehovah ad Cain, Ubi Habel frater tuus? et dixit, Non scio, an custos fratris mei ego? ‘Quod dixerit Jehovah ad Cain’ significat perceptivum quoddam ab interiore, quod dictavit de charitate seu ‘Habele fratre’: ‘quod dixerit, Non scio, an custos fratris mei ego?’ significat quod nihili faceret charitatem, cui non famulari vellet; ita quod rejecerit prorsus quicquid esset charitatis; talis facta est eorum doctrina.

371. Antiquissimi per ‘loquentem Jehovam’ significabant perceptionem, nam noverunt quod Dominus daret illis percipere; perceptio haec non diutius manere potuit quam cum amor principale esset; cum cessavit amor in Dominum, et sic erga proximum, periit perceptio; et quantum amoris remansit, tantum perceptionis. Perceptivum hoc proprium erat Antiquissimae Ecclesiae; sed postquam fides separata est ab amore, ut in postdiluvianis, et charitas data per fidem, successit conscientia, quae quoque dictat, sed alio modo, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Cum conscientia dictat, similiter dicitur, nempe quod Jehovah loquatur in Verbo; quia conscientia formatur ex revelatis et cognitionibus e Verbo; et cum Verbum dicit seu dictat, est Dominus qui dicit; quare nihil communius est dicere, etiam hodie, quam quod Dominus loquatur, cum agitur de re conscientiae aut fidei.

372. ‘Custodem esse’ significat servire, sicut custodes portae et custodes liminis in Ecclesia Judaica; fides dicitur custos charitatis ex eo quod servitura sit; sed secundum principia istius doctrinae erat quod fides dominaretur, sicut dictum ad vers. 7.

373. Vers. 10. Et dixit, Quid fecisti? vox sanguinum fratris tui clamantium ad Me ex humo. ‘Vox sanguinum fratris’ significat violentiam illatam charitati: ‘quod sanguines clament’ significat reatum: ‘humus’ schisma seu haeresin.

374. Quod ‘vox sanguinum’ significet violentiam illatam charitati, constat a pluribus in Verbo; in quo ‘vox’ accipitur pro omni quod accusat, et ‘sanguis’ pro omni peccato, imprimis pro odio; nam qui odio habet fratrem, corde suo eum occidit, ut Dominus docet,
Audivistis quod veteribus dictum sit, Non occides; quisquis autem occiderit, obnoxius erit judicio; Ego vero dico vobis, quod quisquis irascitur fratri suo temere, obnoxius erit judicio; quicumque vero dixerit fratri suo, Raka, obnoxius erit synedrio; quicumque autem dixerit, Stulte, obnoxius erit gehennae ignis, Matth. v 21, 22;
per quae intelliguntur odii gradus; odium est contrarium charitati; et si non manu, usque animo, et quocumque modo possit, occidit; sunt modo vincula externa quae inhibent ne manu; quare omne odium est sanguis; ut apud Jeremiam,
Quid bonam facis viam tuam ad quaerendum amorem?… etiam in alis tuis inventi sunt sanguis animarum egenorum innocentium, ii 33, 34.

[2] Et quia odium est ‘sanguis,’ omnis iniquitas est sanguis, nam fons omnium iniquitatum est odium; ut apud Hosheam,
Pejerare, et mentiri, et occidere, et furari, et adulterari, latrocinantur, et sanguines in sanguinibus attigerunt; propterea lugebit terra, et contabescet omnis habitans in ea, iv 2, 3;
et apud Ezechielem,
Num judicabis urbem sanguinum, et notifices ei omnes abominationes ejus?… urbs effundens sanguines in medio sui,… per sanguinem tuum, quem effudisti, rea facta es, Xxii 2-4, 6, 9;
ubi agitur de immisericordia: apud eundem,

Terra plena est judicio sanguinum, et urbs plena est violentia, vii 23;
et apud Jeremiam,

Ob peccata prophetarum Hierosolymae iniquitates sacerdotum ejus, effundentium in medio ejus sanguinem justorum, vagantur caeci in plateis, polluti sunt sanguine, Thren. iv 13, 14:
apud Esaiam,
Cum abluet Dominus sordes filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae deterserit e medio, spiritu judicii, et spiritu combustionis, lv 4:
apud eundem,
Volae vestrae pollutae sunt in sanguine, et digiti vestri in iniquitate, lix 3:
apud Ezechielem,
Praeterivi praeter te, vidique te conculcatam in sanguinibus tuis, et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive; et dixit tibi, in sanguinibus tuis vive, xvi 6, 22;
ubi de abominationibus Hierosolymae, quae vocantur ‘sanguines,’ agitur. Immisericordia et odium ultimorum temporum describitur etiam per ‘sanguinem’ in Apoc. xvi 3, 4. Sanguines in plurali dicuntur quia omnia iniqua et abominabilia scaturiunt ex odio, sicut omnia bona et sancta ex amore; qui itaque odio habet proximum, eum si posset, occidit, et quocumque modo potest, occidit; quod est violentiam ei inferre, quae hic per ‘vocem sanguinum’ proprie significatur.

375. ‘Vox clamans,’ et ‘vox clamoris,’ est formula sollemnis in Verbo, et applicatur unicuique rei ubi aliquis strepitus, turba, infestum, etiam ubi faustum, ut Exod. xxxii 17, 18; Zeph. i 9, 10; Esai. lxv 19; Jer. xlviii 3; hic quod incuset.

376. Quod ‘sanguines clamant’ significent reatum, inde nunc sequitur; nam qui violentia utuntur, reatum habent, ut apud Davidem,
Malum occidet impium, et osores justi reatum habebunt, Ps. xxxiv 22 [A.V. 21]:
apud Ezechielem,
Urbs per sanguinem, quem effudisti, rea facta es, xxii 4.

377. Quod ‘humus’ significet hic schisma seu haeresin, constat inde quod ‘ager’ significet doctrinam, quare ‘humus’ in qua ager, est schisma: ipse homo est ‘humus,’ ut et ‘ager,’ quia ei inseminantur illa; nam homo est ab iis quae inseminata sunt; bonus et verus a bonis et veris; malus et falsus a malis et falsis; qui in doctrina aliqua, inde vocatur; qui in schismate seu haeresi, inde vocatur; ita hic ‘humus’ pro schismate seu haeresi quae in homine.

378. Vers. 11. Et nunc, maledictus tu de humo, quae aperuit os suum, accipiens sanguines fratris tui e manu tua. ‘Maledictus tu de humo’ significat quod aversus factus ex schismate: ‘quae aperuit os suum’ significat quod docuit: ‘accipiens sanguines fratris tui e manu tua’ est quod violentiam intulerit charitati, quam exstinxit.

379. Quod haec significentur, constat a praecedentibus; et quod ‘maledictus’ significet aversum, etiam prius ostensum est, n. 245; nam iniquitates et abominationes, seu odia, sunt quae avertunt hominem ut spectet solum deorsum, seu ad corporea et terrestria, et sic quae inferni sunt; quod fit cum charitas in exilium mittitur et exstinguitur; tunc enim disrumpitur vinculum inter Dominum et hominem; sola charitas, seu amor et misericordia sunt quae conjungunt; fides nusquam absque charitate, nam nulla fides est, est scientia mera qualem etiam diabolica turba habere potest, per quam fallere possunt dolose probos, et lucis angelos simulare; sicut solent quandoque pessimi praedicatores etiam cum zelo quasi pietatis, tametsi nihil minus apud eos est quam id quod ore ferunt. An quisquam tam infirmi judicii esse potest ut credat solam fidem memoriae afficere posse, aut solam cogitationem inde, cum quisque a propria experientia novit quod nullus aestimet alicujus voces et assensiones qualescumque sunt, cum non ex voluntate seu intentione? Est voluntas et intentio quae faciunt ut placeat, et conjungunt unam alteri; velle est ipse homo, non cogitare et loqui quod non vult; ex velle trahit naturam et indolem, quia illud afficit: at si cogitat bonam, tunc essentia fidei seu charitas est in cogitatione, quia velle bonum inest; at si dicit se cogitare bonum et vivit male, nusquam potest aliud velle quam velle malum, quare est nulla fides.

380. Vers. 12. Cum coles humum, non addet dare vim suam tibi, vagus et profugus eris in terra. ‘Colere humum’ significat excolere hoc schisma seu hanc haeresin: ‘non addere dare vim suam tibi’ significat quod sterilis sit: ‘vagus et profugus esse in terra’ est non scire quid verum et bonam.

381. Quod ‘colere humum’ sit excolere hoc schisma seu hanc haeresin, constat ex significatione ‘humi,’ de qua mox prius; quod ‘non addet dare vim suam’ sit quod sterilis sit, patet inde et ex ipsis verbis; tum exinde quod qui profitentur fidem absque charitate, profiteantur nullam fidem, ut dictum est.

382. Quod ‘vagus et profugus esse in terra’ significet non scire quid verum et bonam, constat a significatione vagari et fugere in Verbo; ut apud Jeremiam,
Prophetae et sacerdotes vagantur caeci in plateis, polluti sunt in sanguine; ea quae non possunt, tangunt vestimentis, Thren. iv 13, 14;
ubi ‘prophetae’ pro iis qui docent; ‘sacerdotes’ pro iis qui secundum ea vivunt; ‘vagari caeci in plateis’ est non scire quid bonum et verum:
[2] apud Amosum,
Pars agri unius pluviam accepit, et pars agri, super quem non pluit, exarescit; unde vagabuntur duae tresve urbes ad urbem unam ad bibendum aquas, et non satiabuntur, iv 7, 8;
ubi ‘pars agri super quam pluvia’ est doctrina fidei ex charitate; ‘pars seu gleba agri, super quem non pluit’ est doctrina fidei absque charitate; ‘vagari ad bibendum aquas’ est similiter quaerere quid verum: apud Hosheam,
[3] Percussus est Ephraim, radix eorum exaruit, fructum non facient,… rejiciet eos Deus meus, quia non auscultarunt Ipsi, et erunt vagi inter gentes, ix 16, 17:
‘Ephraim’ pro intelligentia veri seu fide, quia primogenitus {1} Josephi; ‘radix quae exaruit’ pro charitate quae fructum non facere potest; ‘vagi inter gentes’ quod non sciant verum et bonum: apud Jeremiam,
[4] Ascendite contra Arabiam, et devastate filios orientis; fugite, vagamini valde, in profundum demiserunt se ad habitandum habitatores Hazoris, xlix 28, 30;
‘Arabia et filii orientis’ pro possessione divitiarum caelestium, seu’ illorum quae sunt amoris, de quibus vastatis etiam praedicatur ‘fugere et vagari,’ seu profugi et vagi esse, cum nihil boni faciunt; et de ‘habitatoribus Hazoris,’ seu qui possident divitias spirituales, quae sunt fidei, praedicatur ‘demittere se in profundum,’ seu perire: apud Esaiam,
Cuncti primores tui vagantur una, prae arcu vincti sunt, e longinquo fugerunt, xxii 3;
ubi agitur de valle visionis, seu phantasia de fide, quod detur absque charitate: unde quod ‘vagus et profugus,’ seu quod nihil veri et boni sciat qui confitetur fidem praeter a charitate, in versu 14 sequente dicitur.

@ 1 In 3325 we read successit enim Ephraim loco Reubenis, et primogenitus factus. It is evidently in this sense that Ephraim is here called primogenitus.$

383. Vers. 13. Et dixit Cain ad Jehovam, Major iniquitas mea, quam ut auferatur. ‘Quod Cain dixerit ad Jehovam’ significat confessionem quandam quod in malo, ex dolore quodam interno: ‘major iniquitas [mea], quam ut auferatur’ significat desperationem inde.

384. Exinde constat quod in Caino usque aliquid boni manserit; sed quod omne bonum charitatis postea perierit, constat ex Lamecho, de quo vers. 19, 23, 24.

385. Vers. 14. Ecce ejecisti me hodie desuper faciebus humi; et a faciebus Tuis abscondar, et ero vagus et profugus in terra; et erit omnis inveniens me, occidat me. ‘Ejici {1} desuper faciebus humi’ significat separari ab omni vero Ecclesiae: ‘a faciebus Tuis abscondi’ significat separari ab omni bono fidei amoris: ‘vagus et profugus esse in tetra’ est non scire quid verum et bonum: ‘quod omnis inveniens occideret’ est quod omne malum et falsum perderet.

@ 1 Dejici I.$

386. Quod ‘ejici desuper faciebus humi’ significet separari ab omni vero Ecclesiae, constat ex significatione ‘humi,’ quae in genuino sensu est Ecclesia, seu homo Ecclesiae, inde quicquid profitetur Ecclesia, sicut prius dictum; ex subjecto fit praedicatio; quare etiam qui profitetur male fidem, seu schisma aut haeresin, quoque vocatur ‘humus’: ‘a faciebus humi ejici {1} ‘ itaque hic est non amplius esse in vero Ecclesiae.

@ 1 dejici I.$

387. Quod ‘abscondi a faciebus Tuis’ significet separari ab omni bono fidei amoris, constat ex significatione ‘facierum Jehovae’; ‘facies Jehovae’ est, ut prius dictum, misericordia, e qua omnia bona fidei amoris; quare bona fidei hic significantur per ‘facies.’

388. ‘Esse vagus et profugus in terra’ est, sicut prius, non scire verum et bonum.

389. Quod ‘omnis inveniens occideret’ sit quod omne malam et falsum perderet eam, sequitur inde; se enim ita res habet: cum homo privat se charitate, tunc separat se a Domino; sola charitas, seu amor erga proximam et misericordia, est quae conjungit hominem Domino; absque charitate est disjunctio; cum disjunctio, tunc sibi seu proprio relictus est; quicquid tunc cogitat, est falsam, et quicquid tunc vult, est malum; haec sunt quae occidunt hominem, seu faciunt ut nihil vitae habeat.

390. Quod ii qui in falso et malo, in continuo terrore sint, ut occidantur, describitur apud Mosen,
Et erit terra vestra desolatio, et urbes vestrae vastitas,… residuos inter vos, inducam mollitiem in cor eorum, in terris hostium eorum, et persequetur eos vox folii impulsi, et fugient fugam gladii, cadentque nullo persequente, et impingent quisque in fratrem suam, quasi coram gladio, et persequens nullus, Lev. xxvi 33, 36, 37:
apud Esaiam,
Perfidi perfide agunt, et perfidia perfidorum perfide faciunt, et erit fugiens a voce pavoris cadet in foveam; et ascendens e medio foveae, capietur laqueo; … gravis erit super eo praevaricatio ejus, ideo cadet, et non addet surgere, xxiv 16-20:
apud Jeremiam,

Ecce adducens super te pavorem;… ab omnibus circuitibus tuis expulsi eritis, quisque ad facies ejus, nec congregans vagantem, xlix 5:
apud Esaiam,
Super equo fugiemus, ideoque fugietis; et super veloce equitabimus, ideo veloces reddentur persequentes vos; mille unam a coram increpatione unius, et a coram increpatione quinque fugietis, XXX 16, 17.
Hic et alibi in Verbo descripti sunt qui in falso et malo, quod fugiant, et timeant ne occidantur; timor iis inest prae omni quia nemo tutatur: quisque qui in malo et falso est, odio habet proximam, inde eorum unusquisque alterum occidere cupit.

391. Quod qui in falso et malo sunt, timeant omnes, sciri optime potest a malis spiritibus in altera vita; qui privarunt se omni charitate, vagantur et fugiunt; quocumque veniunt, si ad aliquas societates, hae ilico percipiunt ex primo adventu qualis est {1}; talis perceptio datur in altera vita, eos non solum abigunt sed etiam graviter puniunt, immo eo usque ut animo sint occidere si possibile: delectantur quam maxime mali punire et cruciare unus alterum, in eo jucunditas eorum summa consistit. Et quod arcanum adhuc est, ipsum falsum et malum est in causa, nam quod quis cupit alteri, redit in ipsum, falsum enim et malum in se habet poenam falsi et mali, proinde timorem poenae.

@ 1 perhaps quales sunt.$

392. {x}Vers. 15. Et dixit ei Jehovah, Quapropter omnis occidens Cain septempliciter vindicabitur; et posuit Jehovah Caino signum, ut non percuteret eum quisquam inveniens eum. Quod ‘omnis occidens Cainum septempliciter vindicabitur’ significet quod violare fidem ita separatam sacrosanctum esset: ‘quod Jehovah Caino posuerit signum, ne percuteret eum quisquam’ est quod Dominus distinxerit illam singulari modo ut conservaretur.

393. Antequam explicatur quod in sensu interno illa significentur, sciendum quomodo se res habet cum fide. Antiquissima Ecclesia talis fuit ut nullam fidem agnoverit nisi quae ab amore, usque adeo ut ne quidem nominare vellent fidem; nam omnia quae fidei erant, percipiebant per amorem a Domino; tales etiam sunt angeli caelestes, de quibus prius. Sed quia praevisum quod genus humanum tale esse non posset et quod separarent fidem ab amore in Dominum, et ex fide singularem doctrinam facerent, provisum etiam est ut quoque separaretur; sed usque ita ut per fidem, seu per cognitiones fidei, acciperent a Domino charitatem, sic ut cognitio seu auditio praecederet, et per cognitionem seu auditionem donaretur a Domino charitas, hoc est, amor in proximum et misericordia, quae charitas non solum indivulsa esset a fide sed etiam principale fidei constitueret: successit tunc, loco perceptionis quae fuit apud Antiquissimam dictaret, non quid verum sed quod verum, et hoc quia Dominus ita Ecclesiam, conscientia, quae comparata per fidem adjunctam charitati locutus in Verbo; tales factae sunt Ecclesiae post diluvium, quoad multam partem; talis fuit Ecclesia primitiva, seu prima post Adventum Domini: angeli spirituales in eo distinguuntur ab angelis caelestibus.

394. Nunc quia hoc praevisum et provisum est ne humanum genus aeterna morte periret, dicitur hic quod ‘nemo violaret Cainum,’ per quem significatur fides separata; et quod ‘signum ei impositum,’ hoc est, quod Dominus distinxerit illam singulari modo ut conservaretur: haec sunt arcana nusquam adhuc detecta; et sunt quae intellecta sunt a Domino, per illa quae locutus est de conjugio et de eunuchis apud Matthaeum,
Sunt eunuchi, qui ex utero matris nati sunt sic: et sunt eunuchi, qui eunuchi facti sunt ab hominibus; et sunt eunuchi qui eunuchos fecerunt seipsos, propter regnum Dei; qui potest capere, ille capiat, xix 12;
‘eunuchi’ dicuntur qui in conjugio caelesti; ‘ab utero nati’ qui sicut angeli caelestes; ‘facti ab hominibus’ qui sicut angeli spirituales; ‘qui seipsos fecerunt’ sicut angelici spiritus, qui non ita ex charitate sed ex oboedientia.

395. Quod ‘omnis occidens Cainum, septempliciter vindicabitur’ significent quod violare fidem ita separatam sacrosanctum{1} esset, constat ex significatione ‘Caini’ quod sit fides separata, et ex significatione ‘septem’ quod sit sacrosanctum. Septenarius numerus sanctus habitus est, ut notum, propter sex dies creationis, et septimum, qui est homo caelestis, in quo pax, quies, sabbatum; inde toties in Ecclesiae Judaicae ritibus occurrit septenarius numerus, et ubivis pro sancto habitus: tempora inde distinguebantur in septem, tam magna eorum intervalla quam minora, et vocabantur ‘septimanae,’ sicut magna temporum intervalla ad Messiam venturum, Dan. ix 24, 25; et septem annorum tempus vocatur septimana a Labane et Jacobo, Gen. xxix 27, 28; quare ubicumque septenarius numerus occurrit, pro sancto vel sacrosancto habetur; ut apud Davidem,
Septies in die laudo Te, Ps. cxix 164:
apud Esaiam,
Erit lux lunae, sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, xxx 26;
ubi ‘sol’ est amor; ‘luna’ fides ex amore, quae erit sicut amor. [2] Sicut tempora regenerationis hominis distincta sunt in sex, antequam septimus, seu caelestis homo, ita quoque tempora vastationis, usque dum nihil caeleste remanet; quod repraesentatum per plures captivitates Judaeorum, et per ultimam Babylonicam, quae erat septem saeculorum, seu septuaginta annorum; et aliquoties dictum quod terra sua sabbata quiesceret: tum per Nebuchadnezzarem apud Danielem,
Cor ejus ab homine mutabitur, et cor bestiae dabitur ei, dum septem tempora mutabuntur super eum, iv 13, 22, 29 [A.V. 16, 25, 32].
De vastatione ultimorum temporum, apud Johannem,
Vidi aliud signum in caelo, magnum et admirabile, angelos septem habentes plagas septem ultimas, Apoc. {x}xv 1, 6, 7;
quod ‘urbem sanctam calcabunt mensibus quadraginta duobus, seu sexies septem, Apoc. xi 2; apud eundem,
Vidi librum [scriptum] intus et a tergo, obsignatam sigillis septem, Apoc. v 1.
Inde gravitates et incrementa poenae per septenarium exprimebantur, ut apud Mosen,
Si ad hoc non oboediveritis Mihi, addam castigare vos septuplo propter peccata vestra, Lev. xxvi 18, 22, 24, 28:
apud Davidem,

Redde vicinis nostris septuplum in sinum eorum, Ps. lxxix 12.
Ideo nunc quia sacrosanctum erat violare fidem, quoniam inserviret, ut dictum, dicitur quod ‘septempliciter vindicabitur, qui occideret Cainum.’

@ 1 Sacrosanctus has the same sense as Polynesiam ‘taboo.’$

396. Quod ‘Jehovah posuerit signum {1} Caino, ne quisquam percuteret eum’ significet quod Dominus distinxerit fidem singulari modo ut conservaretur, constat ex significatione ‘signi,’ et ‘ponere signum’ in aliquo, quod est distinguere; ut apud Ezechielem,
Dixit Jehovah,… Transi per medium urbis, per medium Hierosolymae, et signes signum (seu designes) super frontes virorum gementium et suspirantium super omnibus abominationibus, ix 4;
ubi ‘designare frontes’ non significat signum seu lineam super frontes, sed distinguere ab aliis: similiter apud Johannem,
Quod damno afficerent… homines, qui non haberent signum Dei super frontibus, Apoc. ix 4;
ubi ‘signum habere’ etiam pro distinguere. [2] Signum vocatur etiam character apud eundem,
Dare characterem {2} super manu et super frontibus [Apoc. xiv 9].
Quod haec significabant, Judaica Ecclesia repraesentabat per alligationem magni et primarii praecepti super manu et super fronte, de quo apud Mosen,
Audi Israel, Jehovah Deus noster Jehovah unus; amabis Jehovam Deum tuum, toto corde tuo, et tota anima tua, et ex omnibus viribus tuas:… et alligabis illa in signum super manu tua, et sint in frontalia inter oculos tuos, Deut. vi 4, [5,] 8; xi 13, 18:
quo repraesentatum quod distinguerent praeceptum de amore prae omnibus aliis praeceptis; inde patet quid signatio manus et frontis
significat: apud Esaiam,
[3] Veniens ad congregandum omnes gentes et linguas, et venient, et videbunt gloriam Meam, et ponam in illis signum, lxvi 18, 19:
et apud Davidem,
Respice ad me, et miserere mei, da robur Tuum servo Tuo, et salva filium ancillae Tuae; fac mecum signum in bonum, et videant osores mei, et pudefiant, Ps. lxxxvi 16, 17.
Ex his nunc constat quid ‘signum’; quare nemo opinetur quod aliquod signum impositum sit alicui qui Cain vocatus, nam Verbi sensus internus involvit prorsus alia quam sensus litterae.

@ 1 Heb. (‘oth) occurs often, but A.V. renders it ‘mark’ only in this case, elsewhere by ‘sign,’ or ‘token.’ All O. T. examples here given are ‘oth’ in Heb., except Ezek. ix 4, which is (tav.)$

@ 2 Gk. is charagma = an engraved inscription, which A.V. always translates by ‘mark,’ while sphragis of Apoc. ix 4 is rendered ‘seal,’ in every case.$

397. Vers. 16. Et exivit Cain a faciebus Jehovae; et habitavit in terra Nod versus orientem Edenis. ‘Quod exiverit Cain a faciebus Jehovae’ significat quod separatus a bono fidei amoris: ‘quod habitaverit in terra Nod’ est extra verum et bonum: ‘versus orientem Edenis’ est juxta mentem intellectualem, ubi prius amor.

398. Quod ‘exire a faciebus Jehovae’ significet separari a bono fidei amoris, prius ad vers. 14 videas: quod ‘habitaverit in terra Nod’ significet extra verum et bonum, constat a significatione vocis ‘Nod,’ quod est vagus et profugus esse; et quod vagus et profugus sit privatus esse vero et bono, videatur etiam prius. Quod ‘versus orientem Edenis’ sit juxta mentem intellectualem, ubi prius regnavit amor; tum juxta mentem rationalem, ubi prius regnavit charitas, constat ex iis quae prius dicta sunt de significatione ‘orientis Edenis’, quod nempe ‘oriens’ sit Dominus, ‘Eden’ sit amor. Apud Ecclesiae Antiquissimae viros, mens, quam constituunt voluntas et intellectus, una erat; voluntas enim ibi erat omne, sic ut intellectus esset voluntatis, ex causa quia non distinguebatur inter amorem qui est voluntatis, et fidem quae intellectus, quia amor erat omne et fides erat amoris; sed postquam separabatur fides ab amore, ut apud eos qui vocabantur ‘Cain,’ non amplius voluntas aliqua regnabat; sed quia intellectus loco voluntatis, seu fides loco amoris, in mente illa regnaret, dicitur quod ‘habitaverit versus orientem Edenis’; nam, ut modo dictum, distinguebatur fides, seu ‘signum ponebatur,’ ut conservaretur in usum generi humano.

399. Vers. 17. Et cognovit Cain uxorem suam, et concepit, et peperit Hanoch; et fuit aedificans urbem, et vocavit nomen urbis secundum nomen filii sui Hanoch. ‘Quod Cain cognoverit uxorem suam, conceperit et pepererit Hanochum’ significat quod schisma hoc, seu haeresis, aliam ex se produxerit, quae vocata est Hanoch: per ‘urbem aedificatam’ significatur omne doctrinale et haereticum inde: quia schisma seu haeresis vocata est Hanoch, dicitur quod ‘nomen urbis vocatum sit secundum nomen filii Hanoch.’

400. Quod ‘Cain cognoverit uxorem suam, conceperit, et pepererit Hanochum’ significet quod schisma hoc seu haeresis aliam ex se produxerit, sequitur manifeste ex praecedentibus, tum ex versu primo, quod ‘Homo et havah uxor ejus genuerint Cainum’; ita quae sequuntur, sunt conceptus et partus similes, tam Ecclesiae quam haeresium, quarum instituebant genealogiam, nam se similiter habent; ex una capta haeresi nascuntur plures.

401. Quod haeresis, et omne doctrinale ejus aut haereticum, appellatum sit ‘Hanoch,’ constat quoque aliquantum a nomine, quod significat instructionem inde coeptam seu initiatam.

402. Quod per ‘urbem aedificatam’ significetur omne doctrinale et haereticum inde, constat ex Verbo ubicumque nomen alicujus urbis occurrit; ibi nusquam significatur urbs sed doctrinale quoddam, aut haereticum; nam quid urbs, et quid aliquod nomen urbis, prorsus ignorant angeli; nusquam aliquam urbis ideam habent nec possunt habere, quia in spiritualibus et caelestibus ideis sunt, ut ostensum prius; sed modo percipiunt quid significant; ut per ‘civitatem sanctam,’ quae etiam ‘sancta Hierosolyma’ appellatur, nihil aliud intelligitur quam regnum Domini in universali, seu in unoquovis in particulari in quo regnum Domini; per ‘civitatem seu montem Zionis’ similiter; per hunc caeleste fidei, per illam spirituale fidei: [2] ipsumque caeleste et spirituale describitur quoque per civitates, palatia, domos, muros, fundamenta murorum, antemuralia, portas, vectes; et in medio, templum; ut apud Ezech. xlviii; in Apoc. xxi 15 ad fin; vocatur Sancta Hierosolyma, ibid. vers. 2, 10; apud Jer. xxxi 38; apud Davidem, ‘Civitas Dei, sanctum habitaculorum Altissimi,’ Ps. xlvi 5 [A.V. 4]; apud Ezech. vocatur ‘Civitas, Jehovah ibi, xlvii 35; de qua apud Esaiam,
Aedificabunt filii alienigenae muros tuos,… incurvabunt se ad volas pedum tuorum, omnes reprobantes te, vocabuntque te Civitatem Jehovae, Zion Sancti {1} Israelis, lx 10, 14:
apud Zachariam,
[Vocabitur] Hierosolyma civitas veritatis; et mons {2} Zionis, mons sanctitatis, viii 3;
ubi ‘civitas veritatis seu Hierosolyma’ significat spiritualia fidei, et ‘mons sanctitatis seu Zionis’ caelestia fidei. Sicut caelestia et spiritualia fidei repraesentata sunt per civitatem, ita omnia doctrinalia significata sunt per ‘civitates, Jehudae et Israelis,’ quae etiam dum nominantur, significant in specie aliquid doctrinale; sed quodnam, nemo scire potest nisi ex sensu interno. [3] Sicut per ‘urbes’ significata sunt doctrinalia, etiam per ‘urbes’ significata sunt haeretica; et cum nominantur, etiam in specie aliquod haereticum significant; nunc solum quod ‘urbs’ in genere significet doctrinale vel haereticum, a sequentibus locis constare potest; apud Esaiam,
[4] In die illo, erunt quinque urbes in terra Aegypti, loquentes labio Canaanis, et jurantes Jehovae Zebaoth, urbs Heres dicetur uni, xix 18;
ubi agitur de scientia spiritualium et caelestium tempore Adventus
Domini: apud eundem,

Tumultibus plena, urbs tumultuans, urbs exsultans, xxii 1, 2;
ubi agitur de valle visionis seu phantasia: apud Jeremiam,
Urbes meridiei clausae sunt, nec aperiens, xiii 19;
ubi agitur de illis qui ‘in meridie’ seu in luce veritatis sunt, et eam exstinguunt: apud eundem,
Cogitavit Jehovah perdere murum filiae Zionis, lugere facit promurale, ac murum, simul infirmati sunt; subsiderunt in terram portae ejus, perdidit et confregit vectes ejus, Thren. ii 8, 9;
ubi quisque videre potest quod per ‘murum, antemurale, portas et
vectes’ non intelligantur alia quam doctrinalia: similiter apud Esaiam,
Cantabitur canticum hoc in terra Jehudae, Urbs valida nobis, salus ponet muros, et antemurale; aperite portas, ut ingrediatur gens justa, custodiens fidelitates, xxvi 1, 2:
apud eundem,

Exaltabo Te, confitebor Nomini Tuo,… posuisti de urbe in acervum, urbem munitam in ruinam, palatium alienorum de urbe in saeculum non aedificetur; propterea honorabunt Te populus validus, urbs gentium formidabilium timebunt Te, xxv 1-3;
ubi nec agitur de aliqua urbe: in prophetia Bileami,
Erit Edomus hereditas,… et dominabitur de Jacobo, et perdere faciet residuum de urbe, Num. xxiv [18], 19;
ubi quisque videre potest quod ‘urbs’ non significet urbem: apud
Esaiam,
Fracta est urbs inanitatis, clausa est omnis domus, ut non intret, clamor super vino in plateis, xxiv 10, 11;
ubi ‘urbs inanitatis’ pro inanitatibus doctrinae; ‘plateae’ hic et alibi significant quae sunt urbis, falsa aut vera: apud Johannem,
Cum septimus angelus effudit phialam,… disrupta est urbs magna in tres partes, et urbes gentium ceciderunt, Apoc. xvi [17,] 19;
quod ‘urbs magna’ sit haereticum et quod ‘urbes gentium’ similiter, cuivis constare potest; explicatur etiam quod urbs magna sit mulier quam vidit, Apoc. xvii 18; quod ‘mulier’ sit talis Ecclesia, prius ostensum est.

@ 1 sancti 1.$

@ 2 The Heb. =’mountain of the Lord of Hosts,’ but ‘Zion’ occurs earlier in the verse.$

403. Ex his constat quid ‘urbs’ significat; sed quia historice omnia connexa sunt, non potest aliter videri ab iis qui in sensu litterae sunt quam quod a Caino aedificata sit urbs et vocata Hanoch, tametsi ex sensu litterae etiam sic putarent quod populosa esset terra, licet Cain primogenitus esset Adami; historica series hoc secum habet; sed ut prius dictum, antiquissimis mos erat omnia sub typis repraesentativis historice concinnare, quod illis summe delectabile fuit; tunc illis quasi omnia visa sunt vivere.

404. Vers. 18. Et natus Hanocho, Iradum {1} ; et Irad genuit Mehujael, et Mehujael genuit Methushael, et Methushael genuit Lamech. Omnia haec nomina significant haereses, ex prima quae ‘Cain’ vocata est, derivatas; et quia de iis nihil praeter nomina exstat, non opus est aliquid dicere: ex nominum derivationibus aliquid tradi posset, sicut quid ‘Irad’ significat, quod ex urbe descendat, ita ex haeresi Hanochus vocata, et sic porro.

@ 1 This follows Heb. construction, which has (‘eth-‘iradh) (accus. with passive verb).$

405. Vers. 19. Et accepit sibi Lamech duas uxores; nomen unius Adah, et nomen alterius Zillah. Per ‘Lamechum,’ qui sextus ordine a Caino, significatur vastatio, quod nulla amplius fides: per ‘duas uxores’ significatur origo novae Ecclesiae; per ‘Adah’ mater caelestium et spiritualium istius Ecclesiae; per ‘Zillah’ mater naturalium ejusdem.

406. Quod per ‘Lamech’ significetur vastatio seu quod nulla fides, constare potest a vers. seq. 23, 24, quod ‘virum occiderit in vulnus suum, et parvulum in livorem suum’; ubi per ‘visum’ intelligitur fides, et per ‘parvulum’ seu puerulum, charitas.

407. Ecclesiae status in genere se ita habet quod temporis tractu recedat a vera fide et tandem in nullam desinat; cum nulla, dicitur quod vastata; ita se habuit cum Ecclesia Antiquissima apud eos qua ‘Cainitae’ dicti; ita quoque cum Ecclesia Antiqua quae post diluvium; ita quoque cum Ecclesia Judaica, quae ita vastata fuit tempore Adventus Domini ut non scirent aliquid de Domino, quod venturus ad salvandum eos, minus aliquid de fide in Ipsum: ita quoque cum primitiva Ecclesia seu quae post Adventum Domini, quae hodie ita vastata est ut non aliqua fides: tametsi semper aliquis nucleus Ecclesiae manet, quem ii qui quoad fidem vastati sunt, non agnoscunt; sicut etiam ab Antiquissima Ecclesia mansit residuum usque ad diluvium et continuabatur post diluvium, quod residuum Ecclesiae vocatur ‘Noah.’

408. Cum Ecclesia ita vastata est ut amplius nulla fides, tunc e novo primum incohat, seu nova lux effulget, quae in Verbo dicitur ‘mane’; causa est {1} quod non prius nova lux aut mane quam cum vastata est, quod illa quae sunt fidei et charitatis commixta sint profanis, et quamdiu commixta, nusquam aliquid lucis aut charitatis insinuari potest, nam zizaniae perdunt omne bonum semen; at cum nulla fides: tunc profanari amplius fides non potest, quia non credunt quod dicitur: qui non agnoscunt et credunt sed solum sciunt, non profanare possunt ut prius dictum est; sicut hodie Judaei, qui quia inter Christianos vivunt, non possunt aliter ac scire quod Dominus agnoscatur a Christianis pro Messia quem exspectarunt et adhuc exspectant, sed non profanare possunt quia non agnoscunt et credunt: ita nec Mahumedani et gentiles qui audiverunt de Domino: haec causa fuit quod Dominus in mundum non venit priusquam Ecclesia Judaica nihil agnovit et credidit.

@ 1 Est here appears redundant, possibly a printer’s slip, or to avoid repetition of est in line below. A comma after vastata would correct the sentence.$

409. Similiter se res habuit cum haeresi quae ‘Cain’ vocata quae temporis tractu vastata est, nam agnovit quidem amorem sed fidem principalem fecit, et praetulit amori; at haereses inde derivatae sensim aberrabant ab hoc, et ‘Lamech,’ qui fuit sextus ordine, prorsus etiam fidem negavit: cum hoc tempus fuit, tunc nova lux seu mane illuxit, et facta est Ecclesia nova, quae hic vocatur ‘Adah et Zillah,’ quae uxores Lamechi vocantur. Uxores Lamechi, qui nullius fidei fuit, dicuntur, sicut Ecclesia interna et externa Judaeorum, qui quoque nullius fidei fuerant, quae Ecclesiae quoque uxores vocantur in Verbo; quod etiam repraesentatum fuit per ‘Leam et Rachelem,’ binas uxores Jacobi, quarum ‘Leah’ repraesentabat Ecclesiam externam et ‘Rachel’ internam; quae Ecclesiae, tametsi binae apparent, usque una sunt, nam externa seu repraesentativa absque interna nihil est nisi quoddam idololatricum aut mortuum, at interna cum externa Ecclesiam et unam eandemque constituit, sicut hic ‘Adah et Zillah’: sed quia Jacobus seu posteritas Jacobi erat sicut Lamech nullius fidei, Ecclesia non potuit manere ibi, sed translata est ad gentes, qui non in infidelitate sed in ignorantia vixerunt. Raro, si usquam, manet Ecclesia apud eos qui veritates habent apud se, dum vastati sunt, sed transfertur ad eos qui prorsus nihil de illis sciunt, nam multo facilius hi amplectuntur fidem quam illi.

410. Duplex est vastatio: prima eorum qui sciunt et non volunt scire, seu qui vident et non volunt videre, qualis fuit Judaeorum et qualis est hodie Christianorum; altera est eorum qui nihil sciunt aut vident quia ignorant, quales fuerant gentes et hodie quoque sunt gentes. Cum ultimum vastationis tempus est apud eos qui sciunt et non volunt scire, seu qui vident et non volunt videre, tunc e novo exsurgit Ecclesia, non apud illos sed apud eos quos gentes vocant: ita factum cum Antiquissima Ecclesia quae fuit ante diluvium; ita cum Antiqua Ecclesia quae post diluvium; ita cum Ecclesia Judaica. Causa quod tunc primum nova lux effulgeat, est, ut dictum, quia tunc non amplius profanare possunt illa quae revelantur, quia non agnoscunt et credunt quod vera sint.

411. Quod ultimum vastationis tempus adesse debeat antequam
nova Ecclesia exsurgere possit, a Domino pluries apud Prophetas dicitur, et vocatur ibi vastatio quae spectat caelestia fidei, et desolatio quae spectat spiritualia fidei, tum consummatio et excisio, ut apud Esai. vi 9, 11, 12; xxiv 1 ad fin; xxiii 8 seq; xlii 15-18; Jer. xxv 1 ad fin; Dan. viii 1 ad fin; ix 24 ad fin; Zeph. i 1 ad fin; Deut. xxxii 1 ad fin; in Apoc. xv-xvi et seq.

412. Vers. 20. Et peperit Adah Jabal, is erat pater habitantis tentorium, et pecoris. Per ‘Adah’ significatur, ut prius, mater caelestium et spiritualium fidei; per ‘Jabal patrem habitantis tentorium, et pecoris’ significatur doctrina de sanctis amoris et bonis inde, quae sunt caelestia.

413. Quod per ‘Adah’ significetur mater caelestium fidei, constat a primogenito ejus Jabal, quod is dicatur ‘pater habitantis tentorium, et pecoris,’ quae sunt caelestia, quia significant sancta amoris et bona inde.

414. Quod ‘habitare tentorium’ sit sanctam amoris, constat ex significatione tentorium in Verbo, ut apud Davidem,
Jehovah, quis commorabitur in tentorio Tuo? quis habitabit in monte sanctitatis Tuae? ambulans integer et operans justitiam, et loquens veritatem in corde suo, Ps. xv 1, 2;
ubi describitur quid ‘habitare in tentorio,’ seu ‘in monte sanctitatis,’ per sancta amoris, quae sunt ‘ambulare integer et facere justitiam’; apud eundem,
In omnem terram exivit linea eorum, et in finem orbis sermo eorum; soli posuit tentorium in iis, Ps. xix 5 [A.V. 4];
ubi ‘sol’ pro amore: apud eundem,
Commorabor in tentorio Tuo in aeternitates, confidam in abscondito alarum Tuarum, Ps. lxi 5 [A.V. 4];
ubi ‘tentorium’ pro caelesti; ‘absconditum alarum’ pro spirituali inde: apud Esaiam,
Firmatus est per misericordiam thronus, et sedit super eo in veritate, in tentorio Davidis, judicans et quaerens judicium, et festinans justitiam, xvi 5;
ubi etiam ‘tentorium’ pro sancto amoris, ut per ‘judicare judicium, et festinare justitiam:’ apud eundem,
Specta Zionem, civitatem festi stati nostri; oculi tui videant Hierosolymam, habitaculum tranquillum, tentorium quod non dimovetur, xxxiii 20;
[2] ubi de Hierosolyma caelesti: apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Ecce Ego reducens captivitatem tentoriorum Jacobi, et habitaculorum ejus miserebor; et aedificabitur civitas super cumulo suo, xxx 18;
‘captivitas tentoriorum’ pro vastatione caelestium, seu sanctorum amoris: apud Amosum,
In die illo erigam tabernaculum Davidis collapsum, obsepiamque rupturas eorum, et diruta ejus erigam, et aedificabo illuc juxta dies aeternitatis, ix 11;
ubi ‘tabernaculum’ similiter pro caelestibus et eorum sanctis: apud Jeremiam,
Vastata est tota terra, cito vastata sunt tentoria Mea, subito cortinae Meae, iv 20:
et alibi,
Tentorium Meum vastatum est, et omnes funes Mei evulsi {x}sunt; filii Mei exiverunt a Me, et non illi; non extendens amplius tentorium Meum, et erigens cortinas Meas, x 20;
ubi ‘tentorium’ pro caelestibus; ‘cortinae et funes’ pro spiritualibus inde; apud eundem,
Tentoria eorum, et greges capient, cortinas eorum, et omnia vasa eorum, et camelos tollent sibi, xlix 29;
ubi de Arabia et filiis orientis, per quos repraesentantur ii qui possident caelestia seu sancta: apud eundem,
Dominus in tentorium filiae Zionis effudit sicut ignem, excandescentiam suam, Thren. ii 4;
pro vastatione caelestium seu sanctorum fidei. [3] Quod ‘tentorium’ pro caelestibus et sanctis amoris in Verbo accipiatur, causa est quia antiquitus in tentoriis suis cultum sanctum peregerunt; cum autem profanare coeperunt tentoria per cultus profanos, tunc tabernaculum, et postea templum, aedificatum; quare quod ‘tabernaculum,’ et postea ‘templum,’ etiam ‘tentoria’ significabant; homo sanctus ideo vocatus ‘tentorium,’ tum ‘tabernaculum,’ ut et ‘templum Domini’: quod ‘tentorium,’ ‘tabernaculum’ et ‘templum’ idem significent, constat apud Davidem,
Unum petii a Jehovah, hoc quaeram, ut maneam in domo Jehovae omnibus diebus vitae meae, ad spectandum in suavitate Jehovam, et ad visitandum mane in templo Ipsius: quia abscondet me in tabernaculo Suo in die mali; occultabit me in occulto tentorii Sui, in petra exaltabit me, et nunc exaltabitur caput meum contra hostes meos circumcirca me, et sacrificabo in tentorio Ipsius sacrificia vociferationis, Ps. xxvii 4-6.
[4] In supremo sensu est Dominus quoad Humanam Ipsius Essentiam Tentorium, Tabernaculum, Templum; inde omnis caelestis homo ita dictus, et inde omne caeleste et sanctum: et quia Antiquissima Ecclesia a Domino amata prae sequentibus, et tunc quia inter se soli seu in familiis suis vivebant, et tam sanctum cultum in tentoriis suis celebrabant, ideo tentoria sanctiora habita sunt quam templum quod profanatum; in recordationem ideo Festum tabernaculorum, cum colligerent proventum terrae, institutum, quo in tabernaculis, sicut antiquissimi, habitarent, Lev. xxiii 39-44; Deut. xvi 13; Hos. xii 10 [A.V. 9].

415. Quod per ‘patrem pecoris’ significetur bonum inde seu ex sanctis amoris, constare potest ex illis quae prius ad vers. 2 hujus capitis ostensa sunt, quod ‘pastor gregis’ significet bonum charitatis; hic autem non pastor sed ‘pater,’ nec grex sed ‘pecus,’ nominatur; ‘et pecoris,’ cujus pater, immediate sequitur post tentorium; inde constat quod significet bonum quod venit ex sancto amoris, et intelligitur habitaculum, seu caula pecoris, seu pater eorum qui habitabant tentorium et caulas pecoris, quae quod bona ex caelestibus amoris significent, constat quoque passim ex Verbo; ut apud Jeremiam,

Ego congregabo reliquias gregis Mei de omnibus terris, quo dispuli illos, et reducam eos ad caulas suas, ut fetificent, et multiplicentur, xxiii 3:
apud Ezechielem,
In pascuo bono pascam eos, et in montibus altitudinis Israelis erit caula eorum, ibi cubabunt in caula bona, et pascuum pingue pascent ad montes Israelis, xxxiv 14;
ubi ‘caulae et pascua’ pro bonis amoris, de quo praedicatur ‘pingue’: [2] apud Esaiam,
Dabit pluviam seminis tui, quo seminabis humum; et panis, proventus humi, erit pinguis et oleosus, pascet pecora tua in die illo, prato lato, xxx 23;
ubi per ‘panem’ significatur caeleste, per ‘pingue, quo pascent pecora’ bona inde: apud Jeremiam,

Redemit Jehovah Jacobum,… et venient, et canent in altitudine Zionis, et confluent ad bonum Jehovae, super triticum, et super mustum, et super oleum, et super filios gregis, et armenti, et erit anima eorum sicut hortus irriguus, xxxi 11, 12;
ubi sanctum Jehovae describitur per ‘triticum et oleum’; et bona inde per ‘mustum, filios gregis et armenti,’ seu pecoris: apud eundem,
Ad filiam Zionis venient pastores et greges pecorum {1} eorum; figent ad illam tentoria circum circa, pascent quisque spatium suum, vi 3;
‘filia Zionis’ pro Ecclesia caelesti, de qua praedicantur ‘et tentoria, et greges pecorum.’

@ 1 Elsewhere S. has greges eorum only, which is as Heb. (‘eder) = flock (of sheep), while (baqar) = herd (of oxen).$

416. Quod sancta amoris et inde bona significentur, constare potest etiam inde quod Jabal non esset primus habitantium tentorium
et caulas pecoris, nam de Habel filio altero Hominis et Havae etiam dicitur quod fuerit ‘pastor gregis,’ et Jabal septimus est ordine a Caino.

417. Vers. 21. Et nomen fratris ejus Jubal, is erat pater omnis pulsantis citharam et organum. Per ‘nomen fratris ejus Jubal’ significatur doctrina spiritualium ejusdem Ecclesiae: per ‘patrem omnis pulsantis citharam et organum’ significantur vera et bona fidei.

418. In priore versu agitur de caelestibus quae sunt amoris; in hoc de spiritualibus quae sunt fidei; haec per ‘citharam et organum’ exprimuntur. Quod per instrumenta chordacea, ut per citharas et similia, significata sint spiritualia fidei, multis constat. Instrumenta similia in cultu Ecclesiae repraesentativae nec aliud repraesentabant, similiter etiam cantus; inde tot cantores et musici, et quidem ex causa quod omne caeleste gaudium producit cordis laetitiam, quae testificata per cantum, et dein per instrumenta chordarum quae aemulabantur et exaltabant cantum; omnis affectio cordis hoc quoque secum habet quod producat cantum, proinde quae cantus sunt; affectio cordis est caeleste, cantus inde est spirituale. [2] Quod cantus et simile significet spirituale, etiam constare mihi potest a choris angelicis, qui duplicis generis sunt, caelestes et spirituales; spirituales chori ex eorum sono canoro alato, cui chordaceorum instrumentorum sonus assimilari potest, probe distincti sunt a caelestibus, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Antiquissimi etiam, quod caeleste erat, referebant ad cordis provinciam et quod spirituale, ad pulmonum; ita spirituale ad quaecumque pulmonum sunt, ut voces cantus et quae similia, sic ad voces seu sonos talium instrumentorum; ex causa non solum quia cor et pulmones quoddam conjugium repraesentant sicut amor et fides, sed etiam quia caelestes angeli ad provinciam cordis, spirituales vero angeli ad pulmonum pertinent. Quod talia hic intelligantur, etiam potest sciri ex eo quod Verbum Domini sit, in quo nulla vita foret si modo narraretur quod Jubal esset pater pulsantium citharam et organum; nec alicui usui hoc scire.

419. Sicut caelestia sunt sancta amoris et bona inde, ita spiritualia sunt vera et bona fidei; fidei enim est intelligere non solum quid verum sed etiam quid bonum; cognitiones fidei involvunt utrumque; sed esse talis sicut fides docet, est caeleste. Quia fides involvit utrumque, significantur per duo instrumenta, per citharam et organum; cithara est instrumentum chordaceum, ut notum est, quare spirituale verum significat; organum autem est instrumentum medium inter chordaceum et quod inflatur; quare per id spirituale bonum significatur.

420. In Verbo varia instrumenta memorantur, et singula Suam significationem habent, de quibus, ex Divina Domini misericordia, suis locis: nunc solum quae apud Davidem,
Sacrificabo in tentorio Jehovae sacrificia vociferationis, canam et psallam Jehovae, Ps. xxvii 6;
ubi per ‘tentorium’ coeleste, et per ‘vociferationem, canere et psallere’ spirituale inde, exprimitur: apud eundem,

Cantate justi in Jehovah, rectis decora est laus ejus; confitemini Jehovae in cithara, in nablio decachordo psallite Illi; cantate Illi canticum novum, reddite egregium pulsare clangore; quia rectum verbum Jehovae, et omne opus Ipsius in veritate, Ps. xxxiii 1-4;

[2] pro veris fidei, de quibus praedicantur: spiritualia seu vera et bona fidei celebrabantur per citharam et nablia, per cantum, et similia; at sancta seu caelestia fidei per instrumenta flatus, ut buccinas, et similia; unde tot instrumenta circa templum, et toties quod certis instrumentis hoc aut illud celebraretur; inde instrumenta pro ipsis rebus quae celebrabantur per ea, assumpta et intellecta sunt, ut haec de quibus: [3] apud eundem,
Confitebor Tibi instrumento nablii, veritatem Tuam, Deus mi; psallam Tibi cithara, Sancte Israelis; canent labia mea, cum psallo Tibi, et anima mea, quam redemisti, Ps. lxxi
22, 23;
ubi similiter de veris fidei: apud eundem,
Respondete Jehovae in confessione, psallite Deo nostro in cithara, ps. cxlvii 7;
ubi ‘confessio’ spectat caelestia fidei, quare dicitur ‘Jehovah’; et ‘psallere cithara’ spiritualia fidei, quare dicitur ‘Deus:’ apud eundem,
Laudent nomen Jehovae in chorea, in tympano et cithara psallant Ipsi, Ps. cxlix 3;

[4] ‘tympanum’ pro bono, et ‘cithara’ pro vero, quod laudant: apud eandem,
Laudate Deum in clangore buccinae: laudate Ipsum in nablio et cithara; laudate Ipsum in tympano et chorea; laudate Ipsum in fidibus et organo; laudate Ipsum cum cymbalis auditus; lauda’ Ipsum cum cymbalis vociferationis, Ps. cl 3-5;
pro bonis et veris fidei, propter quae laudatio: nec quis credat quod tot instrumenta nominentur nisi quodlibet aliquid significet: apud eundem,
Mite lucem Tuam et veritatem Tuam, hae ducant me, deducant ad montem sanctitatis Tuae, et ad habitacula Tua, et

ingrediar ad altare Dei, ad Deum, laetitiae exsultationis meae, confiteborque Tibi cithara, Deus, Deus mi, Ps. xliii 3, 4;

[5] pro cognitionibus boni et veri: apud Esaiam,
Accipe citharam, circui urbem,… bene pulsa, multiplica cantum, ut in memoriam revoceris, xxiii 16;

pro iis quae sunt fidei et cognitionum ejus: adhuc manifestius apud
Johannem,

Quatuor animalia, et viginti quatuor seniores ceciderunt ante Agnum, habentes quilibet citharas, et phialas aureas plenas suffimentis, quae sunt orationes sanctorum, Apoc. v 8;
quod non habuerint citharas, cuique constare potest, sed quod significentur vera fidei per ‘citharas’ et bona fidei per ‘phialas aureas plenas suffimentis.’ Apud Davidem appellantur ‘laudes et confessiones’ quae per instrumenta fiebant, Ps. xlii 5 [A.V. 4]; lxix 31 [A.V. 30]: et alibi apud Johannem,

Audivi vocem e caelo, tanquam aquarum multarum;… audivi vocem {x}citharoedorum pulsantium in citharis suis, canebant canticum novum, Apoc. xiv 2 [3]:

et alibi,
Vidi stantes juxta mare vitreum habentes citharas Dei, Apoc. xv 2.
Memorabile est quod angeli et spiritus secundum differentias quoad bonum et verum distinguant sonos, non solum cantus et instrumentorum sed etiam vocum; nec nisi tales admittant, quam quae concordant; ita ut sit concordantia sonorum, proinde instrumentorum, cum natura et essentia boni et veri.

421. Vers. 22. Et Zillah etiam ea peperit Tubal-cain, erudiens omnem artificem aeris et ferri. Et soror Tubal-cain Naamah. Per ‘Zillah’ significatur, ut dictum, mater naturalium Ecclesiae novae: per ‘Tubal-cain erudientem omnem artificem aeris et ferri’ doctrina boni et veri naturalis; ‘aes’ significat bonum naturale; ‘ferrum’ verum naturale: per ‘sororem Tubal-cain Naamah’ significatur similis Ecclesia, seu doctrina boni et veri naturalis, extra illam Ecclesiam.

422. Quomodo se res habet cum nova hac Ecclesia, constare potest ab Ecclesia Judaica; erat ea interna et externa; internam constituebant caelestia et spiritualia, externam naturalia. Interna repraesentata est per Rachelem, externa per Leam; sed quia Jacobus seu posteri ejus per Jacobum in Verbo intellecti tales erant, ut non nisi externa, seu cultum in externis, volebant, data est Leah Jacobo ante Rachelem, et per Leam debilem oculis repraesentata Ecclesia Judaica et per Rachelem Ecclesia nova gentium; quare Jacobus in utroque sensu apud Prophetas accipitur, in uno cum significatur Ecclesia Judaica perversa, in altero cum Ecclesia gentium vera externa; cum interna, appellatur Israel, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

423. Tubal-cain dicitur ‘erudiens omnem artificem,’ non ut priores Jabal et Jubal, ‘pater’; causa est quia caelestia et spiritualia, seu interna, non prius fuerunt; quare quia tunc primum, dicuntur patres; at naturalia seu externa prius fuerunt, sed nunc applicata internis; ideo non pater sed ‘erudiens artificem’ dicitur.

424. Per ‘artificem’ significatur in Verbo sapiens, intelligens: sciens; hic per ‘artificem aeris et ferri’ scientes boni et veri naturalis ut apud Johannem,
Impetu dejicietur Babylon, magna urbs, et non invenietur amplius; et vox citharoedorum, et musicorum, et tibicinum, et buccinatorum, non audietur {1} in illa’ amplius; et omnis artifex omnis artis non invenietur {1} in ea’ amplius, Apoc. xviii 21, 22;
‘citharoedi,’ ut prius, pro veris; ‘buccinatores’ pro bonis fidei; ‘artifex omnis artis’ pro sciente, seu scientia veri et boni: apud Esaiam,
Sculptile fundit artifex, et conflator auro obducit illud et catenas argenti conflans,… artificem sapientem quaerit sibi ad praeparandum sculptile, ne commoveatur, xl 19, 20;
pro iis qui fingunt sibi falsum, quod est ‘sculptile,’ ex phantasia, e docent ut appareat sicut verum: apud Jeremiam,

Simul cum [x] infatuantur, stultescunt, disciplina vanitatum lignum est; argentum extensum, ex Tarshish adfertur; aurum ex Uphaso, opus artificis et manuum conflatoris, hyacinthinum et [purpura] {2} vestis, opus sapientum tota, x 3, 8, 9;
quae significant docentem falsa, et compilantem ex Verbo quibus conflet figmentum; quare vocatur ‘disciplina vanitatum, et sapientum opus’; hi repraesentati olim sunt per artifices qui conflant idola, se falsa, quae ornant ‘auro,’ hoc est, quasi bono; ‘argento,’ hoc est, quasi’ vero; ‘hyacinthino et [purpura] {2} vesti,’ hoc est, naturalibus, quae quasi concordent.

@ 1 Sch. has in te, Gk. ‘en soi’ and so S. in A.E. and A.R.$

@ 2 Elsewhere S. has purpura vestis as Heb.$

425. Quod ‘aes’ significet bonum naturale, adhuc orbi ignotum est; tum quod unumquodvis metallum quod nominatur in Verbo,
significet quoddam in sensu interno; ut ‘aurum’ bonum caeleste; ‘argentum’ verum spirituale; ‘aes’ bonum naturale; ‘ferrum’ verum naturale, et sic porro reliqua; similiter lapis et lignum; talia significata sunt per aurum, argentum, aes, lignum, in arca et tabernaculo; similia in templo, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: apud Prophetas elucet quod talia significentur; ut apud Esaiam,
Suges lac gentium, et uber regum suges,… pro aere adducam aurum; et pro ferro adducam argentum; et pro lignis aes, et pro lapidibus ferrum; ponamque censum tuum pacem, et exactores tuos justitiam, lx 16, 17;
ubi de Adventu Domini et Ipsius regno, et Ecclesia caelesti agitur; pro aere aurum; significat pro bono naturali bonum caeleste; ‘pro ferro argentum’ pro vero naturali verum spirituale; ‘pro lignis aes’ significat pro corporeo bono naturale bonum; ‘pro lapidibus ferrum’ significat pro sensuali vero naturale verum: apud Ezechielem,
{x}Javan, Tubal et Meshech, hi mercatores tui, in anima hominis, et vasa aeris dederunt negotiationem tuam, xxvii 13;
ubi agitur de Tyro, per quem significantur qui possident divitias spirituales et caelestes, ubi ‘vasa aeris’ pro bonis naturalibus: apud Mosen,
Terra, ejus lapides ferrum, et ex montibus ejus excides aes, Deut. viii 9;
ubi similiter ‘lapides’ pro vero sensuali, et ‘ferrum’ pro vero naturali seu rationali, et ‘aes’ pro bono naturali. ‘Quatuor animalia, seu cherubi’ visi Ezechieli, ‘quorum pedes micantes sicut species aeris laevigati,’ i 7; ibi ‘aes’ similiter significat bonum naturale, nam ‘pes hominis’ repraesentat naturale: similiter Danieli visus,
Vir indutus linteis, et lumbi ejus cincti auro Uphasi, et corpus sicut tarshish, brachia ejus et pedes ejus sicut species aeris laevigati, Dan. x 5, 6.
Quod ‘serpens aeneus,’ Num. xxi 9, repraesentaverit Domini Bonum sensuale et naturale, prius videas [n. 197].

426. Quod ‘ferrum’ significet verum naturale, praeter ab illis quae allata sunt, etiam constat apud Ezechielem de Tyro,
Tarshish negotiatrix tua, prae multitudine omnis affluentiae, in argento, ferro, stanno et plumbo, dederunt mercaturas tuas:
Dan et Javan, et Meusal {1}, in negotiationibus tuis dederunt ferrum tersum; casia et calamus in foro tuo fuit, xxvii 12, 19;
ex his et quae praecedunt et sequuntur in eodem capite, constat manifeste quod significentur divitiae caelestes et spirituales, et quod per singula quae nominantur, aliquid speciale; tum etiam per nomina; nam Verbum Domini est spirituale non verbale: [2] apud Jeremiam,
Num conteret ferrum, ferrum a septentrione et aes? facultates tuas et thesauros in praedam dabo, non in pretio, et quidem pro omnibus peccatis His, xv 12, 13;
ubi ‘ferrum et aes’ pro vero et bono naturali; ‘quod venit a septentrione’ significat sensuale et naturale, nam naturale respective ad spirituale et caeleste est sicut caligo seu septentrio ad lucem aut meridiem;’ aut sicut umbra, quam significat quoque ‘Zillah’ {2} hic, quae mater: quod ‘facultates et thesauri’ sint divitiae caelestes et spirituales, etiam manifeste patet: [3] apud Ezechielem,
Accipe tibi sartaginem ferri; et da eam parietem ferri, inter te et inter urbem, et disponas facies tuas ad eam, et sit in obsidionem, et angustes contra eam, iv 3;
quod per ‘ferrum’ hic significetur veritas, etiam constat; veritati tribuitur robur quia ei non resisti potest, quare etiam praedicatur de ferro, quo significatur veritas seu verum fidei, quod confringat et contundat; ut apud Dan. ii 33, 40; et apud Johannem,
Qui vicerit,… illi dabo potestatem super gentes, illi pascat {4} eas virga ferrea; sicut vasa figulinorum {3} conterantur, Apoc.ii 26,27:
apud eundem,
Mulier peperit filium masculum, qui pasturus4 erit omnes gentes virga ferrea, Apoc. xii 5;

[4] quod ‘virga ferrea’ sit veritas quae est Verbi Domini, apud Johannem explicatur,
Vidi caelum apertam, cum ecce equus albus, et qui sedens super illo, vocabatur fidelis et verus, qui in justitia judicat pugnat;… indutus erat vestimento tincto sanguine, vocaturque nomen ejus Verbum Dei,… ex ore illius exit romphaea: acuta, et per illam percutiet gentes, ac ille {4} pascet eos virga ferrea Apoc. xix 11, 13, 15.

@ 1 The Heb. here is doubtful. In 3923 S. has Dan et Javan, adveniens in nundinis tuis, in 10256 and 10258 he has Dan et Javan netum in negotiationibus tuis. R.V. has ‘traded with yarn’ or in m. traded from Uzal. R.V. has Vedan for Dan, but the existence of such a place seems doubtful.$

@ 2 Heb. (zillah) means ‘screen,’ or ‘shade.’$

@ 3 In 4876 and A.R. S. has figulina; in A.E. fictilia.$

@ 4 Gk. is poimaino = ‘to shepherd,’ hence ‘feed, guide or rule.’ The usual verb for ‘rule’ is hegeomai. Cf. Matt. ii 6, R.V.$

427. Vers. 23. Et dixit Lamech uxoribus suis Adah et Zillah, Audite vocem meam uxores Lamechi, et auribus percipite dictum meum, quod virum occidi in vulnus meum, et parvulum in livorem meum. Per ‘Lamechum’ significatur, ut prius, vastatio: ‘quod dixerit uxoribus suis Adah et Zillah, ut perciperent auribus suis dictum ejus’ est confessio, quae non aliter fit quam ubi Ecclesia, quae quod significetur per uxores ejus, dictum: ‘quod virum occiderit in vulnus suum’ significat quod exstinxerit fidem; per ‘visum’ significatur fides, ut prius: ‘quod parvulum in livorem suum’ est quod charitatem: per ‘vulnus et livorem’ significatur quod non integrum magis; per ‘vulnus’ quod desolata fides, per ‘livorem’ quod devastata charitas.

428. Ex his quae in hoc versu, et ex iis quae in sequente, manifeste constat quod per ‘Lamechum’ significetur vastatio, nam dicit quod ‘occiderit virum, et parvulum,’ et quod ‘septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies septies.’

429. Quod per ‘virum’ significetur fides, constat a versu primo hujus capitis, quod dixerit Havah, cum pepererat Cain, ‘acquisivi virum Jehovam,’ quo fidei doctrina intellecta, et vocata ‘vir Jehovah’; constat etiam ab iis quae prius ostensa sunt de ‘viro,’ quod significet intellectum, qui est fidei. Quod etiam exstinxerit charitatem, quae vocatur ‘parvulus’ seu puerulus, inde constat; nam qui negat seu negat fidem, simul etiam negat et negat charitatem per fidem nascentem.

430. ‘Parvulus’ seu puerulus in Verbo significat innocentiam, tum etiam charitatem, nam vera innocentia non datur absque charitate, et vera charitas non absque innocentia; sunt tres gradus innocentiae, qui in Verbo distinguuntur per ‘lactentes, infantes et puerulos’; et quia vera innocentia non dabilis est absque vero amore et charitate, etiam per eosdem, nempe per lactentes, infantes et puerulos, significantur aes gradus amoris, qui sunt, amor tener sicut ‘lactentis’ erga matrem seu nutricem; amor sicut ‘infantis’ erga parentes; et charitas sicut ‘pueruli’ erga instructorem; ut apud Esaiam,

Commorabitur lupus cum agno, et pardus cum haedo cubabit; et vitulus et leo juvenis, et pingue pecus una; et puer parvus ducens eos, xi 6;

ubi ‘agnus, haedus et vitulus’ pro innocentiae et amoris tribus gradibus;’lupus, pardus, leo juvenis’ pro oppositis; ‘puer parvus’ pro charitate: [2] apud Jeremiam,
Vos facitis malum magnum contra animas vestras, exscindendo vobis virum et uxorem, infantem et lactentem e medio Judae, ut non reliquas facere vobis reliquias, xliv 7;
‘vir et uxor’ pro intellectualibus veri et voluntariis boni; ‘infans et lactens’ pro primis amoris gradibus. Quod ‘infans et puerulus’ sit innocentia et charitas, constat manifeste ex Domini verbis apud Lucam,

Attulerunt Jesu infantes, ut eos tangeret,… dixit, Sinite parvulos venire ad Me, et ne prohibite, talium enim est regnum Dei: Amen dico vobis, quicumque non recipit regnum Dei ut puer, non ingredietur in illud, xviii 15-17.
Ipse Dominus appellatur ‘Parvulus’ seu ‘Puerulus,’ Esai. ix 5, quia Ipse est ipsa Innocentia et ipse Amor; et dicitur ibi Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, Pater aeternitatis, Princeps pacis.’

431. Quod per ‘vulnus et livorem’ significetur quod non integrum magis, per ‘vulnus’ in specie quod desolata fides, per ‘livorem’ quod devastata charitas, constat ex eo quod vulnus praedicetur de viro et livor de parvulo; per easdem voces describitur desolatio fidei et vastatio charitatis, per Esaiam,
A planta pedis usque ad caput non in eo integritas, vulnus: livor, et plaga recens, non expressa, et non obligata, et non mollita oleo, i 6;
ubi ‘vulnus’ praedicatur de desolata fide, ‘livor’ de vastata charitate ‘plaga’ de utraque.

432. Vers. 24. Quod septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies et septies: significant quod exstinxerint fidem per ‘Cainum intellectam, quam sacrosanctum erat violare; et quod simul nascituram per fidem charitatem, quod multo magis sacrosanctum; et quo propterea damnatio, quod est ‘septuagies et septies vindicari.’

433. Quod ‘septempliciter vindicari Cain’ significet sacrosanctum esse violare fidem separatam per ‘Cain’ intellectam, videatur quod ostensum est ad vers. 15, et quod per ‘septuagies et septies’ significetur quod multo magis sacrosanctum sit, et quod propterea damnatio, constare potest a significatione ‘septuagies et septies.’ Quod septenarius numerus sit sanctus, inde est quod ‘septimus die significet caelestem hominem, caelestem Ecclesiam, caeleste regnum in supremo sensu Ipsum Dominum; inde ‘septenarius numerus’ ubicumque occurrit in Verbo, significat sanctum seu sacrosanctum; et sanctum illud seu sacrosanctum praedicatur de iis aut secundum ea de quibus agitur; inde quoque numerus septuagenarius, qui septem saecula comprehendit, nam saeculum in Verbo est decem annorum quando aliquid maxime sanctum seu maxime sacrosanctum exprimeretur, tunc dicebatur ‘septuagies septies,’ sicut quod Domini dixit,
Quod non remitterent fratri suo ad septies, sed usque ad septies septem, Matth. xviii 21, 22;
per quod intelligitur quod toties remitterent quoties peccat, adeo ut sine fine esset, seu esset aeternum, quod est sanctum. Et hic ‘quod vindicaretur septuagies et septies’ est damnatio quia maxime sacrosanctum erat violare.

434. Vers. 25. Et cognovit homo adhuc uxorem tuam, et peperit filium, et vocavit nomen ejus Sheth; quia reposuit mihi Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit illum Cain. Per ‘hominem et uxorem ejus’ hic intelligitur nova Ecclesia, prius per ‘Adah et Zillah’ significata: per ‘filium ejus, cujus nomen vocavit Sheth’ significatur nova fides per quam charitas: [per] quod ‘reposuerit Deus semen aliud loco Habelis quod occiderit eum Cain’ significatur quod charitas, quam Cain separavit, et exstinxit, nunc a Domino huic Ecclesiae donata sit.

435. Quod per ‘hominem et uxorem ejus’ hic intelligatur nova Ecclesia, prius per ‘Adah et Zillah’ significata, nemo ex sensu litterae scire et concludere potest, quia ‘homo et uxor ejus’ prius significaverat Ecclesiam Antiquissimam et ejus posteritatem, sed ex sensu interno illud constat; tum etiam inde quod mox in capite sequente vers. {x}3 et 4 iterum dicatur de homine et uxore quod genuerint Shethum, sed prorsus aliis verbis, ubi significatur posteritas prima Antiquissimae Ecclesiae; si non aliud quid significaretur hic loci, non opus fuisset idem dicere; similiter ac in primo capite, ubi agitur de creatione hominis, tum fruticum terrae, et bestiarum, et in capite secundo similiter, ex causa, ut dictum, quod in capite primo actum sit de creatione hominis spiritualis, in sequente de creatione hominis caelestis; cum talis est repetitio unius ejusdemque personae ac rei, aliud in uno loco quam in altero significatur; sed quid significatur, nusquam sciri potest nisi a sensu interno: ipsa series rerum similiter confirmat: praeter quod ‘homo et uxor’ sint voces communes significantes Ecclesiam de qua et ex qua.

436. Quod per ‘filium ejus, cujus nomen vocavit Sheth’ significetur nova fides per quam charitas, constat ab illis quae prius dicta sunt; tum ubi de Caino quod ‘ei impositum sit signum, ne quis eum occideret’: res enim in serie sic se habet: fides separata ab amore significata est per ‘Cainum’; charitas per ‘Habelem’; quod fides separata exstinxerit charitatem, significatum est per ‘Cainum, quod occiderit Habelem’; et quod fides conservaretur ob causam quod per illam implantari a Domino posset charitas, significatum est per id ‘quod Jehovah posuerit Caino signum, ne quis eum occideret’; quod postea per fidem a Domino donatum sit sanctum amoris et bonum inde, significatum per ‘Jabal quem peperit Adah’; et quod spirituale fidei, significatum per ‘fratrem ejus Jubal’; et quod ex illis naturale bonum et verum, per ‘Tubal-cain, quem peperit Zillah’; in binis his versibus est conclusio, ita summa rerum, quae talis est quod per ‘hominem et ejus uxorem’ significetur nova illa Ecclesia, ‘Adah et Zillah’ prius vocata; et per ‘Shethum’ fides per quam implantatur charitas, in sequente versu per ‘Enosh’ charitas implantata per fidem.

437. Quod ‘Sheth’ significet hic novam fidem per quam charitas explicatur per nomen ejus, quod ita vocatum quia ‘reposuit Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit eum Cain’; ‘quod reposuerit Deus semen aliud’ significat quod donaverit Dominus aliam fidem ‘semen aliud’ est fides per quam charitas; quod ‘semen’ significet fidem, videatur prius n. 255.

438. Vers. 26. Et Shetho etiam illi natus est filius, et vocavit nomen ejus Enosh: tunc coeptum est invocare nomen Jehovae, Per ‘Sheth’ significatur fides per quam charitas, ut dictum: per ‘filium ejus, cujus nomen Enosh’ significatur Ecclesia quae charitatem pro principali fidei habuit: quod ‘tunc coeptum invocare nomen Jehovae’ significat Ecclesiae istius cultum ex charitate.

439. Quod per ‘Sheth’ significetur fides per quam charitas, in versu praecedente ostensum est: quod per ‘filium ejus, cujus nomen Enosh’ significetur Ecclesia quae charitatem pro principali fidei habui:, constat etiam ex iis quae prius dicta sunt; tum ex eo quod nominetur Enosh, quod nomen etiam significat hominem, at non caelestem hominem sed humanum spiritualem hominem, qui hic est ‘Enosh’: tum quoque constat ex illis quae immediate sequuntur quod ‘tunc coeptum sit invocare nomen Jehovae.’

440. Quod ‘tunc coeptum invocare nomen Jehovae’ significet Ecclesiae istius cultum ex charitate, constare potest ex eo quod ‘invocare nomen Jehovae’ sit sollemnis et communis formula omnis cultus Domini et quod ex charitate, constat inde quod dicatur hic ‘Jehovah,’ in praecedente versu ‘Deus’; et quod non coli possit Dominus nisi quam ex charitate; ex fide quae non est charitatis, non datur cultus, quia solum est oris non cordis. Quod ‘invocare nomen Jehovae’ sit communis formula omnis cultus Domini, constat ex Verbo; ut de Abramo,
Aedificavit altare Jehovae, et invocavit nomen Jehovae, Gen. xii 8; xiii 4;
tum,

Plantavit lucum in Beersheba, et invocavit ibi nomen Jehovae Dei aeternitatis, Gen. xxi 33:
quod omnis cultus, apud Esaiam,

Jehovah, Sanctus Israelis dixit, Non Me invocasti, Jacob, et fatigatus sis in Me, Israel; non adduxisti Mihi pecudem holocaustorum tuorum; et sacrificiis tuis non honorasti Me; non servire te feci per minham; nec defatigavi te per tus, xliii 22, 23;
ubi in summario omnis cultus repraesentativus exponitur.

441. Quod invocatio nominis Jehovae non nunc primum coepta sit, constare satis potest a praecedentibus de Antiquissima Ecclesia, quae prae aliis adoravit et coluit Dominum; tum quoque quod Habel attulerit munus ex primogenitis gregis; quare hic per ‘invocare nomen Jehovae’ nihil aliud significatur quam cultus novae Ecclesiae, postquam exstincta fuit per eos qui ‘Cain’ et demum ‘Lamech’ vocantur.

442. Ex his quae in hoc capite ostensa sunt, patet quod antiquissimo tempore fuerint plures doctrinae separatae ab Ecclesia et haereses, quarum unaquaevis suam nomen habuit; quae doctrinae separatae et haereses fuerunt multo profundioris cogitationis quam hodie, quia tali genio fuerunt.

443. Exempla quaedam a Spiritibus, quid cogitaverint in
vita corporis de Anima aut Spiritu

In altera vita manifeste percipere datur quas opiniones habuerint, cum vixerunt in corpore, de anima, de spiritu, de vita post mortem; nam cum tenentur in statu quasi essent in corpore, tunc similiter cogitant, et cogitatio tam perspicue communicatur ac si aperte loquerentur. A quodam qui ante paucum tempus decesserat, percepi, quod etiam fassus, quod quidem crediderit spiritum, sed quod victurus vitam obscuram, ex causa, si abstraheretur vita corporis, quod remaneret obscurum quid; posuit enim in corpore vitam; quare habuit ideam de spiritu sicut de larva; seque confirmavit ex eo quod viderit bruta quoque vitam habere paene sicut homines; miratus nunc quod spiritus et angeli in summa luce vivant, in summa intelligentia, sapientia et felicitate, cum tali perceptione ut vix describi queat; ita minime in vita obscura sed in clara et distinctissima.

444. Locutus cum quodam qui dum vixit in mundo, credidit spiritum non esse extensum, ex quo principio nec ullam vocem admittere voluit qua involveret extensum; quaesivi quid nunc sentiat de se, qui est anima aut spiritus, quod visum habeat, quod auditum quod olfactum, quod tactum exquisitum quod cupiditates, quod cogitationem, usque adeo ut se putet prorsus quasi in corpore: tenebatur in idea in qua fuit cum ita cogitavit in mundo; tunc dixit quod spiritus sit cogitatio; sed ei respondere dabatur, sicut vixisset in mundo, anne sciat quod visus corporeus non possit existere absque organo visus seu oculo; quomodo visus internus seu cogitatio; annon ei substantia organica, e qua: tunc agnovit quod in vita corporis phantasia ea laboraverit, quod putaverit spiritum modo esse cogitationem absque omni organico seu extenso: addebatur si anima seu spiritus cogitatio modo esset, quod non homini opus tanto cerebro, cum totum cerebrum sit organicum sensuum interiorum; si hoc non foret potuisset cranium esse excavatum, et cogitatio usque inibi agere spiritum; ex solo hoc, tum ex operatione animae in musculos, usque ut motus tanti existant, constare ei potuerat quod spiritus sit organicus seu substantia organica; quare fassus errorem suum et miratus quod tam fatuus fuerit.

445. Porro dictum quod eruditi nihil aliud credant quam quod anima quae victum post mortem, seu spiritus, sit cogitatio abstracta; patet manifeste inde quod vocem extensi, et quorum sunt extensi, nolint admittere, ex causa quia cogitatio abstracte a subjecto non est extensa, sed subjectum cogitationis et objecta cogitationis sunt extensa; et quae objecta non sunt extensa, finiunt ea homines et faciunt extensa ut capiant; exinde manifeste constat quod eruditi per animam aut spiritum, nihil aliud capiant quam cogitationem solam; et quod nusquam aliter credere possint quam quod evanitura, cum moriuntur.

446. Locutus cum spiritibus de opinione hominum qui hodie vivunt, quod non credant spiritum quia oculis non vident nec per scientias capiunt, et sic quod non solum negent spiritum esse extensum sed etiam esse substantiam quia litigant quid substantia; et quia negant esse extensum, et litigant substantia, etiam negant spiritum esse in loco, ita consequenter in corpore humano; cum tamen simplicissimus scire possit quod ejus anima seu spiritus sit in suo corpore; quae cum dicerem, mirati sunt spiritus qui inter simpliciores erant, quod homines hodie tam stulti sunt; et cum audiebant voces, de quibus lis, ut partes extra partes, et similia, vocabant talia absona, ludicra et theatralia quae nusquam mentes occuparent quia praecludunt viam ad intelligendum.

447. Quidam recens spiritus mecum locutus; cum audiret quod loquerer de spiritu, dicebat, ‘Quid spiritus?’ putans se esse hominem; cumque ei dicerem quod spiritus sit in unoquovis homine, et quod homo quoad vitam sit spiritus, et corpus modo inserviat ei ad vivendum super terra, et quod os et caro,: corpus, nequaquam vixerit et cogitaverit cum haesitaret, quaesivi an usquam audiverit de anima: dixit, ‘Quid anima? non scio quid anima.’ Tunc ei dicere dabatur quod is nunc anima sit, seu spiritus, quod scire posset inde quod supra caput meum sit nec insistat telluri; annon hoc percipere posset? tunc territus aufugit, clamans, ‘Spiritus sum, spiritus sum.’ Quidam Judaeus putabat prorsus vivere in corpore, usque adeo ut vix potuisset aliter persuaderi; et cum ei ostensum esset quod spiritus esset, usque instabat dicere quod homo sit, quia videt et audit; tales sunt qui in mundo corporei fuerunt. Perplura adhuc potuissent afferri, sed haec solum confirmationis causa; quod spiritus sit in homine qui sentit, non corpus.

448. Locutus cum multis qui in vita eorum corporis mihi noti fuerunt, et diu, per menses et annum, tam clara voce, sed interna, sicut cum amicis in mundo; cum quibus aliqua etiam intercesserunt commercia sermonis de statu hominis post mortem; mirati valde quod nemo in corporis vita sciat vel credat quod victurus ita post vitam corporis, cum tamen sit continuatio vitae, et talis ut transeat e vita obscura in perspicuam; et qui in fide in Dominum, in magis magisque perspicuam: voluerunt ut dicerem amicis eorum quod vivant, et quod scriberem ad eos; qui eorum status sint, quibus etiam plura narravi de statu amicorum eorum; [2] sed dixi, si dicerem aut scriberem, quod non crederent; vocarent phantasias, irriderent, peterent signa aut miracula antequam credant, sic exponerer eorum subsannationi: et quod haec vera sint, forte pauci credituri, nam negant corde quod sint spiritus; et qui non negant, usque nihil audire volunt quod aliquis cum spiritibus loqui possit. Talis fides de spiritibus nusquam fuit antiquis temporibus, sed hodie, cum ex cerebroso ratiocinio volunt explorare quid spiritus, quos omni sensu privant per definitiones et suppositiones; et quo eruditiores volunt esse, eo plus.

449. GENESEOS
CAPUT QUINTUM
De Caelo et Gaudio caelesti

QUID caelum et gaudium caeleste, nemo adhuc novit; qui de illo et de hoc cogitarunt, tam communem et tam crassam ideam conceperunt ut vix sit aliqua. Ex spiritibus qui recens e mundo in alteram vitam veniunt, optime scire potui qualem de caelo et de gaudio caelesti conceperunt notionem nam relicti sibi sicut forent in mundo, cogitant similiter: aliqua solum exempla licet afferre.

450. Quidam qui quoque visi in mundo prae aliis illustrati in Verbo, tam falsam conceperunt ideam de caelo quod putarent se esse in caelo cum in alto, et quod regere possent inde quae infra, ita esse in gloria sui, et eminenti prae aliis: illi quia tali phantasia erant, ut scirent quod in falso essent, sublati sunt in altum, et inde aliquid regere in inferioribus permissum; sed animadvertebant cum pudore quod hoc esset phantasiae caelum; et quod caelum non consisteret in alto, sed ubicumque is qui in amore et charitate est, seu in quo regnum Domini, nec velle eminere prae aliis: nam major velle esse aliis, non est caelum sed est infernum.

451. Quidam qui in vita corporis potens fuit prae aliis, in altera vita retinuit quod etiam imperare vellet; cui dictum quod in alio regno sit, quod aeternum et quod imperare ejus in terra mortuum sit; et quod nunc non aestimetur quisquam quam secundum bonum et verum et secundum misericordia Domini, in qua sit; tum, quod regnum hoc se habeat sicut in terra, ubi nullus aestimatur nisi propter opes, et propter gratiam apud principem; opes hic sunt bonum et verum, et gratia apud principem est misericordia Domini; si aliter velit imperare, rebellis est, nam in alius regno est: his audit pudefactus est.

452. Locutus cum spiritibus qui putabant caelum et gaudium caeleste in consistere ut maximi sint; sed dictum iis quod in caelo maximus sit qui minimus; nam qui minimus esse vult, maximam felicitatem habet; et quia maximam felicitatem habet qui minimus, sequitur inde quod sit maximi Quid est maximus esse nisi quam felicissimus? id quaerunt potentes per potentiam, et divites per divitias: et porro dictum quod non consistat caelum in eo ut desideret minimum esse propterea ut sit maximus, tunc enim spirat et cupit esse maximum; sed est quod ex corde aliis melius velit quam sibi, servire aliis eorum felicitatis gratia, ex nullo fine sui sed ex amore.

453. Quidam tam crassam ideam de caelo habent ut putent solum esse admissionem; immo esse conclave in quod admittantur per januam quae aperiatur; et ab iis qui ibi sunt janitores, introducantur.

454. Quidam, quod consistat in vita otiosa, in qua serviantur ab aliis; sed iis dictum quod nusquam aliqua felicitas consistat in eo ut quiescant et inde habeant felicitatem; ita quisque vellet habere felicitatem aliorum propter semet, et cum quisque, nullus haberet; talis vita foret non activa sed otiosa, in qua torpescerent, cum tamen notum iis esse posset quod absque vita activa, nulla vitae felicitas; vita angelica consistit in usu, et bonis charitatis; nam nihil felicius percipiunt quam ut spiritus ex mundo alluentes informent et doceant; ut inserviant hominibus, et regant spiritus malos apud eos ne vagentur extra limites, atque illis bonum inspirent; tum ut mortuos in vitam aeternitatis exsuscitent, et dein, si possint, quod animae tales sint, in caelum introducant {1}; ex quibus plus felicitatis percipiunt quam ut usquam describi possit; ita sunt imagines Domini; ita amant proximum plus quam semet; ideo est caelum: quare in usu, et ex usu, et secundum usum, hoc est, secundum bona amoris et charitatis, felicitas angelica. Qui talem ideam habuerant quod gaudium caeleste consisteret in eo ut otiosi essent, respirantes in otio gaudium aeternum, his dictis ut pudefierent, datum erat illis percipere qualis vita talis; et percepta quod tristissima, et quod pereunte sic omni gaudio, post paucum tempus eam fastidirent et nausearent.

@ 1 Text appears corrupt. Perhaps it should read si possit quod animae tales sint, ut in caelum introducant.$

455. Quidam inter instructissimos in Verbo cum vixit in mundo, talem ideam de gaudio caelesti habuit quod consisteret in lumine gloriae, sicut lumen cum radii solares aurei apparent; ita quoque in vita otiosa: ut nosset quod in falso, datum ei erat tale lumen, et is in medio lumine; tunc ita delectatus, sicut, ut quoque dixit, in caelo esset; sed ibi non diu subsistere potuit, nam paulatim taeduit eum, et factum nullum gaudium.

456. Qui instructissimi fuerunt, gaudium caeleste consistere dixerunt in vita absque praestandis bonis charitatis, solum ut laudent et celebrent Dominum, et quod ea esset vita activa; sed dictum quod laudare et celebrare Dominum, non sit talis vita activa sed effectus illius vitae, nam laudibus non opus habet Dominus sed vult ut praestent bona charitatis; secundum illa accipiunt a Domino felicitatem. At instructissimi ii non usque potuerant habere in bonis illis charitatis aliquam ideam gaudii sed servitutis, veram quod liberrimum sit, et cum ineffabili felicitate conjunctum, testati sunt angeli.

457. Fere omnes qui e mundo in alteram vitam veniunt, putant quod infernum sit simile unicuivis, et quod caelum sit simile unicuivis, cum tamen utrobivis indefinitae diversitates et varietates sint, et nusquam uni prorsus simile infernum, nec usquam uni prorsus simile caelum, ac alteri, sicut nusquam datur unus homo, spiritus ac angelus prorsus similis alteri: cum solum cogitarem quod bini essent prorsus similes aut aequales, horruerunt illi qui in mundo spirituum et qui in caelo angelico, dicentes quod omne unum formetur ex harmonia plurium, et quod tale unum sit qualis harmonia, et quod nusquam subsistere possit unum absolute sed unum harmonicum; ita omnis societas in caelis unum format, et omnes societates simul, seu universum caelum, unum, et hoc a solo Domino per amorem. Angelus quidam recensebat modo genera universalissima gaudiorum spirituum, seu primi caeli, circiter ad octo {1} et septuaginta et quadringenta: inde concludi potuit, quot innumera genera minus universalia, et quot innumerabiles species, quae sunt cujusvis generis; et cum tot ibi, quot indefinita genera felicitatum in caelo spirituum angelicorum, et adhuc magis in caelo angelorum.

@ 1 478 1.$

458. Mali spiritus aliquoties putarunt quod aliud caelum daretur quam Domini; quibus quoque quaerere, ubicumque possent, permissum, sed usque pudore affecti nusquam aliud caelum invenerunt: ruunt enim mali spiritus in vesania, tam ex odio in Dominum quam ex dolore infernali, et tales phantasias captant.

459. Caeli sunt tres, Primum est ubi spiritus boni, Secundum ubi spiritus angelici, Tertium ubi angeli: distinguuntur tam spiritus quam spiritus angelici et angeli, in caelestes et in spirituales, caelestes sunt qui per amorem fidem acceperunt a Domino, sicut illi qui ex Antiquissima Ecclesia, de quibus actum: spirituales sunt qui per cognitiones fidei acceperunt a Domino charitatem, ex qua accepta agunt.
Continuatio sequitur in fine hujus capitis.

CAPUT V
1. HIC liber nativitatum Hominis, die quo creavit DEUS Hominem; in similitudinem DEI fecit illum.
2. Masculum et feminam creavit illos; et benedixit illis; et vocavit nomen illorum Homo, die quo creati sunt.
3. Et vixit Homo triginta et centum annis; et genuit in similitudinem suam, secundum imaginem suam; et vocavit nomen ejus Sheth.
4. Et fuerunt dies Hominis, postquam genuit illum Shethum, octingenti anni; et genuit filios et filias.
5. Et fuerunt omnes dies Hominis, quibus vixit, nongenti anni et triginta anni; et mortuus est.
6. Et vixit Sheth quinque annis et centum annis, et genuit Enosh.
7. Et vixit Sheth, postquam genuit illum Enoshum, septem annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
8. Et fuerunt omnes dies Shethi, duodecim anni et nongenti anni; et mortuus est.
9. Et vixit Enosh nonaginta annis, et genuit Kenan.
10. Et vixit Enosh, postquam genuit illum Kenanem, quindecim annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
11. Et fuerunt omnes dies Enosh, quinque anni et nongenti anni; et mortuus est.
12. Et vixit Kenan septuaginta annis, et genuit Mahalalel.
13. Et vixit Kenan, postquam genuit illum Mahalalelem, quadraginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
14. Et fuerunt omnes dies Kenanis, decem anni et nongenti anni; et mortuus est.
15. Et vixit Mahalalel quinque annis et sexaginta annis, et genuit Jared.
16. Et vixit Mahalalel, postquam genuit illum Jaredum, triginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
17. Et fuerunt omnes dies Mahalalelis, quinque et nonaginta anni et octingenti anni; et mortuus est.
18. Et vixit Jared duobus et sexaginta annis et centum annis, et genuit Hanoch.
19. Et vixit Jared, postquam genuit illum Hanochum, octingentis annis; et genuit filios et filias.
20. Et fuerunt omnes dies Jaredi, duo et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est.
21. Et vixit Hanoch quinque et sexaginta annis, et genuit Methushelah.
22. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, postquam genuit illum Methushelahum, trecentis annis; et genuit filios et filias.
23. Et fuit omnes dies Hanochi, quinque et sexaginta anni et trecenti anni.
24. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, et non amplius, quia sumpsit illum Deus.
25. Et vixit Methushelah septem et octoginta annis et centum annis; et genuit Lamech.
26. Et vixit Methushelah, postquam genuit illum Lamechum, duobus et octoginta annis et septingentis annis; et genuit filios et filias.
27. Et fuerunt omnes dies Methushelah, novem et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est.
28. Et vixit Lamech duobus et octoginta annis et centum annis; et genuit filium.
29. Et vocavit nomen ejus Noah; dicendo, Is consolabitur nos ab opere nostro et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit JEHOVAH.
30. Et vixit Lamech, postquam genuit illum Noahum, quinque et nonaginta annis et quingentis annis; et genuit filios et filias.
31. Et fuit omnes dies Lamechi, septem et septuaginta anni e septingenti anni; et mortuus est.
32. Et fuit Noah filius quingentorum annorum; et genuit Noah Shem, Ham et Japheth.

460. CONTENTA

IN hoc capite agitur in specie de Antiquissimae Ecclesia propagatione in posteros, fere usque ad diluvium.

461. Ipsa Antiquissima Ecclesia, quae caelestis, est quae vocatur Homo et similitudo Dei, vers. 1.

462. Altera Ecclesia, quae non ita caelestis fuit ac Antiquissima Ecclesia, vocatur Sheth, de qua vers. 2, 3.

463. Tertia Ecclesia dicta fuit Enosh, vers. 6. Quarta Ecclesia Kenan, vers. 9. Quinta Ecclesia Mahalalel, vers. 12. Sexta Ecclesia Jared, vers. 15. Septima Ecclesia Hanoch, vers. 18. Octava Ecclesia Methushelah, vers. 21.

464. Ecclesia Hanoch dicta describitur, quod ex revelatis perceptis Antiquissimae Ecclesiae doctrinam fecerit; quae tametsi illo tempore nulli usui fuit, usque conservata in usum posteritatis quod est, quod ‘Hanoch non amplius, quia sumpsit illum Deus,’ vers. 22-24.

465. Nona Ecclesia dicta fuit Lamech, vers. 25.

466. Decima, parens trium Ecclesiarum post diluvium, est Noah; quae Ecclesia vocanda est Ecclesia Antiqua, vers. 28, 29.

467. Describitur Lamech quod apud illam nihil de Antiquissimae Ecclesiae perceptione residuum fuerit; et Noah quod nova Ecclesia vers.29.

468. SENSUS INTERNUS

Ex illis quae in priore capite dicta et ostensa sunt, constat quod per ‘nomina’ significatae sint haereses et doctrinae; inde constare potest quod per nomina in hoc capite nec significentur personae sed res, et hic doctrinae, seu Ecclesiae, quae conservatae sunt, utcumque etiam mutatae, ab antiquissima Ecclesia usque ad Noahum. Sed cum Ecclesia se ita res habet, quod temporis tractu decrescat et tandem remaneat inter paucos; pauci illi apud quos remansit tempore diluvii, vocati sunt Noah. [2] Quod decrescat vera Ecclesia et maneat apud paucos, constare potest ab aliis Ecclesiis quae similiter decreverunt; qui remanent, in Verbo vocantur ‘reliquiae,’ ac ‘residuum,’ et quidem
‘in medio seu meditullio terrae’: in universali se res habet sicut in particulari; seu sicut in Ecclesia, ita in singulis hominibus: nisi apud unumquemvis a Domino conservarentur reliquiae, non potuisset non perire aeterna morte, nam in reliquiis est vita spiritualis et caelestis; similiter in communi seu universali, nisi forent semper aliqui apud quos Ecclesia seu vera fides, periret genus humanum; nam propter aliquot, ut notum est, conservatur civitas, immo totum quoddam regnum. Se habent illa sicut in homine cor; quamdiu cor integrum est, circumjacentia viscera possunt vivere; at cum illud languidum, tales occupat omnia et moritur homo. Reliquiae ultimae sunt quae significantur per ‘Noahum,’ nam ceteroquin, ut in cap. seq. vers. 12 constat, ‘tota terra corrupta erat.’ [3] De reliquiis illis apud hominem quemcumque et in Ecclesia, agitur passim apud Prophetas; ut apud Esaiam,
Relictus in Zione, et residuus in Hierosolyma, sanctus dicetur Ipsi, omnis scriptus ad vitas in Hierosolyma, cum laverit Dominus sordes {x}filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae abluerit e medio ejus, iv 3, 4;
ubi de reliquiis, per quas significantur reliquiae Ecclesiae, tum hominis Ecclesiae, praedicatur ‘sanctum’; nam residui in Zione et Hierosolyma, ideo quod residui, non potuerunt sancti esse: similiter apud eundem,

Erit in die illo, non addent amplius reliquiae Israelis, et evasio domus Jacobi, inniti percussori suo; et innitetur Jehovae Sancto Israelis in veritate; reliquiae revertentur; reliquiae Jacobi, ad Deum potentem, x 20-22:
apud Jeremiam,
In diebus illis, et in tempore illo,… quaeretur iniquitas Israelis, sed non illa; et peccata Jehudae, et non invenientur; quia condonabo ei, quem residuum fecero, l 20:
apud Micham,
Erunt reliquiae Jacobi in medio populorum multorum, sicut ros a cum Jehovah, sicut imbres super herba, v 6.
[4] Residuum, seu reliquiae, hominis aut Ecclesiae, repraesentatae quoque sunt per ‘decimas,’ quae sanctae fuerunt; inde quoque numerus decimarius sanctus, quare de residuis praedicantur decem; ut apud Esaiam,
Removebit Jehovah hominem, et multa {1} relicta in medio terrae; et adhuc in ea pars decima, et revertetur, et erit ad exterminandum, sicut quercus et ilex, quando {2} ejicitur stirps de iis, semen sanctitatis stirps ejus, vi 12, 13;
ubi residuum vocatur ‘stirps sanctitatis:’ apud Amosum,
Sic dixit Dominus Jehovih, Urbs exiens mille, residuos faciet centum, et exiens centum, residuos faciet decem domui Israelis, v 3;
in his et pluribus locis in sensu interno significantur reliquiae de quibus: quod propter reliquias Ecclesiae conservetur civitas, constat ex illo quod dictum Abrahamo de Sodoma,
Abrahamus dixit, Forte inveniantur ibi decem; et dixit, Non perdam propter decem, Gen. xviii 32.

@ 1 Sch. has multiplicabitur deserta; A.V. translates ‘a great forsaking’; R.V. ‘The forsaken places be many.’ Note that S. has relicta not reliquiae, and thus gives the correct translation of the Heb.$

@ 2 From the Heb. it seems that the clause might read quae quando ejicitur: stirps est in iis.$

469. Vers. 1. Hic liber nativitatum Hominis, die quo creavit Deus hominem; in similitudinem Dei fecit illum. ‘Liber nativitatum’ est recensio eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima: ‘die quo creavit Deus hominem’ est quod spiritualis factus: ‘in similitudinem Dei fecit illum’ est quod caelestis factus: ita est descriptio Ecclesiae Antiquissimae.

470. Quod ‘liber nativitatum’ sit recensio eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima, a sequentibus satis constat; nam nomina nusquam hic usque ad cap. xi seu ad Eberum, significant personas sed res. Antiquissimo tempore distinctum fuit humanum genus in domos, familias, et gentes; ‘domum’ constituit maritus et uxor cum liberis eorum, tum etiam aliqui ex familia eorum qui serviebant: ‘familiam’ constituerunt domus pauciores aut plures quarum una non
procul ab altera habitavit, sed usque non una: ‘gentem’ constituerunt familiae pauciores aut plures.

471. Quod ita habitaverint, nempe soli inter se, distincti modo in domos, familias, et gentes, causa erat ut integra sic conservaretur Ecclesia; ut omnes domus et familiae penderent a parente, et sic permanerent in amore et vero cultu; praeter etiam quod unaquaevis domus peculiarem genium distinctum ab altera habuit; nam notum est quod liberi, immo posteri, a parentibus suis trahant genium, et tales notas characteristicas ut ex facie et pluribus aliis dignosci queant; ne itaque indolum fieret confusio, sed distinctio accurata esset, beneplacuit Domino ut sic habitarent: ita Ecclesia repraesentabat ad vivum regnum Domini, nam in regno Domini sunt innumerabiles societates, quaelibet ab altera distincta secundum differentias amoris et fidei: hoc est, quod prius dictum, ‘solus vivere’; et hoc est, quod etiam dictum, ‘tentoria habitare’: et hoc est quod beneplacuit Domino, ut Ecclesia Judaica quoque faceret, quod in domos, in familias, in gentes, distincti essent, et quisque matrimonium contraheret intra familias, eadem causa; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

472. ‘In die, quo creavit Deus hominem’ quod sit cum spiritualis factus et ‘in similitudinem Dei fecit illum’ quod sit cum caelestis factus, constat ab illis quae prius dicta et ostensa sunt; vox ‘creare’ proprie spectat hominem cum e novo creatur seu regeneratur; et ‘facere’ cum perficitur; quare in Verbo accurata fit distinctio inter creare, formare et facere, sicut etiam prius cap. ii ubi agitur de spirituali homine facto caelesti, ‘quievit Deus ab omni opere suo, quod creavit Deus faciendo,’ et passim alibi, ubi ‘creare’ spectat hominem spiritualem, et ‘facere,’ quod est perficere, spectat hominem caelestem; videatur, n. 16 et 88.

473. Quod ‘similitudo Dei’ sit caelestis homo, et ‘imago Dei’ spiritualis, etiam prius ostensum est, nam imago est ad similitudinem, et similitudo est effigies, nam caelestis homo prorsus a Domino regitur ut Ipsius similitudo.

474. Cum itaque de nativitate seu propagatione Ecclesiae Antiquissimae agitur, primum describitur hic, quod a spirituali facta sit caelestis, nam sequuntur propagationes inde.

475. Vers. 2. Masculum et feminam creavit illos; et benedixit illis; et vocavit nomen illorum Homo, die quo creati sunt. Per ‘masculum et feminam’ significatur conjugium inter fidem et amorem: per ‘vocare nomen illorum Homo’ significatur quod Ecclesia, quae imprimis Homo vocatur.

476. Quod per ‘masculum et feminam’ significetur conjugium inter fidem et amorem, prius dictum et ostensum est, nempe quod ‘masculus aut vir’ significet intellectum et quae sunt intellectus, ita quae sunt fidei; et quod ‘femina’ significet voluntatem seu quae sunt voluntatis, ita quae sunt amoris; quare etiam dicta est Havah, a vita quae solius amoris est: ideo per ‘feminam’ quoque significatur Ecclesia ut prius quoque ostensum, et per ‘masculum’ vir Ecclesiae. Agitur hic de statu Ecclesiae cum fuit spiritualis, et quae mox facta est caelestis quare praecedit masculus, similiter ac cap. i 26, 27 vox ‘creare’ etiam spectat spiritualem hominem: mox autem cum conjugium factum seu Ecclesia caelestis facta, tunc nec ‘masculus et femina,’ sed Homo dicitur, qui utrumque ex conjugio significat; quare sequitur mox ‘et vocavit nomen illorum Homo,’ quo significatur Ecclesia.

477. Quod ‘Homo’ sit Ecclesia Antiquissima, saepius prius dictum et ostensum est; nam in supremo sensu est Ipse Dominus solus Homo; inde caelestis Ecclesia appellatur ‘Homo’ quia similitudo inde dein spiritualis quia imago; sed in communi sensu omnis vocatur ‘homo’ qui intellectum humanum habet, nam ab intellectu homo es homo, et magis homo unus quam alter, tametsi distinctio foret homini ab homine secundum fidem amoris in Dominum. [2] Quod Antiquissima Ecclesia, et omnis vera Ecclesia, et inde qui sunt Ecclesiae, seu qui sunt ex amore et fide in Dominum, principaliter dicantur ‘Homo, constat ex Verbo; ut apud Ezechielem,
Multiplicare faciam super vobis hominem, omnem domum Israelis totam;… multiplicare faciam super vobis hominem

et bestiam, ut multiplicentur et fructificent; et {x}habitari faciam vos juxta antiquitates vestras, et bonum faciam prae initiis vestris;… ambulare faciam super vobis hominem, populum meum Israelem, xxxvi 10-12;
ubi Antiquissima Ecclesia significatur per ‘antiquitates,’ Antiqua Ecclesiae per ‘initia,’ primitiva seu gentium Ecclesia per ‘domum
Israelis’ et ‘populum Israelem,’ quae Ecclesiae vocantur Homo: [3] apud Mosen.

Memento dierum aeternitatis, intelligite annos generatione et generationis,… cum hereditatem daret Altissimus gentibus, cum separaret filios hominis, constituit terminos populorum, juxta numerum filiorum Israelis, Deut. xxxii 7, 8;
ubi Antiquissima Ecclesia intelligitur per ‘dies aeternitatis,’ Antiquae Ecclesiae per ‘generationem et generationem’; vocantur ‘filii hominis’ qui fuerunt in fide in Dominum, quae fides est ‘numerus filiorum Israelis.’ Quod regeneratus dicatur homo, apud Jeremiam,

Vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas; et ad caelos, et non lux eorum;… vidi et ecce non homo, et omnis avis caelorum avolarunt, iv 23, 25;
ubi ‘terra’ pro externo homine, ‘caelum’ pro interno, ‘homo’ pro
amore boni, ‘avis caelorum’ pro intellectu veri: [4] apud eundem,
Ecce dies venientes,… et seminabo domum Israelis et domum Jehudae semine hominis et semine bestiae, xxxi 27;
ubi ‘homo’ pro interno homine, ‘bestia’ pro externo: apud Esaiam,
Desistite vobis ab homine, in cujus naso spiritus, quanti namque aestimatus ille? ii 22;
‘homo’ pro homine Ecclesiae: apud eundem,

Elongabit Jehovah hominem, et multa relicta in medio terrae, vi 22;
ubi de vastatione hominis ut non amplius bonum et verum: apud eundem,
Exurentur habitatores terrae, et relictus erit homo pusillum, xxiv 6;
ibi ‘homo’ pro illis qui fidem habent: apud eundem,
Desolatae sunt semitae, cessavit transiens semitam; irritum reddidit foedus, contempsit urbes, non reputavit hominem, luget et languescit terra, xxxiii 8, 9;
pro homine, qui in lingua Hebraea est Enosh: apud eundem,
Pretiosum faciam hominem prae auro puro, et hominem prae auro Ophiris; propterea caelum commovebo, et concutietur terra e loco suo, xiii 12, 13;
ubi ‘homo’ primum nominatus est Enosh, dein nominatus est Adam.

478. Quod Adam dicatur, causa est quia vox Hebraea Adam significat hominem; at quod nusquam nomine proprie Adam dictus sed Homo, constat manifeste hic et prius, quod non in singulari sed in plurali dicatur, aut quod de utroque praedicetur tam de viro quam de femina, uterque simul dicitur Homo; quod de utroque, quisque potest ex verbis videre, nam dicitur, ‘Vocavit nomen illorum Homo, in die quo creati sunt,’ similiter cap. i, ‘Faciamus hominem in imaginem nostram,… et dominabuntur in pisces maris,’ [vers.] {x} 26, 28; inde quoque constare potest quod non de omnium primo aliquo homine creato, sed de Antiquissima Ecclesia, agatur.

479. Per ‘nomen vocare’ seu ‘nomine vocare’ significatur in Verbo nosse qualis est, ut prius ostensum, hic quis esset Antiquissima Ecclesia; nempe quod Homo sumptus de humo seu regeneratus Domino, nam Adam est humus; et dein cum caelestis factus, quod Homo prae aliis ex fide amoris in Dominum.

480. Quod ‘Homo vocati die quo creati’ constat quoque capite i 26, 27, nempe in fine sexti diei, qui respondet vesperae sabbati seu cum sabbatum aut septimus dies incohavit; nam septimus dies seu sabbatum, est caelestis homo, ut prius ostensum.

481. Vers. 3. Et vixit Homo triginta et centum annis; et genuit ii similitudinem suam, secundum imaginem suam; et vocatur nomen ejus Sheth. Per ‘triginta et centum annos’ significatur tempus antequam nova Ecclesia orta, quae quia non ita absimilis fuit Antiquissimae dicitur quod ‘nata in similitudinem ejus, et secundum imaginem ejus’ sed ‘similitudo’ spectat fidem et ‘imago’ amorem; haec Ecclesia dicta est ‘Sheth.’

482. Quid anni et numeri annorum qui in hoc capite occurrunt in interno sensu significant, nondum alicui notum est; qui in sensu litterae sunt, ii putant annos esse saeculares; sed hic usque ad cap. xli nihil historicum, sicut in sensu litterae apparet, continetur, sed omni: et singula continent alia; sicut nomina, ita quoque numeri. In Verbo occurrit passim numerus ternarius, tum quoque septenarius, et ubique significant aliquod sanctum seu sacrosanctum quoad status, quos tempora aut alia involvunt aut repraesentant; simile in minimus inter vallis ac in maximis, nam sicut partes sunt totius, ita minima sunt maximorum; nam similiter se habebunt, ut totum ex partibus aut maximum a minimus convenienter existat; [2] ut apud Esaiam,

Nunc locutus est Jehovah dicendo, In tribus annis, secundum annos mercenarii, et vitis reddetur gloria Moabi, xvi 14:
apud eundem,
Dixit Dominus ad me, In adhuc anno, juxta annos mercenarii, et consumetur omnis gloria Kedaris, xxi 16;
ubi significantur tam minima quam maxima intervalla: apud Habakkuk,

Jehovah, audivi famam Tuam, reveritus sum, Jehovah, opus Tuum, in medio annorum vivifica illud, in medio annorum nota facias, iii 2;
ubi ‘medium annorum’ pro Adventu Domini; etiam in minoribus intervallis pro omni Domini adventu, ut cum regeneratur homo; in majoribus, dum e novo Ecclesia Domini exsurgit. Vocatur etiam ‘annus redemptorum,’ apud Esaiam,
Dies ultionis in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venit, lxiii 4;
sicut etiam ‘anni millenarii’ quibus vinctus erit satanas, Apoc. xx 2, {x}3, 7; et ‘mille anni’ resurrectionis primae, Apoc. xx 4-6, nusquam significant mille annos, sed status eorum; nam sicut ‘dies,’ ut prius ostensum, etiam ‘anni’ pro statu accipiuntur, et status describuntur per numerum annorum. Inde constare potest quod tempora in hoc capite involvant quoque status, nam unaquaevis Ecclesia in alio statu perceptionis fuit quam altera, secundum differentias indolis ex hereditario et actuali.

483. Per nomina quae sequuntur, ut per Sheth, Enosh, Kenan, Mahalalel, Jared, Hanoch, Methushelah, Lamech, Noah, significantur totidem Ecclesiae quarum prima et principalis fuit quae ‘Homo’ dicta. Ecclesiarum principale fuit perceptio; quare differentiae Ecclesiarum istius temporis imprimis fuerunt differentiae perceptionum. De perceptione hic licet memorare, quod in universo caelo non nisi quam perceptio boni et veri regnet, et talis ut describi nequeat, cum differentia innumerabili, adeo ut una societas non similem perceptionem habeat ac altera; perceptionum ibi dantur genera et species, et genera sunt innumerabilia, et cujusvis generis species similiter innumerabiles, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Cum innumerabilia genera, et cujusvis’ generis innumerabiles species, et innumerabiliora adhuc specierum partialia dentur, constare potest quam parum ut sit paene nihil, hodie orbis sciat de caelestibus et spiritualibus, cum ne quidem sciat quid perceptio, et si dicitur, nec credat quod sit; ita quoque in aliis. [2] Ecclesia Antiquissima repraesentabat caeleste Domini regnum, etiam quoad differentias genericas et speciales perceptionum; sed quia perceptio quid sit, in communissimo suo hodie prorsus nescitur, quare si perceptionum genera et species harum Ecclesiarum dicerentur, nihil nisi quam peregrina et ignota traderentur: in domos, familias et gentes ideo distincti fuerunt, et intra domos et familias contrahebant matrimonia, ob causam ut genera et species perceptionum existerent, et non aliter quam secundum propagationes indolum a parentibus derivarentur; quare qui ab Antiquissima Ecclesia fuerunt, etiam in caelo cohabitant.

484. Quod Ecclesia quae ‘Sheth’ dicta, proxime similis fuerit Ecclesiae Antiquissimae, constat inde quod dicatur quod ‘Homo genuerit in similitudinem suam, secundum imaginem suam, et vocavit nomen ejus Sheth’; ‘similitudo’ spectat fidem et ‘imago’ amorem, nam quod non fuerit sicut Antiquissima Ecclesia quoad amorem et inde fidem in Dominum, constat ex eo quod mox prius dicat ‘Masculum et feminam creavit illos, benedixit illis, et vocavit nomen illorum Homo,’ quibus significatur homo spiritualis sexti diei, ut prius dictum; quare similitudo ejus fuit, sicut spiritualis sexti diei quod est quod amor non ita principale fuit, sed usque quod fides amori conjuncta.

485. Quod hic alia Ecclesia per Sheth intelligatur quam quae prius, cap. iv 25, per Sheth descripta est, videatur ibi n. 435. Quod simili nomine vocatae sint Ecclesiae diversae doctrinae, constat ex illis quae in praecedente capite vers. 17 et 18 vocatae sunt Hanoch et Lamech, quod hic aliae similiter appellatae Hanoch et Lamech vers. 21 et 30.

486. Vers. 4. Et fuerunt dies Hominis, postquam genuit illum Shethum, octingenti anni; et genuit filios et filias. Per ‘dies’ significabant tempora et status in genere: per ‘annos’ tempora et status in specie per ‘filios et filias’ significantur vera et bona quae perceperunt.

487. Quod per ‘dies’ significentur tempora et status in genere in capite primo ostensum est, ubi ‘dies creationis’ nihil aliud significant communissimum est in Verbo omne tempus appellare ‘dies,’ sicut hic manifeste, inque vers. seq. 5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 27, 31; quare etiam status temporum in genere quoque per ‘dies’ significantur; cumque adjiciuntur anni, tunc per annorum tempora significantur quales status, ita status in specie. [2] Antiquissimi habebant suos numeros per quos significabant varia Ecclesiae, sicut numeros tres, septem, decem duodecim, et plures quos ex illis et aliis componebant, et sic comprehendebant status Ecclesiae; quare numeri hi arcana continent, quae explicare multis opus; erat computus statuum Ecclesiae; etiam passim simile in Verbo, cumprimis prophetico, occurrit; etiam in ritibus Ecclesiae Judaicae sunt numeri tam temporum quam mensurarum ut circa sacrificia, minhas, oblationes et alia, qui ubivis significant sancta applicate; quare quae hic ‘octingenti,’ et in sequente versi ‘nongenti et triginta,’ et porro numeri annorum in sequentibus, in specie involvunt, sunt plura quam usquam tradi possunt; nempe
mutationes status Ecclesiae illorum applicate ad statum eorum communem. In sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicendum
quid simplices numeri usque ad duodecim significant, qui nisi prius
sciantur, non capi potest quid significant numeri compositi.

488. Quod ‘dies’ significet status in genere, et ‘anni’ status in specie, constare etiam potest ex Verbo, ut dictum; ut apud Ezechielem,

Appropinquare fecisti dies tuos, et venisti usque ad annos tuos,” xxii 4;
ubi de iis qui abominanda faciunt et peccatorum mensuram implent,
ita de talium statu hic praedicantur in genere ‘dies,’ in specie ‘anni:’
apud Davidem,
Dies super dies regis addes, anni ejus sicut generationis et generationis, Ps. lxi 7 [A.V. 6];
de Domino et Ipsius regno, ubi etiam ‘dies et anni’ pro statu Ipsius regni: apud eundem,
Cogitavi dies ab antiquo, annos saeculorum, Ps. lxxvii 6 [A.V.5];
ubi ‘dies ab antiquo’ sunt status Ecclesiae Antiquissimae, et ‘anni
saeculorum’ status Ecclesiae Antiquae: apud Esaiam,
Dies ultionis in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venit, lxiii 4;
pro ultimis temporibus, ubi ‘dies ultionis’ pro statu damnationis, et ‘anni redemptorum’ pro statu beatitudinis: similiter apud eundem,
Ad proclamandum annum beneplaciti Jehovae, et diem
quis Deo nostro, ad consolandum omnes lugentes, lxi 2;
ubi etiam dies ut et anni dicuntur et significant status: apud
Jeremiam,
Renova dies nostros sicut antiquitus, Thren. v 21;
ubi manifeste pro statu: [2] apud Joelem,
Venit dies Jehovae, quia propinquus, dies tenebrarum et

caliginis, dies nubis et obscuritatis,… sicut ille, non factus est a saeculo, et post eum non addet usque in annos generationis et generationis, ii 1, 2, 11;
ubi ‘dies’ pro statu tenebrarum, caliginis, nubis et obscuritatis,
cujuscumque in particulari et omnium in genere: apud Zachariam,
Removebo iniquitatem terrae istius in die uno, in die illo… clamabitis vir ad socium suum, ad subter vitem, et ad subter ficum, iii 9, 10:
et alibi,
Erit dies unus, ille notus est Jehovae, non dies, nec nox; et fiet, ad tempus vesperae erit lux, xiv 7;
ubi manifeste, quod status, quia dicitur ‘erit dies, non dies nec nox ad tempus vesperae lux:’ {x}tum ex illis quae in decalogo,
Honora patrem tuum, et matrem tuam,… ut prolongentur dies tui, et ut sit bene tibi super humo, Deut. v 16; xxv 15;
ubi ‘prolongare dies’ non significat longaevitatem sed statum felicem. [3] In sensu litterae non aliter videri potest quam quod ‘dies’ significet tempus, sed in sensu interno significat statum; angeli, qui in sensu interno Verbi sunt, non sciunt quid tempus, nam illis non est sol et luna distinguens tempora, proinde non sciunt quid dies et annus, se quid status et ejus mutationes; quare coram angelis, qui in sensu interno Verbi sunt, quicquid est materiae, spatii et temporis, disparet ut quae in sensu litterae apud Ezechielem,
Propinquus est dies, et propinquus dies Jehovae, dies nubis tempus gentium erit, xxx 3:
et apud Joelem,
Ah diei, quia propinquus dies Jehovae, et sicut vastatio, i 15;
ubi ‘dies nubis’ pro nube seu falsitate; ‘dies gentium’ pro gentibus seu malitia; ‘dies Jehovae’ pro vastatione. Cum temporis noti removetur, manet notio status rerum, quae tempore illo fuerunt Similiter se habet cum ‘diebus et annis’ in hoc capite, qui toties nominantur.

489. Quod per ‘filios et filias’ significentur vera et bona qua perceperunt, et quidem per ‘filios’ vera et per ‘filias’ bona, e: permultis locis apud Prophetas constare potest; conceptus enim et partus Ecclesiae in Verbo, sicut antiquitus, nominati sunt filii et filiae, ut apud Esaiam,
Ambulabunt gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tui, attolle circumcirca oculos tuos, et vide, omnes ii congregantur, et veniunt ad te, filii tui e longinquo venient, et filiae tua ad latus nutrientur; tunc videbis et afflues; et stupebit, et dilatabit se cor tuum, lx 3-5;
ubi ‘filii’ pro veris, et ‘filiae’ pro bonis: apud Davidem,
Libera me et eripe me e manu filiorum alienigenae, quorum os loquitur vanitatem;… filii nostri sicut plantationes magnae factae in pueritiis suis, filiae nostrae sicut anguli, excisi forma templi, Ps. cxliv 11, 12;
‘filii alienigenae’ pro veris spuriis seu falsis, ‘filii nostri’ pro doctrinalibus veri, ‘filiae’ pro doctrinalibus boni: apud Esaiam,
Dicam septentrioni, Da; et austro, Ne inhibe; adduc filio Meos e longinquo, et filias Meas ab extremitate terrae,…
educens populum caecum, et oculi ei erunt; et surdos, et aures eis, xliii 6,8;
ibi ‘filii’ pro veris, ‘filiae’ pro bonis, ‘caeci’ pro iis qui videbunt vera, ‘surdi’ pro iis qui obtemperant: apud Jeremiam,
Pudor comedit laborem patrum nostrorum a pueritiis nostris, pecus eorum, armentum eorum, filios eorum, et filias {x}eorum, iii 24;
ibi ‘filii et filiae’ pro veris et bonis. [2] Quod nati et filii pro veris, apud Esaiam,

Non jam pudefiet Jacobus, et non jam facies ejus pallescent; quia cum videbit ille natos suos, opus manuum Mearum, in medio ejus sanctificabunt nomen Meum, et sanctificabunt Sanctum Jacobi, Deumque Israelis formidabunt, scient errantes spiritu intelligentiam, xxix 22-24;
‘Sanctus Jacobi, Deus Israelis’ pro Domino, ‘nati’ pro regeneratis, quibus intelligentia boni et veri, ut quoque explicatur: apud eundem,
Canta sterilis, non pepererat, quia multi filii desolatae prae filiis maritatae, liv 1;
‘filii desolatae’ pro veris Ecclesiae primitivae seu gentium, ‘filii maritatae’ pro veris Ecclesiae Judaicae: apud Jeremiam,
Tentorium Meum devastatum est, et omnes funes Mei evulsi, filii Mei egressi Me, et non illi, x 20;
‘filii’ pro veris: apud eundem,
Erunt filii ejus sicut olim, et congregatio eorum coram Me constabit, xxx 20;
pro veris Ecclesiae Antiquae: apud Zachariam,

Excitabo filios tuos Zion, cum filiis tuis Javan, et ponam te sicut gladium potentis, ix 13;
pro veris amoris fidei.

490. Quod ‘filia’ pro bonis, est multoties in Verbo; ut apud Davidem,

Filiae regum in pretiosis tuis; adsistit regina ad dextram Nam in auro optimo Ophiris;… filia Tyri in munere, tota gloriosa filia regis intus, ex ocellaturis auri vestis ejus,… loco patrum tuorum erunt filii tui, Ps. xlv 10-17 [A.V. 9-16];
ubi bonum et pulchrum amoris et fidei per ‘filiam’ describitur: inde Ecclesiae vocantur ‘filiae,’ et quidem ex bonis, ut ‘filia Zionis et filia Hierosolymae,’ Esai. xxxvii 22; et multoties alibi: vocantur etiam ‘filiae populi,’ Esai. xxii 4; ‘filia Tarshish,’ Esai. xxiii 10; ‘filia Zidonis,’ ibid. vers. 12; ‘filiae in agro,’ Ezech. xxvi 6, 8.

491. Eadem significantur per filios et filias in hoc capite vers. 4, 7, 10, 13, 16, 19, 26, 30, sed qualis Ecclesia, tales ‘filii et filiae’ seu tali bona et vera; hic sunt vera et bona quae distincte perceperunt, qui praedicantur de Ecclesia Antiquissima, principali et parente reliquarum et succedentium.

492. Vers. 5. Et fuerunt omnes dies Hominis, quibus vixit nongenti anni et triginta anni; et mortuus est. Per ‘dies et anno; significantur hic tempora et status, ut prius: ‘quod mortuus sit’ significat quod talis perceptio non fuit.

493. Quod per ‘dies et annos’ significentur tempora et status, non diutius immorandum est; solum hic dicendum quod in mundo non possint non esse tempora et mensurae quibus numeri applicentur quia in ultimis naturae; sed quoties applicantur, per numeros dierum et annorum, tum per numeros mensurarum, significatur aliqui abstracte a temporibus et mensuris secundum numeri significationem sicut quod sex dies laboris sint, et septimus sanctus, de quibus supra; quod jubilaeum quovis quadragesimo nono anno proclamaretur, et quinquagesimo celebraretur: quod tribus Israelis essent duodecim, quot apostoli Domini: quod septuaginta seniores, sicut totidem discipuli Domini: et perplura alia; ibi numeri sunt qui peculiare quoddam significant abstracte ab illis quibus applicati; cumque abstrahuntur, tunc sunt status qui per numeros significantur.

494. Quod ‘mortuus esse’ significet quod talis perceptio non fuit, constat ex significatione vocis ‘mori,’ quae significat omne quo desinit esse quale fuit, sicut apud Johannem,
Angelo Ecclesiae, quae in Sardibus, scribe, Haec dicit, qui habet septem spiritus, et septem stellas, Novi opera tua, quo dicaris vivere, sed mortuus es; esto vigilans, et stabili reliqua moribunda, non enim inveni opera tua perfecta coram Deo Apoc. iii 1, 2:
apud Jeremiam,
Projiciam matrem tuam, quae genuit te, super terram aliam ubi non geniti estis, ibique moriemini, xxii 26;
ubi ‘mater’ pro Ecclesia. Se enim res habet cum Ecclesia, ut dictum, quod decrescat et degeneretur et quod prisca integritas pereat, ex causa imprimis quod malum hereditarium augeatur, nam unusquisque parens novum malum hereditario addit; omne malum actuale apud parentes induit speciem naturae et cum saepe recurrit fit naturale e additur hereditario et transplantatur in liberos et sic in posteros; ita augetur malum hereditarium in posteris immensum; quod unusquisque nosse ‘potest ex mala indole liberorum prorsus simili parentum eorum et avorum. [2] Falsissima prorsus opinio est eorum qui putant non dari aliquod malum hereditarium praeter quod implantatum aiunt esse ab Adamo, videatur n. 313, cum tamen unusquisque per actualia sua peccata hereditarium malum facit, ac acquisitis a parentibus suis adjicit, et sic cumulat, quod remanet in omni posteritate; nec nisi quam in illis temperatur qui a Domino regenerantur. Haec primaria causa est quod omnis Ecclesia degeneretur; ita quoque Antiquissima.

495. Quomodo Antiquissima Ecclesia decrevit, non constare potest nisi sciatur quid perceptio, nam Ecclesia perceptiva fuit qualis hodie nulla datur. Perceptio Ecclesiae constat in eo ut percipiant a Domino quid bonum et verum, sicut angeli; non ita quid bonum et verum societatis civilis, sed quid bonum et verum amoris et fidei in Dominum; ex confessione fidei confirmata ex vita, constare potest qualis sit et num sit.

496. Vers. 6. Et vixit Sheth quinque annis et centum annis, et genuit Enosh. ‘Sheth,’ ut dictum, est altera Ecclesia, minus caelestis quam Antiquissima parens, usque una Antiquissimarum: ‘quod vixerit quinque et centum annis’ significat tempora et status, ut prius: ‘quod genuerit Enosh’ significat quod alia Ecclesia ab illis descenderit quae dicta est ‘Enosh.’

497. Quod ‘Sheth’ sit altera Ecclesia minus caelestis quam Antiquissima parens, usque una Antiquissimarum, constat ex illis quae prius de Sheth ad vers. 3 dicta sunt: se habet res cum Ecclesiis, ut quoque dictum, quod paullatim et successu temporum decrescant quoad essentialia; ex causa imprimis, de qua prius.

498. Quod ‘genuerit Enosh’ significet quod alia Ecclesia ab illis descenderit quae dicta est ‘Enosh,’ etiam constat inde quod nomina in hoc capite nihil aliud significent quam Ecclesias.

499. Vers. 7, 8. Et vixit Sheth, postquam genuit illum Enoshum, septem annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Shethi, duodecim anni et nongenti anni; et mortuus est. ‘Dies et annorum numeri’ hic ut prius, significant tempora et status: ‘filii et filiae’ significant hic ut prius: similiter quod ‘mortuus sit.’

500. Vers. 9. Et vixit Enosh nonaginta annis, et genuit Kenan. Per ‘Enosh,’ ut dictum, significatur tertia Ecclesia, adhuc minus caelestis quam Ecclesia Sheth, usque una Antiquissimarum’ ‘Kenan’ significatur quarta Ecclesia, quae prioribus successit.

501. Ecclesiae temporum tractu sibi succedentes, et quarum una ab altera dicitur nata, se habuerunt sicut se habet cum fructibus aut cum eorum seminibus, quod in medio illorum seu in intimis sint fructuum quasi fructus, seu seminum quasi semina, ex quibus vivunt quasi ordine succedentia; nam quo remotius inde versus peripherias, eo minus essentiae fructus aut seminis, usque tandem ut sint modo cuticulae seu involucra, in quae fructus aut semina desinunt. Aut sicut in cerebro, in cujus intimis sunt subtilia organica, substantiae corticales dicta, ex quibus et per quae animae operationes procedunt; ex quibus ordine succedunt puriora involucra, tum densiora, tandem communia quae vocantur meninges, quae terminantur in adhuc communioribus et tandem in communissimo quod est cranium.

502. Tres illae Ecclesiae, ‘Homo, Sheth et Enosh,’ constituunt Antiquissimam, usque cum differentia perfectionis quoad perceptione perceptivum primae Ecclesiae passim diminutum est in sequentibus et factum communius; sicut, ut dictum, de fructu aut semine, aut de cerebro; perfectio consistit in facultate distincte percipiendi, quae diminuitur cum non ita distincte sed communius; tunc loco clarioris perceptionis succedit obscurior, et sic incipit evanescere.

503. Perceptivum Ecclesiae Antiquissimae non solum constabat in eo quod perceperint quid bonum et verum, sed in felici et jucundo bonum agendi; absque felici et jucundo bonum agendi, perceptivum non est vivum, sed inde vivit; vita amoris et inde fidei qualis fuit Antiquissimae Ecclesiae, est vita dum in usu seu in bono et vero usus; ex usu, per usum et secundum usum datur vita a Domino; inutili nulla potest esse vita, nam quicquid inutile est, rejicitur: in illo fuerunt similitudines Domini; quare etiam in perceptivis facti sunt imagines; perceptivum est nosse quid bonum et verum, ita quid fidei; qui in amore est, is non delectatur nosse, sed facere bonum et verum, hoc est, usui esse.

504. Vers. 10, 11. Et vixit Enosh, postquam genuit illum Kenanem, quindecim annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Enosh, quinque anni et nongenti anni; et mortui est. Hic similiter ‘dies et numeri amorum,’ tum ‘filii et filiae,’ ut quod ‘mortuus sit,’ significant similia.

505. Enosh est, ut dictum, tertia Ecclesia, una Antiquissimarum, sed minus caelestis, proinde minus perceptiva, quam Ecclesia ‘Sheth,’ et haec non ita caelestis ac perceptiva sicut Ecclesia parens ‘Homo’ dicta. Hae tres sunt quae constituunt Antiquissimam; quasi nucleum fructuum aut seminum respective ad sequentes, sequentes autem naturam membranaceam illorum respective referunt.

506. Vers. 12. Et vixit Kenan septuaginta annis, et genuit Mahalalel. Per ‘Kenan’ significatur quarta Ecclesia: et per ‘Mahalalel’ quinta.

507. Ecclesia ‘Kenan’ dicta non recensenda ita est inter perfectiores illas tres, nam incepit tunc perceptio quae apud priores distincta fuit, communis fieri; et comparative sicut primae et molliores membranae se habent ad nucleum fructus seu seminis; qui status quidem non describitur sed usque conspicitur a sequentibus, ut a descriptione Ecclesiarum quae ‘Hanoch’ et quae ‘Noah’ appellatae.

508. Vers. 13, 14. Et vixit Kenan, postquam genuit illum Mahalalelem, quadraginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Kenanis, decem anni et nongenti anni; et mortuus est. ‘Dies et numeri annorum’ se habent ut prius dictum: ‘ filii et filiae’ hic ut prius, significant vera et bona quae perceperunt, sed communius: quod ‘mortuus sit’ similiter significat quod desiit esse talis.

509. Solum hic observandum quod omnia se respective habeant ad statum Ecclesiae.

510. Vers. 15. Et vixit Mahalalel, quinque annis et sexaginta annis, et genuit Jared. Per ‘Mahalalel’ significatur, ut dictum, quinta Ecclesia: per ‘Jared’ sexta.

511. Quia decrevit perceptivum, et factum est a singulariore seu distinctiore magis et magis commune seu obscurum, ita quoque vita amoris seu usuum; nam sicut se vita amoris seu usuum habet, ita perceptivum; ex bono nosse verum est caeleste; vita quoque eorum qui Ecclesiam ‘Mahalalel’ dictam constituerunt, erat talis ut praeferrent delectationem ex veris jucundo ex usibus; quod a similibus cum illis in altera vita datum est per experientiam scire.

512. Vers. 16, 17. Et vixit Mahalalel, postquam genuit illum Jaredum, triginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Mahalalelis, quinque et nonaginta anni et octingenti anni; et mortuus est. Haec se similiter habent ac similia prius.

513. Vers. 18. Et vixit Jared duobus et sexaginta annis et centum annis, et genuit Hanoch. Per ‘Jaredum’ significatur, ut dictum, sexta Ecclesia; per ‘Hanochum’ septima.

514. De Ecclesia Jared dicta nec aliquid memoratur, sed qualis fuit, constare potest ab Ecclesia ‘Mahalalel’ quae praecedit, et ab Ecclesia ‘Hanoch’ quae sequitur, quarum intermedia est.

515. Vers. 19, 20. Et vixit Jared, postquam genuit illum Hanochum, octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Jaredi, duo et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est. Haec quoque similiter se habent ac illa de quibus prius. Quod non aetates eorum tantae fuerint, ut Jaredi duorum {1} et sexaginta et nongentorum annorum et Methushelahi novem {2} et sexaginta et nongentorum cuivis quoque constare potest; tum etiam ex illis quae ex Divina Domini Misericordia dicentur ad cap. seq. vers. 3, ubi dicitur ‘Erunt dies eorum centum et viginti anni,’ quare annorum numerus non significat aetatem vitae alicujus hominis sed tempora et status Ecclesiae.

@ 1 962 I. $

@ 2 969 I.$

516. Vers. 21. Et vixit Hanoch, quinque et sexaginta annis, et genuit Methushelah. Per Hanochum, ut dictum, significatur Ecclesia septima, et per Methushelahum Ecclesia octava.

517. Qualis Ecclesia Hanoch fuerit, describitur in mox sequentibus.

518. Vers. 22. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, postquam genuit illum Methushelahum, trecentis annis; et genuit filios et filias. ‘Ambulare cum Deo’ significat doctrinam de fide: ‘quod genuerit filios et filias’ significat doctrinalia de veris et bonis.

519. Fuerant illo tempore qui ex perceptivis Antiquissimae Ecclesiae et sequentium faciebant doctrinam ut serviret pro norma et sciretur inde quid bonum et verum; ii qui tales, vocati sunt ‘Hanoch’; quod significatur per haec verba, ‘et ambulavit sibi Hanoch cum Deo’; ita etiam vocabant illi doctrinam istam; quae significata quoque est per nomen Hanoch, quod est instruere: constat quoque ex significatione vocis ‘ambulare,’ et ex eo quod dicatur ambulavisse ‘cum Deo,’ non cum Jehovah; ‘ambulare cum Deo’ est docere et vivere secundum doctrinam fidei, at ‘ambulare cum Jehovah’ est vivere vitam amoris: ambulare est formula sollemnis significans vivere, sicut ambulare in lege, ambulare in statutis, ambulare in veritate: ambulare proprie spectat viam quae est veritatis, proinde quae est fidei seu doctrinae fidei: quid ambulare significat in Verbo, ex his quae sequuntur locis aliquantum constare potest; [2] apud Micham,
Indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, nisi facere judicium et amorem {1} misericordiae, et humiliare se, ambulando cum Deo tuo? vi 8;
hic ‘ambulare cum Deo’ significat quoque vivere secundum illa quae indicata sunt; sed hic ‘cum Deo’ dicitur, sed de Hanocho alia vox, quae significat quoque a cum Deo, ita ut vox ambigua sit: apud Davidem,
Eripuisti… pedes meos ab impulsione, ad ambulandum coram Deo in luce viventium, Ps. lvi 14 [A.V. 13];
ubi ‘ambulare coram Deo’ est in veritate fidei, quae est lux viventium: similiter apud Esaiam,
Populus, ambulantes in tenebris, vident lucem magnam, ix 1[A.V.2]:
Dominus apud Mosen,
Ambulabo in medio, et ero vobis in Deum, et vos eritis mihi in populum, Lev. xxvi 12;
pro ut viverent secundum doctrinam legis: [3] apud Jeremiam,
Expandent ea ad solem et ad lunam, et ad exercitus caelorum, quae amaverunt, et quibus serviverunt, et post quae ambularunt, et quae quaesiverunt, viii 2;
hic manifeste distinguitur inter illa quae sunt amoris et quae sunt fidei; quae sunt amoris, sunt ‘amare et servire’; quae sunt fidei, sunt ‘ambulare et quaerere’; apud Prophetas accurate voces observantur nec usquam una loco alterius sumitur. Sed ‘ambulare cum Jehovah’ seu ‘coram Jehovah’ in Verbo significat vivere vitam amoris.

@ 1 This is Sch. translation. In n. 2180 and 10143 S. has amare misericordiam.$

520. Vers. 23, 24. Et fuit omnes dies Hanochi, quinque et sexaginta anni, et trecenti anni. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, et non amplius, quia sumpsit illum Deus. ‘Quod omnes dies Hanoch fuerint quinque {1} et sexaginta et trecenti anni’ significat quod pauci: ‘quod ambulaverit sibi cum Deo’ est ut prius, doctrina de fide: ‘quod non amplius, quia sumpsit illum Deus’ significat quod doctrina ista conservata sit in usum posteritatis.

@ 1 365 I.$

521. Quod ‘non amplius, quia sumpsit illum Deus’ significet quod doctrina ista conservata sit in usum posteritatis; ita se res habet cum Hanocho, quod perceptivum Ecclesiae Antiquissimae, ut dictum, redegerit in doctrinam; quod illo tempore non luit permissum; nam prorsus aliud est ex perceptione nosse quam ex doctrina discere; qui in perceptione sunt, non opus habent per viam doctrinae formatae nosse quod norunt; sicut illustrationis causa, qui novit bene cogitare, non opus habet discere cogitare ab artificiali; inde periret ejus facultas bene cogitandi, sicut apud eos qui in pulvere scholastico haerent. Qui ex perceptione, illis per viam internam datur a Domino nosse quid bonam et verum; at qui ex doctrina, iis per viam externam seu sensuum corporis; quae differentia est sicut inter lucem et tenebras; accedit, quod perceptiones hominis caelestis nusquam possint describi, nam in minutissimis et singularissimis sunt cum omni varietate secundum status et circumstantias. Sed quia praevisum est quod perceptivum Antiquissimae Ecclesiae periret, et quod postea per doctrinas discerent quid verum et bonum, seu per tenebras venirent ad lucem, ideo dicitur hic quod ‘sumpserit eum Deus’ hoc est, quod conservaverit in usum posteritatis.

522. Quale perceptivum eorum factum sit qui Hanoch dicti, etiam mihi nosse datum, quod commune quoddam obscuram absque distincto quodam; nam mens tunc intuitionem determinat extra se in doctrinalia.

523. Vers. 25. Et vixit Methushelah septem et octoginta annis et centum annis; et genuit Lamech. Per ‘Methushelah’ significatur octava Ecclesia, et per ‘Lamech’ nona.

524. Qualis fuerit haec Ecclesia, nihil memoratur in specie; sed quod perceptivum factum commune et obscuram, constat a descriptione Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur; sic ut decreverit integritas, et cum integritate sapientia et intelligentia.

525. Vers. 26, 27. Et vixit Methushelah, postquam genuit illum Lamechum, duobus et octoginta annis ei septingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Methushelah, novem et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est. Haec similiter se habent sicut cum ceteris.

526. Vers. 28. Et vixit Lamech duobus et octoginta annis ei centum annis; et genuit filium. Per ‘Lamech’ significatur hic nona Ecclesia, in qua tam communis et obscura perceptio veri et boni fuit ut fere nulla, ita Ecclesia vastata: per ‘filium’ significatur origo novae Ecclesiae.

527. Quod per ‘Lamech’ significetur Ecclesia in qua tam communis et obscura perceptio veri et boni fuit ut fere nulla, ita Ecclesia vastata, constare potest ab illis quae praecedunt et ab illis quae sequuntur, nam describitur in versu mox sequente. ‘Lamech’ in praecedente capite significabat fere simile sicut hic, nempe vastationem, de qua videatur cap. praec. ad vers. 18, 19, 23, 24; et a quo genitus etiam paene similiter nominatur, nempe Methushael, sic ut significata sint per nomina fere similia: per ‘Methushael et Methushelah’ moribundum quoddam; per ‘Lamech’ deletum.

528. Vers. 29. Et vocavit nomen ejus Noah, dicendo, Is consolabitur nos ab opere nostro et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah. Per ‘Noahum’ significatur Ecclesia Antiqua: per ‘consolari nos ab opere nostro, et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah’ significatur doctrina qua restitueretur quod perversum.

529. Quod per ‘Noahum’ significetur Antiqua Ecclesia seu parens Ecclesiarum trium post diluvium, ex sequentibus constabit ubi pluribus de Noaho agitur.

530. Per nomina in hoc capite significantur, ut dictum, Ecclesiae, seu quod idem est, doctrinae, nam ex doctrina est et vocatur Ecclesia; ita per ‘Noahum’ Ecclesia Antiqua seu doctrina remanens ab Antiquissima: quomodo se habent Ecclesiae aut doctrinae, prius dictum, quod nempe decrescant, usque dum nihil amplius remaneat de bonis et veris fidei; et tunc vocatur Ecclesia vastata in Verbo: sed usque semper conservantur reliquiae, seu quidam apud quos bonum et verum fidei permanet, tametsi pauci sunt; apud quos nisi conservaretur bonum et verum fidei, nulla conjunctio foret caeli cum genere humano. [2] Quod reliquias attinet quae apud hominem in particulari: quo pauciores sunt, eo minus illustrari possunt ejus rationalia et scientifica; nam lux boni et veri, a reliquiis seu per reliquias a Domino, influit; si nullae reliquiae apud hominem, non foret homo sed multo vilior bruto; quo pauciores reliquiae, eo minus est homo; et quo plures, eo magis est homo: reliquiae se habent sicut aliquod sidus caeleste, quo minus est, eo minus lucis inde; quo majus, eo plus lucis inde. Pauca quae remanebant ab Ecclesia Antiquissima, fuerunt apud illos qui Ecclesiam Noahus dictam constituerunt: sed remanentiae non erant perceptionis sed integritatis, tum doctrinae ex perceptivis Antiquissimarum Ecclesiarum, quare nunc primum nova Ecclesia a Domino exsuscitata fuit; quae quia prorsus diversae indolis fuit ab Antiquissimarum vocanda est Ecclesia Antiqua, Antiqua ex eo quod in fine saeculorum ante diluvium et in primo tempore post diluvium: de qua Ecclesia ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

531. Quod per ‘consolari nos ab opere nostro, et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah’ significetur doctrina qua restitueretur quod perversum, etiam ex sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, constabit: per ‘opus’ significatur quod non nisi cum labore et angustia percipere possent quid veram; per ‘dolorem manuum ex humo, cui maledixit Jehovah’ quod nihil bonum facere possent ita describitur ‘Lamech,’ seu Ecclesia vastata: ‘opus et labor manuum nostrarum’ est cum ex semet aut proprio debeant inquirere quid verum et facere quod bonum; quod inde fit, est ‘humus cui maledixit Jehovah,’ hoc est, quod nihil nisi falsum et malum: sed quid significat quod ‘maledicat Jehovah,’ videatur n. 245. At ‘consolari,’ se refert ad filium, seu Noahum, quo significatur nova regeneratio, ita nova Ecclesia, quae est Antiqua; per quam seu per ‘Noahum’ significatur ideo quoque requies, et ex requie solatium, sicut de Antiquissima Ecclesia, quod septimus dies in quo Dominus quievit, videatur n. 84-88.

532. Vers. 30, 31. Et vixit Lamech, postquam genuit illum Noahum, quinque et nonaginta annis et quingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuit omnes dies Lamechi, septem et septuaginta anni et septingenti anni; et mortuus est. Per ‘Lamechum’ significatur, ut dictum Ecclesia vastata: per ‘filios et filias’ conceptus et partus talis Ecclesia.

533. Quia nec de Lamecho plura memorantur quam quo genuerit filios et filias qui sunt conceptus et partus talis Ecclesiae, non amplius immorandum: quinam partus, seu filii et filiae sunt, a Ecclesia constare potest; nam qualis Ecclesia, tales partus. Exspiravit utraque illa Ecclesia, quae ‘Methushelah et Lamech’ vocatae, proxime ante diluvium.

534. Vers. 32. Et fuit Noah filius quingentorum annorum; genuit Noah Shem, Ham et Japheth. Per ‘Noahum’ significatur, ut dictum, Ecclesia Antiqua: per ‘Shem, Ham et Japheth’ significantur tres Ecclesiae Antiquae; quarum parens fuit Antiqua, ‘Noah’ appellata.

535. Quod Ecclesia ‘Noah’ dicta non adnumeranda sit Ecclesiis quae ante diluvium, constare potest ex vers. 29, ‘quod illa consolatura eos ab opere eorum, et a labore manuum eorum ex humo, cui maledixit Jehovah’; consolatio fuit quod superviveret et perstaret: sed de Noaho et filiis ejus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

536. Quia pluries in praecedentibus dictum est de perceptione Ecclesiarum quae ante diluvium, et hodie prorsus ignota res est perceptio, et usque ita ignota ut putare possint esse revelatum quoddam continuum, vel esse insitum quoddam; alii quod sit mere imaginarium quid, alii aliter; et usque perceptio est ipsum caeleste a Domino donatum illis qui in fide amoris sunt, et in universo caelo est perceptio cum innumerabili varietate; quapropter, ut notio perceptionis habeatur, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus licet describere perceptionem quoad sua genera qualis est in caelis.

537. Continuatio de Caelo et Gaudio caelesti

QUIDAM spiritus se applicuit lateri meo sinistro, quaerens num scirem quomodo intrare posset in caelum, cui respondere datum quod admitti in caelum sit solius Domini, Qui solus novit qualis est. Tales sunt perplures qui e mundo veniunt, quod nihil aliud quaerant quam ut veniant in caelum, nescientes prorsus quid caelum, et quid gaudium caeleste; quod caelum sit amor mutuus, et quod gaudium caeleste sit gaudium inde; quare qui nesciunt, informantur primum quid caelum, et quid gaudium caeleste, etiam per vivam experientiam. Sicut quidam spiritus recens quoque e mundo qui similiter cupiebat caelum, ut perciperet quale caelum, interiora ejus aperiebantur ut aliquid de caelesti gaudio sentiret, quo sentito incepit lamentari et torqueri, supplicans ut liberaretur, vivere se prae anxietate non posse dicens; quare clausa sunt interiora ejus versus caelum, et sic restitutus. Inde constare potest quali conscientiae morsu et quali anxietate torquentur illi qui modo parumper admittuntur, dum non tales sunt.

538. Quidam etiam ambiebant in caelum, nescientes quid caelum, quibus dictum quod tam periculosum sit venire in caelum nisi sint in fide amoris, sicut in flammam; sed usque ambiebant: cum venerunt ad primum atrium seu in sphaeram interiorem spirituum angelicorum, ita perculsi sunt ut se praecipites retro conjicerent; inde instructi quantum periculi sit modo approximare ad caelum antequam praeparati sunt a Domino recipiendi fidei affectiones.

539. Quidam qui in vita corporis adulteria pro nihilo reputavit, etiam, quia cupivit, admissus ad primum caeli limen; quo cum venit, incepit angi et sentire sui fetorem cadaverosum, usque dum non amplius sustineret; si ulterius venisset, visum ei quasi periret: quare inde dejectus in terram inferiorem, {1} iratus quod cum ad primum limen caeli, in tales cruciatus veniret, quia in sphaeram contrariam adulteriis; inter infelices est.

@ 1 inferiorum I.$

540. Fere omnes qui in alteram vitam veniunt, ignorant quid beatitudo et felicitas caelestis, quia quid et quale gaudium internum nesciunt; solum ex laetitiis et gaudiis corporeis et mundanis perceptionem capiunt; quare quod ignorant, nihil esse putant; eum tamen gaudia corporea et mundana sunt nihili et spurci respective; ideo probi qui non sciunt quid gaudium caeleste, ut sciant et cognoscant, feruntur primum ad paradisiaca, quae omnem imaginationis ideam excedunt, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; tunc arbitrati venisse in paradisum caelestem; sed docentur quod id non sit felicitas vere caelestis, quare datur iis cognoscere status interiores gaudii ad intimum eorum perceptibiles; dein auferantur in statum pacis, usque ad intimum eorum, fatentes tunc quod nihil ejus usquam expressibile sit nec cogitabile: denique in statum innocentiae, etiam usque ad sensum eorum intimum: inde nosse iis datur quid vere bonum spirituale et caeleste.

541. Quidam qui nesciebant quid gaudium caeleste, inopinato sublati sunt in caelum; in statum illum redacti, ut attolli tunc possent, sopiti nempe quoad corporea et phantasias: inde audivi quendam ad me dicentem quod nunc primum sentiret quantum gaudii in caelo; et quod maximopere deceptus quod aliam ideam habuerit, et quod nunc intimum sui perciperet, indefinite majus quam usquam in summo alicujus voluptatis in vita corporis, quod vocabat spurcum, quo delectantur.

542. Qui auferuntur in caelum, sciendi causa quale sit, iis, vel sopiuntur corporea et phantasiae, nam cum corporeis et phantasiis quae ex mundo secum trahunt, nemo intrare potest in caelum: vel sphaera spirituum circumdantur, quibus temperantur miraculose ea quae immunda sunt: et quae dissensum faciunt: quibusdam aperiuntur interiora; ita et aliter, secundum eorum vitas et inde tractas indoles.

543. Quidam desiderabant nosse quid gaudium caeleste, ideo concessum erat percipere intimum sui usque ad illum gradum ut non plus sustinere possent; sed usque non erat gaudium angelicum, vix erat sicut minimum angelicum, quod percipere per communicationem gaudii eorum datum; erat tam leve, ut quasi frigidiusculum, quod tamen vocabant caelestissimum, quia intimum eorum. Inde constabat, non solum quod gradus sint, sed etiam quod intimum unius vix accedat ad extimum aut medium alterius; tum quod cum aliquis intimum sui accipit, in gaudio suo caelesti sit, et quod adhuc interius non sustineat, eique dolorificum evadat.

544. Quidam in caelum innocentiae primi caeli admissi, et inde mecum locuti; confessi sunt quod talis gaudii et laetitiae status sit ut nusquam aliqua idea capi queat; sed erat hoc solum in primo caelo; nam tres caeli sunt et in unoquovis status innocentiae eum suis innumeris varietatibus.

545. Sed ut scire possem quid et quale caelum et caeleste gaudium, saepe et diu, a Domino datum est percipere jucunditates gaudiorum caelestium; quare quia ab experientia viva, possum scire sed nusquam describere: ast ut solum idea ejus habeatur; est affectio jucunditatum et gaudiorum innumerabilium, quae commune quoddam simultaneum sistunt, in quo communi, seu in qua communi affectione, sunt innumerabilium affectionum harmoniae, quae distincte non perveniunt ad perceptionem sed obscure, quia communissima perceptio; usque percipere datum quod innumerabilia inessent, ita ordinata ut describi nusquam possint; innumerabilia illa, qualia ex caeli ordine fluunt. [2] Talis ordo est in affectionis singulis et minimis, quae modo ut communissimum unum sistuntur et percipiuntur secundum capacitatem ejus qui est objectum; verbo, indefinita in ordinatissima forma insunt cuicumque communi, et nihil non vivit et afficit, et quidem intima, nam gaudia caelestia ab intimis procedunt. Perceptum quoque, quod gaudium et delicium sicut a corde veniret, se diffundens mollissime per omnes fibras intimas, et inde in fibras congregatas, cum tali jucunditatis intimo sensu ut fibra sit quasi nihil nisi gaudium et delicium, et omne perceptivum et sensitivum inde similiter vivens ex felicitate: voluptatum corporis gaudium ad illa gaudia est sicut crassus et pungens grumus respective ad puram et lenissimam auram.

546. Ut scirem quomodo se habet cum illis qui in caelum cupiunt, et non tales sunt ut ibi esse possint, cum fui in aliqua societate caelesti, visus mihi angelus ut infans, circum caput corolla florum caeruleorum splendentium, circum pectus cinctus sertis colorum aliorum; inde cognoscere datum quod in societate quadam essem ubi charitas; tunc in eandem societatem admissi sunt quidam spiritus probi, qui ilico cum intrabant, intelligentiores multo facti sunt et locuti sicut spiritus angelici. Postea intromissi qui ex semet innocentes esse vellent, quorum status mihi repraesentabatur per infantem, qui lac ore evomebat; taliter ii se habent. Dein admissi qui ex se intelligentes esse putabant; status eorum repraesentabatur per eorum facies, quae apparebant acutae, satis pulchrae; visi pileo instructi acuto, ex quo spiculum; sed non apparebant ut facies humanae carneae sed ut sculptilia absque vita; talis est status eorum qui ex semet spirituales esse, seu ex semet fidem habere posse, credunt. Alii spiritus admissi qui non poterant ibi morari; consternabantur et anxii facti, inde aufugiebant.

547. GENESEOS
CAPUT SEXTUM
De Caelo et Gaudio caelesti

Animae quae in alteram vitam veniunt, omnes ignorant quid caelum et quid gaudium caeleste; putant plerique esse quoddam gaudium in quod intromitti queant, utcumque vixerunt, etiam qui odio habuerunt proximum et vitam in adulteriis transegerunt; nescientes prorsus quod caelum sit amor mutuus et castus et quod gaudium caeleste sit felicitas inde.

548. Cum spiritibus qui e mundo recens venerunt, aliquoties locutus de statu vitae aeternae, quod nempe iis scire {x}intersit, quis Dominus regni, quale regimen, et quae regiminis forma; sicut qui in mundo in aliud regnum veniunt, iis nihil prius est quam scire, quis et qualis rex, quale regimen, et plura quae istius regni sunt; magis in hoc regno in quo in aeternum victuri: et dictum, quod Dominus solus non modo regat caelum sed etiam universum, nam qui regit unum reget alterum; tum quod regnum in quo nunc sunt, sit Homini; et quod hujus regni leges sint veritates aeternae, quae omnes fundantur in illa unica lege ut ament Dominum supra omnia et proximum ut semet; immo nunc adhuc magis si velint esse sicut angeli, quod amare debeant proximum plus quam semet. Cum haec audiverunt, nihil respondere poterant, quia in vita corporis tale quid audiverunt sed non crediderunt: mirati quod talis amor sit in caelo, et quod dabilis ut quisque amet proximum plus quam semet, cum tamen audiverunt quod amarent proximum sicut semet: sed informati quod omnia bona indefinite crescant in altera vita, et quod talis vita sit in corpore ut non ultra progredi possint quam amare proximum ut semet, quia in corporeis; at iis remotis, tunc amor magis purus fit, et tandem angelicus, qui est amare proximum plus quam semet. [3] Quod talis amor dabilis sit, constare potuit ex quorundam amore conjugiali, quod praetulerint mortem quam ut laederetur conjux: ex amore parentum erga liberos, quod mater potius famem patiatur quam ut videat infantem esurire; etiam apud aves et animalia: ut et ab amicitia sincera, quod pro amicis pericula subeant: etiam ex amicitia civili et simulata, quae aemulari vult sinceram, quod potiora offerant iis quibus bene volunt; et tale ore ferant tametsi non corde: demum ex natura amoris, quae talis est ut gaudium ejus sit inservire aliis, non sui sed ejus causa. Verum haec non potuerunt capere qui se prae aliis amabant; et qui lucri avidi in vita corporis fuerunt; omnium minime avari.

549. Talis est status angelicus ut unusquisque suam beatitudinem et felicitatem communicet alteri; nam omnium affectionum et cogitationum communicatio et perceptio exquisitissima datur in altera vita, quare unusquisque communicat suum gaudium omnibus, et omnes unicuique, sic ut unusquisque
sit quasi centrum omnium; quod est forma caelestis: quare quo plures qui regnum Domini constituunt, eo major felicitas, nam in ratione plurium augescit; inde est quod felicitas caelestis sit ineffabilis. Communicatio talis est omnium cum singulis, et singulorum cum omnibus, cum amat unus alterum plus quam semet: at si quis sibi melius vult quam alteri, tunc sui amor regnat, qui nihil ex se communicat alteri quam sui ideam, quae est spurcissima; quae cum percipitur, ilico dissociatur et rejicitur.

550. Sicut in corpore humano omnia et singula concurrunt ad usus communes et singulares omnium, similiter in regno Domini, quod est sicut unus homo, et quoque appellatur Maximus Homo; ibi unusquisque propius vel remotius multiplicibus modis concurrit, et hoc secundum ordinem a Domino solo institutum et jugiter stabilitum, ita ad felicitates cujusvis.

551. Quod universum caelum se referat ad Dominum, et omnes et singuli ad Ipsum unicum in universali et in singularissimis; inde ordo, inde unio, inde amor mutuus, et inde felicitas; ita namque singuli spectant salutem et felicitatem omnium, et omnes singulorum.

552. Quod omne gaudium et felix in caelo, a solo Domino, ostensum mihi est per plures experientias, quarum hanc hic loci licet referre. Videbam quod quidam spiritus angelici summo studio formare candelabrum cum suis lucernis et floribus ornatissime in honorem Domini; videre datum per unam alteramve horam quantum laborabant ut omnia et singula pulchra et repraesentativa essent, opinantes quod a semet; sed mihi manifeste appercipere datum quod nihil usque invenire possent a semet; tandem post aliquot horas dicebant quod formaverint pulcherrimum candelabrum repraesentativum in honorem Domini, inde ex intimis gavisi; sed dicebam quod nihil usquam ex semet invenerint et formaverint sed solus Dominus pro iis; primum illud vix credere volebant; sed quia spiritus angelici erant, illustrati sunt et fassi quod ita sit. Similiter se habet cum repraesentativis ceteris, et cum omnibus et singulis affectionis et cogitationis, et sic cum gaudiis caelestibus et felicitatibus, quod omnium minima eorum a solo Domino.

553. Qui in amore mutuo sunt, in caelo continue ad vernum adolescentiae suae pergunt; et quo plura millia annorum vivant, eo ad vernum jucundius et felicius, et hoc in aeternum cum continuis incrementis, secundum amoris mutui, charitatis et fidei progressus et gradus. Ex sexu feminino quae seniles ac senio confectae mortuae sunt, et in fide in Dominum, [in] charitate erga proximum, et in amore conjugiali felici cum marito vixerunt, post annorum successum magis et magis in juventutis et adolescentiae florem veniunt, inque pulchritudinem quae excedit omnem pulchritudinis ideam usquam visu perceptibilem: bonitas enim et charitas est quae format, et sui simile sistit, et facit ut jucundum et pulchrum charitatis ex singularissimis faciei eluceat sic ut ipsae charitatis formae sint: visae sunt quibusdam et obstupuerunt. [2] Charitatis forma est talis quae ad vivum conspicitur in altera vita, quod ipsa charitas sit quae effigiat et effigiatur, et quidem sic ut totus angelus, cumprimis facies, sit quasi charitas, quae manifeste et apparet et percipitur; quae forma cum spectatur, est pulchritudo ineffabilis afficiens charitate ipsam vitam mentis intimam; per pulchritudinem illius formae exhibentur, in imagine, vera fidei, quae quoque inde percipiuntur. Qui in fide in Dominum vixerunt, hoc est, in fide charitatis, tales formae seu tales pulchritudines in altera vita fiunt; omnes angeli tales formae sunt cum innumerabili varietate; ex his caelum.

CAPUT VI
1. ET fuit, quod inciperet homo multiplicare se super faciebus humi, et filiae natae iis.
2. Et viderunt filii Dei filias hominis, quod bonae illae, et acceperunt sibi uxores ab omnibus quas eligebant.
3. Et dixit Jehovah, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro; et erunt dies ejus centum et viginti anni.
4. Nephilim fuerunt in terra in diebus istis, et quam maxime postquam Intrabant filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis; hi viri fortes, qui a saeculo viri nominis.
5. Et Vidit JEHOVAH, quod multiplicatum malum hominis in terra; et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum omni die.
6. Et paenituit JEHOVAH, quod fecerit hominem in terra; et doluit Ipsi ad cor Ipsius.
7. Et dixit JEHOVAH, Delebo hominem quem creavi desuper faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum, quia paenitet Me quod feci ea.
8. Et Noah invenit gratiam in oculis JEHOVAE.

554. CONTENTA

AGITUR de statu antediluvianorum.

555. Quod apud hominem ubi Ecclesia, regnare coeperint cupiditates, quae sunt ‘filiae.’ Tum quod cupiditatibus suis conjunxerint doctrinalia fidei, ac ita se confirmaverint in malis et falsis, quae sunt quod ‘filii Dei acceperint sibi uxores ex filiabus hominis,’ vers. 1, 2.

556. Quia sic ei nullae reliquiae boni et veri, praedicitur quod homo aliter formaretur, ut ei reliquiae, quae sunt ‘centum et viginti anni,’ vers. 3.

557. Qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus, et inde, tum ex amore sui, diras persuasiones de magnitudine sui prae aliis conceperunt, sunt ‘Nephilim,’ vers. 4.

558. Inde nulla amplius voluntas et perceptio boni et veri, vers. 5.

559. Misericordia Domini describitur per ‘paenitere, et dolere ad cor,’ vers. 6; quod tales facti ut cupiditates eorum et persuasiones non potuissent non eos exstinguere, vers. 7; quare ut salvaretur genus humanum, quod existeret nova Ecclesia quae est ‘Noahus,’ vers. 8.

560. SENSUS INTERNUS

Antequam ulterius progredi licet, memorandum quomodo se res habuit cum Ecclesia ante diluvium; in genere se habuit sicut cum Ecclesiis postea, ut cum Judaica ante Adventum Domini, et cum quam post Adventum, quod verae fidei cognitiones depravaverint et adulteraverint: in specie, quod hominem Ecclesiae antediluvianae attinet, is successu temporis diras concepit persuasiones, et bona et vera fidei foedis cupiditatibus immersit, usque adeo ut vix aliquae ‘reliquiae’ apud eos essent; et cum tales facti, a semet quasi suffocati sunt; nam homo absque reliquiis non vivere potest; ‘reliquiae’ enim sunt, ut prius dictum, quibus vita hominis prae brutis inest; ex reliquiis seu per reliquias a Domino, potest homo esse sicut homo, scire quid bonum et verum, reflectere super singula, proinde cogitare et ratiocinari; nam reliquiis solis vita spiritualis et caelestis inest.

561. Sed ut sciatur quid ‘reliquiae’; sunt non solum bona et vera quae ex Verbo Domini homo usque ab infantia didicit, et sic memoriae ejus impressa; sed etiam sunt omnes status inde, sicut status innocentiae ab infantia, status amoris erga parentes, fratres, instructores, amicos; status charitatis erga proximum, ut et misericordiae erga pauperes et egenos; verbo omnes status boni et veri: hi status cum bonis et veris memoriae impressis dicuntur reliquiae, quae a Domino apud hominem conservantur et reconduntur in interno ejus homine, illo prorsus nesciente, et separantur probe ab iis quae sunt hominis propria, seu mala et falsa: omnes illi status ita conservantur a Domino apud hominem ut ne minimum illorum pereat; quod scire mihi datum ex eo quod unusquisque status hominis ab infantia ejus usque ad ultimam senectam, in altera vita non solum remaneat sed etiam redeat, et quidem prorsus ita sicut fuerunt dum vixit in mundo; ita non solum bona et vera memoriae sed etiam status innocentiae et charitatis omnes; et quando status mali et falsi, seu malitiae et phantasiae, recurrunt, qui etiam omnes et singuli quoad omnia minima remanent et redeunt, tunc a Domino hi status per illos temperantur; ex quibus constare potest, si homo nullas reliquias haberet, quod nusquam posset aliter quam in damnatione aeterna se; videantur quae prius, n. 468.

562. Antediluviani ita fuerunt ut fere nullas reliquias tandem habuerint, ex causa quod tali genio essent quod imbuerint diras et abominabiles persuasiones de omnibus quaecumque obvenerunt et in cogitationem eorum inciderunt, sic ut ab iis ne hilum recedere voluerint, et quidem quam maxime ex sui amore, putantes se quasi deos esse, et quicquid cogitarent, divinum esse; talis persuasionis natura nusquam apud aliquam gentem exstitit antea et postea, nam est necativa seu suffocativa; quare in altera vita nec usquam possunt esse ubi alii spiritus; cum adsunt, illis per persuasionum pervicacissimarum suarum influxum omnem cogitandi facultatem adimunt; praeter alia, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

563. Cum talis persuasio occupat hominem, tunc est sicut gluten, cui inviscantur bona et vera quae forent reliquiae, sic ut reliquiae non amplius recondi et quae reconditae non usui esse possint; quare etiam cum ad summum talis persuasionis pervenerunt, ex semet exstincti sunt, et suffocati sicut inundatione non dissimili diluvio; ideo eorum exstinctio diluvio comparatur, et quoque ad morem antiquissimorum per ‘diluvium’ describitur.

564. Vers. I. Et fuit, quod inciperet homo multiplicare se super faciebus humi, et filiae natae iis. Per ‘hominem’ significatur hic genus humanum tunc temporis: per ‘facies humi’ omnis ille tractus ubi Ecclesia fuit: per ‘filias’ significantur hic quae sunt voluntatis istius hominis, proinde cupiditates.

565. Quod per ‘hominem’ significetur hic genus humanum tunc temporis, et quidem malum seu corruptum, constare potest a sequentibus: ‘Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro,’ vers. 3, ‘quod multiplicatum malum hominis in terra, et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum,’ vers. 5, ‘delebo hominem, quem creavi,’ vers. 7, et cap. seq. vers. 21, 22, ‘Exspiravit omnis caro repens super terra,… et omnis homo, in cujus naribus {x}flatus spiritus vitarum’. De homine prius dictum quod Dominus solus Homo, et quod ab Ipso omnis caelestis homo seu caelestis Ecclesia vocatur homo; inde reliqui; tum quoque omnis cujuscumque fidei ad distinguendum eum a brutis; sed homo non est homo et distinctus a brutis, nisi per reliquias, ut dictum, quae sunt Domini; inde quoque homo vocatur homo, et quia propter reliquias quae sunt Domini, ita quoque a Domino, etiamsi pessimus; nam homo nusquam est homo sed vilissimum brutorum si non ei reliquiae.

566. Quod per ‘facies humi’ significetur omnis ille tractus ubi Ecclesia fuit, constat a significatione ‘humi,’ nam in Verbo accurate distinguitur humus a terra; per ‘humum’ ubivis significatur Ecclesia seu aliquid Ecclesiae; inde quoque nomen hominis seu Adam, quod est humus; per ‘terram’ intelligitur ibi {1} passim non Ecclesia, seu non aliquid Ecclesiae, sicut in capite primo modo nominatur ‘terra’ quia nondum Ecclesia seu regeneratus homo; in capite secundo primum nominatur ‘humus’ quia tunc Ecclesia; similiter hic et in cap. seq. quod perderetur ‘omnis substantia desuper faciebus humi,’ vers. 4, 23; ubi significatur in tractu ubi Ecclesia; et ibidem, ‘Ad vivificandum semen super faciebus terrae {2} vers. 3, ubi de Ecclesia creanda: similiter in Verbo ubivis, ut apud Esaiam,
Miserebitur Jehovah Jacobi, et eliget adhuc Israelem, et ponet illos super humo illorum,… et accipient eos populi, et deducent eos ad locum suum, et hereditabunt eos domus Israel super humo Jehovae, xiv 1, 2;
ubi de Ecclesia facta; at ubi nulla Ecclesia in eodem capite dicitur ‘terra,’ vers. 9, 12, 16, 20, 21, 25, 26:
[2] apud eundem,

Et erit humus Jehudae Aegypto in tremorem;… die illo erant quinque urbes in terra Aegypti loquentes labio Canaanis, xix 17, 18;
ibi ‘humus’ ubi Ecclesia, et ‘terra’ ubi non Ecclesia: apud eundem,
Vagando vagabitur terra sicut ebrius;… visitabit Jehovah super exercitum altitudinis in altitudine, et super reges humi super humo, xxiv 20, 21;
similiter: apud Jeremiam,
Propter humum contritam, quia non fuit pluvia in terra, pudefacti sunt agricolae, operuerunt caput suum; nam etiam cerva in agro peperit, xiv 4, 5;
ibi ‘terra’ pro continente ubi humus, et ‘humus’ pro continente ubi ager: [3] apud eundem,
Deduxit semen domus Israelis e terra septentrionali, et ex omnibus terris, quo propuli eos, et habitabunt super humo eorum, xxiii 8;
‘terra et terrae’ ubi non Ecclesiae, ‘humus’ ubi Ecclesia aut cultus verus: apud eundem,

Dabo… reliquias Hierosolymae, relictos in terra hac, et habitantes in terra Aegypti, et dabo illos in commotionem, in malum omnibus regnis terrae,… et mittam in eos gladium, famem et pestem, usque ad consumere eos desuper humo, quam dedi illis et patribus eorum, xxiv 8-10;
‘humus’ pro doctrina, et cultu inde: similiter apud eundem, cap. xxv 5: [4] apud Ezechielem,
Congregabo vos e terris, in quas dispersi fuistis, et agnoscetis, quod Ego Jehovah, cum reduxero vos in humum Israelis, in terram, qua sustuli manum Meam ad dandum eam patribus vestris, xx 41, 42;
‘humus’ pro cultu interno, ‘terra’ vocata dum non cultus internus: apud Malachiam,

Increpabo vobis in consumentem, et non corrumpet vobis fructum humi, neque orba erit vobis vitis in agro,… et beatos vos dicent omnes gentes, quia eritis vos terra beneplaciti, iii 11, 12;
ubi ‘terra’ pro continente, ita manifeste pro homine, qui vocatur ‘terra’; ubi ‘humus’ pro Ecclesia aut doctrina: [5] apud Mosen,
Cantate gentes, populus Ejus,… expiabit humum Suam, populum Suum, Deut. xxxii 43;
manifeste pro Ecclesia gentium quae vocatur ‘humus:’ apud Esaiam,
Antequam sciat puer reprobare malum, et eligere bonum, deseretur humus, quam tu fastidis coram duobus regibus ejus, vii 16;
de Adventu Domini; quod ‘deseretur humus’ pro Ecclesia seu doctrina vera fidei. Quod ‘humus et ager’ dicatur a semente, constat: ut apud Esaiam,
Dabit pluviam seminis tui, quo semines humum;… boves et pulli asinini laborantes humum, xxx 23, 24:
et apud Joelem,
Vastatus ager, et luxit humus, quia vastatum frumentum, i 10;
inde nunc constat quod ‘homo,’ qui in Hebraea lingua dicitur Adam ab humo, significet Ecclesiam.

@ 1 ubi I.$

@ 2 humi I, but see n. 722; Heb. is ‘earth’.$

567. Omnis illa regio vocatur tractus Ecclesiae ubi illi sunt qui instructi in doctrina” verae fidei; sicut terra Canaan cum ibi Ecclesia Judaica; et sicut Europa ubi nunc Ecclesia Christiana; terrae et regiones quae extra sunt, non sunt tractus Ecclesiae, seu ‘facies humi.’ Ubinam ante diluvium fuit, etiam constare potest ex terris quas circumdabant fluvii exeuntes ex horto Edenis, per quos passim in Verbo quoque describuntur termini terrae Canaanis; tum ex iis quae sequuntur, ut a ‘Nephilim in terra’ qui quod in terra Canaane fuerint, constat a filiis Anaki quod fuerint ex Nephilim, Num. xiii 33.

568. Quod ‘filiae’ significent quae sunt voluntatis istius hominis, proinde cupiditates, constat ab illis quae de filiis et filiabus dicta et ostensa sunt, cap. praec. ad vers. 4, ubi significarunt ‘filii’ vera et ‘filiae’ bona; ‘filiae’ seu bona, sunt voluntatis; sed qualis homo, talis intellectus et talis voluntas, ita tales ‘filii et filiae’; hic agitur de homine corrupto, cui voluntas nulla sed pro voluntate mera cupiditas quam putant, et quam quoque vocant, voluntatem; quod praedicatur, se habet secundum qualitatem ejus de quo praedicatur; quod homo sit corruptus homo, prius ostensum, de quo praedicantur ‘filiae.’ [2] Quod ‘filiae’ significent quae sunt voluntatis, et cum nulla voluntas boni, quod cupiditates, et quod ‘filii’ significent quae sunt intellectus, et cum nullus intellectus veri, quod phantasias, causa est quod sexus femininus talis sit et ita formatus ut voluntas seu cupiditas regnet prae intellectu; talis est omnis dispositio earum fibrarum, talis earum natura: at sexus masculinus ita formatus est ut intellectus seu ratio regnet; talis quoque est dispositio eorum fibrarum, talis eorum natura; inde conjugium utriusque, sicut est voluntatis et intellectus in unoquovis homine: et quia nulla hodie voluntas boni sed cupiditas, et usque intellectuale quid seu rationale dari queat, inde est quod tot leges in Ecclesia Judaica latae sint de praerogativa viri et oboedientia uxoris.

569. Vers. 2. Et viderunt filii Dei {x}filias hominis, quod bonae illae, et acceperunt sibi uxores ab omnibus quas eligebant. Per ‘filios Dei’ significantur doctrinalia fidei: per ‘filias’ hic ut prius, cupiditates: ‘quod filii Dei viderint filias hominis quod bonae, et acceperint sibi uxores ab omnibus quas eligebant’ significat quod doctrinalia fidei conjunxerint cum cupiditatibus, et quidem cum quibuscumque.

570. Quod per ‘filios Dei’ significentur doctrinalia fidei, constat a significatione ‘filiorum,’ de qua mox prius, et cap. praec. ad vers. 4, ubi ‘filii’ significarunt vera Ecclesiae; vera Ecclesiae sunt doctrinalia; quae, quia illi de quibus, per traditiones habuerunt ab antiquissimis, in se spectata vera fuerunt; quare vocantur ‘filii Dei,’ et quoque respective quia cupiditates vocantur ‘filiae hominis.’ Quales fuerunt, hic describitur, nempe quod vera Ecclesiae quae sancta, immerserint suis cupiditatibus, et sic conspurcaverint; inde quoque persuasissima sua principia confirmarunt: hoc quomodo se habet quisque potest judicare a se et aliis; qui de aliqua re sibi persuadent, ii se confirmant ab omni quod verum esse putant, etiam ab illis quae in Verbo Domini; nam cum in principiis captis et persuasis haerent, tunc faciunt ut omnia faveant et assentiantur, et quo magis quis se amat, eo magis obfirmat se; haec gens talis fuit, de qua ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; ubi etiam de diris eorum persuasionibus quae, mirum, tales sunt ut nusquam liceat eis a ratiociniis influere, tunc necant omne rationale spirituum praesentium, sed solum ex cupiditatibus. Inde constat quid significat ‘quod filii Dei viderint filias hominis, quod horae, et acceperint sibi uxores ab omnibus quas eligebant,’ quod nempe doctrinalia fidei conjunxerint cum cupiditatibus, et quidem cum quibuscumque.

571. Cum homo talis est ut immergat vera fidei suis vesanis cupiditatibus, tunc profanat vera, et deprivat se reliquiis, quae tametsi manent, usque non possunt produci; nam ilico ut producuntur, ab iis quae profana sunt, iterum profanantur; nam profanationes Verbi faciunt quasi callum qui obstat, et qui absorbet bona et vera reliquiarum; quare caveat sibi homo a profanatione Verbi Domini: ubi, tametsi is qui in falsis principiis est, non credit quod veritates sint, usque sunt veritates aeternae, in quibus vita.

572. Vers. 3. Et dixit Jehovah, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro; et erunt dies ejus centum e viginti anni. ‘Quod Jehovah {x}dixerit, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum’ significat quod homo non ita amplius duceretur: ‘ex eo quod ille caro’ significat quia corporeus factus: ‘e erunt dies ejus centum et viginti anni’ significat quod reliquiae fide ei esse debeant; estque praedictio de Ecclesia futura.

573. Quod ‘Jehovah dixit, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum’ significet quod homo non ita amplius duceretur, constat ex illis quae praecedunt et quae sequuntur; ex illis quae praecedunt, quod tales facti per immersionem doctrinalium seu veritatum fidei in cupiditates ut non amplius potuissent redargui seu scire quid malum; omne perceptivum veri et boni erat per persuasiones exstinctum, id solum credentes verum quod persuasionibus eorum conforme: ex illis quae sequuntur, quod aliter homo Ecclesiae factus post diluvium, apud quem loco perceptionis successit conscientia per quam redargui posset; quare per ‘redargutionem a spiritu Jehovae’ significatur dictamen internum, perceptio vel conscientia, et per ‘spiritum Jehovae’ influxus veri et boni, ut quoque apud Esaiam,

Non in aeternum litigabo, non in perpetuum succensebo, quia spiritus a coram Me obrueret; et animas Ego feci, lvii 16.

574. Quod ‘caro’ significet quod homo corporeus factus, constat ex significatione ‘carnis’ in Verbo, ubi tam pro omni homine in genere quam pro corporeo in specie sumitur; pro omni homine, apud Joelem,
Effundam spiritum Meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae, iii 1;
‘caro’ pro homine, ‘spiritus’ pro influxu veri et boni a Domino: apud Davidem,
Audiens preces, usque ad Te omnis caro venient, Ps. lxv 3 [A.V.2];
pro omni homine: apud Jeremiam,
Maledictus is vir, qui confidet in homine, et ponet carnem brachium suum, xvii 5;
‘caro’ pro homine, ‘brachium’ pro potentia: [2] apud Ezechielem,
Et {1} scient omnis caro, xxi 4, 5:
apud Zachariam,
Sile omnis caro coram Jehovah, ii {x}17;
pro omni homine. Pro corporeo in specie: apud Esaiam,
Aegyptius homo, et non Deus; et equi ejus caro, et non
spiritus, xxxi 3;
pro quod scientificum eorum sit corporeum; ‘equi’ hic et alibi in
Verbo pro rationali: apud eundem,
Recidet {2} ad dextram et esuriet, et comedet ad sinistram, et non saturabuntur, quisque carnem brachii sui comedent, ix 19 [A.V. 20];
pro propriis quae omnia sunt corporea: apud eundem,
Ab anima et usque carnem consumet, x 18;
‘caro’ pro corporeis: apud eundem,

Revelabitur gloria Jehovae, et videbunt omnis caro simul,… vox dicit, Clama, et dixit, Quid clamabo? omnis ea caro gramen, xl 5, 6;
[3] ‘caro’ pro omni homine qui corporeus: apud eundem,
In igne Jehovah disceptabit, et gladio Suo cum omni carne, et multiplicabuntur confossi Jehovae, lxvi 16;
‘ignis’ pro punitione cupiditatum, ‘gladius’ pro punitione falsitatum, ‘caro’ pro hominis corporeis: apud Davidem,
Deus recordatus, quod caro illi, spiritus vadens, ut non reverteretur, Ps. lxxviii 39;
de populo in deserto desiderante carnem, quod corporei; qui quod desideraverint carnem, repraesentabat quod solum corporea cuperent, Num. xi 32-34.

@ 1 ut I.$

@ 2 recedet I.$

575. Quod ‘dies hominis essent centum et viginti anni’ significent quod reliquiae fidei ei esse debeant: in cap. praec. ad vers. 3 et 4 dictum quod ‘dies et anni’ significent tempora et status: et quod antiquissimi per numeros varie compositos significaverint status et mutationes statuum Ecclesiae; sed qualis eorum ecclesiasticorum computus fuerit, inter res perditas est. Hic similiter occurrunt numeri annorum, quos nusquam aliquis scire potest quid significant, nisi quid in numeris singulis ab 1 ad 12 et sic porro latet, sciatur: manifeste apparet quod aliud quid et arcanum involvant, nam quod ‘victuri centum et viginti annos’ cum praecedentibus versus non cohaeret; nec vixerunt postea 120 annos, ut constat de illis qui post diluvium vixerunt, cap. xi, de Shemo, quod vixerit postquam genuit Arpachshad 500 annos; Arpachshad postquam genuit Shelah, 403 annos; Shelah postquam genuit Eberum pariter 403 annos: Eberus postquam genuit Pelegum 430 annos: Noahus post diluvium 350 annos, cap. {x}ix 28, et sic porro. Quid autem numerus 120 involvit, constat solum ex 10 et 12, ex quibus multiplicatis compositus est; nempe quod significet reliquias fidei; numerus ‘decem’ in Verbo sicut etiam ‘decimae’ significant et repraesentant reliquias quae in interno homine conservatae a Domino, quae sanctae quia solius Domini; numerus ‘duodecim’ significat fidem seu omnia quae sunt fidei in uno complexu; ex illis nunc compositus numerus significat reliquias fidei.

576. Quod numerus ‘decem’ significet reliquias similiter ac ‘decimae,’ ex his quae sequuntur locis constare potest: apud Esaiam,
Domus multae in desolationem erunt, magnae et pulchrae, absque habitatore, nam decem jugera vineae facient bathum unum, et sementis homer faciet epham, v 9, 10;
de vastatione spiritualium et caelestium; ‘decem jugera vineae facient bathum’ pro quod tam paucae reliquiae spiritualium; ‘sementis homer faciet epham’ pro quod tam paucae reliquiae caelestium: apud eundem,
Et multa derelicta in medio terrae, et adhuc in ea pars decima et convertetur, et tamen erit ad exstirpandum, vi 12, 13;

‘medium terrae’ pro interno homine, ‘decima pars’ pro reliquiis
tantillis: apud Ezechielem,

Lances justitiae, et ephah justitiae, et bath justitiae erit vobis: ephae et bathi mensura una erit, ad tollendum decimum homeris bathus, et decimum homeris ephah, ad homerem erit mensura ejus,… et statutum olei bathus olei, decimum bathi de koro, decem bathi homer, nam decem bathi homer, xlv 10, 11, 14;

ubi de sanctis Jehovae per mensuras agitur, per quas significantur sanctorum genera; per ‘decem’ hic reliquiae caelestium et inde spiritualium; nam quid tot mensurae determinatae numeris, ut in hoc capite et prioribus apud hunc Prophetam ubi agitur de Hierosolyma caelesti et templo novo, et apud alios, tum circa ritus varios Ecclesiae Judaicae, nisi arcana sancta contineant? [2] apud Amosum,

Cecidit, non addet surgere virgo Israel:… sic dixit Dominus Jehovih, Urbs exiens mille, reliquias faciet centum, et exiens centum reliquias faciet decem domui Israelis, v 2, 3;

ubi ‘reliquiae’ nominantur quarum minimum mansurum, quia modo decima pars, seu reliquiarum reliquiae: apud eundem,
Ego superbiam Jacobi, et palatia ejus odi, et concludam urbem et plenitudinem ejus; et fiet, si relicti fuerint decem viri in domo una, et morientur, vi 8, 9;
pro reliquiis quae vix remansurae: apud Mosen,
Non veniet Ammonita et Moabita in congregationem Jehovae, etiam generatio decima non veniet illis in congregationem Jehovae usque in aeternum, Deut. xxiii 4 [A.V. 3];

‘Ammonita et Moabita’ pro profanatione caelestium et spiritualium
fidei, de quorum reliquiis prius. [3] Quod ‘decimae’ repraesentent ‘reliquias,’ inde constat; de quibus ita apud Malachiam,
Adducite omnes decimas ad domum thesauri, ut sit praeda in domo Mea, et probent Me, agite, in hoc, si non aperuero vobis cataractas caeli, et effudero vobis benedictionem, iii 10;
‘ut sit praeda in domo Mea’ pro reliquiis in interno homine, quae comparantur ‘praedae’ quia quasi furtim’ insinuantur inter tot mala et falsa, per quas reliquias omnis benedictio. Quod per reliquias quae in interno homine, omnis charitas hominis, repraesentatum quoque fuit in Ecclesia Judaica per id quod
Postquam dederint decimas, darent Levitae, peregrino, orphano et viduae, Deut. xxvi 12 seq.

[4] Quia reliquiae sunt solius Domini, ideo decimae vocantur ‘Sanctitas Jehovae,’ de quibus ita per Mosen,
Omnes decimae terrae, de semine terrae, de fructu arboris, Jehovae illae, sanctitas Jehovae…. Omnes decimae armenti et gregis, omne quod transit sub baculo (pastoritio) decimum erit sanctitas Jehovae, Lev. xxvii 30, {x}32.
‘Quod Decalogus fuerint Decem Praecepta, seu Decem Verba, et quod Jehovah scripserit illa super tabulis,’ Deut. x 4, significat ‘reliquias,’ et ‘quod scripta manu Jehovae,’ significat quod reliquiae sint solius Domini; quod in interno homine repraesentatum est per tabulas.

577. Quod ‘duodecim’ significent fidem, seu illa quae sunt amoris et inde fidei in uno complexu, multis quoque confirmari a Verbo potest, tam ex duodecim filiis Jacobi et eorum nominibus quam ex duodecim tribubus Israelis; et ex duodecim discipulis Domini; sed de illis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus, imprimis in cap. xxix et xxx Gen.

578. Ex his solum numeris constare potest quid Verbum Domini in sinu et recessu interiore habet, quae abscondita arcana quae nusquam ad oculum nudum patent; praeter quae ubivis; similia in unaquavis voce.

579. Quod apud hos antediluvianos, de quibus, paucae et fere nullae reliquiae fuerint, constabit ex iis quae de iis, ex Divina Domini Misericordia, “dicentur in sequentibus; apud quos quia reliquiae non conservari potuerunt, hic praedicitur de nova Ecclesia Noahus dicta quod reliquias haberet, de quibus etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

580. Vers. 4. Nephilim fuerunt in terra in diebus istis, et quam maxime postquam intrabant filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis; hi viri fortes, qui a saeculo viri nominis. Per ‘Nephilim’ significantur qui ex persuasione suae altitudinis et praeeminentiae nihili fecerunt omnia sancta et vera: ‘quam maxime postquam intrarunt filii Dei ad filias hominis et genuerunt eis’ significat quod tunc, cum doctrinalia fidei immerserint suis cupiditatibus, et persuasiones falsi formaverint: ‘viri fortes’ vocantur ex amore sui; ‘a saeculo viri nominis’ significat quod prius quoque tales fuerint.

581. Quod per ‘Nephilim’ significentur qui ex persuasione suae altitudinis et praeeminentiae nihili fecerunt omnia sancta et vera, constat ex illis quae praecedunt et mox sequuntur; quod nempe immerserint doctrinalia suis cupiditatibus, quae significantur per illa, quod ‘filii Dei intraverint ad filias hominis,’ et hic quod ‘genuerint eis’: persuasio de se et suis phantasiis crescit etiam secundum ingredientium multitudinem, tandem ut fiat persuasio indelebilis; et cum doctrinalia fidei adjiciuntur, tunc ex persuasissimis principiis nihili faciunt omnia sancta et vera, et fiunt Nephilim. Gens ista quae vixit ante diluvium talis est, ut dictum, ut quemcumque spiritum dirissimis suis phantasiis, quae sicut venenata et suffocativa sphaera ab illis effunduntur, ita necat et suffocat ut ne hilum sciant spiritus cogitare, sic ut sibi semineces videantur; et nisi Dominus per Adventum Ipsius in mundum liberavisset mundum spirituum a venenata tali gente, nusquam unus potuisset ibi esse; ita periisset genus humanum quod regitur per spiritus a Domino; quare nunc in inferno sub nebulosa et densa quasi petra sub calcaneo pedis sinistri tenentur, nec hiscunt minimum exsurgere; ita ab infestissima illa turba liber est mundus spirituum, de qua turba et ejus sphaera persuasionum venenatissima, ex Divina Domini Misericordia, seorsim. Illi sunt qui Nephilim
vocantur et mihi faciunt omne sanctum et verum. [2] Mentio quoque eorum fit in Verbo, sed posteri eorum dicti sunt Enakim et Rephaim; quod dicti Enakim, constat apud Mosen,
Exploratores terrae Canaanis, dixerunt, Ibi vidimus Nephilim, filios Enaki de Nephilim, et fuimus in oculis nostris sicut locustae, et sic fuimus in oculis eorum, Num. xiii 33.
Quod dicti Rephaim, etiam apud Mosen,
Emim prius habitarunt in tetra Moabi, populus magnus, et multus, et excelsus, sicut Enakim; Rephaim reputabantur etiam ii sicut Enakim, et Moabitae vocant eos Emim, Deut. ii 10, [11.]
Nephilim non amplius memorantur, sed Rephaim, qui describuntur apud Prophetas, quod tales, sicut dictum; ut apud Esaiam,
Infernus inferius commotus est tibi, obviam veniendo tibi, excitavit tibi Rephaim, xiv 9;
agitur de inferno ubi tales: apud eundem,
Mortui non vivent, Rephaim non surgent, eo quod visitasti, et delevisti eos, et perdidisti omnem memoriam illis, xxvi 14;
ubi etiam de eorum inferno, a quo non amplius resurgent; et apud eundem,
Vivent mortui tui, cadaver meum resurgent; expergiscimini, et cantate habitatores pulveris; nam ros olerum ros tuus; at terram Rephaim projicies, xxvi 19;
‘terra Rephaim’ est infernus, de quo dictum: apud Davidem,
Num mortuis facies miraculum, num Rephaim surgent, confitebuntur tibi, Ps. lxxxviii 11 [A.V. 10];
similiter de eorum inferno, et quod surgere nequeant et sphaeram mundi spirituum dirissimis persuasionum venenis {1} infestare. Sed quod non genus humanum tam diris phantasiis et persuasionibus amplius imbueretur, provisum est a Domino. Qui ante diluvium vixerunt, tali natura et genio fuerunt ut imbui possent, ex causa adhuc nemini nota, de qua etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

@ 1 veneris I.$

582. Quod ‘postquam intrarunt filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis’ significet quod tunc cum immerserint doctrinalia fidei suis cupiditatibus, facti Nephilim, constat ex illis quae mox prius ad vers. 2 dicta et ostensa sunt, quod nempe ‘filii Dei’ significent doctrinalia fidei, et ‘filiae’ cupiditates; partus inde non alius est quam quod nihili faciant et profanent sancta fidei; nam cupiditates hominis, quae sunt amorum sui et mundi, prorsus contrariae sunt omni sancto et vero, et apud hominem cupiditates praevalent; quare cum sanctum et verum, quod agnitum, cupiditatibus immergitur, actum est cum homine, nam exstirpari et resolvi non possunt; in unaquavis idea cohaerent, et ideae sunt quae communicantur mutuo in altera vita; quare ut primum aliqua idea sancti ac veri producitur, profanum et falsum adjunctum est, quod ilico et momento percipitur; quare tales non possunt non separari et detrudi in infernum.

583. Quod Nephilim ‘viri fortes’ vocati sint ab amore sui, constat passim quoque in Verbo ubi tales ‘fortes’ vocantur, ut apud Jeremiam,
Cessarunt fortes Babelis pugnare, sedent in munitionibus; deficit fortitudo eorum, facti sunt in mulieres, li 30;
ubi ‘fortes Babelis’ pro iis quoque qui sui amore inescati sunt: apud eundem,
Gladius adversus mendaces, et insanient, gladius adversus fortes ejus, et consternabuntur, l 36:
apud eundem,
Vidi, illi consternati, se convertentes retrorsum, fortes eorum contusi {1} sunt, et fugam fugerunt, nec respexerunt, terror circumcirca,… non fugiet celer, et non evadet fortis,… ascendite equos, et insanite currus, exeant fortes, Kush, Put,… Ludii, xlvi 5, 6, 9;
abi de persuasione ex ratiociniis: apud eundem,
Quomodo dicitis fortes nos, et viri roboris ad bellum? devastatus est Moabus, xlviii 14, 15:
apud eundem,
Capta est urbs, et munitiones, occupata est, et factum est cor fortium Moabi in die illo sicut cor mulieris angustatae, xlviii 41;
similiter ‘cor fortium Edomi,’ xlix 22: apud eundem,
Redemit Jehovah Jacobum, et vindicavit illum e manu fortioris illo, xxxi 11;
ubi ‘fortis’ {2} alia voce. Quod Enakim, qui ex Nephilim, fortes praedicati sint, constat apud Mosen,

Transis hodie Jordanem, veniendo ad possidendum gentes magnas et numerosas prae te, urbes magnas et munitas in caelum, populum magnum et excelsum, filios Enakim, quos tu nosti, et tu audivisti, quis consistet coram filiis Enaki {3} ? Deut. ix 1, 2.

@ 1 conclusi I.$

@ 2 fortes I.$

@ 3 Enakim I.$

584. Vers. 5. Et vidit Jehovah, quod multiplicatum malum hominis in terra; et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum omni die. ‘Quod viderit Jehovah, quod multiplicatum malum hominis in terra’ significat quod voluntas boni inceperit nulla esse: ‘omne figmentum cogitationum cordis solummodo malum omni die’ significat quod nulla perceptio veri et boni.

585. Quod per ‘multiplicatum malum hominis in terra’ significetur quod voluntas boni inceperit nulla esse, constat a praecedentibus, quod amplius nulla voluntas sed solum cupiditas; tum ex significatione ‘hominis in terra’; ‘terra’ in litterali sensu est ubi homo; in interno ubi amor, qui quia est voluntatis aut cupiditatis, ‘terra’ pro ipsa voluntate hominis sumitur; homo enim a velle est homo, non ita a scire et intelligere, quia scire et intelligere fluit ex ejus velle; quicquid non fluit ex velle ejus, non scire vult nec intelligere; immo cum aliud loquitur et agit quam vult, usque est voluntatis quoddam a loquela et actione remotius quod eum regit. Quod ‘terra Canaan’ seu ‘Terra Sancta’ pro amore et sic pro voluntate caelestis hominis accipiatur, multis ex Verbo confirmari potest: pariter quod ‘terrae gentium diversarum’ pro amoribus illorum, qui in genere sunt amor sui et mundi; sed quia toties recurrit, non hic loci immorandum; inde constat quod per ‘malum hominis in terra,’ significetur malum ejus naturale, quod est voluntatis, quod ‘multiplicatum’ dicitur quia non ita depravatum apud omnes quin bonum aliis vellent, sed sui causa: at quod prorsus perversum factum, est figmentum cogitationum cordis.

586. ‘Figmentum cogitationum cordis solummodo malum omni die’ significat quod nulla perceptio boni et veri, ex causa, ut dictum et ostensum, quod doctrinalia fidei immerserint foedis suis cupiditatibus; quod cum factum, periit omnis perceptio, et loco perceptionis successit dira persuasio seu obfirmatissima et morticina phantasia, quae quoque fuit causa exstinctionis et suffocationis eorum; persuasio illa lethalis significatur hic per ‘figmentum cogitationum cordis,’ at per ‘figmentum cordis’ absque voce ‘cogitationum’ significatur malum amoris sui seu cupiditatum, ut in sequente Capite viii ubi dixit Jehovah postquam Noah obtulerit holocausta,
Non addam maledicere amplius humo propter hominem, eo quod figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus, [vers.] 21.
‘Figmentum’ est quod homo sibi met fingit, et de quo sibi persuadet; [2] ut apud Habakkuk,
Quid prodest sculptile, quia sculpsit illud fictor ejus, fusile et docens mendacium, quia confidit fictor figmento suo super eo ad faciendum idola muta? ii 18;
‘sculptile’ significat persuasiones falsas ex conceptis et exclusis a semet principiis; ‘fictor’ est is qui persuadet sibi, de quo praedicatur ‘figmentum:’ apud Esaiam,
Subversio vestra, num sicut lutum figulus reputabitur, quod dicet opus factori suo, non fecit me, et figmentum dixerit fictori suo, non intellexit? xxix 16;
‘figmentum’ hic pro cogitatione ex proprio et inde persuasione falsi. ‘Figmentum’ in genere est quod homo fingit ex corde seu voluntate, ut et quod ex cogitatione seu persuasione; ut apud Davidem,
Jehovah novit figmentum nostrum, memor quod pulvis nos, Ps. ciii 14:
apud Mosen,
Novi figmentum ejus, quod ille faciens hodie, antequam introducam eum in tertam, Deut. xxxi 21.

586[a]. {1} Vers. 6. Et paenituit Jehovam, quod fecerit hominem in terra; et doluit Ipsi ad cor Ipsius. ‘Quod paenituerit’ significat misericordiam: ‘quod doluerit ad cor’ similiter: ‘paenitere’ spectat sapientiam; ‘dolere ad cor’ amorem.

@ 1 This no. occurs twice in I.$

587. Quod ‘paenituit Jehovam, quod fecerit hominem in terra’ significet misericordiam et quod ‘doluerit ad cor’ similiter, constat ex eo quod Jehovam nusquam paeniteat quia omnia et singula ab aeterno praevidet; et cum fecit hominem, hoc est, e novo creavit, et perfecit, usque ut factus caelestis, etiam praevidit quod talis successu temporis fieret; et quia praevidit quod talis fieret, non potuit Ipsum paenitere; quod manifeste constat apud Samuelem,

Samuel dixit, Invictus Israelis non mentitur, et non Ipsum paenitebit, quia non homo Ille, ut Ipsum paeniteat, 1 Sam. xv 29:
et apud Mosen,
Non vir Deus et mentitur; et filius hominis et paenitet ipsum; num Ille dixerit, et non faciet? aut locutus fuerit, et non stabiliet? Num. xxiii 19;
sed ‘paenitere’ significat misereri. [2] Misericordia Jehovae seu Domini involvit omnia et singula quae a Domino fiunt erga genus humanum, quod tale est ut ejus misereatur, et cujusvis secundum ejus statum; ita miseretur status ejus quem puniri permittit; et miseretur ejus cui bono frui dat; misericordiae est puniri quia flectit omne malum poenae in bonum; et misericordiae est dare bono frui quia nullus aliquid boni meretur: omne enim genus humanum est malum et ex semet ad infernum unusquisque ruit; quare misericordia est ut inde eximatur; nec aliud est quam misericordia, quia nullius indiget. Misericordia inde dicitur quia a miseriis et inferno hominem eximit, ita respective ad genus humanum quod tale, estque effectus amoris erga omnes quia tales.

588. Sed praedicatur de Domino quod ‘paeniteat et doleat ad cor,’ quia tale apparet inesse omni misericordiae humanae; quare secundum apparentiam hic, ut multoties alibi in Verbo, locutum. Quid misericordia Domini nemo scire potest quia infinite transcendit omnem intellectum hominis; sed quid misericordia hominis, novit homo, quod est paenitere et dolere; et nisi ab homine capiatur idea de misericordia ex {1} alia affectione quam novit qualis est, nusquam aliquid cogitare potest, ita nec instrui; quae causa est quod proprietates humanae multoties praedicentur de Jehovae seu Domini attributis; sicut quod Jehovah seu Dominus puniat, inducat in tentationem, perdat, excandescat; cum tamen nusquam aliquem punit, nusquam aliquem in tentationem inducit, nusquam aliquem perdit, et nusquam excandescit; quare cum talia usque praedicantur de Domino, sequitur quod etiam paenitentia et dolor praedicentur, nam praedicatio unius sequitur a praedicatione alterius, sicut manifeste constat ab his in Verbo locis; [2] apud Ezechielem,

x Consummabitur ira Mea, requiescere faciam excandescentiam Meam, et paenitebit Me, v 13;

ubi quia ira et excandescentia praedicatur, etiam praedicatur paenitentia: apud Zachariam,

Quemadmodum cogitavi malum facere, cum iram excitarunt patres vestri Mihi, dixit Jehovah Zebaoth, nec paenituit Me; sic convertere, cogitabo in diebus illis bonum facere Hierosolymae, et domui Jehudae, viii 14, 15;
ubi dicitur quod ‘Jehovah cogitaverit malum facere,’ cum tamen nusquam malum alicui cogitat facere sed bonum omnibus et singulis: apud Mosen cum deprecatus facies Jehovae,
Revertere ab excandescentia irae Tuae, et paeniteat Te super malo populi Tui;… et paenituit Jehovam super malo, quod locutus est facere populo Suo, Exod. xxxii 12, 14;
ibi quoque tribuitur Jehovae excandescentia irae, ‘consequenter paenitentia: apud Jonam,
Rex Ninivae [dixit], Quis sciens, revertatur et paeniteat Deum, ut revertatur ab ardore irae Suae, et non peribimus? iii 9;

[3] similiter paenitentia praedicatur quia ira: apud Hosheam,
Conversum est super Me cor Meum, simul aestuarunt paenitudines Meae, non faciam excandescentiam irae Meae, xi 8, 9;
ubi similiter de corde, quod ‘aestuaverint paenitudines,’ sicut hic quod ‘doluerit ad cor’; ‘paenitudines’ manifeste pro multa misericordia: similiter apud Joelem,
Convertimini ad Jehovam, Deum vestrum, quia gratiosus et misericors Ipse, longanimis, et multus misericordia, et paenitens super malum, ii 13;
ubi quoque manifeste quod ‘paenitere’ significet misericordiam: apud Jeremiam,
Si forte audiant et revertantur vir a via sua prava, et paeniteat Me mali, xxvi 3;
pro misereri: apud eundem,
Si convertitur gens ista a malo suo,… paenitebit Me super malo, xviii 8;
ubi etiam ‘paenitere’ pro misereri si se converterent; nam homo est qui avertit a se misericordiam Domini, nusquam Dominus ab homine.

@ 1 et I.$

589. Ex his et perplurimis aliis locis Verbi constare potest quod secundum apparentias apud hominem locutum sit, quare qui ex apparentiis, secundum quas locutum in Verbo, velit confirmare principia falsa, is posset ex innumerabilibus: sed aliud est confirmare principia falsa ex Verbo, et aliud est credere simpliciter quae in Verbo; qui confirmat principia falsa, is prius capit principium a quo nusquam vult recedere aut minimum remittere, sed corradit et cumulat confirmantia ubicumque potest, ita quoque ex Verbo, usque dum ita sibi persuadet ut non amplius possit videre verum. At qui simpliciter aut ex simplici corde credit, is non capit principia prius, sed cogitat, quia Dominus ita locutus, quod verum sit; et si instruitur quomodo intelligendum, ex aliis dictis Verbi, tunc acquiescit, et corde suo gaudet: immo qui ex simplicitate credit quod Dominus irascatur, puniat, paeniteat, doleat, et homo sic timeat a malo et faciat bonum, ei nihil nocet; sic etenim etiam credit quod Dominus videat omnia et singula, et cum in tali fide est, in ceteris dein, si non prius, in altera vita illustratur; secus ac ii qui ex captis principiis sibi persuadent, conspirante amore foedo sui aut mundi.

590. Quod ‘paenitere’ spectet sapientiam, et ‘dolere ad cor’ amorem, non potest explicari ad captum humanum, solum secundum ea quae apud hominem, ita per apparentias: unicuivis cogitationis ideae apud hominem est aliquid de intellectu et de voluntate, seu de cogitatione et de amore ejus; quae idea non trahit aliquid de voluntate seu amore ejus, non est idea, nam aliter nusquam cogitare potest; est perpetuum quoddam conjugium et indivulsum cogitationis et voluntatis, ita ideis cogitationis inhaerent aut adhaerent ea quae sunt voluntatis seu amoris ejus: ex hoc apud hominem sicut sciri, seu potius sicut idea aliqua capi, posse videtur quid misericordiae Domini inest, nempe sapientia et amor. Ita apud Prophetas, cumprimis apud Esaiam, fere ubivis sunt binae expressiones de quacumque re; una involvit spirituale, altera caeleste; spirituale misericordiae Domini est sapientia, caeleste est amor.

591. Vers. 7. Et dixit Jehovah, Delebo hominem quem creavi desuper faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum, quia paenitet Me quod feci ea. ‘Quod dixerit Jehovah, Delebo hominem’ significat quod homo se exstingueret: ‘quem creavi desuper faciebus humi’ significat hominem a posteritate Antiquissimae Ecclesiae: ‘ab homine usque ad bestiam, et usque ad reptile’ est quod quicquid est voluntatis exstingueret eum: ‘usque ad avem caelorum’ est quicquid est intellectus seu cogitationis: ‘quia paenituit Me quod feci ea’ significat, ut prius, miserationem.

592. Quod ‘dixerit Jehovah, Delebo hominem’ significet quod homo se exstingueret, constat ab illis quae prius dicta sunt, quod nempe praedicetur de Jehovah seu Domino quod puniat, quod tentet, quod malum faciat, quod deleat seu occidat, quod maledicat; sicut quod Jehovah occiderit Erum primogenitum Jehudae; et {x}Onanem alterum filium Jehudae, Gen. xxxviii 7, 10; quod Jehovah necaverit omnem primogenitum Aegypti, Exod. xii 12, 29; sicut apud Jeremiam,
Quos percussi in ira Mea, et in excandescentia Mea, xxxiii 5:
apud Davidem,
Misit in eos excandescentiam irae Suae, iram vehementem, et furorem, et angustiam, immissionem angelorum malorum, Ps. lxxviii 49:
apud Amosum,
Num erit malum in urbe, et Jehovah non fecit? iii 6:
apud Johannem,
Septem phialae aureae plenae ira Dei viventis in saecula saeculorum, Apoc. xv 1, 7; xvi 1;
quae omnia praedicantur de Jehovah, tametsi prorsus contrarium est: quod praedicentur, causa est, de qua prius; tum etiam ut communissimam ideam primum capiant quod Dominus regat et disponat omnia et singula; at postea quod nihil mali a Domino, minus quod occidat; sed quod homo sit qui sibimet malum inferat, semetque perdat et occidat; tametsi non est homo sed sunt mali spiritus, qui eum excitant et ducunt; sed est homo, quia non aliter credit quam quod ipse. Ita nunc hic quod praedicetur de Jehovah, quod deleret hominem, cum tamen homo esset qui semet perdidit et exstinxit. [2] Quomodo se res habet, imprimis constare potest ab illis in altera vita qui in cruciatu et inferno sunt, qui continue lamentantur, et omne malum poenae tribuunt Domino; similiter spiritus mali in mundo spirituum malorum qui jucundum, immo jucundissimum suum ponunt in eo ut alios laedant et puniant; qui laeduntur et puniuntur, putant a Domino; quibus dictum et ostensum quod ne hilum mali a Domino sed quod ii sibimet ipsis malum inferant; nam talis status et tale aequilibrium omnium est in altera vita ut malum redeat ad illum qui malum facit, et fit malum poenae; et quod non possit aliter quam existere; quod vocatur permitti, ex causa emendationis mali; sed usque Dominus vertit omne malum poenae in bonum sic ut nihil usquam nisi bonum a Domino. Verum quid ‘permissio,’ nemo adhuc novit: quod permittitur, putatur fieri ab Ipso qui permittit, quia permittit; sed res se prorsus aliter habet, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

593. ‘Quem creavi desuper faciebus humi’: quod significet hominem a posteritate Ecclesiae Antiquissimae, constat non solum ex eo quod dicatur ‘homo quem creavit,’ quod est quem regeneravit; et postea, ‘quem fecit,’ quod est quem perfecit seu regeneravit usque ut factus caelestis: tum quoque ex eo quod dicatur ‘desuper faciebus humi’; ‘humus’ est ubi Ecclesia, ut prius ostensum est; etiam exinde quod de illis agatur qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus suis; qui non habuerunt doctrinam fidei, non potuerunt ita facere; qui extra Ecclesiam, in ignorantia veri et boni sunt: qui in ignorantia, possunt esse in quadam specie innocentiae dum aliquid contra vera et bona fidei loquuntur et agunt, nam zelo quodam agi possunt pro eo cultu quo ab infantia imbuti, quem ideo putant verum et bonum; at cum iis qui doctrinam fidei apud se habent, alia prorsus res est; ii commiscere possunt vera falsis, et sancta profanis; inde sors eorum in altera vita multo pejor est sorte illorum qui gentes vocantur, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

594. Quod ‘ab homine ad bestiam, et usque ad reptile’ significet quod quicquid est voluntatis, exstingueret eum, constat ex significatione ‘hominis, bestiae, et reptilis’: homo non est homo nisi a voluntate et intellectu, per quae distinguitur a brutis, cetera sunt simillima iis; apud hos periit omnis voluntas boni et intellectus veri; loco voluntatis boni successerunt vesanae cupiditates, loco intellectus veri vesanae phantasiae, et hae commixtae illis; quare postquam sic quasi deleverunt reliquias, non potuerunt non exstingui: quod quicquid est voluntatis ‘bestiae et reptilia’ vocantur, constat ab iis quae prius de bestiis et reptilibus ostensa sunt; sed hic quia de tali homine agitur, non significantur per ‘bestias’ bonae affectiones, sed malae, proinde cupiditates; et per ‘reptilia’ voluptates tam corporeae quam sensuales. Quod ‘bestiae et reptilia’ significent talia, non amplius eget confirmatione ex Verbo quia de iis prius, n. 45, 46, 142, 143, quae videantur.

595. Quod ‘avis caelorum’ significet quicquid est intellectus seu cogitationis, videatur etiam prius, n. 40.

596. Vers. 8. Et Noah invenit gratiam in oculis Jehovae. Per ‘Noahum’ significatur Ecclesia nova: ‘quod invenerit gratiam in oculis Jehovae’ est quod praeviderit Dominus quod ita salvari posset genus humanum.

597. {1} Per ‘Noahum’ significatur nova Ecclesia, quae Ecclesia Antiqua vocanda, ad distinguendum inter Ecclesiam Antiquissimam quae fuit ante diluvium, et illam quae fuit post diluvium. Ecclesiarum illarum prorsus diversi status fuerunt; Ecclesiae Antiquissimae status fuit ut perceptionem boni et inde veri habuerint a Domino; Antiquae Ecclesiae seu ‘Noahi’ status factus ut conscientiam boni et veri haberet: qualis differentia est inter habere perceptionem et habere conscientiam, talis differentia status fuit Ecclesiae Antiquissimae et Ecclesiae
Antiquae; [2] perceptio non est conscientia; perceptionem habent caelestes, conscientiam spirituales: Antiquissima Ecclesia fuit caelestis sed Antiqua spiritualis. Antiquissima Ecclesia revelationem immediatam habuit per consortium cum spiritibus et angelis, ut et per visiones et somnia a Domino, ex quibus communiter quid bonum et verum illis nosse datum, et postquam communiter noverunt, tunc confirmata sunt communia illa quasi principia innumerabilibus per perceptiones; quae innumerabilia erant particularia seu singularia communium ad quae se referebant; ita communia quasi principia corroborabantur cotidie; quicquid non congruebat communibus, hoc perceperunt non ita esse, et quicquid congruebat, perceperunt ita esse; talis status etiam est angelorum caelestium: Antiquissimae Ecclesiae communia quasi principia erant veritates caelestes et aeternae; sicut, quod Dominus regat universum; quod a Domino omne bonum et verum; quod a Domino omnis vita; quod proprium hominis non esset nisi malam, et quod esset mortuum in se; praeter similia alia; innumerabilium illa confirmantium et consentientium perceptionem acceperunt a Domino: illis amor erat principale fidei; per amorem percipere iis datum a Domino quicquid esset fidei; inde fides illis erat amor, ut prius dictum. Sed Antiqua Ecclesia alia prorsus facta fuit, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

@ 1 I has Quod per Noahum significetur and the clause is unfinished, unless it be regarded as a title for the subject discussed in the following paragraph, which is contrary to S. usage, and so in next [?]. Possibly a ‘constat ex significatione’ clause has been omitted here and in next [?]$

598. Quod ‘invenerit gratiam in oculis Jehovae’ significet quod praeviderit Dominus quod ita salvari posset genus humanum. Misericordia Domini involvit et spectat salvationem totius generis humani; similiter etiam gratia, quare salvatio generis humani significatur: per ‘Noahum’ non solum significatur Ecclesia nova, sed etiam Ecclesiae istius fides, quae erat fides charitatis; ita praevidit Dominus quod per fidem charitatis salvari potuisset genus humanum, de qua fide in sequentibus. [2] Sed ‘misericordia’ et ‘gratia’ distinguuntur in Verbo, et quidem secundum differentiam eorum qui recipiunt: misericordia applicatur illis qui caelestes sunt, gratia autem illis qui spirituales; nam caelestes non agnoscunt aliud quam misericordiam, et spirituales vix aliud quam gratiam; caelestes nesciunt quid gratia, spirituales vix sciunt quid misericordia, quam unam eandemque faciunt cum gratia; quod venit ex causa humiliationis utriusque quae ita differt; qui in humiliatione cordis sunt, ii implorant misericordiam Domini; at qui in humiliatione cogitationis, ii petunt gratiam, et si implorant misericordiam, hoc fit in statu tentationis vel fit ore solum non corde. Quia Ecclesia nova Noahus dicta non caelestis fuit sed spiritualis, ideo non misericordiam sed ‘gratiam invenisse in oculis Jehovae’ dicitur. [3] Quod distinguatur in Verbo inter misericordiam et gratiam, constat ex plurimis locis ubi Jehovah dicitur misericors et gratiosus, ut Ps. ciii 8; cxi 4; {x}cxii 4; Joel ii 13; similiter distinguuntur alibi, ut apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Invenit gratiam in deserto populus residuorum gladii, eundo ad quietem dandum illi Israeli: e longinquo Jehovah apparuit mihi; et amore saeculi amavi te, propterea attraxi te misericordia, xxxi 2, 3;
ubi ‘gratia’ praedicatur de spirituali, et ‘misericordia’ de caelesti: apud Esaiam,
Propterea morabitur Jehovah ad gratiam dandum vobis, et propterea attollet se ad miserandum vestri, xxx 18;
ubi ‘gratia’ similiter spectat spirituale, ‘misericordia’ caeleste: in sequentibus, ubi Lotus ad angelos,
Ecce quaeso invenit servus tuus gratiam in oculis tuis, et magnam fecisti misericordiam tuam, quam fecisti mecum, vivificando animam meam, Gen. xix 19;
quod ‘gratia’ spectet spiritualia, quae sunt fidei seu intellectus, hic quoque constat, tum quod dicatur ‘invenisse gratiam in oculis tuis’; ‘misericordia’ vero caelestia, quae sunt amoris seu voluntatis, constat ex eo quod dicatur ‘fecisse misericordiam, et vivificasse animam.’

* * * * * * * * * * * * *
9. Hae nativitates Noahi; Noah vir justus integer luit in generationibus suis; cum DEO ambulavit sibi Noah.
10. Et genuit Noah tres filios, Shem, Ham et Japheth.
11. Et corrupta fuit terra coram DEO, et impleta fuit terra violentia.
12. Et vidit DEUS terram, et ecce corrupta fuit, quia corrupit omnis caro viam suam super terra.
13. Et dixit DEUS Noaho, Finis omnis carnis venit coram Me quia impleta est terra violentia a faciebus eorum; et ecce, Ego perdens eos cum terra.
14. Fac tibi arcam lignorum gopher, mansiones facies arcam et bituminabis eam intus et extus bitumine.
15. Et sic facies illam; trecenti cubiti longitudo arcae, quinquaginta cubiti latitudo ejus, et triginta cubiti altitudo ejus.
16. Fenestram facies arcae, et ad cubitum perficies illam superne et januam arcae in latere ejus pones; infimas, secundanas et tertianas facies illam.
17. Et Ego, ecce Me adducens diluvium aquarum super terram ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis; omne quod in terra, exspirabit.
18. Et erigam foedus Meum tecum; et intrabis in arcam tu et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum.
19. Et ab omni vivente, ab omni carne, paria ab omni, intrare facies in arcam ad vivificandum tecum; masculus et femina erunt.
20. Ab ave secundum speciem ejus, et a bestia secundum speciem ejus, ab omni reptili humi secundum speciem ejus; paria ab omnibus intrabunt ad te, ad vivificandum.
21. Et tu sume tibi ab omni cibo, qui comeditur; et collige ad te et erit tibi et illis in cibum.
22. Et fecit Noah secundum omne quod praecepit ei DEUS, ita fecit.

599. CONTENTA

Agitur de statu Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocata, ante regenerationem.

600. Describitur homo istius Ecclesiae, quod talis ut regenerari posset, vers. 9; sed quod inde exsurgerent tria doctrinarum genera quae sunt ‘Shem, Ham, et Japheth,’ vers. 10.

601. Quod reliquus homo qui ab Antiquissima Ecclesia, non posset regenerari, propter diras ejus persuasiones et foedas cupiditates, vers. 11, 12; per quas se omnino perderet, vers. 13.

602. Sed homo Ecclesiae Noahus vocatae, non ita, qui describitur per ‘arcam,’ vers. 14: et describuntur reliquiae apud eum per ‘mensuras,’ {x}vers. 15: ejus intellectualia per fenestram, januam, et mansiones, vers. 16.

603. Quod is conservaretur, cum ceteri per inundationem mali et falsi perirent, vers. 17.

604. Et quod salvarentur quae apud illum vera et bona, vers. 18: ita quae intellectus et quae voluntatis per regenerationem, vers. 19, 20: ad quam recipiendam praeparatus esset, vers. 21: et quod ita factum, vers. 22.

605. SENSUS INTERNUS

AGITUR nunc de formatione Ecclesiae novae quae appellatur ‘Noahus,’ et ejus formatio describitur per ‘arcam, in quam recepta omnis generis animantia’; sed antequam Ecclesia illa nova existere potuit, sicut solet, homo Ecclesiae non potuit non plures sustinere tentationes, quae describuntur per ‘arcae istius elevationem, fluctuationem et moram, super aquas diluvii’; et tandem, quod factus verus spiritualis homo et liberatus, per ‘cessationem aquarum,’ et plura quae sequuntur. Nemo hoc potest videre qui solum sensui litterae inhaeret, ex causa hic imprimis quod omnia illa historice connexa sint et sistant ideam qualem historice rerum; sed tunc temporis talis stilus fuit, qui iis gratissimus, ut involverentur omnia typis et hi historice concinnarentur; et quo melius historica serie cohaererent, eo convenientius fuit genio illorum; nam antiquis illis temporibus non ita scientiis quibus hodie, indulserunt, sed cogitationibus profundis, ex quibus tales proles; erat hoc sapientia veterum.

606. Quod ‘diluvium,’ ‘arca,’ et sic quae de diluvio et arca describuntur, significent regenerationem, ut et tentationes quae praecedunt, aliquid hodie apud eruditos notum est, a quibus regeneratio et tentationes quoque comparantur aquis diluvii:

607. Sed qualis illa Ecclesia fuit, in sequentibus describitur; ut hic sistatur idea ejus, breviter dicendum: Antiquissima, ut dictum, caelestis fuit, haec autem facta spiritualis: Antiquissima perceptionem boni et veri habuit; haec seu Antiqua non perceptionem, sed loco ejus aliud quoddam dictamen quod vocari potest conscientia. [2] Sed quod orbi adhuc ignotum est et forte incredibile; Antiquissimae Ecclesiae homo respirationem habuit internam, nec externam nisi tacitam; quare nec ita per voces sicut postea et hodie locuti sunt, sed per ideas, sicut angeli; quas exprimere potuerunt per innumeras mutationes vultus et faciei, imprimis per labiorum, in quibus innumerabiles muscularium fibrarum hodie non extricatarum series sunt: per quas tunc exsolutas, ita ideas sistere, significare et repraesentare potuerunt ut quae hodie debent per horae tempus sonis articulatis seu vocibus, tunc intra minutum potuerunt, et multo plenius et evidentius ad captum et intellectum praesentium quam usquam potest vocibus et vocum combinatarum seriebus; hoc forte incredibile est sed usque verum. Sunt etiam plures alii qui non ex hac tellure, qui similiter locuti et hodie loquuntur, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [3] Respiratio illa interna qualis fuit et quomodo temporis successu mutata est, etiam scire datum; et qiaa talem respirationem habuerunt qualem angeli qui similiter respirant; in profundis cogitationis ideis fuerunt, et perceptionem potuerunt habere talem quae describi nequit; quare si describeretur qualis fasset, quia non caperetur, etiam nec crederetur. Sed in posteris eorum respiratio illa interna paullatim evanescebat; et apud eos qui diris persuasionibus et phantasiis occupati, talis facta ut nullam cogitationis ideam sistere amplius potuissent nisi deformissimam; cujus effectus fuit ut non supervivere possent, quare omnes illi exstincti sunt.

608. Quando desiit respiratio interna, sensim subiit respiratio externa, qualis fere hodie; et cum respiratione externa loquela vocum, seu soni articulari, in quem determinabantur ideae cogitationis; ita mutatus est prorsus status hominis et talis factus ut non amplius perceptionem similem potuisset habere, sed loco perceptionis aliud quoddam dictamen quod vocari potest conscientia, nam conscientiae simile erat, tametsi quoddam intermedium inter perceptionem et conscientiam hodie quibusdam notam. Cumque talis determinatio idearum cogitationis facta, nempe in voces loquelae, tunc nec amplius potuerunt instrui ita per internum hominem ut homo antiquissimus, sed per externum; quare tunc loco revelationum Antiquissimae Ecclesiae successerunt doctrinalia, quae sensibus externis primum caperentur, ex quibus ideae memoriae materiales et inde ideae cogitationis formarentur, per quas et secundum quas instruebantur: inde luit quod haec Ecclesia quae successit, prorsus alium genium habuit quam Antiquissima; in quem genium, seu in quem statum, nisi Dominus redegisset genus humanum, nusquam aliquis homo salvari potuisset.

609. Quia status hominis hujus Ecclesiae, quae ‘Noahus’ vocatur, prorsus mutatas est a statu hominis Antiquissimae Ecclesiae, non potuit amplius ille, ut dictam, ita informari et illustrari ut antiquissimus homo, quia interna clausa erant ut nulla amplius communicatio cum caelo nisi quae ignota; quare nec instrui potuit, nisi quam per viam externam, seu sensuum aut sensualem, ut dictum; propterea, ex Providentia Domini, conservata sunt doctrinalia fidei cum quibusdam revelationibus Antiquissimae Ecclesiae in usum hujus posteritatis; quae doctrinalia primum collecta sunt a ‘Caino’ et reposita ne perirent; quare dicitur de Caino quod ‘ei signum impositum ne quis illum occideret,’ de quibus videantur quae dicta ibi loci, cap. iv 15; postea in doctrinam redacta a ‘Hanocho,’ quae doctrina, quia illo tempore nulli usui esset, sed posteritati, ideo dicitur quod ‘sumpserit eum Deus,’ de quibus etiam videantur quae ibi loci, cap. v 24. Haec doctrinalia fidei fuerunt quae a Domino conservata sunt in usum hujus posteritatis seu Ecclesiae; nam a Domino praevisum quod periret perceptio; quare etiam provisum ut illa remanerent.

610. Vers. 9. Hae nativitates Noahi; Noah vir justus et integer fuit in generationibus suis; cum Deo ambulavit sibi Noah. Per ‘nativitates Noahi’ significatur descriptio reformationis seu regenerationis novae Ecclesiae: ‘quod Noah vir justus et integer in generationibus suis’ significat quod talis esset ut charitate donari posset; ‘justus’ spectat bonum charitatis, ‘integer’ verum charitatis; ‘generationes’ sunt fidei: ‘ambulare cum Deo’ significat hic, ut prius ubi de Hanocho, doctrinam fidei.

611. Quod per ‘nativitates Noahi’ significetur descriptio reformationis seu regenerationis novae Ecclesiae, constat ab illis quae prius ad cap. ii 4 et ad cap. v 1 dicta sunt.

612. Quod ‘Noah vir justus et integer in generationibus suis’ significet quod talis esset ut charitate donari posset, constat a significatione justi et integri, quod ‘justus’ spectet bonum charitatis, ‘integer’ verum charitatis; tum ab Ecclesiae illius essentiali, quod esset charitas, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: quod ‘justus’ spectet bonum charitatis, et ‘integer’ verum charitatis, constat ex Verbo, ut apud Esaiam,
Me quovis die quaerent, et scientiam viarum Mearum desiderabunt, velut gens quae justitiam facit, et judicium Dei sui non derelinquit; interrogabunt Me judicia justitiae, appropinquationem Dei desiderabunt, lviii 2;
ubi ‘judicium’ pro illis quae sunt veri, et ‘justitia’ pro illis quae sunt boni: sollemnis quasi formula facta ‘judicium et justitiam facere’ pro verum et bonum, ut Esai. lvi 1; Jer. xxii 3, 13, 15; xxiii 5; xxxiii 15 Ezech. xxxiii 14, 16, 19. Dominus dixit,
Justi fulgebunt ut sol in regno Patris sui {1}, Matth. xiii 43;
pro illis qui charitate praediti: tum ubi de consummatione saeculi,
Exibunt angeli, et separabunt malos e medio justorum, ibid. vers. 49;
ubi etiam pro illis qui in bono charitatis sunt. [2] ‘Integer’ autem significat verum quod ex charitate; verum enim datur ex plurima alia origine, sed quae ex bono charitatis ex Domino, hoc dicitur ‘integrum’ et ‘homo integer’; ut apud Davidem,

{x}Quis peregrinabitur in tentorio Tuo? quis habitabit in monte sanctitatis Tuae, ambulans integer, et faciens justitiam, et loquens veritatem in corde suo, Ps. xv 1, 2;
hic describitur integer: apud eundem,
Cum sancto sancte Te geris, cum viro integro integrum Te praebes, Ps. xviii 26 [A.V. 25];
ubi ‘vir integer,’ qui ex sancto, seu bono charitatis, talis est: apud eundem,
Jehovah non prohibebit bonum ambulantibus in integritate, Ps. lxxxiv 12 [A.V. 11].

[3] Quod ‘integer’ sit qui verus ex bono, seu qui loquitur et facit verum ex charitate, constat ex eo quod pluries applicetur integro seu integritati vox ‘ambulare,’ et ‘via,’ tum ‘rectum seu rectitudo,’ quae voces sunt veri, ut apud Davidem,
Informabo in via integrum quousque veniet ad me; ambulabo mihi in integritate cordis mei in medio domus meae, Ps. ci 2:
et
Ambulans in via integri, hic ministrabit Mihi, ibid. vers. 6:
apud eundem,
Beati integri via, ambulantes in lege Jehovae, Ps. cxix 1:
apud eundem,
Integritas et rectitudo custodient Me, Ps. xxv 21:
apud eundem,
Observa integrum, et vide rectum, quia postremum viro pax, Ps. xxxvii 37.
Ex his constat quod ‘justus’ dicatur qui facit bonum, et ‘integer’ qui facit verum inde, quod etiam est ‘facere justitiam et judicium’; ‘sanctitas et justitia’ est caeleste fidei, ‘integritas et judicium’ est spirituale inde.

@ 1 I has Mei, Gk. auton. S. has Mei in A.E. 401, H.H. 348, but n. 9192 has sui.$

613. Quod ‘generationes’ sint fidei, ex sensu litterae non patet, {1} qui est historicas; sed hic quia solum interna sunt, significantur illa quae sunt fidei; ex serie quoque constat quod generationes hic non sint aliae; in Verbo aliquoties similiter, ut apud Esaiam,
Aedificent ex te vastitates saeculi, fundamenta generationis et generationis erigas, et vocabitur tibi sepiens rupturam, reducens semitas ad habitandum, lviii 12;
ubi omnia significant quae fidei sunt; ‘vastitates saeculi’ quae sunt caelestium fidei; ‘fundamenta generationis et generationis’ quae sunt spiritualium fidei, quae lapsa a temporibus antiquis, quae simul significantur: apud eundem,
Aedificabunt vastitates saeculi, desolationes priores erigent, et renovabunt urbes vastitatis, desolationes generationis et generationis, lxi 4;
similiter: apud eundem,

Non laborabunt in vacuum, et non generabunt ad perturbationem; nam semen benedictorum Jehovae illi, et cognati illorum cum illis, lxv 23;
ubi etiam ‘generare’ praedicatur de illis quae sunt fidei, ‘laborare’ de illis quae sunt amoris; de his praedicatur ‘semen benedictorum Jehovae,’ de illis ‘prognati.’

@ 1 possibly quia misread by printer as qui.$

614. Quod ‘ambulare cum Deo’ significet doctrinam fidei, videantur quae prius de Hanocho, cap. v 22, 24; de quo etiam dicitur quod ‘ambulaverit cum Deo’; et ibi significavit doctrinam fidei conservatam in usum posteritatis; et quia haec posteritas est in cujus usum, hic nunc reassumitur.

615. Describitur hic in communi, qualis homo hujus Ecclesiae, non quod ita adhuc fuit, in sequentibus enim agitur de ejus formatione, sed qualis potuit fieri; scilicet quod per cognitiones fidei donari potuisset charitate, et sic a charitate agere, et ex bono charitatis cognoscere quid verum; quare bonum charitatis seu ‘justus’ praecedit, et verum charitatis seu ‘integer’ sequitur. Charitas est, ut prius dictum amor erga proximum, et misericordia, estque inferior gradus amoris qui fuit Antiquissimae Ecclesiae, qui amor fuit in Dominum: ita nunc descendit et exterior factus; et appellandus charitas.

616. Vers. 10. Et genuit Noah tres filios, Shem, Ham, et Japheth ‘Quod Noah genuerit tres filios’ significat quod tria genera doctrinarum inde exsurgerent, quae significantur per Shem, Ham, et Japheth.

617. Quod ‘Noah genuerit tres filios’ significet quod tria genera doctrinarum inde exsurgerent, constat ex omnibus illis quae praecedunt, quod nomina nihil aliud significent quam Ecclesias, seu quod idem est, doctrinas; ita quoque hic; sed hic modo nominantur ob seriem seu nexum cum iis quae praecedunt, qui est quod praevisum a Domino quod homo hujus genii potuisset donari charitate, sed usque quod inde doctrinarum tria genera nascerentur, de quibus doctrinis in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicetur, ubi de Shemo, Hamo, et Japheto.

618. Quod ‘Noah justus et integer fuit,’ quod ‘ambulavit cum Deo,’ et hic quod ‘genuit tres filios,’ in praeterito dicatur, et tamen spectant futura; sciendum quod talis sit sensus internus, ut nullam rationem temporum habeat; cui quoque favet lingua originalis, ubi quandoque vox una eademque ad quodcumque tempus explicabilis est, sicut nec distinguit inter voces; sic patent interiora evidentius. Lingua illa ex sensu interno hoc trahit, qui multiplicior est quam usquam aliquis credere possit; inde non se finiri per tempora et per distinctiones patitur.

619. Vers. 11. Et corrupta fuit terra coram Deo, et impleta fuit terra violentia. Per ‘terram’ significatur gens illa, de qua prius; quae ‘corrupta’ dicitur ex diris persuasionibus, et ‘impleta violentia’ ex foedis cupiditatibus: ‘Deus’ hic et in sequentibus hujus capitis dicitur, quia nulla nunc Ecclesia.

620. Quod per ‘terram’ significetur gens illa, de qua prius, constat ex illis quae de significatione terrae et humi ostensa sunt. Terra est vox, quae in Verbo saepissime nominatur, et per illam significatur terra ubi vera Ecclesia Domini, sicut terra Canaan; terra quoque ubi non Ecclesia, ut terra Aegypti, et gentium, ita pro gente quae ibi habitat; et quia pro gente, etiam pro unoquovis tali qui ibi: ‘terra’ dicitur ex amore caelesti, ut terra Canaan; ‘terrae gentium’ ex amoribus spurcis; sed ‘humus’ ex fide quae inseminatur; nam, ut ostensum, terra est continens humi, et humus est continens agri, sicut amor est continens fidei, et fides est continens cognitionum fidei quae inseminantur: hic ‘terra’ sumitur pro gente, in qua omne amoris caelestis et Ecclesiae periit; ex subjecto noscitur quid praedicatur.

621. Quod terra ‘corrupta’ dicatur ex diris persuasionibus, et ‘impleta violentia’ ex foedis cupiditatibus, constat ex significatione vocis ‘corrumpere,’ et vocis ‘violentia’; in Verbo nusquam una vox pro altera sumitur, sed constanter illa adhibetur quae proprie rem de qua, exprimit; et quidem ita ut ex solis vocibus quae adhibentur, pateat ilico quid in sensu interno; sicut hic vox corrumpere et violentia; ‘corrumpere’ praedicatur de iis quae sunt intellectus cum desolatus, ‘violentia’ de iis quae sunt voluntatis cum vastata, ita ‘corrumpere’ de persuasionibus, et ‘violentia’ de cupiditatibus.

622. Quod ‘corrumpere’ de persuasionibus, constat apud Esaiam,
Non facient malum, et non corrumpent in toto monte sanctitatis Meae, quia plena erit terra scientia {1} a cum Jehovah, xi 9;
et similiter, cap. lxv 25, ubi ‘malum facere’ spectat voluntatem seu cupiditates, ‘corrumpere’ intellectum seu persuasiones falsi: apud eundem,

Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini malefacientium, filiis corruptoribus, i 4;
ibi, ut alibi, ‘gentes et semen malefacientium’ pro malis quae sunt voluntatis seu cupiditatum; ‘populus et filii corruptores’ pro falsis quae sunt intellectus seu persuasionum: apud Ezechielem,
Corrupta es prae iis in omnibus viis tuis, xvi 47;
ibi ‘corrumpere’ de iis quae sunt intellectus, rationis seu cogitationis, ‘via’ enim est vox significans veritatem: apud Davidem,
Corruptum fecerunt, et abominabile fecerunt opus, Ps. xiv 1;
ubi ‘corruptum’ pro diris persuasionibus, et ‘abominabile’ pro foedis cupiditatibus, quae in opere, seu a quibus opus: apud Danielem,
Post septimanas sexaginta et duas excidetur Messias, {2} et non Illi; et civitatem et sanctuarium corrumpet populus ducis venturi, et finis ejus cum inundatione, ix 26;
similiter ‘corrumpere’ pro persuasionibus falsi, de quibus praedicatur ‘inundatio.’

@ 1 In n. 28 and 9755 S. has scientia Jehovae.$

@ 2 Sch. has sed non sibi, which S. has in Cor. 32 and A.E. 315 fin.; where we read sed non sibi, significat quod revicturum sit apud illos qui in nova Ecclesia; and he compares it with Apoc. i 18.$

623. Quod ‘terra impleta violentia’ dicatur ex foedis cupiditatibus, et quam maxime ex cupiditatibus quae sunt amoris sui, se’ insolentis fastus, constat ex Verbo: ‘violentia’ vocatur cum violentiam inferunt sanctis, illa profanando, sicut tu antediluviani, qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus quibuscumque: ut apud Ezechielem,
Avertam facies Meas ab iis, et profanabunt absconditum Meum, veniantque in illud effractores, et profanabunt illud; fac catenam, quia terra est plena judicio sanguinum, et urbs plena est violentia, vii 22-24;
describuntur violenti, quinam, quod tales ut dictum: apud eundem,
Panem suum in sollicitudine edent, et aquas suas in desolatione bibent, ut devastetur terra ejus a plenitudine sua, prae violenti omnium habitantium in ea, xii 19;
‘panis quem cum sollicitudine edent’ sunt caelestia, ‘aquae quas in desolatione bibent’ sunt spiritualia, quibus ‘violentiam intulerunt,’ seu quae profanarunt: [2] apud Esaiam,
Telae eorum non erunt in vestem, nec tegentur in operibus suis; opera eorum opera iniquitatis, et facinus violentiae in volis eorum, lix 6;
ubi ‘telae et vestes’ praedicantur de iis quae sunt intellectus se’ cogitationis, ‘iniquitas et violentia’ de iis quae sunt voluntatis seu operum: apud Jonam,
Convertantur quisque a via sua mala, et a violentia, quae in volis eorum, iii 8;
ubi ‘via mala’ praedicatur de falsis quae sunt intellectus, et ‘violentia de malis quae sunt voluntatis: apud Jeremiam,
Veniet in anno auditio et violentia in terra, li 46;
‘auditio’ pro iis quae sunt intellectus, ‘violentia’ quae sunt voluntatis apud Esaiam,
Non violentiam fecit, et non dolus in ore ejus, liii 9;
ubi ‘violentia’ de iis quae sunt voluntatis, ‘dolus in ore’ de iis qua sunt intellectus.

624. Quod hic de statu non Ecclesiae agatur, constat inde quod hic et in sequentibus hujus capitis dicatur ‘Deus,’ in praecedentibus autem ‘Jehovah’; quando non Ecclesia, dicitur Deus, at quando Ecclesia, dicitur Jehovah, sicut in capite, primo Geneseos quando non Ecclesia, dictam est Deus, in sequente autem quando Ecclesia, dictum Jehovah Deus: Jehovah est sanctissimum, et non nisi quam Ecclesiae; at Deus non ita, ‘quia nulla non gens habuit deos, quare nomen Deus non ita sanctum: nemini Jehovam nominare licuit, nisi cui verae fidei cognitio, at Deum cuicumque.

625. Vers. 12. Et vidit Deus terram, et ecce corrupta fuit, quia corrupit omnis caro viam suam super terra. ‘Quod viderit Deus terram’ significat quod Deus nosset hominem: ‘quod corrupta’ significat quod nihil nisi falsum: ‘quia corrupit omnis caro viam suam super terra’ significat quod corporeum hominis perdiderit omnem intellectum veri.

626. Quod ‘vidit Deus terram’ significet quod Deus nosset hominem, constare unicuique potest; Deus enim, qui novit omnia et singula ab aeterno, non opus habet ut videat num talis sit; videre est humanum quid, quare, ut dictum ad vers. 6, et alibi, secundum ea quae apparent in homine, locutum; immo adeo ut etiam oculis dicatur videre.

627. ‘Quia corrupit omnis caro viam suam super terra’: quod significet corporeum hominis perdidisse omnem intellectum veri, constat a significatione ‘carnis,’ de qua prius ad vers. 3, quod sit in genere omnis homo, in specie corporeus, seu omne corporeum; et ex significatione ‘viae’ quod sit intellectus veri, seu ipsa veritas: quod ‘via’ praedicetur de intellectu veri, seu de veritate, constare potest ab illis quae allata sunt prius passim, et praeterea ab his quae sequuntur; apud Mosen,
Dixit Jehovah, Surge, descende cito hinc, quia corrupit se populus tuus,… recesserunt subito de via, quam praecepi eis, fecerunt sibi fusile, Deut. ix 12, 16;
ibi a praeceptis, quae sunt veritates: [2] apud Jeremiam,

Cujus oculi aperti sunt super omnes vias filiorum hominis, ad dandum viro juxta vias ejus, et juxta fructum operum ejus, xxxii 19;
‘viae’ sunt vita secundum praecepta, ‘fructus operum’ est vita ex charitate; ita ‘via’ praedicatur de veris, quae sunt praeceptorum et mandatorum; sicut etiam ‘filius hominis, et ‘vir,’ ut supra ostensum: similiter, Jer. vii 3; xvii 10: apud Hosheam,
Visitabo super eum vias ejus, et opera ejus reddam ei, iv 9:
apud Zachariam,
Revertimini a viis vestris malis, et operibus vestris malis:…sicut cogitavit Jehovah Zebaoth facere nobis juxta vias nostras, et juxta opera nostra, i 4, 6;

similiter, sed contraria prioribus, quia viae malae, et opera mala: apud Jeremiam,
Dabo iis cor unum, et viam unam, xxxii 39;
‘cor’ pro bonis, et ‘via’ pro veris: apud Davidem,

Viam mandatorum Tuorum fac me intelligere…. Viam mendacii remove a me; et legem Tuam gratiose largire mihi. Viam veritatis elegi…. Viam praeceptorum Tuorum curram, Ps. cxix 26, 27, 29, 30, 32, 35;
ubi ‘via mandatorum et praeceptorum’ dicitur via veritatis; cui contraria 3 ‘via mendacii’: apud eundem,

Vias Tuas Jehovah notas fac mihi, tramites Tuos doce me, duc viam meam in veritate Tua, et doce me, Ps. xxv 4, 5;
similiter manifeste pro veritate: apud Esaiam,
Cum quo consiliatus est Jehovah, et instruxit Ipsum, et docuit Ipsum semitam judicii, et docuit Ipsum scientiam, et viam intelligentiarum nosse fecit Ipsi?” xl 14;
manifeste pro intellectu veri: apud Jeremiam,

Sic dixit Jehovah, State super viis, et videte, et quaerite de semitis saeculi, quae sit via bona, et ite in illa, vi 16;
similiter pro intellectu veri: apud Esaiam,
Ducam caecos in via non noverunt, in semitis non noverunt, ducam eos, xlii 16;
de veris praedicantur ‘et via, et semita, et trames, et platea, et vicus,’ quia ducunt ad verum; ut etiam apud Jeremiam,
Impingere fecerunt eos in viis eorum, tramitibus saeculi, ad eundum semitas, viam non stratam, xviii 15:
similiter in Libro Judicum,
In diebus Jaelis cessarunt tramites, et euntes semitas, iverunt tramites tortuosos; cessarunt vici in Israel, v 6, [7].

628. Sensus internus hic est quod omnis homo quicumque fuit in terra ubi Ecclesia, ‘corruperit viam suam,’ sic ut non intelligere verum, quia omnis homo corporeus factus; non solum illi de quibus in versu priore, sed etiam illi qui ‘Noahus’ dicuntur, de quibus hi’ et in versu sequente in specie agitur; nam antequam regenerati, tales fuerunt; haec praecedunt quia de regeneratione eorum in sequentibus agitur: et quia parum Ecclesiae remansit, nunc dicitur ‘Deus,’ non Jehovah. In hoc versu significatur quod nihil verum fuerit; in nunc sequente, quod nihil bonum; modo in reliquiis, quae apud hos qui ‘Noahus’ vocantur, nam absque reliquiis, non datur regeneratio tum in doctrinalibus quae sciverunt: sed non fuit intellectus veri, qui nusquam datur nisi ubi voluntas boni; ubi non voluntas ibi nec intellectus, et qualis voluntas talis intellectus; apud antiquissimos fuit voluntas boni quia amor in Dominum, et inde intellectus veri; sed hic intellectus prorsus cum voluntate periit. Verum quoddam rationale, et bonum naturale, remansit apud hos qui vocantur Noahus, quare etiam potuerunt regenerari.

629. Vers. 13. Et dixit Deus Noaho, Finis omnis carnis venit coram Me, quia impleta est terra violentia a faciebus eorum; et ecce, Ego perdens eos cum terra. ‘Quod dixerit Deus’ significat quod ita fuerit: ‘finis omnis carnis venit coram Me’ significat quod humanum genus non posset non perire: ‘quia impleta est terra violentia’ significat quod amplius nulla voluntas boni: ‘ecce, Ego perdam eos cum terra’ significat quod genus humanum cum Ecclesia periret.

630. Quod ‘dixit Deus’ significet quod ita fuerit, constat ex eo quod apud Jehovam non sit nisi quam Esse.

631. Quod ‘finis omnis carnis venit coram Me’ significet quod genus humanum non posset non perire, constat ab ipsis verbis, tum a significatione ‘carnis,’ quod sit omnis homo in genere, et corporeus homo in specie, de quo prius.

632. Quod ‘impleta est terra violentia’ significet quod amplius nulla voluntas boni, constat ab illis quae de significatione ‘violentiae’ prius ad vers. 11 dicta et ostensa sunt: in praecedente versu dictum est de intellectu veri, hic dicitur de voluntate boni, quod utrumque perierit apud hominem Ecclesiae.

633. Res se ita habet quod apud nullum hominem sit aliquis intellectus veri ac voluntas boni, ne quidem apud illos qui fuerunt ex Antiquissima Ecclesia; sed cum caelestes fiunt, apparet sicut voluntas boni et intellectus veri esset apud eos, sed est solius Domini, quod etiam sciunt, agnoscunt et percipiunt; sicut etiam apud angelos; usque adeo ut qui non scit, agnoscit et percipit quod ita sit, nihil prorsus intellectus veri et voluntatis boni habeat. Apud hominem quemcumque, et apud angelum quemcumque, etiamsi caelestissimum, proprium ejus non est nisi falsum et malum; nam notum est quod caeli non sint puri coram Domino; et quod omne bonum et omne verum sit solius Domini; sed sicut homo et angelus potest perfici, ita, ex Divina Domini Misericordia, perficitur, et recipit sicut intellectam veri et voluntatem boni, sed quod habeat, est solum apparentia: perfici potest unusquisque homo, et consequenter recipere donum hoc misericordiae Domini, secundum cujusvis vitae actualitates {x}convenienter ejus implantato a parentibus malo hereditario.

634. Sed perquam difficile est ad captum dicere, quid intellectus veri et voluntas boni in proprio sensu, ex causa quod omne quod cogitat homo, putet esse intellectus, quia ita id appellat; et omne quod cupit, putet esse voluntatis, quia ita id appellat: eoque difficilius est dicere ad captum quia plerique hodie quoque ignorant quod intellectuale sit distinctum a voluntario; nam cum cogitant quid, dicunt se velle, et cum volunt quid, dicunt se cogitare, ita quoque ex causa quod ita appellent: praeterea causa est quod difficile comprehendi possit, quia in corporeis solum sunt, seu vita eorum in extremis: [2] ex his causis ignorant quoque quod interius quoddam, et adhuc interius, immo intimum detur apud unumquemvis hominem; et quod corporeum ejus et sensuale sit extremum; cupiditates et res memoriae sint interiora; affectiones et rationalia sint adhuc interiora; et voluntas boni ac intellectus veri sint intima; et haec ita distincta inter se ut nihil usquam distinctius; corporeus homo omnia haec unum facit, et confundit; quae causa est quod credat, cum moritur corporeum ejus etiam omnia moritura esse, cum tamen tunc primum incipit vivere et quidem per interiora sua ordine succedentia; nisi interiora ejus ita distincta essent, et sibi succederent, nusquam potuissent homines in altera vita esse spiritus, esse spiritus angelici, esse angeli, qui distinguuntur ita secundum interiora; inde tres caeli inter se distinctissimi. Ex his nunc aliquantum constare potest quid intellectu veri et voluntas boni in proprio sensu, et quod solum praedicari queant de homine caelesti, seu de angelis tertii caeli.

635. Quod in fine dierum Ecclesiae antediluvianae perierit omnis intellectus veri et voluntas boni, significatur per illa quae dicta sunt in versu priore, et in hoc; apud antediluvianos qui diris persuasionibus et foedis cupiditatibus imbuti erant, ita ut ne quidem aliquod vestigium appareret; sed apud hos qui ‘Noahus’ appellantur, permanserunt reliquiae, quae tamen non potuerunt sistere aliquod intellectus ac voluntatis, sed modo rationale verum et naturale bonum nam qualis homo, talis reliquiarum operatio; per reliquias potuerunt illi regenerari, nec persuasiones obstabant et absorbebant operatione Domini per reliquias: persuasiones seu principia falsi radicata impediunt omnem operationem, quae nisi prius exstirpentur, nusquam potest homo regenerari; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

636. Quod ‘perdam eos cum terra’ significet quod genus humanum cum Ecclesia periret, constat ex eo quod hic dicatur ‘cum terra’; ‘terra’ enim in lato sensu significat amorem, ut prius dictum, ita caelestia Ecclesiae; hic quia nullus amor, nec quicquam caeleste, remansit, significat amorem sui, et quod contrarium caelesti Ecclesiae est; sed usque homo Ecclesiae fuit quia doctrinalia fidei habuit: nam, sicut dictum, terra est continens humi, et humus continens agri, sicut amor est continens fidei, et fides continens cognitionum fidei.

637. Quod ‘perdam eos cum terra’ significet quod genus humanum periret cum Ecclesia, res se ita habet: si Ecclesia Domini prorsus exstingueretur in tellure, genus humanum nequaquam potuisset esse, sed omnes cum singulis perirent; se habet Ecclesia sicut cor, ut prius dictum; quamdiu cor vivit, circumjacentia viscera et membra possunt vivere; at ut primum cor moritur, omnia et singula quoque moriuntur: Ecclesia Domini in tellure est sicut cor, inde genus humanum, etiam illud quod extra Ecclesiam est, vitam habent; causa ignotissima unicuivis est; sed ut aliquid sciatur, se habet universum genus humanum in tellure, sicut corpus cum ejus partibus, in quo Ecclesia est instar cordis; et nisi Ecclesia foret, cum qua, sicut cum quodam corde, uniretur Dominus per caelum et mundum spirituum, foret disjunctio; et cum disjunctio humani generis a Domino, ilico periret: quae causa est quod a prima creatione hominis semper aliqua Ecclesia fuerit; et, quoties Ecclesia perire incepit, quod usque remanserit apud quosdam. [2] Haec quoque causa fuit Adventus Domini in mundum; nisi ex Divina Ipsius Misericordia venisset, universum genus humanum in hac tellure periisset; nam tunc Ecclesia in extremis fuit et vix aliquid bonum et verum superstes. Quod genus humanum nusquam vivere possit nisi conjunctum sit cum Domino per caelum et mundum spirituum, causa est quia homo in se spectatus multo vilius est brutis; si relinqueretur sibi, rueret in sui et omnium perniciem, nam nihil aliud quam sui et omnium destructionem cupit, ordo ejus foret ut unus alterum amaret sicut semet, sed nunc unusquisque semet amat prae aliis, ita omnes alios odit; at bruta animalia prorsus aliter; eorum ordo est, secundum quem vivunt; ita vivunt prorsus secundum ordinem in quo sunt, homo autem prorsus contra ordinem; quare nisi Dominus ejus misereretur et conjungeret eum Sibi per angelos, nusquam potuisset unum minutum vivere: hoc homo ignorat.

638. Vers. 14. Fac tibi arcam lignorum gopher mansiones facies arcam, et bituminabis eam intus et extus bitumine. Per ‘arcam’ significatur homo hujus Ecclesiae: per ‘ligna gopher’ ejus concupiscentiae: per ‘mansiones’ significantur binae partes hominis, quae sunt voluntatis et intellectus: per ‘bituminare eam intus et extus’ significatur conservatio a cupiditatum inundatione.

639. Quod per ‘arcam’ significetur homo hujus Ecclesiae, seu Ecclesia Noahus dicta, constare satis potest a descriptione ejus in sequentibus; tum ex eo quod Verbum Domini ubivis involvat spiritualia et caelestia, hoc est, quod Verbum Domini sit spirituale et caeleste: si arca, cum ejus bituminatione, dimensione, et constructione, ut et diluvium, non plus quam sonat littera, significarent, nihil prorsus spirituale et caeleste foret, sed modo aliquid historicum, quod pluri usui non foret humano generi quam simile quid, quod describitur a profanis: at quia Verbum Domini ubivis in sinu seu recessu sua continet et involvit spiritualia et caelestia, constat clare quod per ‘arcam,’ et per omnia quae de arca dicitur, significentur arcana nondum detecta: [2] similiter quoque alibi, ut per ‘arculam,’ in qua Moses reconditus, et quae posita in ulva juxta litus fluminis, Exod. ii 3; et adhuc sublimius per ‘arcam sanctam’ in deserto, quae exstructa secundum typum ostensum Mosi in monte Sinai; in qua nisi omnis et singula fuissent repraesentativa Domini et Ipsius regni, non aliud fuisset quam quoddam idolum, et cultus idololatricus; similiter templum Salomonis, quod nusquam sanctum fuit ex se, seu ex auro argento, cedro et lapide ibi, sed ex singulis quae repraesentabantur per illa; similiter hic, nisi arca et ejus constructio cultus singulis significarent aliquod arcanum Ecclesiae, Verbum non foret Verbum Domini, sed mortua quaedam littera, sicut apud aliquem profanum scriptorem. Quod ‘arca’ significet hominem Ecclesiae, seu Ecclesiam quae ‘Noahus’ dicta, inde constat.

640. Quod per ‘ligna gopher’ significentur concupiscentiae et per ‘mansiones’ binae partes ejus hominis, quae sunt voluntati et intellectus, nemo adhuc novit: nec quomodo illa significantur, scire quisquam potest, nisi prius dicatur quomodo se res habuit cum illa Ecclesia. Antiquissima Ecclesia, ut saepius dictum, ex amore novit quicquid esset fidei, seu quod idem est, ex voluntate boni habuit intellectum veri; sed posteri eorum ex hereditario quoque traxerunt, quod dominarentur apud eos cupiditates quae sunt voluntatis, quibus etiam immerserunt doctrinalia fidei, inde Nephilim facti: cum itaque Dominus praevidit, si homo in tali natura maneret, quod in aeternum periret, ideo provisum a Domino ut voluntarium separaretur ab intellectuali, et formaretur homo, non ut prius, per voluntatem boni, sed per intellectum veri donaretur ei charitas, quae quasi voluntas boni apparet. Haec nova Ecclesia, quae ‘Noahus’ vocatur, talis facta est, et sic fuit ex prorsus alia indole quam Ecclesia Antiquissima. Praeter hanc Ecclesiam etiam aliae fuerunt tunc temporis, ut illa quae Enosh dicta, de qua prius ad cap. iv 25, 26; tum etiam, quarum non talis mentio et descriptio exstat: hic modo describitur Ecclesia Noah, quia alia et prorsus diversa indole fuit ab Antiquissima.

641. Quia hic homo Ecclesiae reformandus esset quoad illam partem hominis quae intellectus vocatur, prius quam reformari posset quoad alteram quae voluntas appellatur, hic describitur quomodo illa quae sunt voluntatis separata sint ab illis quae sunt intellectus, et quasi contecta et reservata, ne quicquam eam tangeret; nam si excitarentur ea quae voluntatis, hoc est, quae cupiditatis essent, periisset; ut, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus constabit. Binae illae partes, intellectus et voluntas, ita distinctae sunt apud hominem ut nihil distinctius, quod mihi manifeste scire datum, etiam per id quod intellectualia spirituum et angelorum influant in sinistram partem capitis seu cerebri, at voluntaria in dextram, similiter quoad faciem; cum angelici spiritus influunt, tunc molliter sicut lenissimae aurae influunt; at cum spiritus mali, tunc est quasi inundatio, in sinistram cerebri partem cum phantasiis et persuasionibus diris, in dextram cum cupiditatibus; influxus eorum est quasi inundatio phantasiarum et cupiditatum.

642. Ex his constare potest quid involvit prima haec arcae descriptio quod constructa sit ex ‘lignis gopher,’ quid ‘mansiones,’ tum quod ‘bitumine foris et intus bituminaretur’; nempe quod altera illa pars quae voluntatis, conservaretur ab {x}inundatione; et solam aperiretur illa pars quae est intellectus, quae describitur, vers. 16, per ‘fenestram, januam, infimas, secundanas et tertianas.’ Haec forte incredibilia sunt quia in nullus ideam adhuc venerunt, et quia non talem conceptum habuerunt de Verbo Domini, usque tamen verissima sunt: sed haec minima et communissima arcana sunt, quae homo nescit; si ei singularia dicerentur ne quidem unum caperet.

643. Quod itaque ipsam significationem vocum attinet, ut quod ‘ligna gopher’ significent concupiscentias, et quod ‘mansiones’ utramque partem hominis, constare potest a Verbo: lignum gopher est lignum abundans sulphure, sicut abies et ejus generis plura; ex sulphure praedicatur quod significet concupiscentias, quia facile arripit ignem. Antiquissimi compararunt et assimilarunt illa quae sunt apud hominem, auro, argento, aeri, ferro, lapidi, ligno: caeleste ejus intimum ‘auro,’ caeleste inferius ‘aeri,’ et quod infimum seu corporeum inde ‘ligno’: at spirituale intimum compararunt et assimilarunt ‘argento,’ spirituale inferius ‘ferro,’ et infimum ejus ‘lapidi’; quae cum nominantur in Verbo, per illa in sensu interno talia significantur, ut apud Esaiam,
Pro aere adducam aurum, et pro ferro adducam argentum, et pro lignis aes, et pro lapidibus ferrum; ponamque censum tuum pacem et exactores tuos justitiam, lx 17;
ibi agitur de regno Domini, ubi non talia metalla; sed sunt caelestia et spiritualia, quae quod significentur, etiam ex eo clare constat, quia de ‘pace et justitia’ dicitur; ibi ‘aurum, aes et lignum’ sibi correspondent, et significant caelestia, seu voluntaria, ut dictum; et ‘argentum, ferrum et lapis’ sibi correspondent, et significant spiritualia seu intellectualia: [2] apud Ezechielem,
Praedabuntur opes tuas, depraedabuntur merces tuas;… lapides tuos et ligna tua, xxvi 12;
quod per ‘opes et merces’ non significentur opes et merces mundanae, constat manifeste, sed caelestes et spirituales; ita quoque per lapides et ligna, ubi ‘lapides’ sunt illa quae sunt intellectus, et ‘ligna’ illa quae voluntatis: apud Habakkuk,
Lapis e pariete clamat, et trabs e ligno respondet,
ii 11;
‘lapis’ pro infimo intellectus, et ‘lignum’ pro infimo voluntatis, quod respondet cum aliquod depromitur ex scientifico sensuali: apud eundem,
Vae dicenti ligno, Expergiscere; et Suscitare, lapidi silenti, hic docebit; hic ecce fixus auro et argento, et nullus spiritus in medio ejus; at Jehovah in templo sanctitatis Suae, ii 19, [20];
hic quoque ‘lignum’ pro cupiditate, ‘lapis’ pro intellectuale infimo, quare de eo praedicatur ‘silere et docere’; ‘quod spiritus non in medio ejus’ significat’ quod nihil caeleste et spirituale repraesentet; sicut templum ubi lapis et lignum, et ea alligata auro et argento, apud eos qui nihil cogitant de illis quae repraesentant: [3] apud Jeremiam,
Aquas nostras pro argento bibimus, ligna nostra pro pretio veniunt, Thren. v {x}4;
ubi ‘aquae et argentum’ significant ea quae sunt intellectus, ‘ligna’ quae sunt voluntatis: apud eundem,
Dicentes ligno, Pater meus tu; et lapidi, Tu genuisti nos, {1} [Jer.] ii 27;
ibi ‘lignum’ pro cupiditate quae voluntatis, ex qua conceptus, et ‘lapis’ pro scientifico sensuali, ex quo genitus. Inde apud Prophetas passim, ‘servire ligno et lapidi’ pro sculptilibus ex ligno et lapide, per quae significatur quod serviverint cupiditatibus et phantasiis; etiam ‘moechari cum ligno et lapide,’ ut Jer. iii 9: apud Hosheam,
Populus lignum suum interrogat, et baculus ejus indicat ei, quia spiritus scortationum seduxit, iv 12;
pro quod interroget sculptile ligneum, seu cupiditates: apud Esaiam,

Paratum ab heri tophet,… rogus ejus ignis et ligna multum, flatus Jehovae sicut flumen sulphuris ardentis, xxx 33;
hic ‘ignis, sulphur et ligna’ pro foedis cupiditatibus. [4] ‘Lignum’ in genere significat illa quae sunt infima voluntatis; ‘ligna pretiosa,’ ut cedrinum et similia, quae bona, sicut cedrina ligna in templo; et lignum cedrinum adhibitum in mundatione leprae, Lev. xiv 4, 6, 7, et lignum projectum in aquas amaras ad Marah, ex quo aquae dulces factae, Exod. xv 25; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in illis locis. ‘Ligna vero non pretiosa’ et quae facta in sculptilia, ut et ad rogum adhibita, et talia, significant cupiditates; sicut hic ligna gopher ex sulphure; ut apud Esaiam,
Dies ultionis Jehovae;… convertentur flumina ejus in picem, et pulvis ejus in sulphur, et erit terra ejus in picem ardentem, xxxiv [8,] 9;
‘pix’ pro diris phantasiis, ‘sulphur’ pro foedis cupiditatibus.
@1 Heb. has two readings. S. here has the plural, but in n. 3703 and in A.E. 1145 he has me for nos.$

644. Quod per ‘mansiones’ significentur binae partes hominis, quae sunt voluntatis et intellectus, constat ex illis quae dicta sunt, quod binae illae partes, voluntas et intellectus, sint inter se distinctissimae, et quod ideo, ut dictum, cerebrum humanum in binas partes, quae vocantur hemisphaeria, divisum sit; ad sinistrum ejus hemisphaerium pertinent intellectualia, ad dextrum voluntaria; haec communissima est distinctio. Praeterea tam voluntas quam intellectus in innumerabiles partes distinguuntur, nam tot divisiones intellectualium et tot voluntariorum hominis sunt ut nusquam quoad genera universalia, minus quoad species, exprimi aut enumerari possint: homo est sicut quoddam exiguissimum caelum, qui correspondet mundo spirituum et caelo, ubi omnia genera et omnes species intellectualium et voluntariorum, ex Domino, ita ordinatissime distincta sunt ut ne quidem omnium minimum sit quod non distinctum; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. In caelo divisiones illae appellantur societates, in Verbo ‘habitacula,’ a Domino ‘mansiones,’ Joh. xiv 2; hic autem ‘mansiones’ quia praedicantur de arca, per quam significantur homo Ecclesiae.

645. Quod per ‘bituminare eam intus et extus bitumine’ significetur conservatio a cupiditatum inundatione, constat ab illis quae prius dicta sunt: homo enim hujus Ecclesiae reformandus prius erat quoad ejus intellectualia; quare conservatus est ab inundatione cupiditatum, quae omne reformationis opus destruerent. In textu originali non quidem legitur quod bitumine bituminaretur; sed adhibetur vox {1} quae denotat protectionem, derivata ab expiare aut propitiare, quare simile involvit; expiatio seu propitiatio Domini est protectio ab inundatione mali.
@1 In the Heb. there is a remarkable and significant resemblance between [ ] (gopher)=? cypress, [ ], (kopher)=? cypress, and [ ] (kaphar)=cover, forgive (sins). All these occur in this verse; ‘pitch’ may be derived from cypress but it is not actually mentioned.$

646. Vers. 15. Et sic facies illam; trecenti cubiti longitudo arcae, quinquaginta cubiti latitudo ejus, et triginta cubiti altitudo ejus. Per ‘numeros’ hic ut prius significantur reliquiae quod paucae: ‘longitudo’ est illarum sanctum, ‘latitudo’ est verum, ‘altitudo’ est bonum.

647. Quod haec talia significent, non potest non unicuique peregrinum et remotissimum apparere, ut quod numeri ‘trecenti, et quinquaginta, et triginta’ significent reliquias et quidem paucas; tum quod ‘longitudo, latitudo et altitudo’ significent sanctum, verum et bonum: sed praeter quae dicta et ostensa supra sunt de numeris, ad vers. 3 hujus capitis, quod ibi ‘centum et viginti’ significent reliquias fidei, etiam constare unicuique potest ex eo quod qui in sensu interna sunt, ut spiritus boni et angeli, extra omnia illa sint quae terrestria: corporea et mere mundana, ita extra omnia quae sunt numerorum et mensurarum, et tamen illis datur a Domino percipere Verbum plene: et quidem prorsus abstracte a talibus; et quia hoc verum, inde manifeste
constare potest quod caelestia et spiritualia involvant; quae ita remota sunt a sensu litterae ut ne quidem apparere possit quod talia sint; sicut sunt caelestia et spiritualia omnia et singula; exinde quoque scire potest homo quam vesanum sit velle explorare illa quae sunt fidei per sensualia et scientifica, et non prius credere quam sic illa capiat.

648. Quod numeri et mensurae in Verbo caelestia et spiritualia significent, constare manifeste potest ex mensuratione Novae Hierosolymae et Templi apud Johannem et Ezechielem; cuivis constare potest quod per ‘Novam Hierosolymam’ et per ‘Novum Templum’ significetur regnum Domini in caelis et in terris, et quod regnum Domini in caelis et in terris non sub mensuras terrestres cadat, et usque dimensiones quoad longitudinem, latitudinem et altitudinem in numeris designantur; inde concludi ab unoquovis potest quod per numeros et mensuras significentur sancta, sicut apud Johannem,
Datus mihi est calamus similis baculo, et adstitit angelus, dixit mihi, Surge, et metire templum Dei, et altare, et adorantes in eo, Apoc. xi 1:
et de Nova Hierosolyma,

Hierosolymae caelestis murus magnus et altus, habens portas duodecim, et super portis angelos duodecim, et nomina scripta quae sunt duodecim tribuum filiorum Israelis; ab oriente portae tres, a septentrione portae tres, a meridie portae tres, ab occasibus portae tres. Murus civitatis habebat fundamenta duodecim, et in iis duodecim nomina apostolorum Agni. Qui mecum loquebatur calamum habebat aureum, ut metiretur civitatem, et portas ejus et murum ejus. Civitas jacet quadrangularis, et longitudo ejus tanta est quanta etiam latitudo; mensus itaque est civitatem calamo in stadiis duodecies mille, longitudo et latitudo et altitudo ejus aequalia erant: Mensus… est murum ejus centum quadraginta quatuor cubitorum, quae est mensura hominis, hoc est angeli, Apoc. xxi {x} 12-17;
[2] hic ubivis numerus duodecim occurrit, qui numerus sanctissimus est, quia significat sancta fidei, ut supra ad vers. 3 hujus capitis dictum, et ad cap. xxix et xxx Geneseos, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur; quare etiam additur quod illa mensura sit ‘mensura hominis, hoc est angeli.’ Similiter se habet cum Templo Novo et Hierosolyma Nova apud Ezechielem, quae quoque secundum mensuras describuntur, cap. xi 3, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 22, 25, 30, 36, 42, 47; xli 1 ad f; xiii 5-15; Zach. ii 5, 6 [A.V. 1, 2]; ubi quoque numeri in se spectati nihil significant, sed sanctum caeleste et spirituale a numeris abstractum. Omnes quoque numeri dimensionum arcae, Exod. xxv 10; propitiatorii, mensae aureae, habitaculi, altaris, similiter, Exod. xxv {x} 17, 23; xxvi; et xxvii 1; et omnes numeri et dimensiones Templi, 1 Reg. vi 2, 3; praeter plura.

649. Hic vero ‘numeri seu mensurae arcae’ nihil aliud significant quam reliquias quae fuerant apud hominem hujus Ecclesiae, cum reformaretur, et quidem quod paucae; quod constat ab eo quod in numeris illis dominentur ‘quinque,’ qui in Verbo significant aliquid seu parum; ut apud Esaiam,
Relinquentur in eo racemationes, sicut decussio oleae, duae tres baccae in capite rami supremi, quatuor quinque in ramis fructiferae, xvii 6;
ubi ‘duo tria et quinque’ pro paucis: apud eundem,
Mille unum coram increpatione unius, coram increpatione quinque fugietis, donec reliqui sitis sicut malus super capite montis, xxx 17;
ubi etiam pro paucis. Minimum etiam mulctae, super restitutionem, fuit ‘quinta pars,’ Lev. 16, 24 [A.V. v 16, vi 5]; xxii 14 ; Num. v 7; et minimum additamenti, cum redimerent bestiam, domum, agrum, decimas, erat ‘quinta pars,’ Lev. xxvii 13, 15, 19, 31.

650. Quod ‘longitudo’ significet illarum sanctum, ‘latitudo’ illarum verum, et ‘altitudo’ illarum bonum, quae describuntur per numeros, non ita confirmari potest ex Verbo, quia praedicantur omnia et singula ex subjecto aut re, de qua agitur; sicut ‘longitudo’ applicate ad tempus significat perpetuum et aeternum, ut ‘longitudo dierum,’ Ps. xxiii 6; Ps. xxi 5 [A.V.4]; at applicate ad spatium significat sanctum quod inde sequitur: ita quoque se habet cum ‘latitudine, et altitudine’: trina dimensio omnium est in terrestribus, sed tales dimensiones non praedicari possunt de caelestibus et spiritualibus; cum praedicantur, abstracte a dimensionibus intelligitur perfectio major et minor, tum ejus quale et quantum; ut hic quale quod sint reliquiae, et earum quantum quod sint paucae.

651. Vers. 16. Fenestram facies arcae, et ad cubitum perficies illam superne; et januam arcae in latere ejus pones; infimas, secundanas et tertianas facies illam: Per ‘fenestram, quae ad cubitum perficienda superne’ significatur intellectuale: per ‘januam a latere’ significatur auditio: per ‘infimas, secundanas et tertianas’ significantur scientifica, rationalia et intellectualia.

652. Quod ‘fenestra’ significet intellectuale, et ‘janua’ auditionem, et sic in hoc versu agatur de parte hominis intellectuali, constare potest ab illis quae prius dicta sunt, quod nempe homo hujus Ecclesiae reformabatur ita: sunt in homine binae vitae, una est voluntatis, altera est intellectus; binae vitae fiunt, cum nulla voluntas, sed pro voluntate cupiditas; pars altera seu intellectualis est quae tunc potest reformari, et postea per eam dari nova voluntas, sic ut usque unam vitam constituant, nempe charitas et fides: quia nunc homo talis erat ut nulla voluntas, sed pro ea mera cupiditas, ea pars quae voluntatis est, clausa erat, sicut ad vers. 14 dictum, et altera pars seu intellectualis aperiebatur, de qua in hoc versu agitur.

653. Se res ita habet: cum reformatur homo, quod fit per pugnas et tentationes, tunc tales spiritus mali ei associantur qui non nisi quam scientifica ejus et rationalia excitant, et ab illo tunc arcentur prorsus spiritus qui excitant cupiditates; nam bina genera spirituum malorum sunt, qui nempe in ratiocinia hominis agunt et qui in ejus cupiditates; spiritus mali qui ratiocinia hominis excitant, omnia falsa ejus depromunt et persuadere ei conantur quod falsa sint vera, immo etiam vera vertunt in falsa; cum quibus homo, dum in tentationibus est, pugnare debet; sed Dominus, per angelos qui homini adjuncti, pugnat: postquam per pugnas separata sunt, et quasi discussa falsa, tunc praeparatus est homo ut recipere possit vera fidei; quamdiu enim falsa regnant, nusquam potest homo recipere vera fidei, nam principia falsi obstant: cum ita praeparatus est ut recipere possit vera fidei, tunc primum inseminari possunt ei semina caelestia, quae sunt semina charitatis; semina charitatis nusquam possunt seminari in humo ubi falsa regnant, sed ubi vera: ita se habet reformatio seu regeneratio hominis spiritualis; ita quoque se habuit cum homine hujus Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur. Inde est quod hic nunc agatur de ‘fenestra et janua arcae,’ deque ‘mansionibus ejus infimis, secundanis et tertianis,’ quae omnia ad spiritualem seu intellectualem hominem pertinent.

654. Hoc nunc est quod notum est in Ecclesiis hodie, quod fides per auditionem; sed fides nusquam est cognitio illorum quae sunt fidei, seu cognitio credendorum; hoc solum est scientia; sed est agnitio; sed agnitio nusquam apud aliquem dari potest nisi principale fidei apud illum sit, quod est charitas, hoc est, amor erga proximum, et misericordia; quando charitas est, tunc est agnitio, aut tunc est fides; qui aliter capit, tam longe abest a cognitione fidei, quantum abest vel distat terra a caelo: cum charitas adest quae est bonitas fidei, tunc adest agnitio quae est veritas fidei: quare homo dum secundum scientifica, rationalia et intellectualia regeneratur, est ob finem ut praeparetur humus, seu mens ejus, ad recipiendum charitatem, ex qua seu ex cujus vita dein cogitet et agat; tunc reformatus seu regeneratus est, non prius.

655. Quod per ‘fenestram, quae quoad cubitum perficienda superne’ significetur intellectuale, constare potest unicuique ex illis quae nunc dicta sunt; tum ex eo quod intellectuale non aliter comparari queat quam fenestrae superne, cum agitur de constructione arcae et per ‘arcam’ significatur homo Ecclesiae: in Verbo similiter appellatur ‘fenestra’ hominis intellectuale, sive sit ratio sive ratiocinatio, hoc est, visus ejus internus; ut apud Esaiam,
Afflicta, turbine jactata, non consolata;… ponam
pyropum soles {1} (fenestras) tuos, et portas tuas in lapides carbunculi, et omnem finem tuum in lapides desiderii, liv 11, 12;
ibi pro fenestris ‘soles’ a lumine quod immittitur seu transmittitur; ‘soles seu fenestrae’ ibi sunt intellectualia, et quidem ex charitate, quare ‘pyropo’ assimilantur; ‘portae’ sunt rationalia inde; et ‘finis’ est scientificum et sensuale; agitur ibi de Ecclesia Domini. [2] Omnes ‘fenestrae’ Templi Hierosolymae idem repraesentabant, illarum ‘supernae’ intellectualia, ‘mediae’ rationalia, et ‘infimae’ scientifica et sensualia, nam tres substructiones erant, 1 Reg. vi 4, 6, 8; similiter ‘fenestrae’ Novae Hierosolymae apud Ezechielem, xl 16, 22, 25, 33, 36: apud Jeremiam,

Ascendit mors in fenestras nostras, venit in palatia nostra, ad exscindendum infantem e platea, juvenes e vicis, ix 20 [A.V. 21];
ubi fenestrae mediae mansionis significantur, quae sunt rationalia quod exstinguantur; ‘infans in platea’ est nascens veritas. Quia ‘fenestrae’ significant intellectualia et rationalia quae sunt veri, etiam significant ratiocinia quae sunt falsi; ut apud eundem,
Vae aedificanti domum suam in non justitia, et hyperoa sua in non judicio,… qui dicit, Aedificabo mihi domum mensurarum, et hyperoa spatiosa, et excidit sibi fenestras, et tabulata cedro, et pingenda minio, xxii 13, 14;
‘fenestrae’ pro principiis falsi: apud Zephaniam,
Cubabunt in medio ejus catervae bestiarum, omnis fera
ejus gentis; tam platea {2} quam chippod in malogranatis ejus pernoctabunt; vox cantabit in fenestra, vastitas in limine, ii 14;
de Asshure et Ninive, ‘Asshur’ pro intellectu, hic vastato; ‘vox cantans in fenestris’ pro ratiociniis ex phantasiis.
@1 Heb. [ ] (shimshoth)=’suns.’ Only in reference to the ark the word used for window is [ ] (tsohar)=’light’, that which shines.’$
@2 platea=’spoonbill’ but here Heb. [ ] (qaath)=pelican or heron (A.V. has ‘cormorant’); [ ] (qippod)=hedgehog or porcupine (A.V. has ‘bittern’). Sch. has platea et anataria.$

656. Quod per ‘januam a latere’ significetur auditio, inde nunc constare potest, nec opus est ut confirmetur per similia ex Verbo: similiter enim se habet auris ad organa sensoria interna, sicut janua a latere ad fenestram superne, seu quod idem est, auditio quae est auris, ad intellectuale quod est sensorii interni.

657. Quod per ‘infimas, secundanas et tertianas’ significentur scientifica, rationalia et intellectualia, inde quoque sequitur: sunt tres gradus intellectualium in homine; ejus infimum est scientificum, medium est rationale, supremum est intellectuale; haec ita distincta sunt inter se ut nusquam confundantur; sed quod homo hoc nesciat, causa est quod in sensuali et scientifico solum vitam ponat; et cum ei inhaeret, ne quidem scire potest quod rationale ejus sit a scientifico distinctum, minus tunc quod intellectuale; cum tamen ita se res habet quod Dominus per intellectuale apud hominem influat in ejus rationale, et per rationale in scientificum memoriae, inde vita sensuum, visus et auditus; hic est verus influxus, et hoc est verum commercium animae cum corpore; absque influxu vitae Domini in intellectualia apud hominem (seu potius in voluntaria, et per voluntaria in intellectualia, et per intellectualia in rationalia, et per rationalia in ejus scientifica quae sunt memoriae) {1} nusquam dari potest vita apud hominem: et tametsi homo in falsis est et malis, usque tamen est influxus vitae Domini per voluntaria et intellectualia, sed recipiuntur illa quae influunt, in parte rationali secundum ejus formam; et facit ut homo possit ratiocinari, possit reflectere, possit intelligere quid verum et bonum; sed de his, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; tum quomodo se habet vita apud bruta.
@1 Parentheses inserted by Ed.$

658. Tres illi gradus, qui in genere vocantur intellectualium hominis, nempe intellectus, ratio et scientia, significati quoque sunt, ut dictum, in Templo Hierosolymae per fenestras trium x substructionum, 1 Reg. vi 4, 6, 8, tum etiam prius per fluvios qui exibant ex horto Edenis ab oriente, ubi ‘oriens’ significat Dominum, ‘Eden’ amorem qui est voluntatis, ‘hortus’ intelligentiam inde, ‘fluvii’ sapientiam, rationem, et scientiam; de quibus videantur quae dicta sunt ad cap. ii vers.10-14.

659. Vers. 17. Et Ego, ecce Me adducens diluvium aquarum super terram, ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis; omne quod in terra, exspirabit. Per ‘diluvium’ significatur inundatio mali et falsi: ‘ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis’ significant quod se perderet omnis posteritas Ecclesiae Antiquissimae: ‘omne quod in terra, exspirabit’ significat eos qui ab Ecclesia illa et tales facti sunt.

660. Quod per ‘diluvium’ significetur inundatio mali et falsi, constat ex illis quae prius dicta sunt de posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quod foedis cupiditatibus possessi fuerint et quod iis immerserint doctrinalia fidei; inde illis persuasiones falsi, quae exstinguebant omne verum et bonum et simul intercludebant viam pro reliquiis ne operari possent; inde non potuit aliter quam quod semet perderent; cum interclusa est via pro reliquiis, tunc homo non amplius est homo, quia non amplius tutari potest ab angelis, sed totus quantus possidetur a malis spiritibus, qui non aliud student et cupiunt quam ut hominem exstinguant; inde mors antediluvianorum, quae describitur per ‘diluvium,’ seu inundationem totalem: influxus phantasiarum et cupiditatum a malis spiritibus etiam non est dissimilis cuidam diluvio; quare etiam in Verbo passim vocatur diluvium seu inundatio, quod, ex Divina Domini misericordia, videbitur in praemittendis {1} ad caput sequens.
@1 See n. 705.$

661. ‘Ad perdendum omnem carnem in qua spiritus vitarum, sub caelis’: quod significet quod se perderet omnis posteritas Ecclesiae Antiquissimae, constat inde, tum ex eorum descriptione prius, quod successive hereditario traxerint a parentibus talem genium ut tam diris persuasionibus prae aliis imbuerentur; imprimis ex causa quod doctrinalia fidei, quae apud se habebant, cupiditatibus suis infuderint, tunc tales facti; aliter se res habuit cum iis qui nulla doctrinalia fidei habent, sed in ignorantia prorsus vivunt; ii non possunt ita facere, ita non profanare sancta, et sic intercludere viam pro reliquiis, [2] consequenter non angelos Domini a se expellere. Reliquiae, ut dictum, sunt omnia innocentiae, omnia charitatis, omnia misericordiae, et omnia veritatis fidei, quae homo ab infantia a Domino habuit, et didicit; omnia et singula illa reconduntur; quae si homo non haberet, nusquam aliquid innocentiae, charitatis et misericordiae potuisset inesse ejus cogitationi et actionibus, proinde nihil boni et veri; inde pejor foret immanibus feris; similiter si haberet reliquias talium, at per foedas cupiditates et diras persuasiones falsi viam obturaret ne operari possent; tales fuerunt antediluviani qui semet perdiderunt, qui intelliguntur per ‘omnem carnem in qua spiritus vitarum, sub caelis.’ [3] ‘Caro’ significat, ut prius ostensum, omnem hominem in genere, et corporeum in specie; ‘spiritus vitarum’ omnem vitam in genere, sed proprie illorum vitam qui regenerati fuerunt, ita hic posteritatem ultimam Ecclesiae Antiquissimae, in qua tametsi nulla vita fidei residua; usque quia a parentibus traxerunt aliquid seminis inde quod suffocarunt, hic vocatur ‘spiritus vitarum,’ seu ‘in cujus naribus flatus spiritus vitarum,’ ut cap. seq. vii vers. 22. ‘Caro sub caelis’ significat mere corporeum, ‘caeli’ sunt intellectualia veri et voluntaria boni; quae cum a corporeo separata sunt, homo non amplius potest vivere; quod sustinet hominem, est conjunctio ejus cum caelo, hoc est, per caelum cum Domino.

662. ‘Omne quod in terra, exspirabit’: quod significet eos qui ab Ecclesia illa et tales facti sunt, [constare potest ex his;] quod ‘terra’ non significet universum terrarum orbem, sed modo illos qui ab Ecclesia fuerunt, prius ostensum est; ita nusquam intelligitur hic aliquod diluvium, minus diluvium universale, sed exspiratio seu suffocatio eorum qui ibi, cum separati a reliquiis, ita ab intellectualibus veri et voluntariis boni, proinde a caelis. Quod ‘terra’ significet tractum ubi Ecclesia, proinde eos qui ibi, praeter loca prius ex Verbo allata, etiam haec confirmationi sint; apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Desolata erit tota terra, et {x}consummationem non factam, propter hoc lugebit terra, et atrati erunt caeli desuper, iv 27, 28;
ibi ‘terra’ pro habitatoribus ubi Ecclesia, quae vastata: apud Esaiam,
Commovebo caelum, et concutietur terra e loco suo, xiii 13;
‘terra’ pro homine vastando ubi Ecclesia: apud Jeremiam,
Erunt confossi Jehovae in die illo a fine terrae usque ad finem terra’, xxv 33;
ubi ‘finis terrae’ non significat universum orbem terrarum, sed modo tractum ubi Ecclesia, proinde homines qui fuerunt Ecclesiae: apud eundem,
Gladium Ego vocans super omnes habitatores terrae;…
venit tumultus usque ad finem terrae, quia lis Jehovae contra gentes, xxv 29, 31;
ubi nec intelligitur universus orbis, sed modo tractus ubi Ecclesia, proinde habitator, seu homo Ecclesiae; ‘gentes’ ibi pro falsis: apud Esaiam,
Ecce Jehovah exiens e loco Suo ad visitandum iniquitatem habitatoris terrae, xxvi 21;
similiter: apud eundem,
Annon auditis? annon indicatum est ab initio vobis? annon intelligitis fundamenta terrae? xl 21:
apud eundem,
Jehovah creans caelos, Ille Deus formans terram, et faciens eam, Idem stabiliens eam, xlv 18;
‘terra’ pro homine Ecclesiae: apud Zachariam,
Dictum Jehovae extendentis caelos, et fundantis terram, et formantis spiritum hominis in medio ejus, xii 1;
‘terra’ manifeste pro homine Ecclesiae. Terra distinguitur ab humo, ut homo Ecclesiae et ipsa Ecclesia, aut sicut amor et fides.

663. Vers. 18. Et erigam foedus Meum tecum; et intrabis in arcam tu, et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum. ‘Erigere foedus’ significat quod regeneraretur: ‘quod is intraret in arcam, et filii ejus, et uxores filiorum ejus’ significat quod salvaretur; ‘filii’ sunt vera, ‘uxores’ sunt bona.

664. In priore versu actum est de iis qui se perderent; hic vero de regenerandis, et sic salvarentur, qui vocati ‘Noah.’

665. Quod ‘erigere foedus’ significet quod regeneraretur, manifeste constare potest ex eo quod non aliud foedus intercedere possit inter Dominum et hominem quam conjunctio per amorem et fidem; ita ‘foedus’ significat conjunctionem; est enim conjugium caeleste quod est ipsissimum foedus; conjugium caeleste seu conjunctio non existit nisi apud illos qui regenerantur; ita ipsa regeneratio in latissimo sensu significatur per foedus; Dominus ‘foedus cum homine init’ cum eum regenerat; quare foedus cum antiquis nihil aliud repraesentavit: ex sensu litterae non aliud capitur quam quod foedus cum Abrahamo, Isaco et Jacobo, et toties cum posteris eorum pactum, spectet eos; sed ii tales fuerunt ut non regenerari potuerint, nam solum in externis cultum ponebant, et externa sancta putabant, absque quod interna adjuncta forent; quare foedera cum iis pacta non erant nisi quam repraesentationes regenerationis; sicut omnes ritus; et sicut ipse Abrahamus, Isacus et Jacobus, qui repraesentabant illa quae sunt amoris et fidei; similiter ac pontifices et sacerdotes, qualescumque essent, etiam qui scelesti, repraesentare potuerunt sacerdotium caeleste et sanctissimum; in repraesentationibus nihil reflectitur super personam, sed super rem quae repraesentatur; ita omnes reges Israelis et Jehudae, etiam pessimi, repraesentabant regium Domini; immo quoque Pharaoh, qui Josephum super terram Aegypti exaltavit. Inde et ex pluribus aliis, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus, constare potest quod foedera toties cum filiis Jacobi pacta nihil fuerint nisi ritualia quae repraesentabant.

666. Quod ‘foedus’ nihil aliud significet quam regenerationem et quae regenerationis sunt, constare potest ex Verbo passim ubi Ipse Dominus appellatur ‘Foedus,’ quia Ipse unicus est Qui regenerat, et Qui ab homine regenerato spectatur, et est Omne in omnibus amoris et fidei: quod Dominus sit ipsum Foedus constat apud Esaiam,
Ego Jehovah vocari Te in justitia, et apprehendens manum Tuam, et custodiens Te, et dabo Te in Foedus populi, in lucem gentium, xlii 6;
ubi ‘foedus’ pro Domino; ‘lux gentium’ est fides; similiter, cap. xlix 6, 8: apud Malachiam,

Ecce Ego mittens angelum Meum,… et subito veniet ad templum Suum Dominus, Quem vos quaerentes, et Angelus foederis, quem vos desideratis; ecce venit,… quis sustinet diem Adventus Ipsius, iii 1, 2;
ubi Dominus appellatur ‘Angelus foederis.’ Sabbatum appellatur ‘foedus aeternum,’ Exod. xxxi 16, quia significat Ipsum Dominum; et hominem ab Ipso regeneratum caelestem. [2] Quia Dominus est ipsum Foedus, constat quod foederis sit omne quod conjungit hominem Domino, ita amor et fides, et quae sunt amoris et fidei; illa enim sunt Domini et in illis Dominus, ita ipsum foedus in illis ubi recipiuntur; haec non dantur nisi quam apud regeneratum, apud quem quicquid est Regeneratoris seu Domini, hoc est foederis seu foedus; ut apud Esaiam,
Misericordia Mea a tecum non recedet, et foedus pacis Meae non dimovebitur, liv 10;
ubi ‘misericordia et foedus pacis’ est Dominus et quae sunt Domini: apud eundem,
Inclinate aurem vestram et ite ad Me, audite et vivat {1} ad vestra, et pangam vobis foedus aeternitatis, misericordias Davidis firmas; en testem populis dedi Ipsum, ducem et legislatorem populis, {2} lv 3, 4;
ubi ‘David’ pro Domino; ‘foedus aeternitatis’ in illis, et per illa, quae sunt Domini, quae intelliguntur per ‘ire ad Ipsum,’ et ‘audire ut vivat anima’: [3] apud Jeremiam,

Dabo illis cor unum et viam unam, ad timendum Me omnibus diebus in bonum illis et filiis illorum post illos; feriamque illis foedus saeculi, quod non avertar a post eos, ad benefaciendum Me illis, et timorem Meum dabo in cor illorum, xxxii 39, 40;
pro illis qui regenerandi, tum pro iis quae sunt apud regeneratum, quae sunt ‘cor unum, et via una,’ hoc est, charitas et fides, quae sunt Domini, ita foederis: apud eundem,

Ecce dies venientes, dictum Jehovae, et pangam cum domo Israelis, et cum domo Jehudae foedus pacis; non sicut foedus quod pepigi cum patribus eorum,… quia ii irritum reddiderunt foedus Meum:… sed hoc foedus, quod pangam cum domo Israelis post dies hos,… dabo legem Meam in medio eorum, et super cor eorum scribam illam, eroque iis in Deum, et ii erunt Mihi in populum, xxxi 31-33;
manifeste hic explicatur quid ‘foedus,’ quod sit amor et fides in Dominum, quae apud regenerandum: [4] apud eundem, appellatur amor
‘foedus diei,’ et fides ‘foedus noctis,’ xxxiii 20: apud Ezechielem,
Ego Jehovah ero illis in Deum, et servus Meus David princeps in medio illorum,… et pangam illis foedus pacis, et cessare faciam feram malam e terra, et habitabunt in deserto confidenter, et dormient in silvis, xxxiv 24, 25;
ibi manifeste de regeneratione; ‘David’ pro Domino: apud eundem,

David… princeps iis in aeternum; pangam iis foedus pacis, foedus aeternitatis erit cum illis,… ponam sanctuarium Meum in medio eorum in aeternum, xxxii 25, 26;
ubi similiter de regeneratione; ‘David’ et ‘sanctuarium’ pro Domino: apud eundem,

Inii foedus tecum,… et fuisti Mihi; et lavi te aquis, et ablui sanguines tuos desuper te, et unxi te oleo, xvi 8, 9, 11;
ubi manifeste pro regeneratione: apud Hosheam,
Pangam illis foedus in die illo, cum fera agri et cum avis caelorum et reptili terrae, ii 18;
pro regeneratione; ‘fera agri’ pro illis quae sunt voluntatis, ‘avis caelorum’ quae sunt intellectus: apud Davidem,
Redemptionem misit populo Suo, praecepit in aeternum foedus Suum, Ps. cxi 9;
pro regeneratione: ‘foedus’ dicitur quia datur et recipitur. [5] Qui vero non regenerati sunt, seu quod idem est, qui in externis ponunt cultum, et semet et quae cupiunt et cogitant, sicut pro diis aestimant et colunt, et quia separant se a Domino, praedicatur de iis quod ‘irritum reddant foedus’; ut apud Jeremiam,
Deseruerunt foedus Jehovae Dei sui, et incurvarunt se diis aliis, et serviverunt iis, xxii 9:
apud Mosen,
Qui transgrederetur foedus serviendo diis aliis, soli, lunae, exercitui caelorum, lapidaretur, Deut. xvii 2 seq;
‘sol’ pro amore sui, ‘luna’ pro principiis falsi, ‘exercitus caelorum’ pro ipsis falsis. Exinde nunc constat quid ‘arca foederis,’ in qua testimonium seu foedus, quod Ipse Dominus; quid ‘Liber foederis,’ quod Ipse Dominus, Exod. xxiv 4-7; (x)xxxiv 27; Deut. iv 13, 23; quid ‘Sanguis foederis,’ quod Ipse Dominus, Exod. xxiv 6, 8, Qui solus Regenerator; inde ‘foedus’ ipsa regeneratio.
@1 Line 6 below, and n. 3869 have ut vivat.$
@2 I and Sch. have gentibus, so also n. 6804; but Heb. and n. 4197 has populis.$

667. Quod ‘is intraret in arcam, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus’ significent quod salvaretur, constat ab illis quae prius dicta sunt, et quae sequuntur, quod salvatus quia regeneratus.

668. Quod ‘filii’ sint vera, et ‘uxores’ sint bona, etiam prius ostensum est ad cap. v. 4, ubi ‘filii et filiae,’ hic autem ‘filii et uxores,’ quia ‘uxores’ sunt illa bona quae adjuncta sunt veris: nusquam enim aliquid verum produci potest nisi sit bonum seu jucundum ex quo; in bono et jucundo est vita, non autem in vero nisi quam habet a bono et jucundo; verum inde formatur et germinatur; similiter fides quae est veri, ab amore qui est boni; habet se verum sicut lux; nisi ex sole seu flamma, nulla lux; est lux inde formata. Verum est modo forma boni, et fides est modo forma amoris; verum inde formatur secundum qualitatem boni, et fides secundum qualitatem amoris seu charitatis: haec nunc causa est quod ‘uxor et uxores’ nominentur, quae significant bona adjuncta veris; inde in sequente versu, quod ‘bina ab omnibus intrarent in arcam, masculus et femina’; nam absque bonis adjunctis nulla regeneratio.

669. Vers. 19. Et ab omni vivente, ab omni carne, paria ab omni, intrare facies in arcam ad vivificandum tecum; masculus et femina erunt. Per ‘animam viventem’ significantur quae sunt intellectus; per ‘omnem carnem’ quae sunt voluntatis: ‘paria ab omni intrare facies in arcam’ significant regenerationem eorum: ‘masculus’ est verum, ‘femina’ es bonum.

670. Quod per ‘animam viventem’ significentur quae sunt intellectus, et per ‘omnem carnem’ quae sunt voluntatis, constare potest ab illis quae prius dicta sunt, tum ab illis quae sequuntur per ‘animam viventem’ significatur in Verbo omne animal in genere quodcumque, ut cap. i vers. 20, 21, 24; cap. ii vers. 19; hic autem quia ei adjungitur immediate ‘omnis caro,’ significantur illa quae sunt intellectus, ex causa de qua prius, quod homo hujus Ecclesia’ regenerandus esset primum quoad intellectualia, quare etiam in sequente versu primum nominatur ‘avis,’ quae significat intellectualia seu rationalia, et sequitur de ‘bestiis,’ quae sunt voluntatis. ‘Caro significat in specie corporeum quod est voluntatis.

671. Quod ‘paria ex omni intrare facies in arcam ad vivificandum’ significent regenerationem eorum, constare potest ab illis quae in versu praecedente dicta, quod vera non regenerari queant nisi per bona et jucunda, ita quae sunt fidei non nisi quam per illa quae sunt charitatis; quare hic dicitur quod ‘paria ex omni intrarent,’ tam scilicet ex veris quae sunt intellectus, quam ex bonis quae sunt voluntatis. Apud hominem non regeneratum non datur intellectus veri aut voluntas boni, sed modo apparent sicut forent; etiam ita in communi sermone vocantur; sed apud illum dari possunt vera rationalia et scientifica, sed non sunt viva; dari quoque possunt quasi voluntaria bona, sed non sunt viva, similia sicut apud gentes; immo apud bruta; sed sunt modo analoga: apud hominem talia nusquam sunt viva priusquam regeneratus est et sic vivificata a Domino: in altera vita manifestissime percipitur quid non vivum, et quid vivum; verum quod non vivum, percipitur ilico sicut materiale quoddam filamentosum, clausum: bonum non vivum, sicut quoddam ligneum, osseum, lapideum; at verum et bonum a Domino vivificatum, est apertum, vitale, plenum spirituali et caelesti, patens usque a Domino, et hoc in unaquavis idea et actione, etiam in minimo utriusque; ideo nunc dicitur quod ‘paria intrarent in arcam ad vivificandum.’

672. Quod ‘masculus’ sit verum, et ‘femina’ sit bonum, prius dictum et ostensum est: in unoquovis minimo hominis est instar cujusdam conjugii; quicquid est intellectus ita copulatum est alicui ejus voluntatis; absque copula seu conjugio tali ne hilum producitur.

673. Vers. 20. Ab ave secundum speciem ejus, et a bestia secundum speciem ejus, ab omni reptili humi secundum speciem ejus; paria ob omnibus intrabunt ad te, ad vivificandum. ‘Avis’ significat intellectualia; ‘bestia’ voluntaria; ‘reptile homini’ utrumque sed infimum: ‘bina ab omnibus intrabunt ad vivificandum’ significant, ut prius, regenerationem eorum.

674. Quod ‘avis’ significet intellectualia seu rationalia prius ostensum est n. 40; tum quod ‘bestia’ significet voluntaria seu affectiones n. 45, 46, (x)142, 143, 246. Quod ‘reptile humi’ significet utrumque sed infimum, cuivis patere potest ex eo quod ‘repens humi’ sit infimum. Quod ‘paria ab omnibus intrabunt ad vivificandum’ significet regenerationem eorum, versu praecedente dictum.

675. Quod dicatur ‘avis secundum speciem suam, bestia secundum speciem suam, et reptile secundum speciem suam,’ sciendum quod apud unumquemvis hominem intellectualium et voluntariorum dentur innumera genera et innumerabiliores adhuc species, quae inter se distinctissima sunt, tametsi homo hoc nescit; sed in regeneratione hominis depromit Dominus omnia et singula suo ordine, ea separat et disponit, ut ad vera et bona possint flecti et cum illis conjungi; et hoc cum varietate secundum status, qui quoque innumerabiles sunt: omnia illa usque nusquam in aeternum perfici possunt, quippe unumquodvis genus, unaquaevis species, et unusquisque status, indefinita comprehendit in simplici et magis in composito; homo ne quidem scit quod hoc sit, minus scire potest quomodo regeneratur; hoc est quod Dominus dicit ad Nicodemum de regeneratione hominis,
Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus audis, at qui non scis unde venit aut quo abit, sic est omnis qui generatus est a spiritu, Joh. iii 8.

676. Vers. 21. Et tu sume tibi ab omni cibo, qui comeditur; et collige ad te, et erit tibi et illis in cibum. ‘Quod sumeret sibi ab omni cibo, qui comeditur’ significat bona et jucunda: ‘quod colligeret ad se’ significat vera: quod ‘esset ei et illis in cibum’ significat utrumque.

677. Quod cibum hominis regenerandi concernit, ita se res habet: antequam regenerari potest homo, instructus debet esse omnibus illis quae pro mediis inservire possunt, bonis et jucundis affectionum pro voluntariis, veris ex Verbo Domini, et confirmantibus quoque aliunde pro intellectualibus; antequam homo talibus instructus est, non regenerari potest; sunt illa cibi; quae causa est quod homo, non nisi quam cum ad adultam aetatem venit, regeneretur: sed unicuique homini peculiares, et quasi proprii, cibi sunt, qui a Domino providentur ei antequam regeneratur.

678. Quod ‘sumeret sibi ab omni cibo, qui comeditur’ significet bona et jucunda, constare potest ab illis quae dicta sunt, quod vitam hominis constituant bona et jucunda, non ita vera, nam vera vitam suam accipiunt a bonis et jucundis: omne scientificum et rationale hominis ab infantia usque ad senectam, nusquam insinuatur ei nisi per bonum et jucundum; quae quia ex illis anima ejus vixit et sustentatur, vocantur cibi, et sunt cibi; nam absque illis anima hominis nusquam vivere potest; quod quisque scire potest si modo velit attendere.

679. Quod ‘colligeret ad se’ significent vera, constat inde, nam de illis praedicatur ‘colligere’ quae in memoria hominis ubi collecta sunt: et praeterea involvit quod illa et haec, seu bona et vera, colligerentur apud hominem antequam regeneratur; absque enim bonis et veris collectis per quae, ut per media, operetur Dominus, nusquam potest homo regenerari, ut dictum; inde nunc sequitur quod ‘esset ei et illis in cibum’ significet utrumque.

680. Quod bona et vera sint genuini cibi hominis, constare unicuivis potest; qui enim destituitur illis non vitam habet, sed est mortuus; cibi quibus anima ejus pascitur, cum mortuus, sunt jucunda ex malis et amoena ex falsis, quae sunt cibi mortis, tum ex rebus corporeis, mundanis et naturalibus, quae nihil vitae in se habent; et praeterea talis homo nec scit quid cibus spiritualis et caelestis, in tantum ut quoties nominatur ‘cibus’ aut ‘panis’ in Verbo, putet significari cibum corporeum; sicut in Oratione Domini, ‘Da nobis panem cotidianum’ putat solum esse victum corporis, et qui ulterius extendunt ideas, aiunt quoque esse cetera corporis necessaria, ut vestes, opes, et similia; immo disputant acriter quod non alius cibus intelligatur; cum tamen manifeste vident quod praecedentia et sequentia solum caelestia et spiritualia involvant et de regno Domini agatur, tum scire possunt quod Verbum Domini caeleste et spirituale sit; [2] inde et ex similibus aliis constare satis potest quantum homo hodie corporeus est, et quod nihil non, sicut Judaei, quod in Verbo dicitur, in sensu materiali et crassissimo velit capere: Ipse Dominus clare docet quid in Ipsius Verbo significatur per ‘cibum et panem’; de cibo ita apud Johannem,

Jesus dixit, Operamini cibum, non qui perit, sed cibum qui manet in vitam aeternam, quem Filius hominis vobis dat, vi 27;
de pane, apud eundem,

Patres vestri comederunt man in deserto, et mortui sunt; hic est panis qui e caelo descendit, ut quis ex illo comedat et non moriatur: Ego sum Panis vivens qui e caelo descendit, si quis comederit ex hoc pane, vivet in aeternum, vi 49-51, 58;
sed sunt hodie, sicut qui audiverunt hoc dicentes,

Durus est hic sermo, quis potest audire?… et qui abiverunt retro et non amplius ambulabant cum Ipso, ibid. vers. 60, 66;
quibus Dominus dixit,
Verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, ibid. vers. 63.
[3] Similiter se habet de ‘aqua’ quod significet spiritualia fidei, de qua ita Dominus apud Johannem,
Jesus dixit, Omnis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum; qui vero biberit ex aqua quam Ego dabo ei, non sitiet in aeternum; sed aqua quam dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam, iv 13, 14;
sed sunt hodie, sicut mulier, cum qua Dominus apud fontem locutus, quae respondit,
Domine, da mihi hanc aquam, ut non sitiam neque veniam huc ad hauriendum, ibid. vers. 15.
[4] Quod ‘cibus’ in Verbo nihil aliud significet quam cibum spiritualem et caelestem, qui est fides in Dominum et amor, constat a multis in Verbo locis, ut apud Jeremiam,

Manum suam extendit hostis super omnia desiderabilia Hierosolymae, quia vidit, gentes{1} venerunt in sanctuarium ejus, de quo praecepisti, Non venient in congregationem tibi; omnis populus gementes, quaerentes panem, dederunt desiderabilia sua pro cibo ad recreandum animam, Thren. i 10, 11;
ubi non alius panis et cibus intelligitur quam spiritualis, nam de sanctuario agitur: apud eundem,
Clamavi ad amasios meos, ii deceperunt me; sacerdotes mei et seniores mei in urbe exspirarunt, quia{2} quaesiverunt cibum sibi, et reducerent animam suam, Thren. i 19;
similiter: apud Davidem,
Omnia illa Te exspectant, ad dandum cibum eorum in tempore suo; das illis, colligunt; aperis manum Tuam, saturantur bono, Ps. civ 27, 28;
[5] similiter pro cibo spirituali et caelesti: apud Esaiam,
Omnis sitiens, ite ad aquas, et cui non argentum, ite, emite, et comedite; et ite, emite sine argento et sine pretio, vinum et lac, lv 1;
ubi ‘vinum et lac’ pro potu spirituali et caelesti: apud eundem,

Virgo concipiens et pariens filium et vocabis nomen Ejus Immanuel; butyrum et mel comedet, ad sciendum reprobare malum, et eligere bonum: erit, prae multitudine faciendi lac (x)comedet butyrum, nam butyrum et mel comedet omnis residuus in medio terrae, vii 14, 15, 22;
ibi ‘comedere mel et butyrum’ est caeleste spirituale; ‘residui’ pro reliquiis; de quibus quoque Malachias,
Adducite omnes decimas ad domum thesauri, ut sit cibus in domo Mea, iii 10;
‘decimae’ pro reliquiis: de ‘cibi’ significatione videantur plura, n. 56-58, n. 276.
@1 I has vidit gentes.$
@2 qui I.$

681. Quid cibus caelestis et spiritualis, sciri quam optime potest in altera vita; vita angelorum et spirituum non sustentatur aliquo cibo quali in mundo, sed ‘ex unoquovis verbo quod exit ex ore Domini,’ sicut Ipse Dominus docet, Matth. iv 4; hoc ita se habet: Dominus solus est vita omnium; ex Ipso veniunt omnia et singula quae angeli et spiritus cogitant, loquuntur et faciunt; non solum quae angeli, et spiritus boni, sed etiam quae spiritus mali; quod mala loquantur et faciant, est causa quia omnia bona et vera quae sunt Domini, ita recipiant et pervertant; qualis forma recipientis, talis receptio et affectio; comparari hoc potest objectis variis quae solis lucem recipiunt, et secundum formam et partium dispositionem et determinationem vertunt receptam lucem in colores injucundos et tetros, cum alia objecta in colores jucundos et pulchros. Ita universum caelum et universus mundus spirituum vivit ex omni quod egreditur ex ore Domini, et quisque suam vitam inde habet; immo non solum caelum et mundus spirituum, sed etiam universum genus humanum; scio quod non credituri sint, sed usque ex annorum continua experientia asseverare possum quod verissimum: spiritus mali in mundo spirituum nec credere volunt quod ita sit; quare iis pluries ad vivum demonstratum est, usque adeo ut cum indignatione fassi sint quod ita se res habeat: si angeli, spiritus, et homines, hoc cibo privarentur, momento exspirarent.

682. Vers. 22. Et fecit Noah secundum omne quod praecepit ei Deus, ita fecit. ‘Quod fecerit Noah secundum omne quod praecepit ei Deus’ significat quod ita factum: quod his dicatur ‘fecit,’ involvit utrumque.

683. Quod ‘bis (x)dicitur fecit’ involvat utrumque, sciendum quod in Verbo, cumprimis apud Prophetas, una res dupliciter describatur, sicut apud Esaiam,
Transivit pace, viam pedibus suis non ivit: quis operatus est et fecit? xli 3, 4;
ubi tamen unum spectat bonum, alterum autem veram; seu unum quae voluntatis, alterum quae intellectus; ita ‘transire pace’ involvit quae voluntatis; ‘viam pedibus non ire’ quae intellectus; similiter ‘operari’ et ‘facere’: ita conjunguntur in Verbo illa quae sunt voluntatis et intellectus, seu quae sunt amoris et fidei, seu quod idem, caelestia et spiritualia, ut in singulis sit instar conjugii seque referant ad conjugium caeleste: hic similiter, quod vox una repetatur.

684. De Societatibus quae Caelum constituunt

SUNT tres caeli, primum ubi spiritus boni, secundum ubi spiritus angelici, tertium ubi angeli; et unum interius et purius altero, ita inter se distinctissimi: tam primum caelum, quam secundum et tertium, distinctum est in innumerabiles societates, et unaquaevis societas ex pluribus consistit, qui ex harmonia et unanimitate constituunt sicut unam personam, et omnes societates simul sicut unum hominem. Societates inter se distinctae sunt secundum differentias amoris mutui et fidei in Dominum; quae differentiae tam innumerabiles sunt ut ne quidem genera universalissima recenseri queant: nec datur minimum differentiae quod non ordinatissime dispositum sit, ut (x)unanimissime conspiret ad commune unum, et commune unum ad singulorum unanimum, et inde ad omnium ex singulis, et singulorum ab omnibus, felicitatem. Inde unusquisque angelus et unaquaevis societas est universi caeli imago et sicut exiguum caelum.

685. Consociationes mirabiles sunt in altera vita; se habent comparative sicut affinitates in terris, nempe quod agnoscantur sicut parentes, sicut liberi, sicut fratres, sicut consanguinei, sicut affines; secundum tales differentias est amor; differentiae sunt indefinitae, perceptiones communicativae ita exquisitae ut non describi possint; nullo prorsus respectu habito ad parentes, liberos, consanguineos et affines in terra, nec ad aliquam personam qualiscumque fuit, ita non ad dignitates, non ad divitias, et similia, sed solum ad amoris mutui et fidei differentias, quarum recipiendarum facultatem acceperunt a Domino cum vixerunt in mundo.

686. Est Domini Misericordia, hoc est, Amor erga universum caelum ac universum genus humanum, ita solus Dominus Qui determinat omnia et singula in societates; quae Misericordia est quae producit amorem conjugialem, et inde amorem parentum erga liberos, qui fundamentales et principales sunt; inde sunt omnes et reliqui amores, cum indefinita varietate, qui in societates distinctissime ordinati sunt.

687. Quia tale est caelum, nusquam aliquis angelus aut spiritus aliquam vitam habere potest nisi sit in aliqua societate et sic in harmonia plurium; societas non est nisi harmonia plurium; nam nusquam datur vita alicujus dissociata a vita aliorum: immo nusquam angelus aut spiritus aut societas vitam aliquam habere potest, hoc est, affici bono, velle, affici vero, cogitare, nisi conjunctio ejus per plures suae societatis sit cum caelo et cum mundo spirituum: similiter genus humanum; homo quicumque et qualiscumque nusquam vivere potest, hoc est, affici bono, velle, affici vero, cogitare, nisi similiter conjunctus sit cum caelo per angelos apud eum, et cum mundo spirituum, immo cum inferno per spiritus apud eum; [2] nam quisque cum vivit in corpore in quadam societate spirituum et angelorum est, tametsi is id prorsus nescit; et nisi per societatem, in qua est, conjunctus sit cum caelo et cum mundo spirituum, ne minutum temporis vivere potest: se habet hoc sicut in corpore humano; quae pars ejus non conjuncta est reliquis per fibras et vasa, et sic per officiorum rationes, non est pars corporis, sed ilico dissociatur et ut nullius vitae rejicitur. [3] Ipsae societates, in quibus et cum quibus homines fuerunt in vita corporis, iis ostensae sunt cum venerunt in alteram vitam; cum in illam societatem post vitam corporis veniunt, in ipsissimam suam vitam quam habuerunt in corpore, veniunt, et ab illa vita novam exordiuntur, et sic secundum vitam suam quam egerunt in corpore, vel descendunt ad infernum vel elevantur ad caelum.

688. Quia talis conjunctio est omnium cum singulis et singulorum cum omnibus, etiam singularissimorum affectionis et singularissimorum cogitationis similis est.

689. Inde aequilibrium est omnium et singulorum quoad caelestia, spiritualia et naturalia, ut nullus cogitare, sentire, et agere possit nisi a pluribus; et usque unusquisque autumat quod liberrime a se: similiter nihil usquam datur quod non aequilibratur a suo opposito, et oppositi intermediis, sic ut unusquisque per se, et plures simul, vivant in perfectissimo aequilibrio: quare nec alicui malum accidere potest, quin ilico aequilibretur; et quando suprapondium est mali, tunc castigatur malum seu malus ex lege aequilibrii ut a semet, sed nusquam nisi ob finem ut inde bonum. In tali forma, et inde aequilibrio, consistit ordo caelestis qui a solo Domino formatur, disponitur et conservatur in aeternum.

690. Praeterea sciendum quod nusquam sit una societas prorsus et absolute similis alteri, nec in societate unus alteri, sed est varietas omnium consentiens et harmonica, quae varietates a Domino ita ordinatae sunt ut ad unum finem tendant, quod fit per amorem et fidem in Ipsum; inde unio. Inde nusquam datur uni prorsus et absolute simile caelum et gaudium caeleste ac alteri; sed sicut se habent varietates amoris et fidei, ita quoque in illis caelum et gaudium.

691. Haec in genere de societatibus, ex multiplici et diutina experientia, de quibus in specie, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

692. GENESEOS
CAPUT SEPTIMUM
De Inferno

Homo, sicut de caelo, ita de inferno, non habet ideam nisi communissimam, quae ita obscura est ut sit paene nulla; sicut qui non extra suas casas silvae fuerunt, ideam habere de tellure possint, et non sciunt imperia, nec regna, minus regiminis formas, et adhuc minus societates, et societatum vitas; antequam haec sciunt, non possunt quam in communissima idea de tellure esse, quae talis est ut fere nulla; ita de caelo et de inferno; cum tamen utrobivis innumerabilia sunt, et indefinite plura quam in aliquo terrarum orbe. Quam innumerabilia sunt, exinde solum constare potest, quod sicut nusquam aliquis simile caelum habet, ita nec usquam aliquis simile infernum; et quod omnes animae, quaecumque in mundo fuerunt a prima creatione, illuc veniant et congregentur.

693. Sicut amor in Dominum, et erga proximum, ac gaudium et felicitas inde, constituit caelum, ita odium contra Dominum, et contra proximum, ac poena et cruciatus inde, constituit infernum. Odiorum sunt innumerabilia genera, et innumerabiliores species; totidem sunt inferna.

694. Sicut caelum a Domino, per amorem mutuum, unum quasi hominem et unam animam constituit, ac ita unum finem spectat, qui est ad conservandum et salvandum omnes in aeternum; ita contra, infernum a proprio, per amorem sui et mundi, hoc est, per odium, unum diabolum et unum animum constituit, ac ita unum finem spectat, qui est ad perdendum et damnandum omnes in aeternum; conatus eorum, quod talis, millies et millies perceptus; quare nisi Dominus singulis momentis, etiam omnium minimis, conservaret omnes, perirent.

695. Sed infernis talis forma et talis ordo a Domino inducitur ut omnes teneantur vincti et alligati suis cupiditatibus et phantasiis, in quibus ipsamet eorum vita consistit; quae vita, quia est mortis, in diros cruciatus vertitur; qui cruciatus tanti sunt ut describi nequeant; nam jucundissimum eorum vitae consistit in eo ut punire, torquere et cruciare unus alterum possit; immo per artes in mundo ignotissimas, quibus sciunt inducere sensus exquisitos prorsus sicut forent in corpore, tum phantasias diras et horrendas, praeter terrores et horrores, et plura similia; diabolica turba tantum voluptatis in eo percipiunt ut si in infinitum possent dolores et cruciatus augere et intendere, ne tunc quidem acquiescerent quin flagrarent adhuc in infinitum; sed Dominus aufert eorum conatus et lenit cruciatus.

696. Tale est aequilibrium omnium et singulorum in altera vita ut ipsum malum se puniat, sic ut in malo sit poena mali; similiter in falso, quod redit ad illum qui in falso est; inde poenam et cruciatum sibi unusquisque inducit, et incurrit tunc in turbam diabolicam quae tale patrat. Dominus nusquam aliquem in infernum mittit, sed omnes ab inferno educere vult; minus in cruciatum inducit; sed quia spiritus malus ipse irruit, vertit Dominus omnem poenam et cruciatum in bonum et in aliquem usum; nulla usquam poena dari potest nisi sit apud Dominum finis usus, nam regnum Domini est regnum finium et usuum; sed (x)usus quos praestare possunt infernales, sunt vilissimi, in quibus cum sunt, non ita sunt in cruciatu; sed cessante usu, in infernum remittuntur.

697. Apud unumquemvis hominem sunt ad minimum duo spiritus mali et duo angeli; homo per spiritus malos communicationem habet cum inferno, et per angelos cum caelo; absque communicatione utrinque homo nequaquam minutum temporis vivere potest; ita unusquisque homo in aliqua societate infernalium est, quod prorsus nescit; sed cruciatus eorum ei non communicantur, quia in praeparatione ad vitam aeternam est; societas illa, in qua fuit, ei in altera vita quandoque ostenditur, nam ad illam redit et sic in vitam quam habuit in mundo, et inde vel ad infernum tendit, vel ad caelum elevatur: ita homo qui non in bono charitatis vivit et se non duci a Domino patitur, unus infernalium est et post mortem fit quoque diabolus.

698. Praeter inferna, sunt etiam vastationes, de quibus multum in Verbo; homo enim trahit secum in alteram vitam ex actualibus peccatis innumera mala et falsa, coacervat illa, et copulat: qui probe vixerunt, similiter; hi antequam in caelum possunt elevari, eorum mala et falsa dissipanda sunt: haec dissipatio vocatur vastatio; vastationum genera sunt plura, et vastationis tempora majora et minora; quidam intra breviusculum tempus auferuntur in caelum, quidam statim post mortem.

699. Ut viderem cruciatum eorum qui in inferno, tum vastationem eorum qui in terra inferiore, aliquoties illuc demissus (demitti in infernum non est transferri e loco in locum, sed est immissio in aliquam infernalem societatem, manente homine in eodem loco); sed hanc solum experientiam hic licet referre: percipiebam manifeste quod quasi columna quaedam me circumdaret; columna illa sensibiliter augebatur; et insinuabatur quod haec esset ‘murus{1} aheneus,’ de quo in Verbo, ex spiritibus angelicis formatus, ut tutus demitti possem ad infelices; cum ibi eram, audiebam lamentationes miserabiles, et quidem has, ‘Ah Deus, ah Deus, misereatur nostri, misereatur nostri,’ et hoc diu; concedebatur etiam cum miseris illis loqui, et satis multum; imprimis conquesti sunt de malis spiritibus, quod non aliud cuperent et flagrarent quam eos cruciare; in desperatione erant, dicentes quod crederent aeternum fore cruciatum; sed eos consolari datum.
@1 e.g. Jer. xv 20. Dabo te populo huic in murum aeris munitum.$

700. Quia totidem inferna sunt, ut dictum, ut de iis ordine dicatur, in sequentibus dicendum. I. De infernis eorum qui vitam in odiis, vindictis et crudelitate transegerunt. II. De infernis eorum qui in adulteriis et lasciviis; tum de infernis dolosorum, et praestigiatricium. III. De infernis avarorum; et ibi de ‘spurca Hierosolyma’ et latronibus in deserto: tum de infernis excrementitiis eorum qui in meris voluptatibus vixerunt. IV. Postea de infernis aliis quae ab illis distincta sunt. V. Demum de illis qui in vastatione sunt. Haec videantur in praemissis et finibus capitum sequentium.

CAPUT VII

1. ET dixit JEHOVAH Noaho, Intra tu et omnis domus tua in arcam, quia te vidi justum coram Me in generatione hac.
2. De omni bestia munda accipias tibi septena septena, virum et uxorem ejus, et de bestia quae non munda illa, bina, virum et uxorem ejus.
3. Etiam de ave caelorum septena septena, masculum et feminam; ad vivificandum semen super faciebus totius terrae.
4. Quia ad dies adhuc septem Ego pluere faciens super terram, quadraginta dies et quadraginta noctes, et delebo omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi.
5. Et fecit Noah secundum omne, quod praecepit ei JEHOVAH.

* * *
6. Et Noah filius sexcentorum annorum, et diluvium factum aquarum super terra.
7. Et intravit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo, in arcam, a coram aquis diluvii.
8. De bestia munda, et de bestia quae non ea munda, et de avi, et omni quod repit super humo.
9. Bina bina intrarunt ad Noahum in arcam, masculus et femina, quemadmodum praeceperat DEUS Noaho.
10. Et erat ad septem dies, et aquae diluvii erant super terra.

* * *
11. In anno sexcentesimo anni vitae Noahi, in mense secundo, septimo decimo die mensis, in die hoc disrupti sunt omnes fontes abyssi magnae, et cataractae caeli apertae.
12. Et fuit imber super terra quadraginta diebus et quadraginta noctibus.
13. In ipso die hoc intravit Noah, et Shem, et Ham et Japheth, filii Noahi, et uxor Noahi, et tres uxores filiorum ejus cum illis, in arcam.
14. Illi, et omnis fera secundum speciem suam, et omnis bestia secundum speciem suam, et omne reptile repens super terra secundum speciem suam, et omnis avis secundum speciem suam, omnis volucris, omne alatum.
15. Et intrarunt ad Noahum in arcam; bina bina de omni carne, in qua spiritus vitarum.

* * *
16. Et intrantes, masculus et femina de omni carne intrarunt, quemadmodum praeceperat illi Deus; et clausit JEHOVAH post illum.
17. Et fuit diluvium quadraginta dies super terra, et creverunt aquae, et sustulerunt arcam, et elevata est desuper terra.
18. Et corroboratae aquae, et auctae valde super terra; et ivit arca super faciebus aquarum.

* * *
19. Et aquae corroboratae valde valde super terra, et operti sunt omnes montes alti, qui sub toto caelo.
20. Quindecim cubitis de sursum superarunt aquae, et operuerunt montes.
21. Et exspiravit omnis caro repens super terra, quoad avem, et quoad bestiam, et quoad feram, et quoad omne reptile reptans super terra; et omnis homo.
22. Omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus, ab omni, quod in arida, mortua sunt.
23. Et delevit omnem substantiam quae super faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum; et deleta sunt e terra, et relictus tantum Noah et quod cum illo in arca.
24. Et corroboratae sunt aquae super terra quinquaginta et centum dies.

701. CONTENTA

Hic in genere agitur de praeparatione novae Ecclesiae; sicut prius quoad ejus intellectualia, ita hic quoad ejus voluntaria, a vers. 1 ad 5.

702. Dein agitur de ejus tentationibus, quae describuntur quoad ejus intellectualia a vers. 6 ad 10; et quoad voluntaria, vers. 11, 12.

703. Postea de protectione istius Ecclesiae, et conservatione, a vers. 13 ad 15, sed qualis ejus status fuerit, quod fluctuans, describitur, vers. 16-18.

704. Demum agitur de ultima posteritate Ecclesiae Antiquissimae, qualis fuit, quod possessa a persuasionibus falsi et cupiditatibus amoris sui, adeo ut perierit, a vers. 19 ad 24.

705. SENSUS INTERNUS

Hic agitur in specie de ‘diluvio,’ per quod significantur non solum tentationes quas homo Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur, sustinere debuit antequam regenerari potuit, sed etiam per diluvium significatur desolatio eorum qui non potuerunt regenerari; tam tentationes quam desolationes, in Verbo comparantur diluviis seu inundationibus aquarum, ac ita vocantur; pro tentationibus, apud Esaiam,
In momento parvo reliqui te, et in miserationibus magnis recolligam te; in inundatione{1} irae abscondi facies Meas momento a te, sed in misericordia aeternitatis miserebor tui, dixit Redemptor tuus Jehovah, nam aquae Noahi hoc Mihi, cui juravi non transituras aquas Noahi amplius super terram; sic juravi non succensurum tibi, et increpaturum te;… afflicta et procellis jactata, nec consolationem nacta, liv 7-9, 11;
hic de regeneranda Ecclesia, et de tentationibus quae vocantur ‘aquae Noahi.’ [2] Ipse Dominus etiam tentationes appellat inundationem, apud Lucam,

Jesus dixit, Omnis qui venit ad Me, et audit sermones Meos, facitque eos,… similis est homini aedificanti domum, qui fodit et in profundum penetrat, posuitque fundamentum super petra, unde, inundatione facta, illisum flumen domui isti, sed non valuit dimovere eam quoniam fundata erat super petra, vi 47, 48;
quod hic per ‘inundationem’ intelligantur tentationes, unicuivis constare potest. Pro desolationibus, apud Esaiam,
Dominus ascendere faciens super eos aquas fluminis validas et multas, regem Asshuris, et omnem gloriam ejus, et ascendit super omnes rivos ejus, et ibit super omnes ripas ejus, et ibit per Jehudam, inundabit et transibit, usque ad collum pertinget, viii 7, 8:
ubi ‘rex Asshuris’ pro phantasiis, principiis falsi, et ratiociniis inde, quae desolant hominem, et desolarunt antediluvianos: [3] apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Ecce aquae ascendentes a septentrione, et erunt in flumen inundans, et inundabunt terram, et plenitudinem ejus, urbem et habitantes in ea, xlvii 2, 3;
ubi de Philistaeis, per quos repraesentantur illi qui principia falsa capiunt et inde ratiocinantur de spiritualibus, quae inundant hominem, sicut antediluvianos. Quod tam tentationes quam desolationes in Verbo comparentur diluviis seu inundationibus aquarum, et ita vocentur, causa est quia similiter se habent; sunt mali spiritus qui influunt cum suis persuasionibus et principiis falsi in quibus sunt, et excitant similia apud hominem; sed apud hominem qui regeneratur, sunt tentationes, apud hominem qui non regeneratur, sunt desolationes.
@1 Heb. [ ] (shetseph) occurs only in this verse. A.V. translates by ‘little,’ but R.V. corrects to ‘overflowing.’ S. always has inundatione where he quotes this verse. The word is clearly a variant of [ ] (sheteph)=flood.$

706. Vers. I. Et dixit Jehovah Noaho, Intra tu et omnis domus tua in arcam, quia te vidi justum coram Me in generatione hac. ‘Quod dixerit Jehovah ad Noahum’ significat quod ita factum; ‘Jehovah’ dicitur quia nunc agitur de charitate: ‘intra tu et omnis domus in arcam’ significat illa quae sunt voluntatis, quae est ‘domus’; ‘intrare in arcam’ hic est praeparari: ‘quia te vidi justum in generatione hac’ significat bonum habere, per quod regenerari posset.

707. Hic usque ad versum quintum fere eadem sunt quae in capite priore dicta, aliquantum modo mutata; similiter in sequentibus; qui non novit sensum internum Verbi, nusquam aliter opinari potest quam quod modo repetitio sit ejusdem rei; similia occurrunt alibi in Verbo, cumprimis apud Prophetas, ubi eadem res aliis et aliis vocibus exprimitur; et quandoque etiam reassumitur et iterum describitur: sed causa est, ut prius dictum, quod binae facultates apud hominem sint, inter se distinctissimae, intellectus et voluntas, et quod distincte in Verbo de utroque agatur; haec causa repetitionum: quod hic similiter, constabit ab illis quae sequuntur.

708. Quod ‘dixit Jehovah ad Noahum’ significet quod ita factum, constat ex eo quod apud Jehovam non sit nisi quam Esse: ‘quod dicit’ fit, et est factum; similiter ac capite praecedente vers. 13, et alibi, ubi ‘dicere Jehovae’ est fieri et factum.

709. ‘Jehovah’ dicitur quia nunc agitur de charitate: in praecedente capite a vers. 9 ad fin., non dicitur Jehovah, sed Deus, ex causa quod ibi agatur de praeparatione Noahi, seu hominis Ecclesiae quae Noahus vocatur, quoad ejus intellectualia quae sunt fidei; hic autem de praeparatione ejus quoad voluntaria quae sunt amoris; cum de intellectualibus seu veris fidei, dicitur ‘Deus,’ cum de voluntariis seu bonis amoris, dicitur ‘Jehovah’; intellectualia enim seu quae sunt fidei non constituunt Ecclesiam, sed voluntaria quae sunt amoris; Jehovah in amore et charitate est, non autem in fide nisi sit fides amoris seu charitatis; quare etiam in Verbo fides comparatur nocti, sed amor diei, sicut in primo capite Geneseos, ubi de luminaribus magnis actum, quod ‘luminare magnum seu sol,’ qui significat amorem, dominetur die, et ‘luminare minus seu luna,’ quae significat fidem, quod dominetur nocte, Gen. i 14, 16; similiter apud Prophetas; Jer. xxxi 35; xxxiii 20; Ps. cxxxvi 9 [A.V. 8]; tum Apoc. viii 12.

710. ‘Intra tu et omnis domus in arcam’: quod significet illa quae sunt voluntatis, constat inde. In cap. praec. ubi de intellectualibus, aliter, nempe, ‘Intrabis in arcam tu, et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum,’ vers. 28. Quod ‘domus’ significet voluntatem et quae voluntatis, constat passim ex Verbo, ut apud Jeremiam,
Transferentur domus eorum ad alios, agri et uxores simul: vi 12;
ubi tam ‘domus’ quam ‘agri et uxores’ se referunt ad illa quae sunt voluntatis: apud eundem,
Aedificate domos, et inhabitate; et plantate hortos et comedite fructus eorum, xxix 5, 28;
ubi ‘domos aedificare et inhabitare’ sunt voluntatis, ‘hortos plantare’ sunt intellectus: similiter alibi: et multoties ‘Domus Jehovae’ pro Ecclesia ubi amor est principale: ‘Domus Jehudae’ pro Ecclesia caelesti ‘Domus Israelis’ pro Ecclesia spirituali, quia ‘domus’ est Ecclesia; inde mens hominis Ecclesiae, in qua voluntaria et intellectualia sunt, seu quae charitatis et fidei, est ‘domus.’

711. Quod ‘intrare in arcam’ sit praeparari, prius cap. praec. ad vers. 18 dictum; sed ibi significatum, quod praeparatus quoad intellectualia, quae sunt vera fidei; hic quoad voluntaria, quae sunt bona charitatis, ut salvaretur. Homo nisi praeparatus, hoc est, instructus veris et bonis, nusquam potest regenerari, minus subire tentationes; nam mali spiritus, qui tunc apud eum, excitant ejus falsa et mala; nisi adsint vera et bona ad quae flectantur a Domino et per quae discutiantur, succumbit: vera et bona sunt reliquiae, quae ad tales usus a Domino reservantur.

712. ‘Quia te vidi justum in generatione hac’: quod significet bonum habere, per quod regenerari posset, cap. praec. ad vers. 9 dictam et ostensum est; ibi ‘justus’ significat bonum charitatis,, et ‘integer’ verum charitatis: ibi ‘generationes,’ quia de intellectualibus; hic ‘generatio,’ quia de voluntariis; voluntas enim comprehendit in se intellectualia, non intellectus voluntaria.

713. Vers. 2. De omni bestia munda accipias tibi septena septena, virum et uxorem ejus, et de bestia quae non munda illa, bina, virum et uxorem ejus. Per ‘omnem bestiam mundam’ significantur affectiones boni: per ‘septena,’ quod sancta sint: per ‘virum et uxorem’ significatur quod vera conjuncta bonis: per ‘bestiam non mundam’ significantur affectiones malae: per ‘bina,’ quod respective profana: per ‘virum et uxorem’ falsa conjuncta malis.

714. Quod per ‘omnem bestiam mundam’ significentur affectiones boni, constat ab illis quae prius de bestiis dicta et ostensa sunt, n. 45, 46, 142, 143, 246. quae quod affectiones ita significatae sint, est quia homo in se et in suo proprio spectatus non est nisi bestia, simillimi ei sensus, simillimi appetitus, simillimae cupiditates, tum simillimae affectiones quaecumque; ejus amores boni et optimi etiam simillimi sunt, ut amare socios suae speciei, amare liberos, et amare conjugem; sic ut nihil prorsus differant: sed quod homo sit, et prae bestiis, est quod vitam interiorem habeat, quae nusquam datur seu dabilis est apud bestias; quae vita est vita fidei et amoris a Domino; quae vita nisi inesset singulis quae communia habet cum bestiis, nusquam aliud esset: sit modo in exemplum, amor erga socios; si amaret illos solum sui causa, nec caelestius quid aut divinius amori inesset, non potest inde dici homo, quia simile est apud bestias; ita in omnibus reliquis: quare nisi voluntati ejus inesset vita amoris a Domino, et intellectui ejus vita fidei a Domino, nusquam foret homo; per vitam quam habet a Domino, vivit post mortem, quia adjungit Sibi eum Dominus; et sic potest in caelo Ipsius cum angelis esse, et vivere in aeternum: et tametsi homo vivit sicut fera, nec quicquam aliud amat quam semet et quae semet spectant, usque misericordia Domini tanta est, quia Divina et Infinita, ut non eum relinquat, sed continue vitam Suam per angelos ei inspirat, quam licet non recipit aliter, usque efficit ut possit cogitare, reflectere, intelligere, num bonum aut malum, morale, civile, mundanum, et corporeum, et inde num verum aut falsum.

715. Quia antiquissimi noverunt et, cum in humiliatione sui essent, agnoverunt quod non essent nisi quam bestiae et ferae, at quod homines essent, hoc solum haberent a Domino, ideo quicquid apud eos erat, non solum assimilabant bestiis et avibus, sed etiam ita vocabant; quae voluntatis erant, comparabant bestiis et vocabant bestias; et quae intellectus comparabant avibus et vocabant aves; sed distinguebant inter affectiones bonas et affectiones malas; affectiones bonas comparabant agnis, ovibus, haedis, capris, hircis caprarum, arietibus, juvencis, bovibus, ob causam quia bonae et mites, tum quia utiles vitae, ut quod comedi possent, et quod pellibus et lanis eorum vestiri; hae sunt principaliter bestiae mundae: at quae malae et immites, ut et inutiles vitae, sunt bestiae immundae.

716. Quod per ‘septena’ significentur sancta, constat ab illis quae prius de septimo die seu sabbato dictum, n. 84-87, quod nempe Dominus sit Septimus Dies, et ex Ipso omnis caelestis Ecclesia, seu homo, immo ipsum caeleste quod quia est solius Domini, est sanctissimum; inde ‘septem’ in Verbo significant sanctum, et quidem in sensu interno prorsus nihil quod ex numero, ut hic; nam qui in sensu interno sunt, ut angeli et spiritus angelici, ne quidem sciunt quid numerus, proinde quid septem; ideo nusquam hic significatur quod acciperentur de omni bestia munda septem paria, seu quod tantum boni respective ad malum, ut septem ad bina, haberet; sed quod voluntaria, quibus instructus hic homo Ecclesiae fuit, essent bona quae sancta, per quae, ut prius dictum, potuisset regenerari. [2] Quod ‘septem’ significent sanctum seu sancta, constare potest a ritualibus in Ecclesia repraesentativa, ubi septenarium toties occurrit, sicut ‘quod de sanguine et oleo spargeretur septem vicibus’; ut in Levitico,

Sumpsit Moses oleum unctionis unxitque’ habitaculum et omnia quae in illo, sanctificavitque illa, et sparsit de illo super altare septem vicibus, et unxit altare et omnia vasa ejus ad sanctificandum illa, viii 10, 11;
ubi ‘septem vices’ nihil prorsus significavissent nisi ita repraesentaretur sanctum; ‘oleum’ ibi significat sanctum amoris: et alibi,

Cum intraret Aharon in Sanctum,… accipiet de sanguine juvenci, et sparget digito suo super facies propitiatorii orientem versus, et ad facies propitiatorii sparget septem vicibus de sanguine digito suo:
similiter ad altare,

Sparget super illud de sanguine digito suo septem vicibus, et mundabit illud, et sanctificabit illud, Lev. xvi 14, 19;
ubi omnia et singula significant Ipsum Dominum, proinde sanctum amoris, tam scilicet ‘sanguis’ quam ‘propitiatorium,’ ut et ‘altare,’ tum ‘oriens, versus quem spargeretur sanguis,’ proinde etiam ‘septem:’ [3] in sacrificiis similiter, de quibus in Levitico{1},
Si anima peccaverit per errorem,… et si sacerdos unctus peccaverit ad reatum populi,… mactabit juvencum coram Jehovah,… et intinget sacerdos digitum suum in sanguine, et sparget de sanguine septem vicibus coram Jehovah versus velum Sancti, iv (x)2, 3, 4, 6;
ubi similiter ‘septem’ significant sanctum, quia de expiatione, quae solius est Domini, ita de Domino, agitur. Similia quoque instituta sunt circa mundationem leprae, de qua in Levitico,

Ex volucris sanguine, ligno cedri, et coccineo, et hyssopo, sparget sacerdos super mundandum a lepra septem vicibus, et mundabit eum;… similiter de oleo, quod super vola ejus sinistra, septem vicibus coram Jehovah…. Similiter in domum ubi lepra, ex ligno cedri, et hyssopo, et coccineo, et sanguine volucris sparget septem vicibus, xiv 6, 7, 27, 51;
ubi quisque videre potest quod nihil prorsus sit in ligno cedri, coccineo, hyssopo, oleo, sanguine volucris, ita nec in septem, nisi inde quod per illa repraesentarentur sancta; si sancta inde abstrahis, manet mortuum quid, aut profanum idololatricum; sed cum significantur sancta, tunc cultus inibi est Divinus, qui est internus, et modo repraesentatur per externa: non quidem potuerunt scire Judaei quid significarent, sic nec quisquam hodie, quid lignum cedri, quid hyssopus, quid coccineum, quid avis, usque si modo voluissent cogitare quod sancta involverent quae nescirent, et sic coluissent Dominum, seu Messiam venturum, Qui sanaret eos ab eorum ‘lepra,’ hoc est, a profanatione sancti, salvari potuissent; nam qui ita cogitant et credunt, in altera vita instruuntur ilico, si desiderant, quid omnia et singula
repraesentaverint. [4] Similiter de ‘vacca rufa,’
Quod acciperet sacerdos de sanguine digito suo, et spargeret versus facies tentorii conventus de sanguine ejus septem vicibus, Num. xix 4.
Quia ‘septimus dies’ seu ‘sabbatum’ significabat Dominum, et ab Ipso caelestem hominem, et ipsum caeleste, septimus dies in Ecclesia Judaica prae omnibus ritibus sanctissimus erat; inde ‘sabbatum sabbati anno septimo,’ Lev. xxv 4; tum ‘jubilaeum, quod proclamaretur post septem sabbata annorum, seu post septem annos septem vicibus,’ Lev. xxv 8, 9. Quod ‘septenum’ in supremo sensu significet Dominum, et inde sanctum amoris, constare potest etiam a candelabro aureo, et septem ejus lucernis, de quibus, Exod. xxv 31-33, 37; xxxvii 17-19, 23; Num. viii 2, 3; Zach. iv 2; de quibus ita apud Johannem,
Septem candelabra aurea; in medio septem candelabrorum similis Filio hominis, Apoc. 1, 12, 13;
ubi clarissime constat quod ‘candelabrum cum septem lucernis’ significet Dominum, et quod ‘lucernae’ sint sancta amoris seu caelestia, quare etiam septem fuerunt; [5] et apud eundem,
E throno exibant… septem lampades ignis ardentes coram throno, quae sunt septem spiritus Dei, Apoc. iv 5;
hic ‘septem lampades quae exiverunt e throno Domini,’ sunt septem lucernae. Similiter se habet ubi septenarius numerus occurrit apud Prophetas, ut apud Esaiam,
Erit lux lunae sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, in die quo obligabit Jehovah fracturam populi Sui, xxx 26;
ubi ‘lux septupla, sicut lux septem dierum’ nusquam significat septuplum, sed sanctum amoris significati per ‘solem.’ Videatur etiam, quod de septenario numero prius dictum et ostensum, cap. iv vers. 15. Ex his quoque manifeste constat quod ‘numeri’ in Verbo, quicumque sunt, nusquam significent numeros, ut prius quoque, cap. vi ad vers. 3, ostensum.
@1 Numeris I.$

717. Ex his quoque constat quod de voluntariis hominis, seu de ejus bonis et sanctis quae praedicantur de voluntate, agatur; hic enim dicitur quod ‘acciperet de bestia munda septena,’ et in vers. seq. similiter de ave; at in cap. praeced. vers. 19, 20, non dicitur quod acciperet septena, sed ‘bina’ seu paria, quia ibi de intellectualibus, quae non sancta in se, sed ab amore qui voluntatis, sancta sunt, agitur.

718. Quod per ‘virum et uxorem’ significentur quod vera conjuncta bonis, constat a significatione ‘viri’ quod sit verum quod est intellectus, et a significatione ‘uxoris’ quod sit bonum quod voluntatis, de quibus prius; et exinde quod nusquam apud hominem detur vel minimum cogitationis, nec minimum affectionis et actionis, in quo non sit quoddam conjugium intellectus et voluntatis; absque quodam conjugio nusquam aliquid existit aut producitur; in ipsis organicis hominis compositis et simplicibus, immo simplicissimis, est passivum et activum, quae si non copulata forent quasi conjugio instar viii et uxoris, nequicquam possent ibi esse, minus aliquid producere; in universa natura similiter: perpetua haec conjugia ducunt principium et ortum suum a conjugio caelesti, per quod etiam unicuique rei in universa natura, tam animatae quam inanimatae, impreSsa est idea regni Domini.

719. Quod per ‘bestiam non mundam’ significentur affectiones malae, constat ab illis quae de bestiis mundis prius dicta et ostensa sunt: ‘mundae’ dictae quia mites, bonae et utiles; ‘non mundae’ sunt quae contrariae, immites, malae, et inutiles, quarum genera et species sunt; in Verbo etiam exprimuntur per ‘lupos, ursos, vulpes, sues,’ et plures, et significantur per eas diversae cupiditates et malitiae. Quod hic dicatur quod in arcam quoque introducerentur ‘immundae bestiae,’ seu malae affectiones, ita res se habet, quod hic describatur homo hujus Ecclesiae quales erat, et quidem per ‘arcam,’ et sic per illa quae in arca, seu quae introducta sunt in arcam, hoc est, quae fuerunt apud hominem antequam regeneraretur; apud illum fuerunt vera et bona, quibus, antequam regeneratus, a Domino instructus et donatus est, nam absque veris et bonis nusquam aliquis regenerari potest; hic memorantur mala quae apud eum et significantur per ‘bestias immundas’: cum regeneratur homo, sunt mala quae discutienda, hoc est, quae resolvenda et temperanda per bona; nusquam enim aliquod malum actuale et hereditarium apud hominem ita discuti potest ut aboleatur, sed manet insitum, sed modo resolvitur et temperatur per bona a Domino ut non noceat et appareat, quod est arcanum adhuc incognitum: mala actualia sunt quae resolvuntur et temperantur, non ita mala hereditaria, quod etiam est res incognita.

720. Quod per ‘bina’ significentur respective profana, ex significatione numeri istius constare potest. ‘Binum vel duo’ significant non solum conjugium {1}(et quando conjugium caeleste, est numerus sanctus), sed etiam significant idem ac sex, nempe sicut sex dies laboris se habent ad septimum quietis seu sanctum, ita duo ad tres; quare ‘tertius dies’ in Verbo accipitur pro ‘septimo,’ et fere simile involvit, ex causa resurrectionis Domini die tertio; inde quoque Adventus Domini in mundum et in gloriam, tum omnis adventus Domini, sicut per ‘diem septimum,’ etiam per ‘diem tertium,’ describitur; inde ‘dies bini’ qui antecedunt, non sunt sancti, sed respective profani, ut apud Hosheam,
Ite et revertemur ad Jehovam, quia Ille sauciavit, et sanabit nos; percussit, et obligabit nos; vivificabit nos post biduum, in die tertio eriget nos, et vivemus coram Ipso, vi 1, 2:
et apud Zachariam,
Erit in omni terra, dictum Jehovae, duae partes in ea exscindentur, exspirabunt; et tertia relinquetur in ea; et ducam tertiam partem per ignem, et conflabo eos juxta conflare argentum, xiii 8, 9;
et quod argentum purissimum esset, cum purificatum septies, Ps. xii 7 [A.V. 6]. Ex quibus patet quod, sicut per ‘septena’ non significata sunt septena sed sancta, ita per ‘bina’ non significata sint bina sed respective profana; ita nusquam quod immundae bestiae seu malae ejus affectiones tam paucae fuerint respective ad mundas bestias seu bona, ut duo ad septem; cum apud hominem mala innumera sunt prae bonis.
@1 Parentheses inserted, not in I.$

721. Quod per ‘virum et uxorem’ significentur falsa conjuncta malis, constat ex illis quae mox prius dicta sunt; hic enim praedicatur ‘vir et uxor’ de immundis bestiis, mox prius de mundis; quare ibi significarunt vera conjuncta bonis, hic falsa conjuncta malis; quale subjectum talis est praedicatio.

722. Vers. 3. Etiam de ave caelorum septena septena, ‘masculum et feminam; ad vivificandum semen super faciebus totius terrae. Per ‘avem caelorum’ significantur intellectualia: per ‘septena’ quae sancta: per ‘masculum et feminam’ vera et bona: ‘ad vivificandum semen super faciebus totius terrae’ significant vera fidei.

723. Quod per ‘avem caelorum’ significentur intellectualia, prius ostensum est; quare illis non immorandum.

724. Similiter, quod ‘septena’ significent sancta; sed hic sancta vera, quae sancta sunt ex eo quod veniant ex bonis; nusquam aliquod veram sanctum est nisi veniat ex bono; homo potest multa vera ex Verbo, et sic ex memoria, loqui, sed nisi amor sit, seu charitas, quae producit, nusquam de illis praedicari sanctum potest; si vero amor et charitas, tunc agnoscit et credit, ita ex corde; similiter ac fides’, de qua tam multi loquuntur quod sola salvet, nisi amor sit, seu charitas, ex qua fides, nusquam est fides; amor et charitas est quae sanctificat fidem; Dominus est in amore et charitate, non autem in fide separata, sed in fide separata est ipse homo, in quo nihil nisi spurcum; nam cum fides separata est ab amore, est vel suae laudis vel sui lucri causa, quae in corde ex qua loquitur: hoc unusquisque ex propria experientia scire potest, qui alicui dicit quod amet eum, quod praeferat aliis, quod agnoscat pro optimate prae aliis, et similia, et tamen aliter corde cogitat; is non nisi quam ore hoc facit et corde negat, quandoque etiam subsannat: ita quoque se habet cum fide, quod notissimum mihi per plures experientias factum est: qui in vita corporis Dominum et fidem praedicarunt cum tali eloquio, et simul ficta devotione, ut obstupuerint auditores, et non ex corde, ex iis in altera vita sunt qui maxime Dominum odio habent et fideles persequuntur.

725. Quod per ‘masculum et feminam’ significentur vera et bona, constare ab illis potest quae prius dicta et ostensa sunt, quod ‘vir et masculus’ significet verum, ‘uxor et femina’ bonum; sed ‘masculus et femina’ praedicatur de intellectualibus, at ‘vir et uxor’ de voluntariis, ex causa quod per virum et uxorem repraesentetur conjugium, non ita per masculum et feminam; verum enim nusquam potest ex se conjugium inire cum bono, sed bonum cum vero; quia nusquam datur aliquod verum quod non producitur a bono, et sic bono copulatur; si abstrahis bonum a vero, remanet nihil quicquam praeter voces.

726. ‘Ad vivificandum semen super faciebus totius terrae’: quod significent vera fidei, constat ex eo quod per hanc Ecclesiam vivificatum sit semen; per ‘semen’ intelligitur fides; posteritas cetera Ecclesiae Antiquissimae semen caeleste et spirituale per foedas cupiditates et per diras persuasiones apud se perdidit; ne autem semen caeleste periret, regenerati sunt qui Noahus vocantur, et quidem per semen spirituale; haec sunt quae significantur. ‘Vivificari’ dicuntur qui vitam Domini accipiunt, quia in illis quae sunt Domini, solum est vita; ut cuique constare potest ex eo quod nusquam aliqua vita sit in iis quae non sunt vitae aeternae seu quae non spectant vita aeternam; vita quae non aeterna, non est vita, sed intra pauculum temporis perit; nec praedicari Esse potest de iis quae desinunt esse, sed de illis quae nusquam desinunt esse, ita solum vivere et Esse insunt illis quae sunt Domini seu Jehovae, quia omne Esse et vivere in aeternum est Ipsius: per vitam aeternam intelligitur felicitas aeterna: de quibus videantur quae dicta et ostensa, n. 290.

727. Vers. 4. Quia ad dies adhuc septem Ego pluere faciens super terram, quadraginta dies et quadraginta noctes, et delebo omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi. Per ‘ad dies septem’ significatur principium tentationis: per ‘pluere’ tentatio: per ‘quadraginta dies et noctes’ duratio tentationis: per ‘delere omnem substantiam quam feci, a super faciebus humi’ significatur hominis proprium quod quasi deletur cum regeneratur. Per eadem significatur etiam deletio eorum qui ab Antiquissima Ecclesia semet perdiderunt.

728. Quod ‘ad dies septem’ {x}significet hic principium tentationis, constat ex sensu interno omnium quae in hoc versu, quod agatur de tentatione hominis qui ‘Noahus’ vocatur; in genere agitur tam de tentatione illius quam de totali vastatione eorum qui fuerunt ab Antiquissima Ecclesia et tales facti; quare ‘ad dies septem’ non modo significat principium tentationis, sed etiam finem vastationis: quod ‘ad dies septem’ illa significent, causa est quia septem est numerus sanctus, ut prius dictum et ostensum, vers. 2 hujus capitis, et cap. iv 15, 24, et n. 84-87: significat Adventum Domini in mundum, tum adventum Ipsius in gloriam; in particulari omnem Ipsius adventum: omnis Ipsius adventus secum habet quod sit principium iis qui regenerantur, et finis eorum qui vastantur; ita homini hujus Ecclesiae adventus Ipsius fuit principium tentationis; nam cum tentatur homo, tunc incipit novus fieri et regenerari; et simul fuit finis eorum qui ab Antiquissima Ecclesia tales facti ut non potuissent aliter quam perire; sicut cum Dominus in mundum venit, tunc Ecclesia in ultima sua vastatione fuit, et tunc nova facta: quod ‘ad dies septem’ illa significent, constat apud Danielem,
Septimanae septuaginta decisae sunt super populum tuum et super civitatem sanctitatis tuam, ad {1}consummandum praevaricationem et ad obsignandum peccata et ad expiandum iniquitatem et ad adducendum justitiam saeculorum; et ad obsignandum visionem et prophetam, et ad ungendum Sanctum Sanctorum: et scies et perCipies ab exitu Verbi ad restituendum et ad aedificandum Hierosolymam, usque ad Messiam Principem SEPTIMANAE SEPTEM, ix 24, 25;
ibi ‘septimanae septuaginta, et septimanae septem’ significant simile ac dies septem, nempe Adventum Domini; sed quia ibi manifesta prophetia, designantur tempora adhuc sanctius et certius per septenarios numeros; inde constat quod ‘septem’ ita applicata temporibus significent non solum Adventum Domini, sed etiam tunc principium novae Ecclesiae, per verba, quod ‘ungeretur Sanctus Sanctorum’ et quod ‘restitueretur et aedificaretur Hierosolyma’: tum simul ultimam vastationem, per verba, quod ‘septimanae decisae sint super civitatem sanctitatis ad {x}consummandum praevaricationem, et ad obsignandum
peccatum:’ similiter alibi in Verbo, ut apud Ezechielem ubi de se,
Veni ad captivitatem {x}Tel-abib, sedentes ad fluvium Kebar, et sedi ibi septem dies, obstupescens inter illos; et fuit a fine septem dierum, et fuit verbum Jehovae ad me, iii 15, 16;
ubi ‘dies septem’ quoque pro principio visitationis, nam post dies septem, cum sedit apud eos qui in captivitate, factum est verbum Jehovae ad illum: apud eundem,
Sepelient Gogum, propterea ut mundent terram septem mensibus,…a fine septem mensium perscrutabuntur, xxxix 12, 14;
ubi similiter pro termino ultimo vastationis, et primo visitationis: apud Danielem,
Cor Nebuchadnezzaris ab homine mutabunt, et cor bestiae dabitur ei,…et septem tempora transibunt super eum, iv 13, 22, 29[A V. 16, 25, 32];
pariter pro fine vastationis, et principio novi hominis. Septuaginta anni captivitatis Babylonicae idem repraesentarunt; sive septuaginta, sive septem, idem involvunt; ut si septem dies, vel septem anni, vel septem saecula, quae faciunt septuaginta annos; vastatio repraesentata erat per annos captivitatis; principium novae Ecclesiae repraesentatum per liberationem et reaedificationem templi. Per servitium Jacobi apud Labanem similia quoque repraesentata sunt, ubi haec,
Serviam tibi septem annis pro Rachele,…et servivit septem annis:…dixit Laban, Imple septimanam hanc, et dabimus etiam tibi illam pro servitio quod servias mecum adhuc septem annis aliis; et fecit Jacobus ita, et implevit septimanam hanc, Gen. xxix 18, 20, 27, 28;
ubi ‘septem annorum servitium’ simile involvit, tum post dies annorum septem quod conjugium et libertas; tempus horum septem annorum vocabatur septimana, sicut etiam apud Danielem. Simile quoque repraesentabat quod mandatum, ut ‘circumirent urbem Jericho septem vicibus,’ et caderet murus, et dicitur quod
Die septimo surrexerint sub auroram, et circumiverint urbem, secandum morem, septem vicibus,…et factum vice septima clanxerunt septem sacerdotes septem buccinis, et cecidit murus, Jos. {x}vi 10-20;
quae nisi talia etiam significavissent, nusquam mandatum fuisset quod septies circumirent, et septem sacerdotes et septem buccinae essent. Ex his et pluribus aliis locis, ut apud Job. ii 13; Apoc. xv 1, 6, 7; xxi 9, constare potest quod ‘ad dies septem’ significent principium novae Ecclesiae, et finem veteris; hic quia tam de homine Ecclesiae quae Noahus vocatur, et de ejus tentatione agitur, quam de posteritate ultima Ecclesiae Antiquissimae quae se perdidit, per ‘a diebus adhuc septem’ non aliud significari potest quam principium tentationis Noahi, et finis Antiquissimae Ecclesiae seu devastatio ultima et exspiratio.
@1 I has consumandum, Sch. consumendum.$

729. Quod per ‘pluere’ significetur tentatio, constat ab illis quae in praemissis ad hoc caput dicta et ostensa sunt, quod nempe diluvium et inundatio aquarum, quae est hic ‘pluere,’ significent non solum tentationem, sed etiam vastationem: tum quoque patebit ex illis quae in sequentibus de diluvio dicenda.

730. Quod per ‘quadraginta dies et noctes’ significetur duratio tentationis, constat manifeste ex Verbo Domini: quod ‘quadraginta’ significent durationem tentationis, inde venit quod Dominus Se passus sit tentari per quadraginta dies, ut constat apud Matth. iv 1, 2; Luc. iv 2; Marc. i 13, et quia omnia et singula quae instituta in Ecclesia Judaica et ceteris Ecclesiis repraesentativis ante Adventum Domini, fuerunt typi Ipsius, ita quoque ‘quadraginta dies et noctes,’ quod repraesentarent et significarent in genere omnem tentationem, in specie durationem quamcumque tentationis: et quia cum homo in tentatione est, est in vastatione omnium quae sunt proprii et quae sunt corporea, nam propria et corporea moritura sunt et quidem per pugnas et tentationes, antequam renascitur novus seu fit spiritualis et caelestis, ideo etiam ‘quadraginta dies et noctes’ significant quoque durationem vastationis; hic similiter, ubi tam de tentatione hominis novae Ecclesiae Noahus dictae, quam de devastatione antediluvianorum agitur: quod ‘quadraginta’ significent tam tentationis quam vastationis durationem, tam majorem, quam minorem, constat apud Ezechielem,
Jacebis super latere tuo dextro, et portabis iniquitatem domus Jehudae quadraginta dies, singulos dies pro singulis annis dedi illud tibi, iv 6;
ibi pro duratione vastationis Ecclesiae Judaicae, tum quoque pro repraesentatione tentationis Domini, nam dicitur quod ‘portaret iniquitatem domus Jehudae’: apud eundem,
Dabo terram Aegypti vastitates, vastitatem desolationis, non transibit per eam pes hominis, et pes bestiae non transibit per eam, et non habitabitur quadraginta annis. Et dabo terram Aegypti desolationem in medio terrarum desolationis,…et urbes ejus in medio urbium devastatarum erunt solitudo quadraginta annis, xxix [10,] 11, 12;
ibi quoque pro duratione vastationis et desolationis; ubi in sensu interno nusquam significantur quadraginta anni, sed tantum desolatio fidei in genere, sive intra minus sive majus tempus: apud Johannem,
Atrium quod {1}extra Templum, ejice foras ut illud non metiaris, quia datum est gentibus, quae civitatem sanctam conculcabunt mensibus quadraginta duobus, Apoc. xi {x}2;
et apud eundem,
Datum est bestiae os loquens magna et blasphemias, dataque ei potestas faciendi menses quadraginta duos, Apoc. xiii 5;
ubi pro duratione vastationis; nusquam enim tempus quadraginta duorum mensium intelligitur, ut quisque scire potest: sed hic dicitur ‘quadraginta duo’ quod idem est cum quadraginta; quod inde trahit originem quia ‘dies septem’ significant finem vastationis et principium novum, ‘sex’ autem significant laborem ex sex diebus laboris aut pugnae, quare multiplicati sunt septem per sex, inde numerus exsurgit ‘quadraginta duo’ significans durationem vastationis et durationem tentationis seu laborem et pugnam hominis regenerandi, in qua sanctum; sed numerus rotundus quadraginta pro non rotundo quadraginta duo assumptus est, ut constat ex illis locis Apocalypseos. Quod populus Israeliticus per quadraginta annos circumductus fuisset in deserto antequam introducti in terram Canaanem, repraesentabat et significabat similiter durationem tentationis, tum quoque durationem vastationis; durationem tentationis per id quod postea introducti in terram sanctam; durationem vastationis per id quod omnes qui supra viginti annos exiverunt Aegypto, in deserto mortui sint praeter Josuam et Chalebum: sunt tentationes quae intelliguntur per illa contra qua toties murmurarunt; et sunt vastationes quod toties illis plagae e interitus: quod significent tentationes et vastationes, ibi, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur; de quibus ita apud Mosen,
Recorderis omnis viae, quam duxit te Jehovah Deus tuus his quadraginta annis in deserto propter ad affligendum te, ac tentandum te, ad sciendum quid in corde tuo, an serves praecepta Ipsius, annon, Deut. viii 2, 3, 16.
Quod ‘Moses fuerit quadraginta dies et quadraginta noctes super monte Sinai’ similiter significat durationem tentationis, seu tentationem Domini, ut constat apud illum,
In monte Sinai fuit quadraginta dies et quadraginta noctes non edens panem, non bibens aquam, supplicans pro populo ne perderetur, Deut. ix 9, 11, 18, 25 ad f.; x 11 [A.V. 10]; Num. xiv 33, 34, 35; xxxii 8-14.
Quod per ‘quadraginta dies’ significetur duratio tentationis, causa est, ut dictum, quod Dominus Se passus tentari a diabolo quadraginta diebus; quare cum omnia erant repraesentativa Domini, cum idea tentationis fuit apud angelos, idea illa in mundo spirituum repraesentata fuit per talia quae in mundo, sicut fit cum omnibus ideis angelicis dum labuntur in mundum spirituum, quod sistantur repraesentative; ita per quadraginta, quia Dominus tentaretur quadraginta diebus; idem est apud Dominum, et inde in caelo angelico, quod venturum, aut quod praesens; quod venturum est praesens, seu quod fiet hoc factum; inde repraesentatio tentationum ut et vastationum per quadraginta in Ecclesia repraesentativa: sed haec nondum satis comprehendi possunt, quia nescitur influxus caeli angelici in mundum spirituum et quod talis.
@1 has intra, as also Sch., but S. corrects the latter in his copy, and in A.E. and A.R. has extra, which the Internal sense demands.$

731. Quod per ‘delere omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi’ significetur hominis proprium quod quasi deletur cum vivificatur, constat ex illis quae prius de proprio ‘dicta sunt; hominis proprium est omne malum et falsum; quamdiu hoc manet, tamdiu homo est mortuus, sed cum tentationes subit, tunc discutitur, hoc est, resolvitur et temperatur per vera et bona a Domino, et sic vivificatur et apparet sicut non adesset; quod non appareat, nec amplius noceat, significatur per ‘deleri,’ tametsi nusquam deletur, sed manet; se habet fere sicut nigrum et album, quae dum temperantur varie per lucis radios, vertuntur in colores pulchros, ut in caeruleos, flavos, purpureos, per quos, secundum dispositionem, ut in floribus, pulchra et jucunda sistuntur, manentibus usque radicitus et fundamentaliter nigro et albo. Sed quia hic simul agitur de ultima vastatione eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima, etiam per ‘delere omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi,’ significantur ii qui perierunt, sicut quoque seq. vers. 23: ‘substantia, quam feci’ est omne id, seu omnis homo, in quo fuit semen caeleste, seu qui fuit ab Ecclesia, quare etiam in hoc versu, et in sequente 23, ‘humus’ diCitur, quae hominem Ecclesiae significat cui inseminatum bonum et verum, quod successive apud eos qui Noahus vocantur, discussis, sicut dictum, malis et falsis, succrevit; sed apud antediluvianos qui perierunt, per zizanias exstinctum est.

732. Vers. 5. Et fecit Noah secundum omne, quod praecepit ei Jehovah, significat ut prius quod ita factum.
Videatur cap. praeced. vers. 22, ubi bis dicitur quod ‘Noahus fecerit,’ hic modo semel; et ibi ‘Deus,’ hic autem ‘Jehovah.’ Causa est quia ibi agitur de intellectualibus, hic de voluntariis; intellectualia spectant voluntaria sicut alia et distincta a se, sed voluntaria spectant intellectualia sicut unita sibi, aut sicut unum, nam a voluntate intellectus; quae causa est quod ibi bis ‘facere’ dicatur, hic modo semel; tum quod ibi Deus, hic autem Jehovah.

733. Vers. 6. Et Noah filius sexcentorum annorum, et diluvium factum aquarum super terra. Per ‘Noahum, quod filius sexcentorum annorum’ significatur staNs primus tentationis ejus: per ‘diluvium aquarum super terra’ significatur tentationis incohamentum.

734. In praecedentibus actum est de intellectualibus veris quibus homo Ecclesiae Noahus dictae a Domino instructus fuit antequam regeneraretur, cap. praec. vers. 13 ad f.; et dein de voluntariis bonis quibus etiam a Domino donatus, in hoc cap. a vers. 1 ad 5; ubi quia de utrisque agitur, apparet sicut repetitio. Nunc autem agitur de tentatione ejus, et quidem hic de primo statu et sic de incohamento tentationis, a vers. 6 ad 11; et quod quisque videre potest, iterum occurrit repetitio; nam in hoc versu dicitur quod ‘Noah fuit filius sexcentorum annorum, cum factum diluvium super terra’, sed in vers. 11, quod ‘in anno sexcentesimo vitae ejus, mense secundo, et decimo septimo die’: pariter vers. seq. 7, quod ‘intraverit Noahus in arcana cum filiis et uxoribus,’ similiter vers. seq. 13; tum quod ‘bestiae intrarunt in arcam ad Noahum,’ vers. 8, 9, similiter etiam vers. 14-16; ex quibus constat quod hic similiter sit repetitio priorum: qui in solo sensu litterae manet, non potest aliter scire quam quod sit quoddam historicum ita repetitum; sed hic sicut alibi nusquam aliqua vocula est quae superflua et inanis, quia est Verbum Domini; proinde non aliqua significet alia; et quidem hic, sicut prius, quod sit tentatio prima, quae est quoad ejus intellectualia, et dein ejus tentatio quoad voluntaria: quae tentationes apud regenerandum succedunt; nam aliud prorsus est tentari quoad intellectualia, et aliud tentari quoad voluntaria; tentatio quoad intellectualia levis est, at tentatio quoad voluntaria est gravis.

735. Quod tentatio quoad intellectualia, seu quoad falsa, quae apud hominem, levis sit, causa est quia homo in fallaciis sensum est, et fallaciae sensuum tales sunt ut non possint non intrare; quare etiam facile discutiuntur; sicut omnes qui in sensu litterae Verbi manent, ubi locutum est secundum captum hominis, proinde secundum fallacias ejus sensuum, quibus si simpliciter fidem habent quia est Verbum Domini, tametsi in fallaciis sunt, usque facile se instrui patiuntur; ut pro exemplo, qui credit quod Dominus irascatur, puniat malum impiis faciat, is quia ex sensu litterae hoc habet, facile potest informari quomodo se res habet: pariter si simpliciter credit quod bonam facere possit ex se, et quod mercedem in altera vita accipiat si bonus sit ex se, is etiam facile instrui potest quod bonum quod facit, sit a Domino, et Dominus mercedem det gratis ex misericordia: quare dum tales in tentationem quoad intellectualia seu tales fallacias veniunt, non possunt nisi leniter tentari, estque haec prima tentatio, et vix apparet ut tentatio, de qua nunc agitur. Aliter vero se habet cum illis qui non ex simplici corde credunt Verbo, sed in fallaciis et falsitatibus se confirmant, ex causa quod faveant eorum cupiditatibus, et ex hac causa impulsiva ratiocinia ex se et suis scientificis plura congerunt, et dein eadem per Verbum confirmant, et sic imprimunt sibi persuadentque quod falsum sit verum.

736. Quod Noahum, seu hominem novae hujus Ecclesiae, concernit, is fuit talis quod simpliciter crediderit illis quae habuit ex Antiquissima Ecclesia, quae fuerunt doctrinalia collecta et redacta in quandam doctrinae formam ab illis (x)qui Hanochus dicti sunt: et prorsus diversae indolis fuit ab antediluvianis qui perierunt, et Nephilim dicti, qui doctrinalia fidei immerserunt foedis suis cupiditatibus, et sic captarunt diras persuasiones, a quibus recedere non vellent, utcumque ab aliis instruerentur et iis demonstraretur quod falsa: homines duplicis hujus genii seu indolis hodie quoque dantur; sed illi facile possunt regenerari, hi autem difficile.

737. Quod per ‘Noahum, quod filius sexcentorum annorum’ significetur status primus tentationis ejus, constat ex eo quod hic usque ad Heberum, cap. xi, per numeros et per aetates annorum et per nomina nihil aliud significentur quam res, sicut etiam per aetates et nomina omnium in cap. v. Hic quod ‘sexcenti anni’ significent statum primum tentationis, constare potest a numeris qui ibi dominantur, qui sunt decem et sex, qui bis in se multiplicati; numerus major et minor eorundem nihil mutat: quod decem attinet, prius cap. (x)vi ad vers. 3 ostensum est, quod significent ‘reliquias’; et quod sex hic significent laborem et pugnam, ex Verbo passim constat; nam ita se res habet, in praecedentibus actum est de praeparatione ejus ad tentationem, quod nempe instructus fuerit a Domino intellectualibus veris, et voluntariis bonis; haec vera et bona sunt reliquiae, quae non producuntur ita ut agnoscantur, priusquam homo regeneratur; apud eos qui per tentationes regenerantur, reliquiae apud hominem sunt pro angelis apud eum, qui ex iis depromunt illa quibus hominem defendunt contra malos spiritus qui falsa apud eum excitant et sic oppugnant: quia reliquiae significantur per ‘decem’ et pugna per ‘sex’ inde est quod sexcenti anni dicantur, in quibus dominantur decem et sex, et significant statum tentationis: quod in specie ‘sex’ attinet quod significent pugnam, constat ex capite primo Geneseos, ubi sex dies sunt, quibus regeneratus homo, antequam factus caelestis, intra quos dies continua pugna fuit, sed septimo die quies; inde est quod sex dies laboris sunt, et septimus sabbatum, quod significat quietem; inde quoque est
Quod servus Hebraeus, serviret sex annis, et septimo esset liber, Exod. xxi 2; Deut. xv 12; Jer. xxxiv 14;
Quodque sex annis consererent terram et colligerent proventum ejus, septimo autem intermitterent eam, Exod. xxiii 10-12;
similiter ‘vineam’: et
Quod septimo anno sabbatum sabbati terrae, sabbatum Jehovae, Lev. xxv 3,4.
‘Sex’ quia significant laborem et pugnam, etiam significant dispersionem falsi, apud Ezechielem,
Ecce sex viri venientes a via portae superioris, quae respiciens versus septentrionem, et cuique instrumentum dispersionis suae in manu sua, ix 2:
et apud eundem contra Gogum,
Et reverti faciam te, et sextabo te, et ascendere faciam te a lateribus septentrionis, xxxix 2;
ubi ‘sex et sextare’ pro dispersione, ‘septentrio’ pro falsis, ‘Gogus’ pro iis qui doctrinalia capiunt ab externis quibus destruunt cultum internum: Jobo,
In sex angustiis liberabit te, et in septima non tanget te malum, v 19;
ubi pro pugna tentationum. Alioquin sex in Verbo occurrunt, ubi non significant laborem, pugnam aut dispersionem falsi, sed sanctum fidei, quia se referunt ad duodecim, quae significant fidem et fidei omnia in uno complexu; et ad tria, quae significant sanctum, inde etiam derivatio genuina numeri sex, sicut apud Ezechielem, cap. xl 5, ubi calamus viri, quo mensus est urbem Israelis sanctam, quod esset ‘sex ulnarum’; et alibi; quod derivatio inde, causa est quia in pugna tentationis est sanctum fidei, tum quod sex dies laboris et pugnae spectent septimum sanctum.

738. ‘Filius sexcentorum annorum’ hic vocatur quia ‘filius’ significat intellectuale verum, ut prius ostensum; non autem filius appellatur, vers. seq. 11, quia ibi de tentatione ejus quoad voluntaria agitur.

739. Quod per ‘diluvium aquarum’ significetur tentationis incohamentum, inde constat quod hic de tentatione quoad intellectualia agatur, quae tentatio praecedit et levis est, ut dictum; quare appellatur ‘diluvium aquarum,’ non simpliciter diluvium, ut seq. vers. 17; ‘aquae’ enim imprimis significant spiritualia hominis, intellectualia fidei, tum illis opposita, seu falsa, ut permultis a Verbo confirmari potest. Quod diluvium aquarum seu inundatio significet tentationem constat ab illis quae in praemissis hujus capitis ostensa sunt, tum quoque apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, Faciam perrumpere spiritum procellarum in excandescentia Mea; et imber inundans in ira Mea fiet, et lapides grandinis in fervore, ad consummationem, ut destruam parietem, quem incrustatis inepto, xiii 11, 13, 14;
ubi ‘spiritus procellarum, et imber inundans’ pro desolatione falsi; ‘paries incrustatus inepto’ pro ficto apparente sicut verum: apud Esaiam,
Jehovah Deus protectio ab inundatione, umbraculum ab aestu, nam spiritus violentorum sicut inundatio parietis, xxv 4;
ibi ‘inundatio’ pro tentatione quoad intellectualia, et distinguitur a tentatione quoad voluntaria, quae vocatur ‘aestus’: apud eundem,
Ecce validus et robustus Domino, sicut inundatio grandinis, procella excisionis, sicut inundatio aquarum validarum superinundantium, xxviii 2;
ibi gradus tentationis descripti: apud eundem,
Cum transieris per aquas, tecum Ego, et per flumina, non inundabunt te; cum iveris per ignem, non adureris, et flamma non comburet te, xliii 2;
ubi ‘aquae et flumina’ pro falsis et phantasiis, ‘ignis et flamma’ pro malis et cupiditatibus: apud Davidem,
Super hoc precabitur omnis sanctus ad Te tempore inveniendi; unde in inundatione aquarum multarum ad illum non pertingent; tu latibulum mihi, ab angustia servabis me, Ps. xxxii 6, 7;
ubi ‘inundatio aquarum’ pro tentatione; quae etiam appellatur diluvium: apud eundem,
Jehovah ad diluvium sedet; et sedet Jehovah Rex in aeternum, Ps. xxix 10.
Ex his et a praemissis ante hoc caput, patet quod ‘diluvium seu inundatio aquarum’ nihil aliud significet quam tentationes et vastationes, tametsi historice, secundum morem antiquissimorum, descriptum.

740. Vers. 7. Et intravit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo, in arcam, a coram aquis diluvii. ‘Quod intraverit Noah in arcam a coram aquis diluvii’ significat quod in tentatione tutatus: per ‘filios’ significantur, ut prius, vera: per ‘uxorem’ bona: per ‘uxores filiorum’ vera conjuncta bonis.

741. Quod ‘intravit Noahus in arcam a coram aquis diluvii’ significet quod tutatus, unicuique constare potest. Tentationes non aliud sunt quam pugnae malorum spirituum cum angelis qui apud hominem: mali spiritus omnia prava hominis facta excitant, etiam cogitata, quae habuit ab infantia, ita tam mala quam falsa, et condemnant, quo illis nihil jucundius est; ipsa vitae eorum jucunditas in eo consistit; at Dominus per angelos, hominem tutatur, et prohibet ne mali spiritus et genii extra limites et ulterius quam sustinere possit homo, vagentur et inundent.

742. Quod per ‘filios’ significentur vera, per ‘uxorem’ bona, per ‘uxores filiorum’ vera conjuncta bonis, prius cap. praec. ad vers. 18 dictum, ubi eadem verba: per vera et bona, tametsi hic vocantur ‘filii et uxores,’ significantur illa quae apud hominem Noahus dictum fuerunt, per quae tutatus. Talis est stilus Verbi antiquissimus, involvens arcana caelestia, qui historice connexus.

743. Vers. 8, 9. De bestia munda, et de bestia quae non ea munda, et de avi, et omni quod repit super humo. Bina bina intrarunt ad Noahum in arcam, masculus et femina, quemadmodum praeceperat Deus Noaho. Per ‘bestiam mundam’ significantur, ut prius, affectiones boni: per ‘bestiam non mundam’ cupiditates: per ‘avem’ in genere cogitata per ‘omne quod repit super humo’ sensuale et quodcumque volupe ‘bina bina’ significant correspondentia: ‘quod intrarint in arcam, quod tutata: ‘masculus et femina,’ ut prius, verum et bonum: ‘quemadmodum praeceperat Deus Noaho’ quod ita factum.

744. Quod per ‘bestiam mundam’ significentur affectiones boni prius ad vers. 2 hujus capitis dictum et ostensum est; quare non illis immorandum; similiter quod per ‘bestiam non mundam’ significentur cupiditates seu affectiones malae, ibi.

745. Quod per avem in genere significentur cogitata, constat ex illis quae prius passim dicta de avibus, quod significent intellectualia aut rationalia, sed ibi ‘aves caelorum,’ at hic solum ‘avis,’ quare in genere significantur cogitata; sunt enim plura avium genera tam munda quam immunda, quae in seq. vers. 14 distinguuntur in ‘avem,’ ‘volucrem’ et ‘alatum’: munda sunt cogitationes veri, immunda sunt cogitationes falsae, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

746. Per ‘omne quod repit super humo’ quod significetur sensuale et quodcumque volupe, prius quoque dictum et ostensum est. Antiquissimi sensua