1–1703

1. LIBER GENESEOS

Quod Verbum Veteris Testamenti contineat arcana caeli, et quod omnia et singula spectent Dominum, Ipsius caelum, Ecclesiam, fidem, et quae sunt fidei, nemo mortalium ex littera capit; nam ex littera seu sensu litterae nemo aliud videt quam quod in genere spectent externa Ecclesiae Judaicae; cum tamen ubivis interna sunt quae nusquam patent in externis, praeter paucissima quae Dominus revelavit et explicuit apostolis; sicut quod Sacrificia significent Dominum; quod terra Canaan et Hierosolyma, caelum, unde vocatur Canaan et Hierosolyma caelestis; similiter Paradisus.

2. Sed quod omnia et singula, immo singularissima, usque ad minimam iotam, significent et involvant spiritualia et caelestia, adhuc orbis Christianus alte ignorat, quare etiam Vetus Testamentum parum curat. Ex unico hoc usque scire possunt quod Verbum, quia Domini et a Domino, nusquam dari possit nisi interius contineat talia quae sunt caeli, quae Ecclesiae, quae fideii alioquin non vocari potest Verbum Domini, nec dici quod vita aliqua ill, insit; nam unde vita, nisi ex illis quae sunt vitae, hoc est, nisi inde ut omnia et singula se referant ad Dominum, Qui est ipsissima vita? quare quicquid non interius spectat Ipsum, non vivit, immo, quae vox in Verbo non involvit Ipsum, seu ad Ipsum se refert suo modo, non est Divinum.

3. Absque vita tali, Verbum quoad litteram est mortuum; se enim habet Verbum sicut homo, qui, ut in orbe Christiano notum est, externus est et internus; externus homo separatus ab interno est corpus, et sic mortuum; internus autem est qui vivit, et dat externo vivere; internus homo est ejus anima: ita Verbum, quoad litteram solum, est sicut corpus absque anima.

4. Ex solo sensu litterae, cum ei inhaeret mens, nusquam videri potest quod talia contineat; sicut prima haec Geneseos, ex sensu litterae nusquam aliud noscitur quam quod agatur de Creatione Mundi, et de Horto Edenis qui vocatur Paradisus; tum de Adamo, ut primo homine creato; quis aliud autumat? Sed quod haec arcana contineant quae nusquam adhuc revelata sunt, ex illis quae sequuntur satis constabit; et quidem quod primum caput Geneseos in sensu interno agat de NOVA CREATIONE hominis, seu de ejus REGENERATIONE in genere, deque Antiquissima Ecclesia in specie, et quidem ita ut ne minimum vocis sit quod non repraesentat, significat et involvit.

5. Sed quod ita se res habeat, nemo mortalium usquam scire potest nisi ex Domino; quare in antecessum licet manifestare quod ex Divina Domini Misericordia concessum sit nunc per aliquot annos jugiter et continue interesse consortio spirituum et angelorum, eos audire loquentes, et cum iis vicissim loqui; inde datum audire et videre stupenda quae in altera vita, quae nusquam ad alicujus hominis cognitionem, nec in ejus ideam, venerunt; instructus ibi sum de spirituum diversis generibus; de statu animarum post mortem; de inferno, seu statu lamentabili infidelium; de caelo, seu statu felicissimo fidelium; imprimis de Doctrina fidei quae agnoscitur in universo caelo; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, plura in sequentibus.


CAPUT PRIMUM
1. In principio creavit Deus{1} caelum et terram.
@1 In both A and I we find Jehovah and Deus in capitals in the complete chapters from The Word, but in ordinary type in the succeeding explanatory portions of the work.$
2. Et terra erat vacuitas et inanitas, et caligo super faciebus abyssi; et Spiritus DEI se motitans super facies aquarum.
3. Et dixit DEUS, Sit lux, et facta est lux.
4. Et vidit DEUS lucem, quod bona; et distinxit Deus inter lucem et inter tenebras.
5. Et vocavit DEUS lucem, diem; et tenebras vocavit noctem Et fuit vespera, et fuit mane, dies primus.
6. Et dixit DEUS, Sit expansum in medio aquarum, et sit distinguens inter aquas aquis.
7. Et fecit DEUS expansum illud, et distinxit inter aquas, qua� sub expanso, et inter aquas, quae supra expansum; et factum ita.
8. Et vocavit DEUS expansum, caelum. Et fuit vespera, et tui mane, dies secundus.
9. Et dixit DEUS, Congregentur aquae sub caelo ad locum unum et appareat arida; et factum ita.
10. Et vocavit DEUS aridam, terram, et congregationem aquarum vocavit maria: et vidit DEUS quod bonum.
11. Et dixit DEUS, Progerminare faciat terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, arborem fructus facientem fructum secundum speciem suam, in quo semen ejus, super terra; et factum ita.
12. Et produxit terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, secundum speciem suam, et arborem facientem fructum, in quo semen ejus, secundum speciem suam; et vidit DEUS quod bonum
13. Et fuit vespera, et fuit mane, dies tertius.
14. Et dixit DEUS, Sit luminaria in expanso caelorum, ad distinguendum inter diem, et inter noctem; et erunt in signa, et in stata tempora, et in dies, et annos.
15. Et erunt in luminaria in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra; et factum ita.
16. Et fecit DEUS duo luminaria magna, luminare magnum ac dominandum die, et luminare minus ad dominandum nocte, et stellas
17. Et posuit illa DEUS in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra;
18. Et ad dominandum in die, et in nocte, et ad distinguendum inter lucem, et inter tenebras; et vidit DEUS quod bonum.
19. Et fuit vespera, et fiat mane, dies quartus.
20. Et dixit DEUS, Prorepere faciant aquae reptile, animam viventem; et avis volitet super terra, super faciebus expansi caelorum.
21. Et creavit DEUS cetos magnos; et omnem animam viventem reptantem, quam prorepere fecerunt aquae, secundum species suas; et omnem avem alae secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum.
22. Et benedixit iis DEUS, dicendo, Fructificate et multiplicate vos, et implete aquas in maribus; et avis multiplicabitur in terra.
23. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quintus.
24. Et dixit DEUS, Producat terra animam viventem secundum speciem suam; bestiam et se movens, et feram istius terrae secundum speciem suam; et factum ita.
25. Et fecit DEUS feram terrae secundum speciem suam; et bestiam secundum speciem suam, et omne reptans humi secundum speciem suam; et vidit DEUS quod bonum.
26. Et dixit DEUS, Faciamus hominem in imaginem Nostram, secundum similitudinem Nostram; et dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans, quod reptat super terra.
27. Et creavit DEUS hominem in imaginem Ipsius, in imaginem DeI creavit illum; masculum et feminam creavit illos.
28. Et benedixit illis Deus, et dixit illis DEUS, Fructificate et multiplicate vos, et implete terram, et subjugate eam; et dominamini in pisces maris, et in avem caelorum, et in omne vivum reptans super terra.
29. Et dixit DEUS, Ecce, do vobis omnem herbam seminificantem semen, quae super faciebus totius terrae, et omnem arborem, in qua fructus; arbor producens semen vobis erit in cibum.
30. Et omni ferae terrae, et omni avi caelorum, et omni reptanti super terra, in quo anima vivens, omne viride herbae in escam; et factum ita.
31. Et vidit DEUS omne quod fecit, et ecce bonum valde. Et fuit vespera, et fuit mane, dies sextus.

6. CONTENTA

SEX dies seu tempora quae sunt tot successivi status regenerationis hominis, in genere ita se habent.

7. Primus status est qui praecedit, tam ab infantia quam proxime ante regenerationem, et vocatur ‘vacuitas, inanitas et caligo.’ Et primus motus, qui est misericordia Domini, est ‘Spiritus Dei motitans se super faciebus aquarum.’

8. Secundus status est cum distinguitur inter illa quae sunt Domini et quae sunt hominis propria: quae sunt Domini vocantur in Verbo ‘reliquiae,’ suntque hic imprimis cognitiones fidei quas ab infantia didicit; quae reconduntur nec patent priusquam in statum hunc venit: qui status raro hodie existit absque tentatione, infortunio, tristitia, quae faciunt ut ea quae sunt corporis et mundi, ita quae sunt propria, quiescant et quasi moriantur: ita quae sunt externi hominis, separantur ab illis quae sunt interni; in interno sunt reliquiae, a Domino ad hoc tempus et ad hunc usum, reconditae.

9. Tertius status est Paenitentiae; in quo, ex interno homine, loquitur pie et devote, et producit bona, sicut charitatis opera sed quae tamen sunt inanimata, quia putat a se; et vocantur ‘herba tenera,’ tum ‘herba seminis,’ dein ‘arbor fructus.’

10. Quartus status est cum afficitur Amore et illuminatur Fide: prius quidem locutus est pia et produxit bona, sed ex statu tentationis et angustiae, non ex fide et charitate: ideo illa in interno homine nunc accenduntur, et vocantur ‘bina luminaria.’

11. Quintus status est quod ex fide loquatur seque inde confirmat in vero et bono; quae tunc producit, sunt animata, et vocantur ‘pisces maris et aves caelorum.’

12. Sextus status est cum ex fide et inde ex amore, vera loquitur et bona facit: quae tunc producit, vocantur ‘anima vivens et bestia.’ Et quia tunc incipit simul ac ex fide, etiam ex amore agere, fit homo spiritualis, qui vocatur ‘imago.’ Ejus vita spiritualis delectatur eI sustentatur illis quae sunt cognitionum fidei et quae sunt operum charitatis, quae vocantur ‘ejus cibi’: et ejus vita naturalis delectatur et sustentatur iis quae sunt corporis et sensuum, ex quibus pugna, usque dum amor regnat et fit homo caelestis.

13. Qui regenerantur, non omnes ad statum hunc veniunt, sed quidam, et maxima pars hodie, solum ad primum; quidam modo ad alterum; quidam ad tertium, quartum, quintum; raro ad sextum; et vix ullus ad septimum.

14. SENSUS INTERNUS

In sequentibus per DOMINUM unice intelligitur Salvator mundi Jesus Christus, et Dominus appellatur absque ceteris nominibus: pro Domino agnoscitur et adoratur in universo caelo, quia Ipsi omnis potestas in caelis et in terris: mandavit etiam dicendo,
Vos vocatis Me Domine, recte dicitis; sum namque, Joh.
xiii 13.
Et discipuli post resurrectionem appellarunt Ipsum Dominum.

15. In universo caelo nec sciunt alium Patrem quam Dominum, quia unus, sicut Ipse dixit,

Ego sum via, et veritas, et vita;…dicit Philippus, Monstra nobis Patrem;…dicit ei Jesus, Tantum temporis vobiscum sum, non nosti Me, Philippe? qui vidit Me, vidit Patrem; quomodo ergo tu dicis, monstra nobis Patrem? nonne credis, quod Ego in Patre, et Pater in Me, sit?…credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me, Joh. xiv 6, 8-11.

16. Vers. I. In principio creavit Deus caelum et terram: ‘Principium’ vocatur antiquissimum tempus; per prophetas passim ‘dies antiquitatis,’ ut et ‘dies aeternitatis.’ Principium etiam involvit tempus primum cum regeneratur homo, nam tunc e novo nascitur et vitam accipit; ipsa regeneratio vocatur inde nova hominis creatio. ‘Creare, formare et facere’ ubivis fere in propheticis significant regenerare, cum differentia; ut apud Esaiam,
Omnem vocatum nomine Meo, et ad gloriam Meam creavi illum, formavi etiam feci illum, xiii 7.
Quare Dominus vocatur Redemptor, Formator ab utero, Factor, ut et Creator, ut apud eundem prophetam,
Ego Jehovah, Sanctus vester, Creator Israelis, Rex vester, xliii 15:
apud Davidem,
Populus creatus laudabit Jah, Ps. cii 19 [A.V. 18];
apud eundem,

Emittis spiritum Tuum, creabuntur, et renovas facies humi, Ps. civ 30.
Quod ‘caelum’ significat internum hominem, et ‘terra,’ ante regenerationem, externum, ex sequentibus videatur.

17. Vers. 2. Et terra erat vacuitas et inanitas, et caligo super faciebus abyssi; et Spiritus Dei se motitans super facies aquarum: Homo ante regenerationem vocatur ‘terra vacua et inanis,’ etiam ‘humus,’ cui nihil boni et veri inseminatum est; ‘vacuum’ ubi nihil boni, et ‘inane’ ubi nihil veri; inde ‘caligo,’ seu stupor et ignorantia omnium quae sunt fidei in Dominum, proinde quae sunt vitae spiritualis et caelestis; qui homo describitur a Domino per Jeremiam,

Stolidus populus Meus, Me non norunt; stulti filii ii, et non intelligentes; sapientes ad malum faciendum, et bonum facere non sciunt; vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas, et ad caelos, et non lux eorum, iv 22, 23, 25.{1}

@ 1 Verse 25 is not quoted, but contains matter relevant to the subject dealt with here. This will be found to be the case with many of S’s. refs.$

18. ‘Facies abyssi’ sunt ejus cupiditates et inde falsitates, es quibus et in quibus totus est; qui quia ei nihil lucis, est sicut abyssus, seu confusum obscurum quid: vocantur tales quoque abyssi et profunditates maris passim in Verbo, quae exsiccantur, seu vastantur, antequam regeneratur homo; ut apud Esaiam,
Expergiscere juxta dies antiquitatis, generationes aeternitatum,…nonne tu exsiccans mare, aquas abyssi magnae, et ponens profunditates maris in viam, ut transeant redempti?…Redempti Jehovae revertantur, li 9-11.

Homo etiam talis cum inspicitur e caelo, apparet instar molis nigrae cui nihil vitale. Involvunt eadem in communi vastationem hominis, de qua apud prophetas plura, quae praecedit regenerationem; nam antequam homo scire potest quid verum, et affici bono, removenda sunt quae impediunt et quae repugnant; ita vetus homo moriturus, antequam novus concipi potest.

19. Per ‘Spiritum Dei’ intelligitur Misericordia Domini, de qua praedicatur ‘motitare,’ sicut solet gallina super ova, hic super illa quae Dominus apud hominem recondit et appellantur passim ‘reliquiae’ in Verbo; sunt cognitiones veri et boni, quae nusquam in lucem aut diem veniunt priusquam externa vastata sunt; cognitiones illae vocantur hic ‘facies aquarum.’

20. Vers. 3. Et dixit Deus, Sit lux, et facta est lux. Primum est, cum homo incipit scire quod sit bonum et verum aliquod superius: homines prorsus externi ne quidem sciunt quid bonum et quid veram; nam omnia quae sunt amoris sui et amoris mundi, putant esse bona; et omnia quae amoribus istis favent, putant esse vera, ita nescientes quod bona ista sint mala et vera ista sint falsa: at cum concipitur homo e novo, primum scire incipit quod bona ejus non sint bona; cumque magis ad lucem venit, quod Dominus sit et quod Dominus sit ipsum bonum et verum: quod scire debeant quod Dominus sit, Ipse dicit apud Johannem,
Nisi credideritis, quod Ego sim, moriemini in peccatis vestris, viii 24;
dein quod Dominus sit ipsum bonum seu vita, et ipsum verum seu lux, ac ita quod nullum bonum et verum nisi a Domino, etiam apud Johannem,

In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus {1} erat Verbum,…omnia per Ipsum facta sunt, et sine Ipso factum est nihil, quod factum est; in Ipso vita erat, et vita erat lux hominum, lux autem in tenebris apparet;…Ipse erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in mundum, i 1, 3, 4, 9.

@ 1 The order of words here is just as in Sch., Vulg., and Gk.; the Gk. is Kai Theos en ho logos.$

21. Vers. 4, 5. Et vidit Deus lucem, quod bona; et distinxit Deus inter lucem et inter tenebras. Et vocavit Deus lucem, diem; et tenebras vocavit noctem. ‘Lux’ dicitur bona, quia ex Domino, Qui est ipsum bonum: ‘tenebrae’ sunt quae antequam e novo concipitur et nascitur homo; apparuerunt sicut lux, quia malum sicut bonum, et falsum sicut verum, sed sunt tenebrae, suntque propria hominis quae manent. Omnia quaecumque Domini sunt, comparantur ‘diei,’ quia lucis sunt; et omnia quaecumque propria hominis, comparantur ‘nocti,’ quia caliginis: ita pluries in Verbo.

22. Vers. 5. Et fuit vespera, et fuit mane, dies primus. Quid vespera et quid mane, inde jam noscitur. ‘Vespera’ est omnis status praecedens, quia umbrae, seu falsitatis et nullius fidei; ‘mane’ est omnis status sequens, quia lucis, seu veritatis et cognitionum fidei ‘Vespera’ in genere significat omnia quae propria sunt hominis; ‘mane’ autem quae sunt Domini; ut per Davidem,

Spiritus Jehovae locutus est in me, et sermo ipsius super lingua mea; dixit Deus Israelis, mihi locutus est Petra Israelis,…Ille sicut lux mane, dum oritur sol, mane non nubes, dum a splendore, a pluvia, herba tenera e terra, 2 Sam. xxiii 2-4.

Quia ‘vespera’ est quando nulla fides, et ‘mane’ quando fides, Adventus Domini in mundum appellatur ‘mane,’ et tempus quando venit, quia tunc nulla fides, appellatur ‘vespera’; apud Danielem,
Sanctus dixit ad me, Usque ad vesperam, cum fit mane, bis mille et trecenta, {x}viii 14, 26.
Similiter accipitur ‘mane’ pro omni adventu Domini, in Verbo, ita est vox novae creationis.

23. Quod ‘dies’ pro ipso tempore accipiatur, nihil communius est in Verbo; ut apud Esaiam,

Propinquus est dies Jehovae….Ecce dies Jehovae venit…. Caelum commovebo, et contremiscet terra e loco suo,…in die excandescentiae irae Meae….Propinquum ad veniendum est tempus ipsius, et dies ejus non protrahentur, xiii 6, 9, 13, 22:
et apud eundem prophetam,
In diebus antiquitatis antiquitas ejus….Fiet in die illo oblivioni tradetur Tyrus septuaginta annis, juxta dies regis unius, xxiii 7, {x}15.
Quia ‘dies’ pro tempore, etiam pro statu istius temporis accipitur, ut apud Jeremiam,
Vae nobis, quia declinavit dies, quia extenderunt se umbrae vesperae, vi4:
et apud eundem prophetam,
Si irritum reddideritis foedus Meum diei, et foedus Meum noctis, ut non sit diurnum, et nox in tempore suo, xxxiii 20, 25;
tum,
Renova dies nostros, sicut antiquitus, Thren. v 21.

24. Vers. 6. Et dixit Deus, Sit expansum in medio aquarum, et sit distinguens inter aquas aquis. Postquam Spiritus Dei seu Misericordia Domini produxit in diem cognitiones veri et boni, et dedit primam lucem quod Dominus sit et quod Dominus sit ipsum bonum et ipsum verum, et quod nullum bonum et verum nisi a Domino, tunc distinguit inter hominem internum et externum, ita inter cognitiones quae sunt apud hominem internum, et scientifica quae sunt hominis externi. Homo internus vocatur ‘expansum’; cognitiones quae apud hominem internum, appellantur ‘aquae supra expansum’; et scientifica hominis externi vocantur ‘aquae sub expanso.’ [2] Homo antequam regeneratur, ne quidem novit quod internus homo detur, minus quid internus, putans non distinctos esse, quia immersus corporeis et mundanis; etiam, quae interni hominis sunt, immersit iisdem, et ex distinctis unum confusum obscurum fecit: ideo primum dicitur ut sit ‘expansum in medio aquarum,’ tum ut sit ‘distinguens aquis inter aquas,’ non autem distinguens ‘aquas inter aquas.’ Mox vero ita,
Vers. 7, 8. Et fecit Deus expansum illud, et distinxit inter aquas, quae sub expanso, et inter aquas, quae supra expansum; et factum ita. Et vocavit Deus expansum, caelum.
[3] Alterum itaque quod homo dum regeneratur, animadvertit, est quod scire incipiat dari internum hominem; aut quod quae sunt apud internum hominem, sint bona et vera, quae solius Domini: et quia homo externus cum regeneratur, talis est ut usque putet bona quae agit, ex se agere, et vera quae dicit, ex se dicere; et quia talis, per ea, sicut per propria, ducitur a Domino ad bonum agendum et ad veram loquendum, ideo praecedit distinctio ab iis quae sub expanso, et sequitur de iis quae supra expansum. Arcanum etiam caeleste est quod homo per propria, tam per fallacias sensuum quam per cupiditates, ducatur et flectatur a Domino ad illa quae sunt vera et bona, et sic quod omnia et singula momenta regenerationis procedant a vespera ad mane, sicut ab externo homine ad internum, seu a terra ad caelum; quare nunc expansum seu internus homo appellatur ‘caelum.’

25. ‘Expandere terram, et extendere caelos’ est sollemnis locutio apud Prophetas ubi de regeneratione hominis agitur, ut apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah, Redemptor tuus, et Formator tuus ab utero: Ego Jehovah faciens omnia, extendens caelos Solus, et expandens terram a Me Ipso, xliv 24:
tam, ubi de adventu Domini aperte dicitur,
Calamum contusum non confringit, et linum fumigans non exstinguit, ad veritatem profert judicium;
hoc est, fallacias non frangit nec cupiditates exstinguit, sed ad veram et bonum flectit, sic sequitur,
Deus Jehovah creat caelos, et extendit illos, expandit terram, et productiones ejus; dat animam populo super ea, et spiritum ambulantibus in ea, xlii 3-5.
Praeter etiam alibi aliquoties.

26. Vers. 8. Et fuit vespera, et fuit mane, dies secundus: Quid ‘vespera,’ quid ‘mane,’ et quid ‘dies,’ prius ad vers. 5.

27. Vers. 9. Et dixit Deus, Congregentur aquae sub caelo ad locum unum, et appareat arida; et factum ita. Cum novit quod homo internus et extemus detur, et quod vera et bona ab homine interno, seu per hominem internum ad externum, a Domino influant, tametsi non ita apparet, tunc illa, seu cognitiones veri et boni, quae apud eum, in memoria ejus reconduntur et inter scientifica referuntur; quicquid enim memoriae externi hominis insinuatur, sive naturale sit, sive spirituale, sive caeleste, ibi manet ut scientificum, et inde producitur a Domino. Cognitiones illae sunt ‘aquae congregatae ad locum unum,’ et vocantur ‘maria’; ipse autem homo externus vocatur ‘arida,’ et mox ‘terra,’ secundum haec quae sequuntur.

28. Vers. 10. Et vocavit Deus aridam, terram, et congregationem aquarum vocavit maria; et vidit Deus quod bonum. Quod ‘aquae’ significent cognitiones et scientifica, communissimum est in Verbo, inde quod ‘maria’ collectionem earum, ut apud Esaiam,
Plena erit terta scientia Jehovae, sicut aquae mare contegentes, xi 9:
et apud eundem prophetam, ubi de defectu cognitionum et scientificorum agitur,
Deficient aquae de mari, fluvius exsiccabitur et exarescet et recedent flumina, xix 5, 6:
apud Haggaium, ubi de Ecclesia nova,

Ego commovens caelos et terram, et mare et aridam; et commovebo omnes gentes, et venient desiderium omnium gentium, et implebo domum hanc gloria, ii 6, 7:
et de homine regenerando apud Zachariam,
Erit dies unus ille, notus est Jehovae, non dies, nec nox, et erit, ad tempus vesperae erit lux, et erit in die illo, exibunt aquae vivae a Hierosolyma, pars earum ad mare orientale, et pars earum ad mare posterum, xiv 7, 8:
per Davidem, ubi describitur homo vastatus qui regenerandus, Dominum adoraturus,
Jehovah vinctos suos non spernit, laudabunt Ipsum caeli et terra, maria et omne reptans in iis, Ps. lxix 35 [A.V. 34].
Quod ‘terra’ significet receptaculum, apud Zachariam,
Jehovah extendens caelos, et fundans terram, et formans spiritum hominis in medio ejus, xii I.

29. Vers. 11, 12. Et dixit Deus, Progerminare faciat terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, arborem fructui facientem fructum, secundum speciem suam, in quo semen ejus, super terra; et factum ita. Et produxit terra herbam teneram, herbam seminificantem semen, secundum speciem suam, et arborem facientem fructum, in quo semen ejus, secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum. Cum terra sic praeparata est, seu homo, ut a Domino recipere possit semina caelestia et producere aliquid boni et veri, tunc Dominus primum progerminare facit teneram quoddam, quod vocatur ‘herba tenera’; tum aliquid utilius, quod rursus se proseminat, et vocatur ‘herba seminificans semen’; tandem aliquod bonum quod se fructificat, et vocatur ‘arbor faciens fructum, in quo semen ejus,’ quodlibet secundum speciem suam. Homo qui regeneratur, primum talis est ut putet bonum quod facit, esse ex semet, et verum quod dicit, esse ex semet, cum tamen ita se res habet quod omne bonum et omne verum sit a Domino, quare qui putat esse a semet, is nondum habet vitam verae fidei, quam tamen postmodum recipere potest; nondum enim credere potest quod a Domino, quia in statu praeparationis ad recipiendam vitam fidei est; status iste repraesentatur hic per inanimata; et status vitae fidei postmodum per animata. [2] Quod Dominus sit ‘seminans,’ ‘semen’ sit Verbum Ipsius, et quod ‘terra’ homo, Ipse dignatus est dicere, Matth. xiii 19-24, 37-39; Marc. iv 14-21; Luc. via.11-16. Describit etiam similiter,
Ita est regnum Dei, ut homo, dum jacit {1} semen in terram, et dormit et surgit nocte et die; et semen germinat et assurgit, quomodo is nescit, sponte enim terra fructum fert, primum herbam, dein spicam, deinde plenum frumentum in spica, Marc. iv 26-28.
Per ‘regnum Dei’ in universali sensu intelligitur universum caelum; in minus universali Ecclesia vera Domini; in particulari unusquisque qui est verae fidei, seu per fidei vitam regeneratus, quare is quoque vocatur ‘caelum’ quia in illo est caelum, tum regnum Dei quia in illo est regnum Dei, quod Ipse Dominus docet per Lucam,

Jesus interrogatus a Pharisaeis, Quando venit regnum Dei? respondit iis, et dixit, Non venit regnum Dei cum observatione, neque dicent, Ecce hic, aut, Ecce illic; ecce enim regnum Dei intra vos est, xvii 20, 21.
Hoc tertium successivum est regenerationis hominis, et status ejus paenitentiae, similiter ab umbra procedens ad lucem, seu a vespera ad mane, quare dicitur, vers. 13, Et fuit vespera, et fuit mane, dies tertius.

@ 1 jacet 1.$

30. Vers. 14-17. Et dixit Deus, Sit luminaria in expanso caelorum, ad distinguendum inter diem et inter noctem; et erunt in signa, et in stata tempora, et in dies, et annos. Et erunt in luminaria in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra; et factum ita. Et fecit Deus duo luminaria magna, luminare magnum ad dominandum die, et luminare minus ad dominandum nocte, et stellas. Et posuit illa Deus in expanso caelorum, ad lucem dandum super terra. Quid ‘luminaria magna,’ non satis intelligi potest nisi sciatur primum quae essentia fidei, tum quae ejus progressio apud eos qui e novo creantur. Ipsa essentia et vita fidei est solus Dominus; qui enim non credit in Dominum non habere potest vitam, ut Ipse dixit apud Johannem,

Qui credit in Filium, habet vitam aeternam, qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manebit super eo, iii 36.

[2] Progressio fidei apud eos qui e novo creantur, est talis; primum nullius vitae sunt, nam in malo et falso non est vita, sed in bono et vero: dein accipiunt vitam a Domino per fidem, primum per fidem memoriae, quae est fides scientifica; tum per fidem intellectu, quae est fides intellectualis; dein per fidem corde, quae est fides amoris seu salvifica. Fides scientifica et intellectualis repraesentata est a versu 3 ad 13 per inanimata; fides autem vivificata per amorem repraesentatur a versu 20 ad 25 per animata; quare hic nunc primum agitur de amore et inde fide, {1} quae vocantur ‘luminaria’; amor est ‘luminare magnum, quod dominatur die’; fides ex amore est ‘luminare minus, quod dominatur nocte;’ quae quia unum facient, dicitur de fis in singulari, sit, non autem sint, lumina. [3] Amor et fides se habent in interno homine sicut calor et lux in externo corporeo, quare illa per haec repraesentantur; ideo luminaria posita dicuntur in expanso caelorum, seu in interno homine, magnum luminare in ejus voluntate et minus in ejus intellecta, sed apparent solum in voluntate et intellectu, sicut lux solis in objectis; est solius Domini Misericordia, quae amore voluntatem et veritate seu fide intellectum afficit.

@ 1 Fides 1.$

31. Quod ‘luminaria magna’ significent amorem et fidem: et quoque nominentur sol, luna et stellae, constat passim apud Prophetas, ut apud Ezechielem,

Obtegam, cum exstinxero te, caelos, et atrabo stellas eorum: solem nube obtegam, et luna non lucere faciet lucem suam, omnia luminaria lucis in caelis atrabo super te, daboque tenebras super terra tua, xxxii 7, 8;
ubi agitur de Pharaone et Aegyptio, per quos intelligitur in Verbo sensuale et scientificum, hic quod per sensualia et scientifica exstinxerint amorem et fidem: apud Esaiam,
Dies Jehovae ad ponendum terram in desolationem, nam stellae caelorum, et oriones {1} eorum, non facient lucere lucem suam, obtenebratus sol in exitu suo, et luna non splendere faciet lucem suam, xiii 9, 10:
apud Joelem,
Venit dies Jehovae, dies tenebrarum et caliginis, coram Ipso contremiscit terra, commoventur caeli, sol et luna atrantur, et stellae retrahunt splendorem suum, ii [1,] 2, 10.
[2] Apud Esaiam, ubi agitur de Adventu Domini et illuminatione gentium, ita de nova Ecclesia, in particulari de singulis qui in tenebris sunt et lucem accipiunt ac regenerantur,
Surge, illuminare, quia venit lux tua, ecce tenebrae obtegunt terram, et caligo populos, et super te exorietur Jehovah, ambulabuntque gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tua, erit Jehovah tibi in lucem aeternitatis, non occidet amplius sol tuus, et luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, lx 1-3, 19, 20:
apud Davidem,
Jehovah facit caelos in intelligentia,…expandit terram super aquis,…facit luminaria magna,…solem ad dominandum in die,…et lunam et stellas ad dominandum in nocte, Ps. cxxxvi 5-9;
et apud eundem,
Glorificate Jehovam sol et luna, glorificate Ipsum omnes stellae lucis; glorificate Ipsum caeli caelorum; et aquae, quae supra caelos, Ps. cxlviii 3, 4.
[3] In quibus omnibus locis ‘luminaria’ significant amorem et fidem. Quia luminaria repraesentabant et significabant amorem et fidem in Dominum, praeceptum est in Ecclesia Judaica ut luminare perpetuum esset accensum a vespera ad mane, nam quicquid Ecclesiae illi praeceptum erat, repraesentativum Domini erat; de quo luminari ita,

Praecipe filiis Israelis, ut accipiant oleum ad luminare, ad ascendere faciendum lucernam jugiter. In tentorio conventus extra velum, quod est super testimonium, disponet illam Aharon et filii illius, a vespera usque ad mane, coram Jehovah. [Exod. xxvii 20, 21.]

Quae quod significent amorem et fidem, quae Dominus accendit et lucere facit in interno homine, et per internum hominem in externo ibi loci, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur.

@ 1 The Heb. is (kesilihem) from (kesil), the name given by the Jews to the constellation Orion. Sch. has sidera, A.V. constellations.$

32. Amor et fides vocantur primum ‘luminaria magna’; dein amor ‘luminare magnum,’ et fides ‘luminare minus’; et de amore dicitur quod ‘dominabitur in die,’ et de fide quod ‘dominabitur in nocte’; haec quia arcana sunt, et abdita imprimis in hoc fine dierum ex Divina Domini Misericordia, licet aperire quomodo se res habet quod abdita imprimis in hoc fine dierum, causa est quia nunc es consummatio {1} saeculi, et amor paene nullus, proinde nec fides; sicut Ipse Dominus praedixit apud Evangelistas his verbis,
Sol obscurabitur, et luna non dabit lucem, et stellae cadent de caelo, et virtutes caelorum commovebuntur, Matth. xxiv 29;
per ‘solem’ hic intelligitur amor, qui ‘obscuratus’; per ‘lunam’ fides ‘quae non dat lucem’; per ‘stellas’ cognitiones fidei quae cadunt de caelo, quae sunt ‘virtutes et potestates caelorum.’ Antiquissima Ecclesia non aliam fidem agnovit quam ipsum amorem; caelestes quoque angeli non sciunt quid fides, nisi quae amoris; universum caelum est amoris, nam in caelis non datur alia vita quam vita amoris; inde omnis felicitas, quae tanta ut aliquid ejus non describi possit nec usquam aliqua idea humana capi. Qui in amore sunt, Dominum ex corde amant, se norunt, dicunt, et percipiunt, quod omnis amor, ita omnis vita quae solius amoris est, et sic omnis felicitas, unice ex Domino veniat, et quod ne hilum amoris, vitae et felicitatis ex semetipsis habeant. Quo Dominus sit, ex Quo omnis amor, repraesentatum etiam est per ‘luminare magnum’ seu solem cum transformatus, nam
Splenduit facies Ipsius sicut Sol, vestimenta autem facta sunt sicut Lux, Matth. xvii 2;
significantur intima per ‘faciem,’ et quae ab intimis procedunt per ‘vestes,’ ita Divinum Ipsius per ‘solem’ seu amorem, et Humanum Ipsius per ‘lucem’ seu sapientiam ex amore.

@ 1 I has consumatio. S. usually wrote mm thus, m (overlined); the printer seems sometime to have missed this sign.$

33. Notissimum unicuivis esse potest quod nulla usquam vita sit absque aliquo amore, et quod nusquam aliquod gaudium nisi quod profluit ex amore; sed qualis amor, talis vita et tale gaudium: removeres amores, seu quod idem est, cupiditates quia eae sunt amoris, cessaret ilico cogitatio et fores instar mortui; quod mihi ostensum est ad vivum. Amores sui et mundi quoddam vitae simile et quoddam gaudii simile sistunt, seq quia sunt contrarii prorsus amori vero, qui est ut ament Dominum supra omnia et proximum ut semet, constare potest quod non amores sint sed quod odia; nam quo plus aliquis semet et mundum amat, eo plus proximum et sic Dominum odit: quare verus amor est amor in Dominum; et vera vita est vita amoris ab Ipso: et verum gaudium est gaudium illius vitae. Amor verus non dari potest nisi unicus, ita nec vera vita nisi unica, unde vera gaudia et verae felicitates quales sunt angelorum in caelis.

34. Amor et fides nusquam separari possunt, quia unum et idem constituunt; quare cum primum agitur de luminaribus, pro uno accipiuntur, et dicitur ‘sit luminaria in expanso caelorum.’ Mirabilia de hoc licet referre; caelestes angeli, quia a Domino sunt in tali amore, ex amore in omnibus fidei cognitionibus sunt, et ex amore in tali vita et luce intelligentiae ut vix aliquid describi possit. Vicissim autem spiritus qui in scientia doctrinalium fidei absque amore sunt, in tali frigida vita et obscura luce sunt ut ne quidem ad primum limen atrii caelorum approximare possint, quin retro fugiant: dicunt quidam se credidisse in Dominum, sed non vixerunt sicut docuit; de quibus Dominus ita apud Matthaeum,
Non omnis dicens Mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum caelorum, sed faciens voluntatem Meam: multi dicent Mihi in illa die, Domine, Domine, nonne per nomen tuum prophetavimus? et quae sequuntur, vii 21, 22 ad fin.
Exinde constat quod qui in amore, etiam in fide sint, et sic in vita caelesti, non autem qui se dicunt esse in fide et non sunt in vita amoris. Vita fidei absque amore se habet sicut lux solis absque calore, ut in hieme, quando nihil crescit sed omnia et singula torpent et emoriuntur; sed fides ex amore se habet sicut lux solis tempore veris, quando omnia crescunt et florent, nam calor solis est qui producit; in spiritualibus et caelestibus similiter, quae solent repraesentari in Verbo per ea quae sunt in mundo et super terra: nulla fides, et fides absque amore, a Domino quoque comparatur hiemi, ubi de consummatione saeculi praedixit apud Marcum,
Orate, ne fiat fuga vestra in hieme, erunt enim dies isti affectionis, xiii 18, 19;
‘fuga’ est ultimum tempus, etiam cujusvis hominis cum moritur; ‘hiems’ est vita nullius amoris; ‘dies affectionis’ est status ejus miserabilis in altera vita.

35. Homini binae facultates sunt, voluntas et intellectus; cum intellectus regitur a voluntate, tunc simul unam mentem sic unam vitam constituunt, nam tunc quod homo vult et agit, etiam cogitat et intendit; cum autem intellectus dissidet a voluntate, sicut apud eos qui fidem se habere dicunt sed aliter vivunt, tunc una mens in binas distrahitur; una vult se auferre in caelum, altera tendit ad infernum; et quia voluntas omne agit, totus quantus ad infernum rueret nisi Dominus ejus misereretur.

36. Qui separarunt fidem ab amore, ne quidem sciunt quid fides; dum in idea fidei sunt, quidam non sciunt aliter quam quod sit mera cogitatio; aliqui, quod sit cogitatio in Dominum; pauci, quod sit doctrina fidei: sed fides est non solum cognitio omnium quae complectitur doctrina fidei, et eorum agnitio, sed imprimis est oboedientia omnium quae docet; primarium quod docet, cui oboedient, est amor Domini et amor proxImi, in quo qui non est, non est in fide; quod ita clare docet Dominus ut nusquam possit dubitari, apud Marcum ita,
Primarium omnium praeceptorum est, Audi Israel, Dominus Deus noster, Dominus unus est, ideo amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et ex omnibus viribus tuis; hoc primarium est praeceptum; alterum quidem simile hoc, Amabis proximum tuum, sicut te ipsum; majus his aliud praeceptum non est, {x}xii 28-33.
Apud Matthaeum appellat illud ‘Primum et Magnum Mandatum,’ et quod ‘ex illis mandatis Lex et Prophetae pendeant,’ {x}xxii 34-38 [A.V. 35-40]. Lex et Prophetae sunt universa doctrina fidei et omne Verbum.

37. Dicitur quod ‘luminaria erunt in signa, et in Stata tempora, et in dies, et in annos’; haec plura arcana continent quam ut in praesenti dici queant, tametsi in sensu litterae nihil arcani apparet; nunc solum, quod vices spiritualium et caelestium dentur in universali et singularibus, quae comparantur vicibus dierum et annorum; dierum sunt a mane ad meridiem, inde ad vesperam, et per noctem ad mane; annorum sunt similes, a vere ad aestatem, inde ad autumnum, et per hiemem ad ver; vices inde caloris et lucis, tum fructificationum terrae; his vicibus comparantur vices spiritualium et caelestium; vita absque vicibus et varietatibus foret una, ita nulla, nec cognosceretur, nec dignosceretur, minus perciperetur bonum et verum: haec vocantur apud Prophetas statuta, ut apud Jeremiam,
Dixit Jehovah, dans solem in lucem diei, statuta lunae, et stellarum in lucem noctis,…non recedent statuta haec a coram Me, xxxi 35, 36:
et apud eundem prophetam,
Sic dixit Jehovah, Si non foedus Meum diei et noctis, statuta caeli et terrae non posuero, xxxiii 25.
Sed de his, ex Divina Domini Misericordia, ad Gen. viii 22.

38. Vers. 18. Et ad dominandum in die, et in nocte, et ad distinguendum inter lucem, et inter tenebras; et vidit Deus quod bonum. Per ‘diem’ intelligitur bonum, per ‘noctem’ malum; quare bona appellantur opera diei, mala autem opera noctis: per ‘lucem’ intelligitur verum, et per ‘tenebras’ falsum, sicut Dominus loquitur,
Dilexerunt homines magis tenebras quam lucem; qua facit veritatem, venit ad lucem, Joh. iii 19-21.
Vers. 19. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quartus.

39. Vers. 20. Et dixit Deus, Prorepere faciant aquae reptile, animam viventem; et avis volitet super terra, super faciebus expansi caelorum. Postquam magna luminaria accensa sunt et posita in homine interno, et inde lucem accipit externus, tunc incipit primum vivere; prius vix vixisse dici potest, nam bonum quod fecit, ex semet fecisse, et verum quod locutus, ex {x}semet dixisse, putavit; et quia homo est mortuus ex se, et in eo nihil nisi malum et falsum, quare quicquid producit ex se, non est vivum, usque adeo ut ne quidem facere bonum quod in se est bonum, ex semet possit: quod homo ne quidem cogitare bonum nec velle bonum, proinde non agere bonum, possit nisi ex Domino, ex doctrina fidei cuivis constat, nam dicit Dominus apud Matthaeum,
Qui seminat bonum semen, est Filius Hominis, xiii 37:
nec potest bonum nisi ex ipsomet fonte venire qui est unicus, sicut etiam dicit,
Nemo bonus est nisi unus Deus, Luc. xviii 19.
Sed usque cum Dominus resuscitat in vitam, seu regenerat, hominem, permittit primum ut sic autumet, nam homo tunc non aliter capere potest, nec aliter duci ad credendum, et dein ad percipiendum, quod a Domino Solo omne bonum et verum: dum ita autumavit, ejus vera et bona comparata sunt ‘herbae tenerae,’ tum ‘herbae seminificanti semen,’ dein ‘arbori fructus,’ quae sunt inanimata; nunc autem cum vivificatus ab amore et fide, et credit quod Dominus operatur omne bonum quod agit et verum quod dicit, tunc comparatur primum ‘reptilibus aquae, et avibus, quae volitant super terra’; tum ‘bestiis,’ quae omnia sunt animata, et vocantur ‘animae viventes.’

40. Per ‘reptilia, quae aquae producunt’ significantur scientifica quae sunt hominis externi; per ‘aves’ in genere rationalia, tum intellectualia, quorum haec sunt hominis interni. Quod ‘reptilia aquarum seu pisces’ significent scientifica constat apud Esaiam,
Veni et non vir; in increpatione Mea siccare faciam mare, ponam fluvios desertum; foetebit piscis eorum ab eo quod non aqua, et morietur siti; vestiam caelos atrore, 1 x2, 3:
manifestius adhuc apud Ezechielem ubi Dominus describit novum templum, seu in genere novam Ecclesiam, et hominem Ecclesiae seu regeneratum, nam unusquisque regeneratus est templum Domini, ita,
Dominus Jehovah dixit ad me, Aquae istae, quae exibunt ad terminum versus orientem, et venient versus mare, in mare deductae, et sanabuntur aquae: et erit, quod omnis anima vivens, quae proreptabit, ad quodcumque ubi venit aqua fluviorum, vivet, et erit piscis multus valde, quia veniunt illuc aquae istae, et {1} sanabunt, et vivet omne, quo venit fluvius: et erit, stabunt super illo piscatores ab Engedi ad En-Eglaim, cum expansione retium erunt; secundum speciem suam erit piscis eorum, sicut piscis maris magni, multus valde, {x}xlvii 8-10:
‘piscatores ab Engedi ad En-Eglaim cum expansione retium’ significent eos qui docebunt hominem naturalem de veritatibus fidei. Quod ‘aves’ significent rationalia et intellectualia constans est apud Prophetas, ut apud Esaiam,
Vocans ab ortu {2} volucrem, e terra longinqua virum consilii Mei, xlvi II:
apud Jeremiam,
Vidi, et ecce non homo, et omnis {3} avis caelorum aufugerunt, iv 25:
apud Ezechielem,
Plantabo surculum cedri altae, et attollet ramum, et faciet fructum, et erit in cedrum magnificam, et habitabunt sub illa omnis avis omnis alae, in umbra ramorum ejus habitabunt, xvii 23:
et apud Hosheam, ubi agitur de nova Ecclesia seu de regenerato,
Et feriam illis foedus, in die illo, cum fera agri, et cum avi caelorum, et se movente humi, ii 18.
Quod ‘fera’ non significet feram, nec ‘avis’ avem, unicuivis constare potest, quia Dominus novum foedus cum iis pangit.

@ 1 Sch. has simply avem, but the Heb. (‘ayit) =’a rapacious creature,’ hence ‘a bird of prey.’ In A.R. 757 S. has avem, and states that this is ‘in bono sensu.’$
@ 2 Probably a misprint for sanabuntur, as 994.$

@ 3 The Heb. (‘oph), a wing, is used collectively to signify birds. In this case we find ‘kal-oph,’ which means birds of every kind.$

41. Quicquid proprium est hominis, hoc nullam in se vitam habet, dumque sistitur videndum, apparet durum sicut osseum et nigrum; at quicquid a Domino, vitam habet, est in illo spirituale et caeleste, et dum sistitur videndum, apparet ut humanum vivum: et quod incredibile forte sed usque verissimum, quod unaquaevis vox, unaquaevis idea, et unumquodvis minimum cogitationis spiritus angelica, vivat; in singularissimis ejus est affectio procedens a Domino, Qui est ipsa vita: quare quae a Domino, habent vitam in se, quia fidem in Ipsum, et significantur hic per ‘animam viventem’; tum habent speciem corporis hic significatam per ‘se movens’ seu ‘reptans’: at haec adhuc homini arcana sunt, sed quia agitur hic de anima vivente et se movente, hic solum memoranda.

42. Vers. 21. Et creavit Deus cetos magnos; et omnem animam viventem reptantem, quam prorepere fecerunt aquae, secundum species suas; et omnem avem alae secundum speciem suam; et vidit Deus quod bonum. ‘Pisces,’ ut dictum, significant scientifica, hic per fidem a Domino animata et sic viva; ‘ceti’ significant illorum communia, sub quibus et ex quibus particularia; nihil quicquam in universo datur quod non sub aliquo communi est ut existat et subsistat: apud Prophetas aliquoties nominantur ceti aut balaenae et ibi significant communia scientificorum; Pharaoh, rex Aegypti, per quem repraesentatur sapientia seu intelligentia humana, hoc est, scientia in genere, vocatur cetus magnus: ut apud Ezechielem,
Ecce Ego contra te, Pharaoh rex Aegypti, cete magne, cubans in medio fluviorum {1} tuorum, qui dixit, Mihi fluvius, et ego feci me, xxix 3:
et alibi,
Tolle lamentationem super Pharaonem, regem Aegypti, et dicas ad eum,…Et tu sicut cetus in maribus, et prodiisti in fluminibus tuis, et conturbasti aquas pedibus tuis, xxxii 2;
per quae significantur ii qui per scientifica, ita ex se, intrare volunt in mysteria fidei: apud Esaiam,
In die isto visitabit Jehovah gladio suo duro, et magno, et forti, super leviathanem serpentem {2} oblongum, et super leviathanem serpentem tortuosum, et occidet {3} cetos, qui in mari, {x}xxvii I:
per ‘occidere cetos in mari’ significatur ut ne quidem communia sciant: apud Jeremiam,
Comedit me, conturbavit Nebuchadnezzar, rex Babelis: constituit me vas inane, deglutivit me, sicut cetus, implevit ventrem suum ex deliciis meis, expulit me, li 34;
pro quod cognitiones fidei, quae hic sunt deliciae, ita deglutiverit sicut cetus Jonam, ubi ‘cetus’ pro iis qui communia cognitionum fidei ut scientifica possident, et sic faciunt.
@ 1 Heb.=suorum, which S. has in 7293 and other places.$

@ 2 Sch. has oblongum, but Heb. (bariah)=fleeing or gliding. Probably the intention is to contrast the moving serpent with the coiled and resting serpent.$
@ 3 Sch. has cetos, but Heb. is probably a singular noun.$

43. Vers. 22. Et bene dixit iis Deus, dicendo, Fructificate et multiplicate vos, et implete aquas in maribus; et avis multiplicabitur in terra. Omne quod in se ex Domino vitam habet, se fructificat et multiplicat immensum; quamdiu homo in corpore vivit, non ita, sed in altera vita stupende. ‘Fructificare’ in Verbo praedicatur de illis quae sunt amoris, et ‘multiplicare’ de illis quae sunt fidei; fructus qui est amoris habet semen, per quod se tantum multiplicat. Benedictio Domini etiam significat in Verbo fructificationem et multiplicationem, quia hae ex illa.
Vers. 23. Et fuit vespera, et fuit mane, dies quintus.

44. Vers. 24, 25. Et dixit Deus, Producat terra animam viventem secundum speciem suam; bestiam et {1} se movens, et feram istius terrae secundum speciem suam; et factum ita. Et fecit Deus feram terrae secundum speciem suam, et bestiam secundum speciem suam, et omne {2} reptans humi secundum speciem suam: et vidit Deus quod bonum. Homo, sicut ‘terra,’ nihil boni producere potest nisi prius ei inseminatae sint cognitiones fidei ex quibus sciat quid credendum et faciendum: intellectus est audire Verbum, et voluntatis est facere; audire Verbum et non facere, est dicere quod credat, et tamen non ita vivit; talis separat illa et distrahit mentem, et a Domino vocatur ‘stultus,’
Omnis, qui audit verba Mea, et facit illa, comparo viro prudenti, qui aedificavit domum suam supra petram; at omnis, qui audit verba Mea, sed non facit illa, comparo viro stulto, qui aedificavit domum suam super arenam, Matth. vii 24, 26.
Quae sunt intellectus, significata sunt, ut ostensum, per ‘reptilia, quae aquae prorepere faciunt, et per avem super terra et super faciebus expansi’; quae sunt voluntatis, significantur hic per ‘animam viventem quam terra producat,’ perque ‘bestiam et reptans,’ tum per ‘feram ejus terrae.’

@ 1 Heb. has (remes) in both these places, Sch. has ‘reptile’; below in this S. seems to combine the terms in reptans.$

45. Qui antiquissimis temporibus vixerunt, ita significarunt illa quae sunt intellectus et quae sunt voluntatis; inde apud Prophetas et constanter in Verbo Veteris Testamenti similia per animalium genera repraesentantur. Bestiae sunt duplicis generis, sunt malae quia noxiae et sunt bonae quia mites; quae mala sunt in homine, significata sunt per tales bestias ut per ‘ursos, lupos, canes’; quae bona et mitia, per tales quoque bestias sicut per ‘juvencos, oves et agnos’; bestiae, quia hic agitur de regenerandis, sunt bonae et mites, significant affectiones: quae inferiora sunt, et plus trahunt a corpore, vocantur ‘ferae ejus terrae’ et sunt cupiditates et voluptates.

46. Quod ‘bestiae’ significent affectiones apud hominem, malas apud malos et bonas apud bonos, constare potest ex Verbo pluries, ut apud Ezechielem,
Ecce Ego ad vos, et respiciam ad vos, ut excolamini et seminemini, et multiplicabo super vos hominem et bestiam, et multiplicabuntur, et fructificabuntur, et habitare faciam vos secundum antiquitates vestras, xxxvi 9-11;
ubi de regeneratione agitur: apud Joelem,
Ne timete bestiae agri Mei, quia herbosa facta habitacula deserti, ii 22:
apud Davidem,
Ego stolidus,…bestiae fui apud Deum, Ps. {x}lxxiii 22:
apud Jeremiam,
Ecce dies venientes, et seminabo domum Israelis, et domum Jehudae, semine hominis, et semine bestiae,…et vigilabo super iis ad aedificandum et plantandum, xxxi 27, 28;
ibi de regeneratione agitur. Quod ‘ferae’ similia significent, ut apud Hosheam,
Feriam illis foedus in die illo, cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae, ii 18:
apud Jobum,
A fera terrae non timebis, nam cum lapidibus agri foedus tuum, et fera agri pacifica erit tibi, {x}v 22, 23:
apud Ezechielem,
Pangam {1} vobis foedus pacis, et cessare faciam feram malam e terra, ut habitent in deserto confidenter, xxxiv 25:
apud Esaiam,
Honorabit Me fera agri, quia dedi in deserto aquas, xliii 20:
apud Ezechielem,
In ramis illius nidificarunt omnis avis caelorum, et sub ramis illius genuerunt omnis fera agri, ac in umbra illius habitaverunt omnes gentes magnae, xxxi 6;
ita de Assyrio, quo significatur homo spiritualis, et {2} comparatur horto Edenis: apud Davidem,
Glorificate Jehovam omnes angeli Ipsius, glorificate e terra ceti, arbor fructus, fera, et omnis bestia, reptans, et avis alae: Ps. cxlviii 2-4, 7, 9, 10;
hic prorsus eadem nominantur, ut ceti, arbor fructus, fera, bestia.’ reptans, avis; nisi per ea significentur viva apud hominem, nusquam praedicari potest de iis quod glorificent Jehovam. Distinguitur probe apud Prophetas inter bestias et feras terrae ac inter bestias et feras agri Bona usque adeo appellantur bestiae, ut qui proximi Domino in caelo, dicantur animalia, tam apud Ezechielem quam apud Johannem,
Omnes angeli steterant circa thronum, et seniores, et quatuor animalia, et ceciderunt ante thronum super facies suas, et adorarunt Agnum, Apoc. vii 11; xix 4:
appellantur etiam ‘creaturae quibus praedicandum evangelium,’ quia e novo creandi,
Euntes in mundum universum, et praedicate evangelium omni creaturae, Marc. xvi 15.
@ 1 Heb.=iis; illis n. 93, and elsewhere iis or illis.$
@ 2 qui seems to be omitted.$

47. Quod Verba contineant arcana regenerationis, exinde etiam constare potest quod in priore versu dictum, quod ‘terra produceret animam {x}viventem, bestiam et feram terrae; in sequenti versu, alio ordine, quod ‘Deus fecerit feram terrae, tum bestiam’; primum enim producit homo tanquam ex se, postea etiam, antequam fit caelestis, et sic regeneratio incohat ab externo homine et procedit ad internum, ideo hic alius ordo est, et externa praecedunt.

48. Ex his nunc constat quod quintus status sit, quod homo ex fide quae est intellectus, loquatur, seque inde confirmet in vero et bono, et quae tunc producit, sint animata, quae vocantur ‘pisces maris et aves caelorum.’ Et quod sextus status sit, cum ex fide quae est intellectus, et inde ex amore qui est voluntatis, vera loquatur et bono faciat; quae tunc producit, vocantur ‘anima vivens et bestia.’ Et quia tunc incipit simul ac ex fide, etiam ex amore agere, fit homo spiritualis qui vocatur ‘imago,’ de qua nunc.

49. Vers. 26. Et dixit Deus, Faciamus hominem in imaginem Nostram, secundum similitudinem Nostram; et dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans, quod reptat super terra. In Antiquissima Ecclesia cum quibus Dominus locutus ore ad os, apparuit Dominus sicut Homo, de quibus multa referri potest sed nondum est tempus; ideo nullum appellabant ‘hominem’ quam Ipsum et quae Ipsius essent; nec semet nisi solum illa quae perceperunt habuisse ex Domino, ut omne bonum amoris et verum fidei; haec dicebant hominis, quia Domini: apud Prophetas inde in supremo sensu per hominem et Filium Hominis intelligitur Dominus; et in sensu interno sapientia et intelligentia; inde omnis qui regeneratus, ut apud Jeremiam,
Vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas, et ad caelos, et ecce non lux eorum,…vidi et ecce non homo; et omnes aves caelorum aufugerunt, iv 23, 25:
apud Esaiam, ubi in sensu interno per ‘hominem’ intelligitur regeneratus, in supremo, Ipse Dominus, sicut unus,
Sic dixit jehovah, Sanctus Israelis, et Formator ejus,…Ego feci terram et hominem super ea creavi Ego; manus Meae extenderunt caelos, et omni exercitui eorum praecepi, xlv 11-13.

Dominus ideo prophetis visus Homo, ut Ezechieli,
Super expansum sicut aspectus lapidis sapphiri, similitudo solii, et super similitudine solii, similitudo sicut aspectus Hominis super illo superius, i 26:
et Danieli visus, dictus Filius Hominis, seu Homo, quod idem est,
Vidi, et ecce cum nubibus caeli, sicut Filius Hominis veniens erat, et usque ad Antiquum dierum pervenit, et ante Illum appropinquare fecerunt Ipsum, et Ipsi datum est dominium, et gloria, et regnum; et omnes populi, gentes et linguae Ipsi servient; dominium Ipsius, dominium saeculi, quod non transibit, et regnum Ipsius, quod non peribit, vii 13, 14:
Dominus etiam se saepius vocat Filium Hominis seu Hominem, et sicut apud Danielem de adventu Sui in gloriam praedicit,
Videbunt Filium Hominis venientem in nubibus caeli cum virtute et gloria, Matth. xxiv 23, 30;
‘nubes caelorum’ vocatur sensus litteralis Verbi; ‘virtus et gloria’ sensus Verbi internus, qui unice spectat Dominum, et Ipsius regnum, in omnibus et singulis; in quo sensu inde virtus et gloria.

50. Quid Antiquissima Ecclesia per ‘imaginem Domini’ intellexerunt, plura sunt quam ut dici possint. Homo nescit prorsus quod regatur a Domino per angelos et spiritus et quod apud unum quemvis hominem sint ad minimum bini spiritus et bini angeli; per spiritus fit communicatio hominis cum mundo spirituum, et per angelos, cum caelo; absque communicatione hominis per spiritus cum mundo spirituum et per angelos cum caelo, et sic per caelum cum Domino, nequaquam vivere potest; vita ejus pendet prorsus a conjunctione illa; si recederent spiritus et angeli, momento periret. Quamdiu homo non regeneratus est, regitur prorsus aliter quam cum regeneratus; cum non regeneratus, apud eum sunt spiritus mali qui dominantur ita super eum ut angeli tametsi adsunt, vix quicquam efficere possint qua solum dirigere ne praecipitet se in ultimum malum, et flectere eum ad quoddam bonum, et quidem per propria ejus cupiditates ad bonum, et per fallacias sensuum ad verum; tunc communicationem habet cum mundo spirituum per spiritus qui apud eum, sed non ita cum caelo, quia spiritus mali dominantur et angeli solum avertunt. Cum autem regeneratus est, tunc dominantur angeli et omnia bona et vera ei inspirant, ac horrorem et timorem pro malis e falsis. Angeli quidem ducunt, sed solum ministrant, nam Dominus solus est qui hominem regit per angelos et spiritus; et quia fit ministerio angelorum, hic primum dicitur in plurali, ‘faciamus hominem in imaginem nostram’; sed quia solus usque regit et disponit, in subsequente versu dicitur in singulari, ‘creabat Deus illum in imaginem Suam’; quod etiam Dominus clare dicit apud Esaiam,
Ita dixit Jehovah Redemptor tuus, et Formator tuus ab utero, Ego Jehovah facio omnia, extendens caelos Solus, expandens terram a Me Ipso, xliv 24.
Ipsi angeli etiam fatentur quod nihil potestatis apud eos, sed quod Solo Domino agant.

51. Quod imaginem attinet, imago non est similitudo sed es secundum similitudinem, quare dicitur ‘faciamus hominem in imaginem nostra, secundum similitudinem nostra.’ Spiritualis homo est imago, caelestis autem homo est similitudo seu effigies; in hoc capite agitur de spirituali homine, in sequente de caelesti. Spiritualis homo qui imago, vocatur a Domino ‘filius lucis,’ ut apud Johannem,
Qui ambulat in tenebris, non scit, quorsum abit; quousque lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis satis, xii 35, 36.
Vocatur etiam amicus,
Vos amici Mei estis, si feceritis, quaecumque Ego mando vobis, Joh. xv 14, 15.
Sed homo caelestis, qui similitudo, vocatur ‘filius Dei,’ apud Johannem,
Quotquot receperunt, dedit illis potestatem, ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt, i 12, 13.

52. Quamdiu homo spiritualis est, procedit dominium ejus ab externo homine ad internum, sicut hic dicitur ‘dominabuntur in pisces maris, et in avem caelorum, et in bestiam, et in omnem terram, et in omne reptans quod reptat super terra’; cum autem fit caelestis et ex amore bonum agit, tunc dominium procedit ab interno homine ad externum, sicut Dominus describit Se Ipsum, et sic simul hominem caelestem qui similitudo Ipsius, apud Davidem,
Dominari fecisti Illum in opera manuum Tuarum, omnia posuisti sub pedes Illius, gregem et armenta omnia, et quoque bestias agrorum, avem caelorum, et pisces maris, transeuntem semitas marium [Ps. viii 7,8,9; A.V. 6,7,8];
hic ideo primum dicuntur bestiae, dein avis, tum pisces maris, quia homo caelestis ab amore qui est voluntatis procedit, aliter ac apud spiritualem hominem, apud quem praecedunt pisces et aves, quae sunt intellectus qui est fidei, et sequuntur bestiae.

53. Vers. 27. Et creavit Deus hominem in imaginem Ipsius, in imaginem Dei creavit illum. Quod hic bis dicatur imago, inde est quia fides quae est intellectus, vocatur imago Ipsius; amor autem qui est voluntatis, imago Dei, qui in homine spirituali sequitur sed in homine caelesti praecedit.

54. Masculum et feminam creavit illos. Quid per masculum et feminam in sensu interno intelligatur, Antiquissimae Ecclesiae notissimum fuit, at vero apud posteros, quando sensus interior Verbi, etiam hoc arcanum periit: summae illorum felicitates et deliciae erant conjugia, et quicquid usquam assimilari potuit conjugiis, assimilabant ut inde perciperent felicitatem conjugii; et quia interni homines erant, delectabantur solum internis, externa solum spectabant oculis, sed cogitabant de illis quae repraesentabant, sic ut externa illis nihil essent, modo ut aliquid possent ab iis reflectere ad interna, et ab internis ad caelestia, et sic ad Dominum, Qui iis erat omne; proinde ad conjugium caeleste, a quo felicitas eorum conjugiorum venire percipiebant: ideo in homine spirituali intellectum vocabant masculum, et voluntatem feminam, quae cum unum agerent, dicebant conjugium: ab Ecclesia illa emanavit formula quae sollemnis facta, quod Ipsa Ecclesia ab affectione boni vocata sit ‘filia,’ tum ‘virgo,’ ut ‘virgo Zion, virgo Hierosolyma,’ ut et ‘uxor.’ Sed de his vide cap. seq. ad vers. 23, et ad cap. iii 15.

55. Vers. 28. Et benedixit illis Deus, et dixit illis Deus, Fructificate et multiplicate vos, et implete terram, et subjugate eam; e dominamini in pisces maris, et in avem caelorum, et in omne vivum reptans super terra. Antiquissimi, quia conjunctionem intellectus e voluntatis, seu fidei et amoris, vocabant conjugium, quicquid boni ex conjugio illo producebatur, appellabant ‘fructificationes,’ et quicquid veri ‘multiplicationes,’ inde apud Prophetas similiter, ut apud Ezechielem,
Multiplicabo super vos hominem et bestiam, et multiplicabunt et fructificabunt se, et habitare faciam vos juxta antiquitate vestras, et benefaciam prae principiis vestris, et cognoscetis quod Ego Jehovah, et ambulare faciam super vobis, hominem, populum Meum Israelem, xxxvi x8-12:
per ‘hominem’ hic intelligitur homo spiritualis, qui etiam Israel vocatur; per ‘antiquitates’ Ecclesia Antiquissima; per ‘principia’ Ecclesia Antiqua post diluvium; quod ‘multiplicatio,’ quae est veri, praecedat, et ‘fructificatio,’ quae est boni, sequatur, est quia de regenerando, non de regenerato, agitur. Cum intellectus voluntati copulatus est, seu fides amori, vocatur homo a Domino ‘terra maritata,’ per Esaiam,
Non dicetur terrae tuae amplius vasta, sed tibi vocabitur {1} beneplacitum Meum in illa, et terrae tuae maritata, quia beneplacebit Jehovae in te, et terra tua maritabitur, lxii 4;
fructus inde qui sunt veri, vocantur ‘filii’; et fructus qui sunt boni ‘filiae,’ et hoc quam saepe in Verbo: ‘impletur terra,’ cum multa vera et bona; Domino enim benedicente et dicente, hoc est, operante, crescit bonum et verum in immensum, sicut Dominus dicit,
Simile est regnum caelorum grano sinapis, quod accipiens homo seminavit in agro suo, quod minus quidem est omnium seminum, cum autem creverit, majus omnibus oleribus est, et fit arbor, ita ut veniant aves caeli, et nidulentur in ramis ejus, Matth. xiii 31, 32.
‘Granum sinapis’ est bonum hominis antequam spiritualis, quo ‘minimum est omnium seminum,’ quia putat a semet bonum facere; quod a semet, est nihil nisi malum; sed quia in statu regenerationis est, est aliquid boni, sed minimum omnium; tandem sicut fides conjungit amori, fit majus, et ‘olus’; demum cum conjuncta est, fit ‘arbor,’ et tunc ‘aves caelorum,’ quae hic etiam sunt vera seu intellectualia, ‘in ramis ejus,’ qui sunt scientifica, ‘nidulantur.’ Quando homo spiritualis est, sicut dum fit spiritualis, in pugna est, quare dicitur ‘subjugate terram, et dominamini.’
@ 1 S. here translates the Heb. Hephzibah and Beulah.$

56. Vers. 29. Et dixit Deus, Ecce, do vobis omnem herbam seminificantem semen, quae super faciebus totius terrae, et omnem arborem, in qua fructus; arbor producens semen vobis erit in cibum. Caelestis homo unice delectatur caelestibus, quae quia conveniunt vitae ejus, vocantur cibi caelestes: spiritualis homo delectatur spiritualibus, quae quia vitae ejus conveniunt, vocantur cibi spirituales: naturalis similiter naturalibus, quae quia vitae ejus sunt, vocantur cibi, et sunt cumprimis scientifica. Hic quia de spirituali homine agitur, ejus cibi spirituales per repraesentativa describuntur; spirituales per ‘herbam seminificantem semen,’ et per ‘arborem in qua fructus,’ qui in genere vocantur ‘arbor producens semen’; naturales ejus cibi in versu sequente describuntur.

57. ‘Herba seminificans semen’ est omne verum quod spectat usum; ‘arbor in qua fructus’ est bonum fidei: ‘fructus’ est quod Dominus dat homini caelesti, sed ‘semen’ ex quo fructus, quod homini spirituali; quare dicitur ‘arbor producens semen vobis erit in cibum.’ Quod cibus caelestis dicatur ‘fructus ex arbore,’ constat ex capite sequente ubi agitur de caelesti homine; solum hic quod Dominus locutus per Ezechielem,
Juxta fluvium ascendit super ripam ejus hinc et illinc, omnis arbor cibi, non decidet folium ejus, et non consumetur fructus ejus; in menses ejus renascitur, quia aquae ejus e sanctuario illae exeuntes, et erit fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicinam, xlvii 12.
‘Aquae e sanctuario’ significant vitam et misericordiam Domini, Qui est Sanctuarium; ‘fructus’ sapientiam, quae illis cibus; ‘folium’ est intelligentia, quae illis propter usum, qui vocatur ‘medicina.’ Quod autem cibus spiritualis dicatur ‘herba,’ dicitur per Davidem,
Pastor meus, non carebo, in pascuis herbae cubare {1} facis me, Ps. xxiii 1, 2.
@ 1 In n. 3696 and all other places S. has faciet, and i. Jehovah before Pastor.$

58. Vers. 30. Et omni ferae terrae, et omni avi caelorum, et omni reptanti super terra, in quo anima vivens, omne viride herbae in escam; et factum ita. Cibus ejusdem naturalis hic describitur; naturale ejus significatum est hic per ‘feram terrae’ et per ‘avem caelorum,’ quibus datum est in escam ‘olus et viride herbae’: de utroque ejus cibo, tam naturali quam spirituali, ita apud Davidem,
Jehovah germinare facit gramen bestiae, et herbam in ministerium hominis, ad educendum panem e terra, Ps. civ 14;
ubi ‘bestia’ pro fera terrae et simul pro avi caelorum, quas nominat ibi vers. 11, 12.

59. Quod hic solum olus et viride herbae sit in escam homini naturali, ita se res habet: homo dum regeneratur et fit spiritualis, {1} continue in pugna est, quare Ecclesia Domini dicitur ‘pugnans’ nam prius dominatae sunt cupiditates, quia totus homo ex meris cupiditatibus conflatus est et inde falsitatibus; cum regeneratur, non possunt cupiditates ejus et falsitates momento aboleri, nam id foret destruere totum hominem, non aliam enim vitam sibi acquisivit; quare apud eum relinquuntur diu spiritus mali, ut excitent ejus cupiditates, et sic innumerabilibus modis resolvantur, et quidem ita ut a Domino flecti possint in bonum, et sic reformari homo: tempore pugnae, mali spiritus, qui maximo odio habent omne quod bonum et verum, hoc est, quicquid est amoris et fidei in Dominum, quae unice sunt bona et vera quia in se vitam aeternam habent, nihil aliud escae ei relinquunt quam quod comparatur oleri et viridi herbae; sed Dominus dat ei quoque cibum, qui comparatur herbae seminificanti semen et arbori in qua fructus, quae sunt tranquillitatis et pacis cum illarum jucundis et felicibus; et hoc per intervalla. Si Dominus non tutaretur hominem omni momento, etiam omnium minimo, ilico periret, nam tale internecinum odium regnat in mundo spirituum contra illa quae sunt amoris et fidei in Dominum ut describi nusquam possit. Quod ita se res habeat, pro certo asseverare possum, quia nunc per aliquot annos cum spiritibus, tametsi etiam in corpore, in altera vita fui, et malis, immo pessimis, et quandoque millibus, circumstipatus, quibus permissum venena sua effundere et me infestare omni modo quo possent, sed usque non potuerunt minimum capilli laedere, ita tutatus sum a Domino: ex tot annorum experientia instructissimus sum de mundo spirituum, qualis est, tum quoque de pugna, quam non possunt non sustinere qui regenerantur ut vitae aeternae felicitatem consequantur. Sed quia ex communi descriptione nemo ita instrui potest ut fidem indubiam habeat, quare de iis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus particularia memoranda sunt.
@ 1 continuo I.$

60. Vers. 31. Et vidit Deus omne quod fecit, et ecce bonum valde. Et fuit vespera, et fuit mane, dies sextus. Hic ‘bonum valde’ dicitur, in prioribus modo ‘bonum’; quia nunc illa quae sunt fidei, unum faciunt cum illis quae sunt amoris; sic conjugium factum inter spiritualia et caelestia.

61. Spiritualia dicuntur omnia quae sunt fidei cognitionum, et caelestia, omnia quae sunt amoris in Dominum et erga proximum; illa pertinent ad intellectum hominis, haec ad voluntatem.

62. Tempora et status regenerationis hominis in communi et particulari distinguuntur in sex, et vocantur dies ejus creationis; nam per gradus a nullo homine fit primum aliquid, sed parum, dein magis usque ad diem sextum quo fit ‘imago.’

63. Interea Dominus continue pugnat pro illo contra mala et falsa, et per pugnas confirmat eum in vero et bono; tempus pugnae est tempus operationis Domini; quare regeneratus apud Prophetas vocatur ‘opus digitorum Dei’; nec quiescit antequam amor principale agat, tunc cessat pugna. Cum opus successerit usque ut fides conjuncta sit amori, tunc vocatur ‘bonum valde,’ quia Dominus tunc illum agit ut similitudinem Sui: ad finem diei sexti recedunt spiritus mali et succedunt boni, ac introducitur in caelum, seu in paradisum caelestem, de quo [in] capite sequente.

64. Hic nunc est sensus Verbi internus, ipsissima illius vita quae nusquam patet ex sensu litterae; sed arcana tam multa sunt ut non sufficerent volumina pro illis explicandis; hic modo paucissima sunt dicta, et talia quae confirmare possint, quod de regeneratione hic agatur et quod illa procedat ab externo homine ad internum: ita angeli percipiunt Verbum; illi prorsus nihil sciunt quid est litterae, nequidem unam vocem quid proxime significat, minus adhuc nomina terrarum, urbium, fluviorum, personarum, quae toties in historicis et propheticis occurrant; solum habent ideam rerum significatarum per voces et per nomina; ut per Adamum in Paradiso percipiunt Antiquissima in Ecclesiam, et nec Ecclesiam, sed Antiquissimae Ecclesiae fidem in Dominum; per Noahum, Ecclesiam remanentem apud posteros et continuatam ad Abrami tempus; per Abrahamum nusquam eum qui vixit, sed fidem salvificam, quam repraesentavit; et sic porro; ita res spirituales et caelestes abstracte prorsus a vocibus et nominibus.

65. Quidam in primum atrium caeli sublati, cum legerem Verbum, et inde mecum locuti, dicebant quod ne hilum vocis aut litterae ibi intelligerent, sed solum quae in sensu proxime interiore significarent, quae praedicabant tam pulchra et in tali ordine sequentia et eos afficientia ut appellarent ‘gloriam.’

66. Sunt in genere quatuor differentes stili in Verbo; PRIMUS est qui fuit Ecclesiae Antiquissimae; modus illorum exprimendi erat talis ut cum nominarent terrestria et mundana, quod cogitarent de spiritualibus et caelestibus quae repraesentabant; quare non solum per repraesentativa exprimebant, sed etiam seriem quandam quasi historicam redigebant ut magis viverent, quod iis delectabile quam maxime erat. Hic stilus est intellectus cum prophetavit Hannah dicens,
Loquimini altum, altum, exeat antiquum ab ore vestro, 1 Sam. ii 3.
Repraesentativa illa vocantur apud Davidem,
Aenigmata ab antiquitate, Ps. lxxviii 2-4.
Ex Antiquissimae Ecclesiae posteris habuit Moses haec de Creatione, de horto Edenis, usque ad Abrami tempus. SECUNDUS stilus est historicus, qui in Libris Mosis ab Abrami tempore et ulterius, inque Josuae, Judicum, Samuelis, et Regum, in quibus historica talia prorsus sunt qualia in sensu litterae comparent, sed usque omnia et singula continent prorsus illa in sensu interno, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, suo ordine in sequentibus. TERTIUS est propheticus, qui natus a stilo Antiquissimae Ecclesiae, quem adorabant; sed non est continuus et sicut historicus qualis antiquissimus, sed est sparsus vix usquam intelligibilis nisi in sensu interno, ubi arcanissima, quae concinno ordine sequuntur connexa et spectant hominem externum, et internum, Ecclesiae plures status, ipsum caelum, ac in intimis Dominium. QUARTUS est Psalmorum Davidis, qui est medius inter propheticum et communem loquentium; ibi sub Davidis ut regis persona, in sensu interno agitur de Domino.

67. QUIA, ex Divina Domini Misericordia, datum est scire sensum internum Verbi, et in illo continentur arcanissima quae nusquam prius in alicujus cognitionem venerunt, nec venire possunt nisi sciant quomodo se habent res in altera vita, nam perplurima quae in interno sensu Verbi sunt, illa spectant, memorant et involvunt, concessum est aperire illa quae nunc per aliquot annos, quibus interesse datum consortio {x}spirituum et angelorum audivi et vidi.

68. Non me latet quod plures dicturi, quod nusquam aliquis loqui possit cum spiritibus et angelis quamdiu in corpore vivit; et plures, quod phantasia sit; alii, quod talia tradidero ut fidem captem; alii aliter; sed haec nihil moror, nam vidi, audivi, sensi.

69. Homo ita creatus a Domino est, ut dum vivit in corpore, cum spiritibus et angelis simul loqui potuisset, sicut etiam antiquissimis temporibus factum, nam unus est cum illis, quia spiritus corpore amictus: sed quia post tractum temporis homines se ita immerserunt corporeis et mundanis ut paene nihil aliud curent, ideo clausa est via; ut primum vero recedunt corporea quibus immersus, aperitur via, et inter spiritus est et cum iis sociat vitam.

70. Quia licet aperire quae per aliquot annos audivi et vidi, hic primum dicendum quomodo se habet cum homine cum resuscitatur, seu quomodo a vita corporis intrat in vitam aeternitatis: utque scirem quod vivant homines post mortem, datum est loqui et conversari cum pluribus qui mihi noti fuerant in vita eorum corporis, et non quidem per diem et septimanam sed per menses et fere annum, cum quibus locutus et conversatus sicut in mundo: qui maximopere mirati quod ii dum vixerunt in corpore, fuerint, et quod alii et plerique sint, in tali incredulitate ut putent se non victuros post mortem, cum tamen vix intercedunt dies post corporis obitum antequam in altera vita sunt, nam est continuatio vitae.

71. Sed quia sparsa forent et inconnexa si intersererentur illis quae in textu Verbi, licet, ex Divina Domini Misericordia, ordine quodam illa adjungere, et quidem praemittere et subnectere cuivis capiti, praeter quae passim inseruntur.

72. Quomodo itaque homo exsuscitatur a mortuis, et intrat in vitam aeternitatis, ad finem hujus capitis, licet dicere.

73. CONTENTA

HOMO cum ex mortuo factus spiritualis, ex spirituali fit caelestis, de quo nunc agitur, vers. 1.

74. Homo caelestis est ‘septimus dies, in quo Dominus quiescit,’ vers. 2, 3.

75. Scientificum et rationale ejus describitur per ‘virgultum et herbam ex humo vapore irrigata,’ vers. 5, 6.

76. Ejus vita per ‘inspiratum {1} animae vitarum,’ vers. 7.
@ 1 animam vitarum is the form used by Sch.; spiraculum generally means a breathing hole or air hole, but is here used in Vulgate.$

77. Dein ejus intelligentia per ‘hortum in Eden ab oriente’; in quo ‘arbores desiderabiles aspectu’ sunt perceptiones veri; et ‘arbores bonae ad cibum’ sunt perceptiones boni: amor per ‘arborem vitarum’; fides per ‘arborem scientiae,’ vers. 8, 9.

78. Sapientia per ‘fluvium in horto’, inde ‘quatuor fluvii’; quorum primus est bonum et verum: secundus est cognitio omnium quae sunt boni et veri, seu amoris et fidei, quae sunt interni hominis: tertius est ratio, quartus est scientia, quae sunt externi hominis: omnia ex sapientia, et haec ab amore et fide in Dominum, vers. 10-14.

79. Homo caelestis talis hortus est; sed quia est Domini, omnibus illis frui ei conceditur sed non ut sua possidere, vers. 15.

80. Eique licet ex omni perceptione a Domino nosse quid bonum et verum; non autem a semet et mundo, seu inquirere in fidei mysteria per sensualia et scientifica, per quae caeleste ejus moritur, vers. 16, 17.

81. SENSUS INTERNUS

IN hoc capite agitur de caelesti homine, in praecedente actum est de spirituali, qui factus ex mortuo; sed quia hodie nescitur quid caelestis homo, vix quid spiritualis, nec quid mortuus, ut sciatur quae differentia, licet breviter tradere qualis unus et qualis alter. Primum: Mortuus homo non aliud verum et bonum agnoscit quam quod est corporis et mundi, hoc quoque adorat. Spiritualis homo agnoscit verum et bonum spirituale et caeleste, at ex fide, ex qua etiam agit, sed non ita ex amore. Caelestis homo verum et bonum spirituale et caeleste credit et percipit, nec agnoscit aliam fidem quam quae ex amore, ex quo etiam agit. Secundo: Fines mortui hominis spectant solum vitam corporis et mundi, nec novit quid vita aeterna et quid Dominus; sique scit, non credit. Fines spiritualis hominis spectant vitam aeternam et sic Dominum. Fines caelestis hominis spectant Dominum et sic regnum Ipsius et vitam aeternam. Tertio: Mortuus homo dum in pugna est, paene semper succumbit: cumque in nulla pugna, dominantur apud eum mala et falsa, et est servus. Vincula ejus sunt externa, ut timor legis, jacturae vitae, opum, lucri, famae propter ea. Spiritualis homo in pugna est; sed semper vincit. Vincula quibus agitur, sunt interna, et appellantur vincula conscientiae. Caelestis homo non in pugna est; sique mala et falsa impugnant, ea contemnit; quare etiam ‘victor’ appellatur. Nulla, quae apparent, vincula habet quibus agitur, sed est liber; illius vincula, quae non apparent, sunt perceptiones boni et veri.

82. Vers. 1. Et absoluti sunt caeli et terra, et omnis exercitus eorum. Per haec intelligitur quod homo nunc spiritualis factus, in tantum ut sit ‘sextus dies’; ‘caelum’ est internus ejus homo, et ‘terra’ est externus; ‘exercitus eorum’ sunt amor, fides, et cognitiones illorum, quae prius significata sunt per ‘luminaria magna et stellas.’ Quod internus homo dicatur ‘caelum,’ et externus ‘terra,’ ex citatis in Verbo locis in capite praecedente constare potest; addere licet quae apud Esaiam,
Rarum reddam virum prae auro solido, et homine prae auro pretioso Ophiris; propterea caelos terrore percutiam, et concutietur terra e loco suo, xiii 12, 13;
et alibi,
Oblivisceris Jehovae Factoris tui, Qui extendit caelos, et fundat terram;…sed ponam verba Mea in ore tuo, et in umbra manus…abscondam te, ad extendendum caelum, et fundandum terram, li 13, 16;
ex quibus patet quod de homine praedicetur et caelum et terra: de Antiquissima quidem Ecclesia agitur, sed interiora Verbi ita se habent ut quicquid dicitur de Ecclesia, dicatur de unoquovis Ecclesiae, qui nisi foret Ecclesia, non potuisset esse pars Ecclesiae; sicut qui non est templum Domini, non potest esse quod per ‘templum’ significatur: quod est Ecclesia, et caelum: ideo etiam Ecclesia Antiquissima appellatur ‘homo’ in singulari.

83. ‘Absoluti’ dicuntur ‘caeli et terra, et omnis exercitus eorum’ cum homo factus ‘sextus dies’; tunc enim fides et amor unum faciunt; et cum unum faciunt, incipit non fides sed amor principale esse; hoc est, non spirituale sed caeleste, quod est, homo caelestis esse.

84. Vers. 2, 3. Et absolvit Deus in die septimo opus Suum, quod fecit; et quievit in die septimo ab omni opere Suo, quod fecit. Et benedixit Deus diei septimo, et sanctificavit illum, quia in illo quievit ab omni opere Suo, quod creavit Deus faciendo. Homo caelestis est ‘septimus dies’ et quia per sex dies operatus est Dominus, dicitur ‘opus Ipsius’: et quia tunc cessat pugna, dicitur Dominus ‘quiescere ab omni opere Suo’; quare septimus dies sanctificatus est, et dictas ‘sabbatum’ a quiete; et sic homo creatus est, formatus, et factus; haec a verbis manifeste perspiciuntur.

85. Quod homo caelestis sit ‘septimus dies,’ et septimus dies inde sanctificatus, et dictus sabbatum a quiete, sunt arcana nondum detecta, etiam ex causa quia nesciverunt quid caelestis homo, pauci quid spiritualis, quem ii ex ignorantia non potuerant non eundem facere cum caelesti, cum tamen multa intercedit differentia, videatur n. 81. Quod septimum diem attinet, et quod caelestis homo sit ‘septimus dies’ seu sabbatum, constat ex eo quod Dominus Ipse sit Sabbatum, quare etiam dicit,

{1} Dominus est Filius Hominis et sabbati, Marc. ii x28, quae involvunt quod Dominus sit ipse Homo, et ipsum Sabbatum. Regnum Ipsius in caelis et in terris ab Ipso vocatur sabbatum, seu aeterna pax et quies. Ecclesia Antiquissima de qua hic, prae sequentibus erat Domini sabbatum. [2] Omnis Ecclesia sequens intima Domini etiam est sabbatum: ita omnis regeneratus dum fit caelestis, quia est similitudo Domini; praecedunt sex dies pugnae seu laboris. Haec repraesentata sunt in Ecclesia Judaica per dies laboris, et per septimum qui sabbatum; nam in Ecclesia illa nihil non quod institutum, erat repraesentativum Domini et regni Ipsius: simile etiam repraesentatum est per ‘arcam, cum proficisceretur et cum quiesceret’; per ‘profectiones ejus in deserto’ pugnae et tentationes, per ‘quietem’ status pacis, quare cum proficisceretur, dixit Moses,
Surge Jehovah, et dispergantur inimici Tui, et fugiant osores Tui a faciebus Tuis; et cum quiesceret, dixit, Revertere Jehovah myriades {2} millium Israelis, Num. x 35, 36;
de arca ibi dicitur quod ‘profecta a monte Jehovae, ad investigandum illis requiem,’ ibid. vers. 33. [3] Requies caelestis hominis per sabbatum describitur apud Esaiam,
Si reducas a sabbato pedem tuum, ut non facias desiderium tuum, in die sanctitatis Meae, et voces illa, quae sunt sabbato delicias Sancto Jehovae, honorabiles, et honores illud, ut non facias vias tuas, nec invenias desiderium tuum, et loquaris verbum; tunc deliciosus eris Jehovae, et vehi faciam te super excelsa terra et cibabo te hereditate Jacobi, lviii 13, 14.
Caelestis homo talis est ut non ex desiderio suo faciat, sed e beneplacito Domini, quod ejus desiderium est; sic fruitur pace felicitate interna, quae hic exprimitur per ‘elevari super excelsa terrae et simul tranquillitate et jucunditate externa, quae significatur per’ ‘cibari hereditate Jacobi.’

@ 1 The order here is that of the Gk. Kyrios estin ho uios where uios is evidently the subject. In T.C.R. 301 S. has Dominus dixit, quod etiam sit Dominus Sabbati. 1 has comma after Hominis, probably a printer’s insertion.$

@ 2 This is a literal rendering of the Heb. See A.E. 700 for exposition.$

86. Spiritualis homo, qui factus ‘sextus dies,’ cum incipit fieri caelestis, de quo hic primum, est ‘vespera sabbati,’ quod repraesentatum in Ecclesia Judaica per sanctificationem sabbati a vespera; caelestis homo est ‘mane,’ de quo mox sequitur.

87. Quod caelestis homo sit sabbatum seu quies, est etiam quia cessat pugna cum fit caelestis; recedunt mali spiritus, et accedunt boni, tum angeli caelestes; qui cum adsunt, nusquam mali spiritus possunt adesse, sed longe aufugiunt. Et quia non ipse homo pugnavit sed Dominus solus pro homine, dicitur quod ‘Dominus quieverit.’

88. Homo spiritualis cum fit caelestis, vocatur ‘opus Dei’ quia Dominus solus pugnavit pro eo, et eum creavit, formavit, et fecit; quare hic dicitur ‘absolvit Deus in die septimo opus Suum,’ et bis ‘quievit ab omni opere Suo’. Apud prophetas passim appellatur ‘opus manuum et digitorum Jehovae,’ ut apud Esaiam ubi de regenerato agitur,

Sic dixit Jehovah, Sanctus Israelis, et Formator ejus, Signa petite a Me super filiis Meis, et super opere manuum Mearum praecipite Mihi. Ego feci terram, et hominem super ea creavi Ego, manus Meae extenderunt caelos, et omni exercitui illorum praecepi….Quia sic dixit Jehovah, creans caelos, Ille Deus formans terram, et faciens illam; Ille firmans illam, non vacuitatem {x}creavit eam, ad habitandum formavit eam; Ego Jehovah,…et nemo praeterea Deus praeter Me, {x}xlv 11, 12, 18, 21:
quod nova creatio, seu regeneratio, solius Domini opus sit, inde constat. Satis distincte adhibentur voces creare, formare, et facere, ut hic apud Esaiam,
Creans caelos, formans terram, et faciens illam, tum alibi,
Omnem vocatum nomine Meo, et ad gloriam Meam creavi illum, formavi illum, etiam feci illum, xliii 7;
similiter in praecedente capite, et in hoc, ut hic, ‘quievit ab omni opere Suo, quod creavit Deus faciendo’; et hoc semper cum distincta idea in sensu interno; tum ubi Dominus appellatur Creator, aut Formator, aut Factor.

89. Vers. 4. Hae nativitates caelorum et terrae, cum creavit illos, in die quo fecit Jehovah Deus terram et caelos. ‘Nativitates caelorum et terrae’ sunt formationes hominis caelestis. Quod de formatione ejus nunc agatur, constat manifeste, etiam ex singulis quae sequuntur; ut, quod ‘nulla herba adhuc germinaverit’; quod ‘nullus homo ad colendum humum’; tum quod ‘formaverit Jehovah Deus hominem’; dein quod ‘omnem bestiam, et avem caelorum’; de quibus tamen formatis in capite praecedente actum est; quare hic de alio homine agitur: quod adhuc patet ex eo quod nunc primum dicatur ‘Jehovah Deus’; in praecedentibus, ubi de spirituali homine, solum ‘Deus’; tum quod nunc dicatur ‘humus et ager,’ in praecedentibus modo ‘terra’; et quod in hoc versu primum praeponatur caelum tertae, et dein terta caelo; causa est quia ‘terta’ significat extemum hominem, et ‘caelum’ internum, apud spiritualem hominem in quo reformatio, incipit a terta seu externo homine; hic autem ubi de caelesti, incipit ab interno homine seu a caelo.

90. Vers. 5, 6. Et nullum virgultum agri adhuc erat in terra, et nulla herba agri adhuc germinabat, quia non pluere fecit Jehovah Deus super terra, et homo nullus ad colendum humum. Et vaporem ascendere fecit e terra, et irrigavit omnes facies humi. Per ‘virgultum agri’ et ‘herbam agri’ intelligitur in genere omne quod producit externus ejus homo: ‘terra’ est externus homo dum fuit spiritualis; ‘humus,’ ut et ‘ager,’ est externus homo dum fit caelestis; ‘pluvia,’ quae mox dicitur ‘vapor,’ est tranquillitas pacis, cessante pugna.

91. Sed nisi sciatur status hominis dum a spirituali fit caelestis, nusquam percipi potest quid haec involvant, nam arcaniora sunt. Cum est spiritualis, nondum externus homo obsequia praestare vult servire interno, quare est pugna; at cum fit caelestis, tunc externus homo incipit obsequi et servire interno, quare cessat pugna et tranquillitas, vide n. 87; haec tranquillitas significatur per ‘pluviam et ‘vaporem,’ nam est instar vaporis, quo irrigatur et perfunditur externus ejus ab interno. Haec tranquillitas, quae est pacis, producit illa quae vocantur ‘virgultum agri’ et ‘herba agri,’ quae in specie sunt rationalia et scientifica a caelesti spirituali origine.

92. Qualis est externi hominis tranquillitas pacis, cessante pugna, seu irrequie a cupiditatibus et falsitatibus, nullus scire potest nisi qui novit statum pacis; status ille est tam jucundus ut excedat omnem jucunditatis ideam; non est solum cessatio pugnae sed e vita ab interiore pace veniens, ita afficiens hominem externum ut non describi possit: vera fidei et bona amoris tunc nascuntur, quae a pacis jucunditate trahunt suam vitam.

93. Statum hominis caelestis donati tranquillitate pacis, recreati: per pluviam, et liberati a servitute mali et falsi, ita describit Dominus per Ezechielem,
Pangam illis foedus pacis, et cessare faciam feram malam terra, et habitabant in deserto confidenter, et dormient in silvis; et dabo illos, et circuitus collis Mei, benedictionem, et descende faciam pluviam in tempore suo; pluviae benedictionis erunt; dabit arbor agri fructum suum, et terra dabit proventum suum et erunt super humo sua in confidentia, et scient quod Ego Jehovah, quod fregero lora jugi eorum, et liberavero eos e manu facientium servire sibi eos:…vos grex Meus, grex pascui Mei homo vos, Ego Deus vester, xxxiv 25-27, 31:
et quod hoc fiat tertio die, qui idem in Verbo significat ac septimus {1} per Hosheam,

Vivificabit nos a duobus diebus, in die tertio suscitabit nos et vivemus coram Ipso; et sciemus, et sequemur ad sciendi Jehovam; sicut aurora paratus egressus {2} Ipsius, et veniet sic pluvia nobis, sicut pluvia serotina irrigans terram, vi 2, 3:
quodque hoc comparetur germini agri, per Ezechielem ubi de Antiqua Ecclesia,
Sicut germen agri dedi te, et crevisti, et adolevisti, et venisti in decora decorum, xvi 7:
tum
Surculo plantationum, et operi manuum Jehovae Dei, Esai.lx 21.

@ 1 Septimum 1.$

@ 2 Sch. has exitus over which S. wrote exortus in his copy, but here he prefers egressus.$

94. Vers. 7. Et formavit Jehovah Deus hominem, pulverem ex humo; et inspiravit in nares ejus spiraculum vitarum; et factus homo in animam viventem. ‘Formare hominem, pulverem ex humo’ est externum ejus hominem, qui non prius homo fuit; nam dictum vers. 5 quod nullus homo ad colendum humum. ‘Inspirare in nares ejus spiraculum vitarum’ est dare ei vitam fidei et amoris: ‘factus homo in animam viventem’ est quod externus homo quoque factus vivens.

95. Agitur hic de vita hominis externi, in binis prioribus versibus de vita ejus fidei seu intellectus, in hoc de vita ejus amoris seu voluntatis: prius externus homo non obsequi et servire voluit interno sed continue pugnavit contra illum, quare tunc externus non fuit homo; nunc autem cum factus caelestis, externus incipit obsequia praestare et servire interno, et fit quoque homo, et quidem per vitam fidei et vitam amoris; vita fidei praeparat eum, vita amoris facit ut sit homo.

96. Quod dicatur Jehovah Deus ‘per nares inspiravisse,’ ita se res habet: antiquitus et in Verbo per ‘nares’ intellectum quicquid gratum erat ex odore, qui significat perceptionem; quare passim legitur de Jehovah quod ‘odorem quietis odoratus’ ex holocaustis, et ex illis quae Ipsum et regnum Ipsius repraesentabant; et quia Ipsi gratissima sunt quae amoris et fidei, dicitur quod ‘spiraculum vitarum inspiraverit per nares’: inde Unctus Jehovae, seu Dominus, vocatur ‘Spiritus narium,’ Thren. iv 20: et Ipse Dominus significabat hoc per inspirationem discipulis, apud Johannem,
Inspiravit et dixit, Accipe spiritum sanctum, xx 22.

97. Quod vita per inspirationem et per spiraculum describatur, est quoque causa quod Antiquissimae Ecclesiae homines perceperint status amoris et fidei per status respirationis, qui status mutati sunt successive in posteris eorum; de qua respiratione nondum aliquid dici potest quia hodie prorsus abdita sunt; antiquissimi hoc bene norunt, et qui in altera vita norunt; sed in terrarum hoc orbe nullus adhuc: inde spiritum seu vitam assimilabant vento; etiam Dominus, cum de regeneratione hominis loquitur, apud Johannem,
Spiritus, (seu ventus,) {1} ubi vult, spirat; et vocem ejus audis, atque non scis, unde veniat, aut quo abeat; sic est omnis, qui generatus a spiritu, iii 8:
apud Davidem similiter,
Per Verbum Jehovae caeli facti sunt, et per spiritum, (seu ventum) {2} oris Ipsius, omnis exercitus illorum, Ps. xxxiii 6:
et apud eundem,
Colligis spiritum eorum, exspirant et ad pulverem suum revertuntur; emittis spiritum Tuum, creantur, et renovas facies humi, Ps. civ 29, 30.
Quod ‘spiraculum’ pro vita fidei et amoris accipiatur, constat apud Jobum,
Spiritus ille in homine, et spiraculum Shaddai {3} intelligere facit eos, xxxii 8:
tum apud eundem,
Spiritus Dei fecit me, et spiraculum Shaddai vivificavit me, xxxiii 4.

@ 1 Parentheses inserted as in n. 8286$

@ 2 Parentheses inserted as in n. 8286.$

@ 3 See n. 1992 for a full explanation of this term, which Sch. usually translates by Fulminator and A.V. by Almighty.$

98. Vers. 8. Et plantavit Jehovah Deus hortum in Eden
oriente; et posuit ibi hominem quem formavit. Per ‘hortum’ significat intelligentia, per ‘Eden’ amor, per ‘orientem’ Dominus; ita per ‘hortum in Eden ab oriente’ omnis caelestis intelligentia quae per amore a Domino influit.

99. Talis vita seu ordo vitae est apud spiritualem hominem quidem influat Dominus per fidem in ejus intellectualia, rationalia et scientifica; sed quia externus ejus homo pugnat cum interno, apparet sicut intelligentia non influeret a Domino, sed a semet per scientifica rationalia; sed vita seu ordo vitae caelestis hominis est ut influat Dominus per amorem et fidem amoris in ejus intellectualia, rationalia et scientifica; et quia non est pugna, percipit quod ita sit: ita ordo, qui adhuc inversus est apud spiritualem, restitutus est apud caelestem: hic ordo, seu homo, appellatur ‘hortus in Eden ab oriente.’ ‘Plantatus a Jehovah Deo hortus in Eden ab oriente’ in sensu supremo est Ipse Dominus: in sensu intimo, qui etiam est sensus universalis, est regnum Domini, et caelum, in quo ponitur homo cum caelestis factus: stat ejus tunc est ut cum angelis in caelo sit, et quasi unus inter illos; enim creatus est homo ut simul dum vivit in terra, sit in caelo; omnes tunc ejus cogitationes, et cogitationum ideae, immo voces et actiones, sunt apertae, in quibus caeleste et spirituale, et patent usque a Domi: unicuique enim inest vita Domini, quae dat ut perceptionem habeat.

100. Quod ‘hortus’ significet intelligentiam, et ‘Eden’ amorem, patet etiam apud Esaiam,

Consolabitur Jehovah Zionem, consolabitur omnes vastitates illius, et ponet desertum ejus sicut Eden, et solitudinem ejus sicut hortum Jehovae; gaudium et laetitia invenietur in illa, confessio et vox cantus, li 3;
ubi ‘desertum, gaudium et confessio’ sunt voces apud prophetam exprimentes caelestia fidei seu quae sunt amoris; at ‘solitudo, laetitia, vox cantus’ spiritualia fidei, quae quoque sunt intellectus; illa se referunt ad Eden, haec ad hortum; nam apud prophetam hunc perquam constanter occurrunt binae expressiones de eadem re quarum una significat caelestia, altera spiritualia. Porro quid hortus in Eden, videantur quae ad vers. seq. 10.

101. Quod Dominus sit ‘Oriens,’ etiam passim ex Verbo constat, ut apud Ezechielem,
Duxit me ad portam, portam quae spectat viam orientis; et ecce gloria Dei Israelis venit a via orientis, et vox Ipsius sicut vox aquarum multarum, et terra splendebat a gloria Ipsius, xliii 1, 2, 4.
Quia Dominus ‘Oriens,’ inde sanctum fuit in Ecclesia repraesentativa Judaica, antequam templum aedificatum, faciem vertere ad orientem cum orarent.

102. Vers. 9. Et progerminare fecit Jehovah Deus ex humo omnem arborem desiderabilem aspectu, et bonam ad cibum: et arborem vitarum in medio horti; et arborem scientiae boni et mali. ‘Arbor’ significat perceptionem; ‘Arbor desiderabilis aspectu’ perceptionem veri; ‘arbor bona ad cibum’ perceptionem boni: ‘Arbor Vitarum’ amorem et inde fidem: ‘arbor scientiae boni et mali’ fidem quae ex sensuali seu scientia.

103. Quod ‘arbores’ hic significent perceptiones, causa est quia de caelesti homine agitur; aliter cum de spirituali; nam quale subjectum, tale praedicatum.

104. Sed quid perceptio, hodie ignoratur; est quaedam sensatio interna, quae unice a Domino, num verum ac bonum; Antiquissimae Ecclesiae notissima fuit; angelis tam manifesta ut sciant et norint inde quid verum et bonum, quid a Domino, et quid a semet, ut et qualis qui advenit ex solo ejus adventu, et ex una solum ejus idea: spirituali homini nulla est perceptio, sed est conscientia: mortuo homini ne quidem conscientia; plerique nec sciunt quid conscientia, minus quid perceptio.

105. ‘Arbor vitarum’ est amor et inde fides; ‘in medio horti’ est in interni hominis voluntate; primarium quod Dominus possidet apud hominem et angelum, est voluntas, quae in Verbo vocatur ‘cor’ sed quia ex semet nemo bonum facere potest, voluntas aut cor non e hominis tametsi praedicatur de homine; hominis est cupiditas, qua vocat voluntatem: quia voluntas est medium horti, ubi arbor vitarum et voluntas est nulla homini sed cupiditas, ideo ‘arbor vitarum’ e Misericordia Domini, ex Quo omnis amor et fides, proinde omnis vita.

106. Sed quid arbor horti seu perceptio, quid arbor vitarum seu amor et inde fides, quid arbor scientiae seu fides ex sensuali scientia, in sequentibus plura.

107. Vers. 10. Et fluvius exiens ex Eden ad irrigandum hortum; et inde separabatur, et erat in quatuor capita. ‘Fluvius ex Eden significat sapientiam ex amore, qui est ‘Eden’: ‘irrigare hortum’ e dare intelligentiam; inde ‘separari in quatuor capita’ est descriptio intelligentiae per quatuor fluvios, sicut sequitur.

108. Antiquissimi cum comparabant hominem horto, etiam sapientiam et quae sunt sapientiae, comparabant fluviis; nec cor parabant, sed vocabant, nam talis eorum erat loquela; similiter de apud Prophetas, qui ita passim comparabant, passim vocabant; apud Esaiam,
Exorietur in tenebris lux tua, et caligo tua erit sicut lux diei,…et eris sicut hortus irriguus, et sicut exitus aquarum cujus non mentientur aquae, lviii {x}10, 11;
ubi de iis qui recipiunt fidem et amorem, agitur: tum,
Sicut valles plantantur, sicut horti juxta fluvium: sic santalos {1} plantavit Jehovah, sicut cedros juxta aquas, Num. xxiv 6;
ubi de regeneratis: apud Jeremiam,
Benedictus vir, qui confidit in Jehovah,…erit sic arbor plantata juxta aquas, et supra rivum emittet radices suas, xvii 7, 8.
Quod non comparati horto et arbori juxta fluvios, sed dicti, apud Ezechielem,

Aquae crescere fecerunt illam, profunditas aquarum exaltavit illam, fluvius ducens circumcirca plantam ejus, et aquae ductus suos emisit ad omnes arbores agri,…pulchra facta in magnitudine sua, in longitudine ramorum suorum, quia erat radix ejus ad aquas multas: cedri non obscurabant illam in horto Dei, abietes non pares erant ramis ejus, et platani non erant sicut termites ejus; omnis arbor in horto Dei non par erat ei in pulchritudine sua; pulchram feci{2} illam in multitudine ramorum ejus, et aemulatae sunt illam omnes arbores Eden, quae in horto Dei, xxxi 4, 7-9.
Ex quibus constat quod antiquissimi cum assimilarunt hominem seu quae sunt in homine quod idem, horto, etiam {3} adjunxerint aquas et fluvios quibus irrigaretur; et quod per ‘aquas et fluvios’ intellexerint illa quae facerent crescentiam.

@ 1 I has tentoria, here, but santalos in n. 2702, 3858, 6335, and A.E. 518. The slip is an easy one to make as tents is (‘ohalim) and aloes (‘ahalim).$

@ 2 fecit 1.$

@ 3 1 i quod.$

109. Quod sapientia et intelligentia tametsi apparent in homine, sint {1} solius Domini, sicut dictum, dicitur clare per similia repraesentativa apud Ezechielem,

Ecce aquae exeuntes sub limine domus versus orientem, quia facies domus, oriens;…et dixit, Aquae illae exeuntes ad terminum versus orientem, et descendunt super planitiem, et veniunt ad mare, in mare eductae, et sanabuntur aquae; et fiet, omnis anima vivens, quae reptat, ad omne, quo venit aqua fluviorum, vivet….Et juxta fluvium ascendet super ripa ejus hinc et illinc omnis arbor cibi; non marcescet ramus ejus, et non consumetur fructus ejus, in menses suos renascitur; quia aquae ejus e sanctuario illae exeunt, et erunt inde fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicinam, xlvii 1, 8, 9, 12;
hic Dominus significatur per ‘oriens,’ et per ‘sanctuarium, e quo aquae et fluvii.’ Similiter apud Johannem,
Ostendit mihi purum fluvium aquae vitae, splendidum sicut crystallum, exeuntem e throno Dei et Agni: in medio plateae ejus, et fluvii, hinc et illinc arbor vitae, faciens fructus duodecim, juxta mensem quemvis reddens fructum suum, et folium arboris in medicinam gentium, Apoc. xxii 1, 2.

@ 1 sit 1.$

110. Vers. 11, 12. Nomen primi Pishon, is circumdans totam terram Havillah, ubi aurum. Et aurum terrae illius bonum; ibi bdellium et lapis shoham. ‘Fluvius primus’ seu ‘Pishon’ significat intelligentiam fidei ex amore; ‘terra Havillah,’ mentem; ‘aurum,’ bonum; ‘bdellium et shoham,’ verum; quod aurum bis dicatur, est causa quia significat bonum amoris et bonum fidei ex amore; et quod bdellium et shoham, est quod unum significet verum amoris, alterum verum fidei ex amore. Talis est caelestis homo.

111. Sed difficillime haec possunt dici quomodo se in sensu interiore habent, quia hodie ignota sunt, ut quid fides ex amore, quid sapientia et quid intelligentia inde; quia externi homines vix aliud norunt quam scientiam, quam et vocant intelligentiam et sapientiam, et fidem; ne quidem sciunt quid amor; et multi non quid voluntas intellectus, et quod unam mentem constituant; cum tamen singula distincta sunt, immo distinctissima, et universum caelum a Domino distinctissime ordinatum est secundum amoris et fidei differentias, quae innumerabiles.

112. Sed sciatur quod nusquam detur aliqua sapientia nisi quae ex amore, ita ex Domino; nec usquam aliqua intelligentia nisi ex fide ita quoque ex Domino: et quod nusquam detur aliquod bonum nisi ab amore, ita ex Domino; et quod nusquam aliquod verum nisi a fide, ita ex Domino; quae non ex amore et fide, ita ex Domino, vocant similiter, sed sunt spuria.

113. Quod bonum sapientiae aut amoris significatum et repraesentatam sit per ‘aurum,’ nihil communius est in Verbo; omne aurum in arca, in templo, in mensa aurea, in candelabris, in vasis, super vestibus Aharonis, significabant et repraesentabant bonum sapientiae aut amoris: similiter apud Prophetas, ut apud Ezechielem,
In sapientia tua, et in intelligentia tua, fecisti tibi opes, fecisti aurum et argentum in thesauris tuis, xxviii 4;
ubi manifeste dicitur quod ex sapientia et intelligentia aurum argentum, seu bonum et verum, nam ‘argentum’ ibi significat verum, ut quoque argentum in arca {1} et in templo: apud Esaiam,
Copia camelorum obteget te, dromades Midianis et Ephae omnes ii e Sheba, venient, aurum et tus portabunt, et laudes Jehovae annuntiabunt, lx 6:
sicut etiam sapientes ex oriente qui veniebant ad Jesum cum natus,
Et procidebant et adorabant Ipsum, et aperiebant thesauros suos, et offerebant Ipsi dona, aurum, tus et myrrham, Matth. ii 1, 11;
ubi quoque ‘aurum’ significat bonum; ‘tus et myrrha,’ illa quae grata sunt quia ex amore et fide, quae ideo dicuntur ‘laudes Jehovae.’ Qua apud Davidem,
Vivet, et dabit illi de auro Shebae, et orabit pro illo jugiter, omni die benedicet illi, Ps. lxxii 15.
@ 1 Probably this should be tabernaculo to pair with templo.$

114. Verum fidei etiam in Verbo significatum est et repraesentatam per lapides pretiosos, ut in pectorali judicii, et super humeris ephodi Aharonis; in pectorali, aurum, hyacinthinum, purpura, coccineum dibaphum, et xylinum, repraesentabant illa quae sunt amoris; lapides pretiosi, illa quae fidei ex amore; similiter lapides duo recordationis super humeris ephodi, qui erant ex shoham, circumdati fundis auri, Exod. xxviii 9-22; quod manifeste dicitur apud Ezechielem ubi agitur de homine possidente divitias caelestes, sapientiam et intelligentiam,
Plenus sapientia, et perfectus pulchritudine, in Eden horto Dei fuisti; omnis lapis pretiosus, operimentum tuum, rubinus, topazius, adamas; tarshish, shoham, et iaspis; saphir, {x}chrysoprasus, smaragdus; et aurum, opus tympanorum tuorum, et fistularum tuarum, in te, in die, quo creatus es, praeparata sunt;…perfectus tu in viis tuis, a die quo creatus es, xxviii 12, 13, 15;
quae quod significent caelestia et spiritualia fidei, non autem lapides, unicuique constare potest: immo unusquisque lapis quoddam essentiale fidei repraesentabat.

115. Antiquissimi cum nominarunt terras, intellexerunt quae significabant; sicut qui hodie in idea sunt quod ‘terra Canaan’ et ‘Mons Zionis’ significent caelum, ii, cum nominantur, ne quidem cogitant de terra aut monte sed solum de illis quae significant; ita hic per ‘terram Havillah,’ quae etiam nominatur Gen. xxv {x}18, ubi agitur de filiis Ismaelis, quod ‘habitaverint a Havillah usque ad Shur, quod juxta facies Aegypti, qua venitur in Asshur.’ Qui in idea caelesti sunt, non percipiunt ex his aliud quam intelligentiam et quae ab intelligentia fluunt: sicut etiam per ‘circumdare,’ quod fluvius Pishon circumdet totam terram Havillah- percipiunt influere; sicut quod lapides shoham qui super humeris ephodi Aharonis circumdati essent fundis auri, Exod. xxviii 11, quod bonum amoris influeret in verum fidei; ita multoties alibi.

116. Vers. 13. Et nomen fluvii secundi Gihon; is circumdans totam terram Cush. ‘Fluvius secundus,’ qui vocatur Gihon, significat cognitionem omnium quae sunt boni et veri seu amoris et fidei: ‘terra Cush,’ mentem seu facultatem. Mentem constituit voluntas et intellectus; quae sunt primi fluvii, referunt se ad voluntatem, quae sunt hujus, ad intellectum, cujus sunt cognitiones boni et veri.

117. Terra Cush seu Aethiopia abundabat quoque auro, lapide pretioso, et aromatibus, quae, ut dictum, significant bonum, verum, et quae grata sunt inde, qualia sunt cognitionum amoris et fidei; quod constare potest ex locis citatis prius, n. 113, apud Esai. lx 6; Matth. ii 1, 11; David. Ps. lxxii 15. Quod similia per Cush seu Aethiopiam, ut et per Shebam, intelligantur in Verbo, constat apud Prophetas; apud Zephaniam ubi etiam nominantur flumina Cush,

In mane judicium Suum dabit in lucem,…quia tu convertar ad populos labio perspicuo, ut invocent omnes illi nomen Jehovae, ut serviant Ipsi humero uno,…a transitu fluviorum Cush, adoratores Mei…adducent munus Meum, iii 5, 9, 10:
et apud Danielem ubi de rege septentrionis et meridiei agitur,
Dominabitur in recondita auri et argenti, et in omnia desiderabilia Aegypti: et Lybii et Aethiopes sub gressibus ejus, xi 43;
[2] ubi ‘Aegyptus’ pro scientificis, ‘Aethiopes’ pro cognitionibus: apud Ezechielem,
Negotiatores Shebae et Raamae, hi negotiatores tui,
primario omnis aromatis, et in omni lapide pretioso, et auro xxvii 22;
per quos similiter cognitiones fidei significantur: apud Davidem ubi de Domino agitur, ita de homine caelesti,

Florebit in diebus Ipsius justus, et multa pax, usque dum non luna; reges Tarshish et insularum munus adducent; reges Shebae et Sebae donum afferent, Ps. lxxii 7, 10;
quae quod significent caelestia fidei, ex illis quae ibi antecedunt sequuntur, conspicitur: similia significata sunt per
Reginam Shebae, quae venit ad Salomonem, et aenigmata proposuit, illique apportavit aromata, aurum et lapidem pretiosum, I Reg. x 1-3.
Nam quicquid in historicis Verbi est, similiter ac apud Prophetas, significant, repraesentant, et involvunt arcana.

118. Vers.14. Et nomen fluvii tertii, Hiddekel; is vadit {1} orientaliter versus Asshur: et fluvius quartus, is Phrath. ‘Fluvius Hiddekel’ est ratioseu perspicacia rationis; ‘Asshur’ est mens rationalis: quod ‘fluvius orientaliter vadat ad Asshur’ significat quod perspicuitas rationis a Domino veniat per internum hominem in mentem rationalem, quae est externi hominis. ‘Phrath seu Euphrates’ est scientia, quae est ultimum seu terminus.

@ 1 orientem 1.$

119. Quod ‘Asshur’ significet mentem rationalem seu rationale hominis, constat manifeste apud Prophetas; ut apud Ezechielem,

Ecce Asshur cedrus in Libano, pulchra ramo, et nemus umbrosum, et alta altitudine, et inter densa fuit surculus ejus aquae crescere fecerunt eam, profunditas aquarum exaltavit eam, fluvius ducens circum circa plantam, xxxi 3, 4:
rationale vocatur ‘cedrus in Libano’; ‘surculus inter densa’ significat scientifica memoriae, quae se ita habent: adhuc manifestius apud Esaiam,

In die illo erit semita ab Aegypto ad Asshur, et veniet Asshur in Aegyptum, et Aegyptus in Asshurem, et servient Aegyptii Asshuri. In die illo, erit Israel tertius Aegypto et Asshuri, benedictio in medio terrae, cui benedicet Jehovah Zebaoth {1}, dicendo, Benedictus populus Meus Aegyptus, et opus manuum Mearum Asshur, et hereditas Mea Israel, xix 23-25;
per ‘Aegyptum’ hic et alibi passim significatur scientia, per ‘Asshurem’ ratio, per ‘Israelem’ intelligentia.
1 I See n. 2921 for explanation. Zebaoth=’of armies’ or ‘of hosts,’ but the Heb. also implies ‘military service,’ and is used of ‘Levitical service’ or ‘use.’

120. Sicut per Aegyptum, etiam per Euphratem, significantur scientiae seu scientifica, ut et sensualia ex quibus scientifica; quod constat a Verbo apud Prophetas, ut apud Micham,
Dixit inimica, Ubi Jehovah Deus?…Dies quo aedificabit macerias tuas; dies ille, procul aberit statutum; dies ille et usque ad te veniet ab Asshure, et ad urbes Aegypti, et ad fluvium (Euphratem), vii 10-12;
ita locuti sunt de Adventu Domini, Qui regeneraturus hominem ut similis caelesti fiat: apud Jeremiam,
Quid tibi ad viam Aegypti ad bibendum aquas Shihoris? et quid tibi ad viam Asshuris, ad bibendum aquas fluvii (Euphratis)? ii, 18;
ubi ‘Aegyptus’ et ‘Euphrates’ similiter pro scientificis, ‘Asshur’ pro ratiociniis inde: apud Davidem,
Vitem ex Aegypto proficisci fecisti, expulisti gentes, plantasti illam;…emisisti propagines ejus usque ad mare, et ad fluvium (Euphratem) ramusculos ejus, Ps. lxxx 9, 12 [A.V. 8, 11];
ubi etiam ‘fluvius Euphrates’ pro sensuali et scientifico. Erat enim Euphrates terminus ad Asshur quousque dominium Israelis, sicut scientificum memoriae est terminus intelligentiae et sapientiae hominis spiritualis et caelestis: idem significatur per haec quae Abrahamo dicta,
Semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti, usque ad fluvium magnum, fluvium Euphratem, Gen. xv 18;
bini hi termini significant similia.


121. Qualis est ordo caelestis, aut quomodo procedant illa quae sunt vitae, a fluviis his constare potest: nempe, a Domino, Qui est Oriens, ab Ipso sapientia, per sapientiam intelligentia, per intelligentiam ratio, sic per rationem vivificantur scientifica, quae sunt memoriae: hic est ordo vitae; tales sunt caelestes homines: quare cum seniores Israelis repraesentarent caelestes homines, dicti sunt ‘sapientes, intelligentes, et scientes,’ Deut. i 13, 15; similiter Bezaleel qui construxit arcam, de quo dicitur,

Quod impletus spiritu Dei, in sapientia, in intelligentia, et in scientia, et in omni opere, Exod. xxxi 3; xxxv 31; xxxvi 1, 2.

122. Vers. 15. Et accepit Jehovah Deus hominem, et posuit illum in horto Eden, ad colendum illum, et ad custodiendum illum. Per ‘hortum Eden’ significantur omnia quae apud hominem caelestem, de quibus; per ‘colere illum, et custodire,’ quod omnibus illis frui ei concedatur, sed non ut sua possidere; quia sunt Domini.

123. Quod omnia et singula sint Domini, homo caelestis agnoscit quia percipit; at homo spiritualis quidem agnoscit sed ore quia ex Verbo novit: homo mundanus et corporeus nec agnoscit, nec concedit, sed quicquid apud eum, dicit esse suum, quod si perderet, putat prorsus perire.

124. Quod sapientia, intelligentia, ratio, et scientia non hominis sint sed Domini, constat clare ab illis quae Dominus docuit; ut apud Matthaeum, ubi Dominus Se comparat patrifamilias qui plantavit vineam, et sepem ei circumposuit, et locavit agricolis, xxi 33: apud Johannem,

Spiritus veritatis ducet vos in omnem veritatem; non enim loquetur ex semet, sed quaecumque audiverit, loquetur; ille Me glorificabit, quia ex Meo accipiet, et annuntiabit vobis, xvi 13, 14:
tum apud eundem,

Non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum ei e caelo, iii 27.
Cui modo datum pauca ex arcanis caeli scire, is scit quod ita se habeat.

125. Vers. 16. Et praecepit Jehovah Deus super illum homini, dicendo, Ab omni arbore horti edendo edas. ‘Edere ex omni arbore’ est ex perceptione nosse et scire quid bonum et verum; nam, ut dictum, perceptio est ‘arbor.’ Antiquissimae Ecclesiae homines cognitiones verae fidei habebant per revelationes, nam locuti sunt cum Domino et cum angelis; ut et instructi per visiones et somnia, quae illis erant deliciosissima et paradisiaca; a Domino habebant continue perceptionem, quae talis est ut cum cogitaverint ex illis quae erant memoriae, ilico perceperint num verum et bonum, usque adeo ut dum falsum objiceretur, non modo aversati sint sed etiam horruerint; talis quoque est status angelorum. Sed loco perceptionis Antiquissimae Ecclesiae successit dein cognitio veri et boni, ex revelatis prius, dein ex revelatis in Verbo.

126. Vers. 17. Sed ab arbore scientiae boni et mali, non edas ex illa, quia in die, quo ederis ex illa, moriendo morieris. Priora et haec significant, quod liceat ex omni perceptione a Domino nosse quid verum et bonum; non autem a semet et mundo, seu inquirere in fidei mysteria per sensualia et scientifica, per quod caeleste ejus moritur.

127. Quod homines per sensualia et scientifica inquirere voluerint in mysteria fidei, erat non solum causa lapsus Antiquissimae Ecclesiae, nempe posteritatis ejus, de qua in capite sequente; sed etiam est causa lapsus omnis Ecclesiae, nam inde non solum falsitates sed etiam mala vitae.

128. Homo mundanus et corporeus corde suo dicit ‘Si non instruar de fide, et de illis quae sunt fidei, per sensualia ut videam, seu per scientifica ut intelligam, quod non credam’; confirmatque se ex eo quod naturalia non possint esse contraria spiritualibus; quare ex sensualibus instrui vult de caelestibus et Divinis; quod tamen ita impossibile est ac est camelo intrare per foramen acus; quo magis ex iis sapere vult, eo magis se occaecat; usque adeo ut nihil credat, ne quidem quod spirituale sit et quod vita aeterna; ex principio quod capit, id fluit; hoc est ‘edere ex arbore scientiae boni et mali,’ ex qua quo magis edit, eo magis mortuus fit. At qui non ex mundo sapere vult sed ex Domino, is dicit corde suo quod credendum Domino, hoc est, illis quae Dominus in Verbo locutus est, quia illa sunt veritates, et ex hoc principio cogitat; ille se confirmat per rationalia, scientifica, sensualia, et naturalia, et quae non confirmantia sunt, separat.

129. Cuivis notum esse potest quod principia capta, etiam falsissima, regant hominem, et quod principiis omnis scientia et ratiocinatio faveat, nam innumera assentientia affluunt, ita confirmatur in falsis; quare cui principium est quod nihil credat priusquam videt et intelligit, nusquam credere potest; nam spiritualia et caelestia nec oculis videt, nec phantasia capit. Sed verus ordo est ut ex Domino, hoc est, ex Verbo Ipsius sapiat; tunc omnia succedunt, et quoque in rationalibus et scientificis illustratur: nusquam enim negatum est scientias discere, quia utiles sunt vitae et delectabiles; et qui in fide: ei nusquam negatum est cogitare et loqui sicut eruditi mundi, sed ex illo principio quod credat Verbo Domini et confirmet veritates spirituales et caelestes per veritates naturales, terminis orbi erudito familiaribus, quantum potest; quare ex Domino erit principium non ex semet; illud est vita, hoc autem est mors.

130. Qui ex mundo sapere vult, ‘ei hortus’ sunt sensualia et scientifica; ‘Eden ejus’ est amor sui et mundi; ‘oriens ejus’ est occidens seu ipse; ‘fluvius ejus Euphrates’ est omne ejus scientificum, quod damnatum; ‘alter fluvius,’ ubi ‘Asshur,’ est vesana ratiocinatio, inde falsitates; ‘tertius fluvius,’ ubi ‘Cush,’ sunt principia inde mali et falsi: quae sunt cognitiones ejus fidei; ‘quartus’ est sapientia inde, quae vocatur in Verbo magia; quare ‘Aegyptus,’ quae significat scientiam, postquam magica facta, significat talem, et quidem ex causa, de qua passim in Verbo, quia ex se vult sapere; de quibus ita apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, {1} Ecce Ego contra te, Pharaoh: rex Aegypti, cete magne, cubans in medio fluminum suorum, qui dixit, Mihi flumen meum, et ego feci me;…et erit terra Aegypti in solitudinem et vastitatem; et cognoscent, quod Ego Jehovah, propterea, quod dixit, Fluvius mihi, et ego feci, xxix 3, 9.
Tales quoque vocantur arbores Edenis in inferno apud eundem prophetam ubi etiam de Pharaone seu Aegyptio agitur, his verbis,
Cum descendere fecero eum in infernum, cum descendentibus in foveam;…Cui similis factus es sic in gloria, et in magnitudine, inter arbores Edenis? cum descendere factus fueris cum arboribus Edenis in terram inferiorem, in medio praeputiatorum: cum confossis gladio: hic Pharaoh et omnis turba ejus, xxxi 16, {x}18;
ubi ‘arbores Edenis’ pro scientificis et cognitionibus ex Verbo, quae per ratiocinia sic profanant.

@ 1 See n. 1793, 2921 and 9167 for explanation. Sch. transcribes the Hebrew Adonai Jehovih.$

* * * * * * * * * * * * *
18. Et dixit JEHOVAH DEUS, Non bonum ut sit homo solus is; faciam ei auxilium tanquam apud illum.
19. Et formavit JEHOVAH DEUS ex humo omnem bestiam agri: et omnem avem caelorum, et adduxit ad hominem ad videndi quid vocaret id; et quicquid vocabat id homo, animam viventem, id nomen ejus.
20. Et vocabat homo nomina omni bestiae, et avi caelorum, et omni ferae agri; et homini non invenit auxilium tanquam apud illum.
21. Et cadere fecit JEHOVAH DEUS soporem super hominem, et obdormivit; et accepit unam e costis illius, et occlusit carnem loco ejus.
22. Et aedificavit JEHOVAH DEUS costam, quam sumpsit de homine, in mulierem, et adduxit eam ad hominem.
23. Et dixit homo, Hac vice, os de ossibus meis, et caro de carne mea; propter hoc vocabitur uxor, quia ex viro sumpta illa.
24. Propterea relinquet vir patrem suum et matrem suam, et adhaerebit uxori suae, et erunt in carnem unam.
25. Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor illius, et non erubuerunt.

131. CONTENTA

AGITUR de posteritate Antiquissimae Ecclesiae, quae affectabat proprium.

132. Quia homo talis est, ut non contentus sit a Domino duci, sed cupit etiam a semet et mundo, seu ex proprio, agitur hic de proprio, quod ei concessum, vers. 18.

133. Et primum ei nosse datur affectiones boni, et cognitiones veri, a Domino ei donatas; sed usque proprium affectat, vers. 19, 20.

134. Quare in statum proprii missus, et ei proprium datur, quod describitur per costam aedificatam in mulierem, vers. 21-23.

135. Tum quod caelestis et spiritualis vita adjuncta sit proprio, ut quasi unum appareant, vers. 24.

136. Et quod proprio insinuata a Domino innocentia, ut usque non ingratum foret, vers. 25.

137. SENSUS INTERNUS

IN tribus capitibus Geneseos in genere agitur de Antiquissima Ecclesia, quae vocatur ‘homo,’ a primo tempore usque ad ultimum cum periit: in anteactis hujus capitis de florentissimo ejus statu quando caelestis homo fuit; hic nunc de iis et de posteris ejus qui affectabant ‘proprium.’

138. Vers. 18. Et dixit Jehovah Deus, Non bonum ut sit homo solus is; faciam ei auxilium tanquam apud illum. Per ‘solus’ significatur quod non contentus fuerit a Domino duci, sed cupiverit a semet et mundo: per ‘auxilium tanquam apud illum’ significatur proprium, quod in sequentibus quoque vocatur ‘costa aedificata in mulierem.’

139. Antiquitus soli habitare dicti sunt qui a Domino ducti sicut homines caelestes, quia non amplius infestabant illos mala seu mali spiritus; repraesentatum hoc quoque in Ecclesia Judaica per id quod expulsis gentibus soli habitarent; quare aliquoties in Verbo praedicatur de Ecclesia Domini quod sola, ut apud Jeremiam,
Surgite, ascendite ad gentem quietam, habitantem confidenter,…non valvae, et non vectis ei, solus{1} habitant, xlix 31:
in prophetia Mosis,
Habitavit Israel confidenter, solus, Deut. xxxiii 28:
manifestius adhuc in prophetia Bileami,
En populum, solus habitat, et inter gentes non reputatur, Num. xxiii 9;
ubi ‘gentes’ pro malis. Haec posteritas Antiquissimae Ecclesiae non habitare voluit sola, hoc est, non esse caelestis homo seu ut caelestis homo duci a Domino, sed inter gentes esse, sicut Ecclesia Judaica; et quia id cupivit, dicitur ‘non bonam esse, ut sit homo solus is’; qui enim cupit, jamdum in malo est, et ei conceditur.

@ 1 Heb. (badad)=’in separation, separately,’ and is used adverbally. S. here uses the simple form of the adjective, though we should have expected solum. In n. 9496 he uses solitarii, as Sch. does.$

140. Quod per ‘auxilium tanquam apud illum’ significetur proprium, ex natura proprii et ex sequentibus constare potest: sed quia hic homo Ecclesiae de quo nunc agitur, erat bonus indole, ei proprium concessum est, sed tale ut appareret sicut ejus, quare dicitur ‘auxilium tanquam apud illum.’

141. De proprio innumerabilia sunt quae dici possunt; nempe quomodo se habet proprium apud hominem corporeum et mundanum, quomodo apud hominem spiritualem, et quomodo apud caelestem. Proprium apud hominem corporeum et mundanum est omne ejus; non scit aliud quam proprium; si proprium perderet, ut dictum, putaret se perire. Apud hominem spiritualem etiam proprium apparet simile, nam is, tametsi novit quod Dominus sit vita omnium et det sapientiam et intelligentiam, proinde det cogitare et agere, usque hoc dicit, sed non ita credit. Homo autem caelestis agnoscit quod Dominus sit vita omnium, det cogitare et agere, nam percipit quod ita sit, nec usquam cupit proprium; et tametsi non cupit proprium, usque datur ei a Domino proprium, quod conjunctum est cum omni perceptione boni et veri, et cum omni felicitate; angeli in tali proprio sunt, et tunc in summa pace et tranquillitate; nam in proprio illorum sunt illa quae sunt Domini, Qui regit illorum proprium, seu illos per proprium illorum: hoc proprium est ipsissimum caeleste; at proprium hominis corporei est infernale: sed de proprio plura in sequentibus.

142. Vers. 19, 20. Et formavit Jehovah Deus ex humo omnem bestiam agri, et omnem avem caelorum, et adduxit ad hominem ad videndum quid vocaret id; et quicquid vocabat id homo, animam viventem, id nomen ejus. Et vocabat homo nomina omni bestiae, et avi caelorum, et omni ferae agri; et homini non invenit auxilium tanquam apud illum. Per ‘bestias’ significantur caelestes affectiones; per ‘aves caelorum’ spirituales; seu per ‘bestias,’ quae sunt voluntatis, per ‘aves,’ quae sunt intellectus: ‘adducere ad hominem ad videndum ut vocaret nomine’ est dare ei nosse quales sunt; ‘quodque vocaverit nomina’ est quod cognoverit quales essent: et tametsi noverit quales affectiones boni et cognitiones veri a Domino donatae, essent, usque affectabat proprium, quod exprimitur per idem ac prius, quod ‘non invenerit auxilium tanquam apud illum.’

143. Quod per ‘bestias et animalia’ antiquitus significatae sint affectiones et similia apud hominem, hodie peregrinum apparere potest; sed quia in caelesti idea fuerunt, et talia quoque in mundo spirituum repraesentantur per animalia, et quidem per talia animalia quibus similia sunt, ideo non aliud intellexerunt cum ita locuti sunt: in Verbo nec alia intelliguntur ubicumque bestiae nominantur in genere et in specie; totum Verbum propheticum plenum est similibus, quare qui non novit quid unaquaevis bestia significat in specie, nusquam intelligere potest quid Verbum in interno sensu continet: sed, ut dictum prius, bestiae sunt duplicis generis, malae quia noxiae, bonae quia innoxiae; per bonas significantur affectiones bonae, sicut per ‘oves, agnos, columbas’; hic quia de caelesti seu de caelesti spirituali homine agitur, similiter: quod ‘bestiae’ in genere significent affectiones, ex aliquibus locis in Verbo confirmatum videatur prius, n. 45, 46; ut non opus sit amplius confirmare.

144. Quod ‘vocare nomine’ significet nosse quales sunt, sciendum quod antiqui per ‘nomen’ nihil aliud intellexerint quam essentiam rei; per ‘videre et vocare nomine’ nosse quales sunt: causa erat quod nomina inderent filiis et filiabus suis secundum ea quae significabantur; nam unicuivis nomini aliquid singulare fuit, ex quo et per quod nossent unde et quales, sicut etiam ex sequentibus ubi de duodecim filiis Jacobi, ex Divina Domini Misericordia, agendum, videbitur. Cum itaque nomini inerant unde essent et quales essent, per ‘vocare nomine’ nihil aliud intelligebant; talis locutio apud eos familiaris fuit, quam qui non intelligit, mirabitur quod ea significent.

145. In Verbo quoque per ‘nomen’ significatur essentia rei, et per ‘videre et vocare nomine’ nosse quales sunt; ut apud Esaiam,
Dabo tibi thesauros tenebrarum, et absconditas opes occultorum, propterea ut scias quod Ego Jehovah vocans nomen tuum, Deus Israelis: propter servum Meum Jacobum, et Israelem electum Meum, et vocavi te nomine tuo, cognominavi te, et non novisti Me, xlv 3, 4;
ibi per ‘vocare nomine’ et ‘cognominare’ significatur praescire qualis est: apud eundem,
Vocabitur tibi nomen novum, quod os Jehovae declarabit illud, lxii 2;
pro quod alius fieret, ut constat ab antecedentibus et sequentibus ibi: apud eundem,
Israel, ne timeas, nam redemi te, vocavi nomine tuo, Mihi tu, xliii I;
ubi pro quod noverit qualis: iterum apud eundem,
Tollite in altum oculos vestros, et videte, quis creavit illa, educens in numero exercitum eorum; omnes nomine vocabit, xl 26;
pro quod omnes nosset: in Apocalypsi,
Habes pauca nomina in Sardibus, quae [non] polluerunt vestimenta sua….Qui vicerit, hic induetur vestimentis albis, et non delebo nomen ejus e libro vitae, confiteborque nomen ejus coram Patre Meo, et coram angelis Ejus, iii 4, 5:
alibi,

Quorum sunt scripta nomina in Libro Vitae Agni, xiii 8.
Per ‘nomina’ bis locis nusquam intelliguntur nomina sed quales sunt; nec usquam alicujus nomen in caelo noscitur sed qualis est.

146. Ex his conspici potest nexus rerum quae significantur: versu {x}18 dictum quod ‘non bonum ut sit homo solus is, faciam ei auxilium tanquam apud illum’; et mox agitur de bestiis et avibus, de quibus tamen prius, et sequitur immediate idem, quod ‘homini non invenit auxilium tanquam apud illum’; quod nempe cum ei cognoscere datum qualis esset quoad affectiones boni et cognitiones veri, quod usque affectaret proprium: qui enim tales sunt ut cupiant proprium, incipiunt contemnere illa quae sunt Domini, utcumque illa ei repraesentantur et demonstrantur.

147. Vers. 21. Et cadere fecit Jehovah Deus soporem super hominem, et obdormivit; et accepit unam e costis illius, et occlusit carnem loco ejus. Per ‘costam,’ quae est os pectoris, intelligitur proprium hominis in quo parum vitale, et quidem proprium quod ei est carum: per ‘carnem loco costae’ intelligitur proprium in quo vitale: per ‘soporem’ status ille in quem missus ut proprium videretur sibi habere, qui status est instar somni, quia in statu illo non aliter scit quam quod ex semet vivat, cogitet, loquatur, et agat; at cum scire incipit quod id falsum, tunc expergiscitur sicut a somno et vigil fit.
148. Quod proprium hominis dictum costa quae est os pectoris, et quidem proprium quod ei carum, causa est quia ‘pectus’ apud antiquissimos significavit charitatem, quia ibi cor et pulmones: et ‘ossa’ significarunt ea quae viliora essent, quia iis minimum vitale inest; ‘caro’ autem, quae aliquid vitale haberent: quod ita significata sint, causa est arcanissima antiquissimis nota; de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

149. In Verbo etiam proprium per ‘ossa’ significatur; et quidem proprium vivificatum a Domino apud Esaiam,
Jehovah…saturabit in ariditatibus animam tuam, ac ossa tua expedita reddet, et eris sicut hortus irriguus, lviii II:
apud eundem,
Tum videbitis, et gaudebit cor vestrum, et ossa vestra, sicut herba, germinabunt, lxvi 14:
apud Davidem,

Omnia ossa mea dicent, Jehovah, quis sicut Tu? Ps. xxxv 10: apud Ezechielem adhuc evidentius ubi de ossibus, quod carnem acciperent et spiritus eis induceretur,

Manus Jehovae…posuit me in medio vallis, et ea plena ossibus,…et dixit ad me, Propheta super ossibus istis; et dicas ad ea, O ossa arida, audite Verbum Jehovae; sic dixit Dominus Jehovih ossibus his, Ecce Ego adducens in vos spiritum, et vivetis; et dabo super vos nervos, et ascendere faciam super vos carnem, et obducam super vos cutem, et dabo in vobis spiritum, et vivetis, et scietis, quod Ego Jehovah, xxxvii I, 4-6.
Proprium hominis cum inspicitur e caelo apparet prorsus ut osseum inanimatum et deformissimum quid, ita mortuum in se; sed vivificatum a Domino, ut carneum; nam proprium hominis nihil nisi quam mortuum quid est, tametsi ei apparet sicut aliquid, immo sicut omne; quicquid vivit apud eum, est ex vita Domini, quae si recederet, caderet mortuus sicut lapis; nam est solum organum vitae, sed quale organum talis affectio vitae. Solus Dominus habet Proprium, ex Proprio redemit hominem, et ex Proprio salvat hominem; Proprium Domini est Vita, ex Cujus Proprio vivificatur proprium hominis, quod in se mortuum est. Proprium Domini significatum quoque est per Domini verba apud Lucam,
Spiritus carnem et ossa non habet, sicut videtis Me habere, xxiv 39, 40;
significatum etiam est per id, quod
Os pecudis paschalis non frangeretur, Exod. xii 46.

150. Status hominis cum est in proprio, seu cum putat vivere ex se, comparatus est sopori, immo ab antiquis dictus sopor, in Verbo quod perfundantur spiritu soporis, ac dormitent somnum. Quod proprium hominis in se mortuum sit, seu quod nullus aliquam vitam habeat ex se, ostensum est in mundo spirituum, usque adeo ut mali spiritus, qui nihil nisi proprium amant et se ex semet vivere contumaciter instant, per vivas experientias convicti, et fassi quod non vivant ex se. Quomodo se habeat cum proprio hominis, scire prae aliis mihi datum est nunc intra aliquot annorum tempus; quod nempe ne hilum cogitaverim ex memet; et manifeste percipere datum quod unaquaevis idea cogitationis influeret, et quandoque quomodo et unde influeret. Quare homo qui putat se vivere ex se, in falso est; et per id quod credit se vivere ex se, appropriat sibi omne malum et falsum, quod nusquam sibi appropriaret, si sicut res se habet, crederet.

151. Vers. 22. Et aedificavit Jehovah Deus costam, quam sumpsit de homine, in mulierem, et adduxit eam ad hominem. Per ‘aedificare’ significatur exstruere quod lapsum est; per ‘costam’ proprium non vivificatum; per ‘mulierem’ proprium a Domino vivificatum; per ‘adducere ad hominem’ quod ei proprium datum sit. Posteritas hujus Ecclesiae, quia non ut parentes caelestis homo voluit esse sed semet ducere, et sic affectavit proprium, ei quoque concessum est, sed usque a Domino vivificatum, quare vocatur mulier, et postea uxor.

152. Quisque qui modo leviter attendit, scire potest quod non mulier ex costa viri, et quod haec arcaniora involvant quam usquam aliquis hactenus noverit; et quod proprium per mulierem significetur ex eo quod mulier sit quae decepta, nam nihil nusquam hominem decipit quam proprium, seu quod idem est, amor sui et mundi.

153. Aedificata dicitur costa in mulierem, non autem mulier creata, aut formata, aut facta, ut prius ubi de regeneratione agitur: quod aedificata dicatur, causa est quia aedificare significat exstruere id quod lapsum est; in Verbo similiter, ubi ‘aedificare’ praedicatur de malis, ‘erigere’ de falsis, ‘renovare’ de utrisque; ut apud Esaiam,
Aedificabunt vastitates aeternitatis, desolationes priscas erigent, et renovabunt urbes vastitatis, desolationes generationis et generationis, lxi 4;
‘vastitates’ hic et alibi pro malis, ‘desolationes’ pro falsis; illis applicatur vox ‘aedificare,’ his ‘erigere,’ sicut alibi quoque apud Prophetas, quod accurate observatur; apud Jeremiam,
Adhuc aedificabo te, ut aedificata sis, virgo Israel, xxxi 4.

154. Nihil usquam malum et falsum datur quod non est proprium et ex proprio; nam proprium hominis est ipsum malum, inde homo non est nisi malum et falsum; quod constare mihi potuit ex eo quod cum propria videnda sistantur in mundo spirituum, appareant ita deformia ut deformius nusquam pingi possit, cum diversitate secundum proprii naturam, sic ut is cui ejus propria videnda praebentur, semet horreat et fugere velit ut diabolum. At vero propria quae vivificata sunt a Domino, apparent pulchra et venusta, cum varietate secundum vitam cui caeleste Domini applicari potest; et quidem qui praediti fuerunt seu vivificati charitate, apparent ut pueri et puellae venustissima facie; et qui innocentia, ut infantes nudi varie decorati, florum sertis circum pectus cincti, diadematibus circum caput, viventes et ludentes in aura adamantina, cum perceptione felicitatis ex intimis.

155. Verba haec, quod ‘costa aedificata sit in mulierem,’ plura intime recondita habent quam usquam aliquis ex littera scire potest; nam Verbum Domini tale est ut in intimis spectet Ipsum Dominum, ac regnum Ipsius, inde vita omnis Verbi; hic similiter, est conjugium caeleste, quod in intimis spectatur. Conjugium caeleste est tale quod sit in proprio, et quod proprium vivificatum a Domino dicatur Domini Sponsa, ut et Uxor: proprium ita vivificatum a Domino habet perceptionem omnis boni amoris et veri fidei; ita habet omnem sapientiam et intelligentiam conjunctam cum ineffabili felicitate: sed quale hoc proprium vivificatum quod dicitur Sponsa et Uxor Domini, non paucis dici potest; solum quod angeli percipiant quod vivant a Domino, et cum non reflectunt, non aliter sciant quam quod ex se; sed est communis affectio, quae talis est ut dum vel minimum a bono amoris et vero fidei recedunt, percipiant mutationem; quare in sua pace et felicitate, quae ineffabilis est, sunt, quando in perceptione communi quod a Domino vivant. Hoc proprium quoque est quod intelligitur apud Jeremiam, ubi dicitur,

Creavit Jehovah novam in terra, mulier circumdabit virum, xxxi 22;
est conjugium caeleste quod hic quoque significatur, et per ‘mulierem’ proprium vivificatum a Domino, de qua muliere praedicatur ‘circumdare’; nam proprium tale est ut circumdet, sicut costa facta caro circumdat cor.

156. Vers. 23. Et dixit homo, Hac vice, os de ossibus meis, et caro de carne mea; propter hoc vocabitur uxor, quia ex viro sumpta illa. ‘Os de ossibus, et caro de carne’ significat proprium externi hominis; ‘os,’ proprium non ita vivificatum; ‘caro,’ proprium vivificatum: ‘vir’ autem significat internum hominem, qui quia copulatus est externo homini ita ut in versu sequente dicitur, vocatur proprium hoc ‘uxor,’ quae prius ‘mulier’: ‘hac vice’ significat quod nunc ita factum sit, quia mutatus status.

157. Quia ‘os de ossibus, et caro de carne’ significabat proprium externi hominis in quo internus, antiquitus vocabantur omnes ii os de ossibus et caro de carne qui proprii dici potuerunt, essentque ex una domo aut ex una familia aut in aliqua cognatione, ut Jacobus Labane,
Utique os meum et caro mea tu, Gen. xxix 14: fratres matris, et familia domus patris matris, ab Abimelecho,
Recordamini, quod os vestrum, et caro vestra, ego, Jud. ix 1-3:
etiam tribus Israelis de se ad Davidem,

Ecce nos os tuum, et caro tua, nos, 2 Sam. v I.

158. Quod ‘vir’ significet internum hominem, seu quod idem est, intelligentem et sapientem, constat apud Esaiam,
Video et non vir, et de illis et non consiliarus, xli 28;
pro quod non sapiens et intelligens: apud Jeremiam,
Discurrite per plateas Hierosolymae, et videte,…si inveniatis virum, si sit faciens judicium, quaerens veritatem, V I;
‘faciens judicium’ pro sapiente, et ‘quaerens veritatem’ pro intelligente.

159. Sed quomodo haec se habeant, non facile percipitur nisi sciatur qualis est status caelestis hominis; status caelestis hominis est talis ut internus homo sit distinctus ab externo, et quidem ita ut percipiat quae sunt interni et quae sunt externi et quomodo externus per internum regatur a Domino: at status hujus posteritatis, quia cupivit proprium, quod est externi hominis, mutatus est ita ut non amplius perceperit internum hominem distinctum esse ab externo, sed quasi quod internus esset unus cum externo: nam talis perceptio fit cum proprium cupitur.

160. Vers. 24. Propterea relinquet vir patrem suum et matrem suam, et adhaerebit uxori suae, et erunt in carnem unam. ‘Relinquere patrem et matrem’ est internum hominem, nam internus est qui concipit et parit externum: ‘adhaerere uxori’ est ut internus sit in externo; ‘in unam carnem’ quod ibi simul sint; et quia prius fuit internus, et externus ab interno, spiritus, nunc autem facti sunt caro. Ita caelestis et spiritualis vita adjuncta fuit proprio ut sicut unum essent.

161. Posteritas haec Antiquissimae Ecclesiae non erat mala sed usque bona; et quia cupivit vivere in externo homine seu in proprio, ei datum quoque a Domino, sed ex misericordia insinuatum caeleste spirituale. Quomodo internum et externum unum agunt, seu quomodo apparent tanquam unum, non sciri potest nisi sciatur influxus unius in alterum; ut solum idea ejus capiatur, sit exemplo actio, in qua nisi insit charitas, seu amor et fides, et Dominus in illis, actio non est actio quae dici potest opus charitatis aut fructus fidei.

162. Omnes leges veri et recti fluunt a principiis caelestibus seu ab ordine vitae caelestis hominis, nam totum caelum est caelestis homo ex eo quod Dominus Solus est Homo caelestis, estque Omne in omnibus et singulis caeli et caelestis hominis; inde vocantur caelestes: quia a principiis caelestibus, seu ab ordine vitae caelestis hominis, omnis lex veri et recti, principaliter lex conjugiorum, descendit; conjugium caeleste est ex quo et secundum quod erunt omnia conjugia in terris; quod tale est quod Unus Dominus et unum caelum, seu una Ecclesia cujus caput Dominus; conjugiorum lex inde, quod unus erit vir et una uxor; et cum ita est, repraesentant conjugium caeleste, et exemplar sunt caelestis hominis. Haec lex non solum revelata est viris Antiquissimae Ecclesiae, sed etiam interno eorum homini inscripta; quare vir tunc non nisi quam unam uxorem habuit et unam domum constituit; at cum posteri eorum interni homines desierunt esse et externi facti, tunc plures uxores ducebant. Quia Antiquissimae Ecclesiae viri conjugiis Suis repraesentabant conjugium caeleste, amor conjugialis erat illis quasi caelum et caelestis felicitas; sed cum declinavit Ecclesia, felicitatem non amplius percipiebant in amore conjugiali sed in delectatione ex pluribus, quod est externi hominis; hoc a Domino vocatur durities cordis, propter quam iis a Mose permissum ut plures uxores ducerent, sicut Ipse Dominus docet,
Propter duritiem cordis vestram scripsit Moses vobis praeceptum hoc; ab initio autem creationis masculum et feminam fecit eos Deus; propter hoc derelinquet homo patrem suum et matrem, et adhaerebit uxori suae, eruntque duo in carnem unam; quare non amplius sunt duo, sed una caro; quod ergo Deus conjunxit, homo non separabit, Marc. x 5-9.

163. Vers. 25. Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor illius, et non erubuerunt. Quod ‘nudi fuerunt, et non erubuerunt’ significat innocentes; scilicet quod Dominus insinuaverit proprio illorum innocentiam ne ingratum esset.

164. Proprium hominis, ut dictum, non est nisi malum, et cum sistitur videndum, est deformissimum; at cum charitas et innocentia a Domino insinuatur proprio, apparet bonum et venustam, secundum ea quae dicta sunt n. 154. Charitas et innocentia sunt quae proprium: seu malum et falsum hominis, non solum excusant sed quasi abolent; sicut quisque apud infantes videre potest, qui dum amant se mutuo et parentes, et simul infantile innocens elucet, tunc ipsa mala et falsa non solum non apparent sed etiam placent. Inde sciri potest quod nemo in caelum admitti possit nisi aliquid innocentiae habeat; sicut Dominus dixit,
Sinite infantes venire ad Me, et non prohibete eis, talium est regnum Dei. Amen dico vobis, quisquis non acceperit regnum Dei ut infans, non ingredietur in illud. Suscipiens igitur illos in ulnas, posuit manus super illos, et benedixit illis, Marc. x 14-16

165. Quod ‘nuditas quam non erubescunt’ significet innocentiam,
constat manifeste a sequentibus quando integritas et innocentia recessit, quod tunc erubuerint nuditatem et ea apparuerit ut probrum, quare se occultabant. Ex iis quoque quae repraesentantur in mundo spirituum, etiam constat quod nuditas quam non erubescunt, significet innocentiam; spiritus enim dum se exculpare et praebere insontes volunt, se sistunt nudos, innocentiam testaturi. Imprimis ab iis qui innocentes sunt in caelo, qui apparent ut infantes nudi et secundum innocentiae speciem cincti serteis: at quibus non tantum innocentiae, ii apparent induti vestibus decoris et lucentibus, ita ut sericum adamantinum dicas, sicut angeli quandoque visi sunt prophetis.

166. HAEC sunt quae continet Verbum in hoc capite, sed pauca sunt quae exposita; et quia de caelesti homine agitur, qui hodie vix alicui notus, pauca haec non possunt non aliquibus obscura apparere.

167. Sed si quis nosset quantum arcanorum continetur in unoquovis versiculo, obstupesceret; tantum arcanorum continetur ut nusquam edici possit; hoc minime elucet ex littera: ut breviter tradatur; sicut sunt verba litterae, repraesentantur ad vivum in mundo spirituum ordine pulchro, nam mundus spirituum est repraesentativus: et quicquid repraesentatur ad vivum, hoc percipitur in altero caelo a spiritibus angelicis quoad minutiora quae in repraesentatis: quae a spiritibus angelicis, haec in tertio caelo ab angelis copiose et plene ideis angelicis, inexpressibilibus, et quidem secundum Beneplacitum Domini, omni varietate, quae indefinita. Tale est Verbum Domini.

168. De Resuscitatione hominis a mortuis, et introitu ejus in vitam aeternam

QUIA in serie licet tradere quomodo homo a vita corporis intrat in vitam aeternitatis, ut dictum, ut sciretur quomodo exsuscitatur homo, non auditum, sed per vivam experientiam ostensum est.

169. {1} In statum insensibilitatis {2} quoad corporeos sensus perductus sum, ita paene in statum morientium, manente tamen interiore vita integra cum cogitatione, ut perciperem et memoria retinerem ea quae contingunt iis qui mortui sunt et resuscitantur, cum vitae conveniente respiratione, dein cum respiratione tacita.

@ 1 This paragraph and several of the following will be found repeated more or less closely in H.H. 449 seq.$

@ 2 quod I.$

170. Angeli caelestes aderant qui occupabant cordis provinciam, sic ut quoad cor viderer iis unitus, ita tandem ut vix aliquid meum mihi relictum sit praeter cogitationem et inde perceptionem; et hoc per aliquot horas.

171. A communicatione cum spiritibus in mundo spirituum sic removebar; qui autumabant quod e vita corporis discesserim.

172. Praeter angelos caelestes qui occupabant cordis provinciam, etiam bini angeli assidebant capiti; et perceptum, quod ita fiat unicuique.

173. Angeli qui assidebant capiti, tacitissimi erant, modo communicantes sua cogitata cum facie; sic ut perciperem quod mihi quasi inducta sit alia facies, et quidem bina, quia bini erant. Angeli, cum percipiunt quod eorum facies recipiantur, tunc noscunt quod homo mortuus sit.

174. Postquam agnoverunt suas facies, inducebant quasdam mutationes circa oris provinciam, et sic communicabant sua cogitata; nam per oris provinciam loqui, hoc commune est caelestibus: loquelam eorum cogitativam datum erat percipere.

175. {1} Sentitus odor aromaticus sicut cadaveris conditi; nam cum angeli caelestes adsunt; tunc cadaverosum sentitur ut aromaticum, quem cum sentiunt mali spiritus, non possunt approximare.

@ 1 Sensus has been suggested for the unusual form sentitus, but the latter is from sentisco, the inceptive form of sentio, and implies a beginning of sensation. This is especially clear in. n. 176.$

176. Interea, quoad provinciam cordis satis arcte unitus tenebar caelestibus, quod perceptum et pulsu quoque {1} sentitum est.

@ 1 Sensus has been suggested for the unusual form sentitus, but the latter is from sentisco, the inceptive form of sentio, and implies a beginning of sensation. This is especially clear in. n. 176.$

177. Mihi insinuatum quod cogitata quae homo in puncto mortis habet, quae pia et sancta sunt, detineantur ab angelis: insinuatum etiam, quod qui moriuntur, ut plurimum cogitent de vita aeterna, raro de salute et felicitate; quare angeli tenent eos in cogitatione de vita aeterna.

178. In hac cogitatione tenentur satis diu ab angelis caelestibus antequam recedunt et relinquuntur angelis spiritualibus, quibus dein associantur: interea non sciunt aliter ac si vivant in corpore, sed obscure.

179. Vitales substantiae, ut primum frigescunt corporea interiora, separantur ab homine, ubicumque sunt, si vel inclusae forent mille labyrintheis nexibus; nam talis est efficacia Misericordiae Domini, quae mihi prius percepta, sicut {1} attractio viva et valida, sic ut nihil vitale remanere possit.

@ 1 Attracto I.$

180. Angeli caelestes qui capiti assidebant, postquam essem quasi resuscitatus, per aliquod tempus apud me fuerunt, nec locuti nisi tacite, id percipiens ex loquela eorum cogitativa quod nihili facerent omnes fallacias et falsitates, eas quidem non ut ludibria ridentes sed tanquam nihili curantes. Loquela eorum est cogitativa absque sonoro, qua etiam incipiunt loqui cum animabus apud quos primum sunt.

181. Adhuc homo, ita a caelestibus resuscitatus, in vita obscura est; cum tempus adest quod angelis spiritualibus tradendus, tunc post moram recedunt caelestes cum spirituales accesserint; et ostensum quomodo hi operantur ut lucis usuram accipiat, de qua videatur continuatio in capitis nunc sequentis praemissis.

182. GENESEOS
CAPUT TERTIUM
Continuatio de resuscitati introitu in vitam aeternam

CUM angeli caelestes apud resuscitatum sunt, non relinquunt eum, nam unumquemvis amant; sed cum talis est anima ut in caelestium consortio non amplius esse possit, tunc illa ab iis discedere avet; quod cum fit, veniunt angeli spirituales, qui dant ei lucis usuram, nam prius nihil vidit sed solum cogitavit.

183. Ostensum quomodo hi angeli operantur: videbantur quasi evolvere tunicam oculi sinistri versus septum nasi, ut aperiretur oculus et concederetur lucis usura: homo non aliter percipit quam quod ita fiat, sed est apparentia.

184. Cum evolvisse visum membranulam, apparet quoddam lucidum sed obscurum, quasi dum homo in prima vigilia per palpebras spectat; et est in statu tranquillo, adhuc custoditus a caelestibus: tum apparet umbrosum quoddam coloris caelestis cum stellula; sed perceptum, quod hoc fiat cum varietate.
185. Postea a facie apparet evolvi quoddam molliter, et inducitur ei perceptio; cavent tunc angeli summa opera ne quae idea ab eo veniat nisi mollior seu amoris: eique datur nosse quod spiritus.

186. Tunc orditur vitam; quae primum est felix et laeta, videtur namque sibi in vitam aeternam venisse; quod repraesentatur per lumen candidum pulchre flavescens, quo significatur ejus vita prima, nempe quod caelestis cum spirituali.

187. Quod exciperetur dein in societatem spirituum bonorum, repraesentatum est per juvenem insidentem equo, dirigentem eum versus infernum, sed non potest equus movere passum: sicut juvenis repraesentatur, quia ut primum in vitam aeternam venit, est inter angelos, ita sibi quasi in flore juventutis visus.

188. Vita sequens repraesentata, quod descenderet ex equo et iret pedibus, quia equum e loco movere non potest; et ei insinuatur quod cognitionibus veri et boni instrueretur.

189. Postea visae semitae obliquae sursum lente, significantes quod per cognitiones veri et boni perque agnitionem sui sensim duceretur versus caelum; nam absque agnitione sui et cognitionibus veri et boni nemo illuc duci potest. Continuatio videatur in fine hujus capitis.

CAPUT III
1. Et serpens fuit astutus prae omni fera agri, quam fecit JEHOVAH DEUS; et dixit ad mulierem, Etiamne dixit DEUS, Non comedetis de omni arbore horti?
2. Et dixit mulier ad serpentem, De fructu arboris horti comedemus.
3. Et de fructu arboris, quae in medio horti, dixit DEUS, Non comedetis de illo, nec tangetis illum, ne inde moriamini.
4. Et dixit serpens ad mulierem, Non moriendo morimini.
5. Quia novit DEUS, quod in die quo editis de eo, et aperiantur oculi vestri, et sitis sicut DEUS, scientes bonum et malam.
6. Et vidit mulier, quod bona arbor ad esum, et quod appetibilis ea oculis, et desiderabilis arbor ad dandum intelligentiam, et sumpsit ex fructu ejus, et edit; et dedit etiam viro suo secum, et comedit.
7. Et aperti sunt oculi amborum, et cognoverunt quod nudi ii, et consuerunt folium ficus, et fecerunt sibi cingula.
8. Et audiverunt vocem JEHOVAE DEUS,sibi euntem in horto, ad auram diei; et occultavit se homo, et uxor ejus, a facie JEHOVAE DEI, in medio arboris horti.

9. Et clamavit JEHOVAH DEUS ad hominem, et dixit ei, Ubi tu? 10. Et dixit, Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus
ego, et occultavi me.
11. Et dixit, Quis indicavit tibi, quod nudus tu? annon de arbore, de qua praecepi tibi ut non edas de ea, edisti?
12. Et dixit homo, Mulier, quam dedisti mecum, ea dedit mihi de arbore, et comedi.
13. Et dixit JEHOVAH DEUS mulieri, Quare hoc fecisti? Et dixit mulier, Serpens decepit me, et edi.

190. CONTENTA
AGITUR: de Tertio Statu Ecclesiae Antiquissimae, quae proprium affectabat, usque ut amaret.

191. Quia tunc incipiebant nihil credere quod non sensibus caperent, ex amore sui seu proprio, sensuale repraesentatur per ‘serpentem’; amor sui seu proprius per ‘mulierem,’ et rationale per ‘virum.’

192. Inde serpens seu sensuale persuasit mulieri ut scrutaretur illa quae sunt fidei in Dominum, num ita se haberent, quod significatur per ‘edere ex arbore scientiae’; et quod rationale hominis consenserit, per ‘virum quod comederit,’ vers. 1-6.

193. Sed perceperunt quod in malo essent; ex quo perceptionis residuo, quod significatur per quod ‘aperti sint oculi’ et quod ‘audiverint vocem Jehovae,’ vers. 7, 8; et ex folio ficus quo fecerunt sibi cingula, vers. 7; tum ex pudore seu occultatione in medio arboris horti, vers. 8, 9; ut et ex agnitione et confessione, vers. 10-13, patet quod apud eos bonitas naturalis manserit.

194. SENSUS INTERNUS

Vers. I. Et serpens fuit astutus prae omni fera agri, quam fecit Jehovah Deus; et dixit ad mulierem, Etiamne dixit Deus, Non comedetis de omni arbore horti? Per ‘serpentem’ intelligitur hic sensuale hominis cui fiditur: per ‘feram agri’ hic, ut prius, omnis affectio externi hominis; per ‘mulierem’ proprium: quod ‘serpens dixerit, Etiamne dixit Deus, Non comedetis de omni arbore’ significat quod dubitaverint primum. Agitur de tertia posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quae incepit non credere revelatis nisi viderent et sentirent quod ita se haberent; status primus eorum describitur in hoc et in mox sequente versu, quod esset dubitativus.

195. Antiquissimi non compararunt omnia quae erant in homine, bestiis et avibus, sed vocarunt; talis erat loquela eorum; talis etiam permansit in Antiqua Ecclesia post diluvium, et similis conservata apud Prophetas: sensualia hominis vocabant ‘serpentes’; quia, sicut serpentes proximi sunt terrae, etiam sensualia proxima corpori; inde ratiocinia ex sensualibus de mysteriis fidei vocabant ‘venena serpentis’; et ipsos ratiocinatores ‘serpentes’; qui quia ex sensualibus, seu visibilibus, ut sunt terrestria, corporea, mundana et naturalia, multum ratiocinantur, dictum, quod ‘serpens fuit astutus prae omni fera agri.’ Apud Davidem similiter,
Exacuunt linguam suam, sicut serpens, venenum aspidis sub labiis eorum, Ps. cxl 4-6 [A.V. 3-5]; ubi de iis qui per ratiocinia seducunt hominem, agitur: apud eundem,
Aberrant ab utero loquentes mendacium; venenum iis instar veneni serpentis; sicut aspis venenata surda obturat aurem suam, ut non audiat vocem mussitantium, {1} sociantis sodalitia sapientis, Ps. lviii 4-6 [A.V. 3-5];
ratiocinia hic vocantur ‘venenum serpentis,’ quae sunt talia ut ne quidem audiant quod sapiens, seu vocem sapientis; inde formula apud antiquos quod ‘serpens obturet aurem:’ apud Amosum,
Sicut quis veniat in domum, nitaturque manu sua super parietem, et mordeat eum serpens; nonne tenebrae dies Jehovae, et non lux, et caligo, et non splendor ei? v 19, 20;
‘manus super parietem’ pro potentia propria et fiducia sensualium, inde occaecatio quae describitur: apud Jeremiam,
Vox Aegypti quasi serpens ibit, quia in robore ibunt, et cum securibus venient ei, tanquam caesores lignorum: excidant silvam ejus, dictum Jehovae, quia non investigabitur, nam multiplicati sunt prae locusta, et nullus eis numerus; pudefacta est filia Aegypti, dabitur in manum populi septentrionis, xlvi 20, 22-24;
‘Aegyptus’ pro ratiocinatione de Divinis ex sensualibus et scientificis; ratiocinia vocantur ‘vox serpentis,’ et occaecatio inde significatur per ‘populum septentrionis:’ apud Hiobum,
Venenum aspidum suget, occidet eum lingua viperae; non videbit rivos, flumina fluviorum mellis et butyri, xx 16, 17;
‘fluvii mellis et butyri’ sunt spiritualia et caelestia, quae non visuri ratiocinatores; ratiocinia vocantur ‘venenum aspidum, et lingua viperae.’ Plura de serpente videas infra ad vers. 14

@ 1 In A.R. 462 this is rendered incantatoris incantationum. The Hebrew seems to allow of both renderings.$

196. Antiquitus dicti serpentes qui fiderunt sensualibus plus quam revelatis; hodie adhuc pejus, sunt enim non solum qui nihil credunt nisi videant et sentiant, sed etiam qui se confirmant per scientifica antiquissimis ignota, ac ita se multo magis occaecant: ut sciatur quomodo ii qui ex sensualibus, scientificis et philosophicis concludunt de caelestibus, se occaecant ut dein nihil prorsus videant et audiant sintque non solum serpentes surdi, sed etiam serpentes volantes, qui multo perniciosiores, de quibus etiam in Verbo; sit in exemplum quid credant de spiritu: [2] qui sensualis est seu sensibus modo credit, is negat dari spiritum, quia eum non videt, dicens nihil esse ‘quia non sentio; quod video et tango, hoc scio quod sit.’ Qui scientificus est seu ex scientiis concludit, is dicit, ‘Quid spiritus, nisi forte halitus vel calor vel aliud quidpiam quod scientiae ejus est, quo extincto evanescit? annon animalia quoque habent corpus, sensus, analogon rationis? et illa dicunt moritura, et hominis spiritum victurum: ita negant dari spiritum. Philosophi, qui ceteris acutiores volunt esse, de spiritu per terminos loquuntur quos ipsi non sciunt, quia de iis litigant; contendentes non applicabilem esse unicam vocem quae aliquid ex materiali, organico aut extenso trahit; ita subducunt eum suis ideis, sic ut iis evanescat fiatque nihil. [3] Saniores autem usque dicant esse cogitationem; sed cum de cogitatione ratiocinantur, tandem, quia separant illam a substantiali, concludant, quod evanitura sit cum corpus exspirat. Ita omnes qui ex sensualibus, scientificis et philosophicis ratiocinantur, negant quod sit spiritus, et cum negant quod sit, nihil usquam credunt, quid de spiritu et de spiritualibus dicitur. At vero, si interrogantur simplices corde, dicunt ii quod sciant dari, quia Dominus dixit se victuros post mortem; ii non exstinguunt suum rationale sed vivere faciunt per Verbum Domini.

197. Per ‘serpentem’ apud antiquissimos qui fuerant caelestes homines, significabatur circumspectio; ita similiter sensuale per quod se circumspicerent ne a malis nocerentur; quod constat ex Domini verbis ad discipulos,
Ecce Ego mitto vos sicut oves in medium luporum; estote ergo prudentes sicut serpentes, et simplices sicut columbae, Matth. x 16;.
tum etiam per ‘serpentem aeneum’ qui erectus in deserto, per quem significatum Sensuale Domini, Qui solus Caelestis Homo, et solus circumspicit et providet omnibus; quare qui intuiti sunt Ipsum, servati sunt.

198. Vers. 2, 3. Et dixit mulier ad serpentem, De fructu arboris horti comedemus; Et de fructu arboris, quae in medio horti, dixit Deus, Non comedetis de illo, nec tangetis illum, ne inde moriamini. ‘Fructus arboris horti’ est bonum et veram revelatum iis ab Antiquissima Ecclesia; ‘fructus arboris, quae in medio horti, de quo non comederent’ est bonum et verum fidei, quod non discerent ex semet; ‘non tangere illum’ est quod nec cogitarent de bono et vero fidei ex semet seu ex sensuali et scientifico; quod ‘inde morerentur’ est quod sic periret fides seu omnis sapientia et intelligentia.

199. Quod ‘fructus arboris, ex quo non comederent’ significet bonum et verum fidei iis revelatum ab Antiquissima Ecclesia, seu quod cognitiones fidei, constare potest ex eo quod ‘fructus arboris horti’ dicatur ex quo comederent, non ut prius {1} (ubi de caelesti homine seu Antiquissima Ecclesia actum, cap. ii vers. 16) ‘ex arbore horti’: arbor horti, ut ibi dictum, significat perceptionem quae est boni et veri; quod bonum et verum quia inde, hic vocatur ‘fructus’; sicut etiam fructus multoties significatur in Verbo.

@ 1 Parentheses inserted, not in I.$

200. Quod arbor scientiae hic dicatur in medio horti, prius autem cap. ii vers. 9, arbor vitarum dicitur in medio horti, non ita arbor scientiae, est causa quod ‘medium horti’ significet intimum et quod caelestis hominis seu Antiquissimae Ecclesiae intimum fuerit arbor vitarum, quae est amor et inde fides; hujus autem homini’ qui vocari potest homo caelestis spiritualis, seu hujus posteritatis medium horti seu intimum erat fides. Amplius describi nequit, qui: ignotissimum hodie est quales fuerunt illi qui antiquissimo illo tempore vixerunt; alia prorsus indoles iis fuit quam usquam apud aliquem hodie datur: quae indoles, ut solum idea ejus capiatur, fuit talis ut ex bono nossent verum, seu ex amore quid fidei; at cum generatio illa exspiravit, successit alia quae prorsus diversa indole erat ab iis; quae nempe non ex bono verum, seu ex amore quae fidei essent, nosset sed quae ex vero sciret bonum, seu ex illis quae sunt cognitionum fidei sciret quae sunt amoris, et apud plerosque vix aliud quam quod scirent. Talis mutatio facta est post diluvium, ne periret mundus.

201. Cum itaque talis indoles qualis fuit antiquissimorum ante diluvium, non hodie existit et invenitur, non facile ad captum exponi potest quid verba in genuino sensu involvunt; notissima sunt in caelo nam angeli et spiritus angelici qui dicuntur caelestes, tali indole sunt: quali fuerunt antiquissimi regenerati ante diluvium; at angeli e spiritus angelici qui dicuntur spirituales, tali indole sunt quali post diluvium qui regenerati; illi et hi cum varietate, quae indefinita.

202. Antiquissima Ecclesia, quae caelestis homo, talis erat ut non solum ‘non comederet de arbore scientiae,’ hoc est, disceret e sensualibus et scientificis quid fidei, sed ne quidem licebat eis ‘tangere istam arborem,’ hoc est, cogitare ex sensualibus et scientificis aliqui quod esset fidei, ne a vita caelesti in vitam spiritualem, et sic porro, delaberentur. Talis quoque est vita angelorum caelestium; qui eorum intimus caelestes sunt, ne quidem admittunt ut nominetur fides aut quicquid aliquid a spirituali trahit; sique nominatur ab aliis, pro fide percipiunt amorem cum differentia iis solum cognita; ita quicquid est fidei, derivant ab amore et charitate; minus adhuc audire sustinent aliquid rationale et minime aliquid scientificum de fide; nam perceptionem habent a Domino per amorem quid bonum et verum; ex perceptione norunt ilico an ita sit vel non ita sit; quare cum de fide dicitur quid, non aliud respondent quam quod ita sit vel non ita sit, quia a Domino percipiunt: hoc est quod significant verba Domini apud Matthaeum,
Erit sermo vester, Etiam etiam, Non non; quod ultra haec est, ex malo est, v 37;
hoc nunc est quod ne quidem tangere eis licuerit fructum arboris scientiae; nam si tangerent, in malo essent, seu inde morerentur. Praeterea, angeli caelestes inter se loquuntur sicut alii de variis, sed loquela caelesti, formata et derivata ex amore, quae ineffabilior est quam loquela angelorum spiritualium.

203. Angeli spirituales autem loquuntur de fide, etiam confirmant illa quae sunt fidei, per intellectualia, rationalia, et scientifica; sed nusquam ex his de fide concludunt; qui concludunt, sunt in malo; nam etiam illi perceptionem habent omnium quae sunt fidei, a Domino, sed non talem perceptionem qualem angeli caelestes. Perceptio angelorum spiritualium est quoddam conscientiae quae a Domino vivificata, et apparet sicut perceptio caelestis sed non est caelestis, modo perceptio spiritualis.

204. Vers. 4, 5. Et dixit serpens ad mulierem, Non moriendo morimini. Quia novit Deus, quod in die quo editis de eo, et aperiantur oculi vestri, et sitis sicut Deus, scientes bonum et malum. ‘Si ederent ex fructu arboris quod aperirentur oculi’ significat si ex sensuali et scientifico, hoc est, a semet scrutarentur illa quae sunt fidei, quod manifeste viderent res se non ita habere: quod ‘essent sicut Deus, scientes bonum et malum’ significat si ita ex semet, quod forent sicut Deus ac semet ipsos ducere possent.

205. Unusquisque versiculus continet peculiarem statum aut status mutationem in Ecclesia; primi versus, quod perceperint adhuc illicitum esse tametsi inclinabant: hi versus, quod inceperint dubitare annon liceret eis, quia sic viderent num vera essent quae audiverunt ab antiquis, et sic aperirentur oculi; tandem, quia apud eos regnare coepit amor sui, quod potuissent semet ducere et sic similes esse Domino. Amor sui id secum habet, quod non duci velint a Domino sed a semet, et cum a semet, quod consulant de credendis sensualia et scientifica.

206. Quinam magis se apertos habere oculos, et sicut Deus scire quid bonum et malum, credunt, quam qui se amant et simul ex mundo docti sunt? sed quis est caecior? Si consulantur modo, videbitur quod nec sciant, minus credant, quod detur spiritus: quid vita spiritualis et caelestis, prorsus ignorant: vitam aeternam nec agnoscunt, nam se credunt sicut bruta morituros: Dominum prorsus non agnoscunt, sed modo semet et naturam colunt: qui caute loqui volunt, dicunt Ens quoddam supremum, quod nesciunt quid sit, regere omnia. [2] Haec sunt eorum principia, quae confirmant multis per sensualia et scientifica apud semet; si ausi essent, etiam facerent coram universo. Tales, quamvis se pro diis seu sapientissimis agnosci volunt, si quaererentur num scirent quid non proprium, respondebunt quod sit non ens, si privarentur proprio quod nihil essent: si quaererentur quid a Domino vivere, cogitant esse phantasias: si interrogarentur num sciant quid conscientia, dicerent esse nihil aliud quam quoddam imaginarium, quod inservire possit pro vulgo ut teneatur in vinculo: si interrogarentur num scirent quid perceptio, nihil aliud facerent quam irriderent, et vocarent enthusiasticum quid. Talis est sapientia eorum; tales apertos oculos habent, et tales dii sunt: ex talibus principiis, quae clariora die putant esse, incohant, et procedunt, et sic ratiocinantur de mysteriis fidei. Quid inde nisi abyssus caliginum? Hi sunt serpentes prae aliis, qui seducunt mundum. Sed talis nondum fuit haec posteritas Ecclesiae Antiquissimae; at de qua agitur a vers. 14-19 hujus capitis, talis facta est.

207. Vers. 6. Et vidit mulier, quod bona arbor ad esum, et quod appetibilis ea oculis, et desiderabilis arbor ad dandum intelligentiam, et sumpsit ex fructu ejus, et edit; et dedit etiam vero suo secum, et comedit. ‘Bona ad esum’ significat cupiditatem: ‘appetibilis oculis’ phantasiam: ‘desiderabilis ad dandum intelligentiam’ voluptatem: haec sunt proprii seu mulieris: per ‘virum, quod comederit’ significatur rationale quod ‘consenserit, n. 265.

208. Haec fuit quarta posteritas Ecclesiae Antiquissimae, quae se passa est seduci ab amore proprio; et non credere voluit revelatis nisi illa confirmata videret ex sensualibus et scientificis.

209. Voces quae hic adhibentur, sicut quod arbor bona ad esum, appetibilis oculis, desiderabilis ad dandum intelligentiam, sunt tales quae applicabiles fuerunt indoli eorum qui antiquissimo illo tempore vixerunt; spectant in specie voluntatem, nam a voluntate scaturiebant mala eorum; ubi in Verbo agitur de postdiluvianis, tales voces adhibentur quae non spectant ita voluntatem sed intellectum; nam antiquissimi a bono habebant verum, sed hi seu postdiluviani a vero bonum.

210. Ut sciatur quid proprium: est proprium hominis omne malum et falsum, scaturiens ex amore sui et mundi; et quod non Domino aut Verbo sed sibimet credant; putentque quod non capiunt sensualiter et scientifice, hoc nihil esse: inde fiunt non nisi quam malum et falsum; et sic perverse spectant omnia; quae mala sunt, vident ut bona, quae bona ut mala; quae falsa ut vera, et quae vera ut falsa: quae sunt, putant esse nihil, et quae nihil sunt, putant esse omne: odium vocant amorem, caliginem lucem, mortem vitam, ac vicissim: in Verbo vocantur tales ‘claudi et caeci.’ Hoc nunc est proprium hominis, quod in se est infernale et damnatum.

211. Vers. 7. Et aperti sunt oculi amborum, et cognoverunt quod nudi ii. ‘Quod aperti sint oculi’ significat quod ex dictamine interiore cognoverint et agnoverint quod ‘nudi,’ hoc est, quod non amplius in innocentia ut prius, sed in malo.

212. Quod per ‘apertum fieri oculis’ {x}significetur dictamen ab interiore, constat a similibus in Verbo, sicut ab iis quae Bileamus de se loquitur; qui quia visiones habuit, vocat se {1}
virum aperti oculis,’ Num. xxiv 3, 4; et ex Jonathane cum libavit de favo mellis, et ei ab interiore dictatum quod malum, dicitur quod ‘viderint oculi ejus,’ ita ut illuminati ut videret quod non novit, 1 Sam. xiv 27, 29. Praeterea ‘oculi’ multoties in Verbo accipiuntur. pro intellectu, ita pro interiore dictamine etiam inde; ut apud Davidem,
Illumina oculos meos, ne forte dormiam mortem, Ps. xiii 4 [A.V.3];
pro intellectum: apud Ezechielem,
Quibus oculi ad videndum et non vident, xii 2;
pro qui non intelligere volunt: apud Esaiam,
Oculis ejus obline, ne videat oculis suis, vi 10;
pro ut occaecentur ne intelligant: per Mosen ad populum,
Non dedit Jehovah vobis cor ad sciendum, et oculos ac videndum, et aures ad audiendum, Deut. xxix 3;
‘cor’ pro voluntate, ‘oculi’ pro intellectu. De Domino apud Esaiam ‘quod aperturus oculos caecos,’ xiii 7; et apud eundem,

E caligine, et e tenebris oculi caecorum videbunt, xxix 18.

@ 1 Sch., has dictum viri aperti oculos. Possibly S. wrote either virum apertis oculis or virum apertum oculis, but was misread by printer.$

213. Quod per ‘cognoscere quod nudi’ significatur quod cognoverint et agnoverint se non, ut prius, in innocentia esse sed in malo constat a versu ultimo capitis praecedentis ubi dicitur ‘Et fuerunt ambo nudi, homo et uxor ejus, et non erubuerunt;’ ubi ‘non erubescere quod nudi’ significare innocentes esse, ibi videatur. Contrarium significatur cum erubescunt, ut hic quod ‘consuerint folia ficus, seque occultaverint.’ Cum enim in nulla innocentia, tunc nuditas est probro et scandalo quia sibi conscii quod male cogitent; inde ‘nuditas’ pro probro et malo accipitur in Verbo et praedicatur de Ecclesia perversa ut apud Ezechielem,
Quod esset nuda, et denudata, et conculcata in sanguine suo, xvi 7, 22:
apud eundem,
Relinquant eam nudam et denudatam, et reveletur nuditas xxiii 29:
apud Johannem,
Consulo tibi, ut emas… vestimenta alba, ut induaris, et non manifestetur pudor nuditatis tuae, Apoc. iii 18:
deque ultimo die,
Beatus qui vigilat, et servat vestimenta sua, ut non nudus ambulet, {1} videantque pudorem ejus, Apoc. xvi 15:
in Deuteronomio,
Si vir invenerit in uxore nuditatem quamcumque, scribat ei libellum repudii, xxiv 1:
quare etiam Aharoni et filiis ejus mandatum,
Ut femoralia lini haberent, cum accederent ad altare, et administrandum, ad tegendum carnem nuditatis, ne portent iniquitatem, et moriantur, Exod. xxviii 42, 43.

@ 1 videatque I.$

214. ‘Nudi’ dicuntur quia relicti proprio; qui enim relinquuntur proprio seu sibi, nihil intelligentiae et sapientiae, seu fidei, amplius habent; ita nudati vero et bono, quare in malo.

215. Quod proprium non sit nisi malum et falsum, exinde etiam mihi constare potuit quod quicquid usquam spiritus locuti sint ex se, fuerit malum et falsum, usque adeo ut cum modo nosse daretur quod ex se, scirem ilico quod falsum; tametsi in tam forti persuasione essent, cum loquerentur, quod verum, ut nihil dubitarent: similis iis est homo qui talis. Similiter, quicumque ratiocinari coeperunt de illis quae sunt vitae spiritualis et caelestis aut quae sunt fidei, percipere datum quod dubitarent, immo negarent; nam ratiocinari de fide est dubitare et negare: et quia ex semet seu ex proprio, sunt merae falsitates, in quas cadunt, proinde in abyssum caliginum, hoc est, falsitatum; in qua abysso cum sunt, tunc munus scrupulus praevalet mille veritatibus, qui est sicut pulvisculus qui adpositus pupillae oculi facit ut universum et quicquid in universo est, non videat. De iis ita Dominus apud Esaiam,

Vae sapientibus in oculis suis, et coram faciebus suis intelligentibus, v 21:
et apud eundem,
Sapientia tua, et scientia tua, ea avertit te, et dixisti in corde tuo, Ego, et nullus praeter me amplius; et veniet super te malum, cujus ignoras exortum, et cadet super te {1} aerumna, quam non poteris expiare, et veniet super te repente vastatio, quam non scis, xlvii 10, 11:
apud Jeremiam,
Stupidus factus omnis homo a scientia, pudefactus omnis conflator a sculptili; nam mendacium fusile ejus, nec spiritus in eis, li 17;
‘sculptile’ pro falso quod proprii; ‘fusile’ pro malo quod proprii.

@ 1 Sch. calamitas.$

216. Et consuerunt folium ficus, et fecerunt sibi cingula. ‘Consuere folium’ est excusare: ‘ficus’ est bonum naturale: ‘facere sibi cingula’ est pudore affici: ita locuti sunt antiquissimi, et descripserunt hanc posteritatem Ecclesiae, quod nempe bonum naturale eis fuerit loco innocentiae quae prius, per quod occultatum erat malum eorum; et quia in bono naturali, quod pudore affecti sint.

217. Quod ‘vitis’ in Verbo significet bonum spirituale, et ‘ficus’ bonum naturale, hodie prorsus ignoratur, quia sensus internus Verbi periit; cum tamen ubicumque occurrunt, tale significant aut involvunt: etiam quae Dominus locutus de vinea in parabolis, tum de ficu: quodque apud Matthaeum,
Jesus videns ficum unam in via, venit ad eam, sed nihil invenit in ea, nisi folia tantum, ideo dixit ei, Ne posthac fructus ex te nascatur in aeternum; unde arefacta est ex tempore ficus, xxi 19;
per quae intellectum, quod nihil bonum ne quidem naturale inventum in terra: per ‘vitem et ficum’ simile intelligitur apud Jeremiam,
Pudefacti sunt, quod abominationem fecerint, etiam pudendo non pudore affecti sunt, et erubescere nescierunt;… ideo colligendo colligam eos, dictum Jehovae, non uvae in vite, non ficus in ficu, et folium decidit, viii 12, 13;
quo significatur quod omne bonum tam spirituale quam naturale perierit, quia tales ut ne quidem pudore affici potuerint; sicut hodie qui in malo, tantum non pudefiunt, ut se jactent de malo: apud Hosheam,
Sicut uvas in deserto inveni Israelem; sicut primitivum in ficu in initio vidi patres vestros, ix 10:
et apud Joelem,
Ne timeatis bestiae agrorum meorum,… quia arbor fere fructum suum, ficus et vitis dabit vim {x}suam, ii 22;
‘vitis’ pro bono spirituali, ‘ficus’ pro bono naturali.

218. Vers. 8. Et audiverunt vocem Jehovae Dei, sibi euntem in horto, ad auram diei, et occultavit se homo, et uxor ejus, a facie Jehovae Dei, in medio arboris horti. Per ‘vocem Jehovae Dei sibi euntem in horto’ intelligitur dictamen quod metuebant; dictamen est residuum perceptionis quod habebant: per ‘auram {1} (seu spiritum) diei significatur tempus cum adhuc Ecclesia residuum haberet de perceptione: per ‘occultare se a facie Jehovae Dei’ est timere dictamen sicut solent qui conscii mali: per ‘medium arboris horti, in quo es occultabant’ significatur bonum naturale; ‘medium’ dicitur, quod intimum; ‘arbor’ est perceptio ut dictum prius; sed quia parum perceptionis, in singulari dicitur ‘arbor,’ sicut una residua.

@ 1 Parentheses inserted, not in I.$

219. Quod per ‘vocem Jehovae Dei sibi euntem in horto’ intelligatur dictamen quod metuebant, constare potest a significatione ‘vocis in Verbo, ubi ‘vox Jehovae’ accipitur pro Ipso Verbo, pro doctrina fidei, pro conscientia, seu interna animadvertentia, etiam pro omni redargutione inde; quare etiam fulmina vocantur ‘voces Jehovae, ut apud Johannem,
Angelus clamavit tunc voce magna, sicut leo rugit, cumque clamavit, locuta sunt septem tonitrua voces suas, Apoc. x 3, 4;
pro quod tunc vox externa et interna; apud eundem,
In diebus vocis septimi angeli,… {x}consummandum es mysterium Dei, Apoc. x 7,
similiter: apud Davidem,

Cantate Deo,…psallite Domino,…equitanti super caelis caelorum antiquitatis; ecce dabit in voce Sua, vocem roboris, Ps. lxviii 33, 34 [A.V. 32, 33];
‘caeli caelorum antiquitatis’ pro sapientia Antiquissimae Ecclesiae; ‘vox’ pro revelatione, tum pro dictamine interno: apud eundem,
Vox Jehovae super aquis,…vox Jehovae in potentia; vox Jehovae in gloria; vox Jehovae confringens cedros;…vox Jehovae succidens flammas ignis; vox Jehovae trepidare facit desertum;… vox Jehovae parturire facit cervas; et denudat silvas, Ps. xxix 3-5, 7-9:
et apud Esaiam,
Audiri faciet Jehovah excellentiam vocis Suae,…nam a voce Jehovae consternabitur Asshur, xxx 30, 31.

220. Per ‘vocem sibi euntem’ intelligitur quod parum perceptionis residuum esset, quasi sola sibi et quasi non audita, quod a sequente versiculo etiam constat ubi dicitur quod clamaverit Jehovah ad hominem; sicut apud Esaiam,
Vox clamantis in deserto,…vox dixit, Clama, xi 3, 6;
‘desertum’ pro Ecclesia ubi nulla fides, ‘vox clamantis’ pro annuntiatione Adventas Domini, in genere pro omni adventus Ipsius annuntiatione, ut apud regeneratos quibus est dictamen.

221. Quod per ‘auram (seu spiritum){1} diei’ significetur tempus cum adhuc Ecclesia residuum haberet de perceptione, constare potest a significatione ‘diei et noctis.’ Antiquissimi status Ecclesiae comparabant temporibus diei et noctis; temporibus diei adhuc esset in luce, quare hic ‘spiritui seu aurae diei,’ cum aliquid residuum perceptionis haberent, ex quo noverunt quod lapsi: Dominus etiam statum fidei appellat ‘diem,’ et statum nullius fidei ‘noctem,’ ut apud Johannem,
Me oportet operari opera Ipsius, Qui misit Me, quousque dies est; venit nox, quando nemo poterit operari, ix {x}4.
Status regenerationis hominis in capite primo ideo dicti sunt ‘dies.’
@1 I has no parentheses.$

222. Quod ‘occultare se a facie Jehovae’ sit timere dictamen, sicut solent conscii mali, constat a responso eorum vers. 10 ubi haec, ‘Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus.’ ‘Facies Jehovae’ seu Domini est misericordia, pax, et omne bonum, ut constat clare a benedictione,
Lucere faciat Jehovah facies Suas ad te, et misereatur tui: elevet Jehovah facies Suas ad te, et ponat tibi pacem, Num. vi 25, 26:
et apud Davidem,
Deus misereatur nostri, et benedicat nobis; lucere faciat facies Suas nobis, Ps. lxvii 2 [A.V. 1]:
et alibi,
Multi dicentes, Quis videre nos faciet bonum? attolle super nos lucem facierum Tuarum, Jehovah, Ps. iv 7, 8 [A.V. 6, 7]:
misericordia Domini appellatur ideo angelus facierum, apud Esaiam,
Misericordias Jehovae memorare faciam,…retribuit eis

secundum misericordias Suas, et secundum multitudinem misericordiarum Suarum,…et factus iis in Salvatorem; in omni angustia eorum, {1}non angustia, et angelus facierum Ipsius salvavit eos, propter amorem Ipsius, et propter clementiam Ipsius Ipse redemit eos, lxiii 7-9.

@ 1 S. here translates the reading of Heb. text, in n. 6280 he has the Heb. marginal reading Ipsi angustia. See R.V. and the marginal note.$

223. Cum Domini facies sit misericordia, pax et omne bonum, constat quod nusquam aliquem quam ex misericordia aspiciat; quod nusquam ab aliquo faciem avertat; sed quod homo sit cum malo, qui suam faciem avertit; ut a Domino per Esaiam dictum,
Iniquitates vestrae sunt, quae separant inter vos, et inter Deum vestrum; et peccata vestra abscondere faciunt facies vobis, lix 2.
Ita quoque hic, quod ‘occultaverint se a facie Jehovae, quia nudi.’

224. Misericordia, pax, omne bonum, seu ‘facies Jehovae’ sunt quae causantur dictamen apud eos qui perceptionem habent; etiam apud eos qui conscientiam, sed cum differentia; et operantur semper misericorditer; sed recipiuntur secundum statum in quo homo. Stat hujus hominis seu hujus posteritatis Antiquissimae Ecclesiae erat bonum naturale; et qui in bono naturali, tales sunt ut se occultent ex timore et ex pudore quod nudi: qui vero in nullo bono naturali sunt, ne quidem se occultant, quia non pudefiunt; de quibus apud Jeremiam viii 12, 13; videatur prius n. 217.

225. Quod ‘medium arboris horti’ significet bonum naturale quo aliqua perceptio, quae vocatur ‘arbor,’ constare potest etiam ab horto in quo fuit caelestis homo; nam omne id vocatur hortus quod bonum et verum, cum differentia secundum hominem qui illum colit. Bonum non est bonum nisi intimum ejus sit caeleste, ex quo seu per quod a Domino, perceptio; intimum hoc vocatur ‘medium,’
etiam [alibi] in Verbo.

226. Vers. 9, 10. Et clamavit Jehovah Deus ad hominem, et dixit ei, Ubi tu? Et dixit, Vocem Tuam audivi in horto, et timui, quia nudus ego, et occultavi me. Quid ‘clamare,’ quid ‘vox in horto,’ et cur ‘timuerint quod nudi, seque occultaverint,’ prius explicatum est. Commune in Verbo est quod primum interrogetur homo ubi et quid, tametsi Dominus omnia prius novit; sed causa interrogationis est ut homo agnoscat et confiteatur.

227. Sed sciendum unde perceptio, dictamen, et conscientia; hoc quia prorsus ignotum hodie est, aliquid de eo referre licet. Verissimum est quod homo per spiritus et angelos a Domino regatur: cum spiritus mali incipiunt dominari, tunc angeli in labore sunt avertendi mala et falsa, quare existit pugna; haec pugna est quae per perceptionem, dictamen, et conscientiam sentitur: ex iis, tum a tentationibus, scire potuisset homo manifeste quod spiritus et angeli apud eum {x}sint, nisi in corporeis totus tantus esset ut nihil credat quod dicitur de spiritibus et angelis; quare tales, si centies sentirent pugnas, usque dicerent esse phantasias, et quoddam animi aegrotum, quod causatur: pugnas et inde sensum vivum millies millies et fere continue nunc intra aliquot annos sentiri mihi datum est, tum quinam essent, quales, ubinam, quando alluerunt, cum discesserunt, et cum iis locutus.

228. Quam exquisita perceptio angelorum sit num aliquid intrat quod contra verum fidei et bonum amoris, non describi potest; percipiunt millies plus quale id quod intrat et quando intrat, quam ipse homo, qui vix aliquid novit de eo: minimum cogitationis apud hominem est perceptibilius angelis quam ejus maximum; quod quidem incredibile, sed est verissimum.

229. Vers 11-13. Et dixit, Quis indicavit tibi, quod nudus tu? annon de arbore, de qua praecepi tibi ut non edas de ea, edisti? Et dixit homo, Mulier, quam dedisti mecum, ea dedit mihi de arbore, et comedi. Et dixit Jehovah Deus mulieri, Quare hoc fecisti? Et dixit mulier, Serpens decepit me, et edi. Quid haec significant, ex prius explicatis constat; nempe quod rationale hominis se passum sit decepi a proprio quod ei carum, seu ab amore sui, ut nihil crederet nisi videret et sentiret. Quisque videre potest quod Jehovah Deus non allocutus sit serpentem, et quod serpens non fuerit, nec quod allocutus sensuale, quod per serpentem significatur, sed quod alia involvant; nempe quod perceperint se deceptos esse per sensus, et quia se amaverunt, quod cupiverint cognoscere num verum esset quod audiverunt de Domino et de fide in Ipsum, et sic primum credere voluerint.

230. Hujus posteritatis malum dominans erat amor sui, non ita simul amor mundi sicut hodie; nam intra domos et familias vixerunt nec opes affectabant.

231. Malum Ecclesiae Antiquissimae non solum quae ante diluvium, sed etiam malum Ecclesiae Antiquae quae post diluvium, tum malum Ecclesiae Judaicae, ut et dein malum Ecclesiae novae seu gentium post Adventum Domini, sicut etiam malum Ecclesiae hodiernae, est ut non credant Domino aut Verbo sed sibimet et sensibus suis; inde nulla fides; et cum nulla fides, nullus amor proximi, omne falsum et malum.

232. Hodie multo pejus quam olim, cum confirmare incredulitatem sensuum possint per scientifica antiquis ignota; inde tanta caligo ut describi nusquam possit; si sciret homo quanta caligo inde, obstupesceret.

233. Per scientifica explorare mysteria fidei tam impossibile est ac camelo intrare per foramen acus; et tam impossibile ut est costae regere fibrillas purissimas pectoris et cordis; tam crassum, et multo adhuc crassius, est sensuale et scientificum respective ad spirituale et caeleste: qui solum recondita naturae, quae innumera sunt, investigare vult, vix unum detegit, et cum investigat, in falsitates cadit, ut notum est; quid si velit recondita vitae spiritualis et caelestis ubi myriades sunt pro uno quod in natura invisibili? [2] Illustrationis causa sit modo hoc exemplum: homo non potest a se aliter ac mali facere et se avertere a Domino; at homo non facit, sed mali spiritus qui apud eum; nec mali spiritus, sed ipsum malum quod sibi appropriarunt; et usque homo malum facit et se avertit, estque in culpa; et tamen non vivit nisi a Domino. Vicissim, homo a se nusquam potest bonum agere et se convertere ad Dominum, sed ab angelis; nec angeli possunt, sed solus Dominus; et usque potest homo sicut a se bonum facere et se convertere ad Dominum. Quod ita se res habeat, nusquam potest sensibus, scientia et philosophia capi; si ea consuluntur, prorsus negantur, cum tamen in se vera sunt: in omnibus ceteris similiter. [3] Ex quibus constat quod qui sensualia et scientifica consulunt credendis, non solum in dubitationem sed etiam in negationem, hoc est in caliginem, se praecipitent; et cum in caliginem, etiam in omnes cupiditates; nam cum credant falsum, etiam faciunt falsum; et cum credunt non dari spirituale et caeleste, credunt dari solum corporeum et mundanum; ita amant quicquid est sui et mundi, inde ex falso cupiditates et mala.

* * * * * * * * * * * * *
14. Et dixit JEHOVAH DEUS ad serpentem, Quia fecisti hoc, maledictus tu prae omni bestia, et prae omni fera agri; super ventre tuo ambulabis, et pulverem edes omnibus diebus vitae tuae.
15. Et inimicitiam ponam inter te, et inter mulierem; et inter semen tuum, et inter semen ejus; Ille conculcabit tibi caput, et tu laedes Illi calcaneum.
16. Et ad mulierem dixit, Multiplicando multiplicabo dolorem tuum, et conceptum tuum; in dolore paries filios, et ad virum tuum oboedientia tua, et hic dominabitur tibi.
17. Et ad hominem dixit, Quia audivisti vocem uxoris tuae, et comedisti de arbore, de qua praecepi tibi dicendo, Non edes de illa, maledicta humus propter te; in magno dolore edes de ea, omnibus diebus vitae tuae.
18. Et spinam et carduum proferet tibi, et edes herbam agri.
19. In sudore vultus tui edes panem, usque dum redis in humum, quia ex ea sumptus es; quia pulvis tu, et ad pulverem redibis.

234. CONTENTA

Describitur status Ecclesiae sequens usque ad diluvium; et quia Ecclesia se tunc prorsus perdidit, praedicitur quod Dominus venturus in mundum et salvaturus genus humanum.

235. Quia nihil amplius credere voluerunt nisi quod sensibus caperent, sensuale, quod est ‘serpens,’ sibi maledixit et infernale factum est, vers. 14.

236. Ne itaque totus homo in infernum rueret, promisit Dominus quod in mundum veniret, vers. 15.

237. Describitur amplius Ecclesia per ‘mulierem,’ quae ita amavit se seu proprium ut amplius nihil veri capere posset, tametsi eis rationale datum quod dominaretur, vers. 16.

238. Tum rationale quale fuerit, quod consenserit, et sic quoque sibi maledixerit et infernale factum, ut non amplius ratio manserit sed ratiocinatio, vers. 17.

239. (x) Describitur maledictio et vastatio; ut et natura eorum ferina, vers. 18.

240. Tum aversatio omnium quae fidei et amoris: et sic quod ab homine facti non homines, vers. 19.

241. SENSUS INTERNUS

Antiquissimi; qui caelestes, tales erant ut quicquid usquam vidissent in mundo et in terra, quidem videbant, sed cogitabant de caelestibus et Divinis quae significarent vel repraesentarent; visus eorum erat solum instrumentale quid, inde loquela eorum talis: quisque ex propria experientia scire potest quale fuerit; qui enim ad sensum vocum loquentis attente advertit, is voces quidem audit sed quasi non audit, sensum modo capit; et qui altius cogitat, ne quidem ad sensum vocum attendit sed ad universaliora sensus. Hae autem posteritates de quibus nunc agitur, non erant sicut patres eorum cum videbant mundana et terrestria; quia ea amabant, inhaerebant mente et de iis cogitabant et ex iis de caelestibus et Divinis; sic iis sensuale coepit esse principale, non ut patribus eorum, instrumentale; cumque mundanum et terrestre fit principale, tunc ex iis ratiocinantur de caelestibus, et se occaecant. Quisque quoque ex propria experientia scire potest quale sit; qui enim non ad sensum vocum loquentis attendit sed ad voces, is parum de sensu capit, minus de universali sensus, et judicat quandoque ex una voce, immo ex uno grammaticali, de omnibus iis quae quis loquitur.

242. Vers. 14. Et dixit Jehovah Deus ad serpentem, Quia fecisti hoc, maledictus tu prae omni bestia, et prae omni fera agri; super ventre tuo ambulabis, et pulverem edes omnibus diebus vitae tuae. ‘Quod Jehovah Deus dixerit ad serpentem’ significat quod perceperint sensuale suum in causa esse: ‘quod serpens maledictus prae omni bestia et fera agri’ significat quod sensuale averterit se a caelesti et converterit se ad corporeum, ac ita sibi maledixerit: ‘bestia et fera agri’ significat hic, ut prius, affectiones: quod ‘serpens super ventre ambularet’ est quod sensuale non amplius spectare posset sursum ad caelestia, sed deorsum ad corporea et terrestria: quod ‘pulverem comederet omnibus diebus vitae’ est quod sensuale ita factam ut ex alio quam ex corporeo et terrestri vivere non posset, ita infernale.

243. In antiquissimo caelesti homine sensualia corporis talia erant ut obsequerentur et servirent interno eorum homini, et praeterea illa non curabant; sed postquam amare se coeperunt, praeferebant sensualia interno homini; quare separabantur, et facta corporea, et sic damnata.

244. Quod ‘Jehovah Deus dixerit ad serpentem’ significet quod perceperint sensuale suum in causa esse, prius ostensum est; quare iis non immorandum.

245. Quod ‘dixerit ad serpentem, Maledictus tu prae omni bestia et prae omni fera agri’ significet quod sensuale averterit se a caelesti et converterit se ad corporeum, ac ita semet damnaverit seu sibi maledixerit, constare satis potest a sensu interno Verbi; Jehovah Deus seu Dominus nunquam alicui maledicit, nunquam alicui irascitur, nunquam aliquem in tentationem inducit, nullum punit, minus maledicit; sed quod diabolica turba talia faciat; a fonte misericordiae, pacis et bonitatis, talia nusquam venire possunt. At quod hic et passim in Verbo dicatur quod Jehovah Deus non solum avertat facies, irascatur, puniat, tentet, sed etiam occidat, immo maledicat, est causa ut crederent quod Dominus omnia et singula in universo regat et disponat, etiam ipsum malum, poenas, tentationes; et postquam communissimam hanc ideam acceperint, quod dein discerent quomodo regit et disponit, et quod malum poenae et malum tentationis vertat in bonum: ordo docendi et discendi in Verbo est a communissimis; quare sensus litterae communissimis talibus abundat.

246. Quod ‘bestia et fera agri’ significent affectiones, constare potest ab iis quae de bestia et fera prius dicta sunt n. 45, 46; quibus addere licet quod apud Davidem,
Pluviam benevolentiarum agitare facis Deus; hereditatem tuam [et] laborantem, Tu confirmas illam: fera tua habitabunt in ea, Ps. lxviii 10, 11 [A.V. 9, 10];
ubi etiam ‘fera” pro affectione boni, quia habitabit in hereditate Dei. Quod hic ‘bestia et fera agri’ dicatur, sicut etiam in capite ii 19, 20, sed in capite i, 24, 25, ‘bestia et fera terrae,’ causa est quia agitur de Ecclesia, seu homine regenerato; in capite primo autem de non Ecclesia seu de homine regenerando; nam ‘ager’ est vox quae applicatur Ecclesiae seu regenerato.

247. Quod ‘serpens super ventre ambularet’ sit quod sensuale non amplius posset spectare sursum ad caelestia ut prius, sed deorsum ad corporea et terrestria, constat inde quod antiquitus per ‘ventrem’ significata sint ea quae proxima terrae; per ‘pectus’ quae supra terram, et per ‘caput’ quae suprema; ita hic, quod sensuale, quod in se est infimum hominis quia se convertit: ad terrestre, quod ‘ambularet super ventre.’ Hoc quoque in Ecclesia Judaica significatum est per depressionem ventris usque ad terram, et per conspersionem pulveris super caput; apud Davidem ita,
Quare facies Tuas occultas, oblivisceris miseriae nostrae, et oppressionis nostrae; quia incurvata est ad pulverem anima nostra, et adhaeret terrae venter noster; surge auxilium{1} nobis, et redime nos propter misericordiam Tuam, Ps. xliv 25-27 [A.V. 24-26];
ubi quoque constat cum avertit homo se a facie Jehovae, quod adhaerescat pulveri et terrae ventre. Apud Jonam etiam per ventrem piscis magni in quem conjectus, significantur infera terrae; ut constat a prophetia apud eum,
E ventre inferni clamavi, audivisti vocem meam, Jon. ii 3;
ubi ‘infernum’ pro terra infera.
@1 A.R. 281 has surge in auxilium. $

248. Quare cum spectaret homo caelestia, dicebatur quod erectus iret, et quod spectaret sursum, vel antrorsum, quod idem; at cum spectaret corporea et terrestria, quod incurvatus esset ad terram et spectaret deorsum vel retrorsum; ut in Levitico,
Ego Jehovah Deus vester, Qui eduxi vos e terra Aegypti, ne essetis iis servi; et fregi vincula jugi vestri, et ire feci vos erecte, xxvi 13:
apud Micham,
Non extrahetis inde colla vestra, et non ibitis erecte, ii 3:
apud Jeremiam,

Peccatum peccavit Hierosolyma,…propterea vilipenderunt eam, quia viderunt nuditatem ejus, etiam ipsa ingemuit, et conversa est retrorsum….Ex alto misit ignem in ossa mea,…et redire me fecit retrorsum, dedit me desolatam, Thren. i 8, 13:
apud Esaiam,
Jehovah Redemptor tuus, convertens sapientes retrorsum, et scientiam eorum infatuat, xliv 24, 25.

249. Quod per ‘pulverem comedere omnibus diebus vitae’ significatur quod sensuale ita factum, ut ex alio quam ex corporeo et terrestri vivere non posset, ita infernale, constat quoque es significatione pulveris in Verbo, ut apud Micham,
Pasce populum Tuum…juxta dies aeternitatis,…videbunt gentes et erubescent ab omni potentia sua,…lambent pulverem sicut serpens, et sicut serpentes terrae commovebuntur e clausuris suis, vii 14, 16, 17;
‘dies aeternitatis’ pro Antiquissima Ecclesia, ‘gentes’ pro iis qui fidunt proprio, de quibus praedicatur ‘lambere pulverem sicut serpens’: apud Davidem,
Coram Deo incurvabunt se barbari, et hostes illius pulverem lambent, Ps. lxxii 9;
‘barbari et hostes’ pro iis qui solum terrestria et mundana spectant: apud Esaiam,
Serpentes, pulvis panis, lxv 25:
quia ‘pulvis’ significabat eos qui non {x}spiritualia et caelestia sed corporea et terrestria spectarent, a Domino mandatum discipulis ut
Si urbs aut domus non digna esset, excuterent pulverem pedum suorum, Matth. x 14.
Quod ‘pulvis’ significet damnatum et infernale, videantur plura ad vers. 19.

250. Vers. 15. Et inimicitiam ponam inter te, et inter mulierem; et inter semen tuum, et inter semen ejus; Ille conculcabit tibi caput, et tu laedes Illi calcaneum. Neminem hodie latet quod haec sit prima prophetia de Adventu Domini in mundum; ex ipsis verbis etiam clare constat; inde et ex Prophetis sciunt etiam Judaei quod venturus Messias. Sed nondum quisquam novit quid per serpentem, per mulierem, per semen serpentis, per semen mulieris, per caput serpentis quod Ille conculcabit, et per calcaneum quod serpens laesurus, in specie intelligatur, quare haec exponenda. Per ‘serpentem’ hic intelligitur in genere omne malum, in specie amor sui: per ‘mulierem’ intelligitur Ecclesia: per ‘semen serpentis’ omnis infidelitas: per ‘semen mulieris’ fides in Dominum: per ‘Ille’ Ipse Dominus: per ‘caput serpentis’ dominium mali in genere, et amoris sui in specie: per ‘proculcare’ depressio ut ambulet super ventre et edat pulverem: per ‘calcaneum’ infimum naturale ut corporeum, quod laesurus serpens.

251. Quod per ‘serpentem’ intelligatur omne malum in genere, et amor sui in specie, est quia omne malum ex sensuali, tum ex scientifico, quae primum per ‘serpentem’ significata sunt, ortum est; quare nunc ipsum malum quodcumque, et in specie amor sui, seu odium contra proximum et Dominum, quod idem est cum amore sua. Hoc malum seu odium, quia multiplex est et plura ejus genera et plures adhuc species, in Verbo distinguitur per serpentum genera, ut per angues, regulos, aspides, haemorrheos, presteres seu serpentes
ignitos, per serpentes volantes ut et repentes, per viperas, ita secundum differentias veneni, quod est odium; ut apud Esaiam,
[2] Ne laeteris Philistaea tota tu, quod fracta virga percutiens te, nam de radice serpentis exibit regulus, et fructus ejus prester volans, xiv 29;
‘radix serpentis’ est sensuale et scientificum; ‘regulus’ est malum ex falso inde; ‘prester volans’ est cupiditas quae est amoris sui: et apud eundem prophetam de iisdem aliter ita,
Ova reguli excludent, et telas araneae texent; edens de ovis eorum moritur, et cum exprimitur, excluditur vipera, lix 5:
serpens hic in Apocalypsi vocatur ‘draco rufus et magnus,’ et ‘serpens antiquus,’ tum
Diabolus et satanas, qui seducit orbem terrarum totum, xii 3, 9; xx 2;
hic et alibi per diabolum nusquam intelligitur aliquis diabolus ut
princeps aliorum, sed omnis turba malorum spirituum, ipsumque
malum.

252. Quod per ‘mulierem’ intelligatur Ecclesia, ex conjugio caelesti constare potest, de quo supra n. 155. Conjugium caeleste tale est ut caelum, ita Ecclesia, uniatur Domino per proprium adeo ut sit in proprio; nam absque proprio non datur unio; in quod proprium cum Dominus ex misericordia insinuat innocentiam, pacem, bonum, tunc apparet usque ut proprium sed caeleste et felicissimum, ut videas prius n. 164. Sed quale proprium caeleste et angelicum quod a Domino, et quale proprium infernale et diabolicum quod a semet, nondum dici potest; talis est differentia qualis inter caelum et infernum.

253. Ex proprio caelesti et angelico Ecclesia in Verbo vocatur mulier, ut et uxor, tum sponsa, virgo, filia: quod dicatur mulier, in Apocalypsi,
Mulier circumdata solem, et lana sub pedibus ejus, et super capite ejus corona stellarum duodecim;…et quod draco persecutus mulierem quae pepererat masculum, xii 1, 4, 5, 13;
ubi per ‘mulierem’ intelligitur Ecclesia; per ‘solem’ amor; per ‘lunam’ fides; per ‘stellas’ veritates fidei, ut prius; quae mali spiritus odio habent et omni opera persequuntur. Quod mulier, ut et uxor, apud Esaiam,
Quia Maritus{1} tuus Factor tuus, Jehovah Zebaoth nomen

Ipsius, et Redemptor tuus, Sanctus Israelis, Deus totius terrae vocatur: nam quasi mulierem relictam et afflictam spiritu vocavit te Jehovah, et uxorem adolescentiarum, liv 5, 6;
ubi Maritus Factor in plurali quodam, quia proprium simul; ‘mulier relicta’ et ‘uxor adolescentiarum’ in specie pro Antiqua et Antiquissima Ecclesia: similiter apud {x}Malachiam,
Jehovah testificatus inter te, et [inter] uxorem adolescentiarum tuarum, ii 14.
Quod uxor et sponsa, in Apocalypsi,
Vidi urbem sanctam Hierosolymam [novam] descendentem a Deo, e caelo, paratam sicut sponsam ornatam marito suo:…Veni, ostendam tibi sponsam Agni uxorem, xxi 2, 9.
Quod virgo et filia, commune est apud Prophetas.

@ 1 Lit. Mariti tui Factores tui.$

254. Quod per ‘semen serpentis’ intelligatur omnis infidelitas, constat ex ‘serpentis’ significatione, quod sit omne malum; semen est quod producit et producitur, seu quod gignit et gignitur; et quia hic agitur de Ecclesia, est infidelitas; apud Esaiam vocatur ‘semen malorum, semen adulteri, semen mendacii’ ubi de Ecclesia Judaica perversa,
Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini malorum, filiis perditoribus, dereliquerunt{1} Jehovam, provocarunt Sanctum Israelis, abalienarunt se retrorsum, i 4:
tum,
Accedite huc filii praestigiatricis, semen adulteri,… nonne vos nati praevaricationis, semen mendacii? lvii 3, 4:
et,
Projectus es e sepulcro tuo, sicut surculus abominabilis,… nam terram tuam corrupisti, populum tuum occidisti, non vocabitur in aeternum semen malorum, xiv 19, 20;
ubi agitur de serpente seu dracone, qui ibi vocatur Lucifer.

@ 1 As in A.E. 768: derelinquunt 1.$

255. Quod per ‘semen mulieris’ intelligatur fides in Dominum, constat ex significatione ‘mulieris’ quae est Ecclesia; ejus semen non aliud est quam fides; ex fide in Dominum est, et dicitur, Ecclesia. Apud Malachiam appellatur fides ‘semen Dei,’
Jehovah testificatus est inter te, et inter uxorem adolescentiarum tuarum,… et non unus fecit, et residuum, spiritus ei? et quid unus quaerens semen Dei? sed observate in spiritu vestro, ne contra uxorem adolescentiarum tuarum perfide agat, ii 14, 15;
ubi ‘uxor adolescentiarum’ est Ecclesia Antiqua et Antiquissima, de cujus semine aut fide agitur: apud Esaiam,
Effundam aquas super sitientem, et fluenta super aridam; effundam spiritum [Meum] super semen tuum, et benedictionem Meam super prognatos a te, xliv 3;
ubi etiam de Ecclesia: in Apocalypsi,
Iratus draco contra mulierem, abivitque ut faceret bellum cum reliquis seminis illius, qui tenebant mandata Dei, et habent testimonium Jesu Christi, xii 17:
et apud Davidem,
Pepigi foedus Electo Meo, juravi Davidi servo Meo; usque in aeternum stabiliam semen tuum,… et ponam in perpetuum semen Ipsius, et solium Ipsius sicut dies caelorum;… semen Ipsius in aeternum erit, et solium Ipsius sicut sol coram Me, Ps. lxxxix 4, 5, 30, 37 [A.V. 3, 4, 29, 36];
ubi per ‘Davidem’ intelligitur Dominus; per ‘solium’ Ipsius regnum; per ‘solem’ amor; per ‘semen’ fides.

256. Fides non solum dicitur ‘semen mulieris,’ sed etiam Ipse Dominus, tam quia solus dat fidem et sic est Fides, quam quia placuit Ipsi ut nasceretur, et quidem in tali Ecclesia quae prorsus lapsa fuit in proprium infernale et diabolicum per amorem sui et mundi, ut ex Divina Sua Potentia uniret Proprium Divinum Caeleste proprio humano in Humana Ipsius Essentia ut in Ipso unum fierent; quod nisi univisset, periisset prorsus mundus: quia Dominus sic est ‘Semen Mulieris,’ non dicitur illud sed Ille.

257. Quod per ‘caput serpentis’ intelligatur dominium mali in genere, et amoris sui in specie, constare potest ex natura ejus, quae talis est ut non solum dominium quaerat sed etiam dominium super omnia terrae; nec sic acquiescit, sed super omnia caeli; nec sic quidem, sed super Dominum; et quidem nec tunc quiesceret; hoc latet in unaquavis scintilla amoris sui; si modo faveatur, et relaxaretur vinculum, percipies quod ilico rueret, et cresceret usque illuc: inde constat quomodo ‘serpens,’ seu malum amoris sui, dominari vult; et super quem dominari non potest, illum odit; hoc est ‘caput serpentis’ quod se extollit, et quod Dominus proculcat, et quidem usque ad terram ut ambulet super ventre et edat pulverem, sicut dicitur in versu mox praecedente. Ita describitur serpens seu draco qui vocatur Lucifer, apud Esaiam,
Lucifer, tu dixisti in corde tuo, caelos ascendam, super stellas Dei exaltabo thronum meum, et sedebo in monte conventus, in lateribus septentrionis; ascendam super excelsa nubis, par fiam Altissimo, verum tamen ad infernum dejectus eris, ad latera foveae, xiv 13-15:
serpens seu draco etiam describitur in Apocalypsi,

Draco magnus rufus habens capita septem, et cornua decem, et super capitibus ejus diademata multa,… sed conjectus est in terram, xii 3, 9;
ubi quantum extollit caput, describitur: apud Davidem,

Dictum Jehovae Domino Meo, Sede ad dextram Meam, usque dum posuero inimicos tuos scabellum pedibus tuis: sceptrum roboris tui mittet Jehovah e Zione,… judicabit gentes, implevit cadaveribus, contrivit caput super terram multam; e flumine in via bibet, propterea exaltabit caput, [Ps.] cx 1, 2, 6, 7.

258. Quod per ‘proculcare’ seu conterere intelligatur depressio, usque ut ambulet super ventre et edat pulverem, constat nunc, et ex versu praecedente; similiter etiam apud Esaiam,
Jehovah dejecit habitatores alti, urbem exaltatam, humiliabit eam, humiliabit eam usque ad terram, prosternet eam usque ad pulverem, calcabit eam pes, xxvi 5, 6:
tum,
Dejiciet in terram manu, pedibus conculcabuntur, corona fastus, xxviii 2, 3.

259. Quod per ‘calcaneum’ intelligatur infimum naturale seu corporeum, non sciri potest nisi sciatur quomodo antiquissimi considerarunt ea quae sunt in homine. Caelestia et spiritualia ejus referebant ad caput et faciem; quae ex illis existebant, ut charitas et misericordia, ad pectus; naturalia autem ad pedem, inferiora naturalia ad plantam; infima naturalia et corporea ad calcaneum; nec solum referebant ad ea, sed etiam ita vocabant. Infima rationis seu scientifica quoque intellecta sunt, [per] quae de Dane prophetavit Jacob,
Erit Dan serpens super via, aspis super semita, mordens calcaneos equi, et cadit eques ejus retrorsum, Gen. xlix 17:
et quae apud Davidem,
Iniquitas calcaneorum meorum circumdedit me, Ps. xlix 6 [A.V. 5]:
similiter quod de Jacobo refertur, cum exivit,
Quod manus ejus prehenderit calcaneum Esavi, et inde vocatus Jacob, Gen. xxv 26;
nomen Jacobi est ex calcaneo, quia Ecclesia Judaica, per ‘Jacobum’ significata, laederet calcaneum. [2] Serpens modo laedere potest naturalia infima, non autem, nisi sint species viperae, naturalia interiora in homine, minus adhuc spiritualia, et minime caelestia; illa Dominus conservat, et homine nesciente recondit; quae Dominus recondit, vocantur in Verbo ‘reliquiae.’ Quomodo autem serpens destruxerit infima ista apud antediluvianos per sensuale et amorem sui; et quomodo destruxerit apud Judaeos per sensualia, traditiones et nugas, perque amorem sui et mundi; et quomodo hodie destruit, et destruxit, per sensualia, scientifica et philosophica, et simul per eosdem amores, in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicendum est.

260. Ex his constat quod revelatum Ecclesiae istius temporis, quod Dominus venturus in mundum, Qui salvaret eos.

261. Vers. 16. Et ad mulierem dixit, Multiplicando multiplicabo dolorem tuum, et conceptum tuum; in dolore paries filios, et ad virum tuum oboedientia tua, et hic dominabitur tibi. Per ‘mulierem’ nunc significatur Ecclesia, ex proprio quod amavit: per ‘multiplicando multiplicare dolorem’ significatur pugna et ex pugna anxietas: per ‘conceptum’ omnis cogitatio: per ‘filios quos in dolore pareret’ vera quae sic produceret: per ‘virum’ hic, ut prius, rationale, cui oboediet et quod dominabitur.

262. Quod per ‘mulierem’ significetur Ecclesia, prius dictum; hic Ecclesia perversa ex proprio, quod prius per mulierem significatum est, quia de posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quae perversa facta, agitur.

263. Cum itaque sensuale se avertit, aut sibi maledicit, sequitur quod pugnare fortiter incipiant mali spiritus, et laborare angeli qui apud hominem; quare pugna ita describitur per ‘multiplicando multiplicare dolorem, quoad conceptum et quoad partum filiorum,’ hoc est, quoad cogitationes et productiones veri.

264. Quod ‘conceptus et partus filiorum’ in Verbo nec aliter accipiantur quam in sensu spirituali, nempe ‘conceptus’ pro cogitatione et figmento cordis, et ‘filii’ pro veris, constare potest ex his quae apud Hosheam,

Ephraim, sicut avis avolabit gloria eorum, a partu, et ab utero, et a conceptione; etiamsi educaverint filios suos, et orbabo eos, ut non sint homo, quin etiam vae iis, quod recessero ab iis, ix 11, 12;
ubi ‘Ephraim’ significat intelligentes, seu intelligentiam veri, et ‘filii’ ipsa vera. Similiter alibi de Ephraimo seu intelligente, qui factus insipiens,
Dolores parturientis venerunt ei, is filius non sapiens, quia tempore non stabit in fractura matricis filiorum, xiii 13:
et apud Esaiam,

Erubesce Zidon, quia dixit mare, munimentum maris dicendo, Non parturivi, non peperi, nec educavi juvenes, et adolescere feci puellas; sicut cum fama Aegypto, parturient secundum famam Tyri, xxiii 4, 5;
ubi ‘Zidon’ pro iis qui in cognitionibus fidei fuerunt, et ea per scientifica perdiderunt, ac inde steriles facti: et apud eundem prophetam,
[2] Antequam parturit, parit, et antequam venit dolor ei, enixa est masculum; quis audivit sicut hoc? quis vidit sicut illa? nam parturit terra die uno,… et num [ego frangam, et non] parere faciam? dixit Jehovah; an Ego parere faciens, et occludam? dixit Deus tuus, lxvi 7-9;
ubi de regeneratione agitur, et per ‘filios’ similiter vera fidei
significantur. Bona et vera fidei sunt conceptus et partus conjugii
caelestis, vocantur ‘filii’ etiam a Domino apud Matthaeum,
Qui seminat bonum semen, est Filius Hominis, ager est mundus, semen vero sunt filii regni, xiii 37, 38;
ac bona et vera fidei salvificae, ‘filii Abraham,’ Joh. viii 39; nam ‘semen,’ ut dictum n. 255, est fides; quare ‘filii,’ qui sunt seminis, sunt bona et vera fidei: inde etiam Dominus, quia Ipse semen, vocavit Se Filium Hominis, hoc est Fidem Ecclesiae.

265. Quod per ‘virum’ significetur rationale, constat a vers. 6 hujus capitis, quod ‘mulier dederit viro suo secum, et comederit,’ quo significatum quod consenserit; et ab iis quae de viro ostensa sunt n. 158; ubi per eam intellectus est sapiens et intelligens, hic autem, quia sapientia et intelligentia per esum ex arbore scientiae periit, rationale, quia non aliud reliquum erat; rationale enim est intelligentiae aemulum seu quasi simile.

266. Quia omnis lex et omne praeceptum ex caelesti et spirituali, ut a suo vero principio, existit, sequitur quod haec quoque lex, quae est conjugiorum, ut uxor, quia ex cupiditate quae est proprii, non ita ex ratione ut vir agit, sit sub viri prudentia.

267. Vers. 17. Et ad hominem dixit, Quia audivisti vocem uxoris tuae, et comedisti de arbore, de qua praecepi tibi, dicendo, Non edes de illa, maledicta humus propter te: in magno dolore edes de ea, omnibus diebus vitae tuae. Per ‘hominem, quod audiverit vocem uxoris suae’ significatur vir seu rationale, quod consenserit; et quia rationale consensit, se quoque avertit seu sibi maledixit, et propterea totus homo externus, quae significantur per quod ‘maledicta humus propter te’: quod status ejus vitae miserabilis futura, est quod ‘in magno dolore ederet de ea’; et quidem usque ad Ecclesiae istius finem, quod est ‘omnibus diebus vitae suae.’

268. Quod ‘humus’ significet externum hominem, constare potest ab iis quae prius de terra et de humo et de agro dicta sunt: quando homo regeneratus est, non amplius vocatur terra sed humus, quia ei implantata sunt semina caelestia; humo etiam comparatur et humus vocatur passim in Verbo; est externus homo, seu ejus affectio et memoria, cui implantantur semina boni et veri, non autem interno homini, quia in interno nulla sunt propria hominis, sed in externo: in interno sunt bona et vera, quae cum non amplius adesse apparent, tunc homo est externus seu corporeus; tametsi recondita sunt in interno a Domino, quod homo nescit, nam non prodeunt nisi cum externus quasi moritur, ut solet in tentationibus, infortuniis, morbis, momentis mortis. Rationale etiam ad externum hominem pertinet, n. 118, quod in se est quoddam medium inter internum et externum, nam internus per rationale operatur in externum corporeum; at cum rationale consentit, tunc illud separat externum ab interno, ita ut non amplius sciatur quod internus sit, inde nec quid intelligentia et sapientia quae sunt interni.

269. Quod Jehovah Deus seu Dominus non maledixerit humo seu externo homini, sed quod externus homo se averterit seu separaverit ab interno, et sic sibi maledixerit, constat ex iis quae prius ostensa sunt n. 245.

270. Quod ‘edere in magno dolore de humo’ significet statum vitae miserabilem, conspicitur ab iis quae praecedunt et sequuntur praeter quod ‘edere’ in sensu interno sit vivere; tum ab eo quod talis vita sequatur, cum mali spiritus pugnare incipiunt, et angeli qui apud eum, laborare; magis dein cum mali spiritus dominari incohant: spiritus mali tunc regunt externum ejus hominem, angeli internum, de quo parum superest, vix ut angeli aliquid inde possint desumere quo defendant; inde miseria et anxietas. Quod mortui homines raro talem miseriam et anxietatem sentiant, causa est quia non amplius homines sunt, tametsi se putant homines esse prae aliis; nam non magis quam bruta norunt quid spirituale et caeleste et quid vita aeterna; similiter spectant deorsum ad terrestria aut extrorsum ad mundana; modo favent proprio et indulgent genio et sensibus, consentiente omni rationali; et quia mortui, non sustinerent aliquam pugnam aut tentationem; quae si superveniret, gravior esset quam ut vivere possent, et sic sibi adhuc magis maledicerent, inque damnationem adhuc profundius infernalem se praecipitarent; quare parcitur iis usque dum in alteram vitam transiverint, ubi non amplius ex aliqua tentatione et miseria mori possunt; tunc gravissima sustinent; quae similiter significantur per haec, quod ‘maledicta humus, et in magno dolore ederet de ea.’

271. Quod ‘dies vitae’ significent finem dierum Ecclesiae, noscitur ex eo quod non de singulari homine, sed de Ecclesia et ejus statu, hic agatur; finis dierum Ecclesiae erat tempus diluvii.

272. Vers. 18. Et spinam et carduum proferet tibi, et edes herbam agri. Per ‘spinam et carduum’ intelligitur maledictio et vastatio: [per] ‘quod ederet herbam agri’ significatur quod viveret ut fera.
Ut fera vivit cum internus homo separatur ab externo ita ut non operetur in eum nisi communissime; nam quod homo sit homo, habet per internum hominem a Domino; at quod homo sit fera, habet ab externo, qui separatus ab interno in se non aliud est quam fera; similis natura ei inest, similes cupiditates, similes appetitus, similes phantasiae, et similes sensationes; organica quoque sunt similia: quod tamen ratiocinari possit ac, ut sibi videtur, astute, hoc habet a spirituali substantia, per quam vita Domini influere possit, sed quae apud talem pervertitur et fit vita mali, quae est mors; inde vocatur mortuus.

273. Quod ‘spina et carduus’ significent maledictionem et vastationem, constat ex eo quod ‘messis et arbor fructus’ significent opposita, quae sunt benedictiones et multiplicationes: quod spina, carduus, sentis, vepris, urtica, talia significent, constat ex Verbo, ut apud Hosheam,
Ecce abiverunt prae vastatione; Aegyptus congregabit eos, Moph {1} sepeliet eos, desiderabile argento eorum; urtica hereditabit eos, vepris in tentoriis eorum, ix 6;
ubi ‘Aegyptus et Moph’ pro iis qui ex semet suisque scientificis de Divinis sapere volunt: apud eundem prophetam,
Perdentur excelsa Aven, peccatum Israelis, spina et carduus ascendet super altaria eorum, x 8;
ubi ‘excelsa Aven’ pro amore sui, ‘spina et carduus super altaria’ pro profanatione: apud Esaiam,
Super ubera plangentes propter agros desiderii, propter vitem frugiferam; super humo populi Mei spina sentica ascendet, xxxii 12, 13:
et apud Ezechielem,
Non erit amplius domus Israelis sentis pungens, et spina dolorifica ab omnibus circuitibus eorum, xxviii 24.

@ 1 So Heb., A.V. Memphis.$

274. Quod ‘edere herbam agri,’ seu pabulum agreste, sit vivere ut fera, constat apud Danielem ubi de Nebuchadnezzare,
Ab homine expellent te, et cum bestia agri habitatio tua, herbam, sicut boves, te edere facient, et septem tempora transibunt super te, iv 29 [A.V. 32]:
et apud Esaiam,

Annon audivisti, ad e longinquo id feci, a diebus antiquitatis, et formavi id? nunc adduxi id, et erit ad devastandum in acervos propugnacula, urbes munitas; et habitatores eorum, breves manu, consternati sunt, et pudore affecti, facti sunt herba agri, et olus herbae, tamen tectorum, et arvum adustum coram segete stante, {x}xxxvii 26, 27;
hic explicatur quid significat ‘herba agri,’ quid {1} ‘olus herbae, gramen tectorum, et arvum adustum,’ nam hic de antediluviano tempore agitur, quod intelligitur per ‘e longinquo’ et per ‘dies antiquitatis.’

@ 1 quod I.$

275. Vers. 19. In sudore vultus tui edes panem, usque dum redis in humum, quia ex ea sumptus es; quia pulvis tu, et ad pulverem redibis. Per ‘edere panem in sudore vultus’ significatur aversari quod caeleste est: ‘redire ad humum ex qua sumptus’ est ad externum hominem qualis fuit ante regenerationem: ‘quod pulvis et ad pulverem rediret’ est quod damnatus et infernalis.

276. Quod ‘edere panem in sudore vultus’ significet aversari quod caeleste, constare potest ex significatione ‘panis’; per panem intelligitur omne spirituale et caeleste, quod est cibus angelicus, quo si destituerentur, non viverent, sicut si homo destitueretur pane vel cibo: caeleste et spirituale in caelo correspondet etiam pani in terris; etiam illa repraesentantur per panem, ut ex multis constat: quod Dominus sit Panis, quia ab Ipso omne caeleste et spirituale, Ipse docet apud Johannem,
Hic Panis est, qui e caelo descendit,… qui manducat hunc panem, vivet in aeternum, vi 58.
Quare etiam panis et vinum sunt symbola in Sancta Cena: caeleste hoc quoque repraesentatum est per mannam: quod caeleste et spirituale sit cibus angelicus, etiam constat ex verbis Domini,

Non ex pane solo vivet homo, sed ab omni verbo egrediente ex ore Dei, Matth. iv 4,
hoc est, ex vita Domini, ex qua omne caeleste et spirituale. [2] Ultima posteritas Ecclesiae Antiquissimae quae proxime ante diluvium, de qua hic agitur, tam perdita erat et immersa sensualibus et corporeis ut non audire voluerint quid veritas fidei, quid Dominus, quod venturus et salvaturus eos; cumque nominarentur, aversati sunt; aversatio illa describitur per ‘edere panem in sudore vultus’; sicut Judaei, qui quia tales erant ut caelestia non agnoscerent, nec alium Messiam quam mundanum voluerunt, non potuerunt aliter quam aversari mannam, quia repraesentatio erat Domini, et vocare illam panem vilem; quare in eos serpentes missi sunt, Num. xxi 5, 6. Praeterea, caelestia quibus fruebantur in angustia, in miseria, cum lacrimis, vocabantur illis panis angustiae, panis miseriae, panis lacrimae; quibus fruebantur in aversatione, hic vocatur ‘panis sudoris vultus.’

277. Hic est sensus internus: qui litteram premit, is non aliud capit quam quod homo ex humo compararet sibi panem per laborem seu sudorem vultus; sed hic per ‘hominem’ non intelligitur unus homo sed Antiquissima Ecclesia, nec per ‘humum’ humus, nec per ‘panem’ panis, nec per ‘hortum’ hortus, sed quae sunt caelestia et spiritualia, sicut satis ostensum est.

278. Quod per ‘redire ad humum ex qua sumptus’ significetur quod Ecclesia rediret ad externum hominem qualis fuit ante regenerationem, constat ex eo quod ‘humus’ significet externum hominem, ut dictum prius. Quodque ‘pulvis’ significet damnatio et infernalem, constat quoque ex iis quae dicta sunt de serpente, qui quia maledictus, dicitur quod ‘ederet pulverem’; praeter quae de pulveris significatione ibi ostensa sunt, addere licet quae apud Davidem,
Coram Jehovah incurvabunt se omnes descendentes pulverem, et cujus animam non vivificavit, Ps. xxii 30 [A.V. 29]:
et alibi,
Abscondis facies Tuas, conturbantur; colligis spiritum eorum, exspirant, et ad pulverem suum redeunt, Ps. civ 29;
quod est, quando se avertunt a facie Domini, quod ‘exspirent’ seu moriantur, et sic ‘ad pulverem redeant,’ hoc est, damnati fiant et infernales.

279. Involvunt nunc omnes hi versus in serie, quod sensuale se averterit a caelesti, vers. 14: quod Dominus venturus in mundum, Qui uniret, vers. 15: quod, quia avertit se extemus homo, pugna inde, vers. 16: quod miseria inde, vers. 17: quod damnatio inde, vers. 18: quod tandem infernum inde, vers. 19. Haec successerunt in Ecclesia ista a quarta posteritate usque ad diluvium.

* * * * * * * * * * * * * *
20. Et vocavit homo nomen uxoris suae Havah, quia illa erit mater omnis viventis.
21. Et fecit JEHOVAH DEUS homini et uxori ejus tunicas pellis, et vestivit eos.
22. Et dixit JEHOVAH DEUS, Ecce homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum; et nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum.
23. Et emisit eum JEHOVAH DEUS ex horto Eden, ad colendum humum, ex qua sumptus.
24. Et ejecit hominem: et habitare fecit ab oriente ad hortum ‘Eden cherubos; et flammam gladii vertentis se, ad custodiendum viam arbor is vitarum.

280. CONTENTA

Agitur hic in summa de Antiquissima Ecclesia, et de iis qui recesserunt; ita quoque de posteritate ejus, usque ad diluvium, cum exspiravit.

281. De ipsa Antiquissima Ecclesia, quae caelestis, et ex vita fidei in Dominum dicta ‘Havah,’ et ‘mater omnis viventis,’ vers. 20.

282. De Prima ejus posteritate, in qua fuit bonum caeleste spirituale; et de Secunda et Tertia, in qua bonum naturale, quod significatur per ‘tunicam pellis, quam Jehovah Deus homini et uxori ejus fecit,’ vers. 21.

283. De Quarta posteritate, in qua bonum naturale dissipari coepit; qua si e novo crearentur, aut instruerentur in caelestibus fidei, quod perituri; quod est ‘forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et vivat in aeternum,’ vers. 22.

284. De Quinta posteritate, quod privati omni bono et vero, et redacti in statum in quo fuerunt ante regenerationem; quod est ’emitti ex horto {1}Eden ad colendum humum, ex qua sumptus, vers. 23.

285. De Sexta et Septima posteritate, quod separati a scientia boni et veri, et relicti suis foedis amoribus et persuasionibus; et sic provisum, ne profanarent sancta fidei; quae significantur per ‘ejici, et habitare facere cherubos cum flamma gladii, ad custodiendum viam ad arborem vitarum,’ vers. 24.
@ 1 Edenis I.$

286. SENSUS INTERNUS

IN praecedentibus huc usque actum est de antiquissimis, quod regenerati; primum de iis qui sicut ferae vixerunt et tandem facti homines spirituales; tum de illis qui facti homines caelestes, qui Antiquissimam Ecclesiam constituerunt; postea de iis, et posteris, qui recesserunt, ordine, de prima posteritate, de secunda, de tertia, et demum de sequentibus usque ad diluvium. In his versibus qui sequuntur ad finem hujus capitis est recapitulatio ab Antiquissimae Ecclesiae homine usque ad diluvium; ita est conclusio omnium praecedentium.

287. Vers. 20. Et vocavit homo nomen uxoris suae Havah, quia illa erit mater omnis viventis. Per ‘hominem’ hic intelligitur vir Antiquissimae Ecclesiae, seu homo caelestis: per ‘uxorem et matrem omnis viventis’ Ecclesia; ‘mater’ dicitur ex eo quod prima Ecclesia; ‘vivens,’ ex fide in Dominum, Qui est ipsa Vita.

288. Quod per ‘hominem’ intelligatur vir Antiquissimae Ecclesiae, seu caelestis homo, prius ostensum est; et quidem quod Dominus solus Homo, et quod ex Ipso omnis caelestis homo, quia similitudo Ipsius; inde vocatus ‘homo’ qui esset Ecclesiae, quicumque et qualiscumque; et tandem quisque qui corpore apparet ut homo, ad distinguendum eum a bestiis.

289. Quod per ‘uxorem’ intelligatur Ecclesia, in sensu universali regnum Domini in caelis et in terris, prius quoque ostensum est; quod etiam per ‘matrem,’ inde sequitur. Quod Ecclesia ‘mater’ dicatur, commune est in Verbo; ut apud Esaiam,
Ubi est libellus repudii matris vestrae? l I:
apud Jeremiam,
Pudefacta est mater vestra valde, pudore suffusa est genitrix vestra, l 12:
apud Ezechielem,
Filia matris tuae {1} fastidientis virum suum, et filios suos; mater vestra Hittaea, et pater vester Emoraeus, xvi 45;
ubi ‘vir’ pro Domino et pro omni caelesti, ‘filii’ pro veris fidei, ‘Hittaea’ pro falso, ‘Emoraeus’ pro malo: apud eundem,
Mater tua sicut vitis {2} in similitudine tui, juxta aquas plantata, frugifera, frondescens fuit ab aquis multis, xix 10;
hic ‘mater’ pro Antiqua Ecclesia. Antiquissima Ecclesia principaliter ‘mater’ dicitur, quia prima, ut et unica quae caelestis, et ideo prae omnibus amata a Domino.
@ 1 I has fastidiens as Hebrew, but in De Amore Conjugiali n.119 S. fastidietis showing that it refers to matris not filiae.$
@ 2 S. has this in every other place he quotes it; A.V. and R.V. have ‘in thy blood,’ but R.V. in margin has ‘or, in thy likeness.’$

290. Quod ‘mater omnis viventis’ dicta a fide in Dominum, Qui est ipsa Vita, constare quoque potest ab illis quae prius ostensa sunt: nusquam dari potest nisi unica Vita, ex qua vita omnium; et nusquam dari potest vita quae vita, nisi per fidem in Dominum, Qui est Vita; nec fides in qua vita, nisi ab Ipso, ita in qua Ipse: quare Dominus in Verbo ‘solus Vivens’ dicitur, et appellatur ‘VIVENS JEHOVAH’ Jer. v 2; xii 16; xvi 14, 15; xxiii 7; Ezech. v 11: ‘Vivens in aeternum,’ Dan. iv 31; Apoc. iv 10; v 14; x 6: apud Davidem, ‘Scaturigo vitae,’ Ps. xxxvi 10 [A.V. 9]: apud Jeremiam, ‘Fons aquarum vivarum, xvii 13: caelum quod ex Ipso vivit, ‘Terra viventium,’ Esai. xxxviii 11; liii 8; Ezech. xxvi 20; xxxii 23-27, 32; Ps. xxvii 13; Ps. lii 7 [A.V. 5]; Ps cxlii 6 [A.V. 5]. Et dicti ‘viventes,’ qui in fide in Dominum; ut apud Davidem,
Qui ponit animam nostram inter viventes, Ps. lxvi 9.
Et qui in fide, quod ‘in Libro Vitarum,’ Ps. lxix 29 [A.V. 28], et ‘in Libro Vitae,’ Apoc. xiii 8; xvii 8; xx 15. Quare etiam ‘vivificari’ dicuntur qui accipiunt fidem in Ipsum, Hos. vi 2; Ps. lxxxv 7 [A.V. 6]. Vicissim, qui non in fide, vocati sunt ‘mortui,’ quod inde sequitur; ut etiam apud Esaiam,
Mortui non vivent; Rephaim non resurgent, eo quod visitasti et exstinxisti eos, xxvi 14;
pro iis qui amore sui tument; ‘resurgere’ significat intrare in vitam; vocantur etiam ‘confossi,’ {x}Ezech. xxxii 23-26, 28-31: et infernum vocatur ‘mors,’ Esai. xxv {x}8; xxviii 15. ‘Mortui’ quoque vocantur a Domino, Matth. iv 16; Joh. v 24; viii 21, 24, 51, 52.

291. In hoc versu describitur primum tempus, quum Ecclesia erat in flore suae juventutis, repraesentans conjugium caeleste, quare etiam describitur per conjugium, et dicta Havah ex ‘vita.’

292. Vers. 21. Et fecit Jehovah Deus homini et uxori ejus tunicas pellis, et vestivit eos. Haec significant quod Dominus instruxerit eos bono spirituali et naturali; quod instruxerit eos, exprimitur per ‘facere et vestire’; et bonum spirituale et naturale, per ‘tunicam pellis.’

293. Quod haec significentur, nusquam ex littera apparere potest; sed usque patet quod arcaniora involvant, nam quisque scire potest quod Jehovah Deus non fecerit iis tunicas pellis.

294. Quod ‘tunica pellis’ significet bonum spirituale et naturale, nec alicui constare potest nisi ex revelato sensu interiore; tum dein ex Verbo ubi similia occurrunt: hic in genere dicitur ‘pellis,’ et intelligitur pellis haedi, ovis, arietis, quae in Verbo significant affectiones boni, charitatem, et quae sunt charitatis; similia per ‘oves’ in sacrificiis: ‘oves’ appellantur quicumque sunt praediti bono charitatis, hoc est, bono spirituali et naturali; inde Dominus dicitur Pastor ovium, et qui charitate praediti sunt, vocantur ‘oves,’ ut cuivis notum est.

295. Quod ‘tunica pellis vestiti’ dicantur, causa est quia antiquissimi propter innocentiam dicti ‘nudi,’ et dein cum innocentia periit, quod animadverterint se esse in malo, quod etiam vocatur ‘nuditas’; ut historice omnia cohaerere appareant secundum modum loquendi antiquissimis, hic dicuntur ‘vestiti,’ ne nudi seu in malo: quod in bono spirituali et naturali fuerint, constat ex iis quae de illis dicta et ostensa sunt a versu 1 ad 13 hujus capitis; et nunc ex eo quod Jehovah Deus fecerit, et vestiverit eos: agitur enim hic de prima, sed imprimis de secunda et tertia posteritate Ecclesiae, qui donati sunt tali bono.

296. Quod per ‘pelles haedorum, ovium, caprarum, melium, arietum’ significentur bona spiritualia et naturalia, constare potest a sensu interno Verbi, ubi agitur de Jacobo, et de arca: de Jacobo,
Quod indutus vestibus Esavi, et ubi nudus, super manum et collum pellibus haedorum caprarum, quae cum odoratus Isacus, dixit, Odor filii mei est sicut odor agri, Gen. xxvii 22, 27;
quae quod significent bona spiritualia et naturalia, ibi, ex Divina Domini Misericordia, videbitur: de Arca,
Quod tegumentum tentorii essent pelles arietum, et pelles melium, Exod. xxvi 14; xxxvi x19;
et quod Aharon et filii ejus, cum proficiscerentur, obtegerent arcam operimento pellis melium; similiter mensam et vasa ejus, similiter candelabrum et ejus vasa, similiter altare auri, similiter vasa ministerii et altaris, pelle melium, Num. iv 6, 8, 10-12; quae quod significent bonum spirituale et naturale, etiam ibi, ex Divina Domini Misericordia, videbitur; nam quicquid fuit in arca, habitaculo, tentorio, immo quicquid fuit supra Aharonem, {1} quum vestibus sanctitatis indutus esset, significabat caeleste spirituale, sic ut ne minimum esset quod non distincte aliquid repraesentaret.
@ 1 cum I.$

297. Bonum caeleste est quod non vestitur, quia intimum, et est innocens: at bonum caeleste spirituale est quod primum vestitur, tum bonum naturale; nam exteriora sunt, et vestibus comparantur, ut et vestes vocantur; sicut ubi de Antiqua Ecclesia agitur apud Ezechielem,
Vestivi te acupicto, calceavi te meli, accinxi te bysso, et obtexi te serico, xvi 10:
apud Esaiam,
Indue vestes ornatus tui, Hierosolyma, urbs sanctitatis, lii 1:
in Apocalypsi,
Qui non polluerunt vestimenta sua, et ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt, iii 4, 5;
et ibi de viginti quatuor senioribus, quod ‘induti vestimentis albis,’ iv 4. Ita bona exteriora, quae sunt caelestia spiritualia et naturalia, sunt ‘vestes’; quare etiam qui donati bonis charitatis, apparent in caelo vestibus splendentibus amicti; hic autem, quia in corpore adhuc, ‘tunica pellis.’

298. Vers. 22. Et dixit Jehovah Deus, Ecce homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum; et nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum. Quod Jehovah Deus in singulari, et dein plurali loquatur, causa est quia per ‘Jehovam Deum’ intelligitur Dominus et simul caelum angelicum: quod homo ‘sciverit bonum et malum’ significat quod caelestis factus, ita sapiens et intelligens: quod ‘non mitteret manum et sumeret de arbore vitarum’ est quod non instruendus in mysteriis fidei, sic nusquam in aeternum salvari posset, quod est ‘vivere in aeternum.’

299. Hic bina arcana sunt: primum, quod ‘Jehovah Deus’ significet Dominum et simul caelum: alterum, si instructi fuissent in mysteriis fidei, quod in aeternum periissent.

300. Quod primum arcanum concernit, quod per Jehovam Deum intelligatur Dominus et simul caelum, observandum est quod in Verbo semper ex causa arcana Dominus dicatur nunc solum ‘Jehovah,’ nunc ‘Jehovah Deus,’ nunc ‘Jehovah’ et dein ‘Deus,’ nunc ‘Dominus Jehovah,’ nunc ‘Deus Israelis,’ nunc ‘Deus’ solum, sicut in primo capite Geneseos, non nisi quam Deus, ubi etiam in plurali locutum, ‘faciamus hominem ad imaginem nostram,’ nec prius quam in capite sequente, ubi de caelesti homine agitur, nominatur ‘Jehovah Deus’: Jehovah dicitur quia solus Est aut Vivit, ita ex Essentia; ‘Deus’ quia omnia potest, ita ex Potentia, ut constat in Verbo ubi distinguuntur, Esai. xlix 4, 5; lv 7; Ps. xviii 3, 29, 31, 32 [A.V. 2, 28, 30, 31]; Ps. xxxviii 16 [A.V. 15]; quare unusquisque angelus aut spiritus qui cum homine locutus est, et quem aliquid posse putabant, vocabant Deum, ut constat apud Davidem,
Deus stetit in coetu Dei, in medio deorum judicabit, Ps. lxxxii 1:
et alibi,
Quis in aethere comparabitur cum Jehovah, assimilabitur Jehovae in filiis deorum, Ps. lxxxix 7 [A.V. 6]:
et alibi,
Confitemini Deo deorum,…confitemini Domino dominorum, Ps. cxxxvi 2, 3:
ex potentia etiam homines vocati ‘dii,’ ut Ps. lxxxii 6; {x}Joh. x 34, 35; etiam Moses ‘deus Pharaoni,’ Exod. vii 1; quare etiam Deus in plurali Elohim dicitur. Sed quia angeli ne hilum potentiae habent ex se, ut ipsi quoque fatentur, sed solum a Domino, et non est nisi unus Deus, ideo per ‘Jehovam Deum’ in Verbo intelligitur Dominus solus: at ubi ministerio angelorum quicquam fit, ut in capite primo Geneseos, tunc in plurali dicitur; hic quoque, quia homo caelestis, ut homo, non potuit comparari Domino, sed angelis, ideo dicitur quod ‘homo fuit sicut unus e nobis, sciendo bonum et malum,’ hoc est sapiens et intelligens.

301. Alterum arcanum est, si instructi fuissent mysteriis fidei, quod in aeternum periissent, quod significatur per haec verba, ‘nunc forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum’; ita se habet: cum homines inversi ordines vitae facti sunt, et non volunt nisi ex semet et proprio vivere et sapere, tunc {x}quicquid audiunt quod est fidei, ratiocinantur nam ita sit vel non; et quia ex semet, suis sensualibus et scientificis, non possunt aliter quam negare, et cum negant, etiam blasphemant et profanant; et tandem nec curant si profana sanctis commisceant: cum homo talis fit, tunc in altera vita ita damnatus est ut non aliqua spes salutis; quae enim per profanationes commixta sunt, adhaerent commixta; ut primum aliqua idea sancti venit, etiam idea profani conjuncta adest, quod facit ut in non alia societate esse possit quam in damnatorum: in altera vita exquisitissime percipitur, etiam a spiritibus in mundo spirituum, magis a spiritibus angelicis, quicquid alicui cogitationis ideae adest conjunctum, ita exquisite ut ex unica solum idea sciant qualis est. Ut profana talia adjuncta sanctis discutiantur, non fit nisi cum cruciatu infernali, et tanto ut si homo sciret, caveret sibi a profanatione ut ab ipso inferno.

302. Haec causa fuit quod Judaeis quia tales, nusquam revelata fuerint mysteria fidei, usque adeo ut ne quidem aperte iis dictum quod viverent post mortem, nec aperte quod Dominus venturus in mundum ut salvaret eos; immo in tanta ignorantia et stupore detinebantur, et adhuc detinentur, ut non sciverint, nec sciant, quod internus homo sit, aut quod quicquam internum detur; nam si scivissent, et scirent, usque ut agnoscerent, tales sunt ut profanarent, et sic iis nusquam spes alicujus salutis in altera vita: haec sunt quae intellecta sunt a Domino apud Johannem,
Occaecavit eorum oculos, et obturavit eorum cor, ut non videant oculis, et intelligant corde, et convertant se, et sanem eos, xii 40;
et quod Dominus per parabolas cum iis locutus, nec iis ullam explicuit, ‘ne videntes viderent, et audientes audirent, et intelligerent,’ ut Ipse dicit apud Matthaeum xiii 13. Ob illam etiam causam omnia mysteria fidei iis abscondita et tecta fuerunt sub repraesentativis Ecclesiae eorum; et ob eandem causam talis est stilus propheticus: sed aliud est scire et aliud est agnoscere; qui scit et non agnoscit, is est tanquam non sciret; at qui agnoscit, et dein blasphemat et profanat, is est qui intellectus a Domino.

303. Homo sibi vitam acquirit per omnia quae sibi persuadet, hoc est, quae agnoscit et credit; quae non sibi persuadet, seu quae non agnoscit et credit, hoc mentem ejus nihil afficit; quare profanare nemo potest sancta nisi persuasus sit ut agnoscat, et usque {x}neget; qui non agnoscunt, scire possunt, sed sunt tanquam non sciunt, ac sunt sicut qui sciunt res quae nihil sunt; tales fuerunt Judaei circa Adventum Domini; et cum tales sunt, dicuntur in Verbo ‘vastati’ seu quod fides amplius nulla; tunc nec nocet quod interiora Verbi iis aperiantur, nam tunc sunt sicut videntes qui non vident, et tanquam audientes qui non audiunt, et qui habent cor incrassatum, de quibus Dominus per Esaiam,
Abi et dicas populo huic, Audite audiendo, sed non intelligatis, et videte videndo, et non cognoscatis; impingua cor populi hujus, et aures ejus aggrava, ac oculos ejus obline, ne forte videat oculis suis, et auribus suis audiat, et cor ejus intelligat, convertaturque, ut sanetur sibi, vi 9, 10;
et quod non prius mysteria fidei aperiantur quam cum tales sint, nempe vastati ut non amplius credant, ex causa, ut dictum, ne profanare possent, etiam Dominus apud Esaiam manifeste dicit in mox sequentibus,
Dixi, Quousque Domine? et dixit, Usque dum desolantur urbes, ut nullus habitator, et domus, ut nullus homo, et humus desoletur desolatione, et removebit Jehovah hominem, ibid. vers. 11, 12;
‘homo’ dicitur qui sapit, seu agnoscit et credit. Tales erant Judaei, ut dictam, circa Adventum Domini, et ob eandem causam etiam adhuc in tali vastatione tenentur per cupiditates, imprimis per avaritiam, ut tametsi millies audiant de Domino, et de repraesentativis Ecclesiae apud eos, quod significent in singulis Dominum, usque nihil agnoscant et credant. Haec nunc causa fuit quod antediluviani dejecti de horto Edenis et vastati, usque dum nihil agnoscere potuissent quod verum.

304. Ex his constat quod haec sint quae intelliguntur per verba haec, ‘ne forte mittet manum suam, et sumet etiam ab arbore vitarum, et edat, et vivat in aeternum’; ‘sumere ab arbore vitarum, et ‘edere’ est scire, usque ut agnoscat, quicquid est amoris et fidei, nam ‘vitae’ in plurali sunt amor et fides; ‘edere’ significat hic ut prius nosse; ‘vivere in aeternum’ non est vivere in corpore in aeternum, sed vivere post mortem in damnatione aeterna; homo qui mortuus, non ideo vocatur ‘mortuus,’ quod moriturus post vitam corporis, sed quod victurus vitam mortis, nam ‘mors’ est damnatio et infernum; similiter per vivere significatur apud Ezechielem,
Animas venamini populo Meo, et animas vobis vivere facitis, et profanastis Me apud populum Meum,…ad occidendum animas, quae non morientur, et ad vivere faciendum animas, quae non vivent? xiii 18, 19.

305. Vers. 23. Et emisit eum Jehovah Deus ex horto Eden, ad colendum humum, ex qua sumptus. ‘Ejici ex horto Eden’ est privari omni intelligentia et sapientia: ‘colere humum, ex qua sumptus’ est fieri corporeus, sicut fuit ante regenerationem.
Quod ‘ejici ex horto Eden’ sit privari omni intelligentia et sapientia, constat ex significatione ‘horti,’ et ‘Edenis,’ de qua prius: ‘hortus’ enim significat intelligentiam seu intellectum veri; et ‘Eden,’ quia amorem, significat sapientiam, seu voluntatem boni.
Quod ‘colere humum ex qua sumptus’ sit fieri corporeus, sicut fuit ante regenerationem, ostensum est prius ad vers. 19, ubi similia verba.

306. Vers. 24. Et ejecit hominem; et habitare fecit ab oriente ad hortum Edenis cherubos; et flammam gladii vertentis se, ad custodiendum viam arboris vitarum. ‘Ejicere hominem’ est prorsus privare omni voluntate boni et intellectu veri, usque adeo ut ab illis separetur et non sit homo: ‘habitare facere ab oriente cherubos’ est providere ne intrare possit in aliquod arcanum fidei; nam ‘oriens ad hortum Edenis’ est caeleste, ex quo intelligentia: per ‘cherubos’ significatur providentia Domini ne homo talis intret in illa quae sunt fidei: per ‘flammam gladii vertentis se’ significatur amor proprius cum vesanis ejus cupiditatibus et inde persuasionibus, quae sunt tales ut quidem intrare velit, sed feratur abinde ad corporea et terrestria: et hoc ‘ad custodiendum viam arboris vitarum,’ quod est, ne profanare possit sancta.

307. Agitur hic de sexta et septima posteritate, quae periit diluvio, qui prorsus ejecti sunt ab horto Edenis, seu ab omni intelligentia veri, et facti quasi non homines, atque relicti vesanis cupiditatibus et persuasionibus.

308. Quid ‘oriens’ significat et quid ‘hortus Edenis,’ prius ostensum est, quare illis non immorandum: sed quod cherubi significent providentiam Domini ne homo ex proprio, sensuali et scientifico, vesane intret in mysteria fidei, et illa profanet, et sic pereat, ex nullis non locis in Verbo ubi cheruborum mentio fit, constare potest. Quia Judaei tales erant ut si aliquid manifeste novissent de Adventu Domini, de repraesentativis seu typis Ecclesiae, quod significarent Dominum, de vita post mortem, de interiore homine, et {1} sensum internum Verbi, quod profanavissent, et in aeternum periissent, quare repraesentatum hoc per cherubos ad propitiatorium super arca, super aulaeis habitaculi, super velo, similiter in templo, et significatum quod Dominus custodiverit, Exod. xxv 18-21; xxvi 1, 31; 1 Reg. vi 23-{x}29, 32, 35. Nam arca, in qua testimonium, significabat idem ac hic ‘arbor vitarum,’ seu Dominum et caelestia quae unice sunt Domini; inde quoque Dominus multoties dicitur ‘Deus Israelis insidens cherubis’: et cum Aharone et Mose locutus est inter cherubos, Exod. xxv 22; Num. {x}vii 89. Describitur hoc manifeste apud Ezechielem ubi haec,
Gloria Dei Israelis elevata est desuper cherubo, super quo fuerat, ad limen domus, clamavit ad virum indutum lineis,…et dixit ad illum, Transi per medium urbis, per medium Hierosolymae, et signa signum super frontes virorum gementium et suspirantium super omnibus abominationibus factis in medio ejus: et istis dixit,…Transite per urbem post illum, et percutite, ne parcat oculus vester, neque clementia utamini; senem, juvenem, et virginem, et infantem, et mulieres occidite ad deletionem;…polluite domum, et implete atria confossis, ix 3-6[7];
et porro,
Dixit ad virum indutum lineis, Intra inter rotam ad subter cherub, et imple volas tuas prunis ignis ab inter cherubos, et sparge super urbem;…Misit cherub manum suam ab inter cherubos ad ignem, qui inter cherubos, tulit et dedit in volas induti lineis, et sumpsit et exivit, x 1-7;
ex quibus constat quod Domini providentia ne penetrarent in mysteria fidei, significetur per ‘cherubos,’ et quod ideo relicti sint suis vesanis cupiditatibus, quae hic quoque significantur per ‘ignem qui spargeretur super urbem,’ et quod ‘nulli parceretur.’
@ 1 It seems that si novissent is to be understood here.$

309. Quod per ‘flammam gladii vertentis se’ significetur amor proprius cum ejus vesanis cupiditatibus et persuasionibus, quae sunt tales ut quidem intrare velint, sed ferantur inde ad corporea et terrestria, tam multis confirmari potest ex Verbo ut paginas impleret; solum haec quae apud Ezechielem;
Propheta et dicas, Sic dixit Jehovah, Dic, gladius, gladius exacutus, et etiam tersus ad mactandum mactationem, acutus ut sit ei fulgur;…iteretur gladius tertio, gladius confossorum suorum, gladius confossionis magnae, penetrans in cubicula ad eos, ut liquefiat cor, et multiplicabit offendicula, in omnibus portis eorum, dedi terrorem gladii, heu factus in fulgur, xxi {1} 14, 15, 19, 20;
‘gladius’ hic pro desolatione hominis, ut nihil boni et veri videat, sed mera falsa et contraria, quod est ‘multiplicare offendicula:’ et quae apud Nahum,
Eques ascendere faciens, et flamma gladii, et fulgur hastae, et multitudo confossi, iii 3;
de iis qui in arcana fidei intrare volunt.
@ 1 A.V. 9, 10, 14, 15. I has 9, 10 only.$

310. Singula verba hujus versus arcanissima tanta involvunt ut nusquam exponi possint, applicabilia ad genium populi hujus qui diluvio periit, qui genius prorsus diversus fuit a genio eorum qui post diluvium vixerunt: ut paucis modo dicatur, primi eorum parentes qui Antiquissimam Ecclesiam constituerunt, caelestes fuerunt, ita illis semina caelestia inseminata fuerunt; inde posteri eorum semen ex caelesti origine apud se habuerunt; semen ex caelesti origine tale est quod amor regat totam mentem, et unam facit. Mens enim humana ex binis partibus constat, ex voluntate et intellectu; voluntatis est amor seu bonum, intellectus est fides, seu verum; ex amore seu bono, percipiebant quid fidei aut quid veri, ita una mens erat; cum tales sunt, apud posteros manet semen inde, qui si declinant a vero et bono periculosissimum est, sic enim totam suam mentem pervertunt ut in altera vita vix possit restitui. Aliter, quibus non semen caeleste sed semen spirituale inest, sicut postdiluvianis et iis qui hodie vivunt, iis nullus est amor, ita nulla voluntas boni, sed usque dari potest fides, seu intellectus veri; ex fide, seu intellectu veri, perduci possunt ad charitatem quandam, sed per aliam viam et quidem per insinuatam a Domino conscientiam ex cognitionibus veri et boni inde; quare est status eorum prorsus alius quam fuit status antediluvianorum; de quo statu, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus dicetur. Haec sunt arcana, quae homini hodie prorsus ignota sunt; nam hodie non sciunt quid caelestis homo, ne quidem quid spiritualis, minus qualis inde mens et vita hominis, et inde status post mortem.

311. Status eorum qui perierunt diluvio, in altera vita talis est ut nusquam esse possint in mundo spirituum, aut cum aliis spiritibus sed in inferno separato ab infernis aliorum, et quidem quasi sub monte quodam; apparet sicut mons intermedius ex diris eorum phantasiis et persuasionibus; phantasiae eorum et persuasiones tale sunt ut aliis spiritibus tantum stuporem inducant ut non sciant num vivant aut num mortui sint; nam auferunt iis omnem intellectum veri, ut nihil percipiant: in tali persuasione etiam fuerunt cum vixerunt; et quia tales futuri in altera vita ut nusquam cum spiritibus aliis esse potuissent quin iis mortis speciem inducerent, omnes exstincti sunt ac Dominus postdiluvianis, a Divina Ipsius misericordia, alios status induxit.

312. Status antediluvianorum horum prorsus descriptus est ii hoc versu, ut quod ‘ejecti,’ seu separati a bono caelesti; quod ‘habitare facti ab oriente ad hortum Edenis cherubi’; qui quia tales, dicitur quod ‘ab oriente ad hortum Edenis,’ quae verba iis solum applicabilia sunt; de iis autem qui postea vixerunt, non haec dici possunt, sed quod ‘ab horto Edenis ad orientem’: tum quod dicatur ‘flamma gladii vertentis se’; si de hodiernis dictum fuisset, ‘gladius flammae’; nec ‘arbor vitarum,’ sed ‘arbor vitae’; praeter alia in serie, quae nusquam explicari possunt; solum angelis quibus Dominus revelat, intellecta; nam unusquisque status indefinita arcana habet, quorum ne quidem unum notum est generi humano.

313. Ex his quae de primo homine nunc dicta sunt, constare potest quod ex illo non hereditarium malum usque in omnes qui hodie vivunt, et, sicut false putant, quod nullum aliud hereditarium malum sit quam quod inde scaturiverit; est enim Antiquissima Ecclesia de qua ibi agitur, et vocatur ‘homo’; qui dum vocatur ‘Adam,’ significat quod homo ex humo, seu quod homo factus a non homine, per regenerationem a Domino; haec nominis est origo, et haec nominis significatio. Sed hereditarium malum se ita habet quod unusquisque qui actuale peccatum committit, is sibi inde inducat naturam, et malum inde implantatur liberis et fit hereditarium, ita a parente unoquovis, ab ejus avo, proavo, atavo, et antecedentibus ordine, quod sic multiplicatur et crescit in ejus posteritate descendente, et remanet apud unumquemvis, atque apud unumquemvis augetur per actualia ejus peccata; nec dissipatur sic ut non noceat, quam apud eos qui a Domino regenerantur. Hoc quisque, si attenderit, scire potest ex eo quod malae parentum inclinationes visibiliter maneant in liberis, ita ut una familia, immo una generatio, ab altera inde queat dignosci.

314. CONTINUATIO DE INTROITU HOMINIS IS VITAM AETERNAM

ANGELI spirituales, de quibus prius, postquam data resuscitato seu animae lucis usura ut se circumspicere possit, ei omnia officia quae usquam desiderare in illo statu potest, praestant; ac instruunt eum de illis quae sunt in altera vita, sed quantum capere potest: si in fide fuit, et desiderat, etiam ei mirabilia et magnifica caeli ostendunt.

315. At si non talis ut instrui velit, tunc cupit resuscitatus seu anima ab angelorum consortio, quod angeli exquisite percipiunt; nam in altera vita datur communicatio omnium idearum cogitationis: et quando cupit ab illis, tunc illi non relinquunt eum, sed is se dissociat ab illis: angeli unumquemvis amant et nihil prius desiderant quam officia praestare, instruere, et auferre in caelum; in eo illorum summa delectatio consistit.

316. Cum anima se ita dissociat, excipitur a spiritibus bonis, in quorum consortio cum est, etiam ei omnia officia praestantur: at si vita ejus talis in mundo fuit ut non in consortio bonorum esse potuerit, tunc quoque ab ii: cupit; et hoc tamdiu et toties usque dum se associat talibus qui vitae ejus in mundo prorsus conveniunt, apud quos vitam quasi suam invenit; et tunc, mirum, cum iis similem vitam agunt, qualem in corpore: sed cum in illam vitam relapsi sunt, tunc inde fit novum exordium vitae, quidam post majorem, quidam post minorem temporis moram, feruntur inde versus infernum; qui vero in fide in Dominum fuerunt, ii a novo illo exordio vitae ducuntur per gradus ad caelum.

317. Sed quidam ad caelum lentius, quidam citius; immo etiam vidi quod aliqui post mortem immediate in caelum sublati sint: solum duo exempla memorare licet.

318. Quidam ad me venit et mecum locutus; ex quibusdam signis constare potuit quod nuper e vita excesserit; primum nesciebat ubinam esset putans se esse in mundo: cumque ei datum scire quod in altera vita, et quod nunc non haberet quicquam, ut domum, opes, et similia, sed quod esset in alio regno, ubi privatus omnibus quae habuit in mundo, tunc anxietate affectus nesciebat quo se conferret, quoque habitaret; sed ei dicebatur quod solus Dominus ei et omnibus prospiciat; tunc relictus sibi, ut cogitaret sicut in mundo, et cogitabat (omnium enim cogitationes in altera vita percipi manifeste possunt) quid tunc faceret, quia absque omnibus iis ex quibus potuisset vivere: sed cum in anxietate illa esset, transferebatur inter spiritus caelestes qui erant ex cordis provincia; illi ei omnia officia praestabant quaecumque usque desiderabat; hoc facto iterum sibi relictus, cogitare ex charitate coepit quomodo tantam gratiam rependere posset, ex quibus constabat quod dum in vita corporis, in fidei charitate fuerit, quare statim in caelum sublatus est.

319. Alium quoque vidi immediate in caelum ab angelis translatum, et quod a Domino acceptatus, et ei ostensa gloria caeli. Praeter multam aliam experientiam, quod quidam post tractum temporis.

320. GENESEOS
CAPUT QUARTUM
Qualis vita Animae seu Spiritus

QUOD in genere spectat vitam animarum seu recentium spirituum post mortem, multis experientiis constiterat quod homo dum in alteram vitam venit, non sciat quod in altera vita sit, putans quod adhuc in mundo, immo in suo corpore; usque adeo ut cum ei dicitur quod sit spiritus, quod miretur et obstupescat; tam ex causa quod prorsus sit sicut homo quoad sensus, cupiditates et cogitationes, quam ex eo quod non crediderit cum vixit in mundo, quod spiritus sit, et quidam, quod spiritus non possit esse talis.

321. Alterum est quod spiritus multo excellentiores facultates sensitivas habeat, et multo excellentiores cogitandi loquendique dotes quam cum vixit in corpore, usque adeo ut vix comparari possint; tametsi hoc spiritus nesciant antequam detur iis reflexio a Domino.

322. Caveant sibi ab opinione falsa quod spiritus sint absque sensitivo exquisitiore multo quam in vita corporis; contrarium scio a mille et mille experientiis; sique non credere velint ex causa suarum suppositionum de spiritu, habeant sibi, cum in alteram vitam veniunt, ubi ipsa experientia faciet eos credere: non solum habent visum, nam vivunt in luce, et spiritus boni, angelici et angeli in tanta luce ut lux meridiei in mundo ei vix comparari possit: de luce in qua vivunt et vident, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: habent auditum, tam exquisitum ut auditus eorum in corpore non aequiparari possit; mecum locuti sunt nunc per aliquot annos fere continue; sed de loquela eorum etiam, ex Divina Domini misericordia, in sequentibus: habent olfactum, de quo etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: habent tactum exquisitissimum, inde dolores et cruciatus in inferno; nam ad tactum se referunt omnes sensationes, quae sunt modo diversitates et varietates tactus: habent cupiditates et affectiones, quibus nec comparari possunt eae quas habuerunt in vita corporis, de quibus plura, ex Divini Domini Misericordia, in sequentibus: cogitant multo perspicacius et distinctius quam cogitarunt in vita corporis; in una idea cogitationis plura involvunt quam in mille cum cogitarunt in vita corporis: loquuntur inter se ita acute, subtiliter, sagaciter et distincte, ut si perciperet homo modo aliquid de eo, obstupesceret: in summa, nihil prorsus amiserunt quin sint sicut homines sed perfectiones, praeter ossa et carnem et inde imperfectiones. Agnoscunt et percipiunt quod dum in corpore vixerunt, fuerit spiritus qui sensit, quod tametsi apparuit in corpore, usque non fuit corporis; quare rejecto corpore vivunt sensationes multo exquisitiores et perfectiones; vita consistit in sensu, nam absque sensu nulla vita, et qualis sensus talis vita quod cuivis potest notum esse.

323. Sequuntur ad finem capitis quaedam exempla de iis qui aliter in vita corporis cogitarunt.

CAPUT IV
1. ET homo cognovit Havam uxorem suam, et concepit e peperit Cain; et dixit, Acquisivi virum, Jehovam.
2. Et addidit parere fratrem ejus, Habel; et fuit Habel pastor gregis, et Cain fuit colens humum.
3. Et factum a fine dierum, et attulit Cain de fructu humi munus JEHOVAE.
4. Et Habel attulit etiam ille de primogenitis gregis sui, et de pinguedine eorum: et aspexit JEHOVAH ad Habel et ad munus illius.
5. Et ad Cain et ad munus ejus non aspexit; et accensa est ira Caino valde, et ceciderunt facies ejus.
6. Et dixit JEHOVAH ad Cain, Quare accensa est ira tibi? et quare ceciderunt facies tuae?
7. Annon si benefacis, elevatio? et si non benefacis, ad januam peccatum cubans; et ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei.
8. Et dixit Cain ad Habel, fratrem suum: et erat, cum essent in agro, et surrexit Cain contra Habel fratrem suum, et occidit illum.
9. Et dixit JEHOVAH ad Cain, Ubi Habel frater tuus? et dixit Non scio, an custos fratris mei ego?
10. Et dixit, Quid fecisti? Vox sanguinum fratris tui clamantium ad Me ex humo.
11. Et nunc, maledictus tu de humo, quae aperuit os suum, accipiens sanguines fratris tui e manu tua.
12. Cum coles humum, non addet dare vim suam tibi, vagus et profugus eris in terra.
13. Et dixit Cain ad JEHOVAM, Major iniquitas mea, quam ut auferatur.
14. Ecce ejecisti me hodie desuper faciebus humi; et a faciebus Tuis abscondar, et ero vagus et profugus in terra; et erit omnis inveniens me, occidat me.
15. Et dixit ei JEHOVAH, Quapropter omnis occidens Cain septempliciter vindicabitur; et posuit JEHOVAH Caino signum, ut non percuteret eum quisquam inveniens eum.
16. Et exivit Cain a faciebus JEHOVAE; et habitavit in terra Nod versus orientem Edenis.
17. Et cognovit Cain uxorem suam, et concepit, et peperit Hanoch; et fuit aedificans urbem, et vocavit nomen urbis secundum nomen filii sui Hanoch.
18. Et natus Hanocho, Iradum; et Irad genuit Mehujael; et Mehujael genuit Methushael; et Methushael genuit Lamech.
19. Et accepit sibi Lamech duas uxores; nomen unius Adah, et nomen alterius Zillah.
20. Et peperit Adah Jabal, is erat pater habitantis tentorium, et pecoris.
21. Et nomen fratris ejus Jubal, is erat pater omnis pulsantis citharam et organum.
22. Et Zillah etiam ea peperit Tubal-cain, erudiens omnem artificem aeris et ferri. Et soror Tubal-cain Naamah.
23. Et dixit Lamech uxoribus suis Adah et Zillah, Audite vocem meam uxores Lamechi, et auribus percipite dictum meum, quod virum occidi in vulnus meum, et parvulum in livorem meum.
24. Quod septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies et septies.
25. Et cognovit homo adhuc uxorem suam, et peperit filium, et vocavit nomen ejus Sheth; quia reposuit mihi Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit illum Cain.
26. Et Shetho etiam illi natus est filius, et vocavit nomen ejus Enosh: tunc coeptum est invocare nomen JEHOVAE.

324. CONTENTA

Agitur de doctrinis separatis ab Ecclesia, seu haeresibus, et de exsuscitata postmodum Ecclesia nova, dicta ‘Enosh.’

325. Antiquissima Ecclesia per amorem fidem in Dominum habuit; sed exstiterunt qui separarunt fidem ab amore: doctrina separatae fidei ab amore vocata fuit ‘Cain’: charitas, quae est amor erga proximum, dicta fuit ‘Habel,’ vers. 1, 2.

326. Utriusque cultus describitur; fidei separatae per ‘munus Caini’; et charitatis per ‘munus Habetis,’ vers. 3, 4: et quod gratus fuerit cultus ex charitate, non autem ex fide separata, vers. 4, 5.
327. Quod mutatus in malum status eorum qui ex fide separata fuerunt, describitur per ‘iram accensam, et cadere facies Caino, vers. 5, 6.

328. Et quod noscatur ex charitate qualis fides: tum quod charitas apud fidem esse velit si non fides principale fiat et extollatur supra charitatem, vers. 7.

329. Quod charitas exstincta sit apud eos qui separarunt fidem et praetulerunt charitati, describitur per ‘Cainum quod occiderit Habelem fratrem,’ vers. 8, 9.

330. Exstincta charitas vocatur ‘vox sanguinum,’ vers. 10: perversa doctrina ‘maledictio de humo,’ vers. 11: falsum et malum inde est ‘vagum et profugum in terra,’ vers. 12: et quia averterunt se a Domino, quod periculum mortis aeternae, vers. 13, 14: sed quia: fides est per quam implantaretur postea charitas, sacrosanctum erat illam violare, quod est ‘signum positum Caino,’ vers. 15: et a sede ubi prius illam removere, est quod ‘habitaret versus orientem Edenis,’ vers. 16.

331. Haeresis illa, tum amplificata, vocata est {x}Hanoch, vers. 17.

332. Haereses inde exsurgentes etiam suis nominibus vocantur
in quarum ultima, quae vocatur ‘Lamech,’ nihil amplius de fide remansit, vers. 18.

333. Nova tunc Ecclesia orta, quae intellecta per ‘Adah et Zillah,’ et descripta per filios illarum ‘Jabal, Jubal et Tubal-cain’; Ecclesiae caelestia per ‘Jabal’; spiritualia per ‘Jubal’; naturalia per ‘Tubal-cain,’ vers. 19-22.

334. Quod Ecclesia illa orta, cum exstinctum fuit omne fidei et omne charitatis, et cum violatum, quod maxime sacrosanctum, describitur, vers. 23, 24.

335. Summa rerum traditur; quod postquam fides separata exstinxerit charitatem, quod est ‘Cain,’ nova fides a Domino donata, per quam implantabatur charitas; quae fides est ‘Sheth,’ vers. 25.

336. Charitas implantata per fidem, vocatur ‘Enosh,’ seu homo alius, quod nomen est istius Ecclesiae, vers. 26.

337. SENSUS INTERNUS

HIC quia de degeneratione Ecclesiae Antiquissimae, seu falsificatione doctrinae, et consequenter de haeresibus et sectis sub nominibus Caini et ejus descendentium, agitur, sciendum, quod nequaquam intelligi queat quomodo falsificata fuerit doctrina, seu quales fuerint haereses aut sectae illius Ecclesiae, nisi probe sciatur qualis vera Ecclesia; inde cognosci possunt. De Antiquissima Ecclesia prius satis multis actum est, et ostensum quod fuerit caelestis homo, et quod non agnoverit aliam fidem quam quae esset amoris in Dominum et erga proximum; per amorem illum a Domino habebant fidem seu perceptionem omnium quae erant fidei; quare nec voluerunt nominare fidem, ne separaretur ab amore, ut ostensum prius n. 200-203. Talis est caelestis homo; et quod talis, describitur per repraesentativa etiam apud Davidem ubi agitur de Domino, Qui dicitur ‘Rex,’ et de caelesti homine, qui ‘filius Regis,’
Judicia Tua Regi da, et justitiam Tuam filio Regis;…ferent montes pacem populo, et colles in justitia;…timebant Te cum sole, et ad facies lunae, generatio generationum;… florebit in diebus illius justus, et multa pax, usque dum non luna, Ps. lxxii 1, 3, 5, 7;
per ‘solem’ significatur amor; per ‘lunam’ fides; per ‘montes et colles’ Ecclesia Antiquissima; per ‘generationem generationum’ Ecclesiae postdiluvianae; ‘usque dum non luna’ dicitur quia fides erit amor; videantur quoque quae apud Esaiam xxx 26. Antiquissima Ecclesia fuit talis, et doctrina talis; hodie vero prorsus alia, nam fides hodie praecedit; sed per fidem charitas a Domino donatur, et tunc fit charitas principale; quare sequitur quod falsificata antiquissimo tempore fuit doctrina, cum confessi sunt fidem, et sic separarunt fidem ab amore: qui falsificarunt ita doctrinam, aut separarunt fidem ab amore, seu fidem solam confessi, ii tunc dicti ‘Cain,’ et erat tale apud eos enorme.

338. Vers. I. Et homo cognovit Havam uxorem suam, et concepit et peperit Cain; et dixit, Acquisivi virum, Jehovam. Per ‘hominem et Havam uxorem ejus’ significatur Ecclesia Antiquissima, ut notum: ejus prima proles seu primogenitum est fides, quae hic vocatur ‘Cain’: ‘quod dixerit, Acquisivi virum, Jehovam’ significat quod fides apud eos qui dicti Cain, cognita sit et agnita sicut res per se.

339. In praecedentibus tribus capitibus satis ostensum est quod per ‘hominem et ejus uxorem’ significata sit Ecclesia Antiquissima, sic ut non possit dubitari; et quia ‘homo et uxor ejus’ est Antiquissima Ecclesia, constat inde quod conceptus et partus ejus non fuerit alius. Antiquissimis familiare fuit nomina indere, et per nomina significare res, et sic instituere genealogiam; quae enim sunt Ecclesiae, similiter quoque se habent; unum concipitur et nascitur ab altero, et habet se ut generatio; quare commune est in Verbo talia quae Ecclesiae sunt, vocare conceptus, partus, prolem, infantes, parvulos, filios, filias, juvenes, et sic porro: prophetica iis sunt plena.

340. Quod ‘dixit, Acquisivi virum, ‘Jehovam’ significet quod fides apud eos qui dicti Cain, cognita sit et agnita sicut res per se, constat ab illis quae in praemissis hujus capitis dicta sunt: prius quasi ignorarunt quid fides, quia perceptionem {x}omnium quae erant fidei, habebant; at cum distinctam doctrinam facere incipiebant de fide, tunc depromebant illa de quibus perceptionem habebant, et redigebant in doctrinam, et vocabant illam, ‘Acquisivi virum, Jehovam,’ sicut novum quoddam adinvenissent, ita scientificum factum, quod fuit inscriptum cordi. Unumquodvis novum antiquitus nomine vocabant, et quae involvebant nomina, sic explicabant; sicut quid Ismael significet, quod ‘audiret Jehovah miseriam ejus,’ Gen. xvi 11; quid Reuben, quod ‘vidit Jehovah miseriam meam,’ Gen. xxix 32; quid Simeon, quod ‘audivit Jehovah, quod minus cara,’ ibid. vers. 33; quid Jehudah, ‘hac vice confitebor Jehovae,’ ibid. vers. {x}35. Altare a Mose aedificatum, vocatum ‘Jehovah vexillum, Exod. xvii 15; hic ipsa doctrina fidei vocata ‘Acquisivi virum, Jehovam’, seu Cain.

341. Vers. 2. Et addidit parere fratrem ejus, Habel; et fuit Habel pastor gregis, et Cain fuit colens humum. Alter partus Ecclesiae est charitas, quae significatur per ‘Habelem’ et ‘fratrem’: ‘pastor gregis’ est qui exercet bonum charitatis: ‘colens humum’ est qui absque charitate, utcumque ex fide separata ab amore, quae nulla fides.

342. Quod alter partus Ecclesiae sit charitas, constare potest ex illis quae Ecclesia concipit et parit, quae non aliud sunt quam fides et charitas: similia significata sunt per primos partus Leae ex Jacobo, per ‘Reuben’ fides, per ‘Simeon’ fides actu, per ‘Levi’ charitas, Gen. xxix 32-34; quare etiam tribus Levi sacerdotium accepit, et pastorem gregis repraesentavit: charitas, quia est alter partus Ecclesiae, vocatur ‘frater,’ et nominatur ‘Habel.’

343. Quod ‘pastor gregis’ sit qui exercet bonum charitatis, unicuivis notum esse potest, nam hoc familiare in Verbo Veteris et Novi Testamenti; qui ducit et docet, appellatur ‘pastor’; qui ducuntur et docentur, appellantur ‘grex’; qui non ducit ad bonum charitatis, et qui non docet bonum charitatis, non est verus pastor; et qui non ducitur ad bonum et discit bonum, non est grex. Quod pastor et grex significent illa, quidem superfluum est ex Verbo confirmare, sed usque sint haec quae apud Esaiam,
Dominus dabit pluviam seminis tui, quo seminas humum, et panem proventus humi,…{1} pascet pecora tua in die illo, prato lato, xxx 23;
ubi ‘panis proventus humi’ est charitas: apud eundem,
Dominus Jehovih, sicut pastor gregem suum pascet, in brachium suum colliget agnos, et in gremio suo portabit, fetas leniter ducet, xl 11:
apud Davidem,
Pastor Israelis ausculta, ducens sicut gregem Josephum; insidens cherubis, effulge, Ps. lxxx 2[A.V. 1]:
apud Jeremiam,
Formosae et delicatae assimilavi filiam Zionis, ad eam venient pastores, et greges eorum figent prope eam tentoria circumcirca, pascent quisque spatium suum, vi 2, 3:
apud Ezechielem,
Dixit Dominus Jehovih, Multiplicabo eos sicut gregem hominis, sicut gregem {2} sanctificatorum, sicut gregem Hierosolymae, in {3} temporibus statis ejus, sic erunt urbes desertae plenae grege hominis, xxxvi 37, 38:
apud Esaiam,
Omnis grex Arabiae congregabuntur tibi, arietes Nebaioth ministrabunt tibi, lx 7.
Qui gregem ducunt ad bonum charitatis, sunt ‘qui congregant gregem, at vero qui non ad bonum charitatis, sunt ‘qui dispergunt’; nam omnis congregatio et unio ex charitate, et omnis dispersio et disunio ex non charitate.
@ 1 Heb. is singular, but in n. 5201, 6049, S. has pascent as Sch.$
@ 2 I has sanctificatum, but Heb. has genitive plural. These two endings are often very similar in S’s handwriting.$
@ 3 Sch. has festis: Heb. has both meanings.$

344. Quid facit fides, seu scientia, cognitio, et doctrina fidei, quam ut homo ita fiat sicut docet? Primarium quod docet, est charitas, Marc. xii 28-35; Matth. xxii 34-39; haec est finis omnium, quo spectat; si non fiat, quid scientia seu doctrina, nisi quoddam nihil?

345. Quod ‘colens humum’ sit qui absque charitate, utcumque ex fide separata ab amore, quae nulla fides, constare potest ab iis quae sequuntur, quod ‘Jehovah non aspexit ad munus ejus,’ et quod ‘fratrem suum occidit,’ hoc est, quod charitatem per ‘Habelem’ significatam destruxit. ‘Colere humum’ dicebantur qui corporea et terrestria spectant, sicut constat ab iis quae dicta sunt ad cap. {x}iii vers. 19, 23; ubi dicitur quod ‘homo emissus ex horto Eden ad colendum humum.’

346. Vers. 3. Et factum a fine dierum, et attulit Cain de fructu humi, munus Jehovae. Per ‘finem dierum’ intelligitur progressus temporis: per ‘fructum humi’ opera fidei absque charitate; per ‘munus Jehovae’ cultus inde.

347. Quod per ‘finem dierum’ intelligatur progressus temporis, unicuivis constare potest. Doctrina haec, quae ‘Cain’ vocatur, in suo primordio, cum adhuc simplicitas inerat, non ita ingrata fuisse apparet ac postea; quod constat ex eo quod appellaverint prolem ‘acquisitum virum, Jehovam’; ita nec in primordio fides ita separata fuit ab amore ac ‘in fine dierum’ seu progressu temporis, sicut solet omnis doctrina verae fidei.

348. Quod per ‘fructum humi’ intelligantur opera fidei absque charitate, ex sequentibus etiam patet; opera enim fidei absque charitate sunt opera nullius fidei, in se mortua, nam sunt solum externi hominis; de quibus ita apud Jeremiam,
Quare via impiorum prosperatur?…Plantasti eos, etiam radicati sunt, iverunt, etiam faciunt fructum, propinquus Tu in ore eorum, sed longinquus a renibus eorum,…quousque lugebit terra, et herba omnis agri exarescet? xii 1, 2, 4;
‘propinquus in ore, sed longinquus a renibus’ sunt qui ex fide separata a charitate, de quibus praedicatur quod ‘terra lugeat.’ Vocantur etiam ‘fructus operum’ apud eundem,
Supplantativum cor prae omni, et desperatum id; quis cognoscit id? Ego Jehovah scrutans cor, probans renes, et ac dandum unicuivis juxta vias ejus, juxta fructum operum ejus xvii 9, 10:
apud Micham,
Erit terra in desolationem propter habitatores suos, pro fructu operum eorum, vii 13.
Sed quod talis fructus nullus fructus sit, seu quod opus mortuum sit, et quod pereat et fructus et radix, apud Amos,
Perdidi Emoraeum coram illis, cujus sicut altitudo cedrorum altitudo ejus, et robustus is sicut quercus, perdidi tamen fructum ejus sursum, et radices ejus deorsum, ii 9:
et apud Davidem,
Fructum eorum de terta perdes, et semen eorum de filiis hominis, Ps. xxi II [A.V. 10].
At opera charitatis viva sunt, de quibus praedicatur quod ‘radices agant infra’ et ‘fructum edant supra,’ ut apud Esaiam,
Addet evasio domus Jehudae residua radicem deorsum, et faciet fructum sursum, xxxvii 31;
‘facere fructum sursum’ est ex charitate; talis fructus vocatur ‘fructus excellentiae’ apud eundem,
In die illa, erit germen Jehovae in decus, et in gloriam, et fructus terrae in excellentiam et ornamentum ereptioni Israelis, iv {x}2:
estque fructus salutis ut appellatur apud eundem,
Stillate caeli desuper, et aetheres fluant justitia, aperiat se terra, et ferant fructum salutis, et justitia germinet una; Ego Jehovah creabo hoc, xlv 8.

349. Quod per ‘munus’ intelligatur cultus, constare Potest a repraesentativis in Ecclesia Judaica, ubi sacrificia quaecumque, tum primitiae terrae et omnium ejus fructuum, ut et oblatio primogenitorum, vocantur ‘munera,’ in quibus constabat cultus; et quia omnia repraesentabant caelestia et se referebant ad Dominum, per munera illa significabatur verus cultus, quod unicuivis potest notum esse; nam quid repraesentativum absque re quam repraesentat, et quid externum absque interno, nisi idolum quid et mortuum? externum ab internis, seu per interna a Domino, vivit; inde constat quod munera omnia Ecclesiae repraesentativae significent cultum Domini, de quibus singulis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [2] Quod per ‘munera’ in genere intelligatur cultus, constare Potest apud Prophetas passim, ut apud Malachiam,
Quis sustinet diem adventus Ipsius?… Sedebit conflans et purgans argentum, et purificabit filios Levi, et defecabit eos, sicut aurum, et sicut argentum, et erunt Jehovae offerentes munus in justitia; tum suave erit Jehovae munus Jehudae et Hierosolymae juxta dies aeternitatis, et juxta annos antiquos, iii 2-4.
‘Munus in justitia’ est internum, quod ‘filii Levi’ seu sancti cultores offerent; ‘dies aeternitatis’ est Ecclesia Antiquissima; ‘dies antiqui’ sunt Ecclesia Antiqua: apud Ezechielem,
In monte sanctitatis Meae, in monte altitudinis Israelis, … colent Me omnis domus Israelis, tota illa terra; ibi propitius ero illis, et ibi quaeram oblationes vestras, et primitias munerum vestrorum in omnibus sanctificationibus vestris, xx 40;
‘oblationes et primitiae munerum in sanctificationibus’ similiter sunt opera per charitatem a Domino sanctificata: apud Zephaniam,
A transitu fluminum Aethiopiae adoratores Mei,… adducent munus Meum, iii 10;
‘Aethiopia’ pro iis qui possident caelestia, quae sunt amor, charitas: et opera charitatis.

350. Vers. 4. Et Habel attulit etiam ille de primogenitis gregis tui et de pinguedine eorum: et aspexit Jehovah ad Habel et ad munus illius Per ‘Habelem’ significatur hic ut prius charitas: per ‘primogenita gregis’ sanctum quod est solius Domini: per ‘pinguedinem’ ipsum caeleste quod etiam est Domini: quod ‘aspexit Jehovah ad Habelem et ad munus ejus’ significat quod Domino grata fuerunt quae charitatis et omnis cultus inde.

351. Quod ‘Habel’ significet charitatem, prius ostensum est Charitas significat amorem erga proximum et misericordiam; qui enim amat proximum ut se ipsum, etiam ejus miseretur, cum patitur sicut ipse sui.

352. Quod per ‘primogenita gregis’ significetur [sanctum quod est solius Domini, constare potest a primogenitis in Ecclesia repraesentativa, quae omnia sancta fuerunt quia spectabant Dominum, Qui solus Primogenitus. Amor et inde fides est primogenitus; omni amor est Domini, et ne hilum amoris est hominis, quare Dominus solus Primogenitus; hoc repraesentatum est in Ecclesiis antiquis per ‘primogenita hominis et bestiae, quod essent sancta Jehovae, Exod. xiii 2, 12, 15. Et quod tribus Levi, qui in sensu interno significat amorem, post Reuben et Simeonem, qui in sensu interno significat fidem, natus, acceptata loco omnium primogenitorum, et facta sacerdotium, Num. iii 40-46; viii 14-20. De Domino quod Primogenitus omnium quoad Humanam Ipsius Essentiam, ita apud Davidem,
Ille vocabit Me, Pater Meus Tu, Deus Meus, et petra saluti Meae, etiam Ego Primogenitum dabo Illum, altum regibus terrae, Ps. lxxxix 27, 28 [A.V. 26, 27]:
et apud Johannem,
Jesus Christus, Primogenitus ex mortuis, et Princeps regum terrae, Apoc. i, 5.
Observes quod primogenita cultus significent Dominum; primogenita autem Ecclesiae significent fidem.

353. Quod per ‘pinguedinem’ significetur ipsum caeleste, quo etiam est Domini: caeleste est omne quod est amoris; fides quoque caelestis est quando ex amore; charitas est caeleste; omne bonum charitatis est caeleste; quae omnia repraesentata sunt per pinguedines in sacrificiis, et quidem distincte per pinguedinem super jecore, seu reticulum; per pinguedinem super renibus; per pinguedinem tegentem intestina; et super intestinis; quae sancta erant et adolebantur super altari, Exod. xxix 13, 22; Lev. iii 3, 4, 14; iv 8, 9, 19, 26, 31, 35; viii 16, 25; quare vocantur ‘panis igniti in quietem Jehovae,’ Lev. iii 15, 16; ac ideo vetitum populo Judaico, ne quicquam pinguedinis ex bestiis ederent, quod vocatur ‘statutum aeternitatis in generationes,’ Lev. iii 17; vii 23, 25; ex causa quia Ecclesia ista talis erat ut non agnosceret interna, minus caelestia. [2] Quod ‘pinguedo’ significet caelestia et bona charitatis, constat apud Prophetas, ut apud Esaiam,

Quare appenditis argentum in quod non panis; et laborem vestrum, in quod non ad satietatem? Attendite attendendo ad Me, et comedite bonum, ut delicietur in pinguedine anima vestra, lv 2:
apud Jeremiam,
Implebo animam sacerdotum pinguedine, et populus Meus bono Meo saturabuntur, xxxi 14;
quod non pinguedo intelligatur sed caeleste spirituale bonum, manifeste constat: apud Davidem,
Implentur pinguedine domus Tuae, et flumine deliciarum Tuarum potas eos; quia Tecum scaturigo vitarum, in luce Tua videmus lucem, Ps. xxxvi 9, 10 [A.V. 8, 9];
ubi ‘pinguedo et scaturigo vitae’ pro caelesti, quod est amoris; ‘flumen deliciarum et lux’ pro spirituali, quod est fidei inde: apud eundem,
Adipe et pinguedine saturabitur anima mea, et labiis canticorum laudabit os meum, Ps. lxiii 6 [A.V. 5];
ubi ‘pingue’ similiter pro caelesti, ‘labia canticorum’ pro spirituali; quod caeleste sit, constat manifeste quia ‘anima saturabitur.’ Ipsae primitiae, quae erant primogenita terrae, vocantur inde ‘pinguedo,’ Num. xviii 12. Caelestia quia dantur innumerabiliorum generum, et 3 adhuc innumerabiliorum specierum, ita communiter describuntur in cantico, quod Moses recitavit coram populo,
Butyrum bovis, et lac gregis, cum pinguedine agnorum et arietum, filiorum Bashanis, et hircorum, cum pinguedine renum tritici, et sanguinem uvae bibes, merum, Deut. xxxii 14.
Haec nusquam aliquis scire potest quid significant, risi ex sensu interno; absque sensu interno, nemo scire potest quid butyrum bovis, quid lac gregis, quid pinguedo agnorum, quid pinguedo arietum et hircorum, quid filii Bashanis, quid pinguedo renum tritici, quid sanguis uvae; absque sensu interno forent’ ‘voces, et praeterea nihil’; cum tamen omnia et singula significant genera et species caelestium.

354. Quod ‘Jehovah aspexerit ad Habelem, et ad munus ejus’ significent quod Domino grata fuerunt quae charitatis, et omnis cultus inde, prius explicatum est; tam quid Habel quam quid munus.

355. Vers. 5. Et ad Cain et ad munus ejus non aspexit; et accensa est ira Caino valde, et ceciderunt facies ejus. Per ‘Cain’ significatur, ut dictum, fides separata ab amore, seu doctrina talis quod fides separari possit: per ‘munus ejus quod non aspexit’ significatur, ut prius, quod cultus ejus non acceptus esset: per ‘iram accensam Caino,’ et per ‘facies quod ceciderint,’ significatur quod mutata interiora; per ‘iram’ quod recesserit, charitas; et per ‘faciem’ interiora, quae ‘cadere’ dicuntur, cum mutantur.

356. Quod per ‘Cainum’ significetur fides separata ab amore, seu doctrina talis quod fides separari possit; tum, quod ‘munus quod non aspexit’ significet quod cultus ejus non acceptus esset, prius ostensum est.
357. Quod per ‘iram accensam Caino’ significetur quod recesserit charitas, constare potest a sequentibus, quod ‘occiderit Habelem fratrem,’ per quem significatur charitas. Ira est affectio communis resultans ex omni quod contrariatur amori proprio et ejus cupiditatibus. In mundo spirituum malorum hoc manifeste percipitur, est enim ira communis contra Dominum, quia in nulla charitate sunt sed in odiis; quodcumque non favet amori proprio et mundi, hoc excitat contrarietatem, quae manifestatur per iram. De Jehovah in Verbo multoties praedicatur ira, excandescentia, ut et furor; sed sunt hominis, et tribuitur Jehovae quia ita apparet; et ex causa de qua prius; ita apud Davidem,

Misit in eos iram naris suae, et excandescentiam, et furorem, et angustiam, et immissionem angelorum malorum; libravit semitam irae, non prohibuit a morte animam eorum, Ps. lxxviii 49 [50];
non quod Jehovah usquam ‘mittat in aliquem iram,’ sed quod ii semetipsis; nec angelos malos, ut dicitur, sed quod homo eos adsciscat; ideo additur quod ‘libret semitam irae, et non prohibeat a morte animam eorum’; quare apud Esaiam,
Ad Jehovam veniet, et pudefient omnes, qui excanduerunt contra Ipsum, xlv 24;
inde constat quod ‘ira’ significet mala, seu quod idem est, recessionem a charitate.

358. Quod per ‘cadere facies’ significetur quod interiora mutentur, etiam a significatione ‘faciei’ et significatione ‘cadere’ constat; facies apud antiquos significavit interna, quia per faciem interna elucent; tales etiam antiquissimis temporibus fuerunt ut facies prorsus concordaret cum internis, sic ut quisque ex facie videre potuisset qualis animus aut mens ejus esset; pro enormi re ducebant aliud facie ostendere, aliud cogitare; simulatio et dolus tunc fuit abominabilis; quare per ‘faciem’ significabantur interna; cum charitas elucebat ex facie, tunc dicebatur ‘elevari facies’; cum autem contrarium, tunc dicebatur ‘facies cadere’; quare etiam de Domino praedicatur quod ‘facies elevet super hominem,’ ut in Benedictione, Num. vi 26; et Ps. iv 7 [A.V. 6], quo significatur quod Dominus det homini charitatem: quid cadere facies, constat apud Jeremiam,
Non faciam cadere faciem Meam erga vos, quoniam misericors Ego, dictum Jehovae, iii 12;
‘facies Jehovae’ est misericordia; cum ‘elevat faciem’ super aliquem, est quod ex misericordia ei charitatem det: contrarium est cum ‘facit cadere faciem,’ hoc est, cum homini facies cadit.

359. Vers. 6. Et dixit Jehovah ad Cain, Quare accensa est ira tibi? et quare ceciderunt facies tuae? ‘Quod Jehovah dixerit ad Cain’ est quod conscientia dictaverit: [per] quod ‘accensa ira’ et quod ‘ceciderint facies’ significatur ut prius, quod recesserit charitas, et mutata sint interiora.

360. Quod ‘Jehovah dixerit ad Cain’ sit quod conscientia dictaverit, non opus habet confirmatione: simile prius explicatum est.

361. Vers. 7. Annon si benefacis, elevatio? et si non benefacis, ad januam peccatum cubans, et ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei. ‘Si benefacis, elevatio’ significat, si benevis, quod charitas apud te sit: ‘si non benefacis, ad januam peccatum cubans’ significat, si non benevis, quod charitas nulla, sed malum: ‘ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei’ est quod charitas apud te esse velit, sed non potest quia vis ei dominari.

362. Describitur hic doctrina fidei, quae ‘Cain’ vocatur; quae quia fidem separavit ab amore, etiam separavit a charitate, quae est proles amoris: ubicumque aliqua Ecclesia, ibi existunt haereses, ex causa quia dum cogitant de uno articulo fidei, quod illum principalem faciant; nam talis est cogitatio hominis dum alicui rei intendit, hoc praeponit alteri, cumprimis quando phantasia vindicat id ut inventum proprium, et cum amor sui et mundi sufflant, tunc nihil non quasi consentit, et confirmat, usque fere ut jurent quod ita sit, cum tamen est falsum; sicut illi qui ‘Cain’ vocati sunt, fidem essentialem fecerunt prae amore; et quia sic vivebant absque amore, conspiravit tam amor sui quam phantasia inde.

363. Qualis doctrina fidei fuerit quae ‘Cain’ dicta, constat ex descriptione ejus in hoc versu; a sequentibus in hoc versu, quod charitas potuisset adjuncta esse fidei, sed ita ut charitas dominaretur, non fides; quare dicitur primum ‘Si benefacis, elevatio,’ quo significatur, si benevis, charitas posset adesse; ‘benefacere’ significat in sensu interno benevelle, nam facere bonum a velle bonum profluit; antiquitus actio et voluntas unum faciebant, ex actione conspiciebant voluntatem, quia nihil simulati erat. Quod ‘elevatio’ significet quod charitas adsit, constat ab illis quae prius dicta sunt de faciebus, quod ‘elevare facies’ sit charitatem habere; et ‘cadere facies,’ quod sit contrarium.

364. Alterum erat ‘Si non benefacis, ad januam peccatum cubans,’ quo significatur, si non benevis, quod charitas nulla, sed malum; quod ‘peccatum’ dum ‘ad januam cubat,’ sit malum, quod praesto est et intrare vult, unicuivis constare potest; dum enim nulla charitas, est immisericordia et odium, proinde omne malum. Peccatum in genere pro diabolo sumitur, qui, seu turba ejus, praesto est dum homo absque charitate est; unicum quod diabolum et ejus turbam a janua profugat, est amor in Dominum et erga proximum.

365. Tertium est quod ‘ad te desiderium ejus, et tu dominaris ei,’ quo significatur quod charitas apud fidem esse velit sed quod non possit quia fides vult dominari ei, quod est contra ordinem; quamdiu fides vult dominari, non est fides; sed cum charitas dominatur, tunc est fides; nam principale fidei est charitas, ut prius ostensum est. Charitas potest comparari flammae, quae est essentiale caloris et lucis, nam inde calor et lux; fides separata potest comparari luci, quae cum absque calore flammae, tunc quidem est lux, sed lux hiemis, qua nihil non torpescit et emoritur.

366. Vers. 8. Et dixit Cain ad Habel, fratrem suum: et erat, cum essent in agro, et surrexit Cain contra Habel fratrem tuum, et occidit illum. ‘Quod dixerit Cain ad Habel’ significat tractum temporis; per ‘Cain’ significatur, ut dictum, fides separata ab amore; per ‘Habel’ charitas, quae est frater fidei, quare etiam hic bis vocatur frater: ‘ager’ significat quicquid est doctrinae: ‘quod surrexerit Cain contra Habel fratrem suum, et occiderit illum’ significat quod fides separata exstinxerit charitatem.

367. Haec non opus habent confirmatione a similibus Verbi, solum quod charitas sit ‘frater’ fidei, et quod ‘ager’ significet quicquid est doctrinae. Quod charitas sit frater fidei, unicuivis constare potest ex natura seu essentia fidei: fraternitas illarum etiam repraesentata fuit per Esavum et Jacobum, quare quoque lis de primogenitura et inde dominio: repraesentata quoque per Perez et Serah, filios Tamaris ex Judah, Gen. xxxviii 28-30, ubi etiam de primogenitura; repraesentata quoque per Ephraim et Menasseh, Gen. xlviii 13, 14; similiter de primogenitura et dominio inde: ita quoque per alios: uterque enim, seu fides et charitas, est proles Ecclesiae; fides vocatur ‘vir,’ sicut Cain, vers. 1 hujus capitis; et charitas ‘frater,’ ut Esai. xix 2; Jer. xiii 14, et alibi: unio fidei et charitatis vocatur ‘foedus fratrum,’ [2] Amos i 9; similiter ac res significatur per Cainum et Habelem, repraesentatum fiat per Jacobum et Esavum, ut dictum; quod Jacobus similiter Esavum voluerit supplantare, constat etiam apud Hosheam,

Ad visitandum super Jacobum vias ejus, secundum opera ejus retribuet ei, in utero supplantavit fratrem suum, xii 3, 4.
At quod Esavus, seu charitas per Esavum repraesentata, usque dominaretur, constat a prophetica praedictione per Isacum patrem,
Super gladio tuo vives, et fratri tuo servies, et erit, quando {x} dominaris, et expelles jugum ejus desuper collo tuo, Gen. xxvii 40;
seu quod idem est, Ecclesia gentium seu nova per ‘Esavum,’ et Ecclesia Judaica per ‘Jacobum’; quare toties dictum, quod agnoscerent gentes pro fratribus: ‘fratres’ etiam omnes dicti ex charitate in Ecclesia gentium seu Primitiva: ‘fratres’ etiam vocati a Domino qui audiunt Verbum et faciunt illud, Luc. viii 21; ‘qui audiunt’ sunt qui habent fidem, ‘qui faciunt’ sunt qui habent charitatem: qui autem audiunt seu dicunt se habere fidem, et non faciunt seu non habent charitatem, non sunt fratres, nam eos assimilat ‘stultis,’ Matth. vii 24, 26.

368. Quod ‘ager’ significet doctrinam, ita quicquid est doctrinae de fide et charitate, constat a Verbo; apud Jeremiam,
Mons Mi in agro, facultates tuas, omnes thesauros tuos in praedam dabo, xvii 3;
ubi ‘ager’ pro doctrina, ‘facultates et thesauri’ pro divitiis spiritualibus fidei seu quae sunt doctrinae fidei: apud eundem,
Num deseret de petra agri mei, nix Libani? xviii 14:
de Zione praedicatur quod ‘sicut ager arabitur,’ cum doctrina fidei
nulla, Jer. xxvi 18; Mich. iii 12: apud Ezechielem,
Sumpsit de semine terrae, posuitque in agro sementis, xvii 5;
ubi de Ecclesia ejusque fide agitur, nam doctrina vocatur ‘ager’ ex semine: apud eundem, ‘
Et cognoscant omnes arbores agri, quod Ego Jehovah humiliem arborem altam, xvii 24:
apud Joelem,
Devastatus est ager, luxit humus, quia devastatum est frumentum, exaruit mustum, infirmatum est oleum; pudefacti suntagricolae,… periit messis agri,… omnes arbores agri
exsiccatae, i 10-12;
ubi ‘ager’ pro doctrina, ‘arbores’ pro cognitionibus, ‘agricolae’ pro cultoribus: apud Davidem,
Exsultabit ager, et omne quod in illo, tunc cantabunt omnes arbores silvae, Ps. {x}xcvi 12;
ubi ager non exsultare potest, nec arbores silvae cantare, sed quae sunt apud hominem, quae sunt cognitiones fidei: apud Jeremiam,
Quousque lugebit terra, et herba omnis agri arescet? xii 4;
similiter, quod nec terra nec herba agri lugere possit, sed quod est apud hominem, et vastatum: similiter apud Esaiam,
Montes et colles personabunt coram vobis cantu, et omnes arbores agri plaudent vola, lv 12:
Dominus quoque, ubi de consummatione saeculi praedicit, etiam doctrinam fidei appellat agrum,
Duo erunt in agro, unus assumetur, alter relinquetur, Matth. xxiv 40; Luc. xvii 36;
ubi per ‘agrum’ intelligitur doctrina fidei tam falsa quam vera, ut hic; quia ‘ager’ est doctrina, etiam quisquis recipit aliquod semen fidei vocatur ager, et homo, et Ecclesia, et mundus.

369. Inde nunc sequitur quid significant, ‘cum essent in agro,’ quod ‘Cain surrexerit contra Habel fratrem suum, et occiderit illum, nempe, cum uterque, tam fides quam charitas essent ex doctrina: fidei, quod fides separata ab amore non potuisset quin nihili faceret charitatem, et sic illam exstinguere; ut solent etiam hodie qui ore ferunt, quod sola fides salvificet si vel nullum opus charitatis faciant; ita in ipsa suppositione exstinguunt charitatem, cum tamen norunt et ore fatentur quod fides non sit salvifica nisi amor sit.

370. Vers. 9. Et dixit Jehovah ad Cain, Ubi Habel frater tuus? et dixit, Non scio, an custos fratris mei ego? ‘Quod dixerit Jehovah ad Cain’ significat perceptivum quoddam ab interiore, quod dictavit de charitate seu ‘Habele fratre’: ‘quod dixerit, Non scio, an custos fratris mei ego?’ significat quod nihili faceret charitatem, cui non famulari vellet; ita quod rejecerit prorsus quicquid esset charitatis; talis facta est eorum doctrina.

371. Antiquissimi per ‘loquentem Jehovam’ significabant perceptionem, nam noverunt quod Dominus daret illis percipere; perceptio haec non diutius manere potuit quam cum amor principale esset; cum cessavit amor in Dominum, et sic erga proximum, periit perceptio; et quantum amoris remansit, tantum perceptionis. Perceptivum hoc proprium erat Antiquissimae Ecclesiae; sed postquam fides separata est ab amore, ut in postdiluvianis, et charitas data per fidem, successit conscientia, quae quoque dictat, sed alio modo, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Cum conscientia dictat, similiter dicitur, nempe quod Jehovah loquatur in Verbo; quia conscientia formatur ex revelatis et cognitionibus e Verbo; et cum Verbum dicit seu dictat, est Dominus qui dicit; quare nihil communius est dicere, etiam hodie, quam quod Dominus loquatur, cum agitur de re conscientiae aut fidei.

372. ‘Custodem esse’ significat servire, sicut custodes portae et custodes liminis in Ecclesia Judaica; fides dicitur custos charitatis ex eo quod servitura sit; sed secundum principia istius doctrinae erat quod fides dominaretur, sicut dictum ad vers. 7.

373. Vers. 10. Et dixit, Quid fecisti? vox sanguinum fratris tui clamantium ad Me ex humo. ‘Vox sanguinum fratris’ significat violentiam illatam charitati: ‘quod sanguines clament’ significat reatum: ‘humus’ schisma seu haeresin.

374. Quod ‘vox sanguinum’ significet violentiam illatam charitati, constat a pluribus in Verbo; in quo ‘vox’ accipitur pro omni quod accusat, et ‘sanguis’ pro omni peccato, imprimis pro odio; nam qui odio habet fratrem, corde suo eum occidit, ut Dominus docet,
Audivistis quod veteribus dictum sit, Non occides; quisquis autem occiderit, obnoxius erit judicio; Ego vero dico vobis, quod quisquis irascitur fratri suo temere, obnoxius erit judicio; quicumque vero dixerit fratri suo, Raka, obnoxius erit synedrio; quicumque autem dixerit, Stulte, obnoxius erit gehennae ignis, Matth. v 21, 22;
per quae intelliguntur odii gradus; odium est contrarium charitati; et si non manu, usque animo, et quocumque modo possit, occidit; sunt modo vincula externa quae inhibent ne manu; quare omne odium est sanguis; ut apud Jeremiam,
Quid bonam facis viam tuam ad quaerendum amorem?… etiam in alis tuis inventi sunt sanguis animarum egenorum innocentium, ii 33, 34.

[2] Et quia odium est ‘sanguis,’ omnis iniquitas est sanguis, nam fons omnium iniquitatum est odium; ut apud Hosheam,
Pejerare, et mentiri, et occidere, et furari, et adulterari, latrocinantur, et sanguines in sanguinibus attigerunt; propterea lugebit terra, et contabescet omnis habitans in ea, iv 2, 3;
et apud Ezechielem,
Num judicabis urbem sanguinum, et notifices ei omnes abominationes ejus?… urbs effundens sanguines in medio sui,… per sanguinem tuum, quem effudisti, rea facta es, Xxii 2-4, 6, 9;
ubi agitur de immisericordia: apud eundem,

Terra plena est judicio sanguinum, et urbs plena est violentia, vii 23;
et apud Jeremiam,

Ob peccata prophetarum Hierosolymae iniquitates sacerdotum ejus, effundentium in medio ejus sanguinem justorum, vagantur caeci in plateis, polluti sunt sanguine, Thren. iv 13, 14:
apud Esaiam,
Cum abluet Dominus sordes filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae deterserit e medio, spiritu judicii, et spiritu combustionis, lv 4:
apud eundem,
Volae vestrae pollutae sunt in sanguine, et digiti vestri in iniquitate, lix 3:
apud Ezechielem,
Praeterivi praeter te, vidique te conculcatam in sanguinibus tuis, et dixi tibi, In sanguinibus tuis vive; et dixit tibi, in sanguinibus tuis vive, xvi 6, 22;
ubi de abominationibus Hierosolymae, quae vocantur ‘sanguines,’ agitur. Immisericordia et odium ultimorum temporum describitur etiam per ‘sanguinem’ in Apoc. xvi 3, 4. Sanguines in plurali dicuntur quia omnia iniqua et abominabilia scaturiunt ex odio, sicut omnia bona et sancta ex amore; qui itaque odio habet proximum, eum si posset, occidit, et quocumque modo potest, occidit; quod est violentiam ei inferre, quae hic per ‘vocem sanguinum’ proprie significatur.

375. ‘Vox clamans,’ et ‘vox clamoris,’ est formula sollemnis in Verbo, et applicatur unicuique rei ubi aliquis strepitus, turba, infestum, etiam ubi faustum, ut Exod. xxxii 17, 18; Zeph. i 9, 10; Esai. lxv 19; Jer. xlviii 3; hic quod incuset.

376. Quod ‘sanguines clamant’ significent reatum, inde nunc sequitur; nam qui violentia utuntur, reatum habent, ut apud Davidem,
Malum occidet impium, et osores justi reatum habebunt, Ps. xxxiv 22 [A.V. 21]:
apud Ezechielem,
Urbs per sanguinem, quem effudisti, rea facta es, xxii 4.

377. Quod ‘humus’ significet hic schisma seu haeresin, constat inde quod ‘ager’ significet doctrinam, quare ‘humus’ in qua ager, est schisma: ipse homo est ‘humus,’ ut et ‘ager,’ quia ei inseminantur illa; nam homo est ab iis quae inseminata sunt; bonus et verus a bonis et veris; malus et falsus a malis et falsis; qui in doctrina aliqua, inde vocatur; qui in schismate seu haeresi, inde vocatur; ita hic ‘humus’ pro schismate seu haeresi quae in homine.

378. Vers. 11. Et nunc, maledictus tu de humo, quae aperuit os suum, accipiens sanguines fratris tui e manu tua. ‘Maledictus tu de humo’ significat quod aversus factus ex schismate: ‘quae aperuit os suum’ significat quod docuit: ‘accipiens sanguines fratris tui e manu tua’ est quod violentiam intulerit charitati, quam exstinxit.

379. Quod haec significentur, constat a praecedentibus; et quod ‘maledictus’ significet aversum, etiam prius ostensum est, n. 245; nam iniquitates et abominationes, seu odia, sunt quae avertunt hominem ut spectet solum deorsum, seu ad corporea et terrestria, et sic quae inferni sunt; quod fit cum charitas in exilium mittitur et exstinguitur; tunc enim disrumpitur vinculum inter Dominum et hominem; sola charitas, seu amor et misericordia sunt quae conjungunt; fides nusquam absque charitate, nam nulla fides est, est scientia mera qualem etiam diabolica turba habere potest, per quam fallere possunt dolose probos, et lucis angelos simulare; sicut solent quandoque pessimi praedicatores etiam cum zelo quasi pietatis, tametsi nihil minus apud eos est quam id quod ore ferunt. An quisquam tam infirmi judicii esse potest ut credat solam fidem memoriae afficere posse, aut solam cogitationem inde, cum quisque a propria experientia novit quod nullus aestimet alicujus voces et assensiones qualescumque sunt, cum non ex voluntate seu intentione? Est voluntas et intentio quae faciunt ut placeat, et conjungunt unam alteri; velle est ipse homo, non cogitare et loqui quod non vult; ex velle trahit naturam et indolem, quia illud afficit: at si cogitat bonam, tunc essentia fidei seu charitas est in cogitatione, quia velle bonum inest; at si dicit se cogitare bonum et vivit male, nusquam potest aliud velle quam velle malum, quare est nulla fides.

380. Vers. 12. Cum coles humum, non addet dare vim suam tibi, vagus et profugus eris in terra. ‘Colere humum’ significat excolere hoc schisma seu hanc haeresin: ‘non addere dare vim suam tibi’ significat quod sterilis sit: ‘vagus et profugus esse in terra’ est non scire quid verum et bonam.

381. Quod ‘colere humum’ sit excolere hoc schisma seu hanc haeresin, constat ex significatione ‘humi,’ de qua mox prius; quod ‘non addet dare vim suam’ sit quod sterilis sit, patet inde et ex ipsis verbis; tum exinde quod qui profitentur fidem absque charitate, profiteantur nullam fidem, ut dictum est.

382. Quod ‘vagus et profugus esse in terra’ significet non scire quid verum et bonam, constat a significatione vagari et fugere in Verbo; ut apud Jeremiam,
Prophetae et sacerdotes vagantur caeci in plateis, polluti sunt in sanguine; ea quae non possunt, tangunt vestimentis, Thren. iv 13, 14;
ubi ‘prophetae’ pro iis qui docent; ‘sacerdotes’ pro iis qui secundum ea vivunt; ‘vagari caeci in plateis’ est non scire quid bonum et verum:
[2] apud Amosum,
Pars agri unius pluviam accepit, et pars agri, super quem non pluit, exarescit; unde vagabuntur duae tresve urbes ad urbem unam ad bibendum aquas, et non satiabuntur, iv 7, 8;
ubi ‘pars agri super quam pluvia’ est doctrina fidei ex charitate; ‘pars seu gleba agri, super quem non pluit’ est doctrina fidei absque charitate; ‘vagari ad bibendum aquas’ est similiter quaerere quid verum: apud Hosheam,
[3] Percussus est Ephraim, radix eorum exaruit, fructum non facient,… rejiciet eos Deus meus, quia non auscultarunt Ipsi, et erunt vagi inter gentes, ix 16, 17:
‘Ephraim’ pro intelligentia veri seu fide, quia primogenitus {1} Josephi; ‘radix quae exaruit’ pro charitate quae fructum non facere potest; ‘vagi inter gentes’ quod non sciant verum et bonum: apud Jeremiam,
[4] Ascendite contra Arabiam, et devastate filios orientis; fugite, vagamini valde, in profundum demiserunt se ad habitandum habitatores Hazoris, xlix 28, 30;
‘Arabia et filii orientis’ pro possessione divitiarum caelestium, seu’ illorum quae sunt amoris, de quibus vastatis etiam praedicatur ‘fugere et vagari,’ seu profugi et vagi esse, cum nihil boni faciunt; et de ‘habitatoribus Hazoris,’ seu qui possident divitias spirituales, quae sunt fidei, praedicatur ‘demittere se in profundum,’ seu perire: apud Esaiam,
Cuncti primores tui vagantur una, prae arcu vincti sunt, e longinquo fugerunt, xxii 3;
ubi agitur de valle visionis, seu phantasia de fide, quod detur absque charitate: unde quod ‘vagus et profugus,’ seu quod nihil veri et boni sciat qui confitetur fidem praeter a charitate, in versu 14 sequente dicitur.

@ 1 In 3325 we read successit enim Ephraim loco Reubenis, et primogenitus factus. It is evidently in this sense that Ephraim is here called primogenitus.$

383. Vers. 13. Et dixit Cain ad Jehovam, Major iniquitas mea, quam ut auferatur. ‘Quod Cain dixerit ad Jehovam’ significat confessionem quandam quod in malo, ex dolore quodam interno: ‘major iniquitas [mea], quam ut auferatur’ significat desperationem inde.

384. Exinde constat quod in Caino usque aliquid boni manserit; sed quod omne bonum charitatis postea perierit, constat ex Lamecho, de quo vers. 19, 23, 24.

385. Vers. 14. Ecce ejecisti me hodie desuper faciebus humi; et a faciebus Tuis abscondar, et ero vagus et profugus in terra; et erit omnis inveniens me, occidat me. ‘Ejici {1} desuper faciebus humi’ significat separari ab omni vero Ecclesiae: ‘a faciebus Tuis abscondi’ significat separari ab omni bono fidei amoris: ‘vagus et profugus esse in tetra’ est non scire quid verum et bonum: ‘quod omnis inveniens occideret’ est quod omne malum et falsum perderet.

@ 1 Dejici I.$

386. Quod ‘ejici desuper faciebus humi’ significet separari ab omni vero Ecclesiae, constat ex significatione ‘humi,’ quae in genuino sensu est Ecclesia, seu homo Ecclesiae, inde quicquid profitetur Ecclesia, sicut prius dictum; ex subjecto fit praedicatio; quare etiam qui profitetur male fidem, seu schisma aut haeresin, quoque vocatur ‘humus’: ‘a faciebus humi ejici {1} ‘ itaque hic est non amplius esse in vero Ecclesiae.

@ 1 dejici I.$

387. Quod ‘abscondi a faciebus Tuis’ significet separari ab omni bono fidei amoris, constat ex significatione ‘facierum Jehovae’; ‘facies Jehovae’ est, ut prius dictum, misericordia, e qua omnia bona fidei amoris; quare bona fidei hic significantur per ‘facies.’

388. ‘Esse vagus et profugus in terra’ est, sicut prius, non scire verum et bonum.

389. Quod ‘omnis inveniens occideret’ sit quod omne malam et falsum perderet eam, sequitur inde; se enim ita res habet: cum homo privat se charitate, tunc separat se a Domino; sola charitas, seu amor erga proximam et misericordia, est quae conjungit hominem Domino; absque charitate est disjunctio; cum disjunctio, tunc sibi seu proprio relictus est; quicquid tunc cogitat, est falsam, et quicquid tunc vult, est malum; haec sunt quae occidunt hominem, seu faciunt ut nihil vitae habeat.

390. Quod ii qui in falso et malo, in continuo terrore sint, ut occidantur, describitur apud Mosen,
Et erit terra vestra desolatio, et urbes vestrae vastitas,… residuos inter vos, inducam mollitiem in cor eorum, in terris hostium eorum, et persequetur eos vox folii impulsi, et fugient fugam gladii, cadentque nullo persequente, et impingent quisque in fratrem suam, quasi coram gladio, et persequens nullus, Lev. xxvi 33, 36, 37:
apud Esaiam,
Perfidi perfide agunt, et perfidia perfidorum perfide faciunt, et erit fugiens a voce pavoris cadet in foveam; et ascendens e medio foveae, capietur laqueo; … gravis erit super eo praevaricatio ejus, ideo cadet, et non addet surgere, xxiv 16-20:
apud Jeremiam,

Ecce adducens super te pavorem;… ab omnibus circuitibus tuis expulsi eritis, quisque ad facies ejus, nec congregans vagantem, xlix 5:
apud Esaiam,
Super equo fugiemus, ideoque fugietis; et super veloce equitabimus, ideo veloces reddentur persequentes vos; mille unam a coram increpatione unius, et a coram increpatione quinque fugietis, XXX 16, 17.
Hic et alibi in Verbo descripti sunt qui in falso et malo, quod fugiant, et timeant ne occidantur; timor iis inest prae omni quia nemo tutatur: quisque qui in malo et falso est, odio habet proximam, inde eorum unusquisque alterum occidere cupit.

391. Quod qui in falso et malo sunt, timeant omnes, sciri optime potest a malis spiritibus in altera vita; qui privarunt se omni charitate, vagantur et fugiunt; quocumque veniunt, si ad aliquas societates, hae ilico percipiunt ex primo adventu qualis est {1}; talis perceptio datur in altera vita, eos non solum abigunt sed etiam graviter puniunt, immo eo usque ut animo sint occidere si possibile: delectantur quam maxime mali punire et cruciare unus alterum, in eo jucunditas eorum summa consistit. Et quod arcanum adhuc est, ipsum falsum et malum est in causa, nam quod quis cupit alteri, redit in ipsum, falsum enim et malum in se habet poenam falsi et mali, proinde timorem poenae.

@ 1 perhaps quales sunt.$

392. {x}Vers. 15. Et dixit ei Jehovah, Quapropter omnis occidens Cain septempliciter vindicabitur; et posuit Jehovah Caino signum, ut non percuteret eum quisquam inveniens eum. Quod ‘omnis occidens Cainum septempliciter vindicabitur’ significet quod violare fidem ita separatam sacrosanctum esset: ‘quod Jehovah Caino posuerit signum, ne percuteret eum quisquam’ est quod Dominus distinxerit illam singulari modo ut conservaretur.

393. Antequam explicatur quod in sensu interno illa significentur, sciendum quomodo se res habet cum fide. Antiquissima Ecclesia talis fuit ut nullam fidem agnoverit nisi quae ab amore, usque adeo ut ne quidem nominare vellent fidem; nam omnia quae fidei erant, percipiebant per amorem a Domino; tales etiam sunt angeli caelestes, de quibus prius. Sed quia praevisum quod genus humanum tale esse non posset et quod separarent fidem ab amore in Dominum, et ex fide singularem doctrinam facerent, provisum etiam est ut quoque separaretur; sed usque ita ut per fidem, seu per cognitiones fidei, acciperent a Domino charitatem, sic ut cognitio seu auditio praecederet, et per cognitionem seu auditionem donaretur a Domino charitas, hoc est, amor in proximum et misericordia, quae charitas non solum indivulsa esset a fide sed etiam principale fidei constitueret: successit tunc, loco perceptionis quae fuit apud Antiquissimam dictaret, non quid verum sed quod verum, et hoc quia Dominus ita Ecclesiam, conscientia, quae comparata per fidem adjunctam charitati locutus in Verbo; tales factae sunt Ecclesiae post diluvium, quoad multam partem; talis fuit Ecclesia primitiva, seu prima post Adventum Domini: angeli spirituales in eo distinguuntur ab angelis caelestibus.

394. Nunc quia hoc praevisum et provisum est ne humanum genus aeterna morte periret, dicitur hic quod ‘nemo violaret Cainum,’ per quem significatur fides separata; et quod ‘signum ei impositum,’ hoc est, quod Dominus distinxerit illam singulari modo ut conservaretur: haec sunt arcana nusquam adhuc detecta; et sunt quae intellecta sunt a Domino, per illa quae locutus est de conjugio et de eunuchis apud Matthaeum,
Sunt eunuchi, qui ex utero matris nati sunt sic: et sunt eunuchi, qui eunuchi facti sunt ab hominibus; et sunt eunuchi qui eunuchos fecerunt seipsos, propter regnum Dei; qui potest capere, ille capiat, xix 12;
‘eunuchi’ dicuntur qui in conjugio caelesti; ‘ab utero nati’ qui sicut angeli caelestes; ‘facti ab hominibus’ qui sicut angeli spirituales; ‘qui seipsos fecerunt’ sicut angelici spiritus, qui non ita ex charitate sed ex oboedientia.

395. Quod ‘omnis occidens Cainum, septempliciter vindicabitur’ significent quod violare fidem ita separatam sacrosanctum{1} esset, constat ex significatione ‘Caini’ quod sit fides separata, et ex significatione ‘septem’ quod sit sacrosanctum. Septenarius numerus sanctus habitus est, ut notum, propter sex dies creationis, et septimum, qui est homo caelestis, in quo pax, quies, sabbatum; inde toties in Ecclesiae Judaicae ritibus occurrit septenarius numerus, et ubivis pro sancto habitus: tempora inde distinguebantur in septem, tam magna eorum intervalla quam minora, et vocabantur ‘septimanae,’ sicut magna temporum intervalla ad Messiam venturum, Dan. ix 24, 25; et septem annorum tempus vocatur septimana a Labane et Jacobo, Gen. xxix 27, 28; quare ubicumque septenarius numerus occurrit, pro sancto vel sacrosancto habetur; ut apud Davidem,
Septies in die laudo Te, Ps. cxix 164:
apud Esaiam,
Erit lux lunae, sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, xxx 26;
ubi ‘sol’ est amor; ‘luna’ fides ex amore, quae erit sicut amor. [2] Sicut tempora regenerationis hominis distincta sunt in sex, antequam septimus, seu caelestis homo, ita quoque tempora vastationis, usque dum nihil caeleste remanet; quod repraesentatum per plures captivitates Judaeorum, et per ultimam Babylonicam, quae erat septem saeculorum, seu septuaginta annorum; et aliquoties dictum quod terra sua sabbata quiesceret: tum per Nebuchadnezzarem apud Danielem,
Cor ejus ab homine mutabitur, et cor bestiae dabitur ei, dum septem tempora mutabuntur super eum, iv 13, 22, 29 [A.V. 16, 25, 32].
De vastatione ultimorum temporum, apud Johannem,
Vidi aliud signum in caelo, magnum et admirabile, angelos septem habentes plagas septem ultimas, Apoc. {x}xv 1, 6, 7;
quod ‘urbem sanctam calcabunt mensibus quadraginta duobus, seu sexies septem, Apoc. xi 2; apud eundem,
Vidi librum [scriptum] intus et a tergo, obsignatam sigillis septem, Apoc. v 1.
Inde gravitates et incrementa poenae per septenarium exprimebantur, ut apud Mosen,
Si ad hoc non oboediveritis Mihi, addam castigare vos septuplo propter peccata vestra, Lev. xxvi 18, 22, 24, 28:
apud Davidem,

Redde vicinis nostris septuplum in sinum eorum, Ps. lxxix 12.
Ideo nunc quia sacrosanctum erat violare fidem, quoniam inserviret, ut dictum, dicitur quod ‘septempliciter vindicabitur, qui occideret Cainum.’

@ 1 Sacrosanctus has the same sense as Polynesiam ‘taboo.’$

396. Quod ‘Jehovah posuerit signum {1} Caino, ne quisquam percuteret eum’ significet quod Dominus distinxerit fidem singulari modo ut conservaretur, constat ex significatione ‘signi,’ et ‘ponere signum’ in aliquo, quod est distinguere; ut apud Ezechielem,
Dixit Jehovah,… Transi per medium urbis, per medium Hierosolymae, et signes signum (seu designes) super frontes virorum gementium et suspirantium super omnibus abominationibus, ix 4;
ubi ‘designare frontes’ non significat signum seu lineam super frontes, sed distinguere ab aliis: similiter apud Johannem,
Quod damno afficerent… homines, qui non haberent signum Dei super frontibus, Apoc. ix 4;
ubi ‘signum habere’ etiam pro distinguere. [2] Signum vocatur etiam character apud eundem,
Dare characterem {2} super manu et super frontibus [Apoc. xiv 9].
Quod haec significabant, Judaica Ecclesia repraesentabat per alligationem magni et primarii praecepti super manu et super fronte, de quo apud Mosen,
Audi Israel, Jehovah Deus noster Jehovah unus; amabis Jehovam Deum tuum, toto corde tuo, et tota anima tua, et ex omnibus viribus tuas:… et alligabis illa in signum super manu tua, et sint in frontalia inter oculos tuos, Deut. vi 4, [5,] 8; xi 13, 18:
quo repraesentatum quod distinguerent praeceptum de amore prae omnibus aliis praeceptis; inde patet quid signatio manus et frontis
significat: apud Esaiam,
[3] Veniens ad congregandum omnes gentes et linguas, et venient, et videbunt gloriam Meam, et ponam in illis signum, lxvi 18, 19:
et apud Davidem,
Respice ad me, et miserere mei, da robur Tuum servo Tuo, et salva filium ancillae Tuae; fac mecum signum in bonum, et videant osores mei, et pudefiant, Ps. lxxxvi 16, 17.
Ex his nunc constat quid ‘signum’; quare nemo opinetur quod aliquod signum impositum sit alicui qui Cain vocatus, nam Verbi sensus internus involvit prorsus alia quam sensus litterae.

@ 1 Heb. (‘oth) occurs often, but A.V. renders it ‘mark’ only in this case, elsewhere by ‘sign,’ or ‘token.’ All O. T. examples here given are ‘oth’ in Heb., except Ezek. ix 4, which is (tav.)$

@ 2 Gk. is charagma = an engraved inscription, which A.V. always translates by ‘mark,’ while sphragis of Apoc. ix 4 is rendered ‘seal,’ in every case.$

397. Vers. 16. Et exivit Cain a faciebus Jehovae; et habitavit in terra Nod versus orientem Edenis. ‘Quod exiverit Cain a faciebus Jehovae’ significat quod separatus a bono fidei amoris: ‘quod habitaverit in terra Nod’ est extra verum et bonum: ‘versus orientem Edenis’ est juxta mentem intellectualem, ubi prius amor.

398. Quod ‘exire a faciebus Jehovae’ significet separari a bono fidei amoris, prius ad vers. 14 videas: quod ‘habitaverit in terra Nod’ significet extra verum et bonum, constat a significatione vocis ‘Nod,’ quod est vagus et profugus esse; et quod vagus et profugus sit privatus esse vero et bono, videatur etiam prius. Quod ‘versus orientem Edenis’ sit juxta mentem intellectualem, ubi prius regnavit amor; tum juxta mentem rationalem, ubi prius regnavit charitas, constat ex iis quae prius dicta sunt de significatione ‘orientis Edenis’, quod nempe ‘oriens’ sit Dominus, ‘Eden’ sit amor. Apud Ecclesiae Antiquissimae viros, mens, quam constituunt voluntas et intellectus, una erat; voluntas enim ibi erat omne, sic ut intellectus esset voluntatis, ex causa quia non distinguebatur inter amorem qui est voluntatis, et fidem quae intellectus, quia amor erat omne et fides erat amoris; sed postquam separabatur fides ab amore, ut apud eos qui vocabantur ‘Cain,’ non amplius voluntas aliqua regnabat; sed quia intellectus loco voluntatis, seu fides loco amoris, in mente illa regnaret, dicitur quod ‘habitaverit versus orientem Edenis’; nam, ut modo dictum, distinguebatur fides, seu ‘signum ponebatur,’ ut conservaretur in usum generi humano.

399. Vers. 17. Et cognovit Cain uxorem suam, et concepit, et peperit Hanoch; et fuit aedificans urbem, et vocavit nomen urbis secundum nomen filii sui Hanoch. ‘Quod Cain cognoverit uxorem suam, conceperit et pepererit Hanochum’ significat quod schisma hoc, seu haeresis, aliam ex se produxerit, quae vocata est Hanoch: per ‘urbem aedificatam’ significatur omne doctrinale et haereticum inde: quia schisma seu haeresis vocata est Hanoch, dicitur quod ‘nomen urbis vocatum sit secundum nomen filii Hanoch.’

400. Quod ‘Cain cognoverit uxorem suam, conceperit, et pepererit Hanochum’ significet quod schisma hoc seu haeresis aliam ex se produxerit, sequitur manifeste ex praecedentibus, tum ex versu primo, quod ‘Homo et havah uxor ejus genuerint Cainum’; ita quae sequuntur, sunt conceptus et partus similes, tam Ecclesiae quam haeresium, quarum instituebant genealogiam, nam se similiter habent; ex una capta haeresi nascuntur plures.

401. Quod haeresis, et omne doctrinale ejus aut haereticum, appellatum sit ‘Hanoch,’ constat quoque aliquantum a nomine, quod significat instructionem inde coeptam seu initiatam.

402. Quod per ‘urbem aedificatam’ significetur omne doctrinale et haereticum inde, constat ex Verbo ubicumque nomen alicujus urbis occurrit; ibi nusquam significatur urbs sed doctrinale quoddam, aut haereticum; nam quid urbs, et quid aliquod nomen urbis, prorsus ignorant angeli; nusquam aliquam urbis ideam habent nec possunt habere, quia in spiritualibus et caelestibus ideis sunt, ut ostensum prius; sed modo percipiunt quid significant; ut per ‘civitatem sanctam,’ quae etiam ‘sancta Hierosolyma’ appellatur, nihil aliud intelligitur quam regnum Domini in universali, seu in unoquovis in particulari in quo regnum Domini; per ‘civitatem seu montem Zionis’ similiter; per hunc caeleste fidei, per illam spirituale fidei: [2] ipsumque caeleste et spirituale describitur quoque per civitates, palatia, domos, muros, fundamenta murorum, antemuralia, portas, vectes; et in medio, templum; ut apud Ezech. xlviii; in Apoc. xxi 15 ad fin; vocatur Sancta Hierosolyma, ibid. vers. 2, 10; apud Jer. xxxi 38; apud Davidem, ‘Civitas Dei, sanctum habitaculorum Altissimi,’ Ps. xlvi 5 [A.V. 4]; apud Ezech. vocatur ‘Civitas, Jehovah ibi, xlvii 35; de qua apud Esaiam,
Aedificabunt filii alienigenae muros tuos,… incurvabunt se ad volas pedum tuorum, omnes reprobantes te, vocabuntque te Civitatem Jehovae, Zion Sancti {1} Israelis, lx 10, 14:
apud Zachariam,
[Vocabitur] Hierosolyma civitas veritatis; et mons {2} Zionis, mons sanctitatis, viii 3;
ubi ‘civitas veritatis seu Hierosolyma’ significat spiritualia fidei, et ‘mons sanctitatis seu Zionis’ caelestia fidei. Sicut caelestia et spiritualia fidei repraesentata sunt per civitatem, ita omnia doctrinalia significata sunt per ‘civitates, Jehudae et Israelis,’ quae etiam dum nominantur, significant in specie aliquid doctrinale; sed quodnam, nemo scire potest nisi ex sensu interno. [3] Sicut per ‘urbes’ significata sunt doctrinalia, etiam per ‘urbes’ significata sunt haeretica; et cum nominantur, etiam in specie aliquod haereticum significant; nunc solum quod ‘urbs’ in genere significet doctrinale vel haereticum, a sequentibus locis constare potest; apud Esaiam,
[4] In die illo, erunt quinque urbes in terra Aegypti, loquentes labio Canaanis, et jurantes Jehovae Zebaoth, urbs Heres dicetur uni, xix 18;
ubi agitur de scientia spiritualium et caelestium tempore Adventus
Domini: apud eundem,

Tumultibus plena, urbs tumultuans, urbs exsultans, xxii 1, 2;
ubi agitur de valle visionis seu phantasia: apud Jeremiam,
Urbes meridiei clausae sunt, nec aperiens, xiii 19;
ubi agitur de illis qui ‘in meridie’ seu in luce veritatis sunt, et eam exstinguunt: apud eundem,
Cogitavit Jehovah perdere murum filiae Zionis, lugere facit promurale, ac murum, simul infirmati sunt; subsiderunt in terram portae ejus, perdidit et confregit vectes ejus, Thren. ii 8, 9;
ubi quisque videre potest quod per ‘murum, antemurale, portas et
vectes’ non intelligantur alia quam doctrinalia: similiter apud Esaiam,
Cantabitur canticum hoc in terra Jehudae, Urbs valida nobis, salus ponet muros, et antemurale; aperite portas, ut ingrediatur gens justa, custodiens fidelitates, xxvi 1, 2:
apud eundem,

Exaltabo Te, confitebor Nomini Tuo,… posuisti de urbe in acervum, urbem munitam in ruinam, palatium alienorum de urbe in saeculum non aedificetur; propterea honorabunt Te populus validus, urbs gentium formidabilium timebunt Te, xxv 1-3;
ubi nec agitur de aliqua urbe: in prophetia Bileami,
Erit Edomus hereditas,… et dominabitur de Jacobo, et perdere faciet residuum de urbe, Num. xxiv [18], 19;
ubi quisque videre potest quod ‘urbs’ non significet urbem: apud
Esaiam,
Fracta est urbs inanitatis, clausa est omnis domus, ut non intret, clamor super vino in plateis, xxiv 10, 11;
ubi ‘urbs inanitatis’ pro inanitatibus doctrinae; ‘plateae’ hic et alibi significant quae sunt urbis, falsa aut vera: apud Johannem,
Cum septimus angelus effudit phialam,… disrupta est urbs magna in tres partes, et urbes gentium ceciderunt, Apoc. xvi [17,] 19;
quod ‘urbs magna’ sit haereticum et quod ‘urbes gentium’ similiter, cuivis constare potest; explicatur etiam quod urbs magna sit mulier quam vidit, Apoc. xvii 18; quod ‘mulier’ sit talis Ecclesia, prius ostensum est.

@ 1 sancti 1.$

@ 2 The Heb. =’mountain of the Lord of Hosts,’ but ‘Zion’ occurs earlier in the verse.$

403. Ex his constat quid ‘urbs’ significat; sed quia historice omnia connexa sunt, non potest aliter videri ab iis qui in sensu litterae sunt quam quod a Caino aedificata sit urbs et vocata Hanoch, tametsi ex sensu litterae etiam sic putarent quod populosa esset terra, licet Cain primogenitus esset Adami; historica series hoc secum habet; sed ut prius dictum, antiquissimis mos erat omnia sub typis repraesentativis historice concinnare, quod illis summe delectabile fuit; tunc illis quasi omnia visa sunt vivere.

404. Vers. 18. Et natus Hanocho, Iradum {1} ; et Irad genuit Mehujael, et Mehujael genuit Methushael, et Methushael genuit Lamech. Omnia haec nomina significant haereses, ex prima quae ‘Cain’ vocata est, derivatas; et quia de iis nihil praeter nomina exstat, non opus est aliquid dicere: ex nominum derivationibus aliquid tradi posset, sicut quid ‘Irad’ significat, quod ex urbe descendat, ita ex haeresi Hanochus vocata, et sic porro.

@ 1 This follows Heb. construction, which has (‘eth-‘iradh) (accus. with passive verb).$

405. Vers. 19. Et accepit sibi Lamech duas uxores; nomen unius Adah, et nomen alterius Zillah. Per ‘Lamechum,’ qui sextus ordine a Caino, significatur vastatio, quod nulla amplius fides: per ‘duas uxores’ significatur origo novae Ecclesiae; per ‘Adah’ mater caelestium et spiritualium istius Ecclesiae; per ‘Zillah’ mater naturalium ejusdem.

406. Quod per ‘Lamech’ significetur vastatio seu quod nulla fides, constare potest a vers. seq. 23, 24, quod ‘virum occiderit in vulnus suum, et parvulum in livorem suum’; ubi per ‘visum’ intelligitur fides, et per ‘parvulum’ seu puerulum, charitas.

407. Ecclesiae status in genere se ita habet quod temporis tractu recedat a vera fide et tandem in nullam desinat; cum nulla, dicitur quod vastata; ita se habuit cum Ecclesia Antiquissima apud eos qua ‘Cainitae’ dicti; ita quoque cum Ecclesia Antiqua quae post diluvium; ita quoque cum Ecclesia Judaica, quae ita vastata fuit tempore Adventus Domini ut non scirent aliquid de Domino, quod venturus ad salvandum eos, minus aliquid de fide in Ipsum: ita quoque cum primitiva Ecclesia seu quae post Adventum Domini, quae hodie ita vastata est ut non aliqua fides: tametsi semper aliquis nucleus Ecclesiae manet, quem ii qui quoad fidem vastati sunt, non agnoscunt; sicut etiam ab Antiquissima Ecclesia mansit residuum usque ad diluvium et continuabatur post diluvium, quod residuum Ecclesiae vocatur ‘Noah.’

408. Cum Ecclesia ita vastata est ut amplius nulla fides, tunc e novo primum incohat, seu nova lux effulget, quae in Verbo dicitur ‘mane’; causa est {1} quod non prius nova lux aut mane quam cum vastata est, quod illa quae sunt fidei et charitatis commixta sint profanis, et quamdiu commixta, nusquam aliquid lucis aut charitatis insinuari potest, nam zizaniae perdunt omne bonum semen; at cum nulla fides: tunc profanari amplius fides non potest, quia non credunt quod dicitur: qui non agnoscunt et credunt sed solum sciunt, non profanare possunt ut prius dictum est; sicut hodie Judaei, qui quia inter Christianos vivunt, non possunt aliter ac scire quod Dominus agnoscatur a Christianis pro Messia quem exspectarunt et adhuc exspectant, sed non profanare possunt quia non agnoscunt et credunt: ita nec Mahumedani et gentiles qui audiverunt de Domino: haec causa fuit quod Dominus in mundum non venit priusquam Ecclesia Judaica nihil agnovit et credidit.

@ 1 Est here appears redundant, possibly a printer’s slip, or to avoid repetition of est in line below. A comma after vastata would correct the sentence.$

409. Similiter se res habuit cum haeresi quae ‘Cain’ vocata quae temporis tractu vastata est, nam agnovit quidem amorem sed fidem principalem fecit, et praetulit amori; at haereses inde derivatae sensim aberrabant ab hoc, et ‘Lamech,’ qui fuit sextus ordine, prorsus etiam fidem negavit: cum hoc tempus fuit, tunc nova lux seu mane illuxit, et facta est Ecclesia nova, quae hic vocatur ‘Adah et Zillah,’ quae uxores Lamechi vocantur. Uxores Lamechi, qui nullius fidei fuit, dicuntur, sicut Ecclesia interna et externa Judaeorum, qui quoque nullius fidei fuerant, quae Ecclesiae quoque uxores vocantur in Verbo; quod etiam repraesentatum fuit per ‘Leam et Rachelem,’ binas uxores Jacobi, quarum ‘Leah’ repraesentabat Ecclesiam externam et ‘Rachel’ internam; quae Ecclesiae, tametsi binae apparent, usque una sunt, nam externa seu repraesentativa absque interna nihil est nisi quoddam idololatricum aut mortuum, at interna cum externa Ecclesiam et unam eandemque constituit, sicut hic ‘Adah et Zillah’: sed quia Jacobus seu posteritas Jacobi erat sicut Lamech nullius fidei, Ecclesia non potuit manere ibi, sed translata est ad gentes, qui non in infidelitate sed in ignorantia vixerunt. Raro, si usquam, manet Ecclesia apud eos qui veritates habent apud se, dum vastati sunt, sed transfertur ad eos qui prorsus nihil de illis sciunt, nam multo facilius hi amplectuntur fidem quam illi.

410. Duplex est vastatio: prima eorum qui sciunt et non volunt scire, seu qui vident et non volunt videre, qualis fuit Judaeorum et qualis est hodie Christianorum; altera est eorum qui nihil sciunt aut vident quia ignorant, quales fuerant gentes et hodie quoque sunt gentes. Cum ultimum vastationis tempus est apud eos qui sciunt et non volunt scire, seu qui vident et non volunt videre, tunc e novo exsurgit Ecclesia, non apud illos sed apud eos quos gentes vocant: ita factum cum Antiquissima Ecclesia quae fuit ante diluvium; ita cum Antiqua Ecclesia quae post diluvium; ita cum Ecclesia Judaica. Causa quod tunc primum nova lux effulgeat, est, ut dictum, quia tunc non amplius profanare possunt illa quae revelantur, quia non agnoscunt et credunt quod vera sint.

411. Quod ultimum vastationis tempus adesse debeat antequam
nova Ecclesia exsurgere possit, a Domino pluries apud Prophetas dicitur, et vocatur ibi vastatio quae spectat caelestia fidei, et desolatio quae spectat spiritualia fidei, tum consummatio et excisio, ut apud Esai. vi 9, 11, 12; xxiv 1 ad fin; xxiii 8 seq; xlii 15-18; Jer. xxv 1 ad fin; Dan. viii 1 ad fin; ix 24 ad fin; Zeph. i 1 ad fin; Deut. xxxii 1 ad fin; in Apoc. xv-xvi et seq.

412. Vers. 20. Et peperit Adah Jabal, is erat pater habitantis tentorium, et pecoris. Per ‘Adah’ significatur, ut prius, mater caelestium et spiritualium fidei; per ‘Jabal patrem habitantis tentorium, et pecoris’ significatur doctrina de sanctis amoris et bonis inde, quae sunt caelestia.

413. Quod per ‘Adah’ significetur mater caelestium fidei, constat a primogenito ejus Jabal, quod is dicatur ‘pater habitantis tentorium, et pecoris,’ quae sunt caelestia, quia significant sancta amoris et bona inde.

414. Quod ‘habitare tentorium’ sit sanctam amoris, constat ex significatione tentorium in Verbo, ut apud Davidem,
Jehovah, quis commorabitur in tentorio Tuo? quis habitabit in monte sanctitatis Tuae? ambulans integer et operans justitiam, et loquens veritatem in corde suo, Ps. xv 1, 2;
ubi describitur quid ‘habitare in tentorio,’ seu ‘in monte sanctitatis,’ per sancta amoris, quae sunt ‘ambulare integer et facere justitiam’; apud eundem,
In omnem terram exivit linea eorum, et in finem orbis sermo eorum; soli posuit tentorium in iis, Ps. xix 5 [A.V. 4];
ubi ‘sol’ pro amore: apud eundem,
Commorabor in tentorio Tuo in aeternitates, confidam in abscondito alarum Tuarum, Ps. lxi 5 [A.V. 4];
ubi ‘tentorium’ pro caelesti; ‘absconditum alarum’ pro spirituali inde: apud Esaiam,
Firmatus est per misericordiam thronus, et sedit super eo in veritate, in tentorio Davidis, judicans et quaerens judicium, et festinans justitiam, xvi 5;
ubi etiam ‘tentorium’ pro sancto amoris, ut per ‘judicare judicium, et festinare justitiam:’ apud eundem,
Specta Zionem, civitatem festi stati nostri; oculi tui videant Hierosolymam, habitaculum tranquillum, tentorium quod non dimovetur, xxxiii 20;
[2] ubi de Hierosolyma caelesti: apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Ecce Ego reducens captivitatem tentoriorum Jacobi, et habitaculorum ejus miserebor; et aedificabitur civitas super cumulo suo, xxx 18;
‘captivitas tentoriorum’ pro vastatione caelestium, seu sanctorum amoris: apud Amosum,
In die illo erigam tabernaculum Davidis collapsum, obsepiamque rupturas eorum, et diruta ejus erigam, et aedificabo illuc juxta dies aeternitatis, ix 11;
ubi ‘tabernaculum’ similiter pro caelestibus et eorum sanctis: apud Jeremiam,
Vastata est tota terra, cito vastata sunt tentoria Mea, subito cortinae Meae, iv 20:
et alibi,
Tentorium Meum vastatum est, et omnes funes Mei evulsi {x}sunt; filii Mei exiverunt a Me, et non illi; non extendens amplius tentorium Meum, et erigens cortinas Meas, x 20;
ubi ‘tentorium’ pro caelestibus; ‘cortinae et funes’ pro spiritualibus inde; apud eundem,
Tentoria eorum, et greges capient, cortinas eorum, et omnia vasa eorum, et camelos tollent sibi, xlix 29;
ubi de Arabia et filiis orientis, per quos repraesentantur ii qui possident caelestia seu sancta: apud eundem,
Dominus in tentorium filiae Zionis effudit sicut ignem, excandescentiam suam, Thren. ii 4;
pro vastatione caelestium seu sanctorum fidei. [3] Quod ‘tentorium’ pro caelestibus et sanctis amoris in Verbo accipiatur, causa est quia antiquitus in tentoriis suis cultum sanctum peregerunt; cum autem profanare coeperunt tentoria per cultus profanos, tunc tabernaculum, et postea templum, aedificatum; quare quod ‘tabernaculum,’ et postea ‘templum,’ etiam ‘tentoria’ significabant; homo sanctus ideo vocatus ‘tentorium,’ tum ‘tabernaculum,’ ut et ‘templum Domini’: quod ‘tentorium,’ ‘tabernaculum’ et ‘templum’ idem significent, constat apud Davidem,
Unum petii a Jehovah, hoc quaeram, ut maneam in domo Jehovae omnibus diebus vitae meae, ad spectandum in suavitate Jehovam, et ad visitandum mane in templo Ipsius: quia abscondet me in tabernaculo Suo in die mali; occultabit me in occulto tentorii Sui, in petra exaltabit me, et nunc exaltabitur caput meum contra hostes meos circumcirca me, et sacrificabo in tentorio Ipsius sacrificia vociferationis, Ps. xxvii 4-6.
[4] In supremo sensu est Dominus quoad Humanam Ipsius Essentiam Tentorium, Tabernaculum, Templum; inde omnis caelestis homo ita dictus, et inde omne caeleste et sanctum: et quia Antiquissima Ecclesia a Domino amata prae sequentibus, et tunc quia inter se soli seu in familiis suis vivebant, et tam sanctum cultum in tentoriis suis celebrabant, ideo tentoria sanctiora habita sunt quam templum quod profanatum; in recordationem ideo Festum tabernaculorum, cum colligerent proventum terrae, institutum, quo in tabernaculis, sicut antiquissimi, habitarent, Lev. xxiii 39-44; Deut. xvi 13; Hos. xii 10 [A.V. 9].

415. Quod per ‘patrem pecoris’ significetur bonum inde seu ex sanctis amoris, constare potest ex illis quae prius ad vers. 2 hujus capitis ostensa sunt, quod ‘pastor gregis’ significet bonum charitatis; hic autem non pastor sed ‘pater,’ nec grex sed ‘pecus,’ nominatur; ‘et pecoris,’ cujus pater, immediate sequitur post tentorium; inde constat quod significet bonum quod venit ex sancto amoris, et intelligitur habitaculum, seu caula pecoris, seu pater eorum qui habitabant tentorium et caulas pecoris, quae quod bona ex caelestibus amoris significent, constat quoque passim ex Verbo; ut apud Jeremiam,

Ego congregabo reliquias gregis Mei de omnibus terris, quo dispuli illos, et reducam eos ad caulas suas, ut fetificent, et multiplicentur, xxiii 3:
apud Ezechielem,
In pascuo bono pascam eos, et in montibus altitudinis Israelis erit caula eorum, ibi cubabunt in caula bona, et pascuum pingue pascent ad montes Israelis, xxxiv 14;
ubi ‘caulae et pascua’ pro bonis amoris, de quo praedicatur ‘pingue’: [2] apud Esaiam,
Dabit pluviam seminis tui, quo seminabis humum; et panis, proventus humi, erit pinguis et oleosus, pascet pecora tua in die illo, prato lato, xxx 23;
ubi per ‘panem’ significatur caeleste, per ‘pingue, quo pascent pecora’ bona inde: apud Jeremiam,

Redemit Jehovah Jacobum,… et venient, et canent in altitudine Zionis, et confluent ad bonum Jehovae, super triticum, et super mustum, et super oleum, et super filios gregis, et armenti, et erit anima eorum sicut hortus irriguus, xxxi 11, 12;
ubi sanctum Jehovae describitur per ‘triticum et oleum’; et bona inde per ‘mustum, filios gregis et armenti,’ seu pecoris: apud eundem,
Ad filiam Zionis venient pastores et greges pecorum {1} eorum; figent ad illam tentoria circum circa, pascent quisque spatium suum, vi 3;
‘filia Zionis’ pro Ecclesia caelesti, de qua praedicantur ‘et tentoria, et greges pecorum.’

@ 1 Elsewhere S. has greges eorum only, which is as Heb. (‘eder) = flock (of sheep), while (baqar) = herd (of oxen).$

416. Quod sancta amoris et inde bona significentur, constare potest etiam inde quod Jabal non esset primus habitantium tentorium
et caulas pecoris, nam de Habel filio altero Hominis et Havae etiam dicitur quod fuerit ‘pastor gregis,’ et Jabal septimus est ordine a Caino.

417. Vers. 21. Et nomen fratris ejus Jubal, is erat pater omnis pulsantis citharam et organum. Per ‘nomen fratris ejus Jubal’ significatur doctrina spiritualium ejusdem Ecclesiae: per ‘patrem omnis pulsantis citharam et organum’ significantur vera et bona fidei.

418. In priore versu agitur de caelestibus quae sunt amoris; in hoc de spiritualibus quae sunt fidei; haec per ‘citharam et organum’ exprimuntur. Quod per instrumenta chordacea, ut per citharas et similia, significata sint spiritualia fidei, multis constat. Instrumenta similia in cultu Ecclesiae repraesentativae nec aliud repraesentabant, similiter etiam cantus; inde tot cantores et musici, et quidem ex causa quod omne caeleste gaudium producit cordis laetitiam, quae testificata per cantum, et dein per instrumenta chordarum quae aemulabantur et exaltabant cantum; omnis affectio cordis hoc quoque secum habet quod producat cantum, proinde quae cantus sunt; affectio cordis est caeleste, cantus inde est spirituale. [2] Quod cantus et simile significet spirituale, etiam constare mihi potest a choris angelicis, qui duplicis generis sunt, caelestes et spirituales; spirituales chori ex eorum sono canoro alato, cui chordaceorum instrumentorum sonus assimilari potest, probe distincti sunt a caelestibus, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Antiquissimi etiam, quod caeleste erat, referebant ad cordis provinciam et quod spirituale, ad pulmonum; ita spirituale ad quaecumque pulmonum sunt, ut voces cantus et quae similia, sic ad voces seu sonos talium instrumentorum; ex causa non solum quia cor et pulmones quoddam conjugium repraesentant sicut amor et fides, sed etiam quia caelestes angeli ad provinciam cordis, spirituales vero angeli ad pulmonum pertinent. Quod talia hic intelligantur, etiam potest sciri ex eo quod Verbum Domini sit, in quo nulla vita foret si modo narraretur quod Jubal esset pater pulsantium citharam et organum; nec alicui usui hoc scire.

419. Sicut caelestia sunt sancta amoris et bona inde, ita spiritualia sunt vera et bona fidei; fidei enim est intelligere non solum quid verum sed etiam quid bonum; cognitiones fidei involvunt utrumque; sed esse talis sicut fides docet, est caeleste. Quia fides involvit utrumque, significantur per duo instrumenta, per citharam et organum; cithara est instrumentum chordaceum, ut notum est, quare spirituale verum significat; organum autem est instrumentum medium inter chordaceum et quod inflatur; quare per id spirituale bonum significatur.

420. In Verbo varia instrumenta memorantur, et singula Suam significationem habent, de quibus, ex Divina Domini misericordia, suis locis: nunc solum quae apud Davidem,
Sacrificabo in tentorio Jehovae sacrificia vociferationis, canam et psallam Jehovae, Ps. xxvii 6;
ubi per ‘tentorium’ coeleste, et per ‘vociferationem, canere et psallere’ spirituale inde, exprimitur: apud eundem,

Cantate justi in Jehovah, rectis decora est laus ejus; confitemini Jehovae in cithara, in nablio decachordo psallite Illi; cantate Illi canticum novum, reddite egregium pulsare clangore; quia rectum verbum Jehovae, et omne opus Ipsius in veritate, Ps. xxxiii 1-4;

[2] pro veris fidei, de quibus praedicantur: spiritualia seu vera et bona fidei celebrabantur per citharam et nablia, per cantum, et similia; at sancta seu caelestia fidei per instrumenta flatus, ut buccinas, et similia; unde tot instrumenta circa templum, et toties quod certis instrumentis hoc aut illud celebraretur; inde instrumenta pro ipsis rebus quae celebrabantur per ea, assumpta et intellecta sunt, ut haec de quibus: [3] apud eundem,
Confitebor Tibi instrumento nablii, veritatem Tuam, Deus mi; psallam Tibi cithara, Sancte Israelis; canent labia mea, cum psallo Tibi, et anima mea, quam redemisti, Ps. lxxi
22, 23;
ubi similiter de veris fidei: apud eundem,
Respondete Jehovae in confessione, psallite Deo nostro in cithara, ps. cxlvii 7;
ubi ‘confessio’ spectat caelestia fidei, quare dicitur ‘Jehovah’; et ‘psallere cithara’ spiritualia fidei, quare dicitur ‘Deus:’ apud eundem,
Laudent nomen Jehovae in chorea, in tympano et cithara psallant Ipsi, Ps. cxlix 3;

[4] ‘tympanum’ pro bono, et ‘cithara’ pro vero, quod laudant: apud eandem,
Laudate Deum in clangore buccinae: laudate Ipsum in nablio et cithara; laudate Ipsum in tympano et chorea; laudate Ipsum in fidibus et organo; laudate Ipsum cum cymbalis auditus; lauda’ Ipsum cum cymbalis vociferationis, Ps. cl 3-5;
pro bonis et veris fidei, propter quae laudatio: nec quis credat quod tot instrumenta nominentur nisi quodlibet aliquid significet: apud eundem,
Mite lucem Tuam et veritatem Tuam, hae ducant me, deducant ad montem sanctitatis Tuae, et ad habitacula Tua, et

ingrediar ad altare Dei, ad Deum, laetitiae exsultationis meae, confiteborque Tibi cithara, Deus, Deus mi, Ps. xliii 3, 4;

[5] pro cognitionibus boni et veri: apud Esaiam,
Accipe citharam, circui urbem,… bene pulsa, multiplica cantum, ut in memoriam revoceris, xxiii 16;

pro iis quae sunt fidei et cognitionum ejus: adhuc manifestius apud
Johannem,

Quatuor animalia, et viginti quatuor seniores ceciderunt ante Agnum, habentes quilibet citharas, et phialas aureas plenas suffimentis, quae sunt orationes sanctorum, Apoc. v 8;
quod non habuerint citharas, cuique constare potest, sed quod significentur vera fidei per ‘citharas’ et bona fidei per ‘phialas aureas plenas suffimentis.’ Apud Davidem appellantur ‘laudes et confessiones’ quae per instrumenta fiebant, Ps. xlii 5 [A.V. 4]; lxix 31 [A.V. 30]: et alibi apud Johannem,

Audivi vocem e caelo, tanquam aquarum multarum;… audivi vocem {x}citharoedorum pulsantium in citharis suis, canebant canticum novum, Apoc. xiv 2 [3]:

et alibi,
Vidi stantes juxta mare vitreum habentes citharas Dei, Apoc. xv 2.
Memorabile est quod angeli et spiritus secundum differentias quoad bonum et verum distinguant sonos, non solum cantus et instrumentorum sed etiam vocum; nec nisi tales admittant, quam quae concordant; ita ut sit concordantia sonorum, proinde instrumentorum, cum natura et essentia boni et veri.

421. Vers. 22. Et Zillah etiam ea peperit Tubal-cain, erudiens omnem artificem aeris et ferri. Et soror Tubal-cain Naamah. Per ‘Zillah’ significatur, ut dictum, mater naturalium Ecclesiae novae: per ‘Tubal-cain erudientem omnem artificem aeris et ferri’ doctrina boni et veri naturalis; ‘aes’ significat bonum naturale; ‘ferrum’ verum naturale: per ‘sororem Tubal-cain Naamah’ significatur similis Ecclesia, seu doctrina boni et veri naturalis, extra illam Ecclesiam.

422. Quomodo se res habet cum nova hac Ecclesia, constare potest ab Ecclesia Judaica; erat ea interna et externa; internam constituebant caelestia et spiritualia, externam naturalia. Interna repraesentata est per Rachelem, externa per Leam; sed quia Jacobus seu posteri ejus per Jacobum in Verbo intellecti tales erant, ut non nisi externa, seu cultum in externis, volebant, data est Leah Jacobo ante Rachelem, et per Leam debilem oculis repraesentata Ecclesia Judaica et per Rachelem Ecclesia nova gentium; quare Jacobus in utroque sensu apud Prophetas accipitur, in uno cum significatur Ecclesia Judaica perversa, in altero cum Ecclesia gentium vera externa; cum interna, appellatur Israel, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

423. Tubal-cain dicitur ‘erudiens omnem artificem,’ non ut priores Jabal et Jubal, ‘pater’; causa est quia caelestia et spiritualia, seu interna, non prius fuerunt; quare quia tunc primum, dicuntur patres; at naturalia seu externa prius fuerunt, sed nunc applicata internis; ideo non pater sed ‘erudiens artificem’ dicitur.

424. Per ‘artificem’ significatur in Verbo sapiens, intelligens: sciens; hic per ‘artificem aeris et ferri’ scientes boni et veri naturalis ut apud Johannem,
Impetu dejicietur Babylon, magna urbs, et non invenietur amplius; et vox citharoedorum, et musicorum, et tibicinum, et buccinatorum, non audietur {1} in illa’ amplius; et omnis artifex omnis artis non invenietur {1} in ea’ amplius, Apoc. xviii 21, 22;
‘citharoedi,’ ut prius, pro veris; ‘buccinatores’ pro bonis fidei; ‘artifex omnis artis’ pro sciente, seu scientia veri et boni: apud Esaiam,
Sculptile fundit artifex, et conflator auro obducit illud et catenas argenti conflans,… artificem sapientem quaerit sibi ad praeparandum sculptile, ne commoveatur, xl 19, 20;
pro iis qui fingunt sibi falsum, quod est ‘sculptile,’ ex phantasia, e docent ut appareat sicut verum: apud Jeremiam,

Simul cum [x] infatuantur, stultescunt, disciplina vanitatum lignum est; argentum extensum, ex Tarshish adfertur; aurum ex Uphaso, opus artificis et manuum conflatoris, hyacinthinum et [purpura] {2} vestis, opus sapientum tota, x 3, 8, 9;
quae significant docentem falsa, et compilantem ex Verbo quibus conflet figmentum; quare vocatur ‘disciplina vanitatum, et sapientum opus’; hi repraesentati olim sunt per artifices qui conflant idola, se falsa, quae ornant ‘auro,’ hoc est, quasi bono; ‘argento,’ hoc est, quasi’ vero; ‘hyacinthino et [purpura] {2} vesti,’ hoc est, naturalibus, quae quasi concordent.

@ 1 Sch. has in te, Gk. ‘en soi’ and so S. in A.E. and A.R.$

@ 2 Elsewhere S. has purpura vestis as Heb.$

425. Quod ‘aes’ significet bonum naturale, adhuc orbi ignotum est; tum quod unumquodvis metallum quod nominatur in Verbo,
significet quoddam in sensu interno; ut ‘aurum’ bonum caeleste; ‘argentum’ verum spirituale; ‘aes’ bonum naturale; ‘ferrum’ verum naturale, et sic porro reliqua; similiter lapis et lignum; talia significata sunt per aurum, argentum, aes, lignum, in arca et tabernaculo; similia in templo, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: apud Prophetas elucet quod talia significentur; ut apud Esaiam,
Suges lac gentium, et uber regum suges,… pro aere adducam aurum; et pro ferro adducam argentum; et pro lignis aes, et pro lapidibus ferrum; ponamque censum tuum pacem, et exactores tuos justitiam, lx 16, 17;
ubi de Adventu Domini et Ipsius regno, et Ecclesia caelesti agitur; pro aere aurum; significat pro bono naturali bonum caeleste; ‘pro ferro argentum’ pro vero naturali verum spirituale; ‘pro lignis aes’ significat pro corporeo bono naturale bonum; ‘pro lapidibus ferrum’ significat pro sensuali vero naturale verum: apud Ezechielem,
{x}Javan, Tubal et Meshech, hi mercatores tui, in anima hominis, et vasa aeris dederunt negotiationem tuam, xxvii 13;
ubi agitur de Tyro, per quem significantur qui possident divitias spirituales et caelestes, ubi ‘vasa aeris’ pro bonis naturalibus: apud Mosen,
Terra, ejus lapides ferrum, et ex montibus ejus excides aes, Deut. viii 9;
ubi similiter ‘lapides’ pro vero sensuali, et ‘ferrum’ pro vero naturali seu rationali, et ‘aes’ pro bono naturali. ‘Quatuor animalia, seu cherubi’ visi Ezechieli, ‘quorum pedes micantes sicut species aeris laevigati,’ i 7; ibi ‘aes’ similiter significat bonum naturale, nam ‘pes hominis’ repraesentat naturale: similiter Danieli visus,
Vir indutus linteis, et lumbi ejus cincti auro Uphasi, et corpus sicut tarshish, brachia ejus et pedes ejus sicut species aeris laevigati, Dan. x 5, 6.
Quod ‘serpens aeneus,’ Num. xxi 9, repraesentaverit Domini Bonum sensuale et naturale, prius videas [n. 197].

426. Quod ‘ferrum’ significet verum naturale, praeter ab illis quae allata sunt, etiam constat apud Ezechielem de Tyro,
Tarshish negotiatrix tua, prae multitudine omnis affluentiae, in argento, ferro, stanno et plumbo, dederunt mercaturas tuas:
Dan et Javan, et Meusal {1}, in negotiationibus tuis dederunt ferrum tersum; casia et calamus in foro tuo fuit, xxvii 12, 19;
ex his et quae praecedunt et sequuntur in eodem capite, constat manifeste quod significentur divitiae caelestes et spirituales, et quod per singula quae nominantur, aliquid speciale; tum etiam per nomina; nam Verbum Domini est spirituale non verbale: [2] apud Jeremiam,
Num conteret ferrum, ferrum a septentrione et aes? facultates tuas et thesauros in praedam dabo, non in pretio, et quidem pro omnibus peccatis His, xv 12, 13;
ubi ‘ferrum et aes’ pro vero et bono naturali; ‘quod venit a septentrione’ significat sensuale et naturale, nam naturale respective ad spirituale et caeleste est sicut caligo seu septentrio ad lucem aut meridiem;’ aut sicut umbra, quam significat quoque ‘Zillah’ {2} hic, quae mater: quod ‘facultates et thesauri’ sint divitiae caelestes et spirituales, etiam manifeste patet: [3] apud Ezechielem,
Accipe tibi sartaginem ferri; et da eam parietem ferri, inter te et inter urbem, et disponas facies tuas ad eam, et sit in obsidionem, et angustes contra eam, iv 3;
quod per ‘ferrum’ hic significetur veritas, etiam constat; veritati tribuitur robur quia ei non resisti potest, quare etiam praedicatur de ferro, quo significatur veritas seu verum fidei, quod confringat et contundat; ut apud Dan. ii 33, 40; et apud Johannem,
Qui vicerit,… illi dabo potestatem super gentes, illi pascat {4} eas virga ferrea; sicut vasa figulinorum {3} conterantur, Apoc.ii 26,27:
apud eundem,
Mulier peperit filium masculum, qui pasturus4 erit omnes gentes virga ferrea, Apoc. xii 5;

[4] quod ‘virga ferrea’ sit veritas quae est Verbi Domini, apud Johannem explicatur,
Vidi caelum apertam, cum ecce equus albus, et qui sedens super illo, vocabatur fidelis et verus, qui in justitia judicat pugnat;… indutus erat vestimento tincto sanguine, vocaturque nomen ejus Verbum Dei,… ex ore illius exit romphaea: acuta, et per illam percutiet gentes, ac ille {4} pascet eos virga ferrea Apoc. xix 11, 13, 15.

@ 1 The Heb. here is doubtful. In 3923 S. has Dan et Javan, adveniens in nundinis tuis, in 10256 and 10258 he has Dan et Javan netum in negotiationibus tuis. R.V. has ‘traded with yarn’ or in m. traded from Uzal. R.V. has Vedan for Dan, but the existence of such a place seems doubtful.$

@ 2 Heb. (zillah) means ‘screen,’ or ‘shade.’$

@ 3 In 4876 and A.R. S. has figulina; in A.E. fictilia.$

@ 4 Gk. is poimaino = ‘to shepherd,’ hence ‘feed, guide or rule.’ The usual verb for ‘rule’ is hegeomai. Cf. Matt. ii 6, R.V.$

427. Vers. 23. Et dixit Lamech uxoribus suis Adah et Zillah, Audite vocem meam uxores Lamechi, et auribus percipite dictum meum, quod virum occidi in vulnus meum, et parvulum in livorem meum. Per ‘Lamechum’ significatur, ut prius, vastatio: ‘quod dixerit uxoribus suis Adah et Zillah, ut perciperent auribus suis dictum ejus’ est confessio, quae non aliter fit quam ubi Ecclesia, quae quod significetur per uxores ejus, dictum: ‘quod virum occiderit in vulnus suum’ significat quod exstinxerit fidem; per ‘visum’ significatur fides, ut prius: ‘quod parvulum in livorem suum’ est quod charitatem: per ‘vulnus et livorem’ significatur quod non integrum magis; per ‘vulnus’ quod desolata fides, per ‘livorem’ quod devastata charitas.

428. Ex his quae in hoc versu, et ex iis quae in sequente, manifeste constat quod per ‘Lamechum’ significetur vastatio, nam dicit quod ‘occiderit virum, et parvulum,’ et quod ‘septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies septies.’

429. Quod per ‘virum’ significetur fides, constat a versu primo hujus capitis, quod dixerit Havah, cum pepererat Cain, ‘acquisivi virum Jehovam,’ quo fidei doctrina intellecta, et vocata ‘vir Jehovah’; constat etiam ab iis quae prius ostensa sunt de ‘viro,’ quod significet intellectum, qui est fidei. Quod etiam exstinxerit charitatem, quae vocatur ‘parvulus’ seu puerulus, inde constat; nam qui negat seu negat fidem, simul etiam negat et negat charitatem per fidem nascentem.

430. ‘Parvulus’ seu puerulus in Verbo significat innocentiam, tum etiam charitatem, nam vera innocentia non datur absque charitate, et vera charitas non absque innocentia; sunt tres gradus innocentiae, qui in Verbo distinguuntur per ‘lactentes, infantes et puerulos’; et quia vera innocentia non dabilis est absque vero amore et charitate, etiam per eosdem, nempe per lactentes, infantes et puerulos, significantur aes gradus amoris, qui sunt, amor tener sicut ‘lactentis’ erga matrem seu nutricem; amor sicut ‘infantis’ erga parentes; et charitas sicut ‘pueruli’ erga instructorem; ut apud Esaiam,

Commorabitur lupus cum agno, et pardus cum haedo cubabit; et vitulus et leo juvenis, et pingue pecus una; et puer parvus ducens eos, xi 6;

ubi ‘agnus, haedus et vitulus’ pro innocentiae et amoris tribus gradibus;’lupus, pardus, leo juvenis’ pro oppositis; ‘puer parvus’ pro charitate: [2] apud Jeremiam,
Vos facitis malum magnum contra animas vestras, exscindendo vobis virum et uxorem, infantem et lactentem e medio Judae, ut non reliquas facere vobis reliquias, xliv 7;
‘vir et uxor’ pro intellectualibus veri et voluntariis boni; ‘infans et lactens’ pro primis amoris gradibus. Quod ‘infans et puerulus’ sit innocentia et charitas, constat manifeste ex Domini verbis apud Lucam,

Attulerunt Jesu infantes, ut eos tangeret,… dixit, Sinite parvulos venire ad Me, et ne prohibite, talium enim est regnum Dei: Amen dico vobis, quicumque non recipit regnum Dei ut puer, non ingredietur in illud, xviii 15-17.
Ipse Dominus appellatur ‘Parvulus’ seu ‘Puerulus,’ Esai. ix 5, quia Ipse est ipsa Innocentia et ipse Amor; et dicitur ibi Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, Pater aeternitatis, Princeps pacis.’

431. Quod per ‘vulnus et livorem’ significetur quod non integrum magis, per ‘vulnus’ in specie quod desolata fides, per ‘livorem’ quod devastata charitas, constat ex eo quod vulnus praedicetur de viro et livor de parvulo; per easdem voces describitur desolatio fidei et vastatio charitatis, per Esaiam,
A planta pedis usque ad caput non in eo integritas, vulnus: livor, et plaga recens, non expressa, et non obligata, et non mollita oleo, i 6;
ubi ‘vulnus’ praedicatur de desolata fide, ‘livor’ de vastata charitate ‘plaga’ de utraque.

432. Vers. 24. Quod septempliciter vindicabitur Cain, et Lamech septuagies et septies: significant quod exstinxerint fidem per ‘Cainum intellectam, quam sacrosanctum erat violare; et quod simul nascituram per fidem charitatem, quod multo magis sacrosanctum; et quo propterea damnatio, quod est ‘septuagies et septies vindicari.’

433. Quod ‘septempliciter vindicari Cain’ significet sacrosanctum esse violare fidem separatam per ‘Cain’ intellectam, videatur quod ostensum est ad vers. 15, et quod per ‘septuagies et septies’ significetur quod multo magis sacrosanctum sit, et quod propterea damnatio, constare potest a significatione ‘septuagies et septies.’ Quod septenarius numerus sit sanctus, inde est quod ‘septimus die significet caelestem hominem, caelestem Ecclesiam, caeleste regnum in supremo sensu Ipsum Dominum; inde ‘septenarius numerus’ ubicumque occurrit in Verbo, significat sanctum seu sacrosanctum; et sanctum illud seu sacrosanctum praedicatur de iis aut secundum ea de quibus agitur; inde quoque numerus septuagenarius, qui septem saecula comprehendit, nam saeculum in Verbo est decem annorum quando aliquid maxime sanctum seu maxime sacrosanctum exprimeretur, tunc dicebatur ‘septuagies septies,’ sicut quod Domini dixit,
Quod non remitterent fratri suo ad septies, sed usque ad septies septem, Matth. xviii 21, 22;
per quod intelligitur quod toties remitterent quoties peccat, adeo ut sine fine esset, seu esset aeternum, quod est sanctum. Et hic ‘quod vindicaretur septuagies et septies’ est damnatio quia maxime sacrosanctum erat violare.

434. Vers. 25. Et cognovit homo adhuc uxorem tuam, et peperit filium, et vocavit nomen ejus Sheth; quia reposuit mihi Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit illum Cain. Per ‘hominem et uxorem ejus’ hic intelligitur nova Ecclesia, prius per ‘Adah et Zillah’ significata: per ‘filium ejus, cujus nomen vocavit Sheth’ significatur nova fides per quam charitas: [per] quod ‘reposuerit Deus semen aliud loco Habelis quod occiderit eum Cain’ significatur quod charitas, quam Cain separavit, et exstinxit, nunc a Domino huic Ecclesiae donata sit.

435. Quod per ‘hominem et uxorem ejus’ hic intelligatur nova Ecclesia, prius per ‘Adah et Zillah’ significata, nemo ex sensu litterae scire et concludere potest, quia ‘homo et uxor ejus’ prius significaverat Ecclesiam Antiquissimam et ejus posteritatem, sed ex sensu interno illud constat; tum etiam inde quod mox in capite sequente vers. {x}3 et 4 iterum dicatur de homine et uxore quod genuerint Shethum, sed prorsus aliis verbis, ubi significatur posteritas prima Antiquissimae Ecclesiae; si non aliud quid significaretur hic loci, non opus fuisset idem dicere; similiter ac in primo capite, ubi agitur de creatione hominis, tum fruticum terrae, et bestiarum, et in capite secundo similiter, ex causa, ut dictum, quod in capite primo actum sit de creatione hominis spiritualis, in sequente de creatione hominis caelestis; cum talis est repetitio unius ejusdemque personae ac rei, aliud in uno loco quam in altero significatur; sed quid significatur, nusquam sciri potest nisi a sensu interno: ipsa series rerum similiter confirmat: praeter quod ‘homo et uxor’ sint voces communes significantes Ecclesiam de qua et ex qua.

436. Quod per ‘filium ejus, cujus nomen vocavit Sheth’ significetur nova fides per quam charitas, constat ab illis quae prius dicta sunt; tum ubi de Caino quod ‘ei impositum sit signum, ne quis eum occideret’: res enim in serie sic se habet: fides separata ab amore significata est per ‘Cainum’; charitas per ‘Habelem’; quod fides separata exstinxerit charitatem, significatum est per ‘Cainum, quod occiderit Habelem’; et quod fides conservaretur ob causam quod per illam implantari a Domino posset charitas, significatum est per id ‘quod Jehovah posuerit Caino signum, ne quis eum occideret’; quod postea per fidem a Domino donatum sit sanctum amoris et bonum inde, significatum per ‘Jabal quem peperit Adah’; et quod spirituale fidei, significatum per ‘fratrem ejus Jubal’; et quod ex illis naturale bonum et verum, per ‘Tubal-cain, quem peperit Zillah’; in binis his versibus est conclusio, ita summa rerum, quae talis est quod per ‘hominem et ejus uxorem’ significetur nova illa Ecclesia, ‘Adah et Zillah’ prius vocata; et per ‘Shethum’ fides per quam implantatur charitas, in sequente versu per ‘Enosh’ charitas implantata per fidem.

437. Quod ‘Sheth’ significet hic novam fidem per quam charitas explicatur per nomen ejus, quod ita vocatum quia ‘reposuit Deus semen aliud loco Habelis, quod occiderit eum Cain’; ‘quod reposuerit Deus semen aliud’ significat quod donaverit Dominus aliam fidem ‘semen aliud’ est fides per quam charitas; quod ‘semen’ significet fidem, videatur prius n. 255.

438. Vers. 26. Et Shetho etiam illi natus est filius, et vocavit nomen ejus Enosh: tunc coeptum est invocare nomen Jehovae, Per ‘Sheth’ significatur fides per quam charitas, ut dictum: per ‘filium ejus, cujus nomen Enosh’ significatur Ecclesia quae charitatem pro principali fidei habuit: quod ‘tunc coeptum invocare nomen Jehovae’ significat Ecclesiae istius cultum ex charitate.

439. Quod per ‘Sheth’ significetur fides per quam charitas, in versu praecedente ostensum est: quod per ‘filium ejus, cujus nomen Enosh’ significetur Ecclesia quae charitatem pro principali fidei habui:, constat etiam ex iis quae prius dicta sunt; tum ex eo quod nominetur Enosh, quod nomen etiam significat hominem, at non caelestem hominem sed humanum spiritualem hominem, qui hic est ‘Enosh’: tum quoque constat ex illis quae immediate sequuntur quod ‘tunc coeptum sit invocare nomen Jehovae.’

440. Quod ‘tunc coeptum invocare nomen Jehovae’ significet Ecclesiae istius cultum ex charitate, constare potest ex eo quod ‘invocare nomen Jehovae’ sit sollemnis et communis formula omnis cultus Domini et quod ex charitate, constat inde quod dicatur hic ‘Jehovah,’ in praecedente versu ‘Deus’; et quod non coli possit Dominus nisi quam ex charitate; ex fide quae non est charitatis, non datur cultus, quia solum est oris non cordis. Quod ‘invocare nomen Jehovae’ sit communis formula omnis cultus Domini, constat ex Verbo; ut de Abramo,
Aedificavit altare Jehovae, et invocavit nomen Jehovae, Gen. xii 8; xiii 4;
tum,

Plantavit lucum in Beersheba, et invocavit ibi nomen Jehovae Dei aeternitatis, Gen. xxi 33:
quod omnis cultus, apud Esaiam,

Jehovah, Sanctus Israelis dixit, Non Me invocasti, Jacob, et fatigatus sis in Me, Israel; non adduxisti Mihi pecudem holocaustorum tuorum; et sacrificiis tuis non honorasti Me; non servire te feci per minham; nec defatigavi te per tus, xliii 22, 23;
ubi in summario omnis cultus repraesentativus exponitur.

441. Quod invocatio nominis Jehovae non nunc primum coepta sit, constare satis potest a praecedentibus de Antiquissima Ecclesia, quae prae aliis adoravit et coluit Dominum; tum quoque quod Habel attulerit munus ex primogenitis gregis; quare hic per ‘invocare nomen Jehovae’ nihil aliud significatur quam cultus novae Ecclesiae, postquam exstincta fuit per eos qui ‘Cain’ et demum ‘Lamech’ vocantur.

442. Ex his quae in hoc capite ostensa sunt, patet quod antiquissimo tempore fuerint plures doctrinae separatae ab Ecclesia et haereses, quarum unaquaevis suam nomen habuit; quae doctrinae separatae et haereses fuerunt multo profundioris cogitationis quam hodie, quia tali genio fuerunt.

443. Exempla quaedam a Spiritibus, quid cogitaverint in
vita corporis de Anima aut Spiritu

In altera vita manifeste percipere datur quas opiniones habuerint, cum vixerunt in corpore, de anima, de spiritu, de vita post mortem; nam cum tenentur in statu quasi essent in corpore, tunc similiter cogitant, et cogitatio tam perspicue communicatur ac si aperte loquerentur. A quodam qui ante paucum tempus decesserat, percepi, quod etiam fassus, quod quidem crediderit spiritum, sed quod victurus vitam obscuram, ex causa, si abstraheretur vita corporis, quod remaneret obscurum quid; posuit enim in corpore vitam; quare habuit ideam de spiritu sicut de larva; seque confirmavit ex eo quod viderit bruta quoque vitam habere paene sicut homines; miratus nunc quod spiritus et angeli in summa luce vivant, in summa intelligentia, sapientia et felicitate, cum tali perceptione ut vix describi queat; ita minime in vita obscura sed in clara et distinctissima.

444. Locutus cum quodam qui dum vixit in mundo, credidit spiritum non esse extensum, ex quo principio nec ullam vocem admittere voluit qua involveret extensum; quaesivi quid nunc sentiat de se, qui est anima aut spiritus, quod visum habeat, quod auditum quod olfactum, quod tactum exquisitum quod cupiditates, quod cogitationem, usque adeo ut se putet prorsus quasi in corpore: tenebatur in idea in qua fuit cum ita cogitavit in mundo; tunc dixit quod spiritus sit cogitatio; sed ei respondere dabatur, sicut vixisset in mundo, anne sciat quod visus corporeus non possit existere absque organo visus seu oculo; quomodo visus internus seu cogitatio; annon ei substantia organica, e qua: tunc agnovit quod in vita corporis phantasia ea laboraverit, quod putaverit spiritum modo esse cogitationem absque omni organico seu extenso: addebatur si anima seu spiritus cogitatio modo esset, quod non homini opus tanto cerebro, cum totum cerebrum sit organicum sensuum interiorum; si hoc non foret potuisset cranium esse excavatum, et cogitatio usque inibi agere spiritum; ex solo hoc, tum ex operatione animae in musculos, usque ut motus tanti existant, constare ei potuerat quod spiritus sit organicus seu substantia organica; quare fassus errorem suum et miratus quod tam fatuus fuerit.

445. Porro dictum quod eruditi nihil aliud credant quam quod anima quae victum post mortem, seu spiritus, sit cogitatio abstracta; patet manifeste inde quod vocem extensi, et quorum sunt extensi, nolint admittere, ex causa quia cogitatio abstracte a subjecto non est extensa, sed subjectum cogitationis et objecta cogitationis sunt extensa; et quae objecta non sunt extensa, finiunt ea homines et faciunt extensa ut capiant; exinde manifeste constat quod eruditi per animam aut spiritum, nihil aliud capiant quam cogitationem solam; et quod nusquam aliter credere possint quam quod evanitura, cum moriuntur.

446. Locutus cum spiritibus de opinione hominum qui hodie vivunt, quod non credant spiritum quia oculis non vident nec per scientias capiunt, et sic quod non solum negent spiritum esse extensum sed etiam esse substantiam quia litigant quid substantia; et quia negant esse extensum, et litigant substantia, etiam negant spiritum esse in loco, ita consequenter in corpore humano; cum tamen simplicissimus scire possit quod ejus anima seu spiritus sit in suo corpore; quae cum dicerem, mirati sunt spiritus qui inter simpliciores erant, quod homines hodie tam stulti sunt; et cum audiebant voces, de quibus lis, ut partes extra partes, et similia, vocabant talia absona, ludicra et theatralia quae nusquam mentes occuparent quia praecludunt viam ad intelligendum.

447. Quidam recens spiritus mecum locutus; cum audiret quod loquerer de spiritu, dicebat, ‘Quid spiritus?’ putans se esse hominem; cumque ei dicerem quod spiritus sit in unoquovis homine, et quod homo quoad vitam sit spiritus, et corpus modo inserviat ei ad vivendum super terra, et quod os et caro,: corpus, nequaquam vixerit et cogitaverit cum haesitaret, quaesivi an usquam audiverit de anima: dixit, ‘Quid anima? non scio quid anima.’ Tunc ei dicere dabatur quod is nunc anima sit, seu spiritus, quod scire posset inde quod supra caput meum sit nec insistat telluri; annon hoc percipere posset? tunc territus aufugit, clamans, ‘Spiritus sum, spiritus sum.’ Quidam Judaeus putabat prorsus vivere in corpore, usque adeo ut vix potuisset aliter persuaderi; et cum ei ostensum esset quod spiritus esset, usque instabat dicere quod homo sit, quia videt et audit; tales sunt qui in mundo corporei fuerunt. Perplura adhuc potuissent afferri, sed haec solum confirmationis causa; quod spiritus sit in homine qui sentit, non corpus.

448. Locutus cum multis qui in vita eorum corporis mihi noti fuerunt, et diu, per menses et annum, tam clara voce, sed interna, sicut cum amicis in mundo; cum quibus aliqua etiam intercesserunt commercia sermonis de statu hominis post mortem; mirati valde quod nemo in corporis vita sciat vel credat quod victurus ita post vitam corporis, cum tamen sit continuatio vitae, et talis ut transeat e vita obscura in perspicuam; et qui in fide in Dominum, in magis magisque perspicuam: voluerunt ut dicerem amicis eorum quod vivant, et quod scriberem ad eos; qui eorum status sint, quibus etiam plura narravi de statu amicorum eorum; [2] sed dixi, si dicerem aut scriberem, quod non crederent; vocarent phantasias, irriderent, peterent signa aut miracula antequam credant, sic exponerer eorum subsannationi: et quod haec vera sint, forte pauci credituri, nam negant corde quod sint spiritus; et qui non negant, usque nihil audire volunt quod aliquis cum spiritibus loqui possit. Talis fides de spiritibus nusquam fuit antiquis temporibus, sed hodie, cum ex cerebroso ratiocinio volunt explorare quid spiritus, quos omni sensu privant per definitiones et suppositiones; et quo eruditiores volunt esse, eo plus.

449. GENESEOS
CAPUT QUINTUM
De Caelo et Gaudio caelesti

QUID caelum et gaudium caeleste, nemo adhuc novit; qui de illo et de hoc cogitarunt, tam communem et tam crassam ideam conceperunt ut vix sit aliqua. Ex spiritibus qui recens e mundo in alteram vitam veniunt, optime scire potui qualem de caelo et de gaudio caelesti conceperunt notionem nam relicti sibi sicut forent in mundo, cogitant similiter: aliqua solum exempla licet afferre.

450. Quidam qui quoque visi in mundo prae aliis illustrati in Verbo, tam falsam conceperunt ideam de caelo quod putarent se esse in caelo cum in alto, et quod regere possent inde quae infra, ita esse in gloria sui, et eminenti prae aliis: illi quia tali phantasia erant, ut scirent quod in falso essent, sublati sunt in altum, et inde aliquid regere in inferioribus permissum; sed animadvertebant cum pudore quod hoc esset phantasiae caelum; et quod caelum non consisteret in alto, sed ubicumque is qui in amore et charitate est, seu in quo regnum Domini, nec velle eminere prae aliis: nam major velle esse aliis, non est caelum sed est infernum.

451. Quidam qui in vita corporis potens fuit prae aliis, in altera vita retinuit quod etiam imperare vellet; cui dictum quod in alio regno sit, quod aeternum et quod imperare ejus in terra mortuum sit; et quod nunc non aestimetur quisquam quam secundum bonum et verum et secundum misericordia Domini, in qua sit; tum, quod regnum hoc se habeat sicut in terra, ubi nullus aestimatur nisi propter opes, et propter gratiam apud principem; opes hic sunt bonum et verum, et gratia apud principem est misericordia Domini; si aliter velit imperare, rebellis est, nam in alius regno est: his audit pudefactus est.

452. Locutus cum spiritibus qui putabant caelum et gaudium caeleste in consistere ut maximi sint; sed dictum iis quod in caelo maximus sit qui minimus; nam qui minimus esse vult, maximam felicitatem habet; et quia maximam felicitatem habet qui minimus, sequitur inde quod sit maximi Quid est maximus esse nisi quam felicissimus? id quaerunt potentes per potentiam, et divites per divitias: et porro dictum quod non consistat caelum in eo ut desideret minimum esse propterea ut sit maximus, tunc enim spirat et cupit esse maximum; sed est quod ex corde aliis melius velit quam sibi, servire aliis eorum felicitatis gratia, ex nullo fine sui sed ex amore.

453. Quidam tam crassam ideam de caelo habent ut putent solum esse admissionem; immo esse conclave in quod admittantur per januam quae aperiatur; et ab iis qui ibi sunt janitores, introducantur.

454. Quidam, quod consistat in vita otiosa, in qua serviantur ab aliis; sed iis dictum quod nusquam aliqua felicitas consistat in eo ut quiescant et inde habeant felicitatem; ita quisque vellet habere felicitatem aliorum propter semet, et cum quisque, nullus haberet; talis vita foret non activa sed otiosa, in qua torpescerent, cum tamen notum iis esse posset quod absque vita activa, nulla vitae felicitas; vita angelica consistit in usu, et bonis charitatis; nam nihil felicius percipiunt quam ut spiritus ex mundo alluentes informent et doceant; ut inserviant hominibus, et regant spiritus malos apud eos ne vagentur extra limites, atque illis bonum inspirent; tum ut mortuos in vitam aeternitatis exsuscitent, et dein, si possint, quod animae tales sint, in caelum introducant {1}; ex quibus plus felicitatis percipiunt quam ut usquam describi possit; ita sunt imagines Domini; ita amant proximum plus quam semet; ideo est caelum: quare in usu, et ex usu, et secundum usum, hoc est, secundum bona amoris et charitatis, felicitas angelica. Qui talem ideam habuerant quod gaudium caeleste consisteret in eo ut otiosi essent, respirantes in otio gaudium aeternum, his dictis ut pudefierent, datum erat illis percipere qualis vita talis; et percepta quod tristissima, et quod pereunte sic omni gaudio, post paucum tempus eam fastidirent et nausearent.

@ 1 Text appears corrupt. Perhaps it should read si possit quod animae tales sint, ut in caelum introducant.$

455. Quidam inter instructissimos in Verbo cum vixit in mundo, talem ideam de gaudio caelesti habuit quod consisteret in lumine gloriae, sicut lumen cum radii solares aurei apparent; ita quoque in vita otiosa: ut nosset quod in falso, datum ei erat tale lumen, et is in medio lumine; tunc ita delectatus, sicut, ut quoque dixit, in caelo esset; sed ibi non diu subsistere potuit, nam paulatim taeduit eum, et factum nullum gaudium.

456. Qui instructissimi fuerunt, gaudium caeleste consistere dixerunt in vita absque praestandis bonis charitatis, solum ut laudent et celebrent Dominum, et quod ea esset vita activa; sed dictum quod laudare et celebrare Dominum, non sit talis vita activa sed effectus illius vitae, nam laudibus non opus habet Dominus sed vult ut praestent bona charitatis; secundum illa accipiunt a Domino felicitatem. At instructissimi ii non usque potuerant habere in bonis illis charitatis aliquam ideam gaudii sed servitutis, veram quod liberrimum sit, et cum ineffabili felicitate conjunctum, testati sunt angeli.

457. Fere omnes qui e mundo in alteram vitam veniunt, putant quod infernum sit simile unicuivis, et quod caelum sit simile unicuivis, cum tamen utrobivis indefinitae diversitates et varietates sint, et nusquam uni prorsus simile infernum, nec usquam uni prorsus simile caelum, ac alteri, sicut nusquam datur unus homo, spiritus ac angelus prorsus similis alteri: cum solum cogitarem quod bini essent prorsus similes aut aequales, horruerunt illi qui in mundo spirituum et qui in caelo angelico, dicentes quod omne unum formetur ex harmonia plurium, et quod tale unum sit qualis harmonia, et quod nusquam subsistere possit unum absolute sed unum harmonicum; ita omnis societas in caelis unum format, et omnes societates simul, seu universum caelum, unum, et hoc a solo Domino per amorem. Angelus quidam recensebat modo genera universalissima gaudiorum spirituum, seu primi caeli, circiter ad octo {1} et septuaginta et quadringenta: inde concludi potuit, quot innumera genera minus universalia, et quot innumerabiles species, quae sunt cujusvis generis; et cum tot ibi, quot indefinita genera felicitatum in caelo spirituum angelicorum, et adhuc magis in caelo angelorum.

@ 1 478 1.$

458. Mali spiritus aliquoties putarunt quod aliud caelum daretur quam Domini; quibus quoque quaerere, ubicumque possent, permissum, sed usque pudore affecti nusquam aliud caelum invenerunt: ruunt enim mali spiritus in vesania, tam ex odio in Dominum quam ex dolore infernali, et tales phantasias captant.

459. Caeli sunt tres, Primum est ubi spiritus boni, Secundum ubi spiritus angelici, Tertium ubi angeli: distinguuntur tam spiritus quam spiritus angelici et angeli, in caelestes et in spirituales, caelestes sunt qui per amorem fidem acceperunt a Domino, sicut illi qui ex Antiquissima Ecclesia, de quibus actum: spirituales sunt qui per cognitiones fidei acceperunt a Domino charitatem, ex qua accepta agunt.
Continuatio sequitur in fine hujus capitis.

CAPUT V
1. HIC liber nativitatum Hominis, die quo creavit DEUS Hominem; in similitudinem DEI fecit illum.
2. Masculum et feminam creavit illos; et benedixit illis; et vocavit nomen illorum Homo, die quo creati sunt.
3. Et vixit Homo triginta et centum annis; et genuit in similitudinem suam, secundum imaginem suam; et vocavit nomen ejus Sheth.
4. Et fuerunt dies Hominis, postquam genuit illum Shethum, octingenti anni; et genuit filios et filias.
5. Et fuerunt omnes dies Hominis, quibus vixit, nongenti anni et triginta anni; et mortuus est.
6. Et vixit Sheth quinque annis et centum annis, et genuit Enosh.
7. Et vixit Sheth, postquam genuit illum Enoshum, septem annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
8. Et fuerunt omnes dies Shethi, duodecim anni et nongenti anni; et mortuus est.
9. Et vixit Enosh nonaginta annis, et genuit Kenan.
10. Et vixit Enosh, postquam genuit illum Kenanem, quindecim annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
11. Et fuerunt omnes dies Enosh, quinque anni et nongenti anni; et mortuus est.
12. Et vixit Kenan septuaginta annis, et genuit Mahalalel.
13. Et vixit Kenan, postquam genuit illum Mahalalelem, quadraginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
14. Et fuerunt omnes dies Kenanis, decem anni et nongenti anni; et mortuus est.
15. Et vixit Mahalalel quinque annis et sexaginta annis, et genuit Jared.
16. Et vixit Mahalalel, postquam genuit illum Jaredum, triginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias.
17. Et fuerunt omnes dies Mahalalelis, quinque et nonaginta anni et octingenti anni; et mortuus est.
18. Et vixit Jared duobus et sexaginta annis et centum annis, et genuit Hanoch.
19. Et vixit Jared, postquam genuit illum Hanochum, octingentis annis; et genuit filios et filias.
20. Et fuerunt omnes dies Jaredi, duo et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est.
21. Et vixit Hanoch quinque et sexaginta annis, et genuit Methushelah.
22. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, postquam genuit illum Methushelahum, trecentis annis; et genuit filios et filias.
23. Et fuit omnes dies Hanochi, quinque et sexaginta anni et trecenti anni.
24. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, et non amplius, quia sumpsit illum Deus.
25. Et vixit Methushelah septem et octoginta annis et centum annis; et genuit Lamech.
26. Et vixit Methushelah, postquam genuit illum Lamechum, duobus et octoginta annis et septingentis annis; et genuit filios et filias.
27. Et fuerunt omnes dies Methushelah, novem et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est.
28. Et vixit Lamech duobus et octoginta annis et centum annis; et genuit filium.
29. Et vocavit nomen ejus Noah; dicendo, Is consolabitur nos ab opere nostro et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit JEHOVAH.
30. Et vixit Lamech, postquam genuit illum Noahum, quinque et nonaginta annis et quingentis annis; et genuit filios et filias.
31. Et fuit omnes dies Lamechi, septem et septuaginta anni e septingenti anni; et mortuus est.
32. Et fuit Noah filius quingentorum annorum; et genuit Noah Shem, Ham et Japheth.

460. CONTENTA

IN hoc capite agitur in specie de Antiquissimae Ecclesia propagatione in posteros, fere usque ad diluvium.

461. Ipsa Antiquissima Ecclesia, quae caelestis, est quae vocatur Homo et similitudo Dei, vers. 1.

462. Altera Ecclesia, quae non ita caelestis fuit ac Antiquissima Ecclesia, vocatur Sheth, de qua vers. 2, 3.

463. Tertia Ecclesia dicta fuit Enosh, vers. 6. Quarta Ecclesia Kenan, vers. 9. Quinta Ecclesia Mahalalel, vers. 12. Sexta Ecclesia Jared, vers. 15. Septima Ecclesia Hanoch, vers. 18. Octava Ecclesia Methushelah, vers. 21.

464. Ecclesia Hanoch dicta describitur, quod ex revelatis perceptis Antiquissimae Ecclesiae doctrinam fecerit; quae tametsi illo tempore nulli usui fuit, usque conservata in usum posteritatis quod est, quod ‘Hanoch non amplius, quia sumpsit illum Deus,’ vers. 22-24.

465. Nona Ecclesia dicta fuit Lamech, vers. 25.

466. Decima, parens trium Ecclesiarum post diluvium, est Noah; quae Ecclesia vocanda est Ecclesia Antiqua, vers. 28, 29.

467. Describitur Lamech quod apud illam nihil de Antiquissimae Ecclesiae perceptione residuum fuerit; et Noah quod nova Ecclesia vers.29.

468. SENSUS INTERNUS

Ex illis quae in priore capite dicta et ostensa sunt, constat quod per ‘nomina’ significatae sint haereses et doctrinae; inde constare potest quod per nomina in hoc capite nec significentur personae sed res, et hic doctrinae, seu Ecclesiae, quae conservatae sunt, utcumque etiam mutatae, ab antiquissima Ecclesia usque ad Noahum. Sed cum Ecclesia se ita res habet, quod temporis tractu decrescat et tandem remaneat inter paucos; pauci illi apud quos remansit tempore diluvii, vocati sunt Noah. [2] Quod decrescat vera Ecclesia et maneat apud paucos, constare potest ab aliis Ecclesiis quae similiter decreverunt; qui remanent, in Verbo vocantur ‘reliquiae,’ ac ‘residuum,’ et quidem
‘in medio seu meditullio terrae’: in universali se res habet sicut in particulari; seu sicut in Ecclesia, ita in singulis hominibus: nisi apud unumquemvis a Domino conservarentur reliquiae, non potuisset non perire aeterna morte, nam in reliquiis est vita spiritualis et caelestis; similiter in communi seu universali, nisi forent semper aliqui apud quos Ecclesia seu vera fides, periret genus humanum; nam propter aliquot, ut notum est, conservatur civitas, immo totum quoddam regnum. Se habent illa sicut in homine cor; quamdiu cor integrum est, circumjacentia viscera possunt vivere; at cum illud languidum, tales occupat omnia et moritur homo. Reliquiae ultimae sunt quae significantur per ‘Noahum,’ nam ceteroquin, ut in cap. seq. vers. 12 constat, ‘tota terra corrupta erat.’ [3] De reliquiis illis apud hominem quemcumque et in Ecclesia, agitur passim apud Prophetas; ut apud Esaiam,
Relictus in Zione, et residuus in Hierosolyma, sanctus dicetur Ipsi, omnis scriptus ad vitas in Hierosolyma, cum laverit Dominus sordes {x}filiarum Zionis, et sanguines Hierosolymae abluerit e medio ejus, iv 3, 4;
ubi de reliquiis, per quas significantur reliquiae Ecclesiae, tum hominis Ecclesiae, praedicatur ‘sanctum’; nam residui in Zione et Hierosolyma, ideo quod residui, non potuerunt sancti esse: similiter apud eundem,

Erit in die illo, non addent amplius reliquiae Israelis, et evasio domus Jacobi, inniti percussori suo; et innitetur Jehovae Sancto Israelis in veritate; reliquiae revertentur; reliquiae Jacobi, ad Deum potentem, x 20-22:
apud Jeremiam,
In diebus illis, et in tempore illo,… quaeretur iniquitas Israelis, sed non illa; et peccata Jehudae, et non invenientur; quia condonabo ei, quem residuum fecero, l 20:
apud Micham,
Erunt reliquiae Jacobi in medio populorum multorum, sicut ros a cum Jehovah, sicut imbres super herba, v 6.
[4] Residuum, seu reliquiae, hominis aut Ecclesiae, repraesentatae quoque sunt per ‘decimas,’ quae sanctae fuerunt; inde quoque numerus decimarius sanctus, quare de residuis praedicantur decem; ut apud Esaiam,
Removebit Jehovah hominem, et multa {1} relicta in medio terrae; et adhuc in ea pars decima, et revertetur, et erit ad exterminandum, sicut quercus et ilex, quando {2} ejicitur stirps de iis, semen sanctitatis stirps ejus, vi 12, 13;
ubi residuum vocatur ‘stirps sanctitatis:’ apud Amosum,
Sic dixit Dominus Jehovih, Urbs exiens mille, residuos faciet centum, et exiens centum, residuos faciet decem domui Israelis, v 3;
in his et pluribus locis in sensu interno significantur reliquiae de quibus: quod propter reliquias Ecclesiae conservetur civitas, constat ex illo quod dictum Abrahamo de Sodoma,
Abrahamus dixit, Forte inveniantur ibi decem; et dixit, Non perdam propter decem, Gen. xviii 32.

@ 1 Sch. has multiplicabitur deserta; A.V. translates ‘a great forsaking’; R.V. ‘The forsaken places be many.’ Note that S. has relicta not reliquiae, and thus gives the correct translation of the Heb.$

@ 2 From the Heb. it seems that the clause might read quae quando ejicitur: stirps est in iis.$

469. Vers. 1. Hic liber nativitatum Hominis, die quo creavit Deus hominem; in similitudinem Dei fecit illum. ‘Liber nativitatum’ est recensio eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima: ‘die quo creavit Deus hominem’ est quod spiritualis factus: ‘in similitudinem Dei fecit illum’ est quod caelestis factus: ita est descriptio Ecclesiae Antiquissimae.

470. Quod ‘liber nativitatum’ sit recensio eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima, a sequentibus satis constat; nam nomina nusquam hic usque ad cap. xi seu ad Eberum, significant personas sed res. Antiquissimo tempore distinctum fuit humanum genus in domos, familias, et gentes; ‘domum’ constituit maritus et uxor cum liberis eorum, tum etiam aliqui ex familia eorum qui serviebant: ‘familiam’ constituerunt domus pauciores aut plures quarum una non
procul ab altera habitavit, sed usque non una: ‘gentem’ constituerunt familiae pauciores aut plures.

471. Quod ita habitaverint, nempe soli inter se, distincti modo in domos, familias, et gentes, causa erat ut integra sic conservaretur Ecclesia; ut omnes domus et familiae penderent a parente, et sic permanerent in amore et vero cultu; praeter etiam quod unaquaevis domus peculiarem genium distinctum ab altera habuit; nam notum est quod liberi, immo posteri, a parentibus suis trahant genium, et tales notas characteristicas ut ex facie et pluribus aliis dignosci queant; ne itaque indolum fieret confusio, sed distinctio accurata esset, beneplacuit Domino ut sic habitarent: ita Ecclesia repraesentabat ad vivum regnum Domini, nam in regno Domini sunt innumerabiles societates, quaelibet ab altera distincta secundum differentias amoris et fidei: hoc est, quod prius dictum, ‘solus vivere’; et hoc est, quod etiam dictum, ‘tentoria habitare’: et hoc est quod beneplacuit Domino, ut Ecclesia Judaica quoque faceret, quod in domos, in familias, in gentes, distincti essent, et quisque matrimonium contraheret intra familias, eadem causa; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

472. ‘In die, quo creavit Deus hominem’ quod sit cum spiritualis factus et ‘in similitudinem Dei fecit illum’ quod sit cum caelestis factus, constat ab illis quae prius dicta et ostensa sunt; vox ‘creare’ proprie spectat hominem cum e novo creatur seu regeneratur; et ‘facere’ cum perficitur; quare in Verbo accurata fit distinctio inter creare, formare et facere, sicut etiam prius cap. ii ubi agitur de spirituali homine facto caelesti, ‘quievit Deus ab omni opere suo, quod creavit Deus faciendo,’ et passim alibi, ubi ‘creare’ spectat hominem spiritualem, et ‘facere,’ quod est perficere, spectat hominem caelestem; videatur, n. 16 et 88.

473. Quod ‘similitudo Dei’ sit caelestis homo, et ‘imago Dei’ spiritualis, etiam prius ostensum est, nam imago est ad similitudinem, et similitudo est effigies, nam caelestis homo prorsus a Domino regitur ut Ipsius similitudo.

474. Cum itaque de nativitate seu propagatione Ecclesiae Antiquissimae agitur, primum describitur hic, quod a spirituali facta sit caelestis, nam sequuntur propagationes inde.

475. Vers. 2. Masculum et feminam creavit illos; et benedixit illis; et vocavit nomen illorum Homo, die quo creati sunt. Per ‘masculum et feminam’ significatur conjugium inter fidem et amorem: per ‘vocare nomen illorum Homo’ significatur quod Ecclesia, quae imprimis Homo vocatur.

476. Quod per ‘masculum et feminam’ significetur conjugium inter fidem et amorem, prius dictum et ostensum est, nempe quod ‘masculus aut vir’ significet intellectum et quae sunt intellectus, ita quae sunt fidei; et quod ‘femina’ significet voluntatem seu quae sunt voluntatis, ita quae sunt amoris; quare etiam dicta est Havah, a vita quae solius amoris est: ideo per ‘feminam’ quoque significatur Ecclesia ut prius quoque ostensum, et per ‘masculum’ vir Ecclesiae. Agitur hic de statu Ecclesiae cum fuit spiritualis, et quae mox facta est caelestis quare praecedit masculus, similiter ac cap. i 26, 27 vox ‘creare’ etiam spectat spiritualem hominem: mox autem cum conjugium factum seu Ecclesia caelestis facta, tunc nec ‘masculus et femina,’ sed Homo dicitur, qui utrumque ex conjugio significat; quare sequitur mox ‘et vocavit nomen illorum Homo,’ quo significatur Ecclesia.

477. Quod ‘Homo’ sit Ecclesia Antiquissima, saepius prius dictum et ostensum est; nam in supremo sensu est Ipse Dominus solus Homo; inde caelestis Ecclesia appellatur ‘Homo’ quia similitudo inde dein spiritualis quia imago; sed in communi sensu omnis vocatur ‘homo’ qui intellectum humanum habet, nam ab intellectu homo es homo, et magis homo unus quam alter, tametsi distinctio foret homini ab homine secundum fidem amoris in Dominum. [2] Quod Antiquissima Ecclesia, et omnis vera Ecclesia, et inde qui sunt Ecclesiae, seu qui sunt ex amore et fide in Dominum, principaliter dicantur ‘Homo, constat ex Verbo; ut apud Ezechielem,
Multiplicare faciam super vobis hominem, omnem domum Israelis totam;… multiplicare faciam super vobis hominem

et bestiam, ut multiplicentur et fructificent; et {x}habitari faciam vos juxta antiquitates vestras, et bonum faciam prae initiis vestris;… ambulare faciam super vobis hominem, populum meum Israelem, xxxvi 10-12;
ubi Antiquissima Ecclesia significatur per ‘antiquitates,’ Antiqua Ecclesiae per ‘initia,’ primitiva seu gentium Ecclesia per ‘domum
Israelis’ et ‘populum Israelem,’ quae Ecclesiae vocantur Homo: [3] apud Mosen.

Memento dierum aeternitatis, intelligite annos generatione et generationis,… cum hereditatem daret Altissimus gentibus, cum separaret filios hominis, constituit terminos populorum, juxta numerum filiorum Israelis, Deut. xxxii 7, 8;
ubi Antiquissima Ecclesia intelligitur per ‘dies aeternitatis,’ Antiquae Ecclesiae per ‘generationem et generationem’; vocantur ‘filii hominis’ qui fuerunt in fide in Dominum, quae fides est ‘numerus filiorum Israelis.’ Quod regeneratus dicatur homo, apud Jeremiam,

Vidi terram, et ecce vacuitas et inanitas; et ad caelos, et non lux eorum;… vidi et ecce non homo, et omnis avis caelorum avolarunt, iv 23, 25;
ubi ‘terra’ pro externo homine, ‘caelum’ pro interno, ‘homo’ pro
amore boni, ‘avis caelorum’ pro intellectu veri: [4] apud eundem,
Ecce dies venientes,… et seminabo domum Israelis et domum Jehudae semine hominis et semine bestiae, xxxi 27;
ubi ‘homo’ pro interno homine, ‘bestia’ pro externo: apud Esaiam,
Desistite vobis ab homine, in cujus naso spiritus, quanti namque aestimatus ille? ii 22;
‘homo’ pro homine Ecclesiae: apud eundem,

Elongabit Jehovah hominem, et multa relicta in medio terrae, vi 22;
ubi de vastatione hominis ut non amplius bonum et verum: apud eundem,
Exurentur habitatores terrae, et relictus erit homo pusillum, xxiv 6;
ibi ‘homo’ pro illis qui fidem habent: apud eundem,
Desolatae sunt semitae, cessavit transiens semitam; irritum reddidit foedus, contempsit urbes, non reputavit hominem, luget et languescit terra, xxxiii 8, 9;
pro homine, qui in lingua Hebraea est Enosh: apud eundem,
Pretiosum faciam hominem prae auro puro, et hominem prae auro Ophiris; propterea caelum commovebo, et concutietur terra e loco suo, xiii 12, 13;
ubi ‘homo’ primum nominatus est Enosh, dein nominatus est Adam.

478. Quod Adam dicatur, causa est quia vox Hebraea Adam significat hominem; at quod nusquam nomine proprie Adam dictus sed Homo, constat manifeste hic et prius, quod non in singulari sed in plurali dicatur, aut quod de utroque praedicetur tam de viro quam de femina, uterque simul dicitur Homo; quod de utroque, quisque potest ex verbis videre, nam dicitur, ‘Vocavit nomen illorum Homo, in die quo creati sunt,’ similiter cap. i, ‘Faciamus hominem in imaginem nostram,… et dominabuntur in pisces maris,’ [vers.] {x} 26, 28; inde quoque constare potest quod non de omnium primo aliquo homine creato, sed de Antiquissima Ecclesia, agatur.

479. Per ‘nomen vocare’ seu ‘nomine vocare’ significatur in Verbo nosse qualis est, ut prius ostensum, hic quis esset Antiquissima Ecclesia; nempe quod Homo sumptus de humo seu regeneratus Domino, nam Adam est humus; et dein cum caelestis factus, quod Homo prae aliis ex fide amoris in Dominum.

480. Quod ‘Homo vocati die quo creati’ constat quoque capite i 26, 27, nempe in fine sexti diei, qui respondet vesperae sabbati seu cum sabbatum aut septimus dies incohavit; nam septimus dies seu sabbatum, est caelestis homo, ut prius ostensum.

481. Vers. 3. Et vixit Homo triginta et centum annis; et genuit ii similitudinem suam, secundum imaginem suam; et vocatur nomen ejus Sheth. Per ‘triginta et centum annos’ significatur tempus antequam nova Ecclesia orta, quae quia non ita absimilis fuit Antiquissimae dicitur quod ‘nata in similitudinem ejus, et secundum imaginem ejus’ sed ‘similitudo’ spectat fidem et ‘imago’ amorem; haec Ecclesia dicta est ‘Sheth.’

482. Quid anni et numeri annorum qui in hoc capite occurrunt in interno sensu significant, nondum alicui notum est; qui in sensu litterae sunt, ii putant annos esse saeculares; sed hic usque ad cap. xli nihil historicum, sicut in sensu litterae apparet, continetur, sed omni: et singula continent alia; sicut nomina, ita quoque numeri. In Verbo occurrit passim numerus ternarius, tum quoque septenarius, et ubique significant aliquod sanctum seu sacrosanctum quoad status, quos tempora aut alia involvunt aut repraesentant; simile in minimus inter vallis ac in maximis, nam sicut partes sunt totius, ita minima sunt maximorum; nam similiter se habebunt, ut totum ex partibus aut maximum a minimus convenienter existat; [2] ut apud Esaiam,

Nunc locutus est Jehovah dicendo, In tribus annis, secundum annos mercenarii, et vitis reddetur gloria Moabi, xvi 14:
apud eundem,
Dixit Dominus ad me, In adhuc anno, juxta annos mercenarii, et consumetur omnis gloria Kedaris, xxi 16;
ubi significantur tam minima quam maxima intervalla: apud Habakkuk,

Jehovah, audivi famam Tuam, reveritus sum, Jehovah, opus Tuum, in medio annorum vivifica illud, in medio annorum nota facias, iii 2;
ubi ‘medium annorum’ pro Adventu Domini; etiam in minoribus intervallis pro omni Domini adventu, ut cum regeneratur homo; in majoribus, dum e novo Ecclesia Domini exsurgit. Vocatur etiam ‘annus redemptorum,’ apud Esaiam,
Dies ultionis in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venit, lxiii 4;
sicut etiam ‘anni millenarii’ quibus vinctus erit satanas, Apoc. xx 2, {x}3, 7; et ‘mille anni’ resurrectionis primae, Apoc. xx 4-6, nusquam significant mille annos, sed status eorum; nam sicut ‘dies,’ ut prius ostensum, etiam ‘anni’ pro statu accipiuntur, et status describuntur per numerum annorum. Inde constare potest quod tempora in hoc capite involvant quoque status, nam unaquaevis Ecclesia in alio statu perceptionis fuit quam altera, secundum differentias indolis ex hereditario et actuali.

483. Per nomina quae sequuntur, ut per Sheth, Enosh, Kenan, Mahalalel, Jared, Hanoch, Methushelah, Lamech, Noah, significantur totidem Ecclesiae quarum prima et principalis fuit quae ‘Homo’ dicta. Ecclesiarum principale fuit perceptio; quare differentiae Ecclesiarum istius temporis imprimis fuerunt differentiae perceptionum. De perceptione hic licet memorare, quod in universo caelo non nisi quam perceptio boni et veri regnet, et talis ut describi nequeat, cum differentia innumerabili, adeo ut una societas non similem perceptionem habeat ac altera; perceptionum ibi dantur genera et species, et genera sunt innumerabilia, et cujusvis generis species similiter innumerabiles, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Cum innumerabilia genera, et cujusvis’ generis innumerabiles species, et innumerabiliora adhuc specierum partialia dentur, constare potest quam parum ut sit paene nihil, hodie orbis sciat de caelestibus et spiritualibus, cum ne quidem sciat quid perceptio, et si dicitur, nec credat quod sit; ita quoque in aliis. [2] Ecclesia Antiquissima repraesentabat caeleste Domini regnum, etiam quoad differentias genericas et speciales perceptionum; sed quia perceptio quid sit, in communissimo suo hodie prorsus nescitur, quare si perceptionum genera et species harum Ecclesiarum dicerentur, nihil nisi quam peregrina et ignota traderentur: in domos, familias et gentes ideo distincti fuerunt, et intra domos et familias contrahebant matrimonia, ob causam ut genera et species perceptionum existerent, et non aliter quam secundum propagationes indolum a parentibus derivarentur; quare qui ab Antiquissima Ecclesia fuerunt, etiam in caelo cohabitant.

484. Quod Ecclesia quae ‘Sheth’ dicta, proxime similis fuerit Ecclesiae Antiquissimae, constat inde quod dicatur quod ‘Homo genuerit in similitudinem suam, secundum imaginem suam, et vocavit nomen ejus Sheth’; ‘similitudo’ spectat fidem et ‘imago’ amorem, nam quod non fuerit sicut Antiquissima Ecclesia quoad amorem et inde fidem in Dominum, constat ex eo quod mox prius dicat ‘Masculum et feminam creavit illos, benedixit illis, et vocavit nomen illorum Homo,’ quibus significatur homo spiritualis sexti diei, ut prius dictum; quare similitudo ejus fuit, sicut spiritualis sexti diei quod est quod amor non ita principale fuit, sed usque quod fides amori conjuncta.

485. Quod hic alia Ecclesia per Sheth intelligatur quam quae prius, cap. iv 25, per Sheth descripta est, videatur ibi n. 435. Quod simili nomine vocatae sint Ecclesiae diversae doctrinae, constat ex illis quae in praecedente capite vers. 17 et 18 vocatae sunt Hanoch et Lamech, quod hic aliae similiter appellatae Hanoch et Lamech vers. 21 et 30.

486. Vers. 4. Et fuerunt dies Hominis, postquam genuit illum Shethum, octingenti anni; et genuit filios et filias. Per ‘dies’ significabant tempora et status in genere: per ‘annos’ tempora et status in specie per ‘filios et filias’ significantur vera et bona quae perceperunt.

487. Quod per ‘dies’ significentur tempora et status in genere in capite primo ostensum est, ubi ‘dies creationis’ nihil aliud significant communissimum est in Verbo omne tempus appellare ‘dies,’ sicut hic manifeste, inque vers. seq. 5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 27, 31; quare etiam status temporum in genere quoque per ‘dies’ significantur; cumque adjiciuntur anni, tunc per annorum tempora significantur quales status, ita status in specie. [2] Antiquissimi habebant suos numeros per quos significabant varia Ecclesiae, sicut numeros tres, septem, decem duodecim, et plures quos ex illis et aliis componebant, et sic comprehendebant status Ecclesiae; quare numeri hi arcana continent, quae explicare multis opus; erat computus statuum Ecclesiae; etiam passim simile in Verbo, cumprimis prophetico, occurrit; etiam in ritibus Ecclesiae Judaicae sunt numeri tam temporum quam mensurarum ut circa sacrificia, minhas, oblationes et alia, qui ubivis significant sancta applicate; quare quae hic ‘octingenti,’ et in sequente versi ‘nongenti et triginta,’ et porro numeri annorum in sequentibus, in specie involvunt, sunt plura quam usquam tradi possunt; nempe
mutationes status Ecclesiae illorum applicate ad statum eorum communem. In sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicendum
quid simplices numeri usque ad duodecim significant, qui nisi prius
sciantur, non capi potest quid significant numeri compositi.

488. Quod ‘dies’ significet status in genere, et ‘anni’ status in specie, constare etiam potest ex Verbo, ut dictum; ut apud Ezechielem,

Appropinquare fecisti dies tuos, et venisti usque ad annos tuos,” xxii 4;
ubi de iis qui abominanda faciunt et peccatorum mensuram implent,
ita de talium statu hic praedicantur in genere ‘dies,’ in specie ‘anni:’
apud Davidem,
Dies super dies regis addes, anni ejus sicut generationis et generationis, Ps. lxi 7 [A.V. 6];
de Domino et Ipsius regno, ubi etiam ‘dies et anni’ pro statu Ipsius regni: apud eundem,
Cogitavi dies ab antiquo, annos saeculorum, Ps. lxxvii 6 [A.V.5];
ubi ‘dies ab antiquo’ sunt status Ecclesiae Antiquissimae, et ‘anni
saeculorum’ status Ecclesiae Antiquae: apud Esaiam,
Dies ultionis in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venit, lxiii 4;
pro ultimis temporibus, ubi ‘dies ultionis’ pro statu damnationis, et ‘anni redemptorum’ pro statu beatitudinis: similiter apud eundem,
Ad proclamandum annum beneplaciti Jehovae, et diem
quis Deo nostro, ad consolandum omnes lugentes, lxi 2;
ubi etiam dies ut et anni dicuntur et significant status: apud
Jeremiam,
Renova dies nostros sicut antiquitus, Thren. v 21;
ubi manifeste pro statu: [2] apud Joelem,
Venit dies Jehovae, quia propinquus, dies tenebrarum et

caliginis, dies nubis et obscuritatis,… sicut ille, non factus est a saeculo, et post eum non addet usque in annos generationis et generationis, ii 1, 2, 11;
ubi ‘dies’ pro statu tenebrarum, caliginis, nubis et obscuritatis,
cujuscumque in particulari et omnium in genere: apud Zachariam,
Removebo iniquitatem terrae istius in die uno, in die illo… clamabitis vir ad socium suum, ad subter vitem, et ad subter ficum, iii 9, 10:
et alibi,
Erit dies unus, ille notus est Jehovae, non dies, nec nox; et fiet, ad tempus vesperae erit lux, xiv 7;
ubi manifeste, quod status, quia dicitur ‘erit dies, non dies nec nox ad tempus vesperae lux:’ {x}tum ex illis quae in decalogo,
Honora patrem tuum, et matrem tuam,… ut prolongentur dies tui, et ut sit bene tibi super humo, Deut. v 16; xxv 15;
ubi ‘prolongare dies’ non significat longaevitatem sed statum felicem. [3] In sensu litterae non aliter videri potest quam quod ‘dies’ significet tempus, sed in sensu interno significat statum; angeli, qui in sensu interno Verbi sunt, non sciunt quid tempus, nam illis non est sol et luna distinguens tempora, proinde non sciunt quid dies et annus, se quid status et ejus mutationes; quare coram angelis, qui in sensu interno Verbi sunt, quicquid est materiae, spatii et temporis, disparet ut quae in sensu litterae apud Ezechielem,
Propinquus est dies, et propinquus dies Jehovae, dies nubis tempus gentium erit, xxx 3:
et apud Joelem,
Ah diei, quia propinquus dies Jehovae, et sicut vastatio, i 15;
ubi ‘dies nubis’ pro nube seu falsitate; ‘dies gentium’ pro gentibus seu malitia; ‘dies Jehovae’ pro vastatione. Cum temporis noti removetur, manet notio status rerum, quae tempore illo fuerunt Similiter se habet cum ‘diebus et annis’ in hoc capite, qui toties nominantur.

489. Quod per ‘filios et filias’ significentur vera et bona qua perceperunt, et quidem per ‘filios’ vera et per ‘filias’ bona, e: permultis locis apud Prophetas constare potest; conceptus enim et partus Ecclesiae in Verbo, sicut antiquitus, nominati sunt filii et filiae, ut apud Esaiam,
Ambulabunt gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tui, attolle circumcirca oculos tuos, et vide, omnes ii congregantur, et veniunt ad te, filii tui e longinquo venient, et filiae tua ad latus nutrientur; tunc videbis et afflues; et stupebit, et dilatabit se cor tuum, lx 3-5;
ubi ‘filii’ pro veris, et ‘filiae’ pro bonis: apud Davidem,
Libera me et eripe me e manu filiorum alienigenae, quorum os loquitur vanitatem;… filii nostri sicut plantationes magnae factae in pueritiis suis, filiae nostrae sicut anguli, excisi forma templi, Ps. cxliv 11, 12;
‘filii alienigenae’ pro veris spuriis seu falsis, ‘filii nostri’ pro doctrinalibus veri, ‘filiae’ pro doctrinalibus boni: apud Esaiam,
Dicam septentrioni, Da; et austro, Ne inhibe; adduc filio Meos e longinquo, et filias Meas ab extremitate terrae,…
educens populum caecum, et oculi ei erunt; et surdos, et aures eis, xliii 6,8;
ibi ‘filii’ pro veris, ‘filiae’ pro bonis, ‘caeci’ pro iis qui videbunt vera, ‘surdi’ pro iis qui obtemperant: apud Jeremiam,
Pudor comedit laborem patrum nostrorum a pueritiis nostris, pecus eorum, armentum eorum, filios eorum, et filias {x}eorum, iii 24;
ibi ‘filii et filiae’ pro veris et bonis. [2] Quod nati et filii pro veris, apud Esaiam,

Non jam pudefiet Jacobus, et non jam facies ejus pallescent; quia cum videbit ille natos suos, opus manuum Mearum, in medio ejus sanctificabunt nomen Meum, et sanctificabunt Sanctum Jacobi, Deumque Israelis formidabunt, scient errantes spiritu intelligentiam, xxix 22-24;
‘Sanctus Jacobi, Deus Israelis’ pro Domino, ‘nati’ pro regeneratis, quibus intelligentia boni et veri, ut quoque explicatur: apud eundem,
Canta sterilis, non pepererat, quia multi filii desolatae prae filiis maritatae, liv 1;
‘filii desolatae’ pro veris Ecclesiae primitivae seu gentium, ‘filii maritatae’ pro veris Ecclesiae Judaicae: apud Jeremiam,
Tentorium Meum devastatum est, et omnes funes Mei evulsi, filii Mei egressi Me, et non illi, x 20;
‘filii’ pro veris: apud eundem,
Erunt filii ejus sicut olim, et congregatio eorum coram Me constabit, xxx 20;
pro veris Ecclesiae Antiquae: apud Zachariam,

Excitabo filios tuos Zion, cum filiis tuis Javan, et ponam te sicut gladium potentis, ix 13;
pro veris amoris fidei.

490. Quod ‘filia’ pro bonis, est multoties in Verbo; ut apud Davidem,

Filiae regum in pretiosis tuis; adsistit regina ad dextram Nam in auro optimo Ophiris;… filia Tyri in munere, tota gloriosa filia regis intus, ex ocellaturis auri vestis ejus,… loco patrum tuorum erunt filii tui, Ps. xlv 10-17 [A.V. 9-16];
ubi bonum et pulchrum amoris et fidei per ‘filiam’ describitur: inde Ecclesiae vocantur ‘filiae,’ et quidem ex bonis, ut ‘filia Zionis et filia Hierosolymae,’ Esai. xxxvii 22; et multoties alibi: vocantur etiam ‘filiae populi,’ Esai. xxii 4; ‘filia Tarshish,’ Esai. xxiii 10; ‘filia Zidonis,’ ibid. vers. 12; ‘filiae in agro,’ Ezech. xxvi 6, 8.

491. Eadem significantur per filios et filias in hoc capite vers. 4, 7, 10, 13, 16, 19, 26, 30, sed qualis Ecclesia, tales ‘filii et filiae’ seu tali bona et vera; hic sunt vera et bona quae distincte perceperunt, qui praedicantur de Ecclesia Antiquissima, principali et parente reliquarum et succedentium.

492. Vers. 5. Et fuerunt omnes dies Hominis, quibus vixit nongenti anni et triginta anni; et mortuus est. Per ‘dies et anno; significantur hic tempora et status, ut prius: ‘quod mortuus sit’ significat quod talis perceptio non fuit.

493. Quod per ‘dies et annos’ significentur tempora et status, non diutius immorandum est; solum hic dicendum quod in mundo non possint non esse tempora et mensurae quibus numeri applicentur quia in ultimis naturae; sed quoties applicantur, per numeros dierum et annorum, tum per numeros mensurarum, significatur aliqui abstracte a temporibus et mensuris secundum numeri significationem sicut quod sex dies laboris sint, et septimus sanctus, de quibus supra; quod jubilaeum quovis quadragesimo nono anno proclamaretur, et quinquagesimo celebraretur: quod tribus Israelis essent duodecim, quot apostoli Domini: quod septuaginta seniores, sicut totidem discipuli Domini: et perplura alia; ibi numeri sunt qui peculiare quoddam significant abstracte ab illis quibus applicati; cumque abstrahuntur, tunc sunt status qui per numeros significantur.

494. Quod ‘mortuus esse’ significet quod talis perceptio non fuit, constat ex significatione vocis ‘mori,’ quae significat omne quo desinit esse quale fuit, sicut apud Johannem,
Angelo Ecclesiae, quae in Sardibus, scribe, Haec dicit, qui habet septem spiritus, et septem stellas, Novi opera tua, quo dicaris vivere, sed mortuus es; esto vigilans, et stabili reliqua moribunda, non enim inveni opera tua perfecta coram Deo Apoc. iii 1, 2:
apud Jeremiam,
Projiciam matrem tuam, quae genuit te, super terram aliam ubi non geniti estis, ibique moriemini, xxii 26;
ubi ‘mater’ pro Ecclesia. Se enim res habet cum Ecclesia, ut dictum, quod decrescat et degeneretur et quod prisca integritas pereat, ex causa imprimis quod malum hereditarium augeatur, nam unusquisque parens novum malum hereditario addit; omne malum actuale apud parentes induit speciem naturae et cum saepe recurrit fit naturale e additur hereditario et transplantatur in liberos et sic in posteros; ita augetur malum hereditarium in posteris immensum; quod unusquisque nosse ‘potest ex mala indole liberorum prorsus simili parentum eorum et avorum. [2] Falsissima prorsus opinio est eorum qui putant non dari aliquod malum hereditarium praeter quod implantatum aiunt esse ab Adamo, videatur n. 313, cum tamen unusquisque per actualia sua peccata hereditarium malum facit, ac acquisitis a parentibus suis adjicit, et sic cumulat, quod remanet in omni posteritate; nec nisi quam in illis temperatur qui a Domino regenerantur. Haec primaria causa est quod omnis Ecclesia degeneretur; ita quoque Antiquissima.

495. Quomodo Antiquissima Ecclesia decrevit, non constare potest nisi sciatur quid perceptio, nam Ecclesia perceptiva fuit qualis hodie nulla datur. Perceptio Ecclesiae constat in eo ut percipiant a Domino quid bonum et verum, sicut angeli; non ita quid bonum et verum societatis civilis, sed quid bonum et verum amoris et fidei in Dominum; ex confessione fidei confirmata ex vita, constare potest qualis sit et num sit.

496. Vers. 6. Et vixit Sheth quinque annis et centum annis, et genuit Enosh. ‘Sheth,’ ut dictum, est altera Ecclesia, minus caelestis quam Antiquissima parens, usque una Antiquissimarum: ‘quod vixerit quinque et centum annis’ significat tempora et status, ut prius: ‘quod genuerit Enosh’ significat quod alia Ecclesia ab illis descenderit quae dicta est ‘Enosh.’

497. Quod ‘Sheth’ sit altera Ecclesia minus caelestis quam Antiquissima parens, usque una Antiquissimarum, constat ex illis quae prius de Sheth ad vers. 3 dicta sunt: se habet res cum Ecclesiis, ut quoque dictum, quod paullatim et successu temporum decrescant quoad essentialia; ex causa imprimis, de qua prius.

498. Quod ‘genuerit Enosh’ significet quod alia Ecclesia ab illis descenderit quae dicta est ‘Enosh,’ etiam constat inde quod nomina in hoc capite nihil aliud significent quam Ecclesias.

499. Vers. 7, 8. Et vixit Sheth, postquam genuit illum Enoshum, septem annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Shethi, duodecim anni et nongenti anni; et mortuus est. ‘Dies et annorum numeri’ hic ut prius, significant tempora et status: ‘filii et filiae’ significant hic ut prius: similiter quod ‘mortuus sit.’

500. Vers. 9. Et vixit Enosh nonaginta annis, et genuit Kenan. Per ‘Enosh,’ ut dictum, significatur tertia Ecclesia, adhuc minus caelestis quam Ecclesia Sheth, usque una Antiquissimarum’ ‘Kenan’ significatur quarta Ecclesia, quae prioribus successit.

501. Ecclesiae temporum tractu sibi succedentes, et quarum una ab altera dicitur nata, se habuerunt sicut se habet cum fructibus aut cum eorum seminibus, quod in medio illorum seu in intimis sint fructuum quasi fructus, seu seminum quasi semina, ex quibus vivunt quasi ordine succedentia; nam quo remotius inde versus peripherias, eo minus essentiae fructus aut seminis, usque tandem ut sint modo cuticulae seu involucra, in quae fructus aut semina desinunt. Aut sicut in cerebro, in cujus intimis sunt subtilia organica, substantiae corticales dicta, ex quibus et per quae animae operationes procedunt; ex quibus ordine succedunt puriora involucra, tum densiora, tandem communia quae vocantur meninges, quae terminantur in adhuc communioribus et tandem in communissimo quod est cranium.

502. Tres illae Ecclesiae, ‘Homo, Sheth et Enosh,’ constituunt Antiquissimam, usque cum differentia perfectionis quoad perceptione perceptivum primae Ecclesiae passim diminutum est in sequentibus et factum communius; sicut, ut dictum, de fructu aut semine, aut de cerebro; perfectio consistit in facultate distincte percipiendi, quae diminuitur cum non ita distincte sed communius; tunc loco clarioris perceptionis succedit obscurior, et sic incipit evanescere.

503. Perceptivum Ecclesiae Antiquissimae non solum constabat in eo quod perceperint quid bonum et verum, sed in felici et jucundo bonum agendi; absque felici et jucundo bonum agendi, perceptivum non est vivum, sed inde vivit; vita amoris et inde fidei qualis fuit Antiquissimae Ecclesiae, est vita dum in usu seu in bono et vero usus; ex usu, per usum et secundum usum datur vita a Domino; inutili nulla potest esse vita, nam quicquid inutile est, rejicitur: in illo fuerunt similitudines Domini; quare etiam in perceptivis facti sunt imagines; perceptivum est nosse quid bonum et verum, ita quid fidei; qui in amore est, is non delectatur nosse, sed facere bonum et verum, hoc est, usui esse.

504. Vers. 10, 11. Et vixit Enosh, postquam genuit illum Kenanem, quindecim annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Enosh, quinque anni et nongenti anni; et mortui est. Hic similiter ‘dies et numeri amorum,’ tum ‘filii et filiae,’ ut quod ‘mortuus sit,’ significant similia.

505. Enosh est, ut dictum, tertia Ecclesia, una Antiquissimarum, sed minus caelestis, proinde minus perceptiva, quam Ecclesia ‘Sheth,’ et haec non ita caelestis ac perceptiva sicut Ecclesia parens ‘Homo’ dicta. Hae tres sunt quae constituunt Antiquissimam; quasi nucleum fructuum aut seminum respective ad sequentes, sequentes autem naturam membranaceam illorum respective referunt.

506. Vers. 12. Et vixit Kenan septuaginta annis, et genuit Mahalalel. Per ‘Kenan’ significatur quarta Ecclesia: et per ‘Mahalalel’ quinta.

507. Ecclesia ‘Kenan’ dicta non recensenda ita est inter perfectiores illas tres, nam incepit tunc perceptio quae apud priores distincta fuit, communis fieri; et comparative sicut primae et molliores membranae se habent ad nucleum fructus seu seminis; qui status quidem non describitur sed usque conspicitur a sequentibus, ut a descriptione Ecclesiarum quae ‘Hanoch’ et quae ‘Noah’ appellatae.

508. Vers. 13, 14. Et vixit Kenan, postquam genuit illum Mahalalelem, quadraginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Kenanis, decem anni et nongenti anni; et mortuus est. ‘Dies et numeri annorum’ se habent ut prius dictum: ‘ filii et filiae’ hic ut prius, significant vera et bona quae perceperunt, sed communius: quod ‘mortuus sit’ similiter significat quod desiit esse talis.

509. Solum hic observandum quod omnia se respective habeant ad statum Ecclesiae.

510. Vers. 15. Et vixit Mahalalel, quinque annis et sexaginta annis, et genuit Jared. Per ‘Mahalalel’ significatur, ut dictum, quinta Ecclesia: per ‘Jared’ sexta.

511. Quia decrevit perceptivum, et factum est a singulariore seu distinctiore magis et magis commune seu obscurum, ita quoque vita amoris seu usuum; nam sicut se vita amoris seu usuum habet, ita perceptivum; ex bono nosse verum est caeleste; vita quoque eorum qui Ecclesiam ‘Mahalalel’ dictam constituerunt, erat talis ut praeferrent delectationem ex veris jucundo ex usibus; quod a similibus cum illis in altera vita datum est per experientiam scire.

512. Vers. 16, 17. Et vixit Mahalalel, postquam genuit illum Jaredum, triginta annis et octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Mahalalelis, quinque et nonaginta anni et octingenti anni; et mortuus est. Haec se similiter habent ac similia prius.

513. Vers. 18. Et vixit Jared duobus et sexaginta annis et centum annis, et genuit Hanoch. Per ‘Jaredum’ significatur, ut dictum, sexta Ecclesia; per ‘Hanochum’ septima.

514. De Ecclesia Jared dicta nec aliquid memoratur, sed qualis fuit, constare potest ab Ecclesia ‘Mahalalel’ quae praecedit, et ab Ecclesia ‘Hanoch’ quae sequitur, quarum intermedia est.

515. Vers. 19, 20. Et vixit Jared, postquam genuit illum Hanochum, octingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Jaredi, duo et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est. Haec quoque similiter se habent ac illa de quibus prius. Quod non aetates eorum tantae fuerint, ut Jaredi duorum {1} et sexaginta et nongentorum annorum et Methushelahi novem {2} et sexaginta et nongentorum cuivis quoque constare potest; tum etiam ex illis quae ex Divina Domini Misericordia dicentur ad cap. seq. vers. 3, ubi dicitur ‘Erunt dies eorum centum et viginti anni,’ quare annorum numerus non significat aetatem vitae alicujus hominis sed tempora et status Ecclesiae.

@ 1 962 I. $

@ 2 969 I.$

516. Vers. 21. Et vixit Hanoch, quinque et sexaginta annis, et genuit Methushelah. Per Hanochum, ut dictum, significatur Ecclesia septima, et per Methushelahum Ecclesia octava.

517. Qualis Ecclesia Hanoch fuerit, describitur in mox sequentibus.

518. Vers. 22. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, postquam genuit illum Methushelahum, trecentis annis; et genuit filios et filias. ‘Ambulare cum Deo’ significat doctrinam de fide: ‘quod genuerit filios et filias’ significat doctrinalia de veris et bonis.

519. Fuerant illo tempore qui ex perceptivis Antiquissimae Ecclesiae et sequentium faciebant doctrinam ut serviret pro norma et sciretur inde quid bonum et verum; ii qui tales, vocati sunt ‘Hanoch’; quod significatur per haec verba, ‘et ambulavit sibi Hanoch cum Deo’; ita etiam vocabant illi doctrinam istam; quae significata quoque est per nomen Hanoch, quod est instruere: constat quoque ex significatione vocis ‘ambulare,’ et ex eo quod dicatur ambulavisse ‘cum Deo,’ non cum Jehovah; ‘ambulare cum Deo’ est docere et vivere secundum doctrinam fidei, at ‘ambulare cum Jehovah’ est vivere vitam amoris: ambulare est formula sollemnis significans vivere, sicut ambulare in lege, ambulare in statutis, ambulare in veritate: ambulare proprie spectat viam quae est veritatis, proinde quae est fidei seu doctrinae fidei: quid ambulare significat in Verbo, ex his quae sequuntur locis aliquantum constare potest; [2] apud Micham,
Indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, nisi facere judicium et amorem {1} misericordiae, et humiliare se, ambulando cum Deo tuo? vi 8;
hic ‘ambulare cum Deo’ significat quoque vivere secundum illa quae indicata sunt; sed hic ‘cum Deo’ dicitur, sed de Hanocho alia vox, quae significat quoque a cum Deo, ita ut vox ambigua sit: apud Davidem,
Eripuisti… pedes meos ab impulsione, ad ambulandum coram Deo in luce viventium, Ps. lvi 14 [A.V. 13];
ubi ‘ambulare coram Deo’ est in veritate fidei, quae est lux viventium: similiter apud Esaiam,
Populus, ambulantes in tenebris, vident lucem magnam, ix 1[A.V.2]:
Dominus apud Mosen,
Ambulabo in medio, et ero vobis in Deum, et vos eritis mihi in populum, Lev. xxvi 12;
pro ut viverent secundum doctrinam legis: [3] apud Jeremiam,
Expandent ea ad solem et ad lunam, et ad exercitus caelorum, quae amaverunt, et quibus serviverunt, et post quae ambularunt, et quae quaesiverunt, viii 2;
hic manifeste distinguitur inter illa quae sunt amoris et quae sunt fidei; quae sunt amoris, sunt ‘amare et servire’; quae sunt fidei, sunt ‘ambulare et quaerere’; apud Prophetas accurate voces observantur nec usquam una loco alterius sumitur. Sed ‘ambulare cum Jehovah’ seu ‘coram Jehovah’ in Verbo significat vivere vitam amoris.

@ 1 This is Sch. translation. In n. 2180 and 10143 S. has amare misericordiam.$

520. Vers. 23, 24. Et fuit omnes dies Hanochi, quinque et sexaginta anni, et trecenti anni. Et ambulavit sibi Hanoch cum Deo, et non amplius, quia sumpsit illum Deus. ‘Quod omnes dies Hanoch fuerint quinque {1} et sexaginta et trecenti anni’ significat quod pauci: ‘quod ambulaverit sibi cum Deo’ est ut prius, doctrina de fide: ‘quod non amplius, quia sumpsit illum Deus’ significat quod doctrina ista conservata sit in usum posteritatis.

@ 1 365 I.$

521. Quod ‘non amplius, quia sumpsit illum Deus’ significet quod doctrina ista conservata sit in usum posteritatis; ita se res habet cum Hanocho, quod perceptivum Ecclesiae Antiquissimae, ut dictum, redegerit in doctrinam; quod illo tempore non luit permissum; nam prorsus aliud est ex perceptione nosse quam ex doctrina discere; qui in perceptione sunt, non opus habent per viam doctrinae formatae nosse quod norunt; sicut illustrationis causa, qui novit bene cogitare, non opus habet discere cogitare ab artificiali; inde periret ejus facultas bene cogitandi, sicut apud eos qui in pulvere scholastico haerent. Qui ex perceptione, illis per viam internam datur a Domino nosse quid bonam et verum; at qui ex doctrina, iis per viam externam seu sensuum corporis; quae differentia est sicut inter lucem et tenebras; accedit, quod perceptiones hominis caelestis nusquam possint describi, nam in minutissimis et singularissimis sunt cum omni varietate secundum status et circumstantias. Sed quia praevisum est quod perceptivum Antiquissimae Ecclesiae periret, et quod postea per doctrinas discerent quid verum et bonum, seu per tenebras venirent ad lucem, ideo dicitur hic quod ‘sumpserit eum Deus’ hoc est, quod conservaverit in usum posteritatis.

522. Quale perceptivum eorum factum sit qui Hanoch dicti, etiam mihi nosse datum, quod commune quoddam obscuram absque distincto quodam; nam mens tunc intuitionem determinat extra se in doctrinalia.

523. Vers. 25. Et vixit Methushelah septem et octoginta annis et centum annis; et genuit Lamech. Per ‘Methushelah’ significatur octava Ecclesia, et per ‘Lamech’ nona.

524. Qualis fuerit haec Ecclesia, nihil memoratur in specie; sed quod perceptivum factum commune et obscuram, constat a descriptione Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur; sic ut decreverit integritas, et cum integritate sapientia et intelligentia.

525. Vers. 26, 27. Et vixit Methushelah, postquam genuit illum Lamechum, duobus et octoginta annis ei septingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuerunt omnes dies Methushelah, novem et sexaginta anni et nongenti anni; et mortuus est. Haec similiter se habent sicut cum ceteris.

526. Vers. 28. Et vixit Lamech duobus et octoginta annis ei centum annis; et genuit filium. Per ‘Lamech’ significatur hic nona Ecclesia, in qua tam communis et obscura perceptio veri et boni fuit ut fere nulla, ita Ecclesia vastata: per ‘filium’ significatur origo novae Ecclesiae.

527. Quod per ‘Lamech’ significetur Ecclesia in qua tam communis et obscura perceptio veri et boni fuit ut fere nulla, ita Ecclesia vastata, constare potest ab illis quae praecedunt et ab illis quae sequuntur, nam describitur in versu mox sequente. ‘Lamech’ in praecedente capite significabat fere simile sicut hic, nempe vastationem, de qua videatur cap. praec. ad vers. 18, 19, 23, 24; et a quo genitus etiam paene similiter nominatur, nempe Methushael, sic ut significata sint per nomina fere similia: per ‘Methushael et Methushelah’ moribundum quoddam; per ‘Lamech’ deletum.

528. Vers. 29. Et vocavit nomen ejus Noah, dicendo, Is consolabitur nos ab opere nostro et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah. Per ‘Noahum’ significatur Ecclesia Antiqua: per ‘consolari nos ab opere nostro, et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah’ significatur doctrina qua restitueretur quod perversum.

529. Quod per ‘Noahum’ significetur Antiqua Ecclesia seu parens Ecclesiarum trium post diluvium, ex sequentibus constabit ubi pluribus de Noaho agitur.

530. Per nomina in hoc capite significantur, ut dictum, Ecclesiae, seu quod idem est, doctrinae, nam ex doctrina est et vocatur Ecclesia; ita per ‘Noahum’ Ecclesia Antiqua seu doctrina remanens ab Antiquissima: quomodo se habent Ecclesiae aut doctrinae, prius dictum, quod nempe decrescant, usque dum nihil amplius remaneat de bonis et veris fidei; et tunc vocatur Ecclesia vastata in Verbo: sed usque semper conservantur reliquiae, seu quidam apud quos bonum et verum fidei permanet, tametsi pauci sunt; apud quos nisi conservaretur bonum et verum fidei, nulla conjunctio foret caeli cum genere humano. [2] Quod reliquias attinet quae apud hominem in particulari: quo pauciores sunt, eo minus illustrari possunt ejus rationalia et scientifica; nam lux boni et veri, a reliquiis seu per reliquias a Domino, influit; si nullae reliquiae apud hominem, non foret homo sed multo vilior bruto; quo pauciores reliquiae, eo minus est homo; et quo plures, eo magis est homo: reliquiae se habent sicut aliquod sidus caeleste, quo minus est, eo minus lucis inde; quo majus, eo plus lucis inde. Pauca quae remanebant ab Ecclesia Antiquissima, fuerunt apud illos qui Ecclesiam Noahus dictam constituerunt: sed remanentiae non erant perceptionis sed integritatis, tum doctrinae ex perceptivis Antiquissimarum Ecclesiarum, quare nunc primum nova Ecclesia a Domino exsuscitata fuit; quae quia prorsus diversae indolis fuit ab Antiquissimarum vocanda est Ecclesia Antiqua, Antiqua ex eo quod in fine saeculorum ante diluvium et in primo tempore post diluvium: de qua Ecclesia ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

531. Quod per ‘consolari nos ab opere nostro, et a dolore manuum nostrarum ex humo, cui maledixit Jehovah’ significetur doctrina qua restitueretur quod perversum, etiam ex sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, constabit: per ‘opus’ significatur quod non nisi cum labore et angustia percipere possent quid veram; per ‘dolorem manuum ex humo, cui maledixit Jehovah’ quod nihil bonum facere possent ita describitur ‘Lamech,’ seu Ecclesia vastata: ‘opus et labor manuum nostrarum’ est cum ex semet aut proprio debeant inquirere quid verum et facere quod bonum; quod inde fit, est ‘humus cui maledixit Jehovah,’ hoc est, quod nihil nisi falsum et malum: sed quid significat quod ‘maledicat Jehovah,’ videatur n. 245. At ‘consolari,’ se refert ad filium, seu Noahum, quo significatur nova regeneratio, ita nova Ecclesia, quae est Antiqua; per quam seu per ‘Noahum’ significatur ideo quoque requies, et ex requie solatium, sicut de Antiquissima Ecclesia, quod septimus dies in quo Dominus quievit, videatur n. 84-88.

532. Vers. 30, 31. Et vixit Lamech, postquam genuit illum Noahum, quinque et nonaginta annis et quingentis annis; et genuit filios et filias. Et fuit omnes dies Lamechi, septem et septuaginta anni et septingenti anni; et mortuus est. Per ‘Lamechum’ significatur, ut dictum Ecclesia vastata: per ‘filios et filias’ conceptus et partus talis Ecclesia.

533. Quia nec de Lamecho plura memorantur quam quo genuerit filios et filias qui sunt conceptus et partus talis Ecclesiae, non amplius immorandum: quinam partus, seu filii et filiae sunt, a Ecclesia constare potest; nam qualis Ecclesia, tales partus. Exspiravit utraque illa Ecclesia, quae ‘Methushelah et Lamech’ vocatae, proxime ante diluvium.

534. Vers. 32. Et fuit Noah filius quingentorum annorum; genuit Noah Shem, Ham et Japheth. Per ‘Noahum’ significatur, ut dictum, Ecclesia Antiqua: per ‘Shem, Ham et Japheth’ significantur tres Ecclesiae Antiquae; quarum parens fuit Antiqua, ‘Noah’ appellata.

535. Quod Ecclesia ‘Noah’ dicta non adnumeranda sit Ecclesiis quae ante diluvium, constare potest ex vers. 29, ‘quod illa consolatura eos ab opere eorum, et a labore manuum eorum ex humo, cui maledixit Jehovah’; consolatio fuit quod superviveret et perstaret: sed de Noaho et filiis ejus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

536. Quia pluries in praecedentibus dictum est de perceptione Ecclesiarum quae ante diluvium, et hodie prorsus ignota res est perceptio, et usque ita ignota ut putare possint esse revelatum quoddam continuum, vel esse insitum quoddam; alii quod sit mere imaginarium quid, alii aliter; et usque perceptio est ipsum caeleste a Domino donatum illis qui in fide amoris sunt, et in universo caelo est perceptio cum innumerabili varietate; quapropter, ut notio perceptionis habeatur, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus licet describere perceptionem quoad sua genera qualis est in caelis.

537. Continuatio de Caelo et Gaudio caelesti

QUIDAM spiritus se applicuit lateri meo sinistro, quaerens num scirem quomodo intrare posset in caelum, cui respondere datum quod admitti in caelum sit solius Domini, Qui solus novit qualis est. Tales sunt perplures qui e mundo veniunt, quod nihil aliud quaerant quam ut veniant in caelum, nescientes prorsus quid caelum, et quid gaudium caeleste; quod caelum sit amor mutuus, et quod gaudium caeleste sit gaudium inde; quare qui nesciunt, informantur primum quid caelum, et quid gaudium caeleste, etiam per vivam experientiam. Sicut quidam spiritus recens quoque e mundo qui similiter cupiebat caelum, ut perciperet quale caelum, interiora ejus aperiebantur ut aliquid de caelesti gaudio sentiret, quo sentito incepit lamentari et torqueri, supplicans ut liberaretur, vivere se prae anxietate non posse dicens; quare clausa sunt interiora ejus versus caelum, et sic restitutus. Inde constare potest quali conscientiae morsu et quali anxietate torquentur illi qui modo parumper admittuntur, dum non tales sunt.

538. Quidam etiam ambiebant in caelum, nescientes quid caelum, quibus dictum quod tam periculosum sit venire in caelum nisi sint in fide amoris, sicut in flammam; sed usque ambiebant: cum venerunt ad primum atrium seu in sphaeram interiorem spirituum angelicorum, ita perculsi sunt ut se praecipites retro conjicerent; inde instructi quantum periculi sit modo approximare ad caelum antequam praeparati sunt a Domino recipiendi fidei affectiones.

539. Quidam qui in vita corporis adulteria pro nihilo reputavit, etiam, quia cupivit, admissus ad primum caeli limen; quo cum venit, incepit angi et sentire sui fetorem cadaverosum, usque dum non amplius sustineret; si ulterius venisset, visum ei quasi periret: quare inde dejectus in terram inferiorem, {1} iratus quod cum ad primum limen caeli, in tales cruciatus veniret, quia in sphaeram contrariam adulteriis; inter infelices est.

@ 1 inferiorum I.$

540. Fere omnes qui in alteram vitam veniunt, ignorant quid beatitudo et felicitas caelestis, quia quid et quale gaudium internum nesciunt; solum ex laetitiis et gaudiis corporeis et mundanis perceptionem capiunt; quare quod ignorant, nihil esse putant; eum tamen gaudia corporea et mundana sunt nihili et spurci respective; ideo probi qui non sciunt quid gaudium caeleste, ut sciant et cognoscant, feruntur primum ad paradisiaca, quae omnem imaginationis ideam excedunt, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; tunc arbitrati venisse in paradisum caelestem; sed docentur quod id non sit felicitas vere caelestis, quare datur iis cognoscere status interiores gaudii ad intimum eorum perceptibiles; dein auferantur in statum pacis, usque ad intimum eorum, fatentes tunc quod nihil ejus usquam expressibile sit nec cogitabile: denique in statum innocentiae, etiam usque ad sensum eorum intimum: inde nosse iis datur quid vere bonum spirituale et caeleste.

541. Quidam qui nesciebant quid gaudium caeleste, inopinato sublati sunt in caelum; in statum illum redacti, ut attolli tunc possent, sopiti nempe quoad corporea et phantasias: inde audivi quendam ad me dicentem quod nunc primum sentiret quantum gaudii in caelo; et quod maximopere deceptus quod aliam ideam habuerit, et quod nunc intimum sui perciperet, indefinite majus quam usquam in summo alicujus voluptatis in vita corporis, quod vocabat spurcum, quo delectantur.

542. Qui auferuntur in caelum, sciendi causa quale sit, iis, vel sopiuntur corporea et phantasiae, nam cum corporeis et phantasiis quae ex mundo secum trahunt, nemo intrare potest in caelum: vel sphaera spirituum circumdantur, quibus temperantur miraculose ea quae immunda sunt: et quae dissensum faciunt: quibusdam aperiuntur interiora; ita et aliter, secundum eorum vitas et inde tractas indoles.

543. Quidam desiderabant nosse quid gaudium caeleste, ideo concessum erat percipere intimum sui usque ad illum gradum ut non plus sustinere possent; sed usque non erat gaudium angelicum, vix erat sicut minimum angelicum, quod percipere per communicationem gaudii eorum datum; erat tam leve, ut quasi frigidiusculum, quod tamen vocabant caelestissimum, quia intimum eorum. Inde constabat, non solum quod gradus sint, sed etiam quod intimum unius vix accedat ad extimum aut medium alterius; tum quod cum aliquis intimum sui accipit, in gaudio suo caelesti sit, et quod adhuc interius non sustineat, eique dolorificum evadat.

544. Quidam in caelum innocentiae primi caeli admissi, et inde mecum locuti; confessi sunt quod talis gaudii et laetitiae status sit ut nusquam aliqua idea capi queat; sed erat hoc solum in primo caelo; nam tres caeli sunt et in unoquovis status innocentiae eum suis innumeris varietatibus.

545. Sed ut scire possem quid et quale caelum et caeleste gaudium, saepe et diu, a Domino datum est percipere jucunditates gaudiorum caelestium; quare quia ab experientia viva, possum scire sed nusquam describere: ast ut solum idea ejus habeatur; est affectio jucunditatum et gaudiorum innumerabilium, quae commune quoddam simultaneum sistunt, in quo communi, seu in qua communi affectione, sunt innumerabilium affectionum harmoniae, quae distincte non perveniunt ad perceptionem sed obscure, quia communissima perceptio; usque percipere datum quod innumerabilia inessent, ita ordinata ut describi nusquam possint; innumerabilia illa, qualia ex caeli ordine fluunt. [2] Talis ordo est in affectionis singulis et minimis, quae modo ut communissimum unum sistuntur et percipiuntur secundum capacitatem ejus qui est objectum; verbo, indefinita in ordinatissima forma insunt cuicumque communi, et nihil non vivit et afficit, et quidem intima, nam gaudia caelestia ab intimis procedunt. Perceptum quoque, quod gaudium et delicium sicut a corde veniret, se diffundens mollissime per omnes fibras intimas, et inde in fibras congregatas, cum tali jucunditatis intimo sensu ut fibra sit quasi nihil nisi gaudium et delicium, et omne perceptivum et sensitivum inde similiter vivens ex felicitate: voluptatum corporis gaudium ad illa gaudia est sicut crassus et pungens grumus respective ad puram et lenissimam auram.

546. Ut scirem quomodo se habet cum illis qui in caelum cupiunt, et non tales sunt ut ibi esse possint, cum fui in aliqua societate caelesti, visus mihi angelus ut infans, circum caput corolla florum caeruleorum splendentium, circum pectus cinctus sertis colorum aliorum; inde cognoscere datum quod in societate quadam essem ubi charitas; tunc in eandem societatem admissi sunt quidam spiritus probi, qui ilico cum intrabant, intelligentiores multo facti sunt et locuti sicut spiritus angelici. Postea intromissi qui ex semet innocentes esse vellent, quorum status mihi repraesentabatur per infantem, qui lac ore evomebat; taliter ii se habent. Dein admissi qui ex se intelligentes esse putabant; status eorum repraesentabatur per eorum facies, quae apparebant acutae, satis pulchrae; visi pileo instructi acuto, ex quo spiculum; sed non apparebant ut facies humanae carneae sed ut sculptilia absque vita; talis est status eorum qui ex semet spirituales esse, seu ex semet fidem habere posse, credunt. Alii spiritus admissi qui non poterant ibi morari; consternabantur et anxii facti, inde aufugiebant.

547. GENESEOS
CAPUT SEXTUM
De Caelo et Gaudio caelesti

Animae quae in alteram vitam veniunt, omnes ignorant quid caelum et quid gaudium caeleste; putant plerique esse quoddam gaudium in quod intromitti queant, utcumque vixerunt, etiam qui odio habuerunt proximum et vitam in adulteriis transegerunt; nescientes prorsus quod caelum sit amor mutuus et castus et quod gaudium caeleste sit felicitas inde.

548. Cum spiritibus qui e mundo recens venerunt, aliquoties locutus de statu vitae aeternae, quod nempe iis scire {x}intersit, quis Dominus regni, quale regimen, et quae regiminis forma; sicut qui in mundo in aliud regnum veniunt, iis nihil prius est quam scire, quis et qualis rex, quale regimen, et plura quae istius regni sunt; magis in hoc regno in quo in aeternum victuri: et dictum, quod Dominus solus non modo regat caelum sed etiam universum, nam qui regit unum reget alterum; tum quod regnum in quo nunc sunt, sit Homini; et quod hujus regni leges sint veritates aeternae, quae omnes fundantur in illa unica lege ut ament Dominum supra omnia et proximum ut semet; immo nunc adhuc magis si velint esse sicut angeli, quod amare debeant proximum plus quam semet. Cum haec audiverunt, nihil respondere poterant, quia in vita corporis tale quid audiverunt sed non crediderunt: mirati quod talis amor sit in caelo, et quod dabilis ut quisque amet proximum plus quam semet, cum tamen audiverunt quod amarent proximum sicut semet: sed informati quod omnia bona indefinite crescant in altera vita, et quod talis vita sit in corpore ut non ultra progredi possint quam amare proximum ut semet, quia in corporeis; at iis remotis, tunc amor magis purus fit, et tandem angelicus, qui est amare proximum plus quam semet. [3] Quod talis amor dabilis sit, constare potuit ex quorundam amore conjugiali, quod praetulerint mortem quam ut laederetur conjux: ex amore parentum erga liberos, quod mater potius famem patiatur quam ut videat infantem esurire; etiam apud aves et animalia: ut et ab amicitia sincera, quod pro amicis pericula subeant: etiam ex amicitia civili et simulata, quae aemulari vult sinceram, quod potiora offerant iis quibus bene volunt; et tale ore ferant tametsi non corde: demum ex natura amoris, quae talis est ut gaudium ejus sit inservire aliis, non sui sed ejus causa. Verum haec non potuerunt capere qui se prae aliis amabant; et qui lucri avidi in vita corporis fuerunt; omnium minime avari.

549. Talis est status angelicus ut unusquisque suam beatitudinem et felicitatem communicet alteri; nam omnium affectionum et cogitationum communicatio et perceptio exquisitissima datur in altera vita, quare unusquisque communicat suum gaudium omnibus, et omnes unicuique, sic ut unusquisque
sit quasi centrum omnium; quod est forma caelestis: quare quo plures qui regnum Domini constituunt, eo major felicitas, nam in ratione plurium augescit; inde est quod felicitas caelestis sit ineffabilis. Communicatio talis est omnium cum singulis, et singulorum cum omnibus, cum amat unus alterum plus quam semet: at si quis sibi melius vult quam alteri, tunc sui amor regnat, qui nihil ex se communicat alteri quam sui ideam, quae est spurcissima; quae cum percipitur, ilico dissociatur et rejicitur.

550. Sicut in corpore humano omnia et singula concurrunt ad usus communes et singulares omnium, similiter in regno Domini, quod est sicut unus homo, et quoque appellatur Maximus Homo; ibi unusquisque propius vel remotius multiplicibus modis concurrit, et hoc secundum ordinem a Domino solo institutum et jugiter stabilitum, ita ad felicitates cujusvis.

551. Quod universum caelum se referat ad Dominum, et omnes et singuli ad Ipsum unicum in universali et in singularissimis; inde ordo, inde unio, inde amor mutuus, et inde felicitas; ita namque singuli spectant salutem et felicitatem omnium, et omnes singulorum.

552. Quod omne gaudium et felix in caelo, a solo Domino, ostensum mihi est per plures experientias, quarum hanc hic loci licet referre. Videbam quod quidam spiritus angelici summo studio formare candelabrum cum suis lucernis et floribus ornatissime in honorem Domini; videre datum per unam alteramve horam quantum laborabant ut omnia et singula pulchra et repraesentativa essent, opinantes quod a semet; sed mihi manifeste appercipere datum quod nihil usque invenire possent a semet; tandem post aliquot horas dicebant quod formaverint pulcherrimum candelabrum repraesentativum in honorem Domini, inde ex intimis gavisi; sed dicebam quod nihil usquam ex semet invenerint et formaverint sed solus Dominus pro iis; primum illud vix credere volebant; sed quia spiritus angelici erant, illustrati sunt et fassi quod ita sit. Similiter se habet cum repraesentativis ceteris, et cum omnibus et singulis affectionis et cogitationis, et sic cum gaudiis caelestibus et felicitatibus, quod omnium minima eorum a solo Domino.

553. Qui in amore mutuo sunt, in caelo continue ad vernum adolescentiae suae pergunt; et quo plura millia annorum vivant, eo ad vernum jucundius et felicius, et hoc in aeternum cum continuis incrementis, secundum amoris mutui, charitatis et fidei progressus et gradus. Ex sexu feminino quae seniles ac senio confectae mortuae sunt, et in fide in Dominum, [in] charitate erga proximum, et in amore conjugiali felici cum marito vixerunt, post annorum successum magis et magis in juventutis et adolescentiae florem veniunt, inque pulchritudinem quae excedit omnem pulchritudinis ideam usquam visu perceptibilem: bonitas enim et charitas est quae format, et sui simile sistit, et facit ut jucundum et pulchrum charitatis ex singularissimis faciei eluceat sic ut ipsae charitatis formae sint: visae sunt quibusdam et obstupuerunt. [2] Charitatis forma est talis quae ad vivum conspicitur in altera vita, quod ipsa charitas sit quae effigiat et effigiatur, et quidem sic ut totus angelus, cumprimis facies, sit quasi charitas, quae manifeste et apparet et percipitur; quae forma cum spectatur, est pulchritudo ineffabilis afficiens charitate ipsam vitam mentis intimam; per pulchritudinem illius formae exhibentur, in imagine, vera fidei, quae quoque inde percipiuntur. Qui in fide in Dominum vixerunt, hoc est, in fide charitatis, tales formae seu tales pulchritudines in altera vita fiunt; omnes angeli tales formae sunt cum innumerabili varietate; ex his caelum.

CAPUT VI
1. ET fuit, quod inciperet homo multiplicare se super faciebus humi, et filiae natae iis.
2. Et viderunt filii Dei filias hominis, quod bonae illae, et acceperunt sibi uxores ab omnibus quas eligebant.
3. Et dixit Jehovah, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro; et erunt dies ejus centum et viginti anni.
4. Nephilim fuerunt in terra in diebus istis, et quam maxime postquam Intrabant filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis; hi viri fortes, qui a saeculo viri nominis.
5. Et Vidit JEHOVAH, quod multiplicatum malum hominis in terra; et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum omni die.
6. Et paenituit JEHOVAH, quod fecerit hominem in terra; et doluit Ipsi ad cor Ipsius.
7. Et dixit JEHOVAH, Delebo hominem quem creavi desuper faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum, quia paenitet Me quod feci ea.
8. Et Noah invenit gratiam in oculis JEHOVAE.

554. CONTENTA

AGITUR de statu antediluvianorum.

555. Quod apud hominem ubi Ecclesia, regnare coeperint cupiditates, quae sunt ‘filiae.’ Tum quod cupiditatibus suis conjunxerint doctrinalia fidei, ac ita se confirmaverint in malis et falsis, quae sunt quod ‘filii Dei acceperint sibi uxores ex filiabus hominis,’ vers. 1, 2.

556. Quia sic ei nullae reliquiae boni et veri, praedicitur quod homo aliter formaretur, ut ei reliquiae, quae sunt ‘centum et viginti anni,’ vers. 3.

557. Qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus, et inde, tum ex amore sui, diras persuasiones de magnitudine sui prae aliis conceperunt, sunt ‘Nephilim,’ vers. 4.

558. Inde nulla amplius voluntas et perceptio boni et veri, vers. 5.

559. Misericordia Domini describitur per ‘paenitere, et dolere ad cor,’ vers. 6; quod tales facti ut cupiditates eorum et persuasiones non potuissent non eos exstinguere, vers. 7; quare ut salvaretur genus humanum, quod existeret nova Ecclesia quae est ‘Noahus,’ vers. 8.

560. SENSUS INTERNUS

Antequam ulterius progredi licet, memorandum quomodo se res habuit cum Ecclesia ante diluvium; in genere se habuit sicut cum Ecclesiis postea, ut cum Judaica ante Adventum Domini, et cum quam post Adventum, quod verae fidei cognitiones depravaverint et adulteraverint: in specie, quod hominem Ecclesiae antediluvianae attinet, is successu temporis diras concepit persuasiones, et bona et vera fidei foedis cupiditatibus immersit, usque adeo ut vix aliquae ‘reliquiae’ apud eos essent; et cum tales facti, a semet quasi suffocati sunt; nam homo absque reliquiis non vivere potest; ‘reliquiae’ enim sunt, ut prius dictum, quibus vita hominis prae brutis inest; ex reliquiis seu per reliquias a Domino, potest homo esse sicut homo, scire quid bonum et verum, reflectere super singula, proinde cogitare et ratiocinari; nam reliquiis solis vita spiritualis et caelestis inest.

561. Sed ut sciatur quid ‘reliquiae’; sunt non solum bona et vera quae ex Verbo Domini homo usque ab infantia didicit, et sic memoriae ejus impressa; sed etiam sunt omnes status inde, sicut status innocentiae ab infantia, status amoris erga parentes, fratres, instructores, amicos; status charitatis erga proximum, ut et misericordiae erga pauperes et egenos; verbo omnes status boni et veri: hi status cum bonis et veris memoriae impressis dicuntur reliquiae, quae a Domino apud hominem conservantur et reconduntur in interno ejus homine, illo prorsus nesciente, et separantur probe ab iis quae sunt hominis propria, seu mala et falsa: omnes illi status ita conservantur a Domino apud hominem ut ne minimum illorum pereat; quod scire mihi datum ex eo quod unusquisque status hominis ab infantia ejus usque ad ultimam senectam, in altera vita non solum remaneat sed etiam redeat, et quidem prorsus ita sicut fuerunt dum vixit in mundo; ita non solum bona et vera memoriae sed etiam status innocentiae et charitatis omnes; et quando status mali et falsi, seu malitiae et phantasiae, recurrunt, qui etiam omnes et singuli quoad omnia minima remanent et redeunt, tunc a Domino hi status per illos temperantur; ex quibus constare potest, si homo nullas reliquias haberet, quod nusquam posset aliter quam in damnatione aeterna se; videantur quae prius, n. 468.

562. Antediluviani ita fuerunt ut fere nullas reliquias tandem habuerint, ex causa quod tali genio essent quod imbuerint diras et abominabiles persuasiones de omnibus quaecumque obvenerunt et in cogitationem eorum inciderunt, sic ut ab iis ne hilum recedere voluerint, et quidem quam maxime ex sui amore, putantes se quasi deos esse, et quicquid cogitarent, divinum esse; talis persuasionis natura nusquam apud aliquam gentem exstitit antea et postea, nam est necativa seu suffocativa; quare in altera vita nec usquam possunt esse ubi alii spiritus; cum adsunt, illis per persuasionum pervicacissimarum suarum influxum omnem cogitandi facultatem adimunt; praeter alia, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

563. Cum talis persuasio occupat hominem, tunc est sicut gluten, cui inviscantur bona et vera quae forent reliquiae, sic ut reliquiae non amplius recondi et quae reconditae non usui esse possint; quare etiam cum ad summum talis persuasionis pervenerunt, ex semet exstincti sunt, et suffocati sicut inundatione non dissimili diluvio; ideo eorum exstinctio diluvio comparatur, et quoque ad morem antiquissimorum per ‘diluvium’ describitur.

564. Vers. I. Et fuit, quod inciperet homo multiplicare se super faciebus humi, et filiae natae iis. Per ‘hominem’ significatur hic genus humanum tunc temporis: per ‘facies humi’ omnis ille tractus ubi Ecclesia fuit: per ‘filias’ significantur hic quae sunt voluntatis istius hominis, proinde cupiditates.

565. Quod per ‘hominem’ significetur hic genus humanum tunc temporis, et quidem malum seu corruptum, constare potest a sequentibus: ‘Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro,’ vers. 3, ‘quod multiplicatum malum hominis in terra, et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum,’ vers. 5, ‘delebo hominem, quem creavi,’ vers. 7, et cap. seq. vers. 21, 22, ‘Exspiravit omnis caro repens super terra,… et omnis homo, in cujus naribus {x}flatus spiritus vitarum’. De homine prius dictum quod Dominus solus Homo, et quod ab Ipso omnis caelestis homo seu caelestis Ecclesia vocatur homo; inde reliqui; tum quoque omnis cujuscumque fidei ad distinguendum eum a brutis; sed homo non est homo et distinctus a brutis, nisi per reliquias, ut dictum, quae sunt Domini; inde quoque homo vocatur homo, et quia propter reliquias quae sunt Domini, ita quoque a Domino, etiamsi pessimus; nam homo nusquam est homo sed vilissimum brutorum si non ei reliquiae.

566. Quod per ‘facies humi’ significetur omnis ille tractus ubi Ecclesia fuit, constat a significatione ‘humi,’ nam in Verbo accurate distinguitur humus a terra; per ‘humum’ ubivis significatur Ecclesia seu aliquid Ecclesiae; inde quoque nomen hominis seu Adam, quod est humus; per ‘terram’ intelligitur ibi {1} passim non Ecclesia, seu non aliquid Ecclesiae, sicut in capite primo modo nominatur ‘terra’ quia nondum Ecclesia seu regeneratus homo; in capite secundo primum nominatur ‘humus’ quia tunc Ecclesia; similiter hic et in cap. seq. quod perderetur ‘omnis substantia desuper faciebus humi,’ vers. 4, 23; ubi significatur in tractu ubi Ecclesia; et ibidem, ‘Ad vivificandum semen super faciebus terrae {2} vers. 3, ubi de Ecclesia creanda: similiter in Verbo ubivis, ut apud Esaiam,
Miserebitur Jehovah Jacobi, et eliget adhuc Israelem, et ponet illos super humo illorum,… et accipient eos populi, et deducent eos ad locum suum, et hereditabunt eos domus Israel super humo Jehovae, xiv 1, 2;
ubi de Ecclesia facta; at ubi nulla Ecclesia in eodem capite dicitur ‘terra,’ vers. 9, 12, 16, 20, 21, 25, 26:
[2] apud eundem,

Et erit humus Jehudae Aegypto in tremorem;… die illo erant quinque urbes in terra Aegypti loquentes labio Canaanis, xix 17, 18;
ibi ‘humus’ ubi Ecclesia, et ‘terra’ ubi non Ecclesia: apud eundem,
Vagando vagabitur terra sicut ebrius;… visitabit Jehovah super exercitum altitudinis in altitudine, et super reges humi super humo, xxiv 20, 21;
similiter: apud Jeremiam,
Propter humum contritam, quia non fuit pluvia in terra, pudefacti sunt agricolae, operuerunt caput suum; nam etiam cerva in agro peperit, xiv 4, 5;
ibi ‘terra’ pro continente ubi humus, et ‘humus’ pro continente ubi ager: [3] apud eundem,
Deduxit semen domus Israelis e terra septentrionali, et ex omnibus terris, quo propuli eos, et habitabunt super humo eorum, xxiii 8;
‘terra et terrae’ ubi non Ecclesiae, ‘humus’ ubi Ecclesia aut cultus verus: apud eundem,

Dabo… reliquias Hierosolymae, relictos in terra hac, et habitantes in terra Aegypti, et dabo illos in commotionem, in malum omnibus regnis terrae,… et mittam in eos gladium, famem et pestem, usque ad consumere eos desuper humo, quam dedi illis et patribus eorum, xxiv 8-10;
‘humus’ pro doctrina, et cultu inde: similiter apud eundem, cap. xxv 5: [4] apud Ezechielem,
Congregabo vos e terris, in quas dispersi fuistis, et agnoscetis, quod Ego Jehovah, cum reduxero vos in humum Israelis, in terram, qua sustuli manum Meam ad dandum eam patribus vestris, xx 41, 42;
‘humus’ pro cultu interno, ‘terra’ vocata dum non cultus internus: apud Malachiam,

Increpabo vobis in consumentem, et non corrumpet vobis fructum humi, neque orba erit vobis vitis in agro,… et beatos vos dicent omnes gentes, quia eritis vos terra beneplaciti, iii 11, 12;
ubi ‘terra’ pro continente, ita manifeste pro homine, qui vocatur ‘terra’; ubi ‘humus’ pro Ecclesia aut doctrina: [5] apud Mosen,
Cantate gentes, populus Ejus,… expiabit humum Suam, populum Suum, Deut. xxxii 43;
manifeste pro Ecclesia gentium quae vocatur ‘humus:’ apud Esaiam,
Antequam sciat puer reprobare malum, et eligere bonum, deseretur humus, quam tu fastidis coram duobus regibus ejus, vii 16;
de Adventu Domini; quod ‘deseretur humus’ pro Ecclesia seu doctrina vera fidei. Quod ‘humus et ager’ dicatur a semente, constat: ut apud Esaiam,
Dabit pluviam seminis tui, quo semines humum;… boves et pulli asinini laborantes humum, xxx 23, 24:
et apud Joelem,
Vastatus ager, et luxit humus, quia vastatum frumentum, i 10;
inde nunc constat quod ‘homo,’ qui in Hebraea lingua dicitur Adam ab humo, significet Ecclesiam.

@ 1 ubi I.$

@ 2 humi I, but see n. 722; Heb. is ‘earth’.$

567. Omnis illa regio vocatur tractus Ecclesiae ubi illi sunt qui instructi in doctrina” verae fidei; sicut terra Canaan cum ibi Ecclesia Judaica; et sicut Europa ubi nunc Ecclesia Christiana; terrae et regiones quae extra sunt, non sunt tractus Ecclesiae, seu ‘facies humi.’ Ubinam ante diluvium fuit, etiam constare potest ex terris quas circumdabant fluvii exeuntes ex horto Edenis, per quos passim in Verbo quoque describuntur termini terrae Canaanis; tum ex iis quae sequuntur, ut a ‘Nephilim in terra’ qui quod in terra Canaane fuerint, constat a filiis Anaki quod fuerint ex Nephilim, Num. xiii 33.

568. Quod ‘filiae’ significent quae sunt voluntatis istius hominis, proinde cupiditates, constat ab illis quae de filiis et filiabus dicta et ostensa sunt, cap. praec. ad vers. 4, ubi significarunt ‘filii’ vera et ‘filiae’ bona; ‘filiae’ seu bona, sunt voluntatis; sed qualis homo, talis intellectus et talis voluntas, ita tales ‘filii et filiae’; hic agitur de homine corrupto, cui voluntas nulla sed pro voluntate mera cupiditas quam putant, et quam quoque vocant, voluntatem; quod praedicatur, se habet secundum qualitatem ejus de quo praedicatur; quod homo sit corruptus homo, prius ostensum, de quo praedicantur ‘filiae.’ [2] Quod ‘filiae’ significent quae sunt voluntatis, et cum nulla voluntas boni, quod cupiditates, et quod ‘filii’ significent quae sunt intellectus, et cum nullus intellectus veri, quod phantasias, causa est quod sexus femininus talis sit et ita formatus ut voluntas seu cupiditas regnet prae intellectu; talis est omnis dispositio earum fibrarum, talis earum natura: at sexus masculinus ita formatus est ut intellectus seu ratio regnet; talis quoque est dispositio eorum fibrarum, talis eorum natura; inde conjugium utriusque, sicut est voluntatis et intellectus in unoquovis homine: et quia nulla hodie voluntas boni sed cupiditas, et usque intellectuale quid seu rationale dari queat, inde est quod tot leges in Ecclesia Judaica latae sint de praerogativa viri et oboedientia uxoris.

569. Vers. 2. Et viderunt filii Dei {x}filias hominis, quod bonae illae, et acceperunt sibi uxores ab omnibus quas eligebant. Per ‘filios Dei’ significantur doctrinalia fidei: per ‘filias’ hic ut prius, cupiditates: ‘quod filii Dei viderint filias hominis quod bonae, et acceperint sibi uxores ab omnibus quas eligebant’ significat quod doctrinalia fidei conjunxerint cum cupiditatibus, et quidem cum quibuscumque.

570. Quod per ‘filios Dei’ significentur doctrinalia fidei, constat a significatione ‘filiorum,’ de qua mox prius, et cap. praec. ad vers. 4, ubi ‘filii’ significarunt vera Ecclesiae; vera Ecclesiae sunt doctrinalia; quae, quia illi de quibus, per traditiones habuerunt ab antiquissimis, in se spectata vera fuerunt; quare vocantur ‘filii Dei,’ et quoque respective quia cupiditates vocantur ‘filiae hominis.’ Quales fuerunt, hic describitur, nempe quod vera Ecclesiae quae sancta, immerserint suis cupiditatibus, et sic conspurcaverint; inde quoque persuasissima sua principia confirmarunt: hoc quomodo se habet quisque potest judicare a se et aliis; qui de aliqua re sibi persuadent, ii se confirmant ab omni quod verum esse putant, etiam ab illis quae in Verbo Domini; nam cum in principiis captis et persuasis haerent, tunc faciunt ut omnia faveant et assentiantur, et quo magis quis se amat, eo magis obfirmat se; haec gens talis fuit, de qua ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; ubi etiam de diris eorum persuasionibus quae, mirum, tales sunt ut nusquam liceat eis a ratiociniis influere, tunc necant omne rationale spirituum praesentium, sed solum ex cupiditatibus. Inde constat quid significat ‘quod filii Dei viderint filias hominis, quod horae, et acceperint sibi uxores ab omnibus quas eligebant,’ quod nempe doctrinalia fidei conjunxerint cum cupiditatibus, et quidem cum quibuscumque.

571. Cum homo talis est ut immergat vera fidei suis vesanis cupiditatibus, tunc profanat vera, et deprivat se reliquiis, quae tametsi manent, usque non possunt produci; nam ilico ut producuntur, ab iis quae profana sunt, iterum profanantur; nam profanationes Verbi faciunt quasi callum qui obstat, et qui absorbet bona et vera reliquiarum; quare caveat sibi homo a profanatione Verbi Domini: ubi, tametsi is qui in falsis principiis est, non credit quod veritates sint, usque sunt veritates aeternae, in quibus vita.

572. Vers. 3. Et dixit Jehovah, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro; et erunt dies ejus centum e viginti anni. ‘Quod Jehovah {x}dixerit, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum’ significat quod homo non ita amplius duceretur: ‘ex eo quod ille caro’ significat quia corporeus factus: ‘e erunt dies ejus centum et viginti anni’ significat quod reliquiae fide ei esse debeant; estque praedictio de Ecclesia futura.

573. Quod ‘Jehovah dixit, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum’ significet quod homo non ita amplius duceretur, constat ex illis quae praecedunt et quae sequuntur; ex illis quae praecedunt, quod tales facti per immersionem doctrinalium seu veritatum fidei in cupiditates ut non amplius potuissent redargui seu scire quid malum; omne perceptivum veri et boni erat per persuasiones exstinctum, id solum credentes verum quod persuasionibus eorum conforme: ex illis quae sequuntur, quod aliter homo Ecclesiae factus post diluvium, apud quem loco perceptionis successit conscientia per quam redargui posset; quare per ‘redargutionem a spiritu Jehovae’ significatur dictamen internum, perceptio vel conscientia, et per ‘spiritum Jehovae’ influxus veri et boni, ut quoque apud Esaiam,

Non in aeternum litigabo, non in perpetuum succensebo, quia spiritus a coram Me obrueret; et animas Ego feci, lvii 16.

574. Quod ‘caro’ significet quod homo corporeus factus, constat ex significatione ‘carnis’ in Verbo, ubi tam pro omni homine in genere quam pro corporeo in specie sumitur; pro omni homine, apud Joelem,
Effundam spiritum Meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae, iii 1;
‘caro’ pro homine, ‘spiritus’ pro influxu veri et boni a Domino: apud Davidem,
Audiens preces, usque ad Te omnis caro venient, Ps. lxv 3 [A.V.2];
pro omni homine: apud Jeremiam,
Maledictus is vir, qui confidet in homine, et ponet carnem brachium suum, xvii 5;
‘caro’ pro homine, ‘brachium’ pro potentia: [2] apud Ezechielem,
Et {1} scient omnis caro, xxi 4, 5:
apud Zachariam,
Sile omnis caro coram Jehovah, ii {x}17;
pro omni homine. Pro corporeo in specie: apud Esaiam,
Aegyptius homo, et non Deus; et equi ejus caro, et non
spiritus, xxxi 3;
pro quod scientificum eorum sit corporeum; ‘equi’ hic et alibi in
Verbo pro rationali: apud eundem,
Recidet {2} ad dextram et esuriet, et comedet ad sinistram, et non saturabuntur, quisque carnem brachii sui comedent, ix 19 [A.V. 20];
pro propriis quae omnia sunt corporea: apud eundem,
Ab anima et usque carnem consumet, x 18;
‘caro’ pro corporeis: apud eundem,

Revelabitur gloria Jehovae, et videbunt omnis caro simul,… vox dicit, Clama, et dixit, Quid clamabo? omnis ea caro gramen, xl 5, 6;
[3] ‘caro’ pro omni homine qui corporeus: apud eundem,
In igne Jehovah disceptabit, et gladio Suo cum omni carne, et multiplicabuntur confossi Jehovae, lxvi 16;
‘ignis’ pro punitione cupiditatum, ‘gladius’ pro punitione falsitatum, ‘caro’ pro hominis corporeis: apud Davidem,
Deus recordatus, quod caro illi, spiritus vadens, ut non reverteretur, Ps. lxxviii 39;
de populo in deserto desiderante carnem, quod corporei; qui quod desideraverint carnem, repraesentabat quod solum corporea cuperent, Num. xi 32-34.

@ 1 ut I.$

@ 2 recedet I.$

575. Quod ‘dies hominis essent centum et viginti anni’ significent quod reliquiae fidei ei esse debeant: in cap. praec. ad vers. 3 et 4 dictum quod ‘dies et anni’ significent tempora et status: et quod antiquissimi per numeros varie compositos significaverint status et mutationes statuum Ecclesiae; sed qualis eorum ecclesiasticorum computus fuerit, inter res perditas est. Hic similiter occurrunt numeri annorum, quos nusquam aliquis scire potest quid significant, nisi quid in numeris singulis ab 1 ad 12 et sic porro latet, sciatur: manifeste apparet quod aliud quid et arcanum involvant, nam quod ‘victuri centum et viginti annos’ cum praecedentibus versus non cohaeret; nec vixerunt postea 120 annos, ut constat de illis qui post diluvium vixerunt, cap. xi, de Shemo, quod vixerit postquam genuit Arpachshad 500 annos; Arpachshad postquam genuit Shelah, 403 annos; Shelah postquam genuit Eberum pariter 403 annos: Eberus postquam genuit Pelegum 430 annos: Noahus post diluvium 350 annos, cap. {x}ix 28, et sic porro. Quid autem numerus 120 involvit, constat solum ex 10 et 12, ex quibus multiplicatis compositus est; nempe quod significet reliquias fidei; numerus ‘decem’ in Verbo sicut etiam ‘decimae’ significant et repraesentant reliquias quae in interno homine conservatae a Domino, quae sanctae quia solius Domini; numerus ‘duodecim’ significat fidem seu omnia quae sunt fidei in uno complexu; ex illis nunc compositus numerus significat reliquias fidei.

576. Quod numerus ‘decem’ significet reliquias similiter ac ‘decimae,’ ex his quae sequuntur locis constare potest: apud Esaiam,
Domus multae in desolationem erunt, magnae et pulchrae, absque habitatore, nam decem jugera vineae facient bathum unum, et sementis homer faciet epham, v 9, 10;
de vastatione spiritualium et caelestium; ‘decem jugera vineae facient bathum’ pro quod tam paucae reliquiae spiritualium; ‘sementis homer faciet epham’ pro quod tam paucae reliquiae caelestium: apud eundem,
Et multa derelicta in medio terrae, et adhuc in ea pars decima et convertetur, et tamen erit ad exstirpandum, vi 12, 13;

‘medium terrae’ pro interno homine, ‘decima pars’ pro reliquiis
tantillis: apud Ezechielem,

Lances justitiae, et ephah justitiae, et bath justitiae erit vobis: ephae et bathi mensura una erit, ad tollendum decimum homeris bathus, et decimum homeris ephah, ad homerem erit mensura ejus,… et statutum olei bathus olei, decimum bathi de koro, decem bathi homer, nam decem bathi homer, xlv 10, 11, 14;

ubi de sanctis Jehovae per mensuras agitur, per quas significantur sanctorum genera; per ‘decem’ hic reliquiae caelestium et inde spiritualium; nam quid tot mensurae determinatae numeris, ut in hoc capite et prioribus apud hunc Prophetam ubi agitur de Hierosolyma caelesti et templo novo, et apud alios, tum circa ritus varios Ecclesiae Judaicae, nisi arcana sancta contineant? [2] apud Amosum,

Cecidit, non addet surgere virgo Israel:… sic dixit Dominus Jehovih, Urbs exiens mille, reliquias faciet centum, et exiens centum reliquias faciet decem domui Israelis, v 2, 3;

ubi ‘reliquiae’ nominantur quarum minimum mansurum, quia modo decima pars, seu reliquiarum reliquiae: apud eundem,
Ego superbiam Jacobi, et palatia ejus odi, et concludam urbem et plenitudinem ejus; et fiet, si relicti fuerint decem viri in domo una, et morientur, vi 8, 9;
pro reliquiis quae vix remansurae: apud Mosen,
Non veniet Ammonita et Moabita in congregationem Jehovae, etiam generatio decima non veniet illis in congregationem Jehovae usque in aeternum, Deut. xxiii 4 [A.V. 3];

‘Ammonita et Moabita’ pro profanatione caelestium et spiritualium
fidei, de quorum reliquiis prius. [3] Quod ‘decimae’ repraesentent ‘reliquias,’ inde constat; de quibus ita apud Malachiam,
Adducite omnes decimas ad domum thesauri, ut sit praeda in domo Mea, et probent Me, agite, in hoc, si non aperuero vobis cataractas caeli, et effudero vobis benedictionem, iii 10;
‘ut sit praeda in domo Mea’ pro reliquiis in interno homine, quae comparantur ‘praedae’ quia quasi furtim’ insinuantur inter tot mala et falsa, per quas reliquias omnis benedictio. Quod per reliquias quae in interno homine, omnis charitas hominis, repraesentatum quoque fuit in Ecclesia Judaica per id quod
Postquam dederint decimas, darent Levitae, peregrino, orphano et viduae, Deut. xxvi 12 seq.

[4] Quia reliquiae sunt solius Domini, ideo decimae vocantur ‘Sanctitas Jehovae,’ de quibus ita per Mosen,
Omnes decimae terrae, de semine terrae, de fructu arboris, Jehovae illae, sanctitas Jehovae…. Omnes decimae armenti et gregis, omne quod transit sub baculo (pastoritio) decimum erit sanctitas Jehovae, Lev. xxvii 30, {x}32.
‘Quod Decalogus fuerint Decem Praecepta, seu Decem Verba, et quod Jehovah scripserit illa super tabulis,’ Deut. x 4, significat ‘reliquias,’ et ‘quod scripta manu Jehovae,’ significat quod reliquiae sint solius Domini; quod in interno homine repraesentatum est per tabulas.

577. Quod ‘duodecim’ significent fidem, seu illa quae sunt amoris et inde fidei in uno complexu, multis quoque confirmari a Verbo potest, tam ex duodecim filiis Jacobi et eorum nominibus quam ex duodecim tribubus Israelis; et ex duodecim discipulis Domini; sed de illis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus, imprimis in cap. xxix et xxx Gen.

578. Ex his solum numeris constare potest quid Verbum Domini in sinu et recessu interiore habet, quae abscondita arcana quae nusquam ad oculum nudum patent; praeter quae ubivis; similia in unaquavis voce.

579. Quod apud hos antediluvianos, de quibus, paucae et fere nullae reliquiae fuerint, constabit ex iis quae de iis, ex Divina Domini Misericordia, “dicentur in sequentibus; apud quos quia reliquiae non conservari potuerunt, hic praedicitur de nova Ecclesia Noahus dicta quod reliquias haberet, de quibus etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

580. Vers. 4. Nephilim fuerunt in terra in diebus istis, et quam maxime postquam intrabant filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis; hi viri fortes, qui a saeculo viri nominis. Per ‘Nephilim’ significantur qui ex persuasione suae altitudinis et praeeminentiae nihili fecerunt omnia sancta et vera: ‘quam maxime postquam intrarunt filii Dei ad filias hominis et genuerunt eis’ significat quod tunc, cum doctrinalia fidei immerserint suis cupiditatibus, et persuasiones falsi formaverint: ‘viri fortes’ vocantur ex amore sui; ‘a saeculo viri nominis’ significat quod prius quoque tales fuerint.

581. Quod per ‘Nephilim’ significentur qui ex persuasione suae altitudinis et praeeminentiae nihili fecerunt omnia sancta et vera, constat ex illis quae praecedunt et mox sequuntur; quod nempe immerserint doctrinalia suis cupiditatibus, quae significantur per illa, quod ‘filii Dei intraverint ad filias hominis,’ et hic quod ‘genuerint eis’: persuasio de se et suis phantasiis crescit etiam secundum ingredientium multitudinem, tandem ut fiat persuasio indelebilis; et cum doctrinalia fidei adjiciuntur, tunc ex persuasissimis principiis nihili faciunt omnia sancta et vera, et fiunt Nephilim. Gens ista quae vixit ante diluvium talis est, ut dictum, ut quemcumque spiritum dirissimis suis phantasiis, quae sicut venenata et suffocativa sphaera ab illis effunduntur, ita necat et suffocat ut ne hilum sciant spiritus cogitare, sic ut sibi semineces videantur; et nisi Dominus per Adventum Ipsius in mundum liberavisset mundum spirituum a venenata tali gente, nusquam unus potuisset ibi esse; ita periisset genus humanum quod regitur per spiritus a Domino; quare nunc in inferno sub nebulosa et densa quasi petra sub calcaneo pedis sinistri tenentur, nec hiscunt minimum exsurgere; ita ab infestissima illa turba liber est mundus spirituum, de qua turba et ejus sphaera persuasionum venenatissima, ex Divina Domini Misericordia, seorsim. Illi sunt qui Nephilim
vocantur et mihi faciunt omne sanctum et verum. [2] Mentio quoque eorum fit in Verbo, sed posteri eorum dicti sunt Enakim et Rephaim; quod dicti Enakim, constat apud Mosen,
Exploratores terrae Canaanis, dixerunt, Ibi vidimus Nephilim, filios Enaki de Nephilim, et fuimus in oculis nostris sicut locustae, et sic fuimus in oculis eorum, Num. xiii 33.
Quod dicti Rephaim, etiam apud Mosen,
Emim prius habitarunt in tetra Moabi, populus magnus, et multus, et excelsus, sicut Enakim; Rephaim reputabantur etiam ii sicut Enakim, et Moabitae vocant eos Emim, Deut. ii 10, [11.]
Nephilim non amplius memorantur, sed Rephaim, qui describuntur apud Prophetas, quod tales, sicut dictum; ut apud Esaiam,
Infernus inferius commotus est tibi, obviam veniendo tibi, excitavit tibi Rephaim, xiv 9;
agitur de inferno ubi tales: apud eundem,
Mortui non vivent, Rephaim non surgent, eo quod visitasti, et delevisti eos, et perdidisti omnem memoriam illis, xxvi 14;
ubi etiam de eorum inferno, a quo non amplius resurgent; et apud eundem,
Vivent mortui tui, cadaver meum resurgent; expergiscimini, et cantate habitatores pulveris; nam ros olerum ros tuus; at terram Rephaim projicies, xxvi 19;
‘terra Rephaim’ est infernus, de quo dictum: apud Davidem,
Num mortuis facies miraculum, num Rephaim surgent, confitebuntur tibi, Ps. lxxxviii 11 [A.V. 10];
similiter de eorum inferno, et quod surgere nequeant et sphaeram mundi spirituum dirissimis persuasionum venenis {1} infestare. Sed quod non genus humanum tam diris phantasiis et persuasionibus amplius imbueretur, provisum est a Domino. Qui ante diluvium vixerunt, tali natura et genio fuerunt ut imbui possent, ex causa adhuc nemini nota, de qua etiam, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

@ 1 veneris I.$

582. Quod ‘postquam intrarunt filii Dei ad filias hominis, et genuerunt eis’ significet quod tunc cum immerserint doctrinalia fidei suis cupiditatibus, facti Nephilim, constat ex illis quae mox prius ad vers. 2 dicta et ostensa sunt, quod nempe ‘filii Dei’ significent doctrinalia fidei, et ‘filiae’ cupiditates; partus inde non alius est quam quod nihili faciant et profanent sancta fidei; nam cupiditates hominis, quae sunt amorum sui et mundi, prorsus contrariae sunt omni sancto et vero, et apud hominem cupiditates praevalent; quare cum sanctum et verum, quod agnitum, cupiditatibus immergitur, actum est cum homine, nam exstirpari et resolvi non possunt; in unaquavis idea cohaerent, et ideae sunt quae communicantur mutuo in altera vita; quare ut primum aliqua idea sancti ac veri producitur, profanum et falsum adjunctum est, quod ilico et momento percipitur; quare tales non possunt non separari et detrudi in infernum.

583. Quod Nephilim ‘viri fortes’ vocati sint ab amore sui, constat passim quoque in Verbo ubi tales ‘fortes’ vocantur, ut apud Jeremiam,
Cessarunt fortes Babelis pugnare, sedent in munitionibus; deficit fortitudo eorum, facti sunt in mulieres, li 30;
ubi ‘fortes Babelis’ pro iis quoque qui sui amore inescati sunt: apud eundem,
Gladius adversus mendaces, et insanient, gladius adversus fortes ejus, et consternabuntur, l 36:
apud eundem,
Vidi, illi consternati, se convertentes retrorsum, fortes eorum contusi {1} sunt, et fugam fugerunt, nec respexerunt, terror circumcirca,… non fugiet celer, et non evadet fortis,… ascendite equos, et insanite currus, exeant fortes, Kush, Put,… Ludii, xlvi 5, 6, 9;
abi de persuasione ex ratiociniis: apud eundem,
Quomodo dicitis fortes nos, et viri roboris ad bellum? devastatus est Moabus, xlviii 14, 15:
apud eundem,
Capta est urbs, et munitiones, occupata est, et factum est cor fortium Moabi in die illo sicut cor mulieris angustatae, xlviii 41;
similiter ‘cor fortium Edomi,’ xlix 22: apud eundem,
Redemit Jehovah Jacobum, et vindicavit illum e manu fortioris illo, xxxi 11;
ubi ‘fortis’ {2} alia voce. Quod Enakim, qui ex Nephilim, fortes praedicati sint, constat apud Mosen,

Transis hodie Jordanem, veniendo ad possidendum gentes magnas et numerosas prae te, urbes magnas et munitas in caelum, populum magnum et excelsum, filios Enakim, quos tu nosti, et tu audivisti, quis consistet coram filiis Enaki {3} ? Deut. ix 1, 2.

@ 1 conclusi I.$

@ 2 fortes I.$

@ 3 Enakim I.$

584. Vers. 5. Et vidit Jehovah, quod multiplicatum malum hominis in terra; et omne figmentum cogitationum cordis ejus solummodo malum omni die. ‘Quod viderit Jehovah, quod multiplicatum malum hominis in terra’ significat quod voluntas boni inceperit nulla esse: ‘omne figmentum cogitationum cordis solummodo malum omni die’ significat quod nulla perceptio veri et boni.

585. Quod per ‘multiplicatum malum hominis in terra’ significetur quod voluntas boni inceperit nulla esse, constat a praecedentibus, quod amplius nulla voluntas sed solum cupiditas; tum ex significatione ‘hominis in terra’; ‘terra’ in litterali sensu est ubi homo; in interno ubi amor, qui quia est voluntatis aut cupiditatis, ‘terra’ pro ipsa voluntate hominis sumitur; homo enim a velle est homo, non ita a scire et intelligere, quia scire et intelligere fluit ex ejus velle; quicquid non fluit ex velle ejus, non scire vult nec intelligere; immo cum aliud loquitur et agit quam vult, usque est voluntatis quoddam a loquela et actione remotius quod eum regit. Quod ‘terra Canaan’ seu ‘Terra Sancta’ pro amore et sic pro voluntate caelestis hominis accipiatur, multis ex Verbo confirmari potest: pariter quod ‘terrae gentium diversarum’ pro amoribus illorum, qui in genere sunt amor sui et mundi; sed quia toties recurrit, non hic loci immorandum; inde constat quod per ‘malum hominis in terra,’ significetur malum ejus naturale, quod est voluntatis, quod ‘multiplicatum’ dicitur quia non ita depravatum apud omnes quin bonum aliis vellent, sed sui causa: at quod prorsus perversum factum, est figmentum cogitationum cordis.

586. ‘Figmentum cogitationum cordis solummodo malum omni die’ significat quod nulla perceptio boni et veri, ex causa, ut dictum et ostensum, quod doctrinalia fidei immerserint foedis suis cupiditatibus; quod cum factum, periit omnis perceptio, et loco perceptionis successit dira persuasio seu obfirmatissima et morticina phantasia, quae quoque fuit causa exstinctionis et suffocationis eorum; persuasio illa lethalis significatur hic per ‘figmentum cogitationum cordis,’ at per ‘figmentum cordis’ absque voce ‘cogitationum’ significatur malum amoris sui seu cupiditatum, ut in sequente Capite viii ubi dixit Jehovah postquam Noah obtulerit holocausta,
Non addam maledicere amplius humo propter hominem, eo quod figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus, [vers.] 21.
‘Figmentum’ est quod homo sibi met fingit, et de quo sibi persuadet; [2] ut apud Habakkuk,
Quid prodest sculptile, quia sculpsit illud fictor ejus, fusile et docens mendacium, quia confidit fictor figmento suo super eo ad faciendum idola muta? ii 18;
‘sculptile’ significat persuasiones falsas ex conceptis et exclusis a semet principiis; ‘fictor’ est is qui persuadet sibi, de quo praedicatur ‘figmentum:’ apud Esaiam,
Subversio vestra, num sicut lutum figulus reputabitur, quod dicet opus factori suo, non fecit me, et figmentum dixerit fictori suo, non intellexit? xxix 16;
‘figmentum’ hic pro cogitatione ex proprio et inde persuasione falsi. ‘Figmentum’ in genere est quod homo fingit ex corde seu voluntate, ut et quod ex cogitatione seu persuasione; ut apud Davidem,
Jehovah novit figmentum nostrum, memor quod pulvis nos, Ps. ciii 14:
apud Mosen,
Novi figmentum ejus, quod ille faciens hodie, antequam introducam eum in tertam, Deut. xxxi 21.

586[a]. {1} Vers. 6. Et paenituit Jehovam, quod fecerit hominem in terra; et doluit Ipsi ad cor Ipsius. ‘Quod paenituerit’ significat misericordiam: ‘quod doluerit ad cor’ similiter: ‘paenitere’ spectat sapientiam; ‘dolere ad cor’ amorem.

@ 1 This no. occurs twice in I.$

587. Quod ‘paenituit Jehovam, quod fecerit hominem in terra’ significet misericordiam et quod ‘doluerit ad cor’ similiter, constat ex eo quod Jehovam nusquam paeniteat quia omnia et singula ab aeterno praevidet; et cum fecit hominem, hoc est, e novo creavit, et perfecit, usque ut factus caelestis, etiam praevidit quod talis successu temporis fieret; et quia praevidit quod talis fieret, non potuit Ipsum paenitere; quod manifeste constat apud Samuelem,

Samuel dixit, Invictus Israelis non mentitur, et non Ipsum paenitebit, quia non homo Ille, ut Ipsum paeniteat, 1 Sam. xv 29:
et apud Mosen,
Non vir Deus et mentitur; et filius hominis et paenitet ipsum; num Ille dixerit, et non faciet? aut locutus fuerit, et non stabiliet? Num. xxiii 19;
sed ‘paenitere’ significat misereri. [2] Misericordia Jehovae seu Domini involvit omnia et singula quae a Domino fiunt erga genus humanum, quod tale est ut ejus misereatur, et cujusvis secundum ejus statum; ita miseretur status ejus quem puniri permittit; et miseretur ejus cui bono frui dat; misericordiae est puniri quia flectit omne malum poenae in bonum; et misericordiae est dare bono frui quia nullus aliquid boni meretur: omne enim genus humanum est malum et ex semet ad infernum unusquisque ruit; quare misericordia est ut inde eximatur; nec aliud est quam misericordia, quia nullius indiget. Misericordia inde dicitur quia a miseriis et inferno hominem eximit, ita respective ad genus humanum quod tale, estque effectus amoris erga omnes quia tales.

588. Sed praedicatur de Domino quod ‘paeniteat et doleat ad cor,’ quia tale apparet inesse omni misericordiae humanae; quare secundum apparentiam hic, ut multoties alibi in Verbo, locutum. Quid misericordia Domini nemo scire potest quia infinite transcendit omnem intellectum hominis; sed quid misericordia hominis, novit homo, quod est paenitere et dolere; et nisi ab homine capiatur idea de misericordia ex {1} alia affectione quam novit qualis est, nusquam aliquid cogitare potest, ita nec instrui; quae causa est quod proprietates humanae multoties praedicentur de Jehovae seu Domini attributis; sicut quod Jehovah seu Dominus puniat, inducat in tentationem, perdat, excandescat; cum tamen nusquam aliquem punit, nusquam aliquem in tentationem inducit, nusquam aliquem perdit, et nusquam excandescit; quare cum talia usque praedicantur de Domino, sequitur quod etiam paenitentia et dolor praedicentur, nam praedicatio unius sequitur a praedicatione alterius, sicut manifeste constat ab his in Verbo locis; [2] apud Ezechielem,

x Consummabitur ira Mea, requiescere faciam excandescentiam Meam, et paenitebit Me, v 13;

ubi quia ira et excandescentia praedicatur, etiam praedicatur paenitentia: apud Zachariam,

Quemadmodum cogitavi malum facere, cum iram excitarunt patres vestri Mihi, dixit Jehovah Zebaoth, nec paenituit Me; sic convertere, cogitabo in diebus illis bonum facere Hierosolymae, et domui Jehudae, viii 14, 15;
ubi dicitur quod ‘Jehovah cogitaverit malum facere,’ cum tamen nusquam malum alicui cogitat facere sed bonum omnibus et singulis: apud Mosen cum deprecatus facies Jehovae,
Revertere ab excandescentia irae Tuae, et paeniteat Te super malo populi Tui;… et paenituit Jehovam super malo, quod locutus est facere populo Suo, Exod. xxxii 12, 14;
ibi quoque tribuitur Jehovae excandescentia irae, ‘consequenter paenitentia: apud Jonam,
Rex Ninivae [dixit], Quis sciens, revertatur et paeniteat Deum, ut revertatur ab ardore irae Suae, et non peribimus? iii 9;

[3] similiter paenitentia praedicatur quia ira: apud Hosheam,
Conversum est super Me cor Meum, simul aestuarunt paenitudines Meae, non faciam excandescentiam irae Meae, xi 8, 9;
ubi similiter de corde, quod ‘aestuaverint paenitudines,’ sicut hic quod ‘doluerit ad cor’; ‘paenitudines’ manifeste pro multa misericordia: similiter apud Joelem,
Convertimini ad Jehovam, Deum vestrum, quia gratiosus et misericors Ipse, longanimis, et multus misericordia, et paenitens super malum, ii 13;
ubi quoque manifeste quod ‘paenitere’ significet misericordiam: apud Jeremiam,
Si forte audiant et revertantur vir a via sua prava, et paeniteat Me mali, xxvi 3;
pro misereri: apud eundem,
Si convertitur gens ista a malo suo,… paenitebit Me super malo, xviii 8;
ubi etiam ‘paenitere’ pro misereri si se converterent; nam homo est qui avertit a se misericordiam Domini, nusquam Dominus ab homine.

@ 1 et I.$

589. Ex his et perplurimis aliis locis Verbi constare potest quod secundum apparentias apud hominem locutum sit, quare qui ex apparentiis, secundum quas locutum in Verbo, velit confirmare principia falsa, is posset ex innumerabilibus: sed aliud est confirmare principia falsa ex Verbo, et aliud est credere simpliciter quae in Verbo; qui confirmat principia falsa, is prius capit principium a quo nusquam vult recedere aut minimum remittere, sed corradit et cumulat confirmantia ubicumque potest, ita quoque ex Verbo, usque dum ita sibi persuadet ut non amplius possit videre verum. At qui simpliciter aut ex simplici corde credit, is non capit principia prius, sed cogitat, quia Dominus ita locutus, quod verum sit; et si instruitur quomodo intelligendum, ex aliis dictis Verbi, tunc acquiescit, et corde suo gaudet: immo qui ex simplicitate credit quod Dominus irascatur, puniat, paeniteat, doleat, et homo sic timeat a malo et faciat bonum, ei nihil nocet; sic etenim etiam credit quod Dominus videat omnia et singula, et cum in tali fide est, in ceteris dein, si non prius, in altera vita illustratur; secus ac ii qui ex captis principiis sibi persuadent, conspirante amore foedo sui aut mundi.

590. Quod ‘paenitere’ spectet sapientiam, et ‘dolere ad cor’ amorem, non potest explicari ad captum humanum, solum secundum ea quae apud hominem, ita per apparentias: unicuivis cogitationis ideae apud hominem est aliquid de intellectu et de voluntate, seu de cogitatione et de amore ejus; quae idea non trahit aliquid de voluntate seu amore ejus, non est idea, nam aliter nusquam cogitare potest; est perpetuum quoddam conjugium et indivulsum cogitationis et voluntatis, ita ideis cogitationis inhaerent aut adhaerent ea quae sunt voluntatis seu amoris ejus: ex hoc apud hominem sicut sciri, seu potius sicut idea aliqua capi, posse videtur quid misericordiae Domini inest, nempe sapientia et amor. Ita apud Prophetas, cumprimis apud Esaiam, fere ubivis sunt binae expressiones de quacumque re; una involvit spirituale, altera caeleste; spirituale misericordiae Domini est sapientia, caeleste est amor.

591. Vers. 7. Et dixit Jehovah, Delebo hominem quem creavi desuper faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum, quia paenitet Me quod feci ea. ‘Quod dixerit Jehovah, Delebo hominem’ significat quod homo se exstingueret: ‘quem creavi desuper faciebus humi’ significat hominem a posteritate Antiquissimae Ecclesiae: ‘ab homine usque ad bestiam, et usque ad reptile’ est quod quicquid est voluntatis exstingueret eum: ‘usque ad avem caelorum’ est quicquid est intellectus seu cogitationis: ‘quia paenituit Me quod feci ea’ significat, ut prius, miserationem.

592. Quod ‘dixerit Jehovah, Delebo hominem’ significet quod homo se exstingueret, constat ab illis quae prius dicta sunt, quod nempe praedicetur de Jehovah seu Domino quod puniat, quod tentet, quod malum faciat, quod deleat seu occidat, quod maledicat; sicut quod Jehovah occiderit Erum primogenitum Jehudae; et {x}Onanem alterum filium Jehudae, Gen. xxxviii 7, 10; quod Jehovah necaverit omnem primogenitum Aegypti, Exod. xii 12, 29; sicut apud Jeremiam,
Quos percussi in ira Mea, et in excandescentia Mea, xxxiii 5:
apud Davidem,
Misit in eos excandescentiam irae Suae, iram vehementem, et furorem, et angustiam, immissionem angelorum malorum, Ps. lxxviii 49:
apud Amosum,
Num erit malum in urbe, et Jehovah non fecit? iii 6:
apud Johannem,
Septem phialae aureae plenae ira Dei viventis in saecula saeculorum, Apoc. xv 1, 7; xvi 1;
quae omnia praedicantur de Jehovah, tametsi prorsus contrarium est: quod praedicentur, causa est, de qua prius; tum etiam ut communissimam ideam primum capiant quod Dominus regat et disponat omnia et singula; at postea quod nihil mali a Domino, minus quod occidat; sed quod homo sit qui sibimet malum inferat, semetque perdat et occidat; tametsi non est homo sed sunt mali spiritus, qui eum excitant et ducunt; sed est homo, quia non aliter credit quam quod ipse. Ita nunc hic quod praedicetur de Jehovah, quod deleret hominem, cum tamen homo esset qui semet perdidit et exstinxit. [2] Quomodo se res habet, imprimis constare potest ab illis in altera vita qui in cruciatu et inferno sunt, qui continue lamentantur, et omne malum poenae tribuunt Domino; similiter spiritus mali in mundo spirituum malorum qui jucundum, immo jucundissimum suum ponunt in eo ut alios laedant et puniant; qui laeduntur et puniuntur, putant a Domino; quibus dictum et ostensum quod ne hilum mali a Domino sed quod ii sibimet ipsis malum inferant; nam talis status et tale aequilibrium omnium est in altera vita ut malum redeat ad illum qui malum facit, et fit malum poenae; et quod non possit aliter quam existere; quod vocatur permitti, ex causa emendationis mali; sed usque Dominus vertit omne malum poenae in bonum sic ut nihil usquam nisi bonum a Domino. Verum quid ‘permissio,’ nemo adhuc novit: quod permittitur, putatur fieri ab Ipso qui permittit, quia permittit; sed res se prorsus aliter habet, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

593. ‘Quem creavi desuper faciebus humi’: quod significet hominem a posteritate Ecclesiae Antiquissimae, constat non solum ex eo quod dicatur ‘homo quem creavit,’ quod est quem regeneravit; et postea, ‘quem fecit,’ quod est quem perfecit seu regeneravit usque ut factus caelestis: tum quoque ex eo quod dicatur ‘desuper faciebus humi’; ‘humus’ est ubi Ecclesia, ut prius ostensum est; etiam exinde quod de illis agatur qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus suis; qui non habuerunt doctrinam fidei, non potuerunt ita facere; qui extra Ecclesiam, in ignorantia veri et boni sunt: qui in ignorantia, possunt esse in quadam specie innocentiae dum aliquid contra vera et bona fidei loquuntur et agunt, nam zelo quodam agi possunt pro eo cultu quo ab infantia imbuti, quem ideo putant verum et bonum; at cum iis qui doctrinam fidei apud se habent, alia prorsus res est; ii commiscere possunt vera falsis, et sancta profanis; inde sors eorum in altera vita multo pejor est sorte illorum qui gentes vocantur, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

594. Quod ‘ab homine ad bestiam, et usque ad reptile’ significet quod quicquid est voluntatis, exstingueret eum, constat ex significatione ‘hominis, bestiae, et reptilis’: homo non est homo nisi a voluntate et intellectu, per quae distinguitur a brutis, cetera sunt simillima iis; apud hos periit omnis voluntas boni et intellectus veri; loco voluntatis boni successerunt vesanae cupiditates, loco intellectus veri vesanae phantasiae, et hae commixtae illis; quare postquam sic quasi deleverunt reliquias, non potuerunt non exstingui: quod quicquid est voluntatis ‘bestiae et reptilia’ vocantur, constat ab iis quae prius de bestiis et reptilibus ostensa sunt; sed hic quia de tali homine agitur, non significantur per ‘bestias’ bonae affectiones, sed malae, proinde cupiditates; et per ‘reptilia’ voluptates tam corporeae quam sensuales. Quod ‘bestiae et reptilia’ significent talia, non amplius eget confirmatione ex Verbo quia de iis prius, n. 45, 46, 142, 143, quae videantur.

595. Quod ‘avis caelorum’ significet quicquid est intellectus seu cogitationis, videatur etiam prius, n. 40.

596. Vers. 8. Et Noah invenit gratiam in oculis Jehovae. Per ‘Noahum’ significatur Ecclesia nova: ‘quod invenerit gratiam in oculis Jehovae’ est quod praeviderit Dominus quod ita salvari posset genus humanum.

597. {1} Per ‘Noahum’ significatur nova Ecclesia, quae Ecclesia Antiqua vocanda, ad distinguendum inter Ecclesiam Antiquissimam quae fuit ante diluvium, et illam quae fuit post diluvium. Ecclesiarum illarum prorsus diversi status fuerunt; Ecclesiae Antiquissimae status fuit ut perceptionem boni et inde veri habuerint a Domino; Antiquae Ecclesiae seu ‘Noahi’ status factus ut conscientiam boni et veri haberet: qualis differentia est inter habere perceptionem et habere conscientiam, talis differentia status fuit Ecclesiae Antiquissimae et Ecclesiae
Antiquae; [2] perceptio non est conscientia; perceptionem habent caelestes, conscientiam spirituales: Antiquissima Ecclesia fuit caelestis sed Antiqua spiritualis. Antiquissima Ecclesia revelationem immediatam habuit per consortium cum spiritibus et angelis, ut et per visiones et somnia a Domino, ex quibus communiter quid bonum et verum illis nosse datum, et postquam communiter noverunt, tunc confirmata sunt communia illa quasi principia innumerabilibus per perceptiones; quae innumerabilia erant particularia seu singularia communium ad quae se referebant; ita communia quasi principia corroborabantur cotidie; quicquid non congruebat communibus, hoc perceperunt non ita esse, et quicquid congruebat, perceperunt ita esse; talis status etiam est angelorum caelestium: Antiquissimae Ecclesiae communia quasi principia erant veritates caelestes et aeternae; sicut, quod Dominus regat universum; quod a Domino omne bonum et verum; quod a Domino omnis vita; quod proprium hominis non esset nisi malam, et quod esset mortuum in se; praeter similia alia; innumerabilium illa confirmantium et consentientium perceptionem acceperunt a Domino: illis amor erat principale fidei; per amorem percipere iis datum a Domino quicquid esset fidei; inde fides illis erat amor, ut prius dictum. Sed Antiqua Ecclesia alia prorsus facta fuit, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

@ 1 I has Quod per Noahum significetur and the clause is unfinished, unless it be regarded as a title for the subject discussed in the following paragraph, which is contrary to S. usage, and so in next [?]. Possibly a ‘constat ex significatione’ clause has been omitted here and in next [?]$

598. Quod ‘invenerit gratiam in oculis Jehovae’ significet quod praeviderit Dominus quod ita salvari posset genus humanum. Misericordia Domini involvit et spectat salvationem totius generis humani; similiter etiam gratia, quare salvatio generis humani significatur: per ‘Noahum’ non solum significatur Ecclesia nova, sed etiam Ecclesiae istius fides, quae erat fides charitatis; ita praevidit Dominus quod per fidem charitatis salvari potuisset genus humanum, de qua fide in sequentibus. [2] Sed ‘misericordia’ et ‘gratia’ distinguuntur in Verbo, et quidem secundum differentiam eorum qui recipiunt: misericordia applicatur illis qui caelestes sunt, gratia autem illis qui spirituales; nam caelestes non agnoscunt aliud quam misericordiam, et spirituales vix aliud quam gratiam; caelestes nesciunt quid gratia, spirituales vix sciunt quid misericordia, quam unam eandemque faciunt cum gratia; quod venit ex causa humiliationis utriusque quae ita differt; qui in humiliatione cordis sunt, ii implorant misericordiam Domini; at qui in humiliatione cogitationis, ii petunt gratiam, et si implorant misericordiam, hoc fit in statu tentationis vel fit ore solum non corde. Quia Ecclesia nova Noahus dicta non caelestis fuit sed spiritualis, ideo non misericordiam sed ‘gratiam invenisse in oculis Jehovae’ dicitur. [3] Quod distinguatur in Verbo inter misericordiam et gratiam, constat ex plurimis locis ubi Jehovah dicitur misericors et gratiosus, ut Ps. ciii 8; cxi 4; {x}cxii 4; Joel ii 13; similiter distinguuntur alibi, ut apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Invenit gratiam in deserto populus residuorum gladii, eundo ad quietem dandum illi Israeli: e longinquo Jehovah apparuit mihi; et amore saeculi amavi te, propterea attraxi te misericordia, xxxi 2, 3;
ubi ‘gratia’ praedicatur de spirituali, et ‘misericordia’ de caelesti: apud Esaiam,
Propterea morabitur Jehovah ad gratiam dandum vobis, et propterea attollet se ad miserandum vestri, xxx 18;
ubi ‘gratia’ similiter spectat spirituale, ‘misericordia’ caeleste: in sequentibus, ubi Lotus ad angelos,
Ecce quaeso invenit servus tuus gratiam in oculis tuis, et magnam fecisti misericordiam tuam, quam fecisti mecum, vivificando animam meam, Gen. xix 19;
quod ‘gratia’ spectet spiritualia, quae sunt fidei seu intellectus, hic quoque constat, tum quod dicatur ‘invenisse gratiam in oculis tuis’; ‘misericordia’ vero caelestia, quae sunt amoris seu voluntatis, constat ex eo quod dicatur ‘fecisse misericordiam, et vivificasse animam.’

* * * * * * * * * * * * *
9. Hae nativitates Noahi; Noah vir justus integer luit in generationibus suis; cum DEO ambulavit sibi Noah.
10. Et genuit Noah tres filios, Shem, Ham et Japheth.
11. Et corrupta fuit terra coram DEO, et impleta fuit terra violentia.
12. Et vidit DEUS terram, et ecce corrupta fuit, quia corrupit omnis caro viam suam super terra.
13. Et dixit DEUS Noaho, Finis omnis carnis venit coram Me quia impleta est terra violentia a faciebus eorum; et ecce, Ego perdens eos cum terra.
14. Fac tibi arcam lignorum gopher, mansiones facies arcam et bituminabis eam intus et extus bitumine.
15. Et sic facies illam; trecenti cubiti longitudo arcae, quinquaginta cubiti latitudo ejus, et triginta cubiti altitudo ejus.
16. Fenestram facies arcae, et ad cubitum perficies illam superne et januam arcae in latere ejus pones; infimas, secundanas et tertianas facies illam.
17. Et Ego, ecce Me adducens diluvium aquarum super terram ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis; omne quod in terra, exspirabit.
18. Et erigam foedus Meum tecum; et intrabis in arcam tu et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum.
19. Et ab omni vivente, ab omni carne, paria ab omni, intrare facies in arcam ad vivificandum tecum; masculus et femina erunt.
20. Ab ave secundum speciem ejus, et a bestia secundum speciem ejus, ab omni reptili humi secundum speciem ejus; paria ab omnibus intrabunt ad te, ad vivificandum.
21. Et tu sume tibi ab omni cibo, qui comeditur; et collige ad te et erit tibi et illis in cibum.
22. Et fecit Noah secundum omne quod praecepit ei DEUS, ita fecit.

599. CONTENTA

Agitur de statu Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocata, ante regenerationem.

600. Describitur homo istius Ecclesiae, quod talis ut regenerari posset, vers. 9; sed quod inde exsurgerent tria doctrinarum genera quae sunt ‘Shem, Ham, et Japheth,’ vers. 10.

601. Quod reliquus homo qui ab Antiquissima Ecclesia, non posset regenerari, propter diras ejus persuasiones et foedas cupiditates, vers. 11, 12; per quas se omnino perderet, vers. 13.

602. Sed homo Ecclesiae Noahus vocatae, non ita, qui describitur per ‘arcam,’ vers. 14: et describuntur reliquiae apud eum per ‘mensuras,’ {x}vers. 15: ejus intellectualia per fenestram, januam, et mansiones, vers. 16.

603. Quod is conservaretur, cum ceteri per inundationem mali et falsi perirent, vers. 17.

604. Et quod salvarentur quae apud illum vera et bona, vers. 18: ita quae intellectus et quae voluntatis per regenerationem, vers. 19, 20: ad quam recipiendam praeparatus esset, vers. 21: et quod ita factum, vers. 22.

605. SENSUS INTERNUS

AGITUR nunc de formatione Ecclesiae novae quae appellatur ‘Noahus,’ et ejus formatio describitur per ‘arcam, in quam recepta omnis generis animantia’; sed antequam Ecclesia illa nova existere potuit, sicut solet, homo Ecclesiae non potuit non plures sustinere tentationes, quae describuntur per ‘arcae istius elevationem, fluctuationem et moram, super aquas diluvii’; et tandem, quod factus verus spiritualis homo et liberatus, per ‘cessationem aquarum,’ et plura quae sequuntur. Nemo hoc potest videre qui solum sensui litterae inhaeret, ex causa hic imprimis quod omnia illa historice connexa sint et sistant ideam qualem historice rerum; sed tunc temporis talis stilus fuit, qui iis gratissimus, ut involverentur omnia typis et hi historice concinnarentur; et quo melius historica serie cohaererent, eo convenientius fuit genio illorum; nam antiquis illis temporibus non ita scientiis quibus hodie, indulserunt, sed cogitationibus profundis, ex quibus tales proles; erat hoc sapientia veterum.

606. Quod ‘diluvium,’ ‘arca,’ et sic quae de diluvio et arca describuntur, significent regenerationem, ut et tentationes quae praecedunt, aliquid hodie apud eruditos notum est, a quibus regeneratio et tentationes quoque comparantur aquis diluvii:

607. Sed qualis illa Ecclesia fuit, in sequentibus describitur; ut hic sistatur idea ejus, breviter dicendum: Antiquissima, ut dictum, caelestis fuit, haec autem facta spiritualis: Antiquissima perceptionem boni et veri habuit; haec seu Antiqua non perceptionem, sed loco ejus aliud quoddam dictamen quod vocari potest conscientia. [2] Sed quod orbi adhuc ignotum est et forte incredibile; Antiquissimae Ecclesiae homo respirationem habuit internam, nec externam nisi tacitam; quare nec ita per voces sicut postea et hodie locuti sunt, sed per ideas, sicut angeli; quas exprimere potuerunt per innumeras mutationes vultus et faciei, imprimis per labiorum, in quibus innumerabiles muscularium fibrarum hodie non extricatarum series sunt: per quas tunc exsolutas, ita ideas sistere, significare et repraesentare potuerunt ut quae hodie debent per horae tempus sonis articulatis seu vocibus, tunc intra minutum potuerunt, et multo plenius et evidentius ad captum et intellectum praesentium quam usquam potest vocibus et vocum combinatarum seriebus; hoc forte incredibile est sed usque verum. Sunt etiam plures alii qui non ex hac tellure, qui similiter locuti et hodie loquuntur, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [3] Respiratio illa interna qualis fuit et quomodo temporis successu mutata est, etiam scire datum; et qiaa talem respirationem habuerunt qualem angeli qui similiter respirant; in profundis cogitationis ideis fuerunt, et perceptionem potuerunt habere talem quae describi nequit; quare si describeretur qualis fasset, quia non caperetur, etiam nec crederetur. Sed in posteris eorum respiratio illa interna paullatim evanescebat; et apud eos qui diris persuasionibus et phantasiis occupati, talis facta ut nullam cogitationis ideam sistere amplius potuissent nisi deformissimam; cujus effectus fuit ut non supervivere possent, quare omnes illi exstincti sunt.

608. Quando desiit respiratio interna, sensim subiit respiratio externa, qualis fere hodie; et cum respiratione externa loquela vocum, seu soni articulari, in quem determinabantur ideae cogitationis; ita mutatus est prorsus status hominis et talis factus ut non amplius perceptionem similem potuisset habere, sed loco perceptionis aliud quoddam dictamen quod vocari potest conscientia, nam conscientiae simile erat, tametsi quoddam intermedium inter perceptionem et conscientiam hodie quibusdam notam. Cumque talis determinatio idearum cogitationis facta, nempe in voces loquelae, tunc nec amplius potuerunt instrui ita per internum hominem ut homo antiquissimus, sed per externum; quare tunc loco revelationum Antiquissimae Ecclesiae successerunt doctrinalia, quae sensibus externis primum caperentur, ex quibus ideae memoriae materiales et inde ideae cogitationis formarentur, per quas et secundum quas instruebantur: inde luit quod haec Ecclesia quae successit, prorsus alium genium habuit quam Antiquissima; in quem genium, seu in quem statum, nisi Dominus redegisset genus humanum, nusquam aliquis homo salvari potuisset.

609. Quia status hominis hujus Ecclesiae, quae ‘Noahus’ vocatur, prorsus mutatas est a statu hominis Antiquissimae Ecclesiae, non potuit amplius ille, ut dictam, ita informari et illustrari ut antiquissimus homo, quia interna clausa erant ut nulla amplius communicatio cum caelo nisi quae ignota; quare nec instrui potuit, nisi quam per viam externam, seu sensuum aut sensualem, ut dictum; propterea, ex Providentia Domini, conservata sunt doctrinalia fidei cum quibusdam revelationibus Antiquissimae Ecclesiae in usum hujus posteritatis; quae doctrinalia primum collecta sunt a ‘Caino’ et reposita ne perirent; quare dicitur de Caino quod ‘ei signum impositum ne quis illum occideret,’ de quibus videantur quae dicta ibi loci, cap. iv 15; postea in doctrinam redacta a ‘Hanocho,’ quae doctrina, quia illo tempore nulli usui esset, sed posteritati, ideo dicitur quod ‘sumpserit eum Deus,’ de quibus etiam videantur quae ibi loci, cap. v 24. Haec doctrinalia fidei fuerunt quae a Domino conservata sunt in usum hujus posteritatis seu Ecclesiae; nam a Domino praevisum quod periret perceptio; quare etiam provisum ut illa remanerent.

610. Vers. 9. Hae nativitates Noahi; Noah vir justus et integer fuit in generationibus suis; cum Deo ambulavit sibi Noah. Per ‘nativitates Noahi’ significatur descriptio reformationis seu regenerationis novae Ecclesiae: ‘quod Noah vir justus et integer in generationibus suis’ significat quod talis esset ut charitate donari posset; ‘justus’ spectat bonum charitatis, ‘integer’ verum charitatis; ‘generationes’ sunt fidei: ‘ambulare cum Deo’ significat hic, ut prius ubi de Hanocho, doctrinam fidei.

611. Quod per ‘nativitates Noahi’ significetur descriptio reformationis seu regenerationis novae Ecclesiae, constat ab illis quae prius ad cap. ii 4 et ad cap. v 1 dicta sunt.

612. Quod ‘Noah vir justus et integer in generationibus suis’ significet quod talis esset ut charitate donari posset, constat a significatione justi et integri, quod ‘justus’ spectet bonum charitatis, ‘integer’ verum charitatis; tum ab Ecclesiae illius essentiali, quod esset charitas, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: quod ‘justus’ spectet bonum charitatis, et ‘integer’ verum charitatis, constat ex Verbo, ut apud Esaiam,
Me quovis die quaerent, et scientiam viarum Mearum desiderabunt, velut gens quae justitiam facit, et judicium Dei sui non derelinquit; interrogabunt Me judicia justitiae, appropinquationem Dei desiderabunt, lviii 2;
ubi ‘judicium’ pro illis quae sunt veri, et ‘justitia’ pro illis quae sunt boni: sollemnis quasi formula facta ‘judicium et justitiam facere’ pro verum et bonum, ut Esai. lvi 1; Jer. xxii 3, 13, 15; xxiii 5; xxxiii 15 Ezech. xxxiii 14, 16, 19. Dominus dixit,
Justi fulgebunt ut sol in regno Patris sui {1}, Matth. xiii 43;
pro illis qui charitate praediti: tum ubi de consummatione saeculi,
Exibunt angeli, et separabunt malos e medio justorum, ibid. vers. 49;
ubi etiam pro illis qui in bono charitatis sunt. [2] ‘Integer’ autem significat verum quod ex charitate; verum enim datur ex plurima alia origine, sed quae ex bono charitatis ex Domino, hoc dicitur ‘integrum’ et ‘homo integer’; ut apud Davidem,

{x}Quis peregrinabitur in tentorio Tuo? quis habitabit in monte sanctitatis Tuae, ambulans integer, et faciens justitiam, et loquens veritatem in corde suo, Ps. xv 1, 2;
hic describitur integer: apud eundem,
Cum sancto sancte Te geris, cum viro integro integrum Te praebes, Ps. xviii 26 [A.V. 25];
ubi ‘vir integer,’ qui ex sancto, seu bono charitatis, talis est: apud eundem,
Jehovah non prohibebit bonum ambulantibus in integritate, Ps. lxxxiv 12 [A.V. 11].

[3] Quod ‘integer’ sit qui verus ex bono, seu qui loquitur et facit verum ex charitate, constat ex eo quod pluries applicetur integro seu integritati vox ‘ambulare,’ et ‘via,’ tum ‘rectum seu rectitudo,’ quae voces sunt veri, ut apud Davidem,
Informabo in via integrum quousque veniet ad me; ambulabo mihi in integritate cordis mei in medio domus meae, Ps. ci 2:
et
Ambulans in via integri, hic ministrabit Mihi, ibid. vers. 6:
apud eundem,
Beati integri via, ambulantes in lege Jehovae, Ps. cxix 1:
apud eundem,
Integritas et rectitudo custodient Me, Ps. xxv 21:
apud eundem,
Observa integrum, et vide rectum, quia postremum viro pax, Ps. xxxvii 37.
Ex his constat quod ‘justus’ dicatur qui facit bonum, et ‘integer’ qui facit verum inde, quod etiam est ‘facere justitiam et judicium’; ‘sanctitas et justitia’ est caeleste fidei, ‘integritas et judicium’ est spirituale inde.

@ 1 I has Mei, Gk. auton. S. has Mei in A.E. 401, H.H. 348, but n. 9192 has sui.$

613. Quod ‘generationes’ sint fidei, ex sensu litterae non patet, {1} qui est historicas; sed hic quia solum interna sunt, significantur illa quae sunt fidei; ex serie quoque constat quod generationes hic non sint aliae; in Verbo aliquoties similiter, ut apud Esaiam,
Aedificent ex te vastitates saeculi, fundamenta generationis et generationis erigas, et vocabitur tibi sepiens rupturam, reducens semitas ad habitandum, lviii 12;
ubi omnia significant quae fidei sunt; ‘vastitates saeculi’ quae sunt caelestium fidei; ‘fundamenta generationis et generationis’ quae sunt spiritualium fidei, quae lapsa a temporibus antiquis, quae simul significantur: apud eundem,
Aedificabunt vastitates saeculi, desolationes priores erigent, et renovabunt urbes vastitatis, desolationes generationis et generationis, lxi 4;
similiter: apud eundem,

Non laborabunt in vacuum, et non generabunt ad perturbationem; nam semen benedictorum Jehovae illi, et cognati illorum cum illis, lxv 23;
ubi etiam ‘generare’ praedicatur de illis quae sunt fidei, ‘laborare’ de illis quae sunt amoris; de his praedicatur ‘semen benedictorum Jehovae,’ de illis ‘prognati.’

@ 1 possibly quia misread by printer as qui.$

614. Quod ‘ambulare cum Deo’ significet doctrinam fidei, videantur quae prius de Hanocho, cap. v 22, 24; de quo etiam dicitur quod ‘ambulaverit cum Deo’; et ibi significavit doctrinam fidei conservatam in usum posteritatis; et quia haec posteritas est in cujus usum, hic nunc reassumitur.

615. Describitur hic in communi, qualis homo hujus Ecclesiae, non quod ita adhuc fuit, in sequentibus enim agitur de ejus formatione, sed qualis potuit fieri; scilicet quod per cognitiones fidei donari potuisset charitate, et sic a charitate agere, et ex bono charitatis cognoscere quid verum; quare bonum charitatis seu ‘justus’ praecedit, et verum charitatis seu ‘integer’ sequitur. Charitas est, ut prius dictum amor erga proximum, et misericordia, estque inferior gradus amoris qui fuit Antiquissimae Ecclesiae, qui amor fuit in Dominum: ita nunc descendit et exterior factus; et appellandus charitas.

616. Vers. 10. Et genuit Noah tres filios, Shem, Ham, et Japheth ‘Quod Noah genuerit tres filios’ significat quod tria genera doctrinarum inde exsurgerent, quae significantur per Shem, Ham, et Japheth.

617. Quod ‘Noah genuerit tres filios’ significet quod tria genera doctrinarum inde exsurgerent, constat ex omnibus illis quae praecedunt, quod nomina nihil aliud significent quam Ecclesias, seu quod idem est, doctrinas; ita quoque hic; sed hic modo nominantur ob seriem seu nexum cum iis quae praecedunt, qui est quod praevisum a Domino quod homo hujus genii potuisset donari charitate, sed usque quod inde doctrinarum tria genera nascerentur, de quibus doctrinis in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicetur, ubi de Shemo, Hamo, et Japheto.

618. Quod ‘Noah justus et integer fuit,’ quod ‘ambulavit cum Deo,’ et hic quod ‘genuit tres filios,’ in praeterito dicatur, et tamen spectant futura; sciendum quod talis sit sensus internus, ut nullam rationem temporum habeat; cui quoque favet lingua originalis, ubi quandoque vox una eademque ad quodcumque tempus explicabilis est, sicut nec distinguit inter voces; sic patent interiora evidentius. Lingua illa ex sensu interno hoc trahit, qui multiplicior est quam usquam aliquis credere possit; inde non se finiri per tempora et per distinctiones patitur.

619. Vers. 11. Et corrupta fuit terra coram Deo, et impleta fuit terra violentia. Per ‘terram’ significatur gens illa, de qua prius; quae ‘corrupta’ dicitur ex diris persuasionibus, et ‘impleta violentia’ ex foedis cupiditatibus: ‘Deus’ hic et in sequentibus hujus capitis dicitur, quia nulla nunc Ecclesia.

620. Quod per ‘terram’ significetur gens illa, de qua prius, constat ex illis quae de significatione terrae et humi ostensa sunt. Terra est vox, quae in Verbo saepissime nominatur, et per illam significatur terra ubi vera Ecclesia Domini, sicut terra Canaan; terra quoque ubi non Ecclesia, ut terra Aegypti, et gentium, ita pro gente quae ibi habitat; et quia pro gente, etiam pro unoquovis tali qui ibi: ‘terra’ dicitur ex amore caelesti, ut terra Canaan; ‘terrae gentium’ ex amoribus spurcis; sed ‘humus’ ex fide quae inseminatur; nam, ut ostensum, terra est continens humi, et humus est continens agri, sicut amor est continens fidei, et fides est continens cognitionum fidei quae inseminantur: hic ‘terra’ sumitur pro gente, in qua omne amoris caelestis et Ecclesiae periit; ex subjecto noscitur quid praedicatur.

621. Quod terra ‘corrupta’ dicatur ex diris persuasionibus, et ‘impleta violentia’ ex foedis cupiditatibus, constat ex significatione vocis ‘corrumpere,’ et vocis ‘violentia’; in Verbo nusquam una vox pro altera sumitur, sed constanter illa adhibetur quae proprie rem de qua, exprimit; et quidem ita ut ex solis vocibus quae adhibentur, pateat ilico quid in sensu interno; sicut hic vox corrumpere et violentia; ‘corrumpere’ praedicatur de iis quae sunt intellectus cum desolatus, ‘violentia’ de iis quae sunt voluntatis cum vastata, ita ‘corrumpere’ de persuasionibus, et ‘violentia’ de cupiditatibus.

622. Quod ‘corrumpere’ de persuasionibus, constat apud Esaiam,
Non facient malum, et non corrumpent in toto monte sanctitatis Meae, quia plena erit terra scientia {1} a cum Jehovah, xi 9;
et similiter, cap. lxv 25, ubi ‘malum facere’ spectat voluntatem seu cupiditates, ‘corrumpere’ intellectum seu persuasiones falsi: apud eundem,

Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini malefacientium, filiis corruptoribus, i 4;
ibi, ut alibi, ‘gentes et semen malefacientium’ pro malis quae sunt voluntatis seu cupiditatum; ‘populus et filii corruptores’ pro falsis quae sunt intellectus seu persuasionum: apud Ezechielem,
Corrupta es prae iis in omnibus viis tuis, xvi 47;
ibi ‘corrumpere’ de iis quae sunt intellectus, rationis seu cogitationis, ‘via’ enim est vox significans veritatem: apud Davidem,
Corruptum fecerunt, et abominabile fecerunt opus, Ps. xiv 1;
ubi ‘corruptum’ pro diris persuasionibus, et ‘abominabile’ pro foedis cupiditatibus, quae in opere, seu a quibus opus: apud Danielem,
Post septimanas sexaginta et duas excidetur Messias, {2} et non Illi; et civitatem et sanctuarium corrumpet populus ducis venturi, et finis ejus cum inundatione, ix 26;
similiter ‘corrumpere’ pro persuasionibus falsi, de quibus praedicatur ‘inundatio.’

@ 1 In n. 28 and 9755 S. has scientia Jehovae.$

@ 2 Sch. has sed non sibi, which S. has in Cor. 32 and A.E. 315 fin.; where we read sed non sibi, significat quod revicturum sit apud illos qui in nova Ecclesia; and he compares it with Apoc. i 18.$

623. Quod ‘terra impleta violentia’ dicatur ex foedis cupiditatibus, et quam maxime ex cupiditatibus quae sunt amoris sui, se’ insolentis fastus, constat ex Verbo: ‘violentia’ vocatur cum violentiam inferunt sanctis, illa profanando, sicut tu antediluviani, qui doctrinalia fidei immerserunt cupiditatibus quibuscumque: ut apud Ezechielem,
Avertam facies Meas ab iis, et profanabunt absconditum Meum, veniantque in illud effractores, et profanabunt illud; fac catenam, quia terra est plena judicio sanguinum, et urbs plena est violentia, vii 22-24;
describuntur violenti, quinam, quod tales ut dictum: apud eundem,
Panem suum in sollicitudine edent, et aquas suas in desolatione bibent, ut devastetur terra ejus a plenitudine sua, prae violenti omnium habitantium in ea, xii 19;
‘panis quem cum sollicitudine edent’ sunt caelestia, ‘aquae quas in desolatione bibent’ sunt spiritualia, quibus ‘violentiam intulerunt,’ seu quae profanarunt: [2] apud Esaiam,
Telae eorum non erunt in vestem, nec tegentur in operibus suis; opera eorum opera iniquitatis, et facinus violentiae in volis eorum, lix 6;
ubi ‘telae et vestes’ praedicantur de iis quae sunt intellectus se’ cogitationis, ‘iniquitas et violentia’ de iis quae sunt voluntatis seu operum: apud Jonam,
Convertantur quisque a via sua mala, et a violentia, quae in volis eorum, iii 8;
ubi ‘via mala’ praedicatur de falsis quae sunt intellectus, et ‘violentia de malis quae sunt voluntatis: apud Jeremiam,
Veniet in anno auditio et violentia in terra, li 46;
‘auditio’ pro iis quae sunt intellectus, ‘violentia’ quae sunt voluntatis apud Esaiam,
Non violentiam fecit, et non dolus in ore ejus, liii 9;
ubi ‘violentia’ de iis quae sunt voluntatis, ‘dolus in ore’ de iis qua sunt intellectus.

624. Quod hic de statu non Ecclesiae agatur, constat inde quod hic et in sequentibus hujus capitis dicatur ‘Deus,’ in praecedentibus autem ‘Jehovah’; quando non Ecclesia, dicitur Deus, at quando Ecclesia, dicitur Jehovah, sicut in capite, primo Geneseos quando non Ecclesia, dictam est Deus, in sequente autem quando Ecclesia, dictum Jehovah Deus: Jehovah est sanctissimum, et non nisi quam Ecclesiae; at Deus non ita, ‘quia nulla non gens habuit deos, quare nomen Deus non ita sanctum: nemini Jehovam nominare licuit, nisi cui verae fidei cognitio, at Deum cuicumque.

625. Vers. 12. Et vidit Deus terram, et ecce corrupta fuit, quia corrupit omnis caro viam suam super terra. ‘Quod viderit Deus terram’ significat quod Deus nosset hominem: ‘quod corrupta’ significat quod nihil nisi falsum: ‘quia corrupit omnis caro viam suam super terra’ significat quod corporeum hominis perdiderit omnem intellectum veri.

626. Quod ‘vidit Deus terram’ significet quod Deus nosset hominem, constare unicuique potest; Deus enim, qui novit omnia et singula ab aeterno, non opus habet ut videat num talis sit; videre est humanum quid, quare, ut dictum ad vers. 6, et alibi, secundum ea quae apparent in homine, locutum; immo adeo ut etiam oculis dicatur videre.

627. ‘Quia corrupit omnis caro viam suam super terra’: quod significet corporeum hominis perdidisse omnem intellectum veri, constat a significatione ‘carnis,’ de qua prius ad vers. 3, quod sit in genere omnis homo, in specie corporeus, seu omne corporeum; et ex significatione ‘viae’ quod sit intellectus veri, seu ipsa veritas: quod ‘via’ praedicetur de intellectu veri, seu de veritate, constare potest ab illis quae allata sunt prius passim, et praeterea ab his quae sequuntur; apud Mosen,
Dixit Jehovah, Surge, descende cito hinc, quia corrupit se populus tuus,… recesserunt subito de via, quam praecepi eis, fecerunt sibi fusile, Deut. ix 12, 16;
ibi a praeceptis, quae sunt veritates: [2] apud Jeremiam,

Cujus oculi aperti sunt super omnes vias filiorum hominis, ad dandum viro juxta vias ejus, et juxta fructum operum ejus, xxxii 19;
‘viae’ sunt vita secundum praecepta, ‘fructus operum’ est vita ex charitate; ita ‘via’ praedicatur de veris, quae sunt praeceptorum et mandatorum; sicut etiam ‘filius hominis, et ‘vir,’ ut supra ostensum: similiter, Jer. vii 3; xvii 10: apud Hosheam,
Visitabo super eum vias ejus, et opera ejus reddam ei, iv 9:
apud Zachariam,
Revertimini a viis vestris malis, et operibus vestris malis:…sicut cogitavit Jehovah Zebaoth facere nobis juxta vias nostras, et juxta opera nostra, i 4, 6;

similiter, sed contraria prioribus, quia viae malae, et opera mala: apud Jeremiam,
Dabo iis cor unum, et viam unam, xxxii 39;
‘cor’ pro bonis, et ‘via’ pro veris: apud Davidem,

Viam mandatorum Tuorum fac me intelligere…. Viam mendacii remove a me; et legem Tuam gratiose largire mihi. Viam veritatis elegi…. Viam praeceptorum Tuorum curram, Ps. cxix 26, 27, 29, 30, 32, 35;
ubi ‘via mandatorum et praeceptorum’ dicitur via veritatis; cui contraria 3 ‘via mendacii’: apud eundem,

Vias Tuas Jehovah notas fac mihi, tramites Tuos doce me, duc viam meam in veritate Tua, et doce me, Ps. xxv 4, 5;
similiter manifeste pro veritate: apud Esaiam,
Cum quo consiliatus est Jehovah, et instruxit Ipsum, et docuit Ipsum semitam judicii, et docuit Ipsum scientiam, et viam intelligentiarum nosse fecit Ipsi?” xl 14;
manifeste pro intellectu veri: apud Jeremiam,

Sic dixit Jehovah, State super viis, et videte, et quaerite de semitis saeculi, quae sit via bona, et ite in illa, vi 16;
similiter pro intellectu veri: apud Esaiam,
Ducam caecos in via non noverunt, in semitis non noverunt, ducam eos, xlii 16;
de veris praedicantur ‘et via, et semita, et trames, et platea, et vicus,’ quia ducunt ad verum; ut etiam apud Jeremiam,
Impingere fecerunt eos in viis eorum, tramitibus saeculi, ad eundum semitas, viam non stratam, xviii 15:
similiter in Libro Judicum,
In diebus Jaelis cessarunt tramites, et euntes semitas, iverunt tramites tortuosos; cessarunt vici in Israel, v 6, [7].

628. Sensus internus hic est quod omnis homo quicumque fuit in terra ubi Ecclesia, ‘corruperit viam suam,’ sic ut non intelligere verum, quia omnis homo corporeus factus; non solum illi de quibus in versu priore, sed etiam illi qui ‘Noahus’ dicuntur, de quibus hi’ et in versu sequente in specie agitur; nam antequam regenerati, tales fuerunt; haec praecedunt quia de regeneratione eorum in sequentibus agitur: et quia parum Ecclesiae remansit, nunc dicitur ‘Deus,’ non Jehovah. In hoc versu significatur quod nihil verum fuerit; in nunc sequente, quod nihil bonum; modo in reliquiis, quae apud hos qui ‘Noahus’ vocantur, nam absque reliquiis, non datur regeneratio tum in doctrinalibus quae sciverunt: sed non fuit intellectus veri, qui nusquam datur nisi ubi voluntas boni; ubi non voluntas ibi nec intellectus, et qualis voluntas talis intellectus; apud antiquissimos fuit voluntas boni quia amor in Dominum, et inde intellectus veri; sed hic intellectus prorsus cum voluntate periit. Verum quoddam rationale, et bonum naturale, remansit apud hos qui vocantur Noahus, quare etiam potuerunt regenerari.

629. Vers. 13. Et dixit Deus Noaho, Finis omnis carnis venit coram Me, quia impleta est terra violentia a faciebus eorum; et ecce, Ego perdens eos cum terra. ‘Quod dixerit Deus’ significat quod ita fuerit: ‘finis omnis carnis venit coram Me’ significat quod humanum genus non posset non perire: ‘quia impleta est terra violentia’ significat quod amplius nulla voluntas boni: ‘ecce, Ego perdam eos cum terra’ significat quod genus humanum cum Ecclesia periret.

630. Quod ‘dixit Deus’ significet quod ita fuerit, constat ex eo quod apud Jehovam non sit nisi quam Esse.

631. Quod ‘finis omnis carnis venit coram Me’ significet quod genus humanum non posset non perire, constat ab ipsis verbis, tum a significatione ‘carnis,’ quod sit omnis homo in genere, et corporeus homo in specie, de quo prius.

632. Quod ‘impleta est terra violentia’ significet quod amplius nulla voluntas boni, constat ab illis quae de significatione ‘violentiae’ prius ad vers. 11 dicta et ostensa sunt: in praecedente versu dictum est de intellectu veri, hic dicitur de voluntate boni, quod utrumque perierit apud hominem Ecclesiae.

633. Res se ita habet quod apud nullum hominem sit aliquis intellectus veri ac voluntas boni, ne quidem apud illos qui fuerunt ex Antiquissima Ecclesia; sed cum caelestes fiunt, apparet sicut voluntas boni et intellectus veri esset apud eos, sed est solius Domini, quod etiam sciunt, agnoscunt et percipiunt; sicut etiam apud angelos; usque adeo ut qui non scit, agnoscit et percipit quod ita sit, nihil prorsus intellectus veri et voluntatis boni habeat. Apud hominem quemcumque, et apud angelum quemcumque, etiamsi caelestissimum, proprium ejus non est nisi falsum et malum; nam notum est quod caeli non sint puri coram Domino; et quod omne bonum et omne verum sit solius Domini; sed sicut homo et angelus potest perfici, ita, ex Divina Domini Misericordia, perficitur, et recipit sicut intellectam veri et voluntatem boni, sed quod habeat, est solum apparentia: perfici potest unusquisque homo, et consequenter recipere donum hoc misericordiae Domini, secundum cujusvis vitae actualitates {x}convenienter ejus implantato a parentibus malo hereditario.

634. Sed perquam difficile est ad captum dicere, quid intellectus veri et voluntas boni in proprio sensu, ex causa quod omne quod cogitat homo, putet esse intellectus, quia ita id appellat; et omne quod cupit, putet esse voluntatis, quia ita id appellat: eoque difficilius est dicere ad captum quia plerique hodie quoque ignorant quod intellectuale sit distinctum a voluntario; nam cum cogitant quid, dicunt se velle, et cum volunt quid, dicunt se cogitare, ita quoque ex causa quod ita appellent: praeterea causa est quod difficile comprehendi possit, quia in corporeis solum sunt, seu vita eorum in extremis: [2] ex his causis ignorant quoque quod interius quoddam, et adhuc interius, immo intimum detur apud unumquemvis hominem; et quod corporeum ejus et sensuale sit extremum; cupiditates et res memoriae sint interiora; affectiones et rationalia sint adhuc interiora; et voluntas boni ac intellectus veri sint intima; et haec ita distincta inter se ut nihil usquam distinctius; corporeus homo omnia haec unum facit, et confundit; quae causa est quod credat, cum moritur corporeum ejus etiam omnia moritura esse, cum tamen tunc primum incipit vivere et quidem per interiora sua ordine succedentia; nisi interiora ejus ita distincta essent, et sibi succederent, nusquam potuissent homines in altera vita esse spiritus, esse spiritus angelici, esse angeli, qui distinguuntur ita secundum interiora; inde tres caeli inter se distinctissimi. Ex his nunc aliquantum constare potest quid intellectu veri et voluntas boni in proprio sensu, et quod solum praedicari queant de homine caelesti, seu de angelis tertii caeli.

635. Quod in fine dierum Ecclesiae antediluvianae perierit omnis intellectus veri et voluntas boni, significatur per illa quae dicta sunt in versu priore, et in hoc; apud antediluvianos qui diris persuasionibus et foedis cupiditatibus imbuti erant, ita ut ne quidem aliquod vestigium appareret; sed apud hos qui ‘Noahus’ appellantur, permanserunt reliquiae, quae tamen non potuerunt sistere aliquod intellectus ac voluntatis, sed modo rationale verum et naturale bonum nam qualis homo, talis reliquiarum operatio; per reliquias potuerunt illi regenerari, nec persuasiones obstabant et absorbebant operatione Domini per reliquias: persuasiones seu principia falsi radicata impediunt omnem operationem, quae nisi prius exstirpentur, nusquam potest homo regenerari; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

636. Quod ‘perdam eos cum terra’ significet quod genus humanum cum Ecclesia periret, constat ex eo quod hic dicatur ‘cum terra’; ‘terra’ enim in lato sensu significat amorem, ut prius dictum, ita caelestia Ecclesiae; hic quia nullus amor, nec quicquam caeleste, remansit, significat amorem sui, et quod contrarium caelesti Ecclesiae est; sed usque homo Ecclesiae fuit quia doctrinalia fidei habuit: nam, sicut dictum, terra est continens humi, et humus continens agri, sicut amor est continens fidei, et fides continens cognitionum fidei.

637. Quod ‘perdam eos cum terra’ significet quod genus humanum periret cum Ecclesia, res se ita habet: si Ecclesia Domini prorsus exstingueretur in tellure, genus humanum nequaquam potuisset esse, sed omnes cum singulis perirent; se habet Ecclesia sicut cor, ut prius dictum; quamdiu cor vivit, circumjacentia viscera et membra possunt vivere; at ut primum cor moritur, omnia et singula quoque moriuntur: Ecclesia Domini in tellure est sicut cor, inde genus humanum, etiam illud quod extra Ecclesiam est, vitam habent; causa ignotissima unicuivis est; sed ut aliquid sciatur, se habet universum genus humanum in tellure, sicut corpus cum ejus partibus, in quo Ecclesia est instar cordis; et nisi Ecclesia foret, cum qua, sicut cum quodam corde, uniretur Dominus per caelum et mundum spirituum, foret disjunctio; et cum disjunctio humani generis a Domino, ilico periret: quae causa est quod a prima creatione hominis semper aliqua Ecclesia fuerit; et, quoties Ecclesia perire incepit, quod usque remanserit apud quosdam. [2] Haec quoque causa fuit Adventus Domini in mundum; nisi ex Divina Ipsius Misericordia venisset, universum genus humanum in hac tellure periisset; nam tunc Ecclesia in extremis fuit et vix aliquid bonum et verum superstes. Quod genus humanum nusquam vivere possit nisi conjunctum sit cum Domino per caelum et mundum spirituum, causa est quia homo in se spectatus multo vilius est brutis; si relinqueretur sibi, rueret in sui et omnium perniciem, nam nihil aliud quam sui et omnium destructionem cupit, ordo ejus foret ut unus alterum amaret sicut semet, sed nunc unusquisque semet amat prae aliis, ita omnes alios odit; at bruta animalia prorsus aliter; eorum ordo est, secundum quem vivunt; ita vivunt prorsus secundum ordinem in quo sunt, homo autem prorsus contra ordinem; quare nisi Dominus ejus misereretur et conjungeret eum Sibi per angelos, nusquam potuisset unum minutum vivere: hoc homo ignorat.

638. Vers. 14. Fac tibi arcam lignorum gopher mansiones facies arcam, et bituminabis eam intus et extus bitumine. Per ‘arcam’ significatur homo hujus Ecclesiae: per ‘ligna gopher’ ejus concupiscentiae: per ‘mansiones’ significantur binae partes hominis, quae sunt voluntatis et intellectus: per ‘bituminare eam intus et extus’ significatur conservatio a cupiditatum inundatione.

639. Quod per ‘arcam’ significetur homo hujus Ecclesiae, seu Ecclesia Noahus dicta, constare satis potest a descriptione ejus in sequentibus; tum ex eo quod Verbum Domini ubivis involvat spiritualia et caelestia, hoc est, quod Verbum Domini sit spirituale et caeleste: si arca, cum ejus bituminatione, dimensione, et constructione, ut et diluvium, non plus quam sonat littera, significarent, nihil prorsus spirituale et caeleste foret, sed modo aliquid historicum, quod pluri usui non foret humano generi quam simile quid, quod describitur a profanis: at quia Verbum Domini ubivis in sinu seu recessu sua continet et involvit spiritualia et caelestia, constat clare quod per ‘arcam,’ et per omnia quae de arca dicitur, significentur arcana nondum detecta: [2] similiter quoque alibi, ut per ‘arculam,’ in qua Moses reconditus, et quae posita in ulva juxta litus fluminis, Exod. ii 3; et adhuc sublimius per ‘arcam sanctam’ in deserto, quae exstructa secundum typum ostensum Mosi in monte Sinai; in qua nisi omnis et singula fuissent repraesentativa Domini et Ipsius regni, non aliud fuisset quam quoddam idolum, et cultus idololatricus; similiter templum Salomonis, quod nusquam sanctum fuit ex se, seu ex auro argento, cedro et lapide ibi, sed ex singulis quae repraesentabantur per illa; similiter hic, nisi arca et ejus constructio cultus singulis significarent aliquod arcanum Ecclesiae, Verbum non foret Verbum Domini, sed mortua quaedam littera, sicut apud aliquem profanum scriptorem. Quod ‘arca’ significet hominem Ecclesiae, seu Ecclesiam quae ‘Noahus’ dicta, inde constat.

640. Quod per ‘ligna gopher’ significentur concupiscentiae et per ‘mansiones’ binae partes ejus hominis, quae sunt voluntati et intellectus, nemo adhuc novit: nec quomodo illa significantur, scire quisquam potest, nisi prius dicatur quomodo se res habuit cum illa Ecclesia. Antiquissima Ecclesia, ut saepius dictum, ex amore novit quicquid esset fidei, seu quod idem est, ex voluntate boni habuit intellectum veri; sed posteri eorum ex hereditario quoque traxerunt, quod dominarentur apud eos cupiditates quae sunt voluntatis, quibus etiam immerserunt doctrinalia fidei, inde Nephilim facti: cum itaque Dominus praevidit, si homo in tali natura maneret, quod in aeternum periret, ideo provisum a Domino ut voluntarium separaretur ab intellectuali, et formaretur homo, non ut prius, per voluntatem boni, sed per intellectum veri donaretur ei charitas, quae quasi voluntas boni apparet. Haec nova Ecclesia, quae ‘Noahus’ vocatur, talis facta est, et sic fuit ex prorsus alia indole quam Ecclesia Antiquissima. Praeter hanc Ecclesiam etiam aliae fuerunt tunc temporis, ut illa quae Enosh dicta, de qua prius ad cap. iv 25, 26; tum etiam, quarum non talis mentio et descriptio exstat: hic modo describitur Ecclesia Noah, quia alia et prorsus diversa indole fuit ab Antiquissima.

641. Quia hic homo Ecclesiae reformandus esset quoad illam partem hominis quae intellectus vocatur, prius quam reformari posset quoad alteram quae voluntas appellatur, hic describitur quomodo illa quae sunt voluntatis separata sint ab illis quae sunt intellectus, et quasi contecta et reservata, ne quicquam eam tangeret; nam si excitarentur ea quae voluntatis, hoc est, quae cupiditatis essent, periisset; ut, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus constabit. Binae illae partes, intellectus et voluntas, ita distinctae sunt apud hominem ut nihil distinctius, quod mihi manifeste scire datum, etiam per id quod intellectualia spirituum et angelorum influant in sinistram partem capitis seu cerebri, at voluntaria in dextram, similiter quoad faciem; cum angelici spiritus influunt, tunc molliter sicut lenissimae aurae influunt; at cum spiritus mali, tunc est quasi inundatio, in sinistram cerebri partem cum phantasiis et persuasionibus diris, in dextram cum cupiditatibus; influxus eorum est quasi inundatio phantasiarum et cupiditatum.

642. Ex his constare potest quid involvit prima haec arcae descriptio quod constructa sit ex ‘lignis gopher,’ quid ‘mansiones,’ tum quod ‘bitumine foris et intus bituminaretur’; nempe quod altera illa pars quae voluntatis, conservaretur ab {x}inundatione; et solam aperiretur illa pars quae est intellectus, quae describitur, vers. 16, per ‘fenestram, januam, infimas, secundanas et tertianas.’ Haec forte incredibilia sunt quia in nullus ideam adhuc venerunt, et quia non talem conceptum habuerunt de Verbo Domini, usque tamen verissima sunt: sed haec minima et communissima arcana sunt, quae homo nescit; si ei singularia dicerentur ne quidem unum caperet.

643. Quod itaque ipsam significationem vocum attinet, ut quod ‘ligna gopher’ significent concupiscentias, et quod ‘mansiones’ utramque partem hominis, constare potest a Verbo: lignum gopher est lignum abundans sulphure, sicut abies et ejus generis plura; ex sulphure praedicatur quod significet concupiscentias, quia facile arripit ignem. Antiquissimi compararunt et assimilarunt illa quae sunt apud hominem, auro, argento, aeri, ferro, lapidi, ligno: caeleste ejus intimum ‘auro,’ caeleste inferius ‘aeri,’ et quod infimum seu corporeum inde ‘ligno’: at spirituale intimum compararunt et assimilarunt ‘argento,’ spirituale inferius ‘ferro,’ et infimum ejus ‘lapidi’; quae cum nominantur in Verbo, per illa in sensu interno talia significantur, ut apud Esaiam,
Pro aere adducam aurum, et pro ferro adducam argentum, et pro lignis aes, et pro lapidibus ferrum; ponamque censum tuum pacem et exactores tuos justitiam, lx 17;
ibi agitur de regno Domini, ubi non talia metalla; sed sunt caelestia et spiritualia, quae quod significentur, etiam ex eo clare constat, quia de ‘pace et justitia’ dicitur; ibi ‘aurum, aes et lignum’ sibi correspondent, et significant caelestia, seu voluntaria, ut dictum; et ‘argentum, ferrum et lapis’ sibi correspondent, et significant spiritualia seu intellectualia: [2] apud Ezechielem,
Praedabuntur opes tuas, depraedabuntur merces tuas;… lapides tuos et ligna tua, xxvi 12;
quod per ‘opes et merces’ non significentur opes et merces mundanae, constat manifeste, sed caelestes et spirituales; ita quoque per lapides et ligna, ubi ‘lapides’ sunt illa quae sunt intellectus, et ‘ligna’ illa quae voluntatis: apud Habakkuk,
Lapis e pariete clamat, et trabs e ligno respondet,
ii 11;
‘lapis’ pro infimo intellectus, et ‘lignum’ pro infimo voluntatis, quod respondet cum aliquod depromitur ex scientifico sensuali: apud eundem,
Vae dicenti ligno, Expergiscere; et Suscitare, lapidi silenti, hic docebit; hic ecce fixus auro et argento, et nullus spiritus in medio ejus; at Jehovah in templo sanctitatis Suae, ii 19, [20];
hic quoque ‘lignum’ pro cupiditate, ‘lapis’ pro intellectuale infimo, quare de eo praedicatur ‘silere et docere’; ‘quod spiritus non in medio ejus’ significat’ quod nihil caeleste et spirituale repraesentet; sicut templum ubi lapis et lignum, et ea alligata auro et argento, apud eos qui nihil cogitant de illis quae repraesentant: [3] apud Jeremiam,
Aquas nostras pro argento bibimus, ligna nostra pro pretio veniunt, Thren. v {x}4;
ubi ‘aquae et argentum’ significant ea quae sunt intellectus, ‘ligna’ quae sunt voluntatis: apud eundem,
Dicentes ligno, Pater meus tu; et lapidi, Tu genuisti nos, {1} [Jer.] ii 27;
ibi ‘lignum’ pro cupiditate quae voluntatis, ex qua conceptus, et ‘lapis’ pro scientifico sensuali, ex quo genitus. Inde apud Prophetas passim, ‘servire ligno et lapidi’ pro sculptilibus ex ligno et lapide, per quae significatur quod serviverint cupiditatibus et phantasiis; etiam ‘moechari cum ligno et lapide,’ ut Jer. iii 9: apud Hosheam,
Populus lignum suum interrogat, et baculus ejus indicat ei, quia spiritus scortationum seduxit, iv 12;
pro quod interroget sculptile ligneum, seu cupiditates: apud Esaiam,

Paratum ab heri tophet,… rogus ejus ignis et ligna multum, flatus Jehovae sicut flumen sulphuris ardentis, xxx 33;
hic ‘ignis, sulphur et ligna’ pro foedis cupiditatibus. [4] ‘Lignum’ in genere significat illa quae sunt infima voluntatis; ‘ligna pretiosa,’ ut cedrinum et similia, quae bona, sicut cedrina ligna in templo; et lignum cedrinum adhibitum in mundatione leprae, Lev. xiv 4, 6, 7, et lignum projectum in aquas amaras ad Marah, ex quo aquae dulces factae, Exod. xv 25; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in illis locis. ‘Ligna vero non pretiosa’ et quae facta in sculptilia, ut et ad rogum adhibita, et talia, significant cupiditates; sicut hic ligna gopher ex sulphure; ut apud Esaiam,
Dies ultionis Jehovae;… convertentur flumina ejus in picem, et pulvis ejus in sulphur, et erit terra ejus in picem ardentem, xxxiv [8,] 9;
‘pix’ pro diris phantasiis, ‘sulphur’ pro foedis cupiditatibus.
@1 Heb. has two readings. S. here has the plural, but in n. 3703 and in A.E. 1145 he has me for nos.$

644. Quod per ‘mansiones’ significentur binae partes hominis, quae sunt voluntatis et intellectus, constat ex illis quae dicta sunt, quod binae illae partes, voluntas et intellectus, sint inter se distinctissimae, et quod ideo, ut dictum, cerebrum humanum in binas partes, quae vocantur hemisphaeria, divisum sit; ad sinistrum ejus hemisphaerium pertinent intellectualia, ad dextrum voluntaria; haec communissima est distinctio. Praeterea tam voluntas quam intellectus in innumerabiles partes distinguuntur, nam tot divisiones intellectualium et tot voluntariorum hominis sunt ut nusquam quoad genera universalia, minus quoad species, exprimi aut enumerari possint: homo est sicut quoddam exiguissimum caelum, qui correspondet mundo spirituum et caelo, ubi omnia genera et omnes species intellectualium et voluntariorum, ex Domino, ita ordinatissime distincta sunt ut ne quidem omnium minimum sit quod non distinctum; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. In caelo divisiones illae appellantur societates, in Verbo ‘habitacula,’ a Domino ‘mansiones,’ Joh. xiv 2; hic autem ‘mansiones’ quia praedicantur de arca, per quam significantur homo Ecclesiae.

645. Quod per ‘bituminare eam intus et extus bitumine’ significetur conservatio a cupiditatum inundatione, constat ab illis quae prius dicta sunt: homo enim hujus Ecclesiae reformandus prius erat quoad ejus intellectualia; quare conservatus est ab inundatione cupiditatum, quae omne reformationis opus destruerent. In textu originali non quidem legitur quod bitumine bituminaretur; sed adhibetur vox {1} quae denotat protectionem, derivata ab expiare aut propitiare, quare simile involvit; expiatio seu propitiatio Domini est protectio ab inundatione mali.
@1 In the Heb. there is a remarkable and significant resemblance between [ ] (gopher)=? cypress, [ ], (kopher)=? cypress, and [ ] (kaphar)=cover, forgive (sins). All these occur in this verse; ‘pitch’ may be derived from cypress but it is not actually mentioned.$

646. Vers. 15. Et sic facies illam; trecenti cubiti longitudo arcae, quinquaginta cubiti latitudo ejus, et triginta cubiti altitudo ejus. Per ‘numeros’ hic ut prius significantur reliquiae quod paucae: ‘longitudo’ est illarum sanctum, ‘latitudo’ est verum, ‘altitudo’ est bonum.

647. Quod haec talia significent, non potest non unicuique peregrinum et remotissimum apparere, ut quod numeri ‘trecenti, et quinquaginta, et triginta’ significent reliquias et quidem paucas; tum quod ‘longitudo, latitudo et altitudo’ significent sanctum, verum et bonum: sed praeter quae dicta et ostensa supra sunt de numeris, ad vers. 3 hujus capitis, quod ibi ‘centum et viginti’ significent reliquias fidei, etiam constare unicuique potest ex eo quod qui in sensu interna sunt, ut spiritus boni et angeli, extra omnia illa sint quae terrestria: corporea et mere mundana, ita extra omnia quae sunt numerorum et mensurarum, et tamen illis datur a Domino percipere Verbum plene: et quidem prorsus abstracte a talibus; et quia hoc verum, inde manifeste
constare potest quod caelestia et spiritualia involvant; quae ita remota sunt a sensu litterae ut ne quidem apparere possit quod talia sint; sicut sunt caelestia et spiritualia omnia et singula; exinde quoque scire potest homo quam vesanum sit velle explorare illa quae sunt fidei per sensualia et scientifica, et non prius credere quam sic illa capiat.

648. Quod numeri et mensurae in Verbo caelestia et spiritualia significent, constare manifeste potest ex mensuratione Novae Hierosolymae et Templi apud Johannem et Ezechielem; cuivis constare potest quod per ‘Novam Hierosolymam’ et per ‘Novum Templum’ significetur regnum Domini in caelis et in terris, et quod regnum Domini in caelis et in terris non sub mensuras terrestres cadat, et usque dimensiones quoad longitudinem, latitudinem et altitudinem in numeris designantur; inde concludi ab unoquovis potest quod per numeros et mensuras significentur sancta, sicut apud Johannem,
Datus mihi est calamus similis baculo, et adstitit angelus, dixit mihi, Surge, et metire templum Dei, et altare, et adorantes in eo, Apoc. xi 1:
et de Nova Hierosolyma,

Hierosolymae caelestis murus magnus et altus, habens portas duodecim, et super portis angelos duodecim, et nomina scripta quae sunt duodecim tribuum filiorum Israelis; ab oriente portae tres, a septentrione portae tres, a meridie portae tres, ab occasibus portae tres. Murus civitatis habebat fundamenta duodecim, et in iis duodecim nomina apostolorum Agni. Qui mecum loquebatur calamum habebat aureum, ut metiretur civitatem, et portas ejus et murum ejus. Civitas jacet quadrangularis, et longitudo ejus tanta est quanta etiam latitudo; mensus itaque est civitatem calamo in stadiis duodecies mille, longitudo et latitudo et altitudo ejus aequalia erant: Mensus… est murum ejus centum quadraginta quatuor cubitorum, quae est mensura hominis, hoc est angeli, Apoc. xxi {x} 12-17;
[2] hic ubivis numerus duodecim occurrit, qui numerus sanctissimus est, quia significat sancta fidei, ut supra ad vers. 3 hujus capitis dictum, et ad cap. xxix et xxx Geneseos, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur; quare etiam additur quod illa mensura sit ‘mensura hominis, hoc est angeli.’ Similiter se habet cum Templo Novo et Hierosolyma Nova apud Ezechielem, quae quoque secundum mensuras describuntur, cap. xi 3, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 22, 25, 30, 36, 42, 47; xli 1 ad f; xiii 5-15; Zach. ii 5, 6 [A.V. 1, 2]; ubi quoque numeri in se spectati nihil significant, sed sanctum caeleste et spirituale a numeris abstractum. Omnes quoque numeri dimensionum arcae, Exod. xxv 10; propitiatorii, mensae aureae, habitaculi, altaris, similiter, Exod. xxv {x} 17, 23; xxvi; et xxvii 1; et omnes numeri et dimensiones Templi, 1 Reg. vi 2, 3; praeter plura.

649. Hic vero ‘numeri seu mensurae arcae’ nihil aliud significant quam reliquias quae fuerant apud hominem hujus Ecclesiae, cum reformaretur, et quidem quod paucae; quod constat ab eo quod in numeris illis dominentur ‘quinque,’ qui in Verbo significant aliquid seu parum; ut apud Esaiam,
Relinquentur in eo racemationes, sicut decussio oleae, duae tres baccae in capite rami supremi, quatuor quinque in ramis fructiferae, xvii 6;
ubi ‘duo tria et quinque’ pro paucis: apud eundem,
Mille unum coram increpatione unius, coram increpatione quinque fugietis, donec reliqui sitis sicut malus super capite montis, xxx 17;
ubi etiam pro paucis. Minimum etiam mulctae, super restitutionem, fuit ‘quinta pars,’ Lev. 16, 24 [A.V. v 16, vi 5]; xxii 14 ; Num. v 7; et minimum additamenti, cum redimerent bestiam, domum, agrum, decimas, erat ‘quinta pars,’ Lev. xxvii 13, 15, 19, 31.

650. Quod ‘longitudo’ significet illarum sanctum, ‘latitudo’ illarum verum, et ‘altitudo’ illarum bonum, quae describuntur per numeros, non ita confirmari potest ex Verbo, quia praedicantur omnia et singula ex subjecto aut re, de qua agitur; sicut ‘longitudo’ applicate ad tempus significat perpetuum et aeternum, ut ‘longitudo dierum,’ Ps. xxiii 6; Ps. xxi 5 [A.V.4]; at applicate ad spatium significat sanctum quod inde sequitur: ita quoque se habet cum ‘latitudine, et altitudine’: trina dimensio omnium est in terrestribus, sed tales dimensiones non praedicari possunt de caelestibus et spiritualibus; cum praedicantur, abstracte a dimensionibus intelligitur perfectio major et minor, tum ejus quale et quantum; ut hic quale quod sint reliquiae, et earum quantum quod sint paucae.

651. Vers. 16. Fenestram facies arcae, et ad cubitum perficies illam superne; et januam arcae in latere ejus pones; infimas, secundanas et tertianas facies illam: Per ‘fenestram, quae ad cubitum perficienda superne’ significatur intellectuale: per ‘januam a latere’ significatur auditio: per ‘infimas, secundanas et tertianas’ significantur scientifica, rationalia et intellectualia.

652. Quod ‘fenestra’ significet intellectuale, et ‘janua’ auditionem, et sic in hoc versu agatur de parte hominis intellectuali, constare potest ab illis quae prius dicta sunt, quod nempe homo hujus Ecclesiae reformabatur ita: sunt in homine binae vitae, una est voluntatis, altera est intellectus; binae vitae fiunt, cum nulla voluntas, sed pro voluntate cupiditas; pars altera seu intellectualis est quae tunc potest reformari, et postea per eam dari nova voluntas, sic ut usque unam vitam constituant, nempe charitas et fides: quia nunc homo talis erat ut nulla voluntas, sed pro ea mera cupiditas, ea pars quae voluntatis est, clausa erat, sicut ad vers. 14 dictum, et altera pars seu intellectualis aperiebatur, de qua in hoc versu agitur.

653. Se res ita habet: cum reformatur homo, quod fit per pugnas et tentationes, tunc tales spiritus mali ei associantur qui non nisi quam scientifica ejus et rationalia excitant, et ab illo tunc arcentur prorsus spiritus qui excitant cupiditates; nam bina genera spirituum malorum sunt, qui nempe in ratiocinia hominis agunt et qui in ejus cupiditates; spiritus mali qui ratiocinia hominis excitant, omnia falsa ejus depromunt et persuadere ei conantur quod falsa sint vera, immo etiam vera vertunt in falsa; cum quibus homo, dum in tentationibus est, pugnare debet; sed Dominus, per angelos qui homini adjuncti, pugnat: postquam per pugnas separata sunt, et quasi discussa falsa, tunc praeparatus est homo ut recipere possit vera fidei; quamdiu enim falsa regnant, nusquam potest homo recipere vera fidei, nam principia falsi obstant: cum ita praeparatus est ut recipere possit vera fidei, tunc primum inseminari possunt ei semina caelestia, quae sunt semina charitatis; semina charitatis nusquam possunt seminari in humo ubi falsa regnant, sed ubi vera: ita se habet reformatio seu regeneratio hominis spiritualis; ita quoque se habuit cum homine hujus Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur. Inde est quod hic nunc agatur de ‘fenestra et janua arcae,’ deque ‘mansionibus ejus infimis, secundanis et tertianis,’ quae omnia ad spiritualem seu intellectualem hominem pertinent.

654. Hoc nunc est quod notum est in Ecclesiis hodie, quod fides per auditionem; sed fides nusquam est cognitio illorum quae sunt fidei, seu cognitio credendorum; hoc solum est scientia; sed est agnitio; sed agnitio nusquam apud aliquem dari potest nisi principale fidei apud illum sit, quod est charitas, hoc est, amor erga proximum, et misericordia; quando charitas est, tunc est agnitio, aut tunc est fides; qui aliter capit, tam longe abest a cognitione fidei, quantum abest vel distat terra a caelo: cum charitas adest quae est bonitas fidei, tunc adest agnitio quae est veritas fidei: quare homo dum secundum scientifica, rationalia et intellectualia regeneratur, est ob finem ut praeparetur humus, seu mens ejus, ad recipiendum charitatem, ex qua seu ex cujus vita dein cogitet et agat; tunc reformatus seu regeneratus est, non prius.

655. Quod per ‘fenestram, quae quoad cubitum perficienda superne’ significetur intellectuale, constare potest unicuique ex illis quae nunc dicta sunt; tum ex eo quod intellectuale non aliter comparari queat quam fenestrae superne, cum agitur de constructione arcae et per ‘arcam’ significatur homo Ecclesiae: in Verbo similiter appellatur ‘fenestra’ hominis intellectuale, sive sit ratio sive ratiocinatio, hoc est, visus ejus internus; ut apud Esaiam,
Afflicta, turbine jactata, non consolata;… ponam
pyropum soles {1} (fenestras) tuos, et portas tuas in lapides carbunculi, et omnem finem tuum in lapides desiderii, liv 11, 12;
ibi pro fenestris ‘soles’ a lumine quod immittitur seu transmittitur; ‘soles seu fenestrae’ ibi sunt intellectualia, et quidem ex charitate, quare ‘pyropo’ assimilantur; ‘portae’ sunt rationalia inde; et ‘finis’ est scientificum et sensuale; agitur ibi de Ecclesia Domini. [2] Omnes ‘fenestrae’ Templi Hierosolymae idem repraesentabant, illarum ‘supernae’ intellectualia, ‘mediae’ rationalia, et ‘infimae’ scientifica et sensualia, nam tres substructiones erant, 1 Reg. vi 4, 6, 8; similiter ‘fenestrae’ Novae Hierosolymae apud Ezechielem, xl 16, 22, 25, 33, 36: apud Jeremiam,

Ascendit mors in fenestras nostras, venit in palatia nostra, ad exscindendum infantem e platea, juvenes e vicis, ix 20 [A.V. 21];
ubi fenestrae mediae mansionis significantur, quae sunt rationalia quod exstinguantur; ‘infans in platea’ est nascens veritas. Quia ‘fenestrae’ significant intellectualia et rationalia quae sunt veri, etiam significant ratiocinia quae sunt falsi; ut apud eundem,
Vae aedificanti domum suam in non justitia, et hyperoa sua in non judicio,… qui dicit, Aedificabo mihi domum mensurarum, et hyperoa spatiosa, et excidit sibi fenestras, et tabulata cedro, et pingenda minio, xxii 13, 14;
‘fenestrae’ pro principiis falsi: apud Zephaniam,
Cubabunt in medio ejus catervae bestiarum, omnis fera
ejus gentis; tam platea {2} quam chippod in malogranatis ejus pernoctabunt; vox cantabit in fenestra, vastitas in limine, ii 14;
de Asshure et Ninive, ‘Asshur’ pro intellectu, hic vastato; ‘vox cantans in fenestris’ pro ratiociniis ex phantasiis.
@1 Heb. [ ] (shimshoth)=’suns.’ Only in reference to the ark the word used for window is [ ] (tsohar)=’light’, that which shines.’$
@2 platea=’spoonbill’ but here Heb. [ ] (qaath)=pelican or heron (A.V. has ‘cormorant’); [ ] (qippod)=hedgehog or porcupine (A.V. has ‘bittern’). Sch. has platea et anataria.$

656. Quod per ‘januam a latere’ significetur auditio, inde nunc constare potest, nec opus est ut confirmetur per similia ex Verbo: similiter enim se habet auris ad organa sensoria interna, sicut janua a latere ad fenestram superne, seu quod idem est, auditio quae est auris, ad intellectuale quod est sensorii interni.

657. Quod per ‘infimas, secundanas et tertianas’ significentur scientifica, rationalia et intellectualia, inde quoque sequitur: sunt tres gradus intellectualium in homine; ejus infimum est scientificum, medium est rationale, supremum est intellectuale; haec ita distincta sunt inter se ut nusquam confundantur; sed quod homo hoc nesciat, causa est quod in sensuali et scientifico solum vitam ponat; et cum ei inhaeret, ne quidem scire potest quod rationale ejus sit a scientifico distinctum, minus tunc quod intellectuale; cum tamen ita se res habet quod Dominus per intellectuale apud hominem influat in ejus rationale, et per rationale in scientificum memoriae, inde vita sensuum, visus et auditus; hic est verus influxus, et hoc est verum commercium animae cum corpore; absque influxu vitae Domini in intellectualia apud hominem (seu potius in voluntaria, et per voluntaria in intellectualia, et per intellectualia in rationalia, et per rationalia in ejus scientifica quae sunt memoriae) {1} nusquam dari potest vita apud hominem: et tametsi homo in falsis est et malis, usque tamen est influxus vitae Domini per voluntaria et intellectualia, sed recipiuntur illa quae influunt, in parte rationali secundum ejus formam; et facit ut homo possit ratiocinari, possit reflectere, possit intelligere quid verum et bonum; sed de his, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; tum quomodo se habet vita apud bruta.
@1 Parentheses inserted by Ed.$

658. Tres illi gradus, qui in genere vocantur intellectualium hominis, nempe intellectus, ratio et scientia, significati quoque sunt, ut dictum, in Templo Hierosolymae per fenestras trium x substructionum, 1 Reg. vi 4, 6, 8, tum etiam prius per fluvios qui exibant ex horto Edenis ab oriente, ubi ‘oriens’ significat Dominum, ‘Eden’ amorem qui est voluntatis, ‘hortus’ intelligentiam inde, ‘fluvii’ sapientiam, rationem, et scientiam; de quibus videantur quae dicta sunt ad cap. ii vers.10-14.

659. Vers. 17. Et Ego, ecce Me adducens diluvium aquarum super terram, ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis; omne quod in terra, exspirabit. Per ‘diluvium’ significatur inundatio mali et falsi: ‘ad perdendum omnem carnem, in qua spiritus vitarum, de sub caelis’ significant quod se perderet omnis posteritas Ecclesiae Antiquissimae: ‘omne quod in terra, exspirabit’ significat eos qui ab Ecclesia illa et tales facti sunt.

660. Quod per ‘diluvium’ significetur inundatio mali et falsi, constat ex illis quae prius dicta sunt de posteritate Ecclesiae Antiquissimae, quod foedis cupiditatibus possessi fuerint et quod iis immerserint doctrinalia fidei; inde illis persuasiones falsi, quae exstinguebant omne verum et bonum et simul intercludebant viam pro reliquiis ne operari possent; inde non potuit aliter quam quod semet perderent; cum interclusa est via pro reliquiis, tunc homo non amplius est homo, quia non amplius tutari potest ab angelis, sed totus quantus possidetur a malis spiritibus, qui non aliud student et cupiunt quam ut hominem exstinguant; inde mors antediluvianorum, quae describitur per ‘diluvium,’ seu inundationem totalem: influxus phantasiarum et cupiditatum a malis spiritibus etiam non est dissimilis cuidam diluvio; quare etiam in Verbo passim vocatur diluvium seu inundatio, quod, ex Divina Domini misericordia, videbitur in praemittendis {1} ad caput sequens.
@1 See n. 705.$

661. ‘Ad perdendum omnem carnem in qua spiritus vitarum, sub caelis’: quod significet quod se perderet omnis posteritas Ecclesiae Antiquissimae, constat inde, tum ex eorum descriptione prius, quod successive hereditario traxerint a parentibus talem genium ut tam diris persuasionibus prae aliis imbuerentur; imprimis ex causa quod doctrinalia fidei, quae apud se habebant, cupiditatibus suis infuderint, tunc tales facti; aliter se res habuit cum iis qui nulla doctrinalia fidei habent, sed in ignorantia prorsus vivunt; ii non possunt ita facere, ita non profanare sancta, et sic intercludere viam pro reliquiis, [2] consequenter non angelos Domini a se expellere. Reliquiae, ut dictum, sunt omnia innocentiae, omnia charitatis, omnia misericordiae, et omnia veritatis fidei, quae homo ab infantia a Domino habuit, et didicit; omnia et singula illa reconduntur; quae si homo non haberet, nusquam aliquid innocentiae, charitatis et misericordiae potuisset inesse ejus cogitationi et actionibus, proinde nihil boni et veri; inde pejor foret immanibus feris; similiter si haberet reliquias talium, at per foedas cupiditates et diras persuasiones falsi viam obturaret ne operari possent; tales fuerunt antediluviani qui semet perdiderunt, qui intelliguntur per ‘omnem carnem in qua spiritus vitarum, sub caelis.’ [3] ‘Caro’ significat, ut prius ostensum, omnem hominem in genere, et corporeum in specie; ‘spiritus vitarum’ omnem vitam in genere, sed proprie illorum vitam qui regenerati fuerunt, ita hic posteritatem ultimam Ecclesiae Antiquissimae, in qua tametsi nulla vita fidei residua; usque quia a parentibus traxerunt aliquid seminis inde quod suffocarunt, hic vocatur ‘spiritus vitarum,’ seu ‘in cujus naribus flatus spiritus vitarum,’ ut cap. seq. vii vers. 22. ‘Caro sub caelis’ significat mere corporeum, ‘caeli’ sunt intellectualia veri et voluntaria boni; quae cum a corporeo separata sunt, homo non amplius potest vivere; quod sustinet hominem, est conjunctio ejus cum caelo, hoc est, per caelum cum Domino.

662. ‘Omne quod in terra, exspirabit’: quod significet eos qui ab Ecclesia illa et tales facti sunt, [constare potest ex his;] quod ‘terra’ non significet universum terrarum orbem, sed modo illos qui ab Ecclesia fuerunt, prius ostensum est; ita nusquam intelligitur hic aliquod diluvium, minus diluvium universale, sed exspiratio seu suffocatio eorum qui ibi, cum separati a reliquiis, ita ab intellectualibus veri et voluntariis boni, proinde a caelis. Quod ‘terra’ significet tractum ubi Ecclesia, proinde eos qui ibi, praeter loca prius ex Verbo allata, etiam haec confirmationi sint; apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Desolata erit tota terra, et {x}consummationem non factam, propter hoc lugebit terra, et atrati erunt caeli desuper, iv 27, 28;
ibi ‘terra’ pro habitatoribus ubi Ecclesia, quae vastata: apud Esaiam,
Commovebo caelum, et concutietur terra e loco suo, xiii 13;
‘terra’ pro homine vastando ubi Ecclesia: apud Jeremiam,
Erunt confossi Jehovae in die illo a fine terrae usque ad finem terra’, xxv 33;
ubi ‘finis terrae’ non significat universum orbem terrarum, sed modo tractum ubi Ecclesia, proinde homines qui fuerunt Ecclesiae: apud eundem,
Gladium Ego vocans super omnes habitatores terrae;…
venit tumultus usque ad finem terrae, quia lis Jehovae contra gentes, xxv 29, 31;
ubi nec intelligitur universus orbis, sed modo tractus ubi Ecclesia, proinde habitator, seu homo Ecclesiae; ‘gentes’ ibi pro falsis: apud Esaiam,
Ecce Jehovah exiens e loco Suo ad visitandum iniquitatem habitatoris terrae, xxvi 21;
similiter: apud eundem,
Annon auditis? annon indicatum est ab initio vobis? annon intelligitis fundamenta terrae? xl 21:
apud eundem,
Jehovah creans caelos, Ille Deus formans terram, et faciens eam, Idem stabiliens eam, xlv 18;
‘terra’ pro homine Ecclesiae: apud Zachariam,
Dictum Jehovae extendentis caelos, et fundantis terram, et formantis spiritum hominis in medio ejus, xii 1;
‘terra’ manifeste pro homine Ecclesiae. Terra distinguitur ab humo, ut homo Ecclesiae et ipsa Ecclesia, aut sicut amor et fides.

663. Vers. 18. Et erigam foedus Meum tecum; et intrabis in arcam tu, et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum. ‘Erigere foedus’ significat quod regeneraretur: ‘quod is intraret in arcam, et filii ejus, et uxores filiorum ejus’ significat quod salvaretur; ‘filii’ sunt vera, ‘uxores’ sunt bona.

664. In priore versu actum est de iis qui se perderent; hic vero de regenerandis, et sic salvarentur, qui vocati ‘Noah.’

665. Quod ‘erigere foedus’ significet quod regeneraretur, manifeste constare potest ex eo quod non aliud foedus intercedere possit inter Dominum et hominem quam conjunctio per amorem et fidem; ita ‘foedus’ significat conjunctionem; est enim conjugium caeleste quod est ipsissimum foedus; conjugium caeleste seu conjunctio non existit nisi apud illos qui regenerantur; ita ipsa regeneratio in latissimo sensu significatur per foedus; Dominus ‘foedus cum homine init’ cum eum regenerat; quare foedus cum antiquis nihil aliud repraesentavit: ex sensu litterae non aliud capitur quam quod foedus cum Abrahamo, Isaco et Jacobo, et toties cum posteris eorum pactum, spectet eos; sed ii tales fuerunt ut non regenerari potuerint, nam solum in externis cultum ponebant, et externa sancta putabant, absque quod interna adjuncta forent; quare foedera cum iis pacta non erant nisi quam repraesentationes regenerationis; sicut omnes ritus; et sicut ipse Abrahamus, Isacus et Jacobus, qui repraesentabant illa quae sunt amoris et fidei; similiter ac pontifices et sacerdotes, qualescumque essent, etiam qui scelesti, repraesentare potuerunt sacerdotium caeleste et sanctissimum; in repraesentationibus nihil reflectitur super personam, sed super rem quae repraesentatur; ita omnes reges Israelis et Jehudae, etiam pessimi, repraesentabant regium Domini; immo quoque Pharaoh, qui Josephum super terram Aegypti exaltavit. Inde et ex pluribus aliis, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus, constare potest quod foedera toties cum filiis Jacobi pacta nihil fuerint nisi ritualia quae repraesentabant.

666. Quod ‘foedus’ nihil aliud significet quam regenerationem et quae regenerationis sunt, constare potest ex Verbo passim ubi Ipse Dominus appellatur ‘Foedus,’ quia Ipse unicus est Qui regenerat, et Qui ab homine regenerato spectatur, et est Omne in omnibus amoris et fidei: quod Dominus sit ipsum Foedus constat apud Esaiam,
Ego Jehovah vocari Te in justitia, et apprehendens manum Tuam, et custodiens Te, et dabo Te in Foedus populi, in lucem gentium, xlii 6;
ubi ‘foedus’ pro Domino; ‘lux gentium’ est fides; similiter, cap. xlix 6, 8: apud Malachiam,

Ecce Ego mittens angelum Meum,… et subito veniet ad templum Suum Dominus, Quem vos quaerentes, et Angelus foederis, quem vos desideratis; ecce venit,… quis sustinet diem Adventus Ipsius, iii 1, 2;
ubi Dominus appellatur ‘Angelus foederis.’ Sabbatum appellatur ‘foedus aeternum,’ Exod. xxxi 16, quia significat Ipsum Dominum; et hominem ab Ipso regeneratum caelestem. [2] Quia Dominus est ipsum Foedus, constat quod foederis sit omne quod conjungit hominem Domino, ita amor et fides, et quae sunt amoris et fidei; illa enim sunt Domini et in illis Dominus, ita ipsum foedus in illis ubi recipiuntur; haec non dantur nisi quam apud regeneratum, apud quem quicquid est Regeneratoris seu Domini, hoc est foederis seu foedus; ut apud Esaiam,
Misericordia Mea a tecum non recedet, et foedus pacis Meae non dimovebitur, liv 10;
ubi ‘misericordia et foedus pacis’ est Dominus et quae sunt Domini: apud eundem,
Inclinate aurem vestram et ite ad Me, audite et vivat {1} ad vestra, et pangam vobis foedus aeternitatis, misericordias Davidis firmas; en testem populis dedi Ipsum, ducem et legislatorem populis, {2} lv 3, 4;
ubi ‘David’ pro Domino; ‘foedus aeternitatis’ in illis, et per illa, quae sunt Domini, quae intelliguntur per ‘ire ad Ipsum,’ et ‘audire ut vivat anima’: [3] apud Jeremiam,

Dabo illis cor unum et viam unam, ad timendum Me omnibus diebus in bonum illis et filiis illorum post illos; feriamque illis foedus saeculi, quod non avertar a post eos, ad benefaciendum Me illis, et timorem Meum dabo in cor illorum, xxxii 39, 40;
pro illis qui regenerandi, tum pro iis quae sunt apud regeneratum, quae sunt ‘cor unum, et via una,’ hoc est, charitas et fides, quae sunt Domini, ita foederis: apud eundem,

Ecce dies venientes, dictum Jehovae, et pangam cum domo Israelis, et cum domo Jehudae foedus pacis; non sicut foedus quod pepigi cum patribus eorum,… quia ii irritum reddiderunt foedus Meum:… sed hoc foedus, quod pangam cum domo Israelis post dies hos,… dabo legem Meam in medio eorum, et super cor eorum scribam illam, eroque iis in Deum, et ii erunt Mihi in populum, xxxi 31-33;
manifeste hic explicatur quid ‘foedus,’ quod sit amor et fides in Dominum, quae apud regenerandum: [4] apud eundem, appellatur amor
‘foedus diei,’ et fides ‘foedus noctis,’ xxxiii 20: apud Ezechielem,
Ego Jehovah ero illis in Deum, et servus Meus David princeps in medio illorum,… et pangam illis foedus pacis, et cessare faciam feram malam e terra, et habitabunt in deserto confidenter, et dormient in silvis, xxxiv 24, 25;
ibi manifeste de regeneratione; ‘David’ pro Domino: apud eundem,

David… princeps iis in aeternum; pangam iis foedus pacis, foedus aeternitatis erit cum illis,… ponam sanctuarium Meum in medio eorum in aeternum, xxxii 25, 26;
ubi similiter de regeneratione; ‘David’ et ‘sanctuarium’ pro Domino: apud eundem,

Inii foedus tecum,… et fuisti Mihi; et lavi te aquis, et ablui sanguines tuos desuper te, et unxi te oleo, xvi 8, 9, 11;
ubi manifeste pro regeneratione: apud Hosheam,
Pangam illis foedus in die illo, cum fera agri et cum avis caelorum et reptili terrae, ii 18;
pro regeneratione; ‘fera agri’ pro illis quae sunt voluntatis, ‘avis caelorum’ quae sunt intellectus: apud Davidem,
Redemptionem misit populo Suo, praecepit in aeternum foedus Suum, Ps. cxi 9;
pro regeneratione: ‘foedus’ dicitur quia datur et recipitur. [5] Qui vero non regenerati sunt, seu quod idem est, qui in externis ponunt cultum, et semet et quae cupiunt et cogitant, sicut pro diis aestimant et colunt, et quia separant se a Domino, praedicatur de iis quod ‘irritum reddant foedus’; ut apud Jeremiam,
Deseruerunt foedus Jehovae Dei sui, et incurvarunt se diis aliis, et serviverunt iis, xxii 9:
apud Mosen,
Qui transgrederetur foedus serviendo diis aliis, soli, lunae, exercitui caelorum, lapidaretur, Deut. xvii 2 seq;
‘sol’ pro amore sui, ‘luna’ pro principiis falsi, ‘exercitus caelorum’ pro ipsis falsis. Exinde nunc constat quid ‘arca foederis,’ in qua testimonium seu foedus, quod Ipse Dominus; quid ‘Liber foederis,’ quod Ipse Dominus, Exod. xxiv 4-7; (x)xxxiv 27; Deut. iv 13, 23; quid ‘Sanguis foederis,’ quod Ipse Dominus, Exod. xxiv 6, 8, Qui solus Regenerator; inde ‘foedus’ ipsa regeneratio.
@1 Line 6 below, and n. 3869 have ut vivat.$
@2 I and Sch. have gentibus, so also n. 6804; but Heb. and n. 4197 has populis.$

667. Quod ‘is intraret in arcam, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus’ significent quod salvaretur, constat ab illis quae prius dicta sunt, et quae sequuntur, quod salvatus quia regeneratus.

668. Quod ‘filii’ sint vera, et ‘uxores’ sint bona, etiam prius ostensum est ad cap. v. 4, ubi ‘filii et filiae,’ hic autem ‘filii et uxores,’ quia ‘uxores’ sunt illa bona quae adjuncta sunt veris: nusquam enim aliquid verum produci potest nisi sit bonum seu jucundum ex quo; in bono et jucundo est vita, non autem in vero nisi quam habet a bono et jucundo; verum inde formatur et germinatur; similiter fides quae est veri, ab amore qui est boni; habet se verum sicut lux; nisi ex sole seu flamma, nulla lux; est lux inde formata. Verum est modo forma boni, et fides est modo forma amoris; verum inde formatur secundum qualitatem boni, et fides secundum qualitatem amoris seu charitatis: haec nunc causa est quod ‘uxor et uxores’ nominentur, quae significant bona adjuncta veris; inde in sequente versu, quod ‘bina ab omnibus intrarent in arcam, masculus et femina’; nam absque bonis adjunctis nulla regeneratio.

669. Vers. 19. Et ab omni vivente, ab omni carne, paria ab omni, intrare facies in arcam ad vivificandum tecum; masculus et femina erunt. Per ‘animam viventem’ significantur quae sunt intellectus; per ‘omnem carnem’ quae sunt voluntatis: ‘paria ab omni intrare facies in arcam’ significant regenerationem eorum: ‘masculus’ est verum, ‘femina’ es bonum.

670. Quod per ‘animam viventem’ significentur quae sunt intellectus, et per ‘omnem carnem’ quae sunt voluntatis, constare potest ab illis quae prius dicta sunt, tum ab illis quae sequuntur per ‘animam viventem’ significatur in Verbo omne animal in genere quodcumque, ut cap. i vers. 20, 21, 24; cap. ii vers. 19; hic autem quia ei adjungitur immediate ‘omnis caro,’ significantur illa quae sunt intellectus, ex causa de qua prius, quod homo hujus Ecclesia’ regenerandus esset primum quoad intellectualia, quare etiam in sequente versu primum nominatur ‘avis,’ quae significat intellectualia seu rationalia, et sequitur de ‘bestiis,’ quae sunt voluntatis. ‘Caro significat in specie corporeum quod est voluntatis.

671. Quod ‘paria ex omni intrare facies in arcam ad vivificandum’ significent regenerationem eorum, constare potest ab illis quae in versu praecedente dicta, quod vera non regenerari queant nisi per bona et jucunda, ita quae sunt fidei non nisi quam per illa quae sunt charitatis; quare hic dicitur quod ‘paria ex omni intrarent,’ tam scilicet ex veris quae sunt intellectus, quam ex bonis quae sunt voluntatis. Apud hominem non regeneratum non datur intellectus veri aut voluntas boni, sed modo apparent sicut forent; etiam ita in communi sermone vocantur; sed apud illum dari possunt vera rationalia et scientifica, sed non sunt viva; dari quoque possunt quasi voluntaria bona, sed non sunt viva, similia sicut apud gentes; immo apud bruta; sed sunt modo analoga: apud hominem talia nusquam sunt viva priusquam regeneratus est et sic vivificata a Domino: in altera vita manifestissime percipitur quid non vivum, et quid vivum; verum quod non vivum, percipitur ilico sicut materiale quoddam filamentosum, clausum: bonum non vivum, sicut quoddam ligneum, osseum, lapideum; at verum et bonum a Domino vivificatum, est apertum, vitale, plenum spirituali et caelesti, patens usque a Domino, et hoc in unaquavis idea et actione, etiam in minimo utriusque; ideo nunc dicitur quod ‘paria intrarent in arcam ad vivificandum.’

672. Quod ‘masculus’ sit verum, et ‘femina’ sit bonum, prius dictum et ostensum est: in unoquovis minimo hominis est instar cujusdam conjugii; quicquid est intellectus ita copulatum est alicui ejus voluntatis; absque copula seu conjugio tali ne hilum producitur.

673. Vers. 20. Ab ave secundum speciem ejus, et a bestia secundum speciem ejus, ab omni reptili humi secundum speciem ejus; paria ob omnibus intrabunt ad te, ad vivificandum. ‘Avis’ significat intellectualia; ‘bestia’ voluntaria; ‘reptile homini’ utrumque sed infimum: ‘bina ab omnibus intrabunt ad vivificandum’ significant, ut prius, regenerationem eorum.

674. Quod ‘avis’ significet intellectualia seu rationalia prius ostensum est n. 40; tum quod ‘bestia’ significet voluntaria seu affectiones n. 45, 46, (x)142, 143, 246. Quod ‘reptile humi’ significet utrumque sed infimum, cuivis patere potest ex eo quod ‘repens humi’ sit infimum. Quod ‘paria ab omnibus intrabunt ad vivificandum’ significet regenerationem eorum, versu praecedente dictum.

675. Quod dicatur ‘avis secundum speciem suam, bestia secundum speciem suam, et reptile secundum speciem suam,’ sciendum quod apud unumquemvis hominem intellectualium et voluntariorum dentur innumera genera et innumerabiliores adhuc species, quae inter se distinctissima sunt, tametsi homo hoc nescit; sed in regeneratione hominis depromit Dominus omnia et singula suo ordine, ea separat et disponit, ut ad vera et bona possint flecti et cum illis conjungi; et hoc cum varietate secundum status, qui quoque innumerabiles sunt: omnia illa usque nusquam in aeternum perfici possunt, quippe unumquodvis genus, unaquaevis species, et unusquisque status, indefinita comprehendit in simplici et magis in composito; homo ne quidem scit quod hoc sit, minus scire potest quomodo regeneratur; hoc est quod Dominus dicit ad Nicodemum de regeneratione hominis,
Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus audis, at qui non scis unde venit aut quo abit, sic est omnis qui generatus est a spiritu, Joh. iii 8.

676. Vers. 21. Et tu sume tibi ab omni cibo, qui comeditur; et collige ad te, et erit tibi et illis in cibum. ‘Quod sumeret sibi ab omni cibo, qui comeditur’ significat bona et jucunda: ‘quod colligeret ad se’ significat vera: quod ‘esset ei et illis in cibum’ significat utrumque.

677. Quod cibum hominis regenerandi concernit, ita se res habet: antequam regenerari potest homo, instructus debet esse omnibus illis quae pro mediis inservire possunt, bonis et jucundis affectionum pro voluntariis, veris ex Verbo Domini, et confirmantibus quoque aliunde pro intellectualibus; antequam homo talibus instructus est, non regenerari potest; sunt illa cibi; quae causa est quod homo, non nisi quam cum ad adultam aetatem venit, regeneretur: sed unicuique homini peculiares, et quasi proprii, cibi sunt, qui a Domino providentur ei antequam regeneratur.

678. Quod ‘sumeret sibi ab omni cibo, qui comeditur’ significet bona et jucunda, constare potest ab illis quae dicta sunt, quod vitam hominis constituant bona et jucunda, non ita vera, nam vera vitam suam accipiunt a bonis et jucundis: omne scientificum et rationale hominis ab infantia usque ad senectam, nusquam insinuatur ei nisi per bonum et jucundum; quae quia ex illis anima ejus vixit et sustentatur, vocantur cibi, et sunt cibi; nam absque illis anima hominis nusquam vivere potest; quod quisque scire potest si modo velit attendere.

679. Quod ‘colligeret ad se’ significent vera, constat inde, nam de illis praedicatur ‘colligere’ quae in memoria hominis ubi collecta sunt: et praeterea involvit quod illa et haec, seu bona et vera, colligerentur apud hominem antequam regeneratur; absque enim bonis et veris collectis per quae, ut per media, operetur Dominus, nusquam potest homo regenerari, ut dictum; inde nunc sequitur quod ‘esset ei et illis in cibum’ significet utrumque.

680. Quod bona et vera sint genuini cibi hominis, constare unicuivis potest; qui enim destituitur illis non vitam habet, sed est mortuus; cibi quibus anima ejus pascitur, cum mortuus, sunt jucunda ex malis et amoena ex falsis, quae sunt cibi mortis, tum ex rebus corporeis, mundanis et naturalibus, quae nihil vitae in se habent; et praeterea talis homo nec scit quid cibus spiritualis et caelestis, in tantum ut quoties nominatur ‘cibus’ aut ‘panis’ in Verbo, putet significari cibum corporeum; sicut in Oratione Domini, ‘Da nobis panem cotidianum’ putat solum esse victum corporis, et qui ulterius extendunt ideas, aiunt quoque esse cetera corporis necessaria, ut vestes, opes, et similia; immo disputant acriter quod non alius cibus intelligatur; cum tamen manifeste vident quod praecedentia et sequentia solum caelestia et spiritualia involvant et de regno Domini agatur, tum scire possunt quod Verbum Domini caeleste et spirituale sit; [2] inde et ex similibus aliis constare satis potest quantum homo hodie corporeus est, et quod nihil non, sicut Judaei, quod in Verbo dicitur, in sensu materiali et crassissimo velit capere: Ipse Dominus clare docet quid in Ipsius Verbo significatur per ‘cibum et panem’; de cibo ita apud Johannem,

Jesus dixit, Operamini cibum, non qui perit, sed cibum qui manet in vitam aeternam, quem Filius hominis vobis dat, vi 27;
de pane, apud eundem,

Patres vestri comederunt man in deserto, et mortui sunt; hic est panis qui e caelo descendit, ut quis ex illo comedat et non moriatur: Ego sum Panis vivens qui e caelo descendit, si quis comederit ex hoc pane, vivet in aeternum, vi 49-51, 58;
sed sunt hodie, sicut qui audiverunt hoc dicentes,

Durus est hic sermo, quis potest audire?… et qui abiverunt retro et non amplius ambulabant cum Ipso, ibid. vers. 60, 66;
quibus Dominus dixit,
Verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, ibid. vers. 63.
[3] Similiter se habet de ‘aqua’ quod significet spiritualia fidei, de qua ita Dominus apud Johannem,
Jesus dixit, Omnis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum; qui vero biberit ex aqua quam Ego dabo ei, non sitiet in aeternum; sed aqua quam dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam, iv 13, 14;
sed sunt hodie, sicut mulier, cum qua Dominus apud fontem locutus, quae respondit,
Domine, da mihi hanc aquam, ut non sitiam neque veniam huc ad hauriendum, ibid. vers. 15.
[4] Quod ‘cibus’ in Verbo nihil aliud significet quam cibum spiritualem et caelestem, qui est fides in Dominum et amor, constat a multis in Verbo locis, ut apud Jeremiam,

Manum suam extendit hostis super omnia desiderabilia Hierosolymae, quia vidit, gentes{1} venerunt in sanctuarium ejus, de quo praecepisti, Non venient in congregationem tibi; omnis populus gementes, quaerentes panem, dederunt desiderabilia sua pro cibo ad recreandum animam, Thren. i 10, 11;
ubi non alius panis et cibus intelligitur quam spiritualis, nam de sanctuario agitur: apud eundem,
Clamavi ad amasios meos, ii deceperunt me; sacerdotes mei et seniores mei in urbe exspirarunt, quia{2} quaesiverunt cibum sibi, et reducerent animam suam, Thren. i 19;
similiter: apud Davidem,
Omnia illa Te exspectant, ad dandum cibum eorum in tempore suo; das illis, colligunt; aperis manum Tuam, saturantur bono, Ps. civ 27, 28;
[5] similiter pro cibo spirituali et caelesti: apud Esaiam,
Omnis sitiens, ite ad aquas, et cui non argentum, ite, emite, et comedite; et ite, emite sine argento et sine pretio, vinum et lac, lv 1;
ubi ‘vinum et lac’ pro potu spirituali et caelesti: apud eundem,

Virgo concipiens et pariens filium et vocabis nomen Ejus Immanuel; butyrum et mel comedet, ad sciendum reprobare malum, et eligere bonum: erit, prae multitudine faciendi lac (x)comedet butyrum, nam butyrum et mel comedet omnis residuus in medio terrae, vii 14, 15, 22;
ibi ‘comedere mel et butyrum’ est caeleste spirituale; ‘residui’ pro reliquiis; de quibus quoque Malachias,
Adducite omnes decimas ad domum thesauri, ut sit cibus in domo Mea, iii 10;
‘decimae’ pro reliquiis: de ‘cibi’ significatione videantur plura, n. 56-58, n. 276.
@1 I has vidit gentes.$
@2 qui I.$

681. Quid cibus caelestis et spiritualis, sciri quam optime potest in altera vita; vita angelorum et spirituum non sustentatur aliquo cibo quali in mundo, sed ‘ex unoquovis verbo quod exit ex ore Domini,’ sicut Ipse Dominus docet, Matth. iv 4; hoc ita se habet: Dominus solus est vita omnium; ex Ipso veniunt omnia et singula quae angeli et spiritus cogitant, loquuntur et faciunt; non solum quae angeli, et spiritus boni, sed etiam quae spiritus mali; quod mala loquantur et faciant, est causa quia omnia bona et vera quae sunt Domini, ita recipiant et pervertant; qualis forma recipientis, talis receptio et affectio; comparari hoc potest objectis variis quae solis lucem recipiunt, et secundum formam et partium dispositionem et determinationem vertunt receptam lucem in colores injucundos et tetros, cum alia objecta in colores jucundos et pulchros. Ita universum caelum et universus mundus spirituum vivit ex omni quod egreditur ex ore Domini, et quisque suam vitam inde habet; immo non solum caelum et mundus spirituum, sed etiam universum genus humanum; scio quod non credituri sint, sed usque ex annorum continua experientia asseverare possum quod verissimum: spiritus mali in mundo spirituum nec credere volunt quod ita sit; quare iis pluries ad vivum demonstratum est, usque adeo ut cum indignatione fassi sint quod ita se res habeat: si angeli, spiritus, et homines, hoc cibo privarentur, momento exspirarent.

682. Vers. 22. Et fecit Noah secundum omne quod praecepit ei Deus, ita fecit. ‘Quod fecerit Noah secundum omne quod praecepit ei Deus’ significat quod ita factum: quod his dicatur ‘fecit,’ involvit utrumque.

683. Quod ‘bis (x)dicitur fecit’ involvat utrumque, sciendum quod in Verbo, cumprimis apud Prophetas, una res dupliciter describatur, sicut apud Esaiam,
Transivit pace, viam pedibus suis non ivit: quis operatus est et fecit? xli 3, 4;
ubi tamen unum spectat bonum, alterum autem veram; seu unum quae voluntatis, alterum quae intellectus; ita ‘transire pace’ involvit quae voluntatis; ‘viam pedibus non ire’ quae intellectus; similiter ‘operari’ et ‘facere’: ita conjunguntur in Verbo illa quae sunt voluntatis et intellectus, seu quae sunt amoris et fidei, seu quod idem, caelestia et spiritualia, ut in singulis sit instar conjugii seque referant ad conjugium caeleste: hic similiter, quod vox una repetatur.

684. De Societatibus quae Caelum constituunt

SUNT tres caeli, primum ubi spiritus boni, secundum ubi spiritus angelici, tertium ubi angeli; et unum interius et purius altero, ita inter se distinctissimi: tam primum caelum, quam secundum et tertium, distinctum est in innumerabiles societates, et unaquaevis societas ex pluribus consistit, qui ex harmonia et unanimitate constituunt sicut unam personam, et omnes societates simul sicut unum hominem. Societates inter se distinctae sunt secundum differentias amoris mutui et fidei in Dominum; quae differentiae tam innumerabiles sunt ut ne quidem genera universalissima recenseri queant: nec datur minimum differentiae quod non ordinatissime dispositum sit, ut (x)unanimissime conspiret ad commune unum, et commune unum ad singulorum unanimum, et inde ad omnium ex singulis, et singulorum ab omnibus, felicitatem. Inde unusquisque angelus et unaquaevis societas est universi caeli imago et sicut exiguum caelum.

685. Consociationes mirabiles sunt in altera vita; se habent comparative sicut affinitates in terris, nempe quod agnoscantur sicut parentes, sicut liberi, sicut fratres, sicut consanguinei, sicut affines; secundum tales differentias est amor; differentiae sunt indefinitae, perceptiones communicativae ita exquisitae ut non describi possint; nullo prorsus respectu habito ad parentes, liberos, consanguineos et affines in terra, nec ad aliquam personam qualiscumque fuit, ita non ad dignitates, non ad divitias, et similia, sed solum ad amoris mutui et fidei differentias, quarum recipiendarum facultatem acceperunt a Domino cum vixerunt in mundo.

686. Est Domini Misericordia, hoc est, Amor erga universum caelum ac universum genus humanum, ita solus Dominus Qui determinat omnia et singula in societates; quae Misericordia est quae producit amorem conjugialem, et inde amorem parentum erga liberos, qui fundamentales et principales sunt; inde sunt omnes et reliqui amores, cum indefinita varietate, qui in societates distinctissime ordinati sunt.

687. Quia tale est caelum, nusquam aliquis angelus aut spiritus aliquam vitam habere potest nisi sit in aliqua societate et sic in harmonia plurium; societas non est nisi harmonia plurium; nam nusquam datur vita alicujus dissociata a vita aliorum: immo nusquam angelus aut spiritus aut societas vitam aliquam habere potest, hoc est, affici bono, velle, affici vero, cogitare, nisi conjunctio ejus per plures suae societatis sit cum caelo et cum mundo spirituum: similiter genus humanum; homo quicumque et qualiscumque nusquam vivere potest, hoc est, affici bono, velle, affici vero, cogitare, nisi similiter conjunctus sit cum caelo per angelos apud eum, et cum mundo spirituum, immo cum inferno per spiritus apud eum; [2] nam quisque cum vivit in corpore in quadam societate spirituum et angelorum est, tametsi is id prorsus nescit; et nisi per societatem, in qua est, conjunctus sit cum caelo et cum mundo spirituum, ne minutum temporis vivere potest: se habet hoc sicut in corpore humano; quae pars ejus non conjuncta est reliquis per fibras et vasa, et sic per officiorum rationes, non est pars corporis, sed ilico dissociatur et ut nullius vitae rejicitur. [3] Ipsae societates, in quibus et cum quibus homines fuerunt in vita corporis, iis ostensae sunt cum venerunt in alteram vitam; cum in illam societatem post vitam corporis veniunt, in ipsissimam suam vitam quam habuerunt in corpore, veniunt, et ab illa vita novam exordiuntur, et sic secundum vitam suam quam egerunt in corpore, vel descendunt ad infernum vel elevantur ad caelum.

688. Quia talis conjunctio est omnium cum singulis et singulorum cum omnibus, etiam singularissimorum affectionis et singularissimorum cogitationis similis est.

689. Inde aequilibrium est omnium et singulorum quoad caelestia, spiritualia et naturalia, ut nullus cogitare, sentire, et agere possit nisi a pluribus; et usque unusquisque autumat quod liberrime a se: similiter nihil usquam datur quod non aequilibratur a suo opposito, et oppositi intermediis, sic ut unusquisque per se, et plures simul, vivant in perfectissimo aequilibrio: quare nec alicui malum accidere potest, quin ilico aequilibretur; et quando suprapondium est mali, tunc castigatur malum seu malus ex lege aequilibrii ut a semet, sed nusquam nisi ob finem ut inde bonum. In tali forma, et inde aequilibrio, consistit ordo caelestis qui a solo Domino formatur, disponitur et conservatur in aeternum.

690. Praeterea sciendum quod nusquam sit una societas prorsus et absolute similis alteri, nec in societate unus alteri, sed est varietas omnium consentiens et harmonica, quae varietates a Domino ita ordinatae sunt ut ad unum finem tendant, quod fit per amorem et fidem in Ipsum; inde unio. Inde nusquam datur uni prorsus et absolute simile caelum et gaudium caeleste ac alteri; sed sicut se habent varietates amoris et fidei, ita quoque in illis caelum et gaudium.

691. Haec in genere de societatibus, ex multiplici et diutina experientia, de quibus in specie, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

692. GENESEOS
CAPUT SEPTIMUM
De Inferno

Homo, sicut de caelo, ita de inferno, non habet ideam nisi communissimam, quae ita obscura est ut sit paene nulla; sicut qui non extra suas casas silvae fuerunt, ideam habere de tellure possint, et non sciunt imperia, nec regna, minus regiminis formas, et adhuc minus societates, et societatum vitas; antequam haec sciunt, non possunt quam in communissima idea de tellure esse, quae talis est ut fere nulla; ita de caelo et de inferno; cum tamen utrobivis innumerabilia sunt, et indefinite plura quam in aliquo terrarum orbe. Quam innumerabilia sunt, exinde solum constare potest, quod sicut nusquam aliquis simile caelum habet, ita nec usquam aliquis simile infernum; et quod omnes animae, quaecumque in mundo fuerunt a prima creatione, illuc veniant et congregentur.

693. Sicut amor in Dominum, et erga proximum, ac gaudium et felicitas inde, constituit caelum, ita odium contra Dominum, et contra proximum, ac poena et cruciatus inde, constituit infernum. Odiorum sunt innumerabilia genera, et innumerabiliores species; totidem sunt inferna.

694. Sicut caelum a Domino, per amorem mutuum, unum quasi hominem et unam animam constituit, ac ita unum finem spectat, qui est ad conservandum et salvandum omnes in aeternum; ita contra, infernum a proprio, per amorem sui et mundi, hoc est, per odium, unum diabolum et unum animum constituit, ac ita unum finem spectat, qui est ad perdendum et damnandum omnes in aeternum; conatus eorum, quod talis, millies et millies perceptus; quare nisi Dominus singulis momentis, etiam omnium minimis, conservaret omnes, perirent.

695. Sed infernis talis forma et talis ordo a Domino inducitur ut omnes teneantur vincti et alligati suis cupiditatibus et phantasiis, in quibus ipsamet eorum vita consistit; quae vita, quia est mortis, in diros cruciatus vertitur; qui cruciatus tanti sunt ut describi nequeant; nam jucundissimum eorum vitae consistit in eo ut punire, torquere et cruciare unus alterum possit; immo per artes in mundo ignotissimas, quibus sciunt inducere sensus exquisitos prorsus sicut forent in corpore, tum phantasias diras et horrendas, praeter terrores et horrores, et plura similia; diabolica turba tantum voluptatis in eo percipiunt ut si in infinitum possent dolores et cruciatus augere et intendere, ne tunc quidem acquiescerent quin flagrarent adhuc in infinitum; sed Dominus aufert eorum conatus et lenit cruciatus.

696. Tale est aequilibrium omnium et singulorum in altera vita ut ipsum malum se puniat, sic ut in malo sit poena mali; similiter in falso, quod redit ad illum qui in falso est; inde poenam et cruciatum sibi unusquisque inducit, et incurrit tunc in turbam diabolicam quae tale patrat. Dominus nusquam aliquem in infernum mittit, sed omnes ab inferno educere vult; minus in cruciatum inducit; sed quia spiritus malus ipse irruit, vertit Dominus omnem poenam et cruciatum in bonum et in aliquem usum; nulla usquam poena dari potest nisi sit apud Dominum finis usus, nam regnum Domini est regnum finium et usuum; sed (x)usus quos praestare possunt infernales, sunt vilissimi, in quibus cum sunt, non ita sunt in cruciatu; sed cessante usu, in infernum remittuntur.

697. Apud unumquemvis hominem sunt ad minimum duo spiritus mali et duo angeli; homo per spiritus malos communicationem habet cum inferno, et per angelos cum caelo; absque communicatione utrinque homo nequaquam minutum temporis vivere potest; ita unusquisque homo in aliqua societate infernalium est, quod prorsus nescit; sed cruciatus eorum ei non communicantur, quia in praeparatione ad vitam aeternam est; societas illa, in qua fuit, ei in altera vita quandoque ostenditur, nam ad illam redit et sic in vitam quam habuit in mundo, et inde vel ad infernum tendit, vel ad caelum elevatur: ita homo qui non in bono charitatis vivit et se non duci a Domino patitur, unus infernalium est et post mortem fit quoque diabolus.

698. Praeter inferna, sunt etiam vastationes, de quibus multum in Verbo; homo enim trahit secum in alteram vitam ex actualibus peccatis innumera mala et falsa, coacervat illa, et copulat: qui probe vixerunt, similiter; hi antequam in caelum possunt elevari, eorum mala et falsa dissipanda sunt: haec dissipatio vocatur vastatio; vastationum genera sunt plura, et vastationis tempora majora et minora; quidam intra breviusculum tempus auferuntur in caelum, quidam statim post mortem.

699. Ut viderem cruciatum eorum qui in inferno, tum vastationem eorum qui in terra inferiore, aliquoties illuc demissus (demitti in infernum non est transferri e loco in locum, sed est immissio in aliquam infernalem societatem, manente homine in eodem loco); sed hanc solum experientiam hic licet referre: percipiebam manifeste quod quasi columna quaedam me circumdaret; columna illa sensibiliter augebatur; et insinuabatur quod haec esset ‘murus{1} aheneus,’ de quo in Verbo, ex spiritibus angelicis formatus, ut tutus demitti possem ad infelices; cum ibi eram, audiebam lamentationes miserabiles, et quidem has, ‘Ah Deus, ah Deus, misereatur nostri, misereatur nostri,’ et hoc diu; concedebatur etiam cum miseris illis loqui, et satis multum; imprimis conquesti sunt de malis spiritibus, quod non aliud cuperent et flagrarent quam eos cruciare; in desperatione erant, dicentes quod crederent aeternum fore cruciatum; sed eos consolari datum.
@1 e.g. Jer. xv 20. Dabo te populo huic in murum aeris munitum.$

700. Quia totidem inferna sunt, ut dictum, ut de iis ordine dicatur, in sequentibus dicendum. I. De infernis eorum qui vitam in odiis, vindictis et crudelitate transegerunt. II. De infernis eorum qui in adulteriis et lasciviis; tum de infernis dolosorum, et praestigiatricium. III. De infernis avarorum; et ibi de ‘spurca Hierosolyma’ et latronibus in deserto: tum de infernis excrementitiis eorum qui in meris voluptatibus vixerunt. IV. Postea de infernis aliis quae ab illis distincta sunt. V. Demum de illis qui in vastatione sunt. Haec videantur in praemissis et finibus capitum sequentium.

CAPUT VII

1. ET dixit JEHOVAH Noaho, Intra tu et omnis domus tua in arcam, quia te vidi justum coram Me in generatione hac.
2. De omni bestia munda accipias tibi septena septena, virum et uxorem ejus, et de bestia quae non munda illa, bina, virum et uxorem ejus.
3. Etiam de ave caelorum septena septena, masculum et feminam; ad vivificandum semen super faciebus totius terrae.
4. Quia ad dies adhuc septem Ego pluere faciens super terram, quadraginta dies et quadraginta noctes, et delebo omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi.
5. Et fecit Noah secundum omne, quod praecepit ei JEHOVAH.

* * *
6. Et Noah filius sexcentorum annorum, et diluvium factum aquarum super terra.
7. Et intravit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo, in arcam, a coram aquis diluvii.
8. De bestia munda, et de bestia quae non ea munda, et de avi, et omni quod repit super humo.
9. Bina bina intrarunt ad Noahum in arcam, masculus et femina, quemadmodum praeceperat DEUS Noaho.
10. Et erat ad septem dies, et aquae diluvii erant super terra.

* * *
11. In anno sexcentesimo anni vitae Noahi, in mense secundo, septimo decimo die mensis, in die hoc disrupti sunt omnes fontes abyssi magnae, et cataractae caeli apertae.
12. Et fuit imber super terra quadraginta diebus et quadraginta noctibus.
13. In ipso die hoc intravit Noah, et Shem, et Ham et Japheth, filii Noahi, et uxor Noahi, et tres uxores filiorum ejus cum illis, in arcam.
14. Illi, et omnis fera secundum speciem suam, et omnis bestia secundum speciem suam, et omne reptile repens super terra secundum speciem suam, et omnis avis secundum speciem suam, omnis volucris, omne alatum.
15. Et intrarunt ad Noahum in arcam; bina bina de omni carne, in qua spiritus vitarum.

* * *
16. Et intrantes, masculus et femina de omni carne intrarunt, quemadmodum praeceperat illi Deus; et clausit JEHOVAH post illum.
17. Et fuit diluvium quadraginta dies super terra, et creverunt aquae, et sustulerunt arcam, et elevata est desuper terra.
18. Et corroboratae aquae, et auctae valde super terra; et ivit arca super faciebus aquarum.

* * *
19. Et aquae corroboratae valde valde super terra, et operti sunt omnes montes alti, qui sub toto caelo.
20. Quindecim cubitis de sursum superarunt aquae, et operuerunt montes.
21. Et exspiravit omnis caro repens super terra, quoad avem, et quoad bestiam, et quoad feram, et quoad omne reptile reptans super terra; et omnis homo.
22. Omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus, ab omni, quod in arida, mortua sunt.
23. Et delevit omnem substantiam quae super faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum; et deleta sunt e terra, et relictus tantum Noah et quod cum illo in arca.
24. Et corroboratae sunt aquae super terra quinquaginta et centum dies.

701. CONTENTA

Hic in genere agitur de praeparatione novae Ecclesiae; sicut prius quoad ejus intellectualia, ita hic quoad ejus voluntaria, a vers. 1 ad 5.

702. Dein agitur de ejus tentationibus, quae describuntur quoad ejus intellectualia a vers. 6 ad 10; et quoad voluntaria, vers. 11, 12.

703. Postea de protectione istius Ecclesiae, et conservatione, a vers. 13 ad 15, sed qualis ejus status fuerit, quod fluctuans, describitur, vers. 16-18.

704. Demum agitur de ultima posteritate Ecclesiae Antiquissimae, qualis fuit, quod possessa a persuasionibus falsi et cupiditatibus amoris sui, adeo ut perierit, a vers. 19 ad 24.

705. SENSUS INTERNUS

Hic agitur in specie de ‘diluvio,’ per quod significantur non solum tentationes quas homo Ecclesiae quae ‘Noahus’ vocatur, sustinere debuit antequam regenerari potuit, sed etiam per diluvium significatur desolatio eorum qui non potuerunt regenerari; tam tentationes quam desolationes, in Verbo comparantur diluviis seu inundationibus aquarum, ac ita vocantur; pro tentationibus, apud Esaiam,
In momento parvo reliqui te, et in miserationibus magnis recolligam te; in inundatione{1} irae abscondi facies Meas momento a te, sed in misericordia aeternitatis miserebor tui, dixit Redemptor tuus Jehovah, nam aquae Noahi hoc Mihi, cui juravi non transituras aquas Noahi amplius super terram; sic juravi non succensurum tibi, et increpaturum te;… afflicta et procellis jactata, nec consolationem nacta, liv 7-9, 11;
hic de regeneranda Ecclesia, et de tentationibus quae vocantur ‘aquae Noahi.’ [2] Ipse Dominus etiam tentationes appellat inundationem, apud Lucam,

Jesus dixit, Omnis qui venit ad Me, et audit sermones Meos, facitque eos,… similis est homini aedificanti domum, qui fodit et in profundum penetrat, posuitque fundamentum super petra, unde, inundatione facta, illisum flumen domui isti, sed non valuit dimovere eam quoniam fundata erat super petra, vi 47, 48;
quod hic per ‘inundationem’ intelligantur tentationes, unicuivis constare potest. Pro desolationibus, apud Esaiam,
Dominus ascendere faciens super eos aquas fluminis validas et multas, regem Asshuris, et omnem gloriam ejus, et ascendit super omnes rivos ejus, et ibit super omnes ripas ejus, et ibit per Jehudam, inundabit et transibit, usque ad collum pertinget, viii 7, 8:
ubi ‘rex Asshuris’ pro phantasiis, principiis falsi, et ratiociniis inde, quae desolant hominem, et desolarunt antediluvianos: [3] apud Jeremiam,
Sic dixit Jehovah, Ecce aquae ascendentes a septentrione, et erunt in flumen inundans, et inundabunt terram, et plenitudinem ejus, urbem et habitantes in ea, xlvii 2, 3;
ubi de Philistaeis, per quos repraesentantur illi qui principia falsa capiunt et inde ratiocinantur de spiritualibus, quae inundant hominem, sicut antediluvianos. Quod tam tentationes quam desolationes in Verbo comparentur diluviis seu inundationibus aquarum, et ita vocentur, causa est quia similiter se habent; sunt mali spiritus qui influunt cum suis persuasionibus et principiis falsi in quibus sunt, et excitant similia apud hominem; sed apud hominem qui regeneratur, sunt tentationes, apud hominem qui non regeneratur, sunt desolationes.
@1 Heb. [ ] (shetseph) occurs only in this verse. A.V. translates by ‘little,’ but R.V. corrects to ‘overflowing.’ S. always has inundatione where he quotes this verse. The word is clearly a variant of [ ] (sheteph)=flood.$

706. Vers. I. Et dixit Jehovah Noaho, Intra tu et omnis domus tua in arcam, quia te vidi justum coram Me in generatione hac. ‘Quod dixerit Jehovah ad Noahum’ significat quod ita factum; ‘Jehovah’ dicitur quia nunc agitur de charitate: ‘intra tu et omnis domus in arcam’ significat illa quae sunt voluntatis, quae est ‘domus’; ‘intrare in arcam’ hic est praeparari: ‘quia te vidi justum in generatione hac’ significat bonum habere, per quod regenerari posset.

707. Hic usque ad versum quintum fere eadem sunt quae in capite priore dicta, aliquantum modo mutata; similiter in sequentibus; qui non novit sensum internum Verbi, nusquam aliter opinari potest quam quod modo repetitio sit ejusdem rei; similia occurrunt alibi in Verbo, cumprimis apud Prophetas, ubi eadem res aliis et aliis vocibus exprimitur; et quandoque etiam reassumitur et iterum describitur: sed causa est, ut prius dictum, quod binae facultates apud hominem sint, inter se distinctissimae, intellectus et voluntas, et quod distincte in Verbo de utroque agatur; haec causa repetitionum: quod hic similiter, constabit ab illis quae sequuntur.

708. Quod ‘dixit Jehovah ad Noahum’ significet quod ita factum, constat ex eo quod apud Jehovam non sit nisi quam Esse: ‘quod dicit’ fit, et est factum; similiter ac capite praecedente vers. 13, et alibi, ubi ‘dicere Jehovae’ est fieri et factum.

709. ‘Jehovah’ dicitur quia nunc agitur de charitate: in praecedente capite a vers. 9 ad fin., non dicitur Jehovah, sed Deus, ex causa quod ibi agatur de praeparatione Noahi, seu hominis Ecclesiae quae Noahus vocatur, quoad ejus intellectualia quae sunt fidei; hic autem de praeparatione ejus quoad voluntaria quae sunt amoris; cum de intellectualibus seu veris fidei, dicitur ‘Deus,’ cum de voluntariis seu bonis amoris, dicitur ‘Jehovah’; intellectualia enim seu quae sunt fidei non constituunt Ecclesiam, sed voluntaria quae sunt amoris; Jehovah in amore et charitate est, non autem in fide nisi sit fides amoris seu charitatis; quare etiam in Verbo fides comparatur nocti, sed amor diei, sicut in primo capite Geneseos, ubi de luminaribus magnis actum, quod ‘luminare magnum seu sol,’ qui significat amorem, dominetur die, et ‘luminare minus seu luna,’ quae significat fidem, quod dominetur nocte, Gen. i 14, 16; similiter apud Prophetas; Jer. xxxi 35; xxxiii 20; Ps. cxxxvi 9 [A.V. 8]; tum Apoc. viii 12.

710. ‘Intra tu et omnis domus in arcam’: quod significet illa quae sunt voluntatis, constat inde. In cap. praec. ubi de intellectualibus, aliter, nempe, ‘Intrabis in arcam tu, et filii tui, et uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum,’ vers. 28. Quod ‘domus’ significet voluntatem et quae voluntatis, constat passim ex Verbo, ut apud Jeremiam,
Transferentur domus eorum ad alios, agri et uxores simul: vi 12;
ubi tam ‘domus’ quam ‘agri et uxores’ se referunt ad illa quae sunt voluntatis: apud eundem,
Aedificate domos, et inhabitate; et plantate hortos et comedite fructus eorum, xxix 5, 28;
ubi ‘domos aedificare et inhabitare’ sunt voluntatis, ‘hortos plantare’ sunt intellectus: similiter alibi: et multoties ‘Domus Jehovae’ pro Ecclesia ubi amor est principale: ‘Domus Jehudae’ pro Ecclesia caelesti ‘Domus Israelis’ pro Ecclesia spirituali, quia ‘domus’ est Ecclesia; inde mens hominis Ecclesiae, in qua voluntaria et intellectualia sunt, seu quae charitatis et fidei, est ‘domus.’

711. Quod ‘intrare in arcam’ sit praeparari, prius cap. praec. ad vers. 18 dictum; sed ibi significatum, quod praeparatus quoad intellectualia, quae sunt vera fidei; hic quoad voluntaria, quae sunt bona charitatis, ut salvaretur. Homo nisi praeparatus, hoc est, instructus veris et bonis, nusquam potest regenerari, minus subire tentationes; nam mali spiritus, qui tunc apud eum, excitant ejus falsa et mala; nisi adsint vera et bona ad quae flectantur a Domino et per quae discutiantur, succumbit: vera et bona sunt reliquiae, quae ad tales usus a Domino reservantur.

712. ‘Quia te vidi justum in generatione hac’: quod significet bonum habere, per quod regenerari posset, cap. praec. ad vers. 9 dictam et ostensum est; ibi ‘justus’ significat bonum charitatis,, et ‘integer’ verum charitatis: ibi ‘generationes,’ quia de intellectualibus; hic ‘generatio,’ quia de voluntariis; voluntas enim comprehendit in se intellectualia, non intellectus voluntaria.

713. Vers. 2. De omni bestia munda accipias tibi septena septena, virum et uxorem ejus, et de bestia quae non munda illa, bina, virum et uxorem ejus. Per ‘omnem bestiam mundam’ significantur affectiones boni: per ‘septena,’ quod sancta sint: per ‘virum et uxorem’ significatur quod vera conjuncta bonis: per ‘bestiam non mundam’ significantur affectiones malae: per ‘bina,’ quod respective profana: per ‘virum et uxorem’ falsa conjuncta malis.

714. Quod per ‘omnem bestiam mundam’ significentur affectiones boni, constat ab illis quae prius de bestiis dicta et ostensa sunt, n. 45, 46, 142, 143, 246. quae quod affectiones ita significatae sint, est quia homo in se et in suo proprio spectatus non est nisi bestia, simillimi ei sensus, simillimi appetitus, simillimae cupiditates, tum simillimae affectiones quaecumque; ejus amores boni et optimi etiam simillimi sunt, ut amare socios suae speciei, amare liberos, et amare conjugem; sic ut nihil prorsus differant: sed quod homo sit, et prae bestiis, est quod vitam interiorem habeat, quae nusquam datur seu dabilis est apud bestias; quae vita est vita fidei et amoris a Domino; quae vita nisi inesset singulis quae communia habet cum bestiis, nusquam aliud esset: sit modo in exemplum, amor erga socios; si amaret illos solum sui causa, nec caelestius quid aut divinius amori inesset, non potest inde dici homo, quia simile est apud bestias; ita in omnibus reliquis: quare nisi voluntati ejus inesset vita amoris a Domino, et intellectui ejus vita fidei a Domino, nusquam foret homo; per vitam quam habet a Domino, vivit post mortem, quia adjungit Sibi eum Dominus; et sic potest in caelo Ipsius cum angelis esse, et vivere in aeternum: et tametsi homo vivit sicut fera, nec quicquam aliud amat quam semet et quae semet spectant, usque misericordia Domini tanta est, quia Divina et Infinita, ut non eum relinquat, sed continue vitam Suam per angelos ei inspirat, quam licet non recipit aliter, usque efficit ut possit cogitare, reflectere, intelligere, num bonum aut malum, morale, civile, mundanum, et corporeum, et inde num verum aut falsum.

715. Quia antiquissimi noverunt et, cum in humiliatione sui essent, agnoverunt quod non essent nisi quam bestiae et ferae, at quod homines essent, hoc solum haberent a Domino, ideo quicquid apud eos erat, non solum assimilabant bestiis et avibus, sed etiam ita vocabant; quae voluntatis erant, comparabant bestiis et vocabant bestias; et quae intellectus comparabant avibus et vocabant aves; sed distinguebant inter affectiones bonas et affectiones malas; affectiones bonas comparabant agnis, ovibus, haedis, capris, hircis caprarum, arietibus, juvencis, bovibus, ob causam quia bonae et mites, tum quia utiles vitae, ut quod comedi possent, et quod pellibus et lanis eorum vestiri; hae sunt principaliter bestiae mundae: at quae malae et immites, ut et inutiles vitae, sunt bestiae immundae.

716. Quod per ‘septena’ significentur sancta, constat ab illis quae prius de septimo die seu sabbato dictum, n. 84-87, quod nempe Dominus sit Septimus Dies, et ex Ipso omnis caelestis Ecclesia, seu homo, immo ipsum caeleste quod quia est solius Domini, est sanctissimum; inde ‘septem’ in Verbo significant sanctum, et quidem in sensu interno prorsus nihil quod ex numero, ut hic; nam qui in sensu interno sunt, ut angeli et spiritus angelici, ne quidem sciunt quid numerus, proinde quid septem; ideo nusquam hic significatur quod acciperentur de omni bestia munda septem paria, seu quod tantum boni respective ad malum, ut septem ad bina, haberet; sed quod voluntaria, quibus instructus hic homo Ecclesiae fuit, essent bona quae sancta, per quae, ut prius dictum, potuisset regenerari. [2] Quod ‘septem’ significent sanctum seu sancta, constare potest a ritualibus in Ecclesia repraesentativa, ubi septenarium toties occurrit, sicut ‘quod de sanguine et oleo spargeretur septem vicibus’; ut in Levitico,

Sumpsit Moses oleum unctionis unxitque’ habitaculum et omnia quae in illo, sanctificavitque illa, et sparsit de illo super altare septem vicibus, et unxit altare et omnia vasa ejus ad sanctificandum illa, viii 10, 11;
ubi ‘septem vices’ nihil prorsus significavissent nisi ita repraesentaretur sanctum; ‘oleum’ ibi significat sanctum amoris: et alibi,

Cum intraret Aharon in Sanctum,… accipiet de sanguine juvenci, et sparget digito suo super facies propitiatorii orientem versus, et ad facies propitiatorii sparget septem vicibus de sanguine digito suo:
similiter ad altare,

Sparget super illud de sanguine digito suo septem vicibus, et mundabit illud, et sanctificabit illud, Lev. xvi 14, 19;
ubi omnia et singula significant Ipsum Dominum, proinde sanctum amoris, tam scilicet ‘sanguis’ quam ‘propitiatorium,’ ut et ‘altare,’ tum ‘oriens, versus quem spargeretur sanguis,’ proinde etiam ‘septem:’ [3] in sacrificiis similiter, de quibus in Levitico{1},
Si anima peccaverit per errorem,… et si sacerdos unctus peccaverit ad reatum populi,… mactabit juvencum coram Jehovah,… et intinget sacerdos digitum suum in sanguine, et sparget de sanguine septem vicibus coram Jehovah versus velum Sancti, iv (x)2, 3, 4, 6;
ubi similiter ‘septem’ significant sanctum, quia de expiatione, quae solius est Domini, ita de Domino, agitur. Similia quoque instituta sunt circa mundationem leprae, de qua in Levitico,

Ex volucris sanguine, ligno cedri, et coccineo, et hyssopo, sparget sacerdos super mundandum a lepra septem vicibus, et mundabit eum;… similiter de oleo, quod super vola ejus sinistra, septem vicibus coram Jehovah…. Similiter in domum ubi lepra, ex ligno cedri, et hyssopo, et coccineo, et sanguine volucris sparget septem vicibus, xiv 6, 7, 27, 51;
ubi quisque videre potest quod nihil prorsus sit in ligno cedri, coccineo, hyssopo, oleo, sanguine volucris, ita nec in septem, nisi inde quod per illa repraesentarentur sancta; si sancta inde abstrahis, manet mortuum quid, aut profanum idololatricum; sed cum significantur sancta, tunc cultus inibi est Divinus, qui est internus, et modo repraesentatur per externa: non quidem potuerunt scire Judaei quid significarent, sic nec quisquam hodie, quid lignum cedri, quid hyssopus, quid coccineum, quid avis, usque si modo voluissent cogitare quod sancta involverent quae nescirent, et sic coluissent Dominum, seu Messiam venturum, Qui sanaret eos ab eorum ‘lepra,’ hoc est, a profanatione sancti, salvari potuissent; nam qui ita cogitant et credunt, in altera vita instruuntur ilico, si desiderant, quid omnia et singula
repraesentaverint. [4] Similiter de ‘vacca rufa,’
Quod acciperet sacerdos de sanguine digito suo, et spargeret versus facies tentorii conventus de sanguine ejus septem vicibus, Num. xix 4.
Quia ‘septimus dies’ seu ‘sabbatum’ significabat Dominum, et ab Ipso caelestem hominem, et ipsum caeleste, septimus dies in Ecclesia Judaica prae omnibus ritibus sanctissimus erat; inde ‘sabbatum sabbati anno septimo,’ Lev. xxv 4; tum ‘jubilaeum, quod proclamaretur post septem sabbata annorum, seu post septem annos septem vicibus,’ Lev. xxv 8, 9. Quod ‘septenum’ in supremo sensu significet Dominum, et inde sanctum amoris, constare potest etiam a candelabro aureo, et septem ejus lucernis, de quibus, Exod. xxv 31-33, 37; xxxvii 17-19, 23; Num. viii 2, 3; Zach. iv 2; de quibus ita apud Johannem,
Septem candelabra aurea; in medio septem candelabrorum similis Filio hominis, Apoc. 1, 12, 13;
ubi clarissime constat quod ‘candelabrum cum septem lucernis’ significet Dominum, et quod ‘lucernae’ sint sancta amoris seu caelestia, quare etiam septem fuerunt; [5] et apud eundem,
E throno exibant… septem lampades ignis ardentes coram throno, quae sunt septem spiritus Dei, Apoc. iv 5;
hic ‘septem lampades quae exiverunt e throno Domini,’ sunt septem lucernae. Similiter se habet ubi septenarius numerus occurrit apud Prophetas, ut apud Esaiam,
Erit lux lunae sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, in die quo obligabit Jehovah fracturam populi Sui, xxx 26;
ubi ‘lux septupla, sicut lux septem dierum’ nusquam significat septuplum, sed sanctum amoris significati per ‘solem.’ Videatur etiam, quod de septenario numero prius dictum et ostensum, cap. iv vers. 15. Ex his quoque manifeste constat quod ‘numeri’ in Verbo, quicumque sunt, nusquam significent numeros, ut prius quoque, cap. vi ad vers. 3, ostensum.
@1 Numeris I.$

717. Ex his quoque constat quod de voluntariis hominis, seu de ejus bonis et sanctis quae praedicantur de voluntate, agatur; hic enim dicitur quod ‘acciperet de bestia munda septena,’ et in vers. seq. similiter de ave; at in cap. praeced. vers. 19, 20, non dicitur quod acciperet septena, sed ‘bina’ seu paria, quia ibi de intellectualibus, quae non sancta in se, sed ab amore qui voluntatis, sancta sunt, agitur.

718. Quod per ‘virum et uxorem’ significentur quod vera conjuncta bonis, constat a significatione ‘viri’ quod sit verum quod est intellectus, et a significatione ‘uxoris’ quod sit bonum quod voluntatis, de quibus prius; et exinde quod nusquam apud hominem detur vel minimum cogitationis, nec minimum affectionis et actionis, in quo non sit quoddam conjugium intellectus et voluntatis; absque quodam conjugio nusquam aliquid existit aut producitur; in ipsis organicis hominis compositis et simplicibus, immo simplicissimis, est passivum et activum, quae si non copulata forent quasi conjugio instar viii et uxoris, nequicquam possent ibi esse, minus aliquid producere; in universa natura similiter: perpetua haec conjugia ducunt principium et ortum suum a conjugio caelesti, per quod etiam unicuique rei in universa natura, tam animatae quam inanimatae, impreSsa est idea regni Domini.

719. Quod per ‘bestiam non mundam’ significentur affectiones malae, constat ab illis quae de bestiis mundis prius dicta et ostensa sunt: ‘mundae’ dictae quia mites, bonae et utiles; ‘non mundae’ sunt quae contrariae, immites, malae, et inutiles, quarum genera et species sunt; in Verbo etiam exprimuntur per ‘lupos, ursos, vulpes, sues,’ et plures, et significantur per eas diversae cupiditates et malitiae. Quod hic dicatur quod in arcam quoque introducerentur ‘immundae bestiae,’ seu malae affectiones, ita res se habet, quod hic describatur homo hujus Ecclesiae quales erat, et quidem per ‘arcam,’ et sic per illa quae in arca, seu quae introducta sunt in arcam, hoc est, quae fuerunt apud hominem antequam regeneraretur; apud illum fuerunt vera et bona, quibus, antequam regeneratus, a Domino instructus et donatus est, nam absque veris et bonis nusquam aliquis regenerari potest; hic memorantur mala quae apud eum et significantur per ‘bestias immundas’: cum regeneratur homo, sunt mala quae discutienda, hoc est, quae resolvenda et temperanda per bona; nusquam enim aliquod malum actuale et hereditarium apud hominem ita discuti potest ut aboleatur, sed manet insitum, sed modo resolvitur et temperatur per bona a Domino ut non noceat et appareat, quod est arcanum adhuc incognitum: mala actualia sunt quae resolvuntur et temperantur, non ita mala hereditaria, quod etiam est res incognita.

720. Quod per ‘bina’ significentur respective profana, ex significatione numeri istius constare potest. ‘Binum vel duo’ significant non solum conjugium {1}(et quando conjugium caeleste, est numerus sanctus), sed etiam significant idem ac sex, nempe sicut sex dies laboris se habent ad septimum quietis seu sanctum, ita duo ad tres; quare ‘tertius dies’ in Verbo accipitur pro ‘septimo,’ et fere simile involvit, ex causa resurrectionis Domini die tertio; inde quoque Adventus Domini in mundum et in gloriam, tum omnis adventus Domini, sicut per ‘diem septimum,’ etiam per ‘diem tertium,’ describitur; inde ‘dies bini’ qui antecedunt, non sunt sancti, sed respective profani, ut apud Hosheam,
Ite et revertemur ad Jehovam, quia Ille sauciavit, et sanabit nos; percussit, et obligabit nos; vivificabit nos post biduum, in die tertio eriget nos, et vivemus coram Ipso, vi 1, 2:
et apud Zachariam,
Erit in omni terra, dictum Jehovae, duae partes in ea exscindentur, exspirabunt; et tertia relinquetur in ea; et ducam tertiam partem per ignem, et conflabo eos juxta conflare argentum, xiii 8, 9;
et quod argentum purissimum esset, cum purificatum septies, Ps. xii 7 [A.V. 6]. Ex quibus patet quod, sicut per ‘septena’ non significata sunt septena sed sancta, ita per ‘bina’ non significata sint bina sed respective profana; ita nusquam quod immundae bestiae seu malae ejus affectiones tam paucae fuerint respective ad mundas bestias seu bona, ut duo ad septem; cum apud hominem mala innumera sunt prae bonis.
@1 Parentheses inserted, not in I.$

721. Quod per ‘virum et uxorem’ significentur falsa conjuncta malis, constat ex illis quae mox prius dicta sunt; hic enim praedicatur ‘vir et uxor’ de immundis bestiis, mox prius de mundis; quare ibi significarunt vera conjuncta bonis, hic falsa conjuncta malis; quale subjectum talis est praedicatio.

722. Vers. 3. Etiam de ave caelorum septena septena, ‘masculum et feminam; ad vivificandum semen super faciebus totius terrae. Per ‘avem caelorum’ significantur intellectualia: per ‘septena’ quae sancta: per ‘masculum et feminam’ vera et bona: ‘ad vivificandum semen super faciebus totius terrae’ significant vera fidei.

723. Quod per ‘avem caelorum’ significentur intellectualia, prius ostensum est; quare illis non immorandum.

724. Similiter, quod ‘septena’ significent sancta; sed hic sancta vera, quae sancta sunt ex eo quod veniant ex bonis; nusquam aliquod veram sanctum est nisi veniat ex bono; homo potest multa vera ex Verbo, et sic ex memoria, loqui, sed nisi amor sit, seu charitas, quae producit, nusquam de illis praedicari sanctum potest; si vero amor et charitas, tunc agnoscit et credit, ita ex corde; similiter ac fides’, de qua tam multi loquuntur quod sola salvet, nisi amor sit, seu charitas, ex qua fides, nusquam est fides; amor et charitas est quae sanctificat fidem; Dominus est in amore et charitate, non autem in fide separata, sed in fide separata est ipse homo, in quo nihil nisi spurcum; nam cum fides separata est ab amore, est vel suae laudis vel sui lucri causa, quae in corde ex qua loquitur: hoc unusquisque ex propria experientia scire potest, qui alicui dicit quod amet eum, quod praeferat aliis, quod agnoscat pro optimate prae aliis, et similia, et tamen aliter corde cogitat; is non nisi quam ore hoc facit et corde negat, quandoque etiam subsannat: ita quoque se habet cum fide, quod notissimum mihi per plures experientias factum est: qui in vita corporis Dominum et fidem praedicarunt cum tali eloquio, et simul ficta devotione, ut obstupuerint auditores, et non ex corde, ex iis in altera vita sunt qui maxime Dominum odio habent et fideles persequuntur.

725. Quod per ‘masculum et feminam’ significentur vera et bona, constare ab illis potest quae prius dicta et ostensa sunt, quod ‘vir et masculus’ significet verum, ‘uxor et femina’ bonum; sed ‘masculus et femina’ praedicatur de intellectualibus, at ‘vir et uxor’ de voluntariis, ex causa quod per virum et uxorem repraesentetur conjugium, non ita per masculum et feminam; verum enim nusquam potest ex se conjugium inire cum bono, sed bonum cum vero; quia nusquam datur aliquod verum quod non producitur a bono, et sic bono copulatur; si abstrahis bonum a vero, remanet nihil quicquam praeter voces.

726. ‘Ad vivificandum semen super faciebus totius terrae’: quod significent vera fidei, constat ex eo quod per hanc Ecclesiam vivificatum sit semen; per ‘semen’ intelligitur fides; posteritas cetera Ecclesiae Antiquissimae semen caeleste et spirituale per foedas cupiditates et per diras persuasiones apud se perdidit; ne autem semen caeleste periret, regenerati sunt qui Noahus vocantur, et quidem per semen spirituale; haec sunt quae significantur. ‘Vivificari’ dicuntur qui vitam Domini accipiunt, quia in illis quae sunt Domini, solum est vita; ut cuique constare potest ex eo quod nusquam aliqua vita sit in iis quae non sunt vitae aeternae seu quae non spectant vita aeternam; vita quae non aeterna, non est vita, sed intra pauculum temporis perit; nec praedicari Esse potest de iis quae desinunt esse, sed de illis quae nusquam desinunt esse, ita solum vivere et Esse insunt illis quae sunt Domini seu Jehovae, quia omne Esse et vivere in aeternum est Ipsius: per vitam aeternam intelligitur felicitas aeterna: de quibus videantur quae dicta et ostensa, n. 290.

727. Vers. 4. Quia ad dies adhuc septem Ego pluere faciens super terram, quadraginta dies et quadraginta noctes, et delebo omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi. Per ‘ad dies septem’ significatur principium tentationis: per ‘pluere’ tentatio: per ‘quadraginta dies et noctes’ duratio tentationis: per ‘delere omnem substantiam quam feci, a super faciebus humi’ significatur hominis proprium quod quasi deletur cum regeneratur. Per eadem significatur etiam deletio eorum qui ab Antiquissima Ecclesia semet perdiderunt.

728. Quod ‘ad dies septem’ {x}significet hic principium tentationis, constat ex sensu interno omnium quae in hoc versu, quod agatur de tentatione hominis qui ‘Noahus’ vocatur; in genere agitur tam de tentatione illius quam de totali vastatione eorum qui fuerunt ab Antiquissima Ecclesia et tales facti; quare ‘ad dies septem’ non modo significat principium tentationis, sed etiam finem vastationis: quod ‘ad dies septem’ illa significent, causa est quia septem est numerus sanctus, ut prius dictum et ostensum, vers. 2 hujus capitis, et cap. iv 15, 24, et n. 84-87: significat Adventum Domini in mundum, tum adventum Ipsius in gloriam; in particulari omnem Ipsius adventum: omnis Ipsius adventus secum habet quod sit principium iis qui regenerantur, et finis eorum qui vastantur; ita homini hujus Ecclesiae adventus Ipsius fuit principium tentationis; nam cum tentatur homo, tunc incipit novus fieri et regenerari; et simul fuit finis eorum qui ab Antiquissima Ecclesia tales facti ut non potuissent aliter quam perire; sicut cum Dominus in mundum venit, tunc Ecclesia in ultima sua vastatione fuit, et tunc nova facta: quod ‘ad dies septem’ illa significent, constat apud Danielem,
Septimanae septuaginta decisae sunt super populum tuum et super civitatem sanctitatis tuam, ad {1}consummandum praevaricationem et ad obsignandum peccata et ad expiandum iniquitatem et ad adducendum justitiam saeculorum; et ad obsignandum visionem et prophetam, et ad ungendum Sanctum Sanctorum: et scies et perCipies ab exitu Verbi ad restituendum et ad aedificandum Hierosolymam, usque ad Messiam Principem SEPTIMANAE SEPTEM, ix 24, 25;
ibi ‘septimanae septuaginta, et septimanae septem’ significant simile ac dies septem, nempe Adventum Domini; sed quia ibi manifesta prophetia, designantur tempora adhuc sanctius et certius per septenarios numeros; inde constat quod ‘septem’ ita applicata temporibus significent non solum Adventum Domini, sed etiam tunc principium novae Ecclesiae, per verba, quod ‘ungeretur Sanctus Sanctorum’ et quod ‘restitueretur et aedificaretur Hierosolyma’: tum simul ultimam vastationem, per verba, quod ‘septimanae decisae sint super civitatem sanctitatis ad {x}consummandum praevaricationem, et ad obsignandum
peccatum:’ similiter alibi in Verbo, ut apud Ezechielem ubi de se,
Veni ad captivitatem {x}Tel-abib, sedentes ad fluvium Kebar, et sedi ibi septem dies, obstupescens inter illos; et fuit a fine septem dierum, et fuit verbum Jehovae ad me, iii 15, 16;
ubi ‘dies septem’ quoque pro principio visitationis, nam post dies septem, cum sedit apud eos qui in captivitate, factum est verbum Jehovae ad illum: apud eundem,
Sepelient Gogum, propterea ut mundent terram septem mensibus,…a fine septem mensium perscrutabuntur, xxxix 12, 14;
ubi similiter pro termino ultimo vastationis, et primo visitationis: apud Danielem,
Cor Nebuchadnezzaris ab homine mutabunt, et cor bestiae dabitur ei,…et septem tempora transibunt super eum, iv 13, 22, 29[A V. 16, 25, 32];
pariter pro fine vastationis, et principio novi hominis. Septuaginta anni captivitatis Babylonicae idem repraesentarunt; sive septuaginta, sive septem, idem involvunt; ut si septem dies, vel septem anni, vel septem saecula, quae faciunt septuaginta annos; vastatio repraesentata erat per annos captivitatis; principium novae Ecclesiae repraesentatum per liberationem et reaedificationem templi. Per servitium Jacobi apud Labanem similia quoque repraesentata sunt, ubi haec,
Serviam tibi septem annis pro Rachele,…et servivit septem annis:…dixit Laban, Imple septimanam hanc, et dabimus etiam tibi illam pro servitio quod servias mecum adhuc septem annis aliis; et fecit Jacobus ita, et implevit septimanam hanc, Gen. xxix 18, 20, 27, 28;
ubi ‘septem annorum servitium’ simile involvit, tum post dies annorum septem quod conjugium et libertas; tempus horum septem annorum vocabatur septimana, sicut etiam apud Danielem. Simile quoque repraesentabat quod mandatum, ut ‘circumirent urbem Jericho septem vicibus,’ et caderet murus, et dicitur quod
Die septimo surrexerint sub auroram, et circumiverint urbem, secandum morem, septem vicibus,…et factum vice septima clanxerunt septem sacerdotes septem buccinis, et cecidit murus, Jos. {x}vi 10-20;
quae nisi talia etiam significavissent, nusquam mandatum fuisset quod septies circumirent, et septem sacerdotes et septem buccinae essent. Ex his et pluribus aliis locis, ut apud Job. ii 13; Apoc. xv 1, 6, 7; xxi 9, constare potest quod ‘ad dies septem’ significent principium novae Ecclesiae, et finem veteris; hic quia tam de homine Ecclesiae quae Noahus vocatur, et de ejus tentatione agitur, quam de posteritate ultima Ecclesiae Antiquissimae quae se perdidit, per ‘a diebus adhuc septem’ non aliud significari potest quam principium tentationis Noahi, et finis Antiquissimae Ecclesiae seu devastatio ultima et exspiratio.
@1 I has consumandum, Sch. consumendum.$

729. Quod per ‘pluere’ significetur tentatio, constat ab illis quae in praemissis ad hoc caput dicta et ostensa sunt, quod nempe diluvium et inundatio aquarum, quae est hic ‘pluere,’ significent non solum tentationem, sed etiam vastationem: tum quoque patebit ex illis quae in sequentibus de diluvio dicenda.

730. Quod per ‘quadraginta dies et noctes’ significetur duratio tentationis, constat manifeste ex Verbo Domini: quod ‘quadraginta’ significent durationem tentationis, inde venit quod Dominus Se passus sit tentari per quadraginta dies, ut constat apud Matth. iv 1, 2; Luc. iv 2; Marc. i 13, et quia omnia et singula quae instituta in Ecclesia Judaica et ceteris Ecclesiis repraesentativis ante Adventum Domini, fuerunt typi Ipsius, ita quoque ‘quadraginta dies et noctes,’ quod repraesentarent et significarent in genere omnem tentationem, in specie durationem quamcumque tentationis: et quia cum homo in tentatione est, est in vastatione omnium quae sunt proprii et quae sunt corporea, nam propria et corporea moritura sunt et quidem per pugnas et tentationes, antequam renascitur novus seu fit spiritualis et caelestis, ideo etiam ‘quadraginta dies et noctes’ significant quoque durationem vastationis; hic similiter, ubi tam de tentatione hominis novae Ecclesiae Noahus dictae, quam de devastatione antediluvianorum agitur: quod ‘quadraginta’ significent tam tentationis quam vastationis durationem, tam majorem, quam minorem, constat apud Ezechielem,
Jacebis super latere tuo dextro, et portabis iniquitatem domus Jehudae quadraginta dies, singulos dies pro singulis annis dedi illud tibi, iv 6;
ibi pro duratione vastationis Ecclesiae Judaicae, tum quoque pro repraesentatione tentationis Domini, nam dicitur quod ‘portaret iniquitatem domus Jehudae’: apud eundem,
Dabo terram Aegypti vastitates, vastitatem desolationis, non transibit per eam pes hominis, et pes bestiae non transibit per eam, et non habitabitur quadraginta annis. Et dabo terram Aegypti desolationem in medio terrarum desolationis,…et urbes ejus in medio urbium devastatarum erunt solitudo quadraginta annis, xxix [10,] 11, 12;
ibi quoque pro duratione vastationis et desolationis; ubi in sensu interno nusquam significantur quadraginta anni, sed tantum desolatio fidei in genere, sive intra minus sive majus tempus: apud Johannem,
Atrium quod {1}extra Templum, ejice foras ut illud non metiaris, quia datum est gentibus, quae civitatem sanctam conculcabunt mensibus quadraginta duobus, Apoc. xi {x}2;
et apud eundem,
Datum est bestiae os loquens magna et blasphemias, dataque ei potestas faciendi menses quadraginta duos, Apoc. xiii 5;
ubi pro duratione vastationis; nusquam enim tempus quadraginta duorum mensium intelligitur, ut quisque scire potest: sed hic dicitur ‘quadraginta duo’ quod idem est cum quadraginta; quod inde trahit originem quia ‘dies septem’ significant finem vastationis et principium novum, ‘sex’ autem significant laborem ex sex diebus laboris aut pugnae, quare multiplicati sunt septem per sex, inde numerus exsurgit ‘quadraginta duo’ significans durationem vastationis et durationem tentationis seu laborem et pugnam hominis regenerandi, in qua sanctum; sed numerus rotundus quadraginta pro non rotundo quadraginta duo assumptus est, ut constat ex illis locis Apocalypseos. Quod populus Israeliticus per quadraginta annos circumductus fuisset in deserto antequam introducti in terram Canaanem, repraesentabat et significabat similiter durationem tentationis, tum quoque durationem vastationis; durationem tentationis per id quod postea introducti in terram sanctam; durationem vastationis per id quod omnes qui supra viginti annos exiverunt Aegypto, in deserto mortui sint praeter Josuam et Chalebum: sunt tentationes quae intelliguntur per illa contra qua toties murmurarunt; et sunt vastationes quod toties illis plagae e interitus: quod significent tentationes et vastationes, ibi, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur; de quibus ita apud Mosen,
Recorderis omnis viae, quam duxit te Jehovah Deus tuus his quadraginta annis in deserto propter ad affligendum te, ac tentandum te, ad sciendum quid in corde tuo, an serves praecepta Ipsius, annon, Deut. viii 2, 3, 16.
Quod ‘Moses fuerit quadraginta dies et quadraginta noctes super monte Sinai’ similiter significat durationem tentationis, seu tentationem Domini, ut constat apud illum,
In monte Sinai fuit quadraginta dies et quadraginta noctes non edens panem, non bibens aquam, supplicans pro populo ne perderetur, Deut. ix 9, 11, 18, 25 ad f.; x 11 [A.V. 10]; Num. xiv 33, 34, 35; xxxii 8-14.
Quod per ‘quadraginta dies’ significetur duratio tentationis, causa est, ut dictum, quod Dominus Se passus tentari a diabolo quadraginta diebus; quare cum omnia erant repraesentativa Domini, cum idea tentationis fuit apud angelos, idea illa in mundo spirituum repraesentata fuit per talia quae in mundo, sicut fit cum omnibus ideis angelicis dum labuntur in mundum spirituum, quod sistantur repraesentative; ita per quadraginta, quia Dominus tentaretur quadraginta diebus; idem est apud Dominum, et inde in caelo angelico, quod venturum, aut quod praesens; quod venturum est praesens, seu quod fiet hoc factum; inde repraesentatio tentationum ut et vastationum per quadraginta in Ecclesia repraesentativa: sed haec nondum satis comprehendi possunt, quia nescitur influxus caeli angelici in mundum spirituum et quod talis.
@1 has intra, as also Sch., but S. corrects the latter in his copy, and in A.E. and A.R. has extra, which the Internal sense demands.$

731. Quod per ‘delere omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi’ significetur hominis proprium quod quasi deletur cum vivificatur, constat ex illis quae prius de proprio ‘dicta sunt; hominis proprium est omne malum et falsum; quamdiu hoc manet, tamdiu homo est mortuus, sed cum tentationes subit, tunc discutitur, hoc est, resolvitur et temperatur per vera et bona a Domino, et sic vivificatur et apparet sicut non adesset; quod non appareat, nec amplius noceat, significatur per ‘deleri,’ tametsi nusquam deletur, sed manet; se habet fere sicut nigrum et album, quae dum temperantur varie per lucis radios, vertuntur in colores pulchros, ut in caeruleos, flavos, purpureos, per quos, secundum dispositionem, ut in floribus, pulchra et jucunda sistuntur, manentibus usque radicitus et fundamentaliter nigro et albo. Sed quia hic simul agitur de ultima vastatione eorum qui fuerunt ab Ecclesia Antiquissima, etiam per ‘delere omnem substantiam, quam feci, a super faciebus humi,’ significantur ii qui perierunt, sicut quoque seq. vers. 23: ‘substantia, quam feci’ est omne id, seu omnis homo, in quo fuit semen caeleste, seu qui fuit ab Ecclesia, quare etiam in hoc versu, et in sequente 23, ‘humus’ diCitur, quae hominem Ecclesiae significat cui inseminatum bonum et verum, quod successive apud eos qui Noahus vocantur, discussis, sicut dictum, malis et falsis, succrevit; sed apud antediluvianos qui perierunt, per zizanias exstinctum est.

732. Vers. 5. Et fecit Noah secundum omne, quod praecepit ei Jehovah, significat ut prius quod ita factum.
Videatur cap. praeced. vers. 22, ubi bis dicitur quod ‘Noahus fecerit,’ hic modo semel; et ibi ‘Deus,’ hic autem ‘Jehovah.’ Causa est quia ibi agitur de intellectualibus, hic de voluntariis; intellectualia spectant voluntaria sicut alia et distincta a se, sed voluntaria spectant intellectualia sicut unita sibi, aut sicut unum, nam a voluntate intellectus; quae causa est quod ibi bis ‘facere’ dicatur, hic modo semel; tum quod ibi Deus, hic autem Jehovah.

733. Vers. 6. Et Noah filius sexcentorum annorum, et diluvium factum aquarum super terra. Per ‘Noahum, quod filius sexcentorum annorum’ significatur staNs primus tentationis ejus: per ‘diluvium aquarum super terra’ significatur tentationis incohamentum.

734. In praecedentibus actum est de intellectualibus veris quibus homo Ecclesiae Noahus dictae a Domino instructus fuit antequam regeneraretur, cap. praec. vers. 13 ad f.; et dein de voluntariis bonis quibus etiam a Domino donatus, in hoc cap. a vers. 1 ad 5; ubi quia de utrisque agitur, apparet sicut repetitio. Nunc autem agitur de tentatione ejus, et quidem hic de primo statu et sic de incohamento tentationis, a vers. 6 ad 11; et quod quisque videre potest, iterum occurrit repetitio; nam in hoc versu dicitur quod ‘Noah fuit filius sexcentorum annorum, cum factum diluvium super terra’, sed in vers. 11, quod ‘in anno sexcentesimo vitae ejus, mense secundo, et decimo septimo die’: pariter vers. seq. 7, quod ‘intraverit Noahus in arcana cum filiis et uxoribus,’ similiter vers. seq. 13; tum quod ‘bestiae intrarunt in arcam ad Noahum,’ vers. 8, 9, similiter etiam vers. 14-16; ex quibus constat quod hic similiter sit repetitio priorum: qui in solo sensu litterae manet, non potest aliter scire quam quod sit quoddam historicum ita repetitum; sed hic sicut alibi nusquam aliqua vocula est quae superflua et inanis, quia est Verbum Domini; proinde non aliqua significet alia; et quidem hic, sicut prius, quod sit tentatio prima, quae est quoad ejus intellectualia, et dein ejus tentatio quoad voluntaria: quae tentationes apud regenerandum succedunt; nam aliud prorsus est tentari quoad intellectualia, et aliud tentari quoad voluntaria; tentatio quoad intellectualia levis est, at tentatio quoad voluntaria est gravis.

735. Quod tentatio quoad intellectualia, seu quoad falsa, quae apud hominem, levis sit, causa est quia homo in fallaciis sensum est, et fallaciae sensuum tales sunt ut non possint non intrare; quare etiam facile discutiuntur; sicut omnes qui in sensu litterae Verbi manent, ubi locutum est secundum captum hominis, proinde secundum fallacias ejus sensuum, quibus si simpliciter fidem habent quia est Verbum Domini, tametsi in fallaciis sunt, usque facile se instrui patiuntur; ut pro exemplo, qui credit quod Dominus irascatur, puniat malum impiis faciat, is quia ex sensu litterae hoc habet, facile potest informari quomodo se res habet: pariter si simpliciter credit quod bonam facere possit ex se, et quod mercedem in altera vita accipiat si bonus sit ex se, is etiam facile instrui potest quod bonum quod facit, sit a Domino, et Dominus mercedem det gratis ex misericordia: quare dum tales in tentationem quoad intellectualia seu tales fallacias veniunt, non possunt nisi leniter tentari, estque haec prima tentatio, et vix apparet ut tentatio, de qua nunc agitur. Aliter vero se habet cum illis qui non ex simplici corde credunt Verbo, sed in fallaciis et falsitatibus se confirmant, ex causa quod faveant eorum cupiditatibus, et ex hac causa impulsiva ratiocinia ex se et suis scientificis plura congerunt, et dein eadem per Verbum confirmant, et sic imprimunt sibi persuadentque quod falsum sit verum.

736. Quod Noahum, seu hominem novae hujus Ecclesiae, concernit, is fuit talis quod simpliciter crediderit illis quae habuit ex Antiquissima Ecclesia, quae fuerunt doctrinalia collecta et redacta in quandam doctrinae formam ab illis (x)qui Hanochus dicti sunt: et prorsus diversae indolis fuit ab antediluvianis qui perierunt, et Nephilim dicti, qui doctrinalia fidei immerserunt foedis suis cupiditatibus, et sic captarunt diras persuasiones, a quibus recedere non vellent, utcumque ab aliis instruerentur et iis demonstraretur quod falsa: homines duplicis hujus genii seu indolis hodie quoque dantur; sed illi facile possunt regenerari, hi autem difficile.

737. Quod per ‘Noahum, quod filius sexcentorum annorum’ significetur status primus tentationis ejus, constat ex eo quod hic usque ad Heberum, cap. xi, per numeros et per aetates annorum et per nomina nihil aliud significentur quam res, sicut etiam per aetates et nomina omnium in cap. v. Hic quod ‘sexcenti anni’ significent statum primum tentationis, constare potest a numeris qui ibi dominantur, qui sunt decem et sex, qui bis in se multiplicati; numerus major et minor eorundem nihil mutat: quod decem attinet, prius cap. (x)vi ad vers. 3 ostensum est, quod significent ‘reliquias’; et quod sex hic significent laborem et pugnam, ex Verbo passim constat; nam ita se res habet, in praecedentibus actum est de praeparatione ejus ad tentationem, quod nempe instructus fuerit a Domino intellectualibus veris, et voluntariis bonis; haec vera et bona sunt reliquiae, quae non producuntur ita ut agnoscantur, priusquam homo regeneratur; apud eos qui per tentationes regenerantur, reliquiae apud hominem sunt pro angelis apud eum, qui ex iis depromunt illa quibus hominem defendunt contra malos spiritus qui falsa apud eum excitant et sic oppugnant: quia reliquiae significantur per ‘decem’ et pugna per ‘sex’ inde est quod sexcenti anni dicantur, in quibus dominantur decem et sex, et significant statum tentationis: quod in specie ‘sex’ attinet quod significent pugnam, constat ex capite primo Geneseos, ubi sex dies sunt, quibus regeneratus homo, antequam factus caelestis, intra quos dies continua pugna fuit, sed septimo die quies; inde est quod sex dies laboris sunt, et septimus sabbatum, quod significat quietem; inde quoque est
Quod servus Hebraeus, serviret sex annis, et septimo esset liber, Exod. xxi 2; Deut. xv 12; Jer. xxxiv 14;
Quodque sex annis consererent terram et colligerent proventum ejus, septimo autem intermitterent eam, Exod. xxiii 10-12;
similiter ‘vineam’: et
Quod septimo anno sabbatum sabbati terrae, sabbatum Jehovae, Lev. xxv 3,4.
‘Sex’ quia significant laborem et pugnam, etiam significant dispersionem falsi, apud Ezechielem,
Ecce sex viri venientes a via portae superioris, quae respiciens versus septentrionem, et cuique instrumentum dispersionis suae in manu sua, ix 2:
et apud eundem contra Gogum,
Et reverti faciam te, et sextabo te, et ascendere faciam te a lateribus septentrionis, xxxix 2;
ubi ‘sex et sextare’ pro dispersione, ‘septentrio’ pro falsis, ‘Gogus’ pro iis qui doctrinalia capiunt ab externis quibus destruunt cultum internum: Jobo,
In sex angustiis liberabit te, et in septima non tanget te malum, v 19;
ubi pro pugna tentationum. Alioquin sex in Verbo occurrunt, ubi non significant laborem, pugnam aut dispersionem falsi, sed sanctum fidei, quia se referunt ad duodecim, quae significant fidem et fidei omnia in uno complexu; et ad tria, quae significant sanctum, inde etiam derivatio genuina numeri sex, sicut apud Ezechielem, cap. xl 5, ubi calamus viri, quo mensus est urbem Israelis sanctam, quod esset ‘sex ulnarum’; et alibi; quod derivatio inde, causa est quia in pugna tentationis est sanctum fidei, tum quod sex dies laboris et pugnae spectent septimum sanctum.

738. ‘Filius sexcentorum annorum’ hic vocatur quia ‘filius’ significat intellectuale verum, ut prius ostensum; non autem filius appellatur, vers. seq. 11, quia ibi de tentatione ejus quoad voluntaria agitur.

739. Quod per ‘diluvium aquarum’ significetur tentationis incohamentum, inde constat quod hic de tentatione quoad intellectualia agatur, quae tentatio praecedit et levis est, ut dictum; quare appellatur ‘diluvium aquarum,’ non simpliciter diluvium, ut seq. vers. 17; ‘aquae’ enim imprimis significant spiritualia hominis, intellectualia fidei, tum illis opposita, seu falsa, ut permultis a Verbo confirmari potest. Quod diluvium aquarum seu inundatio significet tentationem constat ab illis quae in praemissis hujus capitis ostensa sunt, tum quoque apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, Faciam perrumpere spiritum procellarum in excandescentia Mea; et imber inundans in ira Mea fiet, et lapides grandinis in fervore, ad consummationem, ut destruam parietem, quem incrustatis inepto, xiii 11, 13, 14;
ubi ‘spiritus procellarum, et imber inundans’ pro desolatione falsi; ‘paries incrustatus inepto’ pro ficto apparente sicut verum: apud Esaiam,
Jehovah Deus protectio ab inundatione, umbraculum ab aestu, nam spiritus violentorum sicut inundatio parietis, xxv 4;
ibi ‘inundatio’ pro tentatione quoad intellectualia, et distinguitur a tentatione quoad voluntaria, quae vocatur ‘aestus’: apud eundem,
Ecce validus et robustus Domino, sicut inundatio grandinis, procella excisionis, sicut inundatio aquarum validarum superinundantium, xxviii 2;
ibi gradus tentationis descripti: apud eundem,
Cum transieris per aquas, tecum Ego, et per flumina, non inundabunt te; cum iveris per ignem, non adureris, et flamma non comburet te, xliii 2;
ubi ‘aquae et flumina’ pro falsis et phantasiis, ‘ignis et flamma’ pro malis et cupiditatibus: apud Davidem,
Super hoc precabitur omnis sanctus ad Te tempore inveniendi; unde in inundatione aquarum multarum ad illum non pertingent; tu latibulum mihi, ab angustia servabis me, Ps. xxxii 6, 7;
ubi ‘inundatio aquarum’ pro tentatione; quae etiam appellatur diluvium: apud eundem,
Jehovah ad diluvium sedet; et sedet Jehovah Rex in aeternum, Ps. xxix 10.
Ex his et a praemissis ante hoc caput, patet quod ‘diluvium seu inundatio aquarum’ nihil aliud significet quam tentationes et vastationes, tametsi historice, secundum morem antiquissimorum, descriptum.

740. Vers. 7. Et intravit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo, in arcam, a coram aquis diluvii. ‘Quod intraverit Noah in arcam a coram aquis diluvii’ significat quod in tentatione tutatus: per ‘filios’ significantur, ut prius, vera: per ‘uxorem’ bona: per ‘uxores filiorum’ vera conjuncta bonis.

741. Quod ‘intravit Noahus in arcam a coram aquis diluvii’ significet quod tutatus, unicuique constare potest. Tentationes non aliud sunt quam pugnae malorum spirituum cum angelis qui apud hominem: mali spiritus omnia prava hominis facta excitant, etiam cogitata, quae habuit ab infantia, ita tam mala quam falsa, et condemnant, quo illis nihil jucundius est; ipsa vitae eorum jucunditas in eo consistit; at Dominus per angelos, hominem tutatur, et prohibet ne mali spiritus et genii extra limites et ulterius quam sustinere possit homo, vagentur et inundent.

742. Quod per ‘filios’ significentur vera, per ‘uxorem’ bona, per ‘uxores filiorum’ vera conjuncta bonis, prius cap. praec. ad vers. 18 dictum, ubi eadem verba: per vera et bona, tametsi hic vocantur ‘filii et uxores,’ significantur illa quae apud hominem Noahus dictum fuerunt, per quae tutatus. Talis est stilus Verbi antiquissimus, involvens arcana caelestia, qui historice connexus.

743. Vers. 8, 9. De bestia munda, et de bestia quae non ea munda, et de avi, et omni quod repit super humo. Bina bina intrarunt ad Noahum in arcam, masculus et femina, quemadmodum praeceperat Deus Noaho. Per ‘bestiam mundam’ significantur, ut prius, affectiones boni: per ‘bestiam non mundam’ cupiditates: per ‘avem’ in genere cogitata per ‘omne quod repit super humo’ sensuale et quodcumque volupe ‘bina bina’ significant correspondentia: ‘quod intrarint in arcam, quod tutata: ‘masculus et femina,’ ut prius, verum et bonum: ‘quemadmodum praeceperat Deus Noaho’ quod ita factum.

744. Quod per ‘bestiam mundam’ significentur affectiones boni prius ad vers. 2 hujus capitis dictum et ostensum est; quare non illis immorandum; similiter quod per ‘bestiam non mundam’ significentur cupiditates seu affectiones malae, ibi.

745. Quod per avem in genere significentur cogitata, constat ex illis quae prius passim dicta de avibus, quod significent intellectualia aut rationalia, sed ibi ‘aves caelorum,’ at hic solum ‘avis,’ quare in genere significantur cogitata; sunt enim plura avium genera tam munda quam immunda, quae in seq. vers. 14 distinguuntur in ‘avem,’ ‘volucrem’ et ‘alatum’: munda sunt cogitationes veri, immunda sunt cogitationes falsae, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

746. Per ‘omne quod repit super humo’ quod significetur sensuale et quodcumque volupe, prius quoque dictum et ostensum est. Antiquissimi sensualia hominis et voluptaria ejus compararunt et assimilarunt reptilibus et repentibus, et ita quoque a vocarunt, quia extrema sunt, et quasi repunt in superficie hominis, et quod iis non altius se elevare permittendum.

747. Quod ‘bina bina’ significent correspondentia, constare cuivis potest ex eo quod sint paria; paria non possunt esse nisi sibi correspondeant, sicut sibi vera et bona, mala et falsa; omnium enim est conjugii instar, seu copulatio, ut verorum cum bonis, et malorum cum falsis, quia est conjugium intellectus cum voluntate, seu intellectualium cum voluntariis, et quidem unicuivis rei suum est conjugium, seu sua copulatio, absque qua nusquam subsistit.

748. Quod ‘intrarunt in arcam’ significent quod tutata sint, prius est dictum, vers. praec. 7, ubi de Noaho, et filiis ejus, et uxoribus.

749. Quod ‘masculus et femina’ significent verum et bonum, constat ab illis quae prius cap. vi vers. 19; ubi ‘masculus et femina’ praedicatur de avibus, sed ‘vir et uxor’ de bestiis; causa quoque ibi dicta est, quod nempe voluntariorum cum intellectualibus sit conjugium, non ita intellectualium in se spectatorum cum voluntariis; illa se habent ut vir et uxor, haec vero ut masculus et femina: et quia hic primum agitur de tentatione istius hominis quoad intellectualia, ut dictum, dicitur masculus et femina; et intelligitur pugna, seu tentatio quoad intellectualia.

750. (x) ‘Quemadmodum praeceperat Deus’: quod significet ita factum esse, prius cap. praec. vers. 22, tum hujus capitis vers. 5, ostensum.

751. Hic quia agitur de tentatione hominis Ecclesiae novae Noahus dictae, et paucis, si ulli, notum est quomodo se tentationes habent, quia pauci hodie tales tentationes subeunt, et qui subeunt, non sciunt aliter quam quod aliquid in ipsis sit inhaerenter quod sic patitur, breviter licet rem exponere: sunt mali spiritus qui tunc, ut dictum, excitant falsa et mala hominis, et quidem ex ejus memoria, quaecumque ab infantia cogitavit et patravit; hoc mali spiritus tam solerter et malitiose facere possunt ut non describi possit; sed angeli qui apud eum, depromunt ejus bona et vera, et sic defendunt hominem; haec pugna est quae sentitur et percipitur apud hominem, et causatur conscientiae morsum et cruciatum. Sunt tentationes duplicis generis, unum quoad intellectualia, alterum quoad voluntaria; cum tentatur homo quoad intellectualia, tunc spiritus mali solum facta ejus mala quae patravit, quae hic significantur per ‘bestias immundas,’ excitant, et accusant et damnant; tum quidem facta ejus bona, quae hic quoque significantur per ‘bestias mundas,’ sed illa mille modis pervertunt; simul etiam ‘excitant cogitata ejus, quae hic quoque significantur per ‘avem,’ porro etiam illa quae hic significantur per ‘repentia super humo,’ sed haec tentatio levis est, et percipitur solum per revocationem talium in memoriam, et quandam inde anxietatem. Cum autem tentatur homo quoad voluntaria, tunc non excitantur ita facta et cogitata, sed sunt genii mali, ita vocari possunt hujus generis spiritus mali, qui incendunt eum suis cupiditatibus et foedis amoribus quibus imbutus, et sic per ipsas hominis cupiditates pugnant; quod tam malitiose et clandestine faciunt ut nusquam credi possit quod ab illis; momento enim se infundunt in vitam ejus cupiditatum, ut et vertunt et flectunt fere in instanti affectionem boni et veri in affectionem {1}mali et falsi, ut nusquam aliter scire possit homo quam quod ex semet fiat et sponte sic fluat; haec tentatio est gravissima, et percipitur ut dolor internus et ignis crucians; de hac in sequentibus agitur. Quod ita se res habeat, ex multiplici experientia nosse et scire mihi datum, tum quando, undenam, quinam, et quomodo mali spiritus aut genii influxerunt et inundarunt; de quibus experientiis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus singillatim dicetur.
@1 malam I.$

752. Vers. 10. Et erat ad septem dies, et aquae diluvii erant super terra. Per haec significatur, ut prius, principium tentationis.

753. Quod per ‘dies septum’ significetur principium tentationis supra ad vers. 4 ostensum est; seque refert ad praecedentia, quod nempe haec tentatio, quae fuit intellectualium ejus, esset principium tentationis, seu prima tentatio, estque clausula ita expressa; et quia tentatio haec prima quoad intellectualia fuit, exprimitur per ‘aquas diluvii,’ sicut supra vers. 7, et vers. 6 per ‘diluvium aquarum,’ quod proprie significat tentationem talem ut ibi ostensum.

754. Vers. 11. In anno sexcentesimo anni vitae Noahi, in mense secundo, in septimo decimo die mensis, in die hoc disrupti sunt omnes fontes abyssi magnae, et cataractae caeli apertae. Per ‘annum sexcentesimum, mensem secundum, et diem decimum septimum’ significatur alter status tentationis: ‘quod disrupti sint omnes fontes abyssi magnae’ significant extremum tentationis quoad voluntaria: ‘quod cataractae caeli apertae’ significant extremum tentationis quoad intellectualia.

755. Quod per ‘annum sexcentesimum, mensem secundum, et diem decimum septimum’ significetur alter status tentationis, sequitur ex illis quae hactenus dicta sunt, nam a vers. 6 ad hunc 11 actum est de primo statu tentationis, qui fuit quoad ejus intellectualia, nunc autem agitur de altero statu, nempe quoad voluntaria, quae causa est quod iterum dicatur aetas ejus, prius quod ‘fuerit filius sexcentorum annorum, hic quod factum diluvium ‘anno sexcentesimo ejus vitae, mense secundo, et die decimo septimo’: nusquam aliquis autumare potest quod per annos aetatis Noahi, ubi et anni et menses et dies designantur, intelligatur status tentationis quoad voluntaria; sed, ut dictum, talis fuit modus loquendi et scribendi antiquissimorum, et imprimis delectati sunt in eo quod designare tempora et nomina possent et inde historiam vero similem concinnare; in eo sapientia eorum constabat. Quod autem ‘sexcenti anni’ non significent aliud quam statum tentationis primum, ostensum est supra ad vers. 6; hic similiter ‘anni sexcenti,’ sed ut alter status tentationis significaretur, additi sunt menses et dies, et quidem menses duo, seu ‘in mense secundo,’ qui significant ipsam pugnam, ut constare potest a significatione numeri ‘duo’ prius ad vers. 2 hujus capitis, nempe quod significent idem ac sex, hoc est, laborem et pugnam, tum dispersionem, ut ibi ostensum videatur. Numerus autem ‘septendecim’ significat tam principium tentationis quam finem tentationis, ex causa quia compositus est ex numero septenario et decem; qui numerus cum significat principium tentationis tunc involvit ‘ad dies septem,’ seu septimanam septem dierum, quae quod significet principium tentationis, prius ad vers. 4 hujus capitis ostensum est; at cum significat finem tentationis, ut cap. seq. viii vers. 4, tunc ‘septem’ est numerus sanctus, cui ‘decem’ adjectus qui significat reliquias, nam absque reliquiis non potest regenerari homo: quod numerus ‘septendecim’ significet principium tentationis, constat apud Jeremiam,
Quod mandatum ei, ut emeret agrum a Hanamele, filio patrui sui, qui in Anathoth; et appendit ei argentum septem {1}siclos et decem argenti, xxxii 9;
qui numerus quod significet etiam captivitatem eorum Babylonicam, per quam repraesentatur tentatio fidelium et devastatio infidelium, et quidem principium tentationis et simul finis tentationis, seu liberatio, constare potest a sequentibus in capite illo apud Prophetam; quod captivitas ad vers. 36 ibi, quod liberatio a vers. 37 seq. ibi; talis numerus nusquam apud Prophetam exstaret nisi arcana, sicut omnia reliqua, involveret. Quod ‘septendecim’ significent principium tentationis, etiam constare potest ab aetate Josephi, qui septendecim annorum filius erat cum missus ad fratres et venditus in Aegyptum, Gen. xxxvii 2; ‘quod venditus in Aegyptum’ similia repraesentat, ut ibi loci, ex Divina Domini Misericordia, ostendetur; ibi historica repraesentativa sunt, quae ita se habent sicut describuntur, hic autem historica facta significativa, quae se non ita habent sicut describuntur in sensu litterae; sed usque illa involvunt arcana caeli, et quidem unaquaevis vox, sicut haec: quod ita se habeant, non potest non peregrinum apparere, quia ubi aliquod historicum verum aut historicum factum occurrit, animus detinetur in littera, e qua se abstrahere nequit; inde credit quod nihil aliud significet et repraesentet; sed quod internus aliquis sensus sit, in quo vita Verbi, non autem in littera, quae absque sensu interno mortua est, unicuique intelligenti constare potest; absque sensu interno quid historicum aliud est quam historicum apud aliquem profanum scriptorem? ita quid utilitatis foret scire annum Noahi, et mensem et diem, cum diluvium factum, nisi arcanum caeleste involvat? et quis non potest videre quod ‘omnes fontes abyssi magnae disrupti, et cataractae caeli apertae’ sit locutio prophetica? praeter alia similia.
1 I has siclorum, probably a printer’s misreading.

756. Quod ‘disrupti sint omnes fontes abyssi magnae’ significent extremum tentationis quoad voluntaria, constare potest ex illis quae dicta sunt mox prius de tentationibus, quod duplicis generis sint, unum quoad intellectualia, alterum quoad voluntaria, et quod hoc grave sit respective ad illud; tum ex eo quod huc usque de tentatione quoad intellectualia actum sit: similiter constat ex significatione ‘abyssi,’ quod sint cupiditates et falsitates inde, ut prius n. 18, tum etiam ex his in Verbo: apud Ezechielem,
Sic dicit Dominus Jehovih, Cum dedero te urbem desolatam, sicut urbes quae non habitantur, cum ascendere fecero supra te abyssum, et obtexerint te aquae multae, xxvi 19;
ubi ‘abyssus et aquae multae’ pro tentationis extremo: apud Jonam,
Circumcinxerunt me aquae, usque ad animam, abyssus circumdedit me, ii 6 [A.V. 5];
ubi ‘aquae et abyssus’ similiter pro extremo tentationis: apud Davidem,
Abyssus ad abyssum clamans, ad vocem aquae canalium Tuorum, omnes confractiones Tuae, et omnes fluctus Tui supra me, Ps. xiii 8 [A.V. 7];
ubi manifeste pro extremo tentationis: apud eundem,
Increpavit mare Suph, et exsiccatum est, et ire fecit eos per abyssos, sicut in deserto, et servavit eos e manu osoris, et redemit eos e manu inimici; et obtexerunt aquae hostes eorum, Ps.cvi 9-11;
ubi ‘abyssus’ pro tentationibus in deserto. Per ‘abyssum’ antiquitus significatum est infernum, et phantasiae et persuasiones falsi assimilatae sunt aquis et fluminibus, tum fumo, inde; ita quoque apparent quorundam inferna, nempe sicut abyssi et sicut maria, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: spiritus mali qui devastant hominem, tum etiam qui tentant, inde sunt; et phantasiae eorum quas infundunt, et cupiditates quibus incendunt hominem, sunt sicut inundationes et exhalationes inde; nam ut dictum, homo per malos spiritus conjunctus est inferno, et per angelos caelo; quare cum ‘disrupti’ dicuntur ‘omnes fontes abyssi’ (x)significant talia. Quod infernum vocetur abyssus, et foeda quae inde, vocentur flumina, constat apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, In die descendere eum in infernum, lugere feci, obtexi super eum abyssum, et inhibui flumina ejus, et occlusae sunt aquae magnae, xxxi 15:
infernum vocatur quoque ‘abyssus’ apud Johannem, Apoc. ix 1, 2, 1; xi 7; xvii 8; xx 1, 3.

757. Quod ‘cataractae caeli apertae’ significent extremum tentationis quoad intellectualia, inde quoque constat; tentatio quoad voluntaria seu cupiditates nusquam potest separari a tentatione quoad intellectualia; si separaretur, non foret aliqua tentatio, sed inundatio qualis apud eos qui in cupiditatum incendiis vivunt, in quibus, sicut infernales spiritus, jucunda vitae suae percipiunt. ‘Cataractae caeli’ dicuntur ex inundatione falsorum seu ratiociniorum, de quibus etiam apud Esaiam,
Fugiens prae voce pavoris cadet in foveam, et ascendens e medio foveae capietur in laqueo, nam cataractae ab alto apertae sunt, et commota fundamenta terrae, xxiv 18.

758. Vers. 12. Et fuit imber super terra quadraginta diebus et quadraginta noctibus, significat quod haec tentatio duraverit; ‘imber’ est tentatio, ‘quadraginta dies et noctes’ est duratio.

759. Quod ‘imber’ hic sit tentatio, constare potest ab illis quae de diluvio et inundatione prius dicta et ostensa sunt; tum quod ‘fontes abyssi disrupti’ et ‘cataractae caeli apertae’ sint tentationes.

760. Quod ‘quadraginta dies et quadraginta noctes’ significent durationem, supra ad vers. 4 ostensum est: per ‘quadraginta,’ ut dictum, significatur omnis duratio tentationis, sive major sive minor sit, et quidem tentatio gravis quae est voluntariorum: homo eram vitam sibi per continuas voluptates et per amores mundi et sui, proinde per cupiditates quae sunt Continua amorum istorum, comparavit, sic ut vita ejus nihil aliud sit quam talium; quae vita nusquam concordare potest cum vita caelesti; nam amare mundana nemo potest et simul caelestia; amare mundana est spectare deorsum, amare caelestia es spectare sursum; minus potest quisquam amare se et simul proximum, et adhuc minus Dominum; qui se amat, omnes qui ipsi non serviunt, odit; ita qui se amat, remotissime abest ab amore et charitate caelesti, quae est ut amet proximum plus quam se, et Dominum supra omnia; ex his constat quantum vita hominis distat a vita caelesti; quare per tentationes a Domino regeneratur, et flectitur ut usque concordet: haec causa est quod haec tentatio sit gravis, ipsam enim vitam hominis tangit, aggreditur, destruit et mutat; quare etiam describitur illa per quod ‘fontes abyssi sint disrupti’ et quod ‘cataractae caeli sint apertae.

761. Quod tentatio spiritualis apud hominem sit pugna spirituum malorum cum angelis qui apud hominem, et quod illa pugna communiter in ejus conscientia sentiatur, prius dictam est: de qua pugna porro hoc sciendum est, quod angeli {1}continue defendant hominem et avertant mala quae mali spiritus ei intendunt; etiam quae falsa sunt et mala apud hominem defendunt, nam norunt optime unde homini falsa et mala, nempe quod a malis spiritibus et geniis; homo nusquam producit a se aliquid falsum et malum, sed sunt mali spiritus qui apud eum, qui producunt et simul faciunt homini credere quod ex ipsomet; talis est malignitas eorum; et adhuc magis, momento cum infundunt et faciunt credere, etiam accusant et damnant; quod multis experientiis confirmare possum. Homo qui non fidem habet in Dominum, non potest illustrari, quin credat quod malum sit ab ipso; quare etiam appropriat sibi malum, et fit similis spiritibus istis malis qui apud eum; ita se res habet cum homine: hoc quia angeli norunt, etiam in tentationibus regenerationis falsa et mala hominis defendunt; alioquin succumberet, quia apud hominem nihil nisi quam malum est et inde falsum, sic ut sit malorum et inde falsorum mera congeries et compositio.
@1 continuo I.$

762. Sed tentationes spirituales parum hodie notae sunt, nec permittuntur ita ut olim, quia homo non in veritate fidei est, sic etenim succumberet; loco illarum sunt alia, ut infortunia, tristitiae et anxietates, quae a causis naturalibus et corporeis existunt, sicut etiam aegritudines corporis et morbi, quae usque vitam ejus voluptatum et cupiditatum aliquantum domant et frangunt, et cogitationes ad interiora et pia determinant et elevant; sed non sunt tentationes spirituales, quae non dantur nisi apud eos qui conscientiam veri et boni a Domino acceperunt; ipsa conscientia est planum illarum, in quod operantur.

763. De tentationibus huc usque actum est, sequitur nunc finis tentationis, qui quid ut nova Ecclesia existeret.

764. Vers. 13. In ipso die hoc intravit Noah, et Shem, et Ham, et Japheth, filii Noahi, [et uxor Noahi,] {1} et tres uxores filiorum ejus cum illis, in arcam. Per ‘quod intrarint {2} in arcam’ significatur hic ut prius, quod servati: per ‘Noahum’ quod fuit Ecclesiae: per ‘Shem, Ham et Japheth’ quod fuit Ecclesiarum inde: per ‘filios Noahi,’ doctrinalia: [per ‘uxorem Noahi’ ipsa Ecclesia:] per ‘tres uxores filiorum ejus cum illis’ ipsae Ecclesiae inde.
@1 Though missing here and later in this [ ] these words are included in n. 765, 770.$
@2 intrarent I.$

765. Huc usque actum de tentatione hominis Ecclesiae Noahus dicti, et quidem primum de tentatione ejus quoad intellectualia, quae sunt vera fidei, a vers. 6 ad 10, et dein de tentatione ejus quoad voluntaria, quae spectant bona charitatis, vers. 11, 12. Finis tentationum fuit ut inde renasceretur homo Ecclesiae, seu Ecclesia nova, pereunte Antiquissima: haec Ecclesia, ut prius dictum, diversae indolis fuit ab Antiquissima, nempe spiritualis; quae talis est ut homo per doctrinalia fidei renascatur; quae cum implantata sunt, tunc insinuatur ei conscientia, ne contra verum et bonum fidei agat; et sic donatur charitate, quae conscientiam ejus regit, ex qua sic agere incipit; ex quibus constare potest quid spiritualis homo, non qui putat fidem absque charitate salvare, sed qui essentiale fidei facit charitatem, et inde agit: ut talis homo seu talis Ecclesia existeret, fuit finis; quare nunc de ipsa hac Ecclesia agitur: quod nunc de Ecclesia agatur, constare etiam potest a repetitione quasi ejusdem rei, dicitur enim hic, ‘In ipso hoc die intravit Noah, et Shem, et Ham, et Japheth, filii Noahi, et uxor Noahi, et tres uxores filiorum ejus cum illis in arcam,’ supra vers. 7 similiter, sed his verbis, ‘et intravit Noah, et fila ejus et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo in arcam,’ sed quia nunc de Ecclesia agitur, nominantur filii Shem, Ham et Japheth, qui cum nominantur, significant hominem Ecclesiae; at cum vocantur ‘filii’ absque nominibus, significant vera fidei: praeterea repetuntur iterum quae prius dicta sunt vers. 8, 9 de bestiis et avibus, quod intrarint in arcam, vers. 14-16; sed cum varietate conveniente et applicabili hic ad Ecclesiam.

767. {1} Quod ‘intrarint in arcam’ significet salvatos esse, nempe hominem Ecclesiae qui Noahus, et ab illo descendentes et derivatas Ecclesias ceteras de quibus hic sermo, constare potest ex iis quae prius de ‘intrare in arcam’ dicta sunt.
1 @There is no n. 766 in I.$

768. Quod per ‘Noahum’ significetur quod finit Ecclesiae, et per ‘Shem, Ham et Japheth’ quod fuit Ecclesiarum inde, constat ex eo quod hic non ‘filii ejus,’ ut prius vers. 7, sed ipsi quoad nomina, dicantur; cum nominantur ita, significant hominem Ecclesiae; homo Ecclesiae non solum est ipsa Ecclesia, sed omne Ecclesiae; est vox communis comprehendens quicquid est Ecclesiae, sicut prius dictum de Antiquissima Ecclesia, quae dicta finit Homo, similiter de ceteris qui nominati sunt; ita per ‘Noahum’ et per ‘Shem, Ham et Japheth’ significatur quicquid est Ecclesiae, et Ecclesiarum inde, in uno complexu; [2] talis est stilus et modus loquendi in Verbo; sicut ubi nominatur (x)’Juda,’ significatur apud Prophetas plurimum Ecclesia caelestis, seu quicquid est Ecclesiae; ubi nominatur ‘Israel,’ significatur plurimum Ecclesia spiritualis, seu quicquid est Ecclesiae illius; ubi ‘Jacob,’ significatur Ecclesia externa; nam apud unumquemvis hominem Ecclesiae datur internum Ecclesiae et externum; internum est ubi vera Ecclesia, externum est quod inde, id est ‘Jacob’: aliter cum non nominantur: [3] causa quod ita sit, est quod se referant tunc ad regnum Domini repraesentative; Dominus est solus Homo et est omne regni Sui; et quia Ecclesia est regnum Domini in terris, est Dominus solus omne Ecclesiae: omne Ecclesiae est amor seu charitas, quare ‘homo,’ seu quod idem, nomine nominatus, significat amorem seu charitatem, hoc est, omne Ecclesiae; et tunc ‘uxor’ simpliciter Ecclesiam quae inde; ut quoque hic. Sed quales Ecclesiae significantur per ‘Shem, Ham et Japheth,’ in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicetur.

769. Quod per ‘filios Noahi’ significentur doctrinalia, constat a significatione ‘filiorum,’ de qua prius; Ecclesia enim non dari potest absque doctrinalibus; quare etiam non solum nominantur, sed etiam additur, quod ‘filii ejus.’

770. Quod per ‘uxorem Noahi’ significetur ipsa Ecclesia, et per ‘tres uxores filiorum ejus cum illis’ ipsae Ecclesiae inde, constat ex illis quae dicta sunt, nempe, cum homo Ecclesiae nominatur, quod sit omne Ecclesiae seu, ut appellatur, caput Ecclesiae; et tunc ‘uxor’ est Ecclesia, sicut prius ostensum, n. 252, 253; aliter cum in Verbo, vir et uxor, aut masculus et femina, tunc per ‘virum et masculum’ significantur intellectualia, seu vera fidei, et per ‘uxorem et feminam’ voluntaria, seu bona fidei.

771. Quia unaquaevis vox in Verbo a Domino est, et ita Divinum unicuique inest, constat quod nusquam aliqua vox ne quidem iota sit quae non aliquid significat et involvit, ita quoque quod hic dicatur, ‘tres uxores,’ tum ‘uxores filiorum ejus,’ ut et ‘cum illis’; sed quid singula involvunt, prolixum foret exponere; satis est modo ideam communem communissimorum dare.

772. Vers. 14, 15. Illi, et omnis fera secundum speciem suam, et omnis bestia secundum speciem suam, et omne reptile repens super terra secundum speciem suam, et omnis avis secundum speciem suam, omnis volucris, omne alatum. Et intrarunt ad Noahum in arcam; bina bina de omni carne, in qua spiritus vitarum. Per ‘illi’ significatur in genere homo Ecclesiae: per ‘omnem feram secundum speciem suam’ significatur omne bonum spirituale: per ‘bestiam secundum speciem suam’ bonum naturale: per ‘omne reptile repens super terra secundum speciem suam’ omne bonum sensuale et corporeum: per ‘avem secundum speciem suam’ omne spirituale verum: per ‘volucrem’ naturale verum: per ‘alatum’ sensuale verum: ‘quod intrarint {1} ad Noahum in arcam’ significant, ut prius, quod servata: ‘bina et bina’ significant, ut prius, paria: ‘de omni carne, in qua spiritus vitarum’ significant novam creaturam, seu quod vitam novam (x)acceperint a Domino.
@1 intrarunt I.$

773. Quod per ‘illi’ significetur in genere homo Ecclesiae, seu omne quod fuit hujus Ecclesiae, constat ex eo quod se referant ad illos qui mox nominati sunt, ad Noahum, Shemum, Hamum et Japhetum; qui tametsi quatuor sunt, usque simul constituunt unum: in ‘Noaho,’ per quem in genere intelligitur antiqua Ecclesia, continentur sicut in parente aut semine, Ecclesiae inde; quare per ‘illi’ significatur Ecclesia Antiqua; omnes illae Ecclesiae quae Shem, Ham et Japheth dictae sunt, constituunt simul Ecclesiam quae Ecclesia Antiqua vocatur.

774. Quod per ‘feram secundum speciem suam’ significetur omne bonum spirituale; et per ‘bestiam secundum speciem suam’ omne bonum naturale; et per ‘reptile repens super terra’ omne bonum sensuale et corporeum, prius dictum et ostensum est n. 45, 46,
143, 146; at quod ‘fera’ significet bonum spirituale, primo intuitu quidem apparere potest sicut quod ita non esset; sed constare potest serie rerum, quod primum dicantur ‘illi,’ hoc est, homo Ecclesiae dein ‘fera,’ tum ‘bestia,’ demum ‘reptile,’ quare ‘fera’ quid dignius et excellentius involvit quam ‘bestia,’ ex causa quia vox illa in lingua Hebraea etiam significat animalia in quo anima vivens; ita quoque hic non significat feram, sed animal in quo anima vivens, nam eadem vox est. Quod per ‘animalia, bestias et reptilia repentia super terra significentur voluntaria, prius dictum et ostensum est, et porro in his sequentibus, ubi de avibus, ostendetur.

775. Quia omnium dantur genera et species, tam scilicet bonorum spiritualium quam bonorum naturalium, tum etiam sensualium et corporeorum inde, hic dicitur de unoquovis, ‘secundum speciem suam’: tot genera bonorum spiritualium dantur, similiter tot genere verorum spiritualium, ut nusquam possint recenseri; minus adhuc species quae generum sunt: in caelo sunt omnia bona et vera caelestia et spiritualia ita in sua genera et haec in suas species distincta ut ne hilum sit quod non distinctissimum; et tam innumerabilia sunt ut differentiae specificae possint dici indefinitae; ex quibus quam egena: et fere nulla, sapientia humana sit, constare potest, quae nescit fere quod bonum et verum spirituale sit, minus quid sit. [2] Ex bonis caelestibus et spiritualibus, et veris inde, existunt et descendunt bona et vers naturalia, nam nusquam datur aliquod bonum et verum naturale, quod non existit a bono spirituali, et hoc a caelesti, et ab iisdem subsistit; si recederet spirituale a naturali, naturale nullum foret: origo rerum omnium se ita habet; omnia et singula sunt a Domino; ab Ipse est caeleste, per caeleste ab Ipso existit spirituale, per spirituale naturale: per naturale corporeum et sensuale; et sicut existit a Domino ita, etiam subsistit ita, nam, ut notum est, subsistentia est perpetua existentia qui aliter rerum existentias et ortus capiunt, ut ii qui naturam colunt et ex ea ducunt rerum origines, in tam funestis principiis sunt ut ferarum silvae phantasiae possint multo saniores vocari; tales sunt perplures qui aliis praeeminere sapientia sibi videntur.

776. Quod per ‘avem secundum speciem suam’ significetur omne spirituale verum, per ‘volucrem’ naturale verum, per ‘alatum’ sensuale verum, constat ab illis quae prius de avibus dicta et ostensa sunt, ut n. 40. Antiquissimi assimilarunt cogitata hominis avibus. quia ita se habent respective ad voluntaria: quia hic nominantur avis, et volucris, et alatum, et haec succedunt, sicut in homine intellectualia, rationalia et sensualia, ne cui dubium sit quin illa significent, licet adhuc quaedam loca ex Verbo confirmantia adducere, ex quibus etiam patet quod ‘bestiae’ talia quae dicta sunt, significent; [2] apud Davidem,
Dominari fecisti Illum super opera manuum Tuarum, omnia posuisti sub pedibus Illius, gregem et armenta omnia, et etiam bestias agrorum, volucrem caelorum, et pisces maris, Ps. viii 7, 8, [9] [A.V. 6, 7, 8];

ubi de Domino, Cujus dominium super hominem, et super quae sunt hominis, ita describuntur; aliter, quid foret dominium super
bestias et aves? apud eundem,
Arbor fructus et omnes cedri, fera et omnis bestia, reptile et volucris {1} alae,… glorificabunt nomen Jehovae, Ps. cxlviii 9, 10, 13;
‘arbor fructus’ est caelestis homo, ‘cedrus’ est spiritualis homo, ‘fera et bestia et reptile’ illorum bona, sicut hic; ‘volucris alae’ illorum vera, ex quibus glorificare possunt nomen Jehovae; nequaquam potest fera, bestia, reptile, volucris; in scriptis profanis talia hyperbolice dici possunt, sed in Verbo Domini nusquam hyperbolica sunt, sed significativa et repraesentativa: [3] apud Ezechielem,

Contremiscent coram Me pisces maris, et avis caelorum, et fera agri, et omne reptile repens super humo, et omnis homo, qui super faciebus humi, xxxviii 20;

quod hic ‘bestiae et aves’ talia significent, constat manifeste, nam quid gloriae Jehovae si contremiscerent pisces, aves, bestiae, an quisque putare potest quod tales locutiones forent sanctae, si non sancta involverent: apud Jeremiam,
Vidi et ecce non homo, omnis avis caelorum aufugit, iv 25;
pro quod omne bonum et verum; hic quoque ‘homo’ pro bono amoris: apud eundem,
Vastata sunt, ut non sit vir transiens, et non audiunt vocem pecoris; ab ave caelorum et usque ad bestiam, evagati sunt, abiverunt, ix 9 [A.V. 10];
similiter, pro quod omne verum et bonum abiverit: [4] apud eundem,

Quousque {2} lugebit terra, et herba omnis agri exarescet? propter malitiam habitantium in ea, periit bestiae et avis, quia dixerunt, Non videbit novissimum nostrum, xii 4,
ubi ‘bestiae’ pro bonis, et ‘avis’ pro veris, quae perierunt: apud Zephaniam,
Consumam hominem et bestiam, consumam avem caelorum, et pisces maris, et offendicula cum impiis, et exscindam hominem a faciebus humi, 13;
ubi ‘homo et bestia’ pro illis quae sunt amoris et inde boni; ‘avis caelorum et pisces maris’ pro illis quae sunt intellectus, ita quae sunt veri, quae vocantur ‘offendicula’ quia impiis bona et vera sunt offendicula, non bestiae et aves; quod sint illa quae hominis, manifeste etiam dicitur: apud Davidem,
Saturantur arbores Jehovae, et cedri Libani, quas plantavit, ubi volucres nidificant, Ps. civ 16, 17;
‘arbores Jehovae, et cedri Libani’ pro spirituali homine; ‘volucres’ pro ejus veris rationalibus aut naturalibus, quae sunt quasi ‘nidi.’ Alioquin communis formula loquendi finit quod ‘nidificarent aves in ramis,’ qua significabantur vera; [5] ut apud Ezechielem,
In monte altitudinis Israelis plantabo illam, et attollet ramum, et faciet fructum, et erit in cedrum magnificam, et habitabunt sub illa omnis volucris omnis alae, in umbra ramorum ejus habitabunt, xvii 23;
pro Ecclesia gentium, quae spiritualis, quae est ‘cedrus magnifica,’ ‘avis omnis alae’ pro veris omnis generis: apud eundem,
In ramis ejus nidificarunt omnis avis caelorum, et sub ramis ejus genuerunt omnis fera agri, ac in umbra ejus habitabunt omnes gentes magnae, xxxi 6;
de Asshure, qui est Ecclesia spiritualis, et vocatur ‘cedrus,’ ‘avis caelorum’ pro veris ejus, ‘bestia’ pro bonis: [6] apud Danielem,
Ramus ejus pulcher, et fructus ejus multus, et esca omnibus in ea; sub illa umbram habebat bestia agri, et in ramis ejus “habitabant volucres caeli, iv 9, 18 [A.V. 12, 21];
ubi ‘bestia’ pro bonis, ‘volucris caelorum’ pro veris; quod unicuivis constare potest, nam quid foret quod ibi habitaret avis et bestia? Similiter quae Dominus locutus,

Regnum Dei simile est grano sinapis, quod accipiens homo projecit in hortum suum, crevitque, et factum est in arborem magnam, ut aves caeli habitarint in ramis ejus, Luc. xiii 19; Matth. xiii 32; Marc. iv 32.
@1 Sch. has avis alae, as also n. 994, but Heb. here is [ ] (tsippor) as in Ps. viii 8 above.$
2@ We follow A.E. 304 and 650 and R.V. in the placing of ‘?’ A.V. and Sch. have it at end of following clause. I has a comma in both places, Sch. has consumtae sunt for periit, but Heb. verb is singular. In 7571, however, S. has consumentur.$

777. Quod ‘avis’ significet verum spirituale, ‘volucris’ verum naturale, ‘alatum’ verum sensuale, constat inde; ita quoque distincta sunt vera: ‘alata’ dicuntur vera sensualia quae sunt visus et auditus, quia extrema, qualis quoque est significatio ‘alae’ applicatae ad alia.

778. Quia nunc ‘aves caelorum’ significant intellectualia vera, ita cogitationes, etiam significant contraria, ut phantasias seu falsa, quae quia sunt cogitationis hominis, quoque aves vocantur, sicut ‘quod impii darentur in cibum avibus caeli, et feris’ pro phantasiis et cupiditatibus, Esai. xviii 6; Jer. vii 33; xvi 4; xix 7; xxxiv 20; Ezech. xxix 5; xxxix 4. Ipse Dominus quoque phantasias et persuasiones falsi comparat avibus, ubi dicit,

Semen quod cecidit super viam duram, conculcatum est, et aves caeli comederunt illud, Matth. xiii 4; Luc. viii 5; Marc. iv 4, 15;
ubi ‘aves caeli’ non aliud sunt quam falsa.

779. Quod ‘intrarunt ad Noahum in arcam, significet quod salvata sint, prius dictum est. Quod ‘bina et bina’ significent paria, quae quid sint, videatur cap. praec. vi ad vers. 19.

780. Quod ‘de omni carne, in qua spiritus novam creaturam, seu quod novam vitam acceperint a Domino, constare potest a significatione ‘carnis’ quod sit omnis homo in genere, et corporeus in specie, ut prius dictum et ostensum est; inde ‘caro, in qua spiritus vitarum,’ significat regeneratum; nam in proprio ejus est vita Domini, quae est vita charitatis et fidei: omnis homo non est nisi caro; sed cum vita charitatis et fidei ei a Domino inspiratur, tunc vivificatur caro, et fit spiritualis et caelestis, et vocatur nova creatura, Marc. xvi 15, ex eo quod e novo creatus.

781. Vers. 16. Et intrantes, masculus et femina de omni carne intrarunt, quemadmodum praeceperat illi Deus; et clausit Jehovah post {1} illum. ‘Intrantes’ significant quae apud hominem Ecclesiae: ‘masculus et femina de omni carne intrarunt’ significant quod vera et bona omnis generis apud eum essent: ‘sicut praeceperat Deus’ significat, ad quae recipienda praeparatus esset: ‘et clausit Jehovah post illum’ significat quod amplius non communicationem haberet homo cum caelo, quidem caelestis Ecclesiae homo.

@1 apud I, but see below.$

782. Actum est huc usque ad vers. 11 de Ecclesia quod conservata sit in his qui Noahus dicti; sequitur nunc de statu Ecclesiae, qui describitur, et quidem primum hic sicut explicatum; dein qualis Ecclesiae hujus status fuerit; singuli versus, immo singula verba involvunt peculiarem statum ejus; et quia nunc de statu Ecclesiae agitur, repetitur quod mox prius, et quidem bis, nempe, ‘et intrantes, masculus et femina de omni carne intrarunt,’ cum in mox praecedent versu, ita, ‘et intrarunt ad Noahum in arcam, bina et bina, de omni carne,’ quae repetitio in Verbo significat, quod de alio statu agatur alioquin, ut quisque comprehendere potest, repetitio foret prorsus inanis.

783. Quod ‘intrantes’ significent quae apud hominem Ecclesiae constat inde: tum quod ‘masculus et femina de omni carne intrarunt significent quod vera et bona omnis generis apud eum essent, quo quoque sequitur; nam quod ‘masculus et femina’ significent vera e bona, prius aliquoties dictum et ostensum est. ‘Sicut praeceperat Deus quod significet, ad quae recipienda praeparatus esset, de quibus, quo talia, etiam prius dictum est; ‘praecipere’ apud Dominum est prae parare et facere.

784. Quod ‘clausit Jehovah post illum’ significent quod amplius non communicationem haberet homo cum caelo, qualem caelesti Ecclesiae homo, ita se res habet: Antiquissimae Ecclesiae status fuit quod communicationem internam habuerint cum caelo, ita per caelum cum Domino; in amore in Dominum fuerunt; qui in amore in Dominum, illi sunt sicut angeli, modo cum differentia quod corpore induti; interiora illorum aperta fuerunt et patuerunt usque a Domino at Ecclesia haec nova aliter; non in amore in Dominum fuit, sed in fide et per fidem in charitate erga proximum; ii non internam, sicut antiquissimi, communicationem habere possunt, sed externam; sed qualis communicatio haec et illa sit, prolixum foret dicere: unusquisque homo communicationem habet, etiam impii per angelos apud eos, sed cum differentia quoad gradus, quod propius vel remotius; alioquin homo non posset esse: gradus communicationis sunt indefiniti; spiritualis homo nusquam talem communicationem habere potes qualem caelestis homo, ex causa quia Dominus in amore est, non ita in fide; hoc nunc est quod significat, quod ‘Jehovah clauserit post illum.’ [2] Post illa tempora nec usquam apertum fuit caelum sicut Antiquissimae Ecclesiae homini; postea quidem plures locuti sunt cum spiritibus et angelis, sicut Moses, Aharon, et alii, sed prorsus alio modo, de quo, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Causa quod clausum sit caelum, arcanissima est, tum quod hodie clausum sit ita ut homo ne quidem sciat quod spiritus sint, minus quod angeli apud eum, et quod putet se prorsus solum esse cum absque sociis in mundo, et cum apud se cogitat; cum tamen in consortio spirituum est continue, qui tam probe animadvertunt et percipiunt quid homo cogitat et quid intendit et machinatur, tam probe et aperte sicut existeret coram omnibus in mundo; hoc nescit prorsus homo, ita clausum est ei caelum; cum tamen verissimum est: causa est, nisi clausum fuisset ita apud eum caelum, cum in nulla fide est, minus in veritate fidei, et adhuc minus in charitate, quod ei periculosissimum foret. Hoc significatum etiam est per
‘Quod Jehovah Deus ejecerit hominem, et habitare fecerit ab oriente ad hortum Edenis cherubos, et flammam gladii vertentis se ad custodiendum viam arboris vitarum,’ prius, cap. iii vers. 24;
videantur etiam quae n. 301-303.

785. Vers. 17, 18. Et fuit diluvium quadraginta dies super terra, et creverunt aquae, et sustulerunt arcam, et elevata est desuper terra. Et corroboratae aquae, et auctae valde super terra; et ivit arca super faciebus aquarum. Per ‘quadraginta dies’ significatur duratio Ecclesiae Noahus vocatae: per ‘diluvium’ falsa quae adhuc illam inundarunt: quod ‘creverunt aquae, et sustulerunt arcam, et elevata (x)est desuper terra’ (x)significent quod ita ejus fluctuatio fuit: ‘corroboratae aquae, et auctae valde super terra, et ivit arca super faciebus aquarum’ significant quod fluctuationes ejus ita increbruerint.

786. Quod per ‘quadraginta dies’ significetur duratio Ecclesiae Noahus vocatae, supra ad vers. 4 ostensum est; hic ‘quadraginta dies,’ ibi ‘quadraginta dies et noctes,’ quia ibi significabatur duratio tentationis, in qua ‘noctes’ sunt anxietates.

787. Quod per ‘diluvium’ significentur falsa quae adhuc illam inundarunt, sequitur etiam inde; nam diluvium seu inundatio non est nisi falsorum: prius vers. 6 ‘diluvium aquarum’ significabat tentationem, ut ibi ostensum, quae inundatio etiam est falsorum quae mali spiritus tunc apud hominem excitant; hic similiter sed absque tentatione; quare hic simpliciter ‘diluvium,’ non diluvium aquarum, dicitur.

788. Quod ‘creverunt aquae, et sustulerunt arcam, et elevata est {1} desuper terra’ significent quod ita ejus fluctuatio (x)fuerit; et quod ‘corroboratae aquae, et auctae valde super terra, et ivit arca super faciebus aquarum’ significent quod fluctuationes ejus ita increbruerint, non constare potest nisi prius dicatur qualis fuit status hujus Ecclesiae quae Noahus vocatur: ‘Noahus’ non fuit ipsa Antiqua Ecclesia, sed sicut parens aut semen istius Ecclesiae, ut prius dictum; sed ‘Noahus cum Shemo, Hamo et Japheto’ constituebant Ecclesiam Antiquam, quae immediate successit Ecclesiae Antiquissimae; omnis homo’ Ecclesiae Noahus dictus fuit ex posteris Ecclesiae Antiquissimae proinde in simili fere statu quoad malum hereditarium sicut cetera posteritas quae periit; et qui in simili statu, non potuerunt regenerari et fieri spirituales, sicut ii qui non ex hereditario tale trahunt; quale hereditarium habuerunt, dictum prius est n. 310; ut hoc clarius sciatur quomodo se habet; [2] qui ex semine Jacobi sunt, ut Judaei, non ita regenerari possunt ac gentes; inhaeret non solum contrarium fidei ex principiis captis ab infantia et dein confirmatis, sed etiam ex hereditario quod inhaereat etiam ex hereditario, aliquantum constare potest ex eo quod diverso genio sint, immo diversis moribus, ut et diversa facie reliquis, a quibus dignosci possunt, quae sunt ex hereditario; ita quoque quoad interiora, nam mores et facies sunt interiorum typi quare etiam Judaei conversi, prae aliis fluctuant inter verum et falsum similiter primi homines hujus Ecclesiae qui Noahus vocantur, qui ex prosapia et semine antiquissimorum fuerunt: hae fluctuationes sunt quae hic describuntur; et dein in sequentibus,
Quod Noahus fuerit vir humi, et quod plantaverit vineam, et biberit ex vino, et inebriatus sit, ita ut nudatus jaceret in medio tentorii, ix 20, 21.
Quod pauci fuerint, constare mihi potuit ex eo quod homo Ecclesia istius in mundo spirituum repraesentetur sicut vir longus et gracilis, indutus candido, in arto conclavi: sed usque hi fuerunt qui doctrinalia fidei conservarunt et apud se habuerunt.
@1 sit I.$

789. Fluctuationes hominis hujus Ecclesiae describuntur hic per quod ‘primum creverint aquae,’ hoc est, falsa; tum quod ‘sustulerint arcam’; adhuc quod ‘elevata sit desuper terra’; dein quod ‘corroboratae aquae et auctae valde super terra’; demum quod ‘iverit arca super faciebus aquarum’; sed singulos fluctuationis gradus describere, et prolixum nimis et supervacaneum foret; satis est quod sciatur, hic describi illos; solum quid significet quod ‘arca elevata sit desuper terra, et iverit super faciebus aquarum,’ quod constare nemini potest nisi sit instructus quomodo homo a malis et falsis detinetur; hoc quia arcanum est, paucis describendum: omnis homo in genere, tum quoque regeneratus, talis est ut nisi Dominus detineat eum a malis et falsis, quod se praecipitem conjiciat in infernum, et quo momento non detinetur, praeceps ruit; quod per experientias mihi notum factum, et repraesentatum quoque per equum, de quo videatur, n. 187, 188: haec detentio a malis et falsis non aliter se habet ac ‘elevatio,’ sic ut mala et falsa percipiantur infra, et is supra; de qua elevatione, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: haec elevatio est quae significatur per ‘arcam quod elevata sit desuper terra’ et quod ‘iverit arca super faciebus aquarum.’

790. Quod ‘aquae’ hic et in sequentibus significent falsa, constare potest ab illis locis ex Verbo quae in praemissis hujus capitis et quae ad vers. 6 hujus capitis allata sunt, ubi de diluvio seu inundatione aquarum; ibi ostensum est quod ‘inundationes aquarum’ significaverint desolationes et tentationes, quae idem involvunt ac falsa, nam desolationes et tentationes non sunt nisi quam inundationes falsorum excitatorum a malis spiritibus; quod tales aquae falsa significent, inde est quia in genere ‘aquae’ in Verbo significant spirituale, hoc est, intellectuale, rationale et scientificum; et quia haec, etiam significant contraria, omne enim falsum est scientificum quoddam, et apparet sicut rationale et intellectuale, quia est cogitationis: [2] quod ‘aquae’ spiritualia significent, ex plurimis locis in Verbo constat; at quod etiam falsa, praeter illa quae prius adducta sunt, sint sequentia haec confirmationi: apud Esaiam,
Reprobavit populus hic aquas Shiloah euntes leniter;… ideo ecce Dominus ascendere faciens super eos aquas fluminis validas et multas;… et ascendet super omnes rivos ejus, et ibit super omnes ripas ejus, viii 6, 7;
ubi ‘aquae leniter euntes’ pro spiritualibus, ‘aquae validae et multae’ pro falsis: apud eundem,
Vae terrae inumbranti alis, quae trans flumina Kushi, mittens in mare legatos, et in vasis junci super faciebus aquarum: ite legati celeres… ad gentem delineatam et conculcatam, cujus terram depraedata sunt flumina, xviii
1, 2;
pro falsis, quae sunt ‘terrae inumbrantis alis’: [3] apud eundem,
Cum transibis per aquas, tecum Ego; et per flumina, non submergent te, xliii 2;

‘aquae et flumina’ pro difficultatibus, tum pro falsis: apud Jeremiam,
Quid tibi cum via Aegypti, ad bibendum aquas Shihoris?

et quid tibi cum via Asshuris, ad bibendum aquas fluminis? ii 18;
‘aquae’ pro falsis ex ratiociniis: apud eundem,
Quis hic sicut flumen ascendit, sicut flumina commoventur aquae ejus? Aegyptus sicut flumen ascendit, et sicut flumina commoventur aquae, et dixit, Ascendam, operiam terram, perdam urbem, et habitantes in ea, xlvi 7, 8;
[4] ‘aquae’ pro falsis ex ratiociniis: apud Ezechielem,

Sic dixit Dominus Jehovih, Cum dedero te urbem vastatam, sicut urbes quae non habitantur, cum ascendere fecero supra te abyssum, et operuerint te aquae multae, et descendere te fecero cum descendentibus in foveam, xxvi 19 [20];
‘aquae’ pro malis et falsis inde: apud Habakkuk,

Calcasti mare equis Tuis, lutum aquarum multarum, iii 15;
‘aquae’ pro falsis: apud Johannem,
Ejecit draco post mulierem ex ore suo aquam sicut fluvium {1}, ut eam a flumine absorptam faceret, Apoc. xii 15, 16;
ubi ‘aquae’ pro falsis et mendaciis: apud Davidem,
Mitte manus Tuas de alto, eripe me, et libera me ex aquis multis, e manu filiorum alienigenae, quorum os loquitur mendacium, et dextra eorum dextra falsitatis, Ps. cxliv 7, 8;
ubi ‘aquae multae’ manifeste pro falsis: ‘filii alienigenae’ quoque significant falsa.
1 S. apparently follows Sch. Gk. has potamon and potamo phoreton. In A.R. sicut flumen is used.

791. Hic nunc actum est de Noaho, seu de regeneratis qui Noahus vocati, qui in arca fuerunt et elevati supra aquas; sequitur nunc de posteris Antiquissimae Ecclesiae, qui sub aquis, seu aquis submersi sunt.

792. Vers. 19, 20. Et aquae corroboratae valde valde super terra, et operti sunt omnes montes alti, qui sub toto caelo. Quindecim cubitis de sursum superarunt aquae, et operuerunt montes. ‘Aquae corroboratae valde valde super terra’ significant persuasiones falsi quod ita accreverint: ‘et operti sunt omnes montes alti, qui sub toto caelo’ significant quod omnia bona charitatis exstincta sint: ‘quod quindecim cubitis de sursum superarint aquae, et operuerint montes’ significant quod nihil residui esset de charitate; ‘quindecim’ significant ita paucum ut vix quicquam.

793. Hic nunc usque ad finem hujus capitis agitur de antediluvianis qui perierunt, quod constare potest a singulis descriptionis; qui in sensu interno sunt, ilico et quidem ex unica voce scire possunt de qua re agitur, magis ex connexu plurium; cum de alia re agitur, ilico sunt aliae voces, aut eaedem voces aliter connexae; causa est quia voces peculiares sunt pro rebus spiritualibus et peculiares pro caelestibus, seu quod idem, pro intellectualibus et pro voluntariis; sicut pro exemplo, ‘desolatio’ est vox spiritualium, ‘vastatio’ est caelestium; ‘urbs’ est spiritualium, ‘mons’ est caelestium, et sic porro; similiter in connexionibus; et quod quisque non potest non mirari, in lingua Hebraea distinguuntur persaepe sono; quae ad classem spiritualium pertinent, in iis dominari solent vocales tres primae; in quibus caelestia, vocales binae ultimae: quod hic nunc de alia re agatur, etiam inde cognoscitur, tum a repetitione, de qua prius, quod nempe hic iterum dicatur, ‘Et aquae corroboratae sunt valde valde super terra,’ quod in vers. praec. etiam dictum; tum ab omnibus quae sequuntur.

794. ‘Et aquae corroboratae valde valde super terra’: quod significent persuasiones falsi quod ita accreverint, constat ex illis quae mox prius de aquis dicta et ostensa sunt, quod nempe ‘aquae diluvii seu inundantes’ significent falsa; hic quia adhuc magis falsa seu persuasiones falsi, dicitur quod ‘corroboratae sint aquae valde valde,’ quod est superlativum linguae originalis. Falsa sunt principia falsi et persuasiones falsi, quae quod apud antediluvianos accreverint immensum, ab illis quae prius dicta sunt de iis, constat. Persuasiones immensum crescunt, cum vera infundunt cupiditatibus, seu faciunt ut amoribus sui et mundi faveant, tunc enim pervertunt illa, et cogunt mille modis in consensum: quis enim est qui principium falsi hausit, aut sibi finxit, qui non confirmat id ex multo scientifico apud eum, immo etiam ex Verbo? an ulla haeresis est quae non confirmantia sic capit, et quae non consentiunt, usque cogit, ac diversimode explicat et detorquet ut non dissentiant? [2] Sicut qui capit principium, quod sola fides salvet absque bonis charitatis, annon integrum’ systema doctrinae ex Verbo contexere queat? et tamen ne hilum curat, ne quidem attendit, immo nec videt, quod Dominus dixit,
Quod arbor cognoscatur ex fructu,… et quae arbor non bonum fructum fert, exscindetur et projicietur in ignem, Matth. vii 16-20; xii 33.
Quid magis placet quam vivere secundum carnem, et usque salvari, modo sciat quid verum, tametsi ne hilum boni agat? Omnis cupiditas, cui homo favet, vitam ejus voluntatis facit; et omne principium, seu omnis persuasio falsi, vitam ejus intellectus facit; hae vitae unam faciunt, cum vera seu doctrinalia fidei immergunt cupiditatibus; quisque homo ita quasi animam sibi format, cujus vita fit talis post mortem; quare nihil plus interest homini quam scire quid verum; cum scit quid verum, et quidem ita ut non perverti possit, tunc non ita infundi potest cupiditatibus et mortiferum facere. Quid plus homini cordi esse debet quam vita ejus in aeternum? Si animam suam in vita corporis destruit, anne eam in aeternum?

795. Quod ‘operti sunt omnes montes alti, qui sub toto caelo’ significent quod omnia bona charitatis exstincta sint, constat a significatione ‘montium’ apud Antiquissimos. ‘Montes’ apud eos significabant Dominum, quia cultum Ipsius super montibus habuerunt, ex causa quia montes erant editissima terrae; inde ‘montes’ significabant caelestia, quae etiam ‘altissima’ appellabant, proinde amorem et charitatem, ita bona amoris et charitatis, quae caelestia sunt. In contrario sensu etiam ‘montes’ vocantur in Verbo qui elati animo sunt, ita ipse amor sui. Antiquissima Ecclesia etiam significatur in Verbo per ‘montes,’ ex eo quod montes elevati sunt super terra, et propiores quasi caelo, rerum principiis. [2] Quod ‘montes’ significent Dominum, et omnia caelestia inde, seu bona amoris et charitatis, constat a sequentibus in Verbo locis, ex quibus patet quid in specie significant, nam se habent omnia et singula ad rem de qua, applicate: apud Davidem,
Ferent montes pacem, et colles in justitia, Ps. lxxii 3;
‘montes’ pro amore in Dominum, ‘colles’ pro amore erga proximum, quali apud Antiquissimam Ecclesiam, quae quoque per montes et colles ideo, quia talis, in Verbo significatur: apud Ezechielem,
In monte sanctitatis Meae, in monte altitudinis Israelis, dictum Domini Jehovih, ubi servient Mihi omnis domus Israelis tota illa in terra, xx 40;
ubi ‘mons sanctitatis’ pro amore in Dominum, ‘mons altitudinis Israelis’ pro charitate erga proximum: apud Esaiam,
Erit in posteritate dierum, stabilis erit mons domus Jehovae in caput montium, et elatus prae collibus, ii 2;
pro Domino, inde pro omni caelesti: [3] apud eundem,
Faciet Jehovah Zebaoth omnibus populis in monte hoc convivium pinguedinum;… et absorbebit in monte hoc facies obvolutionis, xxv 6, 7;
‘mons’ pro Domino, inde pro omni caelesti: apud eundem,
Erit, super omni monte alto, et super omni colle elato, rivi, ductus aquarum, xxx 25;
‘montes’ pro bonis amoris, ‘colles’ pro bonis charitatis, ex quibus vera fidei, quae sunt ‘rivi et ductus aquarum’: apud eundem,

Cantus erit vobis, sicut nocte sanctificari festum, et gaudium cordis sicut euntis cum tibia, ad veniendum in montem Jehovae, ad petram Israelis, xxx 29;
‘mons Jehovae’ pro Domino praedicate ad bona amoris; ‘petra Israelis’ pro Domino praedicate ad bona charitatis: apud eundem,
Descendet Jehovah Zebaoth ad militandum super monte Zionis, et super colle illius, xxxi 4;
‘mons Zionis’ hic et multoties alibi pro Domino, et inde pro omni caelesti quod est amor, et (x)’collis’ pro caelesti inferiore quod est charitas: apud eundem,
[4] Super montem altum ascende tibi evangelizatrix Zion; extolle in robore vocem tuam evangelizatrix Hierosolyma, xl 9;
‘ascendere in montem altum et evangelizare’ est colere Dominum ex
amore et charitate, quae sunt intima, quare etiam vocantur altissima; quod intimum, hoc altissimum appellatur: apud eundem,
Cantent habitatores rupis, e capite montium clament, xiii 11;
‘habitatores rupis’ pro iis qui in charitate; ‘e capite montium clamare’ pro colere Dominum ex amore: apud eundem,
Quam jucundi sunt super montibus pedes evangelizantis,
audire facientis pacem, evangelizantis bonum, audire facientis salutem, lii 7;
‘evangelizare super montibus’ similiter pro praedicare Dominum ex
doctrina amoris et charitatis, et ex illis colere: apud eundem,

Montes et colles personabunt coram vobis cantu, et omnes arbores agri complodent {1} vola, lv 12;
pro colere Dominum ex amore et charitate, quae sunt ‘montes et colles,’ et ex fide inde, quae sunt ‘arbores agri’: apud eundem,
Ponam omnes montes Meos in viam, et semitae Meae exaltabuntur, xlix 11;
‘montes’ pro amore et charitate, ‘via et semitae’ pro veris fidei inde, quae ‘exaltari’ dicuntur, cum ex amore et charitate sunt, quae intima: apud eundem,
Confidens in Me possidebit in hereditatem terram, et hereditabit montem sanctitatis Meae, lvii 13;
pro regno Domini, ubi nihil nisi amor et charitas: apud eundem,
Producam ex Jacobo semen, et ex Jehuda heredem montium
Meorum, et possidebunt illam electi Mei, lxv 9;
‘montes’ pro regno Domini, et bonis caelestibus, ‘Jehuda’ pro Ecclesia caelesti: apud eundem,
Sic dixit Altus et Excelsus habitans in aeternum, et Sanctus Nomen Ipsius; Altus {2} et Sanctus habito, lvii 15;
ibi ‘altum’ pro sancto, inde ‘montes’ ex altitudine super terram significabant Dominum, et Ipsius sancta caelestia; quapropter etiam Dominus ex Monte Sinai promulgavit Legem. A Domino etiam intelligitur amor et charitas per ‘montes,’ ubi loquitur de consummatione saeculi,
Quod qui in Judaea tunc fugerent in montes, Matth. xxiv 16; Luc xxi 21; Marc xiii 14;
ubi ‘Judaea’ pro Ecclesia vastata.
@1 complaudent I.$
@2 sic. Heb., yet Sch. has in alto et sancto (loco).$

796. Quia Antiquissima Ecclesia cultum sanctum habuerunt super montibus, ideo quoque Antiquae Ecclesiae, et inde omnibus illius temporis Ecclesiis repraesentativis, immo etiam inde gentibus, ritus sacrificandi super montibus, et exstruendi excelsa. De Abramo constat Gen. xii 8; xxii 2; de Judaeis antequam aedificatum Templum, Deut. xxvii 4-7; Jos. viii 30; 1 Sam. ix 12-14, 19; x 5; 1 Reg. iii 2-4; de gentibus, Deut. xii 2; 2 Reg. xvii 9-11; de Judaeis idololatris, Esai. lvii 7; 1 Reg. xi 7; xiv 23; xxii 44 [A.V. 43]; 2 Reg. xii 4 [A.V. 3;] xiv 4; xv 3, 4, 34, 35; xvi 4; xvii 9-11; xxi (x)5; xxiii 5, 8, 9, 13, 15.

797. Ex omnibus his nunc constat quid per ‘aquas quibus operti sunt montes’ significetur, nempe quod persuasiones falsi exstinxerint omne bonum charitatis.

798. Quod ‘quindecim cubitis de sursum superarunt aquae, et operuerunt montes,’ significent quod nihil residui esset de cogitate; et quod ‘quindecim’ significent ita paucum ut vix quicquam, constare potest ex significatione numeri ‘quinque,’ de qua cap. praec. vi vers. 15; ubi ostensum quod ‘quinque’ in stilo Verbi, seu in sensu interno, significent paucum: et quia numerus quindecim compositus est ex quinque, quae significant paucum, et ex decem, quae significant ‘reliquias,’ ut ostensum cap. praec. vi vers 3, spectat hic numerus reliquias, quae apud eos vix erant aliquid: nam persuasiones falsi tantae erant ut exstinxerint omne bonum. Cum reliquiis apud hominem se res habet, ut prius dictum, quod principia falsi, et adhuc magis persuasiones falsi, quales fuerunt apud hos antediluvianos, incluserint et secluserint ita prorsus reliquias ut non produci possent, et si productae fuissent, quod ilico falsificatae fuissent; vita enim persuasionum talis est ut non solum rejiciat omne verum et insorbeat omne falsum, sed etiam verum quod alluit, pervertat.

799. Vers. 21, 22. Et exspiravit omnis caro repens super terra, quoad avem, et quoad bestiam, et quoad feram, et quoad omne reptile reptans super terra; et omnis homo. Omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus, ab omni, quod in arida, mortua sunt. ‘Exspiravit omnis caro repens super terra’ significat quod exstincti qui ab ultima posteritate Ecclesiae Antiquissimae: ‘quoad avem, et quoad bestiam, et quoad feram, et quoad omne reptile reptans super terra’ significant persuasiones eorum, in quibus ‘avis’ affectiones falsi, ‘bestia’ cupiditates, ‘fera’ voluptates, ‘reptile’ corporea et terrestria; quae in uno complexu vocantur ‘omnis homo’: ‘omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus’ significant illos qui ab Antiquissima Ecclesia fuerunt, quibus ‘flatus spiritus vitarum in naribus,’ hoc est, vita amoris et fidei inde, fuerat: ‘ab omni, quod in arida’ significant eos in quibus nihil talis vitae amplius: quod ‘mortua sint’ significat exspiravisse.

800. Quod ‘exspiravit omnis caro repens super terra’ significet quod exstincti qui ab ultima posteritate Antiquissimae Ecclesiae, constat a sequentibus, ubi describuntur quoad persuasiones et quoad cupiditates: hic primum vocantur ‘caro repens super terra,’ ex causa quia prorsus sensuales et corporei facti sunt; sensualia et corporea ab antiquissimis assimilata sunt ‘reptilibus,’ ut prius dictum; quare cum dicitur ‘caro repens super terra,’ significatur talis homo qui mere sensualis et corporeus factus: quod ‘caro’ significet omnem hominem in genere, et corporeum in specie, prius dictum et ostensum est.

801. Ex descriptione antediluvianorum horum, constare potest qualis stilus antiquissimorum fuit, et inde qualis stilus propheticus: describuntur hic usque ad finem hujus capitis, in hoc versu quoad persuasiones, in vers. seq. 23 quoad cupiditates; hoc est, quoad statum eorum intellectualium, dein quoad statum illorum voluntariorum; et tametsi nulla apud eos intellectualia nec voluntaria, usque ita nominanda sunt quae contraria, sicut persuasiones falsi, quae nihil minus quam intellectus sunt, quia sunt cogitationis et ratiocinationis; pariter cupiditates, quae nihil minus quam voluntatis sunt; describuntur, inquam, primum quoad persuasiones falsi, dein quoad cupiditates, quae causa est repetitionum in hoc vers. 21 et in sequente 23, sed alio ordine. [2] Talis quoque est stilus propheticus; causa est quia binae vitae apud hominem sunt, una intellectualium, altera voluntariorum, quae distinctissimae inter se sunt; homo ex utraque consistit, et tametsi separatae sunt hodie apud hominem, usque tamen influit una in alteram, et se ut plurimum uniunt; quod se uniant, et quomodo se uniunt, a multis constare et illustrari posset: cum itaque homo ex binis his partibus, intellectu et voluntate, consistit, et unum influit alteram, cum describitur homo in Verbo, distincte describitur quoad unam partem, et quoad alteram, quae causa est repetitionum; aliter mancum foret. Similiter se habet cum omni re, res enim se habent prorsus sicut subjecta, nam sunt subjectorum, quia prodeunt a subjectis; res separatae a subjecto suo, seu a substantia sua, sunt nullae res; quae causa est quod similiter quoad utramque partem describantur res in Verbo; ita est descriptio cujuscumque rei plena.

802. Quod de persuasionibus hic agatur, et in vers. 23 de cupiditatibus, cognoscitur inde quod in hoc versu primum nominetur avis, dein bestia; ‘avis’ enim significat illa quae sunt intellectualium aut rationalium, ‘bestia’ autem quae sunt voluntariorum: cum autem describuntur quae sunt cupiditatum, ut in vers. seq. 23, tunc primum nominatur bestia, et dein avis; et hoc ex causa, ut dictum, quia reciproce influit ita unum in alterum, et sic plena est eorum descriptio.

803. ‘Quoad avem, et quoad bestiam, et quoad feram, et quoad omne reptile reptans super terra’: quod significent persuasiones eorum, quibus ‘aves’ affectiones falsi, ‘bestia’ cupiditates, ‘fera’ voluptates, ‘reptile reptans’ corporea et terrestria, constare potest ex illis quae prius de significatione avium et bestiarum ostensa sunt; de avibus, n. 40, et supra ad vers. 14, 15, hujus capitis; de bestiis etiam ibi, tum n. 45, 46, 142, 143, 246. ‘Aves’ quia intellectualia, rationalia et scientifica significant, (x)etiam significant contraria, ut perversa rationalia, falsa, et affectiones falsi. Persuasiones antediluvianorum hic plene describuntur, nempe quod in illis affectiones falsi, cupiditates, voluptates, corporea et terrestria; omnia haec insunt persuasionibus, quod homo nescit, putans principium falsi seu persuasionem falsi esse modo simplex quoddam aut unum commune quoddam, sed multum fallitur, prorsus aliter se res habet; unaquaevis affectio hominis trahit suam existentiam et naturam ex ejus intellectualibus et simul ex ejus voluntariis, ita ut totus homo quoad omnia sua intellectualia et omnia sua voluntaria sit unaquavis ejus affectione, immo in affectionis ejus singularissimis seu minimus; [2] quod constare mihi potuit manifeste a pluribus experientiis, ut memorem solum id, quod spiritus in altera vita ex modo unica idea cogitationis ejus cognosci possit qualis est, immo angeli a Domino habent, ut cum modo inspiciunt in aliquem, norunt ilico qualis est, nec fallit quicquam; inde constat quod unaquaevis hominis idea, et quod unaquaevis affectio, immo unumquodvis minimum ejus affectionis, sit imago ejus et effigies ejus, hoc est, quod eis insit aliquid proxime et remote ab omni ejus intellectuali et ab omni ejus voluntario. Ita nunc descriptae sunt antediluvianorum dirae persuasiones, quod in iis fuerint affectiones falsi, tum affectiones mali seu cupiditates, ut et voluptates, demum corporea et terrestria; omnia haec insunt talibus persuasionibus, et non solum persuasionibus in communi, sed etiam persuasionum singularissimis seu minimus, in quibus corporea et terrestria dominantur: si sciret homo quantum uni principio falsi ac uni persuasioni falsi insit, horresceret; est quaedam imago inferni: sed si ex innocentia aut ex ignorantia, falsa ibi facile discutiuntur.

804. Additur ‘omnis homo,’ quo significatur quod illa fuerint in homine isto; est clausula communis quae comprehendit praecedentia; tales clausulae passim adjiciuntur.

805. ‘Omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus’: quod significent illos qui ab Antiquissima Ecclesia, quibus flatus vitarum in naribus, hoc est, vita amoris et fidei inde, fuerat, constat ab illis quae prius, n. 96, 97, dicta sunt. Vita ab antiquissimis significata fuit per ‘flatum in naribus,’ seu per respirationem, quae est vita corporis correspondens spiritualibus; sicut motus cordis est vita corporis correspondens caelestibus: hic quia agitur de antediluvianis, in quibus fuit a parentibus hereditario semen ex caelesti, sed exstinctum seu suffocatum, hic dicitur ‘omne cui flatus spiritus vitarum in naribus ejus’: [2] in his verbis quoque altius quid reconditum latet, de quo prius, n. 97, quod nempe Antiquissimae Ecclesiae homo respirationem internam habuerit, ita concordem et similem cum respiratione angelorum, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; quae respiratio variata fuit secundum omnes status interni hominis; sed successu temporis in posteris mutata usque ad primam hanc posteritatem, in qua omne angelicum periit; tunc nec amplius cum caelo angelico respirare potuerunt; quae causa genuina exstinctionis eorum fuit, inde nunc dicitur quod ‘exspiraverint’ et quod ‘mortui sint, quibus flatus spiritus vitarum in naribus.’ Post haec tempora cessavit respiratio interna, et cum illa communicatio cum caelo, ita perceptio caelestis, et successit externa; et quia sic communicatio cum caelo cessavit, homines Antiquae seu novae Ecclesiae non amplius potuerunt caelestes homines esse, sicut antiquissimi, sed spirituales sed de his, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

806. ‘Ab omni quod in arida’: quod significet illos in quibus nihil talis vitae amplius et quod ‘mortua sunt’ significet exspiravisse inde nunc sequitur: et quia omnis vita amoris et fidei exstincta fuit, hic dicitur ‘arida.’ Arida est ubi non aqua, hoc est, ubi nihil spirituale amplius, minus caeleste; persuasio falsi omne spirituale et caeleste exstinguit et quasi suffocat; sicut unusquisque scire potest a multa experientia, si attendat; qui semel opiniones captarunt, tametsi falsissimas, inhaerent iis tam obstinate ut ne quidem audire velint aliquid quod contrariatur; ita nusquam patiuntur se instrui, si vel ante oculos eorum ponatur verum; adhuc magis dum opinionem falsi ex sanctitate quadam colunt; tales sunt qui omne verum respuunt, et quod admittunt, pervertunt, et sic infundunt phantasiis: hi sunt qui per ‘aridam’ hic significantur, super qua nec aqua, nec gramen, ut apud Ezechielem,
Ponam fluvios aridam, et vendam terram in manum malorum et desolabo terram et plenitudinem ejus, xxx 12;
‘ponere fluvios aridam’ pro quod non amplius quid spirituale: et apud Jeremiam,
Facta est terra vestra in aridam, xliv 22;
‘arida’ pro terra desolata et vastata, ut amplius nihil veri et boni.

807. Vers. 23. Et delevit omnem substantiam quae super faciebus humi, ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum; et deleta sunt e terra, et relictus tantum Noah et quod cum illo in arca. ‘Delevit omnem substantiam’ significat cupiditates quae amoris sui: ‘quae super faciebus humi’ significant posteritatem Ecclesiae Antiquissimae: ‘ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum’ significant naturam mali eorum; ‘homo’ ipsam naturam, ‘bestia’ cupiditates, ‘reptile’ voluptates, ‘avis caelorum’ falsitates inde: ‘et deleta sunt e terra’ est conclusio, quod Antiquissima Ecclesia exspiraverit: ‘relictus tantum Noah et quod cum illo in arca’ significat quod conservati qui novam Ecclesiam constituerunt; ‘quod cum illo in arca’ significant omnia quae novae Ecclesiae.

808. ‘Delevit omnem substantiam’: quod significet cupiditates quae amoris sui, constat a sequentibus, ubi describuntur per repraesentativa; ‘substantia’ praedicatur de voluntariis, quia a voluntate omnia exsurgunt, seu existunt et subsistunt, apud hominem; voluntas est ipsa substantia hominis, seu ipse homo. Cupiditates antediluvianorum fuerant amoris sui; sunt bina cupiditatum genera universalissima; unum est amoris sui, alterum est amoris mundi; homo nihil aliud cupit quam quod amat, quare cupiditates sunt amoris; apud hos regnabat amor sui, proinde ejus cupiditates; ita enim semet amarunt ut putavissent se deos esse, non agnoscentes aliquem deum supra se; de eo sibi persuaserunt.

809. ‘Quae super faciebus humi’: quod significet posteritatem Ecclesiae Antiquissimae, constat ex significatione ‘humi,’ de qua prius, quod sit Ecclesia, et inde quod est Ecclesiae; hic quia substantia dicitur ‘deleta quae super faciebus humi,’ est quod deleti qui ab Antiquissima Ecclesia et tales fuerunt; ‘humus’ hic dicitur, in vers. praec. 21 ‘terra,’ ex causa quia Ecclesia nusquam praedicatur ex intellectualibus, sed ex voluntariis; scientificum et rationale fidei nusquam constituit Ecclesiam aut hominem Ecclesiae, sed charitas quae est voluntatis; omne essentiale a voluntate venit; proinde nec doctrinale facit Ecclesiam, si non doctrinale in genere et in specie spectet charitatem; tunc charitas fit finis; ex fine constat quale doctrinale, num sit Ecclesiae vel non: Ecclesia Domini, sicut regnum Domini in caelis, non est nisi amoris et charitatis.

810. ‘Ab homine usque ad bestiam, usque ad reptile, et usque ad avem caelorum’: quod significent naturam mali eorum, ‘homo’ ipsam naturam, ‘bestia’ cupiditates, ‘reptile’ voluptates, ‘avis caelorum’ falsitates inde, constat a significatione omnium illorum, de qua prius; quare iis non immorandum.

811. Quod ‘deleta sunt e terra’ sit conclusio, quod Antiquissima Ecclesia exspiraverit, et quod ‘relictus tantum Noah et quod cum illo in arca’ significent quod conservati qui novam Ecclesiam constituerunt; et quod ‘cum illo in arca’ significent omnia quae novae Ecclesiae, nec opus habent explicatione ulteriore, quia ex se patent.

812. Vers. 24. Et corroboratae sunt aquae super terra quinquaginta et centum dies, significant terminum ultimum Antiquissimae Ecclesiae; ‘quinquaginta et centum’ est terminus ultimus et primus.

813. Quod haec significent terminum ultimum Antiquissimae Ecclesiae, et ‘quinquaginta et centum’ terminum ultimum et primum non quidem ex Verbo ita confirmari potest sicut numeri simpliciores qui frequenter occurrunt; sed usque constat a numero quindecim, de quo supra ad vers. 20, qui significat ita paucum ut vix quicquam; ita adhuc magis numerus ‘quinquaginta et centum,’ qui est compositus inde per multiplicationem in decem, quae significant ‘reliquias’; multiplicatio pauci, sicut multiplicatio dimidiae, quartae aut decimae partis, facit ut adhuc minus sit, sic tandem ut paene nihil, proinde quod sit finis seu terminus ultimus; occurrit idem numerus in cap. seq. viii vers. 3, quod ‘recesserint aquae, a fine quinquaginta et centum dierum,’ ubi simile significat. Numeri in Verbo prorsus abstracte a sensu litterae intelligendi sunt, inserti modo ad concinnandum seriem historicam quae in sensu litterae, ut prius dictum et ostensum: sicut ubi septem occurrunt, significant sanctum, prorsus abstracte a temporibus et mensuris quibus adjungi solent; angeli enim, qui sensum internum Verbi percipiunt, non sciunt quicquam temporis et mensurae, minus quid numerus designatus, et usque plene intelligunt Verbum cum legitur ab homine; quare cum numerus alicubi occurrit, nusquam possunt habere ideam alicujus numeri, sed rei per numerum significatae; ita hic per hunc numerum, quod terminus ultimus sit Antiquissimae Ecclesiae, et in cap. seq. vers. 3, quod terminus primus Ecclesiae Antiquae, seu novae.

814. Continuatio de Infernis
Hic de Infernis eorum qui in odiis, vindictis et crudelitate vitam transegerunt

TALES qui odium internecinum habent et inde vindictam spirant, nec spirant nisi necem alterius, prius non acquiescendo, tenentur in inferno profundissimo cadaveroso, ubi fetor graveolentus sicut a cadaveribus; et mirum, quod tales ibi fetore isto in tantum delectentur ut praeferant jucundissimis odoribus; talis est eorum dira natura, et inde phantasia; ex quo inferno talis fetor actualiter exhalat. Cum aperitur hoc infernum, quod raro fit et modo parumper, inde tantus fetor exundat ut spiritus in vicinia nequeant morari: quidam genii, seu potius furiae, inde emissi, ut scirem quales sunt, tali venenoso et pestifero halitu infectabant sphaeram, ut spiritus qui circum me non manere possent, et simul habebat effectum in ventriculum ut evomerem. Se manifestabant per {1}infantem non impulchrae faciei, cum latente pugione, quem ad me mittebant ferentem vas in manu; inde dabatur scire quod animus iis necandi, vel pugione vel veneno, sub specie innocentiae; at ipsi erant corpore nudo nigerrimo: sed mox rejecti sunt in infernum suum cadaverosum; tunc observare datum, quomodo delapsi. Pergebant ad sinistrum in plano sinistri temporis, et quidem ad multam distantiam absque descensu, et postea delapsi, primum in ignem qui apparuit, tum in fumum igneum sicut fornacis, mox sub ista fornace versus interiora, ubi plures cavernae tenebrosissimae, deorsum tendentes; in via continue volvebant et intendebant mala, et quidem praecipue contra innocentes absque causa; cum per ignem lapsi, multum lamentati sunt. Ut dignoscantur unde et quales cum emissi, habent circulum quendam cui affixi aculei quasi aenei, quos premunt manibus et contorquent, quod indicium quod tales sint, et ligati.
@1 S.D. 1283 has ‘per visionem infantis’.$

815. Qui ita delectantur odiis et inde vindictis ut non solum non contenti sint perdere corpus, sed etiam cupiunt animam quam tamen Dominus redemit; demittuntur deorsum per tenebrosissimum foramen versus infima terrae, profunde secundum gradum odii et inde vindictae; et iis tunc terror et horror incutitur gravis, et simul tenentur in vindictae cupidine, quae sicut augetur profundius demittuntur: postea mittuntur in locum sub Gehenna, ubi serpentes diri, magni, ventribus ampli, apparent, et quidem ita ad vivum sicut prorsus forent, a quibus cruciantur morsibus, quos quoque similiter acute sentiunt: talia sentiuntur exquisite a spiritibus; respondent eorum vitae, sicut corporea illis qui in corpore: et interea vivunt in diris phantasiis, et ibi per saecula, usque dum non amplius sciant quod homines fuerint; aliter eorum vita, quam ex odiis et vindictis talibus traxerant, non exstingui potest.

816. Quia odiorum et vindictarum genera innumera sunt, et species innumerabiliores, et unum genus non simile infernum ac alterum habet, et sic impossibile est in ordine singula recensere, quare licet referre quae visa sunt. Unus ad me venit, visus sicut nobilis: (apparuerunt mihi sicut in clara die, et adhuc clarius, sed coram visu interno, quia, ex Divina Domini Misericordia, datum interesse spiritibus) is ad primum adventum simulate per nutus insinuabat quod multa haberet quae vellet mecum communicare, interrogans num Christianus essem; cui respondebam quod essem. Se similiter esse aiebat, rogans ut solus mecum esset, se aliquid narraturum quod alii non audirent; sed respondebam quod in altera vita soli esse nequeant, sicut homines se putant esse in terra, et quod plures spiritus adessent; sed propius accessit et subiit ad occipitium ad tergum; percipiebam tunc quod sicarius esset; cumque ibi esset, sentiebam tanquam ictum per cor, et mox in cerebro, ex quali ictu facile moriturus homo; sed quia tutus a Domino, nihil metuebam; qua arte usus non scio; is putans quod ego mortuus, dixit ad alios quod venerit nunc ab homine, quem occiderit ita, et quidem per exitiale quoddam a tergo, dicens quod calleret artem quod homo nesciret priusquam succumbat mortuus, et quod is non aliter crederetur quam quod insons. Inde scire datum, quod is nuper e vita decesserit, ubi tale facinus patravit. Talium punitio est horrenda; postquam infernales cruciatus per saecula subierint, tandem fiunt facie detestabili et monstrosissima, sic ut non facies, sed quoddam quasi stuppeum luridum; ita exuunt omne humanum; tunc unusquisque eos horrescit, qui videt, quare sicut ferae in locis opacis vagantur.

817. Quidam e camera infernali, quae ad latus sinistrum, ad me venit, et mecum locutus; percipere dabatur quod inter facinorosos: quod patravit in mundo, ita detegebatur; in inferiorem terram, anterius paulo ad sinistrum, satis profunde demissus est, et ibi scrobem coepit ejicere, tanquam ii qui pro mortuis qui sepeliendi; inde suborta suspicio, quod aliquid lethale in vita corporis patraverit; tunc apparuit feralis lectica, nigris pannis circumtecta; mox unus ex lectica surgens ad me venit, narravit pie quod mortuus sit, arbitratus quod veneno ab eo necatus, et quod id circa mortis horam cogitaverit, nesciens tamen an suspicio esset: cum nefandus spiritus id audivit, confessus est quod tale commisit; post confessionem punitio sequebatur; bis involvebatur atrae scrobi quam effodit, et factus niger sicut Aegyptiorum mumia, tam facie quam corpore, et sic evectus in altum circumlatus coram spiritibus et angelis, et clamatum, ‘Qualis diabolus’; frigidus quoque factus, sic inter infernales frigidos, et missus in infernum.

818. Sub natibus est infernum horrendum, ubi qui ibi se cultris percutere videntur, cultros dirigentes in pectora aliorum sicut feriae, sed culter iis jugiter in ictu percussionis adimitur: sunt ii qui tanto odio habuerunt alios ut eos crudeliter occidere flagraverint, et inde naturam tam diram traxerant: apertum mihi hoc infernum erat, sed modo leviter ob diras eorum crudelitates, ut viderem qualia sunt odia internecina.

819. Est stagnum quoddam ad sinistrum in plano cum inferioribus corporis, quod capax est, longitudine majore quam latitudine; circa anteriorem ejus ripam apparent iis qui ibi, monstra serpentum, qualium in stagnis, cum pestifero halitu: ad ripam sinistram inde remotius apparent ii qui comedunt carnes humanas, seque invicem dentibus haerentes in aliorum humeris: ad sinistrum longius inde apparent magni pisces, balaenae monstrosae, quae deglutiunt hominem et evomunt: remotissime, seu in ripa opposita, apparent facies deformissimae, cumprimis anuum, tam monstrosae ut describi nequeant, discurrentes sicut insaniae: ad ripam dextram sunt qui crudelibus instrumentis se mutuo interficere tentant; instrumenta sunt varia secundum diritates cordis: in medio stagni est ubivis nigrum, sicut stagnatum. Aliquoties ad stagnum hoc adductos vidi, et miratus; sed instructus ab aliquibus qui inde venerunt, qui dicebant quod essent illi qui intestina odia contra proximum foverunt, et quod odia, quoties data esset occasio, eruperint, in quo jucundissimum suum perceperunt; nec eos magis oblectavisse quam provocare proximum ad judicia, et facere ut irrogarentur ei poenae, et si legis supplicia non inhibuissent, interficere. In talia vertuntur odia et crudelitates hominum post vitam corporis; phantasiae eorum inde ortae iis prorsus sicut vivae sunt.

820. Qui latrocinia in vita corporis exercuerunt, et qui piratica, amant prae omnibus aliis liquidis urinam fetidam et graveolentam, in similibus quoque sibi habitare videntur, tum in stagnis fetide olentibus. Quidam latro ad me accedens frendebat dentibus; sonus frendoris dentium ita manifeste auditus sicut hominis, quod mirum, tametsi iis non dentes; fassus quod multo potius cupiat in foedis urinosis vivere quam in aquis limpidissimis; et quod fetor urinae sit quo delectatur; in tonnis urinosis dicebat se morari velle prae aliis, et ibi domicilium habere.

821. Dantur qui extrinsecus ferunt faciem et vitam honestam, sic ut nemo aliud suspicari possit quam quod sint honesti, studentes omni modo ita apparere ob causam emergendi in honores et absque jactura famae lucrandi; quare nec aperte {1}faciunt, sed per alios; artificiis dolosis spoliant alios suis bonis, nihil curantes si familiae quas spoliant, fame perirent; quod si non pateret coram mundo ipsi actu facerent absque conscientia; ii usque sunt tales ac si actu fecissent. Sunt latrones occulti, et genus eorum odii est cum fastu, aviditate lucri, immisericordia et dolo conjunctum. Tales in altera vita volunt insontes esse, dicentes se nihil mali fecisse quia non detectum; utque inculpatos se praebeant, exuunt vestes, sistunt se nudos, testantes sic innocentiam: dum examinantur, ex singulis vocibus et ex singulis ideis cogitationis percipiuntur prorsus quales sunt, quod ignorant. Tales in altera vita socios, quoscumque offendunt, absque conscientia necare cupiunt; et apud se habent securim et malleum in manu, et videntur habere alium spiritum apud se quem supinatum percutiunt, sed non ad sanguinis effusionem, quia timidi sunt mortis; nec possunt instrumenta ista e manu projicere, quod tamen summa opera conantur ne videantur tales, ut animi eorum ferocia coram spiritibus et angelis appareat: sunt in media distantia sub pedibus versus anteriora.
@1 I has faciunt; sed per alios, but cf. S.D. 1207.$

822. Est genus odii contra proximum, quod delectentur injurias facere et lacessere unumquemvis, et quo plus damni ei possint inferre, eo plus semet oblectant; sunt tales ex infima plebe permulti, sunt quoque qui non ex plebe qui illis similes animo, sed extus moratiores ex civili vita in quam educati et propter legis poenas; ii post mortem apparent quoad partem superiorem corporis nudi, circumsparsis comis; ruunt unus in alterum, volas tenentes in alterius scapulis, sic lacessunt, subsultant super caput alterius, redeunt post breves reversus et pugnis lacessunt graviter: qui moratiores fuerunt, de quibus dictum, faciunt similiter, sed salutant se prius, circumeunt ad tergum, et ita lacessunt pugno; sed cum vident eos facie, salutant, et iterum circumeunt ad tergum, et pugno percutiunt; ita apparentiam servant: apparent sinistrorsum in media altitudine, ad aliqualem distantiam.

823. Quicquid homo fecit in vita corporis, hoc redit in altera vita successive, immo quicquid cogitavit: cum redeunt inimicitiae, odia, doli, etiam personae contra quos odia habuit et clandestine machinatus est, sistuntur praesentes, et quidem momento: ita se res habet in altera vita, de qua praesentia, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; et cogitationes quas habuit contra illos, patent manifeste, nam omnium cogitationum datur perceptio; inde lamentabiles status; odia recondita ibi aperte erumpunt; qui mali sunt, omnia eorum malefacta et cogitata ita redeunt ad vivum; at qui boni sunt, non ita; eorum omnes status boni, amicitiae et amoris, cum summa jucunditate et felicitate.

824. GENESEOS
CAPUT OCTAVUM
Continuatio de Infernis

HIC de Infernis eorum qui in Adulteriis et Lasciviis vitam transegerunt: tum de Infernis Dolosorum et Praestigiatricium

SUB calcaneo pedis dextri est infernum ubi ii qui delectati sunt crudelitate et simul adulteriis, et in iis jucundissimum suae vitae perceperunt: mirum, quod qui in corporis vita crudeles fuerunt, etiam prae aliis adulteri fuerunt; qui tales, in illo inferno sunt: ibi crudelitates exercent infandis modis; vasa sibi per phantasias faciunt, quasi trituratoria sicut quae sunt olerum, et instrumenta trituratoria, quibus sic triturant et cruciant quos possunt; tum etiam quasi secures latas sicut carnificum, ut et terebras, quibus crudeliter unus alterum tractat, praeter alia dira. Ibi sunt aliqui ex Judaeis, qui ita olim crudeliter tractarunt gentes; et hodie infernum hoc crescit, cumprimis ab illis qui sunt ex orbe ita vocato Christiano et in adulteriis omnem vitae suae jucunditatem habuerunt, qui ut plurimum quoque crudeles sunt. Quandoque jucunditas eorum vertitur in fetorem stercoris humani, qui, cum infernum hoc aperitur, (x)affatim exhalat; sentitus in mundo spirituum et tunc fere in deliquium inde lapsus sum; graveolentia ista stercorea per vices occupat infernum et per vices cessat; est jucundum eorum ex adulteriis quod in talem graveolentiam vertitur. Successu temporis, quando aetatem in talibus transegerunt, relinquuntur solitarii, et sedent in cruciatu, et fiunt sicut sceleta deformia, sed usque vivunt.

825. In plano plantarum pedis antrorsum ad satis multam distantiam est infernum quod vocatur Gehenna, ubi impudicae mulieres quae omne suum jucundum in adulteriis posuerunt, et adulteria non solum pro licitis sed etiam pro honestis reputarunt, ac insontes et innocentes sub varia specie honesti ad talia pellexerunt: apparet ibi sicut igneum quoddam, quale elucere solet in aere ab incendio magno; etiam aestus est, quod sentire datum per calorem inde effusum in faciem meam; estque fetor ut ex ustis quasi ossibus et crinibus qui inde exhalat. Infernum hoc quandoque mutatur in diros serpentes qui mordent eos; tunc mortem appetunt, sed non possunt mori. Quaedam inde solutae ad me venientes dicebant quod ibi aestus sit, et cum iis permittitur approximare ad societatem quandam spirituum bonorum, quod aestus ille vertatur in frigus intensum, et tunc apud eas undulare igneum et frigidum ab uno extremo ad alterum, quo miserabiliter quoque torquentur. Sed usque sua interstitia habent, intra quae in igneae suae libidinis oestro sunt; sed mutantur eorum status, ut dictum.

826. Quidam ex utroque sexu fuerunt, ex orbe ita vocato Christiano, qui putarunt in vita corporis eorum adulteria non solum licita, sed etiam sancta, et sic communia, ut impie vocarunt, conjugia, sub specie sanctitatis habuerant: videbam quod ii missi sint in Gehennam, sed cum ibi veniebant, facta est mutatio; igneum Gehennae quod rubentius est, ex eorum adventu factum est candentius; et perceptum, quod non concordare possent; quare cohors ista nefanda inde separata est et delata in plagam a tergo; dictum, quod in alium mundum, ubi immergerentur stagnis, et inde in novam Gehennam quae pro iis. Auditum in Gehenna sibilosum quid, quod non describi potest, sed sibilus seu susurrus Gehennae crassior fuit quam horum qui sanctitatem foedarunt adulteriis.

827. Qui insidiantur per amorem conjugialem et per amorem erga infantes, sic se gerendo ut maritus nullam suspicionem habeat quin hospites sint casti, insontes et amici, et sub tali specie, et alia multiplici, tutius adulterantur, ii sunt in inferno sub natibus in excrementis foedissimis, et devastantur usque dum fiunt sicut ossa, quia inter dolosos. Tales ne quidem sciunt quid conscientia; locutus cum iis, et mirati quod aliquis habeat conscientiam et quod dicant adulteria esse contra conscientiam; quibus dictum, quod adulteris talibus absque conscientia tam impossibile sit in caelum venire, sicut est pisci in aerem, aut volucri in aetherem, quia dum modo approximant, sentiunt quasi suffocationem, et vertitur jucundum tale in fetorem graveolentum; tum quod non possint aliter quam detrudi in infernum, et fieri demum sicut ossei cum pauca vita, quia vitam sibi talem acquisiverant, quam cum amittunt tantillum vitae vere humanae remanet.

828. Qui nihil plus cupiunt quam deflorare virgines, seu quibus virginitates et virginitatum furta maximae jucunditati sunt, absque omni fine conjugii et prolis, et cum virginitatis florem furati, eas postea relinquunt, nauseae habent, prostituunt: {1}ii qui talem vitam egerunt, quia contra ordinem naturalem, spiritualem et caelestem, et quia non solum contra amorem conjugialem qui sanctissimus habetur in caelo, sed etiam contra innocentiam quam laedunt et occidunt, inducendo innocentes quae amore conjugiali imbui possent, in vitam meretriciam; notum est quod primus flos amoris est qui inducit virgines in amorem conjugialem castum et conjungit animos conjugum; et quia sanctitas caeli fundatur in amore conjugiali et in innocentia, et ii homicidae tales interiores sunt, poenam subeunt in altera vita gravissimam; videntur sibi equo furioso insidere, qui eos projicit sursum, sic ut ex equo dejiciantur cum discriminibus quasi vitae, terror talis incutitur; postea apparent sibi sub ventre equi furiosi, et mox subire sibi videntur per partem posteriorem equi in ventrem ejus, et tunc apparet iis subito quasi sint in feminae spurcae meretricis ventre, quae meretrix mutatur in magnum draconem, et ibi manent obvelati in cruciatu; haec poena multoties redit, intra centenos et millenos annos, usque dum talium cupiditatum horrore imbuuntur. De eorum prole, mihi dictum, quod pejores sint infantibus aliis, quia aliquid hereditarium tale a patre trahunt; quare etiam raro infantes ex talium congressu nascuntur, et qui nascuntur, non diu remanent in vita.
@1 Predicate is subeunt seven lines below. Possibly printer omitted an earlier verb.$

829. (x)Qui in vita corporis lascive cogitant, et quicquid alii loquuntur, in lasciviam convertunt, etiam sancta; et quidem dum adulti et senes, cum nihil lasciviae naturalis sufflat; ii nec desistunt aliter cogitare et loqui in altera vita; et quia ibi cogitationes eorum communicantur, et quandoque apud alios spiritus in repraesentationes obscenas evadunt, inde scandala; poena eorum est quod coram spiritibus quos laeserant, sternantur horizontaliter et circumrotentur sicut volumen a sinistro ad dextrum festine, dein transversim alio situ, et sic in alio, nudi coram omnibus aut seminudi, secundum lasciviae qualitatem, et simul pudor eis incutitur; tum circumvolvuntur a capite et pedibus in modum axeos transversaliter; renisus inditur et simul dolor, nam binae vires agunt, una circum et altera retro; ita fit cum distractione dolorifica; quibus peractis datur ei copia se subducendi a conspectu spirituum et insinuatur ei pudor, sed usque sunt qui tentant eum, num adhuc insistat talibus; sed quamdiu est in statu pudoris et doloris, cavet; ita sibi latet, tametsi norunt, ubinam: haec poena apparuit antrorsum ad aliquam distantiam. Sunt quoque pueri, adolescentes et juvenes, qui ex vesania aetatis et pruritu conceperunt principia nefanda, quod uxores cumprimis juveniles et venustae, non debeant esse marito, sed sibi, et similibus, marito solum manente patrefamilias et prolis educatore; dignoscuntur in altera vita quoque ex sono loquelae puerili; sunt a tergo ad aliquam ibi altitudinem: qui ex iis confirmarunt se in principiis, et actuali conformi vita, miserabiliter in altera vita mulctantur per colluxationes et reluxationes, seu contorsiones et retorsiones, a spiritibus qui inducere arte possunt iis phantasiam corporis et simul sensum doloris corporeum, ex quibus reverberationibus, cum inductis simul renisibus, ita laniantur, ut quasi (x)frustatim et minutim discissi cum immani dolore sibi videantur; et hoc toties, usque dum talium principiorum vitae horrore perculsi, ita cogitare desistant.

830. Qui acuto dolo decipiunt homines, faciem et loquelam suavem praeferendo, at intus venenatos dolos recondendo, et sic captando homines fine perdendi, illorum infernum est atrocius quam aliorum, et quidem atrocius inferno homicidarum; inter serpentes videntur sibi vivere; et quo perniciosiores eorum doli fuerunt, eo serpentes apparent diriores et venenatiores et eo plures qui eos circumdant et cruciant; non aliter sciunt quam quod serpentes sint; similes dolores et similes cruciatus sentiunt; quod forte pauci credituri, sed usque est verum: sunt ii qui ex praemeditato dolos exercent et in eo jucunditatem vitae sentiunt. Dolosorum poenae sunt diversae, cujusvis secundum doli naturam; in genere in societatibus non tolerantur, sed expelluntur; quicquid enim cogitat spiritus, vicini ilico sciunt et percipiunt, ita si quid doli, et qualis dolus; quare tandem e societatibus expulsi sedent solitarii, et apparent tunc lata facie, cujus latitudo aequat quatuor vel quinque facies aliorum, cum lato pileo carneo, albescente, sedentes ut mortis simulacra in cruciatu. Sunt alii qui natura dolosi sunt, ita non ex praemeditato et non clandestine sub alio vultu, ii statim cognoscuntur et eorum cogitatio percipitur manifeste; et quoque jactant se de eo, sicut quod velint videri callidi; hi non tale infernum habent: sed plura de dolosis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

831. Sunt quae vixerunt genio, et solum studuerunt sibi et mundo, et in externo decoro posuerunt omnem vitam et vitae jucunditatem, quare in societate civili prae aliis aestimatae; inde ex actualitate et habitu traxerunt id quod per modos decori se insinuare potuerint aliorum cupiditatibus et voluptatibus, simulatione honesti, sed fine dominandi; inde vita eorum facta simulativa et dolosa: similiter ac alii frequentarunt Ecclesias, sed ob nullum alium finem quam ut honestae et piae apparerent; et praeterea fuerunt absque conscientia, ad flagitia et adulteria pronissimae, quantum occultari potuissent. Tales in altera vita similiter cogitant; quid conscientia non sciunt, irrident eos qui nominant conscientiam; in aliorum quascumque affectiones intrant, simulando honestum, pium, misericors, innocens, quae iis sunt media decipiendi; et quoties vincula externa iis auferuntur, ruunt in scelestissima et obscenissima. Hae sunt quae in altera vita fiunt magae seu praestigiatrices, quarum quaedam sunt quae vocantur sirenes; et arripiunt ibi artes in mundo ignotas; sunt sicut spongiae quae imbibunt artificia nefanda, et tali genio ut prompte exerceant: artificia in mundo ignota quae ibi addiscunt, sunt quod loqui possint sicut alibi, ut vox audiatur sicut a spiritibus bonis alio loco: quod possint simul quasi apud plures esse, persuadendo sic aliis se esse quasi praesentes ubivis: quod loquantur ut plures simul, et in pluribus locis simul: quod avertere possint quae influunt a spiritibus bonis, etiam quae a spiritibus angelicis, et pervertere ilico in sui favorem diversimode: quod inducere similitudinem alius per ideas quas captant et effigiant: cuivis inspirare affectionem pro se, insinuando se ipsi statui affectionis alterius; se surripere subito e conspectu et evadere inconspicuae; repraesentare coram spiritibus candidam flammam circum caput et hoc coram pluribus, quod signum est angelicum; innocentiam simulare diversis modis, etiam repraesentando infantes quos osculantur: inspirant quoque aliis, contra quos odium habent, ut se necent, quia sciunt se mori non posse, postea accusant eos pro homicidis et divulgant: excitaverunt e memoria quicquid mali cogitavi et patravi, et hoc solertissime; cum in somno essem, locutae sunt prorsus sicut a me cum aliis, sic ut persuaderentur spiritus, et quidem falsa et obscena; praeter alia plura: natura earum tam persuasiva est ut ei nihil dubitativi inesse percipiatur; inde non communicantur ideae earum sicut aliorum spirituum; suntque iis oculi quasi serpentini, ut dicitur, undequaque visum et ideam praesentem habentes. Hae praestigiatrices seu sirenes puniuntur graviter; quaedam in Gehenna; quaedam in curia quadam inter angues; quaedam per distractiones et varias collisiones, cum maximo dolore et cruciatu; successu temporis dissociantur, et fiunt sicut sceleta a capite ad calcem. Continuatio sequitur in fine capitis.

CAPUT VIII
1. ET recordatus est DEUS Noahi, et omnis ferae, et omnis bestiae, quae cum illo in arca; et transire fecit Deus ventum super terram, et desederunt aquae.
2. Et obturati sunt fontes abyssi, et cataractae caeli, et inhibitus est imber e caelo.
3. Et recesserunt aquae de super terra, eundo et redeundo, et defecerunt aquae a fine quinquaginta et centum dierum.
4. Et quievit arca in mense septimo, in septimo decimo die mensis, super montibus Ararat.
5. Et aquae erant eundo et deficiendo usque ad mensem decimum; in decimo, in primo mensis, apparuerunt capita montium.

* * *
6. Et factum a fine quadraginta dierum, et aperuit Noah fenestram arcae, quam fecit.
7. Et emisit corvum, et exivit exeundo et redeundo, usque ad exsiccationem aquarum de super terra.
8. Et emisit columbam a secum ad videndum, num diminutae sint aquae de super faciebus humi.
9. Et non invenit columba quietem volae pedis sui, et reversa est ad illum ad arcam, quia aquae super faciebus totius terrae; et emisit manum suam, et accepit illam, et induxit illam ad se in arcam.
10. Et exspectavit adhuc septem dies alios, et perrexit emittere columbam de arca.
11. Et reversa est ad illum columba ad tempus vesperae; et ecce folium olivae decerptum in ore illius; et cognovit Noah quod diminutae aquae de super terra.
12. Et exspectavit adhuc septem dies alios, et emisit columbam, et non addidit redire ad illum amplius.
13. Et factum in primo et sexcentesimo anno, in principio in primo mensis, aruerunt aquae de super terra, et removit Noah tectum arcae, et vidit, et ecce arefactae sunt facies humi.
14. Et in mense secundo, in septimo et vigesimo die mensis, exsiccata est terra.

* * *
15. Et locutus est DEUS ad Noahum, dicendo,
16. Exi de arca tu et uxor tua, et filii tui, et uxores filiorum tuorum tecum.
17. Omnis fera quae tecum de omni carne, quoad avem, et quoad bestiam, et quoad omne reptile repens super terra, educ tecum; et diffundant se in terram, et fructificent se, et multiplicentur super terra.
18. Et exivit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo.
19. Omnis fera, omne reptile, et omnis avis, omne repens super terra; secundum familias suas exiverunt de arca.

* * *
20. Et aedificavit Noah altare JEHOVAE, et accepit de omne bestia munda, et de omni ave munda, et obtulit holocausta super altari.
21. Et odoratus JEHOVAH odorem quietis, et dixit JEHOVAH in corde Suo, Non addam maledicere amplius humo, propter hominem, quia figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus; et non addam amplius percutere omne vivum sicut feci.
22. Adhuc omnibus diebus terrae, sementis et messis, et frigus et aestus, et aestas et hiems, et dies et nox, non cessabunt.

832. CONTENTA

Sequitur nunc secundum seriem, de novae Ecclesiae homine, qui Noahus vocatur; et quidem de statu ejus post tentationem, usque ad ejus regenerationem, et porro.

833. De Primo statu post tentationem: de ejus fluctuatione inter verum et falsum, usque dum apparere incipiunt vera, vers. 1-5.

834. De Secundo statu, qui tripartitus: primum cum nondum vera fidei, dein cum vera fidei cum charitate, postea cum bona charitatis elucent, vers. 6-14.

835. De Tertio statu, cum ex charitate incipit agere et cogitare, qui est status primus regenerati, vers. 15-19.

836. De Quarto statu, cum ex charitate agit et cogitat, qui est status secundus regenerati, vers. 20, 21.

837. Tandem de Ecclesia hac nova, loco prioris, exsuscitata, quae describitur, vers. 21, 22.

838. SENSUS INTERNUS

IN binis capitibus quae praecedunt, actum est de nova Ecclesia, Noahus dicta, seu de homine istius Ecclesiae; et quidem primum de illius praeparatione ad recipiendum fidem, et per fidem charitatem; deinde de ejus tentatione; postea de protectione, pereunte Ecclesia Antiquissima; hic nunc sequitur de statu ejus post tentationem, et quidem ordine quo se habuit; et simul ordine quo se habet apud regenerandos quoscumque; nam Verbum Domini tale est ut de omnibus et singulis, ubi de uno, agatur, cum differentia secundum cujusvis indolem; qui sensus est Verbi universalis.

839. Vers. 1. Et recordatus est Deus Noahi, et omnis ferae, et omnis bestiae, quae cum illo in arca; et transire fecit Deus ventum super terram, et desederunt aquae. ‘Recordatus est Deus’ significat finem tentationis et principium renovationis: per ‘Noahum’ significatur, ut prius, homo Antiquae Ecclesiae: per ‘omnem feram, et omnem bestiam quae cum illo in arca’ significantur omnia quae apud illum: ‘et transire fecit Deus ventum super terram, et desederunt aquae’ significant dispositionem omnium in suum ordinem.

840. ‘Et recordatus Deus’: quod significet finem tentationis et principium renovationis, constat ab illis quae praecedunt et ab illis quae sequuntur: quod recordetur Deus, in specie significat quod misereatur; recordatio Ipsius est misericordia, quae praedicatur imprimis post tentationem, quia tunc nova lux effulget; quamdiu perstat tentatio, putat homo Dominum abesse, quia a malis geniis agitatur, et quidem ita ut quandoque in desperatione sit tali ut vix credat aliquem Deum dari; sed Dominus praesentior tunc est quam usquam is credere potest; at cum tentatio desinit, tunc solatium accipit, et tunc primum credit adesse Dominum; quare hic, quia ita apparet, ‘recordari Deus’ significat finem tentationis, et principium renovationis. Deus recordari dicitur, non autem Jehovah, quia adhuc in statu ante regenerationem; cum autem regeneratus est, tunc nominatur Jehovah, ut in fine hujus capitis, vers. 20, 21 causa est quia nondum fides conjuncta est charitati; tunc primum dicitur homo regeneratus, cum ex charitate agit; in charitate est Jehovah, non ita in fide antequam charitati juncta; charitas est ipsum esse et vivere hominis in altera vita; ipsum Esse et Vivere est Jehovah; quare antequam est et vivit homo, non dicitur apud eum esse Jehovah sed Deus.

841. Quod per ‘Noahum’ significetur, ut prius, homo Antiquae Ecclesiae, et per ‘omnem feram, et omnem bestiam quae cum illo in arca’ significentur omnia quae apud illum, constare potest ab illis quae prius de Noaho, et de significatione ferae et bestiae, dicta sunt. ‘Fera’ in duplici sensu in Verbo accipitur, pro iis apud hominem quae viva sunt et pro iis quae mortua; quod pro iis quae viva sunt, causa est quia vox illa in lingua Hebraea significat vivum; sed quia antiquissimi in humiliatione sua agnoverunt se pro feris, inde quoque per eandem vocem significata sunt quae apud hominem mortua; hic per feram significatur tam quod vivum quam quod mortuum in uno complexu, quale solet esse apud hominem post tentationem, in quo viva et mortua, seu quae Domini sunt et quae hominis propria, ita confusa apparent ut vix tunc sciat homo quid verum et bonum; sed Dominus tunc omnia in ordinem redigit et disponit, ut constare potest ab illis quae sequuntur. Quod ‘fera’ significet quae apud hominem viva sunt, videatur in cap. praec. vii ad vers. 14, tum quoque in hoc cap. ad vers. 17 et 19 quod significet quae apud hominem sunt, etiam mortua, constat ab illis quae prius de feris et bestiis aliquoties ostensa sunt, ut n. 45, 46, 142, 143, 246.

842. ‘Et transire fecit Deus ventum super terram, et desederunt aquae’: quod significent dispositionem omnium in suum ordinem, constat ex significatione ‘venti’ in Verbo; omnes spiritus tam boni quam mali comparantur et assimilantur vento, etiam vocantur venti; per eandem vocem in lingua originali exprimuntur spiritus, per quam venti. In tentationibus, quae hic sunt ‘aquae quae desederunt,’ ut prius ostensum, sunt spiritus mali qui inundant, qui acervatim influunt cum suis phantasiis et excitant similes quae apud hominem; hi spiritus, seu hae phantasiae, cum disperguntur, dicitur in Verbo fieri per ‘ventum,’ et quidem per ‘ventum orientalem’; se habet res apud hominem qui in tentatione, cum turbae seu aquae tentationis cessant, sicut in communi, quod a pluri experientia scire datum, quod nempe mali spiritus in mundo spirituum se quandoque in cohortes consocient et sic turbas excitent, sed dispelluntur per alias cohortes spirituum a dextra utplurimum, sic a plaga orientali, alluentes, qui illis tantum metum et terrorem incutiunt ut nihil cogitent quam de fuga; tunc qui se consociarunt, dispergantur in omnes plagas et sic dissolvuntur societates spirituum male confarctae: cohortes spirituum qui male: ita dispergunt, vocantur ‘ventus orientalis’; praeter quod innumeri aliis modis dissipentur, qui etiam ‘venti orientales’ sunt, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Cum ita dispersi sunt mali spiritus, tunc post turbam seu turbulentum statum oritur quasi serenum, seu silentium: similiter se habet cum homine qui in tentatione; is dum in tentatione est, inter turbam talium spirituum est; quibus abactis seu dispersis fit quasi serenum, quod principium est dispositionis omnium in ordinem. Antequam aliquid in ordinem redigitur, communissimum est quod primum in confusum quoddam quasi chaos redigantur, ita quae male cohaerent, dissociantur, quae cum dissociata sunt, tunc disponit Dominus illa in ordinem; comparari hoc potest cum illis quae existunt in natura, ubi quoque omnia ei singula in confusum quoddam prius rediguntur antequam disponuntur; nisi procellae forent in atmosphaera quae dissiparent heterogenea, nusquam serenaretur aer, sed coacervarentur pestifera in perniciem: similiter in corpore humano, nisi omnia sanguinis tam heterogenea quam homogenea continue et per vices confluerent prius in unum cor et ibi confunderentur, liquida conglutinarentur in perniciem et nusquam singula disponerentur distincte ad suos usus: ita quoque se habet apud hominem regenerandum. Quod ‘ventus,’ in specie ‘ventus orientalis,’ nihil aliud significet quam dispersionem falsorum et malorum, seu quod idem est, malorum spirituum et geniorum, et dein dispositionem in ordinem, constare potest in Verbo; ut apud Esaiam,
Disperges eos, et ventus auferet eos, et procella dissipabit eos; et tu exsultabis in Jehovah, in Sancto Israelis gloriaberis, xli 16;
ubi dispersio comparatur ‘vento,’ et dissipatio ‘procellae,’ quae est malorum; tunc qui regenerati ‘exsultabunt in Jehovah’; apud Davidem,
Ecce reges se congregarunt, transiverunt una, ii viderunt, sic obstupefacti sunt, confusi sunt, festinarunt, terror apprehendit eos ibi, dolor sicut parturientis, per ventum orientalem confringes [naves Tarshishi], Ps. xlviii 5-8 [A.V. 4-7];
hic describitur terror et confusio in quo sunt ex ‘vento orientali’; descriptio haec ab illis quae fiunt in mundo spirituum, desumpta est, nam sensus internus Verbi illa involvit: apud Jeremiam,
Ponet terram eorum in stuporem, sicut ventus orientalis dispergam eos coram hoste; cervice et non faciebus respiciam eos in die exitii eorum, xviii 16, 17;
hic similiter ‘ventus orientalis pro dispersione falsorum. Similia repraesentantur per ventum orientalem, quo exsiccatum mare Suph, ut filii Israelis transirent, de quo in Exodo ita,
Abduxit Jehovah mare Suph per ventum orientalem vehementem tota nocte, et posuit mare in siccum, et scissae sunt aquae, xiv 21;
quod similia repraesentata sint per ‘aquas maris Suph’ ac hic significata per ‘aquas diluvii,’ constat inde quod ‘Aegyptii’ per quos mali repraesentati, submersi sint, et ‘filii Israelis’ per quos regenerati, ut hic Noahus, transgressi; perque ‘mare Suph’ sicut per ‘diluvium’ damnatio ut et tentatio, ita per ‘ventum orientalem’ dissipatio aquarum seu malorum damnationis, aut tentationis; ut quoque ex cantico Mosis postquam transgressi sunt, constat, Exod. xv 1-19, et apud Esaiam,
Devovebit Jehovah linguam maris Aegypti, et agitabit manum Suam super flumen in vehementia venti Sui, percutietque illud in septem flumina, et viam faciet in calceis; tum erit semita reliquiis populi Ipsius qui residuus erit ab Asshure, quemadmodum fuit Israeli,…cum ascenderet e terra Aegypti, xi 15, 16;
ubi ‘semita reliquiis populi residui ab Asshure’ pro dispositione in ordinem.

843. Vers. 2. Et obturati sunt fontes abyssi, et cataractae caeli, et inhibitus est imber e caelo significant quod tentatio cessavit: ‘fontes abyssi’ mala quae voluntatis: ‘cataractae caeli’ falsa quae intellectus: ‘imber’ ipsam tentationem in genere.

844. Ab hoc versu ad sextum agitur de primo statu hominis hujus Ecclesiae post tentationem; et quae in hoc versu, significant cessationem tentationis. Actum est prius de tentatione ejus quoad voluntaria, tum de tentatione ejus quoad intellectualia; quod cessaverit tentatio quoad voluntaria, significatur per quod ‘obturati sint fontes abyssi’; et quod quoad intellectualia, per quod ‘cataractae caeli’; quae quod talia significent, prius dictum et ostensum est cap. praec. vii ad vers. 11; et quod ‘imber’ ipsam tentationem, etiam ibi vers. 12, quare iis confirmandis non amplius immorandum.

845. Quod per ‘fontes abyssi’ significetur tentatio quoad voluntaria, et per ‘cataractas caeli’ tentatio quoad intellectualia, causa est quia voluntarium hominis est quod agitur ab inferno, non ita intellectuale nisi immersum sit cupiditatibus quae sunt voluntatis; mala quae voluntatis sunt quae damnant hominem et detrudunt eum ad infernum, non ita falsa nisi copulata sint malis, tunc unum sequitur alterum; ut constare potest a permultis qui in falsis sunt et usque salvantur; sicut plurimi ex gentibus qui in charitate naturali vixerunt et in misericordia; tum Christiani qui ex simplicitate cordis crediderunt ipsa ignorantia et simplicitas excusat, quia in illis potest esse innocentia; aliter se habet cum illis qui confirmarunt se in falsis, et inde vita: falsi talem traxerunt ut renuant et respuant omne verum; quae vita prius vastatur, antequam aliquid veri et sic boni inseminari potest pejus autem se habet cum illis qui se in falsis confirmarunt ex cupiditatibus sic ut falsitates et cupiditates unam vitam constituerint; ii sunt qui se demergunt inferno: haec causa est quod tentatio quoad voluntaria significetur per ‘fontes abyssi,’ qui sunt inferna, et tentatio quoad intellectualia per ‘cataractas caeli,’ quae sunt nubes ex quibus imber.

846. Vers. 3. Et recesserunt aquae de super terra, eundo et redeundo, et defecerunt aquae a fine quinquaginta et centum dierum. ‘Quod recesserint aquae de super terra, eundo et redeundo’ significant fluctuationes inter verum et falsum: ‘quod defecerint aquae a fine quinquaginta et centum dierum’ significant quod tentationes cessaverint: ‘quinquaginta et centum dies’ significant hic, ut prius, terminum.

847. Quod ‘recesserint aquae de super terra, eundo et redeundo’ significent fluctuationes inter verum et falsum, constat ab illis quae dicta sunt, quod nempe ‘aquae diluvii’ seu inundationes, quoad Noahum, significaverint tentationes, et quia hic agitur de primo statu post tentationem, ‘aquae recedentes eundo et redeundo’ non aliud significare possunt quam fluctuationem inter vera et falsa: sed quomodo haec fluctuatio se habet, non sciri potest nisi sciatur quid tentatio; nam qualis tentatio, talis fluctuatio post tentationem; cum tentatio caelestis, tunc fluctuatio est inter bonum et falsum; cum tentatio spiritualis, est fluctuatio inter verum et falsum; cum tentatio naturalis, tunc fluctuatio est inter illa quae sunt cupiditatum et iis contraria; nam tentationes dantur plures, in genere sunt caelestes, spirituales, et naturales, quae minime confundendae sunt: caelestes tentationes non possunt esse nisi apud eos qui in amore in Dominum sunt; spirituales apud eos qui in charitate erga proximum; naturales sunt prorsus distinctae ab illis, nec sunt tentationes sed solum anxietates ex eo quod impugnentur naturales eorum amores, excitatae ab infortuniis, morbis et mala sanguinis et fluidorum corporis temperie. Ex his paucis aliquatenus sciri potest quid tentatio, nempe, angustia et anxietas ex illis quae repugnant amoribus; apud quos amor in Dominum est, quicquid impugnat amorem in Dominum, cruciatum intimum producit; hoc est tentatio caelestis: apud quos est amor erga proximum, seu charitas, quicquid impugnat hunc amorem, cruciatum conscientiae sistit; hoc est tentatio spiritualis: at vero naturales, quas perplurimi vocant tentationes, et dolores vocant morsus conscientiae, non sunt tentationes, sed modo anxietates ex eo quod amores eorum impugnentur; ut cum praevident et sentiunt se privari honore, bonis mundi, fama, voluptatibus, vita corporis, et similibus; sed usque aliquid boni solent producere: praeterea etiam tentationes dantur apud eos qui in charitate naturali sunt, ita apud haereticos quoscumque, gentiles, idololatras, ex iis quae impugnant eorum fidei vitam, quam caram habent; sed hae sunt angustiae aemulae tentationum spiritualium.

848. Peractis tentationibus est quasi fluctuatio; et si tentationes spirituales sunt, est fluctuatio inter verum et falsum, quod etiam inde satis manifeste constare potest, quod tentatio sit principium regenerationis; omnis regeneratio ideo est ut homo novam vitam accipiat, seu potius ut vitam, et fiat homo ex nullo homine, seu vivus homo ex mortuo; quare cum vita ejus prior, quae solum est animalis, per tentationes destruitur, tunc non potest aliter quam post tentationem fluctuare inter verum et falsum; verum est novae vitae, falsum est veteris: nisi destruatur prior vita et tale fit, nequaquam semen spirituale potest inseminari, nam nulla est humus. Cum autem prior vita destructa est, et talis fluctuatio, tunc paene nihil scit quid verum et bonum, usque adeo ut vix sciat dari aliquid verum; sicut pro exemplo, cum cogitat de bonis charitatis, seu ut illa vocant, de bonis operibus, annon ex proprio illa possit facere, et in proprio sit meritum, tunc ita in obscuro et tenebroso est, ut cum dicitur ‘ei quod ex semet, seu ex proprio, nemo facere bonum possit, minus aliquid mereri, sed quod omne bonum ex Domino et omne meritum sit Domini, nihil aliud possit quam obstupescere; similiter in omnibus reliquis quae sunt fidei, sed usque obscurum illud seu tenebrosum in quo est, sensim et per gradus illustratur. Regeneratio se prorsus habet, sicut cum homo nascitur infans, tunc in obscurissima vita est, fere nihil novit; quare tunc communia rerum primum influunt, quae per gradus distinctiora fiunt sicut communibus particularia insinuantur, porro particularibus singularia; ita communia a singularibus illustrantur ut sciat non modo quod sint sed etiam qualia sunt: ita se habet cum omni qui emergit ex tentatione spirituali: similis status quoque est eorum in altera vita qui in falsis fuerunt, et vastantur. Hic status vocatur fluctuatio et describitur hic per ‘aquas recedentes eundo et redeundo.’

849. Quod ‘defecerint aquae a fine quinquaginta et centum dierum’ significent quod tentationes cessaverint, exinde nunc manifeste sequitur: quod ‘quinquaginta et centum dies’ significent terminum, constat ab illis quae in cap. praec. ad vers. 24 de eodem numero dicta sunt; ita hic terminum fluctuationis et [principium] novae vitae.

850. Vers. 4. Et quievit arca in mense septimo, in septimo decimo die mensis, super montibus Ararat. ‘Quod quieverit arca’ significat regenerationem: ‘mensis septimus’ sanctum: ‘septimus decimus dies mensis’ significat novum: ‘montes Ararat’ lumen.

851. Quod ‘quieverit arca’ significet regenerationem, constare potest ex eo quod ‘arca’ significet hominem hujus Ecclesiae et omnia quae in illa, quae apud illum hominem, ut prius multis ostensum est; cum itaque arca ‘quiescere’ dicitur, est quod hic homo regeneretur: ex serie sensus litterae quidem involvi videtur, quod per ‘quiescere arcam’ significetur quod fluctuationes post tentationem, de quibus in vers. praec., cessaverint, sed fluctuationes, quae sunt dubia et obscuritates de veris et bonis, non cessant ita sed diu perstant, ut quoque ex sequentibus constabit; inde constat quod continua alia in sensu interno sint; quae quia arcana, hic licet aperire, nempe quod homo spiritualis, postquam sustinuit tentationes, similiter fiat quies Domini sicut homo caelestis; tum quoque quod similiter fiat septimus, non ‘dies septimus’ ut homo caelestis, sed ‘mensis septimus’; de homine caelesti, quod sit quies Domini seu sabbatum et quod sit septimus dies, videatur n. 84-88; sed quia differentia est inter hominem caelestem et hominem spiritualem, illius quies exprimitur in lingua originali per vocem quae significat sabbatum, hujus autem quies per vocem aliam, ex qua nominatus Noah, qui proprie est quies.

852. Quod ‘mensis septimus’ significet sanctum, constat abunde ab illis quae prius ostensa sunt n. 84-87, 395, 716; sanctum hic correspondet illis quae cap. ii vers. 3 de caelesti homine dicta, quod ‘septimus dies sanctificatus, quia quievit in illo Deus.’

853. Quod ‘septimus decimus dies’ significet novum, constat ab illis quae de eodem numero dicta et ostensa sunt cap. praec. vii ad vers. 11, n. 755, ubi significat principium; omne principium est novum.

854. Quod ‘montes Ararat’ significent lumen, constare potest a significatione ‘montis’ quod sit bonum amoris et charitatis, n. 795, et a significatione ‘Ararat,’ quod est lumen et quidem lumen regenerati. Lumen novum seu primum regenerati nusquam existit a cognitionibus veritatum fidei, sed ex charitate; se enim habent veritates fidei sicut radii lucis, amor seu charitas sicut flamma; lumen in regenerando non est ex veritatibus fidei, sed ex charitate; ipsae veritates fidei sunt radii luminis inde; ita constat quod ‘montes Ararat’ significent tale lumen: hoc lumen est primum lumen post tentationem, quod quia primum, est obscurum, et vocatur lumen, non lux.

855. Ex his nunc constare potest quid haec quae in hoc versu, in sensu interno significant, nempe, quod homo spiritualis sit quies sancta, ex novo lumine intellectuali quod charitatis; haec cum mirabili varietate et in jucundo ordine ita percipiuntur ab angelis ut si homo potuisset solum in una tali idea esse, millia et millia in multiplici serie forent, quae intrarent et afficerent, et quidem talia quae nusquam potuissent describi: tale est Verbum Domini ubivis in sensu interno, tametsi appareat in sensu litterae ut rude historicum, sicut haec quae illa significent, quod ‘quievit arca in mense septimo, {1}in septimo decimo die mensis, super montibus Ararat.’
@1 I has et, but cap., 850 and Heb. have in.$

856. Vers. 5. Et aquae erant eundo et deficiendo usque ad mensem decimum; in decimo, in primo mensis, apparuerunt capita montium. ‘Quod aquae essent eundo et deficiendo’ significat quod falsa inciperent disparari: ‘mensis decimus’ significat vera quae reliquiarum: ‘quod in primo mensis apparuerint capita montium’ significant vera fidei quae tunc videri coeperunt.

857. Quod ‘aquae essent eundo et deficiendo’ significet quod falsa inciperent disparari, constat ex ipsis verbis et ex illis quae mox prius vers. 3 dicta, ubi dicitur quod ‘aquae recesserint eundo et redeundo,’ hic autem quod ‘aquae essent eundo et deficiendo’; per haec sicut per illa significantur fluctuationes inter verum et falsum, sed hic quod fluctuationes istae diminuerentur. Se habent fluctuationes post tentationem, ut dictum, quod non sciat homo quid verum; sed ut per gradus cessant, ita lux veritatis apparet; causa inde est quo quamdiu homo est in tali statu, non operari possit internus homo, hoc est, Dominus per internum, in externum; in interno sunt ‘reliquiae quae sunt affectiones boni et inde veri, de quibus prius; in externo sunt cupiditates et inde falsitates; quamdiu externa haec non domata et exstincta sunt, non patet via bonis et veris ab interno, hoc est, per internum a Domino: tentationes ideo quoque sunt ut externa hominis domentur et sic obsequiosa reddantur internis; quod cuivis constare potest ex eo ut primum impugnantur et franguntur hominis amores ut in infortuniis, morbis, aegritudinibus animi, tunc cessare incipiunt ejus cupiditates, quibus cessantibus incipit pia loqui; ut primum autem redit ad pristinum statum, dominatur externus homo et vix cogitat de illis; similiter in ultima mortis hora, cum corporea exstingui incipiunt: ex quibus quisque videre potest quid internus homo, et quid externus, tum quid reliquiae, ut et quomodo cupiditates et voluptates quae sunt externi hominis, impediunt quin Dominus per internum hominem operari possit: inde quoque cuivis patet quid etiam tentationes, seu dolores interni qui vocantur morsus conscientiae, efficiunt; ut nempe externus homo obsequia praestet interno; obsequium hominis externi nihil aliud est quam quod affectiones boni et veri non impediantur, resistantur et suffocentur a cupiditatibus et inde falsitatibus; cessationes cupiditatum et falsitatum hic describuntur per ‘aquas quae sunt eundo et deficiendo.’

858. Quod ‘mensis decimus’ significet vera quae sunt reliquiarum, constat a significatione ‘decem,’ quod sint reliquiae, n. 576, tum ex illis quae mox supra de reliquiis apud internum hominem dicta sunt.

859. Quod ‘in primo mensis apparuerint capita montium’ significent vera fidei quae tunc videri incipiunt, constat a significatione ‘montium,’ n. 795, quod sint bona amoris et charitatis; haec capita tunc videri incipiunt, cum homo regeneratur, et donatur conscientia et per illam charitate: qui putat se videre ‘capita montium,’ seu vera fidei aliunde quam ex bonis amoris et charitatis, prorsus fallitur; absque illis Judaei et profani gentiles possunt similiter videre. ‘Capita montium’ sunt prima lucis quae apparent.

860. Ex his constare quoque potest quod omnis regeneratio procedat a vespera ad mane, ut capite primo Geneseos sexies dicitur ubi de regeneratione hominis agitur; vespera hic describitur vers. 2, 3, mane vers. 4, 5, hic, quod primum lucis seu mane hujus status, per quod ‘apparerent capita montium.’

861. Vers. 6. Et factum a fine quadraginta dictum, et aperuit Noah fenestram arcae, quam fecit. ‘Factum a fine quadraginta dierum’ significat durationem prioris status et principium sequentis: ‘aperuit Noah fenestram arcae, quam fecit’ significat statum alterum, cum vera fidei ei apparerent.

862. Quod ‘factum a fine quadraginta dierum’ significet durationem prioris status et principium sequentis, constat a significatione ‘quadraginta,’ n. 730, ubi quia agitur de tentatione, dicitur ‘quadraginta dies et quadraginta noctes’ et significavit durationem tentationis; hic quia de statu post tentationem agitur, dicitur ‘quadraginta dies,’ non autem noctes; causa est quia nunc charitas incipit apparere, quae in Verbo comparatur diei et vocatur dies; at fides quae praecedit nondum ita juncta charitati, comparatur nocti et vocatur nox, sicut in cap. 1 vers. 16, et alibi in Verbo. Fides quoque ‘nox’ in Verbo inde appellatur, quia lucem suam accipit a charitate, sicut luna a sole; quare etiam fides comparatur lunae et vocatur luna; et amor seu charitas comparatur soli et vocatur sol. Quadraginta dies, seu duratio quam significant, se refert tum ad illa quae praecedunt, tum ad illa quae sequuntur, quare dicitur ‘a fine quadraginta dierum’; ita significant durationem prioris status et principium hujus, de quo nunc agitur: hic nunc incohat descriptio secundi status hominis hujus Ecclesiae post tentationem.

863. Quod ‘aperuit Noah fenestram arcae, quam fecit’ significet statum alterum, cum vera fidei ei apparerent, constare Potest ab ultimis verbis versus praecedentis, quod ‘apparuerint capita montium,’ et de illorum significatione; tum a significatione ‘fenestrae,’ de qua prius, n. 655, quod sit intellectuale, proinde verum fidei, quod idem est; et ex eo quod hoc sit primum lucis. De intellectuali seu vero fidei, per ‘fenestram’ significato, idem hic observandum quod prius, nempe quod nusquam aliquod verum fidei dari queat risi a bono amoris aut charitatis, sicut nusquam aliquod vere intellectuale nisi a voluntario; si removes voluntarium, nullum intellectuale est, ut prius aliquoties ostensum, ita si removes charitatem, nulla est fides: sed quia hominis voluntas est mera cupiditas, ne intellectuale seu verum fidei cupiditati ejus immergeretur, Dominus miraculose providit, et distinxit intellectuale ab hominis voluntario per medium quoddam quod est conscientia, cui charitas a Domino inditur; absque miraculosa hac providentia nusquam aliquis salvari potuisset.

864. Vers. 7. Et emisit corvum, et exivit exeundo et redeundo, usque ad exsiccationem aquarum [de] super terra. ‘Quod emisit corvum, et exivit exeundo et redeundo’ significant quod falsitates adhuc interturbarent; per ‘corvum’ significantur falsitates; per ‘exire et redire’ significatur status eorum, qui talis: ‘usque ad exsiccationem aquarum [de] super terra’ significant dissipationem apparentem falsitatum.

865. Quod ’emisit corvum, et exivit exeundo et redeundo’ significent quod falsitates adhuc interturbarent, constat a significatione ‘corvi’ et a significatione ‘exire et redire,’ de quibus in sequentibus: describitur hic secundus status hominis regenerandi post tentationem, quando vera fidei, ut prima lucis, incipiunt apparere; qui status talis est quod falsitates jugiter interturbent, sic ut sit status qualis crepusculi {1} matutini dum adhuc obscurum ex nocte manet, quare hic significatur per ‘corvum’: falsitates apud spiritualem hominem, imprimis antequam regeneratus est, se habent sicut densae maculae nubis; causa est quia nihil veri fidei potest scire nisi ex revelatis in Verbo, ubi omnia communiter dicta sunt; communia non sunt nisi quam maculae nubis; nam unumquodvis commune in se comprehendit mille et mille particularia, et unumquodvis particulare mille et mille singularia; particularium singularia sunt quae illustrant communia; haec nusquam ita revelata sunt homini, tam quod non describi possint quam quod non capi, ita non agnosci et credi, sunt enim contraria fallaciis sensuum in quibus homo, quas destrui non facile admittit: aliter prorsus se habet cum homine caelesti, qui habet perceptionem a Domino; ei possunt particularia et particularium singularia insinuari; ut exempli causa, quod verum conjugium sit unius viri et unius uxoris, et quod tale conjugium sit repraesentativum conjugii caelestis, proinde quod in tali conjugio possit esse felicitas caelestis, nusquam in conjugio viri cum pluribus uxoribus; homo spiritualis, qui ex Verbo Domini hoc scit, acquiescit et inde accipit conscientiam quod conjugium cum pluribus uxoribus sit peccatum; plus non novit: at homo caelestis percipit millia quae confirmant sic ut abhorreat matrimonium cum pluribus. Cum homo spiritualis modo communia scit, et ex communibus formatur ejus conscientia, et communia Verbi accommodata ‘sunt fallaciis sensuum, constat quod innumerae falsitates se adjungant, ut et se insinuent, quae non discuti possunt: hae falsitates hic significantur per ‘corvum, qui exivit eundo et redeundo.’
@1 crepusculus usually refers to ‘evening twilight.’ S. generally employs diluculus for ‘morning light,’ as in n. 883, 2405, 5579, etc.$

866. Quod per ‘corvum’ significentur falsitates, constare potest in genere ex illis quae prius de avibus dicta et ostensa sunt, quod significent intellectualia, rationalia et scientifica; et quod similiter opposita, quae sunt ratiocinia et falsa; illa et haec describuntur in Verbo per varias species avium; intellectualia vera per aves mites, pulchras et mundas; falsa autem per aves immites, impulchras, et immundas; et quidem secundum speciem veri et falsi; falsitates crassae et densae per ‘noctuas et corvos,’ per ‘noctuas’ quia in tenebris noctis vivunt, per ‘corvos’ quia colore sunt nigro; ut apud Esaiam,
Noctua atque corvus habitabunt in ea, xxxiv 11;
ubi agitur de Ecclesia Judaica, quod ibi nihil nisi falsitates, quae etiam describuntur per ‘noctuam et corvum.’

867. Quod per ‘exire et redire’ significetur status earum {1}, qui talis, constat ex falsitatibus quae apud hominem cum in statu primo et secundo post tentationem, quod nempe ita falsa volitent ut exeant et redeant, ex causa, de qua prius, quod solum in communissimorum cognitione sit et esse possit, in quae influunt phantasiae ex corporeis, sensualibus, et mundanis, quae non concordant cum veritatibus fidei.
@1 T. alters to eorum, as in 864, but earum may refer to the falsitates of preceding [ ].$

868. ‘Usque ad exsiccationem aquarum [de] super terra’: quod significent dissipationem apparentem falsitatum, constat ex statu hominis cum regeneratur: ‘hodie nullus non credit quod mala et falsa apud hominem prorsus discutiantur et aboleantur cum regeneratur, sic ut cum regeneratus est nihil mali et falsi remaneat, ita ut mundus sit et justus, sicut abstersus et ablutus aquis; sed hoc est falsissimum; nusquam unicum malum aut unicum falsum discutitur ita ut aboleatur, sed omne quodcumque ab infantia hereditario imbuit et actualitate acquisivit, remanet, sic ut homo, tametsi regeneratus est, non sit nisi malum et falsum, quod animabus post mortem ad vivum ostenditur; quod etiam inde satis manifeste constare potest quod nihil boni et nihil veri sit homini nisi a Domino, et quod omne malum et falsum homini a proprio, et quod homo, ut et spiritus, immo angelus, si vel minime relinquitur sibi, ruat ex se ad infernum; quare etiam in Verbo dicitur quod caelum {1} non sit purum; hoc angeli agnoscunt, et qui non agnoscit, is inter angelos non esse potest; est sola Domini Misericordia quae liberat eos, immo quae extrahit eos et detinet ab inferno ne illuc ex semet ruant; quod detineantur a Domino ne ruant in infernum, manifeste percipiunt angeli, quodammodo etiam spiritus boni; spiritus autem mali, sicut homines, hoc non credunt, sed iis multoties ostensum est; de quibus ab experientia, ex Divina Domini Misericordia, dicetur in sequentibus. [2] Cum itaque status hominis talis est quod nusquam aliquod malum et falsum ita discuti possit ut aboleatur, quia in malo et falso consistit ejus vita propria, Dominus, ex Divina Misericordia, dum regenerat hominem, per tentationes mala ejus et falsa ita domat ut quasi mortua appareant; tametsi non mortua sunt, solum domata ne repugnare possint ita bonis et veris quae a Domino; tum quoque Dominus per tentationes novam facultatem dat recipiendi bona et vera, donando hominem ideis et affectionibus boni et veri ad quae mala et falsa possint flecti; et insinuando communibus ejus, de quibus prius, particularia, et his singularia, quae apud hominem recondita sunt et quae homo prorsus nescit, nam intra ejus captus et perceptionis sphaeram sunt; quae talia sunt ut pro receptaculis seu vasis inservire possint, ut iis a Domino insinuari queat charitas, et huic innocentia; per quorum mirabilem temperaturam apud hominem, spiritum et angelum, iridis species repraesentari potest, quare iris signum foederis facta est, cap. ix 12-16; de qua, ex Divina Domini Misericordia, ibi. Cum ita formatus est homo, tunc dicitur regeneratus, remanentibus usque omnibus ejus malis et falsis, tum etiam conservatis omnibus ejus bonis et veris; qui malus est, ejus omnia mala et falsa, prorsus sicut fuit in illis in vita corporis, in altera vita redeunt et vertuntur in phantasias et poenas infernales; qui autem bonus, omnes ejus status boni et veri, ut amicitiae, charitatis, et innocentiae, cum illorum jucundis et felicibus, immensum auctis et multiplicatis, in altera vita revocantur. Haec nunc sunt quae significantur per ‘exsiccationem aquarum,’ quae est dissipatio apparens falsitatum.
@1 This seems to be from Job. xv 15; which S. learnt was not a book of the Word. $

869. Vers. 8. Et emisit columbam a secum ad videndum, num diminutae sint aquae de super faciebus humi. Per ‘columbam’ significantur vera et bona fidei apud regenerandum: ‘quod emiserit columbam a secum ad videndum’ significant statum recipiendi vera et bona fidei: ‘num diminutae sint aquae’ significant falsitates quae impediunt: ‘facies humi’ sunt illa quae apud hominem Ecclesiae; ‘humus’ dicitur quia primus status, cum homo fit Ecclesia.

870. Quod per ‘columbam’ significentur vera et bona fidei apud regenerandum, constat a significatione ‘columbae’ in Verbo; imprimis a columba quae venit super Jesum cum baptizaretur, de qua apud Matthaeum,
Baptizatus Jesus ascendit statim ex aqua, et ecce aperti sunt caeli, viditque spiritum Dei descendentem sicut columbam et venientem super Ipsum, iii 16, 17; et apud Joh. i 32; Luc. iii 21, 22; Marc. 1 10, 11;
ubi ‘columba’ non aliud significavit quam sanctum fidei, ipse ‘baptismus’ regenerationem: inde, apud Ecclesiam novam quae exsurgeret verum et bonum fidei, quod accipiunt per regenerationem a Domino. Similia repraesentabant et involvebant ‘pulli columbarum’ aut ‘turtures’ quos in sacrificium et in holocaustum offerebant in Ecclesia Judaica; de quibus Lev. i 14 ad f.; v, 7-10; xii 6; xiv 21, 22; xv [14], 15, 29, 30; Num. vi 10, 11; Luc. ii 22 (x)24; quod constare potest a singulis illis locis; quod talia significaverint, unusquisque comprehendere potest solummodo ex eo quod non potuissent quin aliquid repraesentarent; si nihil, foret inane quid et nusquam aliquid Divinum; externum Ecclesiae est quoddam inanimatum, sed vivit ab interno, et internum a Domino. [3] Quod ‘columba’ in genere intellectualia fidei significet, etiam constat apud Prophetas, ut apud Hosheam,
Erit Ephraim sicut columba stolida, non cor, Aegyptum vocarunt, Assyriam abiverunt, vii 11:
apud eundem,
Ephraim, pavebunt sicut volucris ex Aegypto, et columba e terra Assyriae, xi 11;
ubi ‘Ephraim’ pro intelligente, ‘Aegyptus’ pro sciente, ‘Assyria’ pro rationali, ‘columba’ pro illis quae sunt intellectualium fidei, ubi etiam de regeneratione Ecclesiae spiritualis agitur: apud Davidem,
Jehovah, ne des ferae animam turturis, Ps. (x)lxxiv 19;
‘fera’ pro illis qui sunt nullius charitatis, ‘anima turturis’ pro vita fidei. Videantur quae prius n. 40, 776, de avibus dicta et ostensa sunt, quod nempe significent intellectualia, et quidem quod aves mites, pulchrae, mundae, et utiles, intellectualia vera et bona; at immites, deformes, immundae et inutiles, opposita, nempe falsa, ut ‘corvus,’ qui hic opponitur ‘columbae.’

871. ‘Quod emiserit columbam a secum ad videndum’: quod significent statum recipiendi vera et bona fidei, constare a serie rerum, tum a sequentibus, potest, ubi de tribus statibus regenerationis hujus hominis post tentationes agitur, significatis per quod ‘ter’ emiserit columbam: hic proxime involvunt verba explorationem ejus, nam dicitur quod emiserit columbam a secum ‘ad videndum,’ nempe, ut sequitur, ‘num diminutae sint aquae,’ hoc est, num falsitates adhuc tantae essent ut bona et vera fidei recipi possent {1}; sed exploratio nulla est apud Dominum, quia omnia et singula novit; quare in sensu interno non significant explorationem, sed statum, et hic primum statum, quando adhuc falsitates impedirent, quae significantur per verba ‘num diminutae sint aquae.’
@1 T. i non, but this seems unnecessary, for tantae means of such measure, either great or small.$

872. Quod ‘facies humi’ sint illa quae apud hominem Ecclesiae, et quod ‘humus’ dicatur, quia est primus status cum homo fit Ecclesia, constat a significatione humi, de qua prius, quod sit homo Ecclesiae, qui tunc ‘humus’ appellatur cum ei inseminari possunt bona et vera fidei; prius vocatur ‘terra’; sicut in primo capite Geneseos, ubi antequam homo factus caelestis, de illo praedicatur terra, at cum factus caelestis, capite secundo, de illo praedicatur humus et ager; similiter in hoc capite. Solum ex voce ‘terra’ et voce ‘humus,’ conspici potest quid significatur in sensu interno, non solum hic sed etiam ubivis in Verbo: per ‘humum’ in sensu universali significatur Ecclesia, et quia Ecclesia, etiam significatur homo Ecclesiae, nam, ut prius dictum, unusquisque homo Ecclesiae est Ecclesia.

873. Vers. 9. Et non invenit columba quietem volae pedis sui, et falsa est ad illum ad arcam, quia aquae super faciebus totius terrae, et emisit manum suam, et accepit illam, et induxit illam ad se in arcam. ‘Quod non invenerit columba quietem volae pedis sui’ significat quod nihil boni et veri fidei adhuc potuisset radicem figere: ‘quod reversa ad illum ad arcam’ significat bonum et verum apparens quasi fidei apud eum: ‘quia aquae super faciebus terrae’ significat falsitates quod adhuc superfluerent: ’emisit manum suam’ significat potentiam ejus propriam: ‘et accepit illam et adduxit illam ad se in arcam’ significat quod ex semet bonum faceret et verum cogitaret.

874. Hic describitur primus status regenerationis hominis hujus Ecclesiae post tentationem, qui communis est omnibus qui regenerantur; nempe, quod putent ex semet bonum facere et verum cogitare, et quia adhuc in obscurissimo sunt, etiam Dominus relinquit iis ita opinari: sed usque omne bonum quod faciunt et omne verum quod cogitant, cum in tali opinione sunt, quae falsa non est bonum et verum fidei; nam quicquid homo ex semet producit, non potest esse bonum quia a semet, qui est fons impurus et immundissimus; a fonte impuro et immundissimo nusquam potest bonum exire, cogitat enim semper de merito et justitia sui; quidam adhuc plus, contemnunt prae se alios, sicut Dominus docet Luc. xviii 9-14; alii aliter; propriae cupiditates se admiscent ita ut appareat extus sicut bonum et usque intus est spurcum; quare bonum quod in hoc statu facit homo, non est bonum fidei. Similiter se habet cum vero quod cogitat, tametsi verissimum foret quod cogitat, usque quamdiu ex proprio, est in se quidem verum fidei, sed ei bonum fidei non in est; omne verum ut sit verum fidei, ei bonum fidei a Domino inesse debet, tunc primum fit bonum et verum.

875. Quod ‘non invenit columba quietem volae pedis sui’
significet quod nihil boni et veri fidei adhuc potuisset radicem figere, constat a significatione ‘columbae,’ quod sit verum fidei, tum a significatione ‘quietis volae pedis,’ quod sit radicem figere; quod radicem non possit figere, causa in sequentibus dicitur, nempe quod falsitates adhuc superfluerent: sed quomodo hoc se habet, non intelligi potest nisi sciatur quomodo fit regeneratio hominis spiritualis; [2] apud hunc hominem cognitiones fidei ex Verbo Domini, seu ex doctrinalibus inde, quae Antiqua Ecclesia habuit ex revelatis Antiquissimae Ecclesiae, implantandae memoriae ejus, et inde mens ejus intellectualis instruenda; sed quamdiu ibi falsitates superfluunt, non possunt vera fidei, utcumque inseminata, radicari; haerent solum superficie tenus seu in memoria;
nec fit humus apta antequam falsitates discussae sunt ut non appareant, ut prius dictum est; [3] ipsa humus apud hunc hominem praeparatur in mente ejus intellectuali, quae dum praeparata est, tunc a Domino insinuatur bonum charitatis, inde conscientia, ex qua dein agit, hoc est, per quam Dominus operatur bonum et verum fidei: ita distinguit Dominus intellectuali hujus hominis ab ejus voluntariis, sic ut nusquam uniantur; quae si unirentur, non potuisset non in aeternum perire; [4] apud hominem Antiquissimae Ecclesiae unita fuerunt voluntaria intellectualibus, ut quoque sunt apud angelos caelestes; sed apud hominem hujus Ecclesiae non unita sunt, nec apud hominem spiritualem uniuntur; apparet usque sicut bonum charitatis quod facit, quasi sit ex ejus voluntate, sed est solum apparentia et fallacia; omne bonum charitatis quod facit, est solius Domini non per voluntatem, sed per conscientiam; si Dominus vel tantillum remitteret ut homo ex voluntate propria ageret, pro bono faceret malum ex odio, vindicta et crudelitate; [5] similiter se habet cum vero quod homo spiritualis cogitat et loquitur, nisi ex conscientia et sic ex bono Domini cogitaret et loqueretur, nusquam aliter posset cogitare et loqui verum quam diabolica turba, cum se lucis angelos fingunt: haec clarissime patent in altera vita. Ex his constat quomodo fit regeneratio, et quid sit regeneratio spiritualis hominis; scilicet quod sit separatio partis ejus intellectualis a voluntaria per conscientiam quae a Domino in intellectuali ejus parte formatur, ex qua quod fit, apparet sicut quod ab ejus voluntate, sed est a Domino.

876. Quod ‘reversa ad illum ad arcam’ significet bonum et verum apparens quasi fidei, ex illis quae dicta sunt, constat, tum ex quae sequuntur: ‘reverti ad arcam’ in sensu interno non significat liberationem, sed ’emitti ab arca et non redire,’ ut constat ab illis quae sequuntur, ut vers. 12, quod ’emiserit columbam, et non addiderit redire ad illum amplius’; tum a vers. 15 et 16, quod ‘jussus exire ab arca,’ et a vers. 18, quod ‘exiverit.’ ‘Arca’ significat statum ejus ante regenerationem, in qua cum fuit, in captivitate aut in carcere fuit, obsessus undique a malis et falsis, seu ab ‘aquis diluvii’; quare ‘quod reversa ad illum ad arcam’ significat quod bonum et verum per ‘columbam’ intellectum rursus ad illum rediret; quicquid boni homo ex semet facere putat, hoc ad illum redit, nam spectat ipsum; vel facit illud ut coram mundo appareat, vel ut coram angelis, vel ut mereatur caelum, vel ut maximus sit in caelo; talia proprio et unicuivis ejus ideae insunt, tametsi appareat in externa forma sicut bonum et verum fidei; bonum et verum fidei est intus bonum et verum ab intimis, hoc est, per intima hominis a Domino influit omne bonum et verum fidei; at cum a proprio seu ex merito, tunc interiora sunt spurca, et exteriora apparent munda prorsus sicut putida meretrix quae facie apparet venusta; aut sicut Aethiops vel potius Aegyptiorum mumia candida veste circum induta.

877. Quod ‘aquae super faciebus terrae’ significent falsitates quod adhuc superfluerent, constat’ a significatione ‘aquarum diluvii,’ quod sint falsitates, ut prius satis ostensum est, ita ex ipsis verbis.

878. Quod ’emiserit manum suam significet potentiam ejus
propriam et quod ‘acceperit illam, et induxerit illam ad se in arcam’ significet quod ex semet bonum faceret et verum cogitaret, constat a significatione ‘manus’ quod sit potentia, ita hic quod sit potentia propria ex qua; ’emittere enim manum, et accipere columbam, et inducere ad se’ est sibi applicare et tribuere verum per columbam intellectum. Quod per manum significetur potentia {1}, tum potestas, et inde confidentia, constat a multis in Verbo; ut apud Esaiam,
Visitabo super fructum magnitudinis cordis regis Asshuris,… quia dixit, In potentia manus meae feci, et in sapientia mea, quia intelligens sum, x [12,] 13;
ubi manifeste ‘manus’ pro potentia propria cui tribuerit, quare visitatio super eum: [2] apud eundem,
Moabus expandet manus in medio sui, quemadmodum expandit natans ad natandum, et humiliabit superbiam ejus,
cum cataractis {2} manuum ejus, xxv 11;
‘manus’ pro potentia propria, ex praeeminentia sui prae aliis, ita ex superbia: apud eundem,
Habitatores eorum breves manu, consternati sunt, et pudore affecti, xxxvii 27;
‘breves manu’ pro quod nullius potentiae: apud eundem,
Num dicet lutum figulo suo, Quod facis? et opus tuum,
Non manus ei? xlv 9;
‘non manus ei’ pro quod ei nulla potentia: apud Ezechielem,
Rex lugebit, et princeps induetur stupore, et manus populi terrae perturbabuntur, vii 27;
‘manus’ pro potentiis: apud Micham,
Vae cogitantibus iniquitatem, et operantibus malum super cubilibus suis, quod in luce mane faciunt id, et quoniam est pro deo manus eorum, ii 1;
‘manus’ pro potentia propria cui sicut suo deo confidunt: apud
Zachariam {3},
Vae pastori nihili, deserenti gregem; gladius super brachium ejus, et super oculum dextrae ejus; brachium ejus arescendo arescet, et oculus dextrae ejus caligando caligabit, xi 17.

[3] Quia ‘manus’ significant potentias, ideo mala et falsa hominis in Verbo passim vocantur ‘opera manuum eorum’; mala sunt ex proprio ejus voluntatis, falsa ex proprio ejus intellectus; quod mala et falsa inde, constare satis potest ex natura proprii hominis, quod non sit nisi malum et falsum: de natura proprii quod talis, videantur quae prius, n. 39, 41, 141, 150, 154, 210, 215. Quia ‘manus’ significant in genere potentiam, ideo Jehovae seu Domino in Verbo multoties tribuuntur manus, et ibi per manus in sensu interno intelligitur Omnipotentia; ut apud Esaiam,
Jehovah, exaltata est manus Tua, xxvi 11;
pro Potentia Divina: apud eundem,
Jehovah extendit manum Suam,… omnes consumuntur, xxxi 3;
pro Potentia Divina: apud eundem,
Super opus manuum Mearum praecipite Mihi,… Manus Meae expanderunt caelos, et omni exercitui eorum praecepi, xlv 11, 12;
pro Potentia Divina; regenerati vocantur saepe in Verbo ‘opus manuum Jehovae’: apud eundem,
Manus Mea fundavit terram, et dextra Mea palmo mensa est caelos, xlviii 13;
‘manus et dextra’ pro Omnipotentia: [4] apud eundem,
Num abbreviata est manus Mea, ut non sit redemptio? et num non in Me potentia ad eripiendum? l 2;
pro Potentia Divina: apud Jeremiam,
Eduxisti populum Tuum Israelem e terra Aegypti per signa et portenta, et per manum fortem et per brachium extensum, xxxii 17, 21;
pro Potentia Divina; ubi in vers. 17, ‘potentia’; in vers. 21, ‘manus.’ Quod ‘per manum fortem et per brachium extensum educti sint ex Aegypto’ saepius dicitur: apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, In die quo elegi Israelem, et sustuli manum Meam semini domus Jacobi, et notus factus sum iis in terra Aegypti:… sustuli manum Meam illis, ad educendum eos e terra Aegypti, xx 5, 6, 23:
apud Mosen,
Vidit Israel manum magnam quam fecit Jehovah in Aegyptios, Exod. xiv 31.
[5] Quod per ‘manum’ significetur potentia, ex his nunc manifeste patet; immo in tantum manus significavit potentiam, ut quoque repraesentativum factum, ut constat a miraculis quae facta sunt in Aegypto, quod Mosi mandatum ut extenderet baculum aut manum et sic fierent; ut,

Moses extendit manum et facta est grando super Aegyptum, Exod. ix 22, 23; Moses extendit manum et factae tenebrae, Exod. x 21, 22; Moses extendit manum et baculum super mare Suph et exsiccabatur; et extendit manum et reducebatur, Exod. xiv 21 {4}, 27;
nemo cui aliqua mens vere cogitandi, potest credere quod aliquid potentiae fuerit in manu aut in baculo Mosis; sed quia sublatio et extensio manus significavit Potentiam Divinam, etiam repraesentativum factum est in Ecclesia Judaica; [6] similiter cum Josua extenderet lanceam, de qua ita,

Jehovah dixit, Extende lanceam quae in manu tua ad Ajam, quia in manum tuam dabo illam; cum extendit Josua lanceam quae in manu,… venerunt in urbem, ceperunt eam,… et Josua non reduxit manum qua extendit lanceam, usque dum devoverit omnes habitatores Ajae, Jos. viii 18, [19,] 26;
exinde quoque constat quomodo se habent repraesentativa quae fuerant externa Ecclesiae Judaicae; inde quoque quale est Verbum, ut illa quae in externo ejus sensu sunt, non appareant sicut forent repraesentativa Domini et regni Ipsius, ut hic quod ‘extenderent manum,’ et similiter omnia reliqua, quae nusquam patent quod talia sint dum mens tenetur solum in historicis litterae: patet inde quoque quantum Judaei a vero intellectu Verbi et rituum Ecclesiae recesserint, dum modo in externis omnem cultum posuerint, immo eousque ut tribuerint baculo Mosis et lanceae Josuae potentiam, cum tamen in illis non plus potentiae fuit quam in ligno, sed quia significabant Omnipotentiam Domini, et haec in caelo tunc intellecta cum extenderent ex mandato manum aut baculum, inde signa et miracula; similiter quod,
Cum Moses super vertice collis elevaret manus, quod Josua victor esset; et cum remitteret, quod victus; et quod ideo sustentarent manus ejus, Exod. xvii 9-13:
[7] similiter quod imponerentur manus cum consecrabantur, ut a populo Levitis, Num. viii 9, 10, 12; Josuae a Mose, cum loco ejus substitueretur, Num. xxvii 18, 23; ut sic daretur potentia: inde ritus hodie quoque inaugurandi et benedicendi per impositionem manuum. In quantum manus significabat et repraesentabat potentiam, constare potest ex Uzzah et Jeroboamo, de quibus haec in Verbo;
‘De Uzzah, quod emiserit in arcam Dei (manum) et prehenderit illam; quare mortuus,’ ii Sam. vi 6, 7;
‘arca’ repraesentabat Dominum, ita omne sanctum et caeleste; quod ‘Uzzah emiserit in arcam’ repraesentabat potentiam propriam, seu proprium hominis, quod quia profanum, non legitur manus sed usque intelligitur, ex causa ne perciperetur ab angelis tale profanum quod tetigisset sanctum, et ‘quia emisit, mortuus est.’ [8] De Jeroboamo,
Factum, cum audivit verbum viri Dei, quod clamavit contra altare,… et emisit Jeroboam manum suam de super altari, dicendo, Prehendite illum; et arefacta est manus ejus quam emisit contra illum et non potuit reducere eam ad se,… dixit ad virum Dei, Precare quaeso facies Jehovae Dei tui,… ut revertatur manus mea ad me; et precatus est vir Dei facies Jehovae, et reversa est manus ejus ad eum, et facta sicut prius, 1 Reg. xiii 4-6;
hic similiter per ’emittere manum’ significatur potentia propria, seu proprium, quod profanum, quod violare vellet sanctum per emissionem manus ad virum Dei, quare manus arefacta; sed quia idololatra erat nec profanare potuit, ut prius dictam, reversa est manus ejus. Quod ‘manus’ significet et repraesentet potentiam, constare potest a repraesentativis in mundo spirituum; ibi brachium quoddam nudum quandoque in conspectum venit, in quo tantum robur ut confringere possit ossa et intimas medullas quasi in nihilum contundere, et inde tantus terror ut corde liquefiant; immo actualiter ei est tale robur.
@1 A general study of S’s use of potentia and potestas suggests that potentia =’ability’ and potestas =’the exercise of ability’; to borrow a comparison from physics the former is ‘potential,’ the latter ‘kinetic.’$
@2 Heb. is [ ] (‘arvoth) =’ambushes’ which occurs only in this text. Sch. has obicibus. Sw. seems to have accepted the rendering of Tremellius, which may have arisen from confusion with [ ] (‘aruboth) = windows, i.e., floodgates of heaven.$
@3 This ref. seems to be inserted accidentally, though we find later that brachium also signifies potentiam, while the Heb. for ‘arm’ is used to mean power,’ as in Gen. xlix 24.$
@4 Ref. to baculus below suggests that vv. 15, 16 should have been inserted here. Possibly the printer omitted them.$

879. Vers. 10, 11. Et exspectavit adhuc septem dies alios, et perrexit emittere columbam de arca. Et reversa est ad illum columba ad tempus vesperae; et ecce folium olivae decerptum in ore illius; et cogitare Noah quod diminutae aquae de super terra. ‘Quod exspectaverit adhuc septem dies’ significat principium secundi status regenerationis; ‘septem dies’ significant sanctum, quia nunc de charitate: ‘et perrexit emittere columbam de arca’ significat statum recipiendi bona et vera fidei: ‘et reversa est ad illum columba ad tempus vesperae’ significat quod pauxillum apparere inciperent; ‘tempus vesperae’ est sicut in diluculo ante mane: ‘et ecce folium olivae decerptum in ore ejus’ significant aliquantulum veri fidei; ‘folium’ est verum; ‘oliva’ est bonum charitatis; ‘decerptum’ est quod verum fidei inde; ‘in ore ejus’ est quod ostensum: ‘et cognovit Noah quod diminutae aquae de super terra’ significant quod haec ita, quia falsitates non tantae, ut prius, quae impedirent.

880. Quod ‘exspectavit adhuc septem dies’ significet principium secundi status regenerationis, constare exinde potest quod per hoc, tempus quod intercedit inter primum statum (de quo in vers. mox praec. 8 et 9) {1}, et hunc secundum (de quo hic in vers. 10 et 11), describatur; tempus illud quod intercedit, ut historice connexa sint, exprimitur per quod ‘exspectaverit.’ Quomodo secundus status regenerationis se habet, constare aliquantum potest ab illis quae dicta et ostensa sunt de primo statu, qui fuit quod nondum potuerint vera fidei radicem figere, ex eo quod falsitates impedirent; tunc primum vera fidei radicantur quando homo incipit agnoscere et credere; prius nondum radicata sunt; quae homo audit ex Verbo et memoria tenet, non est nisi inseminatio: sed radicatio nusquam incipit nisi cum homo bonum charitatis accipit et recipit; omne verum fidei radicatur a bono fidei, hoc est, a bono charitatis; se habet hoc sicut semen quod injicitur terrae; tempore quando adhuc hiems est, seu quando terra friget, tunc ibi quidem jacet, sed non radicem agit; ut primum vero calor solis, quod fit tempore primi veris, terram calefacit, tunc incipit semen radicem in se primum agere, et dein emittere in terram: similiter se habet cum semine spirituali quod implantatur; hoc nusquam radicatur antequam bonum charitatis quasi calefacit illud, tunc primum in se radicem agit quam dein producit. [2] Sunt tria apud hominem quae concurrunt et se uniunt, nempe naturale, spirituale, et caeleste; naturale ejus nusquam aliquam vitam accipit, nisi a spirituali, et spirituale nusquam nisi a caelesti, et caeleste a solo Domino, qui est ipsa Vita: sed ut adhuc plenior ejus idea capiatur, est naturale, receptaculum quod recipit, seu vas cui infunditur spirituale; et spirituale est receptaculum quod recipit, seu vas cui infunditur caeleste; ita per caelestia vita a Domino; talis est influxus. Caeleste est omne bonum fidei, apud hominem spiritualem est bonum charitatis; spirituale est verum, quod nusquam fit verum fidei nisi in illo sit bonum fidei, seu bonum charitatis, in quo est ipsa vita ex Domino: ut adhuc manifestius sciatur quomodo se habet, naturale hominis est quod faciat opus charitatis, hoc vel manu vel ore, sic per organa corporis; sed hoc in se est mortuum, non vivit nisi a spirituali quod in opere, et non vivit spirituale nisi a caelesti quod a Domino; inde dicitur opus bonum, nam nihil bonum nisi a Domino; [3] quia ita se res habet, unicuique constare potest quod in omni opere charitatis ipsum opus sit nihil nisi materiale quoddam, sed quod sit animatum, hoc habeat a vero fidei quod in opere; et porro quod verum fidei nec sit aliquid nisi inanimatum quoddam, sed quod sit vivum, hoc habeat a bono fidei; et quod bonum fidei non sit vivum nisi a solo Domino, Qui est ipsum Bonum et ipsa Vita: inde patet cur caelestes angeli non audire velint de fide, minus de opere, videatur n. 202, quia tam fidem quam opus derivant ex amore, et faciunt fidem ex amore, ipsumque opus fidei ex amore, sic ut iis evanescat tam opus quam fides, et remaneat solum amor et bonum inde, quorum in amore est Dominus: angeli illi quia tam caelestes ideas habent, distincti sunt ab angelis qui spirituales vocantur; ipsaque eorum cogitatio et loquela inde est multo incomprehensibilior cogitatione et loquela angelorum spiritualium.
@1 Parentheses inserted.$

881. Quod ‘septem’ significent sanctum, quia nunc de charitate, constat a significatione ‘septem,’ de qua prius n. 395 et 716: septem hic quoque insertum est ut historice omnia cohaereant, nam septem, et septem dies, in sensu interno nihil nisi quam sanctitatem quandam adjiciunt quam secundus hic status habet a caelesti, hoc est, a charitate.

882. ‘Et perrexit emittere columbam de arca’: quod significet statum recipiendi bona et vera fidei, constat ab illis quae dicta sunt ad vers. 8, ubi similia fere verba sunt, sed cum differentia quod ibi dicatur quod ’emiserit columbam a secum,’ ex causa de qua etiam ibi quod tunc operatus sit verum et bonum a semet, seu quod crediderit ex propria potentia, quod est ‘a secum.’

883. Quod ‘reversa est ad illum columba ad tempus vesperae’ significet quod pauxillum apparere inciperent et quod ‘tempus vesperae’ sit sicut in diluculo ante mane, constare similiter potest ab illis quae dicta sunt prius ad vers. 8, tum ab eo quod hic dicatur ‘tempus vesperae’; de vespera videantur quae dicta sunt in cap. 1 Gen., ubi sexies dicitur, quod ‘fuit vespera et fuit mane’; est ‘vespera’ vox regenerationis, et quidem illius ejus status cum adhuc in umbra est, seu cum adhuc modo pauxillum ex luce apud eum appareat; ipsum mane describitur in vers. seq. 13 per quod ‘removit tectum arcae, et vidit.’ Quia ‘vespera’ significabat diluculum ante mane, in Ecclesia Judaica toties mentio vesperae fit; tum ideo incoharunt sabbata et festa
sua a vespera; ut et mandatum Aharoni ut accenderet lucernam sanctam ‘vespere,’ Exod. xxvii 21.

884. ‘Et ecce folium olivae decerptum in ore ejus’: quod significent aliquantulum veri fidei, quod ‘folium’ sit verum, ‘oliva’ sit bonum charitatis, ‘decerptum’ quod verum fidei inde, ‘in ore ejus’ quod ostensum, constat a significatione ‘olivae,’ et ex ipsis verbis elucet; et quod pauxillum, ex eo quod solum esset ‘folium.’

885. Quod” ‘folium’ significet verum, constat passim a Verbo, ubi homo comparatur arbori, seu appellatur arbor; ibi ‘fructus’ significant bonum charitatis, et ‘folium’ verum inde; similiter etiam se habent; ut apud Ezechielem,
Juxta fluvium ascendit super ripa ejus hinc et illinc omnis arbor cibi, cujus non decidit folium, nec consumitur fructus, in menses suos renascitur; quia aquae ejus e Sanctuario ipsae exeuntes; et erit fructus ejus in cibum, et folium ejus in medicinam, xlvii 12; Apoc. xxii 2;
ibi ‘arbor’ pro homine Ecclesiae in quo regnum Domini, ‘fructus’ pro bono amoris et charitatis, ‘folium’ pro veris inde, quae ad instructionem generis humani et ejus regenerationem inserviunt, quare folium dicitur esse ‘in medicinam’: apud eundem,
Nonne radices ejus evellet et fructum ejus succidet: et exarescet? omnia decerpta (folia) germinis ejus arescet, xvii 9;
ibi de vite, seu de Ecclesia, vastata, cujus bonum quod est ‘fructus,, et ‘decerptum germinis’ quod est verum, ita arescit: apud Jeremiam,

Benedictus vir qui confidit in Jehovah;… erit sicut arbor plantata juxta aquas;… erit folium ejus viride, in anno caritatis {1} non erit sollicitus; et non recedet a faciendo fructum, xvii 7, 8;
‘folium viride’ pro vero fidei, ita pro ipsa fide quae ex charitate; similiter apud Davidem, Ps. i 3: apud eundem prophetam,
Non uvae in vite, nec ficus in ficu, et folium decidit, viii 13,
‘uvae in vite’ pro bono spirituali, ‘ficus in ficu’ pro bono naturali, ‘folium’ pro vero, quod ita decidit; pariter Esai. xxxiv 4. Similia intellecta sunt per ‘ficum’ quam Jesus vidit et ubi nihil invenit praeter ‘folia,’ quare arefacta, Matth. xxi 20; Mar. xi 13, 14; erat Ecclesia Judaica in specie per ‘ficum’ hic intellecta, apud quam nihil boni naturalis amplius; sed doctrinale fidei seu verum quod apud eam conservatum, est ‘folium’; Ecclesia vastata talis est quod sciat verum sed non vult intelligere; similes sunt qui dicant se scire verum, seu quae fidei sunt, et nihil boni charitatis habent; sunt modo ‘folia ficus,’ et arescunt.
@1 Sch. has siccitatis, which S. copies in A.E. 451; but Heb. [ ] (batsoreth) = restraint, scarcity.$

886. Quod ‘oliva’ significet bonum charitatis, constat non solum a significatione ‘olivae,’ sed etiam a significatione ‘olei’ in Verbo. Oleum olivae erat, praeter aromata, quo ungebantur sacerdotes et reges; et oleum olivae erat pro lucernis; de illo videatur, Exod. xxx 24; de hoc Exod. xxvii 20; causa quod oleum olivae adhiberetur ad unctiones et lucernas, erat quod repraesentabat omne caeleste, proinde omne bonum amoris et charitatis; oleum enim est ipsum essentiale arboris et quasi anima ejus, sicut caeleste aut bonum amoris et charitatis est ipsum essentiale seu ipsa anima fidei; inde repraesentatio. Quod ‘oleum’ significet caeleste aut bonum amoris et charitatis, multis ex Verbo confirmari potest, sed quia hic nominatur oliva, solum aliqua loca confirmantia de oliva licet afferre; apud Jeremiam,
Olivam virentem, pulchram fructu forma, vocavit Jehovah nomen tuum, xi 26;
ubi ita appellatur Ecclesia Antiquissima seu caelestis, quae fundamentalis erat Ecclesiae Judaicae; quare omnia repraesentativa istius Ecclesiae spectabant caelestia, et per caelestia Dominum: [2] apud Hosheam,
Ibunt rami ejus et erit sicut oliva honor ejus, et odor illi sicut Libani, xiv 7 [A.V. 6];
ubi de Ecclesia plantanda, cujus honor est ‘oliva,’ seu bonum amoris et charitatis, et ‘odor sicut Libani’ est affectio veri fidei inde; ‘Libanus’ pro cedris, quae significabant spiritualia seu vera fidei: apud Zachariam,
Duae olivae juxta candelabrum, una a dextra lecythi et una juxta sinistram illius:… hi duo filii olei puri, stantes juxta Dominum totius terrae, iv 3, 11, 14;
ubi ‘duae olivae’ pro caelesti et spirituali, ita pro amore qui est Ecclesiae caelestis, et pro charitate quae est Ecclesiae spiritualis; hae sunt ad dextram et sinistram Domini; ‘candelabrum’ significat hic, sicut repraesentabat in Ecclesia Judaica, Dominum; ‘lucernae’ caelestia, ex quibus spiritualia sicut a flamma radii lucis seu lux: apud Davidem,
Uxor tua, sicut vitis fructifera in lateribus domus tuae; filii tui sicut plantae olivarum, Ps. cxxviii 3;
ubi ‘uxor sicut vitis’ pro Ecclesia spirituali; ‘filii’ pro veris fidei, quae vocantur ‘plantae olivarum’ quia a bonis charitatis: apud Esaiam,
Relinquentur in eo racemationes sicut decussio olivae, duae tresve baccae in capite rami, xvii 6;
ubi de reliquiis apud hominem; ‘olivae’ pro reliquiis caelestibus: apud Micham,
Calcabis olivam, et non unges te oleo; et mustum, et non bibes vinum, vi 15:
et apud Mosen,
Vineas plantabis et coles, et vinum non bibes;… olivae erunt tibi in omni termino tuo, et oleo non unges te, Deut. xxviii 39, 40;
ubi de abundantia doctrinalium de bonis et veris fidei quae, quia tales, rejiciebant. Ex his locis constare potest quod ‘folium’ significet verum fidei, et ‘oliva’ bonum charitatis; et quod similia significentur per ‘folium olivae, quod columba ferebat in ore,’ hoc est, quod nunc appareret apud hominem Antiquae Ecclesiae aliquantulum veri fidei ex bono charitatis.

887. Quod ‘diminutae aquae de super terra’ significent quod haec ita, quia falsitates non tantae, quae impedirent, constat a significatione eorundem verborum prius, vers. 8. Quod falsitates non tantae, ut prius, quae impedirent, in secundo statu, de quo hic agitur, ita se habet; quod omnes falsitates quas sibi acquisivit homo, remaneant sic ut non una aboleatur, ut prius dictum; sed cum regeneratur homo, sunt vera quae inseminantur, ad quae falsa flectuntur a Domino, et sic apparent quasi discussae; et quidem per bona quibus donatur.

888. Vers. 12. Et exspectavit adhuc septem dies alios, et emisit columbam, et non addidit (x)redire ad illum amplius. ‘Exspectavit adhuc septem dies’ significant principium tertii status; ‘septem dies’ significant sanctum: ‘et emisit columbam’ significat statum recipiendi bona et vera fidei: ‘quod columba non rediret ad illum amplius’ significat statum liberum.

889. Quod ‘exspectavit adhuc septem dies’ significet principium tertii status; et quod ‘septem’ significent sanctum, constat ex illis quae de secundo statu mox prius dicta sunt, ubi similia verba.

890. ‘Et emisit columbam’: quod significet statum recipiendi bona et vera fidei, similiter constat ab illis quae dicta sunt ad vers. 10, nam eadem verba sunt et idem sensus, solum quod ibi de secundo statu, hic de tertio agatur. Tertius status describitur per quod ‘columba non redierit,’ tum quod ‘Noah removerit tectum arcae’; demum quod ‘exiverit ex arca, quia arefactae facies humi, et exsiccata terra.’

891. Quod ‘columba non rediret ad illum amplius’ significet statum liberum, inde nunc sequitur, et quidem ex eo quod columba, seu verum fidei, sicut ceterae aves, ut et bestiae, ita Noahus, non amplius in arca teneretur pro aquis diluvii; quamdiu in arca erat, status servitutis, seu status captivitatis aut carceris erat, agitantibus eum aquis diluvii seu falsis, qui status cum statu tentationis describitur in cap. praec. vers. 17, quod ‘aquae creverint et sustulerint arcam,’ et quod ‘elevata arca de super terra’; tum vers. 18 quod ‘corroboratae aquae, et iverit arca de super faciebus aquarum’; status ejus libertatis describitur, quod non solum exiverit ex arca Noahus, sed etiam omnia quae (x)cum illo fuerunt, in hoc capite vers. seq. 15;-18; ita omnium primum ‘columba,’ hoc est, verum fidei ex bono; nam omne liberum est ex bono fidei, hoc est, ex amore boni.

892. Quando homo regeneratus est, tunc primum in statum libertatis venit; antea in statu servitutis fuit; servitus est cum imperant cupiditates et falsitates, libertas cum affectiones boni et veri; quod quomodo se habet, nusquam homo percipit quamdiu in statu servitutis est, sed tunc primum quando in statum libertatis venit: cum in statu servitutis est, hoc est, cum cupiditates et falsitates imperant, putat homo qui ab illis subjugatus est, quod in statu libertatis sit; sed crassa est falsitas, aufertur enim tunc a jucundo cupiditatum et voluptatum inde, seu a jucundo amorum suorum, et quia a jucundo, apparet ei sicut liberum; quisque dum a quodam amore ducitur, quocumque aufertur, dum sequitur, liberum putat; sed sunt diabolici spiritus, in quorum consortio et quasi torrente est, qui auferant eum; hoc putat homo liberrimum esse, et quidem in tantum ut credat, si privaretur hoc statu, quod in vitam miserrimam veniret, immo quod non in aliquam; et hoc non solum ex eo quod nesciat dari aliam vitam, sed etiam ex eo quod impressiones captaverit quod nemo in caelum venire possit nisi per miserias, paupertatem, et voluptatum privationes; sed quod hoc falsum sit, a plure experientia mihi scire datum est; de qua experientia, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [2] Homo nusquam in statum libertatis venit antequam regeneratus est et per amorem boni et veri ducitur a Domino; in quo statu cum est, tunc primum scire et percipere potest quid liberum, quia tunc quid vita, et quid vera vitae jucunditas, et quid felicitas; prius ne quidem scit quid bonum; id quandoque summum bonum vocat quod summum malum: qui in statu libertatis a Domino sunt, cum vident, magis cum sentiunt vitam cupiditatum et falsitatum, ita eam abhorrent sicut qui infernum ante oculos apertum vident: sed quia ignotissimum plerisque est quid vita libertatis, licet his paucis dicere quid sit, nempe quod vita libertatis, seu libertas, solummodo sit duci a Domino. Sed quia plura sunt quae obveniunt quin homo credere possit quod illa vita sit vita libertatis, tam quia tentationes subeunt, quae fiunt ‘ob causam ut liberentur a dominio spirituum diabolicorum, quam quia non aliud jucundum et bonum norunt quam cupiditatum ex amore sui et mundi; tum etiam quia falsam opinionem conceperunt de omnibus quae sunt vitae caelestis, quare non possunt per descriptiones ita erudiri quam per vivas experientias, ideo, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus {1} illas licet adducere.
@1 For full explanation de libero hominis see n. 2870-2893.$

893. Vers. 13. Et factum in primo et sexcentesimo anno, in principio in primo mensis, aruerunt aquae de super terra, et removit Noah tectum arcae, et vidit, et ecce arefactae sunt facies humi. ‘Quod factum in primo et sexcentesimo anno’ significant terminum ultimum: ‘in principio in primo mensis’ significant terminum primum: ‘aruerunt aquae de super terra’ significant quod falsitates tunc non apparerent: ‘et removit Noah tectum arcae et vidit’ significant remotis falsis lucem veritatum fidei quas agnovit et quibus fidem habuit: ‘et ecce arefactae sunt facies humi’ significant regenerationem.
[2] Quod ‘factum in primo et sexcentesimo anno’ significent terminum ultimum, constat ex significatione numeri sexcenteni, de quo in cap. praec. vers. 6, n. 737, quod sit principium, et quidem ibi, principium tentationis; finis ejus designatur per eundem numerum, transacto integro anno, sic ut factum in fine anni; quare etiam adjicitur, quod ‘in principio in primo mensis,’ quo significatur terminus primus. Tota aliqua periodus in Verbo designatur vel per diem, vel per septimanam, vel per mensem, vel per annum, immo si vel foret centum aut mille annorum, sicut ‘dies’ in primo capite Geneseos, per quem significatae sunt periodi regenerationis hominis Antiquissimae Ecclesiae; nam dies et annus nihil aliud in sensu interno significant quam tempus, et quia tempus, significant statum; quare annus pro tempore et statu passim sumitur in Verbo; ut apud Esaiam,
Ad proclamandum annum beneplaciti Jehovae, et diem ultionis Deo nostro, ad consolandum omnes lugentes, lxi 2;
ubi de Adventu Domini: apud eundem,
Dies ultionis in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venerat, lxiii 4;
ubi quoque ‘dies et annus’ pro tempore et statu: apud Habakkuk,
Jehovah opus Tuum in medio annorum vivifica illud; in medio annorum notum facias, iii 2;
ubi ‘anni’ pro tempore et statu: apud Davidem,
Deus Tu Ipse, et anni Tui non consumuntur, Ps. cii 28 [A.V. 27];
‘anni’ pro temporibus, et quod Deo non tempus: similiter hic ‘annus,’ qui fuit diluvii, nusquam significat aliquem annum, sed tempus non per certos annos determinatum, et simul statum; videantur quae prius de annis n. 482, 487, 488, 493.

894. ‘In principio in primo mensis’: quod significent terminum primum, inde nunc constat. Quae praeterea haec involvunt, sunt arcaniora quam ut ita describi possint, solum quod non determinatum sit tempus quo homo regeneratus est sic ut dicere queat quod ‘Nunc perfectus sim’; sunt enim indefiniti status mali et falsi apud unumquemvis hominem, non solum status simplices sed etiam multifariam compositi, qui discutiendi sunt ita ut non appareant, ut dictam; in aliquibus statibus potest homo perfectior dici, sed in indefinitis aliis non ita; qui in vita corporis regenerati sunt, et qui in fide in Dominum inque charitate erga proximum vixerunt, in altera vita jugiter perficiuntur.

895. Quod ‘aruerunt aquae de super terra’ significent quod falsitates tunc non apparerent, constat ab illis quae dicta sunt; in specie significant quod falsitates separatae sint a voluntariis hujus hominis Ecclesiae; ‘terra’ significat hic hominis voluntatem, quae non est nisi cupiditas, quare dicitur quod ‘aquae aruerint de super terra’; humus ejus est, ut prius dictum, in parte hominis intellectuali, cui inseminantur vera; nusquam in parte ejus voluntaria, quae ab intellectuali in homine spirituali separata est; quare in sequentibus hujus versus dicitur ‘quod arefactae sint facies humi’: apud Antiquissimae Ecclesiae hominem fuit humus in parte ejus voluntaria, cui inseminavit Dominus bona; de ex bonis nosse et percipere potuit verum, seu ex amore habere fidem; si nunc idem fieret, non potuisset non homo in aeternum perire, nam voluntas ejus prorsus corrupta est: quomodo inseminatio in partem voluntariam et in partem intellectualem hominis’ se habeat, [2] inde constare potest quod Antiquissimae Ecclesiae homini quidem fuissent revelationes, per quas in perceptionem bonorum et verorum ab infantia initiaretur, sed qua in voluntaria ejus parte inseminabantur, percipiebat absque nova instructione innumera sic ut ex uno communi, a Domino nosset particularia et singularia, quae nunc discere et sic scire debent, et vix tamen millesimam eorum partem scire possunt; nam homo Ecclesiae spiritualis nihil novit nisi quod discit; et quod sic scit, retinet et credit verum esse; immo si discit falsum, et hoc imprimitur ei sicut foret verum, etiam credit, quia non habet aliam perceptionem quam quod ita sit, quia ita persuasus: qui conscientiam habent, ex conscientia aliquod dictamen habent, sed non aliud quam quod verum sit, quia sic audiverunt et didicerunt; hoc conscientiam eorum format, quod constare potest ab iis qui conscientiam falsi habent.

896. Quod ‘removit Noah tectum arcae, et vidit’ significent remotis falsis lucem veritatum fidei quas agnovit et quibus fidem habuit, constare potest a significatione ‘removere tectum,’ quod sit auferre illa quae impediunt lucem; quia per ‘arcam’ significatur homo Antiquae Ecclesiae qui regenerandus, per ‘tectum’ non aliud significari potest quam id quod impedit ne videat caelum, seu lucem; quod impedivit, fuit falsum, quare dicitur quod ‘vidit’; videre in Verbo significat intelligere et fidem habere; hic quod veritates agnoverit et illis fidem habuerit: prorsus apud est veritates scire, et veritates agnoscere, et veritatibus fidem habere; scire est primum regenerationis, agnoscere est secundum, fidem habere est tertium; quae differentia sit inter scire, agnoscere, et fidem habere, inde constare potest quod pessimi queant scire et usque non agnoscere, sicut Judaei et ii qui ratiociniis speciosis destruere conantur doctrinalia; quod fides possint quoque agnoscere, et cum in certis statibus sunt, ex zelo praedicare, confirmare et persuadere; sed fidem habere non possunt nisi fideles; qui fidem habent, ii sciunt, agnoscunt et credunt, ii charitatem habent, ii conscientiam; quare nusquam praedicari potest fides, seu de aliquo quod fidem habeat, nisi talis sit; hoc nunc est, regeneratum esse: solum scire quid fidei, est memoriae non consentiente ejus rationali; agnoscere quod fidei, est rationale quoddam consentiens inductum a certis causis et propter certos fines; sed fidem habere est conscientiae, hoc est, Domini operantis per conscientiam: hoc constare quam optime potest ab iis in altera vita; qui modo sciunt, sunt plures in inferno; qui agnoscunt, sunt etiam, quia agnoverunt in vita corporis, sicut dictum, in certi, statibus, sed cum percipiunt in altera vita quod verum sit quod praedicarunt, informarunt et persuaserunt, multum mirantur; agnoscunt solum quando iis revocatur in memoriam quod ita praedicaverint: sed qui fidem habuerunt, illi omnes sunt in caelo.

897. Hic quia agitur de homine Antiquae Ecclesiae regenerato, significatur per ‘videre,’ agnoscere et fidem habere; quod ‘videre’ haec (x)significet, constare potest ex Verbo; ut apud Esaiam,
Non spectastis ad factorem illius, et formatorem illius e longinquo non vidistis, xxii 11;
de civitate Zionis; ‘formatorem e longinquo non videre’ est non agnoscere, minus fidem habere: apud eundem,
Impingua cor populi hujus, et aures ejus aggrava, ac oculos ejus obline, ne forte videat oculis suis et auribus suis audiat, et cor ejus intelligat et convertatur, et sanetur ei, vi 10;
‘oculis videre’ pro agnoscere et fidem habere: apud eundem,
Populus ambulantes in tenebris viderunt lucem magnam, ix 2;
de gentibus quae fidem acceperunt; similiter ac hic, ‘removit tectum, et vidit’: apud eundem,
Audient in die illo surdi verba libri, et e caligine et e tenebris oculi caecorum videbunt, xxix 18;
de conversione gentium ad fidem; ‘videre’ pro fidem accipere: apud eundem,
Surdi audite, et caeci spectate videndo, xlii 18;
similiter: apud Ezechielem,
Quibus oculi ad videndum et non vident; quibus aures ad audiendum et non audiunt quia domus rebellionis illi, xii 2;
pro qui intelligere, agnoscere, et fidem habere possunt et non volunt. Quod ‘videre’ significet fidem habere constat manifeste ex repraesentatione Domini per serpentem aeneum in deserto, quod sanarentur omnes qui viderent illum, de quo apud Mosen,
Pone serpentem super signum, et fiet omnis morsus, et viderit illum, et vivet;… factum est, si momordit serpens virum, et vidit ad serpentem aeris, et vixit, Num. xxi 8, 9;
ex quo quisque videre potest quod ‘videre’ significet fidem, nam quid ibi videre nisi repraesentativum fidei in Dominum? Inde quoque constat quod primogenitus Jacobi, Reuben, a videndo ita vocatus, significet in sensu interno fidem; videantur quae prius dicta de primogenitis Ecclesiae, n. 352 et 367.

898. ‘Et ecce arefactae sunt facies humi’: quod significent regenerationem, constat a significatione ‘humi,’ de qua passim prius, quod sit homo Ecclesiae: ‘arefactae dicuntur facies humi’ quando falsitates non amplius apparerent.

899. Vers. 14. Et in mense secundo, in septimo et vigesimo die mensis, exsiccata est terra. ‘Mensis secundus’ significat omnem statum ante regenerationem: ‘septimus et vigesimus dies’ sanctum: ‘exsiccata terta’ quod regeneratus. Sunt haec clausula praecedentium et principium sequentium.

900. Quod ‘mensis secundus’ significet omnem statum ante regenerationem, constat a significatione ‘duo’ in Verbo; ‘duo’ significant idem ac ‘sex,’ hoc est, pugnam et laborem qui praecedit regenerationem, ita hic omnem statum qui praecedit antequam regeneratus est. Tempora maxima et minima communiter in Verbo distinguuntur in tria aut in septem, et vocantur vel dies, vel septimanae, vel menses, vel anni, vel saecula; ‘tria et septem’ sunt sancta, ‘duo aut sex’ quae praecedunt, non sancta, sed respective profana, ut ostensum prius, n. 720; tria et septem quoque sunt sacrosancta, utrumque ex causa quia praedicantur de ultimo judicio quod venturum tertio vel septimo die; ultimum judicium unicuique est, cum Dominus venit tam in communi quam in particulari; nempe ultimum judicium fuit cum Dominus venit in mundum; ultimum judicium cum venturus in gloriam; ultimum judicium cum ad hominem quemcumque in particulari; ultimum judicium quoque est unicuique cum moritur; ultimum hoc judicium est ‘dies tertius’ et ‘dies septimus,’ qui sanctus est iis qui bene vixerunt, at non sanctus iis qui male vixerunt; quare tam de iis qui judicantur ad mortem, praedicatur ‘dies tertius et septimus’ quam de iis qui judicantur ad vitam; inde numeri illi significant non sanctum iis qui judicantur ad mortem, at sanctum iis qui judicantur ad vitam. Duo aut sex quae praecedunt, se habent respective et significant in genere omnem illum statum qui praecedit; haec significatio est numerorum duo et sex, et se habent applicate ad quodcumque subjectum, et ad quamcumque rem quae est subjectum, de qua praedicantur: quod manifestius constare potest ab bis quae nunc sequuntur de numero ‘viginti septem.’

901. Quod ‘septimus et vigesimus dies’ significet sanctum, inde constat, quia compositus est ex tribus in se his multiplicatis, tria in se multiplicata sunt novem, et haec novem iterum per tria multiplicata sunt viginti septem; quare in hoc numero regnant tria; ita antiquissimi supputabant suos numeros, et per illos nihil nisi quam res intelligebant quod ‘tria’ idem significent ac ‘septem,’ constare potest ab illis quae mox prius dicta sunt: causa arcana est quod Dominus resurrexerit die tertio; ipsa Domini resurrectio involvit omne sanctum, et omnium resurrectionem; quare in Ecclesia Judaica numerus hic repraesentativus factus est, inque Verbo est sanctus; similiter ac in caelo, ubi numeri nulli, sed loco tria et septem idea communis sancta resurrectionis ei adventus Domini: [2] quod ‘tria et septem’ sancta significent, constat sequentibus locis in Verbo; apud Mosen,

Tangens mortuum… immundus septem diebus, hic expiabit se illo in die tertio et die septimo mundus erit: et si non expiaverit se in die tertio, et in die septimo non mundus erit…. Qui tangit confossum gladio,… aut mortuum, aut os hominis, aut sepulcrum, immundus erit septem dies;… sparget mundus super immundum die tertio, et in die septimo, et expiabit eum in die septimo et lavabit vestes suas et abluet se in aquis, et mundus erit in vespera, Num. xix 11, 12, 16, 19;
quod haec repraesentativa sint, seu quod externa significent interna, manifeste constat; ut quod immundus esset qui tetigerit mortuum, confossum, os hominis, sepulcrum, quae omnia in sensu interna significant hominis propria, quae mortua et profana: tum quoque quod lavaret se in aquis et quod in vespera mundus; ita quoque dies tertius et dies septimus repraesentativi sunt, significantes sanctum, quia in illis expiaretur et sic mundus esset. [3] Similiter, qui redierunt a proelio contra Midianitas, de quibus,
Vos castrametamini foris extra castra septem dies; omnis qui occidit animam et omnis qui tetigit confossum, expiabitis vos… in die tertio et in die septimo, Num. xxxi 19:
si hoc solum rituale foret et dies tertius et septimus non repraesentativus et significativus sancti seu expiationis, foret mortuum quid, sicut quod absque causa et causa absque fine, seu sicut separatum a causa et hae: a suo fine, ita nequaquam Divinum. Quod dies tertius repraesentativis fuerit et ita significativus sancti, constat manifeste ab adventu Domini super montem Sinai, de quo ita praeceptum,

Dixit Jehovah ad Mosen, Abi ad populum, et sanctifica eos hodie et cras, ut lavent vestes suas, et sint parati ad diem tertium, quia in die tertio descendet Jehovah in oculis omnis populi super montem Sinai, Exod. xix 10, 11, 15, 16:
[4] similiter quod Joshua transiret Jordanem die tertio, de quo ita,
Praecepit Joshua, Transite per medium castrorum et praecipite populo dicendo, Parate vobis viaticum, quia a tribus diebus vos transeuntes Jordanem hunc, ad veniendum hereditare terram, Jos. i 11; (x)iii 2;
‘transitus Jordanis’ repraesentabat introductionem filiorum Israelis, hoc est regeneratorum, in regnum Domini; ‘Joshua qui introduxit’ Ipsum Dominum, et hoc ‘die tertio.’ Quia dies tertius fuit sanctus sicut septimus, institutum,

Quod annus decimarum esset annus tertius et tunc se sancte praeberent per opera charitatis, Deut. xxvi 12 seq;
‘decimae’ repraesentabant reliquias, quae quia solius Domini, sanctae sunt:
Quod Jonas fuerit in visceribus piscis tres dies et tres noctes, Jon. ii 1,
manifeste repraesentabat sepulturam, et resurrectionem Domini tertio die, Matth. xii 40. [5] Quod ‘tria’ significent illud sanctum, constat etiam apud Prophetas, ut apud Hosheam,
Jehovah vivificabit nos a duobus diebus, in die tertio suscitabit nos, ut vivamus coram Ipso, vi 2;
ubi ‘dies tertius’ quoque manifeste pro adventu Domini, et resurrectione: apud Zachariam,
Fiet in omni terra,… duae partes in ea exscindentur, exspirabunt, et tertia relinquetur in ea: et ducam tertiam partem per ignem, et conflabo eos juxta conflare argentum, et probabo eos juxta probare aurum, xiii 8;
ubi ‘tertia pars seu tria’ pro sancto: simile involvit tertia pars ac tria, tum tertia pars tertiae partis, sicut hic, nam tria sunt tertia pars tertiae partis viginti septem.

902. Quod ‘exsiccata terra’ significet quod regeneratus, constat ex illis quae prius dicta de exsiccatione aquarum et de arefactione terrae et facierum humi, ad vers. praec. 7 et 13.

903. Vers. 15, 16. Et locutus est Deus ad Noahum, dicendo, Exi de arca tu et uxor tua, et filii tui, et uxores filiorum tuorum tecum. ‘Quod locutus sit Deus ad Noahum’ significat Domini praesentiam apud hominem hujus Ecclesiae: ‘exire de arca’ significat libertatem: ‘tu et uxor tua’ Ecclesiam: ‘filii et uxores filiorum tuorum tecum’ vera et bona conjuncta veris apud illum.

904. Quod ‘locutus est Deus ad Noahum’ significet Domini praesentiam apud hunc hominem Ecclesiae, constare potest ab interno sensu Verbi. Dominus cum unoquovis homine loquitur, nam quicquid est bonum et verum quod vult et cogitat homo, est a Domino: sunt apud unumquemvis hominem ad minimum bini spiritus mali et bini angeli; illi excitant mala ejus, hi autem inspirant bona et vera; omne bonum et veram quod angeli inspirant, est Domini, ita Dominus continue loquitur cum homine, sed prorsus aliter apud unum hominem quam apud alterum; cum illis qui se a spiritibus malis abduci patiuntur loquitur Dominus sicut absens seu e longinquo, vix ut dici queat quod loquatur; at cum illis qui a Domino ducuntur, loquitur Dominus praesentius; quod satis constare potest inde quod nusquam aliquis cogitare possit aliquid bonum et verum nisi a Domino; [2] praesentia Domini praedicatur secundum statum amoris erga proximum et fide in quo est homo; in amore erga proximum est Dominus praesens, quia in omni bono, non ita in fide, ut eam vocant, absque amore; fide absque amore et charitate est separatum quid, aut disjunctum; ubi cumque conjunctio, erit medium conjungens, quod solum est amor e charitas; cuivis hoc constare potest ex eo quod Dominus misereatur cujusvis et unumquemvis amet et unumquemvis felicem facere in aeternum vult; qui ergo non est in tali amore ut aliorum misereatur alios amet et illos felices facere velit, is non potest esse conjunctus Domino quia dissimilitudo, et nihil minus quam imago; intueri Dominum per fidem, ut aiunt, et (x)odisse proximum, est non solum longinquo stare, sed etiam inter se et Dominum habere profundum infernale, in quod caderet si propius accedere vellet; nam est odium contra proximum, profundum illud infernale quod est intermedium: [3] praesentia Domini apud hominem tunc primum datur cum amat proximum; in amore est Dominus; et quantum homo in amore, tantum est Dominus praesens; et quantum Dominus est praesens, tantum loquitur cum homine; homo nescit aliter quam quod cogitet ex se sed homo non unicam ideam cogitationis et ne quidem minimum idea habet a se, sed quod malum et falsum est, habet per malos spiritus ab inferno, et quod bonum et verum est, habet per angelos a Domino; talis est influxus, inde vita ejus et inde commercium ejus animae cum corpore. Ex his constare potest quid sit quod ‘Deus locutus a Noahum’; aliud significat ‘dicere ad aliquem,’ ut Gen. i 29; (x)iii 13, 14, 17; iv 6, 9, 15; vi 13; vii 1; et aliud ‘loqui ad aliquem’; hic ‘loqui a Noahum’ est praesens esse, quia nunc de regenerato homine agitur qui donatus charitate.

905. Quod ‘exire de arca’ significet libertatem, constat ab illis quae prius dicta sunt et ex ipsa serie contextus rerum: quamdiu Noahus fuit in arca et circumfusus aquis diluvii, significatum quod in captivitate fuit, hoc est, agitatus a malis et falsis, seu quod idem est, a malis spiritibus, a quibus pugna tentationis; inde sequitur quod ‘exire de arca’ significet libertatem: praesentia Domini libertatem involvit; unum sequitur alterum; quantum praesentior est Dominus, tantum liberior est homo, hoc est, quantum in amore boni et veri, tantum libere agit; influxus Domini per angelos talis est; at contra, influxus inferni per malos spiritus est cum vi et impetu dominandi; nihil apud spirant quam subjugare hominem, in tantum ut nihil sit et illi omne; cum omne sunt, tunc homo est unus eorum, et vix unus, sed est sicut nullus in oculis eorum; quare cum Dominus liberat hominem a dominio et jugo eorum, oritur pugna; et cum liberatus est, hoc est, regeneratus, tunc tam leniter ducitur per angelos a Domino ut nihil minus sit quam jugum et dominium; per jucunda et felicia ducitur, et amatur, et aestimatur; quod Dominus docet apud Matthaeum,
Jugum Meum blandum est, et onus Meum leve est, xi 30;
quod prorsus contrarium est apud malos spiritus, apud quos, ut dictum, pro nihilo reputatur homo, et si potuissent, cruciarent illum omni momento; quod a multa experientia scire datum, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

906. Quod ‘tu et uxor tua’ significet Ecclesiam, similiter a serie rerum constare potest; tum quod ‘filii et uxores filiorum tecum’ significent vera et bona conjuncta veris apud illum: quod ‘tu’ significet hominem Ecclesiae, patet; et quod ‘uxor’ significet Ecclesiam, et quod ‘filii’ vera, et ‘uxores filiorum’ bona conjuncta veris, prius passim ostensum est, quare non illis immorandum.

907. Vers. 17. Omnis fera quae tecum de omni carne quoad avem, et quoad bestiam, et quoad omne reptile repens super terra, educ tecum; et diffundant se in terram, et fructificent se, et multiplicentur super terra. ‘Omnis fera quae tecum de omni carne’ significat omne vivificatum apud hominem hujus Ecclesiae: ‘avis’ significat hic, ut prius, ejus intellectualia, ‘bestia’ ejus voluntaria, quae ambo sunt interni hominis: ‘omne reptile repens super terra’ significat similia correspondentia apud externum hominem: ‘educ tecum’ significat statum eorum libertatis: ‘et diffundant se in terra’ significat operationem interni hominis in externum: ‘fructificent se’ significat incrementa boni: ‘et multiplicentur’ incrementa veri: ‘super terra’ significat apud externum hominem.

908. Quod ‘omnis fera quae tecum de omni carne’ significet omne vivificatum apud hominem hujus Ecclesiae, constat inde quod ‘fera’ praedicetur de Noaho seu de homine hujus Ecclesiae nunc regenerato et spectat manifeste sequentia, ut ‘avem, bestiam et reptile repens,’ nam dicitur ‘omnis fera quae tecum de omni carne, quoad avem, et quoad bestiam, et quoad omne reptile repens super terra’: ipsa vox fera {1} in lingua originali significat proprie vitam seu vivum; sed in Verbo non solum vivum sed etiam quasi non vivum seu feram quare nisi quis internum sensum Verbi novit, quandoque non scire potest quid significatur; causa quod utrumque significet, est quod homo Antiquissimae Ecclesiae in humiliatione sui coram Domino agnoverit se pro non vivo, ne quidem pro bestia sed pro fera, novem enim quod talis est homo in se aut in suo proprio spectatus; inde eadem vox significat vivum et significat feram. [2] Quod vivum, constat apud Davidem,
Fera tua habitabunt in ea (hereditate Dei); confirmabis bono Tuo miserum, Deus, Ps. lxviii 11 [A.V. 10];
ubi per ‘feram,’ quia habitabit in hereditate Dei, non aliud quam homo regeneratus, ita sicut hic, vivum apud illum, intelligitur; apud eundem,
Mihi omnis fera silvae, bestiae in montibus millium; novi omnem avem montium, et fera agri Mei Mecum, Ps. 1 10, 11;
ubi ‘fera agri Mecum’ seu cum Deo, etiam pro regenerato, ita pro vivis apud eum; apud Ezechielem,
In ramis ejus nidificarunt omnis avis caelorum, et sub rami ejus genuerunt omnis fera agri, xxxi 6;
ubi de Ecclesia spirituali plantata, ita pro vivis apud hominem Ecclesiae apud Hosheam,
Feriam foedus in die illo cum fera agri, et cum ave caelorum ii 18;
ibi de regenerandis, cum quibus ‘foedus’ pangendum: immo in tantum ‘fera’ significat vivum, ut cherubi seu angeli visi Ezechieli appellentur quatuor ferae, Ezech. i 5, 13-15, 19; x 15. [3] Quod ‘fera’ in contrario sensu pro non vivo seu pro immani fera in Verbo accipiatur, ex multis locis constat; solum haec pro confirmatione sint; apud Davidem;
Ne des ferae animam turturis Tui, Ps. lxxiv 19:
apud Zephaniam,
Urbs facta est in desolationem, in cubile ferae, ii 15:
apud Ezechielem,
Non erunt amplius praeda gentibus, et fera terrae non comedet eos, xxxiv 28:
apud eundem,
Super ruina ejus habitabunt omnis avis caelorum, et ad ramos ejus erunt omnis fera agri xxxi 13:
apud Hosheam,
Consumam eos ibi, sicut leo, fera agri diffindet eos, xiii 8:
apud Ezechielem,
Ferae terrae, et avi caelorum dari in cibum, xxix 5;
quod saepius occurrit: et quia Judaei in sensu litterae solum manebant, et per ‘feram’ intelligebant feram et per ‘avem’ avem, nec interiora Verbi scire, minus agnoscere, volebant, et sic instrui, etiam tam crudeles et tales ferae erant, ut jucundum suum perceperint in eo quod hostes proelio occisos non sepelirent, sed exponerent avibus et feris devorandos; ex quibus etiam constare potest qualis fera homo est.
@1 Heb. [ ](hayah)$

909. Quod ‘avis’ significet ejus intellectualia et ‘bestia’ ejus voluntaria, quae sunt interni hominis, et ‘omne reptile repens super terra’ significet similia correspondentia apud externum ejus hominem, constare potest a significatione ‘avis’ de qua prius n. 40 et 776, et ‘bestiae’ de qua n. 45, 46, 142, 143, 146; quod ‘reptile repens super terra’ significet correspondentia apud externum hominem, constat inde; ‘reptile repens’ enim hic se tam ad avem seu intellectualia quam ad bestiam seu voluntaria refert: antiquissimi sensualia et voluptates corporis vocabant ‘reptilia repentia,’ quia non aliter se habent ac reptilia repentia super terra; assimilabant etiam corpus hominis terrae aut humo, immo illud vocabant terram aut humum, ut hic, ubi per ‘terram’ nihil aliud significatur quam externus homo.

911. {1} Quod ‘reptile repens’ significet similia correspondentia apud externum ejus hominem, ita se habet: apud regeneratum hominem correspondent externa internis, hoc est, obsequia praestant; externa ad obsequium rediguntur cum homo regeneratur, et tunc fit imago caeli; sed antequam regeneratus est, externa dominantur super interna, et tunc est imago inferni: ordo est ut caelestia regant spiritualia et per haec naturalia et demum per haec corporea; at cum corporea et naturalia dominatur super spiritualia et caelestia, est ordo destructus; cum ordo destructus est, est imago inferni, quare a Domino per regenerationem ordo restituitur, et cum restitutus est, fit imago caeli; ita homo Domino extrahitur ab inferno; et ita attollitur ad caelum; [2] ut sciatur quomodo tunc correspondentia externi hominis ad internum se habeat paucis licet exponere; unusquisque homo regeneratus est exiguum quoddam caelum, seu effigies aut imago universi caeli, quare etiam in Verbo internus ejus homo vocatur caelum; in caelo talis ordo est quod Dominus per caelestia regat spiritualia et per haec naturalia, et si universum caelum sicut unum hominem, quare etiam caelum Maximus Homo vocatur; talis ordo quoque est apud unumquemvis qui in caeli est; cum talis etiam homo, tunc similiter est exiguum caelum, seu quod idem est, est regnum Domini, quia in eo est regnum Domini tunc apud eum correspondent similiter ac in caelo externa internis hoc est, oboediunt; nam in caelis, qui tres sunt et unum hominem simul referunt, spiritus constituant externum hominem, spiritus angelici interiorem, angeli internum, n. 459. [3] Contrarium est apud eo qui solam vitam in corporeis, hoc est, in cupiditatibus, voluptatibus appetitibus et sensualibus ponunt, hoc est, qui nihil jucundum percipiunt quam quod est amoris sui et mundi, quod idem est ac quod est odiorum contra omnes qui sibi non favent et serviunt; apud hos quia corporea et naturalia dominantur super spiritualia et caelestia, non solum nulla correspondentia aut oboedientia externorum est, sed prorsus contrarium, et ita plane destructus ordo, et quia ita destructus ordo, non possunt aliter esse quam imagines inferni.
@1 There is no n. 910 in I.$

912. Quod ‘educ tecum’ significent statum eorum libertatis constat ab iis quae in vers. praec. 15 dicta sunt de exire ex arca, quod significet libertatem.

913. Quod ‘diffundant se in terra, significent operationem interni hominis in externum, et quod ‘fructificent’ significent incrementa boni, et ‘multiplicentur’ incrementa veri, et quod ‘super terra’ significet apud externum hominem, constat a serie rerum, tum ab ii quae prius dicta et ostensa sunt de significatione ‘fructificare’ quod in Verbo praedicetur de bonis, et de significatione ‘multiplicari’ quod praedicetur de veris: quod ‘terra’ significet externum hominem similiter prius ostensum est; quare non illis confirmandis immorandum. Hic agitur de interni hominis operatione in externum postquam homo regeneratus est, quod nempe tunc primum ‘fructificetur’ bonum et ‘multiplicetur’ verum cum externus homo redactus est in correspondentiam aut oboedientiam; prius nusquam potest, quia repugnant bonis corporea et veris sensualia; illa amorem boni, haec amorem veri exstinguunt: fructificatio boni, et multiplicatio veri fit in externo homine; fructificatio boni in ejus affectionibus, multiplicatio veri in ejus memoria. Externus homo hic vocatur ‘terra,’ in quam {1} se diffundunt, et super qua se fructificant et multiplicant.

914. Vers. 18, 19. Et exivit Noah, et filii ejus, et uxor ejus, et uxores filiorum ejus cum illo. Omnis fera, omne reptile, et omnis avis, omne repens super terra; secundum familias suas exiverunt de arca. ‘Exivit’ significat quod factus: per ‘Noahum et filios ejus’ significatur homo Antiquae Ecclesiae: per ‘uxorem ejus et uxores filiorum ejus cum illo’ significatur ipsa Ecclesia: ‘omnis fera et omne reptile’ significant bona ejus; ‘fera’ bona interni hominis, ‘reptile’ bona externi: ‘et omnis avis, omne repens super terra,’ significant vera: ‘avis’ vera interni hominis, ‘repens super terra’ vera externi: ‘secundum familias suas’ significant paria: ‘exiverunt de arca’ significant, ut prius, ita facta; et simul statum libertatis.

915. Quod ‘exivit’ significet quod ita factus, quod per ‘Noahum et filios ejus’ significetur homo Antiquae Ecclesiae, et per ‘uxorem ejus, et uxores filiorum ejus’ significetur ipsa Ecclesia, ex rerum serie constat, quae talis, quod sic facta sit Ecclesia Antiqua, nam haec sunt ultima seu clausula praecedentium: cum describitur Ecclesia in Verbo, vel per ‘virum et uxorem’ vel per ‘hominem et uxorem’ describitur; cum per virum et uxorem, significatur per ‘virum’ intellectuale seu verum, et per ‘uxorem’ voluntarium seu bonum; cum per hominem et uxorem, significatur per ‘hominem’ bonum amoris seu amor, et per ‘uxorem’ verum fidei, seu fides; ita per ‘hominem’ essentiale Ecclesiae, per ‘uxorem’ ipsa Ecclesia; ita passim in Verbo: hic quia huc usque actum est de formatione novae Ecclesiae, pereunte Antiquissima, per ‘Noahum et filios ejus’ significatur homo Antiquae Ecclesiae, et per ‘uxorem ejus et uxores filiorum ejus cum illo’ ipsi Ecclesia; quare hic alio ordine dicuntur quam in vers. Praec. 16: ibi, ‘Exi tu et uxor tua, et filii tui, et uxores filiorum tuorum tecum,’ ubi tu et uxor conjungitur, ac filii et uxores filiorum tuorum, et sic per ‘tu ac filios’ significatur verum, et per ‘uxorem et uxores filiorum’ bonum;
hic autem non tali ordine, ex causa, ut dictum, quia per ‘tu et filios’ significatur homo Ecclesiae, ac per ‘uxorem ejus et uxores filiorum ejus,” ipsa Ecclesia; est enim clausula praecedentium. Antiquam Ecclesiam non constituit Noahus, sed filii ejus Shem, Ham et Japheth, sicut prius dictum; nam tres quasi Ecclesiae fuerunt quae hanc Ecclesiam Antiquam formarunt, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; quae Ecclesiae prodierunt sicut natae ex una, quae Noahus vocatur; inde hic dicitur ‘tu et filii tui,’ tum ‘uxor et uxore’ filiorum.’
@1 I has quem.$

916. Quod ‘omnis fera et omne reptile’ significent bona ejus: ‘fera’ bona interni hominis, ‘reptile’ bona externi, tum quod ‘omni’ avis et omne repens super terra’ significent vera, ‘avis’ vera interni hominis, ‘repens super terra’ vera externi, constare potest ab illis quae in vers. praec. de fera, de avi et de reptili repente dicta et ostensa sunt:’ ibi ‘reptile repens,’ quia utrumque tam bonum quam verum externi hominis significabat. Quia haec clausula sunt praecedentium, adjunguntur haec quae sunt Ecclesiae, nempe bona et vera ejus; per quae quoque indicatur qualis Ecclesia, nempe quod spiritualis, et quod facta talis, nempe quod charitas seu bonum esset principale; quare hic primum nominatur ‘fera et reptile,’ et deinde ‘avis et repens.’ [2] Ecclesia spiritualis vocatur cum ex charitate, seu ex bono charitatis, agit; nusquam cum se dicit habere fidem absque charitate; tunc ne quidem est Ecclesia; nam quid doctrina fidei, nisi doctrina charitatis? et cur doctrina fidei, nisi ut fiat sicut docet? Scire et cogitare sicut docet non potest esse; sed fieri sicut docet, hoc solum est; quare Ecclesia spiritualis tunc primum est Ecclesia quando ex charitate, quae est ipsa fidei doctrina, agit; seu quod idem est, homo Ecclesiae tunc primum est Ecclesia; sicut quid est praeceptum, non ut sciat, sed ut secundum praeceptum vivat; tunc enim in se habet regnum Domini, nam regnum Domini solum in amore mutuo et felicitate inde consistit; [3] qui separant fidem a charitate et in fide absque bonis charitatis ponunt salutem, sunt ‘Cainitae’ qui occidunt fratrem Habelem, hoc est, charitatem; et sunt sicut aves quae volitant circum cadaver, nam talis fides est avis, et cadaver est homo absque charitate; sic etiam comparant sibi spuriam conscientiam, quod vivere possint sicut diaboli, odio habere et persequi proximum, in adulteriis agere totam vitam, et usque salvari, sicut notissimum est in orbe Christiano. Quid dulcius potest esse homini quam audire et persuaderi quod salvari possit, si vel vivat ut immanis fera? ipsi gentiles percipiunt quod hoc falsum sit; quorum multi quia vitam Christianorum vident, doctrinam abhorrent; constat quoque inde quod nusquam alicubi detestabilior vita detur quam in orbe Christiano.

917. Quod ‘secundum familias suas’ significent paria, constat ex illis quae prius dicta sunt, nempe quod ‘septena et septena ex mundis et bina et bina ex immundis intraverint’ cap. praec. vii vers. 2, 3, 15; hic autem quod ‘secundum familias’ exiverint: quod non septena et septena, bina et bina dicantur, sed familiae, causa est quia omnia nunc in ordinem a Domino ita redacta sunt ut repraesentent familias; apud hominem regeneratum se ita habent bona et vera, seu illa quae sunt charitatis et inde fidei, quod se mutuo spectent sicut consanguinitates et affinitates, ita sicut familiae ex una stirpe seu parente, similiter ac se habent in caelo, n. 685, qui est ordo qui bonis et veris inducitur a Domino: in specie hic significatur quod omnia et singula bona spectent sua vera, sicut conjugio conjuncta; et sicut in communi charitas fidem, ita in omni particulari bonum verum; nam commune nisi existat a particulari, non est commune; a particularibus habet commune suam existentiam, et ex illis vocatur commune; in unoquovis homine ita se res habet: qualis homo in communi est, talis est in singularissimis suae affectionis et suae ideae; ex his componitur aut ex his fit talis in communi: quare qui regenerati sunt, tales fiunt in singularissimis quales sunt in communi.

918. Quod ‘exire ex arca’ etiam statum libertatis involvat, constat ex illis quae mox supra ad vers. 16 de exire ex arca dictum. Qualis libertas hominis spiritualis sit, constare potest inde quod is per conscientiam regatur a Domino; qui per conscientiam regitur, seu qui secundum conscientiam agit, libere agit; nihil magis repugnat quam agere contra conscientiam; agere contra conscientiam ei est infernum, at agere secundum conscientiam ei est caelum; ex quo quisque videre potest quod hoc liberum sit. Dominus hominem spiritualem regit per conscientiam boni et veri, quae, ut dictum, formata est in parte ejus intellectuali, et sic separata a voluntariis hominis; et quia prorsus separata est a voluntariis hominis, constare potest manifeste quod nusquam homo ex se faciat aliquod bonum; et quia omne verum fidei ex bono fidei est, constat quod nusquam homo a se cogitet aliquod verum, sed quod a Domino solo sit; quod videantur a se fieri, est solam apparentia; et quia ita se res habet, homo vere spiritualis etiam hoc agnoscit et credit. Inde patet quod conscientia homini spirituali a Domino donata, sit quasi nova voluntas, et sic quod homo qui e novo creatus est, praeditus sit nova voluntate et inde novo intellectu.

919. Vers. 20. Et aedificavit Noah altare Jehovae, et accepit; de omni bestia munda, et de omni ave munda, et obtulit holocausta super altari. ‘Aedificavit Noah altare Jehovae’ significat repraesentativum Domini: ‘accepit de omni bestia munda, et de omni ave munda’ significat bona charitatis et fidei: ‘et obtulit holocausta super altari’ significat omnem cultum inde.

920. In hoc versu describitur cultus Antiquae Ecclesiae in genere, et quidem per ‘altare et holocaustum,’ quae fuerunt principalia omnis cultus repraesentativi: sed hic primum dicendum qualis fuit cultus Antiquissimae Ecclesiae, et inde quomodo ortus est cultus Domini per repraesentativa. Antiquissimae Ecclesiae homini non fui alius cultus quam internus qualis est in caelo, nam communicabat apud eos caelum cum homine ut unum facerent; communicatio illa erat perceptio, de qua prius saepe dictum; ita quia angelici, interni homines erant; externa quae erant corporis et mundi quidem sentiebant sed non curabant; in objectis singulis sensuum aliquid Divinum e caeleste percipiebant; ut pro exemplo, cum altum quendam montem viderent, non montis ideam percipiebant, sed altitudinis, et ex altitudine caelum et Dominum; inde factum quod Dominus dictus ‘habitare in altissimis,’ et Ipse ‘Altissimus et Excelsissimus’ appellatus, et postea cultus Domini super montibus habitus; similiter in ceteris; ut cum perciperent mane, tunc non ipsum mane diei percipiebant, sed caeleste quod est instar mane et aurorae in mentibus; inde Dominus appellata ‘Mane, Oriens et Aurora’; similiter cum arborem et ejus fructum e folia; haec nihil curabant, sed in illis videbant quasi repraesentatum hominem, in ‘fructum amorem et charitatem, in ‘foliis’ fidem; inde quoque non solum comparatus est homo Ecclesiae arbori, ut et paradiso et quae apud eum fructui et foliis, sed etiam ita appellatus: [2] tales sunt qui in caelesti et angelica idea sunt: notum cuique esse potest quod idea communis regat omnia particularia, ita omnia objecta sensuum, tam illa quae vident quam quae audiunt; et quidem ita ut objecta nihil curent nisi quatenus ea influunt in ejus ideam communem; ut qui animo laetus est, omnia quae audit et videt, apparent ei sicut laeta e ridentia; qui autem animo tristis est, ei apparent omnia quae vide et audit, sicut tristia et dolorifica; ita in omnibus ceteris; nam affectio communis est in singulis, et facit ut videat et audiat singula in affectione communi; cetera ne quidem apparent sed sunt tanquam forent absentia aut nihili: ita se habuit cum Antiquissimae Ecclesiae homine; quicquid oculis vidit, hoc ei caeleste fuit; ac ita apud illum omnia et singula quasi vivebant. [3] Exinde constare Potest qualis ejus cultus Divinus fuit, quod fuerit internus, et nullatenus externus. Cum vero declinabat Ecclesia, ut in posteris, et perceptio illa, seu communicatio cum caelo, perire inciperet, aliter se res habere coepit; in objectis sensuum non amplius percipiebant caeleste, ut prius, sed mundanum, et tantum magis quantum minus perceptionis residuum haberent; et tandem in posteritate ultima, quae erat proxime ante diluvium, in objectis nihil aliud quam mundanum, corporeum et terrestre capiebant: ita separabatur caelum ab homine, nec communicabat nisi admodum remote; communicatio tunc homini facta cum inferno, et inde idea communis e qua ideae omnium particularium, ut dictum; tunc cum aliqua idea caelestis obveniebat, ea nihili apud eos erat, usque tandem ut ne quidem agnoscere vellent quod daretur aliquid spirituale et caeleste; ita status hominis mutatus et inversus factus est. [4] Quia a Domino praevisum quod talis fieret status hominis, etiam provisum fuit quod doctrinalia fidei haberent conservata ut inde scirent quid caeleste et quid spirituale. Doctrinalia illa ex Antiquissimae Ecclesiae homine collegerunt illi qui Cain dicti et qui Hanoch, de quibus actum; quare de Caino dicitur, quod signum ei impositum ne quis eum occideret; et de Hanoch, quod sumptus a Deo, de quibus videantur cap. iv ad vers. 15, n. 393, 394; et cap. v ad vers. 24. Doctrinalia haec constabant solum in significativis, et sic quasi in aenigmaticis, quid nempe significarent illa quae super terra; ut quid montes, quod caelestia et Dominum; quid mane et oriens, quod quoque caelestia et Dominum; quid diversi generis arbores et earum fructus, quod hominem et ejus caelestia; et sic quid cetera: in talibus constabant doctrinalia eorum quae collecta fuerunt a significativis Antiquissimae Ecclesiae; exinde eorum scripta quoque talia fuerunt: et quia in talibus Divinum et caeleste, quia etiam antiquum, admirabantur et conspicere sibi videbantur, cultus eorum ex similibus inceptus et permissus est; inde eorum cultus super montibus, inque lucis, in medio arborum; inde eorum statuae subdiales; et tandem altaria et holocausta, quae principalia omnis cultus postea facta sunt. Hic cultus inceptus est ab Antiqua Ecclesia et inde emanabat ad posteros adque omnes gentes circumcirca; praeter alia plura, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

921. Quod ‘aedificavit Noah altare Jehovae’ significet repraesentativum Domini, constat ex illis quae modo nunc dicta sunt. Ritus omnes Ecclesiae Antiquae repraesentativi Domini erant, sicut etiam ritus Ecclesiae Judaicae; sed principale repraesentativum fuit postea altare, tum holocaustum, quod quia fiebat ex bestiis mundis et avibus mundis repraesentabat sicut significabat, bestiae mundae bona charitatis et aves mundae vera fidei; quae cum offerebantur, significabant apud Antiquam Ecclesiam quod offerrent Domino inde munera; Domino nihil aliud, quod gratum Ei sit, offerri potest: sed posteri, ut gentes, tum etiam Judaei, haec pervertebant, ne quidem scientes quod talia significarentur, cultum solum in externis ponentes. [2] Quod ‘altare’ fuerit principale repraesentativum Domini, constare quoque inde potest quod antequam ceteri ritus instituti, et antequam arca exstructa, et antequam templum aedificatum, altaria fuerint, etiam inter gentes; de Abramo constat,

Quod cum venerit in montem ab oriente Bethelis exstruxerit altare, et invocaverit nomen Jehovae, Gen. xii 8;
Quod ei jussum offerre Isaacum in holocaustum super altari: Gen. xxii 2, 9;
Quod Jacobus aedificaverit altare ad Luz seu Bethel, Gen. xxxv 6, 7;
Quod Moses aedificaverit altare sub Monte Sinai, et sacrificaverit, Exod. xxiv 4-6;
quod fuit antequam sacrificia instituta sunt, et antequam arca exstructa, ubi cultus dein peragebatur in deserto. Similiter quod altaria fuerint apud gentes, constat ex Bileamo,
Qui ad Balakum dixit, quod aedificaret septem altaria, et pararet septem boves, et septem arietes, Num. xxiii 1-7, 15-18, 29, 30;
tum quod mandatum, quod gentium altaria destruerentur, ut Deut. vii 5; Jud. ii 2; quare cultus Divinus per altaria et sacrificia, non fuit novum quoddam institutum apud Judaeos. Immo altaria prius aedificata sunt quam noverunt super iis mactare boves et pecudes, et quidem in memoriale. [3] Quod ‘altaria’ significent repraesentativum Domini, et ‘holocausta’ cultum Ipsius inde, constat manifeste apud Prophetas: ut apud Mosen de Levi cui sacerdotium,
Docebunt judicia Tua Jacobum, et legem Tuam Israelem; ponent suffitum in naribus Tuis, et totum (holocaustum) super alteri Tuo, Deut. xxxiii 10;
ubi pro omni cultu; ‘quod docerent judicia Jacobum, et legem Israelem’ pro cultu interno; ‘quod ponerent suffitum in naribus, et totum super altari’ pro cultu externo correspondente; ita pro omni cultu: apud Esaiam,
In die illo aspiciet homo ad Factorem suum, et oculi ejus ad Sanctum Israelis spectabunt; et non aspiciet ad altaria, opus manuum ejus, xvii 7, 8;
ubi ‘aspicere ad altaria’ manifeste significat cultum repraesentativum in genere, qui aboleretur: apud eundem,
In die illo erit altare Jehovae in medio terrae Aegypti, et statua juxta terminum ejus Jehovae, xix 19;
[4] ibi etiam ‘altare’ pro cultu externo: apud Jeremiam,
Deseruit Dominus altare Suum, detestatus est sanctuarium
Suum, Thren. ii (x)7;
‘altare’ pro cultu repraesentativo, qui factus idololatricus: apud Hosheam,
Multiplicavit Ephraim altaria ad peccandum; fuerant ei altaria ad peccandum, viii 11;
‘altaria’ ibi pro omni repraesentativo separato ab interno, sic pro idololatrico: apud eundem,
Perdentur excelsa Aven, peccatum Israelis, spina et carduus ascendet super altaria eorum, x 8;
ibi etiam ‘altaria’ pro cultu idololatrico: apud Amos,

In die visitare Me praevaricationes Israelis super eum, et visitabo super altaria Bethelis, et succidentur cornua altaris, iii 14;
ubi ‘altaria’ quoque pro repraesentativo facto idololatrico: [5] apud Davidem,
Deducent me ad montem sanctitatis Tuae, et ad habitacula Tua, et ingrediar ad altare Dei, ad Deum, laetitiam exsultationis meae, Ps. xliii 3, 4;
ubi ‘altare’ manifeste pro Domino; ita altaris constructio in Ecclesia Antiqua et Judaica, pro repraesentativo Domini; quia cultus Domini peragebatur principaliter per holocausta et sacrificia, et sic illa principaliter significabant cultum repraesentativum, constat quod ipsum altare significet ipsum repraesentativum.

922. ‘Accepit de omni bestia munda, et de omni ave munda’: quod significet bona charitatis et vera fidei, prius ostensum est; quod ‘bestia’ significet bona charitatis, n. 45, 46, 142, 143, 246; quod ‘avis’ vera fidei, n. 40, 776. Holocausta fiebant ex bobus, ex agnis et capris, et ex quibus aut pullis columbarum, Lev. i 3-18 [A.V. 2-17]; Num. xv 2-15; xxviii 1 ad fin.; bestiae erant mundae, et quaelibet earum aliquod speciale caeleste significabat; et quia haec significabant in Ecclesia Antiqua, et in sequentibus repraesentabant, constat quod nihil aliud essent holocausta et sacrificia quam repraesentativa cultus interni; et quod cum separata essent a cultu interno, idololatrica fuissent; hoc quisque, si modo sanae rationis sit, videre potest; nisi quid altare nisi lapideum quid? et quid holocaustum et sacrificium quam mactatio bestiae? Si Divinus cultus, repraesentabit caeleste quod scient et agnoscent et ex quo colent Illum Quem repraesentant. [2] Quod repraesentativa Domini fuerint, nemo ignorare potest nisi qui prorsus nihil de Domino intelligere vult; sunt interna, nempe charitas et fides inde, per quae spectandus et agnoscendus et credendus, Qui repraesentatur, quod clare constat apud Prophetas, ut apud Jeremiam,
Dixit Jehovah Zebaoth, Deus Israelis, Holocausta vestra addite super sacrificia vestra, et comedite carnem; non locutus sum cum patribus vestris, et non praecepi eis in die quo eduxi eos e terra Aegypti, super verbis holocausti et sacrificii; sed verbum hoc praecepi iis, dicendo, Oboedite voci Meae, et ero vobis in Deum, vii 21-23;
audire, seu oboedire voci, est oboedire legi, quae omnis se refert ad unicum praeceptum,
Ut ament Deum super omnia, et proximum ut seipsum; nam in his lex et prophetae, Matth. xxii 35-38 [A.V. 37-40]; vii 12:
apud Davidem,
Jehovah, sacrificium et munus non voluisti, holocaustum et sacrificium peccati non petiisti;… facere voluntatem Tuam, Deus mi, desideravi; et lex Tua in medio viscerum meorum, Ps. xl 7, 9 [A.V. 6, 8]:
[3] apud Samuelem, qui dixit ad Saulem,
Num complacentia Jehovae in holocaustis et sacrificiis, ac in oboedire voci Jehovae? Ecce oboedire prae sacrificio bonum, auscultare prae adipe arietum, 1 Sam. xv 22:
quid oboedire voci, apud Micham,

Num praeveniam Jehovam holocaustis, vitulis filiis anni? num complacebit Jehovae in millibus arietum, in myriadibus fluviorum olei?… Indicavit tibi, homo, quid bonum, et quid Jehovah requirens a te, nisi facere judicium, et amorem {1} misericordiae, et humiliare se ambulando cum Deo (x)Tuo? vi 6-8;
haec sunt quae significant holocausta et sacrificia ex bestiis et avibus mandis: apud Amos,

Si obtuleritis Mihi holocausta et munera vestra, non acceptabo et pacificum pinguium vestrorum non aspiciam,… fluat sicut aquae judicium, et justitia sicut flumen forte, v 22, 24;
‘judicium’ est verum, et ‘justitia’ est bonum, utrumque ex charitate, quae sunt holocausta et sacrificia interni hominis: apud Hosheam,
Misericordiam volo et non sacrificium; et cognitionem Dei prae holocaustis, vi 6.
Ex his cogitat qualia sunt sacrificia et holocausta ubi non charitas et fides: ex iisdem quoque constat quod ‘bestiae mundae et aves mundae’ repraesentaverint, quia significarunt, bona charitatis et fidei.
@1 see note to n. 519.$

923. ‘Et obtulit holocausta super altari’: quod significet omnem cultum inde, ex illis quae hactenus dicta sunt, patet: holocausta erant principalia cultus Ecclesiae repraesentativae, ita dein sacrificia, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Quod holocausta in uno complexu significent cultum repraesentativum, constat quoque apud Prophetas; ut apud Davidem,
Jehovah mittet auxilium tuum e sanctuario, et ex Zione fulciet te; recordabitur omnium munerum tuorum, et holocaustum tuum pingue faciet, Ps. xx 3,4;
et apud Esaiam,
Quisquis custodit sabbatum a profanando illud,… introducam ducam eos ad montem sanctitatis Meae,… holocausta eorum et sacrificia eorum ad beneplacitum super altari Meo, lvi 6, 7; ubi ‘holocausta et sacrificia’ pro omni cultu; ‘holocausta’ pro cultu ex amore, ‘sacrificia’ pro cultu ex fide inde: interna hic describantur, ut communiter apud Prophetas, per externa.

924. Vers. 21. Et odoratus Jehovah odorem quietis, et dixit Jehovah in corde Suo, Non addam maledicere amplius humo, propter hominem, quia figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus et non addam amplius percutere omne visum sicut feci. ‘Odoratus Jehovah odorem quietis’ significat quod gratus fuerit Domino cultus inde: ‘et dixit Jehovah in corde Suo’ significat quod ita non amplius fieret: ‘non addam maledicere’ amplius humo, significat quod homo non amplius ita se avertet: ‘propter hominem’ significat sicut homo e posteritate Antiquissimae Ecclesiae: ‘quia figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus’ significat quod voluntarium hominis sit prorsus malum: ‘non addam amplius percutere omne vivum sicut feci’ significat quod homo non amplius ita se perdere poterit.

925. Quod ‘odoratus Jehovah odorem quietis’ significet quod gratus fuerit Domino cultus inde, nempe cultus ex charitate et fide charitatis, qui per ‘holocaustum’ significatus, dictum est in versu proxime praecedente. Passim in Verbo dicitur quod ‘Jehovah odoratus est odorem quietis,’ et quidem praecipue ex holocaustis, et ubivis significat gratum seu acceptum; sicut ex holocaustis quod odoratus odorem quietis, Exod. xxix 18, 25, 41; Lev. i 9, 13, 17; xxiii 12, 13, 18 Num. xxviii 6, 8, 13; xxix 2, 6, 8, 13, 36; tum ex aliis sacrificiis, Lev. ii 2, 9; vi 8, 14 [A.V. 15, 21]: viii 21, 28; Num. xv 3, 7, 13; et vocantur ‘ignitum in odorem quietis Jehovae,’ quo significatur quod ex amore e charitate; ‘ignis’ in Verbo et ‘ignitum,’ cum praedicatur de Domino et de cultu Ipsius, significat amorem: similiter etiam ‘panis,’ quare etiam cultus repraesentativus per holocausta et sacrificia appellatur ‘panis igniti Jehovae in odorem quietis,’ Lev. iii 11, 16. [2] Quod ‘odor’ significet gratum et acceptum, et sic quod odor quoque in Ecclesia Judaica fuerit repraesentativum grati, et tribuatur Jehovae seu Domino, est causa quod bonum charitatis et verum fidei ex charitate correspondeat odoribus jucundis et suavibus; ipsa correspondentia quod sit et qualis sit, constare potest a sphaeris in caelo spirituum et angelorum; sunt ibi sphaerae amoris et fidei, quae manifeste percipiantur; sphaerae tales sunt ut cum spiritus bonus aut angelus, seu societas spirituum bonorum aut angelorum adventat, tunc percipitur ilico quoties Domino beneplacet, qualis est spiritus, angelus, seu societas, quoad amorem et fidem, et quidem e longinquo, et magis cum praesentior fit; quod incredibile, sed usque est verissimum; talis est communicatio in altera vita, et talis perceptio; quare, cum Domino beneplacet, non opus est multis explorare qualis anima seu spiritus est, nam ad primum adventum potest cognosci: his sphaeris correspondent sphaerae odorum in mundo; quod correspondeant, inde constare potest quod sphaerae amoris et fidei, quando Domino beneplacet, manifeste in sphaeras odorum jucundorum et suavium vertantur in mundo spirituum, et manifeste percipiantur. [3] Ex his nunc constat unde et quare ‘odor quietis’ significat gratum, et quare odor repraesentativum factum in Ecclesia Judaica, et ‘odor quietis’ Jehovae seu Domino tribuatur. ‘Odor quietis’ est pacis seu gratum pacis; pax in uno complexu comprehendit omnia et singula quae sunt regni Domini, nam status regni Domini est status pacis; in statu pacis existunt omnes status felices ex amore et fide in Dominum. Ex his quae nunc dicta sunt, patet non solum quomodo repraesentativa se habent; sed etiam quare in Ecclesia Judaica suffimenta, pro quibus altare ante velum et propitiatorium; quare turis oblationes in sacrificiis; tum quare tot aromata, in suffimento, in ture, ut et in oleo unctionis adhibebantur; ita quid ‘odor quietis,’ quid ‘suffitus,’ et quid ‘aromata’ significant in Verbo, nempe quod caelestia amoris et inde spiritualia
fidei, in genere quicquid gratum inde; [4] ut apud Ezechielem,
In monte sanctitatis Meae, in morte altitudinis Israelis,… ibi servient Mihi omnis domus Israelis, tota in terra, ibi acceptos habebo illos; et ibi quaeram sublationes vestras, et primitias munerum vestrorum in omnibus sanctificationibus vestris; per odorem quietis acceptos habebo vos, xx 40, 41;
ubi ‘odor quietis’ praedicatur de holocaustis et muneribus, hoc est, de cultu ex charitate et ejus fide, qui per holocausta et munera significatur, et inde acceptus est, quod est ‘odor’: apud Amos,
Odi, reprobavi festa vestra, et non odorabor cessationes vestras, quia si obtuleritis Mihi holocausta et munera vestra, non accepta erunt,” v 21, 22;
ibi manifeste quod significet gratum aut acceptum. De Isaco
benedicente Jacobo pro Esavo, legitur,
Cum accederet Jacob, et Isaacus osculatus eum, et odoraretur odorem vestium ejus, et benedixit ei, et dixit, Vide, odor filii mei, sicut odor agri, cui benedixit Jehovah, Gen. xxvii 26, 27;
‘odor vestium’ significat naturale bonum et verum, quod gratum ex concordantia cum caelesti et spirituali bono et vero; cujus gratitudo describitur per ‘odorem agri.’

926. Quod ‘dixit Jehovah in corde Suo’ significet quod ita non amplius fieret, ex sequentibus constat: quando de Jehovah praedicatur quod ‘dicat,’ non aliud est quam quod ita vel non ita sit aut fiat, nam de Jehovah nihil aliud dici potest quam Est: quae in Verbo passim praedicantur de Jehovah, pro iis sunt qui nihil capere possunt nisi ex talibus quae apud hominem, quare sensus litterae talis est; simplices corde ex apparentiis apud hominem instrui possunt, nam ultra cognitiones ex sensualibus vix vadunt, quare secundum captum eorum locutum est in Verbo; ita hic quod ‘Jehovah dixit in corde Suo.’

927. ‘Non addam maledicere amplius humo, propter hominem’: quod significet quod homo non amplius ita se avertet sicut homo e posteritate Ecclesiae Antiquissimae, constat ab illis quae prius de Antiquissimae Ecclesiae posteritate dicta sunt; quod ‘maledicere’ significet in sensu interno se avertere, videatur prius n. 223, 245. [2] Quomodo haec et sequentia se habent, quod nempe homo se amplius non ita avertet sicut homo Antiquissimae Ecclesiae et quod non amplius se perdere poterit, constare etiam potest ab illis quae de Antiquissimae Ecclesiae posteris qui perierunt et de nova Ecclesia quae Noahus vocatur, prius dicta sunt; nempe quod Antiquissima Ecclesiae homo talis fuerit quod voluntas et intellectus apud eum unam mentem constituerit, seu quod apud eum amor implantatus fuerit in parte ejus voluntaria et sic simul fides quae implebat alteram mentis ejus partem seu intellectualem; posteri eorum ex hereditario inde traxerunt quod voluntas eorum et intellectus unum facerent quare cum amor sui et inde vesanae cupiditates occupare coeperunt partem eorum voluntariam, ubi prius amor in Dominum et charitas (x)erga proximum, tunc non solum pars voluntaria seu voluntas prorsus perversa facta est, sed etiam simul pars intellectualis seu intellectus eoque magis cum ultima posteritas immersit cupiditatibus falsitate et inde Nephilim facti; inde tales facti ut non restitui possent, quia utraque pars mentis eorum seu tota mens destructa fuit. [3] Sed quia Domino praevisum, etiam provisum est, quod homo exstrueretur, et quidem per id quod homo reformari posset et regenerari quoad alteram ejus mentis partem seu intellectualem, ac ei implantari nova voluntas, quae est conscientia, per quam Dominus bonum amori seu charitatis et verum fidei operaretur: ita homo, ex Divina Domini Misericordia, restitutus est. Haec sunt quae significantur in hoc versu per quod ‘non addam maledicere amplius humo, propter hominem quia figmentum cordis hominis meum a pueritia,’ et quod ‘non addam percutere omne vivum sicut feci.’

928. Quod ‘figmentum cordis hominis malum a pueritia ejus significet quod voluntarium hominis sit prorsus malum, ex illis quae nunc dicta sunt, constat; ‘figmentum cordis’ non aliud significat Homo putat se habere voluntatem boni sed prorsus fallitur; cum bonum facit, non est ex ejus voluntate sed est ex nova voluntate quae est Domini, ita ex Domino; proinde cum verum cogitat et loquitur est ex novo intellectu qui est inde, et sic quoque ex Domino; nam regeneratus est prorsus novus homo formatus a Domino, inde quoque dicitur e novo creatus.

929. Quod ‘non addam percutere omne vivum sicut feci’ significet quod homo non amplius ita se perdere poterit, inde nunc constat: ita enim se res habet; cum homo regeneratus est, tunc detinetur a malo et falso quod apud eum, et tunc non percipit aliter quam quod bonum et verum a se faciat et cogitet, sed est apparentia seu fallacia, est detentio a malo et falso, et quidem valida; et quia detinetur a malo et falso, non potest se perdere; si vel minimum remitteretur aut relinqueretur sibi, in omne malum et falsum rueret.

930. Vers. 22. Adhuc omnibus diebus terrae, sementis et messis, et frigus et aestus, et aestas et hiems, et dies et nox, non cessabunt. ‘Adhuc omnibus diebus terrae’ significant omne tempus: ‘sementis et messis’ significant hominem regenerandum, et inde Ecclesiam: ‘frigus et aestus’ significant statum hominis qui regeneratur, qui talis quoad recipiendum fidem et charitatem; ‘frigus’ significat nullam fidem et charitatem; ‘aestus’ autem fidem et charitatem: ‘aestas et hiems’ significant statum hominis regenerati quoad nova ejus voluntaria, quorum vices se habent sicut aestas et hiems: ‘dies et nox’ significant statum ejusdem, seu regenerati, quoad intellectualia, quorum vices se habent sicut dies et nox: ‘non cessabunt’ est quod hoc omni tempore.

931. Quod ‘adhuc omnibus diebus terrae’ significent omne tempus, constat ex significatione ‘diei,’ quod sit tempus, videatur n. 23, 487, 488, 493; quare hic ‘dies terrae’ est omne tempus quamdiu terra seu incola super tellure; incola super tellure tunc primum cessat esse cum amplius nulla Ecclesia; nam cum nulla Ecclesia, non amplius datur communicatio hominis cum caelo, qua communicatione cessante, omnis incola perit; Ecclesia se habet, ut prius dictum, sicut cor et pulmo in homine; quamdiu cor integrum est et pulmo, tamdiu vivit homo, ita quoque quamdiu Ecclesia respective ad Maximum Hominem, qui est universum caelum; quare hic dicitur ‘omnibus diebus terrae sementis et messis, et frigus et aestus, et aestas et hiems, et dies et nox, non cessabunt’; inde constare quoque potest quod tellus in aeternum non duratura, sed quod quoque suum finem habitura, nam dicitur ‘omnibus diebus terrae,’ hoc est, quamdiu terra. [2] Quod autem credant finem terrae idem fore ac ultimum judicium de quo in Verbo, ubi de consummatione saeculi, de die visitationis, et de ultimo judicio agitur, in eo falluntur; nam ultimum judicium est cujusvis Ecclesiae cum vastata est seu cum in ea amplius nulla fides; ultimum judicium Antiquissimae Ecclesiae fuit cum periit, ut in posteritate ejus ultima proxime ante diluvium: ultimum judicium fuit Ecclesiae Judaica cum Dominus venit in mundum: ultimum judicium quoque futurum cum Dominis venturus in gloriam; non quod tunc peritura sit terra e periturus mundus sed quod pereat Ecclesia; at tunc semper nova Ecclesia a Domino resuscitatur; sicut tempore diluvii Ecclesia Antiqua et tempore Adventus Domini, Ecclesia primitiva gentium; ita quoque cum Dominus venturus in gloriam; quod quoque per ‘novam caelum et novam terram’ etiam intelligitur; [3] similiter ac apud unumquemvis regeneratum qui fit homo Ecclesiae seu Ecclesia, qui dum e novo creatus est, internus ejus homo vocatur ‘novum caelum’ et externus ‘nova terra’: praeterea etiam ultimum judicium est cuivis homini cum moritur, nam tunc secundum illa quae egit in corpore, judicatur vel ad mortem vel ad vitam. Quod per consummationem saeculi, finem dierum, aut ultimum judicium, non intelligatur aliud, proinde non mundi interitus, constat clare a Domini verbis apud Lucam,
In illa nocte, erunt duo in lecto uno, unus assumetur, alter relinquetur: duae erunt molentes simul, una assumetur, et alter relinquetur: duo erunt in agro, unus assumetur et alter relinquetur xvii 34-36;
ubi ultimum tempus vocatur ‘nox,’ quia nulla fides, hoc est, charitas et quod ‘relinquetur,’ quo clare indicatur quod non periturus tunc mundus.

932. Quod ‘sementis et messis’ significent hominem regenerandum et inde Ecclesiam, non opus est confirmare ex Verbo, qui toties occurrit tam quod homo comparetur et assimiletur agro, ita ‘sementi,’ quam quod Verbum Domini ‘semini,’ et ipse effectus ‘proventui aut messi’; quod quisque ex familiari inde facto sermone etiam comprehendit. In genere hic agitur de omni homine, quod nusquam desiturum, quin ei inseminaretur semen a Domino, sive si intra Ecclesiam sive extra Ecclesiam, hoc est, sive noverit Verbum Domini sive non noverit; absque inseminato semine a Domino, homo ne hilum boni potest facere; omne bonum charitatis, etiam apud gentes, est semen a Domino, apud quas tametsi non est bonum fide sicut potest esse intra Ecclesiam, usque bonum fidei potest fieri gentes enim qui in charitate vixerunt sicut solent in mundo, etiam in altera vita, cum ab angelis instruuntur, facilius multo quam Christiani verae fidei doctrinam et fidem charitatis amplectuntur et accipiunt de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. In specie autem hic agitur de homine regenerando, quod nempe non desiturum, quin Ecclesia alicubi in terra existat; quod hic significatur per quod ‘omnibus diebus terrae sementis et messis.’ Quod semper sementis et messis, seu Ecclesia, exstitura sit, spectat illa quae in versu praecedente, nempe quod homo non amplius se ita perdere poterit sicut posteritas ultima Antiquissimae Ecclesiae.

933. Quod ‘frigus et aestus’ significent statum hominis qui regeneratur, qui talis quoad recipiendum fidem et charitatem, [et] quod ‘frigus’ significet nullam fidem et charitatem, ‘aestus’ autem charitatem, constat a significatione ‘frigoris et aestus’ in Verbo, ubi praedicantur de regenerando vel regenerato, vel de Ecclesia; tum quoque constat a serie, nempe ab illis quae praecedunt et quae sequuntur, nam de Ecclesia agitur; in versu praecedente, quod homo non amplius ita se perdere poterit; in hoc versu, quod semper aliqua Ecclesia exstitura, quae describitur primum quomodo se habet cum fit, seu cum regeneratur homo ut fiat Ecclesia, et mox de regenerato, qualis; ita de omni statu hominis Ecclesiae. [2] Quod talis ejus status sit cum regeneratur, nempe ‘frigus et aestus,’ seu nulla fides et charitas, tum fides et charitas, non ita constare alicui potest nisi ab experientia, et quidem per (x)reflexionem ad experientiam; et quia pauci sunt qui regenerantur, et inter eos qui regenerantur, pauci si ulli qui reflectunt, aut quibus reflectere datur, super statum suae regenerationis, his paucis licet dicere: homo cum regeneratur, vitam accipit a Domino, nam prius non vixisse dici potest; vita mundi et corporis non est vita, sed vita caelestis et spiritualis unice est vita; homo per regenerationem a Domino ipsam vitam accipit, et quia prius nullam vitam habuit, alternat nulla vita et ipsa vita, hoc est, nulla fides et charitas et aliqua fides et charitas; nulla fides et charitas hic significatur per ‘frigus,’ aliqua fides et charitas per ‘aestum’; [3] quod ita se habet; quoties homo est in corporeis suis et mundanis, tunc est nulla fides et charitas, hoc est, ‘frigus,’ nam tunc operantur corporea et mundana, proinde quae sunt ejus propria; quamdiu homo est in iis, tunc est absens aut remotus a fide et charitate, sic ut ne quidem cogitet de caelestibus et spiritualibus; causa est quia nusquam simul esse possunt apud hominem caelestia et corporea, nam voluntas hominis prorsus deperdita est; at cum corporea hominis et ejus voluntaria non operantur sed quiescant, tunc Dominus per internum ejus hominem operatur et tunc est in fide et charitate, quod hic vocatur ‘aestus’; cum iterum redit in corpus iterum est in frigore; et cum corpus seu quod corporis est, quiescit et quasi nullum est, tunc est in aestu; et sic per vices; nam talis est conditio hominis quod apud eum caelestia et spiritualia non possint simul esse cum ejus corporeis et mundanis, sed vices sunt: haec sunt quae unicuivis regenerando fiunt, et quidem tamdiu, quamdiu est in stat regenerationis; nam aliter homo non potest regenerari, hoc est, mortuo fieri vivus, ex causa, ut dictum, quia voluntas ejus prorsus deperdita est, quae ideo prorsus separatur a nova voluntate quam accipit a Domino, quae est Domini, non hominis: exinde nunc constat potest quid per ‘frigus et aestum’ hic significatur. [4] Quod ita se res habeat, quisque regeneratus potest ab experientia scire, nempe, quo cum in corporeis et mundanis est,tunc absens et remotus sit ab internis ut non solum de illis nihil cogitet sed apud se sentiat tunc quasi frigus sed cum quiescunt corporea et mundana, quod tunc in fide et charitate sit: tum quoque ab experientia scire potest quod haec alternent; quare etiam cum corporea et mundana superfluere incipiunt et volunt dominari, tunc in angustias et tentationes venit, usque dum in talem statum redactus sit ut externus homo obsequia praestet interno, qui obsequia nusquam praestare potest nisi dum quiescit et quasi nullus est. Ultima posteritas Antiquissimae Ecclesiae non potuit regenerari, quia ut dictum, intellecta et voluntaria apud eos unum mentem constituerunt; quare intellectualia non potuerunt separari ab eorum voluntariis, et sic per vices esse in caelestibus et spiritualibus et per vices in corporeis et mundanis; sed iis erat continuum frigus in caelestibus et continuus aestus in cupiditatibus, sic ut apud eos nulla alternatio dari potuerit.

934. Quod ‘frigus’ significet nullum amorem seu nullam charitatem et fidem, et quod ‘aestus seu ignis’ amorem aut charitatem et fidem, constare potest ab his locis in Verbo; apud Johannem a Ecclesiam Laodicensem,

Novi opera tua, quod neque frigidus neque fervidus,’ utinam frigidus esses aut fervidus’ sed quia tepidus, et neque frigidus, neque fervidus, exsputurus te ore Meo, Apoc. iii 15, 16;
ubi ‘frigidus’ pro nulla charitate, et ‘fervidus’ pro multa: apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah, Quiescam et spectabo in loco Meo, sicut aestus serenus super luce, sicut nubes roris in aestu messis, xviii 4;
ubi de nova Ecclesia plantanda, ‘aestus super luce et aestus messis pro amore et charitate: apud eundum,

Jehovae ignis in Zione, et furnus in Hierosolyma, xxxi 9;
‘ignis’ pro amore. De cherubis visis Ezechieli,
Similitudo animalium, aspectus illorum sicut prunae ignis
ardentes juxta aspectum lampadum, is incedens inter animalia;
et splendor ignis, et de igne exiens fulgur, Ezech. i 13;
[2] et apud eundem de Domino,

Super expansum, quod super capite cheruborum, quasi aspectus lapidis sapphiri, similitudo throni; et super similitudine throni, similitudo quasi aspectus hominis super illo superius; et vidi quasi speciem prunae{1} ignitae, juxta speciem ignis, (x)intra illam circumcirca ab aspectu lumborum Ipsius et sursum; et ab aspectu lumborum Ipsius et deorsum, vidi quasi aspectum ignis, cui splendor circumcirca, i 26, 27; viii 2;
ibi ‘ignis’ pro amore: apud Danielem,
Antiquus dierum sedit,… thronus Ipsius flammae ignis, rotae illius ignis ardens, fluvius ignis emanans et exiens a coram Ipso; mille millia ministrabant Ipsi, et myrias myriadum coram Ipso stabant, vii 9, 10;

‘ignis’ pro amore Domini: apud Zachariam,
Ero ei, dictum Jehovae, murus ignis circumcirca, ii 9, [A.V.5];
ubi de nova Hierosolyma: apud Davidem,
Jehovah facit angelos suos spiritus, ministros suos ignem flammantem, Ps. civ 4;
‘ignis flammans’ pro caelesti spirituali. [3] Quia ‘ignis’ significabat amorem, ignis quoque repraesentativum Domini factus, quod constat ex ‘Igne super altari holocausti qui nusquam exstingueretur,’ Lev. vi 2, 5, 6 [A.V. 9, 12, 13], repraesentans misericordiam Domini: ideo ‘antequam Aharon intraret ad propitiatorium, suffire debebat igne sumpto ex altari holocausti,’ Lev. xvi 12-14; ideo quoque, ut significaretur quod cultus esset acceptus Domino, ‘ignis de caelo demittebatur et consumpsit holocausta,’ ut Lev. ix 24, et alibi. Per ‘ignem’ quoque in Verbo significatur amor proprius et ejus cupiditas, cum quo amor caelestis concordare nequit, quare etiam ‘bini filii Aharonis consumpti sunt igne, quod adolerent igne alieno,’ Leo. x 1, 2; ‘ignis alienus’ est omnis amor sui et mundi et omnis amorum istorum cupiditas. Praeterea etiam amor caelestis impiis non aliter apparet ac ignis ardens et consumens, ac ideo in Verbo praedicatur de Domino ignis consumens, sicut ignis super Monte Sinai, qui repraesentabat amorem seu misericordiam Domini, coram populo perceptus sicut ignis consumens;
Quare dixerunt ad Mosen, ne faceret eos audire vocem

Jehovae Dei, et videre Ignem magnum, ne morerentur, Deut. xviii 16.
Amor seu misericordia Domini talis apparet iis qui in igne amorum sui et mundi sunt.
@1 Heb. is [ ] (hashmal,) a word occurring only in Ezekiel. In his Sch. S notes non est pruna, sed intimum ignis, vide textum [ ] sic amor caelestis.$

935. ‘Et aestas et hiems’: quod significent statum hominis regenerati quoad nova ejus voluntaria quorum vices se habent sicut aestas et hiems, constare potest ab illis quae de frigore et aestu dicta sunt; vices regenerandorum assimilantur frigori et aestui, sed vices regeneratorum aestati et hiemi: quod de regenerando ibi actum, hic autem de regenerato, constat inde quod ibi primo loco ‘frigus’ nominetur et secundo ‘aestus’; hic autem primo loco ‘aestas’ et secundo ‘hiems’; causa est quia homo qui regeneratur, incipit a frigore, hoc est, a nulla fide et charitate, at cum regeneratus est, tunc incipit a charitate. [2] Quod vices regenerato sint, nempe quod apud eum nunc nulla charitas et nunc aliqua charitas, constare manifeste potest ex causa quod apud unumquemvis, etiam regeneratum, non sit nisi malum, et quod omne bonum sit solius Domini: quia apud eum nihil nisi malum, non potest aliter quam vices subire, et nunc esse quas in ‘aestate,’ hoc est, in charitate, nunc autem in ‘hieme,’ hoc est, in nulla charitate: vices tales sunt ut homo magis et magis perficiatur et sic ut magis et magis felix reddatur. Vices tales non solum sunt apud hominem regeneratum dum vixit in corpore, sed etiam cum in alteram vitam venit, nam absque viribus quasi aestatis et hiemis quoad voluntaria et quasi diei et noctis quoad intellectualia, nusquam perficitur et felicior redditur; sed vices eorum in altera vita se habent sicut vices aestatis et hiemis in zonis temperatis et sicut vices diei et noctis temporibus vernis. [3] Status hi etiam apud Prophetas describuntur per aestatem et hiemem et per diem et noctem, ut apud Zachariam,
Et erit, in die illo exibunt aquae vivae de Hierosolyma pars illarum ad mare orientale, et pars illarum ad mare posterius in aestate et in hieme erit, xiv 8;
ubi de Nova Hierosolyma, seu de regno Domini in caelo et in terra, seu de statu utrobique, qui etiam vocatur aestas et hiems: apud Davidem,
Deus, Tibi dies, etiam Tibi nox; Tu praeparasti lucem e solem; Tu statuisti omnes terminos terrae; aestatem et hiemem Tu formasti, Ps. lxxiv 16, 17;
quae similia involvunt: similiter apud Jeremiam,
Quod non irritum reddetur foedus diei, et foedus noctis, ut sit dies et nox in tempore suo, xxxiii 20.

936. Quod ‘dies et nox’ significent statum ejusdem seu regenerati quoad intellectualia quorum vices se habent sicut dies et nox, ex illis quae nunc dicta sunt, constat: ‘aestas et hiems’ praedicatur de voluntariis, ex calore et frigore, nam voluntaria se ita habent; ‘dies’ autem et ‘nox’ de intellectualibus, ex luce et tenebris, nam intellectualia se ita habent: haec quia ex se manifesta sunt, non opus est similibus ex Verbo confirmare.

937. Ex his quoque constare potest quale est Verbum Domini in sensu interno; in sensu litterae tam rude apparet ut non aliud sciatur quam quod solum dicatur de sementi et messe, de frigore et aestu, de aestate et hieme, deque die et nocte, cum tamen involvant arcana Ecclesiae Antiquae seu spiritualis; ipsa verba in sensu litterae sunt talia, ita communissima quasi vasa, in quorum singulis tot et tanta arcana caelestia continentur ut nusquam quoad partem unius myriadis exhauriri queant; nam angeli, ex Domino, in verbis istis tam communissimis, desumptis ex terrestribus, ridere possunt, cum indefinita varietate, totum processum regenerationis, et statum regenerandi ac regenerati, cum homo vix quicquam.

938. Continuatio de Infernis

Hic de Infernis Avarorum; et de spurca Hierosolyma, et Latronibus in deserto: tum de Infernis excrementitiis eorum, qui in meris Voluptatibus vixerunt

Avari omnium sordidissimi sunt, et omnium minime de vita post mortem, de anima et de interno homine cogitant; ne quidem sciunt quid caelum, quia omnium minime elevant suas cogitationes, sed eas prorsus infundunt et immergunt corporeis et terrestribus; quare cum in alteram vitam veniunt, diu non sciunt quod spiritus sint, sed putant se prorsus esse adhuc in corpore: ideae eorum cogitationis, quae ab avaritia factae quasi corporeae et terrestres, vertuntur in diras phantasias; et quod incredibile usque verum, sordide avari in altera vita videntur sibi in cellis versari, ubi eorum pecuniae, et ibi infestari a muribus; sed utcumque infestantur, non inde recedunt usque dum defatigantur, sic tandem se evolvunt iis sepulcris.

939. Ideae cogitationis eorum qui sordide avari fuerunt, in phantasias quam sordidis vertantur, constat ab eorum inferno, quod sub pedibus profunde; vapor inde exhalat sicut vapor ex suibus excoriatis in canali; ibi sunt avarorum domicilia: qui illuc veniunt, primum atri apparent, et ibi per pilorum derasionem, sicut solent sues, candidi sibi fieri videntur; ita quoque sibi tunc apparent; sed usque manet inde nota quod tales sint ubicumque veniunt. Quidam spiritus niger, qui nondum in infernum suum delatus quia adhuc moraturus in mundo spirituum, illuc demissus, qui non ita avarus fuerat, sed usque dum vixit, malitiose aliorum opibus inhiaverat, quo alluente avari ibi aufugiebant, dicentes quod latro, quia niger, et sic eos necaret; avari enim fugiunt tales quia maxime timent vitae; tandem comperti, quod non talis latro, dicebant ei, si candidus vellet fieri, modo ei pili, sicut suibus qui in conspectu visi, detraherentur, sic candesceret; sed hoc non voluit; inter spiritus sublatus est.

940. In hoc inferno sunt quoad multam partem Judaei qui sordide avari fuerunt; quorum praesentia quoque, cum ad alios spiritus veniunt, ex fetore murium sentitur. Quia de Judaeis, quam miserabilis eorum status post mortem sit, nempe eorum qui sordide avari fuerunt et contempserunt alios prae se ex innata arrogantia, quod putaverint se solos esse qui electi, de urbibus eorum et latronibus in deserto licet referre. [2] Ex phantasia quam in vita corporis conceperunt et apud se confirmarunt, quod venturi in Hierosolymam et ibi in terram sanctam quam possessuri, non volentes scire quod per Novam Hierosolymam intelligatur regnum Domini in caelis et in tertis, quando in alteram vitam veniunt, apparet iis urbs a sinistro Gehennae paulo antrorsum in quam confertim alluunt; sed urbs illa est caenosa et putida, quare spurca Hierosolyma vocatur; ibi discurrunt per plateas, in luto et caeno supra talos, querentes et ejulantes. Urbem {1} vident oculis, etiam plateas; est iis repraesentatio talium ut in clara die: vidi etiam aliquoties urbem {1}. [3] Apparuit nihil quidam obscurus veniens spurca hac Hierosolyma; aperiebatur tanquam porta; circum eum errantes stellae erant a sinistra ejus imprimis; stellae errantes circum spiritum significant in mundo spirituum falsitates; aliter dum stellae non errantes sunt; accessit ad me et applicuit se sinistrae meae auri superne, quam tangebat quasi ore ut mecum loqueretur; sed non locutus est voce sonora ut alii, verum intus in se usque tamen ut audirem et intelligerem; dicebat quod Rabbinus Judaeus esse et quod a longo tempore fuerit in urbe ista caenosa; dicens quod plateae ibi nihil nisi lutum et caenum essent, ubi eundum; et quod non alio cibo vesceretur quam caeno. [4] Quaerebam cur ita, quia spiritus, quod cuperet edere. Dixit quod edat, et cum cupit edere, nihil aliud ei offerri quam caenum, quare valde lamentatus: quaerebat ergo quid faciendum, dicens se non invenire Abrahamum Isacum et Jacobum; de quibus aliqua ei referebam et quod frustra quaererentur et dum inveniuntur, prorsus nihil opis ferre possint, praeter alia quae arcaniora sunt; dicebam quod nullus alius quaerendus quam solus Dominus, Qui est Messias, Quem in vita contempserunt, et quod Ipse regat universum caelum et universam terram, et quod a nullo alio auxilium: quaesivit sollicite aliquoties ubi est. Dixi quod inveniatur ubivis et quod audiat et norit omnes: sed tunc alii spiritus Judaei eum retrahebant.
@1 urbes I.$

941. Est quoque alia urbs a dextro Gehennae, seu inter Gehennam et stagnum, ubi meliores ex Judaeis sibi videntur habitare; sed haec urbs iis mutatur secundum phantasias; nunc vertitur in pagos, nunc in stagnum, nunc iterum in urbem; timor illis ibi est pro latronibus; et quamdiu in urbe ista sunt, tuti sunt. Inter binas urbes est quasi triangulare spatium tenebrosum; ibi latrones, qui sunt Judaei sed eorum pessimi, qui quoscumque offendunt, miserabiliter cruciant; hos latrones e timore Judaei vocant ‘dominum,’ et desertum ubi sunt, vocant ‘terram’: ut tuti pro latronibus in urbem hanc a dextro veniant, est in termino angulari spiritus bonus, qui excipit venientes; ad quem cum veniunt, incurvant se versus terram et sub pedes ejus admittantur, qui ritus est admissionis in hanc urbem. Quidam spiritus ad me subito venit; quaerebam unde venit; dixit quod fugeret et timeret latrones, qui occidunt, mactant, cremant, coquunt homines, quaerens ubi tutus esse posset. Interrogabam undenam esset et ex qua terra; nihil aliud ausus est respondere ex timore quam quod terra sit domini, desertum enim vocant ‘terram,’ et latrones ‘dominum.’ [2] Venerunt dein latrones, qui nigerrimi; locuti sono basso sicut gigantes, et mirum, cum adventant, terrorem et horrorem sensibilem incutiunt; quaesivi quinam essent; dicebant quod quaerant spolia; dixi, ubi congerere vellent sua spolia; anne sciant quod spiritus sint, et quod nec spolia auferre nec congerere possint, et quod talia sint phantasiae malorum? Respondebant se esse in deserto quaerentes rapinas, et quod crucient quos offendunt. Agnoverunt tandem cum penes me, quod spiritus essent, sed usque non adduci potuerunt aliter credere quam quod viverent in corpore. Sunt Judaei qui ita vagantur, ore ferentes occidere, mactare, cremare, coquere, et hoc contra quoscumque, si vel Judaei vel amici sint. Inde quoque innotuit quali animo sunt tametsi in mundo non tale evulgare audent.

942. Non procul a spurca Hierosolyma est quoque alia urbs quae vocatur Judicium Gehennae; ibi sunt qui ex propria justitia vindicant sibi caelum; et qui condemnant alios qui non secundum phantasias eorum vivunt: inter hanc urbem et Gehennam apparet sicut pons, satis pulcher, coloris pallidi seu grisei, ubi niger spiritus, quem metuunt, inhibens ne transeant; nam ab altera parte pontis apparet Gehenna.

943. Qui in vita corporis pro fine habuerunt meras voluptates, et solum amarunt indulgere genio, et vivere in lautitiis et opiparis, sibi solis et mundo studentes, Divina pro nihilo reputantes, absque fide et charitate, post mortem in vitam similem ei quam habuerunt in mundo, primum introducuntur; est locus antrorsum ad sinistrum, aliquantum profunde; ubi nihil nisi quam voluptates, ludi, saltationes, (x)comessationes, confabulationes; illuc feruntur tales, et tunc non aliter sciunt quam quod in mundo sint: sed scena mutatur; post aliquam moram temporis deferuntur in infernum sub natibus quod est mere excrementitium; nam talis voluptas quae mere corporea est, in excrementitium in altera vita vertitur; vidi ibi portantes stercora, et lamentantes.

944. Feminae quae ex sordida et vili conditione divites factae, et ex fastu inde se prorsus dediderunt voluptatibus ac vitae delicatae et otiosae, accumbendo, sicut reginae, stratis, sedendo ad tabulas et mensas, nihil aliud curantes, in altera vita cum conveniunt, miserabiliter inter se collidunt, contundunt, lacerant, capillis trahunt, et fiunt sicut furiae.

945. Aliter vero quae in voluptates aut jucunditates vitae natae sunt, et quae ab infantia in similia educatae; sicut reginae, ex nobili prosapia aliae, ut et divites; quae tametsi in voluptatibus et lautitiis inque splendidis, dummodo in fide in Dominum et in charitate erga proximum simul vixerunt, in altera vita inter felices sunt: nam se abdicare jucundis vitae, potentiam et divitias, et sic per miserias mereri caelum, hoc falsum est; sed tam voluptates quam potentiam et divitias pro nihilo aestimare respective ad Dominum, et vitam mundi pro nihilo respective ad vitam caelestem, est quod in Verbo intelligitur.

946. Locutus cum spiritibus de eo quod forte pauci credituri sint tot et talia dari in altera vita, ex causa quod homo non alium conceptum habeat de vita sua post mortem quam communissimum quendam obscurum, qui est nullus, in quo se confirmarunt ex eo quod animam aut spiritum non oculis videant; et quod docti, tametsi aiunt quod anima aut spiritus sit, usque quis inhaerent vocibus fictis et terminis qui intellectum rerum magis obscurant: immo exstinguunt, et quia student sibi et mundo, raro communi et caelo: adhuc minus quam sensuales homines credant. Spiritus cum quibus locutus mirati sunt quod homo talis sit, cum tamen sciat quod in ipsa natura et in unoquovis ejus regno dentur tot mirabilia et varia quae ignorat; ut pro exemplo solum in aure interna humana, de qua integer liber stupendis et inauditis impleri posset, quibus unusquisque fidem habet; at si de mundo spirituali ex quo omnia et singula quae sunt in naturae regnis existunt, aliquid dicitur vix aliquis credit, ex causa, ut dictum, praeconceptae et confirmatae opinionis quod nihil sit quia non videt.

947. GENESEOS
CAPUT NONUM
Continuatio de Infernis
Hic de aliis Infernis, quae a prioribus distincta sunt

Qui dolosi sunt, et omnia per dolosas machinationes se obtinere posse putant, et se confirmarunt in vita corporis ex eo quod talia successerint iis, ii habitare sibi videntur in tonna quadam ad sinistrum quae vocatur ‘tonna infernalis,’ super quam tegumentum, et extra orbiculus super basin pyramidalem, quem putant esse universum quod spectent et gubernent; ita prorsus iis apparet: qui eorum innocentes dolose persecuti sunt, ibi sunt per saecula; alibi dictum quod quidam ibi jam per viginti saecula {1} manserint: cum emittuntur, talem phantasiam habent quod putent universum esse orbem quendam, quem circum ambulant et pedibus calcant, se deos universi credentes: aliquoties mihi visi, et cum iis de phantasia eorum locutus, sed quia tales fuerunt in mundo, non potuerunt abduci. Percepi etiam aliquoties quam subtili dolo pervertere possent cogitationes, et flectere momento aliorum, et substituere alia, sic ut vix potuisset cognosci quod ab iis; et hoc tali natura ut incredibile sit; qui quia tales, nusquam admittuntur ad homines, nam venena ita clandestine et latenter infundunt, ut non appercipi possit.
@1 Saeculum= 10 anni (see n. 433).$

948. Est quoque ad sinistrum alia tonna, sic iis apparet, in qua sunt quidam qui in vita corporis putarunt, cum malum fecerunt, fecisse bonum, et vicissim, ita quod in malo posuerint bonum; ii ibi morantur ad tempus, ac tunc rationalitate orbantur, qua cum orbati, sunt quasi in somno, et quicquid tunc faciunt, iis non imputatur; sed usque videntur sibi vigiles: reddita iis rationalitate ad se redeunt et sunt sicut alii spiritus.

949. Ad sinistrum antrorsum est quaedam camera ubi nihil lucis, sed merae tenebrae, quare vocatur ‘camera obscura’; ibi sunt qui aliorum bonis inhiarunt, in quibus continue eorum animus fuit, et quoque absque conscientia abstulerunt quoties titulo aliquo specioso potuerint; sunt ibi qui in multa satis dignitate fuerunt cum vixerunt in mundo, quique in insidiosis posuerunt honorem prudentiae; in camera illa consultant inter se sicut dum vixerunt in corpore quomodo fraudulenter alios decipiant; tenebras ibi vocant delicias: ostensa mihi effigies eorum, quam vidi sicut clara die, quales tandem fiunt, qui ibi, et fraudulenter egerunt, nempe quod facies eorum pejor mortuo, coloris lividi, qualis cadaverum, cum lacunis horrendis; sic degendo in cruciatu anxietatis.

950. Erat phalanx spirituum exsurgens a latere Gehennae in altum antrorsum, ex quorum sphaera perceptum, (spiritus ad primum adventum possunt ex sola sphaera percipi quales sunt) quod vilem haberent Dominum et contemnerent omnem cultum Divinum; loquebantur undulatorie; unus ex iis scandalose contra Dominum locutus, qui ilico dejectus versus unum latus Gehennae: ferebantur ab anteriore supra caput animo ut offenderent, cum quibus se conjungerent ut subjugarent alios; sed retardabantur in via, et iis dictum quod desisterent quia hoc verteretur iis in malum; ita subsistebant; tunc visi sunt, facie erant nigri et circum caput habebant fasciam albam, quo significatur quod spectent cultum Divinum sicut nigrum, ita quoque Verbum Domini, modo utile ut teneat vulgus in vinculo conscientiae. Domicilium eorum est prope Gehennam ubi dracones volantes non venenati, unde vocatur hoc ‘domicilium draconum’; sed quia non dolosi, infernum eorum non ita grave est. Tales quoque sibi suaeque prudentiae adscribunt omnia et se nullum timere jactant; sed ostensum iis quod modo sibilus eos in terrorem et fugam ageret; audito sibili ex terrore putabant totum infernum ascendere ut eos auferret, et ex heroibus facti subito sicut mulieres.

951. Qui se sanctos putarunt in vita corporis, sunt in terra inferiore ante pedem sinistrum; ibi apparent sibi quandoque facie lucentes, quod profluit ex ideis sanctitatis eorum; sed exitus eorum est quod teneantur ibi in maxima cupidine ascendendi in caelum, quod putant esse in alto; cupido eorum augetur et vertitur magis et magis in anxietatem, quae crescit in immensum usque dum agnoscunt quod non sancti sint: cum inde eximuntur, sentire iis datur fetorem sui, qui est graveolentus.

952. Quidam in mundo sancte se vixisse putavit ex causa ut sanctus aestimaretur ab hominibus, et sic caelum mereretur; dicebat se piam vitam egisse, precibus vacavisse, putans satis esse ut quisque sibi studeat et consulat; dicebat etiam quod peccator esset et quod voluerit pati usque ut ab aliis calcaretur sub pedibus, quod vocabat patientiam Christianam, et quod minimus esse vellet ut fieret maximus in caelo; hic examinatus num alicui praestiterit aut voluerit praestare aliquid boni, seu opera charitatis; dicebat se nescire quid essent, modo quod sancte vixerit; hic quia pro fine habuit praeeminentiam sui prae aliis, quos ita se viliores reputabat, primum quia putavit se sanctum, visus est in forma humana candida usque ad lumbos, sed conversus est primum in obscurum caeruleum, et dein in nigrum, et quia dominari voluit super alios et eos prae se contemneret, factus est aliis nigrior: de iis qui maximi volunt esse in caelo, videatur prius n. 450, 452.

953. Perductus sum per quasdam mansiones caeli primi, inde spectare mihi datum procul mare quoddam grande tumultuans cum magnis fluctibus ad quendam limitem non visum, et dicebatur quod ii tales phantasias habeant et tale mare videant cum timore ut immergantur, qui magni in orbe voluerint esse, nihil curantes num per fas aut nefas modo sibi gloriam comparare possint.

954. Phantasiae quae fuerunt in vita corporis, in altera vita vertantur in alias, quae tamen illis correspondent; sicut qui in terra violenti fuerant et immisericordes, eorum violentia et immisericordia vertitur in crudelitatem incredibilem, et videntur sibi socios quoscumque offendunt, occidere et diversis modis cruciare, quibus tantopere delectantur ut sint talia eorum summae jucunditates. Qui sanguinolenti fuerunt, ii delectantur cruciare spiritus, nam putant spiritus esse homines, non aliter sciunt, usque ad sanguinem, quo viso, nam talis est phantasia eorum ut quasi sanguinem videant, maximopere delectantur. Ex avaritia erumpunt phantasiae, quod videantur infestari a muribus et similibus secundum speciem avaritiae. Qui delectati sunt meris voluptatibus quas pro ultimo fine, summo bono et quasi suo caelo habuerunt, delectantur maxime morari in latrinis, ibi jucundissimum percipientes; quidam in urinosis et graveolentibus stagnis, quidam in luteis, et sic porro.

955. Sunt praeterea poenae diversae quibus in altera vita puniuntur gravissime mali, in quas incurrunt cum in foedas suas cupiditates redeunt, ex quibus contrahunt pudores, terrores et horrores pro talibus usque ut tandem desistant. Poenae sunt diversae; in genere sunt poenae lacerationis, poenae discerptionis, poenae sub velis, et plures.

956. Qui vindictae tenaces sunt et qui omnibus aliis se majores putant, ceteros reputantes pro nihilo respective ad se, iis poena lacerationis est, quae talis; foedantur corpore et facie ut vix appareat aliquid humanum residuum; facies fit sicut placenta rotunda, lata; brachia apparent sicut panni, quibus extensis rotatur in alto jugiter versus caelum, et clamatur coram omnibus quod talis sit, usque ut pudor perstringat intima; ita supplex adigitur ad deprecandum et dictatur ei; postea fertur in stagnum luteum quod est prope Hierosolymam spurcam, et ibi volvitur et immergitur ut fiat instar caeni; et hoc fit aliquoties usque dum talis cupiditas auferatur. In stagno hoc luteo, sunt feminae malignae e provincia ‘vesicae urinatoriae.’

957. Qui in vita corporis naturam sibi contraxerunt aliud loquendi et aliud cogitandi, cumprimis qui sub amicitiae specie aliorum opibus inhiarunt, ii vagantur circum et ubicumque veniunt, interrogant num cum iis esse possint, dicendo se pauperes,et cum recipiuntur, ex innata cupidine inhiant omnibus; cum detecti quod tales, expelluntur cum mulcta, et quandoque miserabiliter discerpuntur diversimode secundum dolosae simulationis naturam quam contraxerunt, quidam quoad totum corpus, quidam quoad pedes, quidam quoad lumbos, quidam quoad pectus, quidam quoad caput, et quidam solum quoad regionem oris; adiguntur in reciprocas reverberationes, quae quales sunt, non describi potest; sunt collisiones partium violentae et sic distractiones, ut se credant in minutas partes discerptos; inducitur etiam renisus ut augeatur dolor; tales discerptionis poenae sunt cum multa varietate, et post intervalla toties repetuntur usque dum terror et horror incutiatur per falsiloquia fallendi; quaevis punitio aliquid demit. Discerptores dicebant quod ita delectentur punire ut non desistere vellent, si vel foret in aeternum.

958. Sunt cohortes spirituum qui circumvagantur, quos spiritus maximopere timent; applicant se parti tergali inferius, torquent per reciprocationes citas, quas nemo potest inhibere, et cum sono, dirigentes motum constrictorium et restrictorium versus superiora in modum coni sursum acuminati; quicumque intra conum hunc mittitur, imprimis qui versus apicem ejus, miserabiliter discerpitur quoad singulas artuum particulas: sunt simulatores dolosi, qui immittuntur et sic puniuntur.

959. Expergefactus sum nocte e somno et audivi spiritus circum me qui in somno vellent mihi insidiari, at mox insopitus somnium triste habui; sed expergefactus, subito aderant spiritus punitores, quod miratus, et miserabiliter puniebant spiritus qui mihi in somno insidiati sunt, inducendo iis quasi corpora, quae visa, et corporeos sensus, et sic eos per violentas collisiones partium cis et retro cum inductis per renisus doloribus torquebant; animus erat punitoribus eos, si potuissent, necandi, inde violentia maxima. Erant plurima parte sirenes, de quibus n. 831; punitio perstabat diu, et pergebat circum me ad cohortes plures; et quod miratus, inveniebantur omnes quae insidiatae, tametsi se occultare vellent: quia sirenes erant, multis artibus eludere tentabant poenam sed non potuerant; nunc se surripere volebant in naturam interiorem, nunc inducere quod alii essent, nunc derivare poenam in alios per translationes idearum, nunc mentitae infantes quos cruciarent, nunc spiritus bonos, nunc angelos, praeter plura alia, sed usque incassum. Quod tam graviter punirentur, miratus sum, sed perceptum quod tale sit inorme, ex necessitate, quod homo tuto dormire debeat; quod nisi fieret, humanum genus periret, inde ex necessitate tanta poena: perceptum quod etiam simile fiat circa alios homines, quos in somno insidiose invadere conantur, tametsi homo hoc nescit; cui enim cum spiritibus loqui non datum est, et sensu interno cum illis esse, nihil tale audire minus videre potest, cum tamen usque similia circa alios existunt: Dominus quam maxime custodit hominem cum dormit.

960. Sunt spiritus quidam dolosi qui dum vixerunt in corpore, dolos occulte egerunt, et quidam eorum qui artibus perniciosis simularunt quasi angelos decipiendi causa; in altera vita addiscunt se subducere in subtiliorem naturam seque eripere oculis aliorum, ita se ab omni poena tutos putantes; sed ii sicut alii non solum discerptionis poenas subeunt secundum doli eorum naturam et malitiam, sed etiam conglutinantur, quod cum fit, quo plus se dissolvere cupiunt seu ab invicem discindere, eo arctius ligantur; poena est cum intensiore cruciatu quia respondet eorum dolis absconditioribus.

961. Quidam ex usu, quidam ex contemptu, in familiari sermone pro formulis nugarum aut irrisionis utuntur illis quae sunt Sanctae Scripturae, sic putantes quod nugentur aut irrideant eleganter; sed talia cogitata et dicta se adjungunt ideis eorum corporeis et spurcis, et in altera vita iis multum damni inferunt, nam redeunt una cum profanis; tales quoque discerptionis poenas subeunt usque dum desuescant talibus.

962. Est etiam poena discerptionis quoad cogitationes sic ut interiores cogitationes pugnent cum exterioribus, quod fit cum interiore cruciatu.

963. Inter punitiones frequens est ‘superinjectio veli’; hoc tale est quod per phantasias sibi impressas videantur sibi sub velo in multam distantiam extenso esse; est quasi nubes cohaerens, quae densatur secundum phantasiam; sub illo discurrunt huc illuc, accensa cupidine inde erumpendi, velocitate diversa usque dum defatigati sunt; hoc perstare solet per horae spatium, magis aut minus, et fit cum cruciatu diverso secundum gradum cupiditatis se extricandi. Velum est pro illis, qui tametsi vident veritatem, usque tamen non volunt agnoscere, ex amore sui, et indignantur continue quod ita sit. Quidam sub velo habent talem anxietatem et terrorem ut desperent num usquam liberari possint; quod mihi dicebat quidam qui liberatus inde.

964. Est aliud quoque genus veli, quod involvantur quasi panno sic ut ligati sibi videantur manibus, pedibus, corpore, et inditur iis ardor se evolvendi; quia involutus est per unam vicem, putat se facile evolutum iri, sed cum se evolvere incipit, pergit in longum, perstante evolutione continue, usque ut desperet.

965. Haec de infernis et poenis; infernales cruciatus non sunt, ut quidam putant, conscientiae morsus, num qui in inferno sunt, non habuerunt conscientiam, quare quoad conscientiam cruciari nequeunt: qui conscientiam habuerunt, inter felices sunt.

966. Quod observandum, nullus in altera vita subit aliquam poenam et cruciatum propter hereditarium suum malum, sed propter actualia mala quae ipse patravit.

967. Cum puniuntur mali, semper adsunt angeli qui moderantur poenam, et dolores miserabilium leniunt, sed non auferre possunt; quia tale aequilibrium est omnium in altera vita ut ipsum malum se puniat, quod nisi per punitiones auferretur, tales non possent non in inferno aliquo detineri in aeternum; nam alioquin infestarent societates honorum, et ordini a Domino instituto in quo salus universi, violentiam inferrent.

968. Quidam e mundo secum traxerunt illam ideam quod cum diabolo non loquendum, sed quod fugiendus; sed instructi sunt quod ne hilum noceat eis quos Dominus tutatur, si vel circumfunderentur toto inferno tam extus quam intus, quod a multa et prodigiosa experientia mihi datum nosse, sic ut demum nihil timerem ne quidem pessimos e turba infernali, quin cum illis loquerer; quod etiam concessum, ut scirem quales essent. Illis qui mirati sunt quod loquerer cum iis, porro dicere datum, quod non solum hoc mihi nihil noceat, sed etiam quod ii diaboli sint in altera vita qui homines fuerunt, et qui cum vixerunt in mundo, in odiis, vindictis et adulteriis vitam transegerunt, et quidam tunc prae aliis aestimati; immo quod quidam inter eos sint quos cognovi in vita corporis; quodque diabolus nihil aliud significet quam talem inferni turbam: et praeterea quod homines, dum vivunt in corpore, apud se habeant ad minimum binos spiritus ab inferno, praeter quod etiam binos angelos e caelo qui spiritus infernales apud malos regnant, sed apud bonos subjugati sunt et servire coguntur: ita quod falsum sit, quod putent aliquem diabolum ab initio creationis fuisse, alium quam qui homines fuerunt tales. Cum haec audiverunt, stupefacti sunt, et fassi quod prorsus aliam opinionem de diabolo et turba diabolica habuerint.
969. In tanto regno, ubi omnes hominum animae a prima creatione confluunt, et ex hac tellure paene millies mille quavis septimana, et omnes suum genium et suam naturam ab aliorum diversam habent, et omnium cujusvis idearum communicatio datur, et usque omnia et singula in ordinem redigenda et hoc continue, non aliter fieri potest quam quod indefinita ibi existant quae nusquam in hominis ideam venerunt; et quia de inferno sicut de caelo vix aliquis ullam nisi unicam obscuram ideam concepit, non potest aliter quam quod haec peregrina et mira obventura sint; imprimis ex eo quod putent spiritus non habere ullum sensum, cum tamen exquisitiorem habent quam homines; etiam a malis spiritibus, artificiis in mundo ignotis, superinducitur iis sensus paene sicut corporeus, qui multo crassior est.

970. In fine hujus capitis sequitur de vastationibus.

CAPUT IX
1. ET benedixit Deus Noaho et filiis ejus, et dixit illis, Fructificamini et multiplicamini, et implete terram.
2. Et timor vestri et terror vestri sit super omnem bestiam terrae, et super omnem avem caeli; ad omne quod prorepere facit humus, et ad omnes pisces miris, in manus vestras data sunto.
3. Omne reptile quod est vivum, vobis erit in cibum; sicut olus herbae dedi vobis id omne.
4. Solummodo carnem in anima ejus, sanguinem ejus, non comedetis.
5. Et profecto sanguinem vestrum animabus vestris quaeram, e manu omnis ferae quaeram eum, et e manu hominis, e manu viri fratris ejus, quaeram animam hominis.
6. Effundens sanguinem hominis in homine, sanguis ejus effundetur; quia in imaginem DEI fecit hominem.
7. Et vos fructificamini et multiplicamini; effundimini in terram, et multiplicamini in ea.

* * *
8. Et dixit Deus ad Noahum, et ad filios ejus cum illo, dicendo,
9. Et Ego, ecce Ego, erigo foedus Meum cum vobis, et cum
semine vestro post vos.
10. Et cum omni anima viva quae cum vobis, ad avem, ad bestiam, et ad omnem feram terrae vobiscum; ab omnibus egredientibus arca, quoad omnem feram terrae.
11. Et erigo foedus Meum vobiscum; et non excidetur omnis caro amplius ab aquis diluvii; et non erit amplius diluvium ad perdendum terram.
12. Et dixit DEUS, Hoc signum foederis, quod Ego do inter Me et inter vos, et inter omnem animam vivam, quae vobiscum; in generationes saeculi.
13. Arcum Meum dedi in nube, et erit in signum foederis infer Me et inter terram.
14. Et erit in obnubilando Me nube super terram, et videtur arcus in nube.
15. Et recordabor foederis Mei, quod inter Me et inter vos, et inter omnem animam vivam in omni carne; et non erit amplius aquae in diluvium ad perdendum omnem carnem.
16. Et erit arcus in nube, et video eum, ad recordandum foederis aeterni inter Deum et inter omnem animam vivam in omni carne, quae super terra.
17. Et dixit DEUS ad Noahum, Hoc signum foederis quod erigo inter Me, et inter omnem carnem, quae super terra.

* * *
18. Et fuerunt filii Noahi egressi ex arca, Shem et Ham et Japheth; et Ham is pater Canaanis.
19. Tres hi filii Noahi; et ab illis dispersa est tota terra.
20. Et coepit Noah vir humi, et plantavit vineam
21. Et bibit de vino, et inebriatus est, et discoopertus fuit in medio tentorii sui.
22. Et vidit Ham, pater Canaanis, nuditatem patris sui, et indicavit duobus fratribus suis foris.
23. Et accepit Shem et Japheth vestem, et posuerunt super humero ambo illi, et iverunt retrorsum, et texerunt nuditatem patris sui; et facies eorum retrorsum, et nuditatem patris sui non viderunt.
24. Et expergefactus Noah e vino suo, et rescivit quod fecit ei filius ejus minor.
25. Et dixit, Maledictus Canaan, servus servorum erit fratribus suis.
26. Et dixit, Benedictus JEHOVAH DEUS Shemi, et erit Canaan servus illi.
27. Dilatet DEUS Japhetum et habitabit in tentoriis Shemi,
28. Et vixit Noah post diluvium, trecentis annis et quinquaginta annis.
29. Et fuerunt omnes dies Noahi nongenti anni et quinquaginta anni; et mortuus est.

971. CONTENTA

Sequitur nunc de statu hominis regenerati; primum de dominio interni hominis, et de obsequio externi.

972. Quod nempe omnia quae sunt externi hominis interno subjecta sint et ei inservitura, vers. 1-3: sed quod cumprimis cavere debeat ne bona et vera fidei immergat cupiditatibus, seu per bona et vera quae sunt interni hominis, constat mala et falsa, quod non potest non eum ad mortem condemnare et punire, vers. 4, 5: et sic destruere hominem spiritualem, seu imaginem Dei, apud eum, vers. 6: si haec non fiunt, quod omnia bene succedant, vers. 7.

973. Dein agitur de statu hominis post diluvium; quem Dominus ita formavit ut per charitatem apud illum praesens esse posset; qui sic non amplius periret sicut ultima posteritas Ecclesiae Antiquissimae, vers. 8-11.

974. Postea status hominis post diluvium, qui recipere charitatem potest, describitur per ‘arcum in nube,’ cui similis est, vers. 12-17; qui arcus spectat hominem Ecclesiae seu regeneratum, vers. 12, 13: spectat omnem hominem in genere, vers. 14, 15; hominem qui regenerari potest in specie, vers. 16; ita non solum hominem intra Ecclesiam sed etiam hominem extra Ecclesiam, vers. 17.
975. Demum agitur de Antiqua Ecclesia in genere, et ibi per ‘Shemum’ intelligitur cultus internus, per ‘Japhetum’ cultus externus correspondens, per ‘Ham’ fides separata a charitate, per ‘Canaan’ cultus externus separatus ab interno, a vers. 19 ad fin: quod Ecclesia illa, ex eo quod investigare vellet vera fidei ex se, et per ratiocinia in errores et perversa primum lapsa sit, vers. 19-21: quod ii qui in cultu externo separato ab interno sunt, ex talibus ipsam doctrinam fidei irrideant, vers. 22: at quod illi qui in cultu interno et qui in externo inde, talia interpretentur in bonum et excusent, vers. 23: qui in cultu separato externo sunt, quod vilissimi, vers. 24, 25: et quod usque vilia servitia praestare queant in Ecclesia, vers. 26, 27.

976. Ultimo describitur primae Ecclesiae Antiquae duratio et status per ‘annos aetatis Noahi,’ vers. 28, 29.

977. SENSUS INTERNUS

HIC, quia agitur de homine regenerato, paucis dicendum qualis est respective ad hominem non regeneratum; inde nosci potest qualis unus et qualis alter. Apud hominem regeneratum est conscientia boni et veri; ex conscientia facit bonum, et ex conscientia cogitat verum; bonum quod facit est bonum charitatis, et verum quod cogitat est verum fidei; apud hominem non regeneratum, non est conscientia; si aliqua, non est conscientia faciendi bonum ex charitate et cogitandi verum ex fide, sed ex aliquo amore propter se aut propter mundum, quare est conscientia spuria vel falsa. Apud hominem regeneratum est gaudium cum facit secundum conscientiam et est anxietas cum cogitur quid facere aut cogitare contra conscientiam; sed apud hominem non regeneratum, non ita; plerique non sciunt quid conscientia, minus facere aliquid secundum conscientiam aut contra conscientiam, sed secundum ea quae favent eorum amoribus, unde iis gaudium; dum contra ea, iis est anxietas. [2] Apud hominem regeneratum est nova voluntas et novus intellectus; nova illa voluntas et novus intellectus est ejus conscientia, hoc est in ejus conscientia, per quam Dominus operatur bonum charitatis et verum fidei; apud hominem non regeneratum, non est voluntas sed loco voluntatis est cupiditas et inde pronitas in omne malum, et non est intellectus, sed ratiocinium et inde lapsus ad omne falsum. Apud hominem regeneratum est vita caelestis et spiritualis; sed apud hominem non regeneratum est solum vita corporea et mundana; quod cogitare possit et intelligere quid bonum et verum, est ex vita Domini per reliquias, de quibus prius, unde facultas ei reflectendi. [3] Apud hominem regeneratum dominatur internus homo et obsequitur externus; at apud hominem non regeneratum dominatur externus homo, et quiescit internus sicut nullus foret. Homo regeneratus novit, seu nosse potest si reflectit, quid internus homo et quid externus; sed homo non regeneratus prorsus nescit, nec scire potest etiamsi reflecteret, nam non scit quid bonum et verum
fidei ex charitate. Ex his constat qualis regeneratus et qualis non regeneratus; et quod differentia sit sicut inter aestatem et hiemem, et inter lucem et caliginem; quare regeneratus est homo vivus, sed non regeneratus est homo mortuus.

978. Quid internus homo et quid externus pauci si ulli, hodie norunt; putant esse unum et eundem, et quidem imprimis ex causa quia ex proprio se agere bonum et cogitare verum credunt; proprium hoc secum habet: sed internus homo ita distinctus est ab externo sicut est caelum a terra: tam eruditi quam non eruditi, cum reflectunt, non alium conceptum habent de interno homine quam quod sit cogitatio, quia intus est; et de externo homine, quod sit corpus et ejus sensuale et voluptuosum, quia extus; sed cogitatio quam putant esse interni hominis, non est interni; apud internum hominem non sunt nisi bona et vera quae sunt Domini, et in interiore homine implantata est conscientia a Domino; et usque mali, immo pessimi, habent cogitationem, et qui absque conscientia sunt, etiam habent cogitationem; inde constat quod cogitatio hominis non sit interni hominis sed externi: quod corpus, et ejus sensuale et voluptuosum, non sit externus homo, constat ex eo quod similiter apud spiritus, qui nullum corpus habent quale dum vixerant in mundo, aeque sit externus homo. [2] Sed quid internus homo et quid externus, nusquam aliquis scire potest, nisi sciat quod apud unumquemvis hominem sit caeleste et spirituale quod correspondet caelo angelico; et quod sit rationale quod correspondet caelo spirituum angelicorum; et quod sit interius sensuale quod correspondet caelo spirituum: tres enim caeli sunt, totidem apud hominem; qui caeli distinctissimi inter se sunt; inde est quod homo post mortem, cui conscientia, primum sit in caelo spirituum, postea a Domino elevetur in caelum spirituum angelicorum, demum in caelum angelicum, quod nusquam fieri posset nisi apud eum totidem caeli forent quibus et quorum statui correspondere possit; inde mihi constare potuit quid constituit internum et quid externum hominem; internum hominem formant caelestia et spiritualia; interiorem seu medium rationalia; externum sensualia non corporis sed a corporeis; et ita non solum apud hominem sed etiam apud spiritum. [3] Ut cum eruditis loquar, haec tria se habent sicut finis, causa et effectus; notum est quod nusquam dari queat aliquis effectus nisi sit causa, et nusquam aliqua causa nisi sit finis; effectus, causa et finis inter se ita distincta sunt sicut exterius, interius et intimum: proprie homo sensualis, hoc est, qui ex sensualibus cogitat, est externus homo; et proprie homo spiritualis et caelestis est internus homo; at homo rationalis est medius inter utrumque; per hunc seu per rationale fit communicatio interni hominis cum externo. Scio quod haec pauci capiant, ex causa quia in externis vivunt et ab externis cogitant; inde est quod quidam se brutis similes faciant et credant quod moriente corpore prorsus morituri sint: sed cum moriuntur, tunc primum incipiunt vivere; tunc qui boni sunt, in altera vita primum vivunt vitam sensualem in mundo seu caelo spirituum, dein vitam interiorem sensualem in caelo spirituum angelicorum, demum vitam intime sensualem in caelo angelico; haec vita seu angelica est vita interni hominis, de qua vita nihil fere dici potest quod capi queat ab homine; [4] regenerati modo scire possunt quod sit, si reflectunt, ex bono et vero et ex pugna; est enim vita Domini apud hominem, nam Dominus per internum hominem operatur bonum charitatis et verum fidei in ejus externo homine; quod inde ad perceptionem venit in ejus cogitatione et affectione est commune quoddam, in quo innumerabilia, quae ab interno homine veniunt, quae homo nusquam percipit prius quam in caelum angelicum venit; de hoc communi quale sit, videatur quod ab experientia n. 545. Sed haec quae dicta sunt de interno homine, quia supra captum plurium, non necessaria sunt ad salutem; modo sciant quod internus homo et externus sit; et agnoscant et credant quod omne bonum et verum sit a Domino.

979. Haec de statu hominis regenerati et de influxu ‘interni hominis in externum praemissa sunt, quia in hoc capite agitur de homine regenerato, et de interni hominis dominio super externum, deque hujus obsequio.

980. Vers. 1. Et benedixit Deus Noah et filiis ejus, et dixit illis, Fructificamini et multiplicamini et implete terram. ‘Benedixit Deus’ significat praesentiam et gratiam Domini: per ‘Noahum et filios ejus’ significatur Ecclesia Antiqua: per ‘fructificari’ significantur bona charitatis, per ‘multiplicari’ vera fidei, quae nunc incrementa caperent: per ‘implere terram’ significatur apud externum hominem.

981. Quod ‘benedixit Deus’ significet praesentiam et gratiam Domini, constat a significatione ‘benedicere’: benedicere in Verbo, in sensu externo, significat locupletari omni bono terrestri et corporeo, sicut etiam explicant Verbum omnes qui in sensu externo manent, ut Judaei olim et hodie, et quoque Christiani imprimis hoc tempore; quare benedictionem Divinam posuerunt et ponunt in divitiis, abundantia omnium et in gloria sui: sed benedicere in sensu interno significat locupletari omni bono spirituali et caelesti, quae benedictio nusquam{1} datur aut dabilis est nisi a Domino, quare benedicere significat praesentiam et gratiam Domini; praesentia et gratia Domini hoc secum habet; praesentia dicitur, quia Dominus in charitate solum praesens est, et hic nunc agitur de homine regenerato spirituali qui ex charitate agit; apud unumquemvis hominem est Dominus praesens, sed quantum distat homo a charitate, tantum praesentia Domini est, ut ita dicam, absentior, seu Dominus remotior: [2] quod gratia dicatur, non misericordia, causa est, quae ut autumem hactenus ignota, quod homines caelestes non dicant gratiam, sed misericordiam, at homines spirituales non misericordiam sed gratiam; quod inde venit quia caelestes agnoscunt quod genus humanum non sit nisi spurcum et in se excrementitium ac infernale, quare implorant misericordiam Domini, nam misericordia praedicatur cum tales sunt; [3] at spirituales tale licet sciunt, non tamen agnoscunt, quia in proprio manent et id amant, quare aegre possunt nominare misericordiam sed facile gratiam; ex humiliatione utriusque id prodit: quanto plus aliquis se amat et putat se bonum facere posse ex se et sic mereri salutem, eo minus potest implorare misericordiam Domini; quidam quod gratiam [implorant], est quia sollemnis formula facta, et tunc non nisi quam pauca Domini in gratia, et plura sui, insunt; hoc quisque potest apud se explorare dum gratiam Domini nominat.
@1 I i quia.$

982. Quod per ‘Noahum et filios ejus’ significetur Ecclesia Antiqua prius dictum et ostensum est, et a sequentibus constat.

983. Quod per ‘fructificari’ significentur bona charitatis, per ‘multiplicari’ vera fidei quae nunc incrementa caperent, constat a significatione utriusque vocis in Verbo, ubi ‘fructificare,’ seu fructus facere, ubique praedicatur de charitate, et ‘multiplicare’ de fide; videantur quae de significatione eorum prius dicta sunt, n. 43 et 55; quae ut adhuc magis confirmentur, ex Verbo licet sequentia loca afferre; apud Jeremiam,
Revertimini filii aversi;… dabo vobis pastores juxta cor Meum, et pascent vos cognitione et intelligentia; et erit quod multiplicabimini et fructificabimini in terra, iii 14-16;
ubi manifeste ‘multiplicari’ pro crescere cognitione et intelligentia, hoc est, fide; et ‘fructificari’ pro bonis charitatis; ibi enim de Ecclesia plantanda agitur apud quam praecedit fides seu multiplicatio: [2] apud eundem,

Ego congregabo reliquias gregis Mei, ex omnibus terris, quo dispuli eos; et reducam eos ad caulas suas, et fructificabuntur et multiplicabuntur, xxiii 3;
ubi de Ecclesia plantata; ita ‘fructificari’ quoad bona charitatis, et ‘multiplicari’ quoad vera fidei: apud Mosen,
Insuper aspiciam ad vos, et fructificari faciam vos, et multiplicari faciam vos; et erigam foedus Meum vobiscum, Lev. xxvi 9;
in sensu interno ibi de Ecclesia caelesti, quare ‘fructificari’ de bonis amoris et charitatis, ‘multiplicari’ de bonis et veris fidei, praedicatur: apud Zachariam,

Redimam eos; et multiplicabuntur, sicut multiplicati fuerunt, x 8;
quod ibi ‘multiplicari’ praedicetur de veris fidei, patet inde quod redimendi: [3] apud Jeremiam,

Aedificabitur civitas super cumulo suo,… et exibit ex illis confessio, et vox ludentium; et multiplicari faciam eos et non diminuentur;… et erunt filii ejus sicut olim, xxx 18-20;
ubi de affectionibus veri et de veris fidei; affectiones veri per ‘confessionem et vocem ludentium,’ incrementa veritatum fidei per ‘multiplicari’ exprimuntur; ‘filii’ ibi etiam pro veris.

984. Quod per ‘implere terram’ significetur apud externum hominem, constat a significatione ‘terrae’ quod sit externus homo, de qua aliquoties prius. Bona charitatis et vera fidei apud regeneratum se ita habent, quod implantata sint in ejus conscientia; et quia implantata sunt per fidem, seu per auditionem Verbi, primum insunt ejus memoriae, quae est externi hominis; cum regeneratus est, et internus homo agit, tunc fructificatio et multiplicatio se similiter habet; bona charitatis se exserunt in affectionibus quae sunt externi hominis, et vera fidei in memoria, et ibi et hic crescunt et multiplicantur: qualis sit multiplicatio, quisque regeneratus scire potest, semper enim confirmantia accedunt, tam ex Verbo quam ex rationali homine, ut et ex scientificis, ac ita magis et magis se confirmat; quod est charitatis effectus, operante solo Domino per charitatem.

985. Vers. 2. Et timor vestri et terror vestri sit semper omnem bestiam terrae, et super omnem avem caeli; ad omne quod prorepere facit humus, et ad omnes pisces maris, in manus vestras data sunto. ‘Timor vestri et terror vestri’ significat dominium interni hominis; ‘timor’ spectat mala et ‘terror’ falsa: ‘super omnem bestiam terrae’ significat super cupiditates quae animi: ‘super omnem avem caeli’ significat super falsitates quae ratiocinii: ‘ad omne quod prorepere facit humus’ significat affectiones boni: ‘ad omnes pisces maris’ significat scientifica: ‘in manus vestras data sunto’ significant interni hominis possessionem apud externum.

986. Quod ‘timor vestri et terror vestri’ significet dominium interni hominis, et quod ‘timor’ spectet mala et ‘terror’ facta, constare potest a statu hominis regenerati; status hominis antequam regeneratus, est quod cupiditates et falsitates quae sunt externi hominis, continue{1} praedominentur, inde pugna; et cum regeneratus est, tunc internus homo dominatur super externum, hoc est, super ejus cupiditates et falsitates; cum dominatur internus homo, tunc est homini timor pro malis et terror pro falsis; nam tam mala quam falsa sunt contra conscientiam, et agere contra conscientiam ei est horror. [2] Sed internus homo non timet mala nec{2} terretur pro falsis, sed externus; quare hic dicitur quod ‘timor vestri et terror vestri super omnem bestiam terrae et omnem avem caeli,’ hoc est, super omnes cupiditates, quae per ‘bestiam’ significantur, et super falsitates, quae per ‘avem caeli’: hic timor et hic terror apparet sicut hominis, sed ita se res habet; sunt apud unumquemvis hominem, ut prius dictum, ad minimum duo angeli per quos ei datur communicatio cum caelo; et duo spiritus mali per quos ei est communicatio cum inferno; cum angeli dominantur, ut fit apud hominem regeneratum, tunc spiritus mali qui adsunt, nihil quicquam hiscunt{3} agere contra bonum et verum quia tunc in vinculis sunt; cumque aliquid mali tentant agere aut falsum loqui, hoc est, excitare, tunc ilico in quodam timore et terrore infernali sunt; hic timor et hic terror est qui percipitur apud hominem pro iis quae sunt contra conscientiam; quare etiam, ut primum aliquid contra conscientiam agit et loquitur, in tentationem et in morsum conscientiae venit, hoc est, in cruciatum quendam quasi infernalem. [3] Quod timor praedicetur de malis et terror de falsis, ita se habet; spiritus apud hominem non ita timent mala agere ac timent falsa loqui; homo enim per vera fidei renascitur et conscientiam accipit, quare non spiritibus licet falsa excitare: apud unumquemvis enim eorum non est nisi malum, ita, ut in malo sint, ipsa natura eorum, et inde omnis conatus eorum, est malum; et quia in malo sunt et eorum vita propria consistit in malo ignoscitur iis cum malum faciunt quando in aliquo usu sunt; sed falsum loqui non permittitur, causa est ut discant quid verum, et sic quantum possint, emendentur ut inserviant alicui vili usui; sed de his, ex Divina Domini Misericordia, plura in sequentibus. Apud hominem regeneratum similiter; nam formatur ejus conscientia ex veris fidei; inde conscientia ejus est conscientia recti; ipsum malum vitae ei est falsum quia contra verum fidei: aliter apud hominem Antiquissimae Ecclesiae qui perceptionem habuit; is malum vitae percepit ut malum, et falsum fidei ut falsum.
@1 continuo I.$
@2 et I.$
@3 In S’s usage it seems that hiscere = anhelere, i.e., ‘to pant, to be eager.’ Cf. HH. 48, SD. 4471.$

987. Quod ‘super omnem bestiam terrae’ significet super cupiditates quae sunt animi, constat a significatione ‘bestiae’ in Verbo, ubi per illas significantur vel affectiones vel cupiditates; affectiones boni per bestias mites, utiles, mundas; affectiones mali seu cupiditates per bestias immites, inutiles, immundas; de quibus videatur n. 45, 46, 142, 143, 246, 776: hic quia significant cupiditates, vocantur ‘bestiae terrae,’ non bestiae agri. Quod dominium hominis regenerati super cupiditates attinet, sciendum quod in maximo errore sint et nusquam regenerati, qui credunt quod possint ex se dominari super mala; homo enim non est nisi malum, est congeries malorum, omnis ejus voluntas est mere malum; quod est quod dictum, cap. praec. viii 21, ‘figmentum cordis hominis est malum a pueritia ejus’. Ostensum mihi est per vivam experientiam quod homo et spiritus, immo angelus, in se spectatus, hoc est, omne ejus proprium, sit vilissimum excrementum; et quod sibi relictus non spiret nisi odia, vindictas, crudelitates et adulteris foedissima; haec sunt ejus propria et haec sunt ejus voluntas: [2] quod etiam unicuivis si reflectit, constare potest solum ex eo quod homo dum nascitur, est vilissimum vivum inter omnes feras et bestias; et cum adolescit ac sui juris fit, nisi vincula externa quae sunt legis, et vincula quae sibi facit ut maximus sit et ditissimus, impedirent, rueret in omne nefas, nec quiesceret priusquam omnes in universo subjugaverit et omnium in universo opes corraserit, nec parceret ulli nisi qui se ut servos viles submitteret; talis est unusquisque homo, tametsi ii non percipiunt qui in impossibilitate et impotentia sunt et qui in vinculis illis, de quibus dictum; sed data possibilitate et potentia, et relaxatis vinculis, tantam ruerent quantum possent: ferae nusquam sunt tales; hae nascuntur in quendam naturae ordinem; quae immites et rapaces sunt, inferunt aliis malum, sed modo se tutandi causa; et quod devorent alias, est ut sedent famem, qua sedata nulli nocent: sed aliter prorsus homo: inde constat quid proprium hominis et quid ejus voluntas. [3] Cum homo tale et tantum malum et excrementum est, constat quod nusquam ex se dominari possit super malum; contradictorium prorsus est quod malum dominari possit super malum; nec solum super malum sed et super infernum; nam unusquisque homo per malos spiritus communicat cum inferno, inde malum quod apud eum, excitatur: ex his unusquisque scire, et qui sanae mentis est, concludere potest quod solus Dominus sit Qui dominatur super malum apud hominem et super infernum quod apud hominem. Ut subjugari queat malum apud hominem, hoc est, infernum quod unoquovis momento irruere in hominem conatur et eum in aeternum perdere, homo a Domino regeneratur, et nova voluntate quae est conscientia, donatur, per quam Dominus solus operatur omne bonum. Haec sunt fidei, nempe quod homo non sit nisi malum, et quod omne bonum a Domino; quare homo illa non solum sciet sed etiam agnoscet et credet; si non in vita corporis agnoscit et credit, in altera vita ei ad vivum ostenditur.

988. Super omnem avem caeli’: quod significet super falsitates quae sunt ratiocinii, constat a significatione ‘avis’: aves in Verbo significant intellectualia; mites, utiles et pulchrae significant intellectualia vera; at immites, inutiles et deformes intellectualia falsa, seu falsitates quae sunt ratiocinii: quod significent intellectualia, videatur n. 40, 776, 870; inde quoque patet quod ‘aves’ significent ratiocinia et eorum falsa; quod ne alicui dubium sit, praeter quae de corvo dicta sunt n. (x)866, confirmationi inservient sequentia haec loca; apud Jeremiam,
Visitabo super eos quatuor generibus…. gladio ad occidendum, et canibus ad trahendum; et avi caeli, et bestiae terrae, ad devorandum et perdendum, xv 3:
apud Ezechielem,
Super ruina ejus habitabunt omnis avis caeli; et ad ramos ejus erunt omnis fera agri, xxxi 13:
apud Danielem,
Tandem super avem abominationum, desolatio, ix 27:
apud Johannem,
Babylon… custodia omnis avis immundae et exosae, Apoc. xviii 2:
pluries apud Prophetas, quod ‘daretur cadaver in cibum avi caeli, et bestiae terrae,’ Jer. vii 33; xix 7; xxxiv 20; Ezech. xxix 5; xxxix 4; Ps. lxxix 2; Esai. xviii (x)6, per quae significabatur quod perderentur a falsis quae sunt ‘aves caeli,’ et a malis seu cupiditatibus quae sunt ‘bestiae terrae.’

989. Quod dominium super falsa attinet, similiter se habet ac dominium super mala, quod nempe homo ne minimum ex se dominari queat super falsum: hic quia agitur de dominio hominis regenerati super cupiditates seu ‘bestiam terrae,’ et super falsitates seu ‘avem caeli,’ sciendum quod nusquam aliquis dicere possit quod regeneratus sit, nisi agnoscat et credat quod charitas sit primarium ejus fidei et nisi afficiatur amore erga proximum et misereatur ejus. Ex charitate formatur ejus nova voluntas; per charitatem operatur Dominus bonum et inde verum, non autem per fidem absque charitate. Sunt qui ex sola oboedientia exercent charitatis opera, hoc est, quia ita mandatum est a Domino, et usque non regenerati sunt; hi, si non in operibus ponunt justitiam, in altera vita regenerantur.

990. ‘Ad omne quod prorepere facit humus’: quod significet affectiones boni, constat tam ab illis quae praecedunt quam a significatione ‘humi’ e qua producuntur seu prorepunt; ab illis quae praecedunt, quod ibi de malis et falsis actum, super quae dominaretur homo regeneratus, hic ideo de affectionibus boni quae ei in manus dantur; a significatione ‘humi’ e qua producuntur seu prorepunt, ‘humus’ est in genere homo Ecclesiae et quicquid est Ecclesiae; proinde hic quicquid a Domino per internum hominem producitur in externo; ipsa humus est in externo homine, in ejus affectionibus et in ejus memoria: quia apparet sicut homo produceret bona, ideo dicitur ‘omne quod humus prorepere facit’: sed est apparentia, est per internum hominum a Domino, nam, ut dictum, nihil boni et veri nisi a Domino

991. ‘Ad omnes pisces maris’: quod significet scientifica, constat a significatione ‘piscis’: pisces in Verbo significant scientifica quae oriuntur ex sensualibus; sunt enim triplicis generis scientifica: intellectualia, rationalia et sensualia; omnia inseminantur memoriae seu potius memoriis, et in regenerato inde a Domino per internum hominem evocantur; haec scientifica quae a sensualibus, ad sensationem seu perceptionem hominis cum vivit in corpore, veniunt, nam ab illis cogitat; cetera quae interiora sunt, non ita, priusquam exuto corpore in alteram vitam venit. Quod ‘pisces seu reptilia’ quae aquae producunt, significent scientifica, videatur prius n. 40; et quod ‘cetus seu balaena’ communia scientificorum, n. 42; et praeterea constare potest ab his in Verbo locis: apud Zephaniam,
Deficere faciam hominem et bestiam; deficere faciam avem caelorum, et pisces maris, i 3;
ubi ‘avis caelorum’ pro rationalibus, ‘pisces maris’ pro rationalibus inferioribus seu pro cogitatione hominis ex scientificis sensualibus: apud Habakkuk,
Facies hominem sicut pisces maris, sicut reptile, cui non dominans, i 14;
‘facere hominem sicut pisces maris’ pro prorsus sensualem: apud Hosheam,
Lugebit terra, et languebit omnis habitans in ea, quoad feram agri, et quoad avem caelorum; et etiam pisces maris colligentur, iv 3;
hic ‘pisces maris’ pro scientificis ex sensualibus: apud Davidem,

Omnia posuisti sub pedes Ipsius,… bestias agrorum, volucrem caelorum, et pisces maris, transeuntem tramites marium, Ps. viii 7-9 [A.V. 6-8];
ubi de dominio Domini apud hominem; ‘pisces maris’ pro scientificis; quod ‘maria’ significent congregationem scientificorum seu cognitionum, videatur prius, n. 28: apud Esaiam,
Moerebunt piscatores, et lugebunt omnes projicientes in flumen hamum, et expandentes rete super facies aquarum languescent, xix (x)8;
‘piscatores’ pro iis qui sensualibus solum fidunt et ex iis falsa excludunt; agitur ibi de ‘Aegypto’ seu scientifico.

992. ‘In manus vestras data sunto’: quod significent interni hominis possessionem apud externum, constat ex illis quae dicta sunt; et ex significatione ‘manus,’ de qua prius n. 878; ‘in manus vestras data sunto’ dicitur, quia talis est apparentia.

993. Vers. 3. Omne reptile quod est vivum, vobis erit in cibum; sicut olus herbae dedi vobis id omne. ‘Omne reptile quod est vivum’ significat omnes voluptates in quibus bonum, quod est ‘vivum’: ‘vobis erit in cibum’ significat jucundum earum quo fruerentur: ‘olus herbae’ significat vilia jucunditatum: ‘dari vobis id omne’ significat fruitionem ob usum.

994. ‘Omne reptile quod est vivum’: quod significet omnes voluptates in quibus bonum, quod est ‘vivum,’ constat a significatione ‘reptilis,’ de qua prius: quod reptilia hic significent omnes bestias et aves mundas, constat unicuivis, nam dicitur quod data sint in cibum; reptilia in proprio sensu sunt quae omnium vilissima fuerunt quae nominantur Lev. xi 23, 29, 30, et fuerunt immunda; at in lato sensu, ut hic, sunt animalia quae in cibum data sunt; sed hic vocantur ‘reptilia’ quia significant voluptates; affectiones hominis significantur in Verbo per ‘bestias mundas,’ ut dictum; sed quia non percipiuntur quam in ejus voluptatibus, adeo ut homo nominet eas voluptates, ideo ‘reptilia’ hic vocantur. [2] Duplicis generis voluptates sunt, nempe voluntariorum et intellectualium; in genere sunt voluptates possessionum terrae, et opum; voluptates honorum, et officiorum in republica; voluptates amoris conjugialis, et amoris erga infantes et liberos; voluptates amicitiae, et conversationis cum sociis; voluptates legendi, scribendi, sciendi, sapiendi, et plures aliae; sunt etiam voluptates sensuum; ut auditus, in genere voluptas suavitatis cantus et musicae; visus, in genere est voluptas pulchritudinum diversarum, quae multiplices sunt; olfactus, est suavitatum odoris; gustus, est dulcedinum, et utilitatum ex cibis et potulentis; tactus, sunt amoenitatum plurium: haec genera voluptatum quia sentiantur in corpore, vocantur corporis; sed nusquam aliqua voluptas in corpore existit nisi existat et subsistat ex quadam affectione interiore; et nusquam aliqua affectio interior, nisi ab affectione adhuc interiore in qua est usus et finis; [3] haec quae ordine interiora sunt usque ab intimis, homo dum in corpore vivit, non sentit, et plerique vix norunt quod sint, minus quod voluptates sint inde; cum tamen in externis nusquam aliquid existere potest nisi ab interioribus ordine; sunt voluptates modo effectus ultimi; interiora non patent quamdiu vivunt in corpore nisi eis qui reflectunt; in altera vita se primum manifestant, et quidem ordine quo versus caelum a Domino elevantur; affectiones interiores cum suis jucundis se manifestant in mundo spirituum; adhuc interiores cum suis amoenis in caelo spirituum angelicorum; et adhuc interiores cum suis felicibus in caelo angelorum; nam tres caeli sunt, unum interius, perfectius et felicius altero; videatur n. 459 et 684; haec ita se ordine evolvunt et se sistunt percipienda in altera vita; sed quamdiu homo in corpore vivit, qUia continue in idea et cogitatione corporeorum est, interiora illa quasi sopita sunt quia immersa corporeis; sed usque reflectenti constare potest quod voluptates omnes tales sint quales affectiones ordine interiores, et quod ab iis omnem suam essentiam et qualitatem accipiant. [4] Quia affectiones ordine interiores sentiuntur in extremis, seu in corpore, ut voluptates, ideo vocantur ‘reptilia’; sed sunt modo corporea, quae afficiuntur ab internis, sicut unicuivis constare potest solum ex visu et ejus voluptatibus; nisi interior visus sit, nusquam potest oculus videre; visus oculi existit a visu interiore, quare etiam homo post vitam corporis aeque videt, et melius multo quam cum vixit in corpore, verum non mundana et corporea, sed illa quae in altera vita; qui caeci fuerunt in vita corporis aeque ac qui lyncei fuerunt, in altera vita vident; quare etiam cum dormit homo, in somniis suis aeque videt sicut dum vigil; visu interno datum est mihi videre illa quae in altera vita, clarius quam video ea quae in mundo: ex quibus constat quod visus externus existat a visu interiore; et hic a visu adhuc interiore, et sic porro: similiter se habet cum omni alio sensu, et cum omni voluptate. [5] Voluptates similiter alibi in Verbo vocantur reptilia, et ibi distinguitur quoque inter reptilia munda et immunda, hoc est, inter voluptates quarum jucunda sunt viva seu caelestia, et inter voluptates quarum jucunda sunt mortua seu infernalia; ut apud Hosheam,
Pangam illis foedus in die illo, cum fera agri et cum avi caelorum, et reptili humi, ii 18;
ubi quod ‘fera agri, avis caelorum et reptilia’ significent talia quae dicta, apud hominem, constare potest quia de Ecclesia nova agitur: apud Davidem,
Laudent Jehovam caeli et terra, maria et omne repens in iis, Ps. lxix 35 [A.V. 34];
‘maria et repentia in iis’ non laudare possunt Jehovam sed quae per illa significantur apud hominem quae viva sunt, ita ex vivis quae in illis; apud eundem,
Laudate Jehovam fera et omnis bestia, reptile et avis{1} alae, Ps. cxlviii 10;
similiter. Quod per ‘reptilia’ hic non alia intelligantur quam bonae affectiones a quibus voluptates, constat quoque inde quia reptilia apud eos erant immunda, ut a sequentibus patebit: [6] apud eundem,
Jehovah plena est terra possessionibus tuis; hoc mare magnum, et latum spatiis; ibi reptile et non numerus;… omnia Te spectant{2}, ut des cibum eorum in tempore suo; das illis, colligunt; aperis manum Tuam, saturantur bono, Ps. civ 24, 25, 27, 28;
ubi in sensu interno per ‘maria’ significantur spiritualia; per ‘reptilia,’ omnia quae inde vivunt; fruitio describitur per ‘dare iis cibum in tempore suo, et saturari bono:’ apud Ezechielem,

Et erit, omnis anima viva quae reptat, ad omne quo venit{3} fluvii, vivet, et erit piscis multus valde, quia veniunt eo aquae hae, et sanantur, et vivet omne quo venit fluvius, xlvii 9;
ubi de aquis ex nova Hierosolyma; ‘aquae’ pro spiritualibus ex origine caelesti; ‘anima viva quae reptat’ pro affectionibus boni et voluptatibus inde, tam corporis quam sensualium; quae quod ‘vivant ex aquis,’ seu spiritualibus ab origine caelesti, manifeste constat. [7] Quod etiam voluptates spurcae quae originem trahunt a proprio, ita a foedis ejus cupiditatibus, quoque ‘reptilia’ dicantur, constat apud Ezechielem,
Et ingressus et vidi, et ecce omnis forma reptilis et bestiae, abominatio; et omnia idola domus Israelis, depictum{4} super pariete circum circa, viii 10;
ubi ‘forma reptilis’ significat spurcas voluptates quarum interiora sunt cupiditates, et harum, odia, vindictae, crudelitates et adulteria; talia sunt ‘reptilia’ seu jucunda voluptatum, ex amore sui et mundi seu proprio, quae sunt idola eorum quia ea jucunda putant, amant, pro diis habent et sic adorant: quae reptilia quia significabant talia foeda, in Ecclesia repraesentativa etiam ita immunda fuerunt ut ne quidem ea tangere liceret, et qui solum tetigit, erat immundus, ut constat, Lev. v 2; xi 31-33; xxii 5, 6.
@1 See note to 776.$
@2 T. changes to expectant, but Heb. [ ] (sabar) = ‘to view, look for,’ though its Piel form here =’to hope.’$$
@3 So Heb. which has its subject [ ] (nahalayim) in dual number.$
@4 In his Sch. S. notes depictum, qui visum seu visio.$

995. ‘Vobis erit in cibum’: quod significet jucundum ejus quo fruerentur, constare potest ex eo quod unaquaevis voluptas non solum afficiat hominem, sed etiam sustentet sicut cibus. Voluptas absque jucundo non est voluptas, sed est inanimatum quoddam; ex jucundo trahit quod sit et audiat voluptas; at quale jucundum, talis voluptas; corporea et sensualia sunt in se non nisi quam materialia, inanimata et mortua, sed a jucundis quae veniunt ab interioribus ordine, vivunt; exinde constat quod qualis vita interiorum, talis jucunditas voluptatum, nam in jucundo est vita; jucundum in quo bonum a Domino, hoc solum est vivum, nam tunc ab ipsa vita boni; quare hic dicitur ‘omne reptile, quod est vivum, vobis erit in cibum,’ hoc est, in fruitionem. Quidam opinantur quod nusquam aliquis vivere debeat in voluptatibus corporis et sensualium, qui in altera vita velit felix esse; sed quod se omnibus iis abdicare debeat, dicentes quod illa corporea et mundana sint quae abstrahunt et detinent hominem a spirituali et caelesti vita; sed qui ita putant, et ideo se in miserias cum vivunt in mundo, sponte detrudunt, non informati sunt quomodo se res habet; [2] nusquam alicui prohibitum est frui voluptatibus corporis et sensualium, nempe voluptatibus possessionum terrae et opum; voluptatibus bonorum, et officiorum in republica; voluptatibus amoris conjugialis, et amoris erga infantes et liberos; voluptatibus amicitiae, et conversationis cum sociis; voluptatibus auditus seu suavitatum cantus et musicae; voluptatibus visus seu pulchritudinum, quae multiplices sunt, ut decori amictus, ornata habitacula cum utensilibus, pulchri horti, et similia quae ex harmoniis jucunda sunt; voluptatibus olfactus seu suavitatum odoris; voluptatibus gustus seu dulcedinum et utilitatum ex cibis et potulentis; voluptatibus tactus; sunt enim affectiones extremae seu corporeae oriundae ex affectionibus interioribus, ut dictum; [3] interiores affectiones quae vivae sunt, omnes trahunt suum jucundum ex bono et vero, ac bonum et verum suum jucundum a charitate et fide, tunc a Domino, ita ab ipsa Vita, quare affectiones et voluptates quae inde, sunt vivae; et quia voluptates genuinae inde trahunt originem, nusquam alicui negatae sunt; immo cum inde originem trahunt, tunc jucundum earum indefinite excedit jucundum quod non inde; hoc respective est spurcum; sicut pro exemplo voluptas amoris conjugialis cum a vero amore conjugiali trahit originem, excedit indefinite voluptatem quae non inde, immo in tantum ut qui in vero amore conjugiali sunt, in jucunditate et felicitate quadam caelesti sint, nam a caelo descendit; quod etiam qui ab Antiquissima Ecclesia fuerunt, fassi sunt; jucundum ex adulteriis quod adulteri sentiunt, fuit illis tam abominabile ut cum modo cogitaverint de eo, horruerint; inde constare potest quale jucundum est quod non a vero fonte vitae seu a Domino descendit. [4] Quod voluptates supra memoratae nusquam homini negatae sint, immo in tantum non negatae, ut tunc primum voluptates sint quando a vera sua origine, etiam inde constare potest quod perplures qui in potentia, dignitate et opulentia vixerunt in mundo, et quibus omnes voluptates in abundantia tam corporis quam sensualium, inter beatos et felices in caelo sint, et apud eos nunc interiora jucunda et felicia vivant quia haec originem duxerunt a bonis charitatis et veris fidei in Dominum; et quia a charitate et fide in Dominum, spectarunt omnes suas voluptates ab usu, qui finis eorum fuit; ipse usus iis jucundissimus fuit, inde voluptatum eorum jucundum, videatur quod ab experientia n. 945.

996. Quod ‘olus’ significet vilia jucunditatum, constare potest ab illis quae dicta sunt: ‘olus herbae’ vocantur quia sunt modo mundana et corporea, seu externa; nam, ut dictum, voluptates quae in corporeis seu extremis sunt, originem trahunt a jucundis ordine interioribus; jucunda quae percipiuntur in extremis seu corporeis, respective vilia sunt; omne enim jucundum tale est ut vilius sit quo magis ad externa vadit et felicius quo magis ad interna; quare, ut dicta, sicut ordine volvuntur seu exfasciantur externa, eo amoeniora et feliciora fiunt jucunda, quod satis constare potest inde quod jucundum voluptatum hominis dum in corpore vivit, vile sit respective ad jucundum ejus post vitam corporis cum venit in mundum spirituum, immo tam vile ut spiritus boni prorsus spernant jucunditates corporis, nec redire velint in eas si vel darentur iis omnes quae in universo mundo: [2] jucundum horum spirituum similiter vile fit cum elevantur a Domino in caelum spirituum angelicorum, tunc enim exuunt interiores eas jucunditates et induunt adhuc interiores: similiter spiritibus angelicis vile fit jucundum quod habuerunt in suo caelo, cum a Domino in caelum angelicum, seu tertium, attolluntur; in quo caelo quia interna vivunt, et non nisi quam amor mutuus, felicitas ibi est ineffabilis: de interiore jucundo seu felici videatur quod ab experientia n. 545. [3] Ex his constare potest quid significat, quod ‘sicut olus herbae dedi vobis id omne.’ Quia ‘reptilia’ significant tam voluptates corporis quam voluptates sensualium, de quibus praedicatur ‘olus herbae,’ in lingua originali est vox{1} quae significat tam olus quam viride, ‘olus’ respective ad voluptates voluntariorum seu affectionum caelestium, ‘viride’ respective ad voluptates intellectualium seu affectionum spiritualium. Quod ‘olus herbae’ ac ‘viride herbae’ significet vilia, constat in Verbo, ut apud Esaiam,
Aquae Nimrim desolationes erunt, quia exaruit gramen, consumpta est herba, viride non est, xv 6;
apud eundem,
Habitatores earum, breves manu consternati sunt, et pudore affecti; facti sunt herba agri et olus graminis, foenum tectorum, xxxvii 27;
‘olus graminis’ pro vilissimo: apud Mosen,
Terra in quam tu venis ad possidendum eam, non sicut terra Aegypti ea, e qua exivisti, qua seras semen tuum et irriges pede tuo, sicut hortum oleris, Deut. xi 10;
ubi ‘hortus oleris’ pro vili: apud Davidem,
Mali sicut gramen, subito exscinduntur, et sicut olus herbae consumentur, Ps. xxxvii 2;
ubi ‘gramen et olus herbae’ pro vilissimo.
@1 Heb. [ ] (yereq).$

997. Quod ‘dari vobis id omne’ significet fruitionem ob usum, quod est ‘in cibum,’ nam quicquid in cibum datur, est in usum; quod usum attinet, ita se habet, quod illi qui in charitate, hoc est, in amore erga proximum sunt, a quo amore jucundum voluptatum quod vivum est, non spectent fruitionem voluptatum quam propter usum; nam charitas nulla est nisi sint opera charitatis; in exercitio seu usu consistit charitas; qui amat proximum ut se, nusquam jucundum charitatis percipit nisi in exercitio seu in usu, quare vita charitatis est vita usuum; talis vita est totius caeli, nam regnum Domini quia est regnum amoris mutui, est regnum usuum; ideo omnis voluptas quae ex charitate, ex usu habet suum jucundum; quo insignior usus, eo majus jucundum; inde est quod secundum essentiam et qualitatem usus, angeli habeant felicitatem a Domino. [2] Ita se habet cum omni voluptate, quo insignior usus ejus est, eo jucundum ejus est majus; ut solum pro exemplo jucundum amoris conjugialis, quia inde seminarium societatis humanae, et ex hoc regnum Domini in caelis, qui usus omnium maximus est, ideo tantum jucunditatis ei inest, ut dictum, quod sit felicitas caelestis: cum ceteris voluptatibus se similiter habet sed cum differentia secundum praestantiam usuum; qui usus tam multiplices sunt ut vix in genera et species possint dispesci; quorum unus proximius et directius, alter remotius et obliquius, spectat regnum Domini seu Dominum. Ex his quoque constat quod omnes voluptates homini concessae sint sed propter usum; quae sic ex usu in quo sunt, cum differentia, ex felicitate caelesti participant et vivunt.

998. Vers. 4. Solummodo carnem in anima ejus, sanguinem ejus, non comedetis. ‘Caro’ significat voluntarium hominis: ‘anima’ significat vitam novam: ‘sanguis’ charitatem: ‘non comedere’ significat non commiscere: quare ‘carnem in anima ejus, sanguinem, non comedere,’ est non profana sanctis commiscere.

999. Quod ‘caro’ significet voluntarium hominis, constat a significatione ‘carnis’ in proprio sensu respective ad hominem corruptum: caro in genere significat omnem hominem, in specie corporeum, quod prius ostensum videatur, n. 574; et quia significat omnem hominem, et in specie corporeum, significat quod proprium est hominis, proinde voluntarium ejus: voluntarium ejus seu voluntas non est nisi quam malum, quare caro praedicate ad hominem quia talis, significat omnem cupiditatem aut omnem concupiscentiam; num voluntas ejus non est nisi cupiditas, ut prius aliquoties ostensum; et quia caro id significabat, etiam tale repraesentatum fuit per carnem quam populus concupivit in deserto, de qua haec apud Mosen,
Promiscua turba quae in medio ejus, concupiverunt concupiscentiam; inde iterarunt et fleverunt, et dixerunt, Quis cibabit nos carne, Num. xi 4;
ubi manifeste ‘caro’ vocatur concupiscentia, nam dicitur ‘concupiverunt concupiscentiam, Quis cibabit nos carne?’ Constat similiter ab iis quae sequuntur,

Caro adhuc ea inter dentes eorum, antequam concisa esset, et ira Jehovae exarsit in populum, et percussit Jehovah in populo plagam magnam valde; et vocavit nomen loci istius sepulcra concupiscentiae, quia ibi sepeliverunt populum concupiscentes, ibid. vers. 33, 34;
[2] cuivis constare potest quod nusquam talis plaga in populo facta fuisset propterea quod concupiscerent carnem; ita non propter concupiscentiam carnis, nam hoc naturale est cum ab esu ejus per multum temporis homo detinetur, ut tunc populus in deserto; sed causa altius latuit, quae est spiritualis, quod nempe populus talis esset ut prorsus fastidiret quod significatum et repraesentatum erat per ‘mannam,’ ut constat ibi quoque vers. 6; et quod cuperent solum talia quae significata et repraesentata sunt per ‘carnem,’ nempe propria voluntaria quae sunt cupiditatum, in se excrementitia et profana. Ecclesia illa quia repraesentativa fuit ex repraesentatione talium, populus tam magna plaga affectus est; nam quae facta in populo, repraesentabantur spiritualiter in caelo; ‘manna’ repraesentabat in caelo caeleste, et ‘caro quam concupiverunt’ foedum voluntarium; inde quia tales erant, punitio. Ex his et aliis locis in Verbo, constare potest quod per ‘carnem’ significetur voluntarium; et hic voluntarium hominis, quod quam spurcum sit, videatur ad vers. 2 hujus capitis ubi de bestia terrae agitur.

1000. Quod ‘anima’ significet vitam, ex significatione animae
in Verbo, multis locis constare potest: ‘anima’ in Verbo in genere significat omnem vitam, tam internam seu interni hominis’ quam externam seu externi hominis; et quia omnem vitam, significat talem vitam qualis est hominis de quo praedicatur; hic praedicatur de vita hominis regenerati quae separata est a voluntario hominis; nam, ut prius dictum, vita nova quam accipit homo regeneratus spiritualis a Domino, prorsus separata est a voluntario seu proprio hominis, seu a propria hominis vita, quae non vita est tametsi ita vocatur, sed est mors quia vita infernalis; quare hic ‘caro in anima ejus quam non comederent’ significat carnem una cum anima ejus, hoc est, quod non commiscerent vitam hanc novam quae est Domini, cum vita mala seu excrementitia quae est hominis, hoc est, cum voluntario seu proprio ejus.

1001. Quod ‘sanguis’ significet charitatem, a multis constare potest; ita novum voluntarium quod homo regeneratus spiritualis accipit a Domino; hoc novum voluntarium idem est ac charitas, nam ex charitate formatur nova voluntas; charitas enim seu amor est ipsum essentiale seu vita voluntatis, nam nusquam aliquis dicere potest quod velit nisi ex eo quod diligat aut amet illud; quod dicant se cogitare illud, non est velle nisi velle cogitationi insit: haec nova voluntas quae est charitatis, est hic sanguis; quae voluntas non est hominis sed Domini apud hominem; quae quia Domini, nusquam commiscenda est cum illis quae sunt voluntatis hominis, quae tam foeda, ut dictum; ideo in Ecclesia repraesentativa mandatum, ut ‘non comederent carnem in anima ejus, seu sanguinem,’ hoc est, quod non commiscerent. ‘Sanguis’ quia significabat charitatem, significabat sanctum; et ‘caro’ quia significabat voluntarium hominis, significabat profanum, quae quia separata sunt, nam contraria, vetitum ne sanguinem comederent; nam per ‘esum carnis cum sanguine’ repraesentabatur tunc in caelo profanatio, seu commixtio sancti et profani; quae repraesentatio in caelo non potuit aliter tunc quam horrorem angelis incutere; nam tunc temporis omnia quae existebant apud hominem Ecclesiae, vertebantur, secundum significationem rerum in sensu interno, in repraesentationes spirituales correspondentes apud angelos. [2] Quia omnia se habent respective ad hominem de quo praedicantur, ita quoque significatio sanguinis; ‘sanguis’ respective ad hominem regeneratum spiritualem significat charitatem seu amorem erga proximum; respective ad hominem regeneratum caelestem significat amorem in Dominum; at respective ad Dominum, significat omnem Humanam Ipsius Essentiam, proinde ipsum Amorem, hoc est, Ipsius misericordiam erga genus humanum; inde ‘sanguis’ in genere, quia amorem et quae amoris, significat caelestia quae solius Domini sunt; ita respective ad hominem caelestia quae homo accipit a Domino; caelestia quae homo regeneratus spiritualis accipit a Domino, sunt caelestia spiritualia, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, alibi. [3] Quod ‘sanguis’ significet caelestia, et in supremo sensu significaverit Humanam Domini Essentiam, ita ipsum Amorem, seu Ipsius misericordiam erga genus humanum, constare potest a sanctitate qua mandatum ut haberetur sanguis in Ecclesia repraesentativa Judaica; ideo sanguis appellatus ‘sanguis foederis’; et sparsus super populum; tum super Aharonem et filios ejus una cum oleo unctionis; et [sanguis] omnis holocausti et sacrificii super altare et circum altare, de quibus Exod. xii 7, 13, 22, 23; xxiv 6, 8; Lev. i 5, 11, 15; iv 6, 7, 17, 18, 25, 30, 34; v 9; (x)xvi 12-15, 18, 19; Num. xviii (x)17; Deut. xii 27. [4] Et quia sanguis tam sanctus habitus, et voluntarium hominis tam profanum est, ideo ob repraesentationem profanationis sancti, tam severe prohibitum fuit ne sanguis comederetur, ut apud Mosen,
Statutum aeternitatis in generationes vestras, in omnibus habitationibus vestris; ullum adipem et ullum sanguinem non comedetis, Lev. iii (x)17;
‘adeps’ pro vita caelesti, et ‘sanguis’ ibi pro caelesti spirituali; caeleste spirituale est spirituale quod a caelesti; sicut apud Antiquissimam Ecclesiam, amor in Dominum caeleste eorum fuit quia voluntati eorum implantatum, caeleste spirituale eorum erat fides inde, de qua n. 30-38, 337, 393, 398, at apud hominem spiritualem non datur caeleste, quia charitas implantata est in parte ejus intellectuali, sed caeleste spirituale: apud eundem,

Quisquis e domo Israelis aut e peregrino peregrinante in medio eorum, qui comederit ullum sanguinem; et dabo facies Meas contra animam comedentem sanguinem, et exscindam eam e medio populi ejus; quia anima carnis in sanguine illa; et Ego dedi illum vobis super altare, ad expiandum super animas vestras; quia sanguis ipse pro anima expiabit…. Anima omnis carnis sanguis ejus ipse; omnis comedens illum exscindetur, Lev. xvii 10, 11, 14;
ibi manifeste quod anima carnis in sanguine, et quod anima carnis sanguis, seu caeleste, hoc est, sanctum quod Domini: [5] apud eundem,
Confirma te ut non comedas sanguinem, quia sanguis ipse anima, et non comedes animam cum carne, Deut. xii 23-25;
ex his similiter constat quod sanguis dicatur anima, hoc est, vita caelestis, seu caeleste, quod per holocausta et sacrificia ipsius Ecclesiae repraesentabatur; ne quoque caeleste, quod Domini Proprium, quod solum caeleste et sanctum est, commisceretur cum proprio hominis, quod profanum, repraesentatum quoque fuit per id quod
Non super fermentato sacrificarent seu mactarent sanguinem sacrificii, Exod. xxiii 18; xxxiv 25;

[6] ‘fermentatum’ significabat corruptum et spurcum. Quod ‘sanguis’ dicatur anima et significet sanctum charitatis, et quod sanctum amoris repraesentatum in Ecclesia Judaica per ‘sanguinem,’ inde est quia vita ‘corporis consistit in sanguine; et quia vita corporis consistit in sanguine: est ejus ultima anima, ita ut sanguis dici queat anima corporea, seu in quo vita corporea hominis; et quia in Ecclesiis repraesentativis interna per externa repraesentata fuerunt, ideo anima seu vita caelestis per ‘sanguinem.’

1002. ‘Non comedere’: quod significet non commiscere, inde nunc sequitur: comedere carnes animalium in se spectatum, est pro fanum quid, nam antiquissimo tempore nusquam comederunt alicujus bestiae aut avis carnem, sed solum semina, cumprimis panes ex tritico, tum fructus arborum, olera, lactes et quae ex lactibus, ut butyra mactare animalia et comedere carnes eorum, iis nefas fuit, et simile ferarum, solum ex iis servitia et usus captarunt, ut quoque constat ex Gen. i 29, 30; sed successu temporis cum homo incepit similiter ferox esse ac fera, immo ferocior, tunc primum coeperunt mactare animalia et carnes eorum comedere; et quia homo talis, etiam permissum erat, et hodie quoque permittitur; et quantum id facit ex conscientia tantum est licitum, nam conscientia ejus formatur ex omnibus illis quae vera putat, ita quae licita; quare etiam hodie nusquam aliquis condemnatur ex eo quod carnem comedat.

1003. Quod ‘carnem in anima ejus, sanguinem ejus, non comedere’ sit non profana sanctis commiscere, inde nunc constat profana sanctis nusquam commiscentur per id quod quis sanguinem cum carne comedat; ut quoque clare docet Dominus apud Matthaeum,
Non quod intrat in os, immundum reddit hominem, sed quod egreditur ex ore, hoc immundum reddit hominem;… quae enim egrediuntur ex ore, ex corde egrediuntur, xv 11, 17-20;
sed in Ecclesia Judaica fuit vetitum quia, ut dictum, per esum sanguinis cum carne tunc repraesentata fuit profanatio in caelo; omnia quae fiebant in Ecclesia ista, vertebantur in caelo in repraesentativa correspondentia, et quidem sanguis in sanctum caeleste; et caro, extra sacrificia, quia significabat cupiditates, ut ostensum, in profanum; ipseque esus utriusque in commixtionem sancti et profani; ideo tunc tam severe interdictum fuit: sed post Adventum Domini cum externa ritus aboliti sunt et sic repraesentativa cessarunt, tunc non talia in caelo amplius vertebantur in repraesentativa correspondentia; nam cum homo internus fit, et de internis instructus, tunc ei externa nihili sunt, novit tunc quid sanctam, nempe quod charitas et fides inde; ex his tunc externa ejus spectantur, nempe quantum charitatis et fidei in Dominum in externis est; quare post Adventum Domini non consideratur homo in caelo ab externis sed ab internis; qui ab externis, est inde quod ei simplicitas, et in simplicitate innocentia et charitas, quae in externis seu in externo ejus cultu, homine nesciente, a Domino insunt.

1004. Vers. 5. Et profecto sanguinem vestrum animabus vestris quaeram, e manu omnis ferae quaeram eum, et e manu hominis, e manu viri fratris ejus, quaeram animam hominis. ‘Sanguinem vestrum animabus vestris quaerere’ significat quod violentia illata charitati se punitura; ‘sanguis vester’ hic est violentia; ‘animae’ sunt qui violentiam inferunt: ‘e manu omnis ferae’ significat ab omni quod apud hominem. violentum: ‘e manu hominis’ est ab omni ejus voluntario: ‘e manu viri fratris’ est ab omni ejus intellectuali: ‘quaerere animam hominis’ est vindicare profanationem.

1005. Quod ‘sanguinem vestrum animabus vestris quaerere’ significet quod violentia illata charitati se punitura, et quod ‘sanguis’ sit violentia, et ‘animae’ sint quae violentiam inferunt, constat a praecedentibus et a sequentibus, tum a significatione ‘sanguinis’ in sensu contrario, et a significatione ‘animae’ etiam in sensu contrario; ab iis quae praecedunt agitur in versu praecedenti de esu sanguinis, quo significata profanatio, ut ostensum; a sequentibus agitur in versu mox sequenti de effusione sanguinis; quare hic de statu et punitione ejus qui commiscet sancta profanis; a significatione sanguinis in sensu contrario: ‘sanguis’ in genuino sensu significat caeleste, et respective ad hominem regeneratum spiritualem significat charitatem, quae ejus caeleste est; at in contrario sensu significat sanguis violentiam illatam charitati, proinde quod contrarium charitati est, ita omne odium, omnem vindictam, omnem crudelitatem, imprimis profanationem ut constare potest ab illis in Verbo locis quae allata sunt n. 374 et 376 a significatione animae in sensu contrario: ‘anima’ in Verbo significat in genere vitam, ita omnem hominem qui vivit; sed qualis homo tali vita, ita quoque eum hominem qui violentiam infert, quod multis confirmari a Verbo potest, solum nunc per hoc quod apud Mosen,
Qui comederit sanguinem, dabo facies Meas contra animam comedentem sanguinem, et exscindam eam e medio populi ejusquia anima carnis in sanguine illa, et Ego dedi illum super altare ad expiandum super animas vestras, quia sanguis ipse pro anima expiabit, Lev. xvii 10, 11, 14,
ubi ‘anima’ pro vita in triplici sensu, praeter multoties alibi. Quod violentia illata charitati semet punitura, constabit ab iis quae sequuntur.

1006. ‘E manu omnis ferae’: quod significet ab omni quod apud hominem violentum, constat a significatione ‘ferae’; ‘fera’ in Verbo significat vivum, ut ostensum n. 908, at in contrario sensu ‘fera’ significat quod instar ferae est, ita quicquid ferinum apud hominem, quod etiam prius ostensum est; quare significat hominem talis vitae, nempe violentum seu qui violentiam infert charitati; nam is instar ferae est: homo est homo ab amore et charitate, at est fera ab odio, vindicta, et crudelitate.

1007. ‘E manu hominis’ quod sit ab omni ejus voluntario, et ‘e manu viri fratris’ quod sit ab omni ejus intellectuali, constat a significatione ‘hominis,’ nam essentiale et vita hominis est ejus voluntas, sed qualis voluntas talis homo; et a significatione ‘viri fratris,’ intellectuale apud hominem vocatur ‘vir frater,’ quod ostensum prius n. 367; sive intellectuale verum sit, sive intellectuale spurium, sive intellectuale falsum, usque vocatur ‘vir frater,’ intellectus {1} enim vocatur ‘vir,’ n. 158, 265, et ‘frater’ voluntatis, n. 367. Homo et vir frater hic dicitur, ac ita vocatur spurcum voluntarium et spurcum intellectuale, ex causa quia hic de profanatione agitur, cujus mentio et inde repraesentatio non toleratur in caelo sed ilico respuitur, ideo hic tam mites voces, tum quoque verborum hujus versus ambiguus quasi sensus, ut ne vel sciatur in caelo quod talia hic contineantur.

@1 From next line frater voluntatis it seems that intellectus here is genitive.$

1008. ‘Quaerere animam hominis’: quod sit vindicare profanationem, constat ab illis quae in versu praecedente et ab iis quae in hoc versu dicta sunt; agitur enim de esu sanguinis, quo significata est profanatio. Quid profanatio, pauci norunt, et minus quae ejus poena sit in altera vita: profanatio est multiplex; qui prorsus negat veritates fidei, non profanat, sicut gentes quae extra Ecclesiam et extra cognitiones vivunt; sed is profanat qui vera fidei novit, et adhuc magis qui agnoscit, ore fert, praedicat, et persuadet aliis, et tamen in odiis, vindictis, crudelitate, rapinis, et adulteriis vivit, et apud se confirmat talia pluribus quae ex Verbo corradit, pervertendo illa et sic immergendo foedis istis; is est qui profanat; haec sunt quae imprimis mortem homini inferunt; quod mortem inferant, constare potest inde quod in altera vita profana et sancta prorsus separata sint, profana in inferno, et sancta in caelo; cum talis in alteram vitam venit, in unaquavis ejus cogitationis idea, similiter ac in corporis vita, profanis sancta adhaerent, ubi tunc nec unam ideam sancti producere potest quin profanum adhaerens prorsus sicut in clara die conspiciatur; nam talis perceptio idearum alterius in altera vita datur; ita in singulis quae cogitat, exstat profanatio, et quia caelum horret profanationem, non potest aliter quam ut is in infernum detrudatur. [2] Quomodo se ideae habent, vix aliquis novit, putant esse simplex quid; sed in unaquavis idea cogitatationis innumerabilia sunt diversimode conjuncta, ut sit quaedam forma et inde picta imago hominis, quae tota percipitur ut et conspicitur in altera vita; ut solum pro exemplis, cum idea loci obvenit, sive regio sit, sive urbs, sive domus, tunc idea et imago omnium quae usquam ibi patravit, simul prodit, quae omnia spiritus et angeli vident: aut si idea personae contra quem odium habuit, tunc idea omnium quae contra eum cogitavit, locutus est, et egit, simul prodit; similiter se habet cum ideis omnium rerum, quae cum prodeunt, omnia et singula quae de aliqua re concepit et sibi impressit, patent; ut quando idea conjugii, tunc si adulter fuit, omnia spurca et obscena adulterii, etiam cogitationis, prodeunt; similiter omnia quibus adulteria confirmavit sive ex sensualibus, sive ex rationalibus, sive ex Verbo, et quomodo vera Verbi adulteravit et pervertit; [3] et praeterea, idea unius rei influit in ideam alterius et eam inficit, quasi dum pusillum nigri in aquam mittitur, unde aquae volumen obscuratur: quare cognoscitur spiritus a suis ideis, et quod mirum, in unaquavis idea ejus est imago seu effigies ejus, quae dum sistitur spectanda, tam deformis est ut horror sit intueri: inde constare potest qualis status eorum, qui profanant sancta, et qualis imago eorum in altera vita. Sed de illi nusquam dici potest quod profanent sancta, qui simpliciter crediderunt quae in Verbo, etiamsi crediderunt quae non vera sunt; nam in Verbo locutum est secundum apparentias, de quibus videatur n. 589.

1009. Vers. 6. Effundens sanguinem hominis in homine sanguis ejus effundetur; quia in imaginem Dei fecit hominem. ‘Effundere sanguinem hominis in homine’ significat exstinguere charitatem, ‘in homine’ est apud hominem: ‘sanguis ejus effundetur’ significat condemnationem ejus: ‘quia in imaginem Dei fecit hominem’ significat charitatem quae est imago Dei.

1010. ‘Effundere sanguinem hominis in homine’: quod significet exstinguere charitatem, et ‘in homine’ sit apud hominem, constat es significatione ‘sanguinis,’ de qua prius, quod sit sanctum charitatis, et ex eo quod dicatur ‘sanguis hominis in homine,’ hoc est, interna ejus vita, quae non est in eo sed apud eum; nam vita Domini est charitas, quae non est in homine, quia homo est spurcus et profanus, sed apud hominem. Quod ‘effundere sanguinem’ sit violentiam charitati inferre, constat a locis Verbi, et illis quae prius n. 374 et 376 allata sunt, ubi ostensum quod violentia illata charitati dicatur ‘sanguis.’ [2] Effundere sanguinem in sensu litterae est occidere, sed in sensu interno est odium habere contra proximum, ut Dominus docet apud Matthaeum,
Audivistis quod veteribus dictum sit, non occides, quisquis occiderit, obnoxius erit judicio: Ego vero dico vobis, quod quisquis irascitur fratri suo temere, obnoxius erit judicio, v 21, 22;
‘irasci’ hic significat recedere a charitate, de quo videatur prius n. 357, proinde est odium; qui in odio est, non solum nullam charitatem habet, sed etiam violentiam infert charitati, hoc est, ‘effundit sanguinem’; in odio est ipsa occisio hominis, quod ex eo manifeste constat quod qui in odio est, nihil plus optet quam ut alter occidatur; et nisi vincula externa impedirent, occideret; quare occisio fratris et effusio sanguinis ejus est odium; et cum odium, est tale in unaquavis idea ejus contra eum. Similiter se res habet cum profanatione; qui profanat Verbum, ut dictum, is veritatem non solum odio habet, sed etiam exstinguit seu necat; quod manifeste constat ab iis qui profanarunt, in altera vita; utcumque externa forma apparuerunt honesti, sapientes, devoti, cum vixerunt in corpore, in altera vita internecino odio habent Dominum et omnia bona amoris et vera fidei, ex causa quia contraria sunt eorum intestinis odiis, rapinis et adulteriis, quae obvelarunt specie sancti, et in sui favorem adulteraverunt. [3] Quod profanatio sit ‘sanguis,’ praeter ab illis locis quae prius n. 374 adducta sunt, etiam ab hoc apud Mosen constat,
Quisquis e domo Israelis, qui mactaverit bovem, aut agnum, aut capram, in castris, aut qui mactaverit extra castra, et ad ostium tentorii conventus non adduxerit illud ad offerendum munus Jehovae coram habitaculo Jehovae, sanguis reputabitur viro isti; sanguinem effudit, et exscindetur vir iste e medio populi sui, Lev. xvii 3, 4;
‘sacrificare {1} alibi quam super altari quod juxta tentorium’ repraesentabat profanationem; nam ‘sacrificare’ erat sanctum, at ‘in castris’ et ‘extra castra’ profanum.
@1 sanctificare I.$

1011. ‘Sanguis ejus effundetur’: quod significet condemnationem ejus, constat ex iis quae dicta sunt: ex sensu litterae est, quod effusor sanguinis seu occisor morte puniendus; in sensu autem interno, qui odium habet contra proximum, quod eum condemnet ad mortem, hoc est, ad infernum; quod etiam Dominus docet apud Matthaeum,
Quicumque dixerit fratri suo, Fatue, obnoxius erit gehennae ignis, v 22;
exstincta enim charitate homo sibi suoque proprio relinquitur, et non amplius per vincula interna quae sunt conscientiae, sed per vincula externa quae sunt legis et quae ipse sibi facit ut potens et dives sit, regitur a Domino; quibus vinculis relaxatis, ut fit quoque in altera vita, ruit in crudelissima et obscenissima, ita in condemnationem sui. Quod sanguis ejus effundetur qui effuderit sanguinem, est jus talionis antiquis notissimum, secundum quod judicarunt malitias et scelera; ut constat a pluribus locis Verbi; hoc jus trahit originem suam ex lege universali,
Quod proximo non aliud faciendum, quam quod velit ut alii faciant sibi, Matth. vii 12,
tum ex eo, quod ordo omnium in altera vita sit ut ipsum malum se puniat, similiter falsum, sic ut in ipso malo et falso sit poena ejus; et quia talis ordo est quod malum se puniat, seu quod idem, malus incurrat in poenam malo respondentem, ex illo duxerunt etiam antiqui talionis eorum jus; quod hic quoque significatur per id quod ‘qui effudit sanguinem, ejus sanguis effundetur,’ hoc est, quod in condemnationem irruet.

1012. Sensus litteralis verborum ‘qui effundit Sanguinem hominis in homine, ejus sanguis effundetur’ est quod qui alterius sanguinem, sed in sensu interno non est alterius, sed est charitatem apud se; quare etiam dicitur ‘Sanguinem hominis in homine’ quandoque cum in sensu litterali agitur de duobus, in sensu interno intelligitur de uno; internus homo est ‘homo in homine,’ quare quisquis exstinguit charitatem quae est interni hominis, seu ipse internus homo, ‘ejus sanguis effundetur,’ hoc est, se condemnat.

1013. ‘Quia in imaginem Dei fecit hominem’: quod significet charitatem quae est imago Dei, est consequens; in mox praecedent: actum est de charitate quae significata est per ‘sanguinem,’ et quod non exstingueretur, significatum est per quod ‘non effunderent sanguinem’; hic nunc sequitur quod ‘in imaginem Dei fecit hominem,’ ex quibus constat quod charitas sit imago Dei. Quid imago Dei, hodie vix aliquis novit; dicunt imaginem Dei deperditam esse in primo homine, quem vocant Adamum, et dicunt in illo fuisse imaginem Dei, quam aiunt fuisse integritatem quandam quam ignorant; integritas quoque fuit, nam per Adamum seu Hominem intelligitur Antiquissima Ecclesia, quae fuit caelestis homo, et perceptionem habuit qualem nulla Ecclesia post illam; quare etiam fuit similitudo Domini; similitudo Domini significat amorem in Ipsum: [2] postquam haec Ecclesia temporis successu periit, tunc Dominus creavit novam, quae non Ecclesia caelestis fuit sed Ecclesia spiritualis; haec fuit non similitudo sed imago Domini; imago significat amorem spiritualem, hoc est, amorem erga proximum seu charitatem, quod quoque prius ostensum est n. 50, 51; quod haec Ecclesia ex amore spirituali seu ex charitate fuerit ‘imago Domini,’ constat ex hoc versu; et quod ipse charitas sit imago Domini, ex eo quod dicatur ‘quia in imaginem Dei fecit hominem,’ nempe quod ipsa charitas fecit. Quod charitas sit imago Dei, clarissime constat ex ipsa essentia amoris seu charitatis; similitudinem alicujus facere et imaginem alicujus, nihil potest nisi amor et charitas; essentia amoris et charitatis est ut ex duobus quasi unum faciat; quando unus amat alterum sicut se, et plus quam se, tunc videt unus alterum in se, et se in altero, quod cuivis potest notum esse si modo attendat ad amorem, aut ad eos qui mutuo se amant; unius voluntas est alterius, interius quasi conjuncti sunt, solum corpore ab invicem distincti. [3] Amor in Dominum facit hominem unum cum Domino, hoc est, ‘similitudinem’; charitas quoque seu amor erga proximum, sed ‘imaginem’; imago non est similitudo sed est ad similitudinem. Hoc ‘unum’ ex amore oriundum describit Ipse Dominus apud Johannem,

Oro ut omnes unum sint, sicut Tu Pater in Me, et Ego in Te, ut etiam illi in Nobis unum sint…. Ego gloriam, quam dedisti Mihi, dedi illis, ut sint unum, sicut Nos unum sumus, Ego in illis et Tu in Me, xvii 21-23;
hoc unum est unio illa mystica de qua aliqui cogitant, quae unio est per solum amorem: apud eundem,

[Quia] Ego vivo et vos vivetis, in illa die cognoscetis, quod Ego in Patre Meo, et vos in Me, et Ego in vobis: qui habet praecepta Mea, et facit illa, ille est qui amat Me…. Si quis amaverit Me, verbum Meum servabit, et Pater Meus amabit illam, et ad illum veniemus, et mansionem apud illum faciemus, xiv 19-21, [23];
ex quibus constat quod amor sit qui conjungit, et quod Dominus apud illum mansionem habeat qui amat Ipsum, tum qui amat proximum, nam hoc Domini amor est. [4] Haec unio quae facit similitudinem et imaginem, non ita in genere humano potest conspici sed in caelo, ubi omnes angeli ex amore mutuo quasi unum sunt; unaquaevis societas quae a pluribus consistit, unum quasi hominem constituit; et omnes societates simul, seu universum caelum, unum hominem, qui quoque Maximus Homo appellatur, videatur n. 457 et 550; universum caelum est similitudo Domini, nam Dominus est Omne in omnibus eorum; unaquaevis societas est quoque similitudo; ita unusquisque angelus; angeli caelestes sunt similitudines, angeli spirituales sunt imagines; ex tot similitudinibus Domini quot sunt angeli, consistit caelum, et hoc solum per amorem mutuum, quod unus alterum plus quam semet amet, videatur n. 548 et (x)549; nam ita se res habet: ut commune seu universum caelum sit similitudo, debent partes seu singuli angeli esse similitudines, seu imagines quae ad similitudines; nisi commune ex similibus sui quasi partibus consistit, non est commune quod unum facit. Ex his, ut ab idea, conspici potest quid similitudinem et imaginem Dei facit, nempe quod amor in Dominum et amor erga proximum; consequenter quod omnis homo regeneratus spiritualis ex amore seu charitate, quae a Domino solo, imago Ipsius sit; et qui in charitate a Domino, in integritate est, de qua integritate, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1014. Vers. 7. Et vos fructificamini et multiplicamini: effundimini in terram, et multiplicamini in ea. ‘Fructificamini et multiplicamini’ significant hic, ut prius, incrementa boni et veri in interiore homine; ‘fructificari’ praedicatur de bonis, et ‘multiplicari’ de veris: ‘effundimini in terram, et multiplicamini in ea’ significant incrementa boni et veri in externo homine, qui est terra; ‘effundi’ praedicatur de bonis, ‘multiplicari’ de veris.

1015. Quod ‘fructificamini et multiplicamini’ significent incrementa boni et veri in interiore homine, et quod ‘fructificari’ praedicetur de bonis et ‘multiplicari’ de veris, constat ab illis quae ostensa sunt prius ad vers. 1 hujus capitis ubi eadem verba: quod haec apud interiorem hominem, constare potest ab illis quae sequuntur ubi iterum dicitur multiplicamini, quae repetitio supervacanea foret quia superflua, si non aliquid peculiare distinctum a priore significaretur; ex quibus, et ab illis quae hactenus dicta sunt, constat quod hic fructificatio et multiplicatio praedicetur de bonis et veris apud terrorem hominem. Interior homo dicitur quia, ut supra ostensum, homo quoad caelestia et spiritualia quae solius Domini sunt, est internus homo; at quoad rationalia est interior seu medius inter internum et externum; et quoad affectiones boni et quoad scientifica memoriae est externus; [2] quod talis homo sit, ostensum est in praemissis hujus capitis n. 978, sed quod hoc nesciat cum in corpore vivit, est quia in corporeis est; inde ne quidem novit quod interiora sint, minus quod ita ordine distincta sint; at si velit reflectere, satis ei constare potest cum in cogitatione abstracta est a corpore et quasi in spiritu suo cogitat. Quod fructificatio et multiplicatio praedicetur de interiore homine seu de rationali, causa est quia operatio interni hominis non sentitur nisi communissime in interiore, nam indefinita singularia sunt quae sistunt unum quoddam commune, et quidem communissimum in ejus interiore homine; quae singularia quam indefinita sunt et quomodo se habent et sistunt communissimum quoddam obscurum, constare potest ab illis quae ostensa prius n. 545.

1016. ‘Effundimini in terram et multiplicamini in ea’: quod significent incrementa boni et veri in externo homine, qui est terra, et quod ‘effundi’ praedicetur de bonis, et ‘multiplicari’ de veris, ex illis quae mox dicta sunt, constat; tum ex significatione ‘terrae’ quod sit externus homo, de quibus videantur quae dicta et ostensa sunt ad vers. 1 hujus capitis n. 983. [2] Quod effundi in terram, et sic multiplicari in ea dicatur, ita se res habet: apud regeneratum hominem nihil multiplicatur in externo ejus homine, hoc est, nihil boni et veri incrementa capit nisi per charitatis effectum; charitas est quasi calor tempore veris seu aestatis, qui facit ut gramina, herbae et arbores crescant; absque charitate seu calore spirituali nihil crescit, quare hic primum dicitur ‘effundimini in terram,’ quod praedicatur de bonis quae sunt charitatis, per quae multiplicatio boni et veri; quisque capere potest quomodo hoc se habet; nihil apud hominem crescit et multiplicatur nisi sit aliqua affectio; affectionis jucundum facit ut non solum radicem agat sed etiam crescat; secundum affectionis aspirationem omnia fiunt; [3] quod amat homo, hoc libenter arripit, retinet et custodit; ita omnia quae favent alicui affectioni; quae non favent, ea homo nihil curat, respicit sicut nihil, immo rejicit; sed qualis affectio, talis multiplicatio; apud regeneratum est affectio boni et veri ex charitate a Domino donata, quare quicquid favet affectioni charitatis, hoc arripit, retinet et custodit, et ita confirmat se in bonis et veris; quae significantur per ‘effundimini in terram, et multiplicamini.’

1017. Quod talis multiplicatio sit qualis affectio, inserviat pro exemplo, qui capit principium quod sola fides salvet si vel nullum opus charitatis facit, hoc est, si vel nullam charitatem habeat, et sic fidem separat a charitate; ex causa non solum principii capti ab infantia, sed etiam quia putat, si quis diceret opera charitatis seu charitatem esse essentiale fidei et sic viveret plus, quod non possit aliter quam meritum ponere in operibus, quod tamen est falsum; ita rejicit charitatem et nihili facit charitatis opera, et solum manet in idea fidei, quae est nulla absque suo essentiali quod est charitas; is dum confirmat apud se principium hoc, nusquam facit ex affectione boni sed ex affectione jucundi quod vivere in licentia cupiditatum possit; et qui inter eos confirmat id multis, is non facit ex affectione veri sed ex gloria sui, ut inde aliis major, doctior et sublimior videatur, et sic inter honoratos et divites elevetur, ita ex jucundo affectionis; quod jucundum facit ut multiplicentur confirmantia, nam ut dictum, qualis affectio, talis multiplicatio. In genere cura principium est falsum, ex eo nusquam nisi falsa consequi possunt, omnia enim conformant se principio; immo, quod scio ab experientia, de qua, ex Divina Domini Misericordia, alibi, ii qui se confirmant in talibus principiis de fide sola et in nulla charitate sunt, nihil curant, et quasi non vident, omnia illa quae Dominus de amore et charitate toties locutus est; ut Matth. iii 8, 9; v 7, 43-48; vi 12, 15; vii 1-20; ix 13; xii 33; xiii 8, 23; xviii 21 ad fin.; xix 19; xxii 34-39; xxiv 12, 13; xxv 34, 40, 41, (x)45; Marc. iv 18-20; xi 13, 14, 20; xii 28-34; Luc. iii 8, 9; vi 27-38, 43 ad fin.; vii 47; viii 8, 14, 15; x 25-28; xii 58, 59; xiii 6-9; Joh. iii 19, 21; v 42; xiii 34, 35; xiv 15, 21, 23; xv 1-17; xxi 15-17.

1018. Quod hic iterum dicatur ‘fructificamini et multiplicamini,’ similiter in versu primo hujus capitis, causa est quia hic est clausula; et quod omnia bene successura, ac se fructificatura et multiplicatura, si non faciant ea quae significantur per ‘esum sanguinis,’ et per ‘effusionem sanguinis,’ nempe si non charitatem exstinguant per odia et per profanationes.

1019. Vers. 8. Et dixit Deus ad Noahum, et ad filios ejus cum illo, dicendo. ‘Quod dixerit Deus ad Noahum et ad filios ejus cum illo, dicendo’ significant veritatem illarum rerum quae sequuntur de Ecclesia spirituali, quae intelligitur per ‘Noahum et filios ejus cum illo.’

1020. Quod haec significentur, constare potest ex eo quod omnia quae a primo capite Geneseos usque ad Eberum cap. xi historice concinnata sunt, significent alia quam qualia in littera exstant, et quod historica ibi non sint nisi facta historica secundum morem antiquissimorum; qui cum veritatem rei testatam facerent, dicebant quod ‘Jehovah dixit,’ hic autem quod ‘Deus’ quia de Ecclesia spirituali agitur: similiter cum aliquid verum fieret, aut verum factum sit.

1021. Quod per ‘Noahum et filios ejus cum eo’ significetur Ecclesia Antiqua, prius ostensum est, et in sequentibus hujus capitis constabit, quare illis confirmandis immorari non opus est.

1022. Vers. 9, 10. Et Ego, ecce Ego, erigo foedus Meum cum vobis, et cum semine vestro post vos. Et cum omni anima viva quae cum vobis, ad avem, ad bestiam, et ad omnem feram terrae vobiscum: ab omnibus egredientibus arca, quoad omnem feram terrae. ‘Et Ego, ecce Ego erigo foedus Meum’ significat Domini praesentiam in charitate: ‘cum vobis’ significat hominem regeneratum spiritualem: ‘et cum semine vestro post vos’ significat illos qui e novo creantur: ‘cum omni anima viva quae cum vobis’ significat in genere omnia quae apud hominem regenerata sunt: ‘ad avem’ significat in specie ejus intellectualia: ‘ad bestiam’ in specie ejus nova voluntaria: ‘ad omnem feram terrae’ ejus inferiora intellectualia et voluntaria quae inde: ‘vobiscum’ significat, hic ut prius, quae apud hominem regeneratum spiritualem: ‘ab omnibus egredientibus ex arca’ significat homines Ecclesiae: ‘quoad omnem feram terrae’ significat homines extra Ecclesiam.

1023. ‘Et Ego, ecce Ego erigo foedus Meum’: quod significet Domini praesentiam in charitate, constare potest a significatione ‘foederis,’ de qua n. 666, ubi ostensum, quod foedus significet regenerationem, et quidem conjunctionem Domini cum homine regenerato per amorem; et quod conjugium caeleste sit ipsissimum foedus; proinde conjugium caeleste apud unumquemvis hominem regeneratum: quomodo hoc conjugium seu foedus se habet, prius quoque ostensum est; conjugium caeleste apud hominem Antiquissimae Ecclesiae luit in ejus proprio voluntario; [2] at conjugium caeleste apud hominem Antiquae Ecclesiae factum est in ejus proprio intellectuali; quando enim voluntarium hominis prorsus corruptum factum est, tunc Dominus miraculose separavit proprium ejus intellectuale a proprio isto corrupto voluntario, et in proprio ejus intellectuali formavit novam voluntatem, quae est conscientia, et conscientiae insinuavit charitatem, et charitati innocentiam, ac ita conjunxit se, seu quod idem est, iniit foedus, cum homine. [3] Quantum proprium voluntarium hominis separari potest a proprio hoc intellectuali, tantum Dominus praesens apud eum esse, seu se conjungere aut foedus inire cum eo, potest: tentationes et similia media regenerationis efficiunt ut proprium voluntarium hominis quiescat, sicut nullum fiat et quasi moriatur; quantum hoc, tantum Dominus per conscientiam proprio intellectuali hominis implantatam in charitate operari potest; hoc nunc est quod hic vocatur foedus.

1024. Quod ‘cum vobis’ significet hominem regeneratum spiritualem, constat ex illis quae prius passim dicta sunt; quod nempe ‘Noahus et filii ejus’ significent Ecclesiam spiritualem quae successit Antiquissimae caelesti; et quia Ecclesiam, significat unumquemvis hominem Ecclesiae, ita hominem regeneratum spiritualem.

1025. ‘Cum semine vestro post vos’: quod significet illos qui e novo creantur, constat a significatione ‘seminis,’ tum a sequentibus; a significatione ‘seminis’: semen in sensu litterali significat posteritatem, sed in sensu interno fidem; et quia, ut saepius dictum, nulla fides est nisi ubi charitas, ita est ipsa charitas quae per ‘semen’ in sensu interno intelligitur: a sequentibus, constat quod non solum agatur de homine qui intra Ecclesiam, sed etiam de homine qui extra Ecclesiam, ita de universo genere humano; ubicumque est charitas, etiam apud gentes remotissimas ab Ecclesia, ibi est semen, nam semen caeleste est charitas nemo enim hominum aliquid boni potest facere a se, sed omne, bonum a Domino; bonum quod faciunt gentes, etiam est a Domino, de quibus ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; quod semen De sit fides, ostensum est prius n. 255; per fidem intelligitur ibi et alibi charitas ex qua fides, nam non alia fides, quae fides, datur, quam fide: charitatis; [2] similiter etiam alibi in Verbo ubi semen nominatur, ut ubi semen Abrahami, vel Isaci, vel Jacobi, significatur amor seu charitas ‘Abrahamus’ enim repraesentavit amorem caelestem, ‘Isacus’ amorem spiritualem, quae sunt interni hominis, ‘Jacobus’ eadem sed quae externi hominis; ita, non solum in propheticis sed etiam in historicis historica Verbi in caelo non percipiuntur sed quae per historica significantur; Verbum non solum scriptum est pro homine sed etiam pro angelis; homo cum legit Verbum, et sensum inde non alium quam litteralem capit, tunc angeli non sensum litteralem sed internum ideae materiales, mundanae et corporeae quas homo habet cum legit Verbum, apud angelos fiunt ideae spirituales et caelestes; sicut dum homo legit de Abrahamo, Isaco et Jacobo, tunc angeli nusquam cogitant de Abrahamo, Isaco et Jacobo, sed de illis rebus quae per eos repraesentantur et sic significantur: [3] similiter cum de Noaho, Shemo, Hamo et Japheto, has personas ignorant angeli, nec aliud percipiunt quam. Ecclesiam Antiquam, et angeli interiores ne quidem Ecclesiam, sed istius Ecclesiae fidem, et secundum seriem, statum rerum de quibus agitur: ita quoque cum in Verbo dicitur ‘semen,’ ut hic de Noaho quod ‘foedus erigeretur cum illis, et cum semine illorum post illos, non posteritatem eorum percipiunt, nam Noahus nullus fuit, ita enim appellata Ecclesia Antiqua, sed per ‘semen’ intelligunt charitatem quae essentiale fidei fuit istius Ecclesiae; similiter ubi in historicis de Abrahamo, Isaco et Jacobo dicitur semen eorum, tunc nusquam intelligunt angeli posteritatem eorum propriam, sed omnes in universo: tam qui intra Ecclesiam quam qui extra, apud quos semen caeleste seu charitas est; immo angeli interiores percipiunt ipsum amorem qui semen caeleste est, abstracte: [4] quod per ‘semen’ significetur amor: tum omnis cui est amor, constat ab his locis, ubi de Abramo,
Jehovah dixit, Semini tuo dabo terram hanc, Gen. xii 7;
tum,
Omnem terram, quam tu vides, tibi dabo illam, et semini tuo usque in aeternum, et ponam semen tuum sicut pulverem terrae, Gen. xiii 15, 16;
qui in sensu litterae sunt, non aliud capiunt quam quod per semen intelligatur posteritas Abrami, et quod per terram, terra Canaan, eoque magis quia posteritati ejus data est ea terra; sed qui in sensu interno sunt, ut totum caelum, per ‘semen Abrami’ non aliud percipiunt quam amorem, per ‘terram Canaan’ nihil aliud quam regnum Domini in caelis et in terris; et quod ‘data iis terra,’ nihil aliud quam repraesentativum; de quo, ex Divina Domini Misericordia, alibi. Similiter alibi ubi de Abramo,
Jehovah eduxit eum foras, et dixit, Suspice nunc versus caelum, et numera stellas si potes numerare illas; et dixit ei, Sic erit semen tuum, Gen. xv 5;
hic similiter, ‘Abramus’ quia repraesentabat amorem seu fidem salvificam, per ‘semen ejus’ non alia posteritas in sensu interno intelligitur quam omnes in universo qui in amore sunt. [5] Similiter,
Erigam foedus Meum inter Me et inter te, et inter semen tuum post te;… et dabo tibi et semini tuo post te terram peregrinationum tuarum, omnem terram Canaan, in possessionem aeternam; eroque illis in Deum:… hoc foedus Meum, quod custodies inter Me et inter vos, et inter semen tuum post te, circumcidi vobis omnem masculum, Gen. xvii 7, 8, 10;
ubi ‘foedus erigere’ similiter significat conjunctionem Domini cum hominibus in universo per amorem, qui amor repraesentatus fuit per Abramum; inde constat quid per semen ejus significatur, nempe omnes in universo qui in amore sunt: foedus erat circumcisio de qua hic agitur, per quam nusquam caelum intelligit circumcisionem carnis, sed circumcisionem cordis, quae est eorum qui in amore sunt; circumcisio erat repraesentativum regenerationis per amorem, quod apud Mosen clare explicatur,
Circumcidet Jehovah Deus cor tuum, et cor seminis tui, ad amandum Jehovam Deum tuum, toto corde tuo, et tota anima tua, propterea ut vivas, Deut. xxx 6;
ex quibus constat quid circumcisio in sensu interno; quare ubicumque dicitur circumcisio, non aliud intelligitur quam amor et charitas, et inde vita. [6] Quod per ‘semen Abrahami’ omnes in universo significentur quibus amor, constat quoque a Domini verbis ad Abrahamum et ad Isacum; ad Abrahamum, postquam sicut mandatum sacrificare voluit Isacum,

Benedicendo benedicam tibi, et multiplicando multiplicabo semen tuum, sicut stellas caelorum, et sicut arenam quae super litore maris, et hereditabit semen tuum portam hostium tuorum, et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, Gen. xxii 17, 18;
ibi quod per ‘semen’ intelligantur omnes in universo quibus amor, constat manifeste. [7] Sicut ‘Abrahamus,’ ut dictum, repraesentavit amorem caelestem, ita ‘Isacus’ amorem spiritualem, quare per ‘semen Isaci’ non aliud significatur quam omnis homo, apud quem amor spiritualis seu charitas; de quo haec,

Peregrinare in terra hac, et ero tecum, et benedicam tibi, quia tibi et semini tuo dabo omnes terras has, et confirmabo juramentum, quod juravi Abrahamo patri tuo, et multiplicari faciam semen tuum sicut stellas caelorum; et dabo semini tuo omnes terras has, et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, Gen. xxvi 3, 4, 24;
ubi manifeste, quod omnes gentes intelligantur qui in charitate. Amor caelestis per Abrahamum repraesentatus est sicut ‘pater’ amoris spiritualis per Isacum repraesentati, nam e caelesti nascitur spirituale, ut prius ostensum. [8] Jacobus, quia repraesentabat Ecclesiae externa quae ab internis existunt, ita omnia quae in externo homine, ab amore et charitate oriunda, quare per ‘semen ejus’ significantur omnes in universo quibus cultus externus in quo internus, et quibus opera charitatis in quibus charitas a Domino; de quo semine ad Jacobum, postquam in somnio viderat scalam,
Ego Jehovah, Deus Abrahami patris tui, et Deus Isaci; terram super qua tu cubas, tibi dabo eam et semini tuo, et erit semen tuum sicut pulvis terrae;… et benedicentur in te omnes familiae humi, et in semine tuo, Gen. xxviii 13, 14; xxxii 13; xlviii 4.
[9] Quod semen non aliud significet, praeter a locis Verbi prius n. 255 adductis, etiam ab his constare potest; apud Esaiam,
Tu Israel servus Meus, Jacobus quem elegi, semen Abraham amici Mei, xli 8;
ibi agitur de regeneratione hominis; ubi Israel et Jacobus, ut multoties, distinguuntur, et per ‘Israelem’ significatur Ecclesia spiritualis interna, per ‘Jacobum’ ejusdem externa, utraque vocatur ‘semen Abrahami,’ hoc est, Ecclesiae caelestis, quia caeleste, spirituale et naturale sibi succedunt: apud Jeremiam,
Ego plantaveram te vitem praestantem totam, semen voluntatis quomodo conversa es Mihi in degeneres vitis alienae? ii 21;
ubi de Ecclesia spirituali, quae ‘vitis praestans,’ cujus charitas seu fides charitatis appellatur ‘semen veritatis’: [10] apud eundem,
Sicut non numeratur exercitus caelorum, et non mensuratur arena maris, ita multiplicabo semen Davidis servi Mei, et Levitas ministrantes Mihi, xxxiii 22;
ubi manifeste ‘semen’ pro semine caelesti; nam per ‘Davidem’ significatur Dominus; quod semen Davidis non luit sicut exercitus caelorum qui non numeratur, nec sicut arena maris quae non mensuratur, unicuivis notum est: apud eundem,

Ecce dies venientes, dictum Jehovae, et suscitabo avidi germen justum, et regnabit Rex, intelligenter aget, et faciet judicium et justitiam in terra: in diebus Ipsius salvabitur Jehudah, et Israel habitabit confidenter; et hoc nomen Illius quod vocabunt Illum, Jehovah justitia nostra: quare ecce dies venientes, dictum Jehovae, et non dicent amplius, vivens Jehovah, Qui ascendere fecit filios Israelis e terra Aegypti; sed vivens Jehovah, Qui ascendere fecit, et Qui deduxit semen domus Israelis e terra septentrionis, xxiii (x)58;
ibi prorsus alia significantur quam quae apparent in littera, non per ‘Davidem’ David, non per ‘Jehudam’ Judas, nec per ‘Israelem’ Israel, sed per ‘Davidem’ Dominus, per ‘Jehudam’ caeleste, per ‘Israelem’ spirituale; quare per ‘semen Israelis’ illi quibus est charitas seu fides charitatis: [11] apud Davidem,
Timentes Jehovam, laudate Ipsum; omne semen Jacobi
glorificate Ipsum; metuite ab Ipso omne semen Israelis, Ps. xxii 24, 25 [A.V. 23, 24];

ibi per ‘semen Israelis’ nec aliud semen intelligitur quam Ecclesia spiritualis: apud Esaiam,
Stirps ejus erit semen sanctitatis, vi 13;
pro reliquiis, quae sancta, quia Domini: apud eundem,
Educam de Jacobo semen, et ex Jehuda possessorem montium Meorum, et possidebunt illam electi Mei, et servi Mei habitabunt ibi, lxv 9;
ubi de Ecclesia caelesti externa et interna: apud eundem,
Non generabunt in perturbationem; semen benedictorum Jehovae illi, et nati illorum cum illis, lxv 23;
ubi de novis caelis et nova terra, seu de regno Domini, qui ibi, ex amore generati seu regenerati, appellantur ‘semen benedictorum Jehovae.’

1026. ‘Cum omni anima viva quae cum vobis’: quod significent in genere omnia quae apud hominem regenerata sunt, constare potest
ab illis quae praecedunt et ab illis quae sequuntur, tum a significatione vivi; vivum dicitur omne quod vitam accepit a Domino, ‘anima viva omne quod apud hominem regeneratum inde vivit; nam secundum vitam quam accipit regeneratus, singula apud eum vivunt, tam ejus rationalia quam ejus affectiones; quae vita in singulis ejus cogitationi et loquelae apparet coram angelis, non ita coram homine.

1027. ‘Ad avem’: quod significet in specie ejus intellectualia constat ab illis quae aliquoties prius de avibus dicta et ostensa sunt ut quae n. 40, 776.

1028. ‘Ad bestiam’: quod significet in specie ejus nova voluntaria constat etiam ab illis quae prius de bestiis et earum significatione dicta et ostensa sunt, ut quae n. 45, 46, 142, 143, 246, 776.

1029. ‘Ad omnem feram terrae’: quod significet ejus inferior’ intellectualia et voluntaria quae inde, constat quoque ab illis qua prius de significatione ferae ostensa sunt: sunt enim apud unum quemvis hominem interiora et exteriora; interiora sunt rationalia qua hic significata sunt per ‘avem,’ et sunt affectiones quae significata per ‘bestiam’; exteriora sunt scientifica et voluptates quae hic per ‘feras terrae’ significantur. Quod per ‘avem, bestiam et feram’ non significetur aliqua avis, bestia aut fera, sed quod vivam est apud hominem regeneratum, unusquisque potest scire et concludere ex eo quod foedus iniri a Deo nequeat cum brutis animalibus, nam dicitur ‘erigo foedus cum omni anima viva quae cum vobis ad avem, ad bestiam et ad feram terrae vobiscum,’ sed cum homine qui quoad ejus interior’ et exteriora ita per eas describitur.

1030. ‘Ab omnibus egredientibus ex arca’: quod significet homines Ecclesiae, et ‘quoad omnem feram terrae’ quod significet hominem extra Ecclesiam, constare potest a serie rerum in sensu interno, nam prius nominata sunt omnia quae egressa sunt ex arca ut omnis anima viva quoad avem, bestiam, et feram terrae, hic iterum dicitur ‘ab omnibus egredientibus ex arca quoad feram terrae,’ ita fera terrae altera vice nominatur, quae repetitio non foret nisi aliud quid hic intelligebatur; tum etiam sequitur ‘et erigo foedus Meum vobiscum,’ quod prius etiam dictum; inde constat quod per ‘egredientes ex arca’ significentur regenerati seu homines Ecclesiae, et per ‘feram terrae’ omnes in universo qui extra Ecclesiam: [2] fera terrae in Verba significat, quando per illam viva non intelligantur, illa quae viliora sunt et plus aut minus ex ferina natura trahunt, et hoc praedicate ad ea de quibus agitur; cum de iis quae in homine, tunc ‘fera terrae’ significat inferiora quae externi hominis et quae corporis sunt, ut mox prius in hoc versu, ita viliora; cum de integra societate, quae homo compositus seu persona composita vocatur, tunc ‘fera terrae’ significat eos qui non Ecclesiae sunt quia viliores; et sic porro praedicate ad id quod est subjectum: ut apud Hosheam,
Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili terrae, ii 18:
apud Esaiam,
Honorabit Me fera agri, quia dedi in deserto aquas, xliii 20:
apud Ezechielem,
In ramis illius nidificarunt omnis avis caelorum, et sub ramis illius genuerunt omnis fera agri, ac in umbra illius habitaverunt omnes gentes magnae, xxxi 6.

1031. Vers. 11. Et ergo foedus Meum vobiscum, et non excidetur omnis caro amplius ab aquis diluvii; et non erit amplius diluvium ad perdendum terram. ‘Et erigo foedus Meum vobiscum’ significat praesentiam Domini apud quoscumque quibus charitas; seque refert ad ‘egredientes ex arca’ et ad ‘omnem feram terrae,’ hoc est, ad homines intra Ecclesiam et ad homines extra Ecclesiam: ‘et non excidetur omnis caro amplius ab aquis diluvii’ significat quod non perituri sicut ultima posteritas Antiquissimae Ecclesiae: ‘et non erit amplius diluvium ad perdendum terram’ significat quod talis persuasio lethifera et suffocativa non existet.

1032. ‘Et erigo foedus Meum vobiscum’: quod significet praesentiam Domini apud quoscumque quibus charitas, seque referat ad ‘egredientes ex arca’ et ad ‘omnem feram terrae,’ hoc est, ad homines intra Ecclesiam et ad homines extra Ecclesiam, constat ex illis quae mox prius dicta sunt. Quod etiam Dominus foedus ineat, seu per charitatem se conjungat cum illis qui extra Ecclesiam sunt, et vocantur gentes, ita se res habet; homo Ecclesiae putat quod omnes qui extra Ecclesiam, qui gentes vocantur, non salvari possint ex causa quod nullas cognitiones fidei habeant, et ideo ignorent prorsus Dominum, dicentes quod absque fide et absque cognitione Domini, nulla salus; ita omnes qui sunt extra Ecclesiam, damnant; immo multi tales sunt qui in aliqua doctrina sunt, etiam qui in haeresi, quod omnes qui extra sunt, seu omnes qui non sentiunt sicut ii, putent non salvari; cum tamen prorsus aliter se res habet: Dominus misericordiam habet erga omne genus humanum et omnes qui in universo sunt, salvare vult et ad se trahere; misericordia Domini est infinita, nec se finiri
patitur intra paucos illos qui intra Ecclesiam sunt, sed extendit se ad omnes in universo terrarum orbe; quod extra Ecclesiam nati sint et sic in ignorantia fidei, non eorum culpa est, et propterea quod non habent fidem in Dominum quia ignorant Ipsum, nusquam aliquis damnatur: quis usquam dicturus sit qui bene cogitat, quod maxima pars generis humani aeterna morte peritura, quia non nati intra Europam ubi respective pauci sunt? et quis dicturus qui bene cogitat, quod Dominus pateretur tantam multitudinem hominum nasci ut periret morte aeterna? hoc foret contra Divinum et contra misericordiam; et praeterea illi qui extra Ecclesiam sunt, qui gentes vocantur, multo moratiorem vitam vivunt quam qui intra Ecclesiam, et facilius multo amplectuntur verae fidei doctrinam; quod adhuc manifestius constare potest ab animabus in altera vita; [3] ex orbe ita vocato Christiano veniunt omnium pessimi, internecino odio habentes proximum, et internecino Dominum; prae omnibus in universa terrarum orbe adulteri; non autem ita ex ceteris orbis partibus; nam permulti ex his qui idola coluerunt, tali animo sunt ut odia et adulteria horreant, et timeant Christianos quia tales, et quod unumquemvis cruciare velint: immo gentes tales sunt ut cum informantur ab angelis de veris fidei, et quod Dominus regat universum, facile audiant ei facile imbuantur fide, et sic idola sua rejiciant; quare gentes, qui moratam vitam vixerunt, et in charitate mutua inque innocentia, ii in altera vita regenerantur: cum vivant in mundo, apud eos Dominus praesens est in charitate et innocentia, nam nihil charitatis et innocentiae est nisi a Domino: Dominus quoque iis conscientiam recti et boni secundum religiosum eorum donat, et conscientiae illi insinuat innocentiam et charitatem, cumque innocentia et charitas in conscientia tunc facile se patiuntur imbui vero fidei ex bono: Ipse Dominus hoc ita dixit apud Lucam,
Dixit ad Jesum aliquis, Domine, num pauci sunt qui salvantur? Ipse dixit ad eos,… Videbitis Abrahamum, Isacum et Jacobum et omnes prophetas in regno Dei, vos vero ejectos foras: contra venient ab ortibus et occasibus, et a septentrione, et a meridie, accumbentes in regno Dei; et ecce sunt extremi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt ultimi 28-30;
per ‘Abrahamum, Isacum et Jacobum’ intelliguntur hic omnes qui in amore sunt, ut prius ostensum est.

1033. Dictum quod gentes quoque conscientia recti et boni secundum religiosum eorum donentur, quod ita se habet: conscientia in genere est vera, spuria, et falsa; conscientia vera est quae formatur a Domino ex veris fidei, qua cum donatus est homo, timet agere contra vera fidei quia sic contra conscientiam; hanc conscientiam nemo accipere potest qui non in veris fidei est, quare etiam non ita multi in orbe Christiano, quisque enim verum fidei statuit suum dogma; sed usque qui regenerantur, accipiunt conscientiam cum charitatem, nam fundamentale conscientiae est charitas. [2] Conscientia spuria est quae formatur apud gentes ex cultu eorum religioso in quem nati et educati sunt, contra quem agere iis est contra conscientiam; quorum conscientia cum fundata est in charitate, et misericordia, et in oboedientia, tunc tales sunt, ut veram conscientiam in altera vita recipere possint, quam etiam accipiunt; nihil enim prius et potius amant quam verum fidei. [3] Conscientia falsa est quae formatur non ab internis sed ab externis, hoc est, non a charitate, sed ab amore sui et mundi; sunt enim qui sibi videntur contra conscientiam agere cum contra proximum, et quoque tunc videntur sibi intrinsecus angi; sed est ex causa quia sic cogitatione percipiunt suam vitam, suum honorem, suam famam, suas opes, aut suum lucrum, periclitari, et sic ipsum se laedi; aliqui ex hereditario trahunt quandam talem mollitiem cordis, quidam sibi acquirunt, sed est conscientia falsa.

1034. Quod ‘non excidetur omnis caro amplius ab aquis diluvii’ significet quod non perituri sint, sicut ultima posteritas Antiquissimae Ecclesiae, constat ab illis quae prius de antediluvianis qui perierunt, dicta sunt, qui sunt qui excisi ab aquis diluvii; ostensum prius est n. 310 quomodo se res habuit, nempe quod Antiquissimae Ecclesiae posteritas ultima talis fuerit ut cum voluntarium eorum, etiam simul intellectuale eorum fuisset corruptum, sic ut apud eos non potuisset intellectuale separari ab eorum voluntario, et in intellectuali formari nova voluntas, nam ita utraque mentis eorum pars cohaerebat: quod quia praevisum, etiam provisum a Domino fuit ut apud hominem separari posset intellectuale ejus a voluntario, et sic renovari: et sic quia provisum, quod talis homo postea non existeret qualis gens ista antediluviana, ideo hic dicitur quod ‘non (x)excidetur amplius ulla caro ab aquis diluvii.’

1035. ‘Et non erit amplius diluvium ad perdendum terram’: quod significet quod talis persuasio letifera et suffocativa non amplius existet, constare potest ex significatione diluvii respective ad antediluvianos qui perierunt, de qua prius; tam ex persuasionibus eorum diris, de quibus n. 310, 563, 570, 581, 586, ut et ex illis quae de succedente Ecclesia Noahus appellata; et porro ex sequentibus de arcu iridis.

1036. Vers. 12, 13. Et dixit Deus, Hoc signum foederis, quod Ego do inter Me et inter vos, et inter omnem animam vivam, quae vobiscum: in generationes saeculi. Arcum Meum dedi in nube, et erit in signum foederis inter Me et inter terram. ‘Et dixit Deus’ {1} significat quod ita esset: ‘hoc signum foederis’ significat indicium praesentiae Domini in charitate: ‘quod Ego do inter Me et inter vos’ significat conjunctionem Domini cum homine per charitatem: ‘et inter omnem animam vivam quae vobiscum’ significat, ut prius, omnia quae apud hominem regenerata sunt: ‘in generationes saeculi’ significat perpetuo omnes qui e novo creantur: ‘arcum dedi in nube’ significat statum hominis regenerati spiritualis, qui instar arcus iridis est, ‘nubes, significat obscuram lucem in qua est spiritualis homo respective ad caelestem: ‘et erit in signum foederis inter Me et inter terram’ significat, ut prius, indicium praesentiae Domini in charitate; ‘terra’ hic est proprium hominis. Haec omnia spectant hominem regeneratum spiritualem seu Ecclesiam spiritualem.
@1 Jehovah I.$

1037. ‘Et dixit Deus’: quod significet ita esse, prius dictam et ostensum est, nam dicere aut dictum Dei seu Jehovae, significat ita esse: antiquissimi quia historice concinnabant res Ecclesiae, cum affirmare vellent quod ita esset, dicebant, ‘dixit Deus,’ vel ‘dixit Jehovah,’ et erat illis formula asseverationis et confirmationis.

1038. ‘Hoc signum foederis’: quod significet indicium praesentiae Domini in charitate, constat a significatione ‘foederis et signi foederis’; quod foedus significet praesentiam Domini in charitate, ostensum est prius cap. vi 18, et supra in hoc capite ad vers. 9. Quod foedus sit praesentia Domini in amore et charitate, constat a natura foederis; omne foedus est conjunctionis causa, ut nempe mutuo vivant in amicitia aut in amore; conjugium inde quoque appellatur foedus: conjunctio Domini cum homine non datur nisi in amore et charitate, nam Dominus est Ipse amor, et misericordia; unumquemvis salvare vult, et vi forti ad caelum, hoc est, ad se attrahere; inde quisque scire et concludere potest quod nusquam aliquis conjungi possit cum Domino nisi per illud quod Ipse est, hoc est, nisi simile faciat, aut unum faciat cum Ipso, hoc est, ut (x)redamet Dominum, et amet proximum sicut se; per haec solum fit conjunctio; haec est ipsissima essentia foederis; quando conjunctio inde, tunc sequitur manifeste quod Dominus praesens sit: ipsa praesentia Domini est quidem apud omnem hominem sed est propior et remotior, prorsus secundum gradus ad amorem et distantiam ab amore. [2] Quia foedus est conjunctio Domini cum homine per amorem, seu quod idem est, est praesentia Domini apud hominem in amore et charitate, ipsum foedus appellatur in Verbo ‘foedus pacis,’ nam ‘pax’ significat regnum Domini, et regnum Domini consistit in amore mutuo, in quo solo est pax; ut apud Esaiam,
Montes recedent et colles dimovebuntur, et misericordia Mea a tecum non recedet, et foedus pacis Meae non dimovebitur, dixit Miserator tuus Jehovah, liv 10;
ubi misericordia, quae est amoris, dicitur ‘foedus pacis’: apud Ezechielem,
Suscitabo super illos pastorem unum, et pascet illos, servum Meum Davidem; Hic pascet eos, et Hic erit illis in pastorem,… et excidam illis foedus pacis, xxxiv 23, 25;
ubi per ‘Davidem’ manifeste intelligitur Dominus; Ipsius praesentia apud hominem regeneratum describitur per ‘quod pascet eos’: [3] apud eundem,

Servus Meus David, rex super illos, et pastor unus erit omnibus illis;… et pangam illis foedus pacis, foedus aeternitatis erit cum illis; et dabo illos, et multiplicari faciam illos, et ponam sanctuarium Meum in medio illorum in aeternum;… et ero illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum, xxxvii 24, 26, 27;
ubi similiter Dominus per ‘Davidem’ intelligitur; amor per ‘sanctuarium in medio illorum,’ praesentia et conjunctio Domini in amore per quod ‘erit illis in Deum,’ et illi erunt Ipsi in populum,’ quae appellatur ‘foedus pacis, et foedus aeternitatis’: apud Malachiam,
Cognoscetis quod miserim ad vos praeceptum hoc, ut sit foedus Meum cum Levi, dixit Jehovah Zebaoth, foedus Meum fuit cum illo, vitarum et pacis, et dedi illa illi timore, et timebit Me, ii 4, 5;
‘Levi’ in supremo sensu est Dominus, et inde homo cui amor et charitas, quare ‘foedus vitarum et pacis cum Levi’ est in amore et charitate: apud Mosen ubi de Pinhaso,

[4] Ecce Ego dans illi foedus Meum pacis, et erit illi et semini illius post illum foedus sacerdotii aeterni, Num. xxv 12, 13;
ubi per ‘Pinhasum’ non intelligitur Pinhasus sed sacerdotium quod per eum repraesentabatur, quod significat amorem et quae amoris sunt, sicut omne sacerdotium istius Ecclesiae; quisque novit quod Pinhaso non fuit sacerdotium aeternum: apud eundem,
Jehovah Deus tuus, Ipse Deus, Deus fidelis, custodiens foedus et misericordiam amantibus Ipsum, et custodientibus praecepta Ipsius, millesimae generationi, Deut. vii 9, 12;
ubi manifeste, quod praesentia Domini apud hominem in amore sit ‘foedus,’ nam dicitur quod sit ‘amantibus Ipsum, et custodientibus praecepta.’ [5] Quia foedus est conjunctio Domini cum homine per amorem, sequitur quod quoque sit per omnia quae sunt amoris, quae sunt vera fidei et appellantur praecepta; omnia enim praecepta, immo Lex et Prophetae, fundantur in unica lege ut ament Dominum supra omnia et proximum sicut semet, ut constat a Domini verbis, Matth. xxii 34-39, Marc. xii 28-35, quare etiam tabulae super quibus decem praecepta scripta sunt, appellantur ‘tabulae foederis’: quia foedus aut conjunctio est per amoris leges seu praecepta, etiam fuit per leges societatis in Ecclesia Judaica latas a Domino quae vocantur ‘testimonia’; tum quoque per ritus Ecclesiae a Domino mandatos qui vocantur ‘statuta’; omnia haec vocantur foederis quia spectant amorem et charitatem: sicut legitur de Joshia rege,
Stetit rex super columna {1}, et pepigit foedus coram Jehovah, ad eundum post Jehovam, et ad custodiendum praecepta Ipsius, et testimonia Ipsius, et statuta Ipsius ex toto corde, et ex tota anima, ad stabiliendum verba foederis, 2 Reg. xxiii 3.

[6] Ex his nunc constat quid est foedus, et quod foedus sit internum, nam conjunctio Domini cum homine fit per interna, nusquam per externa separata ab internis; externa sunt modo typi et repraesentativa internorum, sicut actio hominis est typus repraesentativus ejus cogitationis et voluntatis, et sicut opus charitatis est typus repraesentativus charitatis quae intus in animo et mente; ita omnes ritus Ecclesiae Judaicae erant typi repraesentativi Domini, proinde amoris et charitatis et omnium quae inde; quare per interna hominis fit foedus et conjunctio; externa sunt modo signa foederis, sicut etiam appellantur; quod per interna fiat foedus aut conjunctio, constat manifeste; ut apud Jeremiam,

Ecce dies venientes, dictum Jehovae, et pangam cum domo Israelis, et cum domo Jehudae, foedus novum, non sicut foedus quod pepigi cum patribus eorum,…. quia ii irritum reddiderunt foedus Meum;… sed hoc foedus quod pangam cum domo Israelis post dies hos,… dabo legem Meam in medio eorum, et super cor eorum scribam illam, xxxi 31-33;
ubi de nova Ecclesia; clare dicitur quod ipsissimum foedus sit per interna, et quidem in conscientia cui inscribitur lex, quae omnis est amoris, ut dictum. [7] Quod externa non sint foedus nisi iis interna adjuncta sint, et sic unam eandemque causam per unionem agant, sed quod sint ‘signa foederis,’ ut per illa sicut per typos repraesentativos recordarentur Domini, constat ex eo quod sabbatum et circumcisio vocentur ‘signa foederis’; quod sabbatum, apud Mosen,
Custodient filii Israelis sabbatum, ad faciendum sabbatum, in generationes suas, foedus aeternum; inter Me et inter filios Israelis signum hoc in aeternum, Exod. xxxi 16, 17;
et quod circumcisio, apud eundem,
Hoc foedus Meum, quod custodietis inter Me et inter vos, et inter semen tuum post te; circumcidi vobis omnem masculum: et circumcidetis carnem praeputii vestri, et erit in signum foederis inter Me et inter vos, Gen. xvii 10, 11.
Sanguis inde quoque appellatur ‘sanguis foederis’, Exod. xxiv 7, 8. [8] Externi ritus cumprimis inde dicti sunt signa foederis ut ex illis recordarentur interiorum, hoc est, illarum rerum quas significabant; omnes ritus Ecclesiae Judaicae non aliud erant; quare etiam illa appellabantur signa, quae suppeditarent illis recordationem interiorum, sicut quod primarium praeceptum alligarent super manu et ad frontalia, ut apud Mosen,
Amabis Jehovam Deum tuum, ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus viribus tuis:… et alligabis haec verba in signum super manu tua, et erunt in frontalia inter oculos tuos, Deut. vi 5, 8; xi 13, 18;
ubi ‘manus’ significat voluntatem quia potentiam, nam potentia est voluntatis, ‘frontalia inter oculos’ (x)significant intellectum, ita signum recordationem primarii praecepti, seu legis in summa, ut continue sit in voluntate et continue in cogitatione, hoc est, ut sit praesentia Domini et amoris in omni voluntate et in omni cogitatione; talis est praesentia Domini et ab Ipso amoris mutui apud angelos, de qua continua praesentia, qualis sit, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus dicetur. Similiter hic, quod dicatur ‘hoc signum foederis, quod ego do inter Me et inter vos, arcum Meum dedi in nube, et erit in signum foederis inter Me et inter terram’ significat signum non aliud quam indicium praesentiae Domini in charitate, ita recordationem apud hominem: sed quomodo inde, seu ex arcu in nube, indicium et recordatio, in sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, dicetur.
@1 Heb. [ ] (‘ammud)=’column,’ but also ‘platform.’$

1039. ‘Quod Ego do inter Me et inter vos’: quod significet conjunctionem Domini cum homine per charitatem, constat ab illis quae nunc de foedere et signo foederis dicta sunt: ‘foedus’ enim est praesentia Domini in charitate, ‘inter Me et inter vos’ est conjunctio inde, ‘dare’ est facere ut sit.

1040. ‘Et inter omnem animam vivam quae vobiscum’: quod significet omnia quae apud hominem regenerata sunt, constat ex significatione ‘animae vivae,’ de qua supra ad vers. 10. ‘Anima’ enim in Verbo significat, ut dictum, omnem vitam, tam hominis internam quam externam, etiam animalium ex eo quod significent illa quae in homine; sed proprie ‘anima viva’ est quod vitam accipit a Domino, hoc est, quod regeneratum est, quia hoc solum vivit; et quia ‘anima’ significat vitam tam internam quam externam apud hominem, ‘anima viva’ significat in uno complexu omnia quae apud hominem regenerata sunt: apud hominem sunt voluntaria et sunt intellectualia, inter se distinctissima, omnia et singula quae inde, apud hominem vivum, ‘viva’ sunt: ita enim se res habet, qualis est homo talia sunt omnia et singula apud eum; ipsa vita communis est in singulis, nam a singulis, ut a suis particularibus, est commune, aliter nusquam aliquod commune
existit, nam commune dicitur quia a particularibus existit; [2] quare qualis est hominis vita in communi, talis est ejus vita in singularibus, immo in singularissimis ejus conatus et intentionis seu voluntatis, et in singularissimis ejus cogitationis, sic ut non dari queat minimum ideae in quo non similis vita est; ut qui fastuosus est, in ejus singulis conaminibus voluntatis, et in ejus singulis ideis cogitationis, est fastuosum; qui avarus est, est avarum similiter; qui odio habet proximum, similiter; sicut qui stupidus, in singulis ejus voluntatis et in singulis ejus cogitationis, est stupidum; et qui insanus, est insanum; quia talis est homo, ideo in altera vita ex solum unica idea cogitationis ejus noscitur qualis est; [3] cum homo regeneratus est, tunc omnia et singula apud hominem regenerata sunt; hoc est, vitam habent, et quidem tantum vitae quantum separari potuit ejus proprium voluntarium, quod spurcum et mortuum est, a novo voluntario et intellectuali quod accepit a Domino; quare hic quia de regenerato agitur, ‘anima viva’ significat omnia quae apud hominem regenerata sunt; quae in communi sunt ejus intellectualia et voluntaria, tam interiora quam exteriora, quae supra vers. 10 expressa sunt per ‘avem, et bestiam, et per feram terrae,’ nam dicitur ‘erigo foedus Meum cum omni anima viva, ad avem, ad bestiam, et ad feram terrae.’

1041. ‘In generationes saeculi’: quod significet perpetuo omnes qui e novo creantur, constat a significatione ‘generationum saeculi’; ‘generationes’ sunt posteritates, quae a prioribus, ut a suis parentibus, sunt; ‘saeculum’ est perpetuum; hic agitur de illis quae regenerata sunt, quare per regenerationes saeculi intelliguntur illi qui inde perpetuo regenerantur, hoc est, qui e novo creantur; omnia in sensu interno se habent praedicate ad illa de quibus agitur.

1042. ‘Arcum Meum dedi in nube’: quod significet statum hominis regenerati spiritualis, qui instar arcus iridis est: quisque mirari potest quod arcus in nube seu iris in Verbo accipiatur pro signo foederis, cum iris non aliud sit quam quoddam exsurgens ex modificatione radiorum lucis a sole tunc in guttis aquae pluviae, nec aliud quam naturale quoddam, nec sicut alia signa foederis in Ecclesia, de quibus mox prius: sed quod ‘arcus in nube’ repraesentet regenerationem, et significet statum hominis regenerati spiritualis, non alicui notum esse potest nisi cui datum videre et inde scire quomodo se res habet. Angeli spirituales, qui omnes fuerunt homines Ecclesiae spiritualis regenerati, in altera vita cum sistuntur conspiciendi ita, apparet circum caput sicut arcus iridis; sed irides quae apparent, se habent prorsus secundum statum eorum, inde etiam cognoscuntur in caelo et in mundo spirituum quales sunt: quod instar iridis appareat, causa est quod naturalia eorum correspondentia spiritualibus talem speciem sistant; est modificatio lucis spiritualis a Domino, in eorum naturalibus; hi angeli sunt qui dicuntur ‘regenerati aqua et spiritu,’ angeli vero caelestes ‘regenerati igne.’ In naturalibus ita se habet: [2] ut color existat, debet esse quoddam obscurum et niveum, seu nigrum et album, in quae cum radii lucis ex sole incidunt, secundum variam temperaturam obscuri et nivei, seu nigri et albi, ex modificatione radiorum lucis influentium, existunt colores, quorum quidam magis aut minus trahunt ex obscuro et nigro, quidam magis aut minus ex niveo seu albo, inde diversitas eorum; comparative se habet res in spiritualibus; ibi ‘obscurum’ est proprium intellectuale seu falsum. et ‘nigrum’ est proprium voluntarium hominis seu malum, quod absorbet et exstinguit radios lucis; at ‘niveum et album’ est verum et bonum quod homo putat facere ex semet, quod reflectit et rejicit a se radios lucis; radii lucis qui in illa incidunt et illa quasi modificant, sunt a Domino, ut a sole sapientiae et intelligentiae, nam radii lucis spiritualis non alii sunt nec aliunde: quia naturalia correspondent spiritualibus, inde est cum circa hominem regeneratum spiritualem in altera vita sistatur ita videndum, quod appareat simile arcui in nube, qui arcus est repraesentatio spiritualium in ejus naturalibus: apud hominem regeneratum spiritualem est proprium intellectuale, cui Dominus insinuat innocentiam, charitatem et misericordiam; secundum receptionem horum honorum ab homine, apparet ejus iris, cum sistitur videnda, eo pulchrior quo magis proprium voluntarium hominis remotum, subactum, et in obsequium redactum est. [3] Prophetis cum in visione Dei fuerant, apparuit quoque arcus sicut qui in nube, ut Ezechieli,
Supra expansum, quod super capite cheruborum, quasi aspectus lapidis sapphiri, similitudo throni, et {1} super similitudine throni,’ similitudo tanquam aspectus Hominis super illo superius: et vidi sicut speciem prunae {2} coruscantis secundum aspectum ignis, intra illam circumcirca ab aspectu lumborum Ipsius et supra; et ab aspectu lumborum Ipsius et infra, vidi tanquam aspectum ignis cui splendor circumcirca, sicut aspectus arcus cum sit in nube in die pluviae, sic aspectus splendoris circumcirca; hic aspectus similitudinis Gloriae Jehovae, i 26-28;
cuivis constare potest quod Dominus ita visus, et tunc per Ipsum repraesentatum caelum, nam Ipse est caelum, hoc est, Omne in omnibus caeli; Ipse est ‘Homo’ de quo ibi, ‘thronus’ est caelum, ‘pruna coruscans secundum aspectum ignis a lumbis supra’ est caeleste amoris, ‘ignis splendor circumcirca a lumbis infra sicut arcus in nube’ est caeleste spirituale; ita caelum caeleste seu caelestium angelorum repraesentatum a lumbis supra, et caelum spirituale seu spiritualium angelorum a lumbis infra; quae enim infra sunt a lumbis usque per pedes ad plantas, in Maximo Homine significant naturalia: inde quoque constat quod naturalia hominis ita illustrata per lucem spiritualem a Domino, instar ‘arcus in nube’ appareant. Apparuit etiam Johanni, de quibus in Apoc. iv 2, 3; x 1.
@1 I o, probably a printer’s slip from repetition of throni.$
@2 Sch. has only prunae, A.V. and R. V. ‘amber,’ but ‘or electrum’ in m. The Heb. [ ] (hashmal) means ‘polished brass,’ possibly a mixture of brass and gold, see Rev. i 15.$

1043. Quod ‘nubes’ significet obscuram lucem in qua est spiritualis homo respective ad caelestem, constare potest ex illis quae de arcu nunc dicta sunt; arcus eram seu color arcus nusquam existit nisi in nube; ipsum obscurum, ut dictum, per quod fulgurant radii solis, est quod vertitur in colores, ita quale obscurum quod a fulgure radiorum perstringitur, talis color: similiter se habet apud hominem spiritualem; obscurum apud eum quod hic vocatur ‘nubes,’ est falsum, quod idem est ac proprium ejus intellectuale, cui proprio cum insinuatur innocentia, charitas et misericordia a Domino, tunc non amplius apparet haec nubes ut falsum sed ut apparens veri una cum vero ex Domino, inde instar arcus colorati; est modificatio quaedam spiritualis quae nusquam describi potest, quae nisi percipiatur ab homine per colores et eorum nativitates, non scio an queat ad captum exponi. [2] Qualis haec nubes est apud hominem regeneratum, constare potest a statu ejus ante regenerationem; homo regeneratur per illa quae putat esse vera fidei; quisque putat suum dogma esse verum, inde conscientiam accipit, quare postquam accepit conscientiam, contra illa agere quae ei impressa sunt quod sint vera fidei, ei est contra conscientiam; talis est unus quisque regeneratus, nam regenerantur a Domino multi quocumque dogmate; et cum regenerati sunt, non tunc aliquam revelationem immediatam accipiunt nisi quae illis insinuantur per Verbum et praedicationem Verbi; sed quia charitatem accipiunt, Dominus per charitatem operatur in eorum nubem, inde exsurgit lux, sicut dum sol perstringit nubem, quae inde lucidior fit et variegatur coloribus; ita quoque in nube existit similitudo arcus; quo itaque nubes tenuior est, hoc est, quo a pluribus veris fidei intermixtis consistit, eo pulchrior est arcus; at quo nubes haec densior est, hoc est, a paucioribus veris fidei consistit, eo impulchrior arcus; innocentia multum pulchritudinis adjicit, est quasi inde splendor vivus in coloribus. [3] Omnes apparentiae veri sunt ‘nubes’ in quibus homo est cum in sensu litterae Verbi, nam in Verbo secundum apparentias locutum est, at cum simpliciter credit Verbo tametsi in apparentiis manet, et charitatem habet, haec nubes respective tenuis est; in hac nube formatur a Domino conscientia apud hominem intra Ecclesiam. Omnes ignorantiae veri etiam sunt ‘nubes’ in quibus homo est cum non scit quid verum fidei, in genere cum non scit quid Verbum, et adhuc magis cum non audivit de Domino; in hac ‘nube’ formati a Domino conscientia apud hominem extra Ecclesiam; nam in ipsa ignorantia potest esse innocentia, et sic charitas. Omnes falsitates etiam sunt ‘nubes,’ sed hae nubes sunt tenebrae, quae apud eos qui vel habent conscientiam falsam, de qua prius, vel apud eos qui habent nullam. Hae sunt in genere qualitates nubium; quod quantitatem attinet, tantae nubes apud hominem sunt et tam densae, ut si nosse miraretur quod usquam possent per eam transparere radii lucis Domino, et quod posset homo regenerari; qui minimum nubis se habere putat, quandoque perplurimum habet, et qui perplurimum nubis credit se habere, is minus habet. [4] Tales nubes sunt apud hominem spiritualem, sed apud hominem caelestem non tantae sunt, quia amor in Dominum est, qui ejus parti voluntariae implantatus, et ideo quoque non conscientiam sicut homo spiritualis, sed perceptionem boni et inde veri a Domino accipit. Cum voluntarium hominis tale est ut recipere possit radios flammae caelestis, tunc inde intellectuale ejus illustratur et ex amore novit et percipit omnia quae sunt vera fidei; voluntarium ejus tunc est instar exigui solis e quo radii in partem ejus intellectualem; talis fuit homo Antiquissimae Ecclesiae. Ast cum voluntarium hominis prorsus corruptum est et infernale, et ideo nova voluntas quae est conscientia, formatur in parte ejus intellectuali ut factum apud hominem Antiquae Ecclesiae et fit apud omnem hominem regeneratum Ecclesiae spiritualis, tunc densa nubes es nam discere debet quid verum et bonum est, nec percipere potest num sit; et tunc quoque continue influit falsum quod est obscurum nubis, a parte ejus nigra voluntaria seu per eam ab inferno; quae causa est quod pars intellectualis nusquam illustrari possit apud hominem spiritualem sicut apud hominem caelestem; inde est quo ‘nubes’ hic significet obscuram lucem in qua est spiritualis homo respective ad caelestem.

1044. ‘Et erit in signum foederis inter Me et inter terram quod significet indicium praesentiae Domini in charitate, et quo ‘terra’ hic sit proprium hominis, constat ab illis quae prius dicta sunt et quod ‘terra’ significet proprium hominis, constat ex sensu interno ipsaque serie rerum; prius enim dictum ‘hoc signum foederis inter Me et inter vos, et inter omnem animam vivam, quae vobiscum quibus significatum quicquid regeneratum est; hic autem aliter, ‘erit in signum foederis inter Me et inter terram,’ inde, ut et ex repetitione ‘signi foederis,’ patet quod hic significetur aliud, et quidem quod ‘terra’ id quod non regeneratum est et quod non regenerari potest, [2] quod est proprium voluntarium hominis. Homo enim regeneratus quoad partem intellectualem est Domini, sed quoad partem voluntariam suam est sui, quae binae partes in homine spirituali sunt oppositae; sed pars voluntaria hominis tametsi opposita est, usque tamen non potest non adesse; omne enim obscurum in parte ejus intellectuali, seu omnis densitas ejus nubis, est inde, continue inde influit, et quantum influit tantum densatur nubes in parte intellectuali, at quantam removetur tantum attenuatur nubes; inde est quod per ‘terram’ hic significetur proprium hominis; quod per terram significetur corporeum hominis praeter multa alia, prius ostensum est: [3] se habet hoc sicut bini qui prius amicitiae foedere conjuncti sunt, ut fuit voluntas et intellectus apud hominem Antiquissimae Ecclesiae; cum amicitia rupta, et inimicitia orta, ut factum cum homo corrupit prorsus voluntarium suum, cum iterum foedus initur, tunc sistitur pars inimica coram sicut cum ea foedus, sed non est foedus cura ea quia prorsus opposita et contraria, sed cum illo quod inde influit, ut dictum, hoc est, cum proprio intellectuali; signum seu indicium foederis hoc est, ut quantum praesentiae Domini in proprio intellectuali tantum removebitur proprium voluntarium; se habent haec prorsus sicut caelum et infernum; hominis regenerati pars intellectualis, ex charitate in qua Dominus est praesens, est caelum, ejus pars voluntaria est infernum; quantum Dominus est praesens in caelo, tantum removetur infernum; ex se enim homo est in inferno, ex Domino est in caelo, et continue homo elevatur ab inferno in caelum, et quantum elevatur tantum removetur ejus infernum: signum ergo seu indicium quod Dominus sit praesens, est quod voluntarium hominis removeatur, quod ut removeri possit, fit per tentationes, et per plura alia media regenerationis.

1045. Haec quae nunc allata sunt, spectant hominem regeneratum spiritualem seu Ecclesiam spiritualem; quae nunc sequuntur, spectant omnem hominem in genere; dein hominem qui regenerari potest in specie.

1046. Vers. 14, 15. Et erit in obnubilando Me nube super terram, et videtur arcus in nube. Et recordabor foederis Mei, quod inter Me et inter vos, et inter omnem animam vivam in omni carne; et non erit amplius aquae in diluvium ad perdendum omnem carnem. ‘Et erit in obnubilando Me nube super terram’ significat quando propter proprium voluntarium hominis non apparet fides charitatis: ‘et videtur arcus in nube’ significat quando usque homo talis est ut regenerari queat: ‘et recordabor foederis Mei, quod inter Me et inter vos’ significat misericordiam Domini in specie erga regeneratos et qui regenerari possunt: ‘et inter omnem animam vivam in omni carne’ significat universum genus humanum: ‘et non erit amplius aquae in diluvium ad perdendum omnem carnem’ significat quod intellectuale ejus non amplius talem Persuasionem imbuere poterit ut pereat sicut posteritas Ecclesiae Antiquissimae. Haec spectant omnem hominem in genere.

1047. ‘Et erit in obnubilando Me nube super terram’: quod significet quando propter proprium voluntarium hominis non apparet fides charitatis, constat ex illis quae mox supra dicta sunt de ‘terra seu proprio voluntario hominis, quod nempe tale sit ut continue infundat in partem intellectualem hominis obscurum seu falsum quod est ‘obnubilatio’; omnis falsitas est inde; quod satis manifeste constare potest ex eo quod amores sui et mundi qui sunt voluntatis hominis, non sint nisi odia, nam quantum quis semet amat tantum odit proximum; qui amores quia ita contrarii sunt amori caelesti: non potest quin continuo inde influant talia quae contraria sunt amori mutuo, quae omnia in parte intellectuali sunt falsitates, inde ejus omne obscurum et tenebrosum; falsum ‘obnubilat’ verum prorsus sicut obscura nubes lucem solis; et quia falsum et verum non possunt simul esse, sicut non tenebrae et lux; inde manifeste sequitur quod unum discedat veniente altero; et quia hoc per vices fit, ideo hic dicitur, ‘in obnubilando nube terram,’ hoc est, quando per proprium voluntarium non apparet fides charitatis, seu verum et inde bonum, minus bonum et inde verum.

1048. ‘Et videtur arcus in nube’: quod significet quando usque homo talis est ut regenerari queat, constat a significatione ‘arcus in nube’ qui est signum seu indicium regenerationis, ut prius est dictum; cum arcu in nube ita porro se habet: homo seu anima post mortem corporis, qualis est, ilico noscitur a ‘Domino ab aeterno, et qualis futura in aeternum; ab angelis percipitur ilico ad primum adventum qualis est; est sphaera quaedam quae quasi exhalat ab indole ejus seu a singulis quae apud eum, quae sphaera, quod mirabile, talis est ut inde percipiatur qua fide sit, qua charitate; haec sphaera est quae cum Domino ita beneplacet, fit visualis per arcum; de qua sphaera, ex Divina Domini Misericordia, iri sequentibus: inde constare potest quid significatur hic per ‘arcum cum videtur in nube,’ quod nempe cum homo talis est ut regenerari queat.

1049. ‘Et recordabor foederis Mei quod inter Me et inter vos’: quod significet misericordiam Domini in specie erga regeneratos et qui regenerari possunt, etiam inde sequitur, nam ‘recordari’ apud Dominum est misereri; recordari non praedicari potest de Domino, quia ab aeterno omnia et singula novit, sed misereri, quia novit quod homo talis sit, nempe, ut dictum, quod proprium ejus sit infernale et quod sit ipsum ejus infernum, nam per proprium suum voluntarium communicat cum inferno, quod inde et ex se tale est ut nihil plus et potius cupiat quam in infernum se praecipitare, nec contentus est eo sed cupit omnes in universo {1}; homo quia ex se talis diabolus est, et Dominus hoc novit, sequitur quod ‘recordari foederis’ non aliud sit quam misereri, et per Divina media regenerare et ad caelum vi forti, quantum talis est homo ut possit, attrahere.
@1 Perhaps printer omitted words such as secum praecipitare.$

1050. ‘Et inter omnem animam vivam in omni carne’: quod significet universum genus humanum, constat a significatione ‘animae vivae in omni carne’: omnis homo ‘anima viva’ dicitur ex vivo quod apud eum; nusquam aliquis homo vivere potest, minus ut homo, si non vivum quid apud se habeat, hoc est, nisi habeat aliquid innocentiae, charitatis et misericordiae, aut inde aliquid simile vel aemulum; hoc innocentiae, charitatis et misericordiae accipit homo a Domino cum infans est et cum in aetate puerili, ut constare potest a statu infantum, tUm quoque a statu pueritiae; quod homo tunc accipit, conservatur apud hominem; quae conservantur, vocantur in Verbo ‘reliquiae,’ quae solius Domini sunt apud hominem; haec quae conservantur, sunt quae faciunt ut homo dum ad adultam aetatem venit, possit esse homo; de quibus reliquiis videantur quae n. 468, 530, 560-563, 576. [2] Quod status innocentiae, charitatis et misericordiae quos homo habuit in infantia et in annis pueritiae, faciant quod homo possit esse homo, constat manifeste ex eo quod homo in nullum exercitium vitae sicut bruta animalia nascatur, sed quod omnia et singula addiscat; et quae addiscit, quod ea ex exercitio tunc trahant habitum et sicut naturam; ne quidem ambulare potest homo nisi addiscat, nec loqui, ita in reliquis omnibus; haec per usum fiunt ei quasi naturalia; ita se habet cum statu innocentiae, charitatis et misericordiae quibus similiter imbuitur ab infantia, qui status nisi adsint apud hominem, foret multo vili bruto; sed hi status sunt quos homo non addiscit, sed dono acci: a Domino, et quos apud eum Dominus conservat; suntque illi, et una cum veris fidei, qui appellantur reliquiae, et sunt solius Domini quantum homo in adulta aetate hos status exstinguit, tantum mortuus fit: cum regeneratur homo, sunt hi status principia regenerationis et in hos inducitur, nam Dominus per reliquias, ut prius dictum operatur. [3] Hae reliquiae apud unumquemvis hominem sunt quae vocantur hic ‘anima viva in omni carne’: quod ‘omnis caro’ significet unumquemvis hominem ac ita universum genus humanum, consta potest a significatione carnis passim in Verbo, videantur quae ostensa n. 574; ut apud Matthaeum,
Nisi abbreviarentur dies isti, non conservaretur ulla caro xxiv 22; Marc. xiii 20:
apud Johannem,
Jesus dixit, Pater… glorifica Filium Tuum,… sicut dedisti Ipsi potestatem omnis carnis, xvii [1,] 2:
apud Esaiam,
Revelabitur gloria Jehovae, et videbunt omnis caro, xl 5:
apud eundem,
Cognoscent omnis caro, quod Ego Jehovah Salvator tuus, xlix 26.

1051. Quod ‘non erit amplius aquae in diluvium ad perdendum omnem carnem’ significet quod intellectuale ejus non amplius tale: persuasionem imbuere poterit ut pereat sicut posteritas ultima Ecclesiae Antiquissimae, constare potest ab illis quae saepius prius de aquis diluvii dicta et ostensa sunt, tum quae de antediluvianis qui perierunt quod nempe apud eos non solum voluntarium fuerit deperditum et infernale factum, sed etiam intellectuale, sic ut non potuerint regenerari hoc est, nova aliqua voluntas in parte eorum intellectuali formari.

1052. Vers. 16. Et erit arcus in nube, et video eum, ad recordandum foederis aeterni inter Deum, et inter omnem animam vivam omni carne, quae super terra. ‘Et erit arcus in nube’ significat statum ejus: ‘et video eum’ significat quod talis sit ut regenerari possit: ‘ad recordandum foederis aeterni’ significat ut Dominus praesens possit apud eum esse in charitate: ‘inter Deum, et inter omnem anima: vivam in omni carne, quae super terra’ significat unumquemvis hominem, apud quem hoc dari potest. Haec spectant hominem qui regenerari potest in specie.

1053. ‘Et erit arcus in nube’: quod significet statum ejus, constat ex illis quae prius de arcu in nube dicta et ostensa sunt, quod nempe homo aut anima in altera vita cognoscatur ex sphaera ejus apud angelos; et quod sphaera quoties Domino beneplacet, repraesentetur per colores quales sunt arcus, diversimode secundum cujusvis statum, respective ad fidem in Dominum, ita respective ad bona et vera fidei: in altera vita sistuntur videndi colores qui ex nitore et splendore immensum superant pulchritudinem colorum qui oculis in terra videntur; unusquisque color aliquid caeleste et spirituale repraesentat; [2] colores illi sunt ex luce quae in caelo, et variegatione lucis spiritualis, ut dictum supra; vivunt enim angeli in tanta luce ut lux mundi respective nihili sit; lux caeli in qua vivunt angeli, ad lucem mundi se habet respective sicut lumen solis meridiani ad lumen candelae, quod exstinguitur et nullum fit oriente sole: est in caelo lux caelestis et est lux spiritualis; lux caelestis, ut comparative loquar, est sicut lux solis, at lux spiritualis est sicut lux lunae, sed cum omni differentia secundum statum angeli recipientis lucem; similiter se habent colores quia ex luce inde. Ipse Dominus est caelo angelorum caelestium Sol, et caelo angelorum spiritualium Luna: haec incredibilia sunt iis qui nullum conceptum de vita quam animae vivunt post mortem, habent, sed usque verissima.

1054. Quod ‘video eum’ significet quod talis sit ut regenerari possit, constat ex eo quod ‘videre aliquem,’ cum praedicatur de Domino, sit nosse qualis est; Dominus enim omnes ab aeterno novit, nec opus habet videre qualis est; cum talis ut regenerari possit, tunc praedicatur de Domino quod ‘videat aliquem,’ sicut etiam quod ‘faciem attollat super aliquem’: cum autem non regenerari potest, tunc non praedicatur quod Dominus videat, sicut quod nec attollat faciem, sed praedicatur quod ‘avertat oculos seu faciem,’ tametsi Dominus non est Qui avertit sed homo: inde est, ubi prius actum est de Universo genere humano, in quo plures sunt qui non regenerari possunt, quod non dictum sit, ‘cum video arcum in nube’ sed ‘cum videtur arcus in nube,’ vers. 14; videre se similiter habet ac recordari apud Dominum, quod significat in sensu interno misereri, de quo supra n. 840, 1049; videantur quae prius n. 626.

1055. ‘Ad recordandum foederis aeterni’: quod significet ut Dominus praesens possit apud eum esse in charitate, constat ex illis quae de significatione foederis supra dicta et ostensa sunt, quod nempe nullum aliud foedus aeternum sit quam amor in Dominum et amor erga proximum; hoc aeternum est quia ab aeterno in aeternum universum caelum fundatum est in amore, immo universa natura, nam in natura nihil quicquam datur ubi aliqua unio et conjunctio, quod non originem trahat ab amore, sive animatum sit sive non animatum, omne enim naturale existit a spirituali, et spirituale caelesti, ut supra dictum; inde omnibus et singulis amor implantari est, aut instar amoris; solum apud hominem non est amor se contrarium, quia homo ordinem naturae in se destruxit; at cur regenerari potest seu iterum restitui ordini, et accipere amorem mutuum, tunc est foedus seu conjunctio per charitatem, de qua tu agitur.

1056. ‘Inter Deum et inter omnem animam vivam in omni carne, quae super terra’: quod significet apud unumquemvis hominem apud quem hoc dari potest, constat ex illis quae dicta sunt, quo nempe de illis agatur qui regenerari possunt, quare ‘anima viva in omni carne’ non alios significat.

1057. Vers. 17. Et dixit Deus ad Noahum, Hoc signum foederis quod erigo inter Me, et inter omnem carnem, quae super terra. ‘Dixit Deus ad Noahum’ significat quod hoc sciret Ecclesia: ‘hoc signum foederis quod erigo inter Me, et inter omnem carnem, quae super terra’ significat quod indicium praesentiae Domini in charitate non solum esset apud hominem Ecclesiae sed etiam apud hominem extra Ecclesiam.

1058. Quod ‘dixit Deus ad Noahum’ significet quod hoc scire Ecclesia, constat ex serie rerum, quae non patet nisi a sensu interno in quo haec ita cohaerent; primum actum est de homine regenerat spirituali intra Ecclesiam; secundo, de omni homine in universo; tertio, de omni homine qui regenerari potest; hic est clausula, quod nempe hoc sciret Ecclesia; quod ‘Noahus’ sit Ecclesia, prius ostensum est, et quidem hic, quod sit Ecclesia spiritualis in genere, quia solus Noahus nominatur; quid sciret nunc sequitur.

1059. Quod ‘hoc signum foederis quod Ego erigo inter Me, e inter omnem carnem, quae super terra’ significet quod indicium praesentiae Domini in charitate non solum esset apud hominem Ecclesiae sed etiam apud hominem extra Ecclesiam, constat significatione ‘omnis carnis,’ quod sit omnis homo, proinde universum genus humanum; quod sit universum genus humanum, tam quod intra Ecclesiam quam quod extra Ecclesiam, constat non solum ex eo quod dicatur ‘omnis caro’ sed etiam quod non dicatur, ut prius, ‘anima viva in omni carne’; manifestius etiam redditur per illud quod adjiciatur ‘quae super terra.’ [2] Quod Dominus apud illos qui extra Ecclesiam, et gentes vocantur, aeque in charitate praesens sit ac apud illos qui intra Ecclesiam, supra dictum videas n. 932, 1032, immo praesentior; causa est quod tanta nubes in parte eorum intellectuali non sit quanta in communi apud ita vocatos Christianos; gentes enim ignorant Verbum nec sciunt quid Dominus, proinde non sciunt quid verum fidei, quare non possunt esse contra Dominum et contra verum fidei; inde nubes eorum non est contra Dominum et contra verum fidei; talis nubes facile potest discuti cum illustrantur: [3] at Christianorum nubes datur contra Dominum et contra vera fidei, quae nubes ita obscura est ut sint tenebrae; et cum odium est loco charitatis, tunc est caliginosum; adhuc magis apud eos qui profanant vera fidei, quod gentes facere non possunt quia in ignorantia veri fidei vivunt; nemo profanare potest quod ignorat quale est et quod sit: haec causa est quod plures ex gentibus salventur quam ex Christianis; quod etiam Dominus dixit apud Luc. xiii 23, 28-30, praeter quod infantes eorum omnes sint regni Domini, Matth. xviii 10, 14; xix 14; Luc. xviii 16.

1060. Vers. 18. Et fuerunt filii Noahi egressi ex arca, Shem, et Ham, et Japheth, et Ham is pater Canaanis. ‘Fuerunt filii Noahi egressi ex arca’ significant illos qui constituerunt Ecclesiam Antiquam; ‘egressi ex arca’ significant qui regenerati: ‘Shem’ significat Ecclesiam internam: ‘Ham’ significat Ecclesiam corruptam: ‘Japheth’ significat Ecclesiam externam: ‘Ham is pater Canaanis’ significat quod ex Ecclesia corrupta ortus sit cultus in externis absque internis, qui significatur per ‘Canaan.’

1061. ‘Et fuerunt filii Noahi egressi ex arca’: quod significent illos qui constituerunt Ecclesiam Antiquam, et quod ‘egressi ex arca’ sint qui regenerati constat ex omnibus illis quae sequuntur; ex quibus patebit quomodo se res habet.

1062. Quod ‘Shem’ significet Ecclesiam internam, ‘Ham’ Ecclesiam corruptam, ‘Japheth’ Ecclesiam externam, etiam a sequentibus constat, nam describuntur quales sunt. Sicut in omni Ecclesia, ita fuit in Antiqua, nempe quod fuerint qui interni homines, qui corrupti interni, et qui externi: qui interni, sunt qui principale fidei faciunt charitatem; qui corrupti interni, sunt qui principale fidei faciunt fidem absque charitate; et qui externi, sunt qui de interno homine parum cogitant, sed usque opera charitatis praestant et ritu Ecclesiae sancte observant: praeter haec tria genera hominum non dantur alii qui dicendi homines Ecclesiae spiritualis; et quia homines Ecclesiae fuerunt omnes, dicuntur ‘egressi arca.’ Qui interni homines fuerunt in Ecclesia Antiqua, hoc est, qui principale fidei fecerunt charitatem, dicti fuerunt ‘Shem’; at qui corrupti interni fuerunt, qui nempe principale fidei fecerunt fidem absque charitate, in Ecclesia Antiqua, vocati sunt ‘Ham’; at qui externi fuerunt et de interno homine parum cogitarunt, sed usque opera charitatis praestiterunt et ritus Ecclesiae sancte observarunt, in Ecclesia Antiqua, appellati sunt ‘Japheth’: de singulis quales fuerunt, agitur in sequentibus.

1063. Quod ‘Ham is pater Canaanis’ significet quod ex Ecclesiam corrupta ortus sit cultus in externis absque internis, qui significatur per ‘Canaan,’ similiter a sequentibus constat, nam quae in hoc versu continentur sunt praemissa sequentium. Quod Ham significet Ecclesia corruptam, hoc est, eos qui principale religionis faciunt fidem separatam a charitate, constat apud Davidem,
Percussit omnem primogenitum in Aegypto, principium roborum, in tentoriis Hami, Ps. lxxviii 51;
per ‘primogenitum Aegypti’ repraesentata fuit fides absque charitate; quod fides vocetur ‘primogenitus Ecclesiae’, videatur prius n. 352, 367, et quod fides inde appelletur ‘principium roboris,’ ut hic apud Davidem, videatur Gen. xlix 3, ubi de Reubene, qui quia primogenitus Jacobi, repraesentabat fidem et appellatur principium roboris; ‘tentoria Hami’ sunt cultus inde; quod ‘tentoria’ significent cultum, videantur quae prius n. 414. [2] Aegyptus inde vocatur ‘terra Hami,’ Ps. cv 23, 27; Ps. cvi 22. Tales qui in Ecclesia Antiqua Ham vocati, quia vitam omnium cupiditatum vixerunt, solam garrientes quod salvari possent utcumque viverent, per fidem, antiquis visi sunt nigri ex aestu cupiditatum, unde vocati Ham. {1} Quod Ham ‘pater Canaanis’ dicatur, inde est quia tales nihil curant quomodo homo vivit, modo frequentet sacra; nam aliquem cultum usque volunt; cultus externis iis unicus est; internum, qui solius est charitatis, rejiciunt, inde dicitur Ham ‘pater Canaanis.’
@1 Heb. [ ] (ham)= hot, or dark-coloured.$

1064. Vers. 19. Tres hi filii Noahi, et ab illis dispersa est tota terra. ‘Tres hi filii Noahi’ significant tria haec doctrinarum genera quae sunt Ecclesiarum in genere: ‘et ab illis dispersa est tota terra’ significat quod inde derivatae sint omnes doctrinae, tam verae quam falsae.

1065. Quod ‘tres hi filii Noahi’ significent tria haec do genera quae sunt Ecclesiarum in genere, mox supra dictum: sunt quidem innumera genera minus universalia doctrinarum, sed non dantur plura genera universalia; qui non agnoscunt charitatem et non fidem et non externum cultum, ii non sunt alicujus Ecclesiae; quare de iis, quia hic de Ecclesia, non agitur.

1066. Quod ‘ab illis dispersa est tota terra’ significet quod inde derivatae sint omnes doctrinae, tam verae quam falsae, constat a significatione ‘terrae’: terra in Verbo accipitur varie, in sensu universali pro loco seu tractu ubi est Ecclesia, vel ubi fuit Ecclesia, sicut terra Canaan, terra Jehudae, terra Israelis, ita universaliter pro omni Ecclesiae, nam terra praedicatur ex homine qui ibi, ut notum quoque est in communi sermone; quare antiquitus cum dicebant ‘totam terram,’ non intellexerunt totum terrarum orbem sed modo terram ubi Ecclesia et sic ipsam Ecclesiam; sicut constare potest a sequentibus in Verbo locis; apud Esaiam,

Jehovah evacuans terram:… evacuando evacuabitur terra;… lugebit, confundetur terra:… et terra contaminabitursub habitatoribus suis;… propterea maledictio comedet terram:… ideo exurentur habitatores terrae, et relictus erit homo pusillum…. Cataractae ab alto apertae sunt, et commota sunt fundamenta terrae; confringendo confracta est terra; disrumpendo disrupta est terra; nutando emota est terra; titubando titubat terra sicut ebrius; et hinc inde vacillat sicut tugurium; et gravis erit super eam praevaricatio ejus, et cadet, et non addet surgere, xxiv 1, 3-6, 18-21;
‘terra’ pro populo qui ibi, et quidem pro populo Ecclesiae, ita pro Ecclesia, et pro vastatis illis quae Ecclesiae, de quibus cum vastantur, praedicatur ‘evacuari, commoveri, titubare sicut ebrius, vacillare, cadere non surgere.’ [2] Quod per ‘terram’ significetur homo, consequenter Ecclesia quae hominis, apud Malachiam,
Praedicabunt vos beatos omnes gentes, quia eritis vos terra beneplaciti, iii 12.
Quod terra pro Ecclesia, apud Esaiam,
Annon intelligitis fundamenta terrae? xl 21;
ubi ‘fundamenta terrae’ pro fundamentis Ecclesiae: apud eundem,
Ecce Ego creans caelos novos, et terram novam, lxv 17; lxvi 22; Apoc. xxi 1;
‘caeli novi et terra nova’ pro regno Domini et Ecclesia: apud Zachariam,
Jehovah extendens caelos et fundans terram, et formari spiritum hominis in medio ejus, xii I;
pro Ecclesia; sicut etiam prius,
In principio creavit Deus caelum et terram, Gen. i 1;
Absoluti sunt caeli et terra, Gen. ii 1;
Hae nativitates caeli et terrae, ibid. vers. 4;
ubivis pro Ecclesia, quae ‘creata, formata, facta’: apud Joelem,
Coram Ipso commota est terra, contremuerunt caeli; sol et luna atrati sunt, ii 10;
pro Ecclesia, et pro illis quae sunt Ecclesiae; quae cum vastantur dicitur ‘caelum et terra commoveri, sol et luna nigrescere,’ hoc est amor et fides: [3] apud Jeremiam,
Vidi terram, cum ecce vacuum et inane, et ad caelos, et non lux illorum, iv 23;
manifeste hic ‘terra’ pro homine in quo non aliquid Ecclesiae: apud eundem,
Desolata erit tota terra, et consummationem non faciam propter hoc lugebit terra, et atrati erunt caeli, iv 27, 28;
similiter pio Ecclesia, cujus exteriora sunt ‘terra,’ et interiora ‘caeli: de quibus praedicatur quod ‘atrati sint, et illis nulla lux’ cum non amplius sapientia boni et intelligentia veri; tunc quoque terta es ‘vacua et inanis’; similiter homo Ecclesiae qui foret Ecclesia: quo per ‘totam terram’ etiam alibi intelligatur solum Ecclesia, apud Danielem,
Bestia quarta regnum quartum erit in terra, quod diversum erit ab omnibus regnis, et comedet totam terram, et conculcabit illam, et conteret illam, vii 23;
‘tota terra’ pro Ecclesia et pro illis quae sunt Ecclesiae; nam in Verbo non agitur de potestatibus monarchicis, quod profanorum scriptorum est, sed de sanctis, et de statibus Ecclesiae, qui per ‘regna terrae significantur: [4] apud Jeremiam,
Procella magna suscitabitur a lateribus terrae, et erunt confossi Jehovae in die illo, a fine terrae usque ad finem terrae, xxv 32, 33
ibi ‘a fine terrae ad finem terrae’ pro Ecclesia et pro omni quod Ecclesiae: apud Esaiam,
Quiescit et quieta est tota terra, insonuerunt jubilo, xiv 7;
ibi ‘tota terra’ pro Ecclesia: apud Ezechielem,
Sicut laetatur tota terra, xxxv 14;
ubi etiam ‘tota terra’ pro Ecclesia: apud Esaiam,
Juravi non transituras aquas Noahi amplius super terram, liv 9;
ubi ‘terra’ pro Ecclesia, nam ibi agitur de Ecclesia. Terra, quia in Verbo significat Ecclesiam, etiam significat non Ecclesiam, nam cuique tali voci sunt sensus contrarii seu oppositi, sicut terrae diversae gentium, in genere omnes terrae extra terram Canaanem: ideo quoque ‘terra’ accipitur pro populo, et pro homine extra Ecclesiam, inde pro homine externo, pro ejus voluntate, pro ejus proprio, et sic porro; [5] raro in Verbo pro universo terrarum orbe nisi significetur tunc universum genus humanum quoad statum eorum Ecclesiae vel non Ecclesiae. Et quia terra est continens humi, quae etiam est Ecclesia, et humus continens agri, ideo est vox significans, quia involvit, plura, sed quid significat, patet a re, ut a suo subjecto, de qua agitur, et praedicatur. Exinde nunc constare potest quod hic per ‘totam terram, quae a filiis Noahi dispersa’ non significetur universus terrarum orbis seu universum genus humanum, sed omnes doctrinae tam verae quam falsae quae Ecclesiarum fuerunt.

1067. Vers. 20. {1} Et coepit Noah vir humi, et plantavit vineam. ‘Coepit Noah vir humi’ significat in genere hominem ex doctrinalibus fidei instructum: ‘et plantavit vineam’ significat inde Ecclesiam; ‘vinea’ est Ecclesia spiritualis.
@1 Sch. has Noachus autem esse coepit vir terram colens, S renders Heb. exactly.$

1068. ‘Coepit Noah vir humi’: quod significet in genere hominem ex doctrinalibus fidei instructum, constat ex significatione ‘humi,’ de qua prius n. 268, 566, quod nempe sit homo Ecclesiae, seu quod idem est, Ecclesia, ut enim sit Ecclesia, homo debet esse Ecclesia: ‘humus’ dicitur Ecclesia ex eo quod recipiat semina quae sunt fidei, seu vera et bona fidei: ‘humus’ distinguitur a ‘terra,’ quae, ut ostensum, etiam significat Ecclesiam, ut fides a charitate; sicut charitas est continens fidei, ita terra est continens humi; inde cum in genere agitur de Ecclesia, appellatur illa ‘terra,’ cum in specie, appellatur ‘humus,’ ut hic, nam genus est complexus eorum quae inde. Doctrinalia quae habuit homo Antiquae Ecclesiae, fuerunt, ut prius dictum, ex Antiquissimae Ecclesiae revelationibus et perceptionibus conservatis quibus fidem habuerunt, sicut nos hodie Verbo; illa doctrinalia fuerunt illorum Verbum; quare ‘quod Noahus coeperit vir humi’ significat hominem doctrinalibus fidei instructum.

1069. Quod ‘plantavit vineam’ significet inde Ecclesiam, quodque ‘vinea’ sit Ecclesia spiritualis, constat ex significatione ‘vineae’: in Verbo Ecclesiae passim describuntur per ‘hortos,’ tum etiam per ‘arbores horti,’ et quoque nominantur ita, et hoc ex fructibus, qui significant illa quae sunt amoris seu charitatis, quare dicitur quod homo cognoscatur ex fructu: comparationes Ecclesiam cum hortis arboribus et fructibus, ex repraesentationibus in caelo oriuntur, ubi quoque horti pulchritudine inexpressibili quandoque sistuntur secundum sphaeras fidei; inde quoque Ecclesia caelestis descripta fuit per hortum paradisiacum in quo omnis generis arbores; et per ‘arbores horti’ significatae sunt perceptiones illius Ecclesiae; perque ‘fructus omnis generis bona quae amoris: Ecclesia vero Antiqua quae quia spiritualis, describitur per ‘vineam,’ ex fructibus qui sunt ‘uvae, quae opera charitatis repraesentant et significant; quod manifeste ex pluribus locis Verbi constat: [2] ut apud Esaiam,
Cantabo dilecto Meo canticum dilecti Mei, vineae illius vinea fuit dilecto Meo in cornu filii olei; et circumsepsit illam: et lapidibus circumdedit illam, et plantavit illam vite nobili, et aedificavit turrim in medio illius, et etiam torcular excidit in illa; et exspectavit ut faceret uvas, et fecit labruscas: et jam habitator Hierosolymae, et virJehudae, judicate quaeso inter Me et inter vineam Meam…. vinea Jehovae Zebaoth est domus Israelis, v 1-3, 7;
ibi ‘vinea’ significat Antiquam Ecclesiam, ita spiritualem, et manifeste dicitur quod sit ‘domus Israelis,’ nam per ‘Israelem’ in Verba significatur Ecclesia spiritualis, per ‘Jehudam’ autem Ecclesia caelestis: apud Jeremiam,
Adhuc aedificabo te, et aedificaberis, virgo (x) Israelis, adhuc adornabis tympana tua, et exibis in chorum ludentium; adhuc plantabis vineas in montibus Samariae, xxxi 4, 5;
ubi ‘vinea’ pro Ecclesia spirituali; et agitur de ‘Israele,’ per quem significatur, ut dictum, Ecclesia spiritualis: [3] apud Ezechielem,
Cum congregavero domum Israelis ex populis,
habitabunt super terra in confidentia, et aedificabunt domos, et plantabunt vineas, xxviii 25, 26;
ibi ‘vinea’ pro Ecclesia spirituali seu Israele; ‘plantare vineas’ pro instrui in veris et bonis fidei: apud Amos,
Percussi vos uredine et rubigine, plurimos hortos vestros, et vineas vestras, et ficus vestras, et oliveta vestra, comedet eruca;… sic faciam tibi Israel, iv 9, 12;
‘horti’ pro illis quae sunt Ecclesiae; ‘vineae’ pro spiritualibus Ecclesiae, ‘ficus’ pro naturalibus, ‘oliveta’ pro caelestibus, ita pro illis quae sunt Ecclesiae spiritualis, seu Israelis: apud eundem,
Reducam captivitatem populi mei Israelis, et aedificabunt urbes desolatas, et inhabitabunt, et plantabunt vineas, et bibent vinum illarum, et facient hortos, et comedent fructum illorum, ix 14;
‘plantare vineas, pro plantatione Ecclesiae spiritualis, ita ‘vinea’ pro Ecclesia spirituali seu Israele. [4] Sicut ‘vinea’ significat Ecclesiam spiritualem, ita etiam ‘vitis,’ nam vitis est vineae, quod se habet sicut Ecclesia et homo Ecclesiae, quare idem est; apud Jeremiam,
Num servus Israel? num natus domi ille? quare factus est in praedam?… Ego plantaveram te vitem nobilem totam, semen veritatis, et quomodo conversa es Mihi in palmites aversos vitis alienae? ii 14, 21;
‘vitis’ pro Ecclesia spirituali seu Israele: apud Ezechielem,
Tolle lamentum super principibus Israelis;… mater tua sicut vitis in similitudine tui, juxta aquas plantata, frugifera, et frondescens ab aquis multis, xix 1, 10;
‘vitis’ pro Ecclesia spirituali Antiqua, quae ‘mater,’ ita pro Israele, quare etiam dicitur ‘in similitudine tui’: apud Hosheam,
Vitis vacua Israel, fructum facit similem sibi, x 1;
‘vitis’ pro Ecclesia spirituali seu Israele, hic pro desolata: apud eundem,

Revertere Israel ad Jehovam Deum tuum,… ero sicut ros Israeli,… revertentur habitantes in umbra illius, vivificabunt frumentum, et efflorebunt sicut vitis, memoria illius sicut vinum Libani, xiv 2, 6, 8; [A.V. 1, 5, 7]:
ibi ‘vitis’ pro Ecclesia spirituali seu Israele: apud Mosen,
Usque dum veniat Shiloh,… ligans ad vitem pullum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae, [Gen.] xlix 10, 11;
ibi de Domino prophetia; ‘vitis et vitis nobilis’ pro Ecclesiis spiritualibus. [5] Parabolae Domini de operariis in vineis similiter Ecclesias spirituales significabant, Matth. xx 1-17; Marc. xii 1-13; Luc. xx 9-17; Matth. xxi 33-44. Quia ‘vitis’ significat Ecclesiam spiritualem, et Ecclesiae spiritualis primarium est charitas, in qua Dominus praesens est et per quam Se conjungit homini et per quam Ipse solus operatur omne bonum, quare Dominus Se comparat viti, et hominem Ecclesiae seu Ecclesiam spiritualem describit his verbis, apud Johannem,

Ego sum vitis vera, et Pater Meus vinitor, omnem palmitem in Me non ferentem fructum, tollit eum; omnem autem fructum ferentem putabit illum, ut plus fructus ferat. Manete in Me, etiam Ego in vobis; quemadmodum palmes non potest fructum ferre a se ipso, nisi manserit in vite, ita neque vos, nisi in Me manseritis. Ego sum vitis, vos palmites; qui manet in Me, et Ego in illo,hic fert fructum multum, quia sine Me non potestis facere quicquam…. Hoc mandatum Meum, ut ametis vos mutuo, sicut amavi vos, xv 1-5, 12;
inde constat quid Ecclesia spiritualis.

1070. Vers. 21. Et bibit de vino, et inebriatus est, et discoopertus fuit in medio tentorii sui. ‘Et bibit vinum’ significat quod illa quae sunt fidei vellet investigare: ‘et inebriatus est’ significat quod inde in errores lapsus: ‘et discoopertus fuit in medio tentorii sui’ significat perversa inde; ‘medium tentorii’ est quod principale fidei.

1071. Quod ‘bibit vinum’ significet quod illa quae sunt fidei vellet investigare, constat ex significatione ‘vini’; ‘vinea aut vitis,’ ut ostensum, est Ecclesia spiritualis, seu homo Ecclesiae spiritualis; ‘uva, racemi, botri’ sunt fructus ejus, et significant charitatem et quae sunt charitatis; vinum autem significat fidem inde, et omnia quae sunt fidei; ita ‘uva’ est Ecclesiae istius caeleste, ‘vinum’ est Ecclesiae istius spirituale; illud seu caeleste, ut saepe prius dictum, est voluntatis, hoc seu spirituale est intellectus: quod ‘biberit de vino’ significet quod investigare voluerit illa quae sunt fidei, et quidem per ratiocinia, constat inde quia ‘inebriatus est,’ hoc est, in errores lapsus: homo enim hujus Ecclesiae nullam perceptionem habuit sicut homo Ecclesiae Antiquissimae, sed quid bonum et verum esset, addiscere debuit ex doctrinalibus fidei a perceptione Antiquissimae Ecclesiae collectis et conservatis, quae doctrinalia erant illius Ecclesiae Verbum; doctrinalia fidei, sicut Verbum, absque perceptione in multis talia fuerunt ut non credi possent, spiritualia enim et caelestia infinite transcendunt captum humanum, inde ratiocinatio; sed qui non credere vult prius quam illa capiat, nusquam credere potest, ut prius saepe ostensum, videantur quae n. 128-130, 195, 196, 215, 232, 233. [2] Quod ‘uvae’ in Verbo significent charitatem et quae charitatis sunt, et quod ‘vinum’ significet fidem inde et quae fidei sunt, ex sequentibus his locis constare potest; apud Esaiam,
Vinea fuit dilecto Meo in cornu filii olei, exspectavit ut faceret uvas, et fecit labruscas, v 1, 2, 4;
ubi ‘uvae’ pro charitate et ejus fructibus: apud Jeremiam,
Colligendo colligam eos {1}, dictum Jehovae, non uvae in vite, et non ficus in ficu, viii 13;
‘vitis’ pro Ecclesia spirituali, ‘uvae’ pro charitate: apud Hosheam,
Sicut uvas in deserto inveni Israelem, sicut primitivum in ficu, in initio ejus, vidi patres vestros, ix 10;
‘Israel’ pro Antiqua Ecclesia, ‘uva’ pro quod charitate praediti; in opposito sensu cum Israel pro filiis Jacobi: apud Micham,
Non botrus ad comedendum, primitivum {2} desideravit anima mea; periit sanctus e terra, et rectus inter hominem non, vii 1 [2;]
‘botrus’ pro charitate seu sancto, ‘primitivum’ pro fide seu recto: [3] apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah, Quemadmodum invenitur mustum in botro, et dicit, Ne corrumpe illud, quia benedictio in illo, lxv 8;
‘botrus’ pro charitate, ‘mustum’ pro charitatis bonis et inde veris: apud Mosen,
Lavit in vino indumentum, et in sanguine uvarum velamen Suum, Gen. xlix 11;

de Domino prophetia; ‘vinum’ pro spirituali ex caelesti, ‘sanguis
uvarum’ pro caelesti respective ad Ecclesias spirituales; ita ‘uvae’ pro ipsa charitate, ‘vinum’ pro ipsa fide: apud Johannem,
Angelus dixit Mitte falcem acutam, et vindemia botros terrae, quia maturuerunt uvae ejus, Apoc. xiv 18;
ibi de ultimis temporibus quando nulla fides, hoc est, quando nulla charitas; nam fides non alia est quam charitatis, estque essentialiter ipsa charitas, quare cum dicitur quod amplius nulla fides, ut ultimis temporibus, intelligitur quod nulla charitas. [4] Sicut ‘uvae’ significant charitatem, ita ‘vinum’ significat fidem inde, nam vinum est ex uvis; quod praeter a locis nunc et prius, ubi de vinea et vite, etiam a sequentibus constare potest; apud Esaiam,
Ablata est laetitia et exsultatio de Carmel {3} et in vineis non cantatur, non jubilatur, vinum in torcularibus non calcat calcans, hedad {4} cessare feci, xvi 10;
pro quod vastata est Ecclesia spiritualis, quae est ‘Carmel’; ‘vinum in torcularibus non calcans’ pro quod non amplius sint qui in fide: apud eundem,
Exurentur habitatores terrae, et relictus erit homo pusillum; lugebit mustum, languescet vitis, in cantu non bibent vinum; amara erit sicera bibentibus illam, clamor super vino in plateis, xxiv 6, 7, 9, 11;
de vastata Ecclesia Spiritum, ibi vinum pro veris fidei quae nauci apud Jeremiam,
Matribus suis dicent, Ubi frumentum et vinum? cum deficiunt sicut confossus in plateis urbis, Thren. ii 12;
‘ubi frumentum et vinum’ significat ubi amor et fides; ‘plateae urbis’ significant hic ut alibi in Verbo, veritates; ‘ibi confossi’ quod non sciant quid vera fidei: [5] apud Amos,
Reducam captivitatem populi Mei Israelis, et aedificabunt urbes desolatas, et inhabitabunt, et plantabunt vineas, et bibent? vinum earum, ix 14;
de Ecclesia spirituali seu Israele, de qua praedicatur ‘plantare vinea et bibere vinum’ cum talis fit ut ex charitate habeat fidem: apud Zephaniam,
Aedificabunt domos sed non inhabitabunt, et plantabunt vineas sed non bibent vinum earum, i 13; Amos v 11;
pro contrario, cum Ecclesia spiritualis vastata: apud Zachariam,
Erunt sicut potens Ephraim, et laetabitur cor eorum, sicut vino, et filii eorum videbunt et laetabuntur, x 7;
ibi de domo Jehudae, quod ita ex fidei bonis et veris: apud Johannem,
Quod oleo et vino non damnum inferent, Apoc. vi 6;
pro quod non caelesti et spirituali seu illis quae sunt
amoris et fidei. [6] Quia ‘vinum’ significabat fidem in Dominum, etiam fides in Ecclesia Judaica repraesentabatur in sacrificiis per libamen vini, de quo Num xv 2-15; xxviii 11-15, 18 ad fin.; xxix 7 ad fin.; Lev. xxiii 12, 13 Exod. xxix 40, quare ita apud Hosheam,
Area et torcular non pascet eos, et mustum mentietur in ea, non habitabant in terra Jehovae, et revertetur Ephraim Aegyptum, et in Assyria immundum comedent, non libabunt Jehovae vinum, non grata erant Ipsi, ix 2-4;
ubi de Israele seu Ecclesia spirituali, deque illis ibi qui pervertant et contaminant sancta et vera fidei per id quod investigare velint illa per scientias et ratiocinia; ‘Aegyptus’ est scientia, ‘Assyria’ est ratiocinatio, ‘Ephraim’ qui ratiocinatur.
@1 Sch. has consumendo consumam eos, and this is followed by R.V. and A.V., but root meaning of Heb. [ ] (‘asaph) is ‘gather,’ though it may also mean ‘take out of the way, destroy.’ In n. 5113, A.R. 334 and A.E. 403, S. has consumendo consumam, though n. 5117 has colligendo colligam.$
@2 primitivam I.$
@3 Heb. [ ] (Carmel)= fruitful place.’ In R.V. it is here translated ‘fruitful field.’$
@4 Heb. [ ] (hedad)= ‘a shout (of exultation),’ A.V. translates (vintage) shouting.$

1072. Quod ‘inebriatus est’ significet quod inde in errores lapsus, constat a significatione ‘ebrii’ in Verbo; ebrii vocantur qua nihil credant nisi quod capiant, et ideo inquirant in mysteria fidei, quod quia fit per sensualia aut scientifica aut philosophica, qualis homo est, non potest aliter quam ut inde in errores labatur; cogitatio hominis non est nisi terrestris, corporea et materialis, quia est ex terrestribus, corporeis et materialibus, quae jugiter adhaerent et in quibus ideae cogitationis ejus fundantur et terminantur; quare ex illis de Divinis cogitare et ratiocinari, est se in errores et perversa ferre, et tam impossibile est inde fidem sibi comparare, sicut est ‘camelo transire per foramen acus’: error et insania quae inde, in Verbo appellatur ‘ebrietas’: immo etiam animae seu spiritus in altera vita qui ratiocinantur de veris fidei et contra illa, fiunt sicut ebrii, seque similiter gerunt, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. [2] Dignoscuntur manifeste spiritus, num in fide charitatis sunt vel non; qui in fide charitatis sunt, illi de veris fidei non ratiocinantur, sed dicunt ita esse, et quoque confirmant per sensualia, scientifica; et analytica rationis quantum possunt; sed ut primum obscurum quid intervenit quod non percipiunt, hoc rejiciunt, nec usquam admittunt ut tale eos in dubitationem ferat, dicentes paucissima esse quae capere possint, et ideo cogitare non verum esse quia non capiunt, vesanum esse; hi sunt qui in charitate sunt: contra autem illi qui non in fide charitatis sunt, ii non nisi quam ratiocinari volunt num ita sit, et scire quomodo se habet, dicentes, nisi scire possint quomodo se habet, quod non credere possint quod ita sit; ilico ex hoc solum noscuntur, quod in nulla fide sint, et indicium est quod non solum dubitent de omnibus, sed etiam quod corde suo negent; dumque instruuntur quomodo se habet, usque inhaerent, et movent contra illa omnes scrupulos, et nusquam quiescunt, si vel foret in aeternum; et qui ita inhaerent, cumulant errores super errores; hi sunt, seu tales, qui vocantur ‘ebrii a vino aut sicera’ in Verbo; [3] ut apud Esaiam,

Hi per vinum errant, et per siceram aberrant; sacerdos et propheta errant per siceram; absorpti sunt a vino, errant a sicera, errant in visione,… omnes mensae sunt plenae vomitu egestionis…. Quemnam docebit scientiam, et quem intelligere faciet auditionem? ablactatos a lacte, evulsos ab uberibus, xxviii 7-9;
hic quod tales intelligantur, constat: apud eundem,
Quomodo dicitis ad Pharaonem, Filius sapientum ego, filius regum antiquitatis? ubi nunc sapientes tui? et indicent quaeso. Jehovah miscuit in medio ejus spiritum perversitatum, et errare fecerunt Aegyptum in omni opera ejus, quemadmodum errat ebrius in vomitu suo, xix 11, 12, 14;
‘ebrius’ pro illis qui ex scientificis volunt investigare spiritualia et caelestia; ‘Aegyptus’ significat scientifica, quare etiam se vocat ‘filium sapientum’: apud Jeremiam,
Bibite et inebriamini, et vomite, et cadite, et non resurgatis XXV 27;
[4] pro falsis: apud Davidem,
Circumaguntur et motitantur sicut ebrius, et omnis sapientia eorum absorbetur, Ps. cvii 27;
apud Esaiam,
Venite, sumam vinum, et inebriabimur sicera, et erit sicut hoc die cras, magna abundantia, lvi 12;
praedicatur de iis quae sunt contra vera fidei: apud Jeremiam,
Omnis uter implebitur vino;… omnes habitatores Hierosolymae ebrietate, xiii 12, 13;
‘vinum’ pro fide, ‘ebrietas’ pro erroribus: apud Joelem,

Expergiscimini ebrii et flete, et ejulate omnes bibentes vinum, super mustum, quia excisum est ex ore vestro; quia gens ascendit super terram Meam,… ponit vitem Meam in desolationem,i 5-7;
de vastata Ecclesia quoad vera fidei: apud Johannem,

Babylon {1}… ex vino irae scortationis potavit omnes gentes: inebriati sunt vino scortationis inhabitantes terram, Apoc. xiv 8, 10; xvi 19; xvii 2; xviii 3; xix 15;
‘vinum scortationis’ pro adulteratis veris fidei, de quibus ‘ebrietas’ praedicatur: similiter apud Jeremiam,
Calix auri Babel in manu Jehovae, inebrians omnem terram, de vino ejus biberunt gentes, ideo insaniunt gentes, li 7.

[5] Quia ‘ebrietas’ significabat insanias circa vera fidei, etiam repraesentativa facta, et prohibitum Aharoni ita,

Aharoni et filii ejus non vinum et potum inebriantem bibent, cum intrarent tentorium, ne morerentur, ad discernendum inter sanctum et profanum, immundum et mundum, Lev. x 8, 9, [10].
Qui nihil credunt, nisi quae capiunt per sensualia et scientifica, vocati quoque sunt ‘heroes ad bibendum,’ apud Esaiam,

Vae sapientibus in oculis suis, et coram faciebus suis intelligentibus; vae heroibus ad bibendum vinum, et viris roboris ad miscendum siceram, V 21, 22;

vocantur ‘sapientes in oculis suis, et coram faciebus suis intelligentes,’ quia qui contra vera fidei ratiocinantur, ii plus aliis sapere se putant. [6] Qui autem nihil curant Verbum et vera fidei, et sic nihil scire volunt de fide, negantes sic principia, vocantur ‘ebrii sine vino,’ apud Esaiam,
Inebriati sunt et non vino, titubant et non sicera; nam effudit super vos Jehovah spiritum soporis, et obstruxit oculos vestros, xxix 9, 10;
quod tales sint, constat a praecedentibus et sequentibus apud Prophetam; tales ‘ebrii’ putant se plus vigiles esse aliis, sed sunt in alto sopore. Quod Ecclesia Antiqua in principio fuerit qualis describitur in hoc versu, imprimis ii qui ab Antiquissimae Ecclesiae prosapia fuerunt, constare potest ab illis quae prius n. 788 dicta sunt.
@1 This quotation is compounded from several of the refs. given.$

1073. ‘Discoopertus fuit in medio tentorii sui’: quod significet perversa inde, constat ex significatione ‘discooperti’ seu nudi; is enim discoopertus et nudus ab ebrietate ex vino vocatur, apud quem non vera fidei, et magis apud quem perversa; ipsa vera fidei comparantur vestibus quae tegunt bona charitatis seu charitatem, nam charitas est ipsum corpus, vera ideo sunt vestes; vel quod perinde est, charitas est ipsa anima, vera fidei sunt sicut corpus quod est amictus animae; etiam vera fidei in verbo appellantur ‘vestes,’ et ‘integumentum’; quare in vers. seq. 23 dicitur ‘quod Shem et Japheth acceperint vestem et texerint nuditatem patris sui’; spiritualia se habent respective ad caelestia sicut corpus quod amicit animam, aut sicut vestes quae corpus, in caelo quoque repraesentantur per vestes; hic, quia ‘discoopertus jacuisse’ dicitur, significatur quod se deprivaverit veris fidei per id quod investigare voluerit illa per sensualia, et inde ratiocinia. Similia in Verbo significantur per ‘jacere nudatus ex ebrietate vini,’ ut apud Jeremiam,

Gaude et laetare filia Edomi, habitans in terra Uz, etiam super te transibit calix, inebriaberis et nudaberis, Thren. iv 21;
et apud Habakkuk,

Vae facienti bibere socium suum,… et etiam inebriando, propterea ad aspiciendum super nuditates eorum, ii (x) 15.

1074. Quod ‘medium tentorii’ sit principale fidei, constat ex significatione ‘media et ex significatione ‘tentorii’; ‘medium’ in Verbo significat intimum, et ‘tentorium’ charitatem seu cultum ex charitate; charitas est intimum, hoc est, principale fidei et cultus et sic ‘medium tentorii’; quod medium significet intimum, ostensum est prius, et quod tentorium sit sanctum amoris seu charitas, videatur prius n. 414.

1075. Vers. 22. Et vidit Ham, pater Canaanis, nuditatem patris sui, et indicavit duobus fratribus suis foris. ‘Ham et Canaan’ significat hic ut prius, ‘Ham’ Ecclesiam corruptam, ‘Canaan’ cultum in externis absque interno: ‘vidit nuditatem patris sui’ significat quod observaverit errores et perversa illa, de quibus prius: ‘et indicavit duobus fratribus suis foris’ significat quod irriserit; ‘fratres ejus’ dicuntur, quia fidem professus.

1076. ‘Ham’: quod significet Ecclesiam corruptam, constat ex illis quae prius de Ham dicta sunt; Ecclesia corrupta dicitur qua Verbum agnoscit et cultum quendam verae Ecclesiae similem habet sed usque separat fidem a charitate, ita a suo essentiali et a sua vita inde fides fit quaedam res mortua, inde non potest aliter esse quam Ecclesia corrupta: quales fiunt, inde constare potest quod nusquam aliquam conscientiam habere possint; conscientia enim quae conscientia, nusquam datur nisi ex charitate, charitas est quae facit conscientiam, hoc est, Dominus per charitatem. Quid conscientia quam non alicui malam facere quocumque modo, seu omnibus bene facere quocumque modo? ita conscientia est charitatis, nusquam fidei separatae a charitate; si aliqua iis conscientia, est conscientia falsa, de qua videatur prius; et quia absque conscientia in omne nefas
ruunt, quantum vincula externa iis remittuntur: [2] immo nec sciunt quid charitas, solum quod sit vox significans aliquid; et quia absque charitate sunt, nec sciunt quid fides; cum interrogantur, non possunt aliter respondere quam quod sit cogitatio quaedam; quidam quod sit confidentia; alii quod sint cognitiones fidei; pauci quod sit vita secundum cognitiones, et vix ulli quod sit vita charitatis seu amoris mutui; sique hoc iis dicitur, et datur iis copia reflectendi, non aliter respondent quam quod omnis amor incipiat a se, et quod pejor ethnico sit qui sibi et suis non consulit; quare nihil nisi quam sibi student ac mundo. Inde fit, quod in proprio vivant; quod quale est, prius aliquoties descriptam est; hi sunt qui vocantur ‘Ham.’

1077. Quia illi qui ‘Ham et Canaan’ hic vocantur, hoc est, qui fidem separant a charitate, et inde in externis solum ponunt cultum, non scire possunt quid et unde conscientia, paucis dicendum. Conscientia formatur per vera fidei, nam quod homo audivit, agnovit et credidit, hoc conscientiam apud eum facit; dein agere contra illa, ei est agere contra conscientiam, quod satis manifeste constare unicuivis potest; inde est, nisi vera fidei sint quae audiat, agnoscat et credat, quod nusquam ei possit esse conscientia vera; nam per vera fidei, operante Domino in charitate, regeneratur homo, ita per illa accipit conscientiam, estque conscientia ipse novus homo: inde constat quod vera fidei sint media ut fiat, hoc est, ut vivat homo secundum illa quae fides docet, cujus principale est amare Dominum supra omnia et proximum ut semet. Si non vivat secundum illa, quid fides, nisi inane quid et vox sonans, aut separatum quid a vita caelesti, in quo separato nusquam aliqua salus? nam credere utcumque homo vivit, quod usque salvari possit, modo habeat fidem, est dicere, si vel nullam charitatem habeat et si vel nullam conscientiam, quod salvetur, hoc est, si vel in odiis, in vindictis, in rapinis, in adulteriis, verbo in omnibus contrariis charitati et conscientiae degat, modo fidem habeat, etiamsi foret in ultima mortis hora, quod salvari possit; expendant nunc, cum in principio tam falso sunt, quodnam verum fidei sit, quod formare eorum conscientiam possit; annon, quod falsum? si quid conscientiae se habere putant, sunt modo vincula externa, nempe timor legis, jacturae {1} honoris, lucri, famae ob illa, quae faciunt apud eos id quod vocant conscientiam, ne scilicet laedant proximum, utque ei bene faciant; sed quoniam non est conscientia, quia non charitas, ideo tales, vinculis illis remissis seu solutis, in scelestissima et obscenissima ruunt. Sed aliter prorsus se habet cum illis qui tametsi dixerunt quod sola fides salvet, et usque vixerunt vitam charitatis; nam in illorum fide charitas fuit a Domino.
@1 I o jacturae, but quoting this [ ] in H.D. 139 S.i. jacturae.$

1078. Quod ‘pater Canaanis’ significet cultum in externis absque interno, prius dictum est; ex fide separata a charitate non alius cultus potest existere; internus enim homo est charitas, nusquam fides absque charitate; quare qui charitate destitutus, nusquam alium cultum a charitate talis existit cultus, Ham vocatus ‘pater Canaanis,’ et in potest habere quam externam absque interno; et quia ex fide separata sequentibus non de Hamo sed de Canaane agitur.

1079. Quod ‘vidit nuditatem patris sui’ significet quod observaverit errores et perversa, constare potest a significatione ‘nuditatis,’ de qua mox supra, tum prius n. 213, 214, quod sit malum et perversum. Hic describuntur ii qui in fide separata a charitate sunt per ‘Ham, quod nuditatem patris sui observaverit,’ hoc est, quod errores et perversa ejus; qui tales sunt, nihil aliud apud hominem vident; at qui in fide charitatis aliter, ii observant bona, et si quae mala et falsa vident, ea excusant, et si possunt, apud eum emendare student, sicut hic dicitur de Shemo et Japheto. [2] Ubi nulla charitas, ibi est amor sui, proinde odium contra omnes qui non sibi favent; inde est quod non videant apud proximum quam ejus malum et si quid bonum, id vel percipiunt sicut nullum, vel interpretantur in malum: prorsus aliter qui in charitate sunt: dignoscuntur bina haec hominum genera inde; imprimis quando in alteram vitam veniunt, apud eos qui in nulla charitate sunt, animus odii tunc ex singulis elucet, unumquemvis volunt examinare, immo judicare, nec quicquam plus cupiunt quam invenire malum, continue gerentes animo condemnare, punire et cruciare: at qui in charitate sunt, hi vix malum alterius vident, sed omnia ejus bona et vera observant, et quae mala et falsa sunt, in bonum interpretantur; tales sunt omnes angeli, quod habent a Domino, Qui omne malum in bonum flectit.

1080. Quod ‘indicavit duobus fratribus suis’ significet quod irriserit, inde nunc sequitur; nam apud eos qui in nulla charitate sunt, est continuus contemptus aliorum seu continua irrisio aliorum, et quoties datur occasio est propalatio errorum; quod non aperte faciant, sunt modo vincula externa quae inhibent, nempe timor legis, timor vitae, jacturae honoris, lucri, et famae propter ea, inde est quod intus foveant talia, extus vero amicitias simulent; inde comparant sibi binas sphaeras, quae manifeste in altera vita percipiuntur; unam, quae est interior, plenam odiis; alteram, quae est exterior, simulativam boni; quae sphaerae quia prorsus discordant, non possunt aliter ac inter se pugnare; quare etiam quando iis aufertur sphaera exterior ut non possint simulate agere, tunc ruunt in omne nefas; cum non aufertur, tunc in unaquavis eorum voce latet odium, quod percipitur; inde eorum punitiones et cruciatus.

1081. Quod ‘fratres ejus’ dicantur, quia fidem professus, constat ex illis quae n. 367 ostensa sunt, nempe quod charitas sit ‘frater’ fidei.

1082. Vers. 23. Et accepit Shem et Japheth vestem, et posuerunt super humero ambo illi, et iverunt retrorsum, et texerunt nuditatem patris tui; et facies eorum retrorsum et nuditatem patris sui non viderunt. Per ‘Shem’ significatur, ut dictum, Ecclesia interna: per ‘Japheth’ Ecclesia ei correspondens externa: ‘quod acceperint vestem’ significat quod in bonum interpretati sint: ‘et posuerunt super humero ambo’ significat quod illud omni potentia: ‘et iverunt retrorsum’ significat quod non attenderent ad errores et perversa: ‘et texerunt nuditatem patris sui’ significat quod sic ea excusaverint: ‘et facies eorum retrorsum, et nuditatem patris sui non viderunt’ significat quod ita faciendum, et quod non attendendum ad talia quae errores et lapsus sunt ex ratiociniis.

1083. Quod per ‘Shem’ significetur Ecclesia interna, per ‘Japheth’ ei correspondens externa, prius dictam est: ubi Ecclesia, ibi necessario erit internum et externum; homo enim, qui est Ecclesia, est internus et externus; antequam fit Ecclesia, hoc est, antequam regeneratus est, in externis est, et cum regeneratur, ab externis immo per externa ducitur ad interna, ut dictum et ostensum est prius, et dein cum regeneratus est, tunc omnia quae sunt interni hominis terminantur in externis, ita necessario omnis Ecclesia erit interna et externa: sicut Ecclesia Antiqua, et Ecclesia hodie Christiana; [2] interna Ecclesiae Antiquae fuerunt omnia quae sunt charitatis et fidei inde, omnis humiliatio, omnis adoratio Domini ex charitate, omnis affectio bona erga proximum, et similia alia; externa illius Ecclesiae fuerunt sacrificia, libamina, et plura, quae omnia per repraesentationem se referebant ad Dominum, et spectabant Ipsum; inde interna erant in externis et unam Ecclesiam faciebant: interna Ecclesiae Christianae similia prorsus sunt internis Ecclesiae Antiquae, sed alia externa successerunt, nempe loco sacrificiorum et talium, symbolica, ex quibus similiter Dominus spectatur; ita quoque interna et externa unum faciunt; [3] Antiqua Ecclesia ne hilum differebat a Christiana Ecclesia quoad interna sed solum quoad externa; cultus Domini ex charitate nusquam differre potest utcumque externa variantur: et quia, ut dictum, Ecclesia non dari potest nisi sit internum et externum, internum absque externo foret interminatum quoddam nisi terminaretur in aliquo externo; homo enim talis est, et quidem perplurima pars, ut nesciat quid internus homo, et quid interni hominis, quare nisi externus cultus foret, nihil quicquam sciret quid sanctum; [4] hi dum charitatem habent et inde conscientiam, internum cultum apud se habent in externo, nam Dominus apud eos operatur in charitate et in conscientia, et facit ut omnis eorum cultus participet ab interno: aliter qui non charitatem et inde conscientiam habent, hi cultum in externis possunt habere, sed separatum ab interno, sicut fidem separatam a charitate; talis cultus vocatur ‘Canaan,’ et talis fides vocatur ‘Ham’; et quia ex fide separata talis cultus existit, Ham vocatur pater

1084. Quod ‘acceperint vestem’ significet quod in bonum interpretati sint, constat ex illis quae prius dicta sunt; ‘accipere vestem et tegere nuditatem alicujus’ non aliud potest significare cum ‘discoopertus et nuditas’ significant errores et perversa.

1085. Quod ‘posuerunt super humero’ significet quod illud omni potentia, nempe in bonum interpretati et excusaverint, constat a significatione ‘humeri’ quod sit omnis potentia; ‘manus’ in Verbo significat potentiam, quod prius ostensum; ‘brachium’ potentiam adhuc majorem; ‘humerus’ autem omnem potentiam, quod etiam constare potest ab his in Verbo locis; apud Ezechielem,
Latere et humero impellitis, et cornibus vestris feritis omnes oves infirmatas, donec disperseritis illas foras, (x)xxxiv 21;
‘latere et humero’ hic pro omni anima et omni potentia; et ‘cornibus ferire’ pro omnibus viribus: [2] apud eundem,
Ut cognoscant omnes habitatores Aegypti, quod Ego Jehovah, propterea quod illi fuerunt baculus arundinis domui Israelis; in prehendendo eos in te in vola confringeris, et findes eis omnem humerum, xxix 6, 7;
de illis qui ex scientificis volunt explorare veritates spirituales; ‘baculus arundinis’ pro potentia tali, ‘prehendere vola’ pro confidere, ‘findere omnem humerum’ pro privari omni potentia ut nihil sciant: [3] apud Zephaniam,

Ut invocent omnes nomen Jehovae, ut (x)serviant Ipsi humero uno, iii 9;
pro quod una anima, ita una potentia: apud Zachariam,
Renuerunt auscultare, et dederunt humerum refractarium, vii 11;
pro quod omni potentia contranisi sint: apud Esaiam,

Conducunt conflatorem, qui facit aurum et argentum in Deum, adorant, etiam se incurvant, portant illud super humero, gestant illud, xlvi 6, 7;
pro quod omni potentia adorent idolum, quod est ‘portare humero’: [4] apud eundem,

Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, et erit principatus super humero Ipsius, et vocabitur Nomen Ipsius Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, Pater aeternitatis, Princeps pacis, ix 5 [A.V. 6];
de Domino, et ibi de Ipsius potentia et potestate, quare dicitur ‘super cujus humero’: apud eundem,

Dabo clavem domus Davidis super humerum Ipsius, et aperiet et non claudens, et claudet et non aperiens, xxii 22;
ibi similiter de Domino, et ‘super humerum dare clavem domus Davidis’ pro potentia et potestate.

1086. Quod ‘iverunt retrorsum’ significet quod non attenderent ad errores et perversa, constare potest ex significatione ‘ire retrorsum’ quod sit avertere oculos et non videre, sicut etiam ex sequentibus patet ubi dicitur quod ‘nuditatem patris sui non viderint’; ‘non videre’ in sensu interno est non attendere.

1087. Quod ‘texerunt nuditatem patris sui’ significet quod sic ea excusaverint, constat pariter ex serie, tum a significatione ‘nuditatis’ quod sint perversa.

1088. Quod ‘facies eorum retrorsum, et nuditatem patris sui non viderunt’ significent quod ita faciendum, et non attendendum ad talia quae errores et lapsus sunt ex ratiociniis, constat a repetitione, nam fere eadem dicuntur hic quae mox prius, quare haec simul faciunt quoque conclusum; nam talis erat Ecclesia haec parens seu homo hujus Ecclesiae, quod non ex malitia sed ex simplicitate hoc fecerit, ut constare potest ex mox sequentibus ubi dicitur quod ‘expergefactus Noah e vino suo,’ hoc est, quod melius instructus. [2] Quod rem attinet, qui in nulla charitate sunt, nihil nisi quam male cogitant de proximo, nec nisi quam male loquuntur; si bonum, est sui gratia, vel illius cui adblandiuntur sub amicitiae specie; at qui in charitate sunt, nihil nisi quam bene cogitant de proximo, et nihil nisi quam bene loquuntur, et hoc non sui et alius gratia, cui adblandiantur, sed ita Domino in charitate operante: priores illi sunt similes malis spiritibus, hi angelis, qui apud hominem; mali spiritus nusquam nisi mala et falsa hominis excitant, et eum condemnant; angeli vero nihil nisi bona et vera, et quae mala et falsa sunt, excusant; ex quibus constat, quod apud eos qui in nulla charitate sunt, dominentur mali spiritus, per quos communicat homo cum inferno; et quod apud eos qui in charitate, dominentur angeli, per quos communicat cum caelo.

1089. Vers. 24. Et expergefactus Noah e vino suo, et rescivit quod fecit ei filius ejus minor. ‘Expergefactus Noah e vino suo’ significat dum melius instructus: ‘et rescivit quod fecit ei filius ejus minor’ significat quod talis sit cultus externus separatus ab interno ut irrideat.

1090. Quod ‘expergefactus Noah e vino suo’, significet dum melius instructus, constat a significatione ‘expergisci post ebrietatem,’ cum ‘inebriatus,’ vers. 21, significavit quod in errores lapsus, quare ‘expergisci’ non aliud est quam ab erroribus.

1091. Quod ‘fecit ei filius minor’ significet quod talis sit cultus externus separatus ab interno ut irrideat: ex sensu litterae seu historico apparet sicut per filium minorem intelligatur Ham sed ex sequenti versu constat quod intelligatur Canaan, nam dicitur ‘maledictus Canaan’; etiam in versu subsequente, 26 et 27, quod ‘Canaan erit servus’; et quod nihil de Hamo memoretur, causa in sequente versu videatur. Hic modo memorandum, cur ordo talis sit quod primo loco nominetur Shem, secundo Ham, tertio Japheth, et quarto Canaan: charitas est primum Ecclesiae seu ‘Shem’; fides est secundum seu ‘Ham’; cultus ex charitate est tertium seu ‘Japheth’; cultus in externis absque fide et charitate est quartum seu ‘Canaan’: charitas est ‘frater’ fidei, inde quoque cultus ex charitate, sed cultus in externis absque charitate est ‘servus servorum.’

1092. Vers. 25. Et dixit, Maledictus Canaan, servus servorum erit fratribus suis. ‘Maledictus Canaan’ significat quod cultus externus separatus ab interno se avertat a Domino: ‘servus servorum erit fratribus suis’ significat vilissimum in Ecclesia.

1093. Quod ‘maledictus Canaan’ significet quod cultus externus separatus ab interno se avertat a Domino, constat a significatione ‘Canaanis,’ et a significatione ‘maledici’; quod ‘Canaan’ sit cultus externus separatus ab interno, constat ex illis quae prius de Canaane dicta, tum exinde quod ‘maledictus’ dicatur; et a sequentibus quod sit ‘servus servorum’; et utrique tam Shemo quam Japheto servus, quod non aliud potest esse quam separatum quid ab ipsa Ecclesia quale est cultus solus in externis. A significatione ‘maledici’ quod sit se avertere, nam Dominus nusquam alicui maledicit, ne quidem irascitur, sed homo est qui sibi maledicit per id quod se avertat a Domino, de quibus videantur quae prius dicta et ostensa sunt n. 223, 245, 592; tantum abest ut Dominus alicui maledicat et irascatur, quantum caelum a terra. Quis credere potest quod Dominus, Qui omniscius et omnipotens, et regit sapientia universum, et sic infinite supra omnes infirmitates, irascatur pulveri tam miserabili, hoc est, hominibus qui vix quicquam sciunt quid faciunt et nihil possunt ex se nisi malum? quare apud Dominum nusquam est irasci sed misereri. [2] Quod Hic arcana contineantur, solum ex illo videri potest quod non Ham maledicatur, cum tamen is fuerit qui nuditatem patris sui vidit et indicavit fratribus, sed Canaan filius ejus, qui non fuit unicus ejus nec primogenitus sed ordine quartus, ut constat a cap. seq. x, ubi filii Hami nominantur, Cush, Mizraim, Put, et Canaan, vers. 6, tum quod ex Lege Divina fuerit quod filius non portaret iniquitatem patris, ut constat apud Ezechielem,
Anima quae peccavit, illa morietur; filius non portabit iniquitatem patris, nec pater portabit iniquitatem fila, xviii 20; Deut. xxiv 16; 2 Reg. xiv 6;
ut et ex eo quod iniquitas haec tam levis videatur, quod nempe solum viderit nuditatem patris et indicaverit fratribus, ut nusquam ideo integra posteritas maledici potuisset; ex quibus constat quod arcana hic contineantur. [3] Quod Ham hic non nominetur sed Canaan, causa est quia ‘Ham’ significat fidem separatam a charitate in Ecclesia spirituali, quae non maledici potest, quoniam fidei in illa Ecclesia sanctitas inest quia veritas; quae, tametsi non fides est cum non charitas, usque quia per fidei cognitiones regeneratur homo, adjungi potest charitati et sic quadam ratione est ‘frater,’ aut fieri potest ‘frater’; ideo non Ham sed Canaan maledicebatur: praeterea etiam incolae terrae Canaanis quoad multam partem tales fuerunt ut omnem cultum in externis posuerint, aeque Judaei ibi ac gentes; haec arcana sunt quae continentur, quae nisi forent, nusquam Canaan loco Hami substitutus fuisset. Quod cultus externus separatus ab interno se avertat et sic sibi maledicat, constat satis ex eo quod qui in cultu externo sunt, nihil aliud spectent quam mundana, corporea et terrestria, sic deorsum, et iis animum et vitam immergant; de quibus in mox sequentibus.

1094. ‘Servus servorum erit fratribus’ quod significet vilissimum in Ecclesia, constat ex natura cultus externi separati ab interno: quod cultus externus in se spectatus nihil sit nisi internus sit qui eum sanctum faciat, unicuivis constare potest. Quid adoratio externa absque adoratione cordis nisi gestus? quid oratio oris si non ei inest mens, nisi blateratio? et quid opus quoddam si non intentio in illo, nisi quoddam nihil? quare externum omne in se est inanimatum quoddam, at unice vivit ab interno. [2] Qualis sit cultus externus separatus ab interno, constare mihi potuit a multis in altera vita; magae et praestigiatrices ibi, dum vixerunt in mundo, aeque frequentarunt Ecclesiam et sacramenta ac alii; similiter dolosi et quidem hi prae aliis; tum quoque qui rapinis delectati fuerunt; ut et avari; et tamen infernales sunt et maximo odio habent Dominum et proximum; cultus eorum internus in externo fuerat vel ut viderentur mundo, vel ut obtinerent mundana, terrestria et corporea quae cupiverunt, vel ut sub specie sanctitatis fallerent, vel ex habitu quodam inducto: quod tales pronissimi sint ad adorandum quemcumque deum aut quodcumque idolum quod sibi suisque cupiditatibus favet, constat manifeste; imprimis a Judaeis, qui quia nihil nisi in externis posuerunt cultum, toties in idololatrias lapsi sunt; causa est quia talis cultus in se non est nisi idololatricus, nam colitur ab iis externum: [3] gentes quoque in terra Canaane quae coluerunt Baales et alios deos, paene similem cultum externum habuerunt; nam non solum templa et altaria sed etiam sacrificia habebant, sic ut parum differret eorum cultus externus a cultu Judaeorum; solum quod illi nominarent Baalem, Ashtaroth aliumve pro suo deo, et Judaei Jehovam; sicut etiam hodie, putantes quod sola nominatio Jehovae faceret eos sanctos et electos, cum tamen hoc potius eos prae aliis damnaverit; sic enim profanare potuerunt sanctum quod gentes non possent; talis cultus est qui vocatur ‘Canaan’ qui servus servorum dicitur: quod ‘servus servorum’ sit vilissimum in Ecclesia, videatur versu sequente.

1095. Vers. 26. Et dixit, Benedictus Jehovah Deus Shemi, et erit Canaan servus illi. ‘Benedictus Jehovah [Deus] {1} Shemi’ significat omne bonum illis qui ab internis colunt Dominum; ‘Shemus’ est Ecclesia interna: ‘et erit Canaan servus illi’ significat quod tales qui in externis solum cultum ponunt, sint inter eos qui vilia servitia praestare possint hominibus Ecclesiae.
@1 Possibly this omission was intentional, but cf. this page, last line but one.$

1096. Quod ‘benedictus Jehovah [Deus] Shemi’ significet omne bonum illis qui ab internis colunt Dominum, constare potest a significatione ‘benedictus’: benedictio involvit omne bonum caeleste et spirituale, tum quoque naturale, quae significantur per benedictionem in sensu interno; et in sensu externo per benedictionem significatur omne bonum mundanum, corporeum et terrestre; sed haec, si benedictio sint, necessario erunt a benedictione interna, nam haec solum est benedictio, quia est aeterna et cum omni felicitate conjuncta, estque ipsum Esse benedictionum, nam quid Est nisi aeternum? omne aliud esse desinit esse: antiquis sollemne fuit dicere ‘Benedictus Jehovah,’ quo intelligebant quod ab Ipso omnis benedictio, hoc est, omne bonum, ac erat quoque formula gratiarum actionis quod Dominus benedicat et quod benedixerit, ut apud Davidem, Ps. xxviii 6; xxxi 22 [A.V. 21]; xli 14 [A.V. 13]; lxvi 20; lxviii 20, 36 [A.V. 19, 35]; lxxii 18, 19; lxxxix 53 [A.V. 52]; cxix 12; cxxiv 6; cxxxv 21; cxliv 1; praeter apud alios. [2] Benedictus Jehovah Deus hic dicitur quia de ‘Shemo’ seu interna Ecclesia; quae Ecclesia dicitur interna ex charitate; in charitate est Dominus praesens, Qui hic ideo ‘Jehovah Deus appellatur; at vero in Ecclesia externa non ita, in qua tametsi Dominus est praesens, usque tamen non sicut in homine Ecclesiae internae; nam homo Ecclesiae externae usque credit quod bona charitatis faciat ex semet; quare cum agitur de homine Ecclesiae externae, tunc Dominus appellatur ‘Deus,’ ut in sequente versu de Japheto, ‘dilatet Deus Japhetum.’ Quod omne bonum illis qui ab internis colunt Dominum, constare potest etiam ab ordine rerum; hic enim ordo est, a Domino est omne caeleste, a caelesti est omne spirituale, a spirituali est omne naturale, hic est ordo existentiae omnium, inde est ordo influxus; [3] caeleste est amor in Dominum et erga proximum; ubi nullus amor, ibi copula est rupta et Dominus non praesens, Qui unice influit per caeleste, hoc est, per amorem; cum non caeleste, tunc nec dari potest spirituale, quia omne spirituale est per caeleste a Domino; spirituale est fides, quare nulla fides nisi per charitatem seu amorem a Domino; similiter se habet cum naturali; secundum eundem ordinem influunt omnia bona; inde sequitur quod illis omne bonum qui ab internis, hoc est, a charitate colunt Dominum; at qui non a charitate, quod illis non bonum, solum tale quod mentitur bonum, et in se est malum, sicut jucundum odiorum et adulteriorum, quod in se spectatum nusquam est nisi jucundum excrementitium, in quod etiam in altera vita vertitur.

1097. Quod ‘erit Canaan servus illi’ significet quod tales qui in externis solum cultum ponunt, sint inter eos qui vilia servitia praestare possint hominibus Ecclesiae, constare imprimis potest a repraesentativis in Ecclesia Judaica: in Ecclesia Judaica repraesentabatur interna Ecclesia per Jehudam et Israelem, per ‘Jehudam’ Ecclesia caelestis, per ‘Israelem’ Ecclesia spiritualis, per ‘Jacobum’ Ecclesia externa; qui autem in externis solum ponebant cultum, repraesentabantur
per ‘gentes,’ quas vocabant alienigenas, qui ‘servi eorum’ essent, et vilia servitia in Ecclesia praestarent, ut apud Esaiam,
Stabunt alieni et pascent gregem vestrum, et filii alienigenae agricolae vestri, et vinitores vestri; et vos sacerdotes Jehovae vocabimini, ministri Dei nostri dicetur vobis; opes gentium comedetis, et in gloria eorum gloriabimini, lxi 5 [6,];
ubi caelestes homines appellantur ‘sacerdotes Jehovae,’ spirituales ‘ministri Dei’; qui in externis solum ponunt cultum ‘filii alienigenae,’ qui servirent in agris et in vineis: [2] apud eundem,

Aedificabunt filii alienigenae muros, et reges eorum ministrabunt tibi, lx 10;
ubi similiter servitia eorum memorantur: de Gibeonitis apud Josuam,
Maledicti vos, et non exscindetur ex vobis servus, et caedentes ligna, et haurientes aquas domui Dei mei…. Dedit eos Josua in die hoc caesores lignorum, et haustores aquarum congregationi, imprimis altari Jehovae, ix 23, 27;
quos autem ‘Gibeonitae’ repraesentabant quia cum iis foedus factum, alibi {1} videatur; usque inter eos qui servirent in Ecclesia. De alienigenis lex lata, ‘si reciperent pacem et aperirent portas, quod essent in tributum servientis,’ Deut. xx 11, I Reg. ix 21, 22. Omnia et singula quae in Verbo scripta sunt de Ecclesia Judaica, repraesentativa fuerunt regni Domini; regnum Domini est tale ut omnis quicumque et qualiscumque sit, usum praestare debeat; nihil est nisi usus qui a Domino spectatur in Ipsius regno; etiam infernales debent usum praestare, sed usus quos praestant, sunt vilissimi; inter eos qui viles usus praestant, sunt ii in altera vita quibus solum externus cultus separatus ab interno fuit. [3] Ceterum repraesentativa in Ecclesia Judaica fuerunt talia ut nihil reflecteretur super personam quae repraesentabat, sed ‘super rem quae repraesentabatur; sicut Judaei, qui nihil minus fuerunt quam caelestes homines et usque repraesentabant illos; ita Israel nihil minus quam spiritualis homo, usque repraesentabat illum, similiter Jacob, et ceteri; tum reges et sacerdotes, sed usque per eos repraesentabatur Regium et Sanctum Domini; quod manifestius constare potest ex eo quod res mortuae quoque repraesentarent, sicut vestes Aharonis, ipsum altare, mensae ubi panes, et lucernae, panis et vinum, praeter boves, juvencos, hircos, oves, capras, agnos, columbas, turtures: et quia filii Jehudae et Israelis solum repraesentabant cultum internum et externum Ecclesiae Domini, et usque prae ceteris modo in externis ponebant omnem cultum, ideo prae ceteris sunt ii qui ‘Canaan,’ secundum significationem ejus hic, possunt dici.
@1 See n. 3058 and 4431.$

1098. Ut sciatur quid ‘Shem’ et quid ‘Japheth,’ hoc est, quis homo internae Ecclesiae et quis homo externae, et inde quid ‘Canaan,’ ex his constare potest. Homo internae Ecclesiae Domino tribuit omne bonum quod facit et verum quod cogitat; homo autem externae Ecclesiae hoc ignorat, et usque facit bonum. Homo internae Ecclesiae essentialem facit cultum Domini ex charitate et quidem insunt, quia pauca novit de sensu Verbi interno. Ille seu homo internae Ecclesiae est qui appellatur ‘Shem’; hic autem seu homo externae Ecclesiae est qui appellatur ‘Japheth’: at qui solum in externis ponit cultum et nullam ‘charitatem habet, proinde nullam conscientiam, is vocatur ‘Canaan.’

1099. Vers. 27. Dilatet Deus Japhetum, et habitabit in tentoriis Shemi, et erit Canaan servus illi. Per ‘Japhetum’ significatur, ut prius, Ecclesia externa correspondens: ‘dilatet Deus Japhetum’ significat illustrationem ejus: ‘et habitabit in tentoriis Shemi’ significat ut interna cultus sint in externis: ‘et erit quam servus illi’ significat, hic ut prius, qui solum in externis ponunt cultum quod vilia servitia possint praestare.

1100. Quod per ‘Japhetum’ significetur Ecclesia externa correspondens, prius dictum, tum quid per Ecclesiam externam intelligatur, nempe quod cultus externus, ita illi qui nesciunt quid internus homo et quae sunt interni hominis, et usque vivunt in charitate; apud hos Dominus aeque praesens est; nam Dominus per charitatem operatur, ubicumque charitas est; se habet hoc sicut cum infantibus, qui tametsi nesciunt quid charitas, et minus adhuc quid fides, usque tamen apud eos Dominus multo praesentior est quam apud adultos, cumprimis quando infantes mutuo vivant in charitate; ita apud simplices quibus est innocentia, charitas et misericordia; nihil facit quod homo (x)multa sciat si non vivat secundum illa quae scit, nam scire non alium finem habet quam ut inde fiat, nempe bonus; cum factus est bonus, multo plus habet quam qui innumera scit et adhuc non bonus est, nam quod hic per multa scire quaerit, ille habet; aliter vero qui multa vera et bona novit, et simul charitatem et conscientiam habet et est internae Ecclesiae homo seu ‘Shem’: qui parum sciunt et conscientiam habent, ii in altera vita illustrantur, usque adeo ut fiant angeli, quorum tunc sapientia et intelligentia est inexpressibilis; hi per ‘Japhetum’ significantur.

1101. ‘Dilatet Deus Japhetum’: quod significet illustrationem ejus; in sensu litterali ‘dilatare’ significat amplificare terminos, sed in sensu interno illustrari; illustratio enim est amplificatio quas terminorum sapientiae et intelligentiae, ut apud Esaiam,
Dilata locum tentorii tui, et cortinas habitaculorum tuorum extendant, liv 2;
pro illustratione in spiritualibus. ‘Dilatatur’ homo Ecclesiae externae cum instruitur in veris et bonis fidei; et quia in charitate est, inde magis et magis confirmatur; quoque magis instruitur, eo magis discutitur nubes partis ejus intellectualis in qua charitas et conscientia.

1102. ‘Habitabit in tentoriis Shemi’: quod significet ut interna cultus sint in externis, constare potest ab omnibus illis quae prius de Shemo dicta sunt, nempe quod ‘Shemus’ sit Ecclesia interna seu cultus internus, et quod externus cultus nihil aliud sit quam inanimatum quid aut spurcum, nisi internus sit qui illum vivificat et sanctificat: quod ‘tentoria’ non aliud significent quam sanctum amoris et cultum inde, constare potest a significatione tentoriorum, de qua prius n. 414; sollemnis formula apud antiquos fuit ‘peregrinari et habitare in tentoriis,’ quibus significabatur in sensu interno cultus sanctus, ex causa quia antiquissimi non solum peregrinati sunt cum tentoriis, sed etiam habitabant in tentoriis, et ibi cultum sanctum peragebant; inde quoque ‘peregrinari et habitare’ in sensu interno significabat vivere: [2] quod ‘tentoria’ significent sanctam cultum, praeter loca quae prius n. 414 allata, etiam haec sint confirmationi; apud Davidem,
Deus deseruit habitaculum Shiloh, tentorium ubi habitavit in homine, Ps.lxxviii 60;
ubi ‘tentorium’ simile significat ac templum in quo Deus ‘habitare’ dicitur cum praesens apud hominem in amore; inde homo qui in cultu antiquis appellatus ‘tentorium,’ at postea templum: apud Esaiam,
Dilata locum tentorii tui, et cortinas habitaculorum tuorum extendant, liv 2;
pro illustratione in illis quae sunt veri cultus: apud Jeremiam,
Devastata est tota terra; subito devastata sunt tentoria Mea, momento cortinae Meae, iv 20;
ubi quod non tentoria intelligantur, manifeste patet, sed quod cultus sanctus: apud Zachariam,
Habitabit Hierosolyma adhuc sub se in Hierosolyma: salvabit Jehovah tentoria Jehudae, xii [6,] 7;
ubi ‘tentoria Jehudae’ pro cultu Domini ex sancto amoris. Ex his nunc constare potest quid sit ‘habitare in tentoriis Shemi,’ nempe ut internus cultus sit in externo. Sed quia homo ‘Japhethus’ seu homo externae Ecclesiae non novit ita quid interna sunt, quare paucis dicetur; quando homo apud se sentit aut percipit quod cogitet bene de Domino et quod cogitet bene de proximo, eique officia praestare velit, non propter lucrum aliquod aut propter honorem sui; et quando sentit quod misereatur ejus qui in calamitate est et magis qui in errore est quoad doctrinam fidei, tunc scire potest quod ‘habitet in tentoriis Shemi,’ hoc est,quod interna apud se habeat per quae Dominus operatur.

1103. ‘Erit Canaan servus illi’: quod significet qui solum in externis ponunt cultum quod vilia officia praestare possint, constat ex illis quae dicta sunt supra ad vers. praec. 25, 26 de Canaane quod sit servus: tales quidem non sunt ‘servi’ in Ecclesia Domini in terris, plures enim eorum sunt qui primas tenent et qui reliquis praesunt, qui nihil ex charitate et conscientia faciunt, et tamen admodum stricte observant externa Ecclesiae, immo etiam damnant eos qui non observant; sed tales, quia nulla charitate et nulla conscientia sunt, et in externis absque internis solum cultum ponunt, sunt ‘servi’ in regno Domini, hoc est, in altera vita, nam inter infelices sunt; servitia quae ibi praestant sunt vilia, quae quia plura sunt, non ita exponi possunt, sed de iis, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; omnis enim, quicumque est, debet in altera vita praestare usum, [2] nam homo nusquam propter alium finem nascitur quam ut usum praestet societati in qua est, et proximo, dum vivit in mundo; in altera vita usum secundum beneplacitum Domini: se habent haec sicut in corpore humano; quicquid ibi est, usum praestare debet, etiam quae in se nauci sunt, sicut humores qui in se excrementitii, ut sunt plures salivales, tum biles, et similia, quae non solum cibis inservire debent, sed etiam separare excrementitia, et expurgare intestina; aut sicut in agris et vineis, fimi et stercora; et sic porro.

1104. Vers. 28, 29. Et vixit Noah post diluvium, trecentis annis et quinquaginta annis. Et fuerunt omnes dies Noahi nongenti anni et quinquaginta anni; et mortuus est. Significant durationem primae Ecclesiae Antiquae, et simul statum ejus.

1105. Quod haec significentur, constat satis ab illis quae de numeris et annis prius dicta sunt, quae videantur n. 482, 487, 488, 493, 575, 647, 648.

1106. De Vastationibus

Sunt plures qui dum fuerunt in mundo, ex simplicitate et ignorantia, falsa quoad fidem imbuerunt, et quandam speciem conscientiae secundum fidei eorum principia habuerunt; et non, ut alii, in odiis, vindictis et adulteriis vixerunt; illi in altera vita quamdiu in falso sunt, non possunt intromitti in societates caelestes, sic enim illas contaminarent, quare in terra inferiore per aliquantum temporis tenentur ut ibi exuant principia falsi; tempora quibus ibi manent, sunt longiora et breviora, secundum naturam falsi et inde contractam vitam, et secundum confirmata apud se principia; quidam ibi satis dura patiuntur, quidam non dura: haec sunt quae appellantur ‘vastationes,’ quarum plurima mentio fit in Verbo: peracto tempore vastationis auferuntur in caelum, et sicut novitii instruuntur in veris fidei, et hoc per angelos a quibus recipiuntur.

1107. Sunt quidam qui libenter volunt vastari, et sic exuere principia falsa quae secum e mundo traxerunt, (principia falsa nusquam aliquis potest exuere in altera vita nisi per moram temporis perque media a Domino provisa); illi dum in terra inferiore manent, a Domino in spe liberationis tenentur, et in cogitatione finis quod sic emendentur et ad felicitatem caelestem recipiendam praeparentur.

1108. Quidam in statu medio tenentur inter vigiliam et somnum, et perparum cogitant, modo per vices quasi expergiscuntur, et reminiscuntur eorum quae in vita corporis cogitarunt et fecerunt; et iterum in statum medium inter vigiliam et somnum relabuntur; et sic vastantur: sunt sub pede sinistro paulo antrorsum.

1109. Qui se prorsus confirmarunt in principiis falsis, rediguntur in ignorantiam plenariam, et tunc iis est obscurum et confusum, adeo ut cum modo cogitant de iis in quibus se confirmarunt, intus iis dolor sit: at post exactum tempus, e novo quasi creantur, et imbuuntur veris fidei.

1110. Qui in bonis operibus justitiam et meritum posuerunt ac ita sibi tribuerunt efficaciam salvationis, non Domino ac Ipsius justitiae et merito, seque in eo confirmarunt cogitatione et vita, eorum principia falsi vertuntur in altera vita in phantasias, quod videantur sibi scindere ligna, ita prorsus iis apparet; cum iis locutus sum: cum in labore suo sunt, et interrogantur annon defatigentur, respondent quod nondum tantum laboris egerint ut possint mereri caelum. Apparet, cum ligna scindunt, quasi quid Domini sub lignis, sic ut lignum sit meritum; quo plus Domini in lignis, eo diutius tales manent; at cum hoc incipit disparari, tunc tendit ad finem vastationis: tandem fiunt tales ut quoque admitti in societates bonas possint, sed usque fluctuant diu inter verum et falsum: illorum, quia piam egerunt vitam, curam multam Dominus habet; et ad eos subinde mittit angelos. Hi sunt qui in Ecclesia Judaica repraesentati sunt per ‘sectores lignorum,’ Jos. ix 23, 27.

1111. Qui vitam civilem et moralem bonam vixerunt, sed sibi persuaserunt per opera mereri caelum, et crediderunt quod satis sit si agnoscant unicum Deum universi creatorem, eorum principia falsi vertuntur in altera vita in tales phantasias quod videantur sibi secare gramen, et vocantur ‘graminis serratores’; sunt frigidi, et per serrationem istam se calefacere student; quandoque circumeunt et quaerunt apud eos quos inveniunt, num quid caloris iis dare velint: quod etiam spiritus possunt facere, sed calor quem accipiunt, nihil apud eos efficit, quia externus est, volentes habere calorem internum, quare redeunt ad serrationes suas, et sic sibi calorem labore acquirunt; frigus eorum sensi: sperant semper quod in caelum auferendi; quandoque consultant quomodo semet sua potentia queant illuc immittere. Hi quia bona opera praestiterunt, inter eos sunt qui vastantur; et tandem peracto tempore intromittuntur in societates bonas et instruuntur.

1112. Qui autem in bonis et veris fidei fuerunt, et inde conscientiam et vitam charitatis nacti sunt, statim post mortem in caelum a Domino elevantur.

1113. Sunt puellae quae in scortationes inductae sunt ac ita persuasae quod nihil mali iis insit, indole alioquin probae; illae, quia nondum ad eam aetatem pervenerunt ut scire et judicare de tali vita potuerint, habent quendam instructorem apud se, admodum severum, qui eas castigat quoties cogitatione in tales petulantias erumpunt; hunc maximopere timent; et sic vastantur. At feminae adultae quae scorta fuerunt et pellexerunt alias, non vastationem subeunt, sed in inferno sunt.

1114. GENESEOS
CAPUT DECIMUM

De Ecclesia Antiquissima; quae appellata Homo seu Adam

Angeli et spiritus, seu homines post mortem, omnes quos cognoverunt in mundo et de quibus audiverunt, quoscumque desiderant, possunt offendere, eos ut praesentes videre et cum iis loqui, cum Dominus id concedit; et quod mirum, momento adsunt et praesentissime; ita loqui licet non solum cum amicis, qui utplurimum se inveniunt, sed etiam cum aliis quos aestimarunt et coluerunt. Ex Divina Domini Misericordia concessum fuit mihi, loqui non solum cum illis quos notus habui cum in corpore vixerunt, sed etiam cum illis qui in Verbo prae aliis famigerati sunt; ita quoque cum illis qui fuerunt ab Antiquissima Ecclesia, quae fuit illa quae appellatur Homo seu Adam; etiam cum quibusdam qui fuerunt ab Ecclesiis post illam, ex causa ut scirem quod per nomina in primis capitibus Geneseos modo Ecclesiae intellectae sint, tum ut scirem quales homines Ecclesiarum illius temporis fuerunt: quae itaque scire datum de Antiquissimis Ecclesiis, sunt haec quae sequuntur.

1115. Qui ab Antiquissima Ecclesia quae Homo seu Adam appellata fuit, et caelestes homines fuerunt, sunt supra caput altissime, et ibi simul habitant in summa felicitate; dicebant quod raro alii ad eos veniant, nisi aliquoties quidam aliunde, dicentes, ex universo: et quod ita alte supra caput, non esset ideo quod elato animo sint, sed ut gubernent eos qui ibi.

1116. Ostensa mihi fuerunt habitacula illorum qui a posteritate altera et tertia Antiquissimae hujus Ecclesiae fuerunt, quae sunt magnifica, extensa in multam longitudinem, variegata pulchris coloribus, purpureis et caeruleis: sunt enim habitacula angelis magnificentissima ut nusquam describi possint, quae multoties vidi, coram oculis illorum tam vive apparentia ut nihil ad vivum apparentius dari queat; sed unde tales apparentiae ad vivum, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Vivunt in aura lucis, ut ita dicam, splendentis margariticae, et quandoque in adamantinae; nam in altera vita aurae mirabiles cum innumerabili varietate dantur; qui putant non talia ibi dari, et indefinite plura quam quae usquam in alicujus ideam pervenire potuerunt aut possunt, aut possunt, ii multum falluntur; sunt quidem repraesentativa qualia quandoque prophetis visa sunt, sed usque ita realia ut qui in altera vita sunt, illa pro realibus habeant, at ea quae in mundo respective pro non realibus.

1117. In summa luce vivunt; lux mundi respective ad illam lucem in qua vivunt, vix comparari potest; ostensa mihi lux illa per lucem flammeam, quae quasi delapsa ante oculos, et dicebant illi qui ab Antiquissima Ecclesia quod illis talis lux, et adhuc intensior.

1118. Ostensum mihi per influxum quendam quem describere non possum, qualis illorum loquela fuit cum vixerunt in mundo, quod non articulata sicut loquela vocum nostri temporis sed quod tacita, quae fiebat non per respirationem externam sed per internam; appercipere etiam datum, qualis illorum respiratio interna fuit, quod processerit ab umbilico versus cor, et sic per labia, absque sonoro, et quod non intraverit in alterius aurem per viam externam et pulsaverit in quoddam quod vocatur tympanum auris, sed per viam quandam intra os, et quidem per quoddam ibi quod vocatur hodie tuba Eustachiana: et ostensum, quod per talem loquelam multo plenius potuerint exprimere sensa animi et ideas cogitationis quam usquam fieri potest per sonos articulatos aut voces sonoras, quae similiter diriguntur per respirationem, sed externam; nam nihil in aliqua voce est quod non dirigitur per applicationes respirationis; sed apud illos multo perfectius, quia per respirationem internam; quae quia interior etiam multo perfectior est, et ipsis ideis cogitationis applicabilior et conformior. Praeter etiam per labiorum motiunculas, et correspondentes faciei mutationes; nam, quoniam caelestes homines fuerunt, quicquid cogitabant, hoc a facie et oculis illorum elucebat, quae conformiter variabantur; nusquam potuerunt alium vultum praeferre quam secundum illa quae cogitabant; simulatio et magis adhuc dolus iis fuit facinus enorme.

1119. Ostensum mihi ad vivum fuit quomodo antiquissimorum respiratio interna influxit tacite in quandam externam et sic in tacitam loquelam, perceptam ab altero in ejus interiore homine. Dicebant quod respiratio illa apud illos variata fuerit secundum statum eorum amoris et fidei in Dominum; causa quoque dicta, quod quia communicationem habebant cum caelo, non potuerit aliter esse, respirabant enim cum angelis in quorum consortio fuerunt. Angeli respirationem habent, cui correspondet respiratio interna, et similiter apud illos variatur, cum enim illis aliquid contrarium amori et fidei in Dominum obvenit, tunc illis angusta respiratio, cum vero in felicitate amoris et fidei sunt, tunc iis libera et ampla respiratio; cuivis homini etiam simile quid est, sed secundum ejus corporeos et mundanos amores et secundum ejus principia quibus cum aliquid contrariatur, eis angustia respirationis est; at cum faventur, eis libera et ampla respiratio, at haec sunt respirationis externae. Sed de respiratione angelorum, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1120. Ostensum quoque quod interna respiratio hominum Antiquissimae Ecclesiae quae fuerat ab umbilico versus pectoris interiorem regionem, temporis successu seu in posteris, mutata fuerit, et recesserit magis versus regionem tergalem et versus abdomen, ita magis extrorsum et deorsum, et quod tandem in posteritate ultima illius Ecclesiae quae fuit proxime ante diluvium, vix aliquid respirationis internae remanserit; et cum tandem nulla facta pectoris, quod a semet suffocati fuerint: sed quod in aliquibus tunc respiratio externa inceperit, et cum respiratione illa sonus articulatus seu loquela vocum: ita respirationes apud homines ante diluvium se habuerunt secundum statum eorum amoris et fidei; et tandem cum nullus amor et nulla fides, sed persuasio falsi, quod respiratio interna cessaverit et, cum illa, communicatio immediata cum angelis et perceptio.

1121. Instructus sum ab Antiquissimae Ecclesiae filiis de statu perceptionis illorum, quod nempe perceptionem habuerint omnium quae sunt fidei, paene sicut angeli cum quibus communicationem habuerunt, ex causa quod interior eorum homo, seu spiritus, etiam media respiratione interna junctus fuerit caelo, quodque amor in Dominum et amor erga proximum id secum habeat; sic enim conjungitur homo angelis per ipsissimam eorum vitam, quae consistit in amore tali; dicebant quod inscriptam sibi habuerint legem quia in amore in Dominum et amore erga proximum fuerunt; tunc enim cum perceptione illorum fuit quicquid leges dictant, et contra perceptionem quicquid leges vetant: nec dubitabant quin omnes leges humanae, sicut Divinae, fundentur in amore in Dominum et charitate erga proximum, et spectent illud ut fundamentale suum: quare quia fundamentale in se a Domino habuerunt, non potuerunt aliter ac nosse omnia quae inde: credentes etiam quod omnes qui in mundo hodie vivunt qui Dominum amant et proximum, etiam habeant legem sibi inscriptam, et accepti cives sint ubivis in terra, sicut sunt iidem in altera vita.

1122. Porro instructus sum quod Antiquissimae Ecclesiae homines habuerint deliciosissima somnia, et praeterea visiones, et quod iis una tunc insinuatum, quid significarent; inde illorum repraesentationes paradisiacae, et plura: ideo illis objecta sensuum externorum quae terrestria et mundana, nihil erant, nec in iis quicquam jucunditatis percipiebant, modo in illis quae significabant et repraesentabant; quare cum objecta terrestria videbant, nihil de illis cogitabant, solum de illis quae significabant et repraesentabant, quae illis jucundissima (x)fuerunt, nam erant talia quae in caelo sunt, ex quibus Ipsum Dominum vident.

1123. Locutus cum tertia generatione Antiquissimae Ecclesiae qui dicebant quod suo tempore cum vixerunt in mundo, exspectaverint Dominum Qui salvaret universum genus humanum; et quod apud eos in communi tunc sermone fuerit, quod ‘Semen mulieris proculcaret caput serpentis’: dicebant quod ab illo tempore jucundissimum illorum vitae fuerit procreare sobolem, sic ut eorum summae deliciae fuerint amare conjugem prolis gratia; vocabant illas delicias jucundissimas, et jucunditates deliciosissimas, addendo quod perceptio harum jucunditatum et deliciarum fuerit ex influxu e caelo quia nasceretur Dominus.

1124. Ex posteritate quae vixit ante diluvium, non ex illis qui perierunt sed qui illis aliquantum meliores fuerunt, apud me erant, et primum influebant satis molliter et satis insensibiliter; sed percipere dabatur quod interius mali essent et quod interius contra amorem agerent; exhalabat ex iis sphaera nidoris cadaverosi ita ut aufugerent spiritus qui circum me; putabant se ita subtiles esse ut nemo perciperet quid cogitarent: locutus cum iis de Domino, annon sicut patres eorum exspectaverint Ipsum, dicebant quod sibi repraesentaverint Dominum quasi hominem vetustum barbae canae, sanctum, et quod ex Illo sancti fierent, et similiter barbati; unde talis religio apud posteros orta de barbis; addebant quod nunc quoque Ipsum adorare possent sed ex semet; at tunc angelus veniebat cujus adventum non sustinere poterant.

1125. Loqui etiam datum cum illis qui fuerunt ab Ecclesia Enosh dicta, de qua Gen. iv 26; influxus eorum erat mollis, locutio modesta; dicebant quod inter se vivant in charitate; et aliis qui ad eos veniunt, praestent officia amicitiae; sed constabat quod charitas eorum esset charitas {1}amicitiae: tranquille vivunt, nullum alicui incommodum afferunt, sicut boni cives.
@1 See n. 1158 for S’s comments on amicitia$

1126. Visum mihi fuit conclave angustum, et aperta janua in conspectum venit vir longus, indutus albo, albedo erat intensa; miratus quinam esset; dicebant quod vir albo indutus significaret eos qui appellati sunt ‘Noahus’ seu qui omnium primi fuerunt ab Ecclesia Antiqua, quae est Ecclesia post diluvium, et quod ita repraesentarentur quia pauci fuerunt.

1127. Loqui datum cum illis qui ab Antiqua Ecclesia seu Ecclesia post diluvium; appellati sunt ‘Shem’; influebant molliter per regionem capitis in regionem pectoralem versus cor sed non usque ad cor: ex influxu sciri potest quales sunt.

1128. Visus est quidam obvelatus quasi nube, in cujus facie plures stellae errantes, quae significant falsitates; dicebatur quod talis fuerit posteritas Antiquae Ecclesiae cum perire inciperet, cumprimis apud eos qui cultum instituebant per sacrificia et per imagines.

1129. De Antediluvianis qui perierunt, sequitur in fine hujus capitis.

CAPUT X

1. Et hae nativitates filiorum Noahi, Shem, Ham, et Japheth; et nati sunt illis filii post diluvium.
2. Filii Japheti, Gomer, et Magog, et Madai, et Javan, et Tubal, et Meshech, et Tiras.
3. Et filii Gomer; Ashkenaz, et Riphath, et Togarmah.
4. Et filii Javan; Elishah, et Tarshish, Kittim, et Dodanim.
5. Ex his dispersae sunt insulae gentium, in terris suis, quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, quoad gentes suas.
6. Et filii Ham; Cush, et Mizraim, et Put, et Canaan.
7. Et filii Cush; Seba, et Havilah, et Sabtah, et Raamah, et Sabteca. Et filii Raamae; Sheba, et Dedan.
8. Et Cush genuit Nimrodum; is coepit esse potens in terra.
9. Is fuit potens venatione coram JEHOVAH; propterea dicebatur, Sicut Nimrod potens venatione coram JEHOVAH.
10. Et fuit principium regni ejus Babel, et Erech, et Accad, et Calneh, in terra Shinar.
11. (x)E terra ista egressus est Asshur, et aedificavit Niniven, et Rehoboth urbem, et Calah.
12. Et Resen inter Niniven et inter Calah; haec urbs illa magna.
13. Et Mizraim genuit Ludim, et Anamim, et Lehabim, et
Naphtuhim.
14. Et Pathrusim, et Casluhim, ex quibus egressi sunt Pelishtim, et Caphtorim.
15. Et Canaan genuit Zidonem, primogenitum suum, et Hethum.
16. Et Jebusi, et Emori, et Girgashi.
17. Et Hivi, et Arki, et Sini.
18. Et Arvadi, et Zemari, et Hamathi: et postea dispersae sunt familiae Canaanitarum.
19. Et fuit terminus Canaanitarum a Zidone veniendo ad Gerar, usque ad {1}Azzam, veniendo ad Sodomam, et {2}Amoram, et Admam, et Zeboim, usque ad Lasha.
20. Hi filii Hami, secundum familias suas, secundum linguas suas, in terris eorum, in gentibus eorum.
21. Et Shemo natum est etiam: ille pater omnium filiorum Eberi; frater Japheti major.
22. Filii Shemi; Elam, et Asshur, et Arpachshad, et Lud, et Aram.
23. Et filii Aram; Uz, et Hul, et Gether, et Mash.
24. Et Arpachshad genuit Shelahum; et Shelah genuit Eberum.
25. Et Ebero nati sunt bini filii, nomen unius Peleg, quia in diebus ejus divisa est terra; et nomen fratris ejus Joktan.
26. Et Joktan genuit Almodad, et Sheleph, et Hazarmaveth, et Jerah.
27. Et Hadoram, et Uzal, et Diklah.
28. Et Obal, et Abimael, et Sheba.
29. Et Ophir, et Havilah, et Jobab; omnes hi filii Joktanis.
30. Et fuit habitatio eorum a Mesha, veniendo ad Sephar, montem orientis.
31. Hi filii Shemi, secundum familias illorum, secundum linguas illorum, in terris illorum, secundum gentes illorum.
32. Hae familiae filiorum Noahi, secundum nativitates eorum, in gentibus eorum; et ab illis dispersae sunt gentes in terra post diluvium.

@1 Heb. (‘azzah)=Gaza.$

@2 Heb. (‘amorah)=Gomorrah.$

1130. CONTENTA

In toto hoc capite agitur de Ecclesia Antiqua, et ejus propagatione, vers. 1.

1131. Qui cultum externum correspondentem interno habuerunt, sunt ‘filii Japheti,’ vers. 2: et qui remotiorem ab interno, sunt ‘filii Gomeri et Javanis,’ vers. 3, 4: qui adhuc remotiorem, sunt ‘insulae gentium,’ vers. 5.

1132. Qui cognitiones, scientifica, et ritualia coluerunt et ab internis separarunt, sunt ‘filii Hami,’ vers. 6: qui cognitiones spiritualium, sunt ‘filii Cush’; et qui cognitiones caelestium, sunt ‘filii Raamae,’ vers. 7.

1133. Agitur de iis qui cultum externum habent in quo interiora mala et falsa; ‘Nimrod’ est talis cultus, vers. 8, 9: mala in tali cultu, vers. 10: falsa in tali cultu, vers. 11, 12.

1134. De iis qui ex scientificis per ratiocinia sibi novos cultus fingunt, vers. 13, 14: qui ex cognitionibus fidei faciunt mere scientiam, vers. 14.

1135. De cultu externo absque interno, qui est ‘Canaan,’ et de cultus ejus derivationibus, vers. 15-18: de ejus extensione, vers. 19, 20.

1136. De cultu interno, qui est ‘Shemus,’ et ejus extensione, etiam ad Ecclesiam alteram Antiquam, vers. 21: de cultu interno et ejus derivationibus, quae quia a charitate, sunt sapientiae, intelligentiae, scientiae, et cognitionum, quae per ‘gentes’ significantur, vers. 22-24.

1137. De quadam Ecclesia quae exstitit in Syria, instituta ab Ebero, quae Ecclesia Antiqua altera vocanda; cujus cultus internus est ‘Peleg,’ externus ‘Joktan,’ vers. 25: ejus ritualia sunt gentes quae nominantur, vers. 26-29: ejus Ecclesiae extensio, vers. 30.

1138. Quod cultus Antiquae Ecclesiae fuerint diversi, et secundum cujusvis gentis genium, vers. 31, 32.

1139. SENSUS INTERNUS

DICTUM est prius quod quatuor differentes stili sint in Verbo: Primus qui fuit Ecclesiae Antiquissimae, qui talis fuit qualis a primo capite Geneseos huc usque; SECUNDUS est historicus, qualis in sequentibus apud Mosen et in reliquis libris historicis; TERTIUS est propheticus; QUARTUS, qui medius inter propheticum et communem loquentium de quibus videatur n. 66.

1140. In hoc capite et in sequente, usque ad Heberum, continuatur stilus antiquissimus, sed est medius inter stilum historicum factum et stilum historicum verum; nam per Noahum, et ejus filios, Shemum, Hamum, Japhetum, et Canaanem, nihil aliud intellectum fuit nec aliud intelligitur quam abstracte Ecclesia Antiqua quoad cultus ejus; nempe per ‘Shemum’ cultus internus, per ‘Japhetum’ cultus externus correspondens, per ‘Hamum’ cultus internus corruptus, per ‘Canaanem’ cultus externus separatus ab interno; tales personae nusquam fuerunt; sed nominati sunt ita cultus quia ad illos, ut fundamentales, potuerunt redigi omnes differentes alii seu omnes differentiae in specie: quare per ‘Noahum’ nec aliud intellectum fuit quam Antiqua Ecclesia in genere, comprehendens sicut parens omnes. At vero per nomina in hoc capite, praeter Heberum et ejus posteritatem, totidem intelliguntur gentes, et totidem gentes fuerunt, quae Antiquam Ecclesiam constituerunt, quae Ecclesia late dispersa fuit circum terram Canaanem.

1141. Qui hic nominantur ‘filii Japheti’ fuerunt omnes tales ut cultum externum correspondentem interno habuerint, hoc est, qui in simplicitate, in amicitia, et in charitate mutua vixerunt, nec alia doctrinalia noverunt quam ritus externos. Qui nominantur ‘filii Hami’ fuerunt qui cultum internum corruptum habuerunt. Qui ‘filii Canaanis, vocantur fuerunt qui cultum externum separatum ab interno. Qui ‘filii Shemi’ appellantur, fuerunt interni homines, et coluerunt Dominum et amarunt proximum; quorum Ecclesia fuit paene qualis Ecclesia nostra Christiana vera.

1142. Quales fuerunt in specie, in hoc capite non memoratur, nam modo quoad nomina recensentur, sed constat a prophetarum scriptis, ubi passim harum gentium nomina occurrunt, et ubivis non aliud significant; et quidem nunc in sensu genuino, nunc in sensu opposito.

1143. Tametsi harum gentium quae Ecclesiam Antiquam constituerunt, haec nomina fuerunt, usque in sensu interno intelliguntur res, nempe ipsi cultus: quid nomina, quid terrae, quid gentes, et similia, ne hilum norunt qui in caelo; talium ibi nulla idea est, sed rerum per illa significatarum: ex sensu interno vivit Verbum Domini, est sicut anima cujus quasi corpus est sensus externus; seque habet sicut homo, cum corpus ejus moritur tunc vivit anima; et cum vivit anima tunc non amplius novit quae corporis sunt; ita cum inter angelos venit, nec quid Verbum in sensu litterae, sed quid in sua anima: homo Antiquissimae Ecclesiae talis fuit, qui si hodie viveret et legeret Verbum, ne hilum inhaereret sensui litterae, sed foret sicut illum non videret, modo sensum internum abstracte a littera, et quidem sicut littera non foret, sic in vita aut anima Verbi. Similiter se habet ubivis in Verbo, etiam in historicis quae talia prorsus sunt sicut relata, sed usque ibi ne quidem una vocula datur quae non in sensu interno arcana involvit, quae nusquam apparent iis qui in contextu historico tenent animum. Ita in hoc capite, per nomina hic significantur, in sensu litterae aut historico, populi qui Antiquam Ecclesiam constituerunt, in sensu autem interno doctrinalia illorum.

1144. Vers. 1. Et hae nativitates filiorum Noahi, Shem, Ham, et Japheth; et nati sunt illis filii post diluvium. ‘Hae nativitates filiorum Noahi’ significant derivationes doctrinalium et cultuum Antiquae Ecclesiae quae in genere est Noahus: ‘Shem, Ham, et Japheth’ significant hic ut prius; ‘Shem’ cultum internum verum; ‘Ham’ cultum internum corruptum; ‘Japheth’ cultum externum correspondentem interno: ‘et nati sunt illis filii’ significant derivata inde doctrinalia: ‘post diluvium’ significat a tempore quo nova haec Ecclesia exstitit.

1145. ‘Hae nativitates filiorum Noahi’: quod significent derivationes doctrinalium et cultuum Antiquae Ecclesiae quae in genere est Noahus, constat ex significatione ‘nativitatum,’ de qua prius: nativitates in sensu externo seu litterali sunt generationes unius ab altero, ut notum est; sed in sensu interno omnia spectant caelestia et spiritualia, seu quae charitatis sunt et fidei, ita hic ‘nativitates’ sunt quae Ecclesiae, proinde doctrinalium, ut a sequentibus melius patebit.

1146. Quod ‘Shem, Ham, et Japheth’ significent hic ut prius ‘Shem’ cultum internum verum, ‘Ham’ cultum internum corruptum, ‘Japheth’ cultum externum correspondentem interno, constat ab illis quae prius de iis dicta sunt, ubi non solum ostensum quod Shem, Ham et Japheth cultus illos significent, sed etiam quid per cultum internum verum seu ‘Shem,’ tum quid per cultum internum corruptum seu ‘Ham,’ ut et quid per cultum externum correspondentem interno seu ‘Japheth’ intelligatur; quare illis ulterius non immorandum.

1147. ‘Et nati sunt illis filii’: quod significent derivata inde doctrinalia, constat a significatione ‘filiorum’ in sensu interno quod sint vera fidei, tum etiam falsa, proinde doctrinalia, per quae significantur tam vera quam falsa; nam doctrinalia Ecclesiarum talia sunt: quod ‘filii’ talia significent, videatur prius n. 264, 489, 491, 533.

1148. ‘Post diluvium’: quod significet a tempore quo nova haec Ecclesia exstitit, constat similiter ab illis quae in praecedentibus capitibus dicta sunt; finis enim Antiquissimae Ecclesiae describitur per ‘diluvium,’ tum quoque principium Ecclesiae Antiquae. Observandum quod Ecclesia ante diluvium appelletur Ecclesia Antiquissima, Ecclesia vero post diluvium Ecclesia Antiqua.

1149. Vers. 2. Filii Japheti, Gomer, et Magog, et Madai, et Javan, et Tubal et Meshech, et Tiras. ‘Filii Japheti’ significant illos qui cultum externum correspondentem interno habuerunt: ‘Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshech, et Tiras’ fuerunt totidem gentes apud quas talis cultus, per quas in sensu interno significantur totidem diversa doctrinalia, quae eadem fuerunt ac ritualia, quae sancte observabant.

1150. ‘Filii Japheti’: quod significent illos qui cultum externum correspondentem interno habuerunt, prius dictum est: cultus externus correspondens interno dicitur quando essentiale inest cultui; essentiale est adoratio Domini ex corde, quae nusquam dabilis est nisi charitas sit, seu amor erga proximum; in charitate seu amore erga proximum Dominus est praesens, tunc adorari potest ex corde; sic ex Dominus adoratio, nam Dominus dat omne posse et omne esse in adoratione; inde sequitur, qualis charitas apud hominem talis adoratio seu cultus; omnis cultus est adoratio quia ei inesse debet adoratio Domini ut sit cultus. Filii Japheti seu gentes et populi qui filii Japheti dicti sunt vixerunt inter se in charitate mutua, in amicitia, in civilitate, inque simplicitate, quare etiam in illorum cultu aderat Dominus; nam cum adest Dominus in cultu externo, tunc cultus internus est in externo, seu est cultus externus correspondens interno. Perplurimae gentes olim tales fuerunt, hodie quoque dantur, qui in externis ponunt cultum, nec sciunt quid internum, sique sciunt, non de illis cogitant; illi si agnoscunt Dominum et amant proximum, Dominus est in illorum cultu et sunt ‘filii Japheti’; at si negant Dominum, et se modo amant, ac proximum non curant, magis si odio habent, eorum cultus est externus separatus ab interno et sunt ‘filii Canaanis’ seu ‘Canaanitae.’

1151. ‘Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshech et Tiras’: quod fuerint totidem gentes apud quas talis cultus, et quod per illas in sensu interno significentur totidem doctrinalia, quae eadem fuerunt ac ritualia, quae sancte observabant, constat manifeste a Verbo ubi hae gentes passim nominantur; nam per illas significatur ubivis cultus externus, nunc cultus externus correspondens interno, nunc oppositus; quod oppositus, causa est quia omnes Ecclesiae ubicumque fuerunt, temporis tractu mutatae sunt, et quidem in oppositum. Quod gentes hic nominatae nihil aliud significent quam cultum externum, proinde eorum doctrinalia, quae fuerunt ritualia, constare potest, ut dictum, a Verbo alibi, cumprimis apud Prophetas; de Magog, Meshech, Tubale et Gomere, ita apud Ezechielem,
[2] Fili hominis, pone facies tuas versus Gogum, terram Magogi, principem, caput Meshechi et Tubalis, et propheta super illum, et dicas, Sic dixit Dominus Jehovih, Ecce Ego contra te, Goge, princeps, caput Meshechi et Tubalis; et reducam te, et dabo hamos in maxillas tuas, et educam te, et omnem exercitum tuum, equos et equites, indutos perfecte omnes, congregationem magnam, scuto et clypeo, prehendentes gladios omnes eos; cum quibus Persia, Cush et Put, cum iis Gomer et omnes alae ejus; Bethtogarmah, latera septentrionis, et omnes alae ejus…. In posterioritate annorum venies super terram reversam a gladio, congregatam e populis multis, super montes Israelis, qui facti sunt in vastitatem, xxxviii 2-6, 8;
agitur in toto hoc capite de Ecclesia quae perversa facta; et tandem in externis seu ritualibus posuit omnem cultum, exstincta charitate quae significatur per ‘montes Israelis’; ibi ‘Gogus et terra Magogi, princeps et caput Meshechi et Tubalis,’ est cultus in externis: quisque videre potest, quod non de Gogo et Magogo agatur; Verbum Domini non de mundanis agit sed Divina involvit: apud eundem,
[3] Propheta super Gogum, et dicas, Sic dixit Dominus Jehovih, Ecce Ego contra te Goge, princeps, caput Meshechi et Tubalis; et reducam te, et sextabo te, faciam te ascendere e lateribus septentrionis, et adducam te super montes Israelis,…super montibus Israelis cades, tu et omnes alae tuae, et populi qui tecum, xxxix 1, 2, 4;
similiter in toto hoc capite agitur de cultu externo separato ab interno, et facto idololatrico, qui per ‘Gogum, Meshech et Tubal’ hic significatur, per quos etiam intelliguntur doctrinalia quae capiunt et dein confirmant e litterali sensu Verbi, et sic falsificant vera, et destruunt cultum internum; nam sicut dictum, per easdem gentes etiam significantur opposita: apud Johannem,
[4] Quando consummati fuerunt mille anni, solvetur Satanas e custodia sua, et exibit ad seducendum gentes, quae in quatuor angulis terrae, Gogum et Magogum, ut congreget eos in bellum; …ascenderunt super planitiem terrae, et circumdederunt castra sanctorum, civitatem dilectam, Apoc. xx 7-9;
ibi similia per ‘Gogum et Magogum’ significantur: externus cultus separatus ab interno, hoc est, separatus ab amore in Dominum et ab amore erga proximum, non est nisi quam idololatricus, qui ‘circumdat
castra sanctorum, et civitatem dilectam.’ [5]De Meshech et Tubal apud Ezechielem,
Ibi Meshech et Tubal, et omnis turba ejus; Circum circa eum sepulcra ejus; omnes praeputiati, confossi gladio, quia dederunt terrorem sui in terra viventium, xxxii 26;
ubi de Aegypto seu scientificis per quae explorare volunt spiritualia; ‘Meshech et Tubal’ pro doctrinalibus quae sunt ritualia, quae ‘praeputiata’ vocantur quando nullus amor; inde ‘confossa gladio, et terror in terra viventium.’ [6] De Javan apud Joelem,
Filios Jehudae et filios Hierosolymae vendidistis filii {1}Javanimorum, ut longe removeatis eos desuper termino eorum, iv 6 [A.V. iii 6];
‘filii Jehudae’ pro caelestibus fidei; ‘filii Hierosolymae’ pro spiritualibus fidei, ita pro internis; ‘filii Javanimorum’ pro cultu in externis separato ab interno, qui cultus quia tam longe ab interno remotus est, dicitur quod removerint eos longe a termino suo. [7] ‘Javan et Tubal’ pro ipso vero externo cultu, apud Esaiam,
Veniens ad congregandum omnes gentes et linguas; et venient et videbunt gloriam Meam, et ponam in illis signum, et mittam ex illis evasores ad gentes Tarshish, {2}Pul et Lud trahentes arcum, Tubal et Javan, insulas longinquas, quae non audiverunt famam Mei, et non viderunt gloriam Meam, et indicabunt gloriam Meam in gentibus, lxvi 18, 19;
ubi de regno Domini et Adventu Ipsius; ‘Tubal et Javan’ pro iis qui in cultu externo correspondente interno qui instruendi de internis.
@1 Sch. has Graecorum, which may account for the unusual Heb. plural with Latin termination.$
@2 I has Puth, but 1158, 2686 and A.E. 406 have Pul.$

1152. Vers. 3, 4. Et filii Gomer; Ashkenaz, et Riphath, et Togarmah. Et filii Javan; Elishah, et Tarshish, Kittim, et Dodanim. Per ‘filios Gomer’ significantur etiam illi qui externum cultum habuerunt, sed derivatum ab illo fuit apud gentem ‘Gomer’: ‘Ashkenaz, Riphath et Togarmah’ fuerunt totidem gentes apud quas talis cultus fuit, per quas etiam significantur totidem doctrinalia, quae fuerunt ritualia, derivata a cultu externo apud ‘Gomerem’: per ‘filios Javan’ significantur adhuc alii quibus fuit externus cultus derivatus a cultu qui fuit apud gentem ‘Javan’: ‘Elishah, Tarshish, Kittim et Dodanim’ fuerunt totidem gentes apud quas talis cultus fuit, per quas etiam significantur totidem doctrinalia, quae fuerunt ritualia, derivata a cultu externo apud ‘Javan.’

1153. Quod per ‘filios Gomer’ significentur etiam illi qui externum cultum habuerunt, sed derivatum ab illo qui fuit apud gentem Gomer, sequitur ex illis quae prius aliquoties dicta et ostensa sunt de significatione ‘filiorum’; tum ex eo quod Gomer sit una gens inter illas quae cultum externum correspondentem interno habuit: septem gentes in priore versu nominantur quae in tali cultu fuerunt, hic iterum septem gentes quae ‘filii Gomeri et Javanis’ vocantur: quae autem differentia specifica fuit inter unam et alteram, non dici potest, quia hic solum nominantur; apud Prophetas autem ubi in specie de hoc et illo cultu Ecclesiae agitur, differentiae constare possunt: in genere omnes differentiae cultus externi, sicut etiam interni, se habent secundum adorationem Domini in cultu, et adoratio se habet secundum amorem in Dominum et amorem erga proximum; nam in amore est Dominus praesens, ita in cultu, cujus ideo differentiae apud has gentes quae nominantur, se ita habuerunt: [2] ut adhuc clarius dicatur quomodo differentiae cultus se habent et quomodo se in Ecclesia Antiqua apud varias gentes habuerunt, sciendum quod omnis verus cultus consistat in adoratione Domini; adoratio Domini in humiliatione; humiliatio in sui agnitione quod apud se nihil vivum et nihil bonum, sed quod apud se omne sit mortuum, immo cadaverosum; et in agnitione quod a Domino omne vivum et omne bonum; quo plus homo haec agnoscit, non ore sed corde, eo plus est in humiliatione, proinde eo plus in adoratione, hoc est, in vero cultu; et eo plus est in amore et charitate, et eo plus est in felicitate; in uno est alterum, ita conjuncta ut inseparabilia; inde quae et quales differentiae cultus sint, constare potest. [3]Qui hic nominantur et appellantur ‘filii Gomeri et Javanis,’ sunt illi qui etiam cultum externum correspondentem interno habuerunt, sed aliquanto remotiorem quam illi qui in versu praecedente nominati; ideo etiam vocantur ‘filii’; generationes successive descendentes seu derivationes hic procedunt ab interiore versus exteriora; quo magis sensualis fit homo, eo magis exterior, proinde remotior fit a vero cultu Domini; nam magis participat de mundo, corpore et terra, et minus de spiritu, inde remotior; hi, quia ‘filii Gomeri et Javanis’ dicuntur, quia magis sensuales, in externis adhuc magis cultum posuerunt quam parentes ita dicti et patrueles, quare hic alteram classem constituunt.

1154. ‘Ashkenaz, Riphath et Togarmah’: quod fuerint totidem gentes apud quas talis cultus fuit, et quod per illas significentur totidem doctrinalia, quae fuerunt ritualia, derivata a cultu externo apud Gomerem, constat apud Prophetas, ubi etiam nominantur eaedem gentes; et per eas significantur ubivis doctrinalia aut ritualia in utroque sensu, ut solitum, nunc in genuino, nunc in opposito: Ashkenaz apud Jeremiam,
Tollite signum in terra, clangite buccina in gentibus, consecrate contra eam gentes, audire facite contra eam regna Ararat, Minni, et Ashkenaz, li 27;
ibi de destructione Babelis, ubi ‘Ashkenaz’ pro cultu ejus idololatrico, seu pro externo separato ab interno, qui Babelem destruit; in specie pro falsis doctrinalibus; ita in sensu opposito: Togarmah apud Ezechielem,
Javan, Tubal et Meshech, hi negotiatores tui, in anima hominis, et vasa aeris dederunt mercatu tuo. De Bethtogarmah equos et equites, et mulos dederunt subsidiis tuis, xxvii 13, 14;
ubi de Tyro, per quam repraesentati sunt qui cognitiones rerum caelestium et spiritualium possederunt; ‘Javan, Tubal et Meshech’ sunt, ut prius, ritus varii repraesentativi seu correspondentes, ‘Bethtogarmah’ similiter; illorum ritus externi spectant caelestia, hujus autem seu Bethtogarmae spiritualia, ut constat a significatione rerum cum quibus negotiati sunt: hic in sensu genuino: apud eundem,
Gomer et omnes alae ejus; Bethtogarmah latera septentrionis, et cum omnibus alis ejus, xxxviii 6;
pro perversis doctrinalibus, quae sunt quoque ‘latera septentrionis’: hic in sensu opposito.

1155. Quod per ‘filios Javan’ significentur adhuc alii quibus fuit externus cultus derivatus a cultu qui fuit apud gentem Javan, pariter constare potest apud Prophetas, ubi nominantur in serie cum ipsis rebus, in qua non aliter significant ac res. Quod solum nominentur filii Gomeri et filii Javanis, non autem ceterorum qui in vers. 2, ubi septem sunt, causa est quia filii unius se referunt ad classem spiritualium et filii alterius ad classem caelestium; quod ‘filii Gomeri’ ad classem spiritualium, constat a locis apud Prophetas mox supra allatis; quod autem ‘filii Javanis’ ad classem caelestium, a sequentibus patebit; classis spiritualium distinguitur a classe caelestium per id quod illa spectent vera fidei et haec bona fidei quae sunt charitatis; hae distinctiones, tametsi ignotissimae sunt in mundo, usque in caelo sunt notissimae, immo non solum quoad differentias in genere, sed etiam quoad differentias in specie, ubi non minimum differentiae datur quod non ordinatissime distinctum est; in mundo non scitur plus quam quod cultus sint et quod differant, et quidem modo in externis; in caelo autem ipsae differentiae quae innumerabiles sunt, ad vivum patent, et quidem quales sunt in internis.

1156. ‘Elishah, Tarshish, Kittim et Dodanim’: quod fuerint totidem gentes apud quas talis cultus et quod per eas significentur totidem doctrinalia, quae fuerunt ritualia, derivata a cultu externo apud Javan, constare potest ab his apud Prophetas locis; de Elishah apud Ezechielem,
Byssus in acupictura ex Aegypto fuit expansio tua, ut esset tibi in signum: hyacinthinum et purpura ex insulis Elishah fuit tegumentum tuum, xxvii 7;
ubi de Tyro, per quam significantur qui possident divitias caelestes et spirituales seu cognitiones; ‘acupictura ex Aegypto’ pro scientificis, et sic pro ritualibus repraesentativis spiritualium; ‘hyacinthinum et purpura ex insulis Elishah’ pro ritualibus correspondentibus cultui interno, ita pro repraesentativis caelestium; hic in sensu genuino. De Tarshish apud Esaiam,
Mittam ex illis evasores ad gentes Tarshish, (x)Pul et Lud trahentes arcum; Tubal et Javan insulas longinquas, lxvi 19:
apud eundem,
Ejulate naves Tarshishi, quia devastata est Tyrus, ut non sit domus pro intrando; e terra Kittim manifestum hoc eis, xxiii 1, 14;
et porro de Tarshish, Esai. lx 9; Jer. x 9; Ezech. xxvii 12; Ps. xlviii 8 [A.V. 7]; ubi pro ritualibus seu doctrinalibus. De Kittim, apud Jeremiam,
Transite in insulas Kittim, et videte; et in {1}Arabiam, et attendite probe, …num factum sicut hoc, ii 10;
et apud (x)Esaiam,
Dixit, Non addas amplius exsultare, oppressa virgo filia Zidonis; ad Kittim surge, transi, etiam ibi non quies tibi, xxiii 12;
ubi ‘Kittim’ pro ritualibus: apud Ezechielem,
Quercubus de Bashane fecerunt remos tuos, {2}asserem tuum fecerunt ebore, filiam gressuum, ex insulis Kittim, xxvii 6;
ubi de Tyro; ‘asser navis ex insulis Kittim’ pro externis cultus, ita pro ritualibus, quae se referunt ad classem caelestium: apud Mosen,
Naves e litore Kittim, et affligent Asshurem, et affligent Eberum, Num. xxiv 24;
ubi etiam pro externo cultu seu pro ritualibus. Inde constare potest quod per omnia haec nomina significentur res in sensu interno, quae res in sua serie sunt.
@1 So Sch., Heb. has Kedar, as A.V. In 3268 S. has Kedar and states Arabia nominatur Kedar a filio Ishmaelis.$

@2 Lat. asser=beam, stake or pole, but R.V. has ‘benches’ (or ‘deck,’ in m.). Heb. (qeresh)=board.$

1157. Vers. 5. Ex his dispersae sunt insulae gentium, in terris suis, quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, quoad gentes suas. ‘Ex his dispersae sunt insulae gentium in terris suis’ significant quod plurium gentium cultus ex illis exstiterint; ‘insulae’ sunt particulares tractus, ita particulares cultus, qui adhuc remotiores fuerunt ‘terrae’ sunt illorum communia: ‘quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, quoad gentes suas’ significant quod illa secundum cujusvis genium; ‘juxta linguam suam’ est juxta opinionem cujusvis; ‘juxta familias suas’ est juxta probitatem; ‘quoad gentes suas’ est quoad utrumque in communi.

1158. Quod ‘ex his dispersae sunt insulae gentium in terris suis’ significent quod plurium gentium cultus ex illis exstiterint, et quod ‘insulae’ sint particulares tractus, ita particulares cultus, qui adhuc remotiores fuerunt, et quod ‘terrae’ sint illorum communia, constat ex significatione ‘insularum’, in Verbo. Huc usque actum est de illis qui cultum externum habuerunt correspondentem interno; per ‘septem filios Japheti’ significati sunt illi qui propius ad verum cultum internum accesserunt; per ‘septem filios Gomeri et simul Javanis,’ illi qui remotius a vero cultu interno fuerunt; per ‘insulas gentium’ significantur illi qui adhuc remotius, et proprie illi qui inter se mutuo in charitate vixerunt sed usque in ignorantia, non scientes quicquam de Domino, de doctrinalibus fidei Ecclesiae, et de cultu interno; sed tamen quendam externum cultum habuerunt quem religiose observarunt; tales vocantur ‘insulae’ in Verbo, quare per insulas significatur in sensu interno cultus qui remotior est: [2] qui in sensu interno Verbi sunt, ut angeli, ignorant quid insulae, talium enim ideam amplius non habent; sed pro iis percipiunt cultum remotiorem qualis est gentium extra Ecclesiam: similiter etiam per insulas percipiunt illa intra ipsam Ecclesiam quae aliquantum remotiora sunt a charitate, sicut sunt amicitiae et civilitates; amicitia non est charitas, minus adhuc civilitas, sed sunt gradus infra charitatem, at quo plus trahunt a charitate, eo plus sunt sincerae. [3] Quod per ‘insulas’ talia significentur, constare potest ab his in Verbo locis; apud Esaiam,
Obmutescite Mihi, insulae, et populi innovent vires, accedant…. Viderunt insulae et timuerunt, fines terrae trepidarunt, appropinquarunt et venerunt, xli 1, 5;
ibi ‘insulae’ pro gentibus probis extra Ecclesiam, qui cultum suum externum religiose observarunt; ultimi termini ubi Ecclesia, appellantur ‘fines terrae’: apud eundem,
Non caligabit, et non confringet, donec ponit in terra judicium, et legem Ipsius insulae exspectant…. Cantate Jehovae canticum novum, laudem Ipsius a fine terrae, descendentes mare, et plenitudo ejus, insulae et habitatores earum…. Ponent Jehovae gloriam, et laudem Ipsius in insulis indicabunt, xlii 4, 10, 12;
‘insulae’ hic quoque pro gentibus extra Ecclesiam qui in ignorantia, simplicitate et probitate vixerunt: [4] apud eundem,
Attendite insulae ad Me, et auscultate populi e longinquo, xlix 1;
similiter pro gentibus illis quae remotiores sunt a cultu Domini
et a cognitionibus fidei, quare dicitur ‘e longinquo’: apud eundem In Me insulae sperabunt, et brachium Meum exspectabunt li 5;@pro iisdem; quia sunt qui in probitate vivunt, dicitur ‘in Me sperabunt, et brachium Meum exspectabunt’: apud Jeremiam,@Audite Verbum Jehovae gentes, et indicate in insulis longinquo, xxxi 10;@pro iisdem: apud Zephaniam,@Formidabilis Jehovah super illis, quia macie conficiet omnes deos terrae; et incurvabunt se Ipsi, quisque de loco suo, omnes insulae gentium, ii 11;@’insulae gentium’ pro gentibus remotioribus a cognitionibus fidei: [5] apud Davidem,@Jehovah regnat, exsultet terra, laetentur insulae multae; nubes et caligo circum circa Ipsum, Ps. xcvii 1, [2];@pro iisdem; ignorantia eorum hic repraesentative exprimitur per ‘nubem et caliginem,’ sed quia in simplicitate et probitate, dicitur ‘circum circa Ipsum.’ Quia per ‘insulas’ significantur illa quae remotiora sunt, etiam Tarshish, Pul, Lud, Tubal et Javan per quos significati sunt externi cultus, appellati sunt ‘insulae,’ Esai. lxvi 19, tum quoque Kittim Jer. ii 10; Ezech. xxvii 6. Insulae quoque cum opponuntur terrae aut montibus, significant vera fidei, ex eo quod in mari sint; ita doctrinalia, quae sunt ritualia.@$

1159. Quod ‘quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, quoad gentes suas’ significent quod illa secundum cujusvis genium; ‘juxta linguam’ quod sit juxta opinionem cujusvis; ‘juxta familias suas’ quod sit juxta probitatem; ‘quoad gentes suas’ quod sit quoad utrumque in communi: constare potest a significatione ‘linguae,’ et ‘familiarum,’ et ‘gentium’ in Verbo, de quibus ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Quod ‘lingua’ significet in sensu interno opinionem, ita principia et persuasiones, causa est quia talis est linguae correspondentia cum intellectuali parte hominis, seu cum ejus cogitatione, qualis est effectus cum sua causa; talis etiam est influxus non solum cogitationum hominis in linguae loquentis motus, sed etiam talis est influxus caeli, de quo aliqua ab experientia, ex Divina Domini Misericordia, alibi. [2] Quod ‘familiae’ significent in sensu interno probitatem, tum charitatem et amorem, inde venit quia omnia quae amoris mutui sunt, se habent in caelis sicut consanguinitates et affinitates, ita sicut ‘familiae,’ de quibus videatur n. 685; quare in Verbo illa quae amoris aut charitatis sunt, exprimuntur per ‘domos’ ut et per ‘familias,’ quibus confirmandis hic non immorandum; quod ‘domus’ significet talia, videatur n. 710. [3] Quod ‘gentes’ significent utrumque in communi, constat ex significatione ‘gentis seu gentium’ in Verbo; gentes in bono sensu significant voluntaria et intellectualia nova, proinde bona amoris et vera fidei; at in sensu opposito significant mala et falsa; similiter etiam ‘domus, familiae, linguae,’ quod permultis confirmari potest a Verbo; causa est quia Antiquissima Ecclesia distincta fuit in domos, in familias, et in gentes; domum constituerunt conjuges cum liberis et cum servis et ancillis; familiam constituerunt plures domus quae non longe ab invicem distabant; gentes autem constituerunt plures familiae; inde gentes significabant in uno complexu omnes familias simul; similiter se habet in caelo, sed omnium respectus ibi est quoad amorem et fidem in Dominum, n. 685. [4] Inde nunc significatio ‘gentium’ in sensu interno, quod sit commune complectens tam voluntaria quam intellectualia, seu quod idem est, tam quae sunt amoris quam quae sunt fidei, respective ad familias et domos ex quibus; de his videantur etiam quae prius n. 470, 471, 483. Ex his constat quod ‘gentes’ significent utrumque in communi; et quod ‘quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, et quoad gentes suas’ significent genium cujusvis hominis, familiae, gentis, ad quam cultus ab Ecclesia Antiqua derivatus est.$@

1160. Vers. 6. Et filii Ham; Cush, et Mizraim, et Put, et Canaan. Per ‘Ham’ significatur, hic ut prius, fides separata a charitate: per ‘filios Hami’ quae fidei separatae sunt: ‘Cush, Mizraim, Put et Canaan’ fuerunt totidem gentes per quas in sensu interno significantur cognitiones, scientiae, et cultus quae sunt fidei separatae a charitate.@

1161. Quod per ‘Ham’ significetur fides separata a charitate, constat ab illis quae in capite praecedente de Hamo dicta et ostensa sunt.

1162. Quod per ‘filios’ Hami’ significentur quae fidei separatae sunt, inde sequitur; ut sciri possit quid Ham, et inde quid filii Hami sciendum est quid fides separata a charitate; fides separata a charitate est nulla fides; ubi nulla fides, nullus est cultus, neque internus neque externus; si aliquis cultus, est cultus corruptus, quare per ‘Hamum’ pariter significatur cultus internus corruptus: in falsa opinione sunt qui fidem vocant solam scientiam caelestium et spiritualium separatam a charitate, nam scientiam habent prae aliis quandoque omnium pessimi, ut qui in continuis odiis et vindictis inque adulteriis vivunt, proinde qui infernales sunt et post vitam corporis fiunt diaboli; inde constare potest quod scientia non sit fides, sed fides est agnitio illorum quae sunt fidei, et agnitio nusquam est externa sed interna; estque solius Domini operatio per charitatem apud hominem, et agnitio nusquam est oris sed est vitae; ex vita cujusvis sciri potest qualis agnitio. ‘Filii Hami’ dicuntur omnes qui scientiam cognitionum fidei habent et non charitatem; sive scientiam cognitionum interiorum Verbi ipsorumque ejus mysteriorum; sive scientiam omnium quae in Verbi sensu litterali sunt; sive scientiam aliarum veritatum, a quibus illas spectare possunt, quocumque nomine sint; sive cognitionem omnium ritualium cultus externi; si non charitatem habent, sunt ‘filii Hami’; quod tales sint qui vocantur filii Hami, constat ex gentibus de quibus nunc.

1163. Quod ‘Cush, Mizraim, Put, et Canaan’ fuerint totidem gentes per quas in sensu interno significantur cognitiones, scientiae, et ritualia quae sunt fidei separatae a charitate, constare potest ex Verbo ubi gentes hae passim nominantur, ibi enim per eas significantur talia; nempe per ‘Cush seu Aethiopiam’ cognitiones interiores Verbi per quas confirmant principia falsa; per ‘Mizraim seu Aegyptum’ scientiae seu varia scientifica, per quae explorare volunt arcana fidei et principia falsi inde confirmant; per ‘Put seu Lybiam’ cognitiones ex sensu litterali Verbi, per quas similiter principia falsa confirmant; per ‘Canaan seu Canaanitas’ significantur ritualia seu externi cultus separati ab interno; omnia haec cum separata sunt a charitate, vocantur ‘filii Hami.’ Per easdem gentes significantur etiam simpliciter cognitiones et scientiae, per ‘Cush’ cognitiones interiores Verbi, per ‘Aegyptum’ scientiae, per ‘Put’ cognitiones ex sensu litterali Verbi; quae causa est quod in utroque sensu accipiantur, tam in malo quam in bono, ut constare potest a sequentibus locis.

1164. Quod per ‘Cush seu Aethiopiam’ significentur cognitione interiores Verbi per quas confirmant principia falsa, constat apud
Jeremiam,
Aegyptus sicut flumen ascendit, et sicut flumina commoventur aquae, et dixit, Ascendam, obtegam terram; perdam civitatem, et habitantes in ea. Ascendite equi, et insanite currus, et egrediantur fortes; Cush et Put, apprehendentes scutum, xlvi 8, 9;
hic ‘Aegyptus’ pro iis qui nihil credunt nisi ex scientificis illa capiant, inde omnia dubitativa, negativa et falsa, quod est ‘ascendere, obtegere terram, et perdere civitatem’: ‘Cush’ ibi pro cognitionibus universalioribus et interioribus Verbi quibus capta principia falsi confirmant; ‘Put’ pro cognitionibus ex sensu litterali Verbi quae sunt secundum sensuum apparentias: [2] apud Ezechielem,
Veniet gladius in Aegyptum, et erit dolor in Cush, cum cadet confossus in Aegypto; et accipient turbam ejus, et destruentur fundamenta ejus; Cush et Put, et Lud, et tota {1}Ereb et Kub, et filii terrae foederis cum iis gladio cadent, xxx 4-6;
haec nusquam aliquis sciret quid esset, nisi ex sensu interno; et nisi nomina significarent res, paene nullus sensus foret; sed hic per ‘Aegyptum’ significantur scientiae per quas intrare volunt in mysteria fidei; ‘Cush et Put’ vocantur fundamenta ejus, quia sunt cognitiones ex Verbo: [3]apud eundem,
In die illo exibunt nuntii a coram Me in navibus ad terrendum Cush confidentem, et erit dolor in iis juxta diem Aegypti, xxx 9;
‘Cush’ pro cognitionibus ex Verbo confirmantibus falsa ex scientificis exclusa: apud eundem,
Dabo terram Aegypti in vastitates, vastitatem desolationis a turri Sevene, et usque ad terminum Cush, xxix 10;
ibi ‘Aegyptus’ pro scientificis, ‘Cush’ pro cognitionibus interiorum Verbi, quae sunt ‘termini’ quousque vadunt scientiae: [4]apud Esaiam,
Ducet rex Asshuris captivitatem Aegypti, et captivitatem Cushi, pueros et senes, nudum et discalceatum, et detectos nate, nuditatem Aegypti; et consternabuntur et erubescent ob Cushum spem eorum, et ob Aegyptum decus eorum, xx 4, 5;
ibi ‘Cush’ pro cognitionibus ex Verbo quibus confirmantur falsa
per scientifica capta; ‘Asshur’ est ratiocinatio quae ‘captivos ducit’: apud Nahum,
Cush fortitudo ejus et Aegyptus, et non finis; Put et Lubim fuerunt in auxilio tuo, iii 9;
de Ecclesia vastata, ubi similiter ‘Aegyptus’ pro scientificis et ‘Cush’ pro cognitionibus. [5]’Cush et Aegyptus’ simpliciter pro cognitionibus et scientiis, quae sunt veritates utiles illis qui sunt in fide charitatis; ita in bono sensu; apud Esaiam,
Dixit Jehovah, Labor Aegypti, et merces Cushi, et Sabaeorum, viri mensurae, ad te transibunt, et tibi erunt; post te ibunt in compedibus, transibunt, et ad te incurvabunt se, ad te orabunt, Tantummodo in te Deus, et non praeterea alius Deus, xlv 14;
‘labor Aegypti’ pro scientia, ‘merces Cushi et Sabaeorum’ pro cognitionibus spiritualium quae illis inserviunt qui agnoscunt
Dominum, [6]nam eis omnis scientia et cognitio: apud Danielem,
Rex septentrionis dominabitur in recondita auri et argenti, et in omnia desiderabilia Aegypti; et Lubim (Put) et Cushim, in incessibus tuis, xi 43;
‘Put et Cush’ ibi pro cognitionibus ex Verbo, ‘Aegyptus’ pro scientificis: apud Zephaniam,
A transitu fluviorum Cushi adoratores Mei, iii 10;
pro illis qui extra cognitiones, ita pro gentibus: apud Davidem,
Venient magnates ex Aegypto, Cush accelerabit manus suas Deo, Ps. lxviii 32 [A.V. 31];
[7] hic ‘Aegyptus’ pro scientiis, et ‘Cush’ pro cognitionibus: apud eundem,
Memorabo Rahabam et Babel inter cognoscentes Me; ecce Philistaea et Tyrus cum Cusho; hic natus est ibi, (in civitate Dei), Ps. lxxxvii 4;
‘Cush’ pro cognitionibus ex Verbo, quare dicitur ‘natus in civitate Dei.’ Quia ‘Cush’ significat cognitiones interiores Verbi, et intelligentiam inde, ideo dicitur, quod fluvius secundus exiens ex horto Edenis circumdederit totam terram Cush, de quo videatur prius n. 117.
@1 ‘Ereb’ does not seem to be a place name, but the Heb.=’strangers, aliens’ Ges. suggests ‘auxiliary forces,’ A.V. has ‘mingled people.’$

1165. Quod per ‘Mizraim seu Aegyptum’ significentur in Verbo scientiae, seu varia scientifica, per quae explorare volunt arcana fidei et principia falsi inde capta confirmant, tum etiam simpliciter scientiae ita quae utiles, constat non solum a locis nunc allatis, sed etiam a permultis aliis, quae omnia si adducerentur, paginas implerent; videantur Esai. xix 1 ad fin.; xxx 1-3; xxxi 1-3;Jer. ii 18, 36; xlii 14 ad fin.; xlvi 1 ad fin.; Ezech. xvi 26; xxiii (x)3; xxix 1 ad fin.; xxx 1 ad fin.; Hos. vii 11; ix 3, 6; xi 1, 5, 11; Mich. vii 12; Zach. x 10, 11; Ps.lxxx 9 [A.V. 8] seq.

1166. Quod per ‘Put seu Lybiam’ significentur in Verbo cognitiones ex sensu litterali, per quas similiter principia falsa confirmantur; tum quoque simpliciter cognitiones tales, constat a locis prius allatis ubi de Cush, per quem quia similiter cognitiones sed interiores significantur, in Verbo Put cum Cush simul nominantur quae loca ibi videantur allata ex Jer. xlvi (x)9; Ezech. xxx 4-6; Nah. iii 9; Dan. xi 43.

1167. Quod per ‘Canaanem seu Canaanitam’ significentur in Verbo ritualia, seu externi cultus separati ab interno, ex permultis locis constat, cumprimis in historicis, qui quia tales erant tempore cum filii Jacobi intromissi in terram, permissum fuit ut exstirparentur; sed in sensu interno Verbi omnes illi per Canaanitas intelliguntur qui externum cultum separatum ab interno habent; et quia prae ceteris Judaei et Israelitae tales fuerunt, in Verbo prophetico ii in specie significantur, ut solum ex his binis locis constare potest, apud Davidem,
Fuderunt sanguinem innocentem, sanguinem filiorum et filiarum suarum, quos sacrificabant idolis Canaanis; et profanata est terra sanguinibus; et immundi facti operibus suis, scortatique sunt factis suis, Ps. cvi 38, 39; ibi ‘fundere sanguinem filiorum et filiarum’ in sensu interno est quod exstinxerint omnia vera fidei et bona charitatis; ‘filios et filias sacrificare idolis Canaanis’ significat illa quae sunt fidei et charitatis profanare per cultum externum separatum ab interno, qui non nisi quam idololatricus est, ita ‘immundi facti operibus suis et scortati factis suis’: apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih Hierosolymae, Negotiationes tuae, et natales tui de terra Canaane; pater tuus Emoraeus, et mater tua Hittaea, xvi 3;
ubi aperte dicuntur a terra Canaanaea. Quod ‘Canaan’ significet cultum externum separatum ab interno, videantur quae prius n. 1078, 1094.

1168. Vers. 7. Et filii Cush; Seba et Havilah, et Sabtah, et Raamah, et Sabteca. Et filii Raamae, Sheba et Dedan. Per ‘filios Cush’ significantur illi qui internum cultum non habuerunt sed cognitiones fidei in quibus possidendis religionem posuerunt: ‘Seba, Havilah, Sabtah, Raamah, et Sabteca’ sunt totidem gentes apud quas fuerunt; in sensu interno per easdem significantur ipsae cognitiones: per ‘filios Raamae’ similiter significantur illi qui internum cultum non habuerunt sed cognitiones fidei in quibus possidendis religionem posuerunt: ‘Sheba et Dedan’ sunt gentes apud quas fuerunt; in sensu interno per easdem significantur ipsae cognitiones sed cum differentia; per ‘filios Cush’ significantur cognitiones spiritualium, per ‘filios Raamae’ cognitiones caelestium.

1169. Quod per ‘filios Cush’ significentur illi qui internum cultum non habuerunt sed cognitiones fidei in quibus possidendis religionem posuerunt, constat a ‘Cush’ cujus filii sunt, per quem significantur cognitiones interiores rerum spiritualium, ut supra ostensum; ut et a Verbo ubi illae gentes nominantur.

1170. Quod ‘Seba, Havilah, Sabtah, Raamah, Sabteca’ sint totidem gentes apud quas fuerunt et quod in sensu interno per easdem significentur ipsae cognitiones, constare potest ab illis locis ex Verbo quae infra adducenda.

1171. Quod per ‘filios Raamae’ similiter significentur illi qui internum cultum non habuerunt sed cognitiones fidei in quibus possidendis religionem posuerunt; et quod ‘Sheba et Dedan’ sint gentes apud quas fuerunt et quod in sensu interno per easdem significentur ipsae cognitiones, patet a sequentibus locis apud Prophetas; ab his de Seba, Sheba et Raamah apud Davidem, Reges Tarshish et insularum munus adducent, et reges Shebae et Sebae honorarium adferent, et incurvabunt se Ipsi omnes reges, Ps. lxxii 10, 11;
ubi de Domino, Ipsius regno, et Ecclesia caelesti; quod hic per ‘munus et honorarium’ significentur cultus, quisque videre potest, sed quinam et quales cultus non sciri potest nisi sciatur quid per Tarshish et insulas, et per Shebam et Sebam intelligitur; quod per ‘Tarshish et insulas’ intelligantur cultus externi correspondentes interno, prius ostensum est, et quod per ‘Shebam et Sebam’ cultus interni, inde sequitur, nempe per ‘Shebam’ cultus caelestia, et per ‘Sebam’ cultus spiritualia: apud Esaiam,
[2] Dedi expiationem tui Aegyptum, Cush et Sebam loco tui, xliii 3;
ubi ‘Cush et Seba’ pro spiritualibus fidei: apud eundem,
Labor Aegypti, et merces Cushi et Sebaeorum, viri mensurae ad te transibunt, xlv 14;
‘labor Aegypti’ pro scientia, ‘merces Cushi et Sebaeorum’ pro cognitionibus spiritualium quae inserviunt illis qui credunt in Dominum: apud eundem,
[3] Turma camelorum obteget te, dromades Midianis et Ephae; omnes e Sheba venient, aurum et tus portabunt; et laudes Jehovae annuntiabunt; omnis grex Arabiae congregabuntur tibi, lx 6, 7;
ubi per ‘Shebam’ intelliguntur caelestia et spiritualia inde, quae sunt ‘aurum et tus,’ et explicantur quod sint ‘laudes Jehovae,’ hoc est, cultus internus; apud Ezechielem,
[4] Negotiatores Shebae et Raamae, hi negotiatores tui in primario omnis aromatis, et in omni lapide pretioso, et aurum dederunt subsidiis tuis, xxvii 22, 23;
de Tyro, ubi quid per ‘Shebam et Raamam’ significatur, constat ex
negotiatione, quae dicitur aroma, lapis pretiosus, et aurum; ‘aroma’ in sensu interno est charitas, ‘lapis pretiosus’ est fides inde, ‘aurum’ est amor in Dominum, quae omnia sunt caelestia per ‘Shebam’ significata; talium cognitiones proprie sunt ‘Sheba,’ quare hic appellantur ‘negotiationes,’ quibus imbuuntur qui fiunt homines Ecclesiae, nam absque cognitionibus nemo potest fieri homo Ecclesiae; similia repraesentata sunt per
Reginam Shebae, quae venit ad Salomonem, et illi apportavit aromata, aurum, et lapidem pretiosum, 1 Reg. x 1-3;
tum etiam per
Sapientes ab oriente, qui venerunt ad Jesum cum natus, et procidebant et adorabant Ipsum, et aperiebant thesauros suos, et offerebant Ipsi dona, auram, tus, et myrrham, Matth. ii 1, 11;
per quae significatum bonum caeleste, spirituale, et naturale: apud Jeremiam,
Quid Mihi tus e Sheba veniat, et calamus optimus e terra longinqua? holocausta vestra non ad complacentiam, vi 20;
hic etiam patet quod per ‘Shebam’ significentur cognitiones et adorationes, quae sunt ‘tus et calamus,’ sed hic quae sunt absque charitate, quae non gratae.

1172. Quod per ‘Dedanem’ significentur cognitiones caelestium inferiorum quae sunt in ritualibus, constat a sequentibus in Verbo locis; apud Ezechielem,
Filii Dedanis negotiatores tui, insulae multae {1}mercatura manus tuae, cornua eboris, et ebena adduxerunt honorarium tuum, xxvii 15;
‘cornua eboris et ebena’ sunt in sensu interno bona exteriora quae sunt cultus seu ritualium: apud eundem,
Dedan negotiatrix tua in vestibus libertatis pro curru; Arabia et omnes principes Kedar, xxvii 20, 21;
ubi ‘vestes libertatis’ pro curru similiter sunt bona exteriora seu ritualium: apud Jeremiam,
Putida facta est sapientia eorum; fugite, averterunt se, in profundum demiserunt se ad habitandum, habitatores Dedanis, xlix [7,] 8;
hic ‘Dedan’ in proprio sensu pro ritualibus in quibus non cultus internus seu adoratio Domini ex corde, de quibus praedicatur quod avertant se, et in profundum se demittant ad habitandum. Ex his nunc constat quod per ‘filios Cush’ significentur cognitiones spiritualium, et per ‘filios Raamae’ cognitiones caelestium.
@1 mercatores I, but see Heb. and A.E. 1146.$

1173. Vers. 8, 9. Et Cush genuit Nimrodum; is coepit esse potens in terra. Is fuit potens venatione coram Jehovah; propterea dicebatur, Sicut Nimrod potens venatione coram Jehovah. Per ‘Cush’ significantur hic, ut prius, cognitiones interiores rerum spiritualium et caelestium: per ‘Nimrodum’ significantur illi qui internum cultum fecerunt externum; ita per Nimrodum significatur talis externus cultus; ‘quod Cush genuerit Nimrodum’ est quod qui cognitiones interiorum habuerunt, talem cultum instituerint: ‘is fuit potens in terra’ significat quod talis religio in Ecclesia invaluit; ‘terra’ est Ecclesia, ut prius: ‘is fuit potens venatione coram Jehovah’ significat quod multis persuaserit: ‘propterea dicebatur, Sicut Nimrod potens venatione coram Jehovah’ significat, quia tam multi persuadebantur, quod talis formula sollemnis facta, et porro significat quod talis religio facile animos hominum captet.

1174. Quod per ‘Cush’ significentur cognitiones interiores rerum spiritualium et caelestium, constat ab illis quae prius de Cush dicta et ostensa sunt.

1175. Quod per ‘Nimrodum’ significentur illi qui internum cultum fecerunt externum, et quod ita per Nimrodum significetur talis externus cultus, constare potest ab illis quae sequuntur; in antecessum hic dicendum quid per internum cultum facere externum intelligitur; prius dictum et ostensum est quod internus cultus, qui est ex amore et charitate, sit ipse cultus, et quod externus cultus absque hoc interno nullus cultus sit; at cultum internum facere externum est, cultum externum essentialem facere prae interno, quod est inversum prioris, sicut dicere quod nullus cultus sit internus absque externo, cum tamen ita se habet quod nullus cultus externus sit absque interno; religio illorum qui fidem separant a charitate talis est nempe quod illa quae fidei sunt, praeferant illis quae sunt charitatis, seu quae cognitionum fidei, illis quae sunt vitae, ita formalia prae essentialibus; omnis cultus externus est formale cultus interni, nam internus est ipsum essentiale; ex formali absque suo essentiali facere cultum, est internum facere externum; ut pro exemplo, si quis viveret ubi non Ecclesia, non praedicatio, non sacramenta, nullum sacerdotium, quod is non posset salvari aut habere aliquem cultum, cum tamen is ex interno possit colere Dominum; sed inde non sequitur quod externus abesse debeat; [2]ut manifestius pateat, sit quoque pro exemplo, ponere ipsum essentiale cultus in eo ut frequentent Ecclesias, obeant sacramenta, audiant praedicationes, orent, observent festa, et plura quae externa et ceremonialia sunt, et persuadere sibi quod haec satis sint, loquendo de fide, quae omnia sunt formalia cultus; qui vero cultum ex amore et charitate essentialem faciunt, ii similiter faciunt, nempe frequentant Ecclesias, obeunt sacramenta, audiunt praedicationes, orant, observant festa, et plura, et haec admodum diligenter et sollicite, sed in illis non ponunt essentiale cultus; in horum externo cultu, quia in illo est internus, est sanctum et vivum; sed in illorum de quibus supra, non sanctum et non vivum; ipsum enim essentiale est quod sanctificat et vivificat formale seu ceremoniale; at fides separata a charitate non sanctificare et vivificare potest cultum, quia abest essentia et vita; talis cultus vocatur ‘Nimrodus,’ et nascitur a cognitionibus quae sunt ‘Cush,’ et hae a fide separate a charitate, quae fides est ‘Hamus’; ex Hamo seu ex fide separata, per cognitiones quae sunt fidei separatae, nusquam alius cultus nasci potest. Haec sunt quae significantur per ‘Nimrodum.’

1176. Quod ‘Cush genuit Nimrodum’ sit quod qui cognitiones interiorum habuerunt, talem cultum instituerint, constat ex illis quae nunc dicta sunt; cognitiones interiorum sunt illa quae doctrinalia vocant, et quae etiam distinguunt a ritualibus; sicut pro exemplo praecipuum eorum doctrinale est quod fides sola salvificet, sed nesciunt quod amor in Dominum et amor erga proximum sit ipsa fides; et quod cognitiones quas vocant fidem, non sint nisi ob finem ut per illas accipiant a Domino amorem in Ipsum et amorem erga proximum; et quod haec fides sit quae salvificat: illi qui solas cognitiones vocant fidem, sunt qui talem cultum gignunt et instituunt, de quo supra.

1177. Quod ‘is fuit potens in terra’ significet quod talis religio in Ecclesia invaluit, constare potest ex illis quae mox sequuntur. Quod ‘terra’ sit Ecclesia, ostensum est prius n. 620, 636, 662, et alibi.

1178. Quod ‘is fuit potens venatione coram Jehovah’ significet quod multis persuaserit, constat ex fide separata a charitate quod talis; tum a significatione ‘venari’ in Verbo: fides separata a charitate talis est quod facile persuadeantur; plurima pars hominum non sciunt quid sunt interna, sed quid externa; et plurima pars in sensualibus, voluptatibus et cupiditatibus degunt, et se ac mundum spectant, ideo facile captantur a tali religione. A significatione venari; in Verbo ‘venari’ significat in genere persuadere, in specie captare animos adblandiendo eorum sensualibus, voluptatibus et cupiditatibus, utendo doctrinalibus quae explicant secundum genium suum et alterius ex arbitrio, ex causa sui ut magni sint honore et opulentia, ita persuadendo; [2]ut constat apud Ezechielem,
Vae consuentibus pulvillos super omnibus axillis manuum Mearum, et facientibus velamina super caput omnis staturae ad venandum animas. Animas venamini populo Meo, et animas vobis vivificatis? et (x)profanastis Me in populo Meo pro pugillis hordeorum, et pro frustis panis, ad occidendum animas, quae non morientur, et ad vivificandum animas, quae non vivent, mentiendo vos populo Meo, audientibus mendacium…. Ecce Ego quoad pulvillos vestros, quibus vos venantes ibi animas ad evolandum, et abrumpam eos desuper brachiis vestris, et dimittam animas, quas vos venantes, animas ad evolandum, et disrumpam velamina vestra, et eripiam populum Meum e manu vestra, et non erunt amplius in manu vestra in venationem, xiii 18-21;
hic explicatur quid ‘venari,’ quod sit decipere per persuasiones, et per cognitiones quas pervertunt quasque in favorem sui, et secundum genium alterius, explicant: [3]apud Micham,
Periit misericors e terra, et rectus inter hominem nullus; omnes ii sanguinibus insidiantur; vir fratrem suum venantur reti, quando malum faciunt volis pro benefaciendo, princeps interrogans et judicans propter retributionem, et magnus est loquens perversitatem animae suae is, et torquent eam, vii 2, 3;
hic similiter explicatur quid ‘venari,’ quod insidiari sui causa, seu falsum dicere verum, et loqui perversitatem et torquere, sic persuadendo: apud Davidem,
Vir linguae, non firmabitur in terra, vir violentiae malum venatur ei in subversiones, Ps. cxl 12 [A.V. 11];
ibi de impiis qui per falsa persuadent, male cogitant, blande loquuntur, fallendi causa; ‘lingua’ ibi pro mendacio.

1179. ‘Propterea dicebatur, Sicut Nimrod potens venatione coram Jehovah’: quod significet, quia tam multi persuadebantur, quod talis formula sollemnis facta, et quod porro significet quod talis religio facile animos hominum captet, constare potest ab illis quae dicta sunt, tum ab ipso sensu litterae; et praeterea, quia antiquitus nomina indebant rebus, hoc nomen indiderunt huic cultui, nempe quod {1}Nimrodus, hoc est, cultus hic, ‘potens venatione,’ hoc est, esset captans animos; quod ‘coram Jehovah’ est quia ii qui in tali cultu fuerunt, fidem separatam vocarunt Jehovam, seu virum Jehovam, ut constat ab illis quae dicta prius n. 340 de Caino, per quem similiter fides separata a charitate significatur; at differentia inter Cainum et Hamum est quod illud fuisset in Ecclesia caelesti quae perceptionem habuit, at hoc in Ecclesia spirituali quae nullam perceptionem habuit; quare illud enormius fuit quam hoc: tales vocati sunt antiquitus ‘potentes,’ ut apud Esaiam,
(x)Consummetur omnis gloria Kedaris, et residuum, numeri, arcus potentium filiorum Kedaris imminuentur, xxi [16] 17:
et apud Hosheam,
Arastis impietatem, iniquitatem messuistis, comedistis fructum mendacii, quia confisus est viae tuae, multitudini potentium tuorum, x 13;
et alibi. Viros et potentes se vocarunt ex fide, est enim in lingua originali {2}vox per quam exprimitur ‘potens’ et simul ‘vir,’ quae vox in Verbo praedicatur de fide, et quidem in utroque sensu.
@1 Heb, (nimrod)=’valiant, strong.’$
@2 Heb. (geber)=man, a strong one. Potens in this verse translates the adjective from this noun.$

1180. Vers. 10. Et fuit principium regni ejus Babel, et Erech, et Accad, et Calneh, in terra Shinar. ‘Fuit principium regni ejus’ significat quod sic incohavit talis cultus: ‘Babel, Erech, Accad, Calneh in terra Shinar’ significant quod ibi loci fuerint tales cultus; et simul per easdem significantur ipsi cultus quorum externa apparent sancta sed interiora sunt profana.

1181. Quod ‘principium regni ejus’ significet quod sic incohaverit talis cultus, constat a significatione ‘Babelis in terra Shinar,’ de qua in sequentibus.

1182. Quod ‘Babel, Erech, Accad, Calneh, in terra Shinar’ significent quod ibi loci fuerint tales cultus, et quod per easdem simul significentur ipsi cultus quorum externa apparent sancta sed interiora sunt profana, constat a significatione ‘Babelis et terrae Shinar’; in Verbo multum agitur de Babele, et per eam ubivis significatur cultus talis, nempe quod externa appareant sancta sed interiora (x)sint profana; sed quia de Babele agitur in capite sequenti, ibi ostendendum venit quod per Babelem talia significentur; tum quod cultus talis in principio non ita profanus fuerit ac postea factus est; cultus enim externus se prorsus habet secundum interiora; quo magis insontia sunt interiora, eo magis insons est cultus externus; at quo magis foeda sunt interiora, eo magis foedus est cultus externus; et quo magis profana sunt interiora, eo magis profanus est cultus externus; ut res paucis dicatur, quo plus amoris mundi et sui est apud hominem qui est in cultu illo externo, eo minus vivum et sanctum inest ejus cultui; quo plus odii erga proximum in amore sui et mundi, eo magis profanum inest cultui; quo plus malitiae in odiis, eo adhuc magis profanum inest cultui; et quo plus doli in malitia, eo adhuc magis profanum inest cultui; illa et haec sunt interiora cultus externi qui significatur per ‘Babel,’ de quo in capite sequente.

1183. Quid per {1}Erech, Accad, Calneh, in terra Shinar’ in specie significatur, non ita constare potest quia in Verbo alibi non memorantur, praeter Calneh, apud Amos vi 2, sed sunt differentia talis cultus. Quod autem terram Shinar attinet in qua hi cultus, quod per eam in Verbo significetur cultus externus in quo profanum, constat a significatione ejus in cap. seq. xi vers. 2, tum etiam apud Zachariam, v 11, imprimis apud Danielem, ubi haec,
Dedit Dominus in manum Nebuchadnezzaris, regis Babelis, Jehoiakimum regem Jehudae, et partem vasorum domus Dei, et deduxit eos in terram Shinar, in domum dei sui, et vasa intulit in domum thesauri dei sui, i 2;
per quae significatur quod sancta profanata; ‘vasa domus Dei’ sunt sancta; ‘domus dei regis Babelis in terra Shinar’ sunt profana in quae sancta illata sunt; haec tametsi historica sunt, usque involvunt arcana illa, sicut omnia historica Verbi; et porro constat ex profanatione eorundem vasorum, apud Danielem v 3-5, per quae nisi sancta repraesentata fuissent, nusquam talia contigissent.
@1 ‘It is remarkable that in archaeology Erech and Accad are the places most frequently mentioned in the history of Babylon. According to the Septuagint Calneh was the site of the town of Babel. It is thought to be identical with Calno (Is. x 9).$

1184. Vers. 11, 12. E terra ista egressus est Asshur, et aedificavit Niniven, et Rehoboth urbem, et Calah. Et Resen inter Niniven et inter Calah; haec urbs illa magna. ‘E terra ista egressus est Asshur’ significat qui in tali cultu externo fuerunt, coeperint ratiocinari de internis cultus; ‘Asshur’ est ratiocinatio: ‘et aedificavit Niniven, et Rehoboth urbem, et Calah’ significat quod sic doctrinalia fidei sibi formaverint; per ‘Niniven’ significantur doctrinalium falsa: per ‘Rehoboth et
Calah’ quoque talia ex alia origine: ‘Resen inter Niniven et Calah’ significat quod quoque formaverint sibi doctrinalia vitae; per ‘Resen’ significantur doctrinalium falsa inde; ‘Niniveh’ est falsum ex Ratiociniis; ‘Calah’ est falsum a cupiditatibus; ‘inter Niniven et Calah’ est falsum ex utroque; ‘haec urbs illa magna’ significat doctrinalia quod illa increbruerint.

1185. Quod ‘e terra ista egressus est Asshur’ significet quod illi qui in tali cultu externo fuerunt, coeperint ratiocinari de internis cultus, constare potest ex significatione Asshuris in Verbo quod sit ratio et ratiocinatio, de qua in mox sequentibus: {1}duplex hic sensus apparet, nempe quod ‘Asshur ex terra ista egressus,’ tum quod ‘Nimrod ex terra ista egressus in Asshur seu Assyriam’; ita dictum quia utrumque significatur, tam scilicet quod ratiocinatio de spiritualibus et caelestibus ex tali cultu existat, hoc est, quod Asshur egressus e terra Shinar, quam quod talis cultus ratiocinetur de spiritualibus et caelestibus, hoc est, quod Nimrod egressus e terra in Asshurem seu Assyriam.
@’Thus A.V. has ‘Out of that land went forth Asshur,’ but R.V. has ‘Out of that land he went forth to Assyria,’ with former reading in m.$

1186. Quod ‘Asshur’ sit ratiocinatio, constat a significatione ‘Asshuris’ seu Assyriae in Verbo, ubi jugiter accipitur pro illis quae rationis sunt, in utroque sensu, nempe pro rationalibus et pro ratiocinationibus (per rationem et rationalia intelliguntur proprie illa quae vera sunt, per ratiocinationem autem et ratiocinia ea quae falsa); ‘Asshur’ quia significat rationem et ratiocinationem, plerumque adjungitur ‘Aegypto’ quae significat scientifica, quia ratio et ratiocinatio est ex scientificis. Quod Asshur ratiocinationem significet, constat apud Esaiam,
Vae Asshur, virga irae Meae, …ille non rectum cogitat, et cor ejus non rectum meditatur, …dixit, In virtute manus meae feci, et in sapientia mea, quia intelligens sum, x 5, 7, 13;
ubi ‘Asshur’ pro ratiocinatione, de quo ideo praedicatur quod ‘non rectum cogitet et meditetur,’ et dicitur quod ‘per sapientiam suam,
quia intelligens’: [2] apud Ezechielem,
Duae mulieres, filiae unius matris, scortatae sunt in Aegypto; in adolescentiis suis scortatae sunt, …scortata est una, et dilexit amasios suos, Asshurem (Assyrios) propinquos, vestitos hyacinthino, duces et praefectos, juvenes desiderii omnes eos, equites equitantes equis; …venerunt ad eam filii Babelis, …et polluerunt eam per scortationem suam, xxiii 2, 3, 5, 6, 17;
ubi ‘Aegyptus’ pro scientificis, ‘Asshur’ pro ratiocinatione, ‘filii Babelis’ pro falsis ex cupiditatibus: [3] apud eundem,
Hierosolyma scortata es cum filiis Aegypti, …scortata es cum filiis Asshuris; …multiplicasti scortationem usque in (x)terram Canaan ad Chaldaeam, xvi 26, 28, 29;
‘Aegyptus’ similiter pro scientificis; ‘Asshur’ pro ratiocinatione; ratiocinatio ex scientificis de spiritualibus et caelestibus vocatur ‘scortatio,’ et hic et alibi in Verbo; quod non scortatio sit cum Aegyptiis et cum Assyriis, quisque videre potest: [4]apud Jeremiam,
Israel, quid tibi cum via Aegypti, ad bibendum aquas Shihoris? et quid tibi cum via Asshuris, ad bibendum aquas fluvii (Euphratis)? ii 18, 36;

similiter ‘Aegyptus’ pro scientificis, et ‘Asshur’ pro ratiocinatione: apud eundem,
Pecus dispersa Israel, leones dispulerunt, prior comedit eum rex Asshuris, et hic posterior deossavit eum rex Babelis, l 17, 18;
‘Asshur’ pro ratiocinatione de spiritualibus: [5] apud Micham,
Erit haec pax, Asshur cum venerit in terram nostram, et cum calcaverit palatia nostra, et constituemus super eum septem pastores, et octo principes hominum, et depascent terram Asshuris gladio, et terram Nimrodi in portis ejus, et liberabit ab Asshure, cum venerit in terram nostram, et cum calcaverit terminum nostrum, v 4, 5 [A.V. 5, 6];
ibi de Israele seu Ecclesia spirituali, de qua dicitur quod ‘Asshur non intrabit,’ hoc est, quod non ratiocinatio; ‘terra Nimrodi’ pro tali cultu qui significatus est per Nimrodum in quo mala et falsa interiora. [6] Quod etiam Asshur in Verbo sit ratio quae apud hominem Ecclesiae, per quam perspicit verum et bonum, constat apud Hosheam,
Pavebunt sicut avis ex Aegypto, et sicut columba e terra Asshuris, xi 11;
ubi ‘Aegyptus’ pro scientia hominis Ecclesiae, et ‘Asshur’ pro ratione ejusdem; quod ‘avis’ sit scientificum intellectuale, et ‘columba’ rationale bonum, prius ostensum est: [7] apud Esaiam,
In die illo erit semita ab Aegypto ad Asshur, et veniet Asshur in Aegyptum, et Aegyptus in Asshurem, et servient Aegyptii Asshuri. In die illo erit Israel tertius Aegypto et Asshuri, benedictio in medio terrae, cui benedicet Jehovah Zebaoth, dicendo, Benedictus populus Meus Aegyptus, et opus manuum Mearum Asshur, et hereditas Mea Israel, xix 23-25;
ubi de Ecclesia spirituali quae est ‘Israel,’ cujus ratio ‘Asshur,’ et scientia ‘Aegyptus’; haec tria constituunt hominis Ecclesiae spiritualis intellectualia, quae ita succedunt. Alibi quoque ‘Asshur,’ ubi nominatur, significat rationale verum aut falsum, ut apud Esaiam xx 1 ad fin.; xxiii 13; xxvii 13; xxx 31; xxxi 8; (x)xxxvi et xxxvii; lii 4; Ezech. xxvii 23, 24; xxxi 3 ad fin.; Mich. vii 12; Zeph. ii 13; Zach. x 11; Ps. lxxxiii 9 [A.V. 8]; ‘Asshur’ pro ratiocinatione, apud Hos. v 13; vii 11; x 6; xi 5; xii 2 [A.V. 1]; xiv 4 [A.V. 3], et apud Zach. x 10, ubi praedicatur de Ephraimo per quem significatur intellectuale, sed ibi perversum.

1187. Quod ‘aedificavit Niniven et Rehoboth urbem, et Calah’ significet quod sic doctrinalia fidei sibi formaverit, constat a significatione ‘Ninives, et Rehoboth, et Calah,’ de quibus in mox sequentibus, tum ex significatione ‘urbis’ in Verbo, quod sit doctrinale verum aut haereticum, quod ostensum prius n. 402.

1188. Quod per ‘Niniven’ significentur doctrinalium falsa, per ‘Rehoboth et Calah’ quoque talia ex alia origine, constat ex significatione ‘Ninives’ in Verbo, de qua mox: falsa hujus generis dantur a tribus originibus: Prima est ex fallaciis sensuum, obscuritate intellectus quod non illustratus, et ex ignorantia, inde falsitas quae est ‘Niniveh’: Altera origo est ex eadem causa sed praedominante cupidine, ut vel innovandi vel praeeminendi, falsa inde sunt ‘Rehoboth’: Tertia origo est voluntatis, ita cupiditatum, quod non aliud agnoscere velint pro vero quam quod cupiditatibus favet, inde falsa quae vocantur ‘Calah.’: omnia haec falsa existunt per ‘Asshur’ seu ratiocinia de veris et bonis fidei. [2] Quod ‘Niniveh’ significet falsa ex fallaciis sensuum, obscuritate intellectus quod non illustratus, exque ignorantia, constat apud Jonam, qui missus ad Niniven, cui urbi condonatum, quia tales; exque singulis apud Jonam de Ninive; de quibus, ex Divina Domini Misericordia, alibi; ibi sunt historica, sed usque prophetica, involventia et repraesentantia talia arcana, sicut omnia reliqua historica Verbi. [3] Similiter apud Esaiam, ubi de rege Asshuris,
Quod manserit in Ninive, et cum incurvaret se in domo Nisroch dei sui, quod a filiis percussus gladio, xxxvii 37, 38;
haec tametsi sunt historica, usque sunt prophetica, involventia et repraesentantia similia arcana, et ibi per ‘Niniven’ significatur cultus externus in quo falsa, qui quia idololatricus, ‘percussus est a filiis gladio’; ‘filii’ sunt falsa, ut prius ostensum; ‘gladius’ est falsi poena, ut ubivis in Verbo: etiam apud Zephaniam,
[4] Jehovah extendet manum Suam super septentrionem, et perdet Asshurem, et ponet Niniven in desolationem, siccitatem sicut desertum; et cubabunt in medio ejus greges, omnis fera ejus gentis; etiam platea et anataria in malogranatis ejus pernoctabunt, vox cantabit in fenestra, vastitas in limine, quia cedrum ejus denudavit, ii 13, 14;
hic describitur Niniveh, sed stilo prophetico, et ipsa falsitas quae significatur per ‘Niniven’; falsitas ea quia colitur, vocatur ‘septentrio, fera gentis, platea et anataria in malogranatis,’ et exprimitur per quo ‘vox cantet in fenestra, et denudetur cedrus,’ quae est intellectuale verum; omnes hae expressiones sunt significativae talis falsitatis.

1189. Quod per ‘Calah’ significentur falsa oriunda ex cupiditatibus, ex propheticis non confirmari potest, sed usque ex historicis Verbi, ‘Quod rex Asshuris transportaverit filios Israelis in Asshur seu Assyriam, et habitare eos fecerit in Calah, et in Habor, ad fluvium Gozan et in urbibus Mediae, 2 Reg. xvii 6; xviii 11, ubi historica nihil aliud involvunt; omnia enim historica Verbi, ut dictum, sunt significativa et repraesentativa; ita ‘Israel’ hic est perversa Ecclesia spiritualis ‘Asshur’ ratiocinatio, ‘Calah’ falsitas talis.

1190. Quod ‘Resen inter Niniven et Calah’ significet quod quoque formaverint sibi doctrinalia vitae, et quod per ‘Resen’ significentur doctrinalia falsa inde, constare ex illis quae mox prius de Ninive et Calah ostensa sunt; tum a serie rerum, quod in versu priore actum sit de falsis doctrinae, hic nunc de falsis vitae; nam stilus Verbi talis est, imprimis propheticus, quod cum de intellectualibus, etiam de voluntariis agatur; in versu priore de intellectualibus seu falsis doctrinae, hic autem de falsis vitae, quae per ‘Resen’ significantur cujus quia mentio non fit amplius in Verbo, non ita confirmari potest, solum ex eo quod ‘aedificata sit Resen inter Niniven et Calah,’ hoc est, inter falsum ex ratiociniis, et falsum a cupiditatibus quod producit falsum vitae; tum ex eo quod vocetur ‘urbs magna,’ quia ex falsis tam intellectus quam voluntatis.

1191. ‘Haec urbs illa magna’: quod significet doctrinalia quod illa increbruerint, constat ex significatione ‘urbis’ quod sit doctrinale verum aut doctrinale falsum, ut ostensum n. 402, et quod ‘urbs magna’ dicatur est quia omnis falsitas doctrinae et cultus inde derivetur in falsum vitae.

1192. Mox supra in vers. 10 actum est de malis in cultu significatis per ‘Babelem,’ Erech, Accad et Calneh, in terra Shinar’; in his binis versibus actum est de falsis in cultu significatis per ‘Niniven, Rehoboth, Calah, et Resen’; falsa sunt principiorum ex ratiociniis, mala sunt cupiditatum ex amore mundi et sui.

1193. Vers. 13, 14. Et Mizraim genuit Ludim, et Anamim, et Lehabim, et Naphtuhim. Et Pathrusim, et Casluhim, ex quibus egressi sunt Pelishtim et Caphtorim. ‘Mizraim genuit Ludim, Anamim, Lehabim, et Naphtuhim, et Caphtorim’ significant totidem gentes per quas significantur totidem genera ritualium; ‘Mizraim’ est scientia; ‘Ludim, Anamim, Lehabim, et Naphtuhim’ sunt totidem ritualia quae mere scientifica sunt: ‘Pathrusim et Casluhim’ sunt gentes ita vocatae per quas significantur doctrinalia ritualium ex simili origine, quae modo scientifica: ‘ex quibus egressi sunt Pelishtim’ significant gentem quae inde, per quam significatur scientia cognitionum fidei et charitatis; ‘quod egressi sint’ significat quod cognitiones apud hos sint scientifica.

1194. Quod ‘Mizraim genuit Ludim, Anamim, Lehabim et Naphtuhim, Caphtorim’ significent totidem gentes per quas significantur totidem ritualia, constare potest ex illis quae de Mizraim seu Aegypto supra ad vers. 6 hujus capitis ostensa sunt, quod nempe ‘Aegyptus’ significet scientiam seu scientifica; qui ex eo geniti dicuntur non possunt alii esse, seu alia quam ritualia, et quidem ritualia cultus externi: Verbum enim Domini in sinu et recessu suo, hoc est, in sensu interno, nusquam agit de aliis rebus quam quae sunt regni Ipsius, ita quae sunt Ecclesiae, quare hic quae de scientificis per ratiocinationes nata sunt, non alia quam ritualia sunt.

1195. Quod ‘Mizraim seu Aegyptus’ sit scientia ad vers. 6 hujus capitis ostensum est: quod ‘Ludim, Anamim, Lehabim, et Naphtuhim’ sint totidem ritualia quae mere scientifica sunt, constat ex illis quae modo dicta. Ritualia mere scientifica praedicantur de illis qui per ratiocinia explorant spiritualia et caelestia, et inde fingunt sibi cultum; ritualia istius cultus quia ex ratiociniis et scientificis, vocantur ritualia scientifica, in quibus nihil spirituale et caeleste, quia a semet; inde idola Aegyptiaca, et inde magiae; et quia inde eorum ritualia, Ecclesiae Antiquae ritus prorsus rejecerunt, immo nausearunt et odio habuerunt, ut constat ex Gen. xliii 32; xlvi 34; Exod. viii 22; haec quia significantur, dicuntur geniti a Mizraim seu ab Aegypto, hoc est, a scientificis: et quia scientifica eorum fuerunt diversa, ideo quoque ritualia inde diversa facta fuerunt; diversitates in genere significatae sunt per totidem gentes: quod talia per ‘Ludim seu Ludios’ intelligantur constat apud Jeremiam,
Aegyptus sicut flumen ascendit, et sicut flumina commoventur aquae, et dixit, Ascendam, obtegam terram, perdam civitatem, et habitantes in ea; ascendite equi, insanite currus, et egrediantur fortes Cush et Put apprehendentes scutum, et Ludii apprehendentes, tendentes arcum, xlvi 8, 9;
ubi ‘flumina Aegypti’ sunt scientifica diversa quae falsa; ‘ascendere et obtegere terram’ est per scientifica intrare in illa quae sunt Ecclesiae seu fidei; ‘perdere urbem’ est destruere vera; ‘Cush et Put’ sunt cognitiones; ‘Ludii’ sunt scientifica ritualia, de quibus; ‘apprehendere’ et tendere arcum’ est ratiocinari.

1196. Quod ‘Pathrusim et Casluhim’ sint gentes ita vocatae et quod per eas significentur doctrinalia ritualium ex simili origine, quae modo scientifica, patet ex illis quae dicta sunt et quod sequantur: ita in serie; de Pathrusim videatur apud Esai. xi 11, 12; Ezech. xxii 13-15; xxx 13, 14; Jer. (x)xliv 1, 15.

1197. ‘Ex quibus egressi sunt Pelishtim’: quod significent gentem quae inde, et quod per eam significetur scientia cognitionum fidei et charitatis, constat ex Verbo ubi pluries nominantur; Philistaei in Antiqua Ecclesia vocati sunt omnes illi qui multum locuti sunt de fide, et quod in fide salus, et tamen nullam vitam fidei habuerunt, quare etiam prae ceteris vocati sunt praeputiati, hoc est, absque charitate; quod dicti praeputiati, videatur 1 Sam. xiv 6; xvii 26, 36 xxxi 4; 2 Sam. i 20, et alibi; iidem quia tales, non potuerunt aliter quam cognitiones fidei facere res memoriae; nam cognitiones rerum: spiritualium et caelestium, ipsaque arcana fidei, non fiunt aliter quam res memoriae cum homo qui eas callet, absque charitate est: res memoriae sunt sicut res mortuae nisi homo sit talis ut vivat secundum illas ex conscientia; cum hoc, tunc simul ac sunt res memoriae, etiam sunt res vitae, et tunc primum apud eum sunt ei post vitam corporis usui et saluti; scientiae et cognitiones nihil sunt apud hominem in altera vita, etiamsi sciverit omnia arcana quae usquam revelata sunt, nisi imbuerint vitam: [2]Per ‘Philistaeos’ in propheticis Verbi ubivis significantur tales, etiam in historicis Verbi, ut quod
Abrahamus peregrinatus sit in terra Philistaeorum, et cum Abimelecho rege Philistaeorum foedus pepigerit, Gen. xx 1 ad fin.; xxi 22 ad fin.; xxvi I, (x)33;
ibi quia per ‘Philistaeos’ significatae sunt cognitiones fidei, ‘Abrahamus’ quia repraesentabat caelestia fidei, ibi peregrinatus est et cum illis foedus iniit; similiter ‘Isacus,’ per quem repraesentata sunt spiritualia fidei; non autem ‘Jacobus’ quia per eum externa Ecclesiae repraesentata sunt. [3]Quod ‘Philistaei’ significent in genere scientiam cognitionum fidei et in specie eos qui fidem et salutem in solis cognitionibus ponunt, quas faciunt res memoriae, constare quoque potest apud Esaiam,
Ne laeteris Philistaea tota tu, quod fracta sit virga percutiens te, nam de radice serpentis exibit regulus et fructus ejus prester volans, xiv 29;
ubi ‘radix serpentis’ pro scientificis, ‘regulus’ pro malo ex falso inde, ‘fructus prester volans’ sunt opera eorum quae quia sunt cupiditatum, vocantur ‘prester volans’: apud Joelem,
[4]Quid vos Mihi, Tyre et Zidon, et omnes termini Philistaeae? num retributionem vos rependentes super Me? …cito valde reducam retributionem vestram in caput vestrum; propterea quod argentum Meum, et aurum Meum sumpsistis, et desiderabilia Mea bona intulistis in templa vestra, et filios Jehudae et filios Hierosolymae vendidistis filiis Javanimorum, propterea ut elongare faceretis eos desuper termino eorum, iv 4-6 [A.V. iii 4-6];
ibi quid per Philistaeos, perque totam Philistaeam seu omnes terminos ejus, intelligitur, patet; ‘argentum et aurum’ ibi sunt spiritualia et caelestia fidei; ‘desiderabilia bona’ sunt cognitiones illorum; quod ‘intulerint in templa sua’ est quod habuerint et praedicaverint illa; at ‘[quod] filios Jehudae et filios Hierosolymae vendiderint’ est quod nullum amorem et nullam fidem habuerint; ‘Jehudas’ est in Verbo caeleste fidei, ‘Hierosolyma’ spirituale fidei inde, quae longe remota a terminis eorum: praeter alibi apud Prophetas, ut apud Jer. xxv 20; xlvii 1 ad fin.; Ezech. xvi 27, 57; xxv 15, 16; Amos. i 8; Obad. 19; Zeph. (x)ii 5; Ps. (x)lxxxvii 4; de Caphtoraeis, Deut. ii 23; Jer. xlvii 4; Amos. ix 7.

1198. Quod ‘egressi sint’ significet quod cognitiones apud hos sint scientifica, ex illis quae dicta sunt, constat; non dicuntur ‘geniti’ ab illis qui ab Aegypto, sed ‘egressi,’ quia tales non sunt ut ex naturalibus scientiis ratiocinentur de spiritualibus et caelestibus, ac ita sibi fingant doctrinalia, sicut illi de quibus prius; sed quod cognitiones fidei discant aliunde, atque eos non alio fine sciant et memoria teneant, quam sicut res alias quas praeter quod sciant, nihil curant, nisi ex causa ut inde evehantur in honores et sic porro; ita scientia cognitionum fidei est distincta a scientia rerum naturalium ut vix communicent quare non ‘nati’ ab illis dicuntur sed ‘egressi.’ ‘Philistaei’ quia tales, non possunt aliter quam etiam cognitiones fidei per ratiocinia ex illis pervertere, et inde formare sibi doctrinalia falsa, quare etiam inter eos sunt qui aegre possunt regenerari et recipere charitatem, tam quia praeputiati corde sunt quam quia principia falsi et inde vita eorum intellectus inhibent et obstant.

1199. Vers. 15. Et Canaan genuit Zidonem, primogenitum suum, et Hethum. ‘Canaan’ significat, hic ut prius, cultum externum in quo nihil internum est: ‘Zidon’ significat cognitiones exteriores spiritualium, quae quia sunt prima cultus talis externi, dicitur ‘Zidon Canaanis primogenitus’: ‘Heth’ significat cognitiones exteriores caelestium.

1200. Quod ‘Canaan’ significet cultum externum in quo nihil internum, prius ubi de Canaane, ostensum est: cultus externus, qui ‘Canaan’ vocatur, est talis qualis ante Adventum Domini, tum post Adventum Ipsius, fuit Judaeorum; qui cultum externum habebant quem etiam stricte observabant, sed usque nesciebant quid internum, usque adeo ut se solum corpore vivere putaverint; quid anima, quid fides, quid Dominus, quid vita spiritualis et caelestis, quid vita post mortem, prorsus nesciebant; quare etiam tempore Domini plerique negabant resurrectionem,ut constat apud Matth. xxii (x)22-32 [A.V. 23-33] Marc. xii 18-28; Luc. xx 27-41. Cum homo talis est ut non credat se victurum post mortem, etiam non credit quod aliquid internum spirituale et caeleste detur: tales quoque sunt qui in meris cupiditatibus vivunt, quia vivunt meram vitam corporis et mundi, cumprimis qui foedae avaritiae immersi sunt; ii nihilominus cultum habent, frequentant illi synagogas, hi templa, et observant ritus, quidam eorum perquam stricte; sed quia non credunt dari vitam post mortem, cultus eorum non potest alius esse quam externus in quo nihil internum, sicut crusta absque nucleo, et sicut arbor in qua non fructus, et ne quidem folia: talis externus cultus est qui per ‘Canaan’ significatur: ceteri cultus (x)externi, de quibus supra actum, fuerunt cultus in quo interna.

1201. Quod ‘Zidon’ significet cognitiones exteriores spiritualium, constat ex eo quod dicatur ‘primogenitus Canaanis,’ nam primogenitum cujuscumque Ecclesiae in sensu interno est fides, n. 352, 367; hic autem, ubi nulla fides quia absque internis, non sunt nisi cognitiones exteriores spiritualium quae loco fidei; ita cognitiones quales apud Judaeos, quae non solum sunt rituum cultus externi, sed etiam plurium quae ad cultum illum pertinent, ut sunt doctrinalia: quod ‘Zidon’ haec significet, etiam patet ex eo quod Tyrus et Zidon termini ultimi fuerint Philistaeae, et quidem juxta mare, et ideo per ‘Tyrum’ significatae sunt cognitiones interiores, et per ‘Zidonem’ cognitiones exteriores, et quidem spiritualium; quod etiam constat a Verbo: apud Jeremiam,
Super diem venientem ad vastandum omnes Philistaeos, ad excidendum Tyro et Zidoni omnem superstitem auxiliantem, quia vastans Jehovah Philistaeos, reliquias insulae Caphtor, xlvii 4;
ubi ‘Philistaei’ pro scientiis cognitionum fidei et charitatis; ‘Tyrus’ pro cognitionibus interioribus; et ‘Zidon’ pro cognitionibus spiritualium: [2]apud Joelem,
Quid vos Mihi, Tyre et Zidon, et omnes termini Philistaeae? …quod argentum Meum et aurum sumpsistis, et desiderabilia Mea bona intulistis in templa vestra, iv 4, 5 [A.V. iii 4,
ubi manifeste ‘Tyrus et Zidon’ pro cognitionibus, et vocantur ‘termini Philistaeae,’ ‘argentum’ enim et ‘aurum, et desiderabilia bona’ sunt cognitiones: apud Ezechielem,
Principes septentrionis omnes ii, et omnis Zidonius, qui descenderunt cum confossis…in foveam; …dum cubare factus fuerit in medio praeputiatorum cum confossis gladio, Pharao et omnis turba ejus, xxxii 30, 32;
ubi ‘Zidonius’ pro cognitionibus exterioribus, quae absque internis
non sunt nisi quam scientifica; quare simul nominatur cum ‘Pharaone
seu Aegypto,’ per quem scientifica significantur: apud Zachariam, Etiam Hamath terminabitur in ea, Tyrus et Zidon, nam sapiens fuit valde, ix 2;@ubi de Damasco; ‘Tyrus et Zidon’ pro cognitionibus: [3]apud Ezechielem,@Habitatores Zidonis et Arvadi fuerunt remiges tui, sapientes tua, Tyre, fuerunt in te, ii naucleri tui, xxvii 8;@ubi ‘Tyrus’ pro cognitionibus interioribus, quare sapientes ejus vocantur ‘naucleri,’ et ‘Zidon’ pro cognitionibus exterioribus, quare vocantur ‘remiges,’ nam ita se habent interiores cognitiones ad exteriores: apud Esaiam;@Silent habitatores insulae, mercator Zidonis, transiens mare, impleverunt te; at in aquis multis semen Shihoris, messis fluminis, proventus ejus, et fuit mercatura gentium; erubesce Zidon, nam dixit mare, munimentum maris, dicendo, Non parturivi, et non peperi, et non educavi juvenes, adolescere feci virgines, xxiii 2-5 @’Zidon’ hic pro cognitionibus exterioribus, in quibus quia nihil internum, vocantur ‘semen Shihoris, messis fluminis, proventus ejus mercatura gentium,’ tum quoque ‘mare, munimentum maris,’ et quod ‘non parturiat et pariat’; quae nusquam comprehenderentur quid sint in sensu litterali, sed patent manifeste in sensu interno, sicut in reliquis apud Prophetas. Quia ‘Zidon’ significat cognitiones exteriores etiam vocatur ‘circuitus Israelis,’ seu Ecclesiae spiritualis, Ezech xxviii 24, 26, nam se habent cognitiones exteriores sicut circuitus.@$

1202. Quae cognitiones, quia prima sunt cultus talis externi in quo non cultus internus, quod ‘Zidon’ dicatur ‘Canaanis primogenitus,’ in mox praecedente articulo explicatum est.$@

1203. Quod ‘Heth’ significet cognitiones exteriores caelestium, inde constat; apud Prophetas sollemne est quod spiritualia et caelestia conjungantur, seu ubi agitur de spiritualibus, etiam de caelestibus, ex causa quia unum est ab altero, et non perfectio quaedam est nisi conjuncta sint, utque instar conjugii caelestis sit in omnibus et singulis Verbi; inde quoque constat, praeter a Verbo alibi, quod per ‘Zidonem’ significentur cognitiones exteriores spiritualium, per ‘Hethum’ vero cognitiones exteriores caelestium, in utroque sensu, nempe tam absque internis quam cum internis, ut et simpliciter pro cognitionibus exterioribus: spiritualia sunt, ut saepe prius dictum, quae sunt fidei, caelestia quae sunt amoris; tum, spiritualia sunt quae intellectus, et caelestia quae voluntatis; quod ‘Heth’ cognitiones exteriores absque internis significet, constat apud Ezechielem,@Sic dixit Dominus Jehovih Hierosolymae, Negotiationes tuae, et natales tui de terra Canaane, pater tuus Emoraeus, et mater Hittaea…. Filia matris tuae tu, fastidientis virum suum et filios suos; et soror sororum tuarum, quae fastidiverunt maritos suos, et filios suos, mater vestra Hittaea, et pater vester Emoraeus, xvi 3, 45;@ubi cultus externus absque interno est ‘Canaan’; ‘fastidire maritos et filios’ est respuere bona et vera, inde mater eorum vocatur ‘Hittaea.’ Praeterea ‘Heth’ in Verbo quoque pro cognitionibus exterioribus caelestium in bono sensu accipitur, sicut fere omnia nomina terrarum urbium, gentium, personarum, ex causa de qua prius; de qua significatione Hethi, ex Divina Domini Misericordia, in {1}sequentibus. Cognitiones spiritualium sunt quae spectant fidem, ita doctrinam, cognitiones autem caelestium sunt quae spectant amorem, ita vitam.@@1 See n. 2913, 4447, etc.$

1204. Vers. 16-18. Et Jebusi et Emori et Girgashi. Et Hivi, et Arki, et Sini. Et Arvadi, et Zemari, et Hamathi: et postea dispersae sunt familiae Canaanitarum. ‘Jebusi, Emori, Girgashi, Hivi, Arki, Sini, Arvadi, Zemari et Hamathi’ fuerunt totidem gentes per quas significantur etiam totidem diversae idololatriae: ‘et postea dispersae sunt familiae Canaanitarum’ significat quod ceteri cultus idololatrici sint inde.

1205. Quod ‘Jebusi, Emori, Girgashi, Hivi, Arki, Sini, Arvadi, Zemari, Hamathi’ fuerint totidem gentes, et quod per eas significentur etiam totidem diversae idololatriae; quod idololatriae per gentes istas significentur, constat a pluribus in Verbo; fuerunt enim incolae terrae Canaanis, qui propter idololatrias rejecti, et partim exstirpati fuerunt; sed in interno sensu Verbi non significantur gentes istae sed ipsae idololatriae, in genere apud quoscumque ubi sunt, in specie apud Judaeos: qui enim in externis solummodo cultum ponunt et prorsus nescire volunt interna, cumque instruuntur, rejiciunt, ii ad omnes has idololatrias pronissimi sunt, sicut luculenter constat a Judaeis: in interno cultu solum est vinculum quod detinet hominem ab idololatria, quo cessante, nihil est quod inhibet: sed sunt idololatriae non solum externae, verum etiam interiores; in idololatrias externas ruunt ii qui cultum externum absque interno habent; in idololatrias interiores ii qui cultum externum habent cujus interiora sunt foeda; quae idololatriae pariter significantur per has gentes; idololatriae interiores sunt totidem falsitates et cupiditates quas amant, adorant, et sic sunt loco deorum et idolorum quae fuerunt apud gentes; sed quaenam falsitates et cupiditates sunt quae adorantur, per gentes has, nempe Jebusi, Emori, Girgashi, Hivi, Arki, Sini, Arvadi, Zemari et Hamathi, significantur, prolixum foret hic exponere; suis locis ubi occurrunt, ex Divina Domini Misericordia, dicetur.

1206. ‘Postea dispersae sunt familiae Canaanitarum’: quod significet quod ceteri cultus idololatrici sint inde, constat absque explicatione.

1207. Vers. 19. Et fuit terminus Canaanitarum a Zidone veniendo ad Gerar, usque ad Azzam, veniendo ad Sodomam, et Amoram, et Admam, et Zeboim, usque ad Lasha. Per ‘Zidonem’ hic ut prius, significantur cognitiones exteriores: per ‘Gerar’ significantur illa quae sunt revelata de fide: per ‘Azzam’ illa quae sunt revelata de charitate: ‘quod terminus Canaanitarum fuerit a Zidone veniendo ad Gerar usque ad Azzam’ significant extensionem cognitionum ad verum et bonum apud eos qui cultum externum absque interno habent: ‘veniendo ad Sodomam, Amoram, Admam, Zeboim, usque ad Lasha’ significant falsa et mala, in quibus terminantur.

1208. Quod per ‘Zidonem’ significentur cognitiones exteriores, constat ab illis quae supra ad vers. 15 ostensa sunt.

1209. Quod per ‘Gerar’ significentur illa quae revelata sunt de fide, ita in genere ipsa fides, constare potest ab illis locis ubi Gerar nominatur, ut Gen. xx 1; xxvi 1, 17, de qua ejus significatione, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1210. Quod per ‘Azzam’ significentur illa quae revelata sunt de charitate, constare potest tam ex eo quod in Verbo ubi de spiritualibus, etiam de caelestibus conjunctum agatur, hoc est, quando de illis quae sunt fidei, etiam de illis quae sunt charitatis; quam quoque ex Verbo ubi Azza nominatur: praeterea quod cognitiones se extendant ad fidem usque ad charitatem, quae est ultimus earum terminus.

1211. ‘Quod terminus Canaanitarum fuerit a Zidone veniendo ad Gerar, usque ad Azzam’ significant extensionem cognitionum apud eos qui cultum externum absque interno habent, a significatione Geraris et Azzae constat; termini omnium cognitionum quae spectant cultum, sive externus sit sive internus, illuc vadunt; nam omnis cultus est ex fide et charitate; qui non inde, non est cultus sed idololatria; quia de Canaane, hoc est, de cultu externo ejusque derivationibus agitur, non sunt cultus sed cognitionum termini et extensiones quae hic intelliguntur.

1212. ‘Veniendo ad Sodomam, Amoram, Admam, Zeboim usque ad Lasha’: quod significent falsa et mala in quibus terminantur, constare potest a significatione earundem in Verbi historicis et propheticis. Sunt in genere binae origines falsitatum: una est ex cupiditatibus quae sunt amoris sui et mundi; altera ex cognitionibus et scientificis, per ratiocinia; falsa quae inde, cum dominari volunt super vera, significantur per ‘Sodomam, Amoram, Admam et Zeboim: quod falsa et inde mala sint termini cultus externi qui est absque interno, unicuivis constare potest; in cultu tali nihil est nisi mortuum, quare quocumque se vertit homo qui in tali cultu, in falsitates labitur; nihil internum est quod ducit et detinet in via veritatis, sed modo externam, quod rapit eum quocumque cupiditas et phantasia. Quia in Verbi historicis et propheticis memorantur Sodoma, Amora, Adma et Zeboim, quid unaquaeque in specie significat, ibi, ex Divina Domini Misericordia, dicetur.

1213. Vers. 20. Hi filii Hami, secundum familias suas, secundum linguas suas, in terris eorum, in gentibus eorum. ‘Filii Hami’ significant derivationes doctrinalium et cultum ex cultu corrupto interno qui est Ham: ‘secundum familias suas, secundum linguas suas, in terris eorum, in gentibus eorum’ significant secundum cujusvis genium in particulari et communi; ‘secundum familias’ est secundum mores; ‘secundum linguas’ est secundum opiniones; ‘in terris’ est in communi respective ad opiniones; ‘in gentibus’ est in communi respective ad mores.

1214. Quod ‘filii Hami’ significent derivationes doctrinalium et cultum ex cultu corrupto interno qui est Ham, constat a significatione ‘filiorum’ quod sint doctrinalia, et ex significatione ‘Hami’ quod sit cultus corruptus internus, de quibus prius.

1215. ‘Secundum familias suas, secundum linguas suas, in terris eorum, in gentibus eorum’: quod significent secundum cujusvis genium in particulari et communi supra ad vers. 5 explicatum est, ubi eadem verba, sed alio ordine; ibi de filiis Japheti, ‘Quod ex illis dispersae sint insulae gentium in terris suis, quaelibet juxta linguam suam, juxta familias suas, quoad gentes suas,’ per quos significati sunt cultus externi in quibus internus, quare in illis praecedunt quae sunt doctrinae, hic autem illa quae sunt morum aut vitae.

1216. Quod ‘secundum familias’ sit secundum mores, ‘secundum linguas’ quod sit secundum opiniones, ‘in terris’ quod sit in communi respective ad opiniones, et ‘in gentibus’ quod sit in communi respective ad mores, constare potest a significatione cujusvis, nempe familiae, linguae, terrae, gentis, in Verbo, de quibus videantur quae dicta supra ad vers. 5.

1217. Vers. 21. Et Shemo natum est etiam: ille pater omnium filiorum Eberi, frater Japheti major. Per ‘Shemum’ significatur hic Ecclesia Antiqua in genere: ‘quod Shemo natum’ significat hic quod ab Ecclesia Antiqua, nova Ecclesia exstiterit: per ‘Eberum’ significatur nova Ecclesia quae Ecclesia Antiqua altera appellanda: ‘quod pater omnium filiorum Eberi fuerit’ significat quod altera haec Ecclesia Antiqua et quae Ecclesiae hujus, ab Ecclesia Antiqua priore, ut a suo patre, exstiterit: ‘frater Japheti major’ significat quod ejus cultus fuerit externus.

1218. Quod per ‘Shemum’ significetur hic Ecclesia Antiqua in genere, constare potest ex eo quod hic agatur de Ebero, quem nunc spectat; et quod dicatur in hoc versu ‘frater Japheti major.’

1219. Quod ‘Shemo natum’ significet hic quod ab Ecclesia Antiqua, nova Ecclesia exstiterit, constat ab illis quae in hoc versu continentur, quod agatur de ‘Ebero,’ per quem intelligitur Ecclesia illa nova Antiqua, de qua in sequentibus.

1220. Quod per ‘Eberum’ significetur nova Ecclesia quae Ecclesia Antiqua altera appellanda, constat a sequentibus ubi de Ebero in specie agitur; hic nominatur {1}’Eberus,’ quia ab illo nova illa Ecclesia; quomodo se habuit cum Ebero et cum altera hac Ecclesia, sequentibus, ex Divina Domini Misericordiae, dicetur.

@1 Heb. (=’eber)=a shoot.$

1221. ‘Quod pater omnium filiorum Eberi fuerit’ significat quod altera haec Ecclesia Antiqua et quae Ecclesiae hujus, ab Antiqua priore Ecclesia, ut a suo patre, exstiterit, similiter a sequentibus de Ebero et de Ecclesia hac constabit; agitur enim de Ebero a vers. 24-30 hujus capitis et a vers. 11 ad finem capitis sequentis.

1222. Quod ‘frater Japheti major’ significet quod ejus cultus fuerit externus, constat a significatione ‘Japheti’ quod sit Ecclesia externa, de quo in cap. praec. vers. 18 seq. et supra in hoc capite a vers. 1 ad 5; hi ‘Shemus frater Japheti major’ significat in specie quod Ecclesia interna et Ecclesia externa sint ‘fratres,’ nam cultus internus ad cultum externum in quo internus, non aliter se habet; est enim consanguinitas, quia in utroque est charitas principale, sed interna Ecclesia est ‘frater major’ quia prior et interior. ‘Frater Japheti major’ etiam hic involvit quod altera Ecclesia Antiqua, ‘Eberus’ appellata, fuerit primae Antiquae Ecclesiae sicut ‘frater,’ nam per ‘Japhetum’ in sensu interno nihil aliud significatur quam cultus externus in quo internus, cujuscumque Ecclesiae, ita quoque cultus novae hujus Antiquae Ecclesiae qui principaliter fuit externus; talis est sensus internus Verbi ut historica sensus litteralis non attendantur cum universalia spectantur, quae abstracta sunt a sensu litterali, se enim mutuo aliter conspiciunt; inde hic ‘frater Japheti major’ significat in sensu interno cultum novae Ecclesiae Antiquae quod fuerit externus; nisi haec significarentur non opus fuisset ut hic diceretur quod esset frater Japheti major.

1223. Vers. 22. Filii Shemi, Elam et Asshur, et Arpachshad, et Lud, et Aram. Per ‘Shemum’ significatur, hic ut prius, Ecclesia interna: per ‘filios Shemi’ significantur illa, quae sunt sapientiae: ‘Elam, Asshur, Arpachshad, Lud et Aram’ fuerunt totidem gentes per quas significantur illa quae sunt sapientiae; per ‘Elam’ fides ex charitate; per ‘Asshur’ ratio inde; per ‘Arpachshad’ scientia inde; per ‘Lud’ cognitiones veri; per ‘Aram’ cognitiones boni.

1224. Ex his constat quid haec nomina in sensu interno significant, nempe quod Ecclesia Antiqua quae interna, praedita fuit sapientia, intelligentia, scientia, et cognitionibus veri et boni; talia continentur in sensu interno, tametsi modo nomina sunt, ex quibus nihil aliud apparet in sensu litterali quam quod totidem origines seu patres gentium fuerint, ac ita nihil doctrinale, minus spirituale et caeleste; similiter se habet apud Prophetas, ubi quandoque nominum series per quas in sensu interno res significatae pulchro ordine consequuntur.

1225. Quod per ‘Shemum’ significetur Ecclesia interna, dictum et ostensum est capite praecedente vers. 18 et seq.

1226. Quod per ‘filios Shemi’ significentur illa quae sunt sapientiae, constat non modo ab eo quod ‘Shem’ sit Ecclesia interna cujus ‘filii’ non alii sunt quam sapientiae; sapientia dicitur omne id quod gignitur ex charitate, quia per charitatem a Domino, a Quo omnis sapientia, quia est ipsa Sapientia; inde vera intelligentia, et inde vera scientia, et inde vera cognitio, quae omnia sunt ‘filii’ charitatis, hoc est, filii Domini per charitatem; et quia sunt filii Domini per charitatem, de singulis praedicatur sapientia; nam in singulis est sapientia, e qua suam vitam ducunt, et quidem ita ut non intelligentia, nec scientia, neque cognitio vivat nisi ex sapientia quae est charitatis, quae Domini.

1227. Quod ‘Elam, Asshur, Arpachshad, Lud et Aram’ fuerint totidem gentes, constat a Verbi historicis et propheticis ubi nominantur; et quod per illas significentur illa quae sunt sapientiae, constat ex illis quae mox supra dicta, tum a sequentibus. Apud has gentes fuit Ecclesia interna; apud alias quae ‘filii Japheti’ appellantur, Ecclesia externa; apud ea, quae ‘filii Hami’ vocantur, Ecclesia corrupta interna; et apud eas quae ‘filii Canaanis’ Ecclesia corrupta externa; sive dicatur cultus internus et externus, sive Ecclesia interna et externa, perinde est.

1228. Quod per ‘Elam’ significetur fides ex charitate, constat ab Ecclesiae internae essentia; Ecclesia interna est cui charitas est principale, ex qua cogitat et agit; prima proles charitatis non est nisi fides, nam inde et non aliunde fides; quod ‘Elam’ sit fides ex charitate, seu ipsa fides quae constituit Ecclesiam internam, constat quoque apud Jeremiam,
Factum est verbum Jehovae ad Jeremiam, de Elamo: …Ecce Ego frangens arcum Elami, principium potentiae ejus, et adducam ad Elamum quatuor ventos ex quatuor finibus caelorum, et dispergam eos in omnes ventos hos; et non erit gens, quo non veniet de expulsis Elami: et consternabo Elamum coram hostibus suis, et coram quaerentibus animam illius, et adducam super eos malum, excandescentiam irae Meae, et mittam post eos gladium ad usque consumere Me eos; et ponam thronum Meum in Elamo, et perdam inde regem et principes, et fiet in posteritate dierum reducam captivitatem Elami, xlix 34-39;
[2]ibi per ‘Elamum’ agitur de fide, seu quod idem est, de Ecclesia interna perversa facta et corrupta, et mox de eadem restituta, sicut pluries in Verbo, de Jehuda, Israele et Jacobo, per quos significantur Ecclesiae; per ‘Jehudam’ Ecclesia caelestis, per ‘Israelem’ Ecclesia spiritualis, per ‘Jacobum’ Ecclesia externa, de quibus perversis factis similiter; quod nempe dispergerentur, et dein quod dispersi ab hostibus recolligerentur, et e captivitate reducerentur, per quae novae Ecclesiae creatio intelligitur; ita hic de ‘Elamo,’ seu Ecclesia interna, perversa et corrupta, quod ‘dispergeretur,’ et dein quod ‘reduceretur’; tunc quod ‘Jehovah poneret thronum suum in Elamo,’ hoc est, in Ecclesia interna seu in Ecclesiae internis, quae non alia sunt quam fidei ex charitate.
[3]Apud Esaiam,
Onus deserti maris: …E deserto venit, et terra terribili: visio dura indicata mihi, perfidus iste perfide agens, et vastator iste vastans; ascende Elam, obside Madai, omnem gemitum ejus cessare faciam, xxi 1, 2;
ubi de vastatione Ecclesiae per Babelem; ‘Elam’ ibi Ecclesia interna, ‘Madai’ Ecclesia externa, seu cultus externus in quo internus; quod ‘Madai’ talis Ecclesia vel talis cultus sit, constat supra ad vers. 2 hujus capitis, ubi Madai dicitur filius Japheti.

1229. Quod per ‘Asshur’ significetur ratio, constat ex illis quae supra ad vers. 11 hujus capitis ostensa sunt.

1230. Quod per ‘Arpachshad’ significetur scientia, non ita a Verbo confirmari potest, sed constat a serie rerum tam praecedentium quam sequentium.

1231. Quod per ‘Lud’ significentur cognitiones veri, constat ex eo quod cognitiones veri sint inde, nempe a Domino per charitatem, et sic per fidem, media ratione et scientia: tum quoque apud Ezechielem,
Persia et Lud et Put fuerunt in exercitu tuo, viri belli tui, scutum et,, galeam suspenderunt in te, illi dederunt decorem tuum, xxvii 10;
ubi de Tyro; ‘Lud et Put’ pro cognitionibus, quae dicuntur ‘in exercitu, et viri belli,’ quia inserviunt defendendis veris, rationis adminiculo, quod etiam est ‘scutum et galeam suspendere’; quod per ‘Put’ significentur cognitiones exteriores Verbi, videatur supra ad vers. 6 hujus capitis.

1232. Quod per ‘Aram seu Syriam’ significentur cognitiones boni, sequitur inde; tum quoque a Verbo; apud Ezechielem,
Aram negotiatrix tua, multitudine operum tuorum, in chrysopraso, purpura, et acupicto, et bysso, et {1}ramoth, et pyropo, dederunt in negotiationibus tuis, xxvii 16;
ubi de Tyro seu possessione cognitionum; ibi ‘opera, chrysoprasus, purpura, acupictum, byssus, {1}ramoth, pyropus’ non aliud significant quam cognitiones boni: apud Hosheam,
Fugit Jacob in agrum Arami, et servivit pro uxore, et pro uxore custodivit, et per prophetam ascendere fecit Jehovah Israelem ex Aegypto, et per prophetam custoditus est; provocavit ad iram Ephraim amaritudinibus, xii 13-15;
ubi ‘Jacob’ pro Ecclesia externa, et ‘Israel’ pro Ecclesia interna spirituali; ‘Aram’ pro cognitionibus boni; ‘Aegyptus’ pro scientia pervertente; ‘Ephraim’ pro intelligentia perversa; quae quid significent in serie, nusquam a sensu litterali constare potest, sed modo a sensu interno ubi nomina significant res Ecclesiae, ut dictum: apud Esaiam,
Ecce Damascus rejecta est, ut non sit urbs, et facta est acervus ruinae; …cessabit munimentum ab Ephraimo, et regnum a Damasco, et residuum Arami sicut gloria filiorum Israelis erunt, xvii 1, 3;
ubi ‘residuum Arami’ pro cognitionibus boni, quae vocantur ‘gloria Israelis’: ‘Aram seu Syria’ quoque in sensu opposito pro cognitionibus boni perversis, sicut sollemne est in Verbo quod in utroque sensu: apud Esai. vii 4-6; ix 11 [A.V. 12]; Deut. xxvi 5.

@Heb. (ramoth); meaning is uncertain, A.v. and others understand ‘red coral.’$

1233. Vers. 23. Et filii Aram; Uz, et Hul, et Gether et Mash. ‘Aram significat’ hic ut prius, cognitiones boni: ‘filii Arami’ sunt cognitiones inde et quae cognitionum: ‘Uz, Hul, Gether et Mash’ significant totidem genera harum cognitionum.

1234. Quod ‘Aram’ significet cognitiones boni, mox supra ostensum est: quod ‘filii Arami’ sint cognitiones inde et quae sunt cognitionum, inde sequitur; cognitiones inde sunt veritates naturales; et quae cognitionum, sunt facta secundum illas; quod haec significentur non ita ex Verbo confirmari potest, nam non inter illa sunt quae saepe memorantur, solum Uz apud Jer. xxv 20, et Thren. iv 21. Exinde nunc consequitur quod ‘Uz, Hul, Gether et Mash’ significent totidem genera harum cognitionum, et factorum secundum illas.

1235. Vers. 24. Et Arpachshad genuit Shelahum, et Shelah genuit Eberum. ‘Arpachshad’ fuit gens ita appellata per quam significatur scientia: ‘Shelah’ similiter fuit gens ita appellata per quam significatur id quod est scientiae inde: per ‘Eberum’ significatur quoque gens, cujus pater fuit Eberus, ita nomine vocatus; per quem significatur Antiqua Ecclesia altera quae separata a priore.

1236. Quod ‘Arpachshad’ fuit gens ita appellata et quod per illam significetur scientia, constat ex illis quae mox supra in vers. 22 de eo dicta sunt.

1237. Quod ‘Shelah’ similiter fuit gens et quod per illam significetur quod est scientiae inde, sequitur quia dicitur quod ‘Arpachshad genuit Shelahum.’

1238. Quod per ‘Eberum’ significetur quoque gens, cujus pater fuit Eberus, ita nomine vocatus, ita se res habet: qui hactenus nominati sunt, fuerunt gentes apud quas Antiqua Ecclesia fuit, quae omnes dictae fuerunt filii Shemi, Hami, Japheti, Canaanis, quia per ‘Shemum, Hamum, Japhetum, Canaanem’ significati sunt diversi cultus Ecclesiae: Noahus, Shemus, Hamus, Japhetus, Canaan nusquam fuerunt, sed quia Antiqua Ecclesia in specie talis fuit, et omnis Ecclesia in genere talis est, ut sit interna vera, interna corrupta, externa vera, et externa corrupta, ideo haec nomina, ut omnes differentiae in genere ad illos et filios illorum, ut ad sua capita, referri possent: gentes hic nominatae etiam primitus habuerunt talem cultum, et ideo dictae sunt filii unius filiorum Noahi, et ideo etiam ipsi cultus tales per nomina harum gentium in Verbo significantur. [2]Antiqua haec Ecclesia prima per ‘Noahum et ejus filios’ significata, non intra paucos fuit, sed extensa per plura regna, ut constat a gentibus nominatis, nempe per Assyriam, Mesopotamiam, Syriam, Aethiopiam, Arabiam, Lybiam, Aegyptum, Philistaeam usque ad Tyrum et Zidonem, per totam terram Canaanem trans Jordanem et cis Jordanem. Sed postea in Syria incepit cultus quidam externus, qui deinde late se circumfudit, et quidem per plures terras, imprimis per Canaanem qui cultus diversus fuit a cultu Antiquae Ecclesiae; et quia sic ortum fuit quoddam Ecclesiae, quod separatum ab Ecclesia Antiqua, inde nova quasi Ecclesia exsurrexit, quam ideo vocare licet alteram Ecclesiam Antiquam; Eberus fuit primus ejus institutor, quare Ecclesia haec ab Ebero vocata est. Illo tempore fuerunt omnes distincti in domos, familias et gentes, ut prius dictum; una gens agnoscebat unum patrem, e quo etiam nominabatur, ut a Verbo passim constat, ita gens quae Eberum agnoscebat ut patrem suum, gens Hebraea vocata est.

1239. Quod per ‘Eberum’ significetur Antiqua Ecclesia altera quae separata a priore, ex illis quae nunc dicta sunt, constat.

1240. Vers. 25. Et Ebero nati sunt bini filii, nomen unius Peleg, quia in diebus ejus divisa est terra; et nomen fratris ejus Joktan. ‘Eberus’ fuit primus institutor Ecclesiae Antiquae alterius per quem significatur haec Ecclesia; cui bini filii fuerunt, per quos significantur bini cultus, nempe internus et externus; bini ejus filii dicti fuerunt Peleg et Joktan, per ‘Peleg’ significatur istius Ecclesiae cultus internus, et per ‘Joktan’ istius Ecclesiae cultus externus: ‘quia in diebus ejus divisa est terra’ significat quod tunc novum Ecclesiae ortum; ‘terra’ significat, hic ut prius, Ecclesiam: ‘nomen fratris ejus Joktan’ significat cultum externum istius Ecclesiae.

1241. Quod ‘Eberus’ fuit primus institutor Ecclesiae Antiquae alterius per quem significatur haec Ecclesia, ita se res habet: prima Antiqua Ecclesia tam late, ut dictum, per orbem cumprimis Asiaticum diffusa, sicut solent omnes Ecclesiae ubivis, temporis successu degenerata et ab innovatoribus adulterata fuit, tam quoad cultum externum quam quoad internum, et hoc variis in locis; cumprimis ex eo quod omnia significativa et repraesentativa quae Ecclesia Antiqua habuit ex ore Antiquissimae Ecclesiae, quae omnia spectabant Dominum et Ipsius regnum, verterentur in idololatrica, et apud aliquas gentes in magica; ne universa Ecclesia rueret, permissum fuit a Domino ut significativus et repraesentativus cultus alicubi restauraretur, quod factum ab ‘Ebero,’ qui cultus principaliter in externis constabat; externa cultus fuerunt excelsa, luci, statuae, unctiones, praeter sacerdotia et quae sacerdotiorum fuerunt, et plura alia quae vocata sunt statuta; interna cultus fuerunt doctrinalia ab antediluviano tempore, cumprimis ab illis qui ‘Hanochus’ appellati, qui perceptiva Antiquissimae Ecclesiae collegerunt, et inde doctrinalia fecerant; haec fuerunt illorum Verbum; ex his et illis Ecclesiae hujus cultus fuit qui instauratus ab Ebero, sed auctus, et quoque mutatus; cumprimis prae aliis ritualibus praeferre inceperunt sacrificia, quae in vera Antiqua Ecclesia ignota fuerunt, solum apud quosdam Hami et Canaanis posteros, qui idololatrae, ibi permissa ob causam ne filios et filias suas sacrificarent. Ex his constat qualis haec Ecclesia altera Antiqua fuit quae ab Ebero instituta, et in posteritate ejus quae dicta gens Hebraea, continuata.

1242. Quod per ‘binos filios Eberi’ significentur bini cultus, nempe internus et externus, qui bini filii dicti fuerunt Peleg et Joktan, et quod per ‘Peleg’ significetur istius Ecclesiae cultus internus et per ‘Joktan’ istius Ecclesiae cultus externus, constat imprimis ex eo quod per ‘Eberum et gentem Eberi’ significetur in sensu interno Ecclesia haec altera Antiqua, et quia in unaquavis Ecclesia est internum et externum, nam absque interno non est nec dici potest Ecclesia, sed idololatria; ideo quia sunt illa quae sunt Ecclesiae, de quibus praedicantur ‘filii,’ constat quod per unum filiorum significetur internum Ecclesiae et per alterum externum, sicut passim in Verbo alibi, ut prius per Adam et Zillam, uxores Lamechi, n. 409, per Leam et Rachelem, per Jacobum et Israelem, de quibus in sequentibus; similiter per alios. De Joktanis posteritate agitur in hoc capite, de Pelegi in
sequente.

1243. ‘Quia in diebus ejus divisa est terra’: quod significet quod tunc novum Ecclesiae ortum, inde nunc constat; per ‘terram’ enim non aliud significatur quam Ecclesia, quod luculenter ostensum est prius n. 662, 1066.

1244. Quod ‘nomen fratris ejus Joktan’ significet cultum externum istius Ecclesiae, mox supra ostensum est; quod externus cultus ‘frater’ dicatur, videatur supra ad vers. 21 hujus capitis, ubi de Shemo quod ‘frater Japheti major,’ quare hic nomen fratris adjectum est.

1245. Vers. 26-29. Et Joktan genuit Almodad, et Sheleph, et Hazarmaveth, et Jerah. Et Hadoram, et Uzal, et Diklah. Et Obal, et Abimael, et Sheba. Et Ophir, et Havilah, et Jobab; omnes hi filii Joktanis. Hae fuerunt totidem gentes ex familiis Eberi per quas significantur totidem ritualia.

1246. Quod hae fuerint totidem gentes ex familiis Eberi, constare potest ex statu in quo fuerunt illo tempore; antiquissimo tempore vixerunt, ut prius dictum, gentes distinctae in familias, et hae in domos; unaquaevis gens agnoscebat unum patrem a quo nominabatur; filii unius patris, cum multiplicabantur, similiter constituebant domos, familias et gentes, et sic porro: hi qui filii Joktanis fuerunt, similiter; sicut constare potest a filiis Jacobi qui postea, cum multiplicati, constituebant tribus, quarum unaquaevis agnoscebat pro patre, a quo nominabatur, unum ex filiis Jacobi; sed usque omnes simul sumpti ex Jacobo, et vocati Jacob; ita hae gentes ex Ebero, et vocati sunt Hebraei.

1247. Quod per illas significentur totidem ritualia, constat ex eo quod nomina in Verbo nusquam aliud significent ac res, nam Verbum in sensu interno non spectat aliud quam Dominum, Ipsius regnum in caelis et in terris, proinde Ecclesiam et quae sunt Ecclesiae, ita haec nomina: et quia ‘filius Eberi Joktan’ significat cultum externum novae hujus Ecclesiae, ut prius dictum, ita ‘filii ejus’ non aliud significare possunt quam quae sunt cultus externi, quae sunt ritualia, et quidem totidem eorum genera; sed quaenam genera ritualium, non dici potest, quia se habent respective ad ipsum cultum, qui antequam notus, de ritualibus ejus nihil dici potest, nec illa scire alicui usui foret; in Verbo nec occurrunt praeter Sheba, Ophir et Havilah, sed non sunt ex hac prosapia, nam Sheba et Havilah de quibus in Verbo, fuerunt ex illis qui vocantur filii Hami, ut constat a vers. 7 hujus capitis; ita se habet cum Ophir.

1248. Vers. 30. Et fuit habitatio eorum a Mesha, veniendo ad Sephar, montem orientis. Per haec significatur extensio cultus et quidem a veris fidei ad bonum charitatis; per ‘Mesha’ significatur verum; per ‘Sephar’ bonum; per ‘montem orientis’ charitas.

1249. Quod per haec significetur extensio cultus et quidem a veris fidei ad bonum charitatis, et quod per ‘Mesha’ significetur verum, per ‘Sephar’ bonum, non quidem confirmari potest a Verbo, quia non mentio fit Meshae et Sepharis apud Prophetas, sed usque constare potest inde quod clausula praecedentium sit, ex eo imprimis quod ‘mons orientis’ sit ultimum quo antecedentia spectant, et per ‘montem orientis’ significetur in Verbo charitas a Domino, ut a sequentibus constare potest; tum ex eo quod omnia quae sunt Ecclesiae, spectent charitatem ut suum ultimum et finem; inde sequitur quod ‘Mesha’ significet verum seu terminum a quo, et ‘Sephar’ bonum, et sic charitatem quae est ‘mons orientis’ seu terminus ad quem.

1250. Quod per ‘montem orientis’ significetur charitas, et quidem charitas a Domino, constat a significatione ‘montis’ in Verbo quod sit amor in Dominum et charitas erga proximum, quod ostensum prius n. 795; et quod ‘oriens’ significet Dominum, et inde caelestia, quae sunt amoris et charitatis, videatur etiam prius n. 101, tum ab his sequentibus locis; apud Ezechielem,
Sustulerunt cherubi alas suas, …ascendit gloria Jehovae desuper medio civitatis, et stetit super monte, qui ab oriente civitatis, xi 22, 23;
ubi per ‘montem qui ab oriente,’ nihil aliud significatur quam caeleste quod est amoris et charitatis quae est Domini, nam dicitur quod ‘gloria Jehovae ibi steterit’: apud eundem,
Duxit me ad portam, portam quae spectat viam orientis, et ecce gloria Dei Israelis venit a via orientis, xliii 1, 2;
ubi per ‘orientem’ simile significatur: [2]apud eundem,
Et reduxit me via portae sanctuarii exterioris spectantis orientem, et illa clausa, et dixit ad me Jehovah, Porta haec clausa erit, non aperietur, et vir non intrabit per illam, sed Jehovah Deus Israelis intrabit per illam, xliv 1, 2;
similiter ‘oriens’ pro caelesti quod est amoris, qui est solius Domini: apud eundem,
Cum faciet princeps spontaneum, holocaustum, et pacifica, spontaneum Jehovae, et aperiet illi portam spectantem versus orientem, et faciet holocaustum suum et pacifica sua, sicut faciet in die sabbati, xlvi 12;
similiter pro caelesti quod est amoris in Dominum: [3]apud eundem,
Reduxit me ad ostium domus, et ecce aquae exeuntes de sub limine domus versus orientem, quia facies domus oriens, xlvii 1, 8;
ibi de Nova Hierosolyma; ‘oriens’ pro Domino, ita pro caelesti quod est amoris; ‘aquae’ sunt spiritualia. Simile significat hic ‘mons orientis’; praeterea qui habitabant in Syria, dicti sunt ‘filii orientis,’ de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1251. Vers. 31. Hi filii Shemi secundum familias illorum, secundum linguas illorum, in terris illorum, secundum gentes illorum. ‘Hi filii Shemi’ significant derivationes ex cultu interno qui est ‘Shem’: ‘secundum familias illorum, secundum linguas illorum, in terris illorum, in gentibus illorum’ significant secundum cujusvis genium in particulari et communi; ‘secundum familias’ est secundum differentias quoad charitatem; ‘secundum linguas’ est secundum differentias quoad fidem; ‘in terris illorum’ est in communi respective ad illa quae sunt fidei; ‘in gentibus’ est in communi respective ad illa quae sunt charitatis.

1252. Quod haec significentur, non opus est ulterius confirmare,
sunt enim eadem verba quae supra vers. 20, ubi videantur quae dicta; se habent significationes, ut hic familiarum, linguarum, terrarum, et gentium, respective ad illa de quibus praedicantur; ibi de ‘Hamo’ seu de cultu corrupto interno, hic vero de ‘Shemo’ seu de cultu vero interno; quare ‘familiae et gentes’ ibi spectabant mores, ac ‘linguae et terrae’ opiniones, quae sunt Ecclesiae corruptae internae; hic vero ‘familiae et gentes’ spectant charitatem, ac ‘linguae et terrae’ fidem, quae sunt Ecclesiae verae internae: de significatione gentium et familiarum videatur in sequentibus hujus capitis.

1253. Vers. 32. Hae familiae filiorum Noahi, secundum nativitates eorum, in gentibus eorum. ‘Hae familiae filiorum Noahi’ significant cultus Ecclesiae Antiquae in particulari: ‘secundum nativitates eorum’ significant sicut reformari potuerint: ‘in gentibus eorum’ significant cultus Ecclesiae in communi.

1254. ‘Hae familiae filiorum Noahi’: quod significent cultus Ecclesiae Antiquae in particulari, constat a significatione ‘familiae et familiae filiorum’ quod sint cultus, et quidem quod species cultuum: in praecedentibus hujus capitis gentes nominatae nihil aliud significarunt quam varios Ecclesiae Antiquae cultus, quare ‘familiae’ ex quibus gentes constabant, nec possunt aliud significare; in sensu interno nusquam intelligi queunt aliae familiae quam spiritualium et caelestium.

1255. ‘Secundum nativitates eorum’: quod significent sicut reformari potuerint, constat a significatione ‘nativitatis’ quod sit reformatio; cum homo renascitur seu regeneratur a Domino, tunc omnia et singula quae e novo accipit, sunt ‘nativitates’; ita hic, nativitates quia de Antiqua Ecclesia agitur, significant sicut reformari potuerint: quod reformationes gentium attinet, non omnes simili cultu fuerunt nec simili doctrina, ex causa quia non omnes simili genio {1}fuerunt, et quia non omnes similiter educati et similiter ab infantia instructi; principia quae homo ab infantia capit, Dominus nusquam frangit sed flectit; si quae sunt in quibus sanctitatem posuit et talia sunt quae non contra ordinem Divinum et naturalem sed in se adiaphora, illa Dominus relinquit, et patitur ut in iis maneat; sicut plura in Antiqua Ecclesia altera, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.
@1 Fuerant I.$

1256. ‘In gentibus eorum’: quod significent cultus Ecclesiae communi, constat ab illis quae prius de gentibus dicta, et ab illis quae sequuntur.

1257. Et ab illis dispersae sunt gentes in terra post diluvium. ‘Ab illis dispersae sunt gentes in terra’ significant quod inde omnes cultus Ecclesiae quoad bona et mala, quae significantur per ‘gentes’; ‘terra’ est Ecclesia: ‘post diluvium’ significat ab initio Antiquae Ecclesiae.

1258. Quod ‘ab illis dispersae sint gentes in terra’ significent quod inde omnes cultus Ecclesiae quoad bona aut mala, {1}quod haec significentur per ‘gentes’ constat a significatione gentium: per gentem intellectae sunt, ut prius dictum, plures familiae simul; plures familiae quae unum agnoscebant patrem, faciebant unam gentem in Antiquissima et Antiqua Ecclesia; sed quod in interno sensu ‘gentes’ significent cultus Ecclesiae, et quidem quoad bona aut mala in cultu, ita se res habet: cum familiae et gentes spectantur ab angelis, nusquam habent ideam gentis sed modo ideam cultus apud eam; spectant enim omnes ex ipsa qualitate, seu ex eorum quali; qualitas seu quale hominis ex quo spectatur in caelo, est charitas et fides: hoc manifeste capi potest ab unoquovis, si attendat, cum aliquem hominem, aut aliquam familiam, aut aliquam gentem spectat; utplurimum cogitat quales sunt, quisque ab eo quod apud eum tunc regnat, idea qualitatis eorum ilico obvenit, et exinde apud se considerat eos; magis adhuc Dominus, et ab Ipso angeli, non spectare possunt hominem, familiam, et gentem, quam a quali eorum quoad charitatem et fidem, inde in sensu interno per ‘gentes’ nihil aliud significatur quam cultus Ecclesiae, et quidem quoad ejus quale, quod est bonum charitatis et verum fidei inde; quando vox gentium in Verbo occurrit, angeli nusquam manent in idea gentis, secundum sensum litterae historicum, sed in idea boni et veri apud gentem quae nominatur.
@1 Perhaps et has been omitted here.$

1259. Porro quod ‘gentes’ significent bona et mala in cultu, ita se habet: antiquissimis temporibus habitarunt distincti in gentes, familias et domos, ut prius dictum, ex causa ut Ecclesia in terris repraesentaret regnum Domini, ubi omnes distincti sunt in societates, et societates in majores, et hae iterum in majores, et quidem secundum differentias amoris et fidei, in genere et in specie, de quibus videatur n. 684, 685; ita similiter quasi in domos, familias et gentes; inde ‘domus, familiae et gentes’ in Verbo significant bona amoris et inde fidei, ubi accurate distinguitur inter gentes et populum; per ‘gentem’ significatur bonum aut malum, at per ‘populum’ verum aut falsum, et hoc ita constanter ut nusquam aliter, sicut constare potest a sequentibus locis; [2] ut apud Esaiam,
Erit in die illo, radix Jishaii, quae stans in signum populorum, ad illam gentes quaerent, et erit quies illius gloria. In die illo addet Dominus secundo manum Suam, ad acquirendum reliquias populi Sui, qui relictus ab Asshure, et ab Aegypto, et a Pathros, et a Cush, et ab Elam, et a Shinar, et a Hamath, et ab insulis maris: et tollet signum gentibus, et colliget expulsos Israelis, et dispersa Jehudae congregabit, xi [10,] 11, 12;
ubi ‘populi’ pro veris Ecclesiae, et ‘gentes’ pro bonis, inter quos manifeste distinguitur; agitur ibi de regno Domini, et de Ecclesia, tum in universali de unoquoque homine regenerato; per nomina significantur illa, de quibus prius; tum per ‘Israelem’ Ecclesiae spiritualia, per ‘Jehudam’ ejusdem caelestia: apud eundem,
Populus hic ambulantes in tenebris viderunt lucem magnam, …multiplicasti gentem, illi magnificasti laetitiam, ix 2, 3;
ubi ‘populi’ pro veris, quare de eo praedicatur ‘ambulare in tenebris, et videre lucem’; [3]’gens’ pro bonis: apud eundem,
Quid respondebitur nuntiis gentis? quod Jehovah fundavit Zionem, et in illa confident miseri populi Ipsius, xiv 32;
similiter ‘gens’ pro bono, ‘populus’ pro vero: apud eundem, Jehovah Zebaoth absorbebit in monte hoc facies obvolutionis, obvolutionis super omnibus populis, et velamen obtectum super omnibus gentibus, xxv 7;@ubi de Ecclesia nova seu gentium; ‘populus’ pro veris ejus; gentes’$pro bonis: apud eundem,@Aperite portas, ut ingrediatur gens justa custodiens fidelitates, xxvi 2;
ubi ‘gens’ manifeste pro bonis: apud eundem,
Omnes gentes congregabuntur una, et colligentur populi, xliii 9;
etiam de Ecclesia gentium; ‘gentes’ pro bonis ejus, et ‘(x)populi’ pro veris, quae quia distincta sunt inter se, de utrisque agitur, aliter foret repetitio inanis: apud eundem,
Dixit Dominus Jehovih, Ecce tollam ad gentes manum Meam, et ad populos exaltabo signum Meum, et adferent filios tuos in sinu, et filias tuas super humero apportabunt, xlix 22;
ibi de regno Domini; similiter ‘gentes’ pro bonis, et ‘populi’ pro veris: apud eundem,
[4] Ad dextram et sinistram erumpes, et semen tuum gentes hereditabit, et urbes desolatas habitabunt, liv 3;
de regno Domini, et Ecclesia quae gentium appellatur; quod ‘gentes’ pro bonis charitatis, seu quod idem est, pro illis apud quos bona charitatis, constat inde quod ‘semen’ seu fides ‘hereditabit eos’; ‘urbes’ pro veris: apud eundem,
En testem populis dedi Ipsum, Principem et Legislatorem populis; en gentem, non novisti, vocabis, et gens, non noverat Te, ad Te current, lv 4, 5;
ibi de regno Domini; ‘populi’ pro veris, ‘gentes’ pro bonis; in Ecclesia, bono charitatis praediti sunt ‘gentes,’ qui veris fidei, sunt ‘populi,’ nam bona et vera praedicantur ex subjectis apud quae sunt: apud eundem,
Ambulabunt gentes ad lucem tuam, et reges ad splendorem ortus tui; …tunc videbis et afflues, et stupebit, et dilatabit se cor tuum; quod convertetur ad te multitudo maris, exercitus gentium venient tibi, lx 3, 5;
de regno Domini et Ecclesia gentium, ubi ‘gentes’ pro bonis, ‘reges, qui sunt populorum,’ pro veris: [5] apud Zephaniam,
Reliquiae populi Mei depraedabuntur eos, et residui gentis Meae hereditabunt eos, ii 9:
apud Zachariam,
Venient populi multi, et gentes numerosae, ad quaerendum Jehovam exercituum in Hierosolyma, viii 22;
‘Hierosolyma’ pro regno Domini, et pro Ecclesia, ‘populi’ pro illis qui in veris fidei, ‘gentes’ pro illis qui in bono charitatis, quare distincte nominantur: apud Davidem,
Liberabis me a contentionibus populi, pones me in caput gentium; populus non noveram, servient mihi, Ps. xviii 44 [A.V. 43];

similiter ‘populus’ pro illis qui in veris, ‘gentes’ pro illis qui in bono, quae quia constituunt hominem Ecclesiae, utrumque dicitur: apud eundum, Confitebuntur Te populi, Deus; confitebuntur Te populi omnes illi, laetabuntur et ovabunt gentes, quia judicabis populos rectitudine, et gentes in terram duces, Ps. lxvii 4, 5 [A.V. 3, 4];
manifeste ‘populi’ pro illis qui in veris fidei, et ‘gentes’ pro illis qui in bono charitatis: [6] apud Mosen,
Memento dierum aeternitatis; intelligite annos generationis et generationis, interroga patrem tuum, et indicabit tibi, seniores tuos et dicent tibi, cum hereditatem dedit Altissimus gentibus, et separavit filios hominis, constituit terminos populorum, ad numerum filiorum Israelis, Deut. xxxii 7, 8;
ubi de Antiquissima Ecclesia et de Antiquis Ecclesiis, quae sunt
‘dies aeternitatis’ et ‘anni generationis et generationis,’ ubi ‘gentes’ dicebantur illi qui in bono charitatis quibus ‘dabatur hereditas’; et ‘filii hominis’ et dein ‘populi,’ qui in veris fidei inde. Quia per ‘gentes’ significantur bona Ecclesiae et per ‘populos’ vera, ideo de Esavo et Jacobo dictum, cum in utero adhuc essent,
Duae gentes in utero tuo, et duo populi ex visceribus tuis separabuntur, Gen. xxv 23.
Ex his nunc constare potest quid Ecclesia gentium in genuino suo
sensu: Ecclesia Antiquissima fuit vera Ecclesia gentium, dein Ecclesia Antiqua. [7] Quia ‘gentes’ dicuntur illi qui in charitate, ‘populi’ qui in fide, sacerdotium Domini praedicatur de ‘gentibus’ quia de caelestibus quae sunt bona; regium Ipsius de ‘populis’ quia de spiritualibus quae sunt vera: quod etiam repraesentatum fuit in Ecclesia Judaica, ibi ‘gens’ fuerunt antequam reges habebant, sed postquam reges acceperunt, facti sunt ‘populus.’

1260. Quia ‘gentes’ in Antiquissima et in Antiqua Ecclesia significabant bona seu bonos, ideo quoque in sensu opposito significant mala seu malos; similiter ‘populi’ quia significabant vera, ideo quoque in sensu opposito significant falsa; in Ecclesia enim depravata bonum vertitur in malum, et verum in falsum, inde gentium et populorum significatio in hoc sensu multoties in Verbo, ut apud Esai. xiii 4; xiv 6; xviii 2, 7; xxx 28; xxxiv 1, 2; Ezech. xx 32, et pluries alibi.

1261. Sicut ‘gentes’ significarunt bona, ita etiam ‘familiae’ quia unaquaevis gens ex familiis constabat; similiter ‘domus’ quia unaquaevis familia erat ex pluribus domibus; de domo videatur n. 710; sed ‘familiae’ significant bona cum praedicantur de gentibus, at vera cum praedicantur de populis, sicut apud Davidem,
Incurvabunt se coram Te omnes familiae gentium, quia Jehovae regnum, et dominans in gentes, Ps. xxii 28, 29 [A.V. 27, 28];
et apud eundem,
Date Jehovae, familiae populorum, date Jehovae gloriam et robur, Ps. xcvi 7.
In hoc et praecedente versu hujus capitis praedicantur ‘familiae’ de bonis, quia familiae erant gentium.

1262. Exinde nunc constare potest quod per ‘terram’ hic quoque significetur Ecclesia; cum enim terra nominatur, non aliud percipitur quam gens seu populus ibi, et cum gens aut populus, non aliud quam eorum quale, inde per ‘terram’ non aliud significatur quam Ecclesia, ut ostensum prius n. 662, 1066.

1263. Quod ‘post diluvium’ significet ab initio Antiquae Ecclesiae, constat ex eo quod diluvium fuit finis Antiquissimae Ecclesiae et principium Antiquae, ut ostensum prius n. 705, 739, 790.

1264. Ex his nunc constare potest quod tametsi mera nomina gentium et familiarum in hoc capite occurrunt, quod usque contineat in genere non solum omnes differentias cultus quoad bona charitatis et vera fidei quae in Antiqua Ecclesia fuerunt, sed etiam quae in unaquavis Ecclesia; immo plura quam usquam homo credere possit; tale est Verbum Domini.

1265. De Antediluvianis qui perierunt

Supra caput ad aliquam altitudinem fuerunt plures qui influebant in cogitationes meas, et eas quasi vinctas tenebant ut essem admodum in obscuro; satis valide incumbebant; spiritus circum me similiter quasi vincti ab iis tenebantur, sic ut parum cogitare possent nisi quod ab iis influebat, et hoc usque ad indignationem; dictum quod ii essent qui ante diluvium vixerunt, sed non ab iis qui Nephilim dicti et perierunt, nam illis non tam forte persuasivum.

1266. Antediluviani qui perierunt, sunt in inferno quodam sub calcaneo pedis sinistri; est quaedam petra nimbosa qua operti, quae ex diris eorum phantasiis et persuasionibus erumpit, qua separantur a reliquis infernis, et distinentur a mundo spirituum: est iis continuus nisus exsurgendi, sed ultra conatum non procedere possunt; sunt enim tales ut si venirent in mundum spirituum diris suis phantasiis et persuasionum halitibus et venenis, omnibus spiritibus quos offenderent, praeter bonos, adimerent facultatem cogitandi; et nisi Dominus per Adventum Ipsius in carnem, liberavisset mundum spirituum a nefanda illa turba, periisset genus humanum; nullus enim spiritus apud hominem potuisset esse, et usque homo ne momentum temporis vivere potest nisi spiritus et angeli apud eum sint.

1267. Qui eorum obstinate tentant ab inferno isto emergere, crudeliter a sociis eorum tractantur; nam est iis odium internecinum contra omnes, etiam contra socios; summa eorum jucunditas in eo consistit ut unus alterum sibi subjectum habeat, et quasi trucidet: quique obnixius perstant eniti, ii adhuc profundius demittuntur sub petra nimbosa; nam est vesanus insitus ardor perdendi omnes qui inducit eos; inde conatus emergendi: quos enim offendunt, panno involvunt ut captivos abducunt, et projiciunt in quoddam, ut iis apparet, mare, aut aliter saeve tractant.

1268. Perductus sum et custoditus, versus petram istam nimbosam (perduci ad tales non est e loco in locum, sed fit per societates spirituum et angelorum intermedias, manente homine in eodem loco, sed usque apparet sicut demissio); cum prope petram istam eram, obviam factum est frigus quod inferiorem tergi regionem occupabat; inde locutus sum cum iis de persuasionibus eorum, et quid in vita corporis crediderint de Domino; respondebant quod cogitaverint multum de Deo, sed quod sibi persuaserint non dari aliquem deum, sed homines esse deos; sic se fuisse deos; quodque in his se confirmaverint ex somniis: de phantasiis eorum contra Dominum, dicetur infra.

1269. Ut adhuc melius scirem quales essent, permissum fuit a Domino ut quidam eorum ascenderent in mundum spirituum; quod antequam factum, visus est puer pulcher vestitus veste candida, dein in quadam janua aperta alius puer veste viridi, mox quoque binae ancillae in albo quoad caput; sed quid illa significarent, non mihi detectum.

1270. Mox quidam ex inferno isto emissi sunt, sed disposuit Dominus per spiritus et angelos intermedios ut mihi nihil nocere possent; e profundo isto veniebant antrorsum, et moliri sibi viam videbantur versus anteriora per quasi rupis cavernas, et sic sursum; apparebant tandem ad sinistrum superne, ut inde, sic e longinquo, in me influerent: dicebatur mihi quod liceret eis influere in dextram partem capitis, non autem in sinistram, et a dextra parte capitis in sinistrum latus thoracis, nequaquam in sinistrum capitis, nam si hoc fieret, quod deperditus essem; tunc enim cum persuasionibus suis quae dirae et lethales, influerent, at cum in dextrum capitis et inde in sinistrum pectoris, quod esset per cupiditates; ita se res habet cum influxu. [2] Persuasiones eorum tales sunt ut exstinguant omne verum et bonum, sic ut non possint ii in quos influunt, percipere quicquam, et dein nec cogitare; quare etiam spiritus removebantur: cum inciperent influere, lapsus sum in somnum; influebant tunc cum dormirem per cupiditates, et quidem tam graviter ut in vigilia iis non resistere potuissem; in somno sentiebam gravitatem quam describere non possum, solum quod reminiscebar dein quod aggressi sint me necare per afflatum suffocativum, qui fuit sicut saevus incubus; sed tunc expergefactus animadvertebam quod prope me essent, at cum apperciperent me vigilem, aufugiebant ad locum suum superius et inde influebant. [3] Cum ibi essent, visi mihi quasi involverentur panno, tali de quo n. 964; putabam quod ii essent, sed erant alii quos ii involvebant, quod fit per phantasias; sed usque spiritus, contra quos ita phantasiis operantur, non aliter sciunt quam ut involvantur; hos quos sic involvebant, per petrae cujusdam declivitatem devolvere visum, sed qui involuti erant, eximebantur et liberabantur; erant spiritus qui non recedere volebant, ita a Domino conservati alioquin suffocati fuissent; tametsi revixissent, sed post cruciatum. Recesserunt tunc per declivitatem petrae; inde auditus est sonus terebrosus, sicut multae terebrae magnae forent, et perceptum, quod essent crudelissimae eorum phantasiae contra Dominum ex quibus talis sonus: postea dejecti per cavernas tenebrosas sub nimbosa petra in infernum suum. Cum erant in mundo spirituum, mutabatur ibi constitutio sphaerae.

1271. Erant postea spiritus quidam dolosi qui volebant ut emergerent, eisque infundebant ut dicerent se nihil esse, ut sic possent subire; auditum tunc tumultuosum in inferno isto, sicut turbulentum magnum volumen, quod erat emotio eorum quod cuperent eniti, quare etiam permissum erat iterum ut aliqui exsurgerent, et visi in loco eodem ubi priores; tentabant inde infundere mihi persuasivum lethale, adjuti a geniis dolosis, sed incassum quia tutatus a Domino; percepi usque manifeste, quod persuasivum eorum esset suffocativum: putabant se omnia posse, et unicuique vitam posse adimere; sed quia putabant se omnia posse, erat modo infans qui eos detrudebat, ex cujus praesentia ita titubabant ut clamarent quod angerentur, et quidem ita valde ut ad supplicationes confugerent: dolosi quoque puniti sunt, primum ab iis fere suffocati ei postea conglutinati ut desisterent a talibus, sed dein liberati.

1272. Ostensum mihi postea quomodo mulieres eorum amictae fuerint:’ circum caput habuerunt pileum rotundum nigrum; protensum, quasi turritum antrorsum, facie fuerunt parva; viri autem hirsuti et pilosi. Ostensum quoque quantum gloriati sunt de multitudine infantum, quod, ubicumque vaderent, haberent secum suos liberos qui praeibant in linea inflexa; sed iis dictum quod amor infantum quoque sit apud omnia bruta, etiam pessima, et quod hoc non argumentum sit quod aliquid bonum apud eos; at si liberos amavissent non sui amoris et gloriae causa, sed ut societas humana ob commune bonum augeretur, et magis ut caelum inde multiplicaretur, ita propter regnum Domini quod tunc fuisset amor erga infantes genuinus.

1273. GENESEOS
CAPUT UNDECIMUM
De Situ Maximi Hominis: tum de Loco et Distantia,
in altera vita

Animae recentes e mundo, cum dimittendae e consortio angelorum spiritualium ut veniant inter spiritus et tandem in societatem in qua fuerunt cum vixerunt in corpore, ab angelis circumferuntur ad plures mansiones, quae sunt separatae societates, usque conjunctae cum aliis, et passim recipiuntur, passim inde ad alias; et hoc per aliquod tempus, usque dum ad societatem veniunt in qua fuerunt cum vixerant in corpore, et ibi manent; inde novum exordium vitae eorum: si simulator, hypocrita, aut dolosus, qui induere statum fallacem et genium quasi angelicum potest, a bonis spiritibus quandoque recipitur, sed post paucum tempus dissociatur, et tunc absque angelis circumvagatur, petitque ut recipiatur, sed rejicitur, et quandoque punitur; et tandem defertur inter infernales. Qui e vastatione auferantur inter angelos, etiam variant societates, et cum inde transeunt ad alias, cum civilitate et charitate dimittuntur, et hoc usque dum veniunt in societatem angelicam quae concordat cum eorum charitatis, pietatis, probitatis, aut sincerae civilitatis, genio. Perductus etiam fui similiter per mansiones, et mecum locuti, ex causa ut scirem quomodo se habet; reflectere tunc dabatur super mutationes loci, quod solum apparentes essent, et quod non essent nisi mutationes status, corpore manente in eodem loco.

1274. Inter mirabilia in altera vita sunt: PRIMUM, quod spirituum et angelorum societates appareant inter se distinctae quoad situs, tametsi loca et distantiae in altera vita nihil aliud sint quam status varietates; ALTERUM est quod situs et distantiae se habeant respective ad corpus humanum, ita ut qui ad dextram, appareant ad dextram, quocumque circumvertitur corpus, similiter qui ad sinistram, tum qui ad alias plagas; TERTIUM est quod omnes spiritus et angeli non ad majorem distantiam absint quam ut conspici queant; sed usque tamen non plures in conspectum veniunt quam quot Dominus concedit; QUARTUM, quod spiritus de quibus alii cogitant, ut qui iis aliquo modo noti fuerunt in vita corporis, quando Dominus id concedit, momento adsint; ac ita proxime ut sint ad aurem, ad contactum, vel ad aliquam distantiam, non obstante quod fuissent abinde aliquot millia milliarium, immo si fuissent circa astra; causa est quia distantia loci in altera vita nihil facit; QUINTUM est quod apud angelos nulla idea temporis sit; haec in mundo spirituum, adhuc perfectius in caelo; quid non coram Domino, Cui omnes et singuli non possunt non praesentissimi esse et sub Ipsius conspectu et Providentia. Haec apparent incredibilia, sed usque sunt vera.

1275. Fui in societate ubi tranquillitas, seu quorum status tranquillus accedens quodammodo ad statum pacis, sed non erat pacis: ibi locutus de statu infantum, tum etiam de loco, quod mutatio loci et distantiae sit modo apparentia secundum cujusvis statum et ejus mutationem: cum illuc translatus essem, apparebant spiritus circum me removeri, et videri infra me, usque datum eos audire loquentes.

1276. Quod situm attinet in quo sunt spiritus in mundo spirituum et angeli in caelo, ita se habet quod ad dextram Domini sint angeli, ad sinistram spiritus mali, antrorsum sunt qui mediae sortis, a tergo sunt maligni, supra caput sunt qui elato immo et alta spirant, sub pedibus sunt inferna, quae illis qui in alto, correspondent; sic omnes in suo situ respective ad Dominum, ad omnes plagas et altitudines, in plano horizontali, inque verticali, et ad omnem obliquitatem; situs illorum est constans, nec in aeternum variatur: caeli ibi constituunt quasi unum hominem, qui ideo appellatur Magnus Homo, cui quoque correspondent omnia quae sunt apud hominem, de qua correspondentia, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus: inde est quod circum unumquemvis angelum, similis situs omnium sit, et apud unumquemvis hominem cui aperitur a Domino caelum; praesentia Domini hoc secum habet; quod non ita foret nisi Dominus in caelo omnipraesens esset.

1277. Similiter se habet cum hominibus, quoad eorum animas, quae jugiter vinctae sunt alicui societati spirituum et angelorum; ii quoque situm habent in regno Domini secundum indolem eorum vitae et secundum status; nec quicquam facit quod iD tellure distent, etiamsi foret per plura millia milliarium, usque simul possunt esse in una societate; qui in charitate vivunt, in una societate angelica; qui in odiis et talibus, in una societate infernali: similiter nec quicquam facit quod in uno loco simul sint plures in tellure, usque sunt omnes distincti secundum indoles vitae eorum et status, et quisque potest in alia societate esse. Homines qui distant aliquot centum aut mille milliaribus, cum apparent coram sensu interno, tam prope sunt ut quidam eorum contingant, secundum situm: ita si plures forent quibus visus internus apertus, in tellure, potuissent simul esse, et mutuo colloqui, etiamsi unus foret in India et alter in Europa; quod quoque ostensum; ita omnes et singuli in tellure homines sunt Domino praesentissimi et sub Ipsius conspectu et Providentia.

1278. De situ, loco, distantia, et tempore, in altera vita, videatur ad finem hujus capitis continuatio.

CAPUT XI
1. ET fuit tota terra labium unum, et verba una.
2. Et fuit, cum proficiscerentur ii ab oriente, et invenerunt vallem in terra Shinar, et habitaverunt ibi.
3. Et dixerunt vir ad socium suum, Age, laterificemus lateres, et aduramus in adustum; et fuit iis later pro lapide, et bitumen fuit iis pro luto.
4. Et dixerunt, Age, aedificemus nobis urbem et turrim, et caput ejus in caelo; et faciamus nobis nomen, ne forte dispergamur super facies totius terrae.
5. Et descendit JEHOVAH ad videndum urbem et turrim, quam aedificabant filii hominis.
6. Et dixit JEHOVAH, En populus unus, et labium unum omnibus illis, et hoc inceptum eorum ad faciendum; et nunc non prohiberetur ab iis omne quod cogitarunt facere.
7. Age, descendamus, et confundamus ibi labium eorum, ut non audiant vir labium socii sui.
8. Et dispersit JEHOVAH eos inde super facies totius terrae; et cessarunt aedificare urbem.
9. Propterea vocavit nomen ejus Babel, quia ibi confudit JEHOVAH labium totius terrae; et inde dispersit eos JEHOVAH super facies totius terrae.
10. Hae nativitates Shemi; Shem filius centum annorum, et genuit Arpachshad, duobus annis post diluvium.
11. Et vixit Shem, postquam genuit illum Arpachshad, quingentis annis; et genuit filios et filias.
12. Et Arpachshad vixit quinque et triginta annis, et genuit Shelahum.
13. Et vixit Arpachshad, postquam genuit illum Shelahum, tribus annis et quadringentis annis; et genuit filios et filias.
14. Et Shelah vixit triginta annis, et genuit Eberum.
15. Et vixit Shelah, postquam genuit illum Eberum, tribus annis et quadringentis annis; et genuit filios et filias.
16. Et vixit Eberus quatuor et triginta annis, et genuit Pelegum.
17. Et vixit Eberus, postquam genuit illum Pelegum, triginta
annis et quadringentis annis; et genuit filios et filias.
18. Et vixit Peleg triginta annis, et genuit Reu.
19. Et vixit Peleg, postquam genuit illum Reu, novem annis et ducentis annis; et genuit filios et filias.
20. Et vixit Reu duobus et triginta annis, et genuit Serugum.
21. Et vixit Reu, postquam genuit illum Serugum, septem annis et ducentis annis; et genuit filios et filias.
22. Et vixit Serug triginta annis, et genuit Nahorem.
23. Et vixit Serug, postquam genuit illum Nahorem, ducentis annis; et genuit filios et filias.
24. Et vixit Nahor novem et viginti annis, et genuit Terahum.
25. Et vixit Nahor, postquam genuit illum Terahum, novendecim annis et centum annis; et genuit filios et filias.
26. Et vixit Terah septuaginta annis, et genuit Abramum, Nahorem et Haranem.
27. Et hae nativitates Terahi; Terah genuit Abramum, Nahorem, et Haranem; et Haran genuit Lotum.
28. Et mortuus est Haran super facies Terahi, patris sui, in terra nativitatis suae, in Ur Chaldaeorum.
29. Et accepit Abram et Nahor sibi uxores; nomen uxoris Abrami Sarai, et nomen uxoris Nahoris Milkah, filia Haranis, patris Milkae, et patris Jiskae.
30. Et fuit Sarai sterilis, nulla ei proles.
31. Et accepit Terah Abramum, filium suum, et Lotum filium Haranis, filium filii sui, et Sarai nurum suam, uxorem Abrami filii sui; et exiverunt cum illis ex Ur Chaldaeorum, ad eundum in terram Canaan; et venerunt usque ad Haran, et manserunt ibi.
32. Et fuerunt dies Terahi, quinque anni et ducenti anni; et mortuus est Terah in Haran.

1279. CONTENTA

AGITUR de Ecclesia Antiqua prima quae post diluvium, vers. 1-9.

1280. De primo ejus statu quod omnibus una doctrina, vers 1; de altero quod coeperit declinare, vers. 2; de tertio quod coeperint falsa cupiditatum regnare, vers. 3; de quarto quod inceperint per cultum Divinum dominari, vers. 4; quare status Ecclesiae mutatus, vers. 5, 6; ita ut nullis bonum fides, vers. 7-9.

1281. Agitur de Ecclesia Antiqua altera quae ab Ebero nominata; ejusque derivatione et statu quae desiit tandem in idololatriam, vers. 20-26.

1282. Agitur de origine Ecclesiae Antiquae tertiae quae ex idololatrica facta est repraesentativa vers. 27-32.

1283. SENSUS INTERNUS

AGITUR nunc de Ecclesia Antiqua in genere, et quod cultus ejus internus successu temporis falsificatus et adulteratus sit, inde quoque cultus externus, nam se habet cultus externus secundum internam; falsificatio et adulteratio cultus interni est hic ‘Babel.’ Quod huc usque, praeter quae de Ebero, historica non vera fuerint sed facta, videri potest etiam ex his de turri Babylonica, ut quod aggressi aedificare turrim cujus caput in caelo, quod labia confusa sint ut non audiret unus labium alterius, quod Jehovah sic confuderit; tum etiam ex eo quod inde Babel, cum tamen in praecedente capite vers. 10, Babel dicitur aedificata a Nimrodo; inde quoque constat quod Babel non significet urbem, sed quandam rem, et hic cultum cujus interiora sunt profana, at externa apparent sancta.

1284. Vers. I. Et fuit tota terra labium unum, et verba una. ‘Fuit tota terra labium unum’ significat quod ubivis una doctrina in communi; ‘labium’ est doctrina; ‘terra’ est Ecclesia: ‘et verba una’ significant quod una doctrina in particulari.

1285. Quod ‘fuit tota terra labium unum’ significet quod ubivis una doctrina in communi, constat a significatione ‘labii’ in Verbo, de qua in mox sequentibus. In hoc versu et per pauca haec verba describitur status Ecclesiae Antiquae qualis fuerat, quod nempe una doctrina in genere; at in sequente versu describitur quomodo falsificari et adulterari coeptum; et dein usque ad vers. 9, quomodo prorsus perversa facta sit ut non amplius cultus internus. Agitur mox dein de altera Ecclesia Antiqua incepta ab Ebero; et tandem de tertia quae fuit initium Ecclesiae Judaicae; nam post diluvium tres Ecclesiae successive fuerunt. [2] Quod primam Antiquam Ecclesiam attinet, quod in illa, tametsi ita late per orbem diffusa, usque fuerit unum labium et una verba, hoc est, una doctrina in communi et in particulari, cum tamen cultus tam interni quam externi ubivis diversi, sicut ostensum in capite praecedente, ubi per unamquamvis gentem ibi nominatam significatum est doctrinale et rituale diversum, ita se res habet: in caelo sunt societates innumerabiles, et omnes variae, sed usque unum, nam omnes ut unum ducuntur a Domino, de quo videantur quae prius n. 457, 551, 684, 685, 690; et se habet sicut homo, in quo tametsi tot viscera, et tot viscerula intra viscera, organa et membra, quorum unum diversimode agit ac alterum, usque omnia et singula, ut unum, ab una anima reguntur: aut sicut corpus in quo virium et motuum activitates diversae, usque omnes ab unico cordis et unico pulmonis motu reguntur, et unum faciunt: quod haec ita unum agere possint exinde est quod in caelo sit unicus influxus, qui recipitur ab unoquovis secundum ejus genium, qui influxus est affectionum a Domino, Ipsius Misericordia et Vita; et tametsi influxus unicus est, usque omnia parent et sequuntur sicut unum; et hoc per amorem mutuum in quo sunt qui in caelo: [3] ita se habuit cum Ecclesia Antiqua prima tametsi tot cultus fuerunt interni et externi, in genere quot gentes, specie quot gentium familiae, et in particulari quot homines Ecclesia usque unum omnibus labium et una verba, hoc est, omnibus una doctrina in communi et particulari; una doctrina est cum omnibus amor mutuus seu charitas; amor mutuus et charitas facit ut unum sint, tametsi varia, nam ex variis unum facit, omnes quotcumque sunt, si vel myriadum myriades, si in charitate seu amore mutuo sunt, unum finem habent, nempe commune bonum, regnum Domini, Ipsum Dominum; varietates doctrinalium et cultuum sunt sic varietates sensuum et viscerum in homine, ut dictum, quae contribuunt ad perfectionem totius; Dominus enim tunc per charitatem diversimode secundum cujusvis genium influit et operatur, et sic disponit omnes et singulos in ordinem, ita in terra sicut in caelo, et ‘fit tunc Domini voluntas,’ ut Dominus Ipse docet, ‘in terris sicut in caelis.’

1286. Quod ‘labium’ sit doctrina, constat ab his locis in Verbo: apud Esaiam,
Seraphim clamabant, Sanctus, Sanctus, Sanctus, Jehovah Zebaoth;… dixit propheta, Vae mihi, excisus sum, qui vir immundus labiis ego, et in medio populi immundi labiis e habitans, quia Regem Jehovam Zebaoth viderunt oculi mei: volavit ad me unus de seraphim,… tetigit os meum, et dixit, Ecce tetigit hic super labia tua, et recedit iniquitas tua, et peccatum tuum expiatur, vi 3, 5-7;
‘labia’ pro interioribus hominis, ita pro cultu interno ex quo adorat quod hic repraesentatum apud prophetam; ‘quod tacta sint ejus labia’ et sic ‘recesserit iniquitas et expiatum peccatum,’ quisque videre potest quod repraesentatio fuerit interiorum quae per ‘labia’ significant’ quae sunt illa quae charitatis et ejus doctrinae: apud eundem,
[2] Jehovah percutiet terram virga oris Sui, et spiritu labiorum Suorum occidet impium, xi 4;
in sensu interno est, non quod Jehovah percutiat virga oris et spiritu labiorum occidat impium, sed quod impius sic sibi faciat; ‘spiritus labiorum’ est doctrina, quae apud impiam falsa: apud eundem,
Creans proventum labiorum, pacem, pacem longinquo et propinquo;… et sano illum, lvii 19;
‘proventus labiorum’ pro doctrina: apud Ezechielem,

[3] Fili hominis, abi, veni ad domum Israelis, et loquaris verba Mea ad eos, non ad populum profundos labio, et graves lingua tu missus, ad domum Israelis; non ad populos multos profundos labio, et graves lingua, quorum non audias verba. Nonne si ad hos misero te, illi auscultarent tibi? et domus Israelis non volunt auscultare tibi, quia non volunt auscultare Mihi, nam tota domus Israelis obfirmati fronte, et duri corde illi, iii 4-7;
‘profundi labio’ de gentibus quae tametsi in falsitate doctrinae, usque in charitate; de quibus ideo praedicatur ‘auscultare,’ at qui non in charitate, dicuntur ‘obfirmati fronte et duri corde’: [4] apud Zephaniam,
Convertar ad populum labio perspicuo, ut invocent omnes ii nomen Jehovae, ad serviendam Ipsi humero uno, iii 9;
‘labium perspicuum’ manifeste pro doctrina: apud Malachiam,
Lex veritatis fuit in ore Ipsius, et perversitas non inventa in labiis Ipsius:… nam labia sacerdotis custodient scientiam et legem quaerent ex ore illius, quia angelus Jehovae Zebaoth’ ille, ii 6, 7;
de Levi, per quem repraesentatur Dominus; ‘labia’ pro doctrina ex charitate: apud Davidem,
Qui dicunt, Lingua nostra praevalebimus, labia nostra nobiscum, Ps. xii 5 [A.V. 4];
‘labia’ pro falsis: apud eundem,
Sicut adipe et pinguedine saturabitur anima mea, et labiis canticorum laudabit os meum, Ps. lxiii 6 [A.V. 5]:
apud Esaiam,
In die illo erunt quinque urbes in terra Aegypti, loquentes labio Canaanis, et jurantes Jehovae Zebaoth, xix 18;
‘labium’ pro doctrina.

1287. Quod ‘terra’ significet Ecclesiam, ostensum est prius n. 662, 1066.

1288. Quod ‘verba una’ significent quod una doctrina in particulari, constat ex illis quae prius dicta sunt, ‘labium’ enim significat doctrinam in communi, ut ostensum, ‘verba’ autem doctrinam in particulari seu particularia doctrinae; nam particularia nihil faciunt ut dictum, modo spectent unum finem, qui est amare Dominum supra omnia et proximum sicut semet, tunc enim particularia sunt communium. [2] Quod ‘Verbum’ significet omnem doctrinam de charitate et inde fide, et quod verba, illa quae sunt doctrinae, consta apud Davidem,

Confitebor Tibi in rectitudine cordis; in discendo me judici justitiae Tuae; statuta Tua custodiam:… In quo purum redde puer tramitem suum? ad custodiendum juxta Verbum Tuum: in toto corde meo quaesivi Te, ne aberrare me facias a praeceptis Tuis: in corde meo abscondi Verbum Tuum, ut non peccem Tibi Benedictus Tu Jehovah, doce me statuta Tua. Labiis meis enarravi omnia judicia oris Tui: in via testimoniorum Tuorum gavisus sum:… in mandatis Tuis meditor; et intueor vias Tuas; in statutis Tuis delector; non obliviscor Verbi Tui, Ps. cxix (x)6-17;
‘Verbum’ pro doctrina in genere; ibi quod distincta sint praeceptajudicia, testimonia, mandata, statuta, via, labia, patet, quae omnia sunt Verbi seu doctrinae; etiam alibi in Verbo ubivis illa distincta significant: apud eundem,

[3] Canticum amoris: volvit {1} cor meum verbum bonum;… lingua mea stilus scribae expediri; pulcher es prae filiis hominis; effusa est gratia labiis tuis;… equita super verbo veritatis, et mansuetudinis justitiae, docebit te mirabilia dextra tua, Ps. xlv 1-3, 5;
‘equitare super verbo veritatis, et mansuetudinis justitiae’ est docere doctrinam veri et boni; hic sicut alibi in Verbo distincta significat verbum, os, labium, et lingua; quod sint doctrinae de charitate, constat quia appellatur ‘canticum amorum,’ de qua doctrina praedicatur ‘pulchritudo prae filiis hominis, gratia labiorum, dextra quae docet mirabilia’: apud Esaiam,
[4] Verbum misit Jehovah {2} in Jacobum, et cecidit (x)in Israele ix 8;
‘verbum’ pro doctrina cultus interni et externi, ‘Jacobus’ ibi pro cultu externo, ‘Israel’ pro interno: apud Matthaeum,
Jesus dixit, Non e pane solum vivit homo, sed ab omni verbo, quod exit ex ore Dei, iv 4:
apud eundem,
Quando quis audit verbum regni, et non attendit, venit malus, et rapit quod seminatum est in corde, xiii 19;
tum de verbo ibi vers. 20-23: apud eundem,
Caelum et terra transibunt, verba autem Mea non transibunt, xxiv 35;
ibi ‘verbum’ pro doctrina Domini, et ‘verba’ pro illis quae sunt Ipsius doctrinae. [5] Quia ‘verba’ pro omnibus doctrinae, ideo praecepta decalogi appellantur ‘verba,’ apud Mosen,

Scripsit Jehovah super tabulis verba foederis, decem verba, Exod. xxxiv 28:
apud eundem,
Indicavit vobis foedus Suum, quod praecepit vobis ad faciendum, decem verba, et scripsit illa super duabus tabulis lapidum, Deut. iv 13; x 4:
apud eundem,
Cave tibi, et custodi animam tuam valde, ne forte obliviscaris verba, quae viderunt oculi tui, Deut. iv 9:
praeter alibi.
@1 Heb. [ ] (rahash)= ‘to boil or bubble up, to emit.’ A.V. ‘overfloweth,’ A.V. ‘is inditing.’ I has voluit, evidently a printer’s error for volvit, the rendering Sch. has.$
@2 Heb. here is ‘Adonai’= Lord. In 2921 S. has verbum misit Dominus for the same ref.$

1289. Vers. 2. Et fuit, cum proficiscerentur ii ab oriente, et invenerunt vallem in terra Shinar, et habitarunt ibi. ‘Cum proficiscerentur ii ab oriente’ significat cum recederent a charitate; ‘oriens’ est charitas a Domino: ‘invenerunt vallem in terra Shinar’ significat quod cultus magis immundus et profanus fieret: et ‘habitarunt ibi’ significat vitam.

1290. ‘Cum proficiscerentur ii ab oriente’: quod significet cum recederent a charitate, constat a significatione ‘proficisci’ et significatione ‘orientis’ in Verbo; quod ‘proficisci’ hic sit recedere, constat quia praedicatur de charitate, quae est ‘oriens, e qua proficiscerentur.’

1291. Quod ‘oriens’ sit charitas a Domino, constat ex illis quae prius ostensa sunt n. 101 et 1250.

1292. Quod ‘invenerunt vallem in terra Shinar’ significet quod cultus magis immundus et profanus fieret, constat a significatione ‘vallis’ et a significatione ‘terrae Shinar’: quod vallem attinet, in Verbo ‘montes’ significant amorem seu charitatem, quia altissima, seu quod idem est, intima in cultu, ut ostensum prius n. 795; ‘vallis’ inde significat quod infra montes, seu quod inferius, aut quod idem, exterius in cultu est: ‘terra Shinar’ autem significat cultum externum in quo profanum, ut ostensum prius n. 1183; ita hic, ‘quod invenerint vallem in terra Shinar’ significat quod cultus magis immundus et profanus fieret. [2] In primo versu actum est de Ecclesia’, quod ‘ei unum labium et una verba’ seu una doctrina in communi et in particulari; in hoc versu autem agitur de declinatione Ecclesiae, nempe quod ‘proficiscerentur ab oriente,’ hoc est, quod recedere coeperint a charitate nam quantum Ecclesia seu homo Ecclesiae recedit a charitate, tantum ejus cultus a sancto, aut tantum ejus cultus accedit ad immundum e profanum: ‘quod invenerint vallem in terra Shinar’ significat declinationem Ecclesiae seu cultus ad profanum, est inde quia vallis est humile quoddam inter montes, per quos significantur sancta amoris seu sancta charitatis in cultu, ut dictum; ut quoque constare potest significatione ‘vallis’ in Verbo, ubi aliquibus nominibus in lingua originali exprimitur, quibus significantur, cum in illo sensu, minus et magis profana in cultu; [3] quod ‘valles’ talia significent, constat apud Esaiam,

Onus vallis visionis:… nam dies tumultus, et conculcationis et perplexitatis Domino Jehovih Zebaoth, in valle visionis xxii 1, 5;
‘vallis visionis’ pro phantasiis et ratiociniis per quae cultus falsificatur et tandem profanatur: apud Jeremiam,
Quomodo dicis, Non polluta sum, post baales non ambulavi vide viam tuam in valle, ii 23;
‘vallis’ pro cultu immundo: apud eundem,

Aedificarunt excelsa Topheth, quae in valle filii Hinnom;… quare ecce dies venientes, et non dicetur amplius Topheth aut vallis filii Hinnom, sed vallis occisionis, vii 31, 32; xix 6;

[4] ‘vallis Hinnom’ pro inferno, tum pro profanatione veri et boni: apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih montibus et collibus, alveis e vallibus, Ecce Me, Ego adducens supra vos gladium, et perdam excelsa vestra, vi 3;
apud eundem,
Dabo Gogo locum ibi sepulcri in Israele, vallem transeuntium versus orientem maris,… et vocabunt vallem multitudinis Gogi, xxxix 11, 15;
ubi de cultu in externis, ‘vallis’ pro tali cultu. Sed cum cultus adhuc non ita profanus factus, exprimitur is per nomen vallis quo in hoc versu, ut apud Esaiam,
Aperiam super clivis fluvios, et in medio vallium fonte ponam, desertum in stagnum aquarum, et terram siccam in exitus aquarum, xli 18;
ubi de illis qui in ignorantia seu extra cognitiones fidei et charitatis sed usque in charitate sunt, ‘vallis’ hic pro illis; similiter vallis apud Ezech. xxxvii 1.

1293. ‘Et habitarunt ibi’: quod significet vitam inde, constare potest a significatione ‘habitare’ in Verbo quod sit vivere; vox habitare tam in propheticis quam in historicis Verbi multoties occurrit et ut plurimum in sensu interno significat vivere; causa est quod antiquissimi habitaverint in tentoriis, et ibi cultum sanctissimum habuerint, quare etiam ‘tentoria’ in Verbo significant sanctum cultus, ut ostensum n. 414; et quoniam ‘tentoria’ significabant sanctum in cultu, etiam ‘habitare’ in bono sensu significat vivere seu vitam: similiter quia profecti sunt antiquissimi cum suis tentoriis, ‘proficisci’ in sensu interno Verbi significat vitae instituta et ordinem.

1294. Vers. 3. Et dixerunt vir ad socium, Age, laterificemus lateres, et aduramus in adustum; et fuit iis later pro lapide, et bitumen fuit iis pro luto. ‘Et dixit vir ad socium’ significat quod coeptum: ‘age laterificemus lateres’ significat falsa quae sibi fingerent: ‘et aduramus in adustum’ significat mala ex amore sui: ‘et fiat iis later pro lapide’ significat quod falsum iis esset pro vero: ‘et bitumen fuit iis pro luto’ significat quod malum cupiditatis pro bono.

1295. Quod ‘dixit vir ad socium’ significet quod coeptum seu quod inceperint, sequitur ex serie. In hoc versu agitur de tertio statu Ecclesiae cum falsa inceperint regnare, et quidem falsa ex cupiditatibus: sunt duo principia falsorum, unum ex ignorantia veri, alterum ex cupiditatibus; falsum ex ignorantia veri non ita damnosum est ac falsum ex cupiditatibus; nam falsum ignorantiae est vel ex eo quod ita instructus sit ab infantia, vel inde quod a variis negotiis abstractus ut non inquisiverit an verum sit, vel quod facultate judicandi de vero et falso non polluerit; falsa inde non multum damni inferunt, modo non confirmaverit se multis et sic persuaserit, cupiditate quadam incitante, ut falsis istis patrocinetur; sic enim nubem ignorantiae densat et vertit in tenebras ita ut non videre possit verum: [2] at falsum cupiditatum est cum origo falsi est cupiditas, seu amor sui et mundi, ut cum quis arripit quoddam doctrinale, id profitetur ut captet animos et ducat, et doctrinale in sui favorem explicat aut pervertit, et id tam ex scientificis per ratiocinia confirmat quam ex sensu litterali Verbi; cultus inde est profanis, utcumque extrinsecus appareret sanctus; nam intus non est cultus Domini sed est cultus sui; nec agnoscit aliquod verum, nisi quantum id explicare possit ut sibi faveat; talis cultus est qui significatur per ‘Babel’: sed usque aliter se res habet cum illis qui in tali cultu nati et educati sunt, et ignorant quod falsum sit, inque charitate vivunt; in illorum ignorantia est innocentia et in illorum cultu est bonum ex charitate; profanum cultus non ita praedicatur ex ipso cultu, quam ex qualitate ejus qui est in cultu.

1296. ‘Age laterificemus lateres’: quod significet falsa quae sibi fingerent, constat ex significatione ‘lateris’; ‘lapis’ in Verbo significat verum, inde ‘later’ quia factus ab homine, significat falsum, est enim later artificialiter factus lapis; quod ‘later’ id significet constare potest etiam ex his locis; apud Esaiam,

Expandi manus Meas toto die ad populum refractarium: ambulantes via non bona post cogitationes suas,… sacrificantes in hortis, et suffientes super lateribus, lxv 2, 3;
‘suffire super lateribus’ pro colere ex fictis et falsis, quare dicuntur ‘ambulantes post cogitationes suas’: apud eundem,
Propter elationem et superbiam cordis Ephraimi, et habitatoris Samariae, dicendo, Lateres ceciderunt, et lapide caeso aedificabimus, ix 9, 10;
‘Ephraim’ pro intelligente qui in perversa lapsus, qui vera vocat aut facit falsa seu ‘lateres’; ‘lapis caesus’ pro ficto: apud Nahum,
Aquas obsidii hauri tibi, confirma munimenta tua, intra in caenum, et calca lutum, repara fornacem lateritiam; ibi comedet te ignis, et exscindet te gladius, iii 14, 15;
ibi ‘calcare lutum’ pro falsis, ‘reparare fornacem lateritiam’ pro cultu inde; ‘ignis’ est poena cupiditatum, ‘gladius’ est poena falsitatum: apud Ezechielem,
Sume tibi laterem, et pone eum ante te, et sculpe super eum urbem Hierosolymam, iv 1;
ibi mandatum ut eam obsideret, in quo prophetico involvitur quo cultus falsificatus. Quod ‘later’ significet falsum, adhuc constare potest a significatione ‘lapidis’ quod sit verum, de quo in mox sequentibus.

1297. ‘Et aduramus in adustum’: quod significet mala ex amore sui, constat a significatione ‘aduri, adustionis, ignis, sulphuris, bituminis’ in Verbo, quae praedicantur de cupiditatibus, cumprimis de iis quae sunt amoris sui; ut apud Esaiam,

Domus sanctitatis nostra, et decus nostrum, ubi laudaverunt Te patres nostri, facta est in combustionem ignis, et omnia desiderabilia nostra facta sunt in vastitatem, lxiv 10:
apud eundem,
Concipite quisquilias, parite stipulam; ventus {1} vester, ignis comedet vos; ita erunt populi combustiones calcis; spinae excisae igne succendentur, xxxiii 11, 12;
praeter alibi multoties: ‘comburi et ignis’ praedicatur de cupiditatibus, quia similiter se habent.
@1 Elsewhere S. has spiritus. Heb. [ ] (ruah)= breath, spirit or wind.$

1298. Quod ‘fuit iis later pro lapide’ significet quod falsum iis esset pro vero, constat a significatione ‘lateris,’ de qua mox supra, quod sit falsum; tum ex significatione ‘lapidis’ quod sit in lato sensu verum, de quo prius n. 643. Quod ‘lapides’ significaverint verum, causa fuit quod termini antiquissimorum designarentur per lapides et quod erigerent lapides in testes quod ita, seu quod verum, ut constat ex lapide quem posuit Jacobus in statuam, Gen. xxviii 22; xxxv 14, et ex statua lapidum inter Labanem et Jacobum, Gen. xxxi 46, 47, 52, et ex altari quod exstruxerunt filii Reubenis, Gadis et Menassis juxta Jordanem in testem, Jos. xxii 10, 28, 34. Inde in Verbo per ‘lapides’ significantur vera, usque adeo ut non solum per lapides altaris, sed etiam per lapides pretiosos super humeris ephodi Aharonis et super pectorali judicii, significata sint sancta vera quae sunt amoris: [2] quod altare attinet, cum cultus inceptus sacrificiorum super altaribus, tunc ‘altare’ significabat cultum repraesentativum Domini in communi; ipsi autem ‘lapides’ sancta vera illius cultus;
Quare mandatum ut exstrueretur altare ex lapidibus integris, non caesis, et prohibitum ne ferrum moveretur super illis, Deut. xxvii 5-7; Jos. viii 31;
ex causa quod ‘lapides caesi et super quos ferrum motum’ significarent artificialia, et sic fictitia cultus, hoc est, quae ex proprio, seu ex figmento cogitationis et cordis hominis, quod erat profanare cultum, ut manifeste dicitur Exod. xx 25. Ex eadem causa nec fuit ferrum motum super lapides templi, 1 Reg. vi 7. [3] Quod lapides pretiosi super humeris ephodi Aharonis et in pectorali judicii similiter significaverint sancta vera,
prius n. 114 ostensum est; quod etiam constat apud Esaiam,

Ecce Ego accubare faciam in carbunculo, lapides tuos, et fundabo in sapphiris, et ponam pyropum soles tuos (fenestras), et portas tuas in lapides gemmae, et omnem finem tuum in lapides desiderii; et omnes filii tui docti Jehovae, et multa pax filiorum tuorum, liv (x)11, 12, 13;
lapides hic nominati pro sanctis veris, quare dicitur, quod ‘omnes filii tui docti Jehovae’: inde quoque apud Johannem dicitur,

Quod fundamenta muri urbis sanctae Hierosolymae essent omni lapide pretioso exornata, quae nominantur, Apoc. xxi 19, 20;
‘sancta Hierosolyma’ pro regno Domini in caelis et in terris, cujus ‘fundamenta’ sunt sancta vera. Similiter per tabulas lapidum quibus inscripta fuerunt praecepta Legis seu decem verba, significata sunt sancta vera, quare ex lapide fuerunt, seu fundus illorum fuit lapis, de quibus, Exod. xxiv 12; xxxi 18; xxxiv 1; Deut.v 19 [A.V. 22]; x 1, ipsa enim praecepta non sunt nisi vera fidei. [4] Quia nunc per ‘lapides’ antiquitus significata sunt vera, et dein cum cultus inceptus super statuis, altaribus et in templo, per ‘statuas, altaria, et templum’ significata sunt sancta vera, ideo Dominus quoque dictus ‘Lapis’; apud Mosen,
Fortis Jacobi, inde Pastor, Lapis Israelis, Gen. xlix 24:
apud Esaiam,
Dixit Dominus Jehovih, Ego fundans in Zione Lapidem, Lapidem probationis anguli, pretii, fundamenti fundati, xxviii 16:
apud Davidem,
Lapis quem reprobarunt architecti, factus est in caput angeli, Ps. cxviii 22:
similiter apud Danielem,
Per lapidem e petra excisum, qui contrivit statuam Nebuchadnezzaris, ii 34, 35, 45.
[5] Quod ‘lapides’ significent vera, etiam constat apud Esaiam,
Per hoc expiabitur iniquitas Jacobi, et hic erit omnis fructus, removere peccatum suum; cum Posuerit opes lapides altaris sicut lapides calcis dispersos, xxvii 9;
‘lapides altaris’ pro veris in cultu quae dissipata: apud eundem,
Complanate viam populi, sternite, sternite semitam, elapidate [e] lapide, lxii 10;
‘via et lapis’ pro veris: apud Jeremiam,
Ego contra te, mons perdens,… devolvam te de petris et dabo te in montem combustionis; et non sument de te lapidem angulo, aut lapidem fundamentis, li 25, 26;
ubi de Babele; ‘mons combustionis’ est amor sui; quod ‘non lapis inde’ est quod non verum.

(x)&1299. Quod ‘bitumen fuit iis pro luto’ significet quod malum cupiditatis pro bono, constat ex significatione ‘bituminis’ et ex significatione ‘luti’ in Verbo: hic quia agitur de aedificatione tum Babylonicae, praedicantur talia quae aedificationi inserviunt, tu bitumen quia sulphureum et igneum, quibus significantur in Verbo cupiditates imprimis quae sunt amoris sui; hic per ‘bitumen’ mala cupiditatum ut et falsa inde, quae etiam sunt mala quibus turris, de qua in sequentibus, exstruitur; quod talia significentur, constat apud Esaiam,
Dies ultionis Jehovae;… convertentur torrentes ejus in picem, et pulvis ejus in sulphur; et erit terra ejus in picem ardentem, xxxiv 8, 9;
‘pix et sulphur’ pro falsis et malis cupiditatum: praeter alibi.

1300. Quod ‘lutum’ significet bonum ex quo formatur mens seu homo Ecclesiae, constat quoque ex Verbo, ut apud Esaiam,
Nunc Jehovah, Pater noster Tu, nos lutum, et Tu figulus noster, et opus manus Tuae omnes nos, lxiv 7, 8;
‘lutum’ pro ipso homine Ecclesiae qui formatur, ita pro bono charitatis per quod omnis hominis formatio, hoc est, reformatio et regeneratio: apud Jeremiam,
Quemadmodum lutum in manu figuli, sic nos in manu Tua {1}, domus Israelis, xviii 6;
similiter: sive de aedificatione per lutum, sive de formatione, idem est.
@1 In 6669 S. has vos in manu Mea which is as Heb.$

1301. Quod nunc haec significentur, cuivis constare potest, tam ex significatione omnium horum quae in hoc versu, quam ex eo quod hic memorentur talia sicut quales eorum lapides essent, quale eorum lutum, quae nusquam digna forent in Verbo Domini memorare nisi arcana haec involverentur.

1302. Vers. 4. Et dixerunt, Age, aedificemus nobis urbem et turrim, et caput ejus in caelo; et faciamus nobis nomen, ne forte dispergamur super facies totius terrae. ‘Et dixerunt’ significat quod factum: ‘aedificemus nobis urbem et turrim’ significat quod fingerent doctrinam et cultum; ‘urbs’ est doctrina; ‘turris’ est cultus sui: ‘et caput ejus in caelo’ significat usque ut dominentur super ea quae in caelo: ‘et faciamus nobis nomen’ significat ut inde fama potentiae: ‘ne forte dispergamur super facies totius terrae’ significat quod alioquin non agnoscerentur.

1303. ‘Et dixerunt’: quod significet sic factum, sequitur ex serie, sicut illud quod prius ‘dixerunt vir ad socium,’ quod coeptum; hic enim describitur Babel qualis est, per turrim.

1304. Quod ‘aedificemus nobis urbem et turrim’ significet quod fingerent doctrinam et cultum, constare potest a significatione ‘urbis’ et a significatione ‘turris,’ de quibus in mox sequentibus. Ecclesia talis est ut, dum recedit charitas erga proximum, et loco ejus succedit amor sui, doctrina fidei nihil sit nisi quantum verti queat sui cultum; nec quicquam sanctum in cultu aestimetur nisi sit propter se, ita nisi sit sui cultus: omnis amor sui hoc secum habet; qui enim se amat prae aliis, non solum odit omnes qui ei non serviunt, nec iis favet nisi cum servi facti sunt, sed etiam quantum ei relaxatur, ruit, immo usque ut se supra Deum extollat; quod amor sui talis sit cum ei relaxatur, ad vivum mihi ostensum est; haec sunt quae significantur per ‘urbem et turrim’: amor sui, et omnis cupiditas inde, est omnium spurcissimum et profanissimum, estque ipsissimum infernale; inde quisque concludere potest qualis est cultus in quo intus tale.

1305. Quod ‘urbs’ significet doctrinam seu doctrinale tam genuinum quam haereticum, ostensum est prius n. 402.

1306. Quod ‘turris’ sit cultus sui, constat ex significatione
‘turris’; cultus sui est cum ipse homo se altum facit prae alio, usque ut colatur; quare amor sui, qui est fastus et superbia, vocatur altitudo, celsitudo, elatio, et describitur per omnia quae alta sunt, ut apud Esaiam,
Oculi superbiae hominis humiliabitur, et deprimetur altitudo virorum, et exaltabitur Jehovah solus Ipse in die illo, nam dies Jehovae Zebaoth, super omnem superbum et altum, et super omnem elatum, et humiliabitur; et super omnes cedros Libani altas et elatas, et super omnes quercus Bashanis, et super omnes montes altos, et super omnes colles elatos; et super omnem turrim excelsam, et super omnem murum munitum, ii 11-18;
ubi de amore sui, qui per ‘cedros, quercus, montes, colles, turrim, quae alta et elata sunt,’ describitur: apud eundem,
[2] Erunt… rivi, ductus aquarum, in die caelis magnae, cum cadent turres, xxx 25;
similiter pro amore sui, et elatione in cultu: apud eundem,
En terra Chaldaeorum, hic populus non fuit, Asshur fundavit eam in tziim, erigent speculatorias turres suas, excitabunt palatia sua, ponet eam in ruinam, xxiii (x)13;
de Tyro et ejus vastatione; ‘speculatoriae turres,’ alia voce, pro phantasiis inde: apud Ezechielem,

Ascendere faciam contra Tyrum gentes multas,… et perdent muros Tyri, et destruent turres ejus, et detraham pulverem ejus ab ea, et dabo eam ariditatem petrae, xxvi 3, 4;

[3] similiter. Quod amor sui in cultu seu cultus sui vocetur ‘turris,’ est causa quia ‘urbs’ significat doctrinam, ut ostensum est prius n. 402, et olim urbes muniebantur turribus, in quibus custodes; etiam turres erant in terminis, quare appellatae sunt turres custodum, 2 Reg. ix 17; xvii 19; xviii 8; et turres speculatoriae, Esai. xxiii 13; praeter etiam cum Ecclesia Domini comparatur vineae, illa quae sunt cultus, tum conservationis ejus, comparantur torculari et ‘turri in vineae, ut constat apud Esai. v 1, 2; Matth. xxi 33; Marc. xii 1.

1307. ‘Et caput ejus in caelo’: quod significet usque ut dominentur super ea quae in caelo, inde nunc sequitur; ‘caput enim habere in caelo’ est elationem eo usque extendere, ut quoque constat ex descriptione Babelis passim in Verbo, et ex illis quae prius dicta sunt de ‘extollere caput’ n. 257. Amor sui est qui omnium minime concordat cum vita caelesti; omnia enim inde mala, non solum odia, sed etiam vindictae, crudelitates, et adulteria; et adhuc minus concordat cum intrat in cultum et illum profanat, quare inferna consistunt ex talibus ex quibus quo plus caput in caelum attollere volunt, eo profundius se deprimunt, seque in atrociores poenas praecipitant.

1308. ‘Et faciamus nobis nomen’: quod significet ut inde fama potentiae, ex significatione ‘nomen sibi faciendi’ constare potest: norunt enim quod unusquisque in aliquo cultu esse velit; hoc enim commune est, etiam apud omnes gentes; quisque enim aliquod summum ens, cum spectat universum, et magis qui ordinem universi, agnoscit, et quia prosperitatem suam cupit, illud adorat; et praeterea est aliquod intus quod dictat, influit enim tale a Domino per angelos qui apud unumquemvis hominem; homo qui non talis est, is sub dominio spirituum infernalium est, nec agnoscit Deum: quia hoc norunt qui turres Babylonicas exstruunt, per doctrinalia et sancta ‘faciunt sibi nomen,’ alioquin non coli potuissent, quod in mox sequentibus significatur per id quod alioquin ‘dispergerentur super facies totius terrae,’ hoc est, quod non agnoscerentur; inde etiam sequitur, quo altius tales attollere possunt caput in caelum, eo plus nominis sibi faciunt: dominium eorum maximum est apud eos quibus aliquid conscientiae, nam eos ducunt quocumque; at vero quibus non conscientia, hos vinculis pluribus externis regunt.

1309. ‘Ne forte dispergamur super facies totius terrae’: quod significet quod alioquin non agnoscerentur, inde nunc sequitur; nam ‘dispergi super facies totius terrae’ est e conspectu eorum perire, sic non recipi et agnosci.

1310. Vers. 5. Et descendit Jehovah ad videndum urbem et turrim, quam aedificabant filii hominis. ‘Descendit Jehovah’ significat judicium super eos: ‘ad videndum urbem et turrim’ significat super id quod perverterint doctrinam et profanaverint cultum: ‘quam aedificabant filii hominis’ significat quae sibi finxerunt.

1311. ‘Et descendit Jehovah’: quod significet judicium super eos, constat ab illis quae praecedunt et quae sequuntur, tum a significatione ‘descendere’ respective ad Jehovam: ab illis quae praecedunt, ibi actum est de aedificatione urbis et turris Babylonicae; ab illis quae sequuntur, ibi agitur de confusione labiorum et dispersione; a significatione ‘descendere’ respective ad Jehovam quod praedicetur cum judicium fit; Jehovah seu Dominus ubique praesens est et omnia novit ab aeterno, quare non dici potest de Ipso ‘descendere ad videndum,’ solum in sensu litterali ubi secundum apparentias apud hominem ita dicitur; in sensu vero interno non ita, in illo sensu sistitur res, non qualis est secundum apparentias sed qualis in se, quare hic ‘descendere ad videndum’ quod sit judicium; [2] judicium praedicatur cum malum ad summum perductum est, quod appellatur in Verbo cum consummatum vel cum consummata iniquitas; ita enim se res habet: omne malum habet suos terminos quousque vadere permittitur; cum ultra hos terminos perducitur, incurrit in poenam mali, hoc in particulari et in communi; poena mali est quae tunc vocatur judicium; et quia apparet primum sicut quod non Dominus videat seu animadvertat quod malum sit, nam cum homo malum facit absque poena, putat is quod Dominus non curet, at cum poenam subit, tunc primum autumat Dominum videre, immo quod Dominus puniat; quare secundum apparentias istas dicitur quod ‘Jehovah descenderit ad videndum’: [3] descendere praedicatur de Jehovah quia praedicatur altissimum, seu quod sit in altissimo, et hoc quoque secundum apparentiam, non enim est in altissimis sed in intimis, quare in Verbo altissimum et intimum idem significat; ipsum judicium seu poena mali sistitur in inferioribus et infimis, quare dicitur ‘descendere,’ sicut etiam apud Davidem,
Jehovah inclina caelos tuos, et descende {1}, tange montes, e fumigabunt, emitte fulmen, et disperge eos, Ps. cxliv 5, 6;
ubi etiam pro poena mali seu judicio: apud Esaiam,
Descendet Jehovah Zebaoth ad militandum super monte Zionis, et super colle ejus, xxxi 4;
apud eundem,
Descendes, coram Te montes diffluent, lxiv 2;
ubi ‘descendere’ similiter prae poena seu judicio super malum: apud Micham,
Jehovah exiens e loco Suo, et descendit, et calcavit super excelsa terrae, et liquefacti sunt montes sub Ipso, i (x)3, 4.
@1 I has Descende et loquar Tecum but there seems to be no evidence for the inclusion of these words, which S. omits in A.E. 405.$

1312. ‘Ad videndum urbem et turrim’: quod significet super id quod perverterint doctrinam et profanaverint cultum, constat a significatione ‘urbis et turris,’ de qua prius.

1313. ‘Quam aedificabant filii hominis’: quod significet quae sibi finxerunt, constat absque explicatione: ‘filii hominis’ sunt hic filii Ecclesiae; qui enim non ab Ecclesia sunt et non habent cognitiones fidei apud se, talia fingere non possunt; quod illi non possint profanare sancta, ostensum est prius n. 301-303, 593.

1314. Vers. 6. Et dixit Jehovah, En populus unus, et labium unum omnibus illis, et hoc inceptum eorum ad faciendum; et nunc non prohiberetur ab iis omne quod cogitarunt facere. ‘Dixit Jehovah’ significat quod ita esset: ‘en populus unus, et labium unum omnibus illis’ significat quod verum fidei et doctrina una omnibus fuerit: ‘et hoc inceptum eorum ad faciendum’ significat quod nunc alii fieri incipiant: ‘et nunc non prohiberetur ab iis omne quod cogitarunt facere’ significat nisi nunc status eorum mutetur.

1315. Quod ‘dixit Jehovah’ significet quod ita esset, constat ex eo quod hic, ut prius ostensum, non sit historicum verum sed historicum factum, quare cum dicitur ‘dixit Jehovah,’ non aliud significare potest; sicut etiam prius passim.

1316. ‘En populus unus, et labium unum omnibus illis’: quod significet quod verum fidei et doctrina una omnibus fuerit, constat a significatione ‘populi’ quod sit verum fidei, et a significatione ‘labii’ quod sit doctrina: quod ‘populus’ significet verum fidei, hoc est, illos qui in vero fidei, ostensum est prius n. 1259, et quod ‘labium’ significet doctrinam fidei, ostensum est supra ad vers. 1; ‘populus unus et labium unum’ dicitur quando omnibus pro fine est commune bonum societatis, commune bonum Ecclesiae, et regnum Domini, sic enim in fine est Dominus a Quo omnes sunt unum; at cui proprium bonum pro fine, nusquam Dominus adesse potest, ipsum proprium hominis abalienat Dominum, nam sic flectit et vertit commune bonum societatis, ipsumque Ecclesiae, immo regnum Domini, in se, usque adeo ut quasi sit pro se; ita detrahit Domino quod Ipsius est, et se substituit; quod cum regnat apud hominem, in singulis ejus cogitationibus, immo in minimis cogitationum, est simile; quod regnans est apud hominem, ita se habet; [2] hoc non ita manifeste in vita corporis quam in altera vita patet; quod regnans apud eum est, se manifestat per sphaeram quandam quae percipitur ab omnibus qui circum eum, quae sphaera quia exhalat a singulis apud eum, talis est; sphaera ejus qui semet spectat in singulis, sibi appropriat ac, ut dicitur ibi, absorbet, omne quod favet ei, sic omne jucundum spirituum circum eum, et destruit omne liberum apud illos, quare non potest aliter quam ut talis dissocietur; at vero cum ‘populus unus, et labium unum’ est, hoc est, cum omnium commune bonum spectatur, tunc unus nusquam appropriat sibi alterius jucundum, et destruit alterius liberum, sed quantum potest, promovet et auget; inde societates caelestes sicut unum sunt, et hoc unice per amorem mutuum a Domino: similiter se habet in Ecclesia.

1317. Quod ‘hoc inceptum eorum ad faciendum’ significet quod nunc alii fieri inciperent, constare potest a serie; ‘inceptum ad faciendum’ hic significat cogitationem seu intentionem, proinde finem, sicut etiam constat ab illis quae mox sequuntur, ‘et nunc non prohiberetur ab iis omne quod cogitarunt facere’: quod in sensu interno significetur finis, inde est quia a Domino spectatur apud hominem aliud quam finis; utcumque ejus cogitata et facta sunt, quae innumeris modis variantur, modo finis (x)sit bonus, illa sunt omnia bona; at si finis malus, omnia sunt mala; finis est qui regnat in singulis quae cogitat et facit homo. Angeli apud hominem quia sunt Domini, non aliud apud hominem regunt quam fines ejus; cum illos regunt, etiam cogitata et facta regunt, nam omnia illa sunt finis: finis apud hominem est ipsa ejus vita; omnia quae cogitat et facit, a fine vivunt quia, ut dictum, sunt finis, quare qualis est finis talis est vita hominis; finis non aliud est quam amor, nam homo nihil aliud pro fine habere potest quam quod amat; qui aliud cogitat quam facit, pro fine usque habet quod amat; in ipsa simulatione, aut in dolo, est finis, qui est amor sui aut amor mundi, et inde jucundum vitae ejus: ex his quisque concludere potest quod talis sit vita hominis qualis est ejus amor: haec nunc sunt quae significantur per ‘inceptum ad faciendum.’

1318. ‘Et nunc non prohiberetur ab iis omne quod cogitarunt facere’: quod significet nisi nunc status eorum mutetur, constare potest a sequentibus; sensus internus Verbi est ut continue spectet sequentia, et conclusum, tametsi in sensu litterali non ita apparet: qui tales sunt ut qui supra descripti, nisi status eorum mutatur, non apud eos prohibetur quod cogitant facere; quod etiam status eorum mutatus sit, constat a sequentibus. Cogitatio faciendi non aliud est quam intentio, hoc est, finis; finis apud hominem nusquam prohiberi potest, hoc est, mutari nisi status; nam finis est ipsa vita hominis, ut dictum; dum mutatur status etiam mutatur finis et cum fine cogitatio; qualis mutatio status hominis hujus Ecclesiae facta sit, ex Divina Domini Misericordia, dicetur in sequentibus.

1319. Vers. 7. Age, descendamus, et confundamus ibi labium eorum, ut non audiant vir labium socii sui. ‘Age, descendamus’ significat quod ita judicium factum: ‘et confundamus ibi labium eorum’ significat quod nulli verum doctrinae sit: ‘ut non audiant vir labium socii sui’ significat quod omnes discordes.

1320. Quod ‘age descendamus’ significet quod ita judicium factum, constat ex illis quae de significatione ‘descendere’ supra ad vers. 5 dicta sunt; quod in plurali dicatur ‘descendamus et confundamus labia,’ causa est quia est executio judicii, quae fit per spiritus, et quidem per malos.

1321. Quod ‘confundamus labium eorum’ significet quod nulli verum doctrinae sit, constare potest a significatione ‘labii’ quod sit doctrina, de qua supra ad vers. 1; inde sequitur quod ‘confundere labia’ sit confundere illa quae sunt doctrinae, hoc est, vera doctrinae: ‘confundere’ significat in sensu interno non solum obtenebrare sed etiam obliterare et dissipare, sic ut non aliquid verum. Cum cultus sui succedit loco cultus Domini, tunc non solum pervertitur omne verum sed etiam aboletur, et tandem agnoscitur falsum pro vero et malum pro bono; omnis enim lux veritatis est a Domino, et omnis caligo est ab homine; cum homo succedit in cultu loco Domini, fit lux veri caligo; et tunc spectatur ab iis lux ut caligo, et caligo ut lux; [2] talis quoque est vita eorum post mortem; vita falsi iis est quasi lux, sed vita veri est iis quasi caligo; sed mutatur talis vitae lux in meram caliginem cum approximant versus caelum: dum in mundo sunt, quidem verum possunt loqui, immo cum eloquio et apparente zelo, et quia adest continua reflexio super se, etiam videntur sibi idem cogitare; sed quia ipse finis est cultus sui, cogitationes a fine trahunt quod non agnoscant verum nisi quantum sui in vero sit; cum homo talis est, in cujus ore verum, constat quod ei non verum sit; quod manifeste patet in altera vita, ibi tales non solum non agnoscunt verum quod professi in vita corporis, sed etiam odio habent et persequuntur, et in tantum, in quantum iis fastus aut sui cultus non adimitur.

1322. ‘Ut non audiant vir labium socii sui’: quod significet quod omnes discordes seu quod unus contra alterum, constare potest ab ipsis verbis; ‘non audire labium socii’ est non agnoscere quod alter loquitur, et in sensu interno non agnoscere quod alter docet seu doctrinam ejus, nam ‘labium’ est doctrina, ut ostensum supra ad vers. 1; ore quidem agnoscunt sed non corde, sed concordia oris nihil est cum discordia cordis; se habet hoc sicut cum malis spiritibus in altera vita qui similiter ac boni in societates distincti sunt, sed conjuncti tenentur per id quod alligati similibus phantasiis et cupiditatibus, sic ut unum agant in eo ut persequantur vera et bona; ita est commune quoddam quo simul continentur; sed ut primum hoc commune dissolvitur, unus ruit in alterum, et jucundum eorum tunc consistit in eo ut socium et socios crucient; similiter se habet cum doctrina et cultu tali in mundo; agnoscunt doctrinale et rituale satis conjunctim, sed commune quod eos continet, est cultus sui, et quantum participare queunt de communi tali tantum agnoscunt; at quantum non possunt participare aut spem habere participandi tantum dissolvuntur, ex causa de qua mox prius, quod nulli talium aliquod verum, sed unicuique falsum pro vero et malum pro bono; hoc nunc est quod ‘vir non audiat labium socii sui.’

1323. Vers. 8. Et dispersit Jehovah eos inde super facies totius terrae; et cessarunt aedificare urbem. ‘Dispersit eos Jehovah super facies totius terrae’ significat hic ut prius quod non agniti fuerint: ‘et cessarunt aedificare urbem’ significat quod talis doctrina non recepta.


1324. Quod ‘dispersit Jehovah eos super facies totius terrae’ significet quod non agniti fuerint, constat ab illis quae prius ad vers. 4 dicta sunt, ubi eadem verba.
Quod ‘cessarunt aedificare urbem’ significet quod talis doctrina non recepta, constat ex significatione ‘urbis’ quod sit doctrina, ut ostensum prius n. 402, tum ex illis quae supra ad vers. 4 et 5, de aedificare urbem et turrim. Ex his patet quod talis doctrina seu talis cultus in quo interius amor sui seu cultus sui, apud Antiquam hanc Ecclesiam non permissus, et quidem ex causa de qua in versu mox sequente.

1325. Vers. 9. Propterea vocavit nomen ejus Babel, quia ibi confudit Jehovah labium totius terrae; et inde dispersit eos Jehovah super facies totius terrae. ‘Propterea vocavit nomen ejus Babel’ significat talem cultum: ‘quia confudit Jehovah labium totius terrae’ significat Ecclesiae hujus Antiquae statum quod internus cultus perire inciperet; ‘terra’ est Ecclesia: ‘et inde dispersit eos Jehovah super facies totius terrae’ significat quod cultus internus nullus factus.

1326. ‘Propterea vocavit nomen ejus Babel’: quod significet talem cultum, nempe qualis cultus significatur per ‘Babel,’ constat ab illis quae hactenus dicta sunt, nempe cultus in quo interius est amor sui, proinde omne quod spurcum et profanum; amor sui non aliud est quam proprium, quod quam spurcum et profanum sit, constare potest ab illis quae de proprio ostensa sunt prius n. 210, 215; ex {1}philautia, hoc est, amore sui seu proprio profluunt omnia mala, sicut odia, vindictae, crudelitates, adulteria, doli, hypocrises, impietas; quare cum amor sui seu proprium inest cultui, talia mala ei insunt, sed secundum differentiam et gradum quanti et qualis quod ex amore isto; inde omnis profanatio cultus: sed ita se res habet: quantum ex amore sui seu proprio se infert cultui, tantum recedit cultus internus seu tantum fit nullus cultus internus; cultus internus consistit in affectione boni et agnitione veri, at quantum amoris sui seu quantum proprii incedit seu intrat, tantum affectio boni et agnitio veri recedit seu exit; sanctum nusquam potest esse cum profano, sicut non caelum cum inferno, sed discedere unum ab altero debet; talis est status et ordo in regno Domini; haec causa est quod apud tales quorum cultus ‘Babel’ vocatur, non detur cultus internus, sed est quoddam mortuum et quidem cadaverosum interius quod colitur; inde qualis est cultus eorum externus in quo tale, patet; [2] quod talis cultus sit Babel, constat passim ex Verbo ubi describitur Babel, ut apud Danielem, ubi ‘statua, quam vidit Nebuchadnezzar rex Babelis in somnio, cujus caput aurum, pectus et brachia argentum, venter et femora aes, crura ferrum, pedes partim ferrum partim argilla’ significat quod ex vero cultu demum talis cultus qualis vocatur Babel factus, quare etiam e petra excisus lapis contrivit ferrum, aes, argillam, argentum et aurum, Dan. ii 31, 32, [33], 44, 45:
Statua auri, quam erexit Nebuchadnezzar rex Babelis, quam adorarent, nec aliud erat, Dan iii 1 ad fin:
similiter
quod rex Babelis cum magnatibus, ex vasis auri quae erant ex templo Hierosolymae, biberent vinum, et laudarent deos auri, argenti, aeris, ferri et lapidis, et ideo scriptura in pariete, Dan. v 1 ad fin:
tum
quod Darius Medus mandaverit ut adoraretur pro deo, Dan. vi 1 ad fin:
ut et
bestiae in somnio visae Danieli, Dan vii 1 ad fin:
[3] similiter etiam ‘bestiae et Babel’ apud Johannem in Apocalypsi: quod talis cultus significatus et repraesentatus, constat manifeste non modo apud Danielem et Johannem sed etiam apud Prophetas; apud Esaiam,
Facies flammarum facies eorum;… stellae caelorum et sidera eorum non lucent luce sua; obtenebratus est sol in ingressu suo; et luna non splendere facit lucem suam:… cubant ibi {2}ziim, et implentur domus eorum {2}ochim, et habitant ibi filiae noctuae, et satyri saltant ibi, et respondent {2}iim in palatiis ejus, et dracones in aedibus voluptatis, xiii 8, 10, 21, 22;
ubi agitur de Babele, et describitur internam cultus talis per ‘facies flammarum’ quae sunt cupiditates, per quod ‘stellae,’ quae sunt veritates fidei, ‘non luceant,’ per quod ‘sol,’ qui est amor sanctus, ‘obtenebretur,’ per quod ‘luna,’ quae est verum fidei, ‘non splendeat,’ per ‘ziim, ochim, filias noctuae, satyros, iim, dracones,’ quod sint interiora cultus, nam talia sunt amoris sui seu proprii: quare etiam Babel apud Johannem vocatur ‘mater scortationum et abominationum,’ Apoc. xvii 5, et apud eundem,
Habitaculum draconum, et custodia omnis spiritus immundi, et custodia omnis avis immundae et exosae, Apoc. xviii 2;
ex quibus patet, cum talia intus, quod non possit esse aliquid boni et veri fidei; et quod in tantum recedant bona affectionis et vera fidei, in quantum illa intrant: vocantur ea quoque ‘sculptilia deorum Babelis,’ Esai. xxi 9. [4] Quod sit amor sui seu proprium, quod in cultu seu quod sit cultus sui, constat manifeste apud Esaiam,
Propheta parabolam hanc super regem Babelis:… tu dixisti in corde tuo, Caelos ascendam, supra stellas Dei exaltabo thronum meum, et sedebo in monte conventus, in lateribus septentrionis; ascendam supra excelsa nubis; similis fiam Altissimo; verumtamen ad infernum dejectus eris, xiv 4, 13-15;
ubi manifeste quod ‘Babel’ sit qui pro deo vult coli, hoc est, quod sit cultus sui: apud eundem,
[5] Descende, et sede super pulvere virgo filia Babelis; sede in terra, non thronus, filia Chaldaeorum;… confisa es in malitia tua, dixisti, Nullus videns me, sapientia tua et scientia tua ea avertit te, dixisti in corde tuo, Ego et non sicut ego praeterea, xlvii 1, 10:
apud Jeremiam,
Ecce ego contra te mons corrumpens, corrumpens totam terram, et extendam, manum, Meam supra te, et devolvam te de petris, et dabo te in montem combustionis:… si ascenderit Babel in caelos, et si muniverit excelsum roboris sui, a Mecum venient vastatores ei, li 25, 53;
[6] inde quoque patet quod ‘Babel’ sit cultus sui. Quod nulla iis lux veri sed mera caligo, hoc est, quod non iis verum fidei, describitur apud Jeremiam,
Verbum quod locutus est Jehovah contra Babelem; contra terram Chaldaeorum;… Ascendet super eam gens a septentrione, haec ponet terram ejus in desolationem, et non erit habitans in ea, ab homine usque ad bestiam se dimovebunt, abibunt, l 1, 3;
‘septentrio’ pro caligine seu non vero; ‘non homo et non bestia’ pro non bono: videantur plura de Babele infra ad vers. 28 ubi de Chaldaea.

@1 Gk. = ‘self love.’ This appears to be the only occasion on which S. uses it; it is not a recognized Latin form.$

@2 These are from Heb. (tsiyim) = desert-dwellers, (‘ohim) = howling creatures, (‘iyim) = howlings, R.V. wolves. All these meanings are conjectural, and S. retains the Heb. forms.$

1327. Quod ‘confudit Jehovah labium totius terrae’ significet Ecclesiae hujus Antiquae statum quod internus cultus perire inciperet, constat ex eo quod dicatur ‘labium totius terrae,’ non ut prius vers. 7, labium eorum qui aedificare coeperunt urbem et turrim; per ‘faciem totius terrae’ significatur status Ecclesiae, nam ‘terra’ est Ecclesia, ut ostensum prius n. 662, 1066. Cum Ecclesiis post diluvium ita se res habuit: fuerunt tres Ecclesiae, quae memorantur in specie in Verbo, nempe Ecclesia Antiqua prima quae a Noaho nominata fuit; Ecclesia Antiqua altera quae ab Ebero; et Ecclesia Antiqua tertia quae a Jacobo, et postea a Jehuda et Israele: [2] quod primam Ecclesiam attinet quae nempe Noahus dicta, illa fuit sequentium sicut parens: et sicut solent Ecclesiae in suis initiis, magis illibata et insons, ut constat quoque a primo versu hujus capitis, quod ei fuerit unum labium, hoc est, una doctrina, nempe omnibus charitas pro essentiali; sed temporis successu coepit, ut solent Ecclesiae, etiam labi, et quidem imprimis ex eo quod plures eorum coeperint derivare cultum in semet, ut ita eminerent prae aliis, sicut supra ex vers. 4 constat, ‘dixerunt enim, Aedificemus nobis urbem et turrim, et caput ejus in caelo, et faciamus nobis nomen’; tales in Ecclesia non potuerunt aliter esse quam sicut fermentum quoddam, aut sicut torres ex quo incendium; cum periculum profanationis sancti inde, de quo n. 571, 582, immineret, status hujus Ecclesiae, ex Providentia Domini, mutatus est, nempe quod periret cultus ejus internus et remaneret externus; quod hic significatur per quod ‘Jehovah confuderit labium totius terrae’: exinde quoque constat quod talis cultus qui vocatur Babel, non invaluerit in prima Antiqua Ecclesia, sed in sequentibus cum inceperunt homines coli pro diis, imprimis post mortem, inde tot gentium dii. [3] Cur permissum, quod cultus internus periret et externus maneret, causa est ne profanaretur sanctum; profanatio sancti secum habet damnationem aeternam; profanare sanctum nemo potest nisi qui cognitiones fidei habet et qui agnoscit illas; qui autem non habet, non potest agnoscere, minus profanare; interna sunt quae profanari possunt, nam in internis est sanctum, non autem in externis; se habet hoc sicut homo qui facit malum, nec cogitat malum; ei non imputari potest malum quod facit, ut non ei qui non deliberato animo facit, aut ei cui non rationale; ita qui non credit dari vitam post mortem, sed usque cultum externum habet, is non profanare potest illa quae sunt vitae aeternae, quia non credit dari; [4] aliter se habet cum illis qui norunt et qui agnoscunt; hoc quoque causa est quod permittatur homini in voluptatibus, inque cupiditatibus potius vivere, seque per eas removere ab internis, quam ut in cognitionem et agnitionem internorum veniat et illa profanet; Judaeis ideo permittitur se avaritiae hodie immergere, ut sic elongentur eo magis ab agnitione internorum, nam sunt tales ut si agnoscerent, non potuissent aliter quam profanare; nihil magis ab internis removet quam avaritia, quia est cupiditas infima terrestris; similiter se habet cum multis intra Ecclesiam, et similiter se habet cum gentibus extra Ecclesiam; hae, nempe gentes, omnium minime profanare possunt; haec nunc causa est quod hic dicatur quod ‘Jehovah confuderit labium totius terrae,’ et quod haec significent Ecclesiae statum quod mutatus, nempe quod cultus ejus externus factus, in quo nullus internus: [5] simile repraesentatum et significatum fuit per captivitatem Babylonicam in quam abducti sunt Israelitae, et postea Judaei, de qua ita apud Jeremiam,
Et erit gens et regnum, quae non serviverint regi Babelis, et qui non dederit collum suum in jugo regis Babelis, gladio, et fame, et peste visitabo super gentem hanc, donec consumam eos per manum ejus, xxvii 8 seq;
‘servire regi Babelis et dare collum in jugo ejus’ est prorsus privari cognitione et agnitione boni et veri fidei, ita cultu interno; [6] quod adhuc manifestius constat apud eundem Prophetam,
Sic dixit Jehovah… ad omnem populum in urbe hac, fratres vestros, qui non exiverunt vobiscum in captivitatem, sic dixit Jehovah Zebaoth, Ecce Ego mittens in eos gladium, famem et pestem, et dabo eos sicut ficus horridas, xxix 16, 17;
‘remanere in urbe, et non exire ad regem Babelis’ repraesentabat et
significabat eos qui in cognitionibus internorum seu veritatum fidei essent, et profanarent illa, in quos dicitur quod ‘mitteretur gladius, fames, pestis,’ quae sunt poenae profanationis, et quod fierent ‘sicut ficus horridae.’ [7] Quod per ‘Babelem’ significentur illi qui deprivant alios omni cognitione et agnitione veri, etiam repraesentatum et significatum est per haec apud eundem Prophetam,
Omnem Jehudam dabo in manum regis Babelis, et transportabit eos in Babel, et percutiet eos gladio; et dabo omnes opes urbis hujus, et omnem laborem ejus, et omne pretiosum ejus, et omnes thesauros regum Jehudae, dabo in manum hostium eorum, et diripient ea et capient ea, xx 4, 5;
ubi per ‘omnes opes, omnem laborem, omne pretiosum, omnes
thesauros regum Jehudae’ in sensu interno significantur cognitiones
fidei: [8] apud eundem,
Cum familiis septentrionis… regem Babelis,… adducam… super terram hanc, et super habitatores ejus, et super omnes gentes istas circumcirca, et devotioni dabo eos, et ponam eos in desolationem, et in sibilum, et in vastitates saeculi,… et erit tota terra haec in vastitatem, xxv 9, 11;
ubi vastatio interiorum fidei seu interni cultus, per ‘Babelem’ describitur; cui enim cultus sui, ei nullum verum fidei, ut prius ostensum; is perdit et vastat, inque captivitatem abducit omne quod verum est, quare etiam Babel vocatur ‘mons corrumpens,’ Jer. li 25, porro videantur quae de Babele dicta prius n. 1182.

1328. ‘Et inde dispersit eos Jehovah super facies totius terrae’: quod significet quod cultus internus nullus factus, constare potest a significatione ‘dispergi’ quod sit dissipari; in sensu proximo significantur per ‘dispergi super facies totius terrae’ illi qui urbem Babelis aedificare vellent, sed quia illi sunt qui deprivant alios omni cognitione veri, ut dictum est, simul per haec significatur privatio cultus interni; unum enim est consequens alterius; hic est consequens quia tertia vice dicitur. Quod prima Antiqua Ecclesia deprivata fuerit cognitionibus veri et boni, constat inde quod gentes quae constituerunt Ecclesiam illam Antiquam, factae sint ad plurimam partem idololatrae, et usque cultum quendam externum habuerint: qui idololatrae sunt extra Ecclesiam, eorum sors multo melior est sorte eorum qui idololatrae sunt intra Ecclesiam; illi sunt idololatrae externi, hi autem interni: quod sors illorum melior sit, constat ab illis quae Dominus dicit, apud Luc. xiii 23, 28-30; Matth. viii 11, 12; haec nunc causa est quod status Ecclesiae hujus Antiquae mutatus.

1329. Vers. 10. Hae nativitates Shemi; Shem filius centum annorum, et genuit Arpachshad, duobus annis post diluvium. ‘Hae nativitates Shemi’ significant derivationes alterius Ecclesiae Antiquae; ‘Shem’ est cultus internus in genere: ‘centum anni’ significant statum Ecclesiae istius in principio: ‘Arpachshad’ fuit gens ita nominata per quam significatur scientia: ‘duobus annis post diluvium’ significat alteram Ecclesiam postdiluvianum.

1330. ‘Hae nativitates Shemi’: quod significent derivationes alterius Ecclesiae Antiquae, constat a significatione ‘nativitatum’ quod sit origo et derivatio doctrinalium et cultuum, ut dictum prius n. 1145; ‘nativitates’ hic et alibi in Verbo non aliae sunt quam quae sunt Ecclesiae, ita quae sunt doctrinalium et cultuum; internus sensus Verbi nihil aliud involvit; quare cum Ecclesia aliqua nascitur, dicitur quod ‘nativitates illius sint,’ ut cum Ecclesia Antiquissima Gen. ii 4, ‘Hae nativitates caelorum et terrae’: pariter cum ceterae Ecclesiae ante diluvium quae successerunt, v vers. 1, ‘Hic liber nativitatum’; similiter Ecclesiae post diluvium quae tres fuerunt, prima Noahus dicta, altera ab Ebero nominata, tertia a Jacobo, haec postea a Jehuda et Israele; prima Ecclesia cum describitur, similiter incohatur, cap. praec. vers. 1, ‘Hae nativitates filiorum Noahi’; haec altera ab Ebero nominata, similiter in hoc versu, ‘Hae nativitates Shemi’; tertia quoque versu 27 hujus capitis, ‘Hae nativitates Terahi’: quare ‘nativitates’ nihil aliud significant quam origines et derivationes doctrinalium et cultuum Ecclesiae quae describitur. Quod nativitates secundae hujus Ecclesiae a Shemo ducantur, seu quod initium ejus describatur a Shemo, causa est quia ‘Shemus’ significat cultum internum, hic cultum internum hujus Ecclesiae; non quod cultus internus hujus Ecclesiae fuerit talis cultus internus qualis in cap. praec. significatus est per ‘Shemum,’ sed modo quod sit cultus internus hujus Ecclesiae.

1331. Quod ‘Shem’ sit cultus internus in genere, inde nunc constat; qualis cultus internus hujus Ecclesiae fuerit, patet ab illis qui nominantur successive a Shemo, nempe quod fuerit scientificum; quod etiam confirmatur a numeris annorum, dum introspiciuntur et evolvuntur.

1332. Quod ‘centum anni’ significent statum Ecclesiae istius in genere, constat ab illis quae de numeris et annis in genere dicta et ostensa sunt prius n. 482, 487, 488, 493, 575, 647, 648, 755, 813, 893, quod significent tempora et status; sed qui et quales status per numerum annorum centum, tum per numeros annorum in sequentibus hujus capitis, significentur, prolixum foret exponere; praeter quod etiam sit implexum.

1334. (x) Quod ‘Arpachshad’ fuerit gens ita nominata et quod per eam significetur scientia, cap. praec. ad vers. 24, n. (x)1236, dictum est.

1335. ‘Duobus annis post diluvium’: quod significet alteram Ecclesiam postdiluvianam, inde constare potest quod per ‘annum’ in Verbo, sicut etiam per ‘diem,’ et per ‘septimanam’, significetur integra periodus, minor aut major, pauciorum aut plurium annorum, immo abstracte periodus, ut videri potest ab illis locis quae prius n. 488 et 893 allata sunt: similiter hic ‘duobus annis post diluvium,’ quibus significatur secunda periodus Ecclesiae, quae fuit cum Ecclesia haec altera incohavit.

1336. Vers. 11. Et vixit Shem, postquam genuit illum Arpachshad, quingentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Shem postquam genuit Arpachshad quingentis annis’ significant durationem et statum; ‘Shemus’ significat, hic ut prius, cultum internum in genere; ‘Arpachshad’ scientiam: ‘et genuit filios et filias’ significat doctrinalia.

1337. Quod haec significentur, non opus est confirmare; constat ex significatione eorundem de qua prius: solum quod internus cultus hujus Ecclesiae non aliud fuerit quam quoddam scientificum, ita quoddam amoris qui vocari potest amor veri; cum enim haec Ecclesia incepit, vix aliqua charitas residua fuit, ita nec fides, quae solius charitatis; ut quoque a mox praecedentibus constat de urbe et turri Babelis quod nempe ‘Jehovah confudit labium totius terrae,’ vers. 9.

1338. Quod ‘gignere filios et filias’ significet doctrinalia, constat ex significatione ‘filiorum,’ prius n. 264, 489-491, 533.

1339. Vers. 12. Et Arpachshad vixit quinque et triginta annis et genuit Shelahum. ‘Arpachshad vixit (x)quinque et triginta annis’ significat initium secundi status hujus Ecclesiae, tum ipsum ejus statum alterum; per ‘Arpachshad’ significatur, hic ut prius, scientia: ‘et genuit Shelahum’ significat derivationem inde; ‘Shelah’ fuit gens ita nominata per quam significatur id quod scientiae.

1340. Quod haec significentur, nec opus est confirmare: quod ‘Shelah’ fuerit gens ita nominata et per eam significetur id quod est scientiae, prius cap. praec. vers. 24 dictum est.

1341. Vers. 13. Et vixit Arpachshad, postquam genuit illum Shelahum, tribus annis et quadringentis annis; et genuit filios et filia ‘Vixit Arpachshad postquam genuit Shelahum (x)tribus annis et quadringentis annis’ significat durationem et statum; ‘Arpachshad,’ hic ut prius, scientiam; et ‘Shelah’ id quod est scientiae: ‘et genuit filios et filias’ significat doctrinalia.

1342. Vers. 14. Et Shelah vixit triginta annis, et genuit Eberum. ‘Shelah’ vixit (x)triginta annis’ significat initium tertii status; ‘Shelah significat, hic ut prius, id quod est scientiae: ‘et genuit Eberum significat derivationem inde; ‘Eberus’ fuit gens, quae gens Hebraea ab Ebero ut a suo patre nominata, per quam significatur Ecclesiae secundae Antiquae cultus in genere.

1343. Quod ‘Eberus’ fuerit gens, quae gens Hebraea ut a suo patre nominata, et quod per eam significetur Ecclesiae secundae Antiquae cultus in genere, constat a Verbi historicis ubi passim nominatur; ex illa gente quia ibi cultus novus incohatus, omnes vocati sunt Hebraei qui similem cultum habuerunt: cultus eorum fuit qualis postea restauratus apud Jacobi posteros; et ejus praecipuum constabat in eo quod Deum suum appellaverint Jehovam et quod sacrificia habuerint. Antiquissima Ecclesia unanimiter agnovit Dominum, et Ipsum Jehovam nominavit, ut constat quoque a primis capitibus Geneseos et alibi in Verbo: Antiqua Ecclesia, hoc est, illa quae fuit post diluvium, etiam agnovit Dominum, et Ipsum appellavit Jehovam, illi imprimis qui internum cultum habuerunt et dicti sunt ‘filii Shemi’; ceteri qui in externo cultu fuerunt, agnoverunt quoque Jehovam, et Ipsum coluerunt; sed cum cultus internus factus est externus, et magis cum idololatricus, et cum unaquaevis gens habere coepit suum deum quem coluit, gens Hebraea retinuit nomen Jehovae, et appellavit Deum suum Jehovam, et in hoc distinguebantur a ceteris gentibus: [2] Jacobi posteri in Aegypto, cum cultu externo, etiam perdiderunt hoc quod Deus eorum appellaretur Jehovah, immo ipse Moses; quare instructi sunt omnium primum quod Jehovah esset Deus Hebraeorum, et Deus Abrahami, Isaci et Jacobi, ut constare potest ab his apud Mosen,
Jehovah dixit ad Mosen, Intrabis tu et seniores Israelis ad regem Aegypti, et dicetis ad eum, Jehovah Deus Hebraeorum obviam venit nobis; et nunc eamus, quaeso, iter trium dierum in desertum, et sacrificemus Jehovae Deo nostro, Exod. iii 18:
apud eundem,
Dixit Pharaoh, Quis Jehovah, cujus audiam vocem, ad dimittendum Israelem? non novi Jehovam, etiamque Israelem non dimittam; et dixerunt, Deus Hebraeorum obviam venit nobis; eamus, quaeso, iter trium dierum in desertum, et sacrificemus Jehovae Deo nostro, Exod. v 2, 3.
[3] Quod Jacobi posteri perdiderint in Aegypto, cum cultu, etiam nomen Jehovae, constare potest ab his apud Mosen,
Dixit Moses ad Deum, Ecce ego cum venero ad filios Israelis, et dixero ad illos, Deus patrum vestrorum misit me ad vos, et dixerint mihi, Quodnam nomen illius? quid dicam ad eos? et dixit Deus ad Mosen, Sum Qui Sum; et dixit, Ita dices filiis Israelis, Sum misit me ad vos; et dixit amplius Deus ad Mosen, Ita dices ad filios Israelis, Jehovah Deus patrum vestrorum, Deus Abrahami, Deus Isaci, et Deus Jacobi, misit me ad vos; hoc Nomen Meum in aeternum, Exod. iii 13-15;
[4] inde patet quod etiam Moses nesciverit, et quod distinguerentur a ceteris per nomen Jehovae Dei Hebraeorum; inde etiam alibi Jehovah nominatur Deus Hebraeorum,
Dices ad Pharaonem, Jehovah Deus Hebraeorum misit me ad te, Exod. vii 16:
Intra ad Pharaonem, et loquere ad eum, Sic dixit Jehovah Deus Hebraeorum, Exod. ix 1, 13:
Intravit Moses et Aharon ad Pharaonem, et dixerunt ad eum, Ita dixit Jehovah Deus Hebraeorum, Exod. x 3:
apud Jonam,
Hebraeus ego, et Jehovam Deum caelorum ego timens, i 9:
tum quoque apud Samuelem,
Audiverunt Philistaei vocem acclamationis, dixerunt, Quae vox acclamationis magnae hujus in castris Hebraeorum? et cognoverunt quod arca Jehovae venisset ad castra; Philistaei… dixerunt,… Vae nobis, quis liberabit nos e manu Deorum magnificorum horum? hi illi dii, qui percusserunt Aegyptios omni plaga in deserto; estote in viros, Philistaei,… ne serviatis Hebraeis, 1 Sam. iv 6, 8, 9;
ibi quoque patet quod gentes distinguerentur per deos quos nominarent et quod gens Hebraea per Jehovam. [5] Quod alterum essentiale cultus gentis Hebraea constituerint sacrificia, patet quoque a locis supra adductis Exod. iii 18; v, 2, 3; tum ex eo quod Aegyptii abominati sint gentem Hebraeam propter hunc cultum, ut constat ex his apud Mosen,
Dixit Moses, Non rectum ad faciendum sic, quia abominationem Aegyptiorum sacrificaremus Jehovae Deo nostro; ecce sacrificaremus abominationem Aegyptiorum in oculis eorum, nonne lapidabunt nos? Exod. viii 22 [A.V. 26];
quare etiam Aegyptii abominati sunt gentem Hebraeam, usque adeo ut nec cum iis comedere panem vellent, Gen. xliii 32; inde quoque patet quod posteritas Jacobi non sola fuerit gens Hebraea, sed omnes qui talem cultum habuerunt, quare etiam terra Canaan vocatur terra Hebraeorum tempore Josephi,
Josephus dixit, Furto ablatus sum e terra Hebraeorum, Gen. xl 15.
[6] Quod sacrificia apud idololatras in terra Canaane fuerint, multis constare potest; sacrificabant enim suis diis, Baalibus et aliis; praeter quod Bileamus, qui fuit e Syria ubi Eberus, seu unde gens Hebraea antequam posteri Jacobi venerunt in terram Canaanem, non modo sacrificia obtulit, sed etiam Jehovam Deum suum vocavit; quod ‘Bileamus e Syria, unde gens Hebraea,’ Num. xxiii 7; quod ‘sacrificia obtulit,’ Num. xxii 39, 40; xxiii 1-3, 14, 29; quod ‘Jehovam Deum suum vocavit,’ Num. xxii 18, et passim ibi. Quod de Noaho, cap. viii vers. 20, dicatur quod obtulerit holocausta Jehovae, non est historicum verum, sed historicum factum, quia per ‘holocausta’ significatum sanctum cultus, ut ibi videatur. Ex his nunc patet quid per ‘(x)Eberum’ seu per ‘gentem Hebraeam’ significetur.

1344. Vers. 15. Et vixit Shelah, postquam genuit illum Eberum, tribus annis et quadringentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Shelah postquam genuit Eberum (x)tribus annis et quadringentis annis’ significat durationem et statum; ‘Shelah,’ hic ut prius, id quod scientiae; ‘Eberus,’ hic quod prius, hujus Ecclesiae cultum in genere: ‘et genuit filios et filias’ significat doctrinalia.

1345. Vers. 16. Et vixit Eberus quatuor et triginta annis, et genuit Pelegum. ‘Vixit Eberus (x)quatuor et triginta annis’ significat initium quarti status hujus Ecclesiae; ‘Eberus’ hic, ut prius, cultum hujus Ecclesiae in genere: ‘et genuit Pelegum’ significat derivationem inde; ‘Peleg’ fuit gens ab illo ut a suo patre ita nominata per quam significatur cultus externus.
Quod ‘Peleg’ hic significet cultum externum, sequitur ex serie derivationum cultus, ita a derivatione ejus; in cap. praec. vers. 25 aliud ex significatione nominis, quod ‘in diebus ejus divisa sit terra,’ et quia ibi una cum fratre suo Joktan repraesentabat Ecclesiam illam.

1346. Vers. 17. Et vixit Eberus, postquam genuit illum Pelegum, triginta annis et quadringentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Eberus postquam genuit Pelegum (x)triginta annis et quadringentis annis’ significat durationem et statum; per ‘Eberum et Pelegum’ significatur hic ut prius: ‘et genuit filios et filias’ significat doctrinalia quae sunt ritualia.

1347. Vers. 18. Et vixit Peleg triginta annis, et genuit Reu. ‘Vixit Peleg (x)triginta annis’ significat initium quinti status; per ‘Peleg’ significatur hic ut prius: ‘et genuit Reu’ significat derivationem inde; ‘Reu’ fuit gens ab illo ut a suo patre ita nominata per quam significatur cultus adhuc magis externus.

1348. Vers. 19. Et vixit Peleg, postquam genuit illum Reu, novem annis et ducentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Peleg postquam genuit Reu (x)novem annis et ducentis annis’ significat durationem et statum; per ‘Peleg et Reu’ significatur hic quod prius: ‘et genuit filios et filias’ significat ritualia.

1349. Vers. 20. Et vixit Reu duobus et triginta annis, et genuit Serugum. ‘Vixit Reu (x)duobus et triginta annis’ significat initium sexti status; per ‘Reu’ significatur hic ut prius: ‘et genuit Serugum’ significat derivationem inde; ‘Serug’ fuit gens ab illo ut a suo patre ita nominata per quam significatur cultus in externis.

1350. Vers. 21. Et vixit Reu, postquam genuit illum Serugum, septem annis et ducentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Reu postquam genuit Serugum (x)septem annis et ducentis annis’ significat durationem et statum; per ‘Reu’ et per ‘Serug’ significatur hic ut prius: ‘et genuit filios et filias’ significat ritualia talis cultus.

1351. Vers. 22. Et vixit Serug triginta annis, et genuit Nahorem. ‘Vixit Serug (x)triginta annis’ significat initium septimi status hujus Ecclesiae; per ‘Serug’ significatur hic ut prius: ‘et genuit Nahorem’ significat derivationem inde; ‘Nahor’ fuit gens ab illo ut a suo patre ita nominata per quam significatur cultus vergens ad idololatricum.

1352. Vers. 23. Et vixit Serug, postquam genuit illum Nahorem, ducentis annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Serug postquam genuit Nahorem (x)ducentis annis’ significat durationem et statum; per ‘Serug et Nahorem’ significatur hic ut prius: ‘et genuit filios et filias’ significat ritualia istius cultus.

1353. Vers. 24. Et vixit Nahor novem et viginti annis, et genuit Terahum. ‘Vixit Nahor novem et viginti annis’ significat initium octavi status hujus Ecclesiae; per ‘Nahorem’ significatur, hic ut prius, cultus vergens ad idololatricum: ‘et genuit Terahum’ significat derivationem inde; ‘Terahus’ fuit gens ab illo ut a suo patre ita nominata per quam significatur cultus idololatricus.

1354. Vers. 25. Et vixit Nahor, postquam genuit illum Terahum, novendecim annis et centum annis; et genuit filios et filias. ‘Vixit Nahor postquam genuit Terahum (x)novendecim annis et centum annis’ significat durationem et statum; per ‘Nahorem’ significatur, hic ut prius, cultus vergens ad idololatricum; per ‘Terahum’ cultus idololatricus: ‘et genuit filios et filias’ significat ritualia idololatrica.

1355. Vers. 26. Et vixit Terah septuaginta annis, et genuit Abramum, Nahorem et Haranem. ‘Vixit Terah (x)septuaginta annis’ significat initium noni status, qui ultimus; per ‘Terahum’ significatur, hic ut prius, cultus idololatricus: ‘et genuit Abramum, Nahorem, et Haranem’ significat derivationes inde; Abram, Nahor et Haran fuerunt personae, a quibus etiam gentes nominatae, quae fuerunt idololatrae.

1356. Quod per ‘Terahum’ significetur cultus idololatricus, constare potest a derivationibus, de quibus a vers. 20 huc usque: Ecclesia haec altera Antiqua a cultu quodam interno degenerata est, et adulterata usque ut demum facta sit idololatrica, ut solent Ecclesiae, quod ab internis suis vadant ad externa, et demum desinant in meris externis, obliteratis internis: quod haec Ecclesia talis facta, usque ut multa pars eorum non agnoverit Jehovam pro Deo, sed quod coluerit alios deos, constat apud Josuam,
Dixit Josua ad omnem populum; Sic dixit Jehovah Deus Israelis; Trans fluvium habitarunt patres vestri a saeculo, Terahus pater Abrahami, et pater Nahoris, et serviverunt diis aliis, (x)xxiv 2;
Nunc timete Jehovam, et servite Ipsi in integritate et veritate; et removete deos, quibus serviverunt patres vestri trans fluvium, et in Aegypto; et servite Jehovae: et si malum in oculis vestris servire Jehovae, eligite vobis hodie, cui serviatis; sive diis, quibus serviverunt patres vestri, qui trans fluvium, sive diis Emoraei, ibid. vers. 14, 15;
ubi quod Terahus, Abram et Nahor idololatrae fuerint, manifeste patet. [2] Quod Nahor gens fuerit apud quam cultus idololatricus, constat quoque a Labane Syro, qui fuit in urbe Nahoris, et coluit imagines seu teraphim, quas abstulit Rachel, Gen. xxiv 10; xxxi 19, 26, 32, 34, et quod alius fuerit deus Abrahami, alius deus Nahoris, et alius patris eorum seu Terahi, constat ex Gen. xxxi 53; manifeste etiam dicitur de Abramo quod Jehovah ei non notus fuerit, apud Mosen,
Ego Jehovah apparui Abrahamo, Isaco et Jacobo in Deo Shaddai, et nomine Meo Jehovah non notus fui illis, Exod. vi 3;
inde patet quantum Ecclesia haec apud hanc gentem desciverit in cultum idololatricum, qui hic per ‘Terahum’ significatur; et quia per Terahum, etiam per Abramum, Nahorem, et Haranem.

1357. Tria genera universalia idololatriae sunt, primum est amoris sui, alterum est amoris mundi, tertium est amoris voluptatum; cultus omnis idololatricus pro fine habet unum aut alterum ex his; cultus eorum non est propter alios fines, nam vitam aeternam non sciunt, nec curant, etiam negant: haec tria genera idololatriae significata sunt per ‘tres filios Terahi.’

1358. Quod Abram, Nahor et Haran fuerint personae, a quibus etiam gentes nominatae, quae fuerunt idololatrae, constat ex historicis Verbi; de Nahore ostensum est; ipsa enim urbs vocata erat ‘urbs Nahoris,’ Gen. xxiv 10; urbes illo tempore non fuerunt aliae quam familiae quae simul habitabant, et familiae plures non aliae quam gens: quod ex Abrahamo plures gentes natae sint, constat non solum ex posteritate Ismaelis, seu Ismaelitis, sed etiam a posteritate plurium ejus filiorum ex Keturah uxore, qui nominantur Gen. xxv 1-4.

1359. Vers. 27. Et hae nativitates Terahi; Terah genuit Abramum, Nahorem, et Haranem; et Haran genuit Lotum. ‘Hae nativitates Terahi’ significant origines et derivationes idololatriae, ex qua Ecclesia repraesentativa: Terahus fuit filius Nahoris, tum gens ab illo ut a suo patre nominata; per illum significatur cultus idololatricus Abram, Nahor et Haran fuerunt filii Terahi, tum gentes ab illis ut a suis patribus nominatae; per illos hic significantur cultus idololatrici inde: ex Loto etiam fuerunt binae gentes quae idololatrae.

1360. ‘Hae nativitates Terahi’: quod significent origines et derivationes idololatriae, ex qua Ecclesia repraesentativa{1}. Quod ‘nativitates’ significent origines et derivationes, supra in hoc capit ad vers. 10 ostensum est; hic nunc agitur de tertia Ecclesia post diluvium, quae successit, cum altera, de qua a versu 10 huc usque actum, in Teraho facta sit idololatrica: quod Terahus, Abramus Nahor et Haran fuerint idololatrae, ostensum est, praeter quod gentes ex illis, ut Ismaelitae et Midianitae aliique qui fuerunt posteri Abrami; praeter alios in Syria ex Nahore; tum etiam Moabitae et Ammonitae qui fuerunt posteri Loti.
@1 A line seems to have been omitted, e.g., constat ab iis quae mox supra.$

1361. Quod ex idololatria Ecclesia repraesentativa facta sit, nullus scire potest nisi sciat quid repraesentativum est; quae in Ecclesia Judaica repraesentabantur, et quae in Verbo, est Dominus, ac Ipsis regnum, proinde caelestia amoris, et spiritualia fidei; haec sunt quae repraesentantur, praeter plura quae ad illa pertinent, sicut omnia quae sunt Ecclesiae: repraesentantes sunt vel personae, vel res quae sunt in mundo aut super tellure, verbo omnia quae sunt objecta sensuum, usque adeo ut vix aliquid objectum sit quod non repraesentativum esse possit: sed generalis lex repraesentationis est quod nihil reflectatur super personam aut super rem quae repraesentat, sed super illud ipsum quod repraesentatur; ut pro exemplo: [2] omnis rex quicumque fuit, in Juda et Israele, immo in Aegypto, et alibi, potuit repraesentare Dominum; ipsum regium eorum est repraesentativum; ita potuit rex omnium pessimus, sicut Pharaoh qui erexit Josephum super terram Aegypti; Nebuchadnezzar in Babele, Dan. ii 37, 38, Saul et ceteri reges Jehudae et Israelis, qualescumque fuerunt; ipsa unctio, unde appellati uncti Jehovae, hoc involvit. Similiter omnes sacerdotes quotcumque fuerunt, repraesentabant Dominum; ipsum sacerdotale est repraesentativum; sacerdotes qui fuerunt mali et immundi, similiter; quia in repraesentativis nihil reflectebatur super personam qualis fuit. Nec solum homines repraesentabant sed etiam bestiae, sicut omnes quae sacrificabantur; ‘agni et oves’ repraesentabant caelestia, ‘columbae et turtures’ spiritualia; ‘arietes, hirci, juvenci et boves’ similiter sed caelestia et spiritualia inferiora. [3] Nec solum animata, ut dictum, repraesentabant sed etiam inanimata, sicut altare, immo lapides altaris, tum arca et tentorium cum omnibus quae ibi, ut et templum cum omnibus quae ibi, quod cuivis notum esse potest; ita lucernae, panes, vestes Aharonis: nec solum haec repraesentativa fuerunt sed etiam omnes ritus qui fuerunt in Ecclesia Judaica. In Antiquis Ecclesiis repraesentativa se extendebant ad omnia objecta sensuum, sicut ad montes et colles, adque valles, planities, fluvios, rivos, fontes, cisternas, ad lucos, ad arbores in genere, et ad quamcumque arborem in specie, usque adeo ut unaquaevis arbor aliquid certum significaret, quae postea cum Ecclesia significativa cessavit, facta sunt repraesentativa; ex his constare potest quid per repraesentativa intelligatur: et quia non solum per homines, quicumque et qualescumque essent sed etiam per bestias, tum etiam per inanimata, repraesentari potuerunt caelestia et spiritualia, illa nempe quae sunt regni Domini in caelis, et quae sunt regni Domini in terris, inde constat quid Ecclesia repraesentativa. [4] Repraesentativa se habuerunt quod coram spiritibus et angelis apparerent omnia sancta quae fiebant secundum ritus mandatos, ut cum summus sacerdos lavasset se aquis, amictu pontificali indutus ministraret, coram candelis accensis staret, utcumque ille fuisset, etiam si vel immundissimus et corde suo idololatres; ita quoque ceteri sacerdotes; nam, sicut dictum, in repraesentativis non reflectebatur super personam sed super ipsum illud quod repraesentabatur, prorsus abstracte a persona, sicut abstracte a bovibus, juvencis, agnis quae sacrificabantur, aut a sanguine qui effundebatur circum altare, ut et abstracte ab ipso altari, et sic porro. [5] Ecclesia haec repraesentativa instituta est postquam omnis cultus internus periit, et cum factus non solum mere externus sed etiam idololatricus, ob causam ut aliqua conjunctio caeli foret cum terra, seu Domini per caelum cum homine; et hoc postquam periit conjunctio per interna cultus: sed qualis conjunctio haec sit per sola repraesentativa, ex Divina Domini Misericordia, dicetur in sequentibus. Repraesentativa non prius incohantur quam in capite sequente, ubi omnia et singula quae ibi et in sequentibus, pure repraesentativa sunt: hic agitur de statu illorum qui patres fuerunt, antequam quidam ex illis et posteri eorum repraesentativi facti, qui quod in idololatrico cultu fuerint, supra ostensum est.

1362. Quod ‘Terahus’ fuerit filius Nahoris et quoque gens ab illo ut a suo patre nominata et quod per illum significetur cultus idololatricus, prius ostensum est: quod Terahus fuerit gens, inde constare potest quod gentes ex filiis ejus oriundae illum agnoverint ut suum patrem; sicut etiam filii Jacobi seu Judaei, et Israelitae, tum Ismaelitae, Midianitae et alii, Abramum; Moabitae et Ammonitae Lotum; quae gentes tametsi non ab illis sed a filiis eorum nominatae, usque tamen quando omnes agnoscunt communem patrem, seque vocant filios {1}ejus, ut filios Terahi, seu filios Abrahami, seu filios Loti; per unumquemque eorum significatur gens in communi sensu, ita hic per Terahum, Abramum, Nahorem et Lotum, sunt enim gentium stirpes seu radices: sicut posteri Jacobi quorum omnes a duodecim filiis ejus nominati sunt, sed usque vocantur Jacob et Israel; tum quoque semen et filii Abrahami, Joh. viii 33, 39.
@1 eorum I.$

1363. Quod ‘Abram, Nahor et Haran’ fuerint filii Terahi et quod quoque gentes ab illis ut a suis patribus nominatae et quod per illos hic significentur cultus idololatrici, constat ab illis quae supra ostensa sunt, tum quoque ex eo quod per ‘Terahum’ cujus filii fuerunt, significetur idololatria: sed quinam cultus idololatrici per tres Terahi filios, et dein per Lotum, filium Haranis, hic significentur, constare potest ex cultibus idololatricis, si inspiciuntur secundum genera. Sunt cultus idololatrici in genere quatuor, unus interior altero; tres interiores sunt sicut filii unius parentis, quartus est sicut filius tertii. Sunt cultus idololatrici interni et externi; interni sunt qui condemnant hominem, externi autem non ita; quo cultus idololatricus interior est, eo magis condemnat, at quo exterior, eo minus: interni idololatrae non agnoscunt Deum, sed adorant se et mundum, et pro idolis habent omnes cupiditates; at externi possunt agnoscere Deum, tametsi ignorant quis Deus universi: interni idololatrae cognoscuntur a vita quam sibi acquisiverunt, quae vita quantum recedit a vita charitatis tantum interiores idololatrae sunt; externi idololatrae solum ex cultu qui tametsi idololatrae sunt, usque vitam charitatis possunt habere: interni idololatrae possunt profanare sancta, at externi idololatrae non possunt; quare ne profanentur sancta, toleratur idololatria externa, sicut constare potest ab illis quae dicta prius n. 571, 582, et supra ad vers. 9, n. 1327.

1364. Quod ex Loto binae gentes quae fuerunt idololatrae, constat a binis ejus filiis ex filiabus, Gen. xix 37, 38, Moab et Ammi, ex quibus Moabitae et Ammonitae, qui quod idololatrae fuerint, a Verbo patet; hic memoratur Lotus ut pater cultuum idololatricorum per Moab et Ammi significatorum.

1365. Vers. 28. Et mortuus est Haran super facies Terahi, patris sui, in terra nativitatis suae in Ur Chaldaeorum. ‘Mortuus est Haran super facies Terahi, patris sui, in terra nativitatis suae, in Ur Chaldaeorum’ significat quod interior cultus obliteratus sit et factus mere idololatricus; per ‘Haran’ significatur cultus idololatricus interior; per ‘Terahum patrem ejus,’ ut prius, cultus idololatricus in genere; per ‘terram nativitatis’ origo unde derivatus; per ‘Ur Chaldaeorum’ significatur cultus externus in quo falsa.

1366. Quod ‘mortuus est Haran super facies Terahi, patris sui, in terra nativitatis suae, in Ur Chaldaeorum’ significet quod interior cultus obliteratus sit et factus mere idololatricus, constat a significatione ‘Haranis, Terahi, nativitatis, et Ur Chaldaeorum,’ tum quod ‘mortuus dicatur super facies Terahi patris sui.’ Quod cultus interior obliteratus seu nullus factus sit, ita se res habet: quod apud aliquam gentem non possit Ecclesia e novo existere priusquam ita vastata sit ut nihil mali et falsi remaneat in cultu ejus interno; quamdiu malum est in cultu interno, impediuntur illa quae bona et vera sunt quae internum ejus cultum constituent; nam quamdiu sunt mala et falsa, non possunt recipi bona et vera; quod constare potest ex eo quod qui in aliqua haeresi nati sunt et se in falsis ejus confirmarunt ita ut sibi prorsus persuaserint, difficile, si usquam, possint perduci ad recipiendum vera quae eorum falsis contraria sunt; aliter vero gentes quae non sciunt quid verum fidei, et usque in charitate vivunt: quae causa fuit quod Ecclesia Domini non potuisset restaurari apud Judaeos, sed apud gentes quae nullas cognitiones fidei habuerunt: illi per falsa obtenebrant prorsus lucem veritatis, et sic exstinguunt; hae vero non ita, nam non norunt quid verum fidei, et quod non norunt, nec possunt obtenebrare et exstinguere. Quia nunc nova Ecclesia restauranda erat, illi apud quos bona et vera fidei implantanda essent, assumpti sunt; apud quos omnis cognitio boni et veri fidei obliterata fuit, et sicut gentes, idololatrae externi facti sunt. De Teraho et Abramo supra ostensum est quod tales fuerint, nempe coluerint alios deos, et ignoraverint Jehovam, proinde quid bonum et verum fidei; ita aptiores facti ad recipiendum semen veritatis quam alii in Syria, apud quos adhuc manserunt cognitiones; quod apud quosdam manserint, constat a Bileamo qui fuit de Syria, qui non solum Jehovam coluit sed etiam sacrificavit et simul propheta fuit. Haec nunc sunt quae continentur in hoc versu, nempe quod interior cultus obliteratus sit, et factus mere idololatricus.

1367. Quod per ‘Haranem’ significetur cultus idololatricus interior at per ‘Terahum’ cultus idololatricus in genere, prius dictum et ostensum est. Quod per ‘terram nativitatis’ significetur origo quodque inde derivatus cultus eorum idololatricus, constat ex significatione ‘nativitatis’ quod sit origo et derivatio, de qua supra ad vers. 10 et 27.

1368. Quod per ‘Ur Chaldaeorum’ significetur cultus externus in quo falsa, constat ex significatione ‘Chaldaeorum’ in Verbo: ostensum est supra ad vers. 9 quod per ‘Babelem’ significetur cultus in quo interius sunt mala, per ‘Chaldaeam’ autem significatur cultus in quo interius sunt falsa; proinde per Babelem significatur cultus in quo intus nihil boni et per Chaldaeam cultus in quo intus nihil veri; cultus in quo intus nihil bonum et nihil verum, est cultus in quo interius est profanum et idololatricum; quod talis cultus in Verbo per ‘Chaldaem significetur, constare potest ab his locis; apud Esaiam,
En terra Chaldaeorum, is populus non est, Asshur fundavit eam in {1}ziim; erigent speculatorias turres suas, excitabunt palatia sua; ponet eam in ruinam, xxiii 13;
‘terra Chaldaeorum qui non populus’ pro falsis, ‘Asshur fundavit’ pro quod ratiocinia, ‘speculatoriae turres’ pro phantasiis: apud eundem,
Sic dixit Jehovah, Redemptor vester, Sanctus Israeli Propter vos misi in Babelem, et dejecti vectes omnes eos, et Chaldaeos, quorum in navibus clamor, xliii (x)14;
‘Babel’ pro cultu in quo interius malum, ‘Chaldaei’ pro cultu in quia interius falsum, ‘naves’ sunt cognitiones veri quae corruptae: [2] apud eundem,
Sede tacita, et intra in tenebras, filia Chaldaeorum; quia non addes, vocent te dominam regnorum; succensui populo Meo, profanavi hereditatem Meam, et dedi eos in manum tuam; venient tibi duo ista subito in die uno, {2}una orbitas et viduitas; ad plenum venient super te propter multitudinem praestigiarum tuarum, et propter magnitudinem incantationum tuarum, xlvii 5, 6, 9;
hic patet quod ‘Chaldaea’ sit profanatio veri, et vocatur ‘praestigiae et incantationes: apud eundem,
Exite e Babele, fugite e Chaldaeis, xlviii 20;
pro e profanatione boni et veri in cultu: apud Ezechielem,
Notas fac Hierosolymae abominationes ejus;…pater tuus Emoraeus, et mater tua Hittaea;…scortata es cum filiis Aegypti;…scortata es cum filiis Asshuris;…hinc multi- plicasti scortationem tuam…usque in terram Chaldaeam, xvi 2, 3, 26, 28, 29;
de Ecclesia Judaica in specie; ‘filii Aegypti’ pro scientificis, ‘filii Asshuris’ pro ratiociniis, ‘terra Chaldaea, ad quam multiplicavit scortationem’ pro profanatione veri; quod per ‘Aegyptum, Asshurem et Chaldaeam’ non intelligantur terrae et quod non de alia scortatione, quisque videre potest: [3] apud eundem,
Scortata est Oholah, et dilexit super amasios, Assyrios propinquos, et scortationes suas ex Aegypto non deseruit, …addidit ad scortationes suas; et vidit viros, depictum super pariete, imagines Chaldaeorum, pictas minio, cinctas cingulis in lumbis suis, tiaras pendulas tinctas in capitibus suis, aspectus ducum omnes, similitudo filiorum Babelis, Chaldaeorum, terra nativitatis eorum, libidinose amavit eos ad aspectum oculorum suorum, et misit nuntios ad eos in Chaldaeam;…filii Babelis polluerunt eam per scortationes suas, xxiii 5, 8, 14-17;
ubi ‘Chaldaei vocantur filii Babelis’ pro veris profanatis in cultu; ‘Oholah’ pro Ecclesia spirituali quae vocatur {3}Samaria: [4] apud Habakkuk,
Ego excitans Chaldaeos, gentem amaram et festinam, pergentem in latitudines terrae, ad possidendum habitacula non sibi; horribilis et terribilis, et ex seipsa judicium ejus et exaltatio ejus exit; cujus leves sunt prae pardis equi, et {4}acuti sunt prae lupis vesperae; et diffundunt se equites ejus, et equites ejus e longinquo adveniunt; advolant sicut aquila festinans ad comedendum; tota ad violentiam venit; desiderium anhelans facierum ejus orientem versus, i 6, [7,] 8, 9;
describitur hic gens Chaldaea per repraesentativa multa significantia profanationes veri in cultu. [5] Praeterea describitur Babel et Chaldaea in binis capitibus integris apud Jer. cap. 1 et cap. li; ubi patet manifeste quid per utramque significetur, quod nempe per ‘Babelem’ profanatio caelestium et per ‘Chaldaeam’ profanatio spiritualium, in cultu. Ex his nunc constat quia per ‘Ur Chaldaeorum’ significatur, quod cultus externus in quo interius profanum idololatricum: quod talis eorum cultus fuerit, etiam datum est instrui ab ipsis.
@1 See footnote, page 546.$
@2 una is possibly a printer’s mistaken interpolation, Heb. has no equivalent.$
@3 See v. 4, Samaria est Oholah.$
@4 As A.E. 281,355,780. I has oculi.$

1369. Vers. 29. Et accepit Abram et Nahor sibi uxores; nomen uxoris Abrami Sarai, et nomen uxoris Nahoris Milkah, filia Haranis patris Milkae, et patris Jiskae. ‘Quod acceperit Abram et Nahor: sibi uxores, et nomen uxoris Abrami Sarai; et nomen uxoris Nahori’ Milkah, filia Haranis patris Milkae, et patris Jiskae’ significant conjugia mali cum falso in cultu idololatrico, quae ita se habent; per ‘maritos’ significantur mala, per ‘uxores’ falsa.

1370. Quod haec significentur, prolixum nimis foret exponere, sic enim exponerentur genera et derivationes idololatriarum; haec cognosci aliunde nequeunt quam ab oppositis, nempe a profanationibus ut caelestium amoris, spiritualium ejusdem, tum rationalium quae inde, demum scientificorum; ipsae profanationes illorum constituunt genera et species idololatriarum, non autem cultus idololatriarum qui sunt idololatriae externae, qui cultus conjuncti esse possunt cum affectionibus boni et veri et sic cum charitate, sicut apud gentes qua in charitate mutua vivunt; interiores cultus idololatrici sunt qui per idololatricos cultus externos significantur in Verbo: nativitates illorum et generationes, tum conjugia quae sunt mali et falsi, se prorsus habent secundum has propinquitates et secundum haec conjugia, quae in vers. 27 et in hoc descripta sunt.

1371. Vers. 30. Et fuit Sarai sterilis, nulla ei proles. ‘Quod esset Sarai sterilis, nulla ei proles’ significat quod malum et falsum non magis se produceret.

1372. Haec constare possunt a significatione ‘sterilis,’ de qua alibi; ‘filius’ enim et ‘filia’ significant, ut prius ostensum, verum et bonum, et in opposito sensu, malum et falsum, inde ‘sterilis,’ quod malum et falsum cultus idololatrici se non magis produceret.

1373. Vers. 31. Et accepit Terah Abramum filium suum, et Lotum, filium Haranis, filium filii sui, et Sarai nurum suam, uxorem Abrami filii sui; et exiverunt cum illis ex Ur Chaldaeorum, ad eundum in terram Canaan; et venerunt usque ad Haran, et manserunt ibi. Haec significant quod ii qui in cultu idololatrico fuerunt, instruerentur in caelestibus et spiritualibus fidei ut inde Ecclesia Repraesentativa existeret.

1374. Quod haec significentur, constare potest ex illis quae supra dicta sunt et ex illis quae in capite sequente dicenda.

1375. Vers. 32. Et fuerunt dies Terahi, quinque anni et ducenti anni; et mortuus est Terah in Haran. ‘Fuerunt dies Terahi quinque anni et ducenti anni’ significant durationem et statum cultus idololatrici per Terahum intellecti: ‘et mortuus est Terah, in Haran’ significat finem idololatriae et principium Ecclesiae Repraesentativae per Abramum.

1376. Continuatio de Situ et Loco, ut et de Distantia et Tempore, in altera vita

LOCUTUS saepe cum spiritibus de idea loci et distantiae apud eos quod non sit reale quoddam sed apparens sicut foret, cum tamen non aliud sint quam status eorum cogitationis et affectionis qui sic variantur, ac sistuntur ita videndi in mundo spirituum; non ita in caelo apud angelos, cum non in idea loci et temporis sunt sed in idea statuum. Sed spiritus quibus corporeae et terrestres ideae adhaerent, id non capiunt, putantes ita prorsus esse sicut vident; tales vix possunt adduci aliter credere quam quod in corpore vivant, et quod spiritus sint, nolunt persuaderi, ita vix quod aliqua apparentia detur, nec quod aliqua fallacia, cupientes in fallaciis vivere; ita praecludunt sibi ad capiendum et agnoscendum vera et bona, quae longissime a fallaciis distant. Ostensum iis pluries quod mutatio loci non sit nisi apparentia, ut et fallacia sensus: sunt enim binae species mutationum loci in altera vita, una est de qua prius, quod omnes spiritus et angeli in Maximo Homine constanter situm suum teneant, quod est apparentia; altera est, quod spiritus appareant in uno loco cum tamen ibi non sunt, quod est fallacia.

1377. Quod locus, mutatio loci, et distantia sit apparentia in mundo spirituum, inde constare potuit quod omnes quotcumque animae et spiritus fuerunt a prima creatione, appareant constanter in suis locis, nec usquam mutent loca nisi cum mutatur eorum status, et sicut mutatur status, etiam iis variantur loca et distantiae; sed quia unusquisque habet statum communem qui regnat, et mutationes status particulares et singulares usque spectant communem, inde est quod post mutationes istas redeant ad suum situm.

1378. Informatus sum, tam per loquelam cum angelis quam per vivam experientiam, quod spiritus, ut spiritus, quoad organica quae corpora eorum constituunt, non sint in illo loco ubi videntur, sed quod possint procul inde abesse, et usque apparere ibi; scio quod illi qui a fallaciis se abduci patiuntur, non credituri, sed usque se ita res habet: hoc illustratum est coram iis spiritibus qui nihil crediderunt esse verum quod non oculis viderent, tametsi mera fallacia esset, per id quod simile quoddam exhibeatur apud homines in mundo; sicut sonus loquentis in alterius aure; nisi sciret homo a discriminationibus soni doctis per usum ab infantia et videret distantem, nihil aliud crederet quam quod loquens prope aurem esset: similiter homo qui videt aliqua a se remota, nisi videret simul intermedia et inde nosset, aut ex eo quod sciat, concluderet distantiam, putaret objectum distans proxime ad oculum esse; magis adhuc loquela spirituum quae loquela interior, tum visus eorum qui est visus interior: et porro dictum quod ideo non dubitare minus negare debeant, quia non ita apparet coram sensibus, et id non percipere possint, cum manifesta experientia dictat; sicut etiam plura sunt intra naturam quae contra fallacias sensuum sunt, sed quia visibilis experientia docet, creditur; ut navigatio circum globum telluris; qui fallaciis se auferri patiuntur, crederent et navim et nautas cum in opposito sunt, delabi, et quod antipodes nusquam stare possent pedibus: similiter se habet cum hoc et cum multis aliis in altera vita quae fallaciis sensuum contraria sunt et usque sunt vera; sicut quod homo non vitam habeat a se sed a Domino, et perplura alia. Ex his et aliis potuerunt spiritus increduli adduci ad credendum quod ita se res habeat.

1379. Ex his quoque constare potest quod ambulationes et translationes spirituum et progressiones quae saepissime conspiciuntur, nihil aliud sint quam mutationes status; hoc est, quod sicut mutationes loci appareant in mundo spirituum, sed sicut mutationes status in caelo; similiter ac plura alia quae repraesentativa sunt et conspicua ibi sistuntur, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1380. Quod locus, mutatio loci, et distantia in altera vita quoque sit fallacia, constare potuit ex eo quod spiritus per phantasias momento possint transferri in altum, immo in altissimum, etiam eodem momento in profundum, ut et quasi ab uno fine universi ad alterum; immo praestigiatrices et magici in altera vita per phantasias inducunt aliis credere quod cum in uno loco, simul etiam in alio sint, etiam in pluribus, sic mentiendo quasi praesentiam ubivis: qui alta spirarunt in vita corporis ut et qui dolosi fuerunt, apparent saepe supra caput, sed usque sunt in inferno sub pedibus; ut primum iis adimitur fastus, delabuntur in infernum suum, quod nihil ostensum: hoc non est apparentia sed est fallacia, nam, ut dictum, sunt binae species mutationum loci; quod nempe omnes spiritus et angeli constanter situm suum teneant, est apparentia; et quod appareant in uno loco, et non ibi eorum situs, est fallacia.

1381. Animae et spiritus qui nondum constantem situm in Maximo Homine sortiti sunt, feruntur ad varia loca, nunc huc nunc illuc, nunc videntur ad latus unum nunc ad aliud, nunc supra nunc infra; vocantur animae seu spiritus errantes, et comparantur fluidis in corpore humano quae ex ventriculo assurgunt, quandoque in caput, quandoque aliorsum, et transferuntur; ita hi spiritus, antequam ad designatum et statui eorum communi conformem situm veniunt; sunt eorum status qui ita mutantur et errant.

1382. Homines non possunt aliter ac confundere Infinitum Divinum cum infinito spatii, et quia non capiunt infinitum spatii aliter ac quod nihil sit ut quoque est, ideo nec credunt Infinitum Divinum: similiter se habet cum Aeterno, quod homines non capere possunt nisi sicut aeternum temporis, sed sistitur usque per tempus apud eos qui in tempore sunt: ipsa idea Infiniti Divini insinuatur angelis per id quod momento adsint sub conspectu Domini si vel forent a fine universi, nullo intercedente spatio aut tempore: et ipsa idea Aeterni Divini per id quod millia annorum non appareant iis ut tempus, vix aliter ac sicut vixissent minutum; et utrumque per id quod in suo praesenti habeant simul praeterita et futura: inde illis nulla sollicitudo de futuris; nec usquam aliqua idea mortis sed solum idea vitae: ita in omni illorum praesenti est Domini Aeternum et Infinitum.

1383. GENESEOS
CAPUT DUODECIMUM
De Perceptione Spirituum et Angelorum: deque Sphaeris in altera vita

INTER mirabilia in altera vita, sunt perceptiones; quarum duo genera sunt; unum quod est angelicum quod percipiant quid verum et bonum, et quid a Domino, quid a semet, tum quod cogitant, loquuntur et agunt, cum a semet, unde et quale sit: alterum genus est quod commune omnibus, angelis in summa perfectione, et spiritibus secundum qualitatem ejus, quod ad primum adventum alterius, sciant qualis est.

1384. Primum genus quod angelicum est quod percipiant quid verum et bonum, percipiant quid a Domino et quid a semet, tum quod cogitant, loquuntur et agunt, cum a semet, unde et quale: loqui datum cum Antiquissimae Ecclesiae filiis de illorum perceptione; dixerunt quod nihil ex se cogitent aut cogitare possint, et nihil ex se velint, sed quod percipiant omnia et singula quae cogitant et volunt, quid a Domino et quid aliunde; percipiantque non modo quantum a Domino et quantum velut a semet, sed etiam, cum velut a semet, undenam, a quibus angelis, tum quales angeli, quae eorum cogitata, cum omni differentia, ita qui influxus, et innumera alia. Perceptiones hujus generis sunt cum multa varietate; apud angelos caelestes qui in amore in Dominum sunt, est perceptio boni, et inde omnium quae sunt veri; et quia ex bono percipiunt veram, non admittunt loquelam minus ratiocinationem de vero, sed dicunt ita esse, vel non ita esse; angeli vero spirituales qui quoque perceptionem habent sed non talem ut caelestes, loquuntur de vero et bono; sed usque percipiunt at cum differentia, nam varietates innumerabiles hujus perceptionis sunt; varietates se referunt ad haec quod percipiant num a Domini voluntate, num ex venia, et num ex permissione, quae perquam distincta inter se sunt.

1385. Sunt spiritus qui ad provinciam cutis imprimis squamosae pertinent, qui de omnibus volunt ratiocinari, nihil percipientes quid bonum et verum, immo quo magis ratiocinantur eo minus percipiunt, in ratiocinatione ponentes sapientiam, utque videantur; iis dictum quod sapientiae angelicae sit percipere num bonum et verum absque ratiocinatione; sed ii non capiunt quod dabilis talis perceptio; sunt illi qui in vita corporis confuderant verum et bonum per scientifica et philosophica, et inde visi sibi doctiores aliis, nec prius ulla principia veri captarunt ex Verbo; quibus inde minus sensus communis.

1386. Quamdiu spiritus putant quod semet ducant quodque ex semet cogitent, ex semet sciant, intelligant, sapiant, non habere possunt perceptionem, sed credunt esse fabulas.

1387. Locutus sum aliquoties de perceptione cum illis in altera vita qui dum vixerunt in mundo, putaverunt se omnia potuisse penetrare et intelligere, quod angeli percipiant, quod cogitent et loquantur, velint et agant a Domino; sed usque non potuerunt concipere quid perceptio, putantes, si influerent omnia ita, quod sic orbarentur omni vita; quia nihil ex semet aut proprio sic cogitarent, in quo posuerunt vitam, et quod sic alius esset qui cogitaret, et illi non, ita quod forent organa nullius vitae; sed illis dictum quod talis vitae differentia sit inter habere perceptionem et non habere qualis est inter tenebras et lucem; et quod tunc primum sibi vivant cum talem perceptionem accipiunt, nam vivunt tunc a Domino, habentes quoque proprium, quod illis datur cum omni felici et jucundo: illis quoque ostensum est pluri experientia quomodo se habeat cum perceptione, et tunc agnoverunt quod dabilis, sed post aliquam temporis moram iterum nesciverunt, dubitarunt, et negaverunt; exinde constare potuit quam aegre homo capere possit quid perceptio.

1388. Alterum genus perceptionis est, ut dictum, quod commune est omnibus, angelis in summa perfectione, et spiritibus secundum qualitatem ejus, quod nempe ad primum adventum alterius sciant qualis est, etiamsi nihil loquatur; manifestat se ilico per influxum quendam mirabilem; noscitur spiritus qua non solum qua bonitate est sed etiam qua fide, dumque loquitur, ex singulis vocibus; spiritus malus, qua malitia et qua infidelitate, dumque loquitur, ex singulis vocibus; et hoc tam manifeste ut nusquam fallat. Aliquod simile apparet apud homines, qui quoque ex alterius gestu, vultu, loquela, nosse quandoque possunt quid cogitat, tametsi loquela aliter testatur; quae scientia apud hominem est naturalis, trahens originem a spirituum indole quod talis, sic ab ipsius hominis spiritu, et ejus communicatione cum mundo spirituum; perceptio haec communicativa inde ducit suum principium quod Dominus velit ut omnia bona sint communicabilia et quod omnes ex amore mutuo afficiantur et sic felices sint; inde talis perceptio inter spiritus quoque universaliter regnat.

1389. Animae quae in alteram vitam venerunt, miratae sunt quod talis communicatio cogitationum alterius daretur, quodque ilico scirent, non solum quali animo sit alter sed etiam quali fide; at illis dictum quod spiritus multo excellentiores facultates accipiat cum separatus est a corpore; in vita corporis influunt objecta sensuum, tum phantasiae ab illis quae inhaerent inde memoriae, praeter solicitudines de futuris, cupiditates varias excitatas ab externis, curas pro victu, vestitu, habitatione, liberis, et plura, de quibus nihil cogitant in altera vita; quare illis ut remoris et impedimentis cum corporeis quae crassae sensationis sunt, remotis, non possunt non in perfectiore statu esse; eaedem facultates remanent sed multo perfectiores, lucidiores, et liberiores; imprimis apud illos qui in charitate et fide in Dominum vixerunt inque innocentia, quorum facultates elevantur in immensum supra illas quas habuerunt in corpore, usque tandem ad angelicas tertii caeli.

1390. Nec solum est communicatio affectionum et cogitationum alterius sed etiam est communicatio ejus scientiae, usque adeo ut alter spiritus putet se scivisse quod alter scit, tametsi de illis nihil sciverat; ita communicatur omnis scientia alterius; quidam spiritus retinent illa, quidam non.

1391. Communicationes fiunt tam per loquelam illorum inter se quam per ideas et simul repraesentationes; nam ideae corum cogitationis sunt repraesentativae simul, inde copiose sistuntur omnia; per unam ideam plus possunt repraesentare quam per mille voces eloqui; sed angeli percipiunt quid intus in idea, quae affectio, quae origo affectionis, qui finis ejus, praeter plura quae interiora sunt.

1392. Jucunditates et felicitates in altera vita quoque communicari solent ab uno pluribus per realem transmissionem quae mirabilis est, quibus similiter ac iis afficiuntur, quae communicationes fiunt absque diminutione apud illum qui communicat: datum etiam est mihi jucunditates ita per transmissiones communicare aliis: inde qualis illorum felicitas sit constare potest, qui proximum plus amant quam semet, qui nihil plus desiderant quam suam felicitatem transferre in alios; quod ducit originem a Domino, Qui ita felicitates communicat angelis: communicationes felicitatis sunt tales transmissiones continuae, sed absque reflexione, quod ab origine activa tali, ei determinatione sicut aperta voluntaria.

1393. Communicationes quoque fiunt mirabiliter per remotiones, quae quale sunt, ab homine percipi nequeunt; removentur in instanti illa quae tristia et molesta sunt, et sic jucunda et felicia sistuntur absque impedimentis, nam illis remotis angeli influunt et felicia sua communicant.

1394. Quia talis perceptio est ut unus possit in instanti scire qualis alter est quoad amorem et fidem, inde est quod secundum consensum in societate conjungantur, et secundum dissensum dissocientur; et hoc tam exquisite ut ne minimum differentiae sit quod non dissociet aut consociet; inde societates in caelis tam distinctae sunt ut distinctius nihil cogitari possit et hoc secundum omnes differentias amoris et fidei in Dominum, quae innumerabiles sunt; inde forma caelestis, quae talis est ut unum hominem referat; quae forma continue perficitur.

1395. Quomodo perceptionis hujus genus se habet, multa ab experientia datum est scire, quae omnia prolixum nimis foret referre: auditum pluries cum dolosi locuti, et perceptum non solum quod dolus, sed etiam quali dolus, et quae malitia in dolo; est quasi in quolibet sono vocis imago doli; tum etiam perceptum num dolus fuerit ejus, vel aliorum qui per eum locuti: similiter se habet cum illis qui in odio sunt; appercipitur ilico quale odium et plura quam usquam homo potest induci credere, quae in odio: cum sistuntur personae praesentes, contra quos odium habuerunt, inde fit statu lamentabilis, nam quicquid contra alterum cogitaverunt et machinati sunt exstat.

1396. Quidam spiritus qui sibi arrogare voluit meritum ex suis actis et sua doctrina dum vixit in mundo, dextrorsum abiit, et venit ad illos qui non tales ut illis associaretur; dixit quod nihil sit quodque illis servire vellet; sed illi statim ad primum adventum, et quidem e longinquo, appercipiebant qualis esset, respondebant ilico quod non talis, sed quod magnus esse vellet, et quod sic non concordare posset cum illis qui parvi sunt; inde pudefactus recessit, miratus quod tam e longinquo scirent.

1397. Quia perceptiones tam exquisitae sunt, mali spiritus non approximare possunt ad sphaeram aut aliquam societatem ubi spiritus boni, qui in amore mutuo; cum modo approximant, incipiunt angi, querentes et lamentantes. Quidam ex audacia et sui fiducia, qui malus, ingessit se in aliquam societatem quae in primo limine caeli, sed ilico cum alluit, vix respirare potuit, et sensit fetorem sui cadaverosum, quare relapsus.

1398. Erant plures spiritus circum me qui non boni; venit angelus, et vidi quod spiritus praesentiam ejus non sufferre possent, nam se elongabant magis et magis quo propius accessit, quod mirabar; sed datum scire quod spiritus non possent apud sphaeram quam secum habuit, morari; inde quoque constabat, sicut etiam ab alia experientia, quod unus angelus possit myriades spirituum malorum abigere, num non sustinent sphaeram amoris mutui: sed usque perceptum quod sphaera ejus esset temperata per consociationes aliorum; si non temperata, omnes dissipati fuissent. Inde quoque patet qualis perceptio datur in altera vita, et quomodo consociantur et quomodo dissociantur secundum perceptiones.

1399. Unusquisque spiritus communicationem habet cum interiore et intimo caelo, quod is prorsus nescit, alioquin non vivere posset; qualis est interius, noscitur ab angelis qui sunt in interioribus, et quoque per illos a Domino regitur; ita communicationes ejus interiorum dantur in caelo, sicut exteriorum in mundo spirituum: per interiores communicationes disponitur ad usum ad quem fertur, praeter quod sciat: ita quoque se habet cum homine; communicat quoque is per angelos cum caelo, quod prorsus nescit, nam alioquin vivere non posset; quae influunt inde in ejus cogitationes, sunt modo ultimi effectus; inde omnis ejus vita est, et inde omnes ejus vitae conatus reguntur.

1400. Continuatio de perceptionibus, et inde oriundis sphaeris, videatur in fine hujus capitis.

CAPUT XII
1. ET dixit JEHOVAH ad Abramum, Abi tibi e terra tua, et e nativitate tua, et e domo patris tui, ad terram quam videre faciam te.
2. Et faciam te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnum faciam nomen tuum; et eris benedictio.
3. Et benedicam benedicentibus tibi, et maledicenti tibi maledicam; et benedicentur in te omnes familiae humi.
4. Et ivit Abram, quemadmodum locutus ad illum JEHOVAH, et ivit cum illo Lot; et Abram filius quinque annorum et septuaginta annorum, cum exivit e Harane.
5. Et accepit Abram Sarai uxorem suam, et Lotum filium fratris sui, et omnem acquisitionem illorum, quam acquisiverunt, et animam quam fecerant in Haran; et exiverunt ad eundum in terram Canaan, et venerunt in terram Canaan.
6. Et transivit Abram per terram usque ad locum Shechem, usque ad quercetum Moreh; et Canaanita tunc in terra.
7. Et visus JEHOVAH Abramo, et dixit, Semini tuo dabo terram hanc; et aedificabat ibi altare JEHOVAE, Qui visus illi.
8. Et transtulit inde in montem ab oriente Betheli, et tetendit tentorium; Bethel a mari, et Ai ab oriente; et aedificavit ibi altare JEHOVAE, et invocavit nomen JEHOVAE.
9. Et profectus Abram eundo et proficiscendo versus meridiem.
10. Et fuit fames in terra; et descendit Abram in Aegyptum ad peregrinandum ibi; quia gravis fames in terra.
11. Et factum, ut cum appropinquavit ad veniendum in Aegyptum, et dixit ad Sarai uxorem suam, Ecce quaeso, novi quod femina pulchra aspectu tu.
12. Et erit, cum viderint te Aegyptii, et dicent, Uxor illius haec, et occident me, et te vivificabunt.
13. Dic quaeso, soror mea tu; propterea ut bene fiat mihi propter te, et vivat anima mea tui causa.
14. Et factum, cum venit Abram in Aegyptum, et viderunt Aegyptii feminam, quod pulchra illa valde.
15. Et viderunt illam principes Pharaonis, et laudaverunt illam ad Pharaonem; et assumpta est femina domum Pharaonis.
16. Et Abramo benefecit propter illam; et fuit illi grex et armentum, et asini et servi, et ancillae et asinae, et cameli.
17. Et percussit JEHOVAH Pharaonem plagis magnis, et domum ejus, propter verbum Sarai, uxoris Abrami.
18. Et vocavit Pharaoh Abramum, et dixit, Quid hoc fecisti mihi? quare non indicasti mihi, quod uxor tua illa?
19. Quare dixisti, Soror mea illa? et accepissem illam mihi in mulierem; et nunc, ecce uxor tua, accipe et vade.
20. Et praecepit super illo Pharaoh viris; et dimiserunt illum, et uxorem illius, et omnia quae illi.

1401. CONTENTA

HISTORICA vera hic incohant, quae omnia repraesentativa sunt, et singula verba significativa: quae in hoc capite de Abramo dicuntur, repraesentant Domini statum a prima pueritia usque ad adolescentiam: Dominus quia sicut alius homo natus fuit, progressus quoque est a statu obscuro ad magis lucidum; ‘Haran’ est primus status qui obscurus; ‘Shechem’ est alter; ‘quercetum Moreh’ est tertius; ‘mons ubi Bethel a mari, et Ai ab oriente’ est quartus; ‘inde versus meridiem in Aegyptum’ est quintus.

1402. Quae dicuntur de peregrinatione Abrami in Aegypto, repraesentant et significant Domini instructionem primam; ‘Abram’ est Dominus; ‘Sarai ut uxor’ est verum adjungendum caelesti; ‘Sarai ut soror’ est verum intellectuale; ‘Aegyptus’ est scientia. Progressus describitur a scientificis usque ad vera caelestia; qui fuit secundum ordinem Divinum, ut Humana Domini Essentia conjungeretur Divinae et fieret simul Jehovah.

1403. SENSUS INTERNUS

A primo capite Geneseos huc usque seu potius ad Eberum, fuerunt historica non vera sed historica facta, quae in sensu interno significabant res caelestes et spirituales; in hoc capite et in sequentibus sunt historica non facta sed historica vera, quae in sensu interno similiter significant res caelestes et spirituales, quod unicuivis constare potest solum ex eo quod Verbum Domini sit.

1404. In his quae historica vera sunt, omnia et singula dicta et verba significant in sensu interno prorsus alia quam in sensu litterae, sed ipsa historica sunt repraesentativa: ‘Abramus’ de quo primum agitur, repraesentat in genere Dominum, in specie caelestem hominem; ‘Isacus’ de quo postea, similiter in genere Dominum, in specie spiritualem hominem; ‘Jacobus’ quoque in genere Dominum, in specie naturalem hominem; ita illa quae sunt Domini, quae sunt regni Ipsius, et quae sunt Ecclesiae.

1405. Sed sensus internus ita se habet, ut hactenus luculenter ostensum, quod omnia et singula abstracte a littera intelligenda, sicut quod littera non foret; in sensu interno enim est anima et vita Verbi, quae non patet nisi sensus litterae quasi evanescat: ita angeli percipiunt a Domino Verbum cum legitur ab homine.

1406. Quid historica in hoc capite repraesentant, constat a contentis quae praemissa sunt; quid dicta et verba, constare potest ab illis quae sequuntur ubi explicantur.

1407. Vers. 1. Et dixit Jehovah ad Abramum, Abi tibi e terra tua, et e nativitate tua, et e domo patris tui, ad terram quam videre faciam te. Haec et sequentia se ita habent historice, sicut scripta sunt, sed historica sunt repraesentativa, omnia verba sunt significativa: per ‘Abramum’ in sensu interno intelligitur Dominus, ut prius dictum: ‘dixit Jehovah ad Abramum’ significat omnium primam animadvertentiam: ‘abi e terra tua’ significat corporea et mundana a quibus recederet: ‘et e nativitate tua’ significat corporea et mundana exteriora: ‘et e domo patris tui’ significat talia interiora: ‘ad terram quam videre faciam te’ significat spiritualia et caelestia quae sisterentur videnda.

1408. Haec et sequentia se ita habent historice, sicut scripta sunt, sed historica sunt repraesentativa, omnia verba sunt significativa: se ita res habet in omnibus historicis Verbi, non solum in libris Mosis sed etiam in Josuae, Judicum, Samuelis et Regum, in quibus omnibus nihil aliud apparet quam historicum; sed tametsi historicum est in sensu litterae, usque in sensu interno sunt arcana caeli quae recondita ibi latent; quae arcana nusquam videri possunt quamdiu mens cum oculo tenetur in historicis, nec prius revelantur quam cum mens a sensu litterae removetur: se habet Verbum Domini sicut corpus in quo anima viva; quae animae sunt, non apparent dum inhaeret mens corporeis, adeo ut vix credat se animam habere, minus quod victura post mortem; ut primum vero a corporeis recedit, patent illa quae animae et vitae sunt; quae etiam causa est, non solum quod moritura corporea antequam homo potest e novo nasci aut regenerari, sed etiam quod corpus moriturum ut venire possit in caelum ac videre caelestia: ita se habet cum Verbo Domini; illius corporea sunt illa quae sunt sensus litterae, in quibus cum mens tenetur, interna nusquam videntur, sed quando quasi mortua sunt, tunc primum sistuntur videnda: sed usque sunt illa quae sunt sensus litterae similia illis qua apud hominem in ejus corpore, nempe scientificis memoriae quae ex sensualibus sunt, quae sunt vasa communia in quibus interiora seu interna; inde sciri potest quod aliud sint vasa et aliud essentialia quae in vasis; vasa sunt naturalia, essentialia quae in vasis, sunt spiritualia et caelestia; ita quoque historica Verbi, ut et singulae voces in Verbo, sunt vasa communia, naturalia, immo materialia, in quibus spiritualia et caelestia; haec nusquam in conspectum veniunt nisi per sensum internum: unicuivis hoc constare potest solum ex eo quod multa in Verbo secundum apparentias, immo secundum fallacias sensuum, dicta sint; ut quod Dominus irascatur, puniat, maledicat, occidat, et talia plura, cum tamen in sensu interno contraria sunt; nempe quod Dominus nusquam irascatur et puniat, minus maledicat et occidat; usque tamen iis qui ex simplicitate cordis credunt Verbum sicut illud capiunt in littera, nihil nocet dum in charitate vivunt; causa est quia Verbum nihil aliud docet quam ut quisque cum proximo vivat in charitate, utque ament Dominum supra omnia; qui hoc faciunt, illi habent interna apud se, et sic apud eos fallaciae ex sensu litterae captae facile discutiuntur.

1409. Quod historica sint repraesentativa sed omnia verba sint significativa, constare potest ex illis quae de repraesentativis et significativis prius dicta et ostensa sunt n. 665, 920, 1361; hic quia repraesentativa incohant, breviter adhuc rem licet exponere: Antiquissima Ecclesia quae fuit caelestis, omnia terrestria et mundana, tum corporea, quae usquam objecta fuerunt eorum sensuum, non aliter spectabant ac res mortuas; sed quia omnia et singula quae in mundo sunt, sistunt aliquam ideam regni Domini, proinde rerum caelestium et spiritualium, cum illa viderent aut caperent aliquo sensu, non cogitabant de iis sed de caelestibus et spiritualibus, et quidem non ab illis sed per illa; ita res mortuae apud eos vivebant. Haec quae significabant, ab ore illorum collegerunt posteri, et inde fecerunt doctrinalia quae fuerunt Verbum Ecclesiae Antiquae post diluvium; haec apud Ecclesiam Antiquam fuerunt significativa, nam per illa didicerunt interna et ex illis cogitarunt de spiritualibus et caelestibus. At postquam perire coepit cognitio illa, ut nescirent quod talia significarentur, atque inciperent terrestria illa et mundana sancta facere et colere, absque cogitatione de significatione eorum, tunc eadem facta sunt repraesentativa; inde Ecclesia repraesentativa quae incohat in Abramo, et postea instituta apud Jacobi posteros: inde sciri potest quod ortus repraesentativorum sit a significativis Ecclesiae Antiquae, et significativa Ecclesiae Antiquae a caelestibus ideis Antiquissimae Ecclesiae. Repraesentativa quomodo se habent, constare potest ab historicis Verbi ubi omnia acta patrum horum, nempe Abrami, Isaci et Jacobi, tum postea Mosis, judicum, regum Jehudae et Israelis, nihil aliud sunt quam repraesentativa: ‘Abramus,’ ut dictum, in Verbo repraesentat Dominum, et quia Dominum, etiam caelestem hominem, ‘Isacus’ quoque Dominum et inde spiritualem hominem, ‘Jacobus’ similiter Dominum et inde naturalem hominem correspondentem spirituali: sed ita se habet cum repraesentativis quod nihil reflectatur super personam qualis est, sed super rem quam repraesentat; omnes enim reges Jehudae et Israelis repraesentabant Regium Domini, qualescumque essent, et omnes sacerdotes Sacerdotale Domini, qualescumque essent; ita potuerunt tam mali quam boni repraesentare Dominum, et Ipsius regni caelestia et spiritualia; nam, ut dictum et ostensum prius, repraesentativa prorsus separata sunt a persona. Inde nunc est quod omnia historica Verbi sint repraesentativa et quia illa sunt repraesentativa, sequitur quod omnia verba Verbi sint significativa, hoc est, quod aliud significent in sensu interno quam in sensu litterae.

1410. ‘Dixit Jehovah ad Abramum’: quod significet omnium primam animadvertentiam, ita se habet: historicum ibi est repraesentativum, at ipsa verba sunt significativa; in Ecclesia Antiqua talia stilus fuit, cum aliquid verum esset, quod dicerent, ‘Jehovah dixit’ vel ‘Jehovah locutus,’ quod significabat ita esse, ut ostensum prius postquam vero significativa versa sunt in repraesentativa, tunc Jehovah seu Dominus actualiter cum iis loquutus, et cum dicitur tunc quod dixit Jehovah seu locutus Jehovah cum aliquo, significat idem ac prius; nam verba Domini in historicis veris simile involvunt ac verba Domini in historicis factis; solum est differentia quod in his factum sit sicut historicum verum, in illis non factum: quare hoc quod dixit Jehovah ad Abramum non aliud significat, quam primam animadvertentiam; sicut cum in Antiqua Ecclesia aliquis animadvertebantur per conscientiam vel per dictamen aliud vel per Verbum eorum quod ita esset, tunc similiter dictum quod ‘Jehovah dixit.’

1411. ‘Abi e terra tua’: quod significet corporea et mundana a quibus recederet, constat a significatione ‘terrae’ quae varia es seque habet applicate ad personam seu rem de qua praedicatur, sicut etiam in primo capite Geneseos ubi ‘terra’ quoque significavit externum hominem; et alibi, n. 82, 620, 636, 913; quod hic corporea et mundana est causa quia haec sunt externi hominis. Terra in proprio sensu est ipsa terra, regio, aut regnum, etiam est incola qui ibi, tum ipse populus et ipsa gens quae in terra illa; ita vox terrae non solum significat in lato sensu populum seu gentem, sed etiam in stricto incolam; cum praedicatur terra de incola, tunc se habet significatio secundum rem de qua praedicatio, hic de corporeis et mundanis, nam terra nativitatis e qua abiret Abramus, erat idololatrica, ita hic in sensu historico quod ‘abiret ab illa terra,’ sed in sensu repraesentativo est quod ab illis quae sunt externi hominis recederet, hoc est, quod externa non resisterent nec interturbarent; et quia de Domino, quod Externa concordarent cum Internis.

1412. Quod ‘e nativitate tua’ significet corporea et mundana exteriora et quod ‘e domo patris tui’ significet talia interiora, constare potest a significatione ‘nativitatis’ et a significatione ‘domus patris’: sunt apud hominem corporea et mundana exteriora et interiora, exteriora sunt illa quae propria sunt corporis, ut voluptates et sensualia; interiora sunt affectiones et scientifica; haec sunt quae significantur per ‘nativitatem’ et per ‘domum patris’; quod haec significentur, pluribus confirmari potest, sed quia constat ex serie et rerum intuitione in sensu interno, illis confirmandis non immorandum.

1413. ‘Ad terram quam videre faciam te’: quod significet spiritualia et caelestia, quae sisterentur videnda, constat ex significatione ‘terrae,’ n. 662, 1066, et quidem hic ‘terrae Canaanis’ per quam repraesentatur regnum Domini, ut a pluribus locis constare potest in Verbo; inde terra Canaan appellatur Terra Sancta, tum Canaan caelestis; et quia repraesentabat regnum Domini, etiam repraesentabat et significabat caelestia et spiritualia quae sunt regni Domini; hic quae sunt Ipsius Domini.

1414. Quia hic agitur de Domino, arcana plura hic continentur quam usquam cogitari et edici potest; hic enim in sensu interno intelligitur primus Domini status quando natus; qui status quia arcanissimum, non potest ita ad captum exponi; solum quod fuerit sicut alius homo praeter quod fuerit a Jehovah conceptus, sed quod usque a virgine muliere natus, et quod per nativitatem a virgine muliere traxerit infirmitates quales hominis {1}sunt in communi; quae infirmitates sunt corporeae de quibus in hoc versu, quod ab iis recederet ut sisterentur Ipsi videre caelestia et spiritualia: bina hereditaria sunt quae connascuntur homini, unum ex patre, alterum ex matre; hereditarium Domini ex patre fuit Divinum, at hereditarium ex matre fuit infirmum humanum; hoc infirmum quod homo ducit hereditario a matre, est corporeum quoddam, quod dispergitur cum regeneratur; quod autem homo trahit a patre, hoc remanet in aeternum; at Domini hereditarium a Jehovah, ut dictum, fuit Divinum. Alterum arcanum est quod Domini Humanum quoque factum sit Divinum; apud Ipsum solum fuit correspondentia omnium quae corporis cum Divino, perfectissima seu infinite perfecta; inde unio corporeorum cum Divinis ‘caelestibus, et sensualium cum Divinis spiritualibus, ita Perfectus Homo, et Solus Homo.
@1 I has est.$

1415. Vers. 2. Et faciam te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnum faciam nomen tuum; et eris benedictio. ‘Faciam te in gentem magnam’ significat regnum in caelis et in terris: ‘gens magna’ dicitur a caelestibus et bonis: ‘et benedicam tibi’ significat caelestium fructificationem et spiritualium multiplicationem: ‘et magnum faciam nomen tuum’ significat gloriam: ‘et eris benedictio’ significat quod a Domino omnia et singula.

1416. ‘Faciam te in gentem magnam’: quod significet regnum in caelis et in terris, constare potest a significatione ‘gentis’ quod in sensu interno sit caeleste amoris et bonum inde, ita omnes in universo quibus est caeleste amoris et charitatis; hic quia agitur de Domino in sensu interno, intelligitur omne caeleste et omne bonum inde, ita Ipsius regnum, quod apud illos est qui in amore et charitate sunt in supremo sensu Ipse Dominus est ‘gens magna’ quia est Ipsum caeleste et Ipsum Bonum; omne enim bonum amoris et charitatis ab Ipso solo, quare etiam Dominus est ipsum Suum regnum, hoc est, Omne in omnibus Sui regni, ut quoque agnoscitur ab omnibus angelis in caelo; inde nunc constat quod ‘faciam te in gentem magnam’ significet regnum Domini in caelis et in terris. [2] Quod ‘gens’ in sensu interno ubi agitur de Domino deque caelestibus amoris, significet Ipsum et omnia caelestia, constare quoque potest ab illis quae de significatione gentis et gentium n. 1258, 1259 adducta sunt; quod quoque adhuc ab his confirmari potest; de Abrahamo in sequentibus,
Non vocabitur amplius nomen tuum Abram, et erit nomen tuum Abraham, quia patrem multitudinis gentium dedi te Gen. xvii 5;
ex Jehovae nomine est sumpta vocula ‘h’ in Abrahamo, ob repraesentationem Jehovae seu Domini. Similiter de Sarai,
Non vocabis nomen ejus Sarai, sed Sarah nomen ejus, et benedicam illi, et etiam dabo ex ea tibi filium, ita benedicam illi, et erit in gentes, reges populorum ex illa erunt, Gen. xvii [15], 16;
ubi ‘gentes’ pro caelestibus amoris, ‘reges populorum’ pro spiritualibus fidei inde, quae solius Domini. [3] De Jacobo pariter,
Non vocabitur nomen tuum amplius Jacob, sed Israel erit nomen tuum, et vocavit nomen ejus Israel, et dixit Deus, Ego Deus {1}fulminator, cresce et multiplicare, gens et congregatio gentium fiet ex te, et reges ex lumbis tuis exibunt, Gen.xxxv 10, 11;
ubi ‘Israel’ pro Domino, Qui quod Ipse Israel in supremo sensu, aliquibus notum est, et cum Ipse, patet quod ‘gens et congregatio gentium, et reges ex lumbis Ipsius’ sint caelestia et spiritualia amoris, quare omnes qui in caelestibus et spiritualibus amoris. De Ismaele, filio Abrami ex Hagare,
Filium ancillae in gentem ponam eam, quia semen tuum est, Gen. xxi 13, 18;
quid per Ismaelem repraesentatur, ibi loci videbitur; ‘semen Abrami’ est ipse amor, ex quo gens de Ismaelis generatione praedicatur. [4] Quod ‘gens’ significet caelestia amoris, constat apud Mosen,
Si audiendo audiveritis vocem Meam, et custodiveritis foedus Meum, et eritis Mihi peculium ex omnibus populis, et vos eritis Mihi regnum sacerdotum, et gens sancta, Exod. xix 5, 6;
ubi ‘regnum sacerdotum’ quod est regnum Domini in caelis et in terris ex caelestibus amoris praedicatum, appellatur manifeste ‘gens sancta’; regnum autem Domini ex Regio Ipsius praedicatum est ex spiritualibus amoris, et appellatur ‘populus sanctus,’ quare ‘reges ex lumbis,’ ut supra, sunt spiritualia: apud Jeremiam,
Si recesserint statuta haec a coram Me, dictum Jehovae, etiam semen Israelis cessabunt, ut non sit gens coram Me omnibus diebus, xxxi 36;
[5] ‘semen Israelis’ pro caelesti charitatis, qua cessante non amplius est gens coram Domino: apud Esaiam,
Populus ambulantes in tenebris viderunt lucem magnam, multiplicasti gentem, ix 2, 3;
de Ecclesia gentium in specie, in genere de omnibus qui in ignorantia sunt et in charitate vivunt, qui sunt ‘gens’ quia regni Domini: apud Davidem,
Ut videam bonum electorum Tuorum, ut laeter in laetitia gentis Tuae, ut glorier in hereditate Tua, Ps. cvi 5;
ibi manifeste ‘gens’ pro regno Domini. Significatio gentis, quod sit caeleste amoris et bonum inde, ex perceptivo illo ortum est, quod Antiquissimae Ecclesiae homines distincti essent in domos, familias et gentes, et sic percipiebant regnum Domini, et quia regnum Domini, percipiebant ipsum caeleste; ex perceptivo illo ortum est significativum, ex hoc repraesentativum.
@1 This is the form Sch. usually has for Shaddai. S. generally leaves it untranslated.$

1417. Quod ‘gens magna’ dicatur a caelestibus et bonis, constat ex illis quae nunc dicta et ostensa sunt, tum ex illis quae prius n. 1259; inde sciri potest quid Ecclesia gentium in proprio sensu.

1418. ‘Et benedicam tibi’: quod significet caelestium fructificationem et spiritualium multiplicationem, constare potest a significatione ‘benedicere’ in Verbo, de qua in mox sequentibus.

1419. ‘Et magnum faciam nomen tuum’: quod significet gloriam, constare potest absque explicatione: in sensu externo per ‘facere nomen’ et per ‘gloriam’ significatur mundanum quoddam, sed in sensu interno caeleste; caeleste hoc non est ut maximus ambiat esse sed ut minimus, omnibus serviendo, sicut Dominus Ipse dixit apud Matthaeum,
Non sic erit inter vos, sed quisquis voluerit inter vos magnus fieri, esse debebit vester minister: et quisquis voluerit esse primus, esse debebit vester servus: sicut Filius Hominis non venit ut Ipsi ministretur, sed ut ministret, et det animam suam redemptionem pro multis, xx 26-28; Marc. x 44, 45.
Caeleste amoris id est ut non velit esse sui sed omnium, sic ut dare velit omnia quae sua aliis; essentia amoris caelestis in eo consistit; Dominus quia est ipse Amor, seu essentia et vita amoris omnium in caelis, omnia quae Ipsius sunt, dare vult generi humano, quod significatur per illa quae dixit Dominus quod ‘Filius Hominis venerit ut det animam suam redemptionem pro multis’: inde constat quod nomen et gloria in sensu interno prorsus aliud sit quam in sensu externo; quare omnes in caelo qui magni et maximi fieri cupiunt, rejiciuntur, quia est contra essentiam et vitam amoris caelestis quae a Domino: inde etiam est quod nihil magis contrarium amori caelesti sit quam amor sui; de quibus videantur quae ab experientia, n. 450: 452, 952.

1420. ‘Et eris benedictio’: quod significet quod omnia et singula a Domino, constare potest a significatione ‘benedictionis’; benedictio praedicatur de omnibus bonis, in sensu externo de bonis corporeis, mundanis et naturalibus; in sensu interno de bonis spiritualibus et caelestibus; ‘esse benedictio’ est a Quo omnia bona et Qui omnia illa bona dat, quod nusquam praedicari potest de Abramo; inde quoque constat quod per ‘Abramum’ repraesentetur Dominus, Qui solus est Benedictio; similiter quod in sequentibus praedicatur de Abrahamo, ut
Abrahamus omnino erit in gentem magnam et numerosam, et benedicentur in illo omnes gentes terrae, Gen. xviii 18;
de Isaco,
Benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, Gen. xxvi 4;
de Jacobo,
Benedicentur in te omnes familiae terrae, et in semine tuo, Gen. xxviii 14;
quod gentes non benedici queant, nec benedictae sint, in Abrahamo, Isaco et Jacobo, inque eorum semine, sed quod in Domino, cuivis constare potest: quod clare apud Davidem dicitur,
Erit nomen Ipsius in aeternum, {1}ante solem filii nomen Ipsius, et benedicentur in Ipso omnes gentes, Ps. 1xxii 17;
ubi de Domino: apud eundem,
Pones Ipsum benedictiones in aeternum, Ps. xxi 7 [A.V. 6];
ubi etiam de Domino: apud Jeremiam,
Benedicentur in Ipso gentes, et in Ipso gloriabuntur, iv 2.
Ex his nunc constat quod ‘benedictio’ significet Dominum, et cum appellatur Benedictio, quod significet quod ab Ipso omnia caelestia et spiritualia quae unice sunt bona, et quia unice sunt bona, etiam unice sunt vera; quare quantum ex caelestibus et spiritualibus bonis inest in naturalibus, mundanis et corporeis, tantum haec sunt bona et tantum sunt benedicta.
@1 In A.E. 401 S. has coram sole nomen Filii habebit.$

1421. Vers. 3. Et benedicam benedicentibus tibi, et maledicenti tibi maledicam; et benedicentur in te omnes familiae humi. ‘Benedicam benedicentibus tibi’ significat omnem felicitatem illis qui ex corde agnoscunt Dominum: ‘et maledicenti tibi maledicam’ significat infelicitatem illis qui non agnoscunt: ‘et benedicentur in te omnes familiae humi’ significat quod omnia vera et bona a Domino.

1422. ‘Benedicam benedicentibus tibi’: quod significet omnem felicitatem illis qui ex corde agnoscunt Dominum, constare potest a significatione ‘benedictionis’ quod involvat omnia et singula quae a Domino, tam quae bona sunt quam quae vera, ita caelestia, spiritualia, naturalia, mundana et corporea; et quia benedictio complectitur universali sensu omnia illa, constare potest in singulis locis ex serie quid ‘benedicere’ significat, nam se habet applicate ad illa de quibus praedicatur; constat inde quod ‘benedicam benedicentibus tibi’ significet omnem felicitatem illis qui ex corde agnoscunt Dominum; [2] nam hic in sensu interno, ut dictum, agitur de Domino; ‘benedicere Jehovae seu Domino’ fuit apud antiquos formula sollemnis, sicut constare potest in Verbo, ut apud Davidem,
In congregationibus benedicite Deo, Domino ex fonte Israelis, Ps. 1xviii 27 [A.V. 26]:
apud eundem,
Cantate Jehovae, benedicite Nomini Ipsius, evangelizate de die in diem salutem Ipsius, Ps. xcvi 2:
apud Danielem,
In visione noctis arcanum revelatum est, ideo Daniel benedixit Deo caelorum, dixit, Esto Nomen Ipsius Dei benedictum a saeculo usque in saeculum, quia sapientia et potentia Ipsi, ii 19, 20:
de Zacharia et Simeone etiam legitur quod benedixerint Deo, Luc. i 64; ii 28; patet hic quid ‘benedicere Domino,’ nempe cantare Ipsi, evangelizare salutem Ipsius, praedicare sapientiam et potentiam Ipsius, ita confiteri et agnoscere Dominum ex corde; qui hoc faciunt, non possunt non benedici a Domino, hoc est, donari illis quae sunt benedictionis, nempe bono caelesti, spirituali, naturali, mundano et corporeo, quae bona sunt, ubi ita sibi succedunt, in quibus felicitas. [3] Quia formula communis fuit ‘Benedicere Jehovae seu Domino,’ et ‘Benedici a Jehovah seu Domino,’ ideo quoque formula communis fuit, dicere ‘Benedictus Jehovah,’ ut apud Davidem,
Benedictus Jehovah, quia audivit vocem precum mearum, Ps. xxviii 6:
apud eundem,
Benedictus Jehovah, quia admirabilem fecit misericordiam Suam mihi, Ps. xxxi 22:
apud eundem,
Benedictus Deus, Qui non rejecit preces meas, et misericordiam Suam a mecum, Ps. 1xvi 20:
apud eundem,
Benedictus Jehovah Deus, Deus Israelis, faciens mirabilia solus, et benedictum nomen gloriae Ipsius in aeternum, et implebitur gloria Ipsius omnis terra, Ps. 1xxii 18, 19:
apud eundem,
Benedictus Tu Jehovah, doce me statuta Tua, Ps. cxix 12:
apud eundem,
Benedictus Jehovah, petra mea, docens manus meas, Ps. cxliv 1:
apud Lucam,
Zacharias impletus spiritu sancto, prophetavit, dicens, Benedictus Deus Israelis, quia visitavit et fecit liberationem populo Suo, i 67,68.

1423. ‘Et maledicenti tibi maledicam’: quod significet infelicitatem eorum qui non agnoscunt, constat a significatione ‘maledici et maledicere’ quod sit se avertere a Domino, ut ostensum prius n. 245, 379, proinde non agnoscere; nam qui non agnoscunt, ii se avertunt; ita ‘maledicere’ hic involvit omnia opposita illis quae involvit benedicere.

1424. ‘Et benedicentur in te omnes familiae humi’: quod significet quod omnia bona et vera a Domino, constare potest a significatione ‘benedicere,’ de qua in hoc versu et in praecedente, tum a significatione ‘familiarum humi’ quod sint omnia bona et vera: ‘familiae’ enim in Verbo simile significant ac gentes ut et populi, praedicantur enim familiae in Verbo tam de gentibus quam de populis, et dicuntur familiae gentium et familiae populorum; ‘gentes,’ ut ostensum, significant bona, et ‘populi,’ ut quoque ostensum, significant vera, n. 1259, quare ‘familiae’ tam bona quam vera, n. 1261. Quod dicantur ‘omnes familiae humi’ est quia omnia bona et vera sunt fidei amoris quae est Ecclesiae; quod per ‘humum’ significetur Ecclesia, proinde fides quae Ecclesiae, ostensum est prius n. 566.

1425. Vers. 4. Et ivit Abram, quemadmodum locutus ad illum Jehovah, et ivit cum illo Lot; et Abram filius quinque annorum et septuaginta annorum, cum exivit e Harane. Per ‘Abramum,’ ut dictum, repraesentatur Dominus quoad Humanam Ipsius Essentiam. ‘Et ivit Abram, quemadmodum ad illum locutus Jehovah’ significat progressionem ad Divina: ‘et ivit cum illo Lot’ significat sensuale: per ‘Lot’ repraesentatur Dominus quoad sensualem et corporeum Ipsius hominem: ‘et Abram filius quinque annorum et septuaginta annorum’ significat quod adhuc non ita multum Divini: ‘cum exivit ex Haran’ significat statum Domini obscurum.

1426. Quod per ‘Abramum’ repraesentetur Dominus quoad Humanam Ipsius Essentiam, constat a singulis quae de Abramo dicta sunt; postea, tam quoad Humanam quam quoad Divinam, at tunc appellatur Abraham. Quae a versu primo ad hunc dicta sunt, repraesentant et significant primam animadvertentiam quod indueret caelestia et sic Divina: hic progressiones Humanae Ipsius Essentiae ad Divinam incohant.

1427. ‘Et ivit Abram, quemadmodum ad illum locutus Jehovah’: quod significet progressionem ad Divina, ex illis quae nunc dicta sunt, constat.

1428. ‘Et ivit cum illo Lot’: quod significet sensuale, quodque per ‘Lot’ repraesentetur Dominus quoad sensualem et corporeum Ipsius hominem, constare potest a repraesentatione Loti in sequentibus, ubi de illo agitur quod separatus sit ab Abramo quodque salvatus per angelos: at Lotus postea cum separatus est, induit aliam repraesentationem, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus. Quod Dominus natus sicut alius homo a virgine muliere, et Ipsi sensuale et corporeum fuerit sicut alii homini, constat; sed in illo quod Ipsius sensuale et corporeum dein unitum caelestibus et factum Divinum, non fuit sicut alius homo; Ipsum Domini sensuale et corporeum repraesentatur per Lotum, seu quod idem est, Ipsius homo sensualis et corporeus sicut fuit in statu Ipsius pueritiae, non sicut factum, cum unitum per caelestia Divino.

1429. Quod ‘Abram filius quinque annorum et septuaginta annorum’ significet quod adhuc non ita multum Divini, constare potest a significatione numerorum ‘quinque’ quod sit parum, et numerorum ‘septuaginta’ quod sit sanctum; quod quinque sint parum, ostensum est prius n. 649, quodque septuaginta seu septem sint sanctum, n. 395, 433, 716, 881; hic quia septuaginta praedicantur de Domino, significant sanctum Divinum. Quod numeri annorum Abrami etiam in sensu interno significent alia, constare potest ab illis quae prius de annis et numeris dicta et ostensa sunt n. 482, 487, 493, 575, 647, 648, 755, 813, et ex eo quod nulla vocula et iota in Verbo detur quae non internum sensum habeat; et nisi spiritualia et caelestia involveret, nusquam memoratum fuisset quod Abramus tunc fuisset quinque annorum et septuaginta annorum, et hoc nec exstitisset in hac ejus aetate; sicut etiam constare potest ab aliis numeris tam annorum quam mensurarum in Verbo.

1430. ‘Cum exivit ex Haran’: quod significet statum Domini obscurum qualis est pueritiae hominis, constare potest ex significatione Haran in cap. praec., quo primum venit Terahus cum Abramo, et ubi mortuus Terahus pater Abrami, cap. praec. xi 31, 32, tum ex sequentibus quod Jacobus iverit ad Haranem ubi Laban, Gen. xxvii 43; xxviii 10; xxix 4. Haran fuit regio ubi cultus externus, et quidem respective ad Terahum, Abramum, et Labanem, idololatricus, sed in sensu interno non significatur quod in externo, solum quoddam obscurum; idea idololatriae non remanet sed abstergitur, dum ex sensu externo fit internus; sicut idea sancti amoris ex ‘monte,’ n. 795, dum ex sensu externo fit internus, perit primum idea ‘montis,’ et manet idea altitudinis, et per ‘altitudinem’ repraesentatur sanctitas; ita in ceteris.

1431. Vers. 5. Et accepit Abram Sarai uxorem suam, et Lotum filium fratris sui, et omnem acquisitionem illorum, quam acquisiverunt, et animam quam fecerant in Haran; et exiverunt ad eundum in terram Canaan, et venerunt in terram Canaan. ‘Et accepit Abram Sarai uxorem suam’ significat bonum cui adjunctum est verum; per ‘Abram,’ ut dictum, intelligitur Dominus, (x)hic cum puer fuit; per ‘Sarai uxorem’ verum: ‘et Lotum filium fratris sui’ significat verum sensuale, ita primum quod insinuatur puero: ‘et omnem acquisitionem, quam acquisiverunt’ significat omnia quae sunt vera sensualia: ‘et animam quam fecerant in Haran’ significat omne essentiale vivum quod dabile in statu illo obscuro: ‘et exiverunt ad eundum in terram Canaan’ significat quod ita pergeret ad amoris caelestia: ‘et venerunt in terram Canaan’ significat quod ad caelestia amoris pervenit.

1432. ‘Et accepit Abram Sarai uxorem suam’: quod significet bonum cui adjunctum verum, constare potest ex illo quod significatur in Verbo per ‘hominem et ejus uxorem,’ de quo n. 915; ita hic per ‘Sarai’ nihil aliud significatur in sensu interno quam verum. Est in omnibus et singulis apud hominem instar conjugii, nec usquam tam minimum dari potest in quo non instar illud sit, tam in externo homine et ejus singulis quam in interno et ejus singulis; causa est quia omnia et singula existunt et subsistunt a Domino, et Ipsius Humanae Essentiae unitione quasi conjugio cum Divina, et ab Utriusque conjunctione, seu conjugio caelesti, cum Ipsius regno in caelis et in terris; hic cum repraesentandum verum adjunctum bono Domini, non aliter repraesentari potuit, quia per historica hic de Abramo, quam per ‘uxorem’: quod instar conjugii sit in omnibus et singulis, videantur quae prius n. 54, 55, 718, 747, 917.

1433. Quod per ‘Abram’ intelligatur Dominus, hic cum puer fuit, per ‘Sarai uxorem’ verum, constat ex illis quae dicta sunt.

1434. ‘Et {1}Lotum filium fratris sui’: quod significet verum sensuale, ita primum quod insinuatum Domino cum puer, constat ex significatione ‘Loti,’ de qua in vers. praec., quod sit sensuale, exque significatione ‘filii’ quod sit verum, de qua prius n. 264, 489, 491, 533, tum ex significatione ‘fratris’ quod etiam sit verum fidei, n. 367; ita quod hic sit verum sensuale; nam in sensu interno nihil reflectitur super personas et voces, modo super significationem earum: in caelo non sciunt quis Lot, sed qualitatem repraesentatam per eum; nec sciunt quid filius, sed statum spiritualem, quo respective est sicut filius; nec sciunt quid frater, nisi ex fraternitate qualis est in caelo. Quod verum sensuale attinet, est primum verum quod se insinuat, nam altius non vadit judicium in pueritia; verum sensuale est, quod videat omnia terrestria et mundana ut creata a Deo, et omnia et singula ad finem, et in omnibus et singulis aliquod instar regni Dei; hoc verum sensuale non insinuatur nisi apud hominem caelestem; et quia Dominus solus fuit caelestis homo, haec et similia vera sensualia Ipsi insinuata sunt in prima pueritia, ita praeparatus ad recipienda caelestia.
@1 I i per.$

1435. ‘Et omnem acquisitionem, quam acquisiverunt’: quod significet omnia quae sunt vera sensualia, constat ex illis quae dicta sunt; ‘acquisitio’ dicitur omne scientificum ex quo cogitat homo; absque scientificis acquisitis homo quatenus homo non ullam ideam cogitationis habere potest; ideae cogitationis fundantur super illis quae ex sensualibus impressa sunt memoriae; quare scientifica sunt vasa spiritualium, et affectiones ex voluptatibus corporis bonis sunt vasa caelestium; omnia haec vocantur ‘acquisitiones,’ et quidem ‘in Harane,’ quo significatur status obscurus qualis est infantiae ad pueritiam.

1436. ‘Et animam quam fecerant in Haran’: quod significet omne essentiale vivum quod dabile in statu illo obscuro, constat ex significatione ‘animae’ quod sit essentiale vivum, et ex significatione ‘Haranis’ quod sit status obscurus, de qua vers. praec. ‘Anima’ in proprio sensu significat illud quod apud hominem vivit, ita ipsam ejus vitam; quod vivit apud hominem, non est corpus sed est anima, et per animam vivit corpus; ipsa vita hominis seu ipsum ejus vivum est ex amore caelesti; nusquam aliquod vivum dari potest nisi inde ducat originem, quare hic per ‘animam’ significatur bonum quod vivit ex amore caelesti, quod est ipsum essentiale vivum. In sensu litterali per animam intelligitur hic omnis homo, tum omnis bestia quae viva, et sibi comparaverunt, sed in sensu interno nihil aliud significatur quam essentiale vivum.

1437. Quod ‘exiverunt ad eundum in terram Canaan’ significet quod ita pergeret ad caelestia amoris, constat a significatione ‘terrae Canaanis’; quod terra Canaan repraesentet regnum Domini in caelis et in terris, ex multis in Verbo constare potest; causa est quia ibi Ecclesia repraesentativa instituta est, in qua omnia et singula repraesentabant Dominum et Ipsius regni caelestia et spiritualia; nec solum ritus sed etiam omnia quae adjuncta ritibus, tam qui ministrabant quam per quae ministrabantur, etiam loca ubi ministratio; quia Ecclesia repraesentativa ibi, terra inde appellata fuit ‘Terra Sancta,’ tametsi nihil minus quam sancta fuit, quippe habitata ab idololatris et profanis; haec nunc causa est quod per ‘terram Canaan’ hic et in sequentibus significentur caelestia amoris; caelestia enim amoris sunt unice quae sunt in regno Domini et quae constituunt regnum Domini.

1438. ‘Et venerunt in terram Canaan’: quod significet quod ad caelestia amoris pervenit, constat ex illis quae nunc dicta sunt de terra Canaane; hic describitur primum vita Domini nempe a nativitate usque ad pueritiam, quod nempe pervenerit ad caelestia amoris: caelestia amoris sunt ipsa essentialia, cetera inde veniunt: illis omnium primo imbutus est, nam inde dein ut a suo semine fructificata sunt omnia; ipsum semen fuit apud Ipsum caeleste, quia natus a Jehovah, inde solus fuit qui in se habuit hoc semen; omnes quotcumque sunt, homines non aliud semen habent quam quoddam spurcum et infernale, in quo et ex quo proprium eorum, et hoc ex hereditario a patre, quod cuivis notum est; quare nisi novum semen, et novum proprium, hoc est, novam voluntatem et novum intellectum accipiunt a Domino, non possunt aliter quam esse devoti inferno; a quo omnes tam homines quam spiritus et angeli extrahuntur, et continue detinentur a Domino.

1439. Vers. 6. Et transivit Abram per terram usque ad locum Shechem, usque ad quercetum Moreh; et Canaanita tunc in terra. ‘Transivit Abram per terram usque ad locum Shechem’ significat alterum statum Domini, cum caelestia amoris Ipsi apparerent quae significantur per ‘Shechem’: ‘usque ad quercetum Moreh’ significat tertium statum, nempe primam perceptionem, quae est ‘quercetum Moreh’: ‘et Canaanita tunc in terra’ significat hereditarium a matre malum in externo Ipsius homine.

1440. ‘Transivit Abram per terram usque ad locum Shechem’: quod significet alterum statum Domini cum caelestia amoris Ipsi apparerent, constare potest ab illis quae praecedunt et ex ordine omnium; ex illis quae praecedunt quod pergeret ad caelestia amoris et quod pervenerit ad illa, quae significata sunt per ‘quod exiverint ad eundum in terram Canaan, et quod venerint in terram Canaan’: ex ordine omnium, quod postquam perrexerit ad caelestia et pervenerit ad illa, tunc apparuerint Ipsi; in caelestibus est ipsa lux animae, quia in illis est ipsum Divinum, hoc est, Ipse Jehovah; et quia Dominus conjungeret Humanam Essentiam Divinae cum ad caelestia pervenit, non potuit aliter quam quod Jehovah Ipsi appareret.

1441. Quod haec significentur per ‘Shechem,’ constare quoque potest ex eo quod Shechem sit prima quasi statio in terra Canaane quo pervenitur a Syria seu a Harane; et quia per ‘terram Canaanem’ significatur caelestia amoris, constat quod per ‘Shechemum’ significetur prima apparitio caelestium; Jacobus cum ex Harane in terram Canaanem rediit, pariter ad Shechemum venit, ut ex his constare potest,
Jacob profectus est in Succoth, et aedificavit sibi domum, et pecori suo fecit tentoria, ideo vocavit nomen loci Succoth; et venit Jacob Shalem, urbem Shechemi, quae in terra Canaan, cum venit ille ex Padan Aram, et castrametatus est ante urbem,…
et erexit ibi altare, Gen. xxxiii 17-20;
ubi quoque per ‘Shechem’ primum lucis significatur: apud Davidem,
Deus locutus est in sanctitate Sua; Exsultabo, partiar Shechemum, et vallem Succoth dimetiar. Mihi Gilead et Mihi Menasseh; et Ephraim robur capitis Mei, Jehudah legislator Meus. Moabus pelvis lotionis Meae, super Edomum mittam calceum Meum, super Philistaea clangam, Ps. lx 8-10 [A.V. 6-8]; cviii 8-10 [A.V. 7-9];
ubi per ‘Shechemum’ quoque simile quid significatur: quod nomina nihil aliud significent quam res, ita etiam Shechem, manifeste ex his Davidis propheticis constare potest, alioquin vix nisi nominum congeries forent. Quod Shechem facta urbs refugii, Jos. xx 7, et quoque urbs sacerdotum, Jos. xxi 21, et quod ibi foedus, Jos. xxiv 1, 25, simile etiam involvit.

1442. ‘Usque ad quercetum Moreh’: quod significet primam perceptionem, constare quoque potest ab ordine; ut primum Jehovah
apparuit Domino in Ipsius caelestibus, constat quod perceptionem adeptus; ex caelestibus est omnis perceptio: quid perceptio, dictum et ostensum est prius n. 1O4, 2O2, 371, 483, 495, 5O3, 521, 536, 865; quisque dum venit ad caelestia, perceptionem accipit a Domino; qui caelestes homines facti, ut qui ab Antiquissima Ecclesia, omnes perceptionem acceperunt, quod ostensum prius n. 125, 597, 607, 784, 895; qui spirituales homines fiunt, hoc est, qui charitatem a Domino accipiunt, analogon perceptionis habent, aut dictamen conscientiae, magis et minus, sicut in caelestibus charitatis sunt, perspicuum; caelestia charitatis hoc secum habent, nam in illis solis est Dominus praesens, et in illis apparet homini: quanto magis Dominus, Qui progressus ab infantia ad Jehovam, et Ipsi conjunctus et unitus, ut anus essent.

1443. Quod prima perceptio sit ‘quercetum Moreh,’ ita se res habet: sunt apud hominem intellectualia, rationalia et scientifica; intima ejus sunt intellectualia, interiora sunt rationalia, et exteriora sunt scientifica, haec appellantur ejus spiritualia, quae in tali ordine sunt; intellectualia hominis caelestis comparantur ‘horto ex omnis generis arboribus’; rationalia ‘silvae ex cedris et similibus arboribus’ quales in Libano; scientifica autem ‘quercetis,’ et hoc ex ramis implexis quales sunt quercuum; per ipsas ‘arbores’ significatae sunt perceptiones, sicut per ‘arbores horti Edenis ab oriente’ perceptiones intimae seu intellectualium, ut ostensum prius n. 99, 100, 103; per ‘arbores silvae Libani’ perceptiones interiores seu rationalium; per ‘arbores autem querceti’ perceptiones exteriores seu scientificorum quae sunt externi hominis; inde est quod ‘quercetum Moreh’ significet primam perceptionem Domini, nam adhuc puer fuit et spiritualia Ipsius non interius. Praeterea quercetum Moreh erat ubi quoque filii Israelis primum venerunt cum transiverunt Jordanem et viderunt terram Canaanem, de quo apud Mosen,
Dabis benedictionem super monte Gerizim, et maledictionem super monte Ebal. Nonne illi trans Jordanem, post viam ingressus solis, in terra Canaanaei habitantis in planitie adversus Gilgal, juxta querceta Moreh? Deut. xi 29, 30;
quibus significatur etiam primum perceptionis; introitus enim filiorum Israelis repraesentat introitum fidelium in regnum Domini.

1444. ‘Et Canaanita tunc in terra’: quod significet hereditarium a matre malum in externo Ipsius homine, constare potest ab illis quae prius dicta de hereditario apud Dominum; natus enim fuit sicut alius homo, et Secum a matre traxit mala, contra quae pugnavit et quae evicit; notum est quod Dominus tentationes gravissimas subierit et sustinuerit, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; et quidem tantas ut pugnaverit solus et ex propria potentia contra totum infernum; nemo potest tentationem subire nisi illi malum adhaereat; cui nullum malum, ne minimum tentationis habere potest; [2] malum est quod infernales spiritus excitant; apud Dominum non malum aliquod actuale aut proprium fuit ut apud omnes homines, sed malum hereditarium a matre, quod hic vocatur ‘Canaanita tunc in terra,’ de quo videantur quae dicta supra ad vers. 1, n. 1414, nempe quod bina hereditaria sint quae connascuntur homini, unum ex patre, alterum ex matre; quod a patre, hoc manet in aeternum, quod a matre, hoc dispergitur a Domino cum homo regeneratur; at hereditarium Domini a Patre Ipsius fuit Divinum, hereditarium a matre fuit malum de quo hic, per quod tentationes subiit, de quibus videatur Marc. i 12, 13; Matth. iv 1; Luc. iv 1, 2; se,d ut dictum, Ipsi nullum actuale seu proprium malum, nec aliquod hereditarium a matre malum postquam per tentationes evicit infernum, quare hic dicitur quod tunc fuerit, nempe, ‘Canaanita tunc in terra.’ [3] Canaanitae fuerunt qui habitabant juxta mare et juxta litus Jordanis, ut constat apud Mosen,
Exploratores reversi dixerunt, Venimus in terram quo misisti nos, et etiam fluens lacte et melle illa, et hic fructus ejus; nisi quod fortis populus habitans in terra, et urbes munitae magnae valde, et etiam natos Anaki vidimus ibi; Amalekus habitat in meridie, et Hittaeus, et Jebusaeus, et Emoraeus habitat in monte, et Canaanita habitat juxta mare, et juxta litus Jordanis, Num. xiii 27-29;
‘quod Canaanitae habitaverint juxta mare et juxta litus Jordanis’ significabat inde malum apud externum hominem, quale est hereditarium a matre, nam mare et Jordanes erant termini: [4] quod malum tale per ‘Canaanitam’ significetur, constat quoque apud Zachariam,
Non erit Canaanita amplius in domo Jehovae Zebaoth in die illo, xiv 21;
ubi de regno Domini, quo significatur quod Dominus evicerit malum per ‘Canaanitam’ intellectum et a regno Suo expulerit. Omnia genera malorum significantur per gentes idololatras in terra Canaanaea, inter quas Canaanitae, ut Gen. xv (x)19-21; Exod. iii 8, 17; xxiii 23, 28; xxxiii 2; xxxiv 11; Deut. vii 1; xx 17; Jos. iii 10; xxiv 11; Jud. iii 5; quodnam malum per unamquamvis gentem in specie significatur, alibi, ex Divina Domini Misericordia, dicendum.

1445. Vers. 7. Et visus Jehovah Abramo, et dixit, Semini tuo dabo terram hanc,’ et aedificabat ibi altare Jehovae, Qui visus illi. ‘Visus Jehovah Abramo’ significat quod Jehovah apparuerit Domino cum adhuc puer: ‘et dixit, Semini tuo dabo terram hanc’ significat quod illis qui fidem in Ipsum haberent, caelestia donarentur: ‘et aedificabat ibi altare Jehovae, Qui visus illi’ significat primum cultum Patris Sui ex caelesti amoris.

1446. Quod ‘visus Jehovah Abramo’ significet quod Jehovah apparuerit Domino cum adhuc puer, constat ex praecedentibus; et ex ipsa repraesentatione Domini per ‘Abramum’; tum ex ordine, quod adeptus caelestia, et mox perceptionem, ex quibus consequitur quod ‘Jehovah visus.’

1447. Quod ‘dixit, Semini tuo dabo terram hanc’ significet quod illis qui fidem in Ipsum haberent, caelestia donarentur, constat ex significatione ‘seminis’ et ex significatione ‘terrae’; quod ‘semen’ significet fidem in Dominum, ostensum est prius n. 255, 256; et quod ‘terra’ significet caelestia, etiam ostensum est supra ad vers. 1 hujus capitis, tum n. 620, 636, 662, 1066. In sensu litterae per ‘semen Abrami’ intelligitur posteritas ejus ex Jacobo et per ‘terram’ ipsa terra Canaan quae illis daretur in possessionem, ob causam ut repraesentarent caelestia et spiritualia Regni et Ecclesiae Domini, utque apud eos Ecclesia repraesentativa institueretur, et quia Dominus ibi nasceretur; sed in sensu interno nihil aliud per ‘semen’ significatur quam fides in Dominum et per ‘terram’ nihil aliud quam caelestia; et hic, quod caelestia illis donarentur qui fidem in Ipsum haberent: quid per habere fidem in Dominum intelligitur, prius multoties dictum.

1448. ‘Et aedificabat ibi altare Jehovae, Qui visus illi’: quod significet primum cultum Patris Sui ex caelesti amoris, constat ex significatione ‘altaris’ quod sit principale repraesentativum cultus n. 921.

1449. Vers. 8. Et transtulit inde in montem ab oriente Betheli, et tetendit tentorium; Bethel a mari, et Ai ab oriente; et aedificavit ibi altare Jehovae, et invocavit nomen Jehovae. ‘Transtulit inde in montem ab oriente Betheli’ significat quartam statum Domini cum puer, nempe progressionem caelestium amoris, quae sunt ‘transferri in montem ab oriente Betheli’: ‘et tetendit tentorium’ significat sancta fidei: (x)’Bethel a mari, et Ai ab oriente’ significat quod adhuc status Ipsi obscurus: ‘et aedificavit altare Jehovae’ significat cultum Patris Sui ex illo statu externum: ‘et invocavit nomen Jehovae’ significat cultum Patris Sui ex illo statu internum.

1450. ‘Transtulit inde in montem ab oriente Betheli’: quod significet quartum statum Domini cum puer, constare potest ab illis quae praecedunt, tum ab illis quae sequuntur, ita etiam ex ipso ordine; ordo fuit, quod Dominus omnium primum ab infantia imbutus fuisset caelestibus amoris; caelestia amoris sunt amor erga Jehovam et amor erga proximum et in illis ipsa innocentia; ex illis ut ab ipsismet fontibus vitae fluunt omnia et singula, sunt enim cetera solum derivationes. Caelestia haec insinuantur imprimis homini in statu ejus infantiae usque ad pueritiam, et quidem absque cognitionibus; influunt enim a Domino et afficiunt, antequam homo sciat quid amor et quid affectio, ut constare potest a statu infantum et dein a statu primae pueritiae; haec apud hominem sunt ‘reliquiae’ de quibus aliquoties, quae a Domino insinuantur et reconduntur ad usum vitae ejus sequentis de quibus videatur n. 468, 530, 560, 561, 660, 661. Dominus quia natus est sicut alius homo, etiam secundum ordinem in caelestia introductus est, et quidem per gradus ab infantia ad pueritiam, et dein in cognitiones, quae quomodo se habuerunt apud Ipsum, in hoc versu describitur, et in sequentibus repraesentatur per Abrahami peregrinationem in Aegypto.

1451. Quod ‘transferri in montem ab oriente Betheli’ significet progressionem caelestium amoris, constare potest a significatione ‘montis’ quod sit caeleste, ut ostensum n. 795, 796; aque significatione ‘orientis’ quod sit Ipse Jehovah quoad amorem, Qui est ‘ipse oriens, ut quoque ostensum n. 101, et alibi; tum a significatione ‘Bethelis quod sit cognitio caelestium. Caelestia insinuantur homini tam absque cognitionibus quam cum cognitionibus; caelestia absque cognitionibus ab infantia usque ad pueritiam ejus, ut mox supra dictum; caelestia autem cum cognitionibus a pueritia dein in adultam aetatem: et quia progressurus Dominus in cognitiones caelestium, quae significantur per ‘Bethelem,’ hic dicitur quod ‘transtulit inde in montem ab oriente Betheli.’

1452. ‘Et tetendit tentorium’: quod significet sancta fidei, constare potest a significatione ‘tentorii’ quod sit sanctum amoris, proinde sanctum fidei ex amore, ut ostensum prius n. 414: ‘quod tetenderit ibi tentorium’ significat quod nunc incoharet.

1453. Quod ‘Bethel a mari, et Ai ab oriente’ significet quod adhuc status Ipsi obscurus, nempe quoad cognitiones caelestium et spiritualium; aliud enim est in caelestibus esse et aliud in cognitionibus caelestium; infantes et pueri sunt prae adultis in caelestibus, quia in amore erga parentes et in amore mutuo, tum in innocentia; adulti vero sunt prae infantibus et pueris in cognitionibus illorum, et perplures usque non in caelestibus amoris; antequam instruitur homo in illis quae sunt amoris et fidei, est in statu obscuro, nempe quoad cognitiones, qui status hic describitur per quod ‘Bethel esset a mari,’ hoc est, ab occidente, et ‘Ai ab oriente’; per ‘Bethel,’ ut dictum, significantur cognitiones caelestium, per ‘Ai’ vero cognitiones mundanorum; illae dicuntur ‘ab occidente’ cum in obscuro, nam occidens significat in Verbo obscurum; hae dicuntur ‘ab oriente’ cum in claro, nam oriens respective ad occidentem est clarum; quod occidens et oriens illa significent, non opus est confirmare, quia cuivis absque confirmatione patet: [2] quod autem ‘Bethel’ significet cognitiones caelestium, constare potest ab aliis locis ubi Bethel nominatur in Verbo, ut in cap. seq. xiii,
Quod Abram iverit juxta itinera sua a meridie usque ad Bethelem, usque locum, ubi fuit tentorium illius in initio inter Bethel et inter Aiam, ad locum altaris, quod fecit ibi, vers. 3, 4;
ubi {1}’juxta itinera sua a meridie ad Bethelem’ significat progressionem in lucem cognitionum, quare non ibi dicitur quod ‘Bethel ab occidente, et (x)Ai ab oriente’: de Jacobo ubi vidit scalam,
Dixit, Non hoc nisi Domus Dei, et hoc porta caeli…. et vocavit nomen loci hujus Bethel, Gen. xxviii 17, 19;
ubi similiter per ‘Bethel’ significatur cognitio caelestium; est enim homo ‘Bethel,’ hoc est, Domus Dei, tum ‘porta caeli,’ cum in cognitionum caelestibus est; cum regeneratur homo, introducitur per cognitiones spiritualium et caelestium, at cum regeneratus est, tunc introductus est, et est in cognitionum caelestibus et spiritualibus: postea,
Dixit Deus ad Jacobum, Surge, ascende Bethelem, et habita ibi, fac ibi altare Deo, Qui apparuit tibi, Gen. xxxv 1, 6, 7;
[3] ubi similiter per ‘Bethel’ significantur cognitiones: quod arca Jehovae in Bethele, et illuc venirent filii Israelis, et interrogarent Jehovam, Jud. xx 18, 26, 27; 1 Sam. vii 16; x 3, similia significant: tum quod rex Assyriae miserit unum de sacerdotibus, quos transportavit e Samaria, qui consedit in Bethele, et fuit docens eos quomodo timerent Jehovam, 2 Reg. xvii 27, 28: apud Amos,
Dixit Amaziah ad Amos, Videns i, fuge tibi in terram Jehudae, et comede ibi panem, et ibi prophetes; et Bethele non addas amplius prophetare, quia sanctuarium Regis haec, et domus Regni haec, vii 12, 13.
[4] Postquam profanavit Jeroboam Bethelem, 1 Reg. xii 32; xiii 1-8; 2 Reg. xxiii 15, per Bethelem repraesentabatur contrarium, ut Hos. x 15; Amos. iii 14, 15; (x)v 5-7. Quod autem ‘Ai’ significet cognitiones mundanorum, confirmari quoque potest ab historicis et propheticis Verbi, apud Jos. vii 2; viii 1-28; Jer. xlix 3, 4.
@1 So Sch., but in 1553 S. has secundum, perhaps ivit has been accidentally omitted here.$

1454. ‘Et aedificavit altare Jehovae’: quod significet cultum Patris Sui ex illo statu externum, constat ex significatione ‘alteris’ quod sit principale repraesentativum cultus, n. 921.

1455. ‘Et invocavit nomen Jehovae’: quod significet cultum Patris Sui ex illo statu internum, constat ex significatione ‘invocare’ nomen Jehovae,’ n. 440; quod externus cultus sit ‘aedificare altare Jehovae,’ et internus ‘invocare nomen Jehovae,’ unicuivis constare potest.

1456. Vers. 9. Et profectus Abram eundo et proficiscendo versus meridiem. ‘Profectus Abram eundo et proficiscendo’ significat progressionem ulteriorem: ‘versus meridiem’ significat in bona et vera, ita in statum lucidum quoad interiora.

1457. ‘Et profectus Abram eundo et proficiscendo’: quod significet progressionem ulteriorem, constare potest a significatione ‘ire et proficisci’; apud antiquos itinera, profectiones et peregrinationes nihil aliud significabant, inde quoque in sensu interno nihil aliud in Verbo. Hic incohant progressiones Domini in cognitiones. Quod Dominus sicut alius homo quoque instructus sit, constare potest apud Lucam,
{1}’Puerulus crescebat et corroborabatur in spiritu; fuit in desertis ad diem apparitionis Ipsius ad Israelem, i 80:
apud eundem,
Puer crescebat et corroborabatur spiritu, et implebatur sapientia, et gratia erat super Ipso, ii 40:
apud eundem,
Josephus et mater Jesus, post tres dies invenerunt Ipsum in templo, sedentem in medio doctorum, et audientem illos, et interrogantem illos; obstupuerunt omnes audientes Ipsum, super intelligentia et responsionibus Ipsius: videntes Ipsum mirati sunt,… sed dixit ad illos, Quid quod quaesivistis Me? annon sciebatis, quod in illis, quae Patris Mei, oportet Me esse? ii 46-49;
quod fuerit tunc duodecim annorum, ib. (x)ii 42: apud eundem,
Deinceps Jesus profecit sapientia et aetate, et gratia apud Deum et homines, ii 52.
@1 In the letter this applies to John the Baptist, but spiritually he represents the Lord, see n. 1927 and 5620.$

1458. Quod ‘versus meridiem’ significet in bona et vera, ita in statum lucidum quoad interiora, constat a significatione ‘meridiei’; quod meridies significet statum lucidum, venit ex eo quod plagae sicut tempora in altera vita nullae sint, sed status qui per plagas et tempora significantur; status intellectualium se habent sicut status temporum diei et anni, tum quoque plagarum; status diei sunt vesperae, noctis, {1}matutae et meridiei; status anni sunt autumni, hiemis, veris, aestatis; et status plagarum sunt solis versus occidentem, septentrionem, orientem et meridiem; similes illis sunt status intellectualium; et quod mirum, in caelo illi in luce sunt qui in statu sapientiae et intelligentiae, prorsus secundum statum, inque summa luce qui in statu summae sapientiae et intelligentiae, sed sapientia ibi est amoris et charitatis, et intelligentia est fidei in Dominum; quod lux in altera vita sit, cui lux mundi vix comparari potest, ex multa experientia mihi constat, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; et quia talis correspondentia est lucis et intellectualium in caelo, in sensu interno hic et alibi in Verbo per ‘meridiem’ non aliud significatur. Meridies significat hic intelligentiam quae comparatur per cognitiones; cognitiones sunt veritates caelestes et spirituales, quae sunt totidem radiationes lucis in caelo, et sistuntur quoque visibiles per lucem, ut dictum; quia Dominus nunc imbueretur cognitionibus, ut quoad Humanam Essentiam quoque fieret Ipsa Lux caeli, hic dicitur quod ‘profectus eundo et proficiscendo versus meridiem’: [2] quod ‘meridies’ significet illa, constare potest a similibus in Verbo, ut apud Esaiam,
Dicam septentrioni, Da, et meridiei, Ne inhibe; adduc filios Meos e longinquo, et filias Meas ab extremitate terrae, xliii 6;
‘septentrio’ pro illis qui in ignorantia, ‘meridies’ pro illis qui in cognitionibus, ‘filii’ pro veris, et ‘filiae’ pro bonis: apud eundem,
Si {2}expromseris famelico animam tuam, et animam afflictam saturaveris, et exorietur in tenebris lux tua, et caligo tua sicut meridies, lviii 10;
‘expromere famelico animam, et animam afflictam saturare’ pro bonis charitatis in genere: ‘exorietur in tenebris lux’ pro quod illis intelligentia veri: ‘et ‘caligo sicut meridies’ pro quod illis sapientia boni: ‘meridies ex calore’ significat bonum, ‘ex luce’ verum: [3] apud Ezechielem,
In visionibus Dei adduxit me in terram Israelis, et posuit me super monte alto valde, et super quo quasi structura civitatis a meridie, xl 2;
de nova Hierosolyma seu regno Domini quod quia in luce sapientiae et intelligentiae, est ‘a meridie’: apud Davidem,
Jehovah educet sicut lucem justitiam tuam, et judicium tuum sicut meridiem, Ps. xxxvii 6:
apud eundem,
Non timebis a pavore noctis, a sagitta volaverit per diem: a peste in caligine ambulabit, ab excidio vastat in meridie, Ps. xci [5,] 6;
‘non timere ab excidio quod vastat in meridie’ pro a damnatione quae oritur apud eos qui in cognitionibus sunt et illas pervertunt: apud Ezechielem,
Fili hominis, pone facies tuas versus meridiem, et stilla ad meridiem, et propheta ad silvam agri meridiei, et dicas silvae meridiei,… Comburentur in ea omnes facies a meridie ad septentrionem, xxi 2, 3 [A.V. xx 46, 47];
‘silva meridiei’ pro illis qui in luce veritatum sunt, et eam exstinguunt ita pro iis qui intra Ecclesiam tales: [4] apud Danielem,
Ex uno de illis exivit cornu unum exiguum, et crevit multum ad meridiem, et ad ortum, et ad decus, et crevit usque ad exercitum caelorum, viii 9, 10;
pro illis qui oppugnant bona et vera: apud Jeremiam,
Date Jehovae Deo vestro gloriam, antequam obtenebrescere facit, et antequam offendant pedes vestri super montes crepusculi et exspectabitis lucem, et ponet eam in umbram lethalem, ponet in caliginem;… urbes meridiei clausae erunt, et non aperiens, xiii 16, 19;
‘urbes meridiei’ pro cognitionibus veri et boni: apud Obadiam,
Deportati Hierosolymae, qui in Sepharad, hereditabunt urbes meridiei, vers. 20;
‘urbes meridiei similiter pro veris et bonis, inde pro ipsis veris et bonis quorum heredes; agitur ibi de regno Domini. [5] ‘Quod Abram profectus eundo et proficiscendo versus meridiem’ significet, ut dictum, Domini progressionem in bona et vera, ita in statum lucidum quoad interiora, ita se habet quod cognitiones sint quae aperiunt viam ad spectandum caelestia et spiritualia; per cognitiones aperitur via interno homini ad externum, in quo sunt vasa recipientia, quae tot sunt quot cognitiones boni et veri; in has ut in sua vasa influunt caelestia.
@1 Matuta = ‘Goddess of the morning,’ another form of Aurora, but S. uses it for mane.$

@2 Heb. (puq) = to cause to go out, to move.$

1459. Vers. 10. Et fuit fames in terra; et descendit Abram in Aegyptum ad peregrinandum ibi; quia gravis fames in terra. ‘Fuit fames in terra’ significat penuriam cognitionum quae adhuc apud Dominum cum puer: ‘et descendit Abram in Aegyptum ad peregrinandum’ significat instructionem in cognitionibus ex Verbo; ‘Aegyptus’ est scientia cognitionum; ‘peregrinari’ est instrui: ‘quia gravis fames in terra’ significat multam penuriam apud externum Ipsius hominem.

1460. ‘Fuit fames in terra’: quod significet penuriam cognitionum quae adhuc apud Dominum cum puer, constat ex illis quae prius dicta sunt; cognitiones apud hominem nusquam veniunt in pueritia ex interiore, sed ab objectis sensuum, cumprimis ab auditione; sunt enim, ut dictum, apud externum hominem vasa recipientia, quae vocantur memoriae; illa formantur per cognitiones, ut cuivis notum esse potest, interno homine influente et adjuvante; proinde cognitiones discuntur et implantantur memoriae secundum influxum interni hominis; ita quoque apud Dominum cum puer, nam natus est sicut alius homo et instructus ut alius; sed interiora apud Ipsum fuerunt caelestia, quae aptabant vasa ut reciperentur cognitiones, et ut cognitiones fierent dein vasa ad recipiendum Divinum; interiora apud Ipsum erant Divina ex Jehovah Patre Ipsius, exteriora erant humana ex Maria matre Ipsius: inde constare potest quod apud Dominum aeque sicut apud alios homines penes externum Ipsius hominem in pueritia fuerit penuria cognitionum. [2] Quod ‘fames’ significet penuriam cognitionum, constat ex Verbo alibi, ut apud Esaiam,
Opus Jehovae non introspiciunt, et factum manuum Ipsius non vident, propterea exulabit populus Meus ob non cognitionem, et gloria ejus mortales famis, et multitudo illius sicca siti, v [12], 13;
‘{1}mortales famis’ pro penuria cognitionum caelestium, ‘multitudo sicca siti’ pro penuria cognitionum spiritualium: apud Jeremiam,
Mentiti sunt in Jehovam, et dixerunt, Non Ipse, et non veniet super nos malum, ac gladium et famem non videbimus; et prophetae erant in ventum, et verbum non iis, v 12, 13;
‘Gladius et fames’ pro orbari cognitionibus veri et boni: ‘prophetae’ pro iis qui docent, in quibus ‘non verbum’: quod ‘gladio et fame consumi’ sit orbari cognitionibus veri et boni, et quod sint vastationis, ‘gladius’ quoad spiritualia, ‘fames’ quoad caelestia, constat passim in Verbo, ut Jer. xiv 13-16, 18, Thren. iv 9, et alibi; [3] ut quoque apud Ezechielem,
Et famem addam super vos, et frangam vobis baculum panis; et mittam super vos famem, et feram malam, et orbabunt te,… et gladium adducam super te, v 16 [17];
‘fames’ pro orbatione cognitionum caelestium seu cognitionum boni, inde falsa et mala: apud Davidem,
Et vocavit famem super terram, omnem baculum panis fregit, Ps. cv 16;
‘baculum panis frangere’ pro privari victu caelesti; vita enim spirituum bonorum et angelorum non alio cibo sustentatur quam cognitionibus boni et veri, ipsisque bonis et veris, inde significatio famis et panis in sensu interno: apud eundem,
Saturavit animam appetentem, et animam famelicam implevit bono, Ps. cvii 9;
pro desiderantibus cognitiones: apud Jeremiam,
Tolle volas tuas super animam infantum tuorum, qui deficiunt fame in capite omnium platearum, Thren. ii 19;
‘fames’ pro defectu cognitionum, ‘plateae’ pro veritatibus: apud Ezechielem,
Habitabunt confidenter, et non (x)terrefaciens, et suscitabo illis plantam in nomen, et non erunt amplius consumpti fame in terra, xxxiv 28, 29;
[4] pro quod non amplius destituentur cognitionibus boni et veri: apud Johannem,
Non esurient amplius, nec sitient amplius, Apoc. vii 16;
de regno Domini, ubi in abundantia omnium cognitionum et bonorum caelestium, quod est ‘non esurire,’ et cognitionum ac veritatum spiritualium, quod est ‘non sitire.’ Similiter Dominus dixit, apud Johannem,
Ego, sum Panis vitae, qui venit ad Me, non esuriet, et qui credit in Me, non sitiet unquam, vi 35:
apud Lucam,
Beati esurientes nunc, quia saturabimini, vi 21:
apud eundem,
Esurientes implevit bonis, i 53;
ubi de bonis caelestibus et illorum cognitionibus. Quod ‘fames’ significet penuriam cognitionum, manifeste dicitur apud Amos,
Ecce dies venientes, et mittam famem in terram, non famem ad panem, et non sitim ad aquas, sed ad audiendum verba Jehovae, viii 11, 12.

@1 mortales for Heb. (methim) = ‘men, males.’ S. has mortales for methim also in n. 4605, but in n. 5897, 8568 and 10540 he has ‘homines.’$

1461. ‘Et descendit Abram in Aegyptum ad peregrinandum’: quod significet instructionem in cognitionibus ex Verbo, constat ex significatione ‘Aegypti’ et ex significatione ‘peregrinari’; quod Aegyptus significet scientiam cognitionum, et peregrinari instrui, videbitur in mox sequentibus. Quod Dominus sicut alius homo instructus fuerit in pueritia, constat ab illis apud Lucam quae ad vers. praec. 9, n. 1457, adducta, tum ab illis quae dicta mox supra de externo homine, qui non aliter cum interno homine ad correspondentiam et concordantiam redigi potest quam per cognitiones; externus homo est corporeus et sensualis, nec aliquid caeleste et spirituale recipit nisi ei sicut humo implantentur cognitiones; caelestia in his sua recipientia vasa possunt habere; sed cognitiones erunt ex Verbo; cognitiones ex Verbo tales sunt ut pateant ab Ipso Domino; ipsum enim Verbum est ex Domino per caelum, inque ejus omnibus et singulis est vita Domini, tametsi non ita in externa forma apparet; inde constare potest quod Dominus in pueritia non alias cognitiones voluerit imbuere quam Verbi, quod patens Ipsi fuit, ut dictum, ab Ipso Jehovah Patre Ipsius, cum Quo uniretur ac unus fieret; et eo magis quia nihil in Verbo dictum, quod non Ipsum in intimis spectet, et quod non ab Ipso prius venit; Humana enim Essentia fuit modo additamentum ad Ipsius Divinam, Quae fuit ab aeterno.

1462. Quod ‘Aegyptus’ sit scientia cognitionum respective ad Dominum, at scientia in communi respective ad omnes alios homines, constare potest a significatione ejus in Verbo, de qua passim prius et in specie n. 1164, 1165; in Aegypto enim fuit Ecclesia Antiqua, sicut in pluribus aliis locis, n. 1238, et cum ibi Ecclesia, scientiae prae ceteris ibi vigebant, inde per ‘Aegyptum’ significata est scientia; at postquam per scientias voluerunt intrare in mysteria fidei, et sic ex propria potentia explorare num arcana Divina ita se haberent, tunc magica facta est, et per ‘Aegyptum’ significata scientifica quae pervertunt, unde falsa et ex his mala; ut constat apud Esaiam xix 11; [2] quod per ‘Aegyptum’ significentur scientiae utiles, ita hic scientia cognitionum, quae inservire potest caelestibus et spiritualibus pro vasis, constare potest ab his in Verbo locis: apud Esaiam,
Seduxerunt Aegyptum, angularem tribuum, xix 13;
ubi vocatur ‘angularis tribuum,’ qui inserviret pro fulcimento illis quae sunt fidei, quae significantur per ‘tribus’: apud eundem,
In die illo erunt quinque urbes in terra Aegypti loquentes labio Canaanis, et jurantes Jehovae Zebaoth, {1}ir cheres dicetur cuique. In die illo erit altare Jehovae in medio terrae Aegypti, et statua juxta terminum ejus Jehovae, et erit in signum et in testem Jehovae Zebaoth in terra Aegypti, nam clamabunt ad Jehovam propter oppressores, et mittet illis servatorem et principem, et liberabit eos, et notus fiet Jehovah Aegypto, et cognoscent Aegyptii Jehovam in die illo, et facient sacrificium et minham, et vovebunt votum Jehovae, et reddent: et percutiet Jehovah Aegyptum percutiendo, et sanando, et revertentur ad Jehovam, et exorabitur illis, et sanabit illos, xix 18-22;
ubi in bono sensu de Aegypto, pro illis qui in scientificis sunt, seu veritatibus naturalibus quae sunt vasa veritatum spiritualium: [3] apud eundem,
In die illo erit semita ab Aegypto ad Asshurem, et veniet Asshur in Aegyptum et Aegyptus in Asshurem; et servient Aegyptii Asshuri: in die illo erit Israel tertius Aegypto et Asshuri, benedictio in medio terrae, cui benedicet Jehovah Zebaoth, dicendo Benedictus populus Meus Aegyptus, et opus manuum Mearum Asshur, et hereditas Mea Israel, xix 23, 24, 25;
ubi per ‘Aegyptum’ significatur scientia veritatum naturalium, per ‘Asshurem’ ratio seu rationalia, per ‘Israelem’ spiritualia, quae sibi succedunt; quare dicitur quod ‘in die illo erit semita ex Aegypto in Asshurem, et Israel erit tertius Aegypto et Asshuri’: [4] apud Ezechielem,
Byssus in acupictura ex Aegypto fuit expansio tua, ut esset tibi in signum, xxvii 7;
ubi de Tyro, per quam significatur possessio cognitionum; ‘byssus ex acupictura’ pro veritatibus scientiarum quae inserviunt; scientifica, quia sunt externi hominis, inservire debent interno: apud eundem,
Sic dixit Dominus Jehovih, A fine quadraginta annorum congregabo Aegyptum ex populis, quo dispersi fuerunt, et reducam captivitatem Aegypti, xxix 13, 14;
pro simili, quod dicitur de Jehuda et Israele passim, quod congregarentur ex populis, et reducerentur e captivitate: apud Zachariam,
Et erit, qui non ascenderit de familiis terrae ad Hierosolymam ad adorandum Regem Jehovam Zebaoth, non super eos erit pluvia; et si familia Aegypti non ascenderit, et non venerit, xiv 17, 18;
etiam in bono sensu de Aegypto, per quam simile intelligitur. [5] Quod scientia seu sapientia humana significetur per ‘Aegyptum,’ constare quoque potest apud Danielem, ubi scientiae caelestium et spiritualium appellantur ‘recondita auri et argenti,’ tum desiderabilia Aegypti,’ xi 43. Et de Salomone dicitur quod

Multiplicata fuerit sapientia illius prae sapientia omnium filiorum orientis, et prae omni sapientia Aegyptiorum, 1 Reg. v 10 [A.V. iv 30].
Domus a Salomone aedificata filiae Pharaonis nec aliud repraesentabat, 1 Reg. vii 8 seq. [6] Quod Dominus cum infans, perductus in Aegyptum, nec aliud significabat quam quod hic per Abramum, et simili ut impleret omnia quae repraesentata fuerunt de Ipso: migratio Jacobi et ejus filiorum in Aegyptum nec aliud in intimo sensu repraesentabat quam Domini instructionem primam in cognitionibus ex Verbo, ut quoque ex sequentibus patet; de Domino, ita apud Matthaeum,
Angelus Domini apparuit in somnio Josepho, dicens, Experrectus assume Puerum, et matrem Illius, et fuge in Aegyptum, estoque ibi, usque dum dixero:… ille experrectus assumpsit Puerum, et matrem Illius noctu, et concessit in Aegyptum, et erat ibi usque ad mortem Herodis, ut impleretur quod dictum a Propheta, dicente, Ex Aegypto vocavi filium meum, ii 13-15, 19-21;
de quo ita apud Hosheam,
Cum Puer Israel, et dilexi Illum, et ex Aegypto vocavi filium Meum, xi 1;
inde constat quod per ‘Puerum Israelem’ Dominus intelligatur; et
quod instructio Ipsius cum Puer, per illa quod ‘ex Aegypto vocavi filium Meum’: [7] apud eundem,
Per prophetam ascendere fecit Jehovah Israelem ex Aegypto, et per prophetam custoditus est, xii 13, 14;
ubi similiter per ‘Israelem’ intelligitur Dominus; per ‘prophetam’ significatur docens, ita doctrina cognitionum: apud Davidem,
Deus Zebaoth reduc nos, et lucere fac facies Tuas, et salvabimur; vitem ex Aegypto proficisci fecisti, expulisti gentes, e plantasti illam, Ps. lxxx 8, 9 [A.V. 7, 8];
ubi etiam de Domino, Qui appellatur ‘vitis ex Aegypto,’ quoad cognitiones quibus instruebatur.

@1 Heb. (‘ir heres) = ‘city of destruction,’ but a very slight difference would make it ‘ir heres,’ supposed to be ‘city of the sun.’ S. always has the latter reading, viz., Urbs Heres. Both words occur seldom and their meaning is much debated, but see A.E. 361 and 654.$

1463. Quod ‘peregrinari’ sit instrui, constare potest ex significatione ‘peregrinari’ in Verbo quod sit instrui, et hoc ex causa quia peregrinatio et migratio, seu processio a loco in locum in caelo non aliud sit quam mutatio status, ut ostensum prius n. 1376, 1379; quare quoties in Verbo occurrit profectio, peregrinatio, et translatio a loco in locum, non aliud obvenit angelis quam talis mutatio status quae apud eos; mutationes status sunt tam cogitationum quam affectionum: mutationes status cogitationum sunt cognitiones, quae in mundo spirituum sistuntur per instructiones, quae causa quoque fuit quod Antiquissimae Ecclesiae homines, quia communicationem habebant cum caelo angelico, per ‘peregrinationem’ nec aliud perciperent; ita hic ‘quod Abram descenderit in Aegyptum ad peregrinandum’ nihil aliud significat quam instructionem Domini; [2] similiter per quod Jacobus et filii ejus in Aegyptum, ut apud Esaiam,
Sic dixit Dominus Jehovih, Aegyptum descendit populus Meus in principio ad peregrinandum, et Asshur pro nihilo oppressit illum, lii 4;
ubi ‘Asshur’ pro ratiociniis: inde quoque illi qui instruebantur in Ecclesia Judaica, dicti fuerunt peregrini peregrinantes in medio illorum, de quibus mandatum ut similiter haberentur sicut indigenae, Exod. xii 48, 49; Lev. xxiv 22; Num. xv 13-16, 26, 29; xix 10, de quibus apud Ezechielem,
Dividetis terram hanc vobis juxta tribus Israelis, et erit, juxta sortem dividetis illam hereditatem vobis et peregrinis peregrinantibus in medio vestri…. et erunt vobis sicut indigena in filiis Israelis, vobiscum sortem jacient in hereditatem in medio tribuum Israelis, et erit, in tribu cum qua peregrinus peregrinatus est cum illa, ibi dabitis hereditatem (x)illius, xlvii [21], 22, 23;
ubi de Nova Hierosolyma seu de regno Domini; per ‘peregrinos peregrinantes’ intelliguntur illi qui patiuntur se instrui, proinde gentes; quod pro illis qui instruuntur, constat ex eo quod dicatur ‘in tribu, cum qua peregrinatus est, ibi daretur hereditas’; ‘tribus’ pro illis quae sunt fidei. [3] Per ‘peregrinari’ etiam simile quid significatur ac per proficisci et habitare, per ‘proficisci’ vitae instituta et ordo, perque ‘habitare’ vivere, de quibus prius n. 1293; quare etiam terra Canaan dicitur ‘terra peregrinationum Abrahami, Isaci et Jacobi,’ Gen. xxviii 4; xxxvi 7; xxxvii 1; Exod. vi 4; et Jacob dixit ad Pharaonem,
Dies annorum peregrinationum, mearum, parum et mali fuerunt dies annorum vitae meae, et non attigerunt dies annorum vitae patrum meorum, in diebus peregrinationum illorum, Gen. xlvii 9;
ubi ‘peregrinatio’ pro vita et instructionibus.

1464. ‘Quia gravis fames in terra’: quod significet multam penuriam apud Externum Ipsius Hominem, constat a significatione ‘famis’ supra in hoc versu; arcana quae hic continentur, plura sunt quam ut breviter possint edici; potentia addiscendi Domino fuit prae omni alio homine; sed quia in caelestibus instruendus prius quam in spiritualibus, secus ac alii homines, praedicatur hoc; ex causa etiam quia malum hereditarium a matre fuit in Externo Ipsius Homine, contra quod pugnaturus et quod evicturus; praeter innumera alia.

1465. Vers. 11. Et factum, ut cum appropinquavit ad veniendum in Aegyptum, et dixit ad Sarai uxorem suam, Ecce quaeso, novi quod femina pulchra aspectu tu. ‘Et factum, ut cum appropinquavit ad veniendum in Aegyptum’ significat cum inciperet discere; ‘Aegyptus’ est, ut dictum, scientia cognitionum: ‘et dixit ad Sarai uxorem suam’ significat quod ita cogitavit de veris quibus caelestia adjuncta: ‘Sarai uxor’ est verum adjunctam caelestibus quae fuerunt apud Dominum: ‘Ecce quaeso novi quod femina pulchra aspecta tu’ significat quod verum a caelesti origine jucundum sit.

1466. ‘Et factum, ut cum appropinquavit ad veniendum in Aegyptum’: quod significet cum inciperet discere, constat ex significatione ‘Aegypti’ quod sit scientia cognitionum, de qua cum praedicatur ‘appropinquare,’ non aliud potest significare.

1467. Quod ‘Aegyptus’ sit scientia cognitionum, constat ex illis quae ad vers. praec. de Aegypto dicta et ostensa sunt.

1468. ‘Et dixit ad Sarai uxorem suam’: quod significet quod ita cogitavit de veris quibus caelestia adjuncta, constat ex significatione ‘Sarai’ cum nominatur ‘uxor’; uxor in sensu interno Verbi non aliud significat quam verum conjunctum bono, nam conjunctio veri cum bono non aliter se habet ac conjugium; cum nominatur maritas in Verbo, tunc ‘maritus’ significat bonum et ‘uxor’ verum, sed cum non nominatur maritus sed dicitur ‘vir,’ tunc ille significat verum et ‘uxor’ bonum, et hoc constanter in Verbo, ut quoque dictum prius n. 915; hic quia Abram nominatus, ‘Sarai uxor’ significat verum: ita ‘dicere ad Sarai uxorem’ in sensu interno est ita cogitare de veris quibus caelestia conjuncta. Historica vera sunt quod Abram sic dixit uxori suae cum profectus in Aegyptum, sed ut dictum, omnia historica Verbi sunt repraesentativa et omnia verba sunt significativa; historica non alia allata sunt, nec alio ordine, nec verba exprimentia alia, quam quae in sensu interno arcana illa exprimerent.

1469. Quod ‘Sarai uxor’ sit verum adjunctum caelestibus quae fuerunt apud Dominum, constat ex illis quae nunc de significatione Sarai uxoris dicta sunt. Quod dicatur veram adjunctum caelestibus, inde est quod omne verum apud Dominum fuit prius; caeleste secum habet verum, unum inseparabile est ab altero sicut lux a flamma, sed reconditum fuit in Interno Ipsius Homine Qui Divinus; scientifica et cognitiones quae addidicit, non sunt vera seu veritates sed modo sunt vasa recipientia; sicut quicquid est in memoria hominis, nihil minus est quam verum tametsi praedicatur; sed in illis ut in vasis, est verum; haec vasa per instructionem in cognitionibus ex Verbo a Domino formanda erant seu potius aperienda, ut non solum illis insinuarentur caelestia sed ut fierent quoque caelestia ita Divina; Dominus erum conjunxit Divinam Essentiam Humanae ut Humana Ipsius fierent quoque Divina.

1470. Quod ‘Ecce quaeso, novi quod femina pulchra aspectu tu’ significet quod verum a caelesti origine jucundum sit, constare potest a significatione ‘feminae pulchrae aspectu’; omne verum quod caeleste est seu quod ex caelesti producitur, est felix in interno homine et jucundum in externo; non aliter percipitur verum apud angelos caelestes; aliter prorsus cum non ab origine caelesti; sunt duo felicia in interno homine, quibus correspondent duo jucunda in externo homine; unum est boni, alterum est veri; felix et jucundum caeleste est boni, felix et jucundum spirituale est veri; notum quoque est quod ipsum verum secum habeat felicitatem et jucunditatem, sed tunc essentialem cum a caelesti est, inde ipsum verum quoque fit caeleste, et appellatur caeleste verum; estque comparative sicut lux solis tempore veris, quae in sinu suo habet calorem ex quo omnia in tellure vegetantur et quasi animantur; caeleste illud verum est ipsum pulchrum seu ipsa pulchritudo; hoc verum est quod dicitur hic ‘femina pulchra aspecta’: quae praeterea arcana hoc involvit, patebit a sequentibus.

1471. Vers. 12. Et erit, cum viderint te Aegyptii, et dicent, Uxor illius haec, et occident me, et te vivificabunt. ‘Et erit, cum viderint re Aegyptii’ significat scientiam cognitionum, quae describitur qualis est cum cognitiones caelestes vident: ‘et dicent, Uxor illius haec’ significat quod vocabunt illas caelestes: ‘et occident me, et te vivificabunt’ significat quod caelestia non curarent sed modo meras cognitiones quas auferrent.

1472. ‘Et erit, cum viderint te Aegyptii’: quod significet scientiam cognitionum, quae describitur qualis est cum cognitiones caelestes vident, constare potest a significatione ‘Aegypti’ quod sit scientia cognitionum, ut prius ostensum; et inde quid significet ‘si viderint Aegyptii,’ quod nempe talis sit qualis describitur in hoc versu; scientia cognitionum hoc secum habet; et est quoddam naturale quod inest; etiam manifestatur apud pueros cum primum incipiunt discere; nempe quo altiora sunt eo magis (x)cupiunt, cumque audiunt quod caelestia et Divina, adhuc magis; sed hoc jucundum est naturale, et oritur a cupidine quae est externi hominis: haec cupido facit apud homines alios quod jucundum modo ponant in scientia cognitionum absque alio fine, cum tamen scientia cognitionum non aliud sit quam quoddam instrumentale, ob finem usus ut nempe inserviant caelestibus et spiritualibus pro vasis, et tunc primum cum inserviunt, sunt in usu, et jucundum suum ab usu accipiunt: unicuique constare potest si attendit, quod scientia cognitionum in se nihil aliud sit quam ut homo fiat rationalis, et inde spiritualis, et tandem caelestis, et per illas externus ejus homo adjungatur interno, quod cum fit, est in ipso usu; internus homo nihil spectat nisi usus; ob illum finem etiam insinuat Dominus jucundum quod percipit pueritia et adolescentia in scientiis; cum autem homo incipit jucundum ponere sola scientia, est cupiditas corporea quae aufert, et in quantum aufert seu ponit in sola scientia, in tantum removet se a caelesti et in tantum scientifica se claudunt versus Dominum et fiunt materialia; quantum vero scientifica addiscuntur ob finem usus, ut propter societatem humanam, propter Ecclesiam Domini in terris, propter regnum Domini in caelis, et magis propter Dominum, eo magis aperiuntur; quare etiam angeli, qui in scientia omnium cognitionum sunt, et quidem tali ut vix una pars myriadis possit tradi ad plenum captum hominis, usque scientias pro nihilo aestimant respective ad usum. Ex his constare potest quid significatur per haec, ‘cum viderint te Aegyptii, et dicent, Uxor illius haec, et occident me, et te vivificabunt: hoc quia novit Dominus cum Puer et ita cogitavit, haec dicta sunt, nempe si a sola cupidine scientiae cognitionum auferretur, quod tunc scientia talis sit, ut caelestia non magis curet, sed modo cognitiones, quas cupido scientiae auferret: de his sequuntur plura.

1473. ‘Et dicent, Uxor illius haec’: quod significet quod vocabunt illas caelestes, constat ex significatione ‘uxoris’ quod sit verum adjunctum caelestibus, inde ‘uxor illius haec’ quod sit caeleste.

1474. ‘Et occident me, et te vivificabunt’: quod significet quod caelestia non curarent sed modo meras cognitiones, constat ex illis quae mox dicta sunt.

1474a. Vers. 13. Dic quaeso, soror mea tu; propterea ut bene fiat mihi propter te, et vivat anima mea tui causa. ‘Dic quaeso, soror mea tu’ significat intellectuale verum, quod est ‘soror’: ‘propterea ut bene fiat mihi propter te’ significat quod sic caeleste non posset violari: ‘et vivat anima mea tui causa’ significat quod sic caeleste posset salvari.

1475. ‘Dic quaeso, soror mea tu’: quod significet intellectuale verum, quod est ‘soror,’ constare potest a significatione ‘sororis’ quod sit intellectuale verum cum caeleste verum est ‘uxor’; de qua ejus significatione in sequentibus. Haec ita se habent: scientia talis est ut nihil magis cupiat quam se immittere in caelestia et illa explorare; sed hoc est contra ordinem, sic enim violat caelestia; ipse ordo est ut caeleste per spirituale se immittat in rationale et sic in scientificum, et id sibi adaptet; qui ordo nisi observetur, nusquam aliqua sapientia. Continentur (x)etiam hic illa arcana quomodo Dominus instructus est a Patre Ipsius secundum omnem ordinem, et sic quomodo Externus Ipsius Homo conjunctus sit Interno, hoc est, quomodo Externus Ipsius Homo similiter ac Internus factus Divinus, sic quoad utramque Essentiam Jehovah; quod factum per cognitiones quae sunt media; absque cognitionibus ut mediis, homo externus ne quidem fieri potest homo.

1476. ‘Propterea ut bene fiat mihi propter te’: quod significet quod sic caeleste non posset violari, constat ab illis quae supra dicta sunt; ordo enim est, ut aliquoties prius dictum, quod caeleste influet spirituale, spirituale in rationale, et hoc in scientificum; cum hic ordo est, tunc a caelesti adaptatur spirituale, a spirituali rationale, et ab hoc scientificum; scientificum in communi tunc fit ultimum vas, seu quod idem est, scientifica in specie et particulari fiunt ultima vasa quae correspondent rationalibus, rationalia spiritualibus, et spiritualia caelestibus; cum ille ordo est, tunc caeleste non potest violari, alioquin violatur: quia hic agitur de instructione Domini in sensu interno, hic describitur quomodo progressus sit.

1477. Quod ‘vivat anima mea tui causa’ significet quod sic caeleste posset salvari, constare potest a significatione ‘animae’ quod sit caeleste, hoc enim est ipsa anima quia ipsamet vita, inde constat quid significat ‘ut vivat anima mea tui causa.’ Ex sequentibus constabit quod caelestia seu Divina non adjuncta fuerint Domino ita ut unam Essentiam egerint, priusquam sustinuerit tentationes et sic expulerit malum hereditarium a matre: describitur hic et in versibus sequentibus quomodo interea ipsum caeleste non violatum sed salvatum.

1478. Vers. 14. Et factum, cum venit Abram in Aegyptum, et viderunt Aegyptii feminam, quod pulchra illa valde. ‘Factum, cum venit Abram in Aegyptum’ significat cum inciperet Dominus instrui: ‘et viderunt Aegyptii feminam quod pulchra illa valde’ significat scientiam cognitionum quod talis sit ut sibi perplaceat.

1479. ‘Factum cum venit Abram in Aegyptum’: quod significet cum inciperet Dominus instrui, constat ex repraesentatione ‘Abrami’ quod in sensu interno sit Dominus cum puer; et a significatione ‘Aegypti’ quod sit scientia cognitionum, ut ostensum supra ad vers. 10 hujus capitis; inde patet quod ‘venire in Aegyptum’ sit instrui.

1480. ‘Et viderunt Aegyptii feminam, quod pulchra illa valde’: quod significet scientiam cognitionum quod sibi perplaceat, constat ab illis quae supra ad vers. 11 dicta sunt, quod scientia talis in pueritia sit: est enim innatum quasi scientiae, quia homini, ut omnium primum placeat ob nullum alium finem quam propter scire; unusquisque homo est talis; spiritus perquam delectatur scire ut vix prius cupiat; est ejus cibus quo sustentatur et recreatur, sicut externus homo a cibo terrestri; ille victus qui est spiritus ejus, communicatur externo homini, ob finem ut externus homo adaptetur interno; sed cibi illi hoc ordine sibi succedant: cibus caelestis est omne bonam amoris et charitatis a Domino, cibus spiritualis est omne verum fidei; ex his cibis vivunt angeli; exinde existit cibus qui quoque caelestis et spiritualis est, sed inferior angelicus ex quo vivunt spiritus angelici; ex hoc iterum cibus adhuc inferior caelestis et spiritualis qui est rationis et inde scientiae; ex hoc vivunt spiritus boni; ultimo venit cibus corporeus qui est homini, cum vivit in corpore, proprius; hi cibi mirabiliter sibi correspondent; inde quoque patet cur et quomodo sibi perplacet scientia, se enim habet sicut appetitus et gustus, quare etiam scientificis in mundo spirituum, correspondet esus apud hominem, et scientiarum cupidini ipse appetitus et gustus, quod ab experientia constat, de qua, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1481. Vers. 15. Et viderunt illam principes Pharaonis, et laudaverunt illam ad Pharaonem; et assumpta est femina domum Pharaonis. ‘Viderunt principes Pharaonis’ significat primaria praecepta, quae sunt ‘principes Pharaonis’: ‘et laudarunt illam ad Pharaonem’ significat quod placerent: ‘et assumpta est femina domum Pharaonis’ significat quod aucuparent animum.

1482. ‘Viderunt principes Pharaonis’: quod significet primaria praecepta, quae sunt ‘principes Pharaonis,’ constat ex significatione ‘principum et Pharaonis’; principes in Verbo significant illa quae sunt primaria, tam in historicis quam in propheticis Verbi; et ‘Pharao’ significat idem ac Aegyptus, et hic Aegyptus seu Pharao in optimo sensu, quia praedicantur de scientia cognitionum quam Dominus in pueritia primum arripuit. Quod fuerint primaria praecepta ex Verbo, ex significatione horum in sensu interno constat. Quod per ‘Pharaonem’ in Verbo significetur idem ac per Aegyptum in communi, multis confirmari potest, sicut etiam per reges aliorum regnorum nominatos idem ac per ipsa nomina regnorum: per ‘principes’ autem primaria illorum, ut apud Esaiam,
Stulti principes Zoanis, sapientes consiliarii Pharaonis;… quomodo dicitis ad Pharaonem, Filius sapientum ego, filius regum antiquitatis,… infatuati principes Zoanis, decepti principes Noph, xix 11, 13;
ibi ‘principes Zoanis, et sapientes consiliarii Pharaonis’ pro primariis scientificis; et quia sapientia primitus viguit in Aegypto, ut prius dictum, vocatur ‘filius sapientum, et filius regum antiquitatis’: ita quoque alibi multoties in Verbo ‘principes’ pro primariis.

1483. Quod ‘laudaverunt illam ad Pharaonem’ significet quod placerent, constare potest absque explicatione.

1484. Quod ‘assumpta femina domum Pharaonis’ significet quod aucuparent animum, constare potest a significatione ‘feminae’ et a significatione ‘domus’; ‘femina’ significat verum, hic verum quod scientiis, cujus deliciis captus Dominus in pueritia; deliciae veri sunt illae quae ab intellectuali vero quod significatum est per ‘sororem,’ veniunt; ‘domus’ significat illa quae apud hominem, imprimis quae ejus voluntatis sunt, ut ostensum prius n. 710; hic ideo quae animi, seu affectionis sciendi et discendi.

1484[a]. Vers. 16. Et Abramo benefecit propter illam; et fuit illi grex et armentum, et asini et servi, et ancillae et asinae, et cameli. ‘Abramo benefecit propter illam’ significat quod scientifica apud Dominum multiplicata sint: ‘et fuit illi grex et armentum, et asini et servi, et ancillae et asinae, et cameli’ significat omnia in genere quae sunt scientificorum.

1485. ‘Et Abramo benefecit propter illam’: quod significet quod scientifica apud Dominum multiplicata sint, constat ex significatione ‘benefacere’ quod sit locupletari: praedicatur hoc de scientia quae significatur per ‘Pharaonem,’ quod benefecerit ‘Abramo,’ hoc est, Domino puero, et hoc ‘propter illam’ hoc est, propter verum intellectuale quod desideravit; desiderium veri erat, ex quo locupletatio.

1486. ‘Et grex et armentum, et asini et servi, et ancillae et asinae, et cameli’: quod significent omnia in genere quae sunt scientificorum, constat a significatione omnium horum in Verbo; sed quid unumquodvis in specie significat, prolixum nimis foret ostendere, ut quid hic grex et armentum, quid asini et servi, quid ancillae et asinae, quid cameli; quodlibet suam peculiarem significationem habet, in genere omnia quae sunt scientiae cognitionum, et scientificorum; scientifica in se spectata sunt ‘asini et servi,’ eorum voluptates sunt ‘ancillae et asinae,’ ‘cameli’ sunt servitia communia, ‘grex et armentum’ sunt possessiones, ita passim in Verbo. Omnia quaecumque apud externum hominem sunt, non sunt aliud quam servitia, hoc est, ut inserviant interno homini; ita omnia scientifica, quae non sunt nisi quam externi hominis; sunt enim comparata ex terrestribus et mundanis per sensualia ut inservire possent interiori seu rationali homini, hic spirituali, et hic caelesti, et hic Domino; ita sibi mutuo subordinata sunt ut exteriora interioribus ordine, ita omnia et singula secundum ordinem Domino: scientifica itaque sunt ultima et extima, in quibus terminantur ordine interiora, quae quia ultima et extima, prae ceteris erunt servitia; quisque scire potest ad quae scientifica inservire possint, si reflectat, aut apud se quaerat, cui usui; cum sic reflectit super usum, capere etiam potest qualis usus; omne scientificum erit propter usum, et hoc est servitium ejus.
Vers. 17. Et percussit Jehovah Pharaonem plagis magnis, et domum ejus, propter verbum Sarai, uxoris Abrami. ‘Percussit Jehovah Pharaonem plagis magnis’ significat quod destructa sint scientifica: ‘et domum ejus’ significat quae collegit: ‘propter verbum Sarai, uxoris Abrami’ significat propter verum adjungendum caelesti.

1487. Quod ‘percussit Jehovah Pharaonem plagis magnis’ significet quod destructa sint scientifica, constat ex significatione ‘Pharaonis’ quod sit scientia in communi, proinde scientifica quae sunt scientiae; et ex significatione ‘percuti plagis’ quod sit destrui: ita se habet cum scientificis: comparantur in pueritia non alio fine quam fine sciendi, apud Dominum ex deliciis et affectione veri: scientifica quae in pueritia comparantur sunt perplura, sed disponuntur a Domino in ordinem ut inserviant usui, primum ut cogitare possit, dein ut usui per cogitationem sint, tandem ut fiat, nempe ut ipsa ejus vita consistat in usu, sitque vita usuum; haec praestant scientifica quae haurit in pueritia; absque illis nusquam externus ejus homo conjungi potest cum interno, et simul fieri usus; cum homo fit usus, hoc est, dum omnia cogitat, ex fine usus, et omnia facit ob finem usus, si non per manifestam reflexionem, usque per tacitam ex indole inde acquisita, tunc scientifica quae inserviverunt primo usui ut rationalis fiat, destruuntur, quia non amplius magis inserviunt, et sic porro: haec sunt quae hic intelliguntur per quod ‘Jehovah percussit Pharaonem plagis magnis.’

1488. ‘Et domum ejus’: quod significet quae collegit, constare potest a significatione ‘domus’ quod hic sint scientifica quae colliguntur; scientifica colligere et per illa exstruere externum hominem ac aedificare illum, non dissimiliter se habet ac domum aedificare, quare etiam per aedificare, et aedificare domos, in Verbo passim similia significantur, ut apud Esaiam,

Ego creans caelos novos, et terram novam,… aedificabunt domos, et inhabitabunt; et plantabunt vineas, et comedent fructum illarum; non aedificabunt, et alius inhabitabit, lxv 17, 21, 22;
‘domus’ hic ubi sapientia et intelligentia, ita ubi cognitiones boni et veri, nam de regno Domini agitur, nempe de novis caelis et nova terra: apud Jeremiam,
Aedificate domos, et inhabitate; et plantate hortos, et comedite fructus illorum, xxix 5;
similiter: apud Davidem,
Beatus vir qui timet Jehovam, praeceptis Ipsius delectatur valde; opes et divitiae in domo illius, et justitia illius stans in perpetuum, Ps. cxii 1, 3;
ubi ‘opes et divitiae’ pro opibus et divitiis sapientiae et intelligentiae, ita pro cognitionibus, quae in domo ejus, hoc est, apud illum. [2] Domus in contrario sensu, apud Zephaniam,

Visitabo super… dicentes corde suo, Non benefecit Jehovah, et non malefecit; et erunt opes eorum in direptionem, et domus eorum in desolationem, et aedificabunt domos, et non inhabitabunt; et plantabunt vineas, et non bibent vinum, i 12, 13:
apud Haggaeum,
Ascendite in montem, et adducite lignum, et aedificate

domum:… spectare ad multum, et ecce in parum, et induxistis in domum, et difflavi id; propter quid, dictum Jehovae, propter Domum Meam, quae illa deserta, et vos currentes, quilibet ad domum suam; propterea sunt super vobis clausi caeli a rore, i 8-10;
‘domus’ pro scientificis per quae, media ratiocinatione, falsa: apud Esaiam,

Vae adjungentibus domum domui, agrum agro appropinquare faciunt, usque ut non locus, et habitetis soli in medio terrae:… si non domus multae in desolationem erunt, magnae, et bonae, absque habitatore; vinea Jehovae domus Israelis, v 8 {1}, 9 [7];
etiam pro scientificis per quae falsitates: apud Amos,
Ecce Jehovah praecipiens, et percutiet domum magnam rimis, et domum parvam rupturis. Num current in petra equi? num arabit bobus? quod convertistis in fel judicium, et fructum justitiae in absinthium, vi 11, 12;
similiter ‘domus’ pro falsis et malis inde, ‘equi’ pro ratiocinatione, ‘judicium’ pro veris ‘quae convertuntur in fel,’ et ‘fructus justitiae’ pro bonis, ‘quae convertantur in absinthium.’ [3] Ita passim in Verbo domus pro mentibus humanis in quibus erit intelligentia et sapientia; hic ‘domus Pharaonis’ pro scientificis per quae intelligentia et sic sapientia; similia quoque significata sunt per ‘domum quam aedificavit Salomo filiae Pharaonis,’ I Reg. vii 8 seq. Quia domus pro mentibus in quibus intelligentia et sapientia et quibus affectiones quae sunt voluntatis, ideo vox ‘domus’ in Verbo latae significationis est, sed quid significat in specie, constare potest ab illis de quibus praedicatur; ipse homo quoque appellatur ‘domus.’
@1 I has only 8, 9, but vinea… Israelis is from v. 7. Possibly a printer’s error.$

1489. ‘Propter verbum Sarai uxoris Abrami’: quod significet propter verum adjungendum caelesti, constat a Significatione ‘uxoris,’ proinde ‘Sarai uxoris,’ quod sit verum adjungendum caelesti, de quo supra ad vers. 12. Ita se res habet: nisi scientifica quae usum, praestiterunt in pueritia ut rationalis fiat homo, destruantur, sic ut nihili sint, nusquam potest verum conjungi caelesti; scientifica illa prima sunt ad plurimam partem terrestria, corporea, mundana; utcumque praecepta sunt Divina quae puer haurit, usque non aliam ideam habet de illis quam ex talibus scientificis; quare quamdiu adhaerent infima illa scientifica ex quibus ideae, non elevari mens potest: apud Dominum similiter, quia natus ut alius homo et instruendus ut alius, sed secundum ordinem Divinum qui talis, ut dictum: describitur in his quae de Abramo in Aegypto, ordo Divinus quomodo Externus Homo conjungitur Interno apud Dominum, ut etiam Externus fieret Divinus.

1490. Vers. 18. Et vocavit Pharaoh Abramum, et dixit, Quid hoc fecisti mihi? quare non indicasti mihi, quod uxor tua illa? ‘Et vocavit Pharaoh Abramum’ significat quod Dominus recordatus: ‘et dixit, Quid hoc fecisti mihi? ‘significat quod ipsi indoluit: ‘[quare non indicasti mihi] quod uxor tua illa’ significat cum nosset quod non aliud verum habere deberet quam quod conjungeretur caelesti.

1491. Quod ‘vocavit Pharaoh Abramum’ significet quod Dominus recordatus, constare potest a significatione ‘Pharaonis’ quod sit scientia; ipsa scientia seu ipsa scientifica quae Dominus hausit cum puer, hic appellantur ‘Pharaoh,’ ita est ipsa scientia quae ita alloquitur Dominum, seu Jehovah per scientiam; inde patet quod haec significent quod Dominus recordatus; animadvertentia venit per scientiam, ita per ‘Pharaonem,’ per quem significatur, ut dictum, scientia.

1492. Quod ‘dixit, quid hoc fecisti mihi’ significet quod Ipsi doluit, constare quoque potest ex ipsa indignatione in qua haec dicta; ipsa indolentia inde ita exprimitur; sensus internus talis est ut ipsa affectio quae latet in verbis, sit, quae internum sensum constituit; ad verba litterae non attenditur, sunt illa sicut nulla forent; affectio quae in his verbis, est indignatio quasi scientiae, et indolentia Domini, et quidem indolentia inde quod destruerentur ita scientifica quae cum oblectamento et deliciis hausit; se habet hoc, sicut dum infantes aliquid amant quod parentes vident illis noxium, cum illis aufertur, quod id illis dolori sit.

1493. Quod ‘uxor tua illa’ significet quod non aliud verum habere deberet quam quod conjungeretur caelesti, constat ex significatione ‘uxoris’ quod sit verum quod conjungendum caelesti, de qua supra ad vers. 12; describitur hic, ut dictum, ordo quo processit Dominus ad intelligentiam, et sic ad sapientiam, ut totus, sicut erat quoad Essentiam Divinam, etiam fieret quoad Humanam, Ipsa Sapientia.

1494. Vers. 19. Quare dixisti, Soror mea illa? et accepissem illam mihi in mulierem; et nunc, ecce uxor tua, accipe et vade. ‘Quare dixisti, soror mea illa’ significat quod non aliud tunc nosset quam quod intellectuale verum haberet: ‘et accepissem illam mihi in mulierem’ significat quod sic violare potuisset verum quod conjungeretur caelesti: ‘et nunc ecce uxor tua, accipe et vade’ significat quod conjungeretur verum caelesti.

1495. ‘Quare dixisti, Soror mea illa?’: quod significet quod non aliud tunc nosset quam quod intellectuale verum haberet, constat ex significatione ‘sororis’ quod sit verum intellectuale, tum ex eo quod ita dixerit, ut constat ex vers. 13, quod factum ob finem ne caeleste violaretur, sed [ut] salvaretur: ex his patet quod Dominus puer cum scientifica hauserit, omnium primo non aliter nosset quam quod scientifica solum forent ob intellectualem hominem seu ut ex illis vera cognosceret, sed quod fuissent ut perveniret ad caelestia, postea detectum est; et hoc factum ne caelestia violarentur, sed ut salvarentur; progressio est, dum instruitur homo, a scientificis ad vera rationalia, porro ad vera intellectualia, et demum ad vera caelestia, quae significantur hic per ‘uxorem’; si procedatur a scientificis et veris rationalibus ad vera caelestia absque mediis veris intellectualibus, violatur caeleste, quia non datur nexus verorum rationalium quae ex scientificis, cum veris caelestibus, nisi per vera intellectualia, quae sunt media; quid vera caelestia et quid vera intellectualia, videbitur in mox sequentibus. [2] Ut sciatur quomodo haec se habent, aliquid de ordine dicendum; ordo est quod caeleste influet in spirituale et id sibi adaptabit; spirituale sic influet in rationale et id sibi adaptabit; rationale sic in scientificum et id sibi adaptabit; cum vero homo in prima pueritia instruitur, tunc quidem similis ordo est, sed apparet aliter, nempe quod a scientificis progrediatur ad rationalia, ab his ad spiritualia, et sic tandem ad caelestia; quod ita appareat, est causa quia ita aperienda est via caelestibus quae sunt intima; omnis instructio est solum aperitio viae, et sicut aperitur via, seu quod idem est, sicut aperiuntur vasa, ita influunt, ut dictum, ordine, a caelestibus spiritualibus rationalia, in haec caelestia spiritualia, et in haec caelestia; haec continuo {1} occurrunt, et quoque praeparant sibi, ac formant vasa quae aperiuntur; quod etiam constare potest ex eo quod scientificum et rationale in se mortuum sit, et quod vivere videatur, hoc habeat ab interiore vita quae influit; hoc manifestum cuique potest esse a cogitatione et facultate judicandi; in his omnia arcana artis et scientiae analyticae latent, quae tot sunt ut nusquam quoad unam myriadis partem queant explorari, nec solum apud hominem adultum sed etiam apud pueros; omnis eorum cogitatio et omnis inde loquela est illis plenissima, tametsi homo, etiam doctissimus, id nescit; quod nusquam esse potuisset nisi caelestia et spiritualia, quae intus, occurrerent, influerent, et omnia illa producerent.
@1 Possibly a printer’s error for continue.$

1496. Quod ‘accepissem illam mihi in mulierem’ significet quod sic violari potuisset verum quod conjungeretur caelesti, constare potest ab illis quae nunc dicta sunt, tum ab illis quae supra ad vers. 13. Quod verum conjungeretur caelesti, ita se habet: verum in se spectatum, quod a pueritia discitur, non est nisi vas aptum cui caeleste insinuari possit; verum a se non habet aliquam vitam, sed a caelesti quod influit; caeleste est amor et charitas, omne verum est inde; et quia omne verum est inde, non est aliud quam quoddam vas; ipsa vera quoque ita perspicua sistuntur in altera vita; ibi nusquam spectantur vera a veris, sed a vita quae in illis, hoc est, a caelestibus quae sunt amoris et charitatis in veris; ex illis vera fiunt caelestia, et appellantur vera caelestia; ex his nunc constare potest quid verum intellectuale, tam quod verum intellectuale aperuerit viam ad caelestia apud Dominum. Aliud est verum scientificum, aliud verum rationale, et aliud veram intellectuale; succedunt sibi; verum scientificum est scientiae; verum rationale est verum scientificum ratione confirmatum; verum intellectuale est conjunctum cum perceptione interna quod ita sit; hoc apud Dominum fuit in pueritia, et apud Ipsum aperuit viam ad caelestia.

1497. Quod ‘nunc ecce uxor tua, accipe et vade’ significet quod conjungeretur verum caelesti, constare ex significatione ‘uxoris’ quod sit verum quod conjungendum caelesti, ut ostensum supra ad vers. 11 et 12, et ex illis quae nunc dicta sunt.

1498. Vers. 20. Et praecepit super illo Pharaoh viris, et dimiserunt illum, et uxorem illius, et omnia quae illi. ‘Praecepit super illo Pharaoh viris’ significat quod scientifica reliquerint Dominum: [Et dimiserunt illum] {1} ‘et uxorem illius’ significat quod vera caelestibus conjuncta: ‘et omnia quae illi’ significat omnia quae verorum caelestium essent.
@1 The intermediate character of these words may have led to their omission. They seem necessary for reliquerint in 1499 and for conjuncta in 1500.$

1499. Quod ‘praecepit super illo Pharaoh viris, [et dimiserunt illum]’ significet quod scientifica reliquerint Dominum, constat ex significatione ‘Pharaonis’ quod sit scientia; tum ex significatione ‘virorum’ quod sint intellectualia, ut ostensum prius n. 158; hic quia praedicantur de ‘Pharaone’ seu scientia, ‘viri’ significant adaequata. Quod scientifica reliquerint Dominum, ita se habet: cum caelestia conjunguntur veris intellectualibus et haec fiunt caelestia, tunc omnia quae inania sunt, ex se dissipantur; caeleste hoc secum habet.

1500. Quod ‘uxorem illius’ significet quod vera caelestibus conjuncta, nempe quod scientifica reliquerint illa, constat ex significatione ‘uxoris’ quod sit verum conjunctum caelesti, de qua supra; ut et ex illis quae modo dicta sunt; inania scientifica relinquunt caelestia, sicut solent vana sapientum; sunt quasi crustacea seu squamosa quae se sponte separant.

1501. Quod ‘omnia quae illi’ significent omnia quae verorum caelestium essent, inde nunc sequitur.

1502. Ex his nunc patet quod peregrinatio Abrami in Aegypto nihil aliud repraesentet et significet quam Dominum, et quidem Ipsius instructionem in pueritia; quod confirmatur etiam per id quod dictum apud Hosheam,
Ex Aegypto vocavi filium Meum, xi 1; Matth. ii 15: adhuc ex illo quod dicitur apud Mosen,
Habitatio filiorum Israelis, qui habitarunt in Aegypto, triginta anni et quadringenti anni: et factum est a fine triginta et quadringentorum annorum; et factum in eodem die hoc, egressi omnes exercitus Jehovae e terra Aegypti, Exod. xii 40, 41;
qui anni non fuerunt ab ingressu Jacobi in Aegyptum sed a peregrinatione Abrami in Aegypto, ex qua fuerunt 430 anni; sic per ‘filium ab Aegypto’ apud Hosheam xi 1 significatur hic in sensu interno Dominus: et adhuc per id confirmatur quod per ‘Aegyptum’ in Verbo non aliud significetur quam scientia, ut ostensum n. 1164, 1165, 1462. [2] Et quod haec arcana contineantur, constare quoque potest ex eo quod similia dicantur de Abramo cum peregrinatus in Philistaea, quod nempe uxorem suam dixerit sororem, Gen. xx 1 ad fin., et similia de Isaco cum quoque is peregrinatus in Philistaea, quod uxorem suam dixerit sororem, Gen. xxvi 6-13, quae nusquam relata fuissent in Verbo et fere cum similibus circumstantiis nisi arcana haec inibi recondit: laterent: praeter quod Verbum Domini sit, quod nusquam aliquam vitam habere potest nisi sensus internus sit qui Ipsum spectat. [3] Arcana quae in his ut et in illis quae de Abramo et Isaco in Philistaea recondita latent, sunt quomodo Humana Domini Essentia conjuncta fuerit Ipsius Divinae, seu quod idem, quomodo Dominis quoad Humanam Ipsius Essentiam quoque factus Jehovah; quodque inauguratus a pueritia, de qua inauguratione hic agitur. Praeterea haec quoque involvunt arcana plura quam usquam homo possit credere; sed quae dici possunt, sunt tam pauca ut vix aliquid: praeter arcanissima de Domino, etiam involvunt arcana de instructione et regeneratione hominis ut fiat caelestis; tum quoque de instructione et regeneratione hominis ut fiat spiritualis; nec solum de hominis in particulari sed etiam de Ecclesiae in communi: tum etiam involvunt arcana de instructione infantum in caelo; verbo de omnium qui fiunt imagines et similitudines Domini: haec nusquam patent in sensu litterae, ex causa quia historica offundunt et obtenebrant, sed in sensu interno.

1504.(x) Continuatio de Perceptionibus; et de Sphaeris in altera vita
QUOD in altera vita cognoscatur ad primum adventum qualis alter est, tametsi nihil loquatur, dictum est; ex quibus sciri potest quod interiora hominis in quadam ignota activitate sint, et quod exinde percipiatur spiritus qualis est; quod ita sit, constare potuit ex eo quod activitatis hujus sphaera, non solum in longinquum se extendat sed etiam quod quandoque cum Dominus permittit, vario modo sensibilis sistatur.

1505. Quomodo comparantur hae sphaerae, quae tam sensibiles fiunt in altera vita, etiam informatus sum; ut ad captum dicatur, sit pro exemplo, qui de semet suaque excellentia prae illis captavit opinionem: is imbuitur tandem tali habitu et quasi natura ut ubicumque vadit, et alios spectat, cumque iis loquitur, se intueatur; hoc primum manifeste, dein non manifeste ut is non sciat, sed usque regnat, sicut in singulis ejus affectionis et cogitationis, ita in singulis gestus et in singulis loquelae; hoc homines in aliis possunt videre; tale est quod facit sphaeram in altera vita quae percipitur, sed usque non saepius quam quoties Dominus concedit. Ita se habet cum aliis affectionibus, quare sphaerae totidem sunt quot affectiones, et quot affectionum compositiones, quae innumerabiles; est sphaera quasi imago ejus extensa extra illum, et quidem imago omnium quae apud illum; sed quod sistitur videndum aut percipiendum in mundo spirituum, est modo commune quid; qualis autem est quoad particularia, hoc noscitur in caelo; at qualis quoad singularia, nemo novit quam Dominus solus.

1506. Ut sciatur quales sphaerae sunt, aliqua ab experientia licet afferre. Quidam spiritus qui dum vixit in corpore, mihi notus fuit, et cum eo locutus, postea multoties apparuit inter malos, is quia multam de se opinionem habuit, sphaeram excellentiae prae aliis sibi comparavit; et quia talis, subito aufugiebant spiritus, sic ut nullus appareret quam is solus, qui tunc implebat totam sphaeram circumcirca, quae fuit intuitiva sui; mox destitutus quoque a sociis in alium statum lapsus est; qui enim a societate sua in qua est, destituitur in altera vita, fit primum sicut semimortuus; vita modo ejus tunc sustinetur ab influxu caeli in interiora ejus; tunc lamentari coepit, et cruciari: dictum postea ab aliis spiritibus quod praesentiam ejus, quia aliis major esse vellet, sufferre non potuerint; tandem associatus aliis evectus in altum, et sic visus sibi quod solus gubernaret universum, nam in tantum amor sui insufflat cum relinquitur sibi; dein conjectus est inter infernales; talis sors manet illos qui se majores aliis esse putant; amor sui prae omni alio amore contrarius est amori mutuo, qui est vita caeli.

1507. Quidam in vita corporis magnus et sapiens sibi visus prae aliis, alioquin probus, non ita alios contemnens prae se; sed quia in dignitate natus, sphaeram supereminentiae et auctoritatis contraxit: talis ad me venit et diu nihil locutus, sed animadverti quod sicut nimbo circumfusus esset, qui progrediens ab illo obvelare incepit spiritus; ex quo spiritus coeperunt angi; inde locuti mecum, dicebant quod nequaquam adesse possent, se privari omni libertate, sicut quod non ausint quicquam dicere; coepit is quoque loqui et cum illis, vocans eos suos filios, quandoque instruens, sed cum auctoritate quam sibi attraxerat: inde constare potuit qualis sphaera auctoritatis est in altera vita.

1508. Multoties observare datum, quod qui in mundo summa dignitate praediti fuerunt, inde non potuerint aliter quam sibi auctoritatis sphaeram attrahere, ac ideo illam non occultare nec rejicere in altera vita; qui illorum fide et charitate donati fuerunt, sphaera illorum auctoritatis cum sphaera bonitatis mirabiliter conjungitur, ut non alicui molesta sit, immo etiam illis species subordinationis correspondentis a spiritibus moratis praestatur; sed illis non est sphaera imperandi, modo sphaera naturalis quia tales nati, quam dein post temporis moram exuunt, quia boni, et exuere student.

1509. Fuerunt apud me per aliquot dies tales spiritus, qui dum vixerunt in mundo, nihil societatis bono sed sibi studuerunt, ad functiones in republica inutiles, quique pro fine habuerunt solum opipare vivere, splendide vestiri, ditescere, assuefacti simulationibus et modis se insinuandi varia assentatione et affectatione officiorum, solum ut viderentur, et administrarent domini bona, cum despectu aspicientes omnes qui in seriis functionibus; quod in aulis fuerint, perceptum: illorum sphaera fuit quod tollerent mihi omne studium, et mihi inferrent molestiam agendi et cogitandi seria, vera et bona, tam grave ut tandem vix scirem quid facerem: tales cum inter spiritus veniunt, iis inducunt similem torporem; sunt in altera vita inutilia membra et rejiciuntur ubicumque veniunt.

1510. Unusquisque spiritus, et magis unaquaevis societas spiritum suam sphaeram habet ex principiis et persuasionibus captis, quae sphaera e principiorum et persuasionum; genii mali habent sphaeram cupiditatum: sphaera principiorum et persuasionum talis est ut cum agit in alium, faciat sicut vera sint falsa, et excitat omnia confirmantia sic ut inducat credere quod falsa sint vera, et mala sint bona: [2] inde constare potuit quam facile homo falsis et malis confirmari possit nisi credat veris quae a Domino; tales sphaerae sunt densiores secundum falsitatum naturalium: hae sphaerae nullatenus concordare possunt cum sphaeris spirituum qui in veris; si approximant, oritur repugnantia; si sphaera falsi ex permissione praevalet, boni in tentationem veniunt inque anxietatem. Percepta quoque est sphaera incredulitatis, qui talis ut nihil credant quae dicuntur, vix quod iis sistitur videndum: sphaera quoque illorum qui nihil credunt nisi quae sensibus capiunt. [3] Visus mihi quoque quidam, indutus obscuro, sedens ad molam, et quasi molens farinam, et latere visa specula parva, vidi postea quaedam producta ex phantasia sed qui aerea; miratus quis esset, sed venit ad me et dixit quod is esset qui ad molam sedit, et quod habuerit tales ideas quod omnia et singula essent modo phantasiae et nihil reale, quare talis factus.

1511. A multa experientia mihi notum factum est, ac ita notum ut nihil notius, quod spiritus qui in falsis sunt, influant in cogitationem et persuadeant prorsus sicut falsum esset verum, sic ut nullatenus aliter apparere possit, et hoc ex sphaera eorum. Similiter genii qui in malis sunt, ita influunt in voluntatem et efficiunt prorsus sicut malum esset bonum, sic ut nullatenus aliter sentiri possit, et hoc quoque ex sphaera eorum; influxus illorum et horum millies datum percipere manifeste, tum a quibus, ut et quomodo angeli a Domino illa removerint, praeter plura quae speciatim non ita dici possunt. Inde, ita pro certo ut nihil certius, mihi constare potuit unde falsa et mala apud hominem; et quod ex principiis falsi, et ex cupiditatibus mali, tales sphaerae, quae post vitam corporis manent et se tam evidenter manifestant.

1512. Sphaerae phantasiarum cum sistuntur videndae, apparent sicut nubes, secundum phantasiae qualitatem, magis et minus densae: est nimbosa quaedam petra sub pede sinistro ubi antediluviani, sub qua degunt; nimbosum illud oritur ex phantasiis illorum, quo distinentur ab omnibus ceteris in alter vita. Ex illis qui in odio et vindictis vixerunt, exhalant tales sphaerae ut deliquium causentur, utque vomitum excitent: sphaerae tales sunt quasi venenatae; quae quantum venenatae, et quam crassae explorari solet per quasi fascias obscure caeruleas; ut hae evanescunt, etiam sphaera diminuitur.

1513. Quidam ex illis qui tepidi vocantur, ad me venit, se gerens tanquam resipuerit, nec sentiebam dolum, tametsi cogitarem quod intus reconderet sed spiritus dicebant quod non sufferre possent ejus praesentiam, et quod sentirent apud se quasi effectum qualem solent homines habere ad vomitum et quod inter tales esset qui exspuendi: is postea nefanda locutus nec desistere potuit, quomodocumque persuadebatur quod non ita loquendum.

1514. Sphaerae quoque sistuntur sensibiles per odores, quos spiritus multo exquisitius sentiunt quam homines: sphaeris enim, quod mirum, correspondent odores. Qui studio simulatorio indulserunt et inde naturam contraxerunt, cum sphaera eorum vertitur in odorem, est nidor vomitalis. Qui studuerunt eloquentiae eo fine ut omnia sint in sui admirationem, eorum sphaera cum vertitur in odoriferam, est quasi odor panis usti. Qui meris voluptatibus indulserunt et in nulla charitate et fide fuerunt, odor sphaerae eorum est excrementitius. Similiter illorum qui in adulteriis vitam transegerunt, quorum odor est adhuc graveolentior. Qui in gravi odio et vindicta et in crudelitate vixerunt, eorum sphaera cum vertitur in odores, est fetor cadaverosus. Fetor murium spargitur ab illis qui sordide avari fuerunt. Fetor pediculorum domesticorum ab illis qui persequuntur innocentes. Odores hi non sentiri possunt ab aliquo homine nisi cui apertae sunt sensationes interiores, ut simul cum spiritibus sit.

1515. Sphaera fetoris percepta alicujus feminae quae postea sirenibus associata, et fetor iste exhalabat per aliquot dierum tempus ubicumque venit; spiritus dicebant quod fetor quasi lethalis esset, illa tamen nihil de fetore isto sentiebat. Sirenum fetor est similis, quia interiora earum sunt spurca, sed exteriora ut plurimum decora et speciosa, de quibus n. 831; quod mirum, sirenes in altera vita arripiunt omnia quae ibi sunt, et prae aliis sciunt quomodo res se habet; etiam doctrinalia, sed omnia ob finem ut vertant in magica, et sibi arrogent imperium super alios; in affectiones bonorum intrant simulatione boni et veri, sed usque tales sunt: inde constare potest quod doctrinale sit nihil nisi homo ita fiat sicut docet, hoc est, nisi pro fine habeat vitam; praeter quod multi inter infernales sint qui doctrinalia prae aliis calluerunt: sed qui vitam charitatis vixerunt, omnes sunt in caelo.

1516. Locutus cum spiritibus de sensu gustus, quem dixerunt se non habere, sed quoddam ex quo usque cognoscunt qualis gustus est, (x)quem assimilabant odori, quem tamen describere non potuerunt: in recordationem mihi revocatum quod gustus et olfactus in quodam tertio conveniant, ut constat quoque ab animalibus quae olfactu explorant victum, ex quo manifestum iis fit num iis salubris et conveniens.

1517. Odor vinosus sentitus, et informatus quod esset ab illis qui ex amicitia et amore licito adblandiuntur, sic ut adblandimentis quoque verum insit: hic odor est cum multa varietate, estque ex sphaera pulchri formalis.

1518. Caelestes angeli cum apud cadaver mortui hominis qui resuscitandus, sunt, odor cadaveris vertitur in odorem aromaticum, quo percepto, mali spiritus non possunt approximare.

1519. Sphaerae charitatis et fidei cum sicut odores percipiuntur, sunt jucundissimae; sunt odores amoeni, sicut florum, liliorum, aromatum varii generis, cum indefinita varietate. Praeterea etiam sphaerae angelorum sistuntur quandoque visibiles, sicut atmosphaerae seu aurae, quae tam pulchrae, tam amoenae, et tam variae sunt ut nusquam describi possint.

1520. Sed quae de perceptibilitate interiorum spiritus per sphaeras extra illum extensas et propagatas, ut et per odores, dicta sunt, sciendum quod haec non continue existant; praeter quod temperentur diversimode a Domino, ne spiritus semper pateant coram aliis quales sunt.

1521. GENESEOS
CAPUT DECIMUM TERTIUM
De Luce in qua vivunt Angeli

Quod spiritibus et angelis omnis sensus praeter gustum, multo exquisitior et perfectior sit quam usquam homini, multis mihi manifestatum est; se non modo mutuo vident et inter se conversantur angeli in summa felicitate ex amore mutuo, sed etiam plura sunt quae ibi vident quam usquam homo possit credere; est mundus spirituum et sunt caeli pleni repraesentativis, qualia visa prophetis, tantis ut si modo aperiretur alicui visus, et per aliquot horas introspiceret, non potuisset non obstupescere. Talis est lux in caelo ut incredibiliter superet lucem ipsam meridianam mundi solaris; sed illis nulla est lux ex hoc mundo, quia supra aut intra sphaeram istius lucis sunt, verum est Lux a Domino, Qui illis est Sol. Lux mundi etiam meridiana est angelis sicut densa tenebrositas; cum datur illis spectare in lucem illam, est sicut spectarent meras tenebras, quod ab experientia datum scire; inde quae differentia inter lucem caeli et lucem mundi sit, constare potest.

1522. Lucem in qua vivunt spiritus et angeli, toties vidi ut tandem non miratus quia familiare factum; sed omnem experientiam adducere nimis prolixum foret, quare licet modo haec pauca.

1523. Ut scirem qualis lux, aliquoties abductus sum in mansiones ubi spiritus boni et angelici, et ibi non solum illos vidi sed etiam illa quae ibi: visi etiam infantes et matres in luce tanti candoris et splendoris ut candidius nusquam dari possit.

1524. Inopinato decidit flammeum intensum ante oculum, quem valde perstrinxit, non solum oculi visum sed etiam interiorem; mox apparuit obscurum quoddam ut nubes opaca, in qua quasi terrenum; cumque mirarer, mihi scire datum quod lux apud angelos in caelo tanta sit respective ad lucem in mundo spirituum, tametsi spiritus in luce vivunt, sed usque quod talis differentia sit; et quod sicut lux, ita quoque habeat se intelligentia et sapientia angelorum prae intelligentia et sapientia spirituum; et non solum intelligentia et sapientia, sed et omnia quae sunt intelligentiae et sapientiae, ut loquela, cogitatio, gaudia, felicitates, nam haec correspondent luci; inde constare mihi quoque potuit quantae et quales perfectiones angelorum sunt respective ad homines, qui in obscuro sunt prae spiritibus.

1525. Ostensum mihi lucidum, in quo vivunt qui ad internam quandam faciei provinciam pertinent; erat lucidum variatum pulchre radiis flammae aureae pro illis qui in affectionibus boni sunt, et lucidum variatum radiis lucis argenteae pro illis qui in affectionibus veri; quandoque etiam vident caelum, sed non hoc quod coram nostris oculis apparet, sed coram illis repraesentatum
stellulis pulcherrime ornatum: quod differentia lucis sit, causa est quia omnes spiritus boni qui sunt primo caelo, et omnes spiritus angelici qui sunt in altero caelo, et omnes angeli qui in tertio, in genere distinguantur in caelestes et spirituales; caelestes sunt qui in amore boni, spirituales qui in amore veri.

1526. Abductus sum ab ideis particularium seu corporis, sic ut in ideis spiritualibus detinerer; tunc apparuit rutilatio viva lucis adamantinae, et hoc satis diu; lucem non aliter possum describere, nam sicut adamantinum rutilans erat in singulis minimis; et quando tenebar in illa luce, particularia quae mundana et corporea erant, percipiebam tanquam infra me et remota; ex quibus instructus in quanta luce sunt, qui abducti ab ideis materialibus in spiritualibus sunt. Praeterea lux spirituum et angelorum toties mihi visa est ut paginae implerentur si experientiae omnes recenserentur.

1527. Cum Domino beneplacet, spiritus boni apparent coram aliis, etiam sibi sicut stellae lucidae, coruscantes secundum eorum charitatis et fidei qualitatem; at spiritus mali instar globulorum ignis carbonarii.

1528. Vita cupiditatum et inde voluptatum apparet quandoque sicut ignis carbonarius apud spiritus malos; in tale quasi igneum vita amoris et misericordiae Domini quae apud eos influit, mutatur; vita autem phantasiarum eorum apparet sicut lumen inde, quod est obscurum ad nullam distantiam se extendens; at vero approximante vita amoris mutui, igneum illud exstinguitur et vertitur in frigus, et lumen illud obscurum vertitur in tenebras: nam mali spiritus degunt in tenebris, et mirum, quod etiam quidam ament tenebras et exosi sint lucem.

1529. In caelo notissimum est, non ita in mundo spirituum, unde lux tanta, quod nempe a Domino; et quod mirum, Dominus apparet in caelo tertio angelis caelestibus ut Sol, et angelis spiritualibus ut Luna; ipsa origo lucis non est aliunde; at quantum caeleste et spirituale apud angelos, tantum lucis habent, et quale caeleste et spirituale, talem lucem; ita ipsum caeleste et spirituale Domini se manifestat per lucem coram visu eorum externo.

1530. Quod ita sit, constare etiam potuit unicuique ex Verbo, ut cum Dominus manifestatus est Petro, Jacobo et Johanni, nam tunc splenduit facies Ipsius sicut sol, et vestimenta Ipsius facta sicut lux, Matth. xvii 2; quod illis ita apparuerit, fuit modo quia visus eorum interior apertus est. Apud Prophetas idem quoque confirmatur, ut apud Esaiam, ubi de regno Domini in caelis agitur,
Erit lux lunae sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, xxx 26:
et apud Johannem, ubi etiam de regno Domini quod appellatur Nova Hierosolyma,
Civitas non opus habet sole, neque luna, ut luceant in illa; gloria enim Dei illustrat (x)illam, et lucerna illius Agnus, Apoc. xxi 23:
et alibi,
Nox non erit ibi, neque opus habent lucerna, et luce solis, quia Dominus Deus illustrat illos, Apoc xxii 5:
praeter cum Dominus apparuit Mosi, Aharoni, Nadab, Abihu, et septuaginta senioribus,
Quod viderint Deum Israelis, sub Cujus pedibus erat quasi opus lapidis sapphiri, et quasi substantia caeli quoad munditiem, [Exod.] xxiv 10.
Quia Domini caeleste et spirituale coram visu angelorum externo apparet ut Sol et Luna, inde est quod ‘sol’ in Verbo significet caeleste, et ‘luna’ spirituale.

1531. Ut confirmarer in illo quod Dominus appareat angelis caelestibus ut Sol, et angelis spiritualibus ut Luna, ex Divina Domini Misericordia, aperiebatur mihi visus interior eo usque, et manifeste vidi Lunam splendentem, quae erat pluribus lunulis minoribus cincta, quarum lumen erat paene solare, secundum illa apud Esaiam,
Erit lux lunae sicut lux solis, xxx 26;
sed solem non videre datum: luna antrorsum ad dextrum apparuit.

1532. Ex luce Domini in caelo apparent mirabilia, et tam innumera ut nusquam possint edici; sunt repraesentativa continua Domini et Ipsius regni qualia apud Prophetas et apud Johannem in Apocalypsi, praeter significativa alia; homo nusquam oculis corporis illa videre potest, sed ilico dum a Domino aperitur alicui visus interior qui est visus ejus spiritus, similia possunt sisti videnda; visiones prophetarum non aliae fuerunt quam aperitiones visus eorum interioris, sicut quod Johannes vidit candelabra aurea, Apoc. i 12, 13; et civitatem sanctam ut purum aurum, et luminare illius simile lapidi pretiosissimo, Apoc. xxi 2, 10 [11]; praeter multa apud Prophetas, ex quibus sciri potest quod angeli non solum in summa luce vivant, sed (x)etiam quod indefinita ibi sint quae nusquam aliquis credere possit.

1533. De innumerabilibus quae in altera vita apparent, antequam visus mihi apertus fuit, vix potui aliam ac alii, fovere ideam; nempe quod lux, et talia quae existunt ex luce, praeter sensitiva, nullatenus dari potuissent in altera vita, et hoc ex eruditorum capta phantasia de immateriali, quod praedicant tantopere de spiritibus et de omnibus quae sunt vitae illorum, ex quo non alius conceptus haberi potuit quam quod quia immateriale, esset vel tale obscurum ut nusquam capi aliqua idea posset, vel esset nullum, nam immateriale tale involvit; cum tamen prorsus contrarium est; nisi enim spiritus organici essent, et angeli substantiae organicae, nec loqui potuissent, nec videre, nec cogitare.

1534. Quod in altera vita beneficio lucis ab origine caelesti et spirituali a Domino, coram sensu visus spirituum et angelorum, sistantur videnda mirificissima, ut paradisiaca, urbes, palatia, habitacula, atmosphaerae pulcherrimae, praeter alia, in continuatione de luce, ad finem hujus capitis, videatur.

CAPUT XIII
1. Et ascendit Abram ex Aegypto, ipse et uxor illius, et omne quod illi, et Lot cum illo, versus meridiem.
2. Et Abram gravis valde pecore, argento et auro.
3. Et ivit secundum itinera sua, a meridie et usque Bethelem, usque ad locum, ubi fuit tentorium illius in initio, inter Bethel et inter Ai.
4. Ad locum altaris quod fecit ibi in principio; et invocavit ibi Abram nomen JEHOVAH.
5. Et etiam Loto eunti cum Abramo, fuit grex et armentum, et tentoria.
6. Et non ferebat illos terra ad habitandum simul, quia fuit acquisitio illorum magna, et non potuerunt habitare simul.
7. Et fuit lis inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores Pecoris Loti: et Canaanita et Perizzita tunc habitans in terra.
8. Et dixit Abram ad Lotum, Ne quaeso sit contentio inter me et inter te, et inter pastores meos et inter pastores tuos, quia viri fratres nos.
9. Nonne tota terra coram te? separare quaeso a me, si ad sinistram et ibo dextram, et si ad dextram et ibo sinistram.
10. Et sustulit Lot oculos suos, et vidit omnem planitiem Jardenis, quod tota ea irrigua, antequam perdidit JEHOVAH Sodomam et Amoram, sicut hortus JEHOVAE, sicut terra Aegypti veniendo Zoar.
11. Et elegit sibi Lot omnem planitiem Jardenis; et profectus Lot ab oriente, et separabantur vir a fratre suo.
12. Abram habitabat in terra Canaanis, et Lot habitavit in urbibus planitiei, et tentoriavit usque ad Sodomam.
13. Et viri Sodomae mali et peccatores JEHOVAE valde.
14. Et JEHOVAE dixit ad Abram, postquam separatus Lot ab Tolle quaeso oculos tuos, et vide e loco quo tu ibi, versus septentrionem, et versus meridiem, et versus orientem, et versus occidentem.
15. Quia omnem terram quam tu vides, tibi dabo illam, et semini tuo usque in aeternam.
16. Et ponam semen tuum sicut pulverem terrae, quod si possit quis numerare pulverem terrae, etiam semen tuum numerabitur.
17. Surge, ambula per terram, secundum longitudinem ejus, et secundum latitudinem ejus, quia tibi dabo illam.
18. Et tentoriavit Abram, et venit et habitavit in quercetis Mamre quae in Hebron, et aedificabat ibi altare Jehovae.

1535. CONTENTA

In hoc capite agitur de Externo Homine apud Dominum, qui conjungeretur Ipsius Interno; Externus Homo est Humana Essentia, Internus est Divina: ille repraesentatur hic per ‘Lotum,’ hic autem per ‘Abramum.’

1536. Describitur hic status Externi Hominis qualis fuit in pueritia cum primum scientificis et cognitionibus imbutus; quod pergeret inde magis et magis ad conjunctionem cum Interno, vers. 1-4.

1537. Sed quod adhuc plura in Externo Ipsius Homine adessent quae impedirent conjunctionem, vers. 5-7: a quibus tamen separari vellet, vers. 8, 9.

1538. Quod apparuerit Domino Externus Homo qualis est in sua pulchritudine quando conjunctus Interno: tum quoque qualis est cum non conjunctus, vers. 10-13.

1539. Promissio quando Externus Homo conjunctus Interno, seu Essentia Humana conjuncta Essentiae Divinae Domini, quod Ipsi daretur omnis potestas, vers. 14-17.
De perceptione Domini interiore, vers. 18.

1540. SENSUS INTERNUS
HISTORICA vera Verbi incohata sunt, ut dictum, capite praecedente xii; illuc usque seu potius ad Eberum fuerunt historica facta: quae nunc de Abramo continuantur, in sensu interno significant Dominum, et quidem primam Ipsius vitam qualis fuit antequam Externus Ipsius Homo conjunctus fuit cum Interno adeo ut unam rem agerent, hoc est, antequam Externus Ipsius Homo similiter caelestis et Divinus factus sit. Historica sunt quae Dominum repraesentant, ipsa verba sunt significativa illorum quae repraesentantur: sed quia historica sunt, mens legentis non aliter potest quam teneri in illis, cumprimis hodie cum plerique et fere omnes non credant dari sensum internum, minus in singulis verbis; et forte nec agnitum adhuc, tametsi ita manifeste huc usque ostensum est; ex eo quoque, quod sensus internus appareat ita recedere a sensu litterae ut vix cognoscatur; sed scire possunt solum inde quod historica nusquam possint esse Verbum, quia in illis separatis a sensu interno non plus Divini est quam in alio quodam historico; at sensus internus facit ut Divinum sit. Quod sensus internus sit ipsum Verbum, constat a multis quae revelata sunt, ut
Ex Aegypto vocavi filium Meum, Matth. ii 15;
praeter plura alia; Ipse etiam Dominus post Resurrectionem docuit discipulos quid apud Mosen et Prophetas scriptum fuisset de Ipso: Luc. xxiv 27, ita quod nihil in Verbo scriptum quod non Ipsum spectet: Ipsius regnum, et Ecclesiam; haec sunt spiritualia et caelestia Verbi; at quae sensus litterae habet, sunt utplurimum mundana, corporea, et terrestria, quae nusquam facere possunt Verbum Domini. Hodie tales sunt ut nihil nisi quam talia percipiant; quid spiritualia et caelestia, vix sciunt; aliter quam talia percipiant; quid spiritualia et caelestia, vix sciunt; aliter Antiquissimae et Antiquae Ecclesiae homo, qui si hodie vixisset et legisset Verbum, nihil attenderet ad sensum litterae: quem videret sicut nullum, sed ad sensum internum; mirantur valde quod aliquis aliter percipiat Verbum: quare etiam omnes antiquorum libri ita scripti sunt ut aliter ferrent in sensu interiore quam in littera.

1541. Et ascendit Abram ex Aegypto, ipse et uxor illius, et omne quod illi, et Lot cum illo, versus meridiem. Haec et sequentia hujus capitis in sensu interno etiam repraesentant Dominum, estque continuatio Ipsius vitae a pueritia. ‘Ascendit Abram ex Aegypto’ significat quod a scientificis quae Dominum reliquerunt; ‘Abram’ in sensu interno est Dominus, hic cum adhuc puer; ‘Aegyptus’ hic ut prius, scientia: ‘ipse et uxor illius’ significat caelestia vera quae tunc apud Dominum: ‘et omne quod illi’ significat omnia quae caelestium essent: ‘et Lot cum illo’ significat sensuale: ‘versus meridiem’ significat in lucem caelestem.

1542. Quod haec et sequentia hujus capitis in sensu interno etiam repraesentent Dominum et quod sit continuatio Ipsius vitae a pueritia, constare potest ex illis quae in capite praecedente dicta et ostensa sunt, tam ex illis quae sequuntur, cumprimis ex eo quod Verbum Domini sit, et ab Ipso per caelum descenderit, et sic quod ne quidem minimum vocis scriptum sit quod non arcana caelestia involvat: quod a tali origine, nequaquam potest aliter esse: quod in sensu interno actum sit de Domini instructione dum puer, ostensum est. Sunt bina apud hominem quae faciunt ut caelestis nequeat fieri; unum ad intellectualem ejus partem, alter ad voluntariam, pertinet; quod ad intellectualem, sunt scientifica inania quae in pueritia et adolescentia haurit; quod ad voluntarium sunt voluptates e cupiditatibus quibus favet; illa et haec sunt quae impediunt quia possit ad caelestia pervenire; haec primum discutienda sunt, et cum discussa sunt, tunc primum intromitti potest in lucem caelestium, et tandem in lucem caelestem. [2] Quia Dominus natus fuit sicut alius homo, et informandus sicut alius, scientifica addiscere quoque debuit, quod repraesentatum et significatum est per ‘Abrami peregrinationem in Aegypto’; et quod scientifica inania tandem Ipsum reliquerint, etiam repraesentatum est per quod ‘Pharao praeceperit super illo viris, et dimiserunt illum, et uxorem illius, et omnia quae illi,’ cap. praec. vers. 20: quod autem voluptates, quae sunt voluntariorum, et constituunt sensualem hominem sed extimum, etiam Ipsum reliquerint, in hoc capite repraesentatur per ‘Lotum, quod separaverit se ab Abramo’; ‘Lotus’ enim repraesentat hominem talem.

1543. Quod ‘ascendit Abram ex Aegypto’ significet quod a scientificis quae Dominum reliquerunt, constat a significatione ‘Abrami’ quod per illum repraesentetur Dominus; tum a significatione ‘Aegypti’ quod sit scientia; etiam a significatione ‘ascendere,’ nam ascendere praedicatur, cum ab inferioribus quae sunt scientifica, emergit ad superiora quae sunt caelestia, quare in Verbo ‘ascendere ab Aegypto in terram Canaan,’ quod saepe occurrit, similia involvit.

1544. Quod ‘Abram’ in sensu interno sit Dominus, hic cum adhuc puer, et quod ‘Aegyptus’ sit scientia, ostensum est.

1545. ‘Ipse et uxor illius’: quod significet caelestia vera quae tunc apud Dominum, constare potest a significatione ipsius, nempe ‘Abrami’ quod sit Dominus, et quia Dominus, est caeleste apud Ipsum; quod homo sit, hoc habet ab illis quae apud illam; Dominus a caelestibus, nam solus caelestis fuit, sic ut ipsum caeleste, quare per ‘Abramum,’ et magis per ‘Abrahamum’ significantur caelestia: dein constare potest a significatione ‘uxoris’ quod sit verum adjunctum caelesti, ut ostensum prius n. 1468: quod sint caelestia vera, seu vera quae a caelestibus, constat ex eo quod ‘Ipse’ primum nominetur, et ‘uxor illius’ postea; aliud enim est caeleste verum et aliud verum caeleste; caeleste verum est quod originem ducit a caelesti, verum caeleste est quod a vero, quod implantatur caelesti per cognitiones.

1546. ‘Et omne quod illi’: quod significet omnia quae caelestium essent, inde nunc constat.

1547. ‘Et Lot cum illo’: quod significet sensuale, paucis indicatam est prius n. 1428; hic quia agitur in specie de Loto, sciendum quid is repraesentat apud Dominam; ‘Pharaoh’ repraesentavit scientifica, quae tandem dimiserunt Dominum; ‘Lot’ autem sensualia, per quae intelligitur externus homo et ejus voluptates quae sensualium sunt, ita quae extima sunt, et hominem in pueritia solent captare et abducere a bonis; quantum enim homo indulget voluptatibus oriundis a cupiditatibus, tantam abstrahitur a caelestibus quae sunt amoris a charitatis, inest enim illis amor ex se et ex mundo, cum quibus amor caelestis concordare nequit; sed sunt quoque voluptates quae prorsus concordant cum caelestibus, quae quoque externa specie similes apparent, de quibus videantur quae prius n. 945, 994, 995, 997; voluptates autem oriundae a cupiditatibus coercendae sunt et abstergendae, quia aditum ad caelestia praecludunt; de his voluptatibus, non de illis, agitur in hoc capite per ‘Lotum’ quod se separaverit ab Abramo’: et hic quod tales adessent, quae significantur per ‘Lot cum illo’: in genere autem per ‘Lotum’ significatur externus homo, ut patebit ex sequentibus.

1548. ‘Versus meridiem’: quod significet in lucem caelestem, constat a significatione ‘meridiei’ quod sit status lucidus quoad interiora, de qua prius n. 1458. Sunt bini status, ex quibus lux caelestis; primus est in quem introducitur homo ab infantia; notam enim est quod infantes in innocentia et in bonis amoris sint quae sunt caelestia, in quae primum introducuntur a Domino, et quae reconduntur ei in usum sequentis ejus aetatis, inque usum ejus cum venit in alteram vitam; haec sunt quae appellantur ‘primae reliquiae,’ de quibus passim prius: alter status est quod in spiritualia et caelestia introducatur per cognitiones, quae implantari debent caelestibus ab infantia donatis: haec apud Dominum Ipsius caelestibus primis implantata sunt; inde Ipsi lux, quae hic appellatur ‘meridies.’

1549. Vers. 2. Et Abram gravis valde pecore, argento et auro. ‘Abram gravis valde pecore’ significat bona quibus Dominus tunc ditatus: ‘argento’ significat vera: ‘et auro’ significat bona ex veris.

1550. Quod ‘Abram gravis valde pecore’ significet bona, constat a significatione ‘pecoris et gregis’ quod sit bonum, de qua prius n. 343 et 415.

1551. ‘Argento’: quod significet vera, constat a significatione ‘argenti’ quod sit verum: antiquissimi compararunt bona et vera apud hominem metallis: bona intima seu caelestia quae sunt amoris in Dominum, ‘auro’: vera quae inde, ‘argento’: bona autem inferiora seu naturalia, ‘aeri’: vera autem inferiora, ‘ferro’; nec solum comparabant sed ita quoque appellabant; inde derivatum quod tempora quoque assimilata fuerint eisdem metallis, et appellata ‘saecula aurea, argentea, aerea, et ferrea; nam ita sibi successerunt’; ‘saeculum aureum’ fuit tempus Antiquissimae Ecclesiae, quae caelestis homo: ‘saeculum argenteum’ fuit tempus Antiquae Ecclesiae, quae spiritualis homo: ‘saeculum aeris’ fuit tempus Ecclesiae sequentis: cui successit ‘saeculum ferreum.’ Similia quoque significata sunt per ‘statuam’ in somnio visam Nebuchadnezzari,
Cujus caput de auro bono; pectus et brachia de argento; venter et femora de aere; tibiae de ferro, Dan. ii 32, 33;
quod ita successura, aut quod ita successerint tempora Ecclesiae, apud eundem Prophetam in capite illo constat. [2] Quod ‘argentum’ significet in sensu interno Verbi ubicumque nominatur, verum, et in opposito sensu falsum, constat ex his locis; apud Esaiam,
Pro aere adducam aurum, et pro ferro adducam argentum, et pro lignis aes; et pro lapidibus, ferrum; et ponam censum tuum, pacem, et exactores tuos justitiam, lx 17;
ubi patet quid unumquodvis metallum; ibi de Adventu Domini, et Ipsius regno et Ecclesia caelesti agitur; ‘pro aere aurum’ est pro bono naturali bonum caeleste; ‘pro ferro argentum’ est pro vero naturali verum spirituale; ‘pro ligno aes’ est pro corporeo bono naturale bonum; ‘pro lapidibus ferrum’ est pro sensuali vero naturale verum: apud eundem,
Heu omnis sitiens, ite ad aquas, et cui non ei argentum, ite, emite, et comedite, lv 1;
‘cui non argentum’ est qui in ignorantia veri, et tamen in bono charitatis, sicut plures intra Ecclesiam, et gentes extra Ecclesiam: apud eundem,
[3] Me insulae exspectabunt, et naves Tarshish in principio, ad adducendum filios tuos e longinquo, argentum eorum, et aurum eorum cum illis, Nomini Jehovae Dei tui, et Sancto Israelis, lx 9;
ibi de Ecclesia nova seu gentium in specie, de regno Domini in universali; ‘naves de Tarshish’ pro cognitionibus; ‘argentum’ pro veris, ‘aurum’ pro bonis, quae sunt ‘quae adducent Nomini Jehovae’: apud Ezechielem,
Accepisti vasa ornatus tui ex auro Meo, et ex argento Meo quae dederam tibi, et fecisti tibi imagines masculi, xvi 17;
ibi ‘aurum’ pro cognitionibus caelestium, ‘argentum’ pro spiritualium apud eundem,
Ornata es auro et argento, et vestis tua byssus et sericum et acupictum, xvi 13;
de Hierosolyma per quam significatur Ecclesia Domini, cujus ornatu ita describitur: apud eundem,
Ecce sapiens tu,…ullum occultum non latuerunt te, in sapientia tua, et in intelligentia tua fecisti tibi opes, et fecisti aurum et argentum in thesauris tuis, xxviii 3, 4;
de Tyro, ubi manifeste quod ‘aurum’ sint opes sapientiae, et ‘argentum’ opes intelligentiae: apud Joelem,
[4] Argentum Meam, et aurum Meum sumpsistis, et desiderabilia Mea bona intulistis in templa vestra, iv 5 [A.V. iii 5];
de Tyro, Zidone et Philistaea per quas significantur cognitiones, quae sunt ‘aurum et argentum, quod intulerunt in templa sua’: apud Haggaeum,
Venient electio omnium gentium, et implebo domum hanc gloria, Mihi argentum, et Mihi aurum, magna erit gloria domus hujus posterioris prae prioris, ii [7,] 8, 9;
ubi de Ecclesia Domini, de qua praedicatur ‘aurum et argentum’: apud Malachiam,
Sedebit conflans et emundans argentum, et purificabit filios Levi, iii 3;
ubi de Adventu Domini: apud Davidem,
Sermones Jehovae, sermones puri, argentum conflatum in catino terrae, fusum septies, Ps. xii 7 [A.V. 6];
‘argentum purificatum septies’ pro veritate Divina. Quod mandatum filiis Israelis cum exirent Aegypto, quod
Peteret mulier a vicina sua, et ab hospita domus suae, vasa argenti, et vasa auri, et vestes, et ponerent super filiis suis, et super filiabus suis, et spoliarent Aegyptios, Exod. iii 22; xi 2, 3; xii 35, 36;
quisque videre potest quod nusquam filiis Israelis dictum fuerit ita furari, et spoliare Aegyptios, nisi repraesentarent aliqua arcana; at quae arcana, constare potest a significatione ‘argenti, et auri, et vestium et Aegypti,’ et quod simile quid repraesentaverint, ac quod hic Abramus, quod ‘gravis argento et auro ex Aegypto.’ [5] Sicut argentum significat verum, ita in sensu opposito significat falsum, nam qui in falso sunt, putant falsum esse verum, ut quoque constat apud Prophetas; apud Mosen,
Non concupisces gentium argentum et aurum, et accipias tibi, ne forte illaqueeris illo, quia abominatio Jehovae Dei tui illud,…detestando detestaberis illud, Deut. vii 25, 26;
‘gentium aurum’ pro malis, et ‘earum argentum’ pro falsis: apud eundem,
Non facietis Mecum, deos argenti, et deos auri non facietis vobis, Exod. xx 23;
per quae in sensu interno nihil aliud significantur quam falsitates et cupiditates; falsitates sunt ‘dii argenti,’ et cupiditates sunt ‘dii auri’: apud Esaiam,
Die illo reprobabunt quisque idola argenti sui, et idola auri sui, quae fecerunt vobis manus vestrae, peccatum, xxxi 7;
‘idola argenti et idola auri’ pro similibus; ‘quod fecerint manus vestrae’ pro quod ex proprio: apud Jeremiam,
Infatuantur et stultescunt, disciplina vanitatum lignum illud, argentum extensum de Tarshish adfertur, et aurum de Uphaso, opus fabri et manuum conflatoris; hyacinthinum et purpura vestis eorum, opus sapientum tota, x 8, 9;
pro similibus, ut manifeste constat.

1552. ‘Et auro’: quod significet bona ex veris, constat ex significatione ‘auri’ quod sit caeleste bonum, seu bonum sapientiae et amoris, ut constat ex nunc ostensis, tum ab illis quae prius n. 113; hic quod bona ex veris, sequitur ex illis quae in capite praecedente, quod Dominus conjunxerit vera intellectualia caelestibus.

1553. Vers. 3. Et ivit secundum itinera sua, a meridie et usque Bethelem, usque ad locum, ubi fuit tentorium illis in initio, inter Bethel et inter Ai. ‘Ivit secundum itinera sua’ significat secundum ordinem: ‘a meridie et usque Bethelem’ significat a luce intelligentiae in lucem sapientiae: ‘usque ad locum ubi fuit tentorium illius prius’ significat ad sancta quae fuerunt antequam cognitionibus imbutus: ‘inter Bethel et inter Ai’ significat, hic ut prius, caelestia cognitionum et mundana.

1554. ‘Ivit secundum itinera sua’: quod significet secundum ordinem, constare potest ex significatione ‘itinerum’ seu ‘profectionum’ quod sint progressiones ulteriores, de qua n. 1457, quae quia factae sunt secundum ordinem, tunc ‘itinera’ non aliud significant. Dominus a prima infantia secundum omnem ordinem Divinum progressus est ad caelestia et in caelestia, qui ordo qualis sit, describitur per Abramum in sensu interno. Secundum talem ordinem quoque feruntur omnes qui e novo creantur a Domino; qui tamen ordo apud homines est varius, secundum cujusvis naturam et genium; sed ordinem quo fertur homo dum regeneratur, nemo mortalium novit, ne quidem angeli nisi umbratiliter, sed solus Dominus.

1555. ‘A meridie et usque Bethelem’: quod significet a luc intelligentiae in lucem sapientiae, constat a significatione ‘meridie quod sit lux intelligentiae, seu quod idem, status lucidus quod interiora, de qua prius n. 1458, et ex significatione ‘Bethelis’ quo sit lux caelestis oriunda a cognitionibus, de qua prius n. 1453. Lux intelligentiae dicitur illa quae comparatur per cognitiones veritatum et bonitatum fidei; lux autem sapientiae est vitae quae inde comparatur; lux intelligentiae spectat partem intellectualem seu intellectum, lux autem sapientiae partem voluntariam seu vitam. [2] Pauci si ulli norunt quomodo homo ad veram sapientiam perducitur; intelligenti non est sapientia sed ducit ad sapientiam, nam intelligere quid verum et bonum, non est esse verus et bonus, sed sapere est esse; sapienti praedicatur solum de vita, quod homo talis sit; ad sapientiam seu vitam introducitur per scire et nosse, seu per scientias et cognitiones apud unumquemvis hominem sunt binae partes, voluntas et intellectus; voluntas est primaria pars, intellectus est secundaria; vita ejus post mortem est secundum partem ejus voluntariam, non secundum intellectualem; voluntas apud hominem formatur a Domino ab infanti; ad pueritiam, quod fit per insinuatam innocentiam, et charitatem erga parentes, nutrices, infantes similis aetatis, et per plura qua homo nescit, quae sunt caelestia; nisi caelestia illa primum insinuarentur homini dum infans et puer, nusquam fieri posset homo; sic formatur primum planum. [3] Sed quia homo non est homo, nisi quoque intellectu praeditus sit, voluntas sola non facit hominem, sed intellectus cum voluntate; et intellectus non comparari potest nisi per scientias et cognitiones, quare a pueritia per gradus illis imbuendus; sic formatur alterum planum. Cum intellectualis pars instructa est scientias et cognitionibus, cumprimis cognitionibus veri et boni, tunc primum regenerari potest; cumque regeneratur, tunc a Domino vera et bona per cognitiones implantantur ejus caelestibus quibus ab infantia a Domino donatus, sic ut intellectualia ejus unam rem faciant cum caelestibus, quae cum Dominus ita conjunxit donatur charitate e qua incipit agere, quae est conscientiae; ita primum novam vitam accipit, et hoc per gradus; lux hujus vitae appellatur sapientia quae tunc primas agit et praeest intelligentiae; sic formatur tertium planum. Cum talis factus est homo in vita corporis, in altera vita {1}continue perficitur: inde constare potest, quid lux intelligentiae, et quid lux sapientiae.
@1 continuo I$

1556. ‘Usque ad locum, uni fuit tentorium illius prius’: quod significet sancta quae fuerunt antequam cognitionibus imbutus, constat a significatione ‘tentorii’ quod sint sancta fidei, de qua prius n. 414, 1452, et ex illis quae nunc dicta sunt: ita ad caelestia, quae habuit Dominus antequam scientiis et cognitionibus imbutus, ut constat ab illis quae in cap. praec. ‘et transtulit Abram inde in montem ab oriente Betheli, et tetendit tentorium,’ vers. 8, quod fuit antequam profectus in Aegyptum, hoc est, antequam Dominus scientiis et cognitionibus imbutus fuit.

1557. ‘Inter Bethel et inter Ai’: quod significet caelestia cognitionum et mundana, constat a significatione ‘Bethelis’ quod sit lux sapientiae per cognitiones, n. 1453, et ex significatione ‘Ai’ quod sit lux ex mundanis, de qua quoque n. 1453: ex illis quae ibi dicta sunt, constare potest qualis tunc Domini status fuit, nempe quod puerilis, qui talis est ut mundana adsint; mundana enim non discuti queunt priusquam verum et bonum implantatur caelestibus per cognitiones, nam homo nusquam potest distinguere inter caelestia et mundana priusquam scit et novit quid caeleste et quid mundanum; cognitiones ideam communem et obscuram faciunt distinctam, et quo distinctior idea fit per cognitiones, eo magis separari possunt mundana; sed status ille puerilis est usque sanctus quia innocens; [2] ignorantia nusquam demit sanctitatem cum in illa est innocentia, nam sanctitas habitat in ignorantia quae innocens; apud omnes homines praeter apud Dominum, sanctitas non habitare potest nisi in ignorantia; nisi in ignorantia non est sanctitas; apud ipsos angelos qui in summa luce intelligentiae et sapientiae sunt, etiam sanctitas habitat in ignorantia, norunt enim et agnoscunt quod nihil norint ex se, sed quicquid norunt quod sit a Domino; norunt etiam et agnoscunt quod omnis illorum scientia, intelligentia et sapientia sit sicut nihil respective ad infinitam Domini, ita quod sit ignorantia; qui non agnoscit quod infinita sint quae non novit, prae illis quae novit, is non potest esse in sanctitate ignorantiae in qua sunt angeli: sanctitas ignorantiae non est quod in ignorantia sit prae aliis, sed quod in agnitione quod nihil ex se sciat, et quae non scit respective ad illa quae scit, quod infinita sint; imprimis quod parvi faciat scientifica et intellectualia respective ad caelestia, seu illa quae sunt intellectus respective ad illa quae sunt vitae. Quod Dominum attinet, Ipse quia conjungeret humana Divinis, progressus est secundum ordinem, et nunc primum pervenit ad illum statum caelestem qualem habuit cum puer, in quo statu etiam mundana adsunt, inde pergendo in statum magis caelestem, tandem in statum caelestem infantiae in quo Humanam Essentiam plene conjunxit Divinae.

1558. Vers. 4. Ad locum altaris quod fecit ibi in principio; et invocavit ibi Abram nomen Jehovae. ‘Ad locum altaris’ significat sancta cultus: ‘quod fecit in principio’ significat quae habuit cum puer: ‘et invocavit ibi Abram nomen Jehovae’ significat cultum internum in illo statu.

1559. ‘Ad locum altaris’: quod significet sancta cultus, constat a significatione ‘altaris’ quod sit principale repraesentativum cultus, de qua n. 921.

1560. ‘Quod fecit in principio’: quod significet quae habuit cum puer, constat ex illis quae dicta sunt in cap. praec. ad vers. 8; ‘in principio’ hic dicitur, et in vers. praec. ‘in initio,’ quia fuit antequam Dominus scientificis et cognitionibus imbutus fuit; status omnis antequam instruitur homo est ‘initium,’ et cum incipit instrui est ‘principium.’

1561. ‘Et invocavit ibi Abram nomen Jehovae’: quod significet cultum internum in illo statu, constat a significatione ‘invocare nomen Jehovae,’ de qua prius n. 440 et 1455; quod hic quoque memoretur de altari et quod dicatur quod ‘invocaverit nomen Jehovae’ similiter ac in cap. praec. vers. 8, causa est quod similes status sint, cum differentia quod hic lucidus respective ad illum; cognitiones cum implantantur priori statui, de quo dictum, faciunt illum lucidum: quando conjungitur verum et bonum per cognitiones caelesti priori, tunc activam illius describitur ita; ipse cultus non est nisi activum quoddam existens ex caelesti quod est intus; ipsum caeleste nusquam potest esse absque activo; cultus est activum primum, nam ita se expromit, quia in illo gaudium percipit; omne bonum amoris et charitatis est ipsum activum essentiale.

1562. Vers. 5. Et etiam Loto eunti cum Abramo, fuit grex et argentum, et tentoria. ‘Et etiam Loto eunti cum Abramo’ significat externum hominem qui apud Dominum: ‘fuit grex et armentum et tentoria’ significat illa quibus externus homo abundat; ‘grex et armentum’ sunt possessiones externi hominis; ‘tentoria’ sunt ejus cultus, quae se separabant ab interno.

1563. ‘Et etiam Loto eunti cum Abramo’: quod significet externum hominem qui apud Dominum, constat a repraesentatione ‘Loti’ quod sit sensualis homo, seu quod idem est, externus. Quod internum et externum sit apud unumquemvis hominem, seu quod idem, quod homo internus et externus sit, unicuique intra Ecclesiam notum est, de quibus videantur quae prius n. 978, 994, 995, 1015. Externus homo vitam suam principaliter accipit ab interno, hoc est, a spiritu seu ab anima ejus, inde est ipsamet ejus vita in communi, quae vita non singulariter seu distincte recipi potest ab externo homine nisi ejus organica vasa aperiantur quae erunt recipientia particularium et singularium interni hominis; vasa illa organica quae erunt recipientia, non aperiuntur nisi mediis sensibus qui imprimis sunt auditus et visus, et sicut aperiuntur ita influere potest internus homo cum particularibus et singularibus; aperiuntur mediis sensibus illa per scientifica et cognitiones, tum per voluptates et jucunditates; per illa quae intellectus sunt, per haec quae voluntatis: [2] ex his constare potest, quod nusquam aliter fieri queat quam quod apud externum hominem tunc se insinuent scientifica et cognitiones quae non concordare possunt cum veris spiritualibus, et quod se insinuent voluptates et jucunditates quae non concordare possunt cum bonis caelestibus; sicut omnia illa quae spectant corporea, mundana et terrestria ut fines, quae cum spectantur ut fines, tunc trahunt externum hominem extrorsum et deorsum, et sic removent ab interno; quare nisi talia prius discutiuntur, nequaquam potest internus homo concordare cum externo, ideo antequam concordare potest internus homo cum externo, talia prius removenda sunt. Haec quod remota aut separata sint apud Dominum, repraesentatur et significatur per Loti separationem ab Abramo.

1564. ‘Fuit grex et armentum et tentoria’: quod significet illa quibus externus homo abundat, constare potest a significatione ‘gregis, armenti et tentoriorum,’ de quibus mox intra; hic significant possessiones externi hominis; nam per ‘Lotum,’ ut dictum, repraesentatur Domini externus homo: sunt bina apud externum hominem, nempe quae concordare possunt cum interno, et quae non concordare; per ‘gregem, armentum, et tentoria’ hic significantur illa quae non concordare possunt, ut constat ex illis quae sequuntur, Et fuit lis inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores pecoris Loti, vers. 7.

1565. Quod ‘grex et armentum’ sint possessiones externi hominis, constare potest a significatione ‘gregis et armenti’ quod sint bona, de qua n. 343 et 415; sed hic quod sint illa quae separanda, ita non bona, quia praedicantur de ‘Loto qui separabatur ab Abramo’: quod grex et armentum etiam sint non bona, constare potest ab his in Verbo locis, apud Zephaniam,
Perdere faciam in te, ut sine habitatore, et erit tractus maris habitacula effossionis [pastorum], et caulae gregis, ii (x)5, 6:
apud Jeremiam,
Dispergam in te pastorem et gregem, et dispergam in te agricolam et jugalem ejus, ii 23:
apud eundem,
Ascendite ad Arabiam, et devastate filios orientis; tentoria eorum, et greges eorum sument, xlix 28, 29.

1566. Quod ‘tentoria’ sint ejus cultus qui se separabat ab interno, constare potest ex significatione ‘tentorii’ quod sit sanctum cultus, n. 414, tum a repraesentatione ‘Loti’ quod sit externus homo, de quo tentoria seu cultus praedicantur; quod tentoria in sensu opposito significent cultum non sanctum, constare quoque ab his in Verbo locis potest; apud Hosheam,
Urtica hereditabit ea, vepris in tentoriis eorum, ix 6:
apud Habakkuk,
Vidi tentoria Kushanis, commotae sunt cortinae terrae Midianis; fluviis succensuit Jehovah, iii 7, 8:
apud Jeremiam,
Ad filiam Zionis venient pastores et greges eorum, figent contra eam tentoria circumcirca, depascent quisque spatium suum, vi 3:
apud Davidem,
Percussit omne primogenitum in Aegypto, principium roborum in tentoriis Hami, Ps. lxxviii 51:
apud eundem,
Elegi ad limen stare in domo Dei mei, prae habitare in tentoriis impietatis, Ps. (x)lxxxiv 11 [A.V. 10].

1567. Vers. 6. Et non ferebat illos terra ad habitandum simul, quia fuit acquisitio illorum magna, et non potuerunt habitare simul. ‘Non ferebat illos terra ad habitandum simul’ significat quod illa quae sunt caelestium internorum non possent simul esse cum illis: ‘quia fuit acquisitio illorum magna et non potuerunt habitare simul’ significat quae acquisita sunt ab interno homine, cum illis quae acquisita in externo, non possent concordare.

1568. Quod ‘non ferebat illos terra ad habitandum simul’ significet quod illa quae sunt caelestium internorum non possent simul esse cum illis, nempe cum illis quae per ‘Lotum’ hic significantur: ‘Abram,’ ut dictum, repraesentat Dominum, hic Internum Ipsius Hominem, ‘Lotus’ autem externum, hic quae ab Externo Homine separanda, cum quibus Interna cohabitare non possent: sunt in externo homine plura cum quibus internus potest cohabitare, sicut affectiones boni et inde oriundae jucunditates et voluptates, nam hae sunt effectus bonorum interni hominis et ejus gaudiorum et felicitatum, quae cum sunt effectus, prorsus correspondent, et tunc sunt interni hominis, non externi; nam effectus, ut notum, non est effectus sed causae efficientis, ut pro exemplo, charitas quae elucet ex facie, non est faciei sed est charitatis quae intus et sic format faciem et sistit effectum; aut sicut innocentia apud infantes quae in illorum vultu, gestibus, et sic in ludis mutuis inter se; non est vultus aut gestuum sed est innocentiae a Domino quae per animam illorum influit; ita sunt effectus; sic in omnibus reliquis; [2] ex his constat quod multa dentur apud externum hominem quae cohabitare seu concordare possunt cum interno: sed sunt quoque plura quae non concordant, seu cum quibus cohabitare nequit internus homo, ut sunt omnia quae scaturiunt ab amore sui et ab amore mundi; nam omnia quae sunt inde, spectant se ut finem, et mundum ut finem; cum his caelestia quae sunt amoris in Dominum et amoris erga proximum, concordare nequeunt; quippe haec spectant Dominum ut finem, et regnum Ipsius, et omnia quae sunt Ipsius et regni Ipsius, ut fines: fines amoris sui et amoris mundi spectant extrorsum aut deorsum; fines autem amoris in Dominum et amoris erga proximum spectant introrsum aut sursum; ex quibus constare potest quod tantum discordent ut nusquam possint simul esse: [3] ut sciatur quid facit correspondentiam et concordantiam externi hominis cum interno et quid facit discordantiam, reflectatur solum super fines qui regnant, seu quod idem est, super amores qui regnant; nam amores sunt fines, quicquid enim amatur, hoc spectatur ut finis, ita constabit qualis vita est et qualis futura post mortem; nam ex finibus, seu quod idem est, ex amoribus qui regnant, formatur vita; vita cujusvis hominis nusquam aliud est: quae discordant cum vita
aeterna, hoc est, cum vita spirituali et caelesti, quae est vita aeterna, si non removentur in vita corporis, removenda sunt in altera vita; quae si non removeri possunt, nusquam potest homo aliter quam infelix esse in aeternum. [4] Haec nunc dicta sunt ut sciatur quod in externo homine sint quae cum interno concordant et quae discordant, et quod illa quae concordant nusquam possunt simul esse cum illis quae discordant; tum quod tua quae in externo homine concordant, sint ab interno homine, hoc est, per internum hominem a Domino, sicut facies quae elucet a charitate, seu facies charitatis, aut innocentia in infantum vultu et gestibus, ut dictum; at quae discordant, sunt hominis et ejus proprii; inde sciri potest quid significat quod ‘non ferret illos terra ad habitandum simul.’ Hic in sensu interno de Domino agitur, et quia de Domino, etiam de omni Ipsius similitudine et imagine, nempe, de regno Ipsius, de Ecclesia, de omni homine regni seu Ecclesiae, quare sistuntur hic illa quae apud homines; quae apud Dominum, antequam ex propria potentia evicerit malum, hoc est, diabolum et infernum, ac ita caelestis, Divinus, et Jehovah quoque factus quoad Humanam Essentiam, se habent praedicate ad statum in quo fuit.

1569. ‘Quia fuit acquisitio illorum magna, et non potuerunt habitare simul’: quod significent quae acquisita sunt ab interno homine cum illis quae acquisita in externo non possent concordare, constare potest ab illis quae nunc dicta sunt.

1570. Vers. 7. Et fuit lis inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores pecoris Loti: et Canaanita et Perizzita tunc habitans in terra. ‘Fuit lis inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores pecoris Loti’ significat quod internus homo et externus non concordarent; ‘pastores pecoris Abrami’ sunt caelestia; ‘pastores pecoris Loti’ sunt sensualia: ‘et Canaanita et Perizzita tunc habitans in terra’ significant mala et falsa in externo homine.

1571. Quod ‘fuit lis inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores pecoris Loti’ significet quod internus homo et externus non concordarent, constat a significatione ‘pastorum pecoris’ quod sint qui docent, ita quae cultus sunt, sicut cuivis notum esse potest; quare illis confirmandis e Verbo non immorandum: haec spectant illa quae in vers. praec. 5 dicta sunt ‘tentoria,’ quae quod significent cultum, ibi indicatum est; quae dicuntur in vers. mox praec. 6, spectant illa quae vers. 5 dicta sunt ‘grex et armentum,’ quae quod sint possessiones seu acquisitiones, etiam ibi indicatum est: hic quoniam agitur de cultu nempe Interni hominis et Externi, qui quia nondum concordarunt, hic dicitur quod ‘lis fuit inter pastores,’ ‘Abram’ enim repraesentat internum hominem et ‘Lotus’ externum: in cultu imprimis noscitur quae et qualis discrepantia est inter hominem internum et externum, immo in singulis cultus, in quo cum internus homo vult spectare fines regni Dei et externus vult spectare fines mundi, inde discrepantia quae in cultu se manifestat, et quidem in tantum ut discrepantiae minimum animadvertatur in caelo. Haec sunt quae significantur per ‘litem inter pastores pecoris Abrami, et pastores pecoris Loti’: causa quoque adjungitur, nempe quod ‘Canaanita et Perizzita esset in terra.’

1572. Quod ‘pastores pecoris Abrami’ sint caelestia quae sunt interni hominis et quod ‘pastores pecoris Loti’ sint sensualia quae sunt externi hominis, constat ab illis quae prius dicta: per caelestia quae sunt ‘pastores pecoris Abrami,’ intelliguntur caelestia in cultu quae sunt interni hominis; per ‘pastores pecoris Loti’ intelliguntur sensualia quae in cultu, quae sunt externi hominis, quae non concordant cum caelestibus cultus interni hominis; haec quomodo se habent, constat ab illis quae prius ostensa sunt.

1573. ‘Et Canaanita et Perizzita tunc habitans in terra’: quod significet mala et falsa in externo homine, constare potest a significatione ‘Canaanitae’ quod sit malum a matre hereditarium in externo homine, de qua prius n. 1444, et ex significatione ‘Perizzitae’ quod sit falsum inde, de qua in sequentibus: quod hereditarium a matre malum fuerit apud Dominum in externo Ipsius homine, prius dictum videatur n. 1414 et 1414; quod inde falsum, sequitur; ubi malum hereditarium, ibi quoque falsum; hoc nascitur ab illo, sed falsum a malo non potest nasci priusquam homo scientificis et cognitionibus imbutus est; malum non habet aliud in quod operetur aut influat nisi in scientifica et cognitiones; ita malum quod est partis voluntariae vertitur in falsum in parte intellectuali, quare hoc falsum etiam fuit hereditarium, quia natum ab hereditario, non autem falsum ex principiis falsi; sed erat in externo homine quod internus homo ridere potuit quod falsum: [2] et quia malum hereditarium a matre fuit antequam Dominus imbutus fuit scientificis et cognitionibus, seu ‘antequam Abram peregrinatus in Aegypto,’ dicitur quod ‘Canaanita fuerit in terra,’ non autem ‘Perizzita,’ cap. praec. vers. 6; hic autem postquam scientificis et cognitionibus imbutus, dicitur quod ‘Canaanita et Perizzita habitarent in terra,’ ex quibus constat quod per ‘Canaanitam’ significetur malum et per ‘Perizzitam’ falsum; inde etiam constat quod memoratio Canaanitae et Perizzitae non sit in serie aliqua historica, nam in antecedentibus et sequentibus nihil agitur de illis, ita quoque cap. praec. vers. 6 ubi memoratur Canaanita; ex quo patet quod arcanum quoddam hic lateat, quod sciri non potest nisi a sensu interno. [3] Quisque mirari potest quod dicatur malum hereditarium a matre fuerit apud Dominum; sed quia hic ita manifeste dicitur, et in sensu interno de Domino agitur, inde non dubitari potest quin ita fuerit: nusquam enim aliquis homo nasci potest a quodam homine nisi trahat inde malum; sed aliud est malum hereditarium quod ducitur a patre, et aliud quod a matre; hereditarium malum a patre est interius et manet in aeternum, nam nusquam eradicari potest; tale non fuit Domino, quoniam a Patre Jehovah natus, ita Divinus seu Jehovah quoad interna; sed hereditarium malum a matre est hominis externi, quod apud Dominum, et vocatur ‘Canaanita in terra,’ et falsum inde ‘Perizzita.’ Ita natus Dominus sicut alius homo, et infirmitates habuit sicut alius homo. [4] Quod malum hereditarium ex matre traxerit, constat evidenter ex eo quod tentationes subierit; nusquam aliquis tentari potest cui nullum est malum; est malum apud hominem quod tentat et per quod tentatur: quod Dominus tentatus, et graviores tentationes subierit quam usquam aliquis homo quoad unam myriadis partem sustinere possit, et quod solus sustinuerit ac malum, seu diabolum et totum infernum, propria potentia evicerit, etiam constat; de quibus tentationibus ita apud Lucam,
Jesus…ductus in spiritu in desertum, quadraginta dies tentatus a diabolo, ita ut non comederit in diebus istis: postquam autem absolvit omnem tentationem diabolus, destitit ab Ipso ad tempus; inde reversus in virtute spiritus in Galilaeam, iv 1, 2, 13, [14]:
[5] et apud Marcum,
Spiritus Jesum impellens fecit exire in desertum, et erat in deserto dies quadraginta, tentatus, et erat cum bestiis, i 12, 13;
ubi per ‘bestias’ significatur infernum; praeter quod usque, ad mortem tentatus, ut sudores essent guttae sanguinis,
Cumque esset in angore, intensius oravit; factus vero est sudor Ipsius, ut guttae sanguinis descendentes super terram, Luc. xxii 44.
[6] Nusquam aliquis angelus potest tentari a diabolo, quia dum est in Domino, mali spiritus ne quidem e longinquo approximare possunt, ilico corripiuntur horrore et terrore; multo minus potuisset infernum ad Dominum si natus fuisset Divinus, hoc est, absque malo adhaerente a matre. [7] Quod etiam Dominus portaverit iniqua et mala generis humani, est quoque communis praedicatorum formula; sed in se derivare iniqua et mala, nisi per viam hereditariam, nusquam fieri potest; Divinum non est susceptibile mali: quapropter ut vinceret malum propriis viribus, quod nusquam aliquis homo potuit nec potest, et sic fieret Justitia solus, voluit nasci sicut alius homo: alioquin nec opus fuisset ut nasceretur; nam Humanam Essentiam potuit Dominus assumere absque nativitate, sicut etiam quandoque assumpsit, cum visus Antiquissimae Ecclesiae, ut et prophetis; sed ideo ut quoque malum indueret contra quod pugnaret et quod vinceret, in mundum venit, et sic in Se conjungeret Essentiam Divinam Essentiae Humanae. [8] Sed Domino nullum malum actuale seu proprium fuit, sicut Ipse quoque dicit apud Johannem,

Quis ex vobis arguet Me de peccato? viii 46.

Ex his nunc manifeste patet quid significatur per ‘quod lis fuerit inter pastores pecoris Abrami, et inter pastores pecoris Loti’ quae incontinenter praecedunt; causa erat quia ‘Canaanita et Perizzita habitabat in terra.’

1574. Quod ‘Canaanita’ significet malum a matre hereditarium
in externo homine, ostensum est prius n. 1444, quod autem ‘Perizzita’ significet falsum ex malo, constat ex aliis locis in Verbo ubi Perizzita nominatur, ut de Jacobo,

Dixit Jacobus ad Shimeonem et ad Levi, Perturbastis me, fetere faciendo me apud habitatorem terrae; apud Canaanitas, et apud Perizzitas, et ego mortales numeri, et congregabunt se supra me, et percutient me; et perdar ego et domus mea, Gen. xxxiv 30;
ubi similiter per ‘Canaanitam’ significatur malum, et per ‘Perizzitam’ falsum: [2] apud Josuam,
Dixit ad filios Josephi Josua, Si populus multus tu, ascende tibi in silvam, et exscindas tibi ibi in terra Perizzaei, et Rephaim, si angustus tibi mons Ephraim, xvii 15;
ubi per ‘Perizzaeos’ significantur principia falsi, per ‘Rephaim’
persuasiones falsi, quae exstirparent, nam ‘mons Ephraim’ in sensu interno est intelligentia. [3] In Libro Judicum,

Post mortem Josuae, et interrogaverunt filii Israelis Jehovam, dicendo, Quis ascendet nobis ad Canaanitam, in initio ad pugnandum contra eum? et dixit Jehovah, Jehudah ascendet, ecce dedi terram in manum ejus. Et dixit Jehudah Shimeoni fratri suo Ascende mecum in sortem meam, et pugnemus contra Canaanitam, et ibo etiam ego tecum in sortem tuam; et ivit cum illo Shimeon, et ascendit Jehudah, et dedit Jehovah Canaanitam et Perizzitam in manum illorum, i (x)1-5;
ubi per ‘Jehudam’ quoque repraesentatur Dominus quoad caelestia per ‘Shimeonem’ quoad spiritualia inde; ‘Canaanita’ est malum ‘Perizzita’ est falsum, quod evictum; hoc erat responsum seu oraculum divinum, quod ita intelligitur.

1575. Vers. 8. Et dixit Abram ad Lotum, Ne quaeso sit contentio inter me et inter te, et inter pastores meos et inter pastores tuos, quia viri fratres nos. ‘Dixit Abram ad Lotum’ significat quod ita internus homo dixerit ad externum: ‘ne quaeso sit contentio inter me et inter te, et inter pastores meos et inter pastores tuos’ significat quod nulla discordia debeat esse inter utrumque: ‘quia viri fratres nos’ significat quod in: se uniti.

1576. Quod ‘dixit Abram ad Lotum’ significet quod ita internus homo dixerit ad externum, constat a repraesentatione ‘Abrami’ hic quod sit internus homo et a repraesentatione Loti quod externus qui separandus; quod ‘Abram’ repraesentet internum hominem, causa est quia est respective ad Lotum, qui est illud in externo homine quod separandum: in externo homine sunt, ut dictum, quae concordant et sunt quae discordant; quae discordant, hic est ‘Lotus,’ quare quae concordant sunt ‘Abramus,’ etiam quae in externo homine, nam illa unam rem constituunt cum interno, et sunt interni.

1577. Quod ‘ne quaeso sit contentio inter me et inter te’ significet quod nulla discordia debeat esse inter utrumque, constare potest ab illis quae prius dicta sunt. Quod concordiam seu unionem interni hominis cum externo attinet, plura arcana sunt quam ut usquam edici queunt; internus homo et externus nusquam apud ullum hominem uniti sunt, nec uniri potuerunt, nec uniri possunt, solum apud Dominum, quare etiam in mundum venit: apud homines qui regenerati sunt, apparet tanquam uniti sint, sed sunt Domini, nam quae concordant sunt Domini, quae autem discordant sunt hominis. [2] Sunt duo apud internum hominem, nempe caeleste et spirituale, quae duo unum constituunt cum ex caelesti est spirituale; vel quod idem, sunt duo apud internum hominem, bonum et verum; haec duo unum constituunt cum ex bono verum; vel quod etiam est idem, sunt duo apud internum hominem, amor et fides; haec duo unum constituunt cum ex amore fides; vel quod etiam est idem, sunt duo apud internum hominem, voluntas et intellectus; haec duo unum constituunt cum ex voluntate intellectus: manifestius adhuc capi potest per solem ex quo lux; si ex sole luci inest et calor et lumen sicut tempore veris, tunc omnia inde vegetantur et vivunt, at si ex sole luci non inest calor, ut tempore hiemis, tunc omnia inde torpent et moriuntur: [3] inde constat quid internum hominem constituit; quid autem externum, inde patet; apud externum hominem omne est naturale, ipse enim externus homo est idem ac naturalis homo; tunc dicitur internus homo uniri externo, quando caeleste spirituale interni hominis influit in naturale externi, et facit ut unum agant, inde naturale etiam fit caeleste et spirituale, sed inferius caeleste et spirituale, seu quod idem, inde externus homo etiam fit caelestis et spiritualis, sed exterius caelestis et spiritualis: [4] internus homo et externus sunt prorsus distincti, quia caelestia et spiritualia sunt quae afficiunt internum hominem, sed naturalia externum; verum tametsi distincti, usque sunt uniti, nempe cum caeleste spirituale interni hominis influit in naturale externi, et hoc disponit ut suum: apud Dominum solum unitus fuit Internus Homo Externo, sed apud nullum alium hominem nisi quantam Dominus uniit et unit; solum amor et charitas, seu bonum, est quod unit, et nusquam aliquis amor et charitas, hoc est, aliquod bonum nisi a Domino: talis unio est quae per haec verba Abrami intenditur, ‘ne quaeso sit contentio inter me et inter te, et inter pastores meos et inter pastores tuos, quia viri fratres nos’; [5] quod dicatur ‘inter me et inter te, et inter pastores meos et inter pastores tuos,’ ita se habet: sicut in interno homine sunt duo, nempe caeleste et spirituale, quae, ut dictum, unum constituent, ita quoque in externo homine; caeleste ejus appellatur bonum naturale, spirituale ejus appellatur verum naturale; ‘ne sit contentio inter me et inter te’ spectat bonum, ne scilicet interni hominis bonum ab externi hominis bono dissideat; et ‘ne contentio sit inter pastores meos et inter pastores tuos’ spectat verum, ne scilicet interni hominis verum ab externi hominis vero dissideat.

1578. Quod ‘viri fratres nos’ significet quod in se uniti, constat a significatione ‘viri fratris’ quod sit unio, et quidem unio veri et boni.

1579. Vers. 9. Nonne tota terra coram te? separare quaeso a me, si ad sinistram et ibo dextram, et si ad dextram et ibo sinistram. ‘Nonne tota terra coram te?’ significat omne bonum: ‘separare quaeso a me’ significat quod apparere nequeat nisi quod discors est, nullum fiat: ‘si ad sinistram et ibo dextram, et si ad dextram ibo sinistram’ significat separationem.

1580. ‘Nonne tota terra coram te?’: quod significet omne bonum, constat a significatione ‘terra’ in bono sensu, et hic ‘terrae Canaanis’ quod sit caeleste, proinde quod sit bonum, de qua prius n. 566, 620, 636, 662. Alloquitur hic internus homo externum, sed illa quae apud externum discordant, sicut solet homo cum appercipit malum quoddam apud se, a quo separari vult, ut fit in tentationibus et pugnis; notum enim est illis qui fuerunt in tentationibus et pugnis, quod appercipiant apud se quae discordant, a quibus quamdiu est pugna, separari nequeunt, sed usque desiderant separationem, immo quandoque adeo ut irascantur malo, et velint id expellere; haec sunt quae hic significantur.

1581. Quod ‘separare quaeso a me’ significet quod apparere nequeat nisi quod discors est, nullum fiat, constat ab illis quae nunc dicta sunt, quod nempe internus homo velit ut illud se separet in externo homine quod discordat; nam antequam separatum est, non apparere potest bonum quod continue influit ab interno homine, hoc est, per internum hominem a Domino: quod autem separationem attinet, sciendum quod non sit separatio sed quod sit quiescentia; malum quod in externo homine, apud nullum hominem praeter apud Dominum, separari potest; quicquid semel acquisivit homo, remanet; sed separari videtur tum quiescit, sic enim ut nullum apparet; nec quiescit ita ut sicut nullum appareat, nisi a Domino; et cum quiescit ita, tunc primum influunt bona a Domino, et sciunt externum hominem: talis est status angelorum; illi nec sciunt aliter ac quod malum separatum sit ab illis, sed est solum detentio a malo, ita quiescentia ut sicut nullum appareat, proinde est apparentia, quod etiam sciunt angeli cum reflectunt.

1582. ‘Si ad sinistram et ibo dextram, et si ad dextram et ibo sinistram’: quod significet separationem, constat a significatione ‘dextrae et sinistrae’; dextrum et sinistrum est nihil aliud quam respectivum quoddam, non est certa plaga, nec est certus locus, ut constare potest ex eo quod tam oriens quam occidens, tam meridies quam septentrio, possit esse a dextris, etiam a sinistris, secundum hominis aspectum; similiter se habet cum loco; ‘terra Canaan’ nec dici potuit a dextra nec a sinistra nisi respective: ubicumque Dominus est, ibi est centrum, inde dextrum et sinistrum; ita ‘Abramus’ per quem repraesentatus Dominus, sive huc sive illuc recesserit, usque tamen repraesentativum fuit apud illum, et quoque terra {1}; sicut quod perinde fuerit, si Abramus fuerit in terra Canaane vel si fuerit alibi; comparative sicut dignissimus ad mensam, locus ubi sedet est supremus, inde loca ad dextram et sinistram; quare ‘ire ad dextram aut sinistram’ erat formula optionis qua significata separatio.
@1 So I, but perhaps terram should be read.$

1583. Vers. 10. Et sustulit Lot oculos suos, et vidit omnem planitiem Jordanis {1}, quod tota ea irrigua, antequam perdidit Jehovah Sodomam et Amoram, sicut hortus Jehovae, sicut terra Aegypti veniendo Zoar. ‘Et sustulit Lot oculos suos’ significat quod externus homo illuminatus ab interno: ‘et vidit omnem planitiem Jordanis {1}’ significat illa bona et vera quae apud externum hominem: ‘quod tota ea irrigua’ significat quod crescere ibi possint: ‘antequam perdidit Jehovah Sodomam et Amoram’ significat hominem externum cupiditatibus mali et persuasionibus falsi destructum: ‘sicut hortus Jehovae’ significat ejus rationalia: ‘sicut terra Aegypti veniendo Zoar’ significat scientifica ab affectionibus boni. Haec significant quod apparuerit Domino Externus homo qualis est in sua pulchritudine, cum Interno conjunctus.
@1 In these three places and in n. 1591, I has Jardenis, but always Jordanis elsewhere.$

1584. Quod ‘sustulit Lot oculos suos’ significet quod externus homo illuminatus ab interno, constat a significatione ‘tollere oculos,’ quod est videre, in sensu interno percipere, hic illuminari quia praedicatur de ‘Loto’ seu externo homine, qui cum percipit qualis Externus Homo est cum conjunctus Interno seu qualis in sua pulchritudine, tunc est illuminatus ab Interno, estque tunc in visione Divina, de qua hic agitur; nec dubitari potest quin Dominus cum puer, quoad externum hominem multoties in tali Divino visu fuerit, quia Ipse solus conjungeret Externum Hominem Interno; Externus Homo fuit Humana Ipsius Essentia, Internus autem Divina.

1585. ‘Et vidit omnem planitiem Jordanis {2}’: quod significet illa bona et vera quae apud externum hominem, constat a significatione ‘planitiei et Jordanis’; ‘planities circa Jordanem’ in sensu interno significat externum hominem quoad Omnia ejus bona et vera: quod planities Jordanis haec significet, inde est quia Jordanes erat terminus terrae Canaanis; ‘terra Canaan,’ ut prius dictum et ostensum est significat regnum et Ecclesiam Domini, et quidem caelestia et spiritualia ejus, quare etiam appellata est Terra Sancta, et Canaan caelestis; et quia regnum et Ecclesiam Domini, significat in sensu supremo Ipsum Dominum, Qui est Omne in omnibus Sui regni et Suae Ecclesiae; [2], inde omnia quae in terra Canaane, repraesentativa fuerunt; quae in medio terrae seu quae intima fuerunt, repraesentabant Internam Ipsius Hominem, ut Mons Zionis et Hierosolyma, ille caelestia, haec spiritualia; quae inde distabant longius, repraesentabant remotiora ab internis; quae ultima erant seu quae termini, repraesentabant Externum hominem; termini Canaanis fuerunt plures, in genere bini fluvii Euphrates et Jordanes, tum quoque Mare, inde Euphrates et Jordanes repraesentabant externa; hic ideo ‘planities Jordanis’ significat, sicut repraesentat, omnia quae apud externum hominem; similiter se habet, cum terra Canaan praedicatur de regno Domini in caelis, similiter cum de Ecclesia Domini in terris, similiter cum de homine regni seu Ecclesiae, similiter cum abstracte de caelestibus amoris, ac ita porro: [3] inde est quod paene omnes urbes, immo omnes montes, colles, valles, fluvii, et alia, in terra Canaane repraesentarent: quod ‘fluvius Euphrates’ quia erat terminus, repraesentaret sensualia et scientifica quae sunt externi hominis, ostensum ‘est prius, n. 120; quod etiam Jordanes, et planities Jordanis, ex his locis constare potest; apud Davidem,
Deus mi, super me anima mea incurvat se, propterea recordabor Tui e terra Jordanis, et Hermonim e monte exiguitatis, Ps. xlii 7 [A.V. 6];
ubi ‘terra Jordanis’ pro illo quod est humile, et sic quod distat a caelesti, sicut externa hominis ab internis. [4] Quod filii Israelis transirent Jordanem cum intrarent in terram Canaanem, et quod tunc divisus esset, repraesentabat quoque aditum ad internum hominem per externum, etiam hominis in regnum Domini, praeter plura, 705. iii 14 ad fin.; iv 1 ad fin. Et quia externus homo continue impugnat internum, et dominium affectat, formula prophetica facta est, superbia aut elatio Jordanis, ut apud Jeremiam,
Quomodo parem te praestabis cum equis? et in terra pacis tu confidens, et quomodo facis in elatione Jordanis? xii 5;
‘elatio Jordanis’ pro illis quae sunt externi hominis, quae insurgunt et dominari super internum volunt, ut sunt ratiocinia, quae hic sunt ‘equi, et inde confidentia’: apud eundem,
Erit Edomus in desolationem;… ecce sicut leo ascendit e superbia Jordanis ad habitaculum Ethanis {2}, xlix 17, 19;
‘superbia Jordanis’ pro externi hominis elatione contra interni bona et vera: apud Zachariam,
Ejula abies, quia cecidit cedrus; quia magnifici vastati sunt; ejulate quercus Bashanis, quia descendit silva munita; vox ejulatus pastorum, quia vastata est magnificentia eorum; vox rugitus leonum juvenum, quod vastata sit elatio Jordanis, xi 2, 3.
Quod Jordanes fuerit terminus terrae Canaanis, constat Num. xxxiv 12, et quod terrae Jehudae versus orientem, Jos. xv 5.
@1 In these three places and in n. 1591, I has Jardenis, but always Jordanis elsewhere.$
@2 So Sch. Heb. [ ] (ethan) = strong.’ Sch. marg. has habitaculum Ethanis vel robustissimi.$

1586. Quod ‘tota ea irrigua’ significet quod crescere ibi possint, nempe bona et vera, constare potest ex significatione ‘irrigui,’ videantur quae prius n. 108.

1587. ‘Antequam perdidit Jehovah Sodomam et Amoram’: quod significet hominem externum cupiditatibus mali et persuasionibus falsi destructum, constare potest a significatione ‘Sodomae’ quod sint cupiditates mali et a significatione ‘Amorae’ quod sint persuasiones falsi; haec enim duo sunt quae destruunt externum hominem et separant ab interno; et haec duo fuerunt quae destruxerunt Antiquissimam Ecclesiam ante diluvium; cupiditates mali sunt voluntatis et persuasiones falsi sunt intellectus; quae duo cum regnant, totus externus homo est destructus, qui cum destructus etiam separatus est ab interno; non quod anima seu spiritus separetur a corpore, sed quod bonum et verum ab anima seu spiritu ejus separata sint ut non influant nisi remote; de quo influxu, ex Divina Domini Misericordia, alibi: et quia in genere humano externus homo ita destructus fuit, et disruptum ejus vinculum cum interno, hoc est, cum bono et vero, Dominus in mundum venit ut conjungeret et uniret Externum hominem Interno, hoc est, Humanam Essentiam Divinae. Qualis sit externus homo cum conjunctus interno, hic describitur, nempe ‘antequam’ perdidit Jehovah Sodomam et Amoram, quod fuerit sicut hortas Jehovae, sicut terra Aegypti veniendo Zoar.’

1588. Quod ‘sicut hortus Jehovae’ significet ejus rationalia, constat a significatione ‘horti Jehovae’ quod sit intelligentia, de qua n. 100, proinde rationale quod medium est inter hominem internum et externum; rationale est hominis externi intelligentia; ‘hortus Jehovae dicitur’ cum rationale caeleste est, hoc est, ex origine caelesti, ut fuit apud Antiquissimam Ecclesiam, de quo ita apud Esaiam,
Consolabitur Jehovah Zionem, consolabitur omnes vastitates illius, et ponet desertum illius tanquam Eden, et solitudinem illius sicut Hortum Jehovae; gaudium et laetitia invenietur in ea, confessio et vox cantus, li 3;
at ‘Hortus Dei’ dicitur cum rationale est spirituale, hoc est, ex origine spirituali, ut apud Ecclesiam Antiquam, de quo apud Ezechielem,
Plenus sapientia, et perfectus pulchritudine, in Eden Horto Dei fuisti, xxviii (x)12, 13.
Rationale hominis comparatur horto ex repraesentativo quod sistitur in caelo; est rationale hominis, in quod cum influit caeleste spirituale a Domino, quod non aliter apparet; immo etiam inde sistuntur visibiles paradisi quae omnem imaginationis humanae ideam magnificentia et pulchritudine excedunt, quod est effectus influxus lucis caelestis spiritualis a Domino, de quo prius n. 1042, 1043; nec sunt amoenitates et pulchritudines paradisiacae quae afficiunt, sed sunt caelestia spiritualia quae in illis vivunt.

1589. ‘Sicut terra Aegypti veniendo Zoar’: quod significet scientifica ab affectionibus boni, constare potest a significatione ‘Aegypti,’ de qua n. 1164, 1165, in bono sensu, n. 1462, quod sit scientia, et a significatione ‘Zoar’ quod sit affectio boni; Zoar erat urbs non procul a Sodoma, quo etiam fugit Lot cum per angelos ereptus incendio Sodomae, de quo Gen. xix 20, 22, 30; et praeterea Zoar nominatur Gen. xiv 2, 8; Deut. xxxiv 3; Esai. xv 5; Jer. xlviii 34, ubi quoque significat affectionem; et quia affectionem boni, etiam in sensu opposito, quod commune, affectionem mali. [2] Sunt tria quae externum hominem constituunt, nempe rationale, scientificum, et sensuale externum; rationale est interius, scientificum est exterius, sensuale hoc est extimum; rationale est per quod internus homo conjungitur externo; quale est rationale, talis est conjunctio; sensuale externum est hic visus et auditus; sed rationale in se nullum est nisi affectio influat in illud et faciat illud activum utque vivat; inde sequitur quod tale sit rationale qualis affectio; cum affectio boni influit, tunc fit affectio boni in rationali affectio veri; contrarium, cum affectio mali; quia scientificum se applicat rationali et est ejus instrumentale, sequitur etiam quod affectio influat in scientificum et disponat; nam nusquam aliquid vivit apud externum hominem quam affectio; causa est quia affectio boni descendit ex caelesti, hoc est, ab amore caelesti, qui vivificat omne in quod influit, immo etiam vivificat affectiones mali seu cupiditates; bonum enim amoris a Domino continue influit, et quidem per internum hominem in externum; sed homo qui in affectione mali seu cupiditate est, is pervertit bonum; sed usque manet inde vita; quod ut percipiatur, comparative videatur ex objectis quae recipiunt solis radios; quaedam sunt quae pulcherrime recipiant, et in pulcherrimos colores vertant, sicut adamas, rubinus, hyacinthus, sapphirus, et alii lapides pretiosi; at sunt quae non ita recipiunt, sed in turpissimos colores vertunt; constare quoque ab ipsis hominum geniis potest; sunt qui bona alius cum omni affectione recipiunt, et sunt qui vertunt in mala: inde constare potest quid sit scientia ab affectionibus boni quae significatur per ‘terram Aegypti veniendo Zoar,’ cum rationale est ‘sicut Hortus Jehovae.’

1590. Quod haec significent quod apparuerit Domino Externus Homo qualis est in sua pulchritudine cum Interno conjunctus, constare potest ex sensu interno, in quo Dominus quoad Internum Hominem repraesentatur per ‘Abramum,’ et quoad Externum per ‘Lotum.’ Qualis pulchritudo est Externi Hominis cum is conjunctus Interno, non describi potest, quia non datur apud ullum hominem praeter apud solum Dominum; quod apud hominem et angelum, est a Domino; duntaxat aliquantulum constare potest ex imagine Domini quoad Externum Ipsius Hominem in caelis, videatur n. 553 et 1530. Tres caeli sunt imagines Externi Hominis Domini, quorum pulchritudo nusquam describi potest per aliquod quod sistat ideam qualis est, ad captum alicujus; sicut apud Dominum omne est Infinitum, ita in caelo omne est indefinitum; indefinitum caeli est imago Infiniti Domini.

1591. Vers. 11. Et elegit sibi Lot omnem planitiem Jordanis; et profectus Lot ab oriente, et separabantur vir a fratre suo. ‘Elegit sibi Lot omnem planitiem Jordanis’ significat externum hominem quod talis: ‘et profectus est Lot ab oriente’ significat illa apud externum hominem quae recedunt ab amore caelesti: ‘et separabantur vir a fratre’ significat quod illa separent.

1592. ‘Elegit sibi Lot omnem planitiem Jordanis’: quod significet externum hominem quod talis, constat a significatione ‘planitiei Jordanis,’ de qua in vers. praec., quod sit externus homo. Externi hominis pulchritudo describitur in vers. praec. cum conjunctus es interno; at ejus turpitudo describitur ab hoc versu et in binis sequentibus, cum disjunctus.

1593. ‘Et profectus Lot ab oriente’: quod significet illa apud externum hominem quae recedunt ab amore caelesti, constat ex significatione ‘orientis’ quod sit Dominus, ita omne caeleste, de qua prius n. 101; et quia per oriens significatur Dominus, inde sequitur quod oriens hic sit Internus Domini Homo Qui Divinus: ita quod externus homo recederet ab interno, significatur hic per quod ‘Lot profectus ab oriente.’

1594. Quod ‘separabantur vir a fratre’: significet quod illa separent, sequitur inde: quid ‘vir frater,’ dictum est supra ad vers. 8, nempe quod sit unio, quare ‘separari vir a fratre’ est disunio. Quid disunit externum hominem ab interno, homo nescit, et hoc ex multiplici causa, tam quod non sciat, aut si audiverit, non credat, dari internum hominem, quam quod non sciat, aut si audiverit, non credat, amorem sui et ejus cupiditates esse quae disuniunt; tum amorem mundi et ejus cupiditates sed non tantum ac amor sui. [2] Quod non sciat, et si audiverit, non credat, dari internum hominem, est ex causa quia in corporeis et sensualibus vivit, quae nusquam videre possunt quid interius est; interiora possunt videre quod exterius, sed nusquam exteriora quod interius; sicut visus, visus internus videre potest quid visus externus; nusquam visus externus quid visus internus; aut, intellectuale et rationale potest percipere quid et quale est scientificum, non autem vicissim; tum ex eo quod non credat dari spiritum qui separatur a corpore dum moritur, et vix dari vitam internam quam vocant animam, quia dum sensualis et corporeus homo cogitat de spiritu separando a corpore, obvenit ei tanquam impossibile quia ponit vitam in corpore seque confirmat ex eo quod etiam bruta animalia vivant, et usque non vivunt post mortem, praeter plura alia; haec omnia ex causa quia in corporeis et sensualibus vivit, quae vita in se spectata vix aliud est quam vita brutorum animalium, cum sola differentia quod homo cogitare possit et de rebus obviis ratiocinari, super quam facultatem prae brutis animalibus nec tunc reflectit; [3] sed haec causa non ita disunit externum hominem ab interno, nam maxima pars hominum in tali incredulitate est, et doctissimi prae simplicibus: sed quod disunit, est principaliter amor sui, tum quoque amor mundi sed non tantum ac amor sui; quod homo hoc nesciat, causa est quia in nulla charitate vivit, et ‘cum in nulla charitate vivit, tunc ei non apparere potest quod vita amoris sui et ejus cupiditatum tam contraria sit amori caelesti; est etiam in amore sui et ejus cupiditatibus tunc flammeam quoddam, et inde jucundum, quod ita afficit vitam ut vix aliud sciat quam quod ipsa felicitas aeterna in eo consistat, quare etiam plures ponunt felicitatem aeternam in eo ut post vitam corporis magni fiant, et serviantur ab aliis etiam ab angelis, cum ii nulli servire velint nisi ob causam occultam propter se ut serviantur; quod dicant se servire tunc velle Domino soli, hoc falsum est; nam qui in amore sui sunt, volunt ut etiam Dominus illis serviat, et quantum non fit, recedunt, ita in corde suo ferunt quod ipsi domini velint fieri et regnare super universum; quale regimen hoc foret, cum plures tales sunt, immo cum omnes, quisque cogitare potest. Annon regimen infernale ubi unusquisque se amat prae alio? hoc latet in amore sui; inde constare potest qualis est amor sui, etiam ex eo quod recondat in se odium contra omnes qui se non subjiciunt ei ut servos, et quia odium, etiam vindictas, crudelitates, dolos, et plura nefanda. [4] Amor autem mutuus qui solus caelestis, in eo consistit quod se non solum dicat, sed agnoscat et credat; quod indignissimus sit, et quod vile quoddam et spurcum, quod Dominus ex Infinita Misericordia continue ab inferno in quod continue se praecipitare conatur, immo cupit, subtrahat et detineat; quod agnoscet et credet, est quia verum est; non quod Dominus nec aliquis angelus, velit ut id agnoscat et credat ob causam ut se submittat; sed ne efferat se cum usque talis, sicut quod excrementum diceret quod sit purum aurum; aut musca latrinae quod sit avis paradisiaca; quantum itaque homo agnoscit et credit quod sit talis qualis est, tantum recedit ab amore sui et ejus cupiditatibus, et tantum se abhorret; quantum hoc fit, tantum a Domino accipit amorem caelestem, hoc est, amorem mutuum, qui est ut omnibus servire velit; hi sunt qui intelliguntur per ‘minimos, qui in regno Domini fiunt maximi,’ Matth. xx 26-28; Luc. ix 46-48. [5] Ex his constare potest quid disjungit externum hominem ab interno, nempe quod principaliter amor sui; et quod principaliter unit externum hominem interno, est amor mutuus, qui nusquam dabilis est priusquam amor sui recedit; nam prorsus contrarii sunt. Internus homo nihil aliud est quam amor mutuus; ipse hominis spiritus seu anima est homo interior qui vivit post mortem; estque organicus, nam adjunctus est corpori cum homo vivit in mundo; homo hic interior, seu anima ejus aut spiritus, non est internus homo, sed internus homo est in illo, cum in illo amor mutuus; quae sunt interni hominis, sunt Domini, sic ut dici queat quod internus hominis sit Dominus; sed quia Dominus dat angelo seu homini dum vivit in amore mutuo, proprium caeleste, sic ut ei non appareat aliter quam quod is faciat bonum a se, inde internus homo praedicatur de homine sicut ejus foret; sed qui in amore mutuo est, is agnoscit et credit quod omne bonum et verum non ejus sit, sed Domini; et quod amare possit alium sicut se, et magis, si sicut angeli, quod amare possit alium plus quam se, quod sit donum Domini, a quo dono et ejus felici tantum recedit, quantum ab agnitione quod Domini sit.

1595. Vers. 12. Abram habitabat in terra Canaanis, et Lot habitavit in urbibus planitiei, et tentoriavit usque ad Sodomam. ‘Abram habitabat in terra Canaanis’ significat internum hominem quod esset in caelestibus amoris: ‘et Lot habitavit in urbibus planitiei’ significat externum hominem quod esset in scientificis: ‘et tentoriavit usque ad Sodomam’ significat extensionem ad cupiditates.

1596. ‘Abram habitabat in terra Canaanis’: quod significet internum hominem quod esset in caelestibus amoris, constat a significatione ‘terrae Canaanis’ quod sint caelestia amoris, de qua aliquoties prius.

1597. ‘Et Lot habitavit in urbibus planitiei’: quod significet externum hominem quod esset in scientificis, constat a repraesentatione ‘Loti’ quod sit externus homo, et a significatione ‘urbis seu urbium’ quod sit doctrinalia, quae in se non aliud sunt quam scientifica, quando praedicantur de externo homine cum hic separatus est ab interno; quod ‘urbes’ significent doctrinalia tam vera quam falsa, ostensum est prius n. 402.

1598. ‘Et tentoriavit usque ad Sodomam’: quod significet extensionem ad cupiditates, constat ex significatione ‘Sodomae,’ de qua supra ad vers. 10, quod sit cupiditas: haec correspondent illis quae in vers. praec. 10 dicta sunt, quod ‘planities Jordanis tota irrigua sicut hortus Jehovae, sicut terra Aegypti veniendo Zoar,’ ubi actum de Externo Homine cum unitus Interno; et per ‘terram Aegypti veniendo Zoar’ significata scientifica ab affectionibus boni; hic autem quod ‘Lot habitavit in urbibus planitiei et tentoriavit usque ad Sodomam’ significatur externus homo cum non unitus interno, et per haec significata scientifica ab affectionibus mali seu cupiditatibus; descripta enim ibi erat pulchritudo Externi Hominis cum unitus Interno, hic autem turpitudo ejus cum non unitus, et adhuc magis in sequente versu ubi dicitur ‘Et viri Sodomae mali et peccatores Jehovae valde.’ Qualis turpitudo externi hominis est quando separatus ab interno, unicuique constare potest ab illis quae dicta sunt de amore sui et ejus cupiditatibus, quae principaliter disuniunt; quanta est pulchritudo Externi Hominis cum unitus Interno, tanta turpitudo est ejus cum disunitus; nam externus homo in se spectatus nihil aliud est quam ut inserviat interno; est quoddam instrumentale ut fines fiant usus et usus sistantur in effectu, et sic perfectio sit omnium; contrarium fit, cum externus homo se separat ab interno, et sibi soli inservire vult; immo magis cum dominari vult super internum, quod principaliter fit ex amore sui et ejus cupiditatibus, ut ostensum.

1599. Vers. 13. Et viri Sodomae mali et peccatores Jehovae valde. ‘Viri Sodomae mali et peccatores Jehovae valde’ significat cupiditates ad quas scientifica se extendebant.

1600. ‘Viri Sodomae mali et peccatores Jehovae valde’: quod significet cupiditates ad quas scientifica se extendebant, constare potest ex significatione ‘Sodomae,’ de qua prius, quod sint cupiditates; et ex significatione ‘virorum’ quod sint intellectualia et rationalia, hic scientifica quia praedicantur de externo homine cum separatus ab interno; quod ‘viri’ significent intellectualia seu rationalia, ostensum quoque est prius n. 265, 749, 1007. Scientifica dicuntur tunc extendere se ad cupiditates, cum discantur non alio fine quam ut magnus fiat, non ut inserviant illi usui ut inde fiat bonus; omnia scientifica sunt ob finem ut homo possit fieri rationalis et sic sapiens, utque sic inservire possit interno homini.

1601. Vers. 14. Et Jehovah dixit ad Abram, postquam separatus Lot ab illo, Tolle quaeso oculos tuos, et vide e loco quo tu ibi, versus septentrionem, et versus meridiem, et versus orientem, et versus occidentem. ‘Jehovah dixit ad Abram’ significat quod Jehovah ita locutus ad Dominum: ‘postquam separatus Lot ab illo’ significat cum cupiditates externi hominis remotae essent ut non impedirent: ‘tolle quaeso oculos tuos, et vide e loco quo tu ibi’ significat statum in quo tunc Dominus e quo percipere posset ventura: ‘versus septentrionem, et versus meridiem, et versus orientem, et versus occidentem’ significat omnes quotcumque sunt in universo.

1602. Quod ‘Jehovah dixit ad Abram’ significet quod Jehovah ita locutus ad Dominum, constare potest ex sensu interno Verbi, in quo Dominus per ‘Abramum’ intelligitur; tum quoque ex ipso statu in quo tunc fuit, qui hic quoque describitur quod nempe externa quae impedirent, remota sint, quae significantur per haec, ‘postquam separatus est Lot ab illo’: Dominus quoad Internum Hominem fuit Divinus quia natus a Jehovah, quare cum nihil impediret a parte Externi Hominis, sequitur quod viderit omnia ventura: et quod hoc apparuerit tunc sicut ‘locutus Jehovah,’ est quia coram Externo Homine; quoad Internum Hominem Unus erat cum Jehovah, sicut Ipse Dominus docet apud Johannem,

Dixit Philippus, Monstra nobis Patrem;… dixit ei Jesus, Tantum temporis vobiscum sum, non nosti Me, Philippe? qui videt Me, videt Patrem; quomodo ergo tu dicis, Monstra nobis Patrem? nonne credis, quod Ego in Patre, et Pater in Me sit?… credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me, xiv 6, 8-11.

1603. ‘Postquam separatus Lot ab illo’: quod significet cum cupiditates Externi Hominis remotae essent ut non impedirent, constat a repraesentatione ‘Loti’ quod sit Externus Homo, aque illis quare praecedunt, quod ‘separatus,’ hoc est, illa quae impedirent; quae cum remota fuerunt, Internus Homo seu Jehovah unum agebat cum Externo seu cum Humana Domini Essentia; sunt modo externa non concordantia, de quibus dictum, quae impediunt quin internus homo, dum agit in externum, faciat ut unum sit; externus homo nihil aliud est quam instrumentale quoddam, aut organicum, in se nullam vitam habens; ex interno homine accipit vitam, et tunc apparet sicut externus homo vitam haberet ex se: [2] apud Dominum autem postquam expulit malam hereditarium, et sic purificavit Humanae Essentiae organica, etiam haec vitam acceperunt, ita ut Dominus, sicut quoad Internum Hominem fuit Vita, etiam quoad Externum Hominem factus Vita; hoc est quod significat glorificatio, apud Johannem,
Dicit Jesus, Nunc glorificatus est Filius Hominis, et Deus glorificatus in Ipso; si Deus glorificatus est in Ipso, etiam Deus glorificabit Ipsum in Se Ipso, et statim glorificabit Ipsum, xiii 31, 32:
apud eundem,

Pater, venit hora; glorifica Filium Tuum, ut etiam Filius Tuus glorificet Te:… nunc ergo glorifica Me Tu Pater, apud Te Ipsum, gloria quam habui, antequam mundus esset, apud Te, xvii 1, 5:
apud eundem,
Jesus dixit, Pater glorifica Tuum Nomen; exiit igitur vox e caelo, Et glorificavi, et rursus glorificabo, xii 28.

1604. ‘Tolle quaeso oculos tuos, et vide e loco quo tu ibi’: quod significet statum in quo tunc Dominus, constat ex significatione ‘tollere oculos et videre’ quod sit illuminatus esse et percipere, de qua supra ad vers. 10, et ex significatione ‘loci’ in sensu interno quod sit status; quod locus non aliud sit quam status, ostensum n. 1274, 1376-1379.

1605. ‘Versus septentrionem, et versus meridiem, et versus orientem, et versus occidentem’: quod significet omnes quotcumque sunt in universo, constat a significatione horum; septentrio, meridies, oriens et occidens in Verbo significant unumquodvis per se aliquid; ‘septentrio’ illos qui sunt extra Ecclesiam qui nempe in tenebris quoad veritates fidei sunt, tum quoque significat tenebras apud hominem: ‘meridies’ autem significat illos qui intra Ecclesiam sunt qui nempe in luce quoad cognitiones sunt, similiter etiam ipsam lucem: ‘oriens’ significat illos qui antea fuerunt, tum quoque amorem caelestem, ut prius ostensum: ‘occidens’ autem significat illos qui venturi, similiter qui non in amore: quid significent, ex serie in sensu interno constat: cum autem omnes dicuntur, ut hic, septentrio, meridies, oriens et occidens, significant omnes qui in universo terrarum orbe qui vivunt, tam quoque qui fuerunt, et qui venturi; significant etiam status humani generis quoad amorem et fidem.

1606. Vers. 15. Quia omnem terram quam tu vides, tibi dabo illam, et semini tuo usque in aeternum. ‘Quia omnem terram quam tu vides, ‘tibi dabo illam’ significat regnum caeleste quod Domini esset: et semini tuo usque in aeternum’ significat illos qui fidem in Ipsum haberent.

1607. ‘Quia omnem terram quam tu vides, tibi dabo illam’: quod significet regnum caeleste quod Domini esset, constat a significatione ‘terrae,’ et hic terrae Canaanis quia dicitur ‘terra quam tu vides,’ quod sit regnum caeleste; per terram enim Canaanem repraesentatam fuit regnum Domini in caelis, seu caelum, et regnum Domini in terra, seu Ecclesia; de qua terrae significatione prius aliquoties actum est. Quod Domino datum sit regnum in caelis et in terris, ex Verbo passim constat, ut apud Esaiam,
Puer natus est, Filius datus est nobis, et erit principatus super humero Ipsius, et appellabitur nomen Ipsius, Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, Pater aeternitatis, Princeps pacis, ix 5:
apud Danielem,

Videns fui in visionibus noctis, et ecce cum nubibus caelorum, sicut Filius hominis, veniens fuit, et usque ad Antiquum dierum pervenit, et coram Ipso appropinquare fecerunt Ipsum: et Huic datum est dominium, et gloria, et regnum, et omnes populi, gentes et linguae Ipsi servient; dominium Ipsius, dominium aeternum, quod non transibit; et regnum Ipsius, quod non peribit, vii 13, 14;
Ipse Dominus hoc quoque dicit: apud Matthaeum,
Omnia Mihi tradita sunt a Patre Meo, xi 27, et apud Lucam, x 22:
apud Matthaeum alibi,
Data est Mihi [omnis] potestas in caelo et in terra, xxviii 18:
apud Johannem,
Dedisti Filio potestatem omnis carnis, ut omne, quod dedisti Ipsi, det illis vitam aeternam, xvii 2, 3;
quod etiam significatur per ‘sedere a dextris,’ ut apud Lucam,
Exhinc nunc erit Filius Hominis sedens a dextris virtutis Dei, xxii 69.

[2] Quod ‘data sit Filio Hominis omnis potestas in caelis et in terris,’ sciendum quod Domino fuerit potestas super omnia in caelis et in terris antequam venit in mundum, nam fuit Deus ab aeterno et Jehovah, sicut ipse clare dicit, apud Johannem,
Nunc glorifica Me, Tu Pater, apud Te Ipsum, gloria, quam habui, antequam mundus esset, apud Te, xvii 5:
et apud eundem,
Amen, Amen, dico vobis, priusquam Abrahamus fuit, Ego fui, viii 58;
fuit enim Jehovah et Deus Antiquissimae Ecclesiae quae ante diluvium, et illis visus; fuit etiam Jehovah et Deus Antiquae Ecclesiae quae post diluvium, et fuit Quem repraesentabant omnes ritus Ecclesiae Judaicae, et Quem colerent; at quod Ipse dicit, quod ‘data Ipsi omnis potestas in caelo et in terra,’ tanquam tunc primum, est quia per ‘Filium Hominis’ intelligitur Humana Ipsius Essentia quae cum unita fuit Divinae, etiam Jehovah fuit; et Ipsi simul potestas, quod fieri non potuit antequam glorificatus est, hoc est, antequam Humana Ipsius Essentia per unitionem cum Divina etiam vitam haberet in Se, et sic similiter facta Divina et Jehovah, ut Ipse dicit apud Johannem,
Quemadmodum Pater habet vitam in Se ipso, etiam dedit Filio vitam habere in Se Ipso, v (x)26.
[3] Humana Ipsius Essentia seu Externus Homo est qui quoque apud Danielem in loco citato appellatur ‘Filius Hominis’; et apud Esaiam in loco citato, ‘Puer natus est, et Filius datus est nobis’: quod Ipsi daretur regnum caeleste, et omnis potestas in caelis et in terris, Ipsi nunc visum et promissum est, et significatur per haec verba, ‘omnem terram quam tu vides, tibi dabo illam, et semini tuo post te in aeternum,’ quod erat antequam Humana Ipsius Essentia unita fuit Ipsius Divinae, quae unita fuit cum diabolum et infernum evicit; nempe cum propria potentia et propriis viribus expulit omne malum, quod solum disunit.

1608. ‘Et semini tuo usque in aeternum’: quod significet illos qui fidem in Ipsum haberent, constat ex significatione ‘seminis’ quod sit fides, et quidem fides charitatis, de qua prius n. 255, 256, 1025. Quod ‘semini Ipsius,’ hoc est, fidem habentibus in Ipsum, ‘daretur regnum caeleste,’ constat manifeste ex Ipsius Domini verbis apud Johannem,
Pater amat Filium, et omnia dedit Ei in manum Ipsius: qui credit in Filium, habet vitam aeternam; qui vero non credit Filio non videbit vitam, iii 35, 36:
[2] et apud eundem,
Quotquot receperunt Ipsum, dedit illis potestatem, ut filii Dei essent; credentibus in nomen Ipsius, qui non ex sanguinibus, neque e voluntate carnis, neque e voluntate viri, i 12, 13;
ex his constat quid sit fides seu ‘credere in Ipsum,’ nempe apud illos qui recipiunt Ipsum et credunt in Ipsum, ‘non ex voluntate viri’; nec e voluntate viri’; ‘voluntas carnis’ est quod est contrarium amori et charitati, nam id significatur per ‘carnem,’ n. 999; et ‘voluntas viri’ est quod est contrarium fidei ex amore seu charitate, hoc est quod significatur per ‘virum’; voluntas enim carnis et voluntas viri sunt quae disjungunt, sed amor et inde fides sunt quae conjungunt; quare apud quos amor et inde fides, illi sunt qui ‘ex Deo nati’; et quia illi ex Deo nati, appellantur ‘filii Dei’ et sunt ‘semen Ipsius quibus regnum caeleste’; quae significantur per haec in hoc versu, ‘omnem terram quam tu vides, tibi dabo, et semini tuo usque in aeternum.’ [3] Quod regnum caeleste non dari queat illis qui in fide absque charitate sunt, hoc est, illis qui se dicunt habere fidem, et odio habent proximum, unicuique si modo reflectere velit, constare potest; nam nulla vita potest fidei tali inesse, cum vitam facit odium hoc est, infernum; nam infernum non nisi ex odiis consistit, non ex odiis quae homo hereditario accepit, sed ex odiis quae ipse actuali vita sibi comparavit.

1609. Vers. 16. Et ponam semen tuum sicut pulverem terrae quod si possit quis numerare pulverem terrae, etiam semen tum numerabitur. ‘Ponam semen tuam sicut pulverem terrae’ significat multiplicationem in immensum: ‘quod si possit quis numerare pulverem terrae etiam semen tuum numerabitur’ significat asseverationem.

1610. ‘Ponam semen tuum sicut pulverem terrae’: quod significat multiplicationem in immensum, constat absque explicatione; hic dicitur quod poneretur semen sicut ‘pulvis terrae’; alibi in Verbo sicut ‘pulvis maris’; alibi sicut ‘stellae caelorum’; unumquodvis suam peculiarem significationem habet; ‘pulvis terrae’ spectat illa quae sunt caelestia, nam terra, ut ostensum prius, significat caeleste amoris, ‘pulvis maris’ spectat illa quae sunt spiritualia, nam ‘mare,’ ut quoque ostensum, significat spirituale amoris; ‘sicut stellae caelorum’ significat utrumque in superiore gradu; quae quia innumerabilia sunt, facta inde formula sollemnis per illa exprimere fructificationem et multiplicationem in immensum. [2] Quod semen multiplicaretur in immensum, hoc est fides amoris seu amor, in supremo sensu significat Dominum, et quidem Humanam Ipsius Essentiam, nam Dominus quoad Humanam Essentiam appellatur ‘semen mulieris,’ de quo n. 256; et cum Humana Domini Essentia, intelligitur per multiplicationem in immensum, infinitum caeleste et spirituale: cum autem per semen significatur fides charitatis seu charitas in genere humano, intelligitur quod semen in unoquovis qui in charitate vivit, multiplicaretur in immensum; quod etiam fit apud unumquemvis qui in charitate vivit, in altera vita; apud illum tantum multiplicatur charitas et inde fides et cum his felicitas ut non nisi quam per immensum et ineffabile describi possit; cum per semen significatur genus humanum, ejus multiplicatio in regno Domini etiam in immensum est, non solum ex illis qui intra Ecclesiam sunt et eorum infantibus sed etiam ex illis qui extra Ecclesiam et eorum infantibus; inde regnum Domini seu caelum est immensum, de cujus immensitate, ex Divina Domini Misericordia, alibi dicetur.

1611. Vers. 17. Surge, ambula per terram, secundum longitudinem et secundum latitudinem ejus, quia tibi dabo illam. ‘Surge, ambula per terram’ significat ut pervideret regnum caeleste: secundum longitudinem ejus, et secundum latitudinem ejus’ significat illius caeleste et spirituale: ‘quia tibi dabo illam’ significat quod illius esset.

1612. ‘Surge, ambula per terram’: quod significet ut pervideret regnum caeleste, constat ex significatione ‘terrae’ quod sit regnum caeleste, de qua aliquoties prius: surgere et ambulare per terram est in sensu litterae explorare et videre qualis est, quare in sensu interno in quo per ‘terram’ seu terram Canaanem significatur regnum Dei in caelis seu coelum, et regnum Dei in terris seu Ecclesia, significatur pervidere, ut et percipere.

1613. ‘Secundum longitudinem ejus et secundum latitudinem ejus’: quod significet caeleste et spirituale, vel quod idem, bonum et verum, quod ‘longitudo’ significet bonum, et ‘latitudo’ verum, dictum videatur prius n. 650; causa est quia ‘terra’ significat regnum caeleste seu Ecclesiam, de quibus nulla longitudo et latitudo praedicari potest, sed illa quae sunt adaequata et correspondentia, quae sunt bona et vera; caeleste seu bonum quia est primarium, comparatur ‘longitudini,’ spirituale autem seu verum quia est secundarium, comparatur ‘latitudini’; [2] quod ‘latitudo’ sit verum, constat satis manifeste in Verbo prophetico, ut apud Habakkuk,
Ego exsuscitans Chaldaeos, gentem amaram et celerem, ambulantem in latitudines terrae, i 6;
‘Chaldaei’ pro illis qui in falso, ‘ambulare in latitudines terrae’ pro destruere vera, nam praedicatur de Chaldaeis: apud Davidem,
Jehovah non conclusisti me in manum inimici, stare fecisti in latitudine pedes meos, Ps. xxxi 9 [A.V. 8];
‘stare in latitudine’ pro in vero: apud eundem,
Ex angustia invocavi Jah, respondet mihi in latitudine, Ps. cxviii 5;
‘respondere in latitudine’ pro in veritate: apud Hosheam,
Pascet eos Jehovah sicut agnum in latitudine, iv 16;
‘pascere in latitudine’ pro docere verum: [3] apud Esaiam,
Asshur ibit per Jehudam, inundabit et transibit; usque ad collum pertinget, et erunt extensiones alarum ejus plenitudo latitudinis terrae, viii 8;
‘Asshur’ pro ratiocinatione, quae ‘inundatura terram’ seu Ecclesiam, ‘alae’ pro ratiociniis unde falsa, ‘plenitudo latitudinis’ pro quod plena falsis seu contrariis vero: quia ‘longitudo terrae’ significabat bonum et ‘latitudo’ ejus verum,
Nova Hierosolyma dicitur mensurata, et jacere quadrangularis et longitudo ejus tanta esse, quanta latitudo? Apoc. xxi 16;
ex quo quisque videre potest quod longitudo et latitudo non aliud significet, quoniam ‘Nova Hierosolyma’ non aliud est quam regnum Domini in caelis et terris. Ex significatione rerum in sensu interno, locutiones de caelestibus et spiritualibus per talia quae in terris, ut per longitudines et latitudines, olim familiares factae sunt, sicut etiam altitudo et profunditas hodie in familiari sermone cum praedicati de sapientia.

1614. ‘Quia tibi dabo illam’: quod significet quod Ipsius esse constat absque explicatione. Quod terra seu regnum caeleste sit solius Domini, constat ab illis quae pluries ostensa sunt quod nempe non alius sit Dominus coeli; et quia est Dominus coeli, etiam est Dominus Ecclesiae; constat etiam ex eo quod omne caeleste et spirituale, seu bonum et verum, a solo Domino, ex quibus Dominus est Omne in omnibus Sui caeli, et quidem in tantum ut qui non appercipit bonum et verum a Domino, non amplius sit in caelo; hae sphaera est quae regnat in universo caelo; haec quoque est anima caeli, et haec est vita quae influit in omnes qui in bono sunt.

1615. Vers. 18. Et tentoriavit Abram, et venit et habitavit in quercetis Mamre quae in Hebron, et aedificabat ibi altare Jehovae ‘Tentoriavit Abram, et venit et habitavit in quercetis Mamre quae in Hebron’ significat quod Dominus venit ad perceptionem adhuc interiorem: est hic sextus status: ‘et aedificabat ibi altare Jehovae significat cultum ex illo statu.

1616. Quod ‘tentoriavit Abram, et venit et habitavit in quercetis Mamre, quae in Hebron’ significet quod Dominus pervenit ad perceptionem adhuc interiorem, constat a significatione ‘tentoriare,’ seu tentorium movere et figere, quod sit conjungi: ‘tentorium’ enim es sanctum cultus, quod ostensum prius n. 414, 1452, quo conjungitur externus homo interno; exque significatione ‘querceti’ quod sit perceptio, de qua prius n. 1442, 1443, ubi ‘quercetum Moreh,’ quod est prima perceptio, hic autem ‘querceta Mamre’ in plurali, quae significant perceptionem plurem, hoc est, interiorem; haec perceptio appellatur ‘querceta Mamre quae in Hebron’; Mamre memoratur etiam alibi, ut Gen. xiv 13; xviii 1; xxiii 17-19; (x)xxxv 27. Tum quoque Hebron, Gen. xxxv 27; xxxvii 14; Jos. x 36, 39; xiv 13-15; xv 13, 54: xx 7; xxi 11, 13; Jud. i 10, 20, et alibi; sed qua significatione, ibi, ex Divina Domini Misericordia, videbitur. [2] Quod ‘querceta Mamre quae in Hebron’ significent perceptionem adhuc interiorem, ita se habet: quemadmodum illa quae sunt externi hominis conjunguntur caelestibus interni hominis, ita perceptio crescit et fit interior; conjunctio cum caelestibus dat perceptionem; nam in caelestibus quae sunt amoris in Jehovam, est ipsa vita interni hominis, seu quod idem, in caelestibus quae sunt amoris, hoc est, in amore caelesti est Jehovah praesens, quae praesentia non percipitur in externo homine priusquam conjunctio facta; ex conjunctione est omnis perceptio. [3] Ex sensu interno hic constat quomodo cum Domino se habuit, quod nempe Externus Ipsius Homo seu Essentia Humana per gradus secundum multiplicationem et fructificationem cognitionum conjuncta fuerit Essentiae Divinae; nusquam aliquis quatenus homo, conjungi potest Jehovae seu Domino nisi per cognitiones, nam per cognitiones homo fit homo; ita Dominus quia natus sicut alius homo, et instructus sicut alius homo, sed cognitionibus Ipsius ut receptaculis jugiter insinuabantur caelestia sic ut cognitiones factae continue vasa recipientia caelestium, ac haec ipsa quoque caelestia; [4] continue sic ad caelestia infantiae perrexit; nam, ut prius dictum, caelestia quae sunt amoris, insinuantur a prima infantia usque ad pueritiam, etiam ad adolescentiam; sicut homo est, tunc et postea imbuitur scientiis et cognitionibus; si homo talis est ut regenerari possit, scientiae illae et cognitiones implentur caelestibus quae sunt amoris et charitatis, et sic implantantur caelestibus quibus ab infantia ad pueritiam et adolescentiam donatus est, ac ita conjungitur externus ejus homo interno: primum implantantur caelestibus quibus donatus in adolescentia, dein quibus in pueritia, demum quibus in infantia, tunc est ‘infans,’ de quo Dominus, quod ‘talium sit regnum Dei.’ Haec implantatio fit a solo Domino, quare nihil caeleste apud hominem datur nec dari potest quod non sit a Domino et quod non sit Domini. [5] Dominus autem ex propria potentia conjunxit Externum Suum Hominem Interno, et cognitiones implevit caelestibus, et implantavit caelestibus et quidem secundum ordinem Divinum, primum caelestibus pueritiae, dein caelestibus aetatis inter pueritiam et infantiam, demum caelestibus Ipsius suae infantiae, ita factus simul quoad Humanam Essentiam Ipsa Innocentia et Ipse Amor, a Quo omnis innocentia et omnis amor in caelis et in terris: talis Innocentia est vera Infantia quia est simul Sapientia; innocentia vero infantiae nisi per cognitiones fiat innocentia sapientiae, nulli usui est, quare infantes in altera vita imbuuntur cognitionibus. Sicut Dominus implantavit cognitiones caelestibus, ita perceptionem habuit, nam, ut dictum, ex conjunctione omnis perceptio: primam perceptionem cum scientifica pueritiae implantavit, quae perceptio significatur per ‘quercetum Moreh’: alteram, de qua hic, quae est interior cum cognitiones implantavit, quae perceptio significatur per ‘querceta Mamre quae in Hebron.’

1617. Quod hic sit sextus status, constat ab illis quae in capite praecedente.

1618. ‘Et aedificabat ibi altare Jehovae’: quod significet cultum ex illo statu, constat a significatione ‘altaris’ quod sit repraesentativum omnis cultus in genere, de qua prius n. 921. Per cultum in sensu interno intelligitur omnis conjunctio per amorem et charitatem; homo in cultu est continue cum est in amore et charitate; cultus externus est solum effectus; angeli in tali cultu sunt, quare apud illos est perpetuum sabbatum, inde quoque sabbatum in sensu interno significat regnum Domini: sed homo cum in mundo est, non debet aliter quam esse quoque in cultu externo, ab externo enim cultu excitantur interna, et per externum cultum tenentur externa in sanctitate ut influere possint interna; praeter quod imbuatur homo sic cognitionibus, et praeparetur ad recipienda caelestia, ut et donetur statibus sanctitatis, quod ipse nescit, qui status sanctitatis a Domino ei conservantur in usum vitae aeternae; omnes enim ejus vitae status redeunt in altera vita.

1619. Continuatio deLuce, in qua vivunt angeli; deque illorum Paradisiacis, et Habitaculis

Cum interior visus aperitur homini, qui est visus ejus spiritus tunc apparent illa quae in altera vita quae nusquam coram visu corporis sisti possunt videnda; prophetarum visiones non aliud fuerunt. Sunt in caelo, ut dictum, continua repraesentativa Domini et Ipsius regni, et sunt significativa immo adeo ut nihil usquam coram visu angelorum existat quod non repraesentativum et significativum sit; inde repraesentativa et significativa in Verbo nam Verbum est per caelum a Domino.

1620. Quae in mundo spirituum et caelo sistuntur videnda, plura sunt quam ut edici possint; hic quia de luce agitur, licet referre quae immediate ex luce sunt, ut atmosphaerae, paradisiaca, iridea, palatia et habitacula, quae ibi coram visu spirituum et angelorum externo tam lucida et viva sunt, et simul omni sensu percipiuntur, ut dicant illa esse realia, at quae in mundo, respective non realia.

1621. Quod atmosphaeras quae lucis sunt, quia ex luce illa, attinet, in quibus vivunt beati, sunt innumerabiles, et tanta pulchritudine et amoenitate ut describi non possint: sunt atmosphaerae adamantinae, quae fulgurant in omnibus minimis, sicut a diamantinis sphaerulis: sunt atmosphaerae rutilationi omnium lapidum pretiosorum similes: sunt atmosphaerae sicut unionum a centris pellucentium et radiatae coloribus nitidissimis: sunt atmosphaerae flammantes sicut ex auro, tum ex argento, etiam ex auro et argento adamantino: sunt atmosphaerae florum diversicolorum, qui in minimis et inconspicuis formis sunt; tales implent caelum infantum cum innumerabili varietate: immo etiam sistuntur atmosphaerae sicut ludentium infantum in minimis inconspicuis, sed perceptibilibus modo intima idea, formis, ex quibus infantes ideam capiunt quod omnia circum eos vivant, sintque in vita Domini, quae intima illorum afficit felicitate: praeter plures, nam varietates sunt innumerabiles, etiam ineffabiles.

1622. Quod paradisiaca attinet, illa stupenda sunt; sistuntur in conspectum horti paradisiaci immensae extensionis ex omnis generis arboribus, tanta pulchritudine et amoenitate ut omnem cogitationis ideam excedant; ac ita vive coram visu eorum externo ut videant non solum, sed etiam percipiant singula vividius multo quam visus oculi capit talia in tellure: ne dubitarem de eo, perductus quoque sum illuc; est antrorsum paulo superius ad angulum oculi dextri, ubi illi sunt qui paradisiacam vitam vivunt, et vidi; apparent omnia et singula ut in suo pulcherrimo vere et flore cum stupenda magnificentia et varietate; vivunt omnia et singula ex repraesentativis, nam nihil non repraesentat et significat aliquod caeleste et spirituale, ita non solum afficiunt visum amoenitate sed etiam mentem felicitate. [2] Quaedam animae recentes e mundo quae ex principiis captis dum vixerunt, dubitabant quod similia existere possent in altera vita ubi non lignum et lapis, illuc sublati, et inde mecum locuti; ex stupore in quo fuerunt, dicebant quod ineffabile, et quod ineffabilitatem nusquam aliqua idea repraesentare possent, quodque jucunditates et felicitates elucerent ex singulis, et hoc cum varietatibus succedentibus. Animae quae in caelum introducuntur, feruntur ut plurimum omni primo ad paradisiaca. Sed angeli spectant illa oculis aliis; non delectant illos paradisi sed repraesentativa, ita caelestia et spiritualia ex quibus sunt. Ex illis Antiquissima Ecclesia sua paradisiaca habuit.

1623. Quod iridea attinet, est quasi caelum irideum ubi tota atmosphaera ex minimis iridibus continua apparet; sunt ibi qui ad provinciam oculi interioris pertinent, ad dextrum antrorsum paulo superius; ibi universa atmosphaera seu aura ex talibus fulgurationibus constat, radiata sic in singulis quasi originibus: circum est iridis maximae forma circumcingens, pulcherrima, ex similibus minoribus conflata, quae majoris pulcherrimae imagines sunt: unusquisque color constat ita a radiis innumeris sic ut myriades constituant unum commune perceptibile, quod est quasi modificatio originum lucis a caelestibus et spiritualibus quae producunt, et simul ideam repraesentativam sistunt coram visu. Iridum varietates et variationes sunt indefinitae; aliquas videre datum; utque capi aliqua idea possit quali varietate sunt, utque constet, ex quam innumeris radiis unum visibile consistit, licet modo unam et alteram describere.

1624. Visa mihi est forma cujusdam iridis major, ut inde scire possem quales sunt in formis suis minimis: erat lux candidissima cincta quadam circumferentia, in cujus centro obscurum quasi terrenum, circumfusum lucidissimo, quod lucidissimum variabatur et discriminabatur alio lucido cum punctulis flavescentibus sicut stellulis; praeter variegationes inductas per flores diversicolores intrantes in lucidissimum, quorum colores effluebant non a lucido candido sed a flammeo, quae omnia erant repraesentativa caelestium et spiritualium. Omnes colores visibiles in altera vita repraesentant caeleste et spirituale; colores ex flammeo illa quae sunt amoris et affectionis boni; colores ex lucido candido illa quae sunt fidei et affectionis veri; ex illis originibus omnes colores in altera vita; qui ideo ita fulgent ut colores mundi illis aequiparari nequeant: dantur colores quoque nusquam visi in mundo.

1625. Visa etiam forma iridis, in cujus medio viride quoddam herbaceum, et perceptum instar solis qui inconspicuus, a latere, illuminans et infundens lucem ita candidam ut describi nequeat: ad circumferentiam erant variationes colorificae venustissimae in plano lucido margaritico. Ex his et aliis constare potuit quales formae iridum in suis minimis sunt, et quod variationes dentur indefinitae, et hoc secundum charitatem et inde fidem ejus cui repraesentantur et qui sicut iris est illis quibus in decore et gloria sua sistitur videndus.

1626. Praeter paradisiaca haec, sistuntur etiam videndae urbes cum palatiis magnificis, contiguis, splendidis ex coloribus, supra omnem artem architectonicam: quod nec mirum, similes quoque visae sunt prophetis quando visus interior illis apertus, et quidem tam manifeste ut non manifestius in mundo; ut Johanni Nova Hierosolyma, quae quoque ab illo describitur his verbis,

Abstulit me in spiritu super montem magnum et altum, et ostendi mihi civitatem magnam, Sanctam Hierosolymam,… habentem murum magnum et altum, habentem portas duodecim;… erat structura muri jaspis, et civitas aurum purum similis vitro aureo; fundamenta muri omni lapide pretioso exornata, fundamentum primum jaspis, secundum sapphirus, tertium chalcedonius, quartum smaragdus, quintum sardonyx, sextum sardius, septimum chrysolithus, octavum beryllus, nonum topazius, decimum chrysoprasus, undecimum hyacinthus, duodecimum amethystus Apoc. xxi 10, 12, 18-20;
praeter a prophetis: innumerabilia talia ab angelis et spiritibus angelicis videntur in clara die, et quod mirum, percipiuntur omni sensu; quod nusquam aliqui qui exstinxit ideas spirituales per philosophiae humanae terminos et definitiones perque ratiocinationes, credere potest, cum tamen verissima sunt; quod vera inde capere potuissent quod sanctis toties visa sint.

1627. Praeter urbes et palatia, etiam quandoque decoramenta mihi videre datum, ut quae sunt graduum et portarum, et illa se moventia sicut viva et se variantia cum nova semper pulchritudine et symmetria; et informatus quod ita perenniter succedere possint variationes, si vel foret in aeternum, cum nova harmonia continue, ipsa successione etiam harmoniam formante; et dictum quod haec essent inter minima.

1628. Omnes angeli habent sua habitacula ubi sunt, quae sunt magnifica; fui ibi, et vidi aliquoties, et miratus, et ibi cum illis locutus; sunt tam manifesta et conspicua ut non dari queat magis manifestum et conspicuum; habitacula in terris vix quicquam sunt respective; vocant etiam ea quae sunt in tellure mortua et non realia, sed sua viva et vera, quia a Domino; architectura est talis ut ipsa ars inde, cum indefinita varietate; dixerunt, si darentur illis omnia palatia in universo terrarum orbe, pro suo non mutarent; quod lapideum, luteum et ligneum illis est mortuum, at quod a Domino, ipsaque vita et luce, est vivum, et eo magis quia illis omni sensu fruuntur; nam quae ibi, prorsus adaequata sunt sensibus spirituum et angelorum, quae enim in luce mundi solaris spiritus ne hilum videre possunt suo visu; lapidea vero et lignea adaequata sunt sensibus hominum in corpore; spiritualia spiritualibus correspondent, et corporea corporeis.

1629. Habitacula spirituum bonorum et spirituum angelicorum communiter habent porticus seu atria longa, arcuata, quandoque ‘duplicata, ubi illorum ambulacra, quorum parietes formantur multa varietate; etiam decorantur per flores et florum serta mirabiliter contexta, praeter per plura ornamenta, quae variantur et succedunt, ut dictum; nunc visa illis in clariore luce, nunc in minore, semper cum delectatione interiore: domicilia eorum quoque mutantur in pulchriora, sicut spiritus perficiuntur; cum mutantur, apparet quoddam fenestram repraesentans a latere quod dilatatur, fitque obscurius intus, et patet aliquid quasi caeli cum stellis, et quaedam nubes, quod indicium est quod habitacula eorum mutentur in amoeniora.

1630. Indignantur valde spiritus quod homines nullam opinionem habeant de spirituum et angelorum vita, et quod putent eos esse in statu obscuro, qui non posset esse quam tristissimus, et quasi in vacuo et inani, cum tamen in summa luce sunt, et in fruitione omnium bonorum quoad omnes sensus, et quidem ad perceptionem eorum intimam. Fuerunt etiam animae quae recentes e mundo venerunt, secum habentes ex principiis ibi captis quod talia non darentur in altera vita, quare introducti ad angelorum domicilia, et ibi cum illis locuti et viderunt illa; cum redirent, dicebant quod perceperint ita esse, et quod illa realia sint, quodque hoc in vita corporis nusquam crediderint nec credere potuerint; et quod haec non possint non esse inter mirabilia quae non creduntur, quia non capiuntur, sed quia experientia sensus est, sed sensus interioris, et hoc illis dicitur quod usque non ideo dubitaturi, quia non capiunt; si enim nihil crederetur nisi quod capitur, nihil crederetur de illis quae sunt interioris naturae, minus quae sunt vitae aeternae: inde est insania nostri saeculi.

1631. Qui divites fuerunt in vita corporis et in magnificis palatiis habitarunt, in talibus suum caelum ponendo, et absque conscientia et charitate alios sub varia specie suis bonis spoliarunt, illi dum veniunt in alteram vitam, primum, ut prius dictum, introducuntur in ipsissimam suam vitam quam habuerunt in mundo, etiam illis tunc quandoque datur habitare similiter in palatiis ut in mundo; sunt enim principio omnes in altera vita accepti sicut hospites et novi advenae, quibus quoad interiora et fines vitae nondum detegendis gratificantur et benefaciunt angeli a Domino; sed mutatur scena, palatia sensim dissipantur, et fiunt domunculae, successive viliores, tandem nullae; et tunc circumeunt sicut qui stipem quaerunt, petuntque ut recipiantur; sed quia tales sunt, e societatibus expelluntur; et tandem fiunt excrementitii, et sphaeram fetoris dentium exhalant.

1632. Locutus sum cum angelis de repraesentativis, quod nempe in regno vegetabili in tellure, nihil sit quod non aliquo modo repraesentet regnum Domini; dixerunt quod omnia pulchra et decora quae in regno vegetabili sunt, originem ducant per caelum a Domino; et cum caelestia et spiritualia Domini influunt in naturam, quod actualiter talia sistantur, quodque inde anima seu vita vegetativa; inde repraesentativa; hoc quia nescitur in mundo, dictum est arcanum caeleste.

1633. Qualis etiam influxus est in vitas animalium, quae omnes dissipantur post mortem, etiam plene informatus sum; de qua re, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1634. GENESEOS
CAPUT DECIMUM QUARTUM
De Loquela Spirituum et Angelorum

Notum est ex Verbo Domini quod plures olim locuti sint cum spiritibus et angelis quodque audiverint et viderint plura quae in altera vita; sed quod postea quasi clausum sit caelum, usque adeo ut hodie vix credatur quod spiritus et angeli sint, minus quod aliquis cum illis loqui possit, putante’ quod loqui cum inconspicuis, et quos in corde suo negant, sit impossibile: sed quia, ex Divina Domini Misericordia, concessum est inibi nunc per aliquot annos paene continue sociare cum illis sermones, et cum illis in consortio esse sicut unus eorum, quid de loquela illorum inter se scire datum est, licet nunc referre.

1635. Loquela spirituum mecum tam distincte audita et percepta est sicut loquela cum homine; immo quando cum illis locutus sum in medio consortio hominum, tunc observatum quod sicut audiverim homines sonore, ita quoque spiritus, usque adeo ut quandoque mirati sint spiritus quod loquela eorum mecum non audita aliis; nam nulla prorsus differentia intercessit quoad auditum’: sed quia influxus in organa auditus interna est alius quam est influxus sermonis cum hominibus, non potuit aliis audiri quam mihi cui, ex Divina Domini Misericordia, illa aperta fuerunt; sermo humanus illabitur per aurem, via externa, medio aere; sed sermo spirituum non per aurem nec medio aere, verum via interna, in eadem capitis seu cerebri organa; inde similis auditus.

1636. Quam aegre homines possint adduci ad credendum quod spiritus et angeli sint, et minus quod aliquis cum illis loqui possit, constare mihi potuit ex hoc exemplo; erant quidam spiritus, inter doctiores cum vixerunt in corpore, tunc mihi noti (locutus enim sum fere cum omnibus quos cognovi in vita corporis eorum, cum quibusdam per aliquot septimanas, cum quibusdam per annuum tempus, prorsus sicut in corpore vixissent); illi adducti semel in similem cogitationis statum quem habuerunt cum vixerunt in mundo, quod facile fit in altera vita, tunc insinuatum iis num credant quod aliquis homo cum spiritibus loqui posset; dicebant tunc in illo statu quod phantasia sit tale quid credere, et hoc satis constanter asseverabant; inde datum scire quam difficile adduci queat homo ad credendum quod aliqua loquela possit dari homini cum spiritibus, ex causa quia non credunt spiritus duri, minus se inter spiritus venturos post mortem, quod etiam iidem maximopere tunc mirati; et usque erant inter doctiores; et multum coram populo locuti de altera vita, deque caelo et angelis; sic ut iis id scientifice notissimum fuisse autumari potuisset, imprimis ex Verbo ubi id frequenter occurrit.

1637. Inter mirabilia quae in altera vita existunt, est quod loquela spirituum cum homine sit in ejus vernacula, quam tam expedite et solerter loquuntur ac si nati fuissent in eadem terra et educati eadem lingua; et hoc sive ex Europa sint, sive ex Asia, sive ex alia parte orbis; similiter illi qui vixerunt ante millia annorum antequam lingua illa exstiterat; immo spiritus non aliter sciunt quam quod lingua qua cum homine loquuntur, sit eorum propria et patria; similiter fit cum aliis linguis quas callet homo; sed praeter illas, ne voculam alterius linguae possunt, uni hoc iis immediate datum sit a Domino, producere: etiam infantes qui antequam edocti aliquam linguam, decesserunt, similiter loquuntur: [2] sed causa est quia lingua quae spiritibus familiaris est, non est lingua vocum, sed est lingua idearum cogitationis; quae lingua est universalis omnium linguarum; et cum apud hominem sunt, ideae eorum cogitationis illabuntur in voces quae sunt apud hominem, et hoc tam correspondenter et adaptate ut spiritus non aliter sciant quam quod ipsae voces sint eorum, et quod ipsi loquantur lingua sua, cum tamen loquuntur lingua hominis: de his aliquoties cum spiritibus locutus sum: hac dote donantur omnes animae ut primum in alteram vitam veniunt, quod intelligere possint loquelas omnia qui in universo terrarum orbe sunt, prorsus sicut in illis nati fuissent, nam percipiunt quicquid homo cogitat; praeter alias facultates quae adhuc excellentiores sunt: inde est quod animae post mortem corporis cum omnibus cujuscumque regionis et linguae fuerint, colloqui et conversari possint.

1638. Voces quibus loquuntur, hoc est, quas excitant seu depromunt e memoria hominis, et putant esse suas, sunt electae et clarae, sensu plenae, distincte pronuntiatae, ad rem applicabiles, et mirum, melius et promptius sciunt eligere voces quam ipse homo; immo quod ostensum, vocum vanas significationes norunt, quas momento applicant absque ulla praemeditatione ex causa, ut dictum, quia influunt ideae eorum linguae non nisi quam in eas voces quae aptabiles sunt: se habet hoc paene sicut dum homo loquitur et nihil cogitat de vocibus, sed solum est in sensu vocum, tunc secundum illum cadit cogitatio prompte et sponte in voces; est sensus internus qui producit voces; in sensu tali interno adhuc subtiliore et excellentiore consistit loquela spirituum, per quem homo quamvis hoc nescit, communicat cum spiritibus.

1639. Loquela vocum, ut dictum, est loquela propria hominum, et quidem memoriae ejus corporeae, at loquela idearum cogitationis est loquela spirituum, et quidem memoriae interioris quae est memoria spiritus; hanc homines non sciunt se habere, quia memoria particularium seu materialium quae corporea est, omne facit et obfuscat interiorem, cum tamen homo absque memoria interiore, ejus spiritus propria, nihil potest cogitare; ex hac memoria saepius locutus sum cum spiritibus, ita lingua eorum propria, hoc est, per ideas cogitationis; quae lingua quam universalis et copiosa sit, constare potest ex eo quod unaquaevis vox habeat ideam multae extensionis, nam notam est quod una vocis idea multis exponi possit, magis idea unius rei, et magis adhuc plurium, quae conferri possunt in unam compositam, apparentem usque ut simplicem; ex quibus constare potest qualis est loquela naturalis spirituum inter se, et per quam loquelam homo conjungitur spiritibus.

1640. Datum est percipere, non solum distincte illa quae spiritus mecum locuti sunt, sed etiam ubinam tunc essent, sive supra caput, sive infra, sive ad latus dextrum, sive ad sinistrum, ad aurem vel alibi, juxta aut intra corpus, ad quam distantiam, remotius aut propinquius; nam ex vario loco aut situ in quo fuerunt secundum situm in Maximo Homine, hoc est, secundum statum suum, mecum locuti sunt. [2] Percipere etiam datum quando venirent et quando abirent, quo et quousque, sique plures aut pauciores essent, praeter alia: tum quoque ex loquela eorum quales essent, nam ex loquela, similiter ac ex sphaera eorum, patet manifeste quo genio et qua indole sunt, tum quoque persuasione et qua affectione; ut si dolosi, tametsi cum loquuntur nullus dolus tunc, usque genus et species doli ex singulis vocibus et ideis percipitur; ita omnes reliquae malignitates et cupiditates, adeo ut non opus sit ut multis explorentur, est in quavis voce et idea imago ejus. [3] Percipitur etiam, num idea loquelae eorum sit clausa vel num aperta; tum quoque quid a semet, quid ab aliis, quid a Domino; se habet hoc fere sicut vultus apud hominem, ex quo absque loquela, cognosci solet num simulatum sit, num dolosum, num laetum, num hilare a natura vel arte, num amicum ex corde, num verecundum, etiam num insanum; quandoque tale apparet ex sono loquelae ejus. Quid non in altera vita, ubi perceptio multis excedit apperceptionem talem? immo antequam loquitur spiritus, noscitur ex sola cogitatione quid loqui intendit, influit enim cogitatio citius et prius quam loquela.

1641. Spiritus in altera vita inter se colloquuntur, sicut homines in terra; et qui boni sunt, cum omni familiaritate amicitiae et amoris, quod multoties audivi, et hoc loquela sua, qua exprimunt plura minuto quam homo potest intra horam temporis, nam loquela eorum est, ut dictum, universalis omnium linguarum, per ideas, primitivas vocum; loquuntur de rebus ita acute et perspicaciter, per tot series rationum consequentium ordine et persuadentium ut si homo sciret, obstupesceret; persuasionem et affectionem adjungunt, et sic animant; [2] etiam quandoque simul per repraesentationes ad visum, ita ad vivum; ut pro exemplo, si loquela de pudore, num dari queat absque reverentia; apud hominem hoc discuti nequit nisi per multa ratiocinia ab argumentis et exemplis, et usque manet in dubio; at apud spiritum intra minutum per status affectionis pudoris variatos ordine, tum reverentiae, et sic per convenientias et disconvenientias perceptas, et simul perspectas in repraesentativis adjunctis loquelae, ex quibus ilico percipiunt conclusum, ita ex se fluens ex dissensibus sic in consensum redactis; similiter in omnibus reliquis: in hanc facultatem veniunt animae statim post mortem: nec tunc plus amant boni spiritus quam instruere novitios et ignaros. [3] Ipsi spiritus non sciunt quod inter se loquantur tam praestante loquela, et instructi tam excellente dote, nisi illis datur a Domino reflectere super id, nam loquela illa est illis naturalis et tunc insita; se habet hoc, sicut cum homine, cum animum tenet in sensu rerum, non in vocibus et loquela, quod absque reflexione, quandoque nec sciat qua loquela loquitur.

1642. Haec nunc est loquela spirituum, sed loquela spirituum angelicorum adhuc universalior et perfectior est; et loquela angelorum adhuc universalior et perfectior; nam tres caeli sunt, ut prius dictum; primum est ubi spiritus boni, secundum ubi spiritus angelici, et tertium ubi angeli; perfectiones ascendunt ita sicut exteriora se habent ad interiora, paene, ut ex comparatione sciatur, sicut auditus se habet ad virum, et visus ad cogitationem; nam quod per loquelam haurire potest auditus per horam, hoc potest coram visu sisti intra minutum, sicut, pro exemplo, prospectus campestrium, palatiorum, et urbium; et quod videri potest oculo per plures horas, hoc potest cogitatione comprehendi intra minutum; in tali ratione se habet loquela spirituum ad loquelam spirituum angelicorum, et loquela horum ad loquelam angelorum; spiritus enim angelici una idea loquelae aut cogitationis plus distincte comprehendunt quam spiritus per aliquot mille; et angeli similiter respective ad spiritus angelicos. Quid tunc apud Dominum, a Quo omnis vita affectionis, cogitationis et loquelae, et Qui solus est Sermo et Verbum.

1643. Loquela spirituum angelicorum est incomprehensibilis; ut paucis de loquela eorum, sed modo repraesentativa, dicatur: ipsa res sistitur repraesentative in forma mirabili quae abstracta est a sensuum objectis, et per repraesentativa amoenissima et pulcherrima innumeris modis variatur, cum continuo influxu affectionum ex felici amoris mutui influente per caelum superius a Domino, ex quo influxu sicut vivunt omnia et singula; unaquaevis res ita sistitur, et hoc per continuas series; unum solum repraesentativum in serie aliqua, nusquam ad intellectum describi potest: haec sunt quae influunt in ideas spirituum, sed his non apparent nisi ut commune quid afficiens influens absque distincta perceptione illorum quae distincte percipiuntur apud spiritus angelicos.

1644. Sunt spiritus mali interiores permulti, qui nec loquuntur sicut spiritus sed sunt quoque in principiis idearum, ita subtiliores spiritibus; multa copia talium spirituum datur; sed separati prorsus sunt a spiritibus angelicis, ne quidem approximare ad eos possunt; illi spiritus mali subtiliores alligant quoque ideas suas objectis et rebus abstracte, sed spurcis, et inibi repraesentant sibi diversa, sed spurca, suasque ideas talibus involvunt; sum quasi fatui: loquela eorum mihi nota facta, tum etiam repraesentata per quisquilias immundas ex vase; et intellectuale eorum loquelae repraesentatur est per equi posteriora cujus anteriora non apparebant; nam intellectuale repraesentatur in mundo spirituum per ‘equos.’ At loquela spirituum angelicorum repraesentata est per ‘virginem’ albescente veste concinne ad pectorale quoddam appropriata, decore indutam, habitu corporis decente.

1645. Loquela autem angelorum est ineffabilis, longe supra loquelam spirituum quia supra spirituum angelicorum, et nusquam homini aliqua modo intelligibilis quamdiu in corpore vivit; spiritus in mundo spirituum nec sibi ideam ejus sistere possunt, nam est supra eorum cogitationis perceptibilitatem: loquela illorum non est rerum repraesentatarum per aliquas ideas quales spirituum et spirituum angelicorum, sed est finium et inde usuum, qui sunt principalia et essentialia rerum; illis angelicae cogitationes insinuantur, et ibi variantur cum indefinita varietate; et in omnibus et singulis illius loquelae est jucundum interius et felix ex bono amoris mutui a Domino, ac pulchrum et delectabile a vero fidei inde; fines et inde usus sunt quasi recipientia lenissima, et subjecta deliciosa indefinitarum variationum, et hoc per formas incomprehensibiles caelestes et spirituales; in his tenentur a Domino, nam regnum Domini non est nisi finium et usuum: quare etiam angeli qui apud hominem, ad nihil aliud attendunt quam ad fines et usus, et nihil aliud ab hominis cogitatione elimant; cetera quae sunt idealia et materialia nihil curant quia haec sunt longe infra eorum sphaeram.

1646. Loquela angelorum quandoque apparet in mundo spirituum, et sic coram visu interiore sicut vibratio lucis aut flammae splendentis, et hoc cum variatione secundum statum affectionum loquelae eorum; sunt modo communia eorum loquelae quoad status affectionis ex distinctis innumerabilibus oriunda, quae sic repraesentantur.

1647. Loquela caelestium angelorum est distincta a loquela spiritualium angelorum, et adhuc magis ineffabilis et inexpressibilis; finium caelestia ac bona sunt quibus eorum cogitationes insinuantur, suntque ideo in ipsa felicitate; et quod mirum, est loquela illorum multo abundantior, nam in ipsis fontibus et originibus vitae cogitationis et loquelae sunt.

1648. Est loquela spirituum bonorum et spirituum angelicorum, simultanea plurium, cumprimis in gyris seu choris, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; quae in choris, saepius mihi audita; est labens sicut rhythmica; nihil cogitant de vocibus aut ideis; sensa sponte fluunt in illas; nullae voces aut ideae influunt quae sensum multiplicant aut aliunde abstrahunt, et quibus adhaeret aliquid artificiale, aut quod elegans sibi videtur ex se aut ex sui amore quae ilico disturbarent; nulli voci inhaerent, cogitant sensum, voces sunt spontaneae ipsius sensus sequelae; desinunt in unitates, utplurimum simplices; dum in compositas, per accentum volvunt ac in sequentem: haec inde veniunt quia in societate cogitant et loquuntur, inde forma loquelae secundum societatis connexionem et unanimitatem labens: talis forma canticorum olim fuit, et talis est Psalmorum Davidis.

1649. Quod mirum, locutio labens sicut rhythmica seu harmonica canticorum, est naturalis spirituum; loquuntur ita inter se, tametsi id nesciunt; in ipsum habitum sic loquendi veniunt animae statim post mortem; in similem initiatus sum, et tandem familiaris est facta. Causa quod talis, est quia in societate loquuntur, quod utplurimum nesciunt; clarissimum indicium quod omnes in societates distincti sint, et quod omnia inde in societatum formas.

1650. Continuatio de loquela spirituum, et ejus diversitatibus, videatur in fine hujus capitis.

CAPUT XIV
1. ET fuit in diebus Amraphelis regis Shinar, Ariochi regis Ellasar, Kedorlaomeri regis Elami, et Tidalis regis Goiim,
2. Fecerunt bellum cum Bera rege Sodomae, et cum Birsha rege Amorae, Shinab rege Admae, et Shemeber rege Zeboiim, et rege Belae, haec Zoar.
3. Omnes hi congregati sunt ad vallem Siddim, haec mare salis.
4. Duodecim annis serviverunt Kedorlaomero, et tertio decimo anno rebellarunt.
5. Et in quarto decimo anno venit Kedorlaomer, et reges qui cum illo, et percusserunt Rephaim in Ashteroth Karnaim, et Zuzim in Ham, et Emim in Shave Kiriathaim.
6. Et Horitas in monte eorum Seir, usque El-paran, quae super in desertum.
7. Et reversi sunt et venerunt ad En-mishpat, haec Kadesh, et percusserunt omnem agrum Amalekitarum, et etiam Emoraeum habitantem in Hazezon-tamar.
8. Et exivit rex Sodomae, et rex Amorae, et rex Admae, et rex Zeboiim, et rex Belae, haec Zoar, et, ordinaverunt cum iis praelium in valle Siddim;
9. Cum Kedorlaomero rege Elam, et Tidale rege Goiim, et Amraphele rege Shinar, et Ariocho rege Ellasar; quatuor reges cum quinque.
10. Et vallis Siddim putei putei bituminis; et fugerunt rex Sodomae et Amorae, et ceciderunt ibi, et residui in montem fugerunt.
11. Et sumpserunt omnes opes Sodomae et Amorae, et omnem cibum eorum, et abiverunt.
12. Et sumpserunt Lotum, et acquisitionem ejus, filium fratri Abrami, et abiverunt; et is habitans in Sodoma.
13. Et venit evasor, et indicavit Abramo Hebraeo, et is habitans in quercetis Mamre Emoraei, fratris Eshkoli, et fratris Aneri; et hi viri foederis Abrami.
14. Et audivit Abram, quod captivus factus frater ejus, e expedivit initiatos suos, natos domus suae, octodecim et trecentos et persecutus est usque Dan.
15. Et distribuit se super eos noctu, ille et servi illius, et percussi eos, et persecutus est eos usque ad Hobam, quae a sinistra Damasco
16. Et reduxit omnem acquisitionem; et etiam Lotum fratrem suum, et acquisitionem ejus, reduxit, et etiam mulieres et populum.
17. Et exivit rex Sodomae obviam illi, postquam reversus est ille a percutiendo Kedorlaomerum, et reges qui cum illo, ad vallem Shaveh, haec vallis regis.
18. Et Malkizedech, rex Shalem, eduxit panem et vinum, et ille sacerdos DEO ALTISSIMO.
19. Et benedixit illi, et dixit, Benedictus Abram DEO ALTISSIMO Possessori caelorum et terrae.
20. Et benedictus DEUS ALTISSIMUS, Qui tradidit hostes tuos in manum tuam; et dedit illi decimas de omnibus.
21. Et dixit rex Sodomae ad Abramum, Da mihi animam, et acquisitionem accipe tibi.
22. Et dixit Abram ad regem Sodomae, Elevavi manum meam ad JEHOVAH DEUM ALTISSIMUM, Possessorem caelorum et terrae.
23. Si a filo et usque ad corrigiam calcei, et si accepero ab ullo quod tibi, ne dicas, Ego ditavi Abramum.
24. Praeter tantum quod comederunt pueri, et portionem virorum, qui iverunt mecum, Aner, Eshkol et Mamre, hi accipient portionem suam.

1651. CONTENTA
IN hoc capite agitur de pugnis tentationum Domini, quae per bella hic descripta repraesentantur et significantur.

1652. Bona et vera quae apud Externum Hominem, sed apparentia ut bona et vera, fuerunt, ex quibus Dominus in pueritia pugnavit contra mala et falsa. Bona et vera apparentia significantur per ‘reges’ nominatos, vers. 1: at mala et falsa contra quae pugnatum, significantur per ‘reges’ nominatos, vers. 2: et quod haec immunda essent, vers. 3.

1653. Quod mala et falsa illa contra quae pugnavit, non apparuerint priusquam in pueritia, et quod tunc eruperint, quod significatur per quod ‘serviverint Kedorlaomero,’ vers. 4.

1654. Quod Dominus tunc debellaverit et evicerit persuasionum falsi genera omnia, quae sunt ‘Rephaim, Zuzimi, Emim, Horitae, vers. 5, 6: dein ipsa falsa et mala, quae sunt ‘Amalekita et Emoraeus,’ vers. 7: postea cetera falsa et mala, quae sunt ‘reges’ nominati, vers. 8-11.

1655. Quod vera et bona apparentia quae in se non vera et bona sunt, occupaverint Externum Hominem, vers. 12: et quod Rationalis Homo, qui est ‘Abram Hebraeus,’ id percipiens, vindicaverit illum et liberaverit, vers. 13-16.

1656. Post pugnas illas quod malum et falsum se submiserit, vers. 17.

1657. Internus Domini Homo in Interiore, seu Divinum in Rationali, est ‘Malkizedech,’ a quo benedictio post pugnas, vers. 18-20. ‘Decimae’ sunt reliquiae, seu status boni et veri ex pugnis, n. 20.

1658. Quod victi mali et infernales spiritus petierint vitam, et cetera non curarent, sed quod a Domino nihil iis ablatum, quia Ipsi a malis et falsis eorum nullum robur, sed quod dati in potestatem spiritibus bonis et angelis, significantur per illa quae in vers. 21-24.

1659. SENSUS INTERNUS

Quae in hoc capite continentur, apparent sicut non forent repraesentativa, nam agitur solum de bellis inter plures reges, et de vindicatione Loti per Abramum, et tandem de Malkizedecho, ita tanquam non aliquid arcanum caeleste intus haberent; sed usque haec, sicut omnia reliqua, in sensu interno recondunt arcanissima, quae quoque in continua serie consequuntur ab illis quae praecedunt et se in continua serie connectunt cum illis quae sequuntur: [2] in illis quae praecedunt, actum est de Domino ac Ipsius instructione, tum de externo Ipsius Homine, qui mediis scientiis et cognitionibus conjungendus esset Interno; sed quia Externus Ipsius Homo talis erat, ut dictum, quod ex hereditario a matre habuerit in Se illa qua impedirent conjunctionem, quae usque prius per pugnas et tentatione.’ expellenda essent antequam Externus Ipsius Homo uniri posse’ Interno, seu Humana Ipsius Essentia Divinae, quare in hoc capite agitur de pugnis illis, quae in sensu interno repraesentantur et significantur per ‘bella,’ de quibus hic agitur: intra Ecclesiam notum est quod Malkizedechus repraesentaverit Dominum, et quod sic de Domino in sensu interno, ubi de Malkizedecho, agatur; inde quoque concludi potest quod non solum illa sed etiam cetera repraesentent: nam ne verbulum in Verbo potest scriptum esse quod non demissum sit e caelo, et consequenter in quo non angeli videant caelestia: [3] antiquissimis temporibus etiam plura repraesentabantur per bella, quae vocabant ‘Bella Jehovae {1},’ quae nihil aliud significabant quam pugnas Ecclesiae et illorum qui fuerunt ab Ecclesia, hoc est, illorum tentationes, quae non aliud sunt quam pugnae et bella cum malis apud se, proinde cum turba diabolica quae mala excitat, et conatur destruere Ecclesiam et hominem Ecclesiae: quod per ‘bella’ in Verbo nihil aliud intelligatur, constare manifeste ex eo potest quod in Verbo nihil nisi de Domino et Ipsius Regno et Ecclesia agi possit, quia est Divinum non humanum, proinde caeleste non mundanum, quare per bella quae in sensu litterae non alia in sensu interno possunt intelligi; quod melius a sequentibus constare potest.
@1 See Num. xxi 14, 15.$

1660. Vers. 1, 2. Et fuit in diebus Amraphelis regis Shinar, Ariochi regis Ellasar, Kedorlaomeri regis Elami, et Tidalis regis Goiim, fecerunt bellum cum Bera rege Sodomae, et cum Birsha rege Amorae, Shinab rege Admae, et Shemeber rege Zeboiim, et rege Belae, haec Zoar. ‘Fuit in diebus’ Amraphelis regis Shinar, Ariochi regis Ellasar, Kedorlaomeri regis Ellasar, et Tidalis regis Goiim’ significant totidem genera bonorum et verorum apparentium, quae in se non bona et vera sunt, apud Domini Externum Hominem; singuli reges et singulae gentes aliquod tale bonum et verum: ‘fecerunt bellum cum Bera rege Sodomae, et cum Birsha rege Amorae, Shinab rege Admae, et Shemeber rege Zeboiim, et rege Belae, haec Zoar’ significant totidem genera cupiditatum mali et persuasionum falsi, contra quas Dominus pugnavit.

1661. ‘Et fuit in diebus Amraphelis regis Shinar, Ariochi regis Ellasar, Kedorlaomeri regis Elami, et Tidalis regis Goiim’: quod significent totidem genera bonorum et verorum apparentium, quae in se non bona et vera sunt, apud Domini Externum Hominem, constare potest ab omnium horum significatione in sensu interno; tum a sequentibus; agitur enim de pugna Domini contra mala et falsa, hic de prima Ipsius pugna quae fuit in Ipsius pueritia et prima adolescentia; quam tunc primum iniit et sustinuit cum scientiis et cognitionibus imbutus fuit, quare hic dicitur in diebus horum. [2] Nusquam aliquis pugnare potest contra mala et falsa priusquam novit quid malum et falsum, quare non priusquam instructus est; quid malum, non scit homo, minus quid falsum, antequam intellectu et judicio pollet, quae causa est quod homo in tentationes non veniat priusquam ad aetatem adultam venerit; sic omnis homo in aetate sua virili, Dominus autem in puerili: [3] omnis homo omnium primo pugnat ex bonis et veris quae per cognitiones accepit, et ex illis et per illa judicat de malis et falsis; omnis etiam homo cum primum incipit pugnare, putat bona illa et vera ex quibus pugnat, esse sua, hoc est, sibi tribuit illa, et simul sibi tribuit potentiam qua resistit; hoc quoque permittitur, nam homo tunc nihil aliud scire potest; antequam aliquis regeneratus est, nusquam scire potest, usque ut dicere possit quod norit, agnoscat et credat, quod nihil boni et veri a semet, sed omne bonum et verum a Domino; tum quod non ex propria potentia resistere alicui malo et falso possit; non enim novit quod spiritus mali excitent et infundant mala et falsa, minus quod per spiritus malos communicet cum inferno, et quod infernum ita incumbat, sicut mare solet singulis partibus aggeris, cui nequaquam homo potest suis viribus resistere; sed quia usque, antequam regeneratus est, non aliter putare potest quam quod suis viribus, etiam permittitur, et sic introducitur in pugnas seu in tentationes; postea autem magis et magis illustratur: [4] cum homo in tali statu est quod putet bonum et verum esse a semet et potentiam resistendi esse suam, tunc bona et vera ex quibus contra mala et falsa pugnat, non sunt bona et vera, tametsi ita apparent, nam proprium inest, et meritum sui ponit in victoria, et gloriatur sicut is vicerit malum et falsum, cum tamen Dominus solus est Qui pugnat et vincit; quod ita se res habeat, non scire possunt nisi illi qui per tentationes regenerantur. Dominus quia in prima pueritia in gravissimas [5] pugnas contra mala et falsa introductus est, nec aliter tunc potuit autumare, et hoc tam quia secundum ordinem Divinum fuit ut Essentia Ipsius Humana per continuas pugnas et victorias introduceretur ad Essentiam Divinam et Ipsi uniretur, quam quod bona et vera ex quibus pugnavit contra mala et falsa, Externi Hominis essent; et quia bona et vera illa non sic fuerunt prorsus Divina, quare vocantur apparentia boni et veri: Divina Ipsius Essentia ita introducebat Humanam ut ex propria potentia vinceret: sed arcana hic plura sunt quam ut usquam describi queant; verbo, in primis pugnis fuerunt bona et vera apud Dominum ex quibus pugnavit, imbuta hereditariis ex matre, et quantum imbuta hereditariis ex matre, tantum non Divina fuerunt, sed per gradus, ut evicit malum et falsum, purificata sunt et facta Divina.

1662. Quod singuli reges et singulae gentes significent tale bonum et tale verum, constare potest a significatione illarum in sensu interno, applicate ad rem de qua agitur; unaquaevis enim gens, ei unaquaevis terra, significat aliquod certum in communi, et hoc in sensu proprio et opposito; sed communis significatio se applicat ac rem de qua agitur: quod bona et vera apparentia significentur per nomina horum regum et harum gentium, multis confirmari potest sed hoc toties prius confirmatum est, et quia hic tot nomina occurrunt prolixum foret omnia ita singillatim exponere.

1663. ‘Fecerunt bellum cum Bera rege Sodomae, et cum Birsha rege Amorae, Shinab rege Admae, et Shemeber rege Zeboiim, e rege Belae, haec Zoar’: quod significent totidem genera cupiditatum mali et persuasionum falsi contra quae Dominus pugnavit, constare quoque potest a significatione horum regum et harum gentium qua nominantur, ut et a sequentibus; quaenam cupiditates mali et quaenam persuasiones falsi per singulas significentur, etiam prolixum nimis foret exponere; de significatione Sodomae et Amorae, tum Admae e Zeboiim, ut et Zoar, paucis prius actum est; sunt genera communissima seu maxime universalia malorum et falsorum, quae in sensu interno significata hic sua serie sequuntur. [2] Quod Dominus prae omnibus in universo graviores aut gravissimas tentationes subierit et sustinuerit non ita notum est ex Verbo, ubi solum memoratur quod in deserto fuerit quadraginta dies et tentatus a diabolo; ipsae tentationes quas tunc habuit, non descriptae sunt quam paucis, quae tamen pauca involvunt omnia, sicut quod memoratur apud Marc. i 12, 13, quod ‘ibi fuerit cum bestiis,’ per quas significantur pessimi ab infernali turba; et quae dein memorantur quod ‘a diabolo ductus super pinnas templi et super montem altum’ sunt nihil aliud quam repraesentativa gravissimarum tentationum quas habuit in deserto, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus.

1664. Quod ‘bella’ hic nihil aliud significent in sensu interno quam pugnas spirituales seu tentationes, prius in praemissis dictum; per bella in Verbo, imprimis apud Prophetas nec aliud significatur; bella humana non possunt esse quicquam in Verbi internis, nam talia non sunt spiritualia et caelestia quae unice sunt Verbi: quod per ‘bella’ in Verbo significentur pugnae cum diabolo, seu quod idem, cum inferno, constare potest ab his locis, praeter a multis alis; apud Johannem,
Sunt spiritus daemonum, facientes signa ad exeundum ad reges terrae et orbis terrarum totius, ad congregandum illos in bellum diei illius magni Dei Omnipotentis, Apoc. xvi 14;
ubi quisque videre potest quod non bellum aliud die magno Dei Omnipotentis significetur: [2] apud eundem,
Bestia, quae ascendit ex abysso, faciet bellum, Apoc. xi 7;
ubi ‘abyssus’ est infernum: apud eundem,

Iratus draco contra mulierem, et abivit ut faceret bellum cum reliquis seminis ejus, qui tenebant mandata Dei, et habent testimonium Jesu Christi, Apoc. xii 17;
Datum ei est facere bellum cum sanctis, Apoc. xiii 7;
quae ‘bella’ omnia sunt pugnae quales tentationum. ‘Bella regum meridiei et septentrionis,’ et cetera apud Dan. viii et xi, tum quae de Michaele, Dan. x 13, 21; xii 1; Apoc. xii 7, nec alia sunt: [3] quod bella non aliud significent, ex ceteris Prophetis quoque constat, ut apud Ezechielem,
Non ascendistis in rupturas, et sepivistis sepem pro domo Israelis, ad standum in bello in die Jehovae, xiii 5;
ubi de prophetis: apud Esaiam,
Contundent gladios in ligones, et hastas suas in falces, non tollet gens contra gentem gladium, et non discent amplius bellum, ii 4;
ubi manifeste quod alia bella non significentur, consequenter quod per instrumenta belli, ut per ‘gladios, hastas, clypeos’ et plura, nihil aliud in Verbo quam quae sunt talium bellorum: [4] apud eundem,
Obviam sitienti afferte aquas, habitatores terrae Tema, cum pane ejus praevenite vagantem, nam coram gladiis vagabuntur, coram gladio extenso, et coram arcu extento, et coram gravitate belli, xxi 14, 15:
apud Jeremiam,
Ad filiam Zionis venient pastores, et greges eorum, figent ad illam tentoria circumcirca, depascent quisque spatium suum; sacrate contra illam bellum, surgite et ascendamus in meridie, vi 3-5;
ubi non aliud bellum, quia contra ‘filiam Zionis,’ hoc est, Ecclesiam: [5] apud eundem,
Quomodo non relicta est urbs laudis, urbs gaudii mei, ideo cadent juvenes ejus in plateis ejus, et omnes viri belli exscindentur in die illo, xlix 25, 26;
‘urbs laudis et gaudii’ pro illis quae Ecclesiae: ‘viri belli’ pro illis qui pugnant: [6] apud Hosheam,
Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, et cum ave caelorum, et reptili humi, et arcum, et gladium, et bellum frangam de terra, et cubare faciam illos confidenter, ii 18;
ubi similiter sicut ‘bellum’ pro pugnis, ‘arma belli varia’ pro illis quae sunt pugnae spiritualis, quae ‘franguntur’cum homo cupiditatibus et falsitatibus cessantibus in tranquillitatem pacis venit: [7] apud Davidem,
Videte opera Jehovae, Qui ponit solitudines in terra, cessare faciens bella usque ad extremitatem terrae, arcum frangit, et amputat hastam, currus comburit igne, Ps. xliv 9, 10 [A.V. 8, 9];
similiter: apud eundem,
Est in Shalem habitaculum Dei, et habitatio Ipsius in Zione; ibi fregit jacula ignita arcus, scutum, et gladium, et bellum, Ps. lxxvi 3, 4 [A.V. 2, 3].
Quia ‘sacerdotes’ repraesentabant Dominum, Qui solus pugnat pro homine, ‘munus illorum appellatur militia,’ Num. iv 23, 35, 39, 43, 47. [8] Quod solus Jehovah, hoc est, Dominus pugnet et vincat diabolum apud hominem cum in pugnis tentationum est, tametsi non ita apparet homini, veritas constans est; nam ne quidem minimum a malis spiritibus inferri potest homini quod non ex permissione, et ne hilum averti per angelos nisi ex Domino; sic ut Dominus solus sit Qui sustinet omnem pugnam et vincit, quod etiam passim repraesentatum est per bella quae filii Israelis gesserunt contra gentes; quod solus, dictum quoque, apud Mosen,
Jehovah Deus vester ambulans ante vos, Ipse pugnabit vobis, Deut. i 30:
apud eundem,
Jehovah Deus vester, ambulans vobiscum, ad pugnandum vobis cum hostibus vestris ad salvandum vos, Deut. xx 4;
tum apud Josuam, ut xxiii 3, 5. [9] Bella enim ibi quae fiebant contra incolas idololatras terrae Canaanis, omnia repraesentabant pugnas Domini cum inferno, tum inde Ecclesiae Ipsius, et hominum Ecclesiae; secundum haec quoque apud Esaiam,

Quemadmodum rugit leo, et juvenis leo, super rapina sua, cum accurrit contra illum plenitudo pastorum, a voce quorum non consternatur, et a tumultu eorum non affligitur; ita descendet Jehovah Zebaoth ad militandum super monte Zionis, et super colle ejus, xxxi 4;
[10] quare etiam Jehovah seu Dominus ‘Vir belli’ dictus, ut apud Mosen,
Jehovah Vir belli, Jehovah nomen Ipsius, Exod. xv 3:
apud Esaiam,
Jehovah sicut Heros exibit, sicut Vir bellorum suscitabit zelum, vociferabitur, etiam clamabit, super hostes Suos praevalebit, xlii 13;
inde quoque est, quod multa quae sunt belli, tribuantur Domino, ut hic ‘vociferari et clamare’: [11] etiam spiritus et angeli ut viri belli apparent cum fit repraesentatio, ut apud Josuam,
Josua sustulit oculos suos, et vidit, et ecce vir stans e regione illius, et gladius illius evaginatus in manu illius,… dixit ad Josuam, Ego Princeps exercitus Jehovae, et cecidit Josua super facies suas ad terram, v 13, 14;
haec ita visa quia repraesentativa; quare etiam in Jacobi posteri bella sua vocabant Bella Jehovae: [12] similiter in Antiquis Ecclesiis, apud quos Libri, qui quoque appellati Bella Jehovae, ut constat apud Mosen,
Dicitur in Libro Bellorum Jehovae, Num. xxi 14, 15;
quae nec dissimiliter scripta ac sunt bella de quibus in hoc capite, sed significata bella Ecclesiae: talis mos scribendi fuit illis temporibus familiaris, nam tunc interiores homines fuerunt, et sublimiora cogitabant.

1665. Vers. 3. Omnes hi congregati sunt ad vallem Siddim, haec mare salis. ‘Omnes hi congregati sunt ad vallem Siddim’ significat quod in immundis cupiditatum essent: ‘haec mare salis’ significat turpia falsitatum inde.

1666. Quod ‘omnes congregati sunt ad vallem Siddim’ significet quod in immundis cupiditatum essent, constare potest a significatione ‘vallis Siddim,’ de qua infra vers. 10, ‘quod vallis Siddim putei putei bituminis,’ seu quod plena puteis bituminis esset, per quos significantur spurca et immunda cupiditatem, n. 1299; similiter ex eo quod per ‘Sodomam, Amoram, Admam et Zeboiim’ significatae sint cupiditates mali et persuasiones falsi, quae in se immundae sunt: quod immundae sint, cuivis intra Ecclesiam constare potest; etiam actualiter hoc constat in altera vita; spiritus tales nihil potius cupiunt quam in stagneis caenosis et excrementitiis degere, sic ut natura illorum talia secum ferat; immunda talia ex illis ad sensum exhalant cum ad sphaeram bonorum spirituum appropinquant, imprimis quando bonos infestare cupiunt, hoc est, congregari ad impugnandum illos; ex his patet quid vallis Siddim. [2] ‘Haec mare salis’: quod significet turpia falsitatum inde, constare potest a significatione ‘maris salis,’ quod quasi idem est cum valle Siddim, nam dicitur ‘vallis Siddim, haec mare salis,’ sed adjectum est hoc ideo quia mare salis significat falsitates quae ex cupiditatibus prorumpunt; nusquam enim aliqua cupiditas est quae non producit falsitates; vita cupiditatum assimilari potest igni carbonario, falsitates lumini obscuro inde; sicut ignis nusquam potes esse sine lumine, ita nec cupiditas absque falsitate; omnis cupiditas est amoris cujusdam foedi, nam cupitur quod amatur, inde vocatur cupiditas, inque ipsa cupiditate est continuam amoris istius; quicquid favet aut assentitur amori isti seu cupiditati, hoc vocatur falsitas inde patet cur ‘mare salis’ adjectum hic sit valli Siddim. [3] Quia cupiditate et falsitates sunt quae vastant hominem, hoc est, deprivant omni vita amoris boni et affectione veri, vastatio describitur passim per salsuginosum, sicut apud Jeremiam,
Qui ponit carnem brachium suum,… erit sicut virgultum nudatum in solitudine, et non videbit cum venit bonum, e habitabit exustis locis in deserto, terra salsuginosa, et non habitatur, xvii 5 [6]:
apud Ezechielem,
Caenosa ejus, et paludes ejus, et non sanantur, in salem dabuntur, xlvii 11:
apud Davidem,
Jehovah ponit fluvios in desertum, et exitus aquarum in siccitatem, terram fructus in salsuginosam, ob malitiam habitantium in ea, Ps. cvii 33, 34:
apud Zephaniam,

Moab sicut Sodoma erit, et filii Ammonis sicut Amore locus derelictus urticae, et fovea salis, ac desolatio in aeternum, ii 9:
apud Mosen,
[4] Sulphur erit et sal, combustio tota terra, non seretur, et non germinabit, nec ascendet in ea ulla herba, juxta eversionem Sodomae et Amorae, Admae et Zeboiim, Deut. xxix 22;
‘sulphur et sal, combustio tota terra’ pro vastatis bonis et veris, ‘sulphur’ pro vastatione boni, ‘sal’ pro vastatione veri; aestuosum enim et salsuginosum ita destruunt terram et terrae producta, sicut cupiditas destruit bona, et falsitas vera: quia ‘sal’ vastationem significabat, etiam solitum erat urbes quas destruxerunt, ne reaedificarentur, ‘conserere sale,’ ut Jud. ix 45. Sal etiam in contrario sensu accipitur, significans id quod fertilitatem dat, et quod quasi saporem.

1666a. Vers. 4. Duodecim annis serviverunt Kedorlaomero, et tertio decimo anno rebellarunt. ‘Duodecim annis serviverunt Kedorlaomero’ significant quod mala et falsa non apparuerint in pueritia sed quod serviverint bonis et veris apparentibus: ‘et tertio decimo anno rebellarunt’ significant principium tentationum in pueritia.

1667. Quod ‘duodecim annis serviverunt Kedorlaomero’ significent quod mala et falsa non apparuerint in pueritia sed quod serviverint bonis et veris apparentibus, constat ex repraesentatione et significatione ‘Kedorlaomeri,’ tum ex illorum qui serviverunt, de quibus supra vers. 1, ut et ex significatione ‘duodecim.’ Kedorlaomer cum illis qui nominantur supra vers. 2, significat bona et vera apparentia apud Dominum, ita Externum Hominem quoad illa, hic Kedorlaomer in complexu pro omnibus qui nominantur vers. 2, ut quoque ex sequentibus constat, tum ex eo quod fuerit rex Elami, de cujus significatione prius actum est, nempe quod sit fides ex charitate, hic ideo verum et bonum, nam fides et quae fidei, non sunt nisi vera, et charitas et quae charitatis, sunt bona; [2] hic autem bona infantiae, quae tametsi bona apparent, non sunt bona quamdiu hereditarium malum illa contaminat; est ex amore sui et ex amore mundi quod inhaeret et adhaeret; quicquid est amoris sui et amoris mundi apparet tunc sicut bonum, sed non est bonum, at usque bonum dicendum, quamdiu est apud infantem seu puerum qui adhuc nescit quid vere bonum; ignorantia excusat, et innocentia facit ut sicut bonum appareat; sed aliter se res habet cum instructus est homo, et novit quid bonum et malum; tale bonum et verum quale apud puerum antequam instinctus, significatur per ‘Kedorlaomerum.’ [3] Quod ‘serviverunt duodecim annis’ significat omne tempus quamdiu tale bonum et verum est, nam ‘duodecim’ significant in sensu interno omnia quae sunt fidei charitatis, seu fidei ex charitate, similiter ac Elam, Gen. x 22, et quamdiu bonum et verum tale est apud hominem, sive sit in ejus pueritia, sive in reliqua ejus aetate, mala et falsa nihil possunt efficere, hoc est, mali spiritus non hiscunt aliquid facere aut inferre aliquod malum; sicut satis manifestum est apud infantes, pueros probos, et simplices corde, apud quos tametsi spiritus mali, seu ex turba diabolica pessimi, adforent, usque ne hilum possent efficere sed sunt subjugati, quod hic significatur per quod ‘duodecim annis serviverint Kedorlaomero’; [4] causa quod tunc subjugati sint et serviant, est quod homo nondum acquisiverit sibi sphaeram cupiditatum et falsitatum; non enim operari licet malis spiritibus et geniis nisi in illa quae homo sibi actualiter comparavit, non in illa quae ex hereditario sunt; quare antequam homo comparat sibi tales sphaeras, mali spiritus serviunt; sed ut primum comparat, illi apud eum se infundunt et dominari conantur, nam tunc in ipsamet sua sphaera sunt, et ibi jucundum quoddam seu ipsam suam vitam, inveniunt; ‘ubi cadaver ibi aquilae.’

1668. ‘Et tertio decimo anno rebellarunt’: quod significet principium tentationum in pueritia, constat a significatione ‘tertii decimi anni’ et a significatione ‘rebellare’; ‘tertius decimus annus’ est intermedius inter duodecim et quatuordecim; quid per duodecim significatur, dictum est, et quid per quatuordecim sequitur; intermedium inter nullam tentationem et tentationem est ‘tredecim’: quid ‘rebellare’ significat, constare potest, cum praedicatur de malis apud hominem aut de malis spiritibus, quando subjugati sunt aut serviunt, ac incipiunt exsurgere et infestare; [2] mala seu mali spiritus in tantum rebellant, in quantum homo qui in bonis et veris esse vult, confirmat apud se aliqua mala et falsa, seu in quantum ejus bonis et veris se insinuant cupiditates et falsitates; in his est vita spirituum malorum, in bonis autem et veris est vita angelorum, inde infestatio et pugna; hoc apud omnes qui conscientiam habent, et adhuc magis apud Dominum cum puer, Qui perceptionem; apud illos qui habent conscientiam, oritur inde dolor mutus, at apud illos qui perceptionem, dolor acutus, et quo interior perceptio, eo acutior; inde qualis tentatio Domini prae hominum fuerit, constare potest, Qui perceptionem interiorem et intimam habuit.

1669. Vers. 5. Et in quarto decimo anno vertit Kedorlaomer: et reges qui cum illo, et percusserunt Rephaim in Ashteroth Karnaim, e Zuzimos in Ham, et Emim in Shave Kiriathaim. ‘In quarto decimo anno’ significat primam tentationem: ‘venit Kedorlaomer’ significat bonum apparens in Externo Homine: ‘et reges qui cum illo’ significant veram apparens quod est boni illius: ‘et percusserunt Rephaim in Ashteroth Karnaim, et Zuzimos in Ham, et Emim in Shave Kiriathaim’ significant persuasiones falsi seu inferna talium quae Dominus evicit.

1670. ‘In quarto decimo anno’: quod significet primam tentationem, constare potest a significatione ‘quatuordecim’ seu finis secundae septimanae, de qua n. 728, ubi ‘tempus septem dierum seu unius septimanae’ significat tentationis principium; quatuordecim seu duarum septimanarum, idem; hic quatuordecim quia spectant duodecim quae praecedunt, quibus significatum tempus pueritiae, ut dictum.

1671. ‘Venit Kedorlaomer’: quod significet bonum apparens in Externo Homine, constat ex significatione ‘Kedorlaomeri,’ de qua in versu mox praecedente, quod sit bonum et verum apparens, hic modo bonum, quia dicitur etiam ‘et reges qui cum illo’ per quos significatur verum.

1672. ‘Et reges qui cum illo’: quod significent verum apparens quod est boni illius, constat ex significatione ‘regum’ in Verbo; ‘reges, regna, et populi’ in historicis et propheticis Verbi significant vera et quae veritatum sunt, quod multis confirmari potest; in Verbo accurate distinguitur inter populum et gentem; per ‘populum’ significantur vera, per ‘gentem’ bona, ut ostensum prius n. 1259, 1260; reges praedicantur de populis, non ita de gentibus; filii Israelis antequam reges ambiebant, fuerunt ‘gens,’ et repraesentabant bonum seu caeleste; at postquam cupiverunt regem et acceperunt, facti sunt ‘populus,’ et non repraesentabant bonum seu caeleste, sed verum seu spirituale, quae causa fuit quod hoc illis imputatum sit in vitium, 1 Sam. viii 7 ad fin., de qua re, ex Divina Domini Misericordia, alibi: hic quia nominatur Kedorlaomer et additur ‘reges qui cum illo,’ significatur tam bonum quam verum, per ‘Kedorlaomerum’ bonum, per ‘reges’ verum, sed quale fuit bonum et verum in principio tentationum Domini supra dictum.

1673. ‘Et percusserunt Rephaim in Ashteroth Karnaim, et Zuzimos in Ham, et Emim in Shave Kiriathaim’: quod significent persuasiones falsi seu inferna talium quae Dominus evicit, constat ex significatione Rephaim, Zuzimorum, et Emim quod sint similis generis ac Nephilim qui memorantur Gen. vi 4, qui quod significent persuasiones falsi, seu illos qui ex persuasione suae altitudinis et praeeminentiae nihili fecerunt omnia sancta et vera, et qui falsitates infuderunt cupiditatibus, ostensum satis superque est ibi, videatur n. 581, et ex locis ibi adductis, Num. xiii 33; Deut. ii 10; Esai. xiv 9; xxvi 14, 19; Ps. (x)lxxxviii 11 [A.V. 10] Sunt hic genera persuasionum falsi quae per hos tres, tum per ‘Horitas in monte Seir’ significantur; nam plura genera persuasionum falsi sunt, non modo secundum falsitates sed etiam secundum cupiditates quibus adjunguntur aut infunduntur aut a quibus profluunt et producuntur; quales persuasiones falsi sunt nusquam constare potest alicui homini, qui vix plus novit quam quod persuasio falsi et cupiditas mali detur, at in altera vita in sua genera et in suas species distinctissime dispositae sunt: [2] dirissimae persuasiones falsi fuerunt apud eos qui ante diluvium vixerunt, imprimis apud eos qui Nephilim dicti; hi tales fuerunt ut persuasionibus suis in altera vita omnem facultatem cogitandi adimant spiritibus ad quos alluunt, ut hi videantur sibi vix vivere, minus aliquid verum posse cogitare est enim, ut ostensum, communicatio omnium cogitationum in alter; vita, quare cum persuasivum tale influit, non potest aliter quam quasi necare omnem cogitationis aliorum potentiam: tales nefandae gente fuerunt contra quas Dominus in prima pueritia pugnavit et quas evicit; quas nisi Dominus per Adventum Suum in mundum evicisset, nusquam aliquis homo hodie in tellure hac superesset, nam omnis homo regitur per spiritus a Domino: hodie iidem ex phantasiis sui circumdati sunt quasi nimbosa petra, e qua jugiter exsurgere conantur sed incassum, de quibus videatur n. 1265-1272, et prius multoties; qui quoque, et tales, intellecti sunt per Esaiam,
Mortui non vivent, Rephaim non surgent, eo quod visitasti, et delevisti eos, et perdidisti omnem memoriam eorum, xxvi 14:
[3] et apud Davidem,
Num mortuis facies miraculum, num Rephaim surgent, confitebuntur Tibi, Ps. (x)lxxxviii 11 [A.V. 10];
ubi per ‘mortuos’ non intelliguntur mortui sed damnati. Sunt quoque hodie ex orbe imprimis Christiano quibus quoque persuasiones sunt sed non tam dirae quales fuerunt antediluvianis; persuasiones falsi sunt aliae quae partem et voluntariam et intellectualem hominis occupant; tales fuerunt antediluvianorum, et horum quae significantur per ‘Rephaim, Zuzimos et Emim’; at sunt persuasiones falsi aliae quae solum partem intellectualem occupant, ex principiis falsi apud se confirmatis oriundae; hae non ita fortes sunt, nec necativae sicut illorum sed usque in altera vita spiritibus multum incommodi inferunt, et quoad partem, eorum cogitandi facultatem auferunt; spiritus qui tales sunt, apud hominem excitant mera confirmantia falsi, sic ut homo non aliter videat quam quod falsum sit verum, et malum sit bonum; est sphaera eorum quae talis; ut primum aliquid veri evocatur ab angelis, illi suffocant et exstinguunt; [4] homo potest appercipere num a talibus regitur per id solum, si vera Verbi putat falsa esse, et se confirmat ut non aliter possit videre; tunc satis certis esse potest quod tales spiritus apud illum sint et quod dominentur; similiter illi qui sibi persuadent omne emolumentum proprium esse bonum commune, et non aliud pro communi bono reputant quam quod etiam proprium (x)est; spiritus mali apud eum tot confirmantia suggerunt ut non aliter videat; qui tales sunt, ut omne proprium spectant ut commune bonum, aut obvelant specie quod sit commune bonum, in altera vita similiter faciunt quoad commune bonum ibi: quod talis sit influxus spirituum apud hominem, ex continua experientia ad vivum datum est nosse.

1674. Vers. 6. Et Horitas in monte eorum Seir, usque El-paran, quae super in desertum. ‘Horitas in monte corum Seir’ significat persuasiones falsi ex amore sui: ‘usque El-paran quae super in desertum’ significat extensionem.

1675. ‘Horitas in monte eorum Seir’: quod significet persuasiones falsi quae ex amore sui, constat ex significatione ‘Horitarum’ et ex significatione ‘Seir’; quod Horitas attinet, fuerunt illi qui habitarunt in monte Seir, ut constat ex Gen. xxxvi 8, 20 seq., ubi Esavus qui dictus Edom; per ‘Esavum seu Edomum’ significatur in genuino sensu Dominus quoad Humanam Ipsius Essentiam, et quoque per Esavum seu Edomum repraesentatur, ut multis constare potest tam ex historicis quam ex propheticis Verbi, de quibus, ex Divina Domini Misericordia, in sequentibus; et quia per ‘Horitas’ repraesentabantur illi qui in persuasionibus falsi sunt, et repraesentativa illo tempore actualiter existebant, ideo quoque simile repraesentatum fuit per id quod ‘Esavi posteri expulerint Horitas e monte Seir,’ [2] de quibus apud Mosen ita,

Terra Rephaim reputatur etiam haec, Rephaim habitarunt in ea prius, et Ammonitae vocant eos Zamzumim; populus magnus et multus et excelsus sicut Enakim; et perdidit eos Jehovah a coram illis, et possiderunt eos, et habitaverunt loco eorum. Quemadmodum fecit filiis Esavi habitantibus in Seir quod perdidit Horitas a coram illis, et possiderunt eos, et habitarunt loco eorum, Deut. ii 20-22;
haec repraesentant et significant idem quod hic de Kedorlaomero, nempe quod ‘Kedorlaomer et reges cum illo percusserint Horitas in monte Seir,’ nam per Kedorlaomerum, ut dictum, repraesentatur Domini Bonum et Verum in pueritia, ita Domini Humana Essentia quoad Bonum et Veram tunc, quo destruxit persuasiones falsi, hoc est, inferna tali diaboli turba impleta, quae persuasionibus falsi mundum spirituum, et consequenter genus humanum, aggressa est perdere: [3] et quia Esavus seu Edomus Dominum quoad Humanam Essentiam repraesentabat, etiam mons Seir, ut et Paran, repraesentabant illa quae Humanae Ipsius Essentiae essent, nempe caelestia amoris, ut constat ex benedictione Mosis,
Jehovah de Sinai venit, et exortus est de Seir illis; exsplenduit de monte Paran, et venit ex myriadibus sanctitatis; e dextra Ipsius ignis legis illis, etiam amans populos, Deut. xxxiii 2, 3;
quod ‘Jehovah exortus e monte Seir, et exsplenduit de monte Paran, non aliud significat quam Humanam Domini Essentiam; quisque scire potest quod ‘exoriri de monte Seir, et exsplendere de montes Paran’ non significet montes nec incolas, sed res Divinas, ita caelestia Humanae Domini Essentiae, ex Qua praedicatur quod Jehovah exortus et exsplenduerit: [4] quod ‘Seir,’ ex cantico Deborae et Baraki in Libro Judicum,

Jehovah cum exivisti e Seir, cum egressus es ex agro Edomi terra contremuit, etiam caeli stillarunt, etiam nubes stillarunt aquas, montes defluxerunt,… hic Sinai coram Jehovah Deo Israelis, v 4, 5;
[5] ubi ‘exire e Seir et egredi ex agro Edomi’ nec aliud significat. Adhuc manifestius in prophetia Bileami qui fuit unus ex filiis orientis seu� Syria ubi Antiquae Ecclesiae residuum fuit, apud Mosen,
Video Ipsum, et non jam, conspicio Ipsum, et non propinquus; orietur stella e Jacobo, et surget sceptrum ex Israele, et erit Edomus hereditas, et erit hereditas Seir, hostium illius, Num. xxiv 17, 18;
ubi ‘videre Ipsum et non jam, conspicere Ipsum, et non propinqui est Adventus Domini in mundum, cujus Humana Essentia dicit ‘stella e Jacobo’ quae oritura, tum ‘Edomus et Seir’; quod non Edomus et Seir fieret hereditas, unicuique constare potest; quod ‘hereditas Seir hostium illius,’ seu ‘mons hostium illius’ est idem ac multoties alibi, quod expellendi hostes, et possidenda terra eorum. [6] Quod etiam mons Paran seu El-paran idem significet, qui in hoc versu nominatur, constat quoque apud Habakkuk,
Deus a Temane veniet, et Sanctus de monte Paran, selah, texit caelos honor Ipsius, et laude Ipsius impleta est terra, iii 3.
Sed sciendum quod montes et terrae significationem habeant et accipiant ab habitatoribus qui ibi; quando Horitae ibi habitarunt, a Horitis; et quando expulsi, ab illis qui expulerunt, sicut ab Esavo seu Edomo, et quoque aliunde, quare in utroque sensu, in genuino et opposito; in genuino pro Humana Domini Essentia, in opposito pro amore sui; Humana Domini Essentia est ipse amor caelestis; amori caelesti oppositum est amor sui; ita Horitae hic significant persuasiones falsi ex amore sui. [7] Sunt persuasiones falsi ex amore sui, et persuasiones falsi ex amore mundi; illae persuasiones nempe quae ex amore sui, sunt foedissimae, at persuasiones ex amore mundi, non ita foedae; illae seu persuasiones falsi ex amore sui sunt oppositae caelestibus amoris, hae seu persuasiones falsi ex amore mundi sunt oppositae spiritualibus amoris; persuasiones ex amore sui secum ferunt quod imperare velint super omnia, et quantum eis relaxantur vincula tantum ruunt usque ut imperare velint super universum, et quod quoque ostensum, super Jehovam; quare persuasiones illius generis nusquam tolerantur in altera vita; at persuasiones ex amore mundi non eo usque ruunt; inde modo insaniae quod non contenti sint sua sorte, sed affectent vane gaudium caeleste, et sibi appropriare velint aliorum bona, non ita animo imperandi; sed differentiae illarum persuasionum sunt innumerabiles.

1676. ‘Usque El-paran, quae super in desertum’: quod significet extensionem, constare potest ex eo quod ‘Horitae percussi sint, et profugati eo usque’; desertum Paran memoratur, Gen. xxi 21; Num. x 12; xii 16; xiii 3, 26; Deut. i 1. Quid per ‘El-paran, quae in deserto’ hic significatur, non ita potest exponi, modo quod prima Domini victoria super inferna per istas gentes significata, adhuc non ulterius se extenderit; sed quousque se extendit, significatur per ‘El-paran super in desertum.’ [2] Cui arcana caelestia non scire datum, is putare potest quod non opus fuisset Adventu Domini in mundum ad pugnandum cum infernis, et per tentationes in se admissas illa debellare et vincere, cum usque ex Omnipotentia Divina potuissent subjugari et in infernis suis includi; sed usque quod ita se res habeat, constans est veritas; ipsa arcana evolvere solum quoad communissima, foret integrum opus, tum quoque foret dare occasiones ad ratiocinia mysteriis Divinis, quae mentes humanae utcumque evolverentur, non caperent, et plerique non capere vellent: [3] quare satis est ut sciant, quia ita est, ut credant quod veritas aeterna sit, nisi Dominus venisset in mundum et per tentationes in se admissas subjugaverit et evicerit inferna, quod periisset genus humanum, et quod non salvari aliter potuissent, etiam qui in tellure hac fuerunt a tempore Antiquissimae Ecclesiae.

1677. Vers. 7. Et reversi sunt et venerunt ad En-mishpat haec Kadesh, et percusserunt omnem agrum Amalekitarum, et etiam Emoraeum habitantem in Hazezon-tamar. ‘Reversi sunt et venerunt ad En-mishpat, haec Kadesh’ significat continuationem: ‘et percusserunt omnem agrum Amalekitarum’ significat genera falsorum: ‘et etiam Emoraeum habitantem in Hazezon-tamar’ significat genera malorum quae inde.

1678. ‘Reversi sunt et venerunt in {1} En-mishpat, haec Kadesh’: quod significet continuationem, constat ab illis quae praecedunt et illis quae sequuntur; agitur hic nunc de falsis et malis inde; falsa significantur per ‘Amalekitam,’ et mala inde per ‘Emoraeum Hazezon-tamar’: per ‘Kadesh’ significantur vera, tum quoque contentiones de veris; hic quia de falsis, et de malis inde, agitur, quae evicit Dominus in prima sua pugna, hic nominatur ‘En-mishpat haec Kadesh’ quia contentio fuit de veris. [2] Quod ‘Kadesh’ significet vera de quibus contenditur, constat apud Ezechielem ubi termini Terrae Sanctae describuntur,
Angulus meridiei versus austrum, a Tamar usque ad aquas Meriboth (contentionum) Kadeshum, hereditatem ad mare magnum, et angulum austri versus meridiem, xlvii 19; xlviii 28;
ubi ‘meridies’ pro luce veritatis; terminus ejus quo significatur contentio de veris, dicitur ‘Kadesh.’ [3] Kadesh quoque fuit ubi
Moses percussit petram, e qua exiverunt aquae, quae aquae vocatae sunt Meribah ex contentione, Num. xx 1, 2, 11, 13;
per ‘petram,’ ut notum, significatur Dominus, per ‘aquas’ in sensu interno Verbi, spiritualia quae sunt vera: ‘aquae Meribah’ dictae quia de illis contentio: quod etiam dictae ‘aquae contentionis Kadesh,’ constat apud Mosen,
Rebellastis ori Meo in deserto Zin, in contentione contionis, ut sanctificaretis Me per aquas in oculis eorum, hae aquae contentionis Kadesh deserti Zin, Num. xxvii 14; Deut. xxxii 51.
Similiter fuit in Kadesh, quo reversi exploratores e terra Canaane, et ubi murmurarunt et contenderunt, non volentes intrare in terram, Num. xiii 26. [4] Ex his constat quod ‘En-mishpat’ seu fons judicii aut fons Mishpat Kadesh significet contentionem de veris, et sic continuationem. Quia hic historica vera sunt ac ita factum, apparere potest sicut non talia repraesentata sint et significata per loca quo venit, et per gentes quas percussit Kedorlaomer; sed historica omnia in Verbo sunt repraesentativa et significativa, tam quoad loca quam quoad gentes, ut et quoad facta, ut manifeste constare potest ab omnibus tam in historicis Verbi quam in propheticis.
@1 So I, but ad elsewhere.$

1679. ‘Et percusserunt omnem agrum Amalekitarum’: quod significet genera falsorum, constat a repraesentatione et significatione gentis ‘Amalekitae’; per omnes gentes quae fuerunt in terra Canaane repraesentata sunt genera falsorum et malorum, ut ex sequentibus, ex Divina Domini Misericordia, constabit; per ‘Amalekitas’ significata sunt falsa, per ‘Emoraeos in Hazezon-tamar’ mala ex falsis; quod per ‘Amalekitas’ falsa quibus oppugnantur vera, constare potest ab illis quae de Amalekitis memorantur Exod. xvii 13 ad fin.; Num. xiii 29; xxiv 20; Deut. xxv 17-19; Jud. v 13, 14; 1 Sam. xv 1 ad fin.; xxvii 8; Ps. lxxxiii 8, 9 [A.V. 7, 8]. [2] Per ‘Rephaim, Zuzimos, Emim, Horitas,’ de quibus in vers. 5, 6, significatae sunt persuasiones falsi, oriundae ex cupiditatibus mali, hoc est, ex malis; hic autem per ‘Amalekitas et Emoraeum in Hazezon-tamar’ significantur falsa ex quibus mala; aliud est falsum ex malo, et aliud falsum et inde malum; falsa scaturiunt vel ex cupiditatibus quae sunt voluntatis, vel ex principiis captis quae sunt intellectus; falsa ex cupiditatibus quae sunt voluntatis, sunt foeda, nec ita exstirpari se patiuntur, quia ipsi vitae hominis cohaerent; ipsa vita hominis est quod cupit, hoc est, quod amat; dum confirmat apud se hanc vitam, seu cupiditatem aut amorem, omnia confirmantia sunt falsa et implantantur ejus vitae; tales fuerunt antediluviani: [3] falsa autem ex principiis captis quae sunt intellectus, non ita radicari possunt in parte voluntaria hominis; sicut sunt doctrinalia falsa aut haeretica; haec ab origine extra voluntatem incohant, et ab imbuitione talium ab infantia, et dein a confirmatione in aetate adulta; at quia falsa sunt non possunt aliter quam producere mala vitae; ut qui credit mereri salutem per opera et se confirmat in eo, ipsum meritum, justificatio sui, et confidentia, sunt mala quae inde; et vicissim, qui credit pietate vitae non dari posse nisi meritum ponatur in operibus, malum inde est quod exstinguat apud se omnem pietatem vitae, et se dedat cupiditatibus et voluptatibus; similiter in aliis multis: talia falsa inde mala sunt, de quibus in hoc versu agitur.

1680. ‘Et etiam Emoraeum habitantem in Hazezon-tamar quod significet genera malorum quae inde, constat ex illis quae num dicta sunt, tum a repraesentatione et significatione ‘Emoraeorum de qua in cap. seq. xv ad vers. 16. Quod mala et falsa attinet, contra quae Dominus pugnavit, sciendum quod fuerint infernales spiritus qui in malis et falsis, hoc est, quod fuerint inferna talibus impleta quae continue infestabant genus humanum; infernales non aliud cupiunt quam perdere unumquemque, nec plus voluptatis percipiunt quam dum cruciant: [2] distinguuntur in altera vita omnes spiritus ex eo qui malum cupiunt contra alios, sunt spiritus infernales seu diabolici; qui autem bonum aliis volunt, sunt spiritus boni et angelici; homo potest scire inter quos est, num inter infernales vel inter angelicos; si proximo intendit malum, de illo non nisi malum cogitat, et cum potest etiam actualiter facit, et in eo delectatur, is est inter infernale: et fit etiam infernalis in altera vita; at qui proximo intendit bonum, et de illo non nisi bonum cogitat, et cum potest actualiter facit, is es inter angelicos, et fit etiam angelus in altera vita; hoc characteristicon est, examinet quisque se secundum hoc qualis est: [3] nihil est quod non malum faciat cum non potest nec audet, et nihil est quod bonum faciat sui causa, haec sunt externa quae removentur in altera vita, homo est ibi sicut cogitat et intendit; sunt plures qui ex habitu in mundo bene loqui possunt, sed appercipitur ilico num mens seu intentio consentit; si non, rejicitur inter infernales sui generis et speciei.

1681. Vers. 8, 9. Et exivit rex Sodomae, et rex Admae, et rex Admae, et rex Zeboiim, et rex Belae, haec Zoar, et ordinaverunt cum iis praelium in valle Siddim; cum Kedorlaomero rege Elam, et Tidale rege Goiim, et Amraphele rege Shinar, et Ariocho rege Ellasar; quatuor rege cum quinque. ‘Exivit rex Sodomae, et rex Amorae, et rex Admae et rex Zeboiim, et rex Belae, haec Zoar’ significant, ut prius, mala e falsa communiter regnantia: ‘et ordinaverunt cum iis praelium significant quod aggressi: ‘in valle Siddim.’ significat, hic ut prius, immundum: ‘cum Kedorlaomero rege Elam, et Tidale rege Goiim, et Amraphele rege Shinar, et Ariocho rege Ellasar’ significant vera et bona in Externo Nomine; ‘Kedorlaomer rex Elam’ vera; ‘Tidal rex Goiim’ bona; ‘ceteri’ quae inde: ‘quatuor reges cum quinque’ significat horum unionem, et illorum disunionem.

1682. ‘Exivit rex Sodomae, et rex Amorae, et rex Admae, et rex Zeboiim, et rex Belae, haec Zoar’: quod significent mala et falsa communiter regnantia, constat ab illis quae dicta supra ad vers. 2 de iisdem quod sint cupiditates mali et persuasiones falsi; ibi in genere per eosdem reges significata sunt omnia mala et omnia falsa, seu quod idem est, cupiditates mali et persuasiones falsi, quare dictum quod ‘cum illis bellum factum’; postea agitur de bello cum Rephaim, Zuzimis, Emim, et Horitis; tum cum Amalekita et Emoraeo, demum cum his regibus, qui principio nominati sunt, hic ideo per eosdem reges significantur solum mala et falsa regnantia, quae sunt minoris gradus.

1683. Quod ‘ordinaverunt cum iis praelium’ significet quod aggressi, constat ex significatione ‘ordinare praelium’ quod sit oppugnare, nam quod ii rebellaverint, dicitur supra vers. 3; patet quoque ex eo quod mali spiritus sint qui aggrediuntur; ita eram se res habet: Dominus nusquam cum aliquo inferno incohavit pugnam, sed inferna Ipsum aggressa sunt; ut fit quoque apud unumquemvis hominem qui in tentatione est, seu in pugna cum malis spiritibus; apud eum nusquam angeli aggrediuntur, sed semper et continue mali seu infernales spiritus; angeli solum avertunt et defendunt; hoc venit a Domino, qui nusquam alicui, si vel foret omnium pessimus et infensissimus hostis, malum inferre vult aut eum detrudere in infernum, sed is est qui sibi malum infert, et praecipitat in infernum: hoc quoque sequitur a natura mali et a natura boni; natura mali est ut unumquemvis lacessere velit; natura boni est ut nullum; mali in ipsamet sua vita sunt cum aggrediuntur, continue enim cupiunt perdere; boni in ipsamet sua vita sunt cum neminem aggrediuntur, et cum usum praestare possunt alios a malis defendendo.

1684. ‘In valle Siddim’: quod significet immundum, constat ab illis quae supra ad vers. 3 de valle Siddim et mari salis dicta sunt.

1685. ‘Cum Kedorlaomero rege Elam, et Tidale rege Goiim, et Amraphele rege Shinar, et Ariocho rege Ellasar’: quod significet vera et bona in Externo Homine, constat ex significatione eorundem in vers. 1 hujus capitis.
Quod ‘Kedorlaomer rex Elam’ significet vera et ‘Tidal rex Goiim bona, et ‘ceteri’ quae inde, constat ex eo quod hic alio ordine recenseantur iidem reges ac supra vers. 1, ibi tertio loco, hic primo Kedorlaomer rex Elam; et ibi quarto loco, hic secundo Tidal rex Goiim: est verum quod primum est pugnae, ex vero enim pugnatur, nam ex vero noscitur quid falsum et quid malum, quare pugnae tales nusquam existunt antequam homo imbutus est scientiis et cognitionibus veri et boni; inde per ‘Kedorlaomerum’ qui primo loco hic nominatur, significatur verum quod fuit apud Dominum; quod quoque constat ex significatione ‘Elami’ quod sit fides ex charitate, quod idem est ac verum, ut ostensum prius est cap. x ad vers. 22; inde sequitur quod ‘Tidal rex Goiim seu gentium, significet bonum; et quod ‘ceteri reges’ vera et bona quae sunt inde.

1686. ‘Quatuor reges cum quinque’: quod significet horum unionem, et illorum disunionem, constare potest a significatione ‘quatuor’ et a significatione ‘quinque’; ‘quatuor’ significant unionem quia paria, sicut quoque duo cum spectant conjugia rerum, ut quoque observatum n. 720; ‘quinque’ autem disunionem quia parum, ut ostensum n. 649; se habent omnia praedicate ad rem de qua agitur.

1687. Vers. 10. Et vallis Siddim putei putei bituminis; et fugerunt rex Sodomae et Amorae, et ceciderunt ibi, et residui in montem fugerunt. ‘Vallis Siddim putei putei bituminis’ significat immundum falsitatum et cupiditatum: ‘et fugerunt rex Sodomae et Amorae, et ceciderunt ibi’ significat quod mala et falsa illa victa: ‘et residui i montem fugerunt’ significat quod non omnes; ‘mons’ est amor si et mundi.

1688. ‘Vallis Siddim putei putei, seu plena puteis, bituminis quod significet immundum falsitatum et cupiditatum, constat significatione ‘Siddim’ quod sit immundum, de qua supra ad vers. 3 tum a significatione ‘puteorum’ quod sint falsitates, et ‘bituminis’ quod sint cupiditates; ‘putei’ vocantur falsitates ex immunda aqua et ‘bitumen’ cupiditates ex foedo sulphureo nidore in tali aqua.

1689. Quod ‘fugerunt rex Sodomae et Amorae, et ceciderunt ibi’ significet quod mala et falsa illa victa, constat ex significatione ‘Sodomae et Amorae’ quod sint mala cupiditatum, et falsa persuasionum, de qua supra; hic ‘rex Sodomae et Amorae’ pro omnibus mali et falsis etiam per ceteros reges significatis: tum ex significatione ‘fugere et cadere’ quod sit vinci.

1690. Quod ‘residui in montem fugerunt’ significet quod non omnes, constat absque explicatione, ex eo quod residui facti, qui aufugerunt. In sensu interno agitur de tentationibus quos sustinuit Dominus in pueritia, de qua nihil memoratur in Verbo Novi Testamenti, solum de tentatione in deserto seu mox postquam venit ex deserto, et denique de ultima tentatione in Gethsemane, et porro: quod Domini vita a prima pueritia usque ad ultimam horam vitae in mundo fuerit continua tentatio et continua victoria, constat a pluribus in Verbo Veteris Testamenti, et quod non cessaverit cum tentatione in deserto, constat ab his apud Lucam,
Postquam absolvit omnem tentationem diabolus, destitit ab Ipso ad tempus 13;
tum ex eo quod usque ad mortem crucis tentatus sit, sic ad ultimam horam vitae in mundo; inde patet quod tota Domini vita in mundo a prima pueritia fuerit continua tentatio et continua victoria; ultima fuit cum, super cruce oravit pro inimicis, ita pro omnibus in universo terrarum orbe. In Verbo vitae Domini apud Evangelistas, non memoratur, praeter ultimam, quam tentatio Ipsius in deserto; plura discipulis non detecta sunt; quae detecta, secundum sensum litterae tam levia apparent ut vix aliquid, [2] nam ita dicere et ita respondere non est aliqua tentatio, cum tamen gravior fiat quam usquam aliqua mens humana capere et credere possit; nemo scire potest quid tentatio, nisi qui in illa fuit; tentatio quae memoratur apud Matth. iv 1-11; Marc. i 12, 13; Luc. iv 1-13, continet in summa tentationes, nempe quod ex amore erga universum genus humanum pugnaverit contra amores sui et mundi, quibus repleta fuerunt inferna: [3] omnis tentatio fit contra amorem in quo est homo; in quali gradu est amor in tali fit tentatio; si non contra amorem, nulla est tentatio; amorem alicujus destruere, est ipsam vitam, nam amor est vita; Domini vita fiat amor erga universum genus humanum, et quidem tantus et talis ut non nisi quam purus amor; contra hanc Ipsius vitam admissae sunt tentationes continuae, ut dictum, a prima pueritia ad ultimam horam in mundo. Amor qui fuit ipsissima Domini vita, significatur per quod
Esuriverit, et quod diabolus dixerit; Si Filius es Dei, dic lapidi huic, ut fiat panis; et quod responderit Jesus, Scriptum est, quod non per panem solum victurus sit homo, sed per omne verbum Dei, Luc. iv 2-4; Matth. iv 2-4.

[4] Quod pugnaverit contra amorem mundi, seu omnia quae sunt amor mundi, significatur per quod
Deduxerit Ipsum diabolus in montem altum, et monstraverit Ipsi omnia regna orbis terrarum in momento temporis, et quod dixerit, Tibi dabo potestatem hanc omnem, et gloriam eorum, quia mihi data est, et cui voluero, do eam; Tu ergo si adoraveris coram me, erunt Tibi omnia; sed respondens ipsi Jesus dixit Abi post Me satana, scriptum namque est, Adorabis Dominum Deum tuum, et Illi Soli servies, Luc. iv 5-8; Matth. iv 8-10.
[5] Quod contra amorem sui, et omnia quae sunt amoris sui, significatur per haec,
Assumpsit Ipsum diabolus in sanctam urbem, et statuit Ipsum super pinnulam templi, et dixit Ipsi, Si Filius es Dei mitte Te Ipsum deorsum; scriptum enim est, Angelis suis praecipiet de te, et super manibus portabunt te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum; dixit ei Jesus, Iterum scriptum est, Non tentabis Dominum Deum tuum, Matth. iv 5-7; Luc. iv 9-12.
Continua victoria significatur per haec quod post tentationem,

Angeli accesserint et ministraverint Ipsi, Matth. iv 11; Marc. i 13.

[6] In summa, Dominus a prima pueritia usque ad ultimam horam vitae in mundo, ab omnibus infernis oppugnatus est, quae continue ab Ipso expugnata, subjugata et victa, et hoc unice ex amore erga universum genus humanum, qui amor quia non fuit humanus sed Divinus, quantus amor tanta tentatio, constare potest qualis pugnarum gravitas fuit, et a parte infernorum quanta ferocia: quod haec ita se habuerint, pro certo scio.

1691. Quod ‘mons’ sit amor sui et amor mundi, constare potest a significatione ‘montis,’ de qua mox. Omne malum et falsum existit ab amore sui et amore mundi; non alia origo illorum est; amor enim sui et mundi sunt opposita amori caelesti et spirituali; et quia opposita, sunt ii qui caelestia et spiritualia regni Dei destruere continue conantur; ex amore sui et mundi existunt omnia odia, ex odiis omnes vindictae et crudelitates, ex illis et his omnes doli, in summa omnia inferna. [2] Quod per ‘montes’ in Verbo significetur amor sui et mundi, constare potest ab his locis; apud Esaiam,

Oculi superbiae hominis humiliabitur, et deprimetur altitudo hominum;… dies Jehovae Zebaoth super omne superbum et altum,… super omnes montes altos, et super omnes colles elatos, et super omnem turrim excelsam, ii 11, 12, 14, 15;
manifeste ‘montes alti’ pro amore sui, et ‘colles elati’ pro amore mundi: [3] apud eundem,
Omnis vallis extolletur, et omnis mons et collis humiliabuntur, x 14;
etiam manifeste pro amore sui et mundi: apud eundem,
Vastabo montes et colles, et omnem herbam eorum arefaciam, xlii 15;
similiter ‘montes’ pro amore sui, et ‘colles’ pro amore mundi: apud Ezechielem,
Diruentur montes, et cadent gradus, et omnis murus in terram cadet, xxxviii 20:
[4] apud Jeremiam,
Ecce Ego contra te, mons perdens, perdens universam terram, et extendam manum Meam contra te, et devolvam te de petris, et dabo te in montem combustionis, li 25;
ubi de Babele et Chaldaea, per quas quod amor sui et mundi significetur, prius ostensum: in cantico Mosis,
Ignis accensus est in ira Mea, et ardebit usque ad infernum infimum, et comedet terram et proventum ejus, et inflammabit fundamenta montium, Deut. xxxii 22;
‘fundamenta montium’ pro infernis, ut manifeste dicitur; fundamenta montium vocantur quia amor sui et amor mundi ibi regnant, et inde sunt: [5] apud Jonam,

Circumdederunt me aquae usque ad animam, abyssus circumcinxit me, alga alligata capiti meo; ad excisiones montium descendi; terrae vectes super me in aeternum, at ascendere fecisti e fovea vitas meas, Jehovah Deus mi, ii 6, 7;
tentationes Domini contra inferna per ‘Jonam cum erat in ventre piscis magni’ prophetice ita describuntur; ut quoque alibi in Verbo, cumprimis apud Davidem; qui in tentationibus est, in infernis est; in infernis esse, nihil facit locus, sed status. [6] Quia ‘montes’ et ‘turres’ significant amorem sui et mundi, inde constare potest quid significatur per id quod Dominus ductus a diabolo super montem altum et super pinnam templi, nempe in omnium extremas tentationum pugnas contra amores sui et mundi, hoc est, contra inferna. Montes etiam in opposito sensu, ut solitum, significant amorem caelestem et spiritualem, ut ostensum prius n. 795, 796.

1692. Quid tentationes seu pugnae tentationum efficiunt, vix aliquis scire potest; sunt illa media quibus resolvuntur et discutiuntur mala et falsa, et quibus inducitur pro illis horror, et non modo datur sed etiam corroboratur conscientia, et sic regeneratur homo; quae causa est quod qui regenerantur, mittantur in pugnas, et subeant tentationes; et qui non in vita corporis, illi in altera vita, si tales sint ut regenerari queant; quare Ecclesia Domini vocatur ‘pugnans’: se solus Dominus ex propriis viribus seu ex propria potentia sustinuit pugnas tentationum crudelissimas, nam omnibus infernis circumfusus fuit, et continue illa evicit: [2] solus Dominus etiam est Qui pugnas apud homines qui in pugnis tentationum sunt, et Qui vincit; homo ex propria potentia ne hilum efficere potest contra malos seu infernales spiritus, nam cohaerent cum infernis ita ut si unum superaretur alterum superirrueret, et sic in aeternum; sunt sicut mare quod incumbit singulis partibus aggeris, si perrumperetur agger rima se fossula, nusquam mare desineret quin perrumperet et inundaret usque dum nihil superstes sit; ita se haberet nisi Dominus soli sustineret pugnas tentationum apud hominem.

1693. Vers. 11. Et sumpserunt omnes opes Sodomae et Amora et omnem cibum eorum, et abiverunt. ‘Sumpserunt omnes opes Sodomae et Amorae’ significat quod deprivati potentia malum agendi: ‘et omnem cibum eorum’ significat quod potentia falsum cogitandi: ‘et abiverunt’ significat quod ita relicti.

1694. Quod ‘sumpserunt omnes opes Sodomae et Amora significet quod deprivati potentia malum agendi, constat a significatione ‘sumere opes alicujus’; per opes Sodomae et Amorae in sensu interno non aliud intelligitur quam malum et falsum, malum hic significatur per ‘opes,’ et falsum per ‘cibum’: opes et divitiae spirituales respective ad bonos, non sunt aliud quam bona et vera quibus donantur et ditantur a Domino; ita opes et divitiae respective ad malos, non sunt aliud quam mala et falsa quae sibi ipsis acquisiverunt; talia etiam per opes in Verbo significantur: ex his constat quod ‘sumere opes Sodomae Amorae’ sit privare eos potentia malum agendi.

1695. Quod ‘omnem cibum eorum’ significet quod potent falsum cogitandi, constat a significatione ‘cibi’; quid cibus caelesti spiritualis et naturalis, quo fruuntur in altera vita, ostensum est prius n. 56-58, 680, 681; haec quoque correspondent cibo corporis, id quoque repraesentantur in Verbo per cibum et appellantur cibus; cibus autem spirituum malorum et infernalium est quod contrarium est sapientiae, intelligentiae, et verae scientiae, quod est omne falsum; hoc cibo etiam sustentantur, quod mirum, spiritus mali; quod sustententur, causa est quia vita eorum est; nisi detur iis copia vituperandi verum, immo blasphemandi, non possunt vivere; at usque non datur iis licentia cogitandi et loquendi falsum nisi quod ex malo eorum, non autem quod contra eorum malum proprium, nam hoc est dolus; quantum enim ex malo suo loquuntur falsum, tantum ex vita sua, et quoque tunc ignoscitur iis, quia tales sunt ut aliter vivere nequeant. [2] Quod deprivati sint potentia malum agendi et falsum cogitandi, ita se res habet: in pugnis tentationum permittitur malis spiritibus depromere omne malum et falsum quod est apud hominem, et ex malo et falso hominis pugnare; cum autem victi sunt, tunc non amplius licet eis id facere, nam percipiunt ilico apud hominem quod bonum et verum confirmatum est; talis perceptio datur spirituum prae homine; ex ipsa sphaera hominis confirmati in vero et bono, noscunt ilico quomodo, se habet, quid responsum habituri, et plura; hoc constat manifeste apud hominem regeneratum spiritualem, apud quem aeque sunt spiritus mali ac apud non regeneratum, sed subjugati sunt et serviunt: haec significantur per quod potentia malum agendi et falsum cogitandi deprivati sint.

1696. Quod ‘abiverunt’ significet quod relicti, constat absque explicatione.

1697. Vers. 12. Et sumpserunt Lotum, et acquisitionem ejus, filium fratris Abrami, et abiverunt; et is habitans in Sodoma. ‘Sumpserunt Lotum, et acquisitionem ejus, filium fratris Abrami, et abiverunt’ significat quod bona et vera apparentia, quae in se non bona et vera sunt, occupaverint Externum Hominem, et omnia quae ibi essent: ‘et is habitans in Sodoma’ significat statum illius.

1698. Quod ‘sumpserunt Lotum, et acquisitionem ejus, filium fratris Abrami, et abiverunt’ significet quod bona et vera apparentia, quae in se non bona et vera sunt, occupaverint Externum Hominem, et omnia quae ibi essent, constat a significatione Loti, qui quod significet apud Dominum, Sensualem seu Externum Hominem, prius aliquoties dictum et ostensum est, et quidem hic Externum Hominem quoad bona et vera apparentia, quae hic sunt ‘acquisitio Loti’; quod bona et vera illa apparuerint ut bona et vera in prima pueritia, et non in se ita fuerint, prius explicatum est; sed quod per gradus purificata sint, et quidem per pugnas tentationum, ex illis quae de tentationibus dicta sunt, constare potest.

1699. ‘Et is habitans in Sodoma’: quod significet statum illius, constat a significatione ‘Sodomae.’

1700. Vers. 13. Et venit evasor, et indicavit Abramo Hebraeo, et is habitans in quercetis Mamre Emoraei, fratris Eshkoli, et fratris Aneri; et hi viri foederis Abrami. ‘Venit evasor et indicavit Abram Hebraeo’ significat quod perciperet Dominus ex Interiore Ipsius Homine; ‘Abram Hebraeus’ est Interior Homo cui adjunctus Internus seu Divinus: ‘et is habitans in quercetis Mamre Emoraei’ significat statum perceptionis ex Rationali Homine: (x)’fratris Eshkoli et fratris Aneri, et hi viri foederis Abrami’ significat statum Rationalis Homini quoad Externum, ejus bona et vera qualia essent.

1701. Quod ‘venit evasor et indicavit Abramo Hebraeo’ significet quod perciperet Dominus ex Interiore Ipsius Homine, constat a significatione ‘Abrami Hebraei’ quod sit Interior Homo conjunctus Interno, de qua mox infra; et quia in interno sensu praedicantur haec de Domino, et historica sunt repraesentativa, patet quod ‘veni evasor et indicavit’ non aliud significet quam quod Dominus perceperit: quod in Externo Homine peragitur, Interior Homo percipit sicut foret quasi quis indicaret; Dominus Qui perceptionem omnium quae fiebant, habuit, manifeste novit qualia et unde illa quae apud Ipsum existebant; ut si quid mali occuparet Externi Hominis affectiones aut si quid falsi ejus cognitiones; non potuit non nosse quale esset et unde, sed etiam quinam spiritus mali excitarent illa, et quomodo excitarent, praeter plura; nam talia et innumerabilia alia non latent angelos, et vix homines qui perceptionem caelestem habent, minus Dominum.

1702. Quod ‘Abram Hebraeus’ sit Interior Homo cui adjunctus Internus seu Divinus, constare potest a significatione ‘Abrami Hebraei,’ seu a cognominatione Abrami quod hic dicatur ‘Hebraeus’; in praecedentibus et in sequentibus ubi de Abramo, non appellatur Hebraeus, hic solum, quare distinctum quid apud Dominum repraesentatur et significatur per Abramum Hebraeum; quid repraesentatur et significatur, constare potest a sensu interno, nempe quod sit Interior Homo adjunctus Interno seu Divino, ut quoque constare potest a serie rerum in sensu interno; ‘Hebraei’ in Verbo nominantur cum significatur aliquid servitii qualecumque sit, ut a sequentibus constare potest; Interior Homo talis est quod inserviat Interno seu Divino, quare hic Interior Homo appellatur ‘Abram Hebraeus.’ [2] Quid interior homo, vix aliquis novit, quare paucis dicendum; interior homo est medius inter internum et externum; per interiorem hominem communicat internus cum externo; absque illo medio, nusquam dari potest aliqua communicatio; caeleste est distinctum a naturali, et adhuc magis a corporeo; nisi sit medium per quod communicatio, nusquam caeleste potest operari in naturale, minus in corporeum; interior homo est qui dicitur rationalis homo, qui homo quia est medius, communicat cum interno ubi est ipsum bonum et verum, et quoque communicat cum exteriore ubi est malum et falsum; per communicationem cum interno potest homo cogitare de caelestibus et spiritualibus seu spectare sursum, quod bestiae nequeunt; per communicationem cum exteriore potest homo cogitare de mundanis et corporeis seu spectare deorsum, vix aliter ac bestiae quae similiter ideam terrestrium habent; verbo, interior seu medius homo est ipse rationalis homo, qui spiritualis aut caelestis est cum spectat sursum, at animalis cum spectat deorsum: notum est quod homo scire possit quod aliter loquatur quam cogitat, 3 et aliter faciat quam vult, et quod simulatio ac dolus detur, tum quod ratio seu rationale sit, quodque hoc interius quia dissentire possit; ut et quod apud regenerandum aliquid interius sit quod pugnat cum exteriore; hoc interius quod aliter cogitat et aliter vult et quod pugnat, est interior homo; in interiore hoc homine est conscientia apud spiritualem hominem, et est perceptio apud caelestem: Interior hic Homo conjunctus Interno Divino apud Dominum, est qui hic appellatur ‘Abram Hebraeus.’

1703. Quod ‘Hebraeus’ in Verbo praedicetur de illis quae sunt alicujus servitii, constat a sequentibus locis; apud Mosen,
Quando vendetur tibi frater tuus Hebraeus aut Hebraea, et serviet tibi sex annos, et in anno septimo dimittes eum liberum a tecum, Deut. xv 12;
ubi ‘Hebraeus et Hebraea’ dicitur quia de servitio agitur: apud Jeremiam,

A fine septem annorum dimittetis quisque fratrem suum Hebraeum, qui venditus fuerit tibi, et serviverit tibi sex annos, xxxiv 9, 14;
ubi similiter ‘Hebraeus’ dicitur quia de servitio; alioquin filii Jacobi apud Prophetas non Hebraei vocantur: apud Samuelem,
Philistaei dicebant, Confortamini et estote in viros, ne serviatis Hebraeis, sicut serviverunt vobis, 1 Sam. iv 9;
similiter: apud Mosen,
Dixit Jehovah ad Mosen, Intra ad Pharaonem, et loquaris ad eum, Sic dixit Jehovah Deus Jehovah Deus Hebraeorum, Dimitte populum Meum, ut serviant Mihi, Exod. ix 1, 13; x 3;
ubi quoque ex servitio vocati sunt Hebraei: Potipharis uxor de Josepho,
Clamavit ad viros domus suae, et dixit eis, Videte, adduxit nobis virum Hebraeum, ad illudendum nobis, Gen. xxxix 14;
‘Hebraeus’ dicitur quia ibi erat servus: princeps pincernarum a Pharaonem,
Nobiscum erat puer Hebraeus, servus principis satellitum, et interpretatus est nobis somnia, Gen. xli 12:
et praeterea Aegyptii vocabant filios Israelis Hebraeos, quia erant servi seu in servitute, ut notum, Exod. i 15, 16, 19, et alibi.