8019–9450

8019. `Quoad exercitus illorum’: quod significet illos distinctos secundum quale boni a vero, constat ex significatione `exercituum’ quod sint bona et vera, de qua supra n. 7988; `quoad exercitus’ significat quod illi, qui per `filios Israelis’ repraesentantur, distincti essent secundum quale boni a vero; quod omnes in altera vita secundum bona distincti et conjuncti sint, videatur n. 7833, (x)7836, 8003. Secundum quale boni a vero dicitur, quia omne bonum suum quale habet a vero, (c)et inde variatur, n. 3804, 4149, 5345, 5355, (x)6916.

8020(x). Ex statutis et legibus de esu agni paschalis, de quibus in hoc capite, {1}manifeste patet quod arcana (x)caelestia sint quae continentur (c)et reconduntur in singulis, et quod absque cognitione ex sensu interno nihil sciatur quam mere rituale in forma externa, ac nihil caeleste, {2}minus Divinum; sicut, cur pecus paschalis (t)esset agnus vel haedus: cur pecus mascula esset et filius anni: cur mactaretur quartodecimo die mensis: cur sanguis inde spargeretur super postes et superliminare {3}: cur comederetur assa igne cum azymis super amaroribus, et non de illa crudum aut coctum in aquis: cur assaretur caput super cruribus et super medio ejus: cur nihil de illa relinqueretur ad mane, et cur relictum combureretur igne: cur azyma comederent septem diebus, et cur exscinderetur comedens fermentatum: cur alienigena, inquilinus, et mercenarius non comederent illud, sed servus viri emptio argenti, ac peregrinus, si circumciderentur: cur in una domo comederetur nec educeretur de carne foras: cur os non frangeretur in illa; quid haec et perplura {4}alia involvunt, et cur mandata sunt, prorsus ignoraretur nisi sciantur leges ordinis in spirituali mundo quibus correspondent, et nisi ex sensu interno sciatur quid singula in illo mundo, hoc est, in caelo, significant, et imprimis nisi credatur quod in omnibus insit spirituale; {5} nisi inesset omnibus et singulis spirituale, {6}angeli qui apud hominem, cum ab homine legitur, parum et vix aliquid ex Verbo, comprehenderent, nam angeli omnia quae in Verbo (x)naturali modo descripta sunt comprehendunt spiritualiter.
@1 constare potest$
@2 et$
@3 i et ille salvaret illos$
@4 reliqua$
@5 i et$

@6 quod Angeli, qui apud hominem A Angeli cum ab homine legitur, qui apud hominem I$

8021. Continuatio de Spiritibus et Incolis Planetae Jovis

Quidam ex spiritibus Jovis qui terrorem incutiunt per adventum, de quibus prius, appulit ad sinistrum meum latus sub ulna ac inde loquebatur, sed loquela ejus erat stridens, voces nec erant {1} admodum discretae ac inter se separatae, adeo ut diu expectare deberem antequam colligerem sensum; et cum loquebatur, etiam interjiciebat aliquid terroris; dicebat quod ita in sua tellure fiat, et quod illi, antequam angeli illorum adveniunt, praemittantur ad hominem, ac eo modo praeparent; monens ut etiam ego illos, cum veniunt, bene excipiam; sed respondere datum est quod hoc meum non sit, sed quod apud me excipiantur omnes sicut ipsi sunt.
@1 i continuae, sed$

8022. Postea venerunt angeli illius telluris, et {1} dabatur percipere ex loquela mecum quod prorsus (x)differrent ab angelis nostrae telluris; loquela enim illorum non fiebat per voces sed per ideas quae se per interiora mea undequaque diffundebant, et inde quoque influxum habebant in faciem, sic ut facies ad singula concurreret, incipiendo a labiis et pergendo versus circumferentiam undequaque; ideae quae loco vocum erant discretae erant sed perparum; dicebant quod ita eum suis in tellure sua loquerentur et quod ibi loquela quoque faciei sit incipiens a labiis.
@1 i etiam$

8023. Postea loquebantur mecum per ideas adhuc {1}minus discretas, adeo ut vix aliquid interstitiale {2}perciperetur; erat in mea perceptione sicut sensus vocum apud illos qui solum ad sensum abstracte a vocibus attendunt; haec loquela mihi intelligibilior priore erat et quoque erat plenior; influebat similiter ac prior in faciem, sed influxus erat secundum quale loquelae magis continuus; verum non incepit ut prior a labiis sed ab oculis. Dicebant quod etiam ita loquantur cum suis in sua tellure, sed cum illis ibi qui {3}prae reliquis gaudent interiore sensu ac apperceptione.
@1 magis continuas$
@2 After vix$
@3 pro$

8024. Postea loquebantur adhuc continuius (c)et plenius; et tunc facies non potuit conveniente motione concurrere; sed {1}sentiebatur influxus in cerebrum, et quod {2}illud tunc similiter ageretur.
@1 influxus tunc sentiebatur$
@2 hoc$

8025. Ultimo loquebantur ita ut sermo solum caderet in intellectum interiorem; erat volubilitas ejus sicut aurae tenuis; ipsum influxum percipiebam sed non distincte singula {1}; dicebant quod etiam sint in sua tellure homines cum quibus hac loquela loquuntur, et quod sint illi qui post mortem immediate auferuntur in caelum.
@1 i sermonis$

8026. Loquelae haec genera se habebant sicut fluida, {1}primum genus sicut aqua fluens, {2}alterum sicut aqua tenuior, {3}tertium sicut atmosphaera respective, et {4}quartum sicut aura tenuis.
@1 prima$
@2 altera$
@3 tertia$
@4 quarta$

8027. Spiritus qui a latere sinistro mecum erat, de quo supra, (x)quandoque interloquebatur, imprimis monens ut cum angelis suis modeste agerem; erant enim spiritus {1}ex nostra tellure qui inferebant talia quae displicerent; dicebat etiam quod non intellexerit quid {2}angeli loquebantur, sed quod postea, quando admotus auri meae sinistrae; tunc quoque ei loquela erat non stridens ut prius, sed qualis est aliis spiritibus.
@1 hujus telluris$
@2 dicebant$

8028. Exinde constare potuit quomodo se res habet secundum ordinem caelo et inde in terrarum orbe, nempe, cum venturi angeli, quod praemittatur spiritus qui praeparet viam, quodque is timorem incutiat, atque moneat ut angelos humaniter excipiant, et quod interloquatur, tum quod primum non intelligat quid angeli loquuntur, sed postea cum in meliorem statum redactus est, quod intelligat; verbo, quod jugiter adsit ac animum praeparet ac avertere indigna conetur. Circa haec obveniebat mihi cogitatio de Johanne Baptista, quod secundum ordinem caeli esset ut is {1}praemitteretur et annuntiaret Adventum Domini, ac praepararet viam ut digne reciperetur, secundum illa apud Matthaeum iii 3; Luc. i 17, iii 4; Joh. i 23.
@1 praemissus$

8029. Ex illis quae aliquoties prius {1}memorata sunt de statu hominis post mortem, constat quod pauci sint qui, cum in alteram vitam veniunt, ilico intrent caelum, sed quod infra caelum commorentur aliquo tempore, ut illa quae sunt amorum terrestrium et corporeorum, quae secum e mundo tulerunt, abstergantur, (c)et sic praeparentur ut in societate cum angelis possint esse; similiter fit cum hominibus omnium tellurum, nempe quod post decessum {2} sint primum infra caelum inter spiritus, et postea, cum praeparati, fiant angeli; datum est videre, cum spiritus illius telluris fiebant angeli; apparuerunt equi lucidi sicut ignei, a quibus, similiter ac Elias, auferebantur; `equi lucidi sicut ignei’ significant intellectum illustratum; quod equi in Verbo significent intellectuale, videatur n. 2760-2762, 3217, 5321, 6125, 6534; et quod `equi ignei (c)et currus ignei qui auferebant Eliam’ intellectum Verbi quoad ejus interiora, n. 2762.
@1 After mortem$
@2 i seu obitum$

8030. Caelum hoc angelicum ad quod auferuntur est caelum primum seu trium ultimum; hoc caelum apparet ad dextrum a tellure illorum, et prorsus separatum est a caelo primo seu ultimo angelorum qui e nostra tellure; qui in illo caelo sunt apparent induti caeruleo punctato aureis stellulis; credunt enim eum colorem esse ipsissimum caelestem; {1} cum in mundo sunt et contemplantur caelum stelliferum, (m)vocant illud domicilium angelorum, inde etiam color caeruleus {2}ab illis amatur.(n)
@1 i nam$
@2 insidet illorum animam et$

8031. Spiritus illius telluris prorsus non volunt in consortio esse cum spiritibus nostrae telluris, quia differunt animis et moribus; dicunt enim quod spiritus nostrae telluris sint astuti, ac ad machinanda mala prompti (c)et ingeniosi, et quod parum sciant (c)et cogitent de bono; tum quod non sicut illi agnoscant unicum Dominum. Praeterea spiritus telluris Jovis multo sapientiores sunt spiritibus nostrae telluris, de quibus etiam dicunt quod multa loquantur et parum cogitent, (c)et sic quod non multa possint interius percipere, {1}et ne quidem bonum; concludunt inde quod {2}homines nostrae telluris homines externi sint.
@1 nempe num vere bonum sit vel non$
@2 in tellure nostra exteriores homines sint$

8032. Continuatio de spiritibus et incolis {1}planetae Jovis ad finem capitis sequentis.
@1 telluris$

8033. EXODI
CAPUT DECIMUM TERTIUM
DOCTRINA CHARITATIS

Quid charitas et quid fides apud hominem, nunc dicendum. Charitas est affectio interna quae consistit in eo quod ex corde velit proximo bonum facere, et quod id sit jucundum vitae ejus; et hoc absque remuneratione.

8034. Fides autem est affectio interna quae consistit in eo quod ex corde scire velit quid verum et quid bonum, et hoc non propter doctrinam ut finem sed propter vitam; haec affectio se conjungit cum affectione charitatis per id quod {1}facere velit secundum verum, ita ipsum verum.
@1 After verum$

8035. Qui in genuina affectione charitatis et fidei sunt credunt quod nihil boni ex se velint, et quod nihil veri ex se intelligant, sed quod voluntas boni et intellectus veri sit a Domino.

8036. Hoc nunc est charitas, et hoc est fides; qui in illis sunt in se habent regnum Domini et caelum; ac in illis est Ecclesia; et sunt qui regenerati sunt a Domino, et ab Ipso acceperunt novam voluntatem et novum intellectum.

8037. Qui amorem sui aut amorem mundi pro fine habent nequaquam possunt in charitate et fide esse; qui in illis amoribus sunt ne quidem sciunt quid charitas et quid fides, et prorsus non comprehendunt quod velle bonum proximo absque remuneratione sit caelum in homine, et quod illi affectioni insit tanta felicitas quanta est angelorum, quae ineffabilis; nam credunt, si privantur gaudio ex gloria honorum ac opum, quod nihil gaudii amplius detur, cum tamen tunc primum incohat gaudium caeleste, quod infinite transcendit.
{1}
@1 A i the following notes, the substance of which relates to transactions at the beginning of succeeding chapters:
Proxime quod faciat bonum propter bonum, et justum propter justum,
quod quisque in charitate sit, qui officio suo rite fungitur,
quod hoc cuivis notum sit, tametsi non appareat notum,
qui secundum juramenta officii sui facit ex corde, is in charitate est,
qui facit sicut hypocrita loquitur, et vult videri, is [non] in charitate est,
nempe quod facere bonum patriae propter patriam, non muneris causa,
non affinitatis causa, et plura.
videantur in charta ut in margine$
CAPUT XIII
1 . Et locutus est JEHOVAH ad Moschen, dicendo,
2. Sanctifica Mihi omne primogenitum, aperturam omnis uteri, in filiis Israelis, in homine et in bestia; Mihi illud.
3. Et dixit Moscheh ad populum, Memento diei hujus quo exivistis ex Aegypto, e domo servorum, quia in robore manus eduxit JEHOVAH vos exhinc; et non comedetur fermentatum.
4. Hodie vos exitis, in mense Abib.
5. Et erit, cum introduxerit te JEHOVAH ad terram Cananaei, et Chittaei, et Emorraei, et Chivaei, et Jebusaei, quam juravit patribus tuis ad dandum tibi, terram fluentem lacte et melle, et servies servitium hoc in mense hoc.
6. Septem diebus comedes azyma, et in die septimo festum JEHOVAE.
7. Azyma comedetur septem diebus, et non videbitur tibi fermentatum, et non videbitur tibi fermentum in omni termino tuo.
8. Et indicabis filio tuo in die isto, dicendo, Propter hoc fecit JEHOVAH mihi in exire me ex Aegypto.
9. Et erit tibi in signum super manu tua, et in memoriale inter oculos tuos, propterea ut sit lex JEHOVAE in ore tuo, quia manu robusta eduxit te JEHOVAH ex Aegypto.
10. Et custodies statutum hoc ad statum tempus, ab anno n annum.
11. Et erit cum introduxerit te JEHOVAH ad terram Cananaei, quemadmodum juravit tibi et patribus tuis, et dederit illam tibi.
12. Et transire facies omnem aperturam uteri JEHOVAE, et omnem aperturam fetus bestiae, qui erit tibi masculi, JEHOVAE.
13. Et omnem aperturam asini redimes in pecude, et si non redimis, et decollabis illud; et omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes.
14. Et erit quod interroget te filius tuus cras, dicendo, Quid hoc? et dicas ad illum, In robore manus eduxit nos JEHOVAH ex Aegypto, e domo servorum.
15. Et erat quod induraverit Pharao ad dimittendum nos, et interfecit JEHOVAH omne primogenitum in terra Aegypti, a (x)primogenito hominis et usque ad primogenitum bestiae, propterea ego sacrifico JEHOVAE omnem aperturam uteri, masculos, et omnem primogenitum filiorum meorum redimo.
16. Et erit in signum super manu tua, et ad frontalia inter oculos tuos, quia in robore manus eduxit nos JEHOVAH ex Aegypto.
17. Et fuit in dimittere Pharao populum, et non duxit illos DEUS via terrae Philistaeorum, quia propinqua illa, quia dixit DEUS, Forte paenitebit populum in videre illos bellum, et revertentur Aegyptum.
18. Et circumduxit DEUS populum via deserti, mare Suph; et accincti ascenderunt filii Israelis e terra Aegypti.
19. Et accepit Moscheh ossa Josephi secum, quia adjurando adjuravit filios Israelis, dicendo, Visitando visitabit DEUS vos, et ascendere facietis ossa mea exhinc vobiscum.
20. Et profecti e Succoth, et castrametati in Etham, in fine deserti.
21. Et JEHOVAH ibat ante illos interdiu in columna nubis, ad ducendum illos via, et noctu in columna ignis ad illuminandum illos, ad eundum diu et noctu.
22. Non recedebat columna nubis interdiu, et columna ignis noctu, ante populum.

8038. {1}CONTENTA

Agitur in hoc capite in sensu interno de fide in (x)Dominum, et de perpetua recordatione quod ab Ipso liberati sint e damnatione; fides in Dominum significatur per `sanctificationem primogenitorum’; et perpetua recordatio liberationis a Domino, per `celebrationem Paesach.’

@1 Three versions of these two s appear in A. That found in A iii p. 428 is presumably the latest since it stands immediately before Sensus Internus and also contains fewer variations from I than do the other two. Variant readings of this version are noted in the usual way. The other two versions found, (a) in A iii p. 426, and (b) in A iii p. 459, are given below in full. Version (b), written on a separate sheet and later scored out, has no numbers.
(a) 8038. Agitur in hoc Capite in sensu interno de fide in Dominum, et de perpetua recordatione quod ab Ipso liberati sint e damnatione: fides in Dominum significatur per sanctificationem primogenitorum; et perpetua recordatio liberationis a Domino per celebrationem Paesach, (et per phylacteria deleted).
8039. In sequentibus agitur de ulteriore praeparatione, antequam introduci possent in coelum, et quod propter eum finem primum per mediam damnationem transirent, et dein quod subirent tentationes, jugiter praesente a Domino; transitio per mediam damnationem significatur per traductionem per mare Suph; tentationes per desertum ad quod ducerentur, tutatio a Domino per columnam nubis interdiu et ignis noctu, quae praeibat.
(b) Agitur in hoc Capite in sensu interno de fide in Dominum, et de perpetua recordatione, quod ab Ipso liberati sint e damnatione; fides illa significatur per sanctificationem primogenitorum, perpetua recordatio liberationis per celebrationem Paesach, et per phylacteria.
In sequentibus agitur de ulteriore praeparatione antequam introduci possent in coelum, et quod propter eum finem per mediam damnationem transirent ad subeundas tentationes; et quod hoc sub continuo auspicio Domini; transitio per mediam damnationem significatur per traductionem per mare Suph, tentationes ad quod ducerentur ad desertum, et quod sub continuo auspicio Domini per columnam nubis interdiu et ignis noctu (quae praeibat; diu noctuque praeiret deleted).$

8039. In sequentibus hujus capitis, et postea, agitur de ulteriore praeparatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, et ante Adventum Domini in inferiore terra detenti sunt, antequam introduci possent in caelum; et quod propter illum finem, {1}primo per mediam damnationem tuto {2}transmitterentur, et (d)dein quod subirent tentationes, jugiter praesente Domino; {3}transmissio per mediam damnationem significatur per `transitionem per mare Suph’; tentationes per vitam in deserto ad quod ducebantur; ac praesentia Domini per `columnam nubis interdiu, et ignis noctu.’
@1 d primum$
@2 transirent$
@3 transitio$

8040. SENSUS INTERNUS

Vers. 1, 2. Et locutus [est] Jehovah ad Moschen, dicendo, Sanctifica Mihi omne (x)primogenitum, aperturam omnis uteri, in filiis Israelis, in homine et in bestia; Mihi illud. `Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo’ significat informationem a Divino: `Sanctifica Mihi omne primogenitum’ significat fidem quod a Domino: `aperturam omnis uteri’ significat quae ex charitate: `in filiis Israelis’ significat in Ecclesia spirituali: `in homine et in bestia’ significat bonum fidei interius et exterius: `Mihi illud’ significat quod Domini sit.

8041. `Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo’: quod significet informationem a Divino, constat ex significatione `loqui’ et `dicere’ cum a Jehovah de observandis {1}Ecclesiae, quod sit informatio, de qua n. 7769, 7793, 7825; et quia a Jehovah, est informatio a Divino; et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua n. 6771, 7014, 7382; inde per `locutus Jehovah ad Moschen, dicendo’ significatur informatio a Divino per Divinum Verum.
@1 in Ecclesia$

8042. `Sanctifica Mihi omne primogenitum’: quod significet fidem quod a Domino, constat ex significatione `sanctificare’ Jehovae seu Domino, quod (x)sit addicare Ipsi, hoc est, confiteri et agnoscere quod ab Ipso; et ex significatione `primogeniti’ quod sit fides, de qua n. 352, 2435, 6344, 7035; cum dicitur fides, intelligitur omne verum quod Ecclesiae spirituali; et quia intelligitur omne verum Ecclesiae, etiam intelligitur ipsa Ecclesia spiritualis, nam hujus Ecclesiae essentiale est verum; est quidem bonum essentiale Ecclesiae, et est actualiter primogenitus, n. 2435, 3325, 4925, 4926, 4928, 4930; sed bonum quod illis qui ab Ecclesia spirituali in se est verum; cum enim agunt secundum verum quod doctrinae illorum, tunc verum appellatur bonum, {1} transivit tunc ab intellectu in voluntatem et a voluntate in actum; quod fit ex voluntate, hoc dicitur bonum; quod hoc bonum usque in se et sua essentia sit verum, est quia illis doctrinalia Ecclesiae sunt vera, et doctrinalia in Ecclesiis discrepant, {2}proinde etiam vera, et usque tamen licet tam varia sunt, per velle illa et agere illa fiunt bona, ut modo dictum est.
2 Cum regeneratur homo, ducitur ille per fidem intellectu seu doctrina ad fidem voluntate seu vita, hoc est, per verum fidei ad bonum charitatis; cum homo in bono charitatis est, tunc regeneratus est; et tunc ex bono illo gignit vera, quae vera boni vocantur; haec vera sunt quae sunt ipsissima vera fidei, quae per `primogenita’ intelliguntur; se habent enim generationes seu nativitates verorum a bono sicut se habent generationes seu nativitates filiorum ac filiarum a parente, et postmodum nepotum (c)et neptum, dein pronepotum (c)et proneptum, et sic porro; prima seu immediata generatio {3}aut nativitas, quae est filiorum et filiarum, est quae (x)significatur per `primogenitum,’ quotcumque sint; non autem altera et tertia, nisi respective ad suos parentes; quod illa sanctificata sint Jehovae seu Domino, est quia omnia vera et bona derivativa seu descendentia trahunt suam essentiam a {4} primitivis. In hoc spirituale fundatur jus primogenitorum de quo in Verbo.
@1 i nam$
@2 ita quoque$
@3 seu$
@4 i veris et bonis$

8043. `Aperturam omnis uteri’: quod significet quae ex charitate, constat ex significatione `aperturae uteri’ quod sit quod a regenerato immediate nascitur, ita quod a charitate, secundum illa quae mox supra n. (x)8042 dicta sunt, nam qui e novo concipitur venit quasi iterum in uterum, et qui e novo nascitur exit quasi iterum ex utero; sed quod concipitur in utero et nascitur ex utero non est homo quatenus homo, sed est fides charitatis; haec enim facit spirituale hominis, ita quasi ipsum hominem e novo, nam ejus vita tunc inde est; ex his constare potest quid per `aperturam uteri’ in sensu spirituali intelligitur; angeli, qui in solis ideis spiritualibus sunt, {1}non aliud per {2}illud intelligunt; quid `uterus,’ tum quid `esse in utero’ et `exire ex utero,’ videatur n. 3293 fin., 3294, 3967, 4904, 4918, 4931, 5052, 5054, 6433.
2 Quia per `uterum’ illa significantur, ideo Dominus in Verbo vocatur `Formator ab utero,’ hoc est, Regenerator, ut apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah, Factor tuus, et Formator tuus ab utero, adjuvat te; Ne time, serve Mi Jacob, et Jeschurun quem elegi; quia effundam aquam super sitientem, et rivulos super aridam; effundam spiritum Meum super semen tuum, et benedictionem super natos tuos, xliv 2, 3;
Dominus {3}vocatur `Factor’ et `Formator ex utero’ quia regenerat hominem et ex naturali (t)facit spiritualem; quia regeneratio fit per verum et bonum, ideo dicitur quod `effundet aquam super sitientem, et spiritum super semen ejus’; per `aquam’ enim significatur verum quod fidei, n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, 7307, et per `spiritum’ bonum quod charitatis: similiter ac per `aquam’ et `spiritum’ apud Johannem,
Dixit Jesus ad Nicodemum, Amen, amen, dico tibi, Nisi quis generetur denuo, non potest videre regnum Dei; dixit ad Ipsum Nicodemus, Quomodo potest homo generari cum senex est? num potest in uterum matris suae secundo venire? respondit Jesus, Amen, amen, dico tibi, Nisi quis generatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest ingredi in regnum Dei; quod natum est e carne caro est, sed quod generatum est ex spiritu spiritus est: tune es magister in Israel, et hoc non nosti? iii (x)3-6, 10.
3 Dominus dicitur `Formator ab utero’ etiam alibi apud Esaiam,
Sic dixit Jehovah Redemptor tuus, et Formator tuus ab utero: Ego Jehovah faciens omnia, expandens caelos solum, (d)et extendens terram a Me Ipso, xliv 24;
per `caelos et terram’ intelligitur in communi sensu Ecclesia interna et externa, n. 82, 1411, (x)1733, 1850, 3355, 4535, et in particulari Ecclesiae internum et externum apud hominem qui regeneratus est; et per `expandere’ et `extendere’ significatur facere seu creare ex Divina potentia, n. 7673; inde Dominus ut Regenerator vocatur 4 `Factor et Creator,’ ac regeneratio vocatur `nova creatio’: pariter apud eundem,
Attendite ad Me, domus Jacobi, et omnes reliquiae domus Israelis, portati a ventre, lati ab (x)utero, xlvi 3:
et apud Davidem,
Super Te, (x)Domine Jehovih, impositus sum ab utero, e visceribus matris meae, Tu eductor meus, Tu laus mea jugiter, Ps. lxxi 6.
Ex his nunc patet quid per `aperturam uteri’ et consequenter quid per `primogenitum’ in sensu interno significatur.
@1 seu$
@2 i veris et bonis$
@3 nec$
@4 d illud i illam$
@5 After utero$

8044. `In filiis Israelis’: quod significet in Ecclesia spirituali, constat ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint Ecclesia spiritualis, de qua n. 4286, 6426, 6637, 6862, 6868, 7035, 7062, 7198, 7201, 7215, 7223.

8045. `In homine et in bestia’ {1}significat bonum fidei interius et exterius, {2}ut n. (x)7424, 7523.
@1 quod significet$
@2 de qua$

8046. `Mihi illud’: quod significet quod Domini sit, constat ex eo quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, (t)6281, 6303, 6905, 6945, 6956, unde `Mihi illud’ est quod sit Domini; quod omne bonum et omne verum, ita charitas et fides, sint a Domino, ac prorsus nihil ab homine, videatur n. 904 fin., 2411, 3142, 3147, 4151, 5482, 5649, 6193, 6325, 6466-6495, 6613-6626, 6982, 6985, 6996, {1}7004, 7055, 7056, 7058, 7270, 7343.
@1 Before 6982$

8047(x). Vers. 3-10. Et dixit Moscheh ad populum, Memento diei hujus quo exivistis ab Aegypto, e domo servorum, quia in robore manus eduxit Jehovah vos exhinc; et non comedetur fermentatum. Hodie vos exitis, in mense Abib. Et erit, cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei, et Chittaei, et Emorraei, et Chivaei, et Jebusaei, quam juravit patribus tuis ad dandum tibi, terram fluentem lacte et melle, et servies servitium hoc in mense hoc. Septem diebus comedes azyma, et in die septimo festum Jehovae. Azyma comedetur septem diebus, et non videbitur tibi fermentatum, et non videbitur tibi fermentum in omni termino tuo. Et indicabis filio tuo (x)in die isto, dicendo, Propter hoc fecit Jehovah mihi in exire me ex Aegypto. Et erit tibi in signum super manu tua, et in memoriale inter oculos tuos, propterea ut sit lex Jehovae in ore tuo, quia manu robusta eduxit te Jehovah ex Aegypto. Et custodies statutum hoc ad statum tempus, ab anno in annum. `Et dixit Moscheh ad populum’ significat instructionem per verum Divinum: `Memento diei hujus quo exivistis ab Aegypto, e domo servorum’ significat quod imprimis reminiscendum illius status in quo fuerunt cum liberati e captivitate spirituali a Domino: `quia in robore manus eduxit Jehovah vos exhinc’ significat quod ex Divina potentia Domini liberati sint: `et non comedetur fermentatum’ significat quod non appropriabitur ullum falsificatum: `hodie vos exitis’ significat liberationem in aeternum: `in mense Abib’ significat principium status novi: `et erit, cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei, et Chittaei, et Emorraei, et Chivaei, et Jebusaei’ significat in regionem caeli occupatam ab illis qui in malo et falso: `quam juravit patribus tuis ad dandum tibi’ significat quae ex Divino promissa illis qui in bono et vero: `terram fluentem lacte et melle’ significat ubi laetitia et gaudium: `et servies servitium hoc in mense hoc’ significat cultum Domini perennem propter liberationem: `septem diebus comedes azyma’ significat purificationem a falsis: `et in die septimo festum Jehovae’ significat sanctum cultum Domini: azyma comedetur septem diebus’ significat quod omnino purificandi a falsis: `et non videbitur tibi fermentatum’ significat quod omnino non admittetur falsificatum: `et non videbitur tibi fermentum’ significat quod nec quicquam falsum: `in omni termino tuo’ significat quousque se extendit verum quod ex bono: `et indicabis filio tuo in die isto, dicendo’ (x)significat interiorem perceptionem veri, quae conscientiae: `Propter hoc fecit Jehovah mihi in exire me ex Aegypto’ significat quod a Domino liberati sint e captivitate spirituali et e damnatione: `et erit tibi in signum super manu tua’ significat quod erit (x)perpetuo in voluntate: `et in memoriale inter oculos tuos’ significat quod perpetuo in intellectu: `ut sit lex Jehovae in ore tuo’ significat ut Divinum Verum sit in omni quod inde procedit: `quia manu robusta eduxit te Jehovah ex Aegypto’ significat quod ex potentia Divina liberati sint: `et custodies statutum hoc ad statum tempus, ab anno in annum’ significat quod illa lex ordinis in illo statu jugiter.

8048. `Et dixit Moscheh ad populum’: quod significet instructionem per verum Divinum, constat ex significatione `dicere’ cum per verum Divinum de observandis in Ecclesia, quod sit instructio, de qua n. 7186, 7267, 7304, 7380, 7517; et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, {1}de qua supra n. 8041.
@1 d de qua i ut$

8049. `Memento diei hujus quo exivistis ex Aegypto, e domo servorum’: quod significet quod imprimis reminiscendum illius status in quo fuerunt cum liberati e captivitate spirituali a Domino, constat (c)ex significatione `memento’ quod sit reminiscendum; ex significatione `diei’ quod sit status, de qua n. 23, 487, 488, 493, 893, 2788, 3462, 3785, 4850, 5672, 5962, 7680; ex significatione `exire’ quod sit liberari, nam per exitum filiorum Israelis significatur liberatio illorum qui ab Ecclesia spirituali a Domino, de qua liberatione videatur n. 6854, 6914, 7091 fin., 7828, {1}7932, 8018; {2} ex significatione `Aegypti, et domus servorum’ quod sit captivitas spiritualis; per `Pharaonem’ enim et `Aegyptios’ significati sunt qui in altera vita per falsa infestaverunt spirituales, n. 7097, 7107, 7110, 7126, 7142, 7220, 7228, 7317, inde per `terram Aegypti’ significata est infestatio, n. 7278; infestatio per falsa nec aliud est quam captivitas spiritualis, nam cum infestantur, tenentur sicut captivi in falsis a quibus liberari continue allaborant; inde quoque in Verbo dicti sunt `vincti in fovea,’ n. 6854; spiritualis illa captivitas est quae etiam significatur per `domum servorum’; quod servitium sit impugnatio a falsis seu infestatio, videatur n. 7120, 7129.
@1 Before 7091$
@2 i et$

8050. `Quia in robore manus eduxit Jehovah vos exhinc’: quod significet quod ex Divina potentia Domini liberati sint, constat ex significatione `roboris manus’ quod sit potentia, et cum dicitur de Jehovah, quod sit {1} omnipotentia; quod `robur’ sit potentia, patet; quod `manus’ etiam sit potentia, videatur n. 878, 3387, 4931-4937, 5327, 5328, 5544, 6947, 7188, 7189, 7518, 7673; et ex significatione `educere’ quod sit liberare; quod `Jehovah’ sit Dominus, videatur supra n. 8046.
@1 i Divina potentia seu$

8051. `Et non comedetur fermentatum’: quod significet quod non appropriabitur ullum falsificatum, constat ex significatione `comedere’ quod sit appropriare, de qua n. 3168, 3513 fin., 3596, 4745; et ex significatione `fermenti’ quod sit falsum, de qua n. 2342, 7906, inde `fermentatum’ est falsificatum. Quod appropriationem falsi et falsificati attinet, sciendum quod falsum et falsificatum non alicui approprietur, sicut falsum et falsificatum, qui in bono est et inde vult in vero esse, sed illi qui in malo est et inde non vult in vero esse; quod ei qui in bono est et inde vult in vero esse non approprietur falsum ut falsum, est quia cogitat bene de Deo, de regno Dei, deque vita spirituali, et inde applicat {1}falsum ut non contra haec sit, sed ut aliquo modo concordet; ita lenit illud, (d)et asperum (c)ac durum ejus non venit in ideam; nisi hoc foret, vix aliquis salvari posset, nam falsa prae veris regnant; sed sciendum quod qui in bono sunt etiam in amore veri sint, quare cum in altera vita instruuntur ab angelis, rejiciunt falsa et acceptant {2} vera, et hoc secundum gradum amoris veri quem in mundo habuerunt.
@1 id$
@2 i et agnoscunt$

8052. `Hodie vos exitis’: quod significet liberationem in aeternum, constat ex significatione `hodie’ quod sit aeternum, de qua n. 2838, 3998, 4304, 6165, 6984; et ex significatione `exire’ quod sit liberari, ut supra n. 8049.

8053. `In mense Abib’: quod significet principium status novi, constat ex significatione `mensis’ quod sit finis status prioris et principium (x)sequentis, ita etiam status novus, de qua n. 3814; quod `mensis Abib’ sit principium a quo omnes status sequentes, patet ab illis quae de hoc mense (x)dicuntur in capite praecedente, nempe,
Mensis luc vobis caput mensium, primus hic vobis mensibus anni, vers. 2, videatur n. 7827, 7828.

8054. `Et erit, cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei, et Chittaei, et Emorraei, et Chivaei, et Jebusaei’: quod significet in regionem caeli occupatam ab illis qui in malo et falso, constat ex significatione `terrae Cananaei, et Chittaei, et Emorraei, et Chivaei, et Jebusaei’ quod sit {1} caelum, hic regio caeli occupata ab illis qui in malo et falso; quod `terra Canaan’ sit regnum Domini in caelo, et in terra seu Ecclesia, videatur n. 1413, 1437, 1585, 1607, 1866, 3038, 3481, 3686, 3705, 4116, 4240, 4447, 4454, 4516, 4517, 5136, 5757, (x)6516; mala et falsa significantur per gentes hic nominatas, malum ex falso mali per `Cananaeum,’ n. 4818; falsum ex quo malum per `Chittaeum,’ n. 2913; malum et inde falsum per `Emorraeum,’ n. 1857, 6306; (x)idololatricum in quo aliquid boni per `Chivaeum,’ n. 6860, et (x)idololatricum in quo aliquid veri per `Jebusaeum,’ n. 6860; quod regio caeli, {2}in quam venturi illi qui ab Ecclesia spirituali, ante Adventum Domini occupata fuerit a malis et falsis, videatur supra n. 6858.
2 Quod hanc rem ulterius attinet, sciendum quod ante Adventum Domini caelum non distinctum fuerit in tres caelos, nempe in intimum seu tertium, in medium seu secundum, ac in ultimum seu primum, sicut post Adventum Domini, sed erat unum; {3}caelum spirituale nondum erat; regio ubi caelum spirituale futurum, occupata fuit ab illis qui in falso et malo, sed qui potuerunt teneri in aliquo vero et bono per media externa, imprimis per ideas eminentiae ac dignitatis, pariter ac fit in mundo; ibi qui in malo sunt et in falso, usque {4}obligantur, ut vera quasi cogitent et loquantur, utque bona quasi velint et faciant per media externa quae sunt {5}honores et lucra; causa quod regio illa caeli a talibus tunc occupata fuerit, erat {6}quia deerant boni, et qui ab Ecclesia spirituali nondum erant praeparati, et tamen ubivis a spiritibus impletum esse debuit ut esset continuum a Domino usque ad hominem, nam si discontinuum, periisset homo; sunt etiam hodie regiones {7}caeli aliquae a talibus occupatae, {8}at illi qui ibi vi forti (x)detinentur a malis faciendis; immediate supra caput sunt qui per innocentiam fallunt et seducunt, sed supra illos sunt caelestes ab Antiquissima Ecclesia, qui illos tenent in vinculis tali vi ut nequaquam possint (x)alicui malum inferre; post occipitium est quoque hodie regio {9}quae fuerat caeli occupata a malis; et quoque antrorsum versus sinistrum; malorum etiam conatus continuus est 3 invadendi {10}loca ubi boni, et actualiter invadunt, ut primum a bonis non impleta sunt; conatum illum saepius appercipere datum est; regiones illae occupantur cum in mundo augentur mali ac (x)diminuuntur boni, nam tunc ad hominem accedunt spiritus mali, et ab illo recedunt {11}spiritus boni, et quantum hi recedunt, tantum regiones proximae ad hominem occupantur a malis; cum hoc fit in communi, {12}incolae regionum illarum permutantur; hoc fit cum Ecclesia prope suum finem est, nam tunc regnat malum et falsum; sed circa finem Ecclesiae dejiciuntur illi, (c)et regiones occupatae dantur bonis qui interea ad caelum praeparati sunt; hoc intelligitur per haec apud Johannem,
Factum est bellum in caelo; Michael et angeli ejus pugnarunt contra draconem, et draco pugnavit ac angeli ejus, sed non praevaluerunt, neque locus inventus est illorum amplius in caelo, [Apoc.] xii 7, 8.
Hic status caeli repraesentatus est {13}per terram Canaanem, quod gentes illam occupaverint, et per filios Israelis, quod illas inde ejecerint; per terram enim {14}Canaanem significatur regnum Domini, ita caelum et Ecclesia, ut ex locis supra citatis videri potest.
@1 i regnum Domini, ita$
@2 ad$
@3 medium seu secundum, ac ultimum seu primum constituebant tales, qui in falso et malo erant$
@4 etiam obligari possunt, ut vera loquantur ac praedicent$
@5 honoris, lucri, famae$
@6 ut continuus esset nexus a Domino per coelos usque ad hominem, absque nexu continuo et inde influxu periret genus humanum Above this from continuus onwards i non alicubi esset absque spiritibus ac inde discontinuum esset sed impletum, nam absque continuo per angelos et spiritus deficeret nexus a Domino usque ad hominem, hic absque nexu continuo cum Domino non subsisteret$
@7 inferiores coeli$
@8 et$
@9 quae coeli fuerat after malis$
@10 illa loca$
@11 angeli$
@12 tunc regiones, quae fuerant coeli prope hominem, occupantur a malis; hoc fit cum Ecclesia prope suum finem est, cum non amplius aliqua fides, quia non charitas$
@13 in terra Canaane per gentes, quod$
@14 Canaan I$

8055. `Quam juravit patribus tuis ad dandum tibi’: quod significet quae ex Divino promissa illis qui in bono et vero, constat ex significatione `jurare’ cum a Jehovah, quod sit confirmatio a Divino irrevocabilis, n. 2842, 3375; inde `jurare ad dandum’ est promissio; et ex significatione `patrum’ quod sint qui in bono et vero, per `patres’ enim, cum de Ecclesia agitur, significantur antiqui, {1}seu Antiquae Ecclesiae, quae in bono et vero, n. 6050, 6075, 6589, 6876, 6884, (x)7649.
@1 qui$

8056. `Terram fluentem lacte et melle’: quod significet ubi laetitia et gaudium, constat ex significatione `terrae fluentis lacte et melle’ quod sit amoenum et jucundum, de qua n. 5620, 6857, ita laetitia et gaudium. Laetitia {1}et gaudium dicitur quia in Verbo laetitia praedicatur de vero, et gaudium de bono, similiter amoenum et jucundum; etiam `lac’ praedicatur de vero boni, et `mel’ de bono veri.
@1 After dicitur$

8057. `Et servies servitium hoc in mense hoc’: quod significet cultum Domini perennem propter liberationem, constat ex significatione `servitii’ quod sit cultus, ut n. 7934; et ex significatione `mensis’ quod sit finis status prioris et principium novi; ac `mensis Abib’ quod sit principium a quo omnes status sequentes, de qua n. 8053; inde quoque per `mensem’ significatur perenne.

8058. `Septem diebus comedes azyma’: quod significet purificationem a falsis, constat ex significatione `septem dierum’ quod involvat sanctum, de qua n. 395, 433, 716, 881, 5265, 5268, et {1}quod sit status plenus, n. 6508; et ex significatione `comedere azyma’ quod sit appropriatio veri ac purificatio a falso, `azymum’ enim est bonum purificatum a falso, et `comedere’ est appropriatio, n. (x)3168, 3513, (m)3596, 3832, 4745;(n) quod `azymum’ sit bonum purificatum a falso, est quia {2}`panis’ est bonum et `fermentum’ est falsum.
@1 sic$
@2 fermentum est falsum, n. 7906$

8059. `Et in die septimo festum Jehovae’: quod (x)significet sanctum cultum Domini, constat ex significatione `diei septimi’ quod sit status sanctus; quod `dies’ sit status, videatur n. 23, 487, 488, 493, 893, 2788, 3462, 3785, 4850, 5672, 5962, et quod `septem’ sint sanctum, n. 395, 433, 716, 881, 5265, 5268; et ex significatione `festi Jehovae’ quod sit cultus Domini; quod `festum’ sit cultus ex laeto animo, videatur n. 7093; quodque (x)Jehovah sit Dominus, {1} n. 8046.
@1 i supra$

8060. `Azyma comedetur septem diebus’: quod significet quod omnino purificandi a falsis, constat ex significatione `comedere azyma’ quod sit appropriare {1}bonum purificatum a falsis, ut mox supra n. 8058; hoc quia iterum dicitur, significat quod omnino hoc fiet; et ex significatione `septem dierum’ quod sit {2}sanctum, et quoque status plenus, de qua supra n. 8058.
@1 vera et purificari$
@2 status plenus et involvat sancta, ut quoque$

8061. `Et non videbitur tibi fermentatum’: quod significet quod omnino non admittetur falsificatum, (d)nempe ut approprietur, secundum illa quae supra n. (x)8051 explicata sunt; quod omnino hoc fiet, significatur per quod iterum dicatur.

8062. `Et non videbitur tibi fermentum’: quod significet quod nec quicquam falsum, constat ex significatione `fermenti’ quod sit falsum, de qua n. 7906; falsificatum quod significatur per fermentatum,’ et falsum quod significatur per `fermentum,’ differunt in eo quod falsificatum sit verum applicatum ad confirmandum malum, {1}et falsum est omne quod contra verum {2} est.
@1 at$
@2 i et bonum$

8063. `In omni termino tuo’: quod significet quousque se extendit verum quod ex bono, constat ex significatione `termini’ quod sit extensio veri a bono; omne enim verum suam extensionem habet, quae extensio quandoque manifestatur per sphaeram; et quia habet extensionem, habet suos terminos; sphaera extensionis veri est secundum quale et quantum boni; est enim bonum sicut flamma ac verum sicut lux {1}; sphaera extensionis in spirituali mundo est ad societates quae circumcirca; quousque ibi se extendit sphaera eo usque est communicatio, de {2}hoc videatur n. 6598-6613. Secundum sphaeram extensionis {3} in caelo (t)est cuivis intelligentia et sapientia, et est felicitas, nempe secundum {4}quantum et simul quale ejus. Ex his constare potest quid per `in omni termino’ in sensu spirituali significatur, hic quod (5}in bono non aliquid falsum; falsa enim sunt extra sphaeram, nam excipiunt ubi vera desinunt, at si intrant sphaeram, tunc appropriantur; quod non intrabunt, significatur per quod `non videbitur tibi fermentatum aut fermentum in omni termino tuo.’
@1 i supra$
@2 vera et purificari$
@3 status plenus et involvat sancta, ut quoque$
@4 at$
@5 i et bonum$

8064. `Et indicabis filio tuo in die isto, dicendo’: quod significet interiorem perceptionem veri, quae conscientiae, constat ex illis quae n. 7935 explicata sunt, ubi similia.

8065. `Propter hoc fecit Jehovah mihi in exire me ex Aegypto’: {1}quod significet quod a Domino liberati sint e captivitate spirituali et e damnatione, constat ex significatione `exire’ quod sit liberari; et ex significatione `Aegypti’ quod sit captivitas spiritualis et damnatio, de quibus supra n. 8049.
@1 significat$

8066. `Et erit tibi in signum super manu tua’: quod significet quod erit perpetuo in voluntate, constat ex significatione `signi’ quod sit perpetua recordatio, nam quod signo est et quod memoriali, hoc propter perpetuam reminiscentiam est; {1}quod `signum super manu’ esset, erat ut quoties moverent manum, seu facerent aliquid, ejus reminiscerentur, et quod ut `memoriale inter oculos’ esset, erat ut quoties intuerentur aliquid, ejus reminiscerentur; et ex significatione `manus’ quod sit potentia, de qua n. 878, 3387, 4931-4937, 5327, 5328, 5544, 6292, 6947, 7011, 7188, 7189, 7518, 7673, hic voluntas, quia omnis actio et potentia actionis, quae fit per manum, procedit (c)a voluntate.
@1 quod signo in manu est ut quoties movet manum, ejus reminiscatur, et quod memoriali inter oculos est, ut quoties intuetur aliquid, imprimis cum sursum ad coelum, quod reminiscatur; inde erit in signum, est ut sit perpetuo$

8067. `Et in memoriale inter oculos’: quod significet quod perpetuo in intellectu, constat ex significatione `memorialis’ quod etiam sit perpetua recordatio; `memoriale’ dicitur quia hoc in Verbo praedicatur de intellectuali, at `signum’ de voluntario; et ex significatione `oculorum’ quod {1}sint intellectus, de qua n. 2701, 3820, 4403-4421, 4523-4534; inde per `in memoriale inter oculos’ significatur quod perpetuo erit in intellectu, hoc est, in cogitatione. Quomodo intelligendum {2} quod perpetuo erit in {3}intellectu et perpetuo in {4}voluntate, paucis dicetur: quae apud hominem per fidem et charitatem impressa sunt, seu quae homo plane credit et amat, haec perpetuo sunt in ejus cogitatione et voluntate, cogitat enim illa et vult illa tametsi in ideis et in negotiis de illis rebus est, et autumat quod illa in mente tunc non adsint; ibi enim sunt inter alia quae constituunt quale mentis; quod ita sit, patet manifeste a sphaera spirituali quae circum spiritum seu angelum est, cum enim appropinquat, ex sphaera illa cognoscitur ilico qua fide et qua charitate est, ac plura quae ei cordi sunt, tametsi ille de iis tunc nihil cogitat; sunt talia quae vitam mentis cujusvis constituunt, et se tenent perpetuo ibi; illustrari haec possent a perpluribus apud hominem, sicut a reflexionibus variis, ab affectionibus, aque actionibus ab infantia impressis, et similibus, quae jugiter adsunt et regunt, etiamsi nihil de eo manifeste cogitatur; ita se habet cum amore in proximum, cum amore in Deum, cum amore boni et veri, cum fide; qui in illis {5}sunt, perpetuo {6}volunt illa ac {7}cogitant illa, nam insunt, et cum insunt, dicuntur universaliter regnantia, videatur n. 6159, 6571, 7648.
@1 sit$
@2 i sit$
@3 voluntate$
@4 intellectu$
@5 d sunt i est$
@6 vult$
@7 cogitat$

8068. `Ut sit lex Jehovae in ore tuo’: quod significet ut Divinum Verum sit in omni quod inde procedit, constat ex significatione `legis Jehovae’ quod sit Divinum Verum, de qua n. (x)7463; et ex significatione `esse in ore’ quod sit in omni quod inde procedit, hoc est, ex intellectu et voluntate; `in ore’ enim est in sermone, et in sermone inest utrumque mentis, tam ejus intellectuale quam voluntarium, intellectuale in sensu vocum et rerum, voluntarium in affectione quae dat vitam sermoni.

8069. `Quia manu robusta eduxit te Jehovah ex Aegypto’: quod significet quod ex potentia Divina liberati sint, constat ex significatione `manus robustae Jehovae’ quod sit Divina potentia Domini; et ex significatione `educere’ quod sit {1}liberare, de quibus supra n. 8050.
@1 liberari$

8070. `Et custodies statutum hoc ad statum tempus, ab anno in annum’: quod significet quod illa lex ordinis in illo statu jugiter, constat ex significatione `statuti’ quod sit lex ordinis, de qua n. 7884, 7995; ex significatione `temporis’ quod sit status, de qua n. 2625, 2788, 2837, 3254, 3356, 3404, 3827, 3938, 4814, 4882, 4901, 4916, 6110, 7381; inde `ad statum tempus’ est in illo statu; et a significatione `anni’ quod sit integra periodus a principio ad finem, de qua n. 2906, ita `ab anno ad annum’ est jugiter.

8071. Vers. 11-16. Et erit cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei, quemadmodum juravit tibi et patribus tuis, et dederit illam tibi. Et transire facies omnem aperturam uteri Jehovae, et omnem aperturam fetus bestiae, qui erit tibi masculi, Jehovae. Et omnem aperturam asini redimes in pecude, et si non redimis, et decollabis illud; et omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes. Et erit quod (x)interroget te filius tuus cras, dicendo, Quid hoc? et dicas ad illum, In robore manus eduxit nos Jehovah ex Aegypto, e domo servorum. Et erat quod induraverit Pharao ad dimittendum nos, et interfecit Jehovah omne primogenitum in terra Aegypti, a primogenito hominis et usque ad primogenitum bestiae, propterea ego sacrifico Jehovae omnem aperturam uteri, masculos, et omnem primogenitum filiorum meorum redimo. Et erit in signum super manu tua, et ad frontalia inter oculos tuos, quia in robore manus eduxit nos Jehovah ex Aegypto. `Et erit cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei’ significat regionem caeli occupatam ab illis qui in malo et falso: `quemadmodum juravit tibi et patribus tuis, et dederit illam tibi’ significat quae ex Divino promissa illis qui in bono et vero: `et transire facies omnem aperturam uteri Jehovae’ significat fidem charitatis, quae regenerationis, quod Domini: `et omnem aperturam fetus bestiae’ significat omnem charitatem quae novae generationis: `qui erit tibi masculi’ significat quae veri fidei: `Jehovae’ significat quod Domini sit: {1}`et omnem aperturam asini redimes in pecude’ significat quod fides mere naturalis non addicabitur Domino, sed verum innocentiae quod inibi: `et si non redimis, et decollabis illud’ significat si non inibi {2}verum innocentiae, quod separanda et ejicienda: et omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes’ significat quod vera fidei non addicanda sint Domino, sed bona ejus: `et erit quod interroget te filius tuus’ significat {3}perceptionem ex vero quod conscientiae: `cras’ significat semper cum fit: `Quid hoc?’ significat inquisitionem cur ita: `et dicas ad illum’ significat responsum: `In robore manus eduxit nos Jehovah ex Aegypto, e domo servorum’ significat quod ex Divina (t)Domini potentia liberati sint e (x)captivitate spirituali: `et erat quod induraverit Pharao ad dimittendum nos’ significat cum obstinarent se qui per falsa infestabant, ne liberarentur: `et interfecit Jehovah omnem primogenitum in terra Aegypti’ significat quod damnati omnes qui in fide separata a charitate: `a primogenito hominis et usque ad primogenitum bestiae’ significat falsum fidei (x)separatae interius et exterius: `propterea ego sacrifico Jehovae omnem aperturam uteri, masculos’ significat quod ideo addicanda Domino fides charitatis, quae novae generationis: `et omnem primogenitum filiorum meorum redimo’ significat quod vera fidei non (t)addicanda sint Domino, sed bona ejus: `et erit in signum super manu [tua]’ significat quod erit perpetuo in voluntate: `et ad frontalia inter oculos’ significat quod perpetuo in intellectu: `quia in robore manus eduxit nos Jehovah de Aegypto’ significat {4}quod ex Divina potentia Domini liberati sint.
@1 In the Expositio Communis (A iii, p. 427) all of v 13 is d. It read: Et omnem aperturam asini redimes in pecude, significat scientifica mere naturalia quae homini cum e novo natus, quod adjungantur per verum spirituale: et si non redimis et decollabis illud, significat si non adjunguntur, quod separabuntur et ejicientur: et omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes, significat quod verum boni seu fides charitatis, quae homini cum e novo natus est, ei appropriabitur. There is no rewriting, but a marginal note in Swedish indicates the intended procedure: I stelle for detta tages utur texten (in place of this transfer from the text). In n. 8078 the signification is given thus, but d and i that of I. n. 8079 and n. 8080 are as I without previous attempts or deletions.$
@2 bonum I$
@3 cogitationem ex vero fidei$
@4 quod Dominus ex Divina potentia liberaverit illos qui in vero boni A also had this in n. 8090 but is altered to agree with I.$

8072. `Et erit cum introduxerit te Jehovah ad terram Cananaei’: quod significet regionem caeli occupatam ab illis qui in malo et falso, constat {1}ab illis quae supra n. 8054 memorata sunt.
@1 d ab i ex$

8073. `Quemadmodum juravit tibi et patribus tuis, et dederit [illam] (x)tibi: quod significet quae ex Divino promissa illis qui in bono et vero, constat ab illis supra n. 8055, ubi similia.

8074. `Et transire facies omnem aperturam uteri Jehovae’: quod significet fidem charitatis, quae regenerationis, quod Domini, constat ex significatione `transire facere’ quod sit addicare, similiter ac `sanctificare’ supra n. 8042, (c)et `sacrificare’ infra n. 8088; et ex significatione `aperturae uteri’ quod sit fides ex charitate, quae est regenerati, de qua supra n. 8042, 8043; quod `Jehovah’ sit Dominus, videatur n. 8046.

8075. `Et omnem aperturam fetus bestiae’: quod significet omnem charitatem quae novae generationis, constat ex significatione `aperturae uteri’ quod sit {1}fides ex charitate quae novae generationis, de qua n. 8043; et ex significatione `fetus bestiae’ quod sit affectio boni, de qua n. 45, 46, 142, 143, 246, 714, 715, 719, 776, 1823, 2179, 2180, 3218, 3519, 5198, ita {2}bonum charitatis.
@1 charitas but see n. 8043$

8076. `Qui erit tibi masculi’: quod significet quae veri fidei, constat ex significatione `masculi’ quod sit verum fidei, de qua n. 2046, 4005, 7838.

8077. `Jehovae’: quod significet quod Domini sit, nam per `Jehovam’ in Verbo non alius intelligitur quam Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, 6281, (a)6303, 6905, 6945, 6956. Quae in binis his versibus continentur non ulterius explicantur, quia prius ad vers. 2 hujus capitis, {1}n. 8042-8045, explicata sunt.
@1 After explicata sunt$

8078. `Et omnem aperturam asini redimes in pecude’: quod significet quod fides mere naturalis non addicabitur Domino, sed verum innocentiae quod inibi, constat ex significatione `aperturae’ quod sit quod primum nascitur a regenerato, seu primogenitum, ita fides; quod `primogenitum’ sit fides, hactenus ostensum est; ex significatione `asini’ quod sit naturale; per `asinum’ enim significatur scientificum, n. 5492, (x)5741, tum servitium, n. 5958, 6389, ita quoque naturale, nam scientifica sunt naturalis, ac naturale respective ad spirituale est servitium; inde nunc per `aperturam asini’ significatur fides mere naturalis, de qua sequitur; {1} ex significatione `redimere’ quod sit loco ejus aliud dare; quod `redimere’ id significet, patet a sensu pleno horum verborum, qui est {2}quod `aperturam asini non 2 transire facies Jehovae, sed redimes pro pecude’; quod `transire facere Jehovae’ sit addicare Domino, similiter ac sanctificare et sacrificare, videatur mox supra n. 8074, ita `non transire facere sed {3}redimere’ est non addicare sed loco ejus aliud dare; et ex significatione `pecudis’ quod sit verum innocentiae; quod `pecus’ sit verum innocentiae, est quia per `pecudem’ intelligitur agnus vel haedus, et per hos significatur innocentia, n. (t)3519, 3994, 7840, hic verum innocentiae, quia non agnus seu haedus sed pecus dicitur; ex his patet quod per `omnem aperturam asini redimes in pecude’ significetur quod fides mere naturalis non addicanda sit Domino, sed verum innocentiae quod inibi.
3 Fides mere naturalis est fides quae insinuatur per viam externam, et non internam, sicut fides sensualis, quae est cum creditur quod ita sit quia oculus vidit et manus tetigit; haec fides est de qua Dominus ad Thomam,
Quia vidisti, Thoma, credidisti; beati qui non vident, et credunt, Joh. xx 29;
tum sicut fides miraculorum, quae est cum creditur quod ita sit solum ex miraculis, de qua fide videatur n. 7290; ut et fides auctoritatis, quae est cum creditur quod ita sit quia alius cui fides habetur dixerat; fides autem spiritualis est {4} quae insinuatur per viam internam et 4 simul externam; insinuatio per viam internam facit ut credatur, et tunc quod insinuatur per viam externam facit ut confirmetur; spirituale fidei est affectio charitatis, (c)et inde affectio veri propter usum bonum ac propter vitam; haec faciunt ut fides spiritualis sit; insinuatio fidei per viam internam fit per lectionem Verbi, et tunc per illustrationem a Domino, quae datur secundum affectionis quale, hoc est, secundum finem sciendi verum.
5 Ex his nunc constare potest quid fides mere naturalis, et quod illa fides, quia non est spiritualis, non possit addicari Domino, hoc est, agnosci et credi quod sit a Domino, nam Dominus per affectionem veri et boni influit; quod fides sit affectio interna, videatur n. 8034 {5}. Verum innocentiae, {6}quod potest inesse isti fidei, et acceptari a Domino, est quod creditur ita esse ex innocentia. Ex his nunc patet quomodo intelligendum quod fides mere naturalis non addicabitur Domino, sed verum innocentiae quod inibi.
@1 i et$
@2 horum I$
@3 redimes$
@4 i fides$
@5 i des usque in tali fide potest esse aliquid veri innocentiae but first four words seem to be deleted.$

8079. `Et si non redimis, et decollabis illud’: quod significet si non inibi verum innocentiae, quod separanda et ejicienda, constat ex significatione `non redimere’ quod sit non addicare Domino, sed loco ejus aliud dare, ut nunc supra n. 8078; et ex significatione `decollare’ quod sit separare et ejicere; quod decollare id sit, est quia `collum’ significat conjunctionem interiorum cum exterioribus, n. 3542, 3603, 3695, 3725, 5320, 5328, 5926, 6033, ita `decollatio’ separationem et ejectionem, {1}nempe fidei mere naturalis, si non inibi verum innocentiae.
@1 hic$

8080. `Et omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes’: quod significet quod vera fidei non addicanda sint Domino, sed bona ejus, constat ex significatione `primogeniti’ quod sit fides, de qua n. 352, 2435, 6344, 7035, 8042; ex significatione `filiorum’ quod sint vera, de qua n. 489, 491, 533, 1147, 2623, 3373; et ex significatione `redimere’ quod sit loco ejus aliud dare, ut supra n. 8077, 8078; quod sit quod non addicanda, sequitur ex sensu pleno qui horum verborum est, `Et omnem primogenitum hominis in filiis tuis non transire facies, hoc est, non sacrificabis, sed redimes’; `non (x)transire facere’ est non addicare, ut supra n. (x)8074, 8078; ex his patet quod per `omnem primogenitum hominis in filiis tuis redimes’ significetur quod vera fidei non addicanda sint Domino, sed loco {1}illorum aliud; quod hoc aliud sit bonum fidei, constare potest ex eo quod per `primogenitum’ in genere significetur bonum fidei, ut supra n. 8042, 8043, at cum dicitur `primogenitum hominis in filiis ejus’ quod sit verum fidei; nam fidei est verum et est bonum.
2 Quod fidei bonum seu charitas sit hoc aliud quod pro {2}veris fidei addicandum sit Domino, etiam constare potest ex eo quod primogeniti filiorum Israelis non acceptati sint, sed loco illorum Levitae, et hoc ob causam quia per `Levi’ repraesentatum est bonum fidei seu charitas, n. 3875, 4497, 4502, 4503; quod tribus Levi acceptata sit loco omnium primogenitorum, videatur (x)Num. iii 12, 13, 40 ad fin., viii 16-18; {3}quod bonum fidei sit hoc aliud quod addicandum Domino, etiam constare potest ex eo quod fides non sit fides absque charitate, n. 654, 724, 1162, 1176, 2231, (x)2343, 2349, (x)2429, 2839, 2982, 3146, 3325, 3849, 3865, 4368, 5351, 7039, 7082-7084, 7342 fin., 7950; tum ex eo quod bonum fidei actualiter primo loco sit, at verum fidei modo apparenter, {4} n. 3539, 3548, 3556, 3563, 3570, 3576, 3603, 3701, 4925, 4926, 4928, 4930, 4977, 5351, 6256, 6269, 6272, 6273; ita quod charitas sit primogenitum, n. 3325, 3494, 4925, 4926, 4928, 4930.
3 Quod verum fidei in se spectatum absque bono ejus non addicandum sit Domino, hoc est, dandum Ipsi, seu agnoscendum quod ab Ipso, est quia omne verum fidei nullam in se vitam habet priusquam fit bonum fidei; et verum fidei fit bonum fidei per velle illud et facere illud, {5} n. 7835; cum itaque fit bonum fidei, tunc agnoscitur a Domino quod sit Ipsius, nam Dominus dat fidem {6} mediate per bonum ejus; {7} (m)omne etiam verum fidei apud hominem Ecclesiae spiritualis fit bonum fidei cum ille regeneratur; ac tunc primum fit Domini.(n)
4 Lex de redemptione {8}primogenitorum hominis lata est ob finem ne sacrificarent filios suos, quod in usum venit apud gentiles, apud quos statuta Ecclesiae Antiquae, quae Ecclesia repraesentativa fuit, remanserunt, sed temporis successu plane adulterata; quod primogeniti sanctificandi essent Deo, ex statutis Ecclesiae Antiquae fuit, sed per sanctificationem intelligere coeperunt sacrificationem; ad simile faciendum inclinaverunt quoque posteri Jacobi, quapropter lex illa coram illis explicata est, et ne id fieret, loco primogenitorum assumpti sunt Levitae, ut dictum est; lex illa explicata est secundum sensum ejus correspondentem in spirituali mundo, qui est quod vera fidei non sancta sint, ita nec sanctificanda seu addicanda {9}, sed bona fidei; sanctificatio etiam dein ita intellecta fuit, quod darent seu sisterent primogenitum Jehovae, et offerrent sacrificium pro illo, secundum haec apud Lucam,
Cum impleti sunt dies purificationis illorum, juxta legem Moschis, deduxerunt Jesum in Hierosolymam, ut sisterent Domino, quemadmodum scriptum est in Lege Domini, quod omnis masculus aperiens uterum sanctum Domino vocandus esset, et ut darent sacrificium, ii 22-24.
@1 ejus$
@2 vero$
@3 imprimis hoc$
@4 i cum regeneratur homo,$
@5 i videatur$
@6 i homini$
@7 i per hoc influit$
@8 primogeniti hominum$
@9 i Domino$

8081. `Et erit, quod interroget te filius tuus’: quod significet perceptionem ex vero quod conscientiae, constat ex significatione `interrogare’ quod sit cognitio ex perceptione, de qua n. 5597, 5800, 6250; et ex significatione `filii’ quod sit verum, de qua n. 489, 491, 533, 1147, 2623, 3373; quod sit perceptio ex vero quod conscientiae, patet ex illis quae n. 7935 explicata sunt, ubi similia. Ex vero quod conscientiae dicitur, quia conscientia illorum qui ab Ecclesia spirituali est conscientia veri, nam comparatur ex doctrinalibus Ecclesiae quae {1} creduntur vera, sive vera sint sive non vera; sed tunc fiunt conscientiae, {2}cum quoque fiunt vitae.
@1 i doctri (? for doctrinalia)$
@2 cum quoque fiunt vitae (but d quoque) a cum quoque fiunt non vitae I$

8082. `Cras’: quod significet semper cum fit, constat ex significatione `cras’ seu `crastini diei’ quod sit aeternum, de qua n. 3998, ita quoque perpetuum seu semper, hic semper cum fit.

8083. `Quid hoc?’: quod significet inquisitionem cur ita; `et dicas ad illum’: {1}quod significet responsum, constat absque explicatione.
@1 Before dicas$

8084. `In robore manus eduxit nos Jehovah ex Aegypto, e domo servorum’: quod significet quod ex Divina potentia Domini liberati sint e captivitate spirituali, constat ex illis {1} supra n. 8049, 8050.
@1 i quae$

8085. `Et erat quod induraverit Pharao ad dimittendum nos’: quod significet cum obstinarent se qui per falsa infestabant, ne liberarentur, constat (c)ex significatione `indurare se’ quod sit se obstinare, de qua n. 7272, 7300, 7305; ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui infestarunt per falsa, de qua n. 7107, 7110, 7126, 7142, 7220, 7228, 7317; et ex significatione `dimittere’ quod sit liberare.

8086. `Et interfecit Jehovah omnem primogenitum in terra Aegypti’: quod significet quod damnati omnes qui in fide separata a charitate, constat ex significatione `primogenitorum {1}Aegypti’ quod {2}sint fides separata a charitate, de qua n. 7039, 7797; quod per mortem illorum significetur damnatio illorum qui in illa fide, et in vita mali, videatur n. 7766, 7778.
@1 in Aegypto$
@2 sit$

8087. `A primogenito hominis et usque ad primogenitum bestiae’: quod sit falsum fidei (x)separatae interius (x)et exterius, constat ex significatione `primogeniti Aegypti’ quod sit fides separata a charitate, ut nunc supra n. {1}8086; ita falsum fidei, nam qui fidem separant a charitate {2}et doctrina {3}et vita, non possunt aliter quam in falso {4} esse, {5}quia malum vitae {6}continuo operatur, et persuadet sui conforme falsum; sique verum {7}offertur, tunc per applicationem sinistram facit ut id se conformet, ita id falsificat; et ex significatione `hominis et bestiae’ quod sit interius et exterius, de qua n. 4724, (x)7523.
@1 8085$
@2 non modo$
@3 sed etiam$
@4 i fidei$
@5 nam$
@6 continue$
@7 sit, usque$

8088. `Propterea ego sacrifico Jehovae omnem aperturam uteri, masculos’: quod significet quod ideo addicanda Domino fides charitatis, quae novae generationis, constat ex significatione `sacrificare Jehovae’ quod sit addicare Domino; per `sacrificare’ {1} simile hic significatur ac {2} per `sanctificare’ vers. 2 hujus capitis, et per `transire facere’ vers. 12; quod `{3}sanctificare Jehovae’ sit addicare Domino, videatur n. 8042, et quoque per `transire facere,’ n. 8074; per addicare intelligitur sibi non vindicare sed confiteri et agnoscere quod sit a Domino; ex significatione `aperturae uteri’ quod sint quae fidei a charitate, de qua n. 8043; quod illa sint novae generationis, videatur supra n. 8042; et ex significatione `masculi’ quod sit verum fidei, de qua n. 2046, 4005, 7838.
@1 i enim$
@2 i quod$
@3 sacrificare I$

8089. `Et omnem primogenitum filiorum meorum redimo’: quod significet quod vera fidei non addicanda sint Domino, sed bona ejus, constat ex illis quae supra n. {1}8080 explicata sunt, ubi similia.
@1 8079$

8090. `Et erit in signum super manu tua’: quod significet quod erit perpetuo in voluntate; `et ad frontalia inter oculos’: quod significet quod perpetuo in intellectu; {1} `quia in robore manus eduxit nos Jehovah de Aegypto’: quod significet quod ex Divina potentia Domini liberati sint, constat ex illis quae supra ad versum 9 hujus capitis explicata sunt, ubi similia verba, de quibus n. 8066, 8067, 8069.
@1 i et$

8091. Vers. 17, 18. Et fuit in dimittere Pharao populum, et non duxit illos Deus via terrae Philistaeorum, quia propinqua illa, quia dixit Deus, Forte paenitebit populum in videre illos bellum, et revertentur Aegyptum. Et circumduxit Deus populum via deserti, mare Suph; et accincti ascenderunt filii Israelis e terra Aegypti. `Et fuit in dimittere Pharao populum’ significat cum illi qui infestarunt relinquerent illos qui ab Ecclesia spirituali: `et non duxit illos Deus via terrae Philistaeorum’ significat quod a Divino provisum ne transirent ad verum fidei quod non ex bono: `quia propinqua illa’ significat quod primum (x)obveniat: `quia dixit Deus’ significat praevidentiam Divinam: `Forte paenitebit populum in videre illos bellum’ significat quod a vero declinabunt per oppugnationes: `et revertatur Aegyptum’ significat quod inde lapsus in falsa quae prorsus contra vera et bona fidei: `et circumduxit Deus populum via deserti’ significat quod ex auspicio Divino perducti ad confirmanda vera et bona fidei per tentationes: mare Suph’ significat damnationem quam primum transirent: `et accincti ascenderunt filii Israelis e terra Aegypti’ significat quod ex statu infestationum exempti sint, et sic parati ad sustinendas tentationes.

8092. `Et fuit in dimittere Pharao populum’: quod significet cum illi qui infestarunt relinquerent illos qui ab Ecclesia spirituali, constat ex significatione `dimittere’ quod sit relinquere; ex (x)repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui per falsa infestarunt, de qua n. 7107, 7110, 7126, 7142, 7220, 7228, 7317; et ex significatione `filiorum Israelis,’ qui hic sunt `populus,’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua supra n. 8044.

8093. `Et non duxit illos Deus via terrae Philistaeorum’: quod significet quod a Divino provisum ne transirent ad verum fidei quod non ex bono, constat ex significatione `non duxit illos Deus via’ quod sit quod provisum a Divino ne transirent; per `ducere’ enim, cum a Deo, significatur providentia, et per `viam’ significatur verum, n. 627, 2333, hic transire ad illud; et ex repraesentatione `Philistaeorum’ quod sint qui in scientia cognitionum quae fidei, et non in vita charitatis, de (x) qua n. 1197, 1198, 3412, 3413, ita qui in vero fidei quod non ex bono; quod per `Philistaeos et terram illorum’ id significetur, constare potest a locis in Verbo ubi nominantur, imprimis apud Jeremiam xlvii 1 ad fin., ubi describuntur, {1}tum apud Joelem iv 5, 6 [A.V.iii 5, 6]; et quoque ab historicis Verbi ubi agitur de bellis inter filios Israelis et Philistaeos, {2}deque illorum subjugatione a Philistaeis, et nunc horum a filiis Israelis; per `Philistaeos’ ibi {3}repraesentantur illi qui in fide separata sunt, seu quibus scientia cognitionum fidei est {4}principale, non autem vita secundum illam, consequenter illi qui docent et credunt solam fidem salvare.
2 Opinio {5}de fide {6}sola seu separata non est nova seu solum hujus temporis, sed fuerat in antiquis Ecclesiis, et invaluit cum malo vitae; describitur etiam in Verbo passim, sed per nomina; primum per `Cainum’ quod occiderit fratrem suum Abelem, n. 337, 340, 1179, `Cainus’ ibi in sensu interno repraesentativo est talis fides, et `Abel’ est charitas; describitur etiam per `Chamum’ cum maledictus a patre suo, n. 1062, 1063; postea per `Rubenem’ quod (x)ascenderit cubile patris sui, n. 3870, 4601; et per `Schimeonem’ et `Levi’ quod occiderint Chamorem et viros Sechemi, {7}ac ideo maledicti a patre suo, n. 3870, 6352; describitur etiam illa fides per `Aegyptios’ ac per eorum primogenita quod occisa, n. 7766, 7778, et quod illi immersi sint mari Suph; describitur etiam per `Philistaeos,’ n. 3412, 3413, et quoque per `Tyrum et Sidonem’ passim apud Prophetas, apud quos per `Philistaeos’ significatur scientia cognitionum fidei, et per `Tyrum et Sidonem’ ipsae cognitiones interiores et exteriores {8}; (m)demum etiam per `Petrum’ cum ter abnegavit Dominum, n. 6000, 6073 fin.;(n) sed videantur quae de hac fide prius {9} ostensa sunt, n. 36, 379, 389, 916, 1017, 1076, 1077, 1162, 1176, 1798, 1799, 1834, 1844, 2049, 2116, 2228, 2231, 2261, (x)2343, 2349, 2364, 2383, 2385, 2401, 2435, 2982, 3146, (x)3242, 3325, 3412, 3413, 3416, 3427, 3773, 4663, 4672, 4673, 4683, 4721, 4730, 4766, 4783, 4925, 5351, (a)5820, 5826, 6269, 6272, 6273, 6348, 6353, 7039, 7097, 7127, 7317, 7502, 7545, 7623-7627, 7724, 7779, 7790, 7950.
@1 tunc$
@2 et nunc$
@3 significantur$
@4 essentiale Ecclesiae et inde essentiale salutis; (m)quae per Philistaeos et terram illorum principaliter significatur, ad quam dicitur quod non transirent(n)$
@5 fide de I$
@6 separata seu sola$
@7 quapropter tres illi maledicti sunt a patre, Genes. xlix$
@8 i n. 1201$
@9 i passim$

8094. `Quia propinqua illa’: quod significet quod primum obveniat, constat ex significatione `propinquae’ cum dicitur de fide separata, quod sit quod primum obveniat. Quomodo intelligendum quod opinio de fide separata seu sola primum obveniat, paucis dicetur: malum vitae secum habet suum falsum; id falsum reconditum jacet apud hominem qui in malo vitae est, {1}et ille quandoque nescit quod {2}id apud illum sit; sed ut primum cogitat de Ecclesiae veris, ac imprimis cum {3} de salute, tunc falsum illud prodit et se manifestat, sique ipsum verum quoad commune suum non negare potest, tunc explicat illud ad favorem mali sui, ac sic falsificat; cum itaque cogitat de fide et {4} charitate, quae essentialia Ecclesiae et salutis sunt, ilico tunc obvenit fides, non autem charitas, quia haec opposita est malo vitae; inde quoque removet charitatem et solam fidem {5}eligit; ex his patet quod fidei vera propinqua sint, non autem fidei bona, hoc est, quod illa primum obveniant, non autem {6}haec.
2 (c)Ab erroneo et falso hoc principio dein consequuntur plura quae falsa {7}et erronea sunt; sicut quod bona opera nihil ad salutem faciant: quod vita non sequatur hominem post mortem’: quod tunc salvetur homo ex sola misericordia per fidem, utcumque in mundo vixerat: quod scelestissimus salvetur per fidem in ultima vitae suae hora: quod mala abstergantur momento; haec et similia cogitantur et statuuntur ex principio illo, sunt inde in catenae nexu; sed illa perciperentur {8}prorsus aliter se habere, si charitas et vita sit principium.
@1 nam adhaeret malo$
@2 in falsis illis$
@3 i cogitat$
@4 i de$
@5 agnoscit$
@6 hoc I$
@7 After sunt$
@8 et agnoscerentur$

8095. `Quia dixit Deus’: quod (x)significet praevidentiam Divinam, constat ex significatione `dixit Deus’ cum de futuris, quod sit praevidentia Divina, ut quoque n. 5361, 6946.

8096. `Forte paenitebit populum in videre illos bellum’: quod significet quod a vero declinabunt per oppugnationes, constat ex significatione `paenitere’ quod sit declinare a vero, de qua sequitur; et ex significatione `belli’ quod sint pugnae spirituales, de qua n. 1664, 1788, 2686, ita oppugnationes. Quod paenitere sit declinare a vero, est quia per exitum filiorum Israelis ab Aegypto, perque moram illorum in deserto, et per introductionem in terram Canaanem, significatur quod ducerentur jugiter ad bonum, et sic ad caelum; inde per `paenitere et reverti ad Aegyptum’ significatur abire a bono, ita declinare a vero; nam per `Aegyptum’ seu `Aegyptios’ significantur qui sunt in fide separata a charitate et qui contra vera Ecclesiae, n. 6692, 7039, 7097, 7317, 7766, 7926.
2 Quod oppugnationes attinet ab illis qui in vero fidei quod non ex bono, qui significantur per `Philistaeos,’ sciendum quod illi in altera vita infestent probos, et continuo oppugnent bonum fidei seu charitatem, nam principia quae in mundo {1}captarunt in alteram vitam secum ferunt ac retinent, usque dum vastati sunt, hoc est, privati omni scientia cognitionum fidei, ac demissi in infernum; hodie sunt tales magno numero, et habitant ad dextrum antrorsum in plano sub planta; habitatio (c)illorum est species urbis; cum illis inde loqui pluries datum est, et audire ratiocinia {2}pro fide sola quae acuta sunt, et oppugnationes charitatis quae contumaces. Haec nunc sunt, quae in sensu interno intelliguntur per quod `non ducerentur via terrae Philistaeorum’ et quod tunc `forte paeniteret illos in videre illos bellum.’
@1 habuerunt$
@2 de fide$

8097. `Et revertatur Aegyptum’: quod significet quod inde lapsus in falsa quae prorsus contra vera et bona fidei, constat ex significatione `Aegypti’ quod sit quod contra vera et bona fidei, {1} n. 6692, 7039, 7097, 7317, (x)7766, 7926; quod illuc reverti sit labi in falsa, patet.
@1 i de qua$

8098. `Et circumduxit Deus populum via deserti’: quod significet quod ex auspicio Divino perducti ad confirmanda vera et bona fidei per tentationes, constat ex significatione `duxit Deus’ quod sit providentia, ut supra n. (x)8093, seu, quod idem, auspicium Divinum; et ex significatione `{1}viae deserti’ quod sit ad subeundas tentationes, ita ad confirmanda vera et bona fidei, nam per tentationes confirmantur; per `desertum’ significatur ubi inhabitatum et inexcultum, de qua n. 2708, in spirituali sensu ubi non bonum et verum, tum ubi verum nondum conjunctum {2} bono; ita per `desertum’ significatur status illorum apud quos conjunctio fiet, et quia conjunctio non fit nisi per tentationes, etiam hae significantur; sed quando numerus quadraginta adjicitur, sive sint quadraginta anni, sive quadraginta menses, sive quadraginta dies; `quadraginta’ enim significant tentationes, ac durationem illarum quamcumque, n. 730, 862, 2272, 2273; haec significantur per filiorum Israelis peregrinationes in deserto quadraginta annis; tentationes etiam quas subiverunt descriptae sunt; quod ut illas subirent, et sic repraesentarent, in desertum ducti sint, patet ab his apud Moschen,
Recordaberis omnis viae qua duxit te Jehovah Deus tuus his quadraginta annis in deserto, ut affligeret te, ut tentaret te, ut cognosceret quod in corde tuo. Cibavit te manna in deserto, quam non noverunt patres tui, ut affligeret te, ut tentaret te, ad benefaciendum tibi in posteritate tua, Deut. viii 2, 16.
Quia per `quadraginta’ significabantur tentationes et illarum durationes, ac per `desertum’ status illorum qui subeunt illas, idcirco etiam
Dominus, cum tentaretur, exivit in desertum, et ibi erat quadraginta diebus, Matth. iv 1, 2 seq.; Luc. iv 1, 2 seq.; Marc. i 12, 13.
@1 d viae i via$
@2 i est suo$

8099. `Mare Suph’: quod significet damnationem quam primum transirent, constat ex significatione `maris Suph’ quod sit infernum ubi illi qui in fide separata a charitate, inque vita mali; et quia `mare Suph’ est infernum, est quoque damnatio. Cum hoc quod primum transirent damnationem, ita se habet: illi qui ab Ecclesia spirituali fuerunt, et usque ad Adventum Domini detenti in terra inferiore, ac ibi infestati ab illis qui in fide separata a charitate fuerunt, de quibus in capitibus quae praecedunt actum est, cum inde liberati sunt, {1} non immediate in caelum sunt sublati, sed prius in alterum statum purificationis, qui est tentationum, perducti sunt; nam vera et bona fidei nec confirmari nec conjungi possunt absque tentationibus, et antequam illa confirmata sunt et conjuncta, non elevari in caelum potuerunt; haec repraesentata sunt per filios Israelis, quod non statim introducti sint in terram Canaanem, sed prius in desertum ubi per quadraginta annos permanserunt, ac interea varias tentationes {2}subiverunt, de quibus in Libris Moschis.
2 Quod id attinet, quod primum per {3}mare Suph, per quod significatur infernum illorum qui in fide separata ac vita mali {4}, {5}transiverint, ita per mediam damnationem, sciendum quod infernum hoc {6}sit antrorsum profunde sub infernis adulterorum, et {7}extendat se satis late versus sinistrum; (m)separatur ab {8}infernis adulterorum per aquas quasi maris;(n) ad dextrum ibi, {9}sed altius, est ubi congregantur illi qui in fidei vero sed non in fidei bono (d)sunt, qui per `Philistaeos’ significantur, de quibus mox supra n. (x)8096; terra autem inferior ubi sunt qui infestantur, est sub planta pedis, paulisper antrorsum; qui ab infestationibus liberantur, illi non perducuntur versus dextrum, nam ibi sunt illi qui significantur per `Philistaeos,’ {10}sed perducuntur ad sinistrum, per medium infernum, de quo dictum est, ac emergunt ad sinistrum, ubi quasi desertum; quod per hanc viam transeant illi qui ab infestationibus eximuntur, bis mihi videre datum est; {11}cum transeunt, tutantur ita a Domino ut ne hilum mali, minus aliquid damnationis illos attingat, circumcincti enim sunt columna angelorum apud quos (t)est Dominus praesens; hoc repraesentatum 3 est per transitum filiorum Israelis per mare Suph; hoc quoque intellectum est per haec apud Esaiam,
Expergiscere, expergiscere, indue robur, brachium Jehovae; nonne Tu illud quod exsiccavit mare, aquas abyssi magnae, quod posuit profunditates maris viam, ut transirent redempti? li 9, 10;
`brachium Jehovae’ est Dominus quoad Divinum Humanum; `aquae abyssi magnae et profunditates maris’ sunt infernum ubi illi qui in fide separata a charitate ac in vita mali; `aquae sicut maris, sub quibus sunt’ sunt falsa, nam falsa in altera vita apparent sicut densae et obscurae nubes, et quoque sicut inundationes aquarum, n. 739, 4423, 7307; `redempti qui transirent’ sunt qui a Domino liberati sunt: apud eundem, 4
Jehovah recordatus est dierum antiquitatis, Moschis, populi Ipsius: Ubi qui ascendere fecit eos e mari, cum pastore gregis sui? ubi qui posuit in medio illius spiritum sanctitatis suae? lxiii 11;
in prophetico hoc per `Moschen’ intelligitur Dominus, Qui etiam est `pastor gregis’; per `populum quem ascendere fecit ex mari’ illi qui liberati e damnatione {12}: apud Jeremiam, 5
A voce casus eorum contremuit terra; clamorem, in mari Suph audita est vox {13}illius, xlix 21;
`mare Suph’ pro inferno, agitur enim ibi de Edomo ac ejus damnatione, (c)et dicitur quod `illius vox audita sit ex mari Suph’ cum tamen illi non immersi {14}illi mari fuerunt sed Aegyptii; inde patet quod `mare Suph’ significet infernum ac damnationem; per `Edomum’ ibi significantur qui ex malo amoris sui rejiciunt vera doctrinae, et {15}amplectuntur falsa, n. 3322. Ex his nunc constare potest quid per `mare Suph’ in sensu interno repraesentativo significatur, et quid per `transitum filiorum Israelis,’ ac per `immersionem Aegyptiorum ibi,’ de quibus in capite sequente.
@1 i tunc$
@2 sustinuerunt$
@3 per medium infernum ubi illi$
@4 i sunt$
@5 transiverunt$
@6 est$
@7 extendit$
@8 inferno adulterorum quod supra$
@9 paulo$
@10 i ubi tamen via in coelum est juxta illos, sursum;$
@11 cumque$
@12 i quae est mare$
@13 illorum AI$
@14 isti$
@15 arripiunt$

8100. `Et accincti ascenderunt filii Israelis e terra Aegypti’: quod significet quod ex statu infestationum exempti sint, et sic parati ad sustinendas tentationes, constat ex significatione `accincti ascendere’ quod sit quod parati, hic ad sustinendas tentationes, quia ducti per mare Suph {1} in desertum; quod `desertum’ sit status subeundi tentationes, videatur supra n. 8098; ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua saepius; et ex significatione `terrae Aegypti’ quod sit status infestationum, de qua n. 7278; (t)ascendere inde est eximi seu liberari; ex his patet quod per `accincti ascenderunt filii Israelis e terra Aegypti’ sit quod ex statu infestationum exempti sint, et sic parati ad sustinendas tentationes. Quid discriminis sit inter tentationes et infestationes, videatur n. 7474.
@1 i et$

8101. Vers. 19. Et accepit Moscheh ossa Josephi secum, quia adjurando adjuravit filios Israelis, dicendo, Visitando visitabit Deus vos, et ascendere facietis ossa mea exhinc vobiscum. `Et accepit Moscheh ossa Josephi secum’ significat repraesentativum Ecclesiae quod illis {1}: `quia adjurando adjuravit filios Israelis, dicendo’ significat obstrictionem {2}: `Visitando visitabit Deus vos’ significat cum id ultimum et primum Ecclesiae venturum: `et ascendere facietis ossa mea exhinc vobiscum’ significat, ut supra, repraesentativum Ecclesiae illis, non Ecclesia, quae etiam est in interno {1}.
@1 i (n. 6592)$
@2 i (ut n. 6590)$

8102. Haec supersedentur ulterius explicare, quia prius ad Gen. l 24, 25, explicata sunt, ubi similia verba, videatur n. 6590, 6592.

8102[a]. Vers. 20-22. Et profecti e Succoth, et castrametati in Etham, in fine deserti. Et Jehovah ibat ante illos interdiu in columna nubis, ad ducendum illos via, et noctu in columna ignis ad illuminandum illos, ad eundum diu et noctu. Non recedebat columna nubis interdiu, et columna ignis noctu, ante populum. `Et profecti e Succoth, et castrametati in Etham’ significat statum secundum postquam liberati: `in fine deserti’ significat statum primum tentationum: `et Jehovah ibat ante illos’ significat continuam praesentiam Domini: `interdiu in columna nubis’ significat cum status illustrationis quod temperatus per obscurum veri: `ad ducendum illos via’ significat auspicium Divinum: `et noctu in columna ignis ad illuminandum illos’ significat cum status obscuritatis quod temperatus per illustrationem a bono: `ad eundum diu et noctu’ significat sic vitam in utroque statu: `non recedebat columna nubis interdiu, et columna ignis noctu, ante populum’ significat praesentiam Domini, quod perpetua.

8103. `Et profecti e Succoth, et castrametati in Etham’: quod significet statum secundum postquam liberati, constat ex eo quod profectiones et {1} castrametationes filiorum Israelis, postquam exiverunt (c)ab Aegypto, significent status spirituales illorum qui {2}a Domino liberati sunt, de quibus supra; statuum {3} mutationes significantur per itinera {4} ab uno loco in alterum, et ibi stationes; hic status secundus per `profectionem e Succoth ad Etham,’ quia status primus per profectionem a Raamses ad Succoth,’ n. 7972; etiam per `profectiones’ in sensu interno Verbi significantur {5}vitae status ac instituta, n. 1293, 3335, (x)5605; et per `castrametationes’ ordinationes veri et boni, quae sunt vitae, n. 4236.
@1 i tunc$
@2 ab Ecclesia spirituali Domini fuerunt, ac liberati$
@3 i illorum$
@4 i ac stationes$
@5 instituta vitae$

8104. `In fine deserti’: quod significet statum primum tentationum, constat ex significatione `deserti’ quod sit status ad subeundas tentationes, de qua supra n. 8098; et quia incohabatur ille status in fine deserti, ideo per `finem deserti’ (x)significatur status primus.

8105. `Et Jehovah ibat ante illos’: quod significet continuam praesentiam Domini, constat absque explicatione; quod `Jehovah’ sit Dominus, videatur supra n. 8046.

8106. `Interdiu in columna nubis’: quod significet cum status illustrationis quod temperatus per obscurum veri, constat ex significatione `interdiu’ seu `in die’ quod sit in statu illustrationis, nam tempora diei, ut mane, meridies, vespera, et nox, correspondent illustrationibus {1} quae sunt intelligentiae et sapientiae in altera vita, n. 5672, 5962, 6110; inde `dies’ est status illustrationis seu perceptionis clarae, et `nox’ status non illustrationis seu perceptionis obscurae, n. 7680; et ex significatione `nubis’ quod sit obscurum veri, ex causa quia nubes aufert (x)claritatem lucis e sole, et quoque temperat illam.
2 In Verbo passim dicitur quod `Jehovah apparuerit in nube,’ et quod `cinctus nube,’ tum quod `sub pedibus Ipsius nubes’; ibi per `nubem’ intelligitur obscurum veri, in specie sensus litteralis Verbi, nam hic sensus respective ad sensum internum est obscurum veri, videatur Praefatio ad Gen. xviii, tum n. 4391, 5922, 6343, 6752; hoc per `nubem’ {2}significabatur, cum Dominus apparuit Petro, Jacobo, et Johanni in gloria, Luc. ix 34; cum e monte Sinai populo, {3}cumque Moschi quando intravit ad Ipsum ibi, Exod. xix 9, xx 18, xxiv 15-18, xxxiv 5; ut et per hoc quod Dominus toties dixit, quod `venturus in nubibus caeli,’ Matth. xxiv 30, xxvi 63, 64; Marc. xiii 26, xiv 61, 62; {4}Luc. xxi 27.
3 Sensus litteralis Verbi vocatur `nubes’ quia sensus internus, qui vocatur `gloria,’ non potest comprehendi {5} ab homine, {6}nisi regenerato, et tunc illustrato; sensus internus Verbi, seu verum Divinum in sua gloria, si appareret coram homine non regenerato, foret sicut caligo in qua prorsus nihil videret, et quoque ex qua caecutiret, hoc est, nihil crederet. Ex his constare potest quid significatur per `nubem interdiu,’ quod nempe obscuram veri, ac ubi de Verbo agitur, sensus {7} litteralis.
4 `In columna nubis et ignis’ dicitur quia per `columnam’ significatur firmamentum quod suffulcit, ut Jer. i 18; Ps. lxxv 4 [A.V. 3]; Apoc. iii 12; Job. ix 6; ac praedicatur de naturali, {8}quia naturale est instar firmamenti aut baseos {9} spirituali; desinit enim spirituale in naturali, et ibi quiescit; inde est quod pedes angeli descendentis e caelo apparuerint sicut columnae ignis Apoc. x 1, nam per `pedes’ {10}significatur naturale, n. 2162, 3147, 3761, 3986, 4280, 4938-4952, 5327, 5328.
@1 i quoad illa$
@2 significatur$
@3 et quod Moschi cum$
@4 Before Marc. xiii$
@5 i aut credi$
@6 nisi e nube, et ne sic quidem nisi coram regeneratis, et tunc illustratis; si enim coram non regenerato et tunc illustrato appareret in gloria, tunc$
@7 i illius$
@8 quod$
@9 i est$
@10 significantur naturalia$

8107. `Ad ducendum illos via’: quod significet auspicium Divinum, constat ex significatione `ducere via,’ cum de Jehovah, quod sit providentia, et auspicium Divinum, de qua n. 8093, 8098.

8108. `Et noctu in columna ignis ad illuminandum illos’: quod significet cum status obscuritatis quod temperatus per illustrationem a bono, constat (c)a significatione `noctis’ quod sit status obscuritatis, de qua n. 1712, 6000; ex significatione `ignis’ quod sit bonum amoris, de qua n. 934, 4906, 5215, 6314, 6832, 6834, 6849, 7324, 7852; et ex significatione `illuminare’ quod sit illustratio. Quod Jehovah seu Dominus apparuerit {1}seu praeiverit in columna nubis interdiu, et in columna ignis noctu, erat quia per illa repraesentabatur status caeli; ibi enim sunt perpetuae variationes et mutationes status, continuo enim perficiuntur angeli, quod absque perpetuis statuum mutationibus nullatenus fieri potest; in genere {2} variationes et mutationes illae se habent sicut vices temporum in mundo, nempe sicut vices temporum anni, quae sunt ver, aestas, autumnus, {3} hiems, (c)et iterum ver; (c)ac sicut vices temporum diei, quae sunt mane, meridies, vespera, nox, et iterum mane; cum ibi {4} mane et meridies, {5}est illustratio intellectus a Domino, sed tunc illustratio illa temperatur obscuro veri, sicut nube; cumque ibi vespera et nox, {6}est illis obscuritas intellectus, sed haec temperatur a Domino per bonum amoris, sicut per ignem qui illuminat; haec sunt quae repraesentata sunt per `columnam nubis interdiu, et columnam ignis noctu apud filios Israelis in deserto.’
@1 et$
@2 i autem$
@3 i et$
@4 i est$
@5 tunc lux quae$
@6 tunc ibi obscurum lucis temperatur bono amoris sicut igne$

8109. `Ad (x)eundum diu et noctu’: quod significet vitam in utroque statu, constat ex significatione `ire et proficisci’ quod sit vivere, de qua n. 3335, 3690, (x)4882, 5493, (x)5605; et ex significatione `diei’ quod sit status illustrationis; et `noctis’ quod sit status obscuritatis, de quibus mox supra n. 8106, 8108, ita uterque status.

8110. `Non recedebat columna nubis interdiu, et columna ignis noctu, ante populum’: quod significet praesentiam Domini, quod perpetua, constat ex illis quae nunc {1} explicata sunt; apparuerunt enim ita coram populo angeli, in quorum medio Dominus.
@1 i supra$

8111. Continuatio de Spiritibus et Incolis Planetae Jovis

Per diutinam conversationem cum spiritibus telluris Jovis constabat quod probiores sint spiritibus plurium aliarum tellurum; allapsus eorum cum veniebant, commoratio et influxus tunc, erat tam lenis et suavis ut exprimi nequeat; probitas per lenitudinem {1}et suavitatem in altera vita se manifestat; {2}illae distingui perclare potuerunt a lenitudine et suavitate spirituum bonorum nostrae telluris.
@1 ac ejus$
@2 illa distingui potuit perclare$

8112. Quando leve aliquod discidium inter illos existit, {1} apparet illis sicut tenuis radius candidus, qualis solet esse fulguris {2}, vel fasciola in qua stellae coruscantes; haec signa discidii sunt; sed discidium inter illos cito resarcitur; stellae cum coruscant et simul errant, signum est non bonum, at stellae coruscantes fixae signum bonum est.
@1 i tunc$
@2 i instar$

8113. Praesentiam spirituum Jovialium non modo cognoscere potui ex allapsus et influxus lenitudine et suavitate, sed etiam ex eo quod influerent quam maxime in faciem, et illam disponerent ridentem (c)et hilarem, (c)et id continue dum aderant; dictum quod ita disponerent facies incolarum telluris suae, nam eis inspirare volunt tranquillitatem et jucunditatem cordis; tranquillitas et jucunditas illa quae ab illis mihi inspirabatur implebat sensibiliter thoracem et cor; removebantur tunc cupiditates et sollicitudines de futuris, quae intranquillum et injucundum inducunt, ac animum in motus varios excitant et agitant; inde constare mihi potuit qualis vita incolarum telluris Jovis esset; dictum est ab illis mihi quod nec timeant mortem, risi paululum propter jacturam conjugis et {1}liberorum; ex causa quia pro certo sciunt quod mors corporis sit continuatio vitae, ac quod postea feliciores fiant.
@1 infantum; et$

8114. Apperceptum quod illis esset status felicitatis adhuc interioris, et quod susceptibiles {1}recipiendi statum felicitatis adhuc magis interioris essent; hoc appercipitur per quod interiora non clausa sint, sed aperta {2}ad Dominum; quo enim apertiora sunt interiora, eo sunt susceptibiliora recipiendi Divinum Bonum ac Divinum felix. Aliter prorsus ac apud illos qui non in ordine caeli vivant; apud illos interiora clausa sunt, et exteriora aperta {3}ad infernum; unde influunt contemptus aliorum, odia, vindictae, crudelitates, quae illis jucunda sunt, contra illos qui se non colunt, {4}aut cupiditatibus suis non favent.
@1 ejus$
@2 versus$
@3 sunt versus$
@4 nec cupiditatibus illorum$

8115. Spiritus telluris Jovis cum spiritibus nostrae telluris non simul esse possunt quia prorsus alio genio sunt et non {1}amant jucundum tranquillitatis sicut illi; mirati sunt cum audirent quod qui ex nostra tellure angeli fiunt prorsus alio corde sint, et vix aliquid simile status sui, cum fuerunt spiritus, retineant; ut scirent quod ita {2}esset, ex caelo {3}ab angelis e nostra tellure, veniebant chori, unus post alterum; (chori sunt quando plures simul unum cogitant, loquuntur, et agunt, in serie continua; celebratio Domini in caelis per choros utplurimum fit; de choris videatur n. 1648, 1649, 2595, 2596, 3350, 5182;) chori illi tantopere oblectabant spiritus Joviales qui apud me ut viderentur sibi quasi in caelum rapti; glorificatio illa per choros perstabat per unam horam circiter; delicias (c)illorum quas inde capiebant, mecum communicatas sentire dabatur; dicebant (x)quod id dicerent suis qui alibi.
@1 Before sicut$
@2 sit$
@3 ubi angeli$

8116. Narrabant quod in {1}regione telluris ubi illi, magna multitudo hominum esset quantam tellus posset nutrire; quodque fertilis esset et omnibus abundaret; et quod incolae ibi non plus cuperent quam quantum ad necessitates vitae; et quod inde multitudo hominum tam magna.
@1 loco suae$

8117. Ulterius narrabant quod distincti ibi sint in gentes, familias, et domos, et quod omnes separatim cum suis habitent; {1}quodque conversationes illorum sint maxime intra affinitates; tum quod nusquam aliquis alterius bona cupiat; et quod nec in animum veniat inde sibi aliquid vindicare, minus invadere et diripere; hoc ut facinus contra naturam humanam, ac horrendum reputant; cum dicere vellem quod in hac tellure sint bella, depraedationes, ac neces, tunc avertebant se et aversabantur audire.
@1 et quod$

8118. Quod antiquissimi in hac tellure similiter habitaverint, mihi ab angelis dictum est, nempe quod distincti in gentes, familias, et domos, et quod omnes contenti suis bonis fuerint; et quod ex bonis aliorum ditescere, ut et dominari, prorsus tunc ignotum {1}fuerit; idcirco antiqua tempora, ac imprimis antiquissima, Domino prae sequentibus accepta fuerunt; et quia talis status fuit, etiam tunc regnabat innocentia, et cum illa sapientia; quisque tunc bonum egit ex bono, (c)et justum fecit ex justo; quid facere bonum et justum propter {2}honorem sui, aut propter lucrum, non sciebant; nec tunc loquebantur nisi verum, et hoc non ita ex vero quam ex bono, hoc est, non ex intellectuali separato sed ex voluntario conjuncto; talia erant tempora antiqua, quapropter tunc potuerunt angeli conversari cum hominibus, ac illorum mentes paene separatas a corporeis secum in caelum ducere, ac circumducere, et magnifica ibi et felicia monstrare, ut et felicia {3}sua ac jucunda cum illis communicare; haec tempora etiam scriptoribus antiquis fuerunt nota, et ab illis appellata aurea, et quoque Saturnina.
2 Causa quod illa tempora talia essent, erat, ut dictum, quod {4}vixerint distincti in gentes, ac gentes in familias, et familiae in domos, ac unaquaeque domus per se habitaret; quodque (t)tunc non alicui in mentem {5}venerit hereditatem alterius invadere, ac inde opulentiam sibi et dominium acquirere; longe aberat tunc amor sui et amor mundi; quisque ex corde laetus erat ex suo, et non minus ex bono alterius.
3 Sed haec scena mutata est, et in contrarium versa, succedente tempore, cum animum invasit cupiditas dominandi (c)et possidendi aliorum bona; tunc genus humanum se tutandi causa {6} congregavit in regna et imperia; et quia cessaverunt leges charitatis et conscientiae quae inscriptae cordibus fuerunt, leges {7} ad compescendas violentias ferre necessum fuit, in quibus honores et lucra erant praemia, ac privationes illorum, poenae; cum ita status mutatus est, ipsum caelum se removit ab homine, et hoc magis et magis usque ad haec saecula, dum non amplius scitur num caelum, proinde num infernum sit, immo negatur quod sint. Haec dicta sunt ut per (x)parallelismum {8}illustretur qualis status illorum est qui in tellure Jovis, ac unde illorum probitas, et quoque sapientia, de qua plura in sequentibus.
@1 fuit$
@2 se et propter aliquid lucri$
@3 After jucunda$
@4 viverent$
@5 veniret$
@6 i se$
@7 i novas$
@8 Before per$

8119. Continuatio de spiritibus et incolis telluris Jovis ad finem capitis sequentis.

8120(x). EXODI
CAPUT DECIMUM QUARTUM
DOCTRINA CHARITATIS

Creditur quod charitas erga proximum sit dare pauperibus, opem ferre indigenti, ac bonum facere cuicumque; sed usque genuina charitas est prudenter agere, et propter finem ut inde bonum; qui alicui pauperi aut indigenti malefico opem fert, is per illum malefacit proximo, nam per opem quam fert, confirmat illum in malo, (c)ac suppeditat ei copiam malefaciendi aliis; aliter qui suppetias fert bonis.

8121. Sed charitas erga proximum multo latius se extendit quam ad pauperes et indigentes; charitas erga proximum est rectum facere in omni opere, ac debitum in omni officio; si judex justum facit propter justum, charitatem erga proximum exercet; si punit sontem et absolvit insontem, charitatem erga proximum exercet; nam sic consulit concivi, {1} consulit patriae, et quoque regno Domini, per facere justum propter justum regno Domini, per absolvere insontem concivi, et per punire sontem patriae. Sacerdos qui docet verum et ducit ad bonum propter verum et bonum, is charitatem exercet; qui autem talia facit propter se et mundum, is charitatem non exercet, quia non amat proximum sed semet.
@1 i et$

8122. Similiter se habet cum omnibus reliquis, sive in aliqua functione sint, sive non sint; ut cum liberis erga parentes, et cum parentibus erga liberos; cum servis erga dominos, et cum dominis erga servos; cum subditis erga regem, et cum rege erga subditos; qui ex illis debitum facit ex debito, ac justum ex justo, is charitatem exercet.

8123. Quod illa charitatis erga proximum sint, est quia {1}unus quisque homo est proximus, sed diversimode, n. 6818; societas minor et major magis proximus, n. 6819, 6820; patria adhuc magis proximus, n. 6819, 6821; Ecclesia adhuc magis, n. 6819, 6822; regnum Domini adhuc magis, n. 6819, 6823; et Dominus supra omnes, n. 6819, 6824; {2} in sensu universali bonum quod procedit a Domino est proximus, n. 6706, 6711, consequenter (d)etiam justum et rectum. Quapropter qui facit bonum quodcumque propter bonum, et justum propter justum, is amat proximum et exercet charitatem, nam facit ex amore boni et amore justi, ac ita ex amore illorum in quibus bonum et justum sunt; at qui facit injustum propter lucrum quodcumque, is odit proximum.
@1 proximus est unusquisque homo$
@2 i ita$

8124. Qui in charitate erga proximum est ex affectione interna, in singulis ejus quae cogitat et loquitur, ac quae vult et agit, est charitas erga proximum; dici potest quod homo {1} seu angelus quoad interiora sua sit charitas, cum bonum ei est proximus. Tam late se extendit charitas erga proximum.
@1 i talis$
{1}CAPUT XIV
@1 i Exodi$
1. Et locutus est JEHOVAH ad Moschen, dicendo,
2. Loquere ad filios Israelis, et revertantur et castrametentur ante Pi-Chiroth, inter Migdal et inter mare, ante Baal-Zephon, e regione ejus castrametemini juxta mare.
3. Et dicet Pharao de filiis Israelis, Perplexi illi in terra, conclusit super illos desertum.
4. Et indurabo cor Pharaonis, et persequetur post illos, et glorificabor in Pharaone et in omni exercitu illius; et scient Aegyptii quod Ego JEHOVAH: et fecerunt ita.
5. Et indicatum regi Aegypti quod fugeret populus; et conversum est cor Pharaonis et servorum illius contra populum, et dixerunt, Quid hoc fecimus, quod dimiserimus Israelem a serviendo nobis?
6. Et alligavit currum suum, et populum suum sumpsit secum.
7. Et sumpsit sescentos currus electos, et omnes currus Aegypti; et tertiani duces super omnes illius.
8. Et induravit JEHOVAH cor Pharaonis regis Aegypti, et persecutus post filios Israelis; et filii Israelis exeuntes manu excelsa.
9. Et persecuti Aegyptii post illos, et assecuti illos castrametantes juxta mare, omnes equi curruum Pharaonis, et equites illius, et exercitus illius, juxta (x)Pi-Chiroth ante Baal-Zephon.
10. Et Pharao appropinquavit; et sustulerunt filii Israelis oculos suos, et ecce Aegyptius proficiscens post illos; et timuerunt valde, et clamaverunt filii Israelis ad JEHOVAH.
11. Et dixerunt ad Moschen, Numne nulla sepulcra in Aegypto, sumpsisti nos ad moriendum in deserto? quid hoc fecisti nobis, ad educendum nos ex Aegypto?
12. Nonne hoc verbum quod locuti sumus ad te in Aegypto, dicendo, Cessa a nobis, et serviamus Aegyptiis, quia bonum nobis servire Aegyptiis prae mori nos in deserto?
13. Et dixit Moscheh ad populum, Ne timeatis, consistite, et videte salutem JEHOVAH quam faciet vobis hodie; quia quos videtis Aegyptios hodie, non addetis videre illos amplius usque in saeculum.
14. JEHOVAH militabit pro vobis, et vos taceatis.
15. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Quid clamas ad Me? loquere ad filios Israelis, et proficiscantur.
16. Et tu tolle baculum tuum, et extende manum tuam super mare, et diffinde illud, et veniant filii Israelis in medium maris in arido.
17. Et Ego, ecce Ego indurans cor Aegyptiorum, et venient post illos, et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu illius, in curribus illius, et in equitibus illius.
18. Et scient Aegyptii quod Ego JEHOVAH, in glorificari Me in Pharaone, in curribus illius, et in equitibus illius.
19. Et profectus angelus DEI incedens ante castra Israelis, et ivit post illos, et profecta columna nubis ab ante illos, et stetit post illos.
20. Et venit inter castra Aegyptiorum et inter castra Israelis, et fuit nubes et tenebrae, et illuminabat noctem; et non appropinquavit hic ad {1}illum tota nocte.
@1 hunc I$
21. Et extendit Moscheh manum suam super mare, et abire fecit JEHOVAH mare vento (x)orientali forti tota nocte, et posuit mare ad siccum, et diffindebantur aquae.
22. Et venerunt filii Israelis in medium mare in arido; et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum.
23. Et persecuti Aegyptii, et venerunt post illos omnes equi Pharaonis, currus illius, et equites illius, ad medium maris.
24. Et fuit in custodia matutina, et prospexit JEHOVAH ad castra Aegyptiorum in columna ignis et nubis, et perturbavit castra Aegyptiorum.
25. Et dimovit rotam curruum illius, et duxit illam in gravitate; et dixit Aegyptius, Fugiam coram Israele, quia JEHOVAH militat pro illis in Aegyptios.
26. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Extende manum tuam super mare, et revertantur aquae super Aegyptios, super currus illius, et super equites illius.
27. Et extendit Moscheh manum suam super mare, et reversum est mare ad vergere mane, ad vim fluxus sui, et Aegyptii fugientes obviam ei, et excussit JEHOVAH Aegyptios in medium mare.
28. Et reversae sunt aquae, et obtexerunt currus et equites, {1}ad omnem exercitum Pharaonis, venientes post illos in mare, non relictus est in illis usque ad unum.

@1 d et i ad cp n. 8220, 8230$
29. Et filii Israelis iverunt in arido in medium maris, et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum.
30. Et salvavit JEHOVAH in die hoc Israelem e manu Aegyptiorum; et vidit Israel Aegyptios mortuos super litore maris.
31. Et vidit Israel manum magnam quam fecit JEHOVAH in Aegyptiis; et timuerunt populus JEHOVAM, et crediderunt in JEHOVAM, et in Moschen servum Ipsius.

8125. CONTENTA

Agitur in hoc capite in sensu interno de prima tentatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, et de traductione illorum per medium infernum, ac de tutatione tunc a Domino; et quoque agitur de immersione illorum qui in fide separata a charitate in infernum, ubi falsa a malis. Illi qui ab Ecclesia spirituali repraesentantur per {1}`filios Israelis’; qui in fide separata a charitate per `Aegyptios’; tentatio prima describitur per `murmurationem filiorum Israelis cum viderent (x)exercitum Pharaonis’; infernum significatur per `mare Suph,’ per quod tuto traducti filii Israelis, et in quod immersi Aegyptii; falsa ex malis significantur per aquas quae hos operuerunt.
@1 filios Israelis altered to Israelem$

8126. SENSUS INTERNUS

Vers. 1-4. Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo, Loquere ad filios Israelis, et revertantur et (x)castrametentur ante Pi-Chiroth, inter Migdal et inter mare, ante Baal-Zephon, e regione ejus castrametemini juxta mare. Et dicet Pharao de filiis Israelis, Perplexi illi in terra, conclusit super illos desertum. Et indurabo cor Pharaonis, et persequetur post illos, et glorificabor in Pharaone et in omni exercitu illius; et scient Aegyptii quod Ego Jehovah: et fecerunt ita. `Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo’ significat instructionem a Divino per Divinum Verum: `Loquere ad filios Israelis’ significat influxum veri Divini apud illos qui ab Ecclesia spirituali: `et revertantur’ significat quod nondum praeparati: `et castrametentur ante Pi-Chiroth, inter Migdal et inter mare, ante Baal-Zephon’ {1}significat principium status ad subeundas tentationes: `e regione ejus castrametemini juxta mare’ significat quod inde tentationis influxus: `et dicet Pharao de filiis Israelis’ significat cogitationem illorum qui in damnatione de statu illorum qui ab Ecclesia spirituali: `Perplexi illi in terra’ significat quod in confuso sint quoad illa quae sunt Ecclesiae: `conclusit super illos desertum’ significat quod obscuritas illos occupaverit: `et indurabo cor Pharaonis’ significat quod obstinarent se adhuc qui in falsis a malo: `et persequetur post illos’ significat quod adhuc conarentur subjugare illos: `et glorificabor’ significat quod visuri effectum Divinum ex Divino Humano Domini in dissipatione falsi: `in Pharaone et in omni exercitu illius’ significat immersionem illorum qui in falsis ex malo in infernum, {2}et obstipationem ibi a falsis sicut ab aquis: `et scient Aegyptii quod Ego Jehovah’ significat quod inde notum quod Dominus sit solus Deus: `et fecerunt ita’ significat oboedientiam.
@1 quod significet$
@2 ac falsorum obstinationem, ac in falsa illorum$

8127. `Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo’: quod (x)significet instructionem a Divino per Divinum Verum, constat ex significatione `{1}locutus est, et dixit Jehovah,’ cum de illis quae fient et contingent, quod sit instructio a Divino, ut n. 7186, 7241, 7267, 7304, 7380, 7517; et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit Dominus quoad Divinum Verum, de qua n. 6723, 6752, 6771, 6827, (a)7010, 7014, 7089, 7382; quod {2} per Divinum Verum, est quia Moscheh, per quem Divinum Verum repraesentatur, loqueretur ad populum; Ipsum Divinum nec immediate instruit et loquitur cum hominibus, et ne quidem cum angelis, sed mediate per Divinum Verum, n. (x)7796; hoc intelligitur per verba Domini apud Johannem,
Deum nemo vidit unquam; Unigenitus Filius, Qui in sinu Patris, Ille exposuit, i 18, v 37;
per `Unigenitum Filium’ intelligitur Dominus quoad Divinum Verum; ex hoc etiam Dominus Se vocat Filium hominis, n. 2628, 2803, 2813, 3704; Dominus etiam, cum in mundo, fuit Divinum Verum; postea autem, cum (m)glorificatus est, factus est etiam quoad Humanum, Divinum Bonum, et tunc ex hoc processit Divinum Verum, quod est Spiritus veritatis seu Spiritus Sanctas.(n)
@1 dicere$
@2 i sit$

8128. `Loquere ad filios Israelis’: quod significet influxum veri Divini apud illos qui ab Ecclesia spirituali, constat ex significatione `loqui’ quod sit influxus, de qua n. 2951, 5481, 5797, 7270; et ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 6426, 6637, 6862, 6868, 7035, 7062, 7198, 7201, 7215, 7223; quod `loqui’ sit influxus, est quia Moscheh in sensu interno repraesentativo est Divinum Verum, et Divinum Verum in perceptionem et cogitationem {1} per influxum venit; cogitatio ex perceptione est loquela interna, cui loquela externa correspondet, quare in sensu interno illa intelligitur per hanc.
@1 i hominis$

8129. `Et revertantur’: quod significet quod nondum praeparati, constat ex significatione `reverti,’ nempe a via terrae Philistaeorum ad viam deserti ad mare Suph, quod sit quod nondum praeparati, nempe ad {1}introductionem in caelum, {2}quae significatur per ingressum illorum in terram Canaanem. Quomodo haec se habent, et quod `reverti’ sit quod non praeparati, constare potest ab illis quae ad vers. 18 capitis praecedentis n. 8098, 8099, explicata et ostensa sunt, quod nempe non in caelum possent introduci priusquam subiverant tentationes, et Dominus per illas confirmaverat vera et bona, et conjunxerat illa; hoc per praeparari hic {3}intelligitur.
@1 intrandum$
@2 quod significabatur$
@3 significatur$

8130. `Et castrametentur ante Pi-Chiroth, inter Migdal et inter mare, ante Baal-Zephon’: quod significet principium status ad subeundas tentationes, constat ex significatione `castrametari’ quod sit ordinatio veri et boni, de qua n. 4236, 8103 fin., hic ad subeundas tentationes; ille status est qui significatur per loca illa ad quae castrametarentur; quod ille status significetur, patet a sequentibus, ex eo quod Pharao cum exercitu suo ibi castra sua dein posuerit, et quod ex illis conspectis filii Israelis in gravem anxietatem, per quam primus status tentationum significatur, {1}pervenerint; videantur sequentia ad vers. 9-12.
@1 pervenirent$

8131. `E regione ejus castrametemini juxta mare’: quod significet quod inde tentationis influxus, constat ex significatione `e regione ejus’ quod sit juxta ut in conspectu, in sensu interno, ut inde influxus; ex significatione `castrametari’ quod sit ordinatio veri et boni ad subeundas tentationes, ut nunc supra n. 8130; et ex significatione `maris Suph’ quod sit infernum ubi falsa ex malis, de qua n. 8099. Quomodo intelligendum quod inde tentationis influxus, paucis (x)dicetur: tentationes apud hominem sunt pugnae spirituales inter malos spiritus et inter bonos; {1}pugnae sunt ex illis et de illis quae homo egerat et cogitaverat, quae in ejus memoria; mali spiritus incusant et aggrediuntur, {2}boni autem excusant et defendunt; {3}pugnae illae apparent sicut in homine, nam quae ex spirituali mundo apud hominem influunt sistuntur sicut non inde sed in ipso, videatur n. 741, 751, 761, 1820, 3927, 4249, 4307, 4572, 5036, 6657, 6666; similiter se habet cum spiritibus cum subeunt tentationes; cum itaque subituri sunt tentationes, disponuntur apud illos interiora, hoc est, vera et bona, a Domino in illum statum, ut per influxum immediatum ab Ipso, ac mediatum per caelum, resisti queant falsa et mala quae ab infernis, et sic ille qui est in tentatione tutari; homo cum tentatur etiam juxta infernum est, imprimis juxta hoc infernum quod significatur per `mare Suph,’ nam {4}ibi sunt illi qui in scientia veri fuerunt sed in vita mali, et inde {5} in falsis ex malo; ex infernis per spiritus {6} influunt illa quae anxietatem inducunt homini in tentationibus; ex his constare potest quid intelligitur per tentationis influxum ab inferno, qui significatur per quod `e regione castrametarentur juxta mare Suph.’
@1 qui apud hominem, illi$
@2 hi$
@3 apparent illae$
@4 in hoc inferno$
@5 i etiam$
@6 i malos$

8132. `Et (x)dicet Pharao de filiis Israelis’: quod significet cogitationem illorum qui in damnatione de statu illorum qui ab Ecclesia spirituali, constat ex significatione `dicere’ quod sit cogitatio, de qua n. 7094, 7107, 7244, 7937; ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui per falsa infestant, de qua n. 7107, 7110, 7126, 7142, 7220, 7228, 7317, hic qui in damnatione sunt, hoc est, in meris falsis ex malo, nam qui mere in his in damnatione sunt; hic status per `Pharaonem’ et `Aegyptios’ significatur postquam primogenita ibi occisa sunt, nam per primogenita {1} occisa significatur damnatio, n. 7766, 7778; et ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua mox supra n. 8128.
@1 i Aegypti$

8133. `Perplexi illi in terra’: quod significet quod in confuso sint quoad illa quae Ecclesiae, constat ex significatione `perplexum esse’ quod sit esse implicatum, ita in confuso, de qua n. 2831; et ex significatione `terrae’ quod sint illa quae Ecclesiae; quod `terra’ sit Ecclesia, videatur n. 8011.

8134. `Conclusit super illos desertum’: quod significet quod obscuritas illos occupaverit, constat ex significatione `concludere super illos,’ cum {1}dicitur de obscuritate quae significatur per desertum, quod sit totos occupare; et ex significatione `deserti’ quod sit obscurum fidei, de qua n. 7313.
@1 de obscuro$

8135. `Et indurabo cor Pharaonis’: quod significet quod obstinarent se adhuc qui in falsis a malo, constat (c)a significatione {1}`indurari,’ quod sit obstinare se, de qua n. 7272, 7300, 7305; et ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui in falsis a malo, seu quod idem, qui in damnatione, {2}ut supra n. 8132; `cor Pharaonis’ dicitur quia per `cor’ in genuino sensu significatur bonum amoris caelestis, n. 3313, 3635, 3883-3896, 7542; inde in sensu opposito malum, hic malum {3}illorum qui in scientia fidei et in vita mali fuerunt.
@1 indurare I$
@2 de qua$
@3 quod illis$

8136. `Et persequetur post illos’: quod significet quod adhuc conarentur subjugare illos, constat ex significatione `persequi post illos’ quod sit (x)conari subjugare; intentio enim quod persequerentur, erat {1}ut redigerent in statum servitutis, et per `servire,’ ubi de Aegyptiis, significatur intentio subjugandi, n. 6666, 6670, 6671.
@1 redigerentur$

8137. `Et glorificabor’: quod significet quod visuri effectum Divinum ex Divino Humano Domini in dissipatione falsi, constat ex significatione `glorificari,’ cum de Jehovah seu Domino, quod sit effectus Divinus, hic ex Divino Humano Ipsius, quia Dominus per quod venit in mundum, et assumpsit Humanum, et Hoc Divinum fecit, in inferna conjecit omnia {1}mala et falsa, ac caelos redegit in ordinem, et quoque liberavit illos qui ab Ecclesia spirituali e damnatione, videatur n. 6854, 6914, 7091, 7828, 7932, 8018; haec in genere significantur {2} per `glorificari,’ {3}hic autem significatur quod illi qui infestaverunt probos conjicerentur in infernum, ac ibi circumfunderentur falsis sicut ab aquis maris, et hoc ut effectus Divinus ex sola praesentia Domini.
2 Ut sciatur quomodo cum hoc se habet, {4}ulterius explicabitur: sunt inferna tot numero quot sunt genera (c)et species malorum; quodlibet infernum est separatum ab altero, {5} sicut per nimbos, nubes, seu aquas; mala et falsa in altera vita apparent coram oculis spirituum sicut nimbi et nubes, et quoque sicut aquae; falsa ex malis illorum qui ab Ecclesia spirituali fuerunt et vixerunt male, sicut aquae, {6}falsa autem ex malis illorum qui ab Ecclesia caelesti, sicut nimbi; talibus circumfusi apparent illi qui in infernis, ubivis cum differentia {7}quoad quantum et quale, densum et tenue, caliginosum et obscurum, hoc secundum genus et speciem falsi ex malo; infernum ubi illi qui in fide separata a charitate (c)et in vita mali vixerunt, est circumfusum sicut ab aquis maris; falsa mali quidem illis qui ibi sunt non apparent sicut aquae, sed illis qui extra aspiciunt; supra illud mare, ubi illi, sunt inferna adulterorum; causa quod ibi supra sint, est quia adulteria in sensu interno sunt (x)adulterationes {8}boni et inde (x)perversiones veri, ita mala ex quibus falsa contra vera et bona fidei, n. 2466, 2729, 3399; {9}qualia falsa apud illos sunt qui in inferno infra, et vixerunt contra verum Ecclesiae, ac bonum ejus prorsus nihili fecerunt, et quia hoc nihili fecerunt, etiam adulteraverunt et perverterunt omne id in Verbo, {10}quod ibi de bono, hoc est, de charitate erga proximum et de amore in Deum, {11}dicitur.
3 Quod glorificationem in Pharaone et in exercitu illius attinet, est illa hic immersio in infernum illud, et circumfusio ab aquis sicut maris, {12}ex sola praesentia Domini, ut supra dictum; mali enim praesentiam Domini, hoc est, praesentiam boni et veri quae ab Illo, fugiunt, nam ad solum affluxum illorum horrent, et cruciantur, et quoque ex praesentia illa circumfunduntur suis malis et falsis, nam tunc erumpunt ab illis; ac illa cingunt et interponuntur ne Divinum influat {13}et ex illo crucientur; hic effectus Divinus est qui hic per glorificationem in Pharaone et in ejus exercitu significatur; quod ille {14}effectus sit ex Divino Humano Domini, est, ut supra dictum, quia per id quod Dominus in mundum venit, et (x)assumpsit Humanum, et Hoc Divinum fecit, omnia falsa et mala in infernum {15}conjecit, ac vera et bona in caelis in ordinem redegit, et illos qui ab Ecclesia spirituali e damnatione liberavit.
@1 falsa et mala$
@2 i hic$
@3 in specie$
@4 hic$
@5 i et separatur$
@6 et falsa$
@7 secundum genus et speciem mali ac inde falsi$
@8 ac perversiones boni$
@9 quales apud illos qui in interno infra, qui$
@10 ubi$
@11 agitur$
@12 sunt illa effectus praesentiae$
@13 ac cruciet$
@14 After sit but d$
@15 conjecta sint, et vera ac bona in coelis in ordine redacta, et quod illi qui ab Ecclesia spirituali liberati e damnatione sint$

8138. `In Pharaone et in omni exercitu illius’: quod significet immersionem illorum qui in falsis ex malo in infernum, et obstipationem ibi a falsis sicut ab aquis, constat ex illis quae nunc supra n. 8137 memorata sunt; nempe quod per `Pharaonem’ significentur illi qui in infernum conjecti sunt, et quoque per `exercitum illius,’ {1} per `Pharaonem’ illi qui in falsis (c)ex malo, et per `exercitum illius’ ipsa falsa; quod `exercitus’ sint vera ex bono, videatur n. 3448, 7236, 7988, et inde in opposito sensu falsa ex malo, n. 3448; obstipatio a falsis sicut ab aquis dicitur quia falsa ex malo, qualia sunt illorum qui ab Ecclesia in fide separata ac in vita mali fuerunt, apparent ibi sicut aquae, n. 8137; inde etiam est quod `inundationes aquarum’ significent vastationes veri, ac ibi `aquae’ falsa, n. 705, 739, 756, 6346, (a)6853, 7307.
@1 i patet$

8139. `Et scient Aegyptii quod Ego Jehovah’: quod significet quod inde notum quod Dominus sit solus Deus, constat ex illis quae n. 7401, 7444, 7544, 7598, 7636, explicata sunt, ubi similia.

8140. `Et fecerunt ita’: quod significet oboedientiam, constat absque explicatione.

8141. Vers. 5-9. Et indicatum regi Aegypti quod fugeret populus; et conversum est cor Pharaonis et servorum illius contra populum, et dixerunt, Quid hoc fecimus, quod dimiserimus Israelem a serviendo nobis? Et alligavit currum suum, et populum suum sumpsit secum. Et sumpsit sescentos currus electos, et omnes currus Aegypti; et tertiani duces super omnes (x)illius. Et induravit Jehovah cor Pharaonis regis Aegypti, et persecutus post filios Israelis; et filii Israelis exeuntes manu excelsa. Et persecuti Aegyptii post illos, et assecuti illos castrametantes juxta mare, omnes equi curruum Pharaonis, et equites illius, et exercitus illius, juxta Pi-Chiroth ante Baal-Zephon. `Et indicatum regi Aegypti quod fugeret populus’ significat cogitationem illorum qui in meris falsis ex malo quod separarentur prorsus: `et conversum est cor Pharaonis et servorum illius contra populum’ significat mutationem status in malum penes illos qui in falsis (c)ex malo: `et dixerunt, Quid hoc fecimus’ significat increpationem [,nempe sui]: `quod dimiserimus Israelem a serviendo nobis?’ significat quod reliquerint et non subjugaverint: `et alligavit currum suum’ significat doctrinam falsi quae fidei separatae in genere: `et populum suum sumpsit secum’ significat cum omnibus et singulis falsis: `et sumpsit sescentos currus electos’ significat omnia et singula doctrinalia falsi quae fidei separatae in suo ordine: `et omnes currus Aegypti’ significat etiam doctrinalia falsi servientia illis: `et tertiani duces super omnes illius’ significat sub communibus in ordinem redacta: `et induravit Jehovah cor Pharaonis regis Aegypti’ significat obstinationem ex falso quod ex malo: `et (x)persecutus post filios Israelis’ significat conatum subjugandi illos qui in fide conjuncta charitati: `et filii Israelis exeuntes manu excelsa’ significat cum tamen exempti ab eorum subjugationis conatu ex potentia Divina: `et persecuti Aegyptii post illos’ significat effectum ex conatu subjugationis illorum qui in falsis a malo: `et assecuti illos castrametantes juxta mare’ significat communicationem circa regionem inferni ubi falsa ex malo: `omnes equi curruum Pharaonis, et equites (c)illius, et exercitus illius’ significat {1}omnia quae falsi ex intellectuali perverso: `juxta Pi-Chiroth ante Baal-Zephon’ significat unde communicatio, et inde principium status subeundi tentationes.
@1 illa but n. 8156 d illa i omnia$

8142. `Et indicatum regi Aegypti quod fugeret populus’: quod significet cogitationem illorum qui in meris falsis ex malo quod separarentur prorsus, constat ex significatione `indicari alicui’ quod sit cogitare et reflectere, de qua n. 2862, 5508; ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua supra n. 8132, 8135, qui cum rex Aegypti nuncupatur, quod sint qui in meris falsis, n. 7220, 7228, nam per `regem’ significantur vera, n. 1672, 2015, 2069, 4575, 4581, 4966, 5044, 6148, inde in opposito sensu falsa; et ex significatione `fugere’ quod sit separari {1}.
@1 i, fuga enim est separatio$

8143. `Et conversum est cor Pharaonis et servorum illius contra populum’: quod significet mutationem status in malum penes illos qui in falsis a malo, constat (c)ex significatione `converti cor’ quod sit mutatio status in malum; quod `converti’ sit mutari, hic quoad animum, ita quoad statum, patet; et quod `cor’ sit malum, videatur supra n. 8135; ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint {1}qui in falsis ex malo, de qua supra n. 8132; ex significatione `servorum’ quod sint qui inferioris sortis sunt (c)et ministrant, et quia illi, significantur {2} omnes et singuli qui in falsis (c)ex malo, n. 7396; et ex repraesentatione `filiorum Israelis’ {3} quod sint qui ab Ecclesia spirituali; inde patet quod per `conversum est cor Pharaonis et servorum illius contra populum’ significetur mutatio status in malum penes omnes illos qui in falsis ex malo contra illos qui ab Ecclesia spirituali.
@1 illi qui in meris falsis a malo$
@2 i etiam$
@3 i qui hic sunt populus,$

8144. `Et dixerunt, Quid hoc fecimus’: quod significet increpationem, nempe sui, constat absque explicatione.

8145. `Quod dimiserimus Israelem a serviendo nobis?’: quod significet quod reliquerint et non subjugaverint, constat ex significatione `dimittere’ quod sit relinquere; et ex significatione `a serviendo sibi,’ cum ab Aegyptiis de filiis Israelis, quod sit ab impugnando per falsa et infestando, de qua n. 7120, 7129, et per id a subjugando, n. 6666, 6670, 6671.

8146. `Et alligavit currum suum’: quod significet doctrinam falsi quae fidei separatae in genere, constat ex significatione `currus’ quod sit doctrina, de qua n. 2760, 5321, 5945, hic doctrina falsi quae fidei separatae, quia currus Pharaonis, et per `Pharaonem’ repraesentantur falsa quae fidei separatae; nam qui in fide separata a charitate, et simul in vita mali sunt, non possunt aliter quam in falsis esse, n. 8094.
2 In nunc sequentibus agitur de collectione omnium falsitatum ex malo apud illos qui in fide separata a charitate et in vita mali fuerunt; actum est in praecedentibus de vastatione {1}verorum fidei apud illos et tandem de reductione ad illum statum ut in meris falsis ex malo essent, ita in damnatione; in hoc capite nunc agitur de dejectione illorum in infernum, nam dejectio in infernum sequitur damnationem; cum hoc statu, nempe {2}cum statu dejectionis in infernum, ita se habet: cum hoc fiet, colliguntur tunc in unum omnia falsa quae illis, quod fit per aperitionem omnium infernorum cum quibus communicationem habuerunt, et infunduntur in illos; inde falsorum ex malo condensationes circum illos, quae illis qui extra aspiciunt apparent sicut aquae, n. 8137, 8138, {3}sunt exhalationes ex vita illorum; cum his circumfunduntur, tunc in inferno sunt; quod falsa ex malo in unum colligantur et infundantur in illos, fit ob causam ut circumstipentur talibus quae vitae illorum fuerant, ac in illis postea teneantur; genus mali et inde falsi tunc distinguit illos et infernum illorum ab aliis infernis.
3 Quia agitur de collectione omnium falsorum ex malo quae illis, ideo toties in hoc capite memorantur Pharaonis currus, ejus equi, equites, exercitus, et populus, nam per illa significantur omnia falsi quae apud illos; ut in hoc versu,
Alligavit currum suum, et populum suum sumpsit secum:
versu 7mo,
Sumpsit sescentos currus electos, et omnes currus Aegypti:
vers. 9,
Et persecuti Aegyptii post illos, omnes equi curruum Pharaonis, et equites illius, et exercitus illius:
vers. 17,
Glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu illius, in curribus illius, et in equitibus illius:
vers. 18, similiter:
vers. 23,
Et persecuti Aegyptii, et venerunt post illos, omnes equi Pharaonis, currus illius, et equites illius:
(m)vers. 25,
Jehovah removit rotam curruum illorum:(n)
vers. 26,
Revertantur aquae super Aegyptios, super currus {4}illorum, et super equites {4}illorum:
vers. 28,
Reversae sunt aquae, et obtexerunt currus et equites, ad omnem exercitum Pharaonis:
haec toties repetita sunt quia {5}agitur de falsis ex malo, quod collecta et infusa in illos; per illa enim significantur omnia falsi ex malo; per `Pharaonem et Aegyptios’ ipsi illi qui in falsis ex malo sunt; per `currus’ doctrinalia falsi; per `equos’ scientifica falsa ex intellectuali perverso; per `equites’ ratiocinia inde; per `exercitum’ et {6} `populum’ ipsa falsa {7}.
@1 veri$
@2 conjectionis$
@3 sunt hae exhalationes e vita illorum, quae ita sistuntur ad apparentiam; tum ita fit, tunc in inferno sunt; quod falsa in unum colligantur, et infundantur in illos, fit ob causam, ut inde distinguantur ab aliis, hoc est, illorum infernum separetur ab infernis aliorum, inde genus seu species mali et inde falsi manifeste sistitur; collectio omnium falsorum ex malo significatur per Pharaonis currus, ejus equos, equites, exercitum, populum, quia quae assumsit secum et cum quibus persequutus est filios Israelis, quae ideo toties nominantur$
@4 illius$
@5 per illa significantur omnia falsa e malo quae nunc infusa in illos ad sistendam naturam falsi illius, et sic illorum circumfundendorum illis, ac sic separandi ab aliis infernis (last 4 words are d)$
@6 i per$
@7 i quae non repetita toties fuissent, nisi involverent et significarent omnium falsorum collectionem et infusionem in illos, propter illam finem. Haec sunt, de quibus in sequentibus hujus capitis agitur$

8147. `Et populum suum sumpsit secum’: quod significet cum omnibus et singulis falsis, constat ex significatione `populi’ quod sint vera, et in opposito sensu falsa, de qua n. 1259, 1260, 3295, 3581, hic falsa ex malo, quae repraesentantur per `Pharaonem’ et `Aegyptios.’ Cum dicitur `Pharao ac servi illius,’ aut `Pharao et populus illius,’ significantur {1}omnes et singuli qui in illis (x)falsis, tum omnia et singula falsa, n. 7396.
@1 omnia et singula nempe falsa, tum omnes et singuli qui in illis$

8148. `Et sumpsit sescentos currus electos’: quod significet omnia et singula doctrinalia falsi quae fidei separatae in suo ordine, constat ex significatione numeri `sescentorum’ quod sint omnia et singula veri et boni fidei {1} in uno complexu, ita in opposito sensi omnia et singula falsi et mali fidei separatae a charitate; quod haec per `sescenta’ significentur, constare potest ex illis quae de numero sescentorum milium n. 7973 ostensa sunt; et ex significatione `curruum’ quod sint doctrinalia fidei, hic fidei separatae, de qua mox supra n. 8146; per `currus electos’ significantur doctrinalia {2}illius fidei praecipua, ex quibus reliqua dependent; quae ab illis dependent, seu illis serviunt, significantur per `currus Aegypti,’ de quibus mox {3}sequitur.
2 Sciendum quod haec falsa, quae hic per `Pharaonem, exercitum, et populum illius,’ tum per `currus, equos, et equites illius’ significantur, sunt praecipue falsa illorum qui in fide persuasiva sunt, hoc est, qui persuadent sibi quod doctrinalia Ecclesiae {4}in qua sunt vera sint, et tamen in vita mali sunt; fides persuasiva datur cum malo vitae, non autem fides salvifica, nam fides persuasiva est persuasio quod vera sint omnia quae doctrinae Ecclesiae {5}, non propter verum, nec propter vitam, ne quidem propter salutem, nam hanc vix credunt, sed propter lucrationes, hoc est, propter {6}aucupandos honores et opes, et {7}propter famam, illorum causa; ut talia lucrentur, discunt {8}doctrinalia, ita non ob finem ut serviant Ecclesiae ac saluti animarum, sed ut sibi et suis; quare illis perinde est, sive doctrinalia illa sint vera vel falsa; hoc non curant, minus inquirunt, nam in nulla affectione veri propter verum sunt; sed illa qualiacumque {9}sunt, confirmant, et cum confirmaverunt, (t)persuadent sibi quod vera sint, non cogitantes quod confirmari queant aeque falsa ac vera, n. 4741, 5033, 6865, 7012, 7680, 7950; inde fides persuasiva; quae quia non pro fine 3 habet ac intuetur proximum, et ejus bonum, ita nec Dominum, sed se et mundum, hoc est, honores et lucrum, conjungitur illa cum malo vitae, non autem cum bono vitae, nam fides cum hoc conjuncta est salvifica; haec fides datur a Domino, illa autem est ab ipso homine; illa manet in aeternum, haec dissipatur in altera vita; etiam dissipatur in mundo si nihil per illam lucrantur; at quamdiu lucrantur, militant pro illa sicut pro ipso caelo, cum tamen non pro illa sed pro se; nam illa quae fidei sunt, hoc est, doctrinalia, sunt illis pro mediis ad finem, {10}hoc est, ad eminentiam et opulentiam; qui in hac fide sunt in mundo, aegre possunt distingui ab illis qui in fide salvifica, nam loquuntur et praedicant ex ardore sicut zeli pro {11}doctrinali, sed est ardor ex igne amoris sui et mundi.
4 Hi sunt qui imprimis per `Pharaonem’ et `Aegyptios’ significantur, et qui in altera vita quoad (x)fidem illam vastantur, qua vastata, sunt illi in meris falsis ex malo; nam falsa tunc erumpunt ex malo; omne enim malum secum habet suum falsum, conjuncta enim sunt; {12}et falsa illa apparent cum relinquuntur malo vitae suae; malum tunc est quasi ignis, et falsa sunt sicut lumen inde. Hoc genus mali et inde falsi prorsus differt a generibus aliorum malorum et inde falsorum; {13}est detestabilius reliquis, quia est contra bona et vera fidei, et inde {14}isti malo profanatio inest; profanatio est agnitio veri et boni, et usque vita contra illa, n. 593, 1008, 1010, 1059, 2051, 3398, 3898, 4289, 4601, (x)6959, (t)6963, 6971.
@1 i conjunctae charitati$
@2 falsi$
@3 dicitur$
@4 illorum sint vera$
@5 i sunt$
@6 aucupandum$
@7 famam propter illa$
@8 doctrinalia Ecclesiae in qua sunt, non ut serviant Ecclesiae sed ut sibi; quare illis perinde est, num doctrinalia Ecclesiae in qua sunt vera sint vel falsa$
@9 sint$
@10 qui est ipse et mundus$
@11 vero$
@12 falsum illud apparet$
@13 ac detestabilius est$
@14 ei$

8149. `Et omnes currus Aegypti’: quod significet etiam doctrinalia falsi {1}servient illis, constat ex significatione `curruum Pharaonis’ quod sint doctrinalia falsi praecipua, a quibus reliqua dependent, inde per `currus {2}Aegypti’ significantur doctrinalia falsi quae illis inserviunt, de quibus nunc supra n. (x)8148; nam per `regem et illius currus’ significantur principalia, at per `populum’ seu per `Aegyptios,’ et `illorum currus,’ significantur secundaria. (s)Doctrinalia Ecclesiae apud illos qui in malo vitae sunt dicuntur doctrinalia falsi, tametsi possunt esse quoad partem, minorem aut majorem, vera; causa est quia vera apud illos qui in malo vitae sunt, quantum ad illos, non sunt vera, per applicationem enim ad malum quod vitae, exuunt essentiam veri, et induunt naturam falsi, nam spectant ad malum cui se conjungunt; malo conjungi vera nequeunt, nisi haec falsificentur, quod fit per interpretationes sinistras et sic perversiones; inde est quod doctrinalia Ecclesiae apud illos dicantur doctrinalia falsi, tametsi vera fuerint; nam canon est quod vera apud illos qui in malo vitae sunt falsificentur; ac falsa apud illos qui in bono vitae sunt verificentur; quod falsa apud hos verificentur, est quia applicantur ut concordent bono, {3}sic ipsae ruditates falsi absterguntur, videatur n. 8051.(s)
@1 inservientia I$
@2 Aegyptios$
@3 S first wrote et sic them d sic and i after falsi$

8150. `Et {1}tertiani duces super omnes illius’: quod significet sub communibus in ordinem redacta, constat ex significatione `tertianorum ducum’ quod sint communia sub quibus particularia; quod `tertiani duces’ id significent, est quia `tria,’ a quibus tertiani dicuntur, {2}significant completum (c)et integrum, n. 2788, 4495, 7715, ac `duces’ praecipua; haec simul cum illis sunt communia, nam sub communibus ordinantur omnia et singula quae erunt in serie; ordinatio sub communibus facit ut singula unum agant, {3}utque in forma sint, et habeant quale simul; de communibus, quod sub illis particularia, et sub his singularia, videatur n. 920, 2384, 3739, 4325 fin., 4329, 4345, 4383, 5208, 5339, 6115, 6146.

@1 Heb (shalishim) means thirds or third men. Each was an officer, it is thought, accompanying a driver and a warrior.$
@2 significent$
@3 se habent comparative sicut colligatio, seu confasciatio plurium$

8151. `Et induravit Jehovah cor Pharaonis [regis Aegypti]’: quod significet obstinationem ex falso quod ex malo, constat ex significatione `indurare cor’ quod sit se obstinare, de qua n. 7272, 7300, 7305, 7616; quod {1}dicatur quod `Jehovah induraverit cor illius’ in sensu interno, significat quod ipsi qui in malo et falso induraverint se, ita (d)ipsa mala et falsa, de qua re videatur n. 2447, (x)6071, 6991, 6997, 7533, 7643, 7877, 7926.
@1 dicitur I$

8152. `Et persecutus post filios Israelis’: quod significet conatum subjugandi illos qui in fide conjuncta charitati, constat ex significatione {1}`persequi’ quod sit conatus subjugandi, ut n. 8136; et ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua saepius; ita qui in fide conjuncta charitati; nam qui ab illa Ecclesia sunt in illa fide tam {2}quoad doctrinam quam quoad vitam sunt; bonum fidei seu charitas est essentiale, ita primo loco, illis qui ab Ecclesia genuina spirituali; {3}ast quibus fides separata a bono ejus {4}tam quoad doctrinam quam quoad vitam, est verum fidei seu fides essentiale seu primo loco; {5}hi non sunt ab Ecclesia illa, nam vita facit Ecclesiam, non autem doctrina nisi quantum haec fit vitae; inde patet quod Ecclesia Domini non sit hic aut ibi, sed quod sit ubivis tam intra illa regna ubi Ecclesia quam extra illa, ubi vivitur secundum praecepta charitatis; inde est quod Ecclesia Domini sit per universum orbem {6}sparsa, et tamen quod una sit; cum enim vita facit Ecclesiam et non doctrina separata a vita, tunc Ecclesia una est, at cum doctrina facit Ecclesiam, tunc plures sunt.
@1 persequendi$
@2 doctrina quam vita$
@3 at$
@4 et doctrina et vita$
@5 illi$
@6 et quod una sit non plures$

8153. `Et filii Israelis exeuntes manu excelsa’: quod significet cum tamen exempti ab eorum subjugationis conatu [ex] potentia Divina, constat (c)ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, seu in fide conjuncta charitati, ut nunc supra n. 8152; ex significatione `exire’ quod sit liberari, seu eximi a conatu subjugationis illorum; qui conatus significatur per {1}persequi, n. 8152; et ex significatione `manus excelsae’ quod sit potentia Divina; per `manum’ enim significatur potentia, n. 878, 3387, 4931-4937, 5327, 5328, 5544, 6292, 6947, 7011, 7188, 7189, 7518, 7673, 8050, 8069, et per `excelsum’ significatur Divinum; quod `excelsum’ sit Divinum, est quia per illud intelligitur caelum ubi Divinum; inde in Verbo de Jehovah seu Domino dicitur quod `habitet in excelso,’ et {2} Ipse vocatur `Altissimus’, ut apud Esaiam,
Exaltatus {3} Jehovah, quia inhabitat excelsum, xxxiii [5]:
apud eundem,
Sic dixit altus et Excelsus, habitans in aeternum, et Cujus nomen Sanctus, In sancto et alto habito, lvii 15:
(m)apud Davidem,
Jehovah misit de alto, et eripuit me, Ps. xviii 17 [A.V. 16]:(n)
{4}inde Jehovah vocatur Altissimus, Deut. xxxii (x)8; Dan. iv 14, 21, 31 [A.V. 17, 24, 34] vii 18, 22, 25; Ps. vii 18 [A.V. 17]; Ps. ix 3 [A.V. 2]; Ps. xviii 14 [A.V. 13]; Ps. xlvi 5 [A.V. 4]; Ps. l 14; Ps. lvii 3 [A.V. 2]; Ps. lxxxii 6. Quia `altum’ significabat caelum, ac inibi Divinum, {5}inde cultus Divinus ab illis qui ab Ecclesia repraesentativa instituebatur super montibus ac super locis altis; ac ideo quoque in excelsis quae sibi etiam aedificabant, de quibus passim in Historicis et Propheticis Verbi, {6}ut apud Ezechielem,
Aedificasti tibi excelsum, et fecisti tibi altum in omni platea; super omni capite viae aedificasti excelsum tuum, xvi 24, 25, 31.
Quod Divinum significatum sit per `altum,’ {7}est quia per caelum stelliferum significatum est caelum angelicum, et {8}etiam creditum quod ibi esset; sed sapientiores illorum sciebant quod caelum non {9}esset in alto sed ubi bonum amoris, et hoc intus in {10} homine, ubicumque is {11}esset; quod `alta’ sint interiora, seu bona quae ibi, videatur n. 450, 1735, 2148, 4210, 4599.
@1 servitatem, n. 6666, 6670, 6671, e qua exemti seu liberati sunt$
@2 i inde$
@3 i est$
@4 d inde i et$
@5 cultus Divinus in Ecclesia repraesentativa fuit$
@6 et$
@7 erat$
@8 After quod$
@9 sit$
@10 i ipso$
@11 est$

8154. `Et (x)persecuti Aegyptii post illos’: quod significet effectum ex conatu subjugationis illorum qui in falsis (c)ex malo, constat ex significatione `persequi’ quod sit conatus subjugationis, {1}ut supra n. 8152, hic effectus ab illo conatu, quia iterum dicitur; et ex significatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis a malo, de qua prius saepe.
@1 de qua$

8155. `Et assecuti illos castrametantes juxta mare’: quod significet communicationem circa regionem inferni ubi falsa ex {1}malis, constat ex significatione `assequi’ quod sit communicatio, nam assequi {2} seu attingere in spirituali sensu est {3}influxus, per quem communicatio, hic falsorum ex malo illorum qui per `Aegyptios’ significantur, cum illis qui per `Israelem’; quod communicatio ibi, constat (c)a tentatione quam primum ibi subiverunt, de qua {4}in sequentibus; omnis tentatio existit per {5}influxum ab infernis, ita per communicationem, n. 8131; ex significatione `castrametari’ quod sint ordinationes veri et boni a Domino {6}ad subeundas tentationes, n. 8103, 8130, 8131; et ex significatione `maris,’ hic `maris Suph,’ quod sit infernum ubi falsa ex {7}malo illorum qui in fide separata a charitate, et in vita mali, n. (x)8099, 8137, 8148.
@1 cp n. 8141$
@2 i aliquem$
@3 communicatio idearum seu cogitationum, hic communicatio$
@4 mox;$
@5 communicationem cum infernis et per influxum inde$
@6 ad subeundas altered to cum subeundae$
@7 malis$

8156. `Omnes equi curruum Pharaonis, et equites illius, et exercitus illius’: quod significet omnia quae falsi ex intellectuali perverso, constat ex significatione `equorum’ quod sint intellectuale, de qua n. 2761, 2762, 3217, 5321, 7024, 8029, hic intellectuale perversum quale est illorum qui in (x)malo et inde in falso; ex significatione `curruum’ quod sint doctrinalia, de qua n. 2760, 5321, 5945, 8146; ex significatione `equitum’ quod sint illa quae intellectus, de qua n. 6534, {1}hic ratiocinia falsa ex intellectuali perverso; et ex significatione `exercitus’ quod sint falsa, de qua supra n. 8138; ex his patet quod per `equos curruum Pharaonis, et equites illius, et exercitum illius’ significentur scientifica, ratiocinia, et falsa ex intellectuali perverso, ita omnia quae falsi.
@1 d hic i ita$

8157. `Juxta Pi-Chiroth ante Baal-Zephon’: quod significet unde communicatio, et inde principium status subeundi tentationes, constat ex illis supra n. 8130.

8158. Vers. 10-14. Et Pharao appropinquavit; et sustulerunt filii Israelis oculos suos, et ecce Aegyptius proficiscens post illos; et timuerunt valde, et clamaverunt filii Israelis ad Jehovam. Et dixerunt ad Moschen, Numne nulla sepulcra in Aegypto, sumpsisti nos ad moriendum in deserto? quid hoc fecisti nobis, ad educendum nos ex Aegypto? Nonne hoc verbum quod locuti sumus ad te in Aegypto, dicendo, Cessa a nobis, et serviamus Aegyptiis, quia bonum nobis servire Aegyptiis prae mori nos in deserto? Et dixit Moscheh ad populum, Ne timeatis, consistite, et videte salutem Jehovae quam faciet vobis hodie; quia quos videtis Aegyptios hodie, non addetis videre illos amplius usque in saeculum. Jehovah militabit pro vobis, et vos taceatis. `Et Pharao appropinquavit’ significat influxum falsi ex malo gravem inde: `et sustulerunt filii Israelis oculos suos’ significat intellectuale mentis (c)et cogitationem: `et ecce Aegyptius proficiscens post illos’ significat ingravescentiam falsi continue crescentem: `et timuerunt valde’ significat horrescentiam: `et clamaverunt filii Israelis ad Jehovam’ significat supplicationem de ope: `et dixerunt ad Moschen’ significat tentationis summum {1}cum desperatio: `Numne nulla sepulcra in Aegypto, sumpsisti nos ad moriendum in deserto?’ significat si damnatio quod aeque fuerit si illa per falsa infestantium, vel si per statum tentationum in quo succumberent: `quid hoc fecisti nobis, ad educendum nos ex Aegypto?’ significat quod irritum esset quod ex infestationibus a falsis liberati sint: `Nonne hoc verbum quod locuti sumus ad te in Aegypto, dicendo’ significat quod tale quid cogitatum cum infestati a falsis: `Cessa a nobis, et serviamus Aegyptiis’ significat quod non retraherentur quin se dedant: `quia bonum nobis servire Aegyptiis prae mori in deserto?’ significat quod damnatio per falsi violentiam in statu infestationum praestaret (x)damnationi quae per succumbentiam in statu tentationum: `et dixit Moscheh ad populum’ significat elevationem e statu desperationis per verum Divinum: `Ne timeatis’ significat quod non desperandum: `consistite, et videte salutem Jehovae’ significat salvationem a Domino solo, ac nihil ab illis: `quam faciet hodie’ significat quae in aeternum: `quia quos videtis Aegyptios hodie, non addetis videre illos amplius usque in saeculum’ significat quod falsa quae semel amoventur erunt in aeternum amota: `Jehovah militabit pro vobis’ significat quod Dominus solus tentationum pugnas sustineat: `et vos taceatis’ significat quod ex suis viribus prorsus nihil efficient.
@1 cp n. 8164$

8159. `Et Pharao appropinquavit’: quod significet influxum falsi ex malo gravem inde, constat ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8146, 8148; et ex significatione `appropinquare’ quod sit influxus; in sensu interno agitur de prima tentatione illorum qui liberati sunt, ac omnis tentatio fit per influxum ab infernis; spiritus enim qui inde sunt excitant et depromunt omnia male acta et male cogitata quae apud hominem, et per illa incusant (c)eum (c)et damnant; inde conscientia laeditur et mens in anxietatem venit; haec fiunt per influxum ab infernis, imprimis ab hoc inferno quod {1}repraesentatur per `mare Suph’; ex his constare potest quod per `appropinquare’ in sensu spirituali, in quo de tentationibus agitur, significetur influxus.
2 Quia in versibus nunc sequentibus agitur de tentatione prima illorum qui ab Ecclesia spirituali, sciendum quod prius tentationes subire nequiverint quam postquam Dominus Humanum Suum glorificavit, hoc est, Divinum fecit, et in Hoc apud illos praesens esset; si prius, tunc succubuissent, nam illi qui ab Ecclesia spirituali unice salvati sunt per Divinum Humanum Domini; {2}(m)tentationes illorum qui ab Ecclesia spirituali, quas subituri postquam Dominus in mundum venit, et tunc {3}ex Divino Humano potuit pro illis {4}contra inferna pugnare, intelliguntur per haec apud Malachiam,
{5}Subito veniet ad templum Suum Dominus, Quem vos quaeritis, et angelus foederis quem vos desideratis; ecce venit, dixit Jehovah Zebaoth. Quis sustinet diem adventus Ipsius, et quis consistet cum apparuerit? Ille enim sicut ignis conflatoris, et sicut smegma fullonum; sedebit conflans et purgans argentum, et purificabit filios Levi, et defaecabit illos, sicut aurum et sicut argentum; ut sint adferentes Jehovae minham in justitia; tunc suavis erit Jehovae minhah Jehudae et Hierosolymae, juxta dies aeternitatis, et juxta annos priores, iii 1-4;
{6}manifeste ibi de Domini Adventu; `filii Levi’ ibi sunt qui ab Ecclesia spirituali, nam per `Levi’ significatur charitas seu bonum spirituale, n. 3875, 4497, 4502, 4503, {7}`ignis conflatoris’ est tentatio, per quam purificatio, quae (x)hic intelligitur per `purgare et defaecare illos sicut aurum et argentum’; `minhah adferent Jehovae’ est fides et charitas; `dies aeternitatis et anni priores’ sunt antiquae Ecclesiae, ac status cultus Domini tunc.(n)
3 {8}Quod tentationes attinet, illae se habent, sicut {9}supra n. 8131 dictum {10}, quod inferna pugnent contra hominem, et Dominus pro homine; ad quodcumque falsum quod inferna inferunt est responsum a Divino; falsa, quae ab {11}infernis, injiciuntur (c)et influunt in externum seu naturalem hominem, sed responsum a Divino influit in internum seu spiritualem; hoc, quod a Divino, non ita ad {12}perceptionem hominis pervenit sicut illa, nec illud singularia cogitationis movet sed communia ejus; at ita ut {13} vix ad perceptionem aliter veniat quam sicut spes et inde consolatio, in qua tamen innumerabilia sunt quae homo nescit; sunt talia quae conveniunt affectioni seu amori (c)illius, imprimis affectioni seu amori veri et boni, ex quibus illius conscientia.
4 Haec dicta sunt ut sciatur quod per vitam filiorum Israelis in deserto describantur tentationes in sua serie quas subiverunt illi qui ab Ecclesia spirituali Domini fuerunt, (c)et liberati, quod tentationes subiverint, erat ut (x)ulterius praepararentur ad caelum, nam per tentationes, ut per unica media, confirmantur bona et vera, et conjunguntur, et per illas charitas fit charitas fidei, et fides fit fides charitatis; quod tentationes subituri illi qui ab Ecclesia, intelligitur per haec quae Dominus dixit apud Matthaeum,
Quisquis non suscipit crucem suam, et sequitur post Me, non est Me dignus, x 38, 39; Marc. viii 31 ad fin.:
apud eundem,
{14} Dixit discipulis Suis, Si quis vult post Me venire, abneget se ipsum, tollat crucem suam, et sequatur Me, xvi 24, 25; Luc. ix 23, 24:
apud Lucam,
Quisquis non portat crucem suam, venitque post Me, non potest (t)esse Meus discipulus, xiv 27:
apud Marcum,
Jesus ad divitem, Veni, sequere Me, tollens crucem, x 21:
et apud Matthaeum,
Ne existimate quod venerim ad mittendum pacem super terram; non veni mittere pacem, sed gladium, x 34. {15}
5 Sed sciendum quod in tentationibus non homo pugnet sed Dominus solus pro homine, tametsi hoc apparet sicut ab homine; et cum Dominus pugnat pro {16}homine, vincit homo in omnibus; hodie pauci in tentationes admittuntur ex causa quia non in vita fidei sunt, et inde non in conscientia veri, et qui non in conscientia veri ex bono vitae, is succumbit, inde status ejus sequens pejor fit statu priore.
@1 significatur$
@2 What appears in m of A is marked for insertion near the end of after the quotation from Matthew x 34.$
@3 Dominus$
@4 pugnare contra inferna, etiam$
@5 Seven dashes appear in A in place of this quotation which is not written out.$
@6 quod de Domini adventu ibi agatur, manifeste patet, per filios Levi intelliguntur$
@7 per purificare ac purgare et defaecare sicut aurum et argentum significatur tentatio, nam per illas purificantur$
@8 Tentationes enim$
@9 d supra i prius$
@10 i est$
@11 inferno$
@12 cognitionem$
@13 i etiam$
@14 i Jesus$
@15 See n. 8159, footnote 2$
@16 illi$

8160. `Et sustulerunt filii Israelis oculos suos’: quod significet intellectuale mentis et cogitationem, constat ex significatione `oculorum’ quod {1}sint intellectuale mentis {2}, de qua n. 2701, 3620, 4403-4421, 4523-4534; inde `tollere oculos’ est intuitio, perceptio, et cogitatio, n. 2789, 2829, 3198, 3202, 4083, 4086, 4339.
@1 sit$
@2 i quoad illa quae fidei$

8161. `Et ecce Aegyptius proficiscens post illos’: quod significet ingravescentiam falsi continue crescentem, constat ex significatione `Aegyptii’ quod {1}sint qui in falsis ex malo, ita quoque ipsum falsum ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8146, 8148; et ex significatione `proficisci post illos’ quod sit influxus et communicatio propior; per `appropinquavit Pharao’ significatus est influxus falsi ex {2}malo, n. 8159; inde per `proficisci post illos’ significatur influxus adhuc propior, ita gravior; inde {3}est quod significetur ingravescentia falsi continue crescens. In mox sequentibus describitur tentatio quae quia existit per influxum falsi {4}ex malo ab infernis, ideo nunc describitur ejus appropinquatio, hoc est, ingravescentia crescens.
@1 sit$
@2 mali gravis (malo gravis intended)$
@3 quoque per illud etiam significatur (but per accidentally d)$
@4 et mali$

8162. `Et timuerunt valde’: quod significet horrescentiam, constat ex significatione `timere,’ cum praedicatur de tentatione, quod sit horror seu horrescentia; quod `timor’ sit horrescentia, est quia cum tentatio ingruit, ex falsis et malis {1} conscientia percellitur, ita internus homo, nam conscientia est interni hominis; inde horror, qui est aversatio conjuncta timori pro morte spirituali; horror existit ex solo influxu falsi et mali apud illos qui conscientiam habent, nam conscientia est ex vero et bono fidei, {2}ita ex illis quae faciunt vitam spiritualem; falsa et mala sunt destruentia {3}illam vitam, ita conantia inferre mortem, hoc est, damnationem, inde horrescentia.
@1 i injectis$
@2 quae faciunt vitam illius apud quem sunt$
@3 vitae$

8163. `Et clamaverunt filii Israelis ad Jehovam’: quod significet supplicationem de ope, constat absque explicatione.

8164. `Et dixerunt ad Moschen’: quod significet tentationis summum {1}et desperationem, constat ex illis quae sequuntur, nam illa involvuntur in `dixerunt’; quod sequentia verba sint verba tentationis cum haec ad summum venit, et cum desperatio, patet; desperatio dicitur quia haec plerumque est finis seu in fine tentationum spiritualium, n. 1787, 2694, 5279, 5280, 7147, 7155, 7166. Quia hodie pauci sunt qui (t)tentationes spirituales subeunt, et inde ignotum quomodo cum illis se habet, {2}aliquid de illis ulterius licet dicere: sunt tentationes spirituales (t)et sunt tentationes naturales; tentationes spirituales sunt interni hominis, naturales autem sunt externi; tentationes spirituales quandoque existunt absque tentationibus naturalibus, {3} quandoque cum illis; tentationes naturales sunt cum homo patitur quoad corpus, {4} quoad honores, {4} quoad opes, {5}verbo, quoad vitam naturalem, ut fit in morbis, infortuniis, persecutionibus, punitionibus non ex justo, (c)ac similibus; anxietates quae tunc existunt sunt quae intelliguntur per tentationes naturales; sed hae tentationes prorsus nihil faciunt ad vitam ejus spiritualem, nec dici possunt tentationes sed {6} dolores; existunt enim ex laesione vitae naturalis, quae est amoris sui et mundi; in his {7}doloribus sunt quandoque scelerati, qui (x)eo plus dolent et anguntur, quo plus se et mundum amant, et sic inde vitam habent.
2 At tentationes spirituales sunt interni hominis, et aggrediuntur ejus vitam spiritualem; anxietates tunc non sunt propter aliquam jacturam vitae naturalis, sed propter jacturam fidei et charitatis, et consequenter salutis; inducuntur hae tentationes saepe per tentationes naturales, nam cum homo in his est, nempe in morbo, dolore, jactura opum aut honoris, {8} et similibus, si tunc {9}cogitatio venit de ope Domini, de Providentia Ipsius, {10}de statu malorum quod glorientur et exultent, cum boni patiuntur, ac (x)varios dolores et varias jacturas subeunt, tunc est tentatio spiritualis conjuncta tentationi (x)naturali; talis fuit ultima tentatio Domini, {11} in Gethsemane, et cum crucem passus est, quae fuit omnium atrocissima. Ex his patet quid tentatio naturalis et quid spiritualis. Datur quoque tertium genus, nempe anxietas melancholica quae ex statu infirmo corporis {12}aut animi ut plurimum causam trahit; illi anxietati potest aliquid (x)tentationis spiritualis inesse, et potest nihil ejus inesse.
@1 cp n. 8158$
@2 ulterius de illis aliquid dicendum:$
@3 i et$
@4 i vel$
@5 et in morbis, punitionibus, infortuniis$
@6 i modo$
@7 anxietatibus possunt esse omnium pessimi$
@8 i aut in persequutione,$
@9 in cogitatione est$
@10 de eo quod mali glorientur et exultent, et boni patiantur et in dolore sint, et similia plura$
@11 i cum$
@12 et inde$

8165. `Numne nulla sepulcra in Aegypto, sumpsisti nos ad moriendum in deserto?’: quod significet si damnatio quod aeque fuerit si illa per falsa infestantium, vel si per statum tentationum in quo succumberent, constat ex significatione `sepulcrorum’ quod sint damnatio, de qua n. 2916, (x)5832; ex significatione `Aegypti’ quod sint infestationes, de qua n. 7278, nam per `Aegyptios’ et `Pharaonem’ {1}repraesentantur qui in altera vita {2}per falsa infestant, n. 7097, 7107, 7110, 7126, 7142, 7317; ex significatione `mori’ quod etiam sit damnatio, de qua n. 5407, 6119, 7494; et ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, n. 8098; inde `mori in deserto’ est succumbere in tentatione, et inde damnari; ex his patet quod per `numne nulla sepulcra in Aegypto, sumpsisti nos ad moriendum in deserto’ significetur si damnatio quod aeque fuerit si illa per falsa infestantium, ita in statu in quo prius fuerunt, vel si per tentationes in quibus {3}succumberent, ita in statu in quem postea veniunt.
2 Quod haec verba sint verba desperationis, patet; penes illos qui in desperatione sunt, quae est ultimum tentationis, {4}etiam talia cogitantur, et tunc quasi in proclivi sunt, {5}seu quasi in lapsu ad infernum; verum cogitatio talis tunc nihil nocet, nec ab angelis attenditur, nam cuique homini est potentia limitata; cum tentatio usque ad limitem ultimum potentiae ejus venit, tunc homo non ultra sustinet, sed labitur; verum tunc, {6}hoc est, cum in proclivi ad labendum est, elevatur is a Domino, et sic a desperatione liberatur; plerumque tunc perducitur in statum spei et inde consolationis clarum, et quoque in faustum. Dicitur damnatio per statum tentationum in quo succumberent, quia qui in tentationibus succumbunt, illi in damnationis statum veniunt; tentationes enim sunt propter finem ut confirmentur vera et bona, ac conjungantur, ut inde fides et charitas, sed hic finis obtinetur quando homo in tentationibus vincit; at {7}cum succumbit, tunc rejiciuntur vera et bona et confirmantur falsa et mala; inde status damnationis illis.
@1 significantur$
@2 After infestant$
@3 succumbunt$
@4 talia quoque$
@5 et$
@6 antequam labitur, tunc elevatur a Domino, et sic a desperatione liberatur, perducitur tunc in statum spei et consolationis, et quandoque$
@7 d cum i si$

8166. `Quid hoc fecisti nobis, ad educendum nos ex Aegypto?’: quod significet quod irritum esset quod ex infestationibus a falsis liberati sint, constat ex significatione `quid hoc fecisti nobis?’ quod sit quod irritum esset; ex significatione {1}`educi’ quod sit liberari; et ex significatione `Aegypti’ quod sint infestationes, de qua mox supra n. (x)8165.
@1 educere$

8167. `Nonne hoc verbum quod locuti sumus ad te in Aegypto, dicendo’: quod significet quod tale quid cogitatum cum infestati a falsis, constat ex significatione `nonne hoc verbum quod locuti’ quod sit tale quod cogitatum, nam per hoc verbum significatur haec res, ita tale quid, et per `loqui’ cogitare; quod `loqui’ sit influxus et inde receptio, videatur n. 5797, 7270, 8128, ita quoque cogitatio, n. 2271, 2287, 2619; et ex significatione `Aegypti’ quod sit infestatio a falsis, ut supra n. (x)8165.

8168. `Cessa a nobis, et serviamus Aegyptiis’: quod significet quod non retraherentur quin se dedant, constat (c)a significatione `cessare a nobis’ quod sit cum de infestationibus dicitur, non inhibere et non retrahere {1}; et (c)ex significatione `servire Aegyptiis’ quod sit se dare victos illis qui per falsa infestant, ita quin se dedant. Quod `cessare a nobis,’ cum {2}in statu infestationum et quoque in statu tentationum dicitur de influxu veri Divini, quod per `Moschen’ repraesentatur, sit non inhibere et non retrahere, est quia binae vires seu potentiae in illis agunt, una quae {3}ex falsis quae injiciuntur ab infernis in externum hominem, altera quae est (c)ex veris quae insinuantur a Domino in internum, n. (x)8164; hae binae vires agunt contra se mutuo; falsa quae injiciuntur ab infernis vim et potentiam suam habent ab amore sui et mundi {4}qui in homine; at vera quae insinuantur a Domino vim et potentiam suam habent ab amore erga proximum et in Dominum; cum vincit homo, tunc praevalet semper vis {5}et potentia interna, quia haec est Divina; quae nec admittit ut vis seu potentia a falsis ultra augeatur quam ut repelli queat; cum itaque binae hae vires agunt, tunc vis interna {6}, quae a Domino continue quasi retrahit hominem, et inhibet ne falsa detrahant illum, et ille sic succumbat; nam commune est, quando binae vires sibi oppositae agunt, quod una trahat (c)et altera retrahat; vires {7}in spirituali mundo sunt affectiones {8}quae amorum, instrumentalia per quae agunt sunt vera, ac in opposito sensu falsa.
@1 i, de qua sequitur$
@2 de infestationibus dicitur$
@3 est a$
@4 apud hominem$
@5 seu$
@6 i seu veri$
@7 spirituales$
@8 seu amores, vera sunt instrumentalia per quae illae agunt$

8169. `Quia bonum nobis servire Aegyptiis prae mori in deserto?’: quod significet quod damnatio per falsi violentiam in statu infestationum praestaret damnationi quae per succumbentiam in statu tentationum, constat ex significatione `bonum esse prae illo’ quod sit quod praestaret; ex significatione `servire Aegyptiis’ quod sit succumbentia a falsis infestantium; per `servire’ enim significatur {1}subjugatio, n. 6666, 6670, 6671, ita succumbentia, hic a falsis infestantium; ex significatione `mori’ quod sit damnatio, ut supra n. (x)8165; et ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 8098; ex his patet quod per `bonum nobis servire Aegyptiis prae mori in deserto’ significetur quod praestaret succumbere a falsis cum infestati quam succumbere in tentationibus; quod {2} praestet succumbentia in illo statu quam in hoc, etiam verum est, nam succumbere in {3}tentationibus est confirmari in falsis et malis contra vera et bona fidei; at succumbere in (t)infestationum statu est confirmari in falsis et malis, sed non manifeste contra vera et bona fidei; inde patet quod succumbentiae in tentationibus {4}insit blasphematio veri et boni, et quandoque profanatio; et damnatio omnium maxima et dirissima est damnatio {5}ex profanatione.
@1 succumbentia, et per Aegyptios qui per falsa infestant, de qua prius saepe$
@2 i etiam$
@3 statu tentationum$
@4 plerumque inest$
@5 prophanationis$

8170. `Et dixit Moscheh ad populum’: quod significet elevationem e statu desperationis per verum Divinum, constat ex illis quae nunc sequuntur, {1} quae `dixit Moscheh,’ quae involvunt elevationem e statu desperationis; per verum Divinum dicitur quia omnis elevatio in statu tentationum fit per verum Divinum {2}; quod verum Divinum in sensu interno repraesentativo intelligatur per `Moschen,’ videatur n. 6752, 7010, 7014, 7089, 7382.
@1 i ita ex illis$
@2 i quod a Domino$

8171. `Ne timeatis’: quod significet quod non desperandum, constat ex significatione `timere’ quod sit horrescere, de qua supra n. 8162, hic desperare, nam timor spiritualis in tentationibus est primum horrescentia, ultimo est desperatio; timor spiritualis est timor pro damnatione.

8172. `Consistite, et videte salutem Jehovae’: quod significet salvationem a Domino solo, et nihil ab illis, constat ex significatione `consistere et videre’ quod sit fidem habere; quod `videre’ sit intelligere, agnoscere, et fidem habere, videatur n. 897, 2150, 2325, 2807, 3863, 3869, 4403-4421, 5400; et ex significatione `salutis Jehovae’ quod sit salvatio a Domino; hic ubi de liberatione a tentationibus agitur, est salvatio a solo Domino, et nihil ab illis; quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, 6281, 6303, 6905, 6945, 6956. Dicitur hic quod fidem habituri quod salvatio a Domino solo, et nihil ab illis, quia hoc principale fidei est in tentationibus; qui {1}credit, cum tentatur, quod resistere possit ex propriis viribus, is succumbit; causa est quia in falso est, et quia inde sibi meritum tribuit, ac sic postulat salvari ex se, et tunc excludit influxum a Divino; at qui credit quod Dominus solus resistat {2}in tentationibus, is vincit, nam in vero est, ac Domino tribuit meritum, et percipit se {3}a Domino solo salvari; qui in fide charitatis est, ille Domino acceptum fert omne salvationis, (c)et nihil sibi.
@1 dum tentatur, credit$
@2 After is$
@3 ab Ipso$

8173(x). `Quam faciet hodie’: {1}quod significet quae in aeternum, constat ex significatione `hodie’ quod sit aeternum, de qua n. 2838, 3998, 4304, 6165, 6984.
@1 significat$

8174. `Quia quos videtis Aegyptios [hodie], non addetis videre illos amplius usque in saeculum’: quod significet quod falsa quae semel amoventur erunt in aeternum amota, constat ex significatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8146, 8148, ita quoque ipsa falsa ex malo; et ex significatione `non videre amplius’ quod sit, cum de falsis dicitur, amoveri; nam falsa quae apud hominem non ejiciuntur sed amoventur; detinetur homo a malis et inde falsis, ac tenetur in bono a Domino, n. 1581, 2256, 2269, 2406, 4564; et ex significatione `in saeculum’ quod sit in aeternum.

8175. `Jehovah militabit pro vobis’: quod significet quod Dominus solus tentationum {1}pugnas sustineat, constat ex significatione `militare pro vobis,’ cum de Jehovah in tentationibus, quod sit tentationum {2}pugnas solus (x)sustinere; quod `Jehovah’ sit Dominus, videatur mox supra n. 8172. Quod Dominus solus sustineat {1}pugnas tentationum et vincat, est quia solum Divinum potest vincere inferna; nisi Divinum ageret contra illa, (x)irruerent sicut maximus oceanus, {3} unum infernum post alterum, ad {4}quibus resistendum homo prorsus nihil valet; et eo minus cum homo quoad suum proprium non est nisi quam malum, ita infernum, a quo Dominus illum tunc extrahit ac postea detinet, (x)videantur (d)quae n. 1581, 1661, 1692, 6574.
@1 pugnam altered to pugnas$
@2 pugnam$
@3 i ac$
@4 quae resistenda$

8176. `Et vos taceatis’: quod significet quod ex suis viribus [prorsus] nihil efficient, constat ex significatione `tacere’ quod sit acquiescere, et quia de tentationibus agitur, non cogitare aut credere quod aliquid ex suis viribus efficiant; de hac re videantur quae supra n. {1}8172, 8175, dicta et ostensa sunt. Quod usque non ideo {2}remittere debeant manus et immediatum influxum {3}expectare, sed quod pugnaturi sint sicut (c)a se, sed usque agnituri et credituri quod a Domino, videatur n. 1712, 1937, (x)1947, 2882, 2883, 2891.
@1 8171, 8173. On revising his initial enumeration S changed 8171 and 8173 to 8172 and 8175 respectively.$
@2 remittant$
@3 expectent$

8177. Vers. 15-18. Et dixit Jehovah ad Moschen, Quid clamas ad Me? loquere ad filios Israelis, et proficiscantur. Et tu tolle baculum tuum, et extende manum tuam super mare, et diffinde illud, et veniant filii Israelis in medium maris in arido. Et Ego, ecce Ego indurans cor Aegyptiorum, et venient post illos, et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu illius, in curribus illius, et in equitibus illius. Et scient Aegyptii quod Ego Jehovah, in glorificari Me in Pharaone, in curribus illius, et in equitibus illius. `Et dixit Jehovah ad Moschen’ significat exhortationem: `Quid clamas ad Me?’ significat quod intercessione non opus: `loquere ad filios Israelis’ significat influxum et perceptionem: `et proficiscantur’ significat successivum continue usque dum praeparati: `et tu tolle baculum tuum’ significat potentiam Divini Veri: `extende manum tuam super mare’ significat dominium potentiae ubi infernum falsi ex malo: `diffinde illud’ significat dissipationem falsi inde: `et (x)veniant filii Israelis in medium maris in arido’ significat ut transeant illi qui ab Ecclesia spirituali tuto et absque influxu falsi: `et Ego, ecce Ego indurans cor Aegyptiorum’ significat obstinationem falsi ex malo: `et venient post illos’ significat conatum violentiam inferendi per influxum falsi a malo: `et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu illius, et in curribus illius, et in equitibus illius’ significat quod visuri effectum dissipationis falsi ac ratiociniorum ex Divino Bono Divini Humani Domini: `et scient Aegyptii quod Ego Jehovah’ significat ut notum sit quod Dominus solus Deus, et praeter Ipsum non alius: `in glorificari Me in Pharaone, in curribus illius, et in equitibus illius’ significat, ut supra, ex eo quod visuri effectum dissipationis falsi, et doctrinalium ejus, et ratiociniorum, ex solo Domino.

8178. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet exhortationem, constat ex significatione `dixit Jehovah,’ cum agitur de elevatione et liberatione a {1}tentatione, quod sit exhortatio, ut {2} n. 7033, 7090.
@1 tentationibus$
@2 i quoque$

8179. `Quid clamas ad Me?’: quod significet quod intercessione non opus, constat ex significatione `clamare ad Jehovam’ quod sit intercedere, nempe pro liberatione a tentatione, inde `quid clamas ad Me?’ est, cur intercedis cum intercessione non opus? quare sequitur `loquere ad filios Israelis, et proficiscantur,’ per quae significatur quod auxilium {1}habebunt, sed quod usque tentatio continuabitur usque dum praeparati.
2 Cum hoc quod intercessione non opus, ita se habet: qui in tentationibus sunt solent remittere manus et se unice ad preces, quas tunc ardenter fundunt, conferre, non scientes quod preces non efficiant, sed quod pugnandum contra falsa et mala {2} quae ab infernis injiciuntur; pugna illa fit per vera fidei; haec juvant, quia confirmant bona et vera contra falsa et mala; {3} in pugnis tentationum {4}etiam debet homo pugnare sicut a se, sed usque agnoscere et credere quod sit a Domino, videatur supra n. 8176; si homo non pugnat sicut a se, non appropriatur ei bonum et verum quod influit per caelum a Domino; at cum pugnat sicut a se, et usque credit quod a Domino, tunc illa appropriantur ei; inde ei novum proprium, quod vocatur proprium caeleste, quod est nova voluntas.
3 Praeterea qui in tentationibus sunt, et non in vita alia activa quam {5}precum, illi non sciunt quod, si tentationes intermitterentur, priusquam {6}plene peractae {7}sunt, non ad caelum praeparati sint, ita quod non salvari possint; quamobrem etiam preces illorum qui in tentationibus {8} parum audiuntur; Dominus enim vult finem, qui est salvatio hominis, quem Ipse novit, non autem homo, et Dominus pro precibus contra finem, qui est salvatio, non agit; qui in tentationibus vincit, is quoque in illo vero confirmatur; qui autem non vincit, is, quia non auditur, de Divina ope et potentia versat dubium, et quandoque tunc, quia remittit manum, quoad partem succumbit. Ex his constare potest quid intelligitur per quod intercessione non opus, quod nempe non fidendum orationi; nam in oratione ex Divino tunc semper cogitatur et creditur quod Dominus solus sciat num conducat vel non, quare orans auditionem submittit Domino, (c)ac tunc juxta supplicat ut Domini voluntas non sua fiat, secundum verba Domini in gravissima Ipsius tentatione in Gethsemane, Matth. xxvi 39, 42, 44.
@1 feret$
@2 i cogitationum et voluntatis$
@3 i nam$
@4 homo debet$
@5 in vita precum seu supplicationum,$
@6 plenae I$
@7 sint$
@8 i sunt$

8180. `Loquere ad filios Israelis’: quod significet influxum et perceptionem, constat ex significatione `loqui’ cum dicitur de vero Divino, quod {1}repraesentatur per `Moschen,’ ad illos qui ab Ecclesia spirituali, qui sunt `filii Israelis,’ quod sit influxus et inde perceptio, ut quoque n. 2951, 5481, 5797, 7270, 8128.
@1 After Moschen$

8181. `Et proficiscantur’: quod significet successivum continue usque dum praeparati, constat ex significatione `proficisci’ quod sit successivum et continuum, de qua n. 4375, 4554, 4585, 5996; nam per {1}id significatur quod non clamandum, hoc est, supplicandum, sed quod iter continuandum ad mare Suph, et dein per illud ad desertum, ita per infernum, quod tuto pervadent, ad tentationes successive continuas, usque dum praeparati; quod per `mare Suph’ significetur infernum, videatur n. 8099, 8137, 8148, et per `desertum’ status subeundi tentationes, n. 8098.
@1 proficisci$

8182. `Et tu tolle baculum tuum’: quod significet potentiam Divini Veri, constat ex significatione `baculi’ quod sit potentia, de qua n. 4013, 4015, 4876, 4936, 6947, 7011, 7026; et ex repraesentatione `Moschis,’ ad quem dicitur quod `tolleret baculum,’ quod sit Divinum Verum, de qua prius saepe.

8183. `Extende manum tuam super mare’: quod significet dominium potentiae ubi infernum falsi ex malo, constat ex significatione `extendere manum’ quod sit dominium potentiae, de qua n. 7673; et ex significatione `maris,’ hic `maris Suph,’ quod sit infernum in quo falsa ex malo illorum qui fuerunt ab Ecclesia, de qua n. 8099, 8137, 8148. De hoc inferno ulterius, ex Divina Domini Misericordia, ad finem capitum ultimorum Exodi, ubi de infernis ab experientia, dicetur. {1}
@1 This proposal was not fulfilled, but presumably the material mentioned here concerning the hells appeared in De Caelo et ejus Mirabilibus et de Inferno, which was published in 1758.$

8184. `Diffinde illud’: quod significet dissipationem falsi inde, constat ex significatione `diffindere mare illud’ quod sit dissipare falsa ex malo quae in illo inferno; falsa enim ibi apparent sicut aquae, secundum illa quae supra n. 8099, 8137, 8148, ostensa sunt; cum enim columna angelica, in qua Dominus est praesens, pervadit illud, tunc falsa recedunt, consequenter ibi aquae, quae sunt falsa, disparantur; inde patet quod per `diffindere mare’ significetur dissipatio falsorum quae inferni quod per `mare Suph’ repraesentatur.

8185. `Et veniant filii Israelis in medium maris in arido’: quod significet ut transeant illi qui ab Ecclesia spirituali tuto et absque influxu falsi, constat (c)ex significatione `venire’ seu intrare `{1}in medium’ quod sit transire; ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua saepius; et ex significatione `in arido’ quod sit tuto et absque influxu falsi; per `aquas’ enim illius maris significantur falsa ex malo, n. 8137, 8138, inde per `aridum’ significatur absque falso; simile per `aridum’ et `arefacere’ significatur apud Davidem,
Tu confregisti capita Leviathanis, Tu fidisti fontem et fluvium, Tu arefecisti fluvios roboris, Ps. lxxiv 14, 15;
2 `arefacere fluvios roboris’ pro dissipare falsa potentiora: apud Sachariam,
Congregabo illos, quia redimam illos; reducam illos e terra Aegypti, et ex Assyria congregabo illos; et ad terram Gileadis et Libanum adducam illos; transibit per mare angustiae; sed percutiet in mari fluctus, et arefaciet omnes profundidates fluminis: et dejicietur superbia Aschuris, et baculus Aegypti recedet; et potentes reddam illos in Jehovah, x 8 ad fin.;
ibi agitur de illis qui fidunt sibi suaeque sapientiae in spiritualibus; {2}ut et de dissipatione falsorum {3} per tentationes; `terra Aegypti’ pro scientificis; `Assyria’ pro ratiociniis inde; `transire mare angustiae’ pro tentationibus; `percutere in mari fluctus, et arefacere profunditates fluminis’ pro dissipare falsa inde; `{4}dejicietur superbia Aschuris, et baculus Aegypti recedet’ pro quod non fident amplius suae sapientiae, sed sapientiae a Domino, quod significatur per `potentes {5}reddam illos in Jehovah’: pariter apud Esaiam, 3
Dicens (x)Hierosolymae, Habitaberis; et urbibus Jehudae, Aedificabimini, et vastitates ejus erigam; dicens abysso, Exsiccare, et fluvios tuos arefaciam, xliv 26, 27;
`dicere abysso exsiccare, et fluvios ejus arefacere’ pro dissipare mala (c)et falsa. Ubi autem `aquae’ significant vera, ibi `arefactio’ significat statum non veri seu absque vero, ut apud Esaiam,
Effundam aquas super sitientem, et rivulos super aridam, (x)xliv 3;
`aquae et rivuli’ pro veris, `arida’ pro ubi non verum: apud Jeremiam, 4
{6}Gladie contra Chaldaeos, et contra habitatores Babelis; {6}gladie contra equos ejus, et contra currus ejus, {6}siccitas super aquas ejus ut exarescant, l 35, 37, 38;
`Chaldaei’ pro illis qui profanant vera, et `habitatores Babelis’ pro illis qui profanant bona, n. 1182, 1283, 1295, 1304, 1306-1308, 1321, 1322, 1326; `gladius’ pro vero pugnante contra falsum, et {7}pro falso pugnante contra verum, et inde pro vastatione, n. 2799, 4499, 6353, 7102; `equi’ pro intellectuali, n. 2761, 2762, 3217, 5321, 6125, 6534; `currus’ pro doctrinalibus, n. 5321, 8146, 8148; `siccitas super aquas ut exarescant’ pro quod in veris nihil vitae, ex falsificatione. Ubi autem `aridum’ seu `arefactio’ in Verbo dicitur de aliis rebus, sicut de arboribus, de herbis, de messe, de ossibus, significatur contrarium quod per illa; ipsa terra etiam vocatur arida respective ad mare, et tunc `arida’ praedicatur de bono, ac `mare’ de vero.
@1 per I$
@2 ac$
@3 i inde$
@4 dejici$
@5 tunc reddi$

@6 Heb. (herebh)$
@7 falsum$

8186. `Et Ego, ecce Ego indurans cor Aegyptiorum’: quod significet obstinationem falsi ex malo, constat ex significatione `indurare cor’ quod sit obstinatio, de qua n. 7272, 7300, 7305, 7616; ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8148; quod in {1}Verbo dicatur quod `Jehovah induret cor’ et quoque `inducat malum,’ {2} in sensu interno, ubi ipsum verum in suo nudo est, intelligatur quod ipsi qui in falso et malo sunt indurent cor suum et sibi inducant malum, videatur n. 2447, (x)6071, 6991, 6997, 7533, 7632, 7877, 7926.
@1 sensu literali Verbi$
@2 i sed quod$

8187. `Et venient post illos’: quod significet conatum violentiam inferendi per influxum falsi (c)ex malo, constat ex significatione `venire post illos’ quod sit influxus falsi ex malo, tum conatus subjugandi, ita violentiam inferendi; nam per `appropinquare’ significatur influxus, n. 8159; {1} per `proficisci post illos’ influxus et communicatio propior, n. 8161; {2}et per `persequi post illos’ conatus subjugandi, n. 8136, 8152, 8154, inde per `venire post illos’ significatur conatus violentiam inferendi per influxum falsi ex malo.
@1 i et$
@2 inde per venire post illos, simile significatur, et quia hoc de illis qui in falsis ex malo sunt, dicitur, qui animo subjugandi persequuti sunt filios Israelis, etiam$

8188. `Et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu illius, et in curribus illius, et in equitibus illius’: quod significet quod visuri effectum dissipationis falsi (c)et ratiociniorum ex Divino Bono Divini Humani Domini, constat ex significatione `glorificari in Pharaone et exercitu illius’ quod sit immersio illorum qui in falso ex malo in infernum, et circumfusio ibi a falsis ut ab aquis, ex sola praesentia Divini Humani Domini, de qua supra n. 8137; ex repraesentatione `Pharaonis’ quod sint qui in falsis ex malo; ex significatione `exercitus illius’ quod sint falsa; ex significatione `curruum illius’ quod sint doctrinalia falsi, et ex significatione `equitum illius’ quod sint ratiocinia falsa, de quibus {1} supra n. 8146, 8148.
@1 i etiam$

8189. `Et scient Aegyptii quod Ego Jehovah’: quod significet ut notum sit quod Dominus solus Deus, et praeter Ipsum non alius, constat ex illis quae n. 7401, 7444, 7544, 7598, 7636, explicata sunt, ubi similia.

8190. `In glorificari Me in Pharaone, in curribus illius, et in equitibus illius’ significat quod visuri effectum dissipationis falsi, et doctrinalium et ratiociniorum falsi, ex solo Domino, ut mox supra n. 8188.

8191. Vers. 19-22. Et profectus angelus Dei incedens ante castra Israelis, et ivit post illos, et profecta columna nubis ab ante illos, et stetit post illos. Et venit inter castra Aegyptiorum et inter castra Israelis, et fuit nubes et tenebrae, et illuminabat noctem; et non appropinquavit hic ad illum tota nocte. Et extendit Moscheh manum suam super mare, et abire fecit Jehovah mare vento orientali forti tota nocte, et posuit mare ad siccum, et diffindebantur aquae. Et venerunt filii Israelis in medium mare in arido; et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum. `Et profectus angelus Dei’ significat ordinationem a Divino Vero: `incedens ante castra Israelis’ significat quae circa vera et bona Ecclesiae: `et ivit post illos’ significat tutationem ne falsum mali in voluntarium influeret: `et profecta columna nubis ab ante illos, et stetit post illos’ significat praesentiam Domini tutantem voluntaria sicut prius intellectualia: `et venit inter castra Aegyptiorum et inter castra Israelis’ significat quod inter falsa mali ab una parte, et {1}vera boni ab altera: `et fuit nubes et tenebrae’ significat condensationem falsi ex malo ab una parte: `et illuminabat noctem’ significat illustrationem veri ex bono ab altera: `et non appropinquavit hic ad illum’ significat inde nullam communicationem: `tota nocte’ significat in statu obscuro: `et extendit Moscheh manum suam super mare’ significat dominium potentiae veri Divini super infernum: `et abire fecit Jehovah mare vento orientali forti’ significat medium dissipationis falsi: `tota nocte’ significat in statu obscuro: `et posuit mare ad siccum’ significat falsi dissipationem: `et diffindebantur aquae’ significat separationem a veris, et remotionem: `et venerunt filii Israelis in medium mare in arido’ significat ingressum et transitum illorum qui ab Ecclesia spirituali tuto per infernum, et absque influxu falsi: `et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum’ significat quod a falsis detenti fuerint undequaque.
@1 n. 8196 has bona veri$

8192. `Et profectus angelus Dei’: quod significet ordinationem a Divino Vero, constat (c)a significatione `proficisci’ quod hic sit ordinatio; quod `proficisci’ sit ordinatio, est quia columna nubis, quae fuit chorus angelicus, quae prius incessit ante filios Israelis, nunc contulit se inter castra Aegyptiorum et inter castra Israelis, ac sic tenebras induxit Aegyptiis, et illuminavit filios Israelis; haec quia ita ordinata sunt a Domino, per profectionem angeli Dei seu columnae, ac per interpositionem, ideo per `proficisci’ hic significatur ordinatio; ex significatione `angeli Dei’ quod sit Divinum Verum, {1}Deus pariter, nam in Verbo ubi de vero agitur, dicitur `Deus,’ ubi autem de bono, `Jehovah’, n. 2586, 2769, 2807, 2822, 3921, 4402, 7010, 7268, 7873.
2 Quod angelos attinet, sciendum quod Dominus per `angelos’ 2 in Verbo intelligatur, {2} n. 1925, 3039, 4085; {3}quare Ipse Dominus dicitur `angelus,’ n. 6280, 6831, inde `angeli’ significant Divinum Verum, nam Divinum Verum procedens a Domino facit caelum, consequenter etiam angelos qui {4}constituunt caelum, nam quantum illi recipiunt Divinum Verum quod a Domino, tantum sunt angeli; quod etiam ex eo constare potest quod angeli prorsus non velint, immo aversentur, quod illis aliquid veri et boni tribuatur, quia Domini est apud illos; inde etiam est quod dicatur quod Dominus sit omne in omnibus caeli, et quod illi qui in caelo dicantur esse in Domino; {5}angeli etiam, ex Divino Vero quod recipiunt a Domino, in Verbo vocantur dii, n. 4295, (x)7268; et inde Deus in lingua originali pluralis numeri est.
3 Praeterea sciendum quod in Verbo dicatur `angelus,’ et tamen plures sunt qui intelliguntur, ut hic, ubi dicitur `angelus Dei,’ ac intelligitur columna quae incessit ante filios Israelis, quae ex pluribus angelis constituebatur. {6}In Verbo etiam nominantur `angeli’ nomine, sicut Michael, {7}Raphael, et alii; qui non sciunt Verbi sensum internum credunt quod Michael vel Raphael unus angelus sit, {8} qui supremus inter {9}illos qui cum illo; sed per nomina illa in Verbo non significatur unus angelus, sed ipsa functio angelica, ita quoque Divinum Domini quoad illud functionis est.
@1 Deus etiam dicitur cum agitur de vero, Jehovah autem cum de bono$
@2 i videatur$
@3 ac quod$
@4 in coelo$
@5 inde etiam angeli in Verbo dicuntur$
@6 After etiam$
@7 Raphael is not mentioned in OT or NT, but in the Apocrypha.$
@8 i qui ita nominatur, et$
@9 alios$

8193. `Incedens ante castra Israelis’: quod significet quae circa vera et bona Ecclesiae, constat ex significatione `castrorum’ quod sint vera et bona; per `castra’ enim significatur totus coetus Israelis, et per `coetum Israelis’ {1}significantur omnia bona et vera in complexu, n. 7830, 7843; inde etiam `castrametatio’ est ordinatio secundum vera et bona, n. 8103 fin., 8130, 8131, 8155; quod `Israel’ sit Ecclesia spiritualis, saepius ostensum est.
@1 significatur$

8194. `Et ivit post illos’: quod significet tutationem ne falsum mali in voluntarium influeret, constat ex significatione `ire post filios Israelis’ quod sit tutatio ne {1}Aegyptii invaderent, in sensu interno ne {2}falsa ex malo, quae per `Aegyptios’ significantur, influerent, n. 8132, 8135, 8148; quod sit ne in voluntarium, est quia in Maximo Homine, seu in spirituali mundo, voluntaria sistuntur a tergo seu post, et intellectualia a facie seu ante.
2 Quod influxum attinet in voluntarium et in intellectuale hominis, sciendum quod a Domino quam maxime {3}praecaveatur ne infernales influant in voluntarium hominis; si enim in voluntarium ejus, postquam regeneratus est seu factus Ecclesia, actum foret cum illo, nam voluntarium ejus non est nisi quam malum; inde est quod homo Ecclesiae spiritualis regeneretur a Domino quoad partem intellectualem, et quod in hac parte novum voluntarium formetur, quod prorsus a voluntario quod homini ex (x)hereditario est separatur, de qua re videatur n. 863, 875, 927, 1023, 1043, 1044, 2256, 4328, 4493, 5113; ex his nunc constare potest unde est quod per `ivit post illos’ significetur tutatio ne falsum mali in voluntarium influeret.
@1 Aegyptius invaderet$
@2 falsum ex malo quod per Aegyptium significatur, influeret$
@3 provideatur$

8195. `Et profecta columna nubis ab ante illos, et stetit post illos’: quod significet praesentiam Domini tutantem voluntaria sicut prius intellectualia, constat ex significatione `columnae nubis’ quod sit praesentia Domini, de qua n. 8110; erat chorus angelicus in quo Dominus; ex significatione `ab ante illos’ quod sit intellectuale, et `post illos’ quod sit voluntarium, de qua mox supra n. 8194; quod sit tutatio, patet.

8196. `Et venit inter castra Aegyptiorum et inter castra Israelis’: quod significet quod inter falsa mali ab una parte, et {1}bona veri ab altera, constat ex significatione `castrorum’ quod sint bona et vera in complexu, de qua mox supra n. 8193, ita in opposito sensu mala et falsa etiam in complexu; inde `castra Aegyptiorum’ sunt falsa mali, quia per `Aegyptios’ significantur falsa ex malo, n. 8132, 8135, 8148, et `castra Israelis’ sunt bona veri, quia per `Israelem’ {2}significantur {3}vera quae ex bono, n. (x)7957; quod `venire intra illa’ sit inhibere ne falsa ex malo influant, patet.
@1 n. 8191 has vera boni$
@2 significatur$
@3 S first wrote verum ex quo bonum, et bonum ex quo verum cp footnote 1$

8197. `Et fuit nubes et tenebrae’: quod significet condensationem falsi ex malo ex una parte; `et illuminabat noctem’ {1}quod significet illustrationem veri ex bono (c)ex altera, constat ex significatione `nubis et tenebrarum’ quod {2}sint condensatio falsi ex malo; quod `nubes’ sit falsitas, videatur n. 1043, 1047, 8137, 8138; quod etiam `tenebrae,’ n. 1839, 1860, 4418, 4531, 7688, 7711; ex significatione `illuminare noctem’ quod sit illustratio veri ex bono; quod `columna ignis noctu’ sit status obscuritatis veri temperatus per illustrationem a bono, videatur n. 8108.
2 Cum hoc quod columna induceret Aegyptiis tenebras et illuminaret filios Israelis ita se habet: praesentia Domini, quae hic significatur per `columnam,’ est ipsa lux caelestis; caelum inde suam lucem habet, quae lux est millies illustrior luce meridiana mundi; sed eadem lux fit caligo apud malos, etiamsi in ipsa luce {3}sint; et fit caligo eo major quo densius est falsum ex malo apud illos; causa est quia verum Divinum procedens a Domino apparet coram oculis angelorum ut lux; {4}sed illis qui in {5}falsis ex malo sunt, non apparere potest ut lux sed ut caligo, nam falsum oppositum est vero et exstinguit verum; inde est quod columna, quae erat praesentia Domini, induceret nubem et tenebras Aegyptiis, {6}quia per `Aegyptios’ significantur qui in falsis ex malo, et quod illuminaret noctem apud filios Israelis, quia per `filios Israelis’ significantur qui in vero ex bono; quod Dominus appareat cuique secundum quale ejus, videatur n. 1861 fin., 6832.
@1 Before illuminabat I$
@2 sit$
@3 sunt$
@4 inde$
@5 falso$
@6 nam$

8198. `Et non appropinquavit hic ad illum’ quod significet inde nullam communicationem, constat ex significatione `appropinquare’ quod sit influxus et communicatio, de qua n. 8159.

8199. `Tota nocte’: quod {1}significet in statu obscuro, constat ex significatione `noctis’ quod sit status {2}obscuritatis quoad verum et bonum fidei, de qua n. 1712, 6000; per `noctem’ hic intelligitur id obscurum quod sequitur immediate post tentationes, nam qui inde liberantur primum in obscurum veniunt antequam in clarum, falsa enim et mala injecta ab infernis aliquamdiu inhaerent, et non nisi quam successive dissipantur.
@1 sit$
@2 obscurus$

8200. `Et extendit Moscheh manum suam super mare’: quod significet dominium potentiae veri Divini super infernum, constat ex significatione `extendere manum’ quod sit dominium potentiae, de qua n. 7673, 8183; ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua saepius; et ex significatione `maris,’ hic `maris Suph,’ quod sit infernum, de qua n. 8099, {1}8137, 8138. Dominium potentiae veri Divini dicitur quia omnis potentia Divina est per verum quod a Domino procedit; hoc creavit omnia, secundum hoc apud Johannem,
Omnia per Verbum facta sunt, et sine Ipso factum est nihil quod factum est, i 3;
`Verbum’ est Dominus quoad Divinum Verum; per Verum illud ordinantur omnia in caelo et in inferno; inde omnis ordo etiam in terra; omnia miracula facta sunt per illud; {2}in summa, Divinum 2 Verum in se omnem potentiam habet adeo ut sit ipsa potentia; sunt quidam in altera vita qui in vero sunt prae aliis; illi in tali potentia inde sunt ut (x)inferna absque ullo discrimine pervadere possint; illi qui {3}in infernis ad praesentiam {4}illorum hinc {5}illinc aufugiunt; sunt etiam quidam qui per verum a Divino magice exercent potentiam; de his et de illis ad finem capitum, ubi de infernis, ex Divina Domini Misericordia, dicetur {6}. Qui ab externis et a terrestribus intuentur rerum causas non aliter possunt percipere quam quod verum a Divino sit modo cogitativum quid, nullius essentiae realis, sed est ipsissimum essentiale, ex quo sunt omnes essentiae rerum in utroque mundo, nempe spirituali et naturali.
@1 8137, 8148 but possibly 8131, 9184 were intended.$
@2 verbo$
@3 ibi$
@4 ejus$
@5 inde$
@6 See n. 8183 footnote 1.$

8201. `Et abire fecit Jehovah mare vento orientali forti’: quod significet medium dissipationis falsi, constat ex significatione `abire facere’ quod sit dissipare; ex significatione `maris’ quod sit falsum, per `mare’ hic significantur aquae ejus, quae quod sint falsa, videatur n. 8137, 8138; et ex significatione `venti orientalis’ quod sit medium destructionis, de qua n. 7679, hic destructionis falsi, ita dissipationis (c)illius.

8202. `Tota nocte’ significat in statu obscuro, ut supra n. 8199.

8203. `Et posuit mare ad siccum’: quod significet falsi dissipationem, constat ex significatione `maris’ quod sit falsum, ut mox supra n. 8201; et ex significatione `ponere ad siccum’ quod sit dissipatio ejus; quod `transire in sicco’ seu arido, cum de aquis maris illius (d)remotis dicitur, sit tuto {1} absque influxu falsi, videatur supra n. (x)8185.
@1 i et$

8204. `Et diffindebantur aquae’: quod significet separationem a veris, et remotionem, constat ex significatione `diffindi aquae’ quod sit dissipatio et disparatio falsi, de qua supra n. 8184, ita separatio a veris, ac remotio.

8205. `Et venerunt filii Israelis in medium mare in arido’: quod significet ingressum et transitum illorum qui ab Ecclesia spirituali tuto per infernum et absque influxu falsi, constat ex illis quae supra n. 8185 explicata sunt, ubi similia verba.

8206. `Et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum’: quod significet quod a falsis detenti fuerint undequaque, constat ex significatione `aquarum,’ nempe illius maris, quod sint falsa ex malo, de qua n. {1}8137, 8138; ex significatione `esse illis murus’ quod sit detineri ab illis, de qua sequitur; et a significatione `a dextra illorum et a sinistra illorum’ quod sit undequaque. Quod `esse illis murus,’ cum de aquis, per quas significantur falsa, `dicitur,’ sit detineri a falsis, est quia ita cum homine se habet: is cum a Domino tenetur in {2}bono et vero, tunc falsa et mala removentur, {3}ac remota circumstant sicut murus, {4} ingredi enim in sphaeram ubi {5}bonum et verum non possunt; causa est quia in {2}bono et vero (t)Dominus est praesens, et praesentia Domini amovet undequaque {6}malum et falsum, bonum enim et verum sunt prorsus opposita malo et falso, 2 quare non simul possunt esse quin unum destruat alterum; sed bonum cum vero destruit, hoc est, removet malum cum falso, quia illud Divinum est, {7}et inde omnem potentiam habet, hoc autem infernale {8}ac ideo nihil potentiae habet; illud ab internis agit, hoc autem ab externis; (m)cum removentur {9} mala cum falsis apud hominem, sicut murus, ut dictum est, circumstant, (c)ac in perpetuo conatu irruendi sunt, sed irruere non possunt quia praesentia Domini, quae est in bono et vero, arcet {10};(n) haec sunt quae significantur per quod `aquae illis essent sicut murus a sinistra et a dextra.’ Quod homo detineatur a malo et falso per quod teneatur in bono et vero a Domino, videatur n. 1581, 2406, 4564; sed a malo detineri et in bono teneri nemo potest nisi {11} per exercitium charitatis in mundo {12}receperat illam facultatem; vita boni seu vita secundum vera fidei hoc facit, inde affectio seu amor boni; {13} is cui amor et affectio boni ex vita {14} potest in sphaera boni et veri esse, {15} non autem {16}ille qui per vitam {17}induerat naturam mali.
@1 3137, 8138, IT cp n. 8200 footnote 1.$
@2 vero et bono$
@3 et$
@4 i falsa eorum$
@5 verum et bonum$
@6 falsum et malum, bona et vera sunt opposita malis et falsis, et quae opposita sunt,$
@7 quod omnem vim$
@8 quod nullam, et quia$
@9 i etiam$
@10 i est paene similis imago circa unumquemvis hominem qui in bono fidei est, qualis circa coelum, quod infernum adstet, sed a Domino detineatur$
@11 i qui$
@12 receperat altered to recipit$
@13 i et$
@14 i est$
@15 i hoc est, in coelo,$
@16 illi$
@17 induerant$

8207. Vers. 13-15. Et persecuti Aegyptii, et venerunt post illos omnes equi Pharaonis, currus illius, et equites illius, ad medium maris. Et fuit in custodia matutina, et prospexit Jehovah ad castra Aegyptiorum in columna ignis et nubis, et perturbavit castra Aegyptiorum. Et dimovit rotam curruum illius, et duxit illam in gravitate; et dixit Aegyptius, Fugiam coram Israele, quia Jehovah militat pro illis in Aegyptios. `Et persecuti Aegyptii’ significat conatum falsi a malo violentiam inferendi: `et venerunt post illos’ significat conatum influxus: omnes equi Pharaonis, currus illius, et equites illius, in medium maris’ significat scientifica ex intellectuali perverso, doctrinalia falsi, et ratiocinia, quod implerent infernum: `et fuit in custodia matutina’ significat statum caliginis et interitus illorum qui in falso ex malo, et statum illustrationis et salvationis illorum qui in vero {1}ex bono: `et prospexit Jehovah ad castra Aegyptiorum’ significat extensionem inde influxus Divini versus illos qui per falsa violentiam inferre conabantur: `in columna ignis et nubis’ significat sic praesentiam boni et veri Divini ibi: `et perturbavit castra Aegyptiorum’ significat quod inde extensiones falsi {2}ex malo relaberentur super illos: `et dimovit rotam curruum illius’ significat potentiam inferendi falsa ablatam: `et duxit illam in gravitate’ significat renisum et impotentiam: `et dixit Aegyptius’ significat tunc cogitationem: `Fugiam coram Israele’ significat separationem ab illis qui in bono veri et vero boni: `quia Jehovah militat pro illis in Aegyptios’ significat quod Dominus solus sustineat pugnam contra falsa et mala.
@1 et I$
@2 et mali I$

8208. `Et persecuti Aegyptii’: quod significet conatum falsi a malo violentiam inferendi, constat ex significatione `persequi,’ cum ab Aegyptiis, quod sit conatus subjugandi, de qua n. 8136, 8152, 8154, ita violentiam inferendi; et ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8146, 8148, ita quoque falsa ex malo.

8209. `Et venerunt post illos’: quod significet conatum influxus, constat ex significatione `venire post aliquem,’ cum de illis qui in falsis ex malo, quod sit conatus inferendi violentiam per influxum falsi ex malo, de qua n. 8187; quod sit conatus, est quia infernales genii et spiritus inferre bonis malum nequeunt, sed usque perpetuo conantur; est sphaera quae ab infernis exhalat, quae vocari potest sphaera conatuum, quae est malefaciendi; hanc sphaeram etiam aliquoties percipere datum est; conatus ille est perpetuus, ac ut primum aliquid copiae datur, {1}erumpit inde effectus; sed illa sphaera inhibetur a sphaera conatuum caeli, quae a Domino, quae est benefaciendi, cui, quia a Divino, inest omnis potentia.
2 Usque tamen inter conatus illos sibi e diametro oppositos tenetur aequilibrium, ob causam ut homo in libero sit et sic in electione, utque reformari queat, nam in libero omnis reformatio, et absque libero nulla. Conatus spiritualis est idem ac voluntas; cum reformatur homo, tenetur ille in aequilibrio, hoc est, in libero inter velle bonum et velle malum, et quantum tunc accedit ad velle bonum, tantum accedit ad caelum et recedit ab inferno; et tantum novum voluntarium, quod tunc accipit a Domino, praevalet contra proprium voluntarium, quod accepit per hereditatem a parentibus et dein per actualem vitam; cum itaque homo tantum reformatus est ut velit bonum et afficiatur illo, tunc bonum removet malum, quia Dominus in bono est praesens; est enim bonum a Domino, ita est Ipsius, immo est Ipse. Ex his constare potest quomodo se habet cum conatu influxuum apud hominem.
@1 d erumpit in effectu i fit inde effectus$

8210. `Omnes equi Pharaonis, currus illius, et equites illius, in medium maris’: quod significet scientifica ex intellectuali perverso, doctrinalia falsi, et ratiocinia, quod implerent infernum, constat ex significatione `equorum Pharaonis’ quod sint scientifica ex intellectuali perverso; ex significatione `curruum Pharaonis’ quod sint doctrinalia falsi, et ex significatione `equitum Pharaonis’ quod sint ratiocinia {1}inde, de quibus omnibus (d)supra n. 8146, 8148; et ex significatione `in medium maris’ {2} quod sit implere infernum.
2 Quod hic nunc iterum memorentur haec tria quae fuerunt exercitus Pharaonis, nempe equi, currus, et equites, est quia nunc adest ultimus status devastationis illorum qui ab Ecclesia fuerunt in fide separata a charitate et in vita mali, {3}qui status est status conjectionis in infernum; et conjectio in infernum est constipatio a falsis e malo; cum enim mali {4}devastati sunt quoad omne verum et bonum, ac relicti suae vitae malo et inde falso, tunc aperiuntur inferna cum quibus per mala vitae suae communicaverant; inde irruunt in illos omnia illa mala quae sibi appropriaverunt, falsa quae ex malis exundant constituunt tunc sphaeram circum illos, quae sphaera apparet {5} sicut densa nubes, vel sicut aqua; cum hoc factum est, tunc in inferno sunt, nam tunc {6}seclusi sunt ab omni communicatione cum caelo, et quoque tunc {7}separati ab infernis aliis; hoc dicitur conjectio in infernum; haec causa est quod nunc, cum intrarent in medium 3 maris, memorentur equi, currus, et equites, nam, ut dictum est, `mare Suph’ significat infernum, (c)ac `equi, currus, et equites’ omnia falsa (c)et omnia falsi ex malo quae nunc in illos immissa sunt, ut sic per omne quale falsi ex malo a reliquis infernis {8}separentur; haec sunt de quibus in versibus nunc sequentibus 24-28 in specie agitur.
@1 d inde i falsa$
@2 i nempe venire seu intrare,$
@3 d qui i ultimus ille$
@4 vastati$
@5 i vel$
@6 remoti et separati$
@7 distincti sunt$
@8 distinguantur$

8211. `Et fuit in custodia matutina’: quod significet statum caliginis et interitus illorum qui in falso ex malo, et statum illustrationis et salvationis illorum qui in vero ex bono, constat ex significatione `custodiae matutinae’ quod sit status illustrationis et salvationis, et in opposito sensu status caliginis et interitus; causa quod `custodia matutina’ id significet, est quia status fidei et amoris in altera vita se habent sicut tempora diei in mundo, nempe sicut mane, meridies, vespera, et nox, quare etiam haec illis correspondent, n. 2788, 5672, 5962, 6110; variantur etiam status paene similiter; variationum illorum finis et principium est mane, et in specie diluculum, nam tunc finitur nox (c)et incipit dies; in illo statu cui mane correspondet, incipiunt boni illustrari quoad illa quae fidei sunt, et incalescere quoad illa quae charitatis, (c)ac vicissim, nam tunc mali incipiunt obumbrari a falsis, et frigescere a malis, consequenter mane his est status caliginis et interitus, et illis status illustrationis et salvationis.
2 Ex his statibus in caelo existunt status lucis et caloris, tum status caliginis et frigoris in terris, qui quovis anno alternantur et quovis die; nam quicquid in mundo naturali existit, hoc ortum et causam ducit ex illis quae existunt in mundo spirituali, {1}quippe universa natura non est nisi quam theatrum repraesentativum {2}regni Domini, n. 3483, 4939, 5173, 5962, inde correspondentiae; (s)variationes lucis et umbrae, tum caloris et frigoris in terris, sunt quidem a sole, nempe ab ejus {3}altitudinis differentia quovis anno et quovis die, {4}ac in regionibus terrae; verum {5}hae causae, quae sunt proximae et in mundo naturali, creatae sunt secundum illa in mundo spirituali, ut per suas causas priores efficientes causarum posteriorum quae in mundo naturali {6}existunt; nam nihil usquam in naturali quod {7}in ordine datur, quod non ducit causam et ortum a spirituali, {8}hoc est, per spirituale a Divino.(s)
3 Quia `mane’ significat principium illustrationis et salvationis respective ad bonos, (c)ac principium {9}caliginis et interitus respective ad malos, ideo dicitur hic quod `Jehovah in custodia matutina prospexerit ad castra Aegyptiorum, (c)et perturbaverit illa, ac tunc dimoverit rotam curruum, et excusserit illos in medium maris’; et vicissim, quod `salvaverit filios Israelis’ {10}; ex his nunc patere potest quid in sensu spirituali significatur per haec in Verbo quae sequuntur: apud Esaiam,
In die plantam tuam crescere facies, et mane semen tuum efflorescere, xvii 11:
apud eundem,
Circa tempus vesperae ecce terror, antequam mane, non est, xvii 14:
apud eundem,
Jehovah esto brachium illorum singulis matutis, etiam salus nostra tempore angustiae, xxxiii 2:
apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, Malum, unum malum ecce venit, finis venit, venit finis, venit mane super te, habitator terrae, propinquus dies tumultus, vii 5-7:
apud Hoscheam,
Sic (x)fecit vobis Bethel, propter malitiam malitiae vestrae, in matuta exscindendo exscindetur rex Israelis, x 15:
apud Davidem,
Fac me audire sub matuta misericordiam Tuam; libera me ab hostibus meis, Jehovah, Ps. cxliii 8, 9:
tum quod Dominus
Cum aurora ascenderet, salvaverit Lothum, et super Sodomam et (x)Amoram pluere fecit sulfur et ignem, Gen. xix 15 seq.
4 Quia `mane’ {11}significat statum illustrationis et salvationis bonorum, ac statum caliginis et interitus malorum, ideo etiam `mane’ significat tempus ultimi judicii, quando {12}salvandi qui in bono, et perituri qui in malo; consequenter significat finem Ecclesiae prioris et principium Ecclesiae novae, quae per {13}ultimum judicium in Verbo significantur, n. 900, 931, 1733, 1850, 2117-2133, 3353, 4057, 4535; hoc per `mane’ significatur apud Danielem,
Dixit ad me, Usque ad vesperam, mane, bis mille trecenta, et tunc justificabitur sanctum, viii 14:
et apud Zephaniam,
Jehovah in matuta, in matuta judicium dabit in lucem, nec deerit; exscindam gentes, et devastabuntur (x)anguli eorum, iii 5, 6:
{14}tum apud Esaiam,
Ad Me clamans e Seir, Custos, quid de nocte? custos, quid de nocte? dixit custos, Venit mane, etiamque nox; si quaeritis, quaerite; redite, venite, xxi 11, 12;
in his locis `mane’ pro Adventu Domini, (c)ac tunc illustratione et salvatione, ita de nova Ecclesia; `nox’ pro statu hominis et Ecclesiae tunc, quod in meris falsis ex malo.
5 `Custodia matutina’ dicitur quia nox divisa fuit in custodias, quarum ultima noctis (c)et prima diei fuit custodia matutina; custodes illi {15}fuerunt super muris, speculantes num hostis veniret, et per clamorem annuntiantes quid viderent; per illos in sensu (t)interno repraesentativo {16}intelligitur Dominus, et per `custodiam Ipsius’ praesentia continua et {17}tutela, n. 7989, ut apud Davidem,
Non dormitabit custos tuus, ecce non dormitabit neque dormiet custos Israelis, Jehovah custos tuus; Jehovah umbra tua super manu dextra tua; interdiu sol non percutiet te, aut luna in nocte; Jehovah custodiet te ab omni malo, custodiet animam tuam, Ps. cxxi 3-6, 7:
et quoque per `custodes’ intelliguntur prophetae (c)et sacerdotes, consequenter Verbum, apud Esaiam,
Super muros tuos, Hierosolyma, constitui custodes; tota die, et tota nocte, non tacebunt, commemorantes Jehovam, lxii 6:
et apud Jeremiam,
Dies est; clamabunt custodes in monte Ephraim, Surgite ut ascendamus Zionem ad Jehovam Deum nostrum, xxxi 6.
@1 nam$
@2 coeli$
@3 altitudinum I$
@4 tum secundum regiones distitas ab extremis terrae$
@5 harum$
@6 apparent$
@7 naturale$
@8 et$
@9 caligationum$
@10 i quia tunc erant in pratis$
@11 After malorum$
@12 perituri qui in malo, et salvandi qui in bono$
@13 diem judicii$
@14 et$
@15 erant$
@16 intellectus est$
@17 tutela Domini, (m)videatur n. 7989; inde(n)$

8212. `Et prospexit Jehovah ad castra Aegyptiorum’: quod significet extensionem inde influxus Divini versus illos qui per falsa violentiam inferre conabantur, constat ex significatione `prospicere’ cum praedicatur de Jehovah, quod sit extensio influxus Ipsius; quod enim `Dominus prospiciat ad aliquem’ sit influere, patet, nam tunc praesentem Se sistit, et dat perceptionem boni et veri illis qui in vero {1}ex bono ex Ipso sunt, quod fit per influxum; (m)inde est, cum angeli inspiciunt in aliquem, quod infundant {2}in illum affectionem quae vitae illorum est;(n) et ex significatione `castrorum Aegyptiorum’ quod sint {3}falsa ex malo, de qua n. 8193, 8196; et quia tunc illi qui in falsis ex malo erant (x)persequebantur filios Israelis, significatur etiam conatus per falsa violentiam inferendi, n. 8208.
@1 et$
@2 ipsam$
@3 qui in falsis$

8213. `In columna ignis et nubis’: quod significet [sic] praesentiam boni et veri Divini ibi, constat ex significatione `columnae ignis et nubis’ quod sit praesentia Domini, de qua n. 8110, consequenter boni et veri Divini, nam ubi Dominus ibi bonum et verum; quid in specie per `columnam ignis et nubis’ significatur, videatur n. 8106, (x)8106 fin., 8108.

8214. `Et perturbavit castra Aegyptiorum’: quod significet quod inde extensiones falsi ex malo relaberentur super illos, constat ex significatione `perturbare castra Aegyptiorum’ quod sit relapsus falsorum ex malo super illos, quae conabantur inferre illis qui in vero et bono; quod haec per illa verba significentur, est quia praesentia Domini apud malos illum effectum sistit; mali enim qui per injectiones falsi et mali violentiam inferre bonis volunt se conjiciunt in poenam talionis, quae est quod falsa et mala quae intendunt inferre relabantur in illos; poena haec, quae poena talionis vocatur, venit ex hac lege ordinis in caelo,
Omnia quaecumque volueritis ut faciant vobis homines, sic et vos facite illis; haec est lex et prophetae, Matth. vii 12;
quapropter qui bonum faciunt ex bono seu ex corde bonum recipiunt ab aliis {1}, et quoque vicissim, qui malum faciunt ex malo seu ex corde, malum recipiunt ab aliis; inde est quod cuivis bono adjuncta sit remuneratio ejus, et cuivis malo punitio ejus, n. 696, 967, 1857, 6559; ex his nunc patet {2} quod per quod `Jehovah (x)perturbavit castra Aegyptiorum’ significetur quod extensiones falsi ex malo relaberentur super illos, inde illis perturbatio; quod {3}hoc existat apud malos per praesentiam Domini, videatur n. 7989.
@1 i; imo in illos influit felix sicut ab universo coelo$
@2 i unde est$
@3 tale$

8215. `Et dimovit rotam curruum illis’: quod significet potentiam inferendi falsa ablatam, constat ex significatione `dimovere’ quod sit auferre; ex significatione `rotae’ quod sit potentia progrediendi, de qua sequitur; ex significatione `curruum Pharaonis’ quod sint doctrinalia falsi, de qua n. 8146, 8148, ita falsa {1}. Quid `rota’ in genuino sensu significat, constare potest ex significatione `currus’; currus {2}fuerunt duplicis generis: {2}fuerunt per quos {3}vehebantur merces, et {2}fuerunt per quos {4} pugnabant; per currus per quos {3}vehebantur merces, {5}significabantur doctrinalia veri, et in opposito sensu doctrinalia falsi; per currus autem per quos pugnabant, {5}significabantur etiam doctrinalia in utroque sensu, sed pugnantia, ita ipsa vera et ipsa falsa instructa ad pugnas; inde constare potest quid intelligitur per `rotam currus,’ quod nempe potentia {6}progrediendi, hic inferendi falsa et pugnandi contra vera; haec potentia quia est partis intellectualis hominis, inde per `rotam’ quoque intellectuale quoad illa quae sunt doctrinae significatur.
2 In altera vita apparent multoties currus onerati varii generis mercibus, et illi in dissimili forma et magnitudine; per illos, cum apparent, significantur vera in suo complexu seu doctrinalia, quae quasi {7}receptacula veri sunt, et per `merces’ cognitiones varii usus; haec apparent cum in caelo apud angelos sermo est de doctrinis; sermo enim illorum, quia non potest comprehendi ab illis (x)qui infra sunt, sistitur repraesentative, et quibusdam {8} per currus, ut dictum est, in quibus omnia et singula sermonis {9} in forma et ante oculos sistuntur, unde momento comprehendi et {10} videri possunt contenta sermonis, quaedam in currus forma, quaedam in ejus contextura, quaedam in ejus (x)colore, quaedam in ejus rotis, quaedam in equis qui trahunt, quaedam in mercibus quas currus vehit; ex his repraesentativis est quod `currus’ in Verbo significent doctrinalia; 3 inde potest aliquatenus videri quod per `curruum {11}rotam’ significetur potentia quae {12} intellectuali, nam sicut currus motum suum et progressionem habet per rotas, ita vera quae doctrinalium progressionem per intellectuale; hoc quoque significatur per `rotas’ apud Esaiam,
Cujus tela acuta, et omnes arcus tensi, ungulae equorum ejus sicut rupes reputantur, rotae ejus sicut procella, v 28;
ibi de vastatore veri agitur; `tela’ sunt falsa, et `arcus’ doctrina falsi, n. 2686, 2709; `ungulae equorum’ sunt scientifica sensualia ex intellectuali perverso, n. 7729; `rotae’ sunt potentiae {13} pervertendi destruendique vera, sicut procella: apud Ezechielem, 4
Vidi animalia, cum ecce rota una in terra apud animalia juxta quattuor facies ejus; aspectus rotarum et opera illarum sicut species Tharschisch, et similitudo eadem quattuor illis; insuper (x)aspectus illarum et opera illarum, quasi esset rota in medio rotae; super quattuor quadraturis illarum qua ibant ibant; non convertebant se cum ibant: apsides illarum, et altitudo illis, et timor illis; insuper apsides illarum plenae oculis circumcirca quattuor illis: ita cum ibant animalia, ibant rotae apud illa; spiritus animalis in rotis, i 15-21, tum x 9-14;
per `quattuor animalia,’ quae fuerunt cherubi, significatur providentia Domini, n. 308, per `rotas’ Divina intelligentia, seu praevidentia; inde dicitur quod `rotae irent simul cum animalibus,’ et quod `apsides illarum essent plenae oculis,’ tum quod `spiritus animalis in illis,’ hoc est, verum sapientiae: apud Danielem, 5
Videns fui, usque dum throni projecti sunt, et Antiquus dierum sedit; vestis Ipsius sicut nix alba, crinis capitis {14}Ipsius sicut lana munda, thronus Ipsius flammae ignis, rotae Ipsius ignis ardens, vii 9;
`Antiquus dierum’ est ibi Dominus quoad Divinum Bonum; `throni projecti’ sunt falsa; `vestis Ipsius’ est verum Divinum in forma externa; `crinis capitis’ est bonum Divinum in forma externa; `thronus Ipsius’ est caelum et Ecclesia; `rotae’ sunt quae sapientiae et intelligentiae, {15}ita vera Divina; `ignis ardens’ sunt quae amoris et charitatis: sub decem labris circa templum Salomonis erant quoque
Rotae aeris, opus rotarum sicut opus rotae currus, manus illarum, et terga illarum, et canthi illarum, et radii illarum, omnia fusile, 1 Reg. vii 30-33;
per `labra’ illa seu `bases’ significabantur receptacula veri, per quod purificatur et regeneratur homo; per `rotas’ potentiae intellectuales, per quas progressio.

@1 i inde rota curruum est potentia inferendi falsa Above inferendi falsa i but not d ulterius progrediendi$
@2 sunt$
@3 vehuntur$
@4 i olim$
@5 significantur$
@6 et quia potentia percipiendi doctrinalia num vera sunt, et quoque pugnandi pro illis,$
@7 recipientia A receptaculis I$
@8 i in locis$
@9 i sic$
@10 i quasi$
@11 rotas$
@12 i est$
@13 i ratiocinandi, ita$
@14 illius I$
@15 ibi ab Ipso$

8216. `Et duxit illam in gravitate’: quod significet renisum et impotentiam, constat ex significatione `rotae’ quod sit potentia inferendi falsa, de qua mox supra n. 8215, inde `ducere illam in gravitate’ est {1}impeditio per renisum, et inde impotentia.
@1 renisus per quem$

8217. `Et dixit Aegyptius’: quod significet [tunc] cogitationem, nempe illorum qui in falsis ex malo, constat ex significatione `dicere,’ cum malum {1}ingruit, quod sit cogitatio, ut n. 7094, 7107, 7244, 7937; et ex significatione `Aegyptii’ quod sit qui in falsis ex malo, de qua n. 8132, 8135, 8146, 8148.
@1 ingravescit$

8218. `Fugiam coram Israele’: quod significet separationem ab illis qui in bono veri et vero boni, constat ex significatione `fugere’ quod sit separatio, de qua n. 4113, 4114, 4120; et ex repraesentatione `Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, seu quod idem, qui in bono veri et vero boni, de qua n. (x)7957.

8219. `Quia Jehovah militat pro illis in Aegyptios’: quod significet quod Dominus solus sustineat pugnam contra falsa et mala, constat ex illis quae supra n. 8175 explicata sunt, ubi similia verba.

8220. Vers. 26-28. Et dixit Jehovah ad Moschen, Extende manum tuam super mare, et revertantur aquae super Aegyptios, super currus illius, et super equites illius. Et extendit Moscheh manum suam super mare, [et reversum est mare] ad vergere mane, ad vim fluxus sui, et Aegyptii fugientes obviam ei, et excussit Jehovah Aegyptios in medium mare. Et reversae sunt aquae, et obtexerunt currus et equites, ad omnem exercitum Pharaonis, venientes post illos in mare, non relictus est in illis usque ad unum. `Et dixit Jehovah ad Moschen’ significat influxum: `Extende manum tuam super mare’ significat dominium potentiae veri Divini super infernum: `et revertantur aquae super Aegyptios’ significat quod falsa [ex malo] redundarent ad illos, et circumfunderent illos qui in falsis (c)a malo sunt: `super currus illius, et super equites illius’ significat doctrinalia falsi, ac ratiocinia ex intellectuali perverso: `et extendit Moscheh manum suam super mare’ significat, ut supra: dominium potentiae Divinae super infernum: `et reversum est mare ad vergere mane, ad vim fluxus sui’ significat redundationem falsorum ex malo ad illos, ex praesentia Domini: `et Aegyptii fugientes obviam ei’ significat quod (x)ipsi se falsis ex malo immergerent: `et excussit Jehovah Aegyptios in medium mare’ significat quod sic ipsi conjecerint se in infernum ubi falsa ex malo: `et reversae sunt aquae’ significat relapsum falsorum in illos: `et obtexerunt currus et equites, et omnem exercitum Pharaonis’ significat quod absconderent illos falsa sua: `venientes post illos in mare’ significat quod occuparent illos: `non relictus est in illis usque ad unum’ significat omnes et singulos.

8221. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet influxum, constat ex significatione `dixit Jehovah,’ cum de dominio potentiae exercendo per Divinum Verum, quod repraesentatur per `Moschen,’ quod sit influxus, ut quoque n. 7291, 7381.

8222. `Extende manum tuam super mare’: quod significet dominium potentiae veri Divini super infernum, constat ex illis quae supra n. 8200 explicata sunt, ubi similia verba.

8223. `Et revertantur aquae super Aegyptios’: quod significet quod falsa ex malo redundarent ad illos, et circumfunderent illos qui in falsis ex malo, constat ex significatione `aquarum’ quod sint falsa, de qua n. 6346, (x)7307, 8137, 8138; inde per `revertantur aquae’ significatur (x)redundatio seu relapsus falsi, hic quoque circumfusio {1}, (x)quia ab aquis maris Suph, quae sunt falsa ex malo illorum qui ab Ecclesia in fide separata ac in vita mali fuerunt; et ex significatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua saepius. Quomodo cum hoc se habet, quod falsa redundarent seu relaberentur ad illos qui {2}intendebant effundere ea super illos qui in vero et bono, qui per `filios Israelis’ repraesentantur, videatur supra n. 8214, quod nempe malum quod intenditur aliis relabatur super ipsos, et quod hoc oriatur ex lege ordinis Divini,
Ne alteri facias nisi quod vis ut alii faciant tibi, Matth. vii 12;
ex hac lege, quae in mundo spirituali constans et perpetua est, leges talionis, quae latae sunt in Ecclesia repraesentativa, originem duxerunt, nempe hae apud Moschen,
Si damnum contigerit, dabis animam pro anima, oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede, ustionem pro ustione, vulnus pro vulnere, plagam pro plaga, Exod. xxi 23-25:
apud eundem,
Si vir dederit defectum in proximo suo, quemadmodum fecit, sic fiet illi, fractura pro fractura, oculus pro oculo, dens pro dente; quemadmodum defectum dederit in homine, sic dabitur in ipso, Lev. xxiv 19, 20:
apud eundem,
Si testis mendacii mendacium responderit contra fratrem suum, facietis illi quemadmodum cogitavit facere fratri suo, Deut. xix 18, 19;
ex his manifeste patet quod hae leges ex universali illi, quae in mundo spirituali constans et perpetua est, quod nempe non {3}facias aliis nisi quemadmodum {4}vis ut alii tibi faciant, originem ducant. Sic liquet quomodo intelligendum quod falsa ex malo, quae {5}inferri aliis intenduntur, redundent seu relabantur super ipsos.
2 Sed cum illa lege {6}in altera vita se ita porro habet: simile seu talio, cum (t)malum est, {7}infertur a malis, et nusquam a bonis, {8}seu venit ab infernis, et nusquam (c)a caelis; inferna enim seu mali qui ibi, in continua cupiditate sunt malum faciendi aliis, nam id ipsum {9}est vitae eorum jucundum, quare ut primum permittitur, malum faciunt, nec curant cui, sive malus sit {10}sive bonus, sive socius {10}sive hostis; et quia ex lege ordinis est ut malum relabatur super ipsos qui malum intendunt, inde cum ex lege permittitur, irruunt; hoc faciunt mali qui in infernis, nunquam boni qui in caelis, hi enim’ in continuo desiderio bonum faciendi aliis {11}sunt, nam id jucundum vitae illorum est, quare ut primum datur copia, bonum faciunt tam inimicis quam amicis; {12} immo nec resistunt malo, nam leges ordinis defendunt (c)et tutantur bonum (c)et verum; inde est quod Dominus dicat,
Audivistis quod dictum sit, Oculum pro oculo, et dentem pro dente; Ego vero dico vobis, Non resistendum esse malo: audivistis quod dictum sit, Amabis proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum; Ego vero dico vobis, Amate inimicos vestros, (x)benedicite maledicentibus vobis, benefacite odio vos habentibus {13}; ut sitis filii Patris vestri Qui in caelis, Matth. v 38, 39, 43-45.
3 Saepius in altera vita contingit quod mali, cum inferre volunt malum bonis, graviter puniantur, (c)et quod {14} malum quod aliis in tendunt relabatur super ipsos; hoc apparet tunc sicut vindicta ex bonis; sed non est vindicta, nec est a bonis sed ex malis, quibus tunc ex lege ordinis datur copia; immo boni nec illis malum volunt, sed usque non possunt malum poenae auferre, quia tunc in intentione boni tenentur, plane sicut judex cum videt maleficum puniri, aut {15}sicut pater cum suum filium a magistro {16}; mali qui puniunt faciunt id ex cupiditate malum faciendi, boni autem ex affectione bonum faciendi; ex his constare potest quid intelligitur per Domini verba de dilectione inimici apud Matthaeum supra; et de lege talionis, quae non a Domino {17} abrogata est sed explicata, quod nempe qui in amore caelesti sunt non jucundum in talione seu vindicta habere debeant sed in benefaciendo; et quod ipsa lex ordinis, quae tutatur bonum, id ex se faciat, per malos.
@1 i ab illis$
@2 effundebant$
@3 faciendum$
@4 vult ut alii faciant sibi, latae sint$
@5 inferre aliis intenditur$
@6 ita se in altera vita$
@7 inferatur illis$
@8 hoc est, quod$
@9 After jucundum$
@10 d sive i vel$
@11 After desiderio$
@12 i imo non vindicant$
@13 i et orate pro laedentibus et persequentibus vos$
@14 i ita$
@15 cum pater$
@16 i, quia per poenam bonum illi$
@17 i hic$

8224. `Super currus illius, et super equites illius’: {1}quod significet doctrinalia falsi, ac ratiocinia ex intellectuali perverso, constat ex significatione `curruum Pharaonis’ quod sint doctrinalia falsi, de qua n. 8146, 8148, 8215; et ex significatione `equitum’ quod sint ratiocinia ex intellectuali perverso, de qua {2} n. 8146, 8148.
@1 significat AI$
@2 i etiam$

8225. `Et extendit Moscheh manum suam super mare’ significat dominium potentiae Divinae super infernum, ut supra n. 8200, 8222.

8226. `Et reversum est mare ad vergere mane, ad vim fluxus sui’: quod significet redundationem falsorum ex malo ad illos, ex praesentia Domini, constat ex significatione `reverti’ cum de falsis ex malo dicitur, quae significantur per `aquas maris Suph,’ quod sit redundatio seu relapsus ad illos, de qua mox supra n. 8223; ex significatione `maris,’ hic aquarum maris, quod sint falsa ex {1}malo quae in {2} (x)inferno, de qua n. 6346, (x)7307, 8137; (s)ex significatione `vergere ad mane’ quod sit praesentia Domini, de qua sequitur; et ex significatione `ad vim fluxus sui’ quod sit secundum statum communem et ordinem in inferno, nam in infernis est ordo aeque ac in caelis, in infernis enim est consociatio per mala, sicut in caelis per bona, sed consociatio in infernis est qualis est latronum. Quod `vergere ad mane’ sit praesentia Domini, constare potest ex illis quae supra de mane n. 8211 ostensa sunt, quod nempe `mane’ sit status caliginis et interitus malis, et status illustrationis et salvationis bonis, et hoc ex sola praesentia Domina, n. 7989, 8137, 8138, 8188; quodque ex praesentia Divini Humani Ipsius, n. 8159.
2 Simile quod hic de Aegyptiis, de Babele dicitur apud Jeremiam,
Formator omnium Ille, imprimis baculi hereditatis Ipsius; Jehovah Zebaoth nomen Ipsius; malleus Tu mihi, arma belli, et dispergam per Te gentes, et perdam per Te regna, et dispergam per Te equum, et {3}currum illius, et dispergam per Te currum et {4}(x)vectum in eo: retribuam Babeli et omnibus habitatoribus Chaldaeae, omne malum illorum quod fecerunt in Zione coram oculis vestris, li 19-21, 24;
per `Babelem’ ibi significantur qui ab Ecclesia fuerunt ac bonum profanarunt, et per `Chaldaeam’ {5} qui verum; intellectuale illorum, (c)ac inde doctrinalia (c)et ratiocinia, significantur hic quoque per `equum, currum, et vectum in illo’; ac vastatio per `dispersionem illorum’; Dominus quoad Divinum Humanum, ex Cujus praesentia {6}dispersio illorum, {7} intelligitur per haec verba, `Formator omnium Ille, imprimis baculi hereditatis Ipsius, Jehovah Zebaoth nomen Ipsius, malleus Tu mihi, arma belli, dispergam per Te gentes, et perdam per Te regna’; `gentes’ sunt mala, et `regna’ falsa. Ex his quoque patet quod mala quae faciunt aliis redundent seu relabantur super ipsos; dicitur enim quod `retribuetur illis malum’; {8}et quoque alibi passim quod in die visitationis sumetur ultio ac vindicabitur.(s)
@1 malis$
@2 i illo$

@3 Heb (rekhebh) means vehicle and also rider. In Exodus xv 1 S renders the same word as eques$

@4 Heb (rekhebh) here means rider$
@5 i illi$
@6 interitus$
@7 i et salvatio bonorum quos infestaverant$
@8 ut$

8227. `Et Aegyptii fugientes obviam ei’: quod significet quod (x)ipsi se falsis ex malo immergerent, constat ex significatione `fugere obviam mari’ quod sit immergere semetipsos falsis ex malo, quae per aquas maris illius significantur, n. 8226. {1} Hoc ita se habet: qui non interiora causarum novit non aliter potest credere quam quod mala quae malis eveniunt, sicut punitiones, vastationes, damnationes; ac denique conjectiones in infernum, sint ex Divino; ita enim prorsus apparet, nam talia existunt ex praesentia Divini, n. 8137, 8138, 8188; at usque nihil tale evenit illis ex Divino sed ab ipsis; Divinum ac Ipsius praesentia unice pro fine habet tutelam (c)ac salvationem bonorum: apud hos cum Divinum praesens est ac tutatur illos contra malos, tunc mali ardescunt adhuc magis contra illos, et adhuc magis contra Ipsum Divinum, nam hoc maximo odio habent; qui odio habent bonum, odio maxime habent Divinum; inde irruunt, et quantum irruunt tantum ex lege ordinis conjiciunt semet in punitiones, vastationes, damnationem, et tandem in infernum; ex his constare potest quod Divinum, hoc est, Dominus, nihil nisi bonum faciat ac nulli malum, sed quod ipsi qui in malo sunt se in talia conjiciant; haec sunt quae significantur per quod `Aegyptii fugerint obviam mari,’ hoc est, quod (x)ipsi se falsis ex malo {2}immerserint.
2 Quod hanc rem concernit, ulterius aliquid dicetur; (s)creditur etiam {3}quod ex Divino mala, ex eo quia Divinum permittit et non aufert, et qui permittit et non aufert cum potest, apparet sicut quod velit, et sic quod in causa sit; sed Divinum permittit quia non inhibere nec auferre potest; Divinum enim non vult nisi bonum, si itaque inhiberet et auferret mala, nempe punitionum, vastationum, persecutionum, tentationum, et similia, tunc vellet malum, nam {4}tunc non illi possent emendari, {5}ac tunc malum incrementum caperet, usque {6}dum dominaretur super bonum; se habet hoc sicut cum rege qui absolvit sontes; is in causa est mali ab illis postea in regno, et quoque in causa quod licentia inde aliis, praeter quod malus (x)confirmetur in malo; quare rex justus et bonus, tametsi auferre potest punitiones, usque non potest, nam sic non bonum sed malum facit; sciendum quod omnes punitiones, tum tentationes, in altera vita pro fine habeant bonum.(s)
@1 i Cum$
@2 d immerserint i immergant$
@3 After ex eo$
@4 sic nec$
@5 nec boni possent tutari, nam$
@6 ut$

8228. `Et excussit Jehovah Aegyptios in medium mare’: quod significet quod sic ipsi conjecerint se in infernum ubi falsa ex malo, constat ex significatione `excutere in mare’ quod sit conjicere in falsa ex malo, nam falsa illa per aquas {1}istius maris significantur, n. 6346, (x)7307, 8137, 8138. Quod mala quae in Verbi sensu litterae tribuuntur Jehovae, hoc est, Domino, sint ab ipsis qui in malo sunt, (c)et nihil a Domino, et quod Verbum in sensu suo interno ita intelligendum sit, videatur n. 2447, (x)6071, 6991, 6997, 7533, 7632, 7643, 7679, 7710, 7877, 7926, 8227.
@1 illius$

8229. `Et reversae sunt aquae’: quod {1}significet relapsum falsorum in illos, constat ex illis quae supra n. 8223, 8226, explicata sunt.
@1 significent$

8230. `Et obtexerunt currus et equites, et omnem exercitum Pharaonis’: quod significet quod absconderent illos falsa sua, constat ex significatione `obtegere’ quod sit operire et sic abscondere; et ex significatione `curruum et equitum Pharaonis’ quod sint doctrinalia falsi et ratiocinia pugnantia contra vera et bona, in genere ipsa falsa ex malo; quod `currus’ sint doctrinalia falsi, et `equites’ ratiocinia ex intellectuali perverso, videatur n. 8146, 8148; et quod sint pugnantia contra vera et bona, n. 8215.

8231. `Venientes post illos in mare’: quod significet quod occuparent illos, constat ex significatione `venire post illos,’ cum dicitur de aquis maris, per quas significantur falsa ex malo, quod sit occupare.

8232. `Non relictus est in illis usque ad unum’: quod significet omnes et singulos, constat absque explicatione. In hoc versu actum est de immersione {1}seu conjectione illorum qui in falsis ex malo fuerunt, in infernum; sed quid immersio et conjectio in infernum, pauci sciunt; putant quod sit dejectio in quendam locum ubi diabolus cum sua turba, et quod {2}hi crucient illos {3}ibi; sed res non ita se habet; conjectio in infernum non aliud est quam constipatio a meris falsis quae a malo in quo fuerunt cum in mundo; quando ab {4} illis ibi constipati sunt, tunc in inferno sunt; ipsa mala et falsa in quibus tunc sunt cruciant illos; sed cruciatus non venit inde quod doleant ex eo quod malum egerint, sed ex eo quod non malum facere possint, est enim hoc jucundum vitae illorum; cum enim ibi malum faciunt aliis, puniuntur et cruciantur ab illis {5}quibus id faciunt; imprimis sibi mutuo malum faciunt ex cupiditate imperandi, ac ob illam causam subjugandi alios, quod fit si alteri se subjugari non patiuntur, per mille punitionum ac cruciatuum modos; sed dominia ibi, quae continue affectant, alternant vices, et sic qui puniverant et cruciaverant alios ab aliis dein puniuntur et cruciantur; et hoc tamdiu usque dum tandem ardor talis resedit, ex timore poenae. Ex his nunc constare potest unde infernum et quid infernum. (s)Ignis inferni nec aliud est quam concupiscentia quae amoris sui, quae inflammat et cruciat {6},(s) n. 6314, 7324, 7575.
@1 et$
@2 illi$
@3 Before crucient$
@4 i falsis$
@5 quibus malum facere volunt, est imprimis ab illis qui servire non volunt, est enim apud omnes ibi animus et ardens cupido imperandi, ac ita subjugandi alios, et quod fit per mille modos, imprimis per diras punitiones$
@6 i; cuivis enim concupiscentiae seu amori inest ignis, qui ignis vitae est$

8233. Vers. 29-31. Et filii Israelis iverunt in arido in medium maris, et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum. Et salvavit Jehovah in die hoc Israelem e manu Aegyptiorum; et vidit Israel Aegyptios mortuos super litore maris. Et vidit Israel manum magnam quam fecit Jehovah in Aegyptiis; et timuerunt populus Jehovam, et crediderunt in Jehovam, et in Moschen servum Ipsius. `Et filii Israelis iverunt in arido in medium maris’ significat quod qui in bono veri et (x)vero boni tuto absque infestatione transirent id infernum: `et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum’ significat quod a falsis detenti fuerint undequaque: `et salvavit Jehovah in die hoc Israelem e manu Aegyptiorum’ significat quod Dominus in hoc statu tutatus sit illos qui ab Ecclesia spirituali ab omni violentia ex falsis (c)a malo: `et vidit Israel Aegyptios mortuos in litore maris’ significat aspectum damnatorum hinc inde {1} dispersorum: `et vidit Israel manum magnam quam fecit Jehovah in Aegyptiis’ significat agnitionem omnipotentiae Domini: `et timuerunt populus Jehovam’ significat adorationem: `et crediderunt’ significat fidem et fiduciam: `in Jehovam, et in Moschen servum Ipsius’ significat Dominum quoad Divinum Bonum, et quoad Divinum Verum ab Ipso procedens et ministrans.
@1 i ibi$

8234. `Et filii Israelis iverunt in arido in medium maris’: quod significet quod qui in bono veri et vero boni tuto absque infestatione transirent id infernum, constat ex illis quae supra n. 8185 explicata sunt, ubi similia verba. In bono veri et in vero boni dicitur, et intelligitur Ecclesia spiritualis; qui enim ab hac Ecclesia sunt primum sunt in bono veri, deinde in vero boni; nam primum faciunt bonum quia verum dictat quod faciendum, proinde (c)ex oboedientia; postea autem faciunt bonum ex affectione; {1} tunc verum ex bono vident et quoque faciunt; exinde patet quod antequam homo Ecclesiae spiritualis novam voluntatem accipit a Domino, hoc est, antequam regeneratus est, faciat verum ex (x)oboedientia, sed postquam regeneratus est, faciat verum ex affectione, et tunc verum ei fit bonum, quia voluntatis est; nam facere ex oboedientia est ex intellectuali, at facere ex affectione est ex voluntario; inde quoque est quod illi qui faciunt verum ex oboedientia sint homines Ecclesiae externae, sed qui faciunt ex affectione sint homines Ecclesiae internae; ex his patet quod illi qui ab Ecclesia spirituali intelligantur cum dicitur qui in (x)bono veri et vero boni.
@1 i et$

8235(x). `Et aquae illis murus a dextra illorum et a sinistra illorum’: quod significet quod a falsis detenti fuerint undequaque, constat ex illis quae supra n. 8206 explicata sunt, ubi similia verba.

8236. `Et salvavit Jehovah in die hoc Israelem e manu Aegyptiorum’: quod significet quod Dominus in hoc statu tutatus sit illos qui ab Ecclesia spirituali ab omni violentia ex falsis a malo, constat ex significatione `salvare’ quod sit tutari; ex significatione `in die hoc’ quod sit in hoc statu; quod `dies’ sit status, videatur n. 23, 487, 488, 493, 893, 2788, 3462, 3785, 4850; ex repraesentatione `Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua saepius; ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis ex malo, de qua etiam saepius; inde quod `salvare e manu illorum’ sit tutari a violentia ab illis qui in falsis (c)ex malo, patet.

8237. `Et vidit Israel Aegyptios mortuos in litore maris’: quod significet aspectum damnatorum hinc inde dispersorum, constat ex significatione `videre’ quod sit aspicere seu aspectus; ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in falsis a malo; ex significatione `mortuorum’ quod sint damnati, de qua n. 5407, 6119, 7494; et ex significatione `in litore maris’ quod sit circa extrema inferni; quod `litora’ sint extrema, patet, et quod `mare’ {1} sit infernum, prius ostensum est; inde est quod per `videre illos mortuos in litore maris’ significetur aspectus damnatorum hinc inde dispersorum.
2 Quia aspectus damnatorum {2} dicitur, illustrandum est quomodo cum hoc se habet: qui in infernis sunt non apparent illis qui in alio inferno sunt, ne quidem illis qui in proximo seu vicinissimo, nam prorsus separati sunt, sed apparent illis qui in caelo, quoties id Domino beneplacet; Dominus enim regit inferna etiam per angelos quibus datur copia e loco ubi sunt videndi omnia quae ibi existunt; hoc fit ex causa ut ibi quoque ordo sit, et ne unus alteri violentiam inferat ultra quam permittitur; hoc munus angelis datur, et per id dominium super inferna; inspicere in inferna et videre ibi quae fiunt, etiam aliquoties datur bonis spiritibus, nam ex ordine est quod e superiore videri queant inferiora, non autem ab inferioribus superiora; ita ab illis qui in caelo sunt, videri possunt inferna et illi qui ibi, non autem vicissim; (m)inde est quod ex bono videri queant mala, non autem ex malo bona, nam bonum superius est et malum inferius.(n)
@1 i hic$
@2 i hinc inde dispersorum$

8238. `Et vidit Israel manum magnam quam fecit Jehovah in Aegyptiis’: quod significet agnitionem omnipotentiae Domini, constat ex significatione `videre’ quod sit intelligere, agnoscere, et fidem habere, de qua n. 897, 2150, 2325, 2807, 3796, 3863, 3863, 4403-4422, 5400, 6805; ex significatione `manus magnae, fortis, robustae, excelsae,’ cum dicitur de Jehovah, hoc est, Domino, quod sit omnipotentia, de qua n. 878, 7188, 7189, 7518, 8050, 8069, 8153; et ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in damnatione, nunc qui in inferno.

8239. `Et timuerunt populus Jehovam’: quod significet adorationem, constat ex significatione `timere Jehovam’ quod sit cultus vel ex amore, vel ex fide, vel ex timore, de qua n. 2826, ita adoratio.

8240. `Et crediderunt’: quod significet fidem et fiduciam, constat ex significatione `credere’ quod sit fidem habere, et quoque fiduciam, nam qui fidem habet, is quoque fiduciam habet; fiducia {1} est amoris per fidem, consequenter fiducia in Jehovam, hoc est, in Dominum, non datur nisi apud illos qui in amore, nempe in Dominum et erga proximum sunt, quia apud alios non est fides.
@1 i enim$

8241. `In Jehovam, et in Moschen servum Ipsius’: quod significet Dominum quoad Divinum Bonum, et quoad Divinum Verum ab Ipso procedens et ministrans, constat ex eo quod per `Jehovam’ in Verbo intelligatur Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5663, 6281, 6303, 6945, 6956, et quidem Dominus quoad Divinum Bonum, n. 2586, 2769, 2807, 2822, 4402, 6905; ex repraesentatione `Moschis’ quod sit Divinum Verum {1}ab Ipso procedens, de qua n. 6752, 7010, (a)7014, 7089, 7382; (m)Dominus quoad Divinum Bonum et quoad Divinum Verum dicitur, quia Divinum Bonum est in Domino ac Divinum Verum est a Domino; se habet Divinum Bonum ad Divinum Verum sicut ignis solis ad lucem quae inde; lux non est in sole sed (c)ex sole;(n) et ex significatione `servi’ quod sit ministrans; quod servus nominetur qui inservit, ita qui ministrat, videatur n. 7143; et quod ideo Dominus quoad Divinum Humanum, cum fuit in mundo, servus in Verbo dicatur, n. 3441; tunc enim ministravit, ut quoque Ipse dicit {2},
Quisquis voluerit inter vos magnus fieri, esse debebit vester minister; et quisquis voluerit esse primus, esse debebit vester servus: sicut Filius hominis non venit ut Ipsi ministretur, sed ut ministret, Matth. xx 26-28; {3} Luc. [xxii 26, 27; Marc.] x 44, 45.
@1 a Domino$
@2 i and d apud Matthaeum$
@3 i et$

8242. Continuatio de Spiritibus et Incolis Telluris Jovis

Quali facie sunt incolae telluris jovis, etiam mihi ostensum est, non quod ipsi incolae mihi visi sint, sed quod spiritus in simili facie in qua fuerunt cum in sua tellure; sed antequam id ostensum est, apparebat unus ex angelis (c)illorum post nubem candidam, qui dabat veniam; et tunc binae facies ostensae sunt; erant sicut facies hominum nostrae telluris, candidae sed pulchriores; eluxit ex illis sincerum et modestum.

8243. Cum spiritus Joviales apud me erant, apparebant mihi facies incolarum nostrae telluris solito minores; quod inde venit, quia ex spiritibus illis influebat idea quam habebant de (t)suis faciebus, quod majores essent; credunt enim, cum vivunt homines in tellure sua, quod post obitum facies suae majores futurae sint, et quoad formam rotundae; et quia haec idea illis impressa est, inde quoque illa permanet, et cum fiunt spiritus, apparent sibi majore facie; quod credant facies suas majores futuras, est quia dicunt faciem non esse corpus, ex causa quia per illam loquuntur ac sistunt cogitata sua, et quia sic per illam {1}mens quasi transparet; inde de facie habent ideam sicut de mente in forma; et quia sciunt quod sapientiores futuri sint post vitam in mundo, inde mentis formam, seu faciem, ampliorem fieri credunt.
@1 transparet mens$

8244. Cum in mundo sunt, etiam credunt quod post obitum percepturi sint ignem qui calefaciet faciem illorum; hoc inde ducunt quia sapientiores illorum sciunt quod ignis {1} spirituali mundo sit amor, et quod ille ignis sit ignis vitae, et quod ex hoc igne sit calor angelis; etiam qui {2}ex illis in amore caelesti vixerunt optato suo potiuntur, et percipiunt calescere faciem suam sicut ex igne; et tunc interiora mentis illorum non calore sed amore incenduntur.
@1 i in$
@2 illorum$

8245. Propter illam causam etiam faciem suam multum lavant et mundant, et quoque sollicite conservant a solis aestu; habent indumentum factum ex libro seu cortice caerulescente quo circumcingunt caput, et sic faciem contegunt; corpus autem non multum curant.

8246. De faciebus hominum nostrae telluris dicebant quod non pulchrae essent; ac mirati quod {1}aliquorum facies essent verrucosae (c)et pustulatae, {2}tum aliter deformatae; dicebant quod apud illos nusquam tales appareant; quaedam facies usque arridebant, nempe quae hilares (c)et ridentes erant, et quae circum labra paulum prominebant.
@1 aliquae$
@2 aut$

8247. Quod facies ridentes et hilares arriderent, erat quia in illorum tellure facies paene omnium tales {1}sint, et hoc ex causa quia nulla illis sollicitudo est de futuris, nec mundana illis curae sunt; nam haec sunt quae inducunt triste et anxium animis et inde faciebus; sique apud {2}non bonos est hilaritas et risus in faciebus, est in cute externa, non autem in fibris ab interno; aliter apud incolas jovis. Quod facies {3}arriderent quae circum labra prominebant, erat causa quia plurimum loquelae illorum fit per faciem, et imprimis per regionem ejus circum labra; et quoque quia nusquam simulant, hoc est, aliter loquuntur quam cogitant; idcirco faciem suam non cogunt sed libere emittunt aliter apud illos qui a pueritia didicerunt simulare; eorum facies inde contrahitur ab interiore, ne inde aliquid cogitationis eluceat; ab exteriore autem nec (x)emittitur, sed tenetur parata ad emittendum et ad contrahendum prout calliditas suadet. Ex inspectis fibris circumcirca labra veritas potest constare, sunt enim fibrarum series ibi multiplices, complicatae, et consertae, quae non ad manducationem et ad loquelam per voces solum creatae sunt, sed etiam ad exprimendas animi ideas.
@1 sunt$
@2 hos$
@3 arrideant$

8248. Ostensum quoque est quomodo sistuntur cogitationes per faciem; affectiones quae amoris manifestantur per vultus et eorum mutationes, et cogitationes in illis per {1} variationes quoad formas interiorum; amplius describi nequeunt. Est quoque incolis telluris Jovis loquela vocum, sed non ita sonora sicut apud nos; adjuvat una loquela alteram, {2}et loquelae vocum insinuatur vita per loquelam faciei.
@1 i earum$
@2 at$

8249. Informatus sum ab angelis quod omnium prima loquela in unaquavis tellure fuerit loquela per faciem, et hoc ex binis ibi originibus, a labris et ab oculis; causa quod talis loquela fuerit prima, est quia facies formata est prorsus ad effigiandum illa quae homo cogitat et quae vult; inde etiam facies vocata est effigies et index animi; tum quia in antiquissimis seu primis temporibus sincerum fuit, n. 8118, et non aliud cogitavit homo nec cogitare voluit quam quod vellet ut eluceret ex facie; {1}ita (t)etiam potuerunt affectiones animi et ideae cogitationis sisti ad vivum et {2}plene; sic etiam apparebant ad oculum sicut in forma, et perplura simul; quae loquela tantum ideo excellebat prae loquela vocum, quantum visus prae auditu, hoc est, sicut est videre campum aut audire illum descriptum; addebant quod talis loquela conveniret cum loquela angelorum, cum quibus homines illis temporibus etiam communicabant; (m)etiam cum facies loquitur, seu mens per faciem, est loquela angelica apud hominem in forma ultima naturali,(n) ac est praesentis visus interni seu cogitationis unius in alterius, non autem cum os loquitur per voces. Quod antiquissimi in hac tellure similiter locuti fuerint, videatur n. 607, 608, 1118, 1120, 7361. Quisque etiam potest scire quod loquela vocum non potuerit esse antiquissimis, quia voces linguae non erant immediate infusae, sed inveniendae et applicandae rebus, quod non fieri nisi (x)successu temporis potuit.
@1 After sisti$
@2 plenae; nam sic$

8250. Quamdiu sincerum et rectum fuit apud hominem, tamdiu etiam talis loquela permansit, sed ut primum mens aliud cogitare coepit et aliud loqui, quod factum cum {1}homo se amavit et non proximum, tunc loquela vocum incrementa cepit, silente vel etiam simul mentiente facie; (s)inde interna faciei forma mutata est, contraxit se, induruit, et {2}paene vitae expers coepit fieri, at externa ex igne amoris sui inflammata sicut viva videri; at {3}vitae expers quod subest, et interius pro plano est, non apparet coram oculis hominum sed coram oculis angelorum, nam hi vident interiora; tales sunt facies illorum qui aliud cogitant et aliud loquuntur; simulatio enim, hypocrisis, astus, et dolus, quae hodierna prudentia sunt, talia inducunt.(s)
2 Sed aliter se res habet in altera vita: ibi non licet aliter loqui et aliter cogitare; dissidentia etiam ibi luculenter percipitur in unaquavis voce, (c)et in unoquovis vocis sono; et cum percipitur, ejicitur spiritus in quo talis dissidentia {4}, e consortio, et mulctatur; {5} postea redigitur variis modis ad loquendum sicut cogitat, et ad cogitandum sicut vult, usque ut una ei mens sit et non divisa; si bonus, ut bonum velit et verum ex bono cogitet et loquatur; et si malus, ut malum velit et falsum ex malo cogitet et loquatur; bonus non prius in caelum elevatur, et malus nec prius in infernum conjicitur, et hoc ob finem ut in inferno non sit nisi quam malum, et falsum ibi sit mali; ac ut in caelo non sit nisi quam bonum, (c)ac verum ibi sit boni.
@1 quisque$
@2 quasi$
@3 mortuus$
@4 i est$
@5 i et$

8251. Continuatio de spiritibus et incolis telluris Jovis ad finem capitis sequentis.

8252. EXODI
CAPUT DECIMUM QUINTUM
DOCTRINA CHARITATIS

Apud hominem Ecclesiae erit vita pietatis et erit vita charitatis; conjunctae erunt; vita pietatis absque vita charitatis ad nihil conducit, sed illa cum hac ad omnia.

8253. Vita pietatis est pie cogitare et pie loqui, multum vacare precibus, humiliter se tunc gerere, frequentare templa, et tunc praedicationes devote auscultare, et saepe quotannis obire sacramentum cenae, et similiter reliqua cultus secundum Ecclesiae statuta. Vita autem charitatis est bene velle et bene facere proximo, in omni opere agere ex justo et aequo, et ex bono et vero, similiter in omni functione; verbo, vita charitatis consistit in usibus praestandis.

8254. Ipsissimus cultus Domini consistit in vita charitatis, non autem in vita pietatis absque illa; vita pietatis absque vita charitatis est sibi solum velle consulere, non proximo; at vita pietatis cum vita charitatis est sibi velle consulere propter proximum; illa vita est ex amore erga se, haec autem ex amore erga proximum.

8255. Quod facere bonum sit colere Dominum, constat ex Domini verbis apud Matthaeum,
Omnis qui audit verba Mea, et facit ea, comparabo viro prudenti; at omnis audiens verba Mea et non faciens (c)ea comparabitur viro stulto, vii 24, 26.

8256. Homo etiam talis est qualis ejus charitatis vita, non autem talis qualis {1} ejus pietatis vita absque illa; inde charitatis vita manet hominem in aeternum, non autem pietatis vita, nisi quantum haec concordat cum illa. Quod charitatis vita maneat hominem in aeternum, etiam constat a Domini verbis apud Matthaeum,
Venturus est Filius hominis in gloria Patris Sui cum angelis Suis; et tunc reddet unicuique secundum facta ejus, xvi 27:
et apud Johannem,
Exibunt, qui bona fecerunt, in resurrectionem vitae, qui vero mala fecerunt, in resurrectionem judicii, v 29;
tum ex illis quae apud Matthaeum (x)xxv 31 ad fin.
@1 i est$

8257. Per vitam per quam principaliter colitur Dominus, intelligitur vita secundum praecepta Ipsius in Verbo, per haec enim novit homo quid fides et quid charitas; haec vita est vita Christiana, et vocatur vita spiritualis; vita autem secundum leges justi et honesti absque illa est vita civilis et moralis; haec vita facit ut homo sit civis mundi, illa autem ut sit civis caeli.
CAPUT XV
1. Tunc cecinit Moscheh et filii Israelis canticum hoc JEHOVAE, et dixerunt dicendo, (x)Cantabo JEHOVAE, quia exaltando exaltavit; equum et equitem ejus projecit in mare.
2. Virtus mea, et canticum JAH {1}, et fuit mihi ad salutem; Hic DEUS meus, et habitaculum constituam Illi, DEUS patris mei, et exaltabo Ipsum.
@1 i (Ps. cxviii 14)$
3. JEHOVAH vir belli, JEHOVAH nomen Ipsius.
4. Currus Pharaonis et exercitum illius projecit in mare; et electio ducum tertianorum submersi in mari Suph.
5. Abyssi obtexerunt illos, descenderunt in profunditates sicut lapis.
6. Dextra Tua, JEHOVAH, magnificata in robore; dextra Tua, JEHOVAH, confringis hostem.
7. Et in multitudine excellentiae Tuae destruis insurgentes Tibi; emittis excandescentiam Tuam, comedit illos sicut stipulam.
8. Et vento narium Tuarum coacervatae sunt aquae, constiterunt sicut cumulus fluenta, {1}coagulatae abyssi in corde maris.
@1 congelatae I$
9. Dixit hostis, Persequar, assequar, dividam spolium, implebitur illis anima mea, evacuabo gladium meum, expellet illos manus mea.
10. Spirasti vento Tuo, {1}contexit illos mare, profundum petierunt sicut plumbum in aquis ingentibus.
@1 contegit I$
11. Quis sicut Tu in diis, JEHOVAH? quis sicut Tu, magnificus in sanctitate, venerandus laudibus, faciens mirabile?
12. Extendisti dextram Tuam, absorpsit illos terra.
13. Duxisti in misericordia Tua populum illum, redemisti; deduxisti in virtute Tua ad habitaculum sanctitatis Tuae.
14. Audiverunt populi, contremuerunt, dolor {1} apprehendit habitatores Philisthaeae.
@1 i (qualis parturientii)$
15. Tunc consternati sunt duces {1}Edomi, potentes Moabi, apprehendit illos terror; colliquefacti omnes habitatores Canaanis.
@1 Edom I$
16. Cecidit super illos formido et pavor; in magnitudine brachii Tui exscinduntur sicut lapis, usque dum transibit populus Tuus, JEHOVAH, usque dum transibit populus (x)hic, possedisti.
17. Introduces illos, {1} plantabis illos in monte hereditatis Tuae, loco ad habitare Te, operatus es JEHOVAH, sanctuarium, DOMINE, praepararunt manus Tuae.
@1 i and d et$
18. JEHOVAH regnabit in saeculum et aeternitatem.
19. Quia venit equus Pharaonis in curru suo et in equitibus suis in mare, et reduxit JEHOVAH super illos aquas maris; et filii Israelis iverunt in arido per medium maris.
20. Et sumpsit Mirjam prophetissa, soror (x)Aharonis, tympanum in manu sua; et exiverunt omnes mulieres post illam in tympanis et in choreis.
21. Et respondit illis Mirjam, Cantate JEHOVAE, quia exaltando exaltavit; equum et equitem ejus projecit in mare.
22. Et proficisci fecit Moscheh Israelem a mari Suph, et exiverunt ad desertum Schur, et iverunt tres dies in deserto, et non invenerunt aquas.
23. Et venerunt ad Marah, et non potuerunt bibere aquas prae amaritudine, quia amarae illae; propterea vocavit nomen ejus Marah.
24. Et murmuraverint populus contra Moschen, dicendo, Quid bibemus?
25. Et clamavit ad JEHOVAM, et monstravit illi JEHOVAH lignum, et projecit ad aquas, et dulces factae aquae; ibi posuit illi statutum et judicium, et ibi tentavit illum.
26. Et dixit, Si audiendo audiveris vocem JEHOVAE DEI tui, et rectum in oculis Ipsius feceris, et auscultaveris praeceptis Ipsius, et custodiveris omnia statuta Ipsius, omnem morbum quem posui in Aegyptios, non ponam super te, quia Ego JEHOVAH sanator tuus.
27. Et venerunt ad Elim, et ibi duodecim fontes aquarum, et septuaginta palmae; et castrametati sunt ibi juxta aquas.

8258. CONTENTA

In sensu interno hujus capitis celebratur Dominus quod postquam Humanum Suum glorificavit, malos qui infestabant bonos in altera vita, dejecerit in inferna; et bonos qui infestati sunt, elevaverit in caelum; haec sunt quae in sensu interno continentur in cantico prophetico.

8259. Postea in sensu interno agitur de altera tentatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, quae describitur per `murmurationem populi ad Marah ubi aquae {1} amarae’; et dein de consolatione, quae significatur per `(x)castrametationem ad Elim ubi duodecim fontes et septuaginta palmae.’
@1 i erant$

8260. SENSUS INTERNUS

Vers. 1, 2. Tunc cecinit Moscheh et filii Israelis canticum hoc Jehovae, et dixerunt dicendo, Cantabo Jehovae, quia exaltando exaltavit; equum et equitem ejus projecit in mare. Virtus mea, et canticum Jah, et fuit mihi ad salutem; Hic Deus meus, et habitaculum constituam Illi, Deus patris mei, et exaltabo Ipsum. `Tunc cecinit Moscheh et filii Israelis canticum hoc Jehovae’ significat glorificationem Domini ab illis qui ab Ecclesia spirituali propter liberationem: `et dixerunt dicendo’ significat ita ex influxu: `(x)Cantabo Jehovae’ significat quod Domino soli gloria: `quia exaltando exaltavit’ significat quod manifestaverit Divinum Suum in Humano: `equum et equitem ejus projecit in mare’ significat in eo quod ex sola praesentia Ipsius falsa ex malo damnata sint et conjecta in infernum: `virtus mea’ significat quod omne potentiae ab Ipso: `et canticum Jah’ significat quod omne fidei et inde gloriae sit ex Divino Vero quod ab Ipso: `et fuit mihi ad salutem’ significat quod inde salvatio: `et habitaculum constituam Illi’ significat quod in bono quod ab Ipso, erit ut in caelo Suo: `Deus patris mei’ significat quod non aliud Divinum fuerit in Ecclesiis antiquis: `et exaltabo Ipsum’ significat quod etiam nunc Ipsi cultus Divinus.

8261. `Tunc cecinit Moscheh et filii Israelis canticum hoc Jehovae’: quod significet glorificationem Domini ab illis qui ab Ecclesia spirituali propter liberationem, constat ex significatione `canere canticum’ quod sit glorificatio, de qua sequitur; quod sit glorificatio Domini, est quia per `Jehovam’ in Verbo intelligitur Dominus, n. 1343, 1736, 2921, (x)3023, 3035, 5041, 5663, 6280, {1} 6281, 6905, 6945, 6956; et ex repraesentatione `Moschis et filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali; Moscheh enim una cum populo Ecclesiam illam repraesentat, `Moscheh’ caput ejus, quia etiam Divinum Verum, et `populus’ seu `filii Israelis’ ipsam Ecclesiam; quod `filii Israelis’ sint qui ab Ecclesia spirituali, videatur n. 6426, 6637, 6862, 7035, 7062, 7198, 7201, 7215, 7223; quod glorificatio Domini sit propter liberationem, patet ab illis quae {2}in capite praecedenti ostensa sunt, quod nempe illi qui ab Ecclesia spirituali unice salvati {3}sint per Adventum Domini in mundum, et quod eo usque detenti fuerint in terra inferiore, et ibi infestati a spiritibus qui in {4}falsis ex malo, et liberati a Domino {5}postquam Humanum in Se Divinum fecit; quod illi qui ab Ecclesia spirituali unice salvati sint per Adventum Domini in mundum, videatur n. 2661, 2716, 2833, 2834, 6372; et quod eo usque fuerint detenti in terra inferiore, ac liberati a Domino cum Humanum in Se Divinum fecit, n. 6854, 6914, 7035, 7091 fin., 7828, 7932, 8018, 8054.
2 Quod `canere canticum’ sit glorificare ac ita `canticum’ glorificatio, est quia cantica in Ecclesia Antiqua (c)et postea in Judaica erant prophetica, et {6}agebant de Domino, imprimis quod venturus in mundum, ac diabolicam turbam, tunc plus quam usquam grassantem, destructurus, (c)et fideles ab impugnationibus illorum liberaturus; {7} et quia (t)canticorum prophetica {8}in sensu interno talia continebant, inde per illa significatur glorificatio Domini, hoc est, celebratio Ipsius ex laetitia cordis; laetitia cordis enim per cantum imprimis exprimitur, nam {9}laetitia in cantu quasi ex se in sonorum erumpit; inde {10}est quod Jehovah, hoc est, Dominus, {11}in canticis (x)appelletur Heros, Vir belli, Deus exercituum, Victor, robur, propugnaculum, scutum, (x)salus; et diabolica turba quae destructa, hostis; qui percussus, (t)absorptus, submersus, conjectus in infernum.
3 Qui de sensu interno nihil noverunt credebant etiam olim quod intelligerentur talia quae in mundo erant, sicut hostes ibi, pugnae, victoriae, clades, submersiones, de quibus cantica {12}in sensu externo agebant; sed qui sciebant quod omnia prophetica involverent {13}caelestia et Divina, et quod haec repraesentarentur in illis, sciebant quod {14}ageretur ibi de damnatione infidelium et de salvatione fidelium a Domino cum venturus in mundum; et tunc hi qui id sciebant, et id cogitabant, ac inde afficiebantur, internam laetitiam habebant, illi autem modo externam; angeli etiam qui apud homines, simul tunc in glorificatione Domini fuerunt {15}; inde illis qui canebant et qui audiebant cantica, ex sancto {16}et beato quae ex caelo influebant, laetitia caelestis {17}in qua sibi visi quasi sublati in caelum; talem effectum habebant cantica Ecclesiae apud antiquos, talem quoque effectum {18}habent hodie, nam angeli spirituales imprimis afficiuntur canticis quae de Domino, Ipsius regno, et de Ecclesia; (s)quod cantica Ecclesiae illum effectum {19}habuerint, erat non solum ex eo quod laetitia cordis per illa {20}facta sit activa, et ab interiore usque ad extremas corporis fibras {21}eruperit, et has tremore laeto et simul sancto {22}commoverint, sed etiam quia glorificatio Domini in caelis fit per choros, ac ita per concentus plurium; inde quoque loquela angelica est harmonica, cadens in numeros; de choris, videatur n. 2595, 2596, 3350, 5182, 8115; de loquela angelica, quod cadat in numeros, n. 1648, 1649, 7191 fin.; inde est quod {23}glorificationes Domini apud antiquos qui ab Ecclesia {24}fierent per cantica, psalmos, instrumenta musica varii generis; nam gaudium {25}quod excessit omnia gaudia, habebant antiqui qui ab Ecclesia, ex recordatione Adventus Domini et salvationis generis humani per Ipsum.(s)
4 Quod cantica prophetica glorificationem Domini in sensu interno continerent {26}, constat ex canticis in Verbo, ut apud Esaiam,
Ego Jehovah vocavi Te in justitia, et apprehendam manum Tuam, {27}Ego custodiam Te, et dabo Te in foedus populo, in lucem gentium, ad aperiendum oculos caecos, ad educendum e carcere vinctum, e domo claustri sedentem tenebris. Cantate Jehovae canticum novum, laudem Ipsius extremitas terrae; {28}extollant vocem desertum et urbes ejus; cantent habitatores petrae, ponant Jehovae gloriam; Jehovah sicut heros exibit, sicut vir bellorum, excitabit zelum, super hostes suos invalescet, xiii 6-9, seq.;
quod hic agatur de Domino quod venturus ad liberandum illos qui in captivitate spirituali, patet; quare dicitur, `Cantate Jehovae canticum novum, et cantent habitatores petrae’: similiter apud (x)eundem,
Dedi Te in foedus populi, ad restituendum terram, ad dividendum hereditates devastatas, ad dicendum vinctis, Exite, illis qui in tenebris, Revelamini: super viis pascent, et in omnibus clivis pascuum illorum. Cantate, caeli, et exulta, terra, et personate, montes, cantu, quia consolatus Jehovah populum Suum, et afflictorum Suorum miserabitur, xlix 8-10, 13 seq.;
ibi etiam agitur de Adventu Domini et de liberatione vinctorum: apud Davidem, 5
Cantate Jehovae canticum novum, {29} benedicite nomini Ipsius, enumerate in gentibus gloriam Ipsius {30}: omnes dii populorum vanitates; at Jehovah caelos fecit, gloria et honor coram Ipso, robur et decor in sanctuario Ipsius; date Jehovae gloriam et robur, date Jehovae gloriam nominis Ipsius; dicite inter gentes, Jehovah regnat, etiam orbis stabilitur, et non dimovetur; Jehovah venit, venit ad judicandum terram, Ps. xcvi 1 ad fin.:
apud eundem,
Jehovah fecit ascendere me e fovea vastationis, e caeno luti; ac constituit super petra pedes meos; et dedit in os meum canticum novum, laudem Deo nostro; videbunt multi et confident, Ps. xl 3, 4 [A.V. 2, 3];
ex his quoque {31}constat quod `canticum’ sit glorificatio Domini ob liberationem; cantica enim involvebant laetitiam cordis et exaltationem Domini; laetitiam cordis ob Adventum Domini et salvationem tunc, et exaltationem ob victoriam super hostes spirituales; laetitia cordis cum exaltatione Domini est quae intelligitur per glorificationem.
6 Quod laetitia cordis per `cantica’ significaretur, patet apud Davidem,
Confitemini Jehovae in cithara, in nablio decachordii, psallite Illi, cantate Ipsi canticum novum, reddite egregium pulsare cum clangore, quia colligit sicut cumulum (x)aquas maris, dat in thesauris abyssos, Ps. xxxiii 2-7:
apud Esaiam,
Cessabit gaudium tympanorum, cessabit tumultus hilarium, cessabit gaudium citharae, cum cantu non bibent vinum, xxiv 8, 9:
et apud Amos,
Convertam festa vestra in luctum, et omnia cantica vestra in lamentum, viii 10.
Quod exaltatio Jehovae, hoc est, Domini, {32}fieret per cantica, apud Davidem,
Servus Jehovae David qui locutus est Jehovae verba cantici hujus: Jehovah robur meum; Jehovah petra mea, et propugnaculum meum, et ereptor meus; Deus meus, rupes mea in qua confido, scutum meum, et cornu salutis meae, refugium meum; laudatum invocabo Jehovam, tunc ab hostibus meis servabor, Ps. xviii 1-4 seq.:
apud eundem,
Jehovah robur meum et scutum meum, unde cantico confitebor Ipsum; Jehovah robur illis, et robur (x)salutum uncti Ipsius, Ps. xxviii 7, 8:
apud eundem,
Salus Tua, Deus, in altum deducet me; laudabo nomen Dei cantico, et magnum faciam Ipsum confessione, Ps. (x)lxix 30, 31 [A.V. 29, 30]{33}.
7 Quod de Domino agerent cantica, etiam constat apud Johannem,
Viginti quattuor seniores cecinerunt canticum novum, dicentes, Dignus es Qui accipias librum, et aperias sigilla illius, quia occisus {34}es, et redemisti Deo (x)nos sanguine Tuo, Apoc. v 9, 10:
et apud eundem,
Vidi angelos septem, [et] qui canebant canticum Moschis servi Dei, et canticum Agni, dicentes, Magna et mirabilia opera Tua, Domine, Deus Omnipotens; justae et verae viae Tuae, Rex sanctorum; quis non timeat Te, Domine, et non glorificet nomen Tuum? Apoc. xv [1,] 2, 3 [,4];
`canticum Moschis et Agni’ est canticum quod in hoc capite vocatur `canticum Agni’ quia de glorificatione Domini ibi agitur.
@1 i 6303,$
@2 praecedunt, ubi ostensum quod$
@3 sunt$
@4 falso$
@5 cum$
@6 After Domino$
@7 i et in coelum ad Se introducturus,$
@8 After talia$
@9 in illis$
@10 in canticis$
@11 vocatur$
@12 fiebant$
@13 talia quae coeli sunt$
@14 After mundum$
@15 i, nam prophetica illis sunt sicut sermones seu cantus in lingua illis vernacula$
@16 quod ex coelo influebat$
@17 ex$
@18 haberent I$
@19 habeant, est$
@20 fiat$
@21 erumpat$
@22 commoveat$
@23 After Ecclesia$
@24 fiebant$
@25 quod habebant illi qui ab Ecclesia, et omnia gaudia excessit, fuit adventus Domini, per quem salvatio generis humani$
@26 i, et inde illam significarent$
@27 ***$
@28 S usually has attollent vocem, cp n. 2708[3]$
@29 i Cantate Jehovae omnis terra, Cantate Jehovae,$
@30 i, inter omnes populos mirabilia Ipsius$
@31 patet$
@32 fiebat$
@33 i, tum in locis supra allegatis$
@34 est$

8262. `Et dixerunt dicendo’: quod significet ita ex influxu, constat ex significatione `dicere,’ cum agitur de glorificatione Domini per canticum, quod sit influxus; quod `dicere’ etiam sit influxus, videatur n. 5743, 6152, 6291, 7291, 7381, 8221.

8263. `Cantabo Jehovae’: quod significet quod Domino soli gloria, constat ex significatione `cantare Jehovae’ quod sit glorificare Dominum, de qua mox supra n. 8261, ita quod Ipsi gloria; quod Ipsi soli, est quia Dominus est Jehovah in Verbo, {1}n. 8261, ita solus Deus. In Verbo passim dicitur quod `soli Deo erit gloria et honor’; qui non scit interiora Verbi credere potest quod Dominus velit {2}et amet gloriam sicut homo in mundo, etiam ex causa quia Ipsi illa prae omnibus in universo competit; sed Dominus non gloriam {3}vult propter Se, sed propter hominem qui glorificat Illum; homo qui glorificat {4}Illum facit id ex sancta veneratione pro Ipso quod supremus sit, et ex humiliatione sui quod respective (t)nihil sit, et quia sic in glorificatione Domini ab homine inest et sancta veneratio et humiliatio, homo tunc in statu est recipiendi influxum boni a Domino, ita quoque amorem in Ipsum; inde est quod Dominus velit glorificationem ab homine, videatur n. 4347, 4593, 5957; quod influxus boni a Domino sit in cor humile, n. 3994, 7478.
@1 After Deus$
@2 gloriam, et amet illam$
@3 amat$
@4 Ipsum$

8264. `Quia exaltando exaltavit’: quod significet quod manifestaverit Divinum Suum in Humano, constat ex significatione `exaltare se,’ cum de Domino, quod sit manifestare Divinum in Humano; causa quod per `exaltando exaltavit se’ id significetur, est quia Divinum est Altissimum seu Supremum, ac Dominus cum in mundo fuit, Humanum in Se Divinum fecit, ac ita `exaltando exaltavit’; quod per `altum’ in Verbo significetur Divinum, videatur n. 8153; hic dicitur `exaltando exaltavit,’ et per id significatur {1}manifestatio Divini in Humano, quia in cantico hoc agitur de Domino quod postquam Humanum Suum Divinum fecit, malos {2}conjecerit in inferna, et bonos elevaverit in caelum, n. 8258, et hoc per solam praesentiam Suam, {3}n. 7989, (d)nam malos conjicere in inferna et bonos elevare in {4}caelum, per (x)solam praesentiam, est Divinum.
@1 Divinum$
@2 dejecerit$
@3 de qua re in capite praeced.$
@4 coelum altered to coelos$

8265. `Equum et equitem projecit in mare’: quod significet [in eo] quod ex sola praesentia Ipsius falsa ex malo damnata sint et conjecta in infernum, constat ex significatione `equi’ quod sint falsa ex intellectuali perverso; quod `equus’ sit intellectuale, videatur n. 2761, 2762, 3217, 5321, et in opposito sensu intellectuale perversum, quod quia est nullum intellectuale, significatur in hoc sensu falsum per `equum,’ et per `equum Pharaonis’ scientificum falsum, n. 6125, 8146, 8148; ex significatione `equitis’ quod sint ratiocinia inde, de qua n. 8146, 8148; et ex significatione `projicere in mare’ quod sit damnare et {1}conjicere in infernum; quod `mare,’ hic `mare Suph,’ sit infernum ubi falsa ex malo illorum qui ab Ecclesia in fide separata et vita mali fuerunt, videatur n. 8099, 8137, 8148; inde est quod dicantur falsa ex malo; quod illa damnata {2}sint et conjecta in infernum ex sola praesentia Domini, in capite praecedente {3} ostensum est; mali enim nullatenus sufferre et sustinere possunt praesentiam Divinam, nam ex praesentia Divina anguntur, {4} cruciantur, et {5}quasi exanimantur, se gerunt sicut qui in {6}agone mortis sunt; causa est quia Divino (x)omne potentiae inest, et destruit ac exstinguit quod oppositum est, ita falsum et malum; inde vita illorum qui in falso et malo a praesentia Divina laborat, {7}et tunc in se infernum, secundum praesentiae gradum, sentit; ne autem destruantur prorsus et crucientur illi qui in falsis et malis, obvelantur suismet falsis et malis, sicut nimbis, qui talis naturae sunt ut influxum Divini infringant, vel repellant vel suffocent, sicut solent nimbi terrestres aut nubes radios solis; haec intelliguntur per {8}verba apud Johannem, 2
Dicent montibus et petris, Ruite super nos, et abscondite nos a facie sedentis super throno, et ab ira Agni; quia venit dies magna irae Ipsius; quis ergo poterit consistere? Apoc. vi 16, 17;
per `montes et petras’ quibus dicent ut `ruerent super illos et absconderent illos’ significantur mala et falsa; per `iram Agni’ significatur cruciatus; apparet enim sicut Divinum {9}ex ira cruciaret, cum tamen sunt ipsa falsa et mala {10}; similiter apud Esaiam ii 10; apud Hoscheam x 8; apud Lucam xxiii 30; quod ex sola praesentia Domini damnatio, etiam significatur per sequentia haec in hoc cantico,
Emittis (x)excandescentiam Tuam, comedit illos sicut stipulam; et vento narium Tuarum coacervatae sunt aquae, constiterunt sicut cumulus fluenta: spirasti vento Tuo, {11}contexit illos mare, profundum petierunt: extendisti dextram Tuam, absorpsit illos terra, vers. 7, 8, [12,] 12;
similiter in perpluribus aliis locis in Verbo.
@1 After infernum$
@2 et in infernum conjecta sint$
@3 i saepe$
@4 i et$
@5 Before anguntur$
@6 angore$
@7 ac infernum in se sentit, ne autem ex praesentia illa exstinguantur, imo ne nimis crucientur, obvelantur illi qui in infernis sunt falsis ex malo, sicut nimbo, aut sicut aqua, quae tales sunt, ut Divinum influxum vel exstinguant, vel infringant, vel repellant, vel suffocent, sicut nubes ac nimbi terrestres solent radios solis$
@8 S wrote verba haec then d verba$
@9 cruciet, sed$
@10 i inquibus sunt, quae non sustinent praesentiam veri et boni$
@11 contegit I$

8266. `Virtus mea’: quod significet quod omne potentiae ab Ipso, constat ex significatione `virtutis’ quod sit vis et potentia; et quia dicitur `virtus mea,’ et de Jehovah seu Domino, est quod omne potentiae sit ab Ipso.

8267. `Et canticum Jah’: quod significet quod omne fidei et inde gloriae sit ex Divino Vero quod ab Ipso, constat ex significatione `cantici,’ cum de Jehovah, quod sit glorificatio Domini, de qua supra n. 8261; at cum de homine, ut hic, quod sit gloria quae ex fide, ita fides ex qua gloria, nam omne gloriae quae homini, est (c)ex fide in Dominum, {1}quia fides quae fides est a Domino, et sic Dominus in fide, proinde ipsa gloria; causa quod gloria hominis sit ex fide, etiam est quia Divinum Verum, {2}ex quo et per quod fides, apparet coram oculis angelorum ut lux, tum sicut splendor et jubar lucis; hoc jubar lucis, una cum magnificis caeli quae ex luce, appellatur gloria, quae sic non aliud est quam Divinum Verum, {3}ita fides, inde nunc est quod `canticum,’ cum de homine, sit gloria ex fide.
2 Quod `Jah’ sit Divinum Verum procedens a Divino Humano Domini, est quia Jah est ex Jehovah, et vocatur Jah quia non est Esse sed {4} Existere ex Esse; Divinum enim Verum est Existere, Divinum autem Bonum est Esse, videatur n. 6880; inde etiam dicitur `canticum Jah,’ quia per `canticum’ significatur {5}fides quae est Divini Veri {6}; per `Jah’ quoque significatur Divinum Verum apud Davidem,
Cantate Deo, laudate nomen Ipsius, extollite equitantem super nubibus, per Jah nomen Ipsius, et exultate coram Ipso, Ps. lxviii 5 [A.V. 4];
`laudare et extollere Deum per Jah nomen Ipsius’ est per Divinum Verum: etiam apud eundem,
In angustia invocavi Jah, respondit mihi in latitudine Jah; Jehovah auxiliatus est mihi, robur meum et canticum Jah: non moriar sed vivam, et annuntiabo opera Jah; {7} intrabo per portas justitiae et confitebor Jah, Ps. cxviii [5, 13, 14, 17, 19];
ibi `Jah’ est Dominus quoad Divinum Verum: similiter Jah in Hallelu-Jah, Ps. cv (x)45, cvi 1, 48, cxi 1, cxii 1, cxiii 1, 9, cxv 17, 18, cxvi 19.
@1 nam$
@2 quod fides procedens a Domino$
@3 proinde$
@4 i est$
@5 gloria fidei$
@6 i, ut supra dictum$
@7 i castigando castigavit me Jah,$

8268. `Et fuit mihi in salutem’: quod significet quod inde salvatio, constat absque explicatione.

8269. `Et habitaculum constituam Illi’: quod significet quod in bono quod ab Ipso, erit ut in Suo caelo, constat ex significatione `habitaculi,’ cum de Jehovah seu Domino dicitur, quod sit bonum; quod `habitaculum Domini’ sit bonum, est quia omne bonum est {1}a Domino, ita bonum est Domini, adeo ut dici possit quod Dominus sit bonum; in hoc cum Dominus habitat, in Suo Divino habitat, nec alibi habitare potest, secundum Domini verba apud Johannem,
Jesus dixit, Si quis amaverit Me, verbum Meum servat, et Pater Meus amat illum, et ad illum veniemus, et mansionem apud illum faciemus, xiv (x)23;
bonum ex Divino (t)hic describitur per `amare Dominum, et {2}servare verbum Illius,’ nam bonum est amoris {3}; apud illum dicitur quod `mansionem facerent,’ hoc est, in bono apud illum. Ut in Suo caelo dicitur quia caelum vocatur `habitaculum Dei,’ ex eo quia bonum, quod a Domino, est ibi, et constituit caelum; Dominus etiam in unoquovis homine est ut in Suo caelo, cum in bono ibi, nam caelum hominis est bonum, et homo per bonum est apud angelos in caelo; inde nunc patet quod per `habitaculum constituam Illi’ significetur quod in bono quod ab Ipso, erit ut in Suo caelo.
@1 Domini, et quia est Domini, est Dominus in bono, et quoque est bonum, et Dominus non potest habitare nisi in suo Divino, et cum apud hominem est in Divino quia in bono quod ab Ipso$
@2 verbum Ipsius servare$
@3 i et obedientiae$

8270. `Deus patris mei’: quod significet quod non aliud Divinum fuerit in Ecclesiis antiquis, constat ex significatione `patris’ quod sit Ecclesia Antiqua, de qua n. 6050, 6075, (x)7649, 8055; inde `Deus patris’ est Divinum in Ecclesiis antiquis; quod Divinum in illis Ecclesiis fuerit Dominus, videatur n. 6846, 6876, 6884; et quod non alius per `Jehovam’ ab illis intellectus sit quam Dominus, n. 1343, 5663.

8271. `Et exaltabo Ipsum’: quod significet quod etiam nunc Ipsi cultus Divinus, constat ex significatione `exaltare,’ cum dicitur de homine quod exaltabit Jehovam, quod sit cultus, nam cultus Divinus consistit in exaltatione Domini respective ad se, {1}quod fit secundum gradum humiliationis sui coram Domino; humiliatio est essentiale cultus Divini; cum homo in hoc essentiali est, tunc {2}est in statu recipiendi a Domino verum quod fidei et bonum quod charitatis, consequenter in statu colendi Ipsum; {3}si autem homo exaltat se coram Domino, tunc claudit interiora mentis suae pro receptione boni et veri a Domino. (d)Quid `exaltare se,’ cum dicitur de Domino quod Ipse (t)te exaltet, videatur supra n. 8964.
@1 et in humiliatione sui respective ad Dominum$
@2 After statu$
@3 at si homo se exaltat$

8272. Vers. 3-5. Jehovah vir belli, Jehovah nomen Ipsius. Currus Pharaonis et exercitum illius projecit in mare; et electio ducum tertianorum submersi in mari Suph. Abyssi obtexerunt illos, descenderunt in profunditates sicut lapis. `Jehovah vir belli’ significat quod Dominus contra omnia mala et falsa, quae ab infernis, tutetur {1}: `Jehovah nomen Ipsius’ significat quod solus sit a Quo omnia: `currus Pharaonis et exercitum illius projecit in mare’ significat falsa ex malo in specie et in genere illorum qui ab Ecclesia et ibi in vita mali, quod se ad praesentiam Ipsius conjecerint in inferna: `et electio ducum tertianorum’ significat omnia cum singulis: `submersi in mari Suph’ significat quod concluserint se falsis ex malo: `abyssi obtexerunt illos’ significat quod falsitates ex cupiditatibus operuerint illos: `descenderunt in profunditates sicut lapis’ significat quod ad inferiora lapsi sint sicut ex gravi.
@1 A has marginal note bella Jehovae, historica ***$

8273. `Jehovah vir belli’: quod significet quod Dominus contra omnia mala et falsa, quae ab infernis, tutetur, constat ex significatione `viri belli’ quod sit qui contra falsa et mala, hoc est, contra inferna, pugnat et vincit, hic qui hominem contra illa tutatur, nam, ut prius ostensum est, Dominus solus pugnat pro homine et tutatur illum cum {1}impugnatur ab infernis, et hoc continue, imprimis in tentationibus, quae sunt pugnae spirituales; Dominus `vir belli’ appellatur ex eo primum quod, cum in mundo fuit, solus, hoc est, ex Se, pugnaverit contra inferna, quae tunc quoad plurem partem aperta fuerunt, et omnes quotcumque in alteram vitam veniebant, aggrediebantur et subjugare conabantur. Causa quod diabolica turba, hoc est, {2}inferna, tunc ita grassarentur, erat quia Divinum transiens per caelum, quod ante Adventum Domini Divinum Humanum fuit, non valuit contra mala et falsa quae tam immensum aucta fuerunt; idcirco (d)Ipsi Divino placuit Humanum assumere, et Hoc Divinum facere, et tunc simul per pugnas in Se admissas turbam illam diabolicam in inferna conjicere, et ibi includere, (c)ac subjicere caelis, et simul {3}etiam ipsos caelos in ordinem redigere; ex his pugnis Dominus primum vocatur `vir belli’; et postea quod, cum ita vicerat inferna et justitia factus, ex Divina potentia tutetur homines et hoc continue, et imprimis in pugnis tentationum.
2 Quod Dominus solus et ex Se pugnaverit contra inferna et vicerit illa, ita apud Esaiam,
Rejectum est retro judicium, et justitia e longinquo stetit, nam impegit in platea veritas, et rectitudo non potest advenire; dum veritas sublata est, et recedens a malo insanus; vidit Jehovah, et malum fuit in oculis Ipsius quod non judicium; et vidit quod non vir, et obstupuit quod non intercedens; ideo salutem praestitit Ipsi brachium Suum, et justitia Ipsius suscitavit Ipsum; unde induit justitiam sicut loricam, et galeam salutis super caput Suum, lix 14-17;
describitur hic status illius temporis (d)in utroque mundo, et quod Dominus {4}ex Se solus rem lapsam restituerit: pariter alibi apud eundem,
Quis hic qui venit ex Edom, conspersus vestes ex Bozra? Hic honorabilis in vestitu Suo, incedens in multitudine roboris Sui? Ego Qui loquor in justitia, magnus ad {5}salutem; torcular calcavi solus, et de populis non vir Mecum, unde sparsa est victoria illorum super vestes Meas; (m)nam dies vindictae in corde Meo, et annus redemptorum Meorum venerat:(n) circumspexeram sed non auxilians, et obstupui sed non suffulciens, ideo salutem (t)Mihi praestitit brachium Meum, lxiii 1-5;
ex his constare potest quod Dominus in mundo pugnaverit solus contra inferna ac illa vicerit; cum pugnis et victoriis super inferna ita 3 se habet: qui semel illa vincit perpetuo illa vincit, nam per victoriam comparat sibi potentiam super illa, {6}tantum enim in se confirmat et tantum sibi appropriat bonum quod amoris et verum quod fidei, contra quae postea inferna nihil audent; Dominus cum in mundo fuit, tentationum pugnas in Se ab omnibus infernis admisit, et per illas Humanum in Se Divinum fecit, et simul tunc sub oboedientiam redegit inferna in perpetuum, videatur n. (m)1663, 1668, 1690, 1692, 1737, 1813, 2803, 2776, 2786, 2795, 2803, 2814, 2816, 4287;(n) inde est quod solus Dominus super inferna potentiam habeat in aeternum, et ex Divina {7} potentia pro homine {8} pugnet. Inde nunc est quod Dominus dicatur `vir belli,’ et quoque `heros,’ ut quoque apud Esaiam,
Jehovah sicut heros exibit, sicut vir bellorum excitabit zelum, super hostes Suos invalescet, xlii 13:
et apud Davidem,
Quis hic Rex gloriae? Jehovah fortis et heros, Jehovah heros belli. Quis hic Rex gloriae? Jehovah Zebaoth (exercituum), Ps. xxiv 8, 10.
4 In Verbo ubi memoratur bellum, in sensu interno intelligitur bellum spirituale quod contra falsa et mala, seu quod idem, quod contra diabolum, hoc est, inferna, n. 1664, 2686; de bellis seu pugnis Domini contra inferna agitur in sensu interno, tam in historicis Verbi quam in propheticis; pariter de bellis et pugnis Domini pro homine {9}; apud antiquos, apud quos Domini Ecclesia fuit, etiam fuit Verbum, tam historicum quam propheticum, quod hodie non exstat; Verbum historicum vocatum est {10} Liber Bellorum Jehovae, et Verbum propheticum Enuntiata; hoc Verbum memoratur apud Moschen Num. xxi 14 et 27; quod per vocem illam ibi vers. 27 significentur {11} prophetica, {12}patet ex significatione {13}illius vocis Num. xxiii 7, 18: xxiv 3, 15; per Bella Jehovae ibi intellecta fuerunt pugnae et victoriae {14}Domini, cum fuit in mundo, contra inferna; et quoque pugnae et victoriae Ipsius perpetuae {15}postea pro homine, pro Ecclesia, ei pro regno Suo; {16}nam inferna continue se efferre volunt, nihil enim aliud spirant quam dominatum, sed reprimuntur a solo Domino: conatus illorum enitendi {17}apparent sicut ebullitiones, (c)ac sicut ejectiones {18}dorsi ab homine; sed quoties hoc conantur, toties plures ibi profundius dejiciuntur.
@1 oppugnatur$
@2 infernum tunc ita grassaretur$
@3 quoque$
@4 After solus$
@5 salvandum$
@6 nam tantum$
@7 i Sua$
@8 I solus$
@9 i Ecclesia$
@10 i ab illis$
@11 i enuntiata quae$
@12 constat$
@13 vocis illius alibi, ut$
@14 After pugnae$
@15 dein$
@16 contra illa nam$
@17 qui apparuerint$
@18 quae sunt ab homine per dorsum, aliquoties mihi videre datum est$

8274. `Jehovah nomen Ipsius’: quod significet quod solus sit a Quo omnia, constat ex significatione `nominis Jehovae’ quod sint omnia fidei et amoris seu omnia veri et boni in complexu per quae Dominus colitur, de qua n. 2754, 3006, 6674, et quod in supremo sensu sit Divinum Humanum Domini, n. 2628, 6887, {1}ex Quo omnia illa; inde et quoque ex eo quod Jehovah sit ipsum Esse, ita Esse omnium, patet quod per `Jehovah nomen Ipsius’ significetur quod Dominus solus sit a Quo omnia.
@1 nam ex Eo sunt$

8275. `Currus Pharaonis et exercitum illius projecit in mare’: quod significet falsa ex malo in specie et in genere illorum qui ab Ecclesia et ibi in vita mali, quod se ad praesentiam Ipsius conjecerint in inferna, constat ex significatione `curruum’ quod sint falsa, de qua n. 8146, 8148, 8215, hic falsa in specie, quia etiam dicitur `exercitus,’ per quem significantur falsa in genere; quod `exercitus’ sint falsa, videatur n. 3448, 8138, 8146, 8148; ex repraesentatione `Pharaonis et Aegyptiorum’ quod sint qui ab Ecclesia in fide separata ac in vita mali, ac inde in meris falsis ex malo, de qua n. 7926, 8132, 8135, 8138, 8148; ex significatione `maris,’ hic `maris Suph,’ quod sit infernum ubi ii qui in illis falsis, de qua n. 8099, 8137, 8148; inde `projecit in mare’ est quod conjecit in infernum, in sensu interno quod seipsos ad solam praesentiam Domini illuc conjecerint, videatur n. (x)8265; ex his patet quod per `currus Pharaonis et exercitum illius projecit in mare’ significetur quod falsa ex malo in specie et in genere illorum qui ab Ecclesia et ibi in vita mali se ad praesentiam Domini conjecerint in {1}inferna.
@1 mare I$

8276. `Et electio {1}ducum tertianorum’: quod significet omnia cum singulis, constat ex significatione `ducum tertianorum’ quod sint communia sub quibus particularia, in serie, de qua n. 8150, ita omnia et singula, nam cum {2}dicuntur communia, intelliguntur etiam particularia quae sub illis et in illis, et quoque singularia quae sub particularibus et in illis, nam commune absque illis non est aliquid, commune enim dicitur ab illis, quia est complexus plurium; inde est quod per `duces tertianos’ significentur omnia cum singulis; `electio’ dicitur, et per (c)eam significantur praecipua, nempe falsa {3}sub quibus reliqua sunt.
@1 See n. 8150 footnote 1$
@2 dicantur$
@3 quae caeteris praesunt$

8277. `Submersi in mari Suph’: quod significet quod concluserint se falsis ex malo, constat ex significatione `submergi,’ hic aquis maris Suph, quod sit includere se falsis ex malo, per `aquas’ enim illius maris significantur falsa, n. 8137, 8138; et per `submergi’ significatur includi; nam qui in infernis sunt includuntur et circumdantur falsis sicut aquis qui submerguntur; quod seipsos illis immergant seu includant, videatur n. (x)7926, 8227, 8228.

8278. `Abyssi obtexerunt illos’: quod significet quod falsitates ex cupiditatibus operuerint illos, constat ex significatione `abyssorum’ quod sint falsitates quae ex cupiditatibus; per `abyssos’ in Verbo intelliguntur aquae et aquarum copiae in profundis, et per `aquas’ in bono sensu significantur vera, et in opposito falsa, n. 739, 790, 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, et per `profunda’ significantur inferna; inde est quod `abyssi’ sint falsitates ex cupiditatibus, tum quod sint inferna. Quod {1}per `abyssos’ in Verbo intelligantur aquae in profundis et aquarum copiae, constat apud Ezechielem,
Aquae crescere fecerunt cedrum, abyssus altam fecit illam, ita ut [cum] fluviis suis iverit circum plantam tuam, et aquaeductus suos emiserit ad omnes arbores agri, xxxi 4:
(m)apud Davidem,
Diffidit petras in deserto, et bibere fecit abyssos magnas; eduxit fluenta e petra, et descendere fecit aquas sicut fluenta, Ps. (x)lxxviii 15, 16:(n)
apud Moschen,
Terra bona, terra fluviorum aquae, fontium, et abyssorum exeuntium e valle et e monte, Deut. viii 7;
{2}in his locis `abyssi’ pro aquis in copia; et `aquae’ in copia seu abyssi pro veris fidei in abundantia; (m)`bibere fecit abyssos magnas e petra’ {3}pro quod vera fidei absque defectu, nam `petra’ est fides a Domino, ita Dominus quoad fidem;(n) `abyssi exeuntes e valle et e monte’ pro veris fidei ex amore; inde etiam inter benedictiones Josephi {4}fuerunt
Benedictiones abyssi cubantis infra, Gen. xlix 25; Deut. xxxiii 13.
2 Quod `abyssi’ sint falsitates ex cupiditatibus, proinde etiam inferna {5}, constat apud Esaiam,
Expergiscere juxta dies antiquitatis, generationes aeternitatis; nonne Tu exsiccas mare, aquas abyssi magnae, et ponis profunditates maris in viam, ut transeant redempti? li 9-11:
apud eundem,
Jehovah Qui discidit aquas coram illis, Qui duxit illos per abyssos, sicut equus in deserto, non {6}offenderunt, lxiii [12,] 13, 14:
apud Ezechielem,
Sic dixit Dominus Jehovih, Cum dedero te urbem desolatam, sicut urbes quae non habitantur, cum ascendere fecero contra te abyssum, et obtexerint te aquae multae, xxvi 19:
apud Johannem,
Vidi stellam e caelo lapsam in terram, cui data est clavis putei abyssi, et aperuit puteum abyssi, Apoc. ix 1, 1, 11:
{7} apud eundem,
Bestia quae ascendit ex abysso {8}fecit bellum cum illis, Apoc. xi 7:
porro apud eundem,
Bestia quam vidisti erat et non est, et ascensura est ex abysso, et in perditionem abitura, Apoc. xvii 8;
in his locis `abyssi’ pro infernis, ita quoque pro falsitatibus a cupiditatibus, nam hae sunt in infernis et faciunt (c)ea.
3 Quia haec significantur per `abyssos,’ etiam per illas significantur tentationes, nam {9}tentationes fiunt per injecta falsa et mala ab infernis; in hoc sensu apud Jonam,
Circumdederunt me aquae usque ad animam; abyssus circumcinxit me, ii 6 [A.V. 5]:
apud Davidem,
Abyssus ad abyssum clamans ad vocem (x)canalium Tuorum; omnes confractiones Tuae et fluctus Tui super me transiverunt, Ps. xlii 8 [A.V. 7]:
apud eundem,
Qui ostendisti mihi angustias multas et malas; revertere et vivifica me, et ex abyssis terrae fac reverti et ascendere me, Ps. lxxi (x)10.
@1 abyssi sint aquae$
@2 abyssi pro aquis multis, ita pro veris; (m)abyssus altam fecit cedrum, pro quod vera fidei in multa copia(n)$
@3 similiter$
@4 sunt$
@5 i ubi illa sunt$
@6 ostenderunt I$
@7 i et$
@8 faciet$
@9 per falsa ab infernis fiunt tentationes$

8279. `Descenderunt in profunditates sicut lapis’: quod significet quod ad inferiora lapsi (x)sint sicut ex gravi, constat ex significatione `descendere,’ cum ad inferiora sicut ex gravi, quod sit labi; ex significatione `profunditatum’ quod sint inferiora ubi inferna, de qua sequitur; et ex significatione `sicut lapis’ quod sit sicut ex gravi; `sicut lapis’ dicitur quia per `lapidem’ in genuino sensu significatur verum, de qua n. 643, 1298, 3720, 3769, 3771, 3773, 3789, 3798, 6426, inde in opposito sensu falsum; falsum etiam ex malo talis naturae est ut versus inferiora delabatur sicut grave in mundo; verum autem ex bono talis naturae est ut ad superiora ascendat sicut leve in mundo; inde est, quamdiu mali nondum {1}devastati sunt quoad vera, quod sint in regione supra inferna, ast ut primum {1}devastati sunt, hoc est, privati veris, est quasi alae illis amputatae forent, et tunc sicut pondera delabuntur, et quo falsa ex malo {2}pejora sunt eo profundius; inde est quod per `profunditates’ aeque ac per `abyssos’ significentur 2 inferna; sed (x)per `profunditates’ inferna respective ad mala, et per `abyssos’ inferna respective ad falsa quae ex illis, ut apud Jeremiam,
Fugite; averterunt se; in profundum dimiserunt se ad habitandum, xlix 8, 30:
{3} apud Davidem,
Venerunt aquae usque ad animam, submersus sum in luto profunditatis, nec consistens; veni in profunditates aquarum, et fluctus obruit me; eripe me e luto ne submergar, eripiar ab osoribus meis, et e profunditatibus aquarum, ne obruat me fluctus aquarum, neque absorbeat me profunditas, nec claudat super me fovea os suum, Ps. lxix 2, 3, 15, 16 [A.V. 1, 2, 14, 15]:
apud Micham,
Projiciet in profunditatem maris omnia peccata (x)illorum, vii 19.
Quod `profundum’ sit infernum respective ad malum, est quia oppositum est `alto,’ per quod significatur caelum {4}et quod praedicatur de bono, n. 8153; malum etiam correspondet `gravi’ in terra quod ex pondere suo delabitur, ita quoque gravitati lapidis, cum per `lapidem’ significatur falsum.
@1 vastati$
@2 atrociora$
@3 i et$
@4 quoad bonum$

8280. Vers. 6-10. Dextra Tua, Jehovah, magnificata in robore; dextra Tua, Jehovah, confringis hostem. Et in multitudine excellentiae Tuae destruis insurgentes Tibi; emittis excandescentiam Tuam, comedit illos sicut stipulam. Et vento narium Tuarum coacervatae sunt aquae, constiterunt sicut cumulus fluenta, coagulatae abyssi in corde maris. Dixit hostis, Persequar, assequar, dividam spolium, implebitur illis anima mea, evacuabo gladium meum, expellet illos manus mea. Spirasti vento Tuo, {1}contexit illos mare, profundum petierunt sicut plumbum in aquis ingentibus. `Dextra Tua, Jehovah, magnificata in robore’ significat omnipotentiam Domini ostensam: `dextra Tua, Jehovah, confringis hostem’ significat omnipotentiae effectum in mala et inde falsa, quorum potentia annihilatur: `et in multitudine excellentiae Tuae destruis insurgentes Tibi’ significat quod ex Divino opposita ut nihili rejiciantur: `emittis (x)excandescentiam Tuam’ significat cupiditatum furorem et conatum violentiam inferendi apud malos: `comedit illos sicut stipulam’ significat inde devastationem et damnationem ex seipsis: `et vento narium Tuarum coacervatae sunt aquae’ significat falsa in anum collecta per praesentiam caeli: `constiterunt sicut cumulus fluenta’ significat quod continue conantes malum ne hilum possent infestare: `congelatae abyssi in corde maris’ significat quod merae falsitates ex malo cupiditatum amoris sui nequicquam possint emergere: `dixit hostis’ significat cogitationem illorum qui in malis et inde falsis ante Domini Adventum: `Persequar’ significat infestationem: `assequar’ significat subjugationem: `dividam spolium’ significat servitium: `implebitur anima mea’ significat jucundum: `evacuabo gladium’ significat pugnam falsi ex malo continuam: `expellet illos manus mea’ significat quod ex potentia destruetur caelum: `spirasti vento (x)Tuo’ significat praesentiam Domini cum angelis: `contexit illos mare’ significat quod omne falsum quod illis obstipaverit: `profundum petierunt sicut plumbum’ significat quod mala detraxerint illos ad inferiora sicut gravia in mundo: `in aquis ingentibus’ significat circumfusionem a falsorum immensa copia.
@1 contegit I$

8281. `Dextra Tua, Jehovah, magnificata in robore’: quod significet omnipotentiam Domini, quod ostensa, constat (c)a significatione `dextrae Jehovae’ quod sit omnipotentia, de qua sequitur; et ex significatione `magnificata robore’ quod sit ostensa, nam Divina potentia per robur quo magnificatur ostenditur. Quod `dextra Jehovae’ sit omnipotentia, est quia per `manum’ in Verbo significatur potentia, et sic per `dextram’ eminens potentia; inde cum manus seu dextra dicitur de Jehovah, est Divina potentia seu omnipotentia; quod `manus’ et `dextra’ sit potentia, videatur n. 878, 4931-4937, 6292, 6947, 7188, 7189, 7518, et cum praedicatur de Jehovah, quod sit omnipotentia, n. 3387, 7518, 7673, 8050, 8069, 8153.
2 Quod `dextra Jehovae’ sit Divina potentia seu omnipotentia, constat etiam a sequentibus his locis in Verbo: apud Matthaeum,
Jesus dixit, Ex nunc videbitis Filium hominis sedentem a dextris {1}potentiae et venientem super nubibus caeli, xxvi 64; Marc. xiv 62:
{2}apud Lucam,
Ex hoc nunc erit Filius hominis sedens a dextris {1}virtutis Dei, (x)xxii 69:
tum apud Davidem,
Dictum Jehovae ad (x)Dominum meum, Sede ad dextram Meam, usque dum posuero inimicos Tuos scabellum pedum Tuorum: Tu sacerdos in aeternum, juxta modum Malki-Zedechi; Dominus ad dextram Tuam, percussit in die irae reges, Ps. cx 1, 4, 5; Matth. xxii (x)43, 44.
Qui non scit quod `dextra,’ cum dicitur de Jehovah,(x)significet omnipotentiam, non potest aliam ideam ex his Domini verbis capere quam quod Dominus {3}sedebit ad dextram Patris Sui, ac dominium {4}habebit sicut is qui ad dextram regis in terra sedet; sed sensus internus instruit quid in illis locis per `sedere ad dextram’ intelligitur, quod nempe omnipotentia Divina; inde quoque dicitur `sedere a dextris potentiae’ et `a dextris virtutis Dei.’
3 Quod Dominus sit Cui omnipotentia, patet, nam de Domino dicitur, et per Dominum apud Davidem intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, et quoque per `Filium hominis’ apud Evangelistas; Divinum enim Verum est cui omnipotentia (c)ex Divino Bono; quod Divino Vero sit omnipotentia, videatur n. 6948, 8200; in genere quod potentia sit veri ex bono, n. 3091, 3563, 4931, 6344, (x)6423; et quod inde `manus’ praedicetur de vero, n. 3091, 4931, et quod `Filius hominis’ sit Divinum Verum procedens a Domino, n. 2159, 2803, 2813, 3704.
4 Potentia Divina seu omnipotentia per `dextram’ etiam in sequentibus locis significatur: apud Davidem,
Nunc novi quod salvet Jehovah Unctum Suum; respondent Ipsi in caelo, per virtutes salutis dextrae Suae, Ps. xx 7 [A.V. 6]:
apud eundem,
Jehovah, respice e caelis, et vide, et visita vitem hanc, et (x)surculum quem plantavit dextra Tua, super filium, confortaveras Tibi, Ps. lxxx 15, 16 [A.V. 14, 15]:
apud eundem,
Tibi brachium cum virtute, fortis est manus Tua, exaltabitur dextra Tua, Ps. lxxxix 14 [A. V. 13]:
apud eundem,
Robur meum et canticum Jah, factus est mihi in salutem; vox jubili et salutis in tentoriis justorum, dextra Jehovae fecit fortitudinem, dextra Jehovae exaltata, dextra Jehovae fecit fortitudinem, Ps. cxviii 14-16;
5 in his locis `dextra Jehovae’ pro omnipotentia, et in supremo sensu pro Domino quoad Divinum Verum; {5} hoc manifestius alibi apud Davidem,
Sit manus Tua, Jehovah, pro viro dextrae Tuae, pro filio hominis, confortasti Tibi, Ps. lxxx 18 [A.V. 17];
`vir dextrae Jehovae et filius hominis’ pro Domino quoad Divinum Verum: apud eundem,
Tu manu Tua expulisti gentes, non gladio suo possederunt terram, et brachium illorum non servavit illos, sed dextra Tua, et brachium Tuum, et lux facierum Tuarum, Ps. xliv 3, 4 [A.V. 2, 3];
`lux facierum Jehovae’ est Divinum Verum ex Divino Bono, ita quoque `dextra’ et `brachium’: {6}et apud Esaiam,
Juravit Deus per dextram Suam, et per brachium roboris Sui, lxii 8;
hic quoque `dextra Dei’ et `brachium roboris Ipsius’ pro Domino quoad Divinum Verum, Jehovah enim seu Dominus non per alium jurat quam per Se, n. 2842, ita per Divinum Verum, nam hoc {7} est Ipse, quia {8} ab Ipso; inde est quod in Verbo passim Dominus non 6 modo dicatur `dextra’ et `brachium Jehovae’ sed etiam `robur’ per quod confringit hostes, et quoque `malleus,’ ut apud Jeremiam li 19-21 seq. Dominus etiam in mundum venit, et ibi Divinum Verum factus, ac postea Divinum Bonum ex quo Divinum Verum, ut omnia mala et falsa includeret infernis, ac {9}bona et vera colligeret in caelos, (c)ac ibi in {10}Divinum ordinem illa disponeret. Ex his nunc constat quod per `dextram Jehovae’ in Verbo significetur omnipotentia, quae Divino per Divinum Verum. Quod `dextra’ sit {11}eminens potentia trahit inde originem, quia illi qui in Maximo Homine seu caelo {12}referunt humeros, brachia, et manus, sint qui potentes sunt ex vero quod ex bono, hoc est, ex fide quae ex amore, n. 4931-4937, 7518.

@1 Gr (dynamis)$
@2 i et$
@3 sit$
@4 habiturus$
@5 i quoque$
@6 ut quoque$
@7 i etiam$
@8 i procedit$
@9 vera et bona$
@10 coeli$
@11 omnipotentia$
@12 After manus$

8282. `Dextra Tua, Jehovah, confringis hostem’: quod significet omnipotentiae effectum in mala et inde falsa, quorum potentia annihilatur, constat ex significatione `dextrae Jehovae’ quod sit omnipotentia Domini, de qua nunc supra n. (x)8281; ex significatione `confringere’ quod sit annihilare; et ex significatione `hostis’ quod sint mala et falsa, nam non aliud in sensu spirituali per hostes, inimicos, et osores in Verbo intelligitur; hostes, inimici, et osores vocantur, non quod Dominus illis hostis sit aut odio habeat, sed quia {1}illi osores et hostes sunt contra Divinum; {2}cum autem ipsi se devastant, inque damnationem et in infernum conjiciunt, apparet sicut id veniat ex Divino; apparentia illa seu fallacia se habet sicut qui videt solem quotidie circum tellurem nostram facientem gyrum, et inde credit quod motus ille sit solis, cum tamen est telluris; seque habet sicut qui contra leges peccat, et propterea judicatur a rege {3}vel judice et punitur, quod credat id ex rege {3}vel judice venire, cum tamen ab ipso qui facit contra leges; pariter sicut qui se in aquam vel in ignem, vel qui contra gladium {4}extensum, vel contra turmam hostilem, conjicit, quod crediturus quod inde veniat ei perditio cum tamen ab ipso; ita se habet cum {5}illis qui in malo sunt, qui se contra Divinum efferunt, et conjiciunt in medium ejus.
@1 ipsi hostes et osores sint$
@2 sed cum$
@3 seu$
@4 evaginatum, aut$
@5 malis$

8283. `Et in multitudine excellentiae Tuae destruis insurgentes Tibi’: quod significet quod ex Divino opposita ut nihili rejiciantur, constat ex significatione `multitudinis excellentiae’ quod sit Divinum quoad {1}potentiam super illa quae se Illi opponunt; ex significatione `destruere’ quod sit ut nihili rejicere; et ex significatione `insurgentium’ quod sint qui se opponunt, ita opposita.
@1 supereminentiam$

8284. `Emittis excandescentiam Tuam’: quod significet cupiditatum furorem et conatum violentiam inferendi apud malos, constat ex significatione `excandescentiae,’ cum tribuitur Jehovae seu Domino, quod sit {1}destructio et punitio (x)conatuum apud illos qui se opponunt Divino, (c)et violentiam inferre volunt illis quos Divinum tutatur; quod id appareat sicut ira et (x)excandescentia a Divino, et tamen quod sit apud illos, videatur n. 5798, (x)6071, 6997; quod non modo ira et (x)excandescentia sed etiam omnia mala quae fiunt tribuantur Divino, cum tamen {2}sunt ab ipsis, n. 2447, (x)6071, 6991, 6997, 7533, 7632, 7643, 7679, (x) 7710, 7877, 7926, 8223, 8227, 8228; quod sphaera conatuum faciendi malum sit perpetua ab infernis, sed sphaera conatuum faciendi bonum sit perpetua e caelis, n. 8209.
@1 punitio ac destructio$
@2 sint$

8285. `(x)Comedit illos sicut stipulam’: quod significet inde devastationem et damnationem ex seipsis, constat ex significatione `comedere’ quod sit consumere, et in spirituali sensu devastare et damnare, nam consumptio illorum qui in malo sunt est devastatio et damnatio; tunc enim non in aliquo vero sunt sed in meris falsis ex malo, inde in nulla vita spirituali amplius; `sicut stipulam’ dicitur quia significatur plenaria vastatio, {1}hoc est, devastatio.
@1 seu$

8286. `Et vento narium Tuarum coacervatae sunt aquae’: quod significet falsa in unum collecta per praesentiam caeli, constat ex significatione `venti narium’ quod sit caelum, de qua sequitur; ex significatione `coacervari’ quod sit in unum colligi; et ex significatione `aquarum’ quod sint falsa, de qua n. 7307, 8137, 8138; quod damnatio et conjectio in infernum sit collectio omnium falsorum ex malo et obstipatio ab illis, videatur n. 8146, 8210, 8232; et quod hoc fiat ex sola praesentia Domini, n. (x)8265. Quod `ventus narium’ Jehovae seu Domini sit caelum, est quia per illum {1}intelligitur spiraculum vitae, ita vita Divina, quae quia facit vitam caeli, per `ventum narium Jehovae’ significatur caelum; inde quoque est quod eadem vox {2}in lingua originali significet et ventum et spiritum.
2 Quod per ventum Jehovae seu spiraculum Ipsius significetur vita quae est caeli, et quae est hominis qui in caelo, hoc est, regenerati, constat apud Davidem,
Per Verbum Jehovae caeli facti sunt, et per spiritum ({3} ventum) oris Ipsius omnis exercitus illorum, Ps. xxxiii 6:
apud eundem,
Colligis spiritum illorum, exspirant, et ad pulverem suum {4}relabuntur; emittis spiritum Tuum (ventum) creantur, Ps. civ 29, 30:
apud Ezechielem,
Jehovah dixit ad me, Num vivent ossa haec? tum dixit, Propheta super spiritu, propheta, fili hominis, et dic ad {5}ventum, Sic dixit Dominus Jehovih, A quattuor ventis veni, spiritus, et inspira in occisos hos ut vivant; et venit in eos {5}spiritus, et revixerunt, xxxvii 3, 9, 10:
apud Johannem,
Vidi quattuor angelos stantes super quattuor angulis terrae, retinentes quattuor ventos terrae, ut non flaret ventus super terram, neque super mare, neque super ullam arborem, Apoc. vii 1;
hic `ventus’ pro vita caeli, hoc est, Divina, ut quoque apud Hiobum,
Spiritus Dei fecit me, et spiraculum Schaddai vivificavit me, xxxiii 4:
3 {6} quia `ventus’ significabat vitam, ideo cum Dominus de {7}regeneratione hominis docet, etiam dicit,
Spiritus (seu ventus) tibi vult, spirat, et vocem ejus audis, atque non scis unde venit aut quo abit; sic est omnis qui generatus est a spiritu, Joh. iii 8:
et quia per `ventum Jehovae’ aut `spiraculum Ipsius’ significata est vita a Divino, idcirco ubi agitur de nova vita Adami, dicitur quod Jehovah
Inspiraverit in nares illius spiraculum vitarum, et factus homo in animam viventem, Gen. ii 7;
per `nares’ dicitur, quia per illas respiratio, et per respirationem vita, ut apud Esaiam,
Desistite ab homine, in cujus naso spiritus, ii 22:
apud Jeremiam,
Spiritus narium nostrarum, unctus Jehovae, captus est in foveis illorum, de quo dixeramus, In umbra illius vivemus inter gentes, Threni iv 20;
`unctus Jehovae’ pro Domino, `spiritus narium nostrarum’ pro vita ab Ipso: apud Hiobum,
Quamdiu anima mea in me, et ventus Dei in naso meo, xxvii 3.
4 Quia nunc per `ventum narium Jehovae’ significatur vita {8} quae a Domino, {9}et sic in universali sensu {10} caelum, et quia per praesentiam Domini, seu per praesentiam caeli ubi Dominus, mala et falsa conjiciuntur in infernum, n. (x)8265, ideo quoque ille effectus per `ventum narium Jehovae’ significatur, ut apud Davidem,
Apparuerunt alvei maris, revelata sunt fundamenta orbis, ob increpationem Jehovae, a flatu spiritus nasi Ipsius, Ps. xviii 9, 16 [A.V. 8, 15]; 2 Sam. xxii 16:
apud Esaiam,
Flatus Jehovae sicut {11}flumen sulfuris accendit illum, xxx 33:
apud eundem,
Etiam non plantantur, etiam non conseruntur, etiam non radicatur in terra truncus illorum, et etiam spirat in illos, et exarescunt ut procella sicut stipulam tollat illos, xl 24:
et apud Davidem,
Mittit (x)verbum Suum, et liquefacit illa; spirare facit ventum Suum, fluunt aquae, Ps. cxlvii 17, 18;
inde quoque est quod per `nasum,’ cum praedicatur de Jehovah seu Domino, etiam significetur excandescentia, ita punitio, vastatio, et damnatio illorum qui in malis et falsis, ut Num. (x)xxv 4; Deut. vii 4; Jud. ii 14; Esai. ix 11; Jer. iv (x)8; Hos. xiv 5; Ps. vi 2 [A.V. 1], lxxxvi 15, ciii 8, cxlv 8, et perpluries alibi; tum per `flare naribus’ seu `spirare’ {12}significatur irasci, Deut. iv 21; Esai. xii 1; (x)Ps. ii 12; Ps. vi 2 [A.V. 1]; Ps. lx 3 [A.V. 1], lxxix 5, lxxxv 6 [A.V. 5].
@1 significatur$
@2 per quam ventus, etiam spiritus exprimatur in Verbo$
@3 i seu$
@4 revertuntur$

@5 Heb (ruah)$
@6 i et$
@7 renascentia$
@8 i coelestis$
@9 ac$
@10 i ipsum$
@11 ignis AI$
@12 significetur$

8287. `Constiterunt sicut cumulus fluenta’: quod significet quod continue conantes malum ne hilum possent infestare, constat ex significatione `consistere sicut cumulus,’ cum de falsis ex malo, quod sit continue conari malum, nam cum fluenta sicut cumulus consistunt, imminent, (c)et in nisu (t)illabendi sunt, sed a vi fortiore retinentur {1}; et ex significatione `fluentorum’ quod sint falsa ex malo, {2}similiter ac aquae, n. 7307, 8137, 8138, sed dicuntur fluenta, ob influendi, hoc est, infestandi [, conatum].
@1 i ut ne hilum possunt$
@2 et similiter ac aquae, sed fluenta quae conantur influere, hoc est, infestare A continues but d fluenta dicuntur quia in conatu$

8288. `Congelatae abyssi in corde maris’: quod significet quod merae falsitates ex malo cupiditatum amoris sui nequicquam possent {1}emergere, constat ex significatione `congelatae esse,’ cum de illis qui in infernis, quod (x)sit non posse emergere {2}; ex significatione `abyssorum’ quod sint falsitates ex cupiditatibus, et quod sint inferna, de qua supra n. 8278, 8279; et ex significatione `cordis maris’ quod sit malum amoris sui et inde falsa; `cor’ enim in genuino sensu significat bonum caeleste, quod est amoris in Dominum, de quo n. 3635, 3883-3896, 7542, inde in opposito sensu malum amoris sui, nam hoc malum oppositum est bono amoris in Dominum, et malum amoris mundi oppositum est bono spirituali, quod est amoris erga proximum; exinde patet quod per `congelatae abyssi in corde maris’ significentur (x)merae falsitates ex malo cupiditatum amoris sui, quod nequicquam possent emergere. Quod non possint emergere, dicitur quia per `abyssos’ et per `cor maris’ significantur inferna ubi falsitates ex cupiditatibus, {3}sive ubi falsa ex malo; inde, quia ibi a suis falsis a malo circumstipati sunt, non amplius possunt eniti, quia falsis ibi obstat Divinum Domini.
@1 immergere I$
@2 i, nam quae congelatae sunt in maribus ibi permanent nec emergunt$
@3 unde non emergere amplius possunt, nam detinentur illi qui ibi a suis falsis a malo circumstipati$

8289. `Dixit hostis’: quod significet cogitationem illorum qui in malis et inde falsis ante Adventum Domini, constat ex significatione `dixit’ quod sit cogitatio, ut n. 3395, 7244, 7937; et ex significatione `hostis’ quod sint qui in malis et falsis; `hostis’ enim in spirituali sensu non alii sunt, n. 8282. Quod cogitatio ab illis ante Adventum Domini significetur, est quia turba infernalis tunc paene libere grassabatur, ac infestabat et subjugare conabatur omnes {1} ibi; cogitatio illorum tunc describitur {2}in hoc versu per `persequar, assequar, dividam spolium, implebitur anima mea, evacuabo gladium, expellet illos manus mea’; sed haec gloriatio illorum {3} mutata est in lamentum, cum Dominus {4}venit in mundum; {5}hoc describitur {6}in versu mox sequenti per `spirasti vento Tuo, contexit illos mare, profundum petierunt sicut plumbum in aquis ingentibus’; de mutatione status apud illos per Adventum Domini, videatur n. 6854, 6914, 7091, 7828, 7932, 8018, 8054.
@1 i qui$
@2 hic$
@3 i prorsus$
@4 After mundum$
@5 quod$
@6 per verba postea sequentia$

8290. `Persequar’: quod significet infestationem, constat ex significatione `persequi,’ cum dicitur ab illis qui in malo de illis qui sunt in bono, quod sit infestare et conari subjugare.

8291. `Assequar’: quod significet subjugationem, constat ex significatione `assequi,’ cum dicitur ab illis qui in malo de illis qui in bono, quod sit subjugare.

8292. `Dividam spolium’: quod significet servitium, constat ex significatione `spolii’ quod sint illi qui subjugati sunt, inde `dividere spolium’ est illos in servos redactos inter se distribuere, ita est servitium.

8293. `Implebitur anima mea’: quod {1}sit jucundum, constat absque explicatione. `Implebitur anima mea’ dicitur quia ipsum jucundum illorum qui in inferno sunt est malum inferre aliis apud quosdam ob nullum finem, solum propter jucundum; apud quosdam propter finem ut redigantur ad servitia quae crudeliter postea tractare volunt; quod tale jucundum in altera vita sit illis qui in malo vitae sunt, vix aliqui possunt credere et ne quidem ipsi, nam quamdiu in mundo sunt, coercentur a timoribus, qui sunt poenarum legis, tum jacturae honorum, opum, famae, et quoque vitae; hi timores tunc faciunt ut abstineant malis in externis, ac inde putant quod non tales sint; sed cum reflexiones super jacturam vitae, opum, honorum, famae, illis adimuntur, ut fit in altera vita, et relinquuntur suo malo, tunc jucundum malum faciendi, quod latuit in voluntate, et exseruit se quoties removere potuissent timores illos, se manifestat; id jucundum tunc facit vitam illorum, quae vita est vita infernalis.
@1 significet jucundum, constat ex significatione impleri anima, quod sit jucundum vitae; quod id jucundum vitae sit, est quia cum homo in jucundo est, ut cum si succedunt res, respiratio ejus plena sit et libera, ita pectus anima impletum, n. 3750, 7411$

8294. `Evacuabo gladium’: quod significet pugnam falsi ex malo continuam, constat ex significatione `gladii’ quod sit verum pugnans contra falsum et malum, et in opposito sensu falsum pugnans contra verum et bonum, de qua n. 2799, 4499; et ex significatione `evacuare’ seu denudare illum, quod sit pugna continua usque dum hostis stratus est; pugna continua per evaginatum seu evacuatum gladium etiam significatur apud Moschen,
Vos dispergam inter gentes, et evacuabo post vos gladium, Lev. xxvi 33:
apud Ezechielem,
Omnem turmam ejus dispergam in omnem ventum, et gladium evaginabo post illos, xii 14:
apud eundem,
Sic dixit Jehovah, Ecce Me contra te, educam gladium Meum e vagina ejus, et exscindam ex te justum et impium; exibit gladius Meus e vagina sua contra omnem carnem, (c)e meridie septentrionem; ut cognoscant omnis caro quod Ego Jehovah eduxerim gladium e vagina ejus, nec reversurus sit amplius, (x)xxi 8-10 [A.V. 3-5];
hic `evaginare’ seu `evacuare gladium’ pro non cessare a pugnando usque dum strati hostes; ita pro pugna continua: pugna continua contra {1}mala et falsa etiam significatur per
Gladium evaginatum principis exercitus Jehovae, qui visus Joschuae, cum venit in terram Canaanem, Jos. v 13,
quo significabatur quod pugnarent contra gentes ibi (c)et destruerent illas; per `gentes’ quae terram Canaanem tunc possederunt significantur qui ante Adventum Domini {2}occuparunt regionem caeli quae (t)postea dabatur illis qui (c)e regno spirituali Domini, n. 6914, 8054.
@1 falsa et mala$
@2 Either occuparunt or occuparent altered to occupabant$

8295. `Expellet illos manus mea’: quod significet quod ex potentia destruetur caelum, constat ex significatione `expellere’ quod sit dejicere et sic destruere; et ex significatione `manus’ quod sit potentia, de qua n. 878, 4931-4937, 6292, (x)6947, 7188, 7189, 7518; quod {1}significetur caelum, est quia dicitur quod expellet illos, ita a caelo, nam {2}mali, cum illis (t)frenum laxatur, eo audaciae et impudentiae {2}sunt ut {3}putent (d)se posse ipsum caelum destruere; sunt enim omnes qui in infernis in opposito contra caelum, quia contra bonum et verum, et inde in continua cupiditate destruendi illud, et quantum illis {4}permittitur, tantum id conantur, n. 8273 fin.
2 Velle destruere caelum seu velle (x)dejicere illos qui ibi, non fit per invasionem hostilem sicut in terra, nam talis invasio seu talis pugna non datur in altera vita, sed id fit per destructionem veri quod fidei et boni quod amoris, nam verum fidei et bonum amoris sunt caelum; in his consistunt pugnae et bella in altera vita, quae quam dira et atrocia sint, ad finem capitum ubi de infernis, ex Divina Domini Misericordia, dicetur; {5} `bellum’ de quo apud Johannem,
Factum est bellum in caelo, Michael et angeli ejus pugnarunt contra draconem, draco autem pugnavit et angeli ejus, sed non praevaluerunt, Apoc. xii 7, 8,
non aliter intelligendum est.
@1 intelligatur$
@2 A wavers between malis…sunt and mali…vadunt. Mali is altered to malis but sunt is d$
@3 velint$
@4 laxantur fraenum$
@5 See n. 8183 footnote 1$

8296. `Spirasti vento Tuo’: quod significet praesentiam Domini cum angelis, constat ex illis quae supra n. 8286 explicata sunt.

8297. `Contexit illos mare’: quod significet quod omne falsum quod illis {1}obstipaverit, constat ex significatione `contegere’ quod sit obstipare; et ex significatione `maris,’ hic aquarum maris Suph, quod sint falsa ex malis, et quod id mare sit infernum, de qua n. 8099, 8137, 8138, 8148; quod ibi obstipati sint falsis a malo, n. 8210, 8232.
@1 obstiparet I$

8298. `Profundum petierunt sicut plumbum’: quod significet quod mala detraxerint illos ad inferiora sicut gravia in mundo, constat ex significatione `profundi’ quod sint inferiora et inferna quoad mala, de qua n. 8279, inde `profundum petere’ est detrahi a malis ad illa; quod mali a suis malis delabantur ad inferna sicut gravia in mundo, videatur {1}n. 8279; `sicut plumbum’ dicitur quia per `plumbum’ significatur malum; supra autem dictum est `descenderunt in profunditates maris sicut lapis’ vers. 5, quia per `lapidem’ ibi significatur falsum; utrumque grave est, tam falsum quam malum, et inde utrumque delabitur, sed usque est malum quod facit grave in spirituali sensu, et sic quod velut ex gravi delabitur, {2}non autem falsum per se, sed {3}ex malo quod in illo, nam falsum ex se nihil ponderis 2 habet, sed ex malo habet ut delabatur {4}; sciendum quod omnia metalla significent bonum aut verum, et in opposito sensu malum aut falsum; `plumbum’ {5}, quia reliquis metallis est ignobilius, significat malum quod {6}infimum, quale est malum naturalis exterioris; in bono autem sensu significat bonum {7}ejusdem gradus, ut apud Jeremiam,
Omnes illi refractarii refractariorum, obtrectatores, aes et ferrum, omnes illi perditores; incaluit follis, ab igne consumptum est plumbum, frustra conflavit conflando, mali namque non avulsi sunt; argentum reprobatum vocabunt (c)illos, quia reprobavit Jehovah eos, vi 28-30:
et apud Ezechielem,
Fili hominis, facti Mihi sunt domus Israelis in scoriam; omnes illi aes, et stannum, et ferrum, et plumbum in medio fornacis, scoriae argenti facti sunt, xxii 18.
@1 etiam in loco nunc citato$
@2 ita non$
@3 falsum a$
@4 i et malum est quod detrahit; quod plumbum attinet$
@5 i vero$
@6 infimum est, in specie$
@7 quod infimum, in specie bonum naturalis seu sensualis$

8299. `In aquis ingentibus’: quod significet circumfusionem a falsorum immensa copia, constat ex significatione `aquarum’ quod sint falsa ex malo, de qua mox supra n. 8297; inde `aquae ingentes’ sunt falsa immensa copia; quod {1}ab illis circumfusi sint seu circumstipati, videatur n. 8210, 8232.
@1 illi circumfusi seu obstipati sint$

8300. Vers. 11-13. Quis sicut Tu in diis, Jehovah? quis sicut Tu, magnificus in sanctitate, venerandus laudibus, faciens mirabile? Extendisti dextram Tuam, {1} absorpsit illos terra. Duxisti in misericordia Tua populum illum, redemisti; deduxisti in virtute Tua ad habitaculum sanctitatis Tuae. `Quis sicut Tu in diis, Jehovah?’ significat quod omne verum boni a Divino Humano Domini procedat: `quis sicut Tu in sanctitate’ significat ab Ipso omne sanctum: `venerandus laudibus’ significat {2}quod Ipsi soli gloria et gratiarum actio: `faciens mirabile?’ significat quod ab Ipso omnia media per quae potentia: extendisti dextram Tuam’ significat quod dominium potentiae super omnia inde (x)apparuerit: `absorpsit illos terra’ significat quod ex sola praesentia illis damnatio ac infernum: `duxisti in misericordia Tua populum illum’ significat Divinum influxum apud illos qui abstinuerant a malis et sic receperant bonum: `redemisti’ significat quos liberavit ab inferno: `deduxisti in virtute Tua ad habitaculum sanctitatis Tuae’ significat quod Divina Domini potentia elevaverit illos ad caelum in Divinum ibi.
@1 i et I$
@2 quo$

8301. `Quis sicut Tu in diis, Jehovah?’: quod significet quod omne verum boni a Divino Humano Domini procedat, constat ex significatione `deorum’ quod sint vera, de qua n. 4402, 7268, 7873, hic vera ex bono, quia {1}comparatio fit cum Jehovah, dicitur enim, `quis sicut Tu in diis, Jehovah?’ Quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, 6280, 6281, 6303, 6905, 6945, 6956; quod Divinum Humanum {2} per `Jehovam’ hic intelligatur, est quia in hoc cantico agitur de salvatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, (m){3} per Adventum Domini in mundum et tunc per Divinum Humanum Ipsius,(n) {4} videatur n. 2661, 2716, 2833, 2834, 6372, 6854, 6914, 7035, 7091 fin., 7828, 7932, 8018, 8054. Quod per illa verba significetur quod omne verum boni a Divino Humano Domini procedat, est quia vera procedere {5}possunt a quibuscumque, sed vera boni non nisi quam a Domino, consequenter ab illis qui in bono sunt a Domino; vera separata a bono etiam cogitant et loquuntur illi qui in fide persuasiva sunt, et usque in vita mali, et quoque plures alii intra Ecclesiam, sed illa vera non sunt {6} boni, {7}ita non procedunt a Domino sed ab ipsis.
2 {8}Quod vera ex bono procedant a Domino, constare potest ex eo quod Dominus sit Ipsum Bonum, quia est Ipse Amor; ab Hoc procedit verum sicut lux a flamma solis; estque hoc verum sicut lux tempore veris et aestatis, quae calorem in sinu {9} habet, et facit ut omnia telluris quasi vitam accipiant; at verum quod non ex bono, est sicut lux tempore hiemis quando omnia telluris emoriuntur. Quod `dii’ sint vera boni, est quia per `deos’ {10}in bono sensu intelliguntur angeli, qui `dii’ dicuntur quia sunt substantiae seu formae recipientes veri in quo bonum a Domino.
3 Angeli, proinde vera boni quae a Domino, etiam intelliguntur per `deos’ in his locis: apud Davidem,
Deus consistit in coetu Dei, in medio deorum judicabit: Ego dixi, Dii vos; et filii Altissimi omnes vos, Ps. lxxxii 1, 6;
quod sint vera {11}quae procedunt a Domino quae hic per `deos’ intelliguntur, constat ex eo quod primum dicatur `coetus Dei’ in singulari, et postea `in medio deorum’; quod `Deus’ {12}dicatur’ in Verbo ubi agitur de vero, videatur n. 2769, 2807, 2822, 3921, 4287, 4402, 7010; et quod `Deus’ in supremo sensu sit Divinum Verum procedens a Domino, n. 7268: apud eundem,
Confitebor Tibi in toto corde meo, coram diis psallam Tibi, Ps. cxxxviii 1:
apud eundem,
Non est sicut Tu inter deos, Domine, Ps. lxxxvi 8:
apud eundem,
Deus magnus est Jehovah, et Rex magnus super omnes deos, Ps. xcv 3:
apud eundem,
Tu, Jehovah, [altus] super omnem terram, valde exaltatus es super omnes deos, Ps. xcvii 9:
apud eundem,
Ego novi quod magnus Jehovah, et Dominus noster prae omnibus diis, Ps. cxxxv 5;
inde etiam Jehovah {13}Dominus dominorum et Deus deorum dicitur, Deut. x 17; {14} Jos. xxii 22; Ps. cxxxvi 2.
4 Quod toties dicatur {15} quod Jehovah sit super omnes deos et quod sit Deus deorum, erat quia illo tempore plures dii {16} colebantur, et gentes distinguebantur per deos quos colebant, et unaquaevis gens credebat quod suus deus esset omnium supremus; et quia inde insidebat omnium mentibus pluralitas deorum, ac disceptabatur quisnam eorum major esset, ut satis constare potest ex historicis Verbi pluribus in locis, et haec opinio insidebat mentibus Judaeorum prae aliis, {17}ideo in Verbo toties dicitur quod Jehovah omnibus diis major esset et quod esset Rex et Deus deorum; quod opinio illa de pluribus diis insederit mentibus Judaeorum prae aliis gentibus, constare satis potest a frequente apostasia illorum ad cultum aliorum deorum, de qua in libris historicis Verbi plures, (m)ut Jud. ii 10-13, 17, 19, iii 5-7, viii 27, 33, x 6, 10, 13, xviii 14, 17, 18, 20, 25, 31; 1 Sam. vii 3, 4, viii 8; 1 Reg. xiv 23, 24, xvi 31-33, xviii 20 seq., xxi 26, xxii 54; 2 Reg. xvi 1, 10 seq., xvii 7, 15-17, xxi 3-7, 21, xxiii 4, 5, 7, 8, 10-13; et alibi.(n)
5 Gens illa {18} tali vesania fuit ut Jehovam solum ore confiterentur, sed usque alios deos corde agnoscerent, quod manifeste constare potest ex eo quod postquam viderunt tot miracula in Aegypto, tot quoque postea, mare coram illis divisum et exercitum Pharaonis immersum, columnam nubis et ignis continue apparentem, mannam e caelo quotidie depluentem, et ipsam praesentiam Jehovae cum tanta majestate et tanto terrore super monte Sinai, et {19}postquam ediderant confessionem quod Jehovah solus Deus, {20}usque tamen post aliquot septimanas, modo quia retardabat Moscheh, deos fusiles, (x)quos adorarent, sibi postulabant, quos etiam factos ab Aharone, divino cultu {21}prosequebantur per festum, per holocausta et sacrificia, et per choreas; inde constare potest quod cordibus illorum inhaeserit cultus plurium deorum; quod illa gens prae omni alia gente in universa tellure talis fuerit, etiam constat apud Jeremiam,
Num mutavit gens deos, {22}et populus Meus permutavit gloriam suam cum eo quod non prodest? Obstupescite, caeli, super hoc, et cohorrescite, trepidate valde: juxta numerum urbium tuarum fuerunt dii tui, Judah, ii 11, 12, 28;
6 indoles etiam {23}istius gentis talis est ut prae omnibus aliis gentibus adorent externa, ita idola, et quod de internis prorsus nihil scire velint; sunt enim omnium gentium avarissimi, et avaritia, qualis illorum quod ametur aurum et argentum propter aurum et argentum et non propter aliquem usum, est affectio maxime terrestris, et mentem prorsus {24}in corpus detrahit et ei immergit, et claudit interiora in tantum ut prorsus non aliquid fidei et amoris e caelo intrare possit; inde patet quantum errant qui credant quod gens illa iterum eligetur, seu quod Ecclesia Domini {25} ad illos, rejectis reliquis, iterum transibit, cum tamen ad fidem in Dominum prius {26}convertes lapides quam illos; {27}ad illos iterum Ecclesia transibit, creditur quia in propheticis Verbi multis in locis dicitur quod reversuri sint, {28}sed non sciunt quod per `Jehudam’ ibi, per `Jacobum,’ et per `Israelem’ non illa gens intelligatur, sed {29}illi apud quos Ecclesia.
@1 comparantur Jehovae, et dicitur$
@2 i Domini$
@3 i quod factum$
@4 i quod salvatio illis per Divinum Humanum Domini,$
@5 possint$
@6 i vera$
@7 nec$
@8 quae vera illis sunt media ad honores, lucra, et famam; at vera quae ex bono, hoc est, fides quae ex charitate, non procedunt nisi ex Domino, Dominus enim est$
@9 i suo$
@10 hic$
@11 procedentia a Divino$
@12 After Verbo$
@13 Deus Deorum et Dominus dominorum$
@14 i et Deus deorum$
@15 i in Verbo$
@16 i erant qui$
@17 idcirco$
@18 i Judaica enim$
@19 post suam$
@20 S first wrote et tamen usque then d usque$
@21 colebant, nempe$
@22 at$
@23 illius$
@24 ad extrema detrahit; et inde claudit interiora adeo$
@25 i iterum I$
@26 convertuntur$
@27 quod illi iterum eligentur$
@28 non scientes$
@29 qui ab Ecclesia sunt, et$

8302. `Quis sicut Tu sanctitate’: quod significet quod ab Ipso omne sanctum, constat (c)a significatione `quis sicut Tu sanctitate’ quod sit quod nemo ita sanctus sit; in sensu autem interno, quod ab Ipso omne sanctum, quia est ipsa sanctitas; per `sanctum’ intelligitur Divinum Verum procedens a Domino; hoc sanctum dicitur, ac intelligitur quoque per Spiritum Sanctum, Qui ideo dicitur `Spiritus veritatis,’ Joh. xiv 16, 17, xv 26, 27, xvi 13; et `missus a Domino’ Joh. xv 26, 27; et quod `a Domino accipiet quod annuntiabit,’ Joh. xvi 15; {1} quia sanctitas praedicatur de Divino Vero quod procedit a Domino, ideo angeli, quia recipiunt illud, vocantur `sancti’ Matth. xxv 31; Marc. viii 38; {2}Luc. ix 26, et quoque `prophetae,’ imprimis Verbum, quod est ipsum verum Divinum. Dominus etiam ex Divino Vero, quod Ipse quia ab Ipso, vocatur `Sanctus Israelis,’ `Sanctus Jacobi,’ et `Sanctum Dei.’
@1 i et$
@2 Before Marc.$

8303. `Venerandus laudibus’: quod significet quod Ipsi soli gloria et gratiarum actio, constat ex significatione `venerandi laudibus’ cum de Jehovah {1}, quod sit quod celebrandus et colendus, ita quod Illi soli gloria et gratiarum actio {2}.
@1 i hoc est Domino$
@2 i, laudes enim, cum praedicantur de Divino, involvunt utrumque$

8304. `Faciens mirabile?’: quod significet quod ab Ipso omnia media per quae potentia, constat ex significatione `mirabilium et miraculorum’ quod sint media potentiae Divinae, de qua n. 6910; quod `mirabilia’ sint media potentiae Divinae, est quia per illa adducebantur ad credendum quod Jehovah supremus Deorum esset, {1}immo quod non Deus praeter Ipsum, proinde quod solus colendus; et qui in hoc vero erant deinde in vera cultus Ipsius introducti sunt, quae sunt media potentiae, nam omnis potentia in {2}spirituali sensu inest veris quae a Divino, n. 3091, 6344, (x)6423, 6948, 8200; potentia in spirituali sensu est fugare et a se ejicere infernalem turbam, quod unice fit per vera; inde nunc est quod per `faciens mirabile’ significetur quod a Domino omnia media per quae potentia; {3}media potentiae Divinae per `mirabilia’ etiam significantur apud Davidem,
Cantate Jehovae, psallite Ipsi, meditamini in mirabilibus Ipsius omnibus; gloriamini in nomine sanctitatis Ipsius; quaerite Jehovam et robur Ipsius, quaerite facies Ipsius jugiter; memorate mirabilia Ipsius, prodigia Ipsius, et judicia oris Ipsius, Ps. cv 1-5.
{4} Quod omnis potentia sit veris quae fidei a Domino, patet a Domini verbis ad Petrum,
Ego tibi dico, Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam Meam, et portae inferni non praevalebunt illi; et dabo tibi claves regni caelorum, Matth. xvi 18, 19;
per `Petrum’ ibi repraesentatur fides, et per `petram’ in Verbo significatur fides, et per `clavem’ intelligitur potentia, videatur Praefatio ad Gen. xxii; tum n. 4738 fin., 6344 fin.
@1 et$
@2 spiritualibus$
@3 per mirabilia etiam media potentiae divinae$
@4 i Et$

8305. `Extendisti dextram Tuam’: quod significet quod dominium potentiae super omnia inde apparuerit, constat ex significatione `extendere’ quod praedicetur de dominio potentiae, et cum dicitur de Jehovah, {1}de omnipotentia, de qua n. 7673; et ex significatione `dextrae’ quod sit potentia Divina, {2} de qua supra n. 8281; quod sit quod inde apparuerit, nempe dominium potentiae super omnia, constat ex nunc sequentibus quod `absorpserit illos terra,’ per quae significatur quod ex sola praesentia Domini illis damnatio {3}seu infernum.
@1 Before cum$
@2 i seu omnipotentiae,$
@3 et$

8306. `Absorpsit illos terra’: quod significet quod ex sola praesentia illis damnatio et infernum, constat ex significatione `absorberi a terra’ quod sit damnatio et infernum, nam per absorptionem illam significatur delapsus {1}seu dejectio in infernum; infernum {2}etiam est infra profunde, quia longissime a Sole caeli, qui est Dominus; ibi est Altissimum; remotiones abinde sunt secundum malorum et inde falsorum qualitates et quantitates, inde est quod caelum appareat supra et infernum infra; apparet etiam ubi illi qui in falsis (c)a malo, proinde in damnatione, {3} sicut terra deserti, quae vocatur terra damnata; sub illam dejiciuntur qui in infernum, n. 7418; quod hoc ex sola praesentia Domini, videatur n. (x)8265; inde nunc est quod per `absorpsit illos terra’ significetur damnatio et infernum, ut {4} patet apud Moschen,
Moscheh dixit ad contionem de Koracho, Dathane, et Abiramo, Si creationem creaverit Jehovah, et aperuerit terra os suum, et absorpserit illos, et omne quod illis, ut descendant vivi in internum, cognoscetis quod irritaverint viri hi Jehovam: et disrupta est terra quae sub illis, et aperuit terra os suum, et absorpsit illos, et descenderunt illi, et omnes qui illis, vivi in infernum, Num. xvi 30-33.
@1 aut$
@2 enim$
@3 i apparet$
@4 i quoque$

8307. `Duxisti in misericordia Tua populum illum’: quod significet Divinum influxum apud illos qui abstinuerant a malis et sic receperant bonum, constat (c)ex significatione `ducere in misericordia’ quod sit recipere Divinum, et quia illi recipiunt Divinum qui abstinent a malis, significatur Divinus influxus apud illos. Cum misericordia a Domino ita se habet: misericordia Domini perpetua est apud unumquemvis hominem, nam Dominus omnes homines, quotcumque sunt, salvare vult; sed misericordia illa non potest influere priusquam mala remota sunt; mala enim et inde falsa obstant et inhibent; ut primum autem mala removentur, {1} influit misericordia, hoc est, bonum ex misericordia a Domino, quod est charitas et fides; inde constare potest quod misericordia Domini sit universalis, hoc est, erga omnes, et quoque peculiaris erga illos qui abstinent a malis. Abstinere a malis homo potest ex se sed recipere bonum non potest ex se; quod homo abstinere a malis possit (c)a se, est quia Dominus continue influit in voluntatem hominis cum conatu illo, et per id ponit in ejus libero {2}desistere a malis, tum applicare se ad bonum; etiam Dominus {3}dat ei facultatem intelligendi verum, sed quod non intelligat, est quia non vult intelligere, et hoc propter malum quod vitae, nam falsum defendit malum, {4}et verum damnat illud; inde est quod homo donari bono spirituali a Domino non possit, ita non duci ex misericordia, nisi desistat a malis.
@1 i tunc$
@2 potentiam desistendi$
@3 in intellectum hominis insinuat$
@4 at$

8308. `Redemisti’: quod significet quos liberavit ab inferno, constat ex significatione `redimere’ quod sit liberare ex inferno, de qua n. 7205, 7445.

8309. `Deduxisti in virtute Tua ad habitaculum sanctitatis Tuae’: quod significet quod Divina Domini potentia elevaverit illos ad caelum in Divinum ibi, constat ex significatione `ducere in virtute,’ cum dicitur de elevatione in caelum a Domino, quod sit elevare ex Divina potentia; quod virtus sit potentia, patet; et ex significatione `habitaculi sanctitatis’ quod sit caelum ubi Divinum, {1}sanctitas enim praedicatur de Divino Vero quod a Domino procedit, n. 8302, et Divinum hoc Verum facit caelum.
2 Quod `habitaculum Jehovae’ seu `Domini’ sit caelum, et quoque bonum, quia in bono est caelum, constat ex his locis: apud Moschen,
Respice ex habitaculo sanctitatis Tuae e caelo, et benedic populo Israelis, Deut. xxvi 15:
apud Esaiam,
Prospice e caelo, et vide ex habitaculo sanctitatis et decoris Tui, lxiii 15:
apud Davidem,
Si dedero somnum oculis meis, usque dum invenero locum Jehovae, habitacula (x)forti Jacobi: ecce audivimus de Ipso in Ephrata, invenimus Ipsum in agris silvae, intrabimus in habitacula Ipsius, Ps. cxxxii 4-7.
3 Quod `habitaculum Jehovae,’ hoc est, Domini, sit in bono, apud Zachariam,
Jubila et laetare, filia Zionis; ecce Ego veniens ut habitum in medio tui; adhaerebunt gentes multae Jehovae in die illo, et erunt Mihi in populum, habitabo namque in te, ii 14, 15 [A.V. 10, 11]:
et apud Ezechielem,
Ponam sanctuarium Meum in medio eorum in aeternum, sic erit habitaculum Meum apud illos, xxxvii 26, 27;
`sanctuarium’ est ubi Divinum Verum in quo Divinum Bonum {2}.
@1 per sanctitatem enim significatur Divinum Verum a Domino procedens$
@2 i, videatur etiam supra n. 8268 (but n. 8269 probably intended)$

8310. Vers. 14-16. Audiverunt populi, contremuerunt, dolor apprehendit habitatores Philisthaeae. Tunc consternati sunt duces Edomi, potentes Moabi, apprehendit illos terror; colliquefacti omnes habitatores Canaanis. Cecidit super illos formido et pavor; in magnitudine brachii Tui exscinduntur sicut lapis, usque dum transibit populus Tuus, Jehovah, usque dum transibit populus hic, possedisti. `Audiverunt populi’ significat omnes qui in falso ex malo ubique: `contremuerunt’ significat terrorem: `dolor apprehendit habitatores Philisthaeae’ significat desperationem amplificandi dominium apud illos qui in fide separata a bono: `tunc consternati sunt duces Edomi’ significat simile apud illos qui in vita mali ex amore sui: `potentes Moabi’ significat qui in vita falsi ex illo amore: `apprehendit illos terror’ significat quod nihil ausi sint: `colliquefacti omnes habitatores Canaanis’ significat simile apud illos qui ab Ecclesia et adulteraverunt bona et falsificaverunt vera: `cecidit super illos formido et {1}pavor’ significat quod absque ulla spe dominationis: `in magnitudine brachii Tui’ significat ex omnipotentia `exscindentur sicut lapis’ significat delapsum sicut grave: `usque dum transibit populus Tuus’ significat quod sic absque discrimine infestationis salvabuntur omnes qui in facultate recipiendi verum boni et bonum veri: `usque dum transibit populus hic’ significat quod sic salvabuntur qui in vero et bono ab Ecclesia: `possedisti’ significat qui sic facti sunt Domini.
@1 terror I$

8311. `Audiverunt populi’: quod significet omnes qui in falso ex malo ubique, constat ex significatione `populorum’ quod sint qui in veris ex bono, et in opposito sensu qui in falsis ex malo, de qua n. 1259, 1260, 3295, 3581, 4619; in falsis ex malo dicitur ut distinguantur ab illis qui in falsis sunt et tamen in bono; in falsis et simul in bono sunt intra Ecclesiam qui in haeresibus et in vita boni, et extra Ecclesiam {1}omnes qui in bono; sed falsa apud hos non damnant nisi talia falsa sint quae contra bonum sunt, ac ipsam vitam boni destruunt; falsa autem quae non sunt contra bonum in se quidem falsa sunt, sed respective ad bonum vitae, contra quod non sunt, {3}qualitatem falsi paene exuunt, quod fit per applicationem ad bonum; falsa enim talia applicari ad bonum possunt, et applicari ad malum; si ad bonum, mitia fiunt, at si ad malum, dura fiunt; nam falsa aeque ad bonum (x)applicari possunt, sicut vera ad malum, nam vera quaecumque per applicationes ad malum falsificantur; (m){4}sit pro exemplo: quod sola fides salvet, hoc in se falsum est, {5}imprimis apud malos qui sic excludunt bonum charitatis, {6}sicut quod prorsus nihil ad salutem conferat; at hoc falsum mitescit apud illos qui in bono vitae sunt, nam applicant id ad bonum, dicendo quod (t)sola fides salvet, sed quod non sit {7}fides nisi una cum fructu suo, consequenter nisi ubi bonum; ita in reliquis.(n)
2 In nunc sequentibus agitur de omnibus qui in falsis a malo et in malo a falsis fuerunt, et in infernum conjecti sunt {8}cum Dominus in mundum venit; sunt enim perplura genera mali, et inde quoque falsi, nam unumquodvis genus mali habet suum falsum sibi adjunctum; {9}falsum enim producitur (c)a malo, et est malum in forma, plane sicut est intellectuale {10}apud hominem forma (t)voluntatis ejus, nam voluntas per intellectuale exserit se in luce, seque effigiat et format, {11}et sistit se per imagines, et has per ideas, et has iterum per voces. Haec dicta sunt ut sciatur quod plura genera mali sint et inde falsi; {12}illa primum descripta sunt per `Aegyptios,’ nunc seu in his versibus per `habitatores Philisthaeae,’ per `duces Edomi,’ per `potentes Moabi,’ et per `habitatores Canaanis,’ de quibus dicitur quod consternatio et terror illos occupaverit, quia `audiverunt’ quod in infernum conjecti sint qui in fide separata a charitate et in vita mali, qui significati sunt per `Aegyptios,’ et quod illi similiter in infernum dejiciendi sint, propterea ut illi qui in vero et bono tuti et inviolati possent transire et ad caelum perduci; ultimum hoc significatur per verba {13}versuum sequentium 16 et 17, haec,
Cecidit super illos formido et pavor, in magnitudine brachii Tui exscinduntur sicut lapis, usque dum transibit populus Tuus, Jehovah, usque dum transibit populus hic, possedisti; introduces illos et plantabis illos in monte hereditatis Tuae loco ad habitare Te.
@1 A had paene omnes then d paene$
@2 i ita$
@3 quale$
@4 sicut$
@5 After malos$
@6 et dicant id nihil ad salvationem conferre$
@7 nisi sit$
@8 a Domino cum$
@9 nam falsum$
@10 hominis$
@11 sistitur$
@12 illa in hoc Capite descripta sunt per Aegyptios, in his versibus reliqua per Philistaeos, duces Edomi, potentes Moabi, et per habitatores Canaanis, de quibus dicitur quod consternatio et terror illos occupaverit, ex eo quod audirent illos qui significantur per Aegyptios, in infernum conjectos, et quod illi quoque postea similiter in infernum dejicerentur ut qui in vero et bono possent tuti et inviolati in coelum introduci,$
@13 S first wrote Versus sequentis 16; he then i 17 without amending to Versuum sequentium$

8312. `Contremuerunt’: quod significet terrorem, constat absque explicatione.

8313. `Dolor apprehendit habitatores Philisthaeae’: quod significet desperationem amplificandi dominium apud illos qui in fide separata a bono, constat a significatione `doloris’ quod sit desperatio, {1} propter id quod dominium amplificare amplius non possent, de qua sequitur; et ex significatione `habitatorum Philisthaeae’ quod sint qui in sola fide separata a bono charitatis, de qua n. 1197, 1198, 3412, 3413, 8093, 8096, 8099; distinguuntur ab Aegyptiis in eo quod excludant bona charitatis, {2}credendo quod homo absque illis salvetur per fidem; ex hoc principali doctrinae illorum nascuntur plures errores, sicut quod salvatio sit misericordiae utcumque homo {3}vixerat: quod per fidem omnia peccata et mala {4} abluantur, et quod sic {5}incedat homo justificatus: tum quod salvatio fieri possit momento, etiam per fiduciam fidei in ultima mortis hora, consequenter quod non affectio amoris caelestis faciat caelum apud hominem; hi sunt Philisthaei, et vocati sunt `praeputiati’ ex malis {6}amoris sui et mundi in quibus vita illorum.
2 Quod dolor hic sit desperatio, est quia intelligitur summus dolor, qualis est parturientium; vox illa in lingua originali {7}etiam significat dolorem talem; {8}desperatio seu summum doloris in Verbo etiam describitur per dolorem parturientis, ut apud Davidem,
Reges se congregarunt, terror arripuit illos, dolor sicut parturientis, Ps. xlviii 5, 7 [A.V. 4, 6]:
apud Jeremiam,
Habitans in Libano, nidum habens in (x)cedris, quantum gratiae invenies, cum venerint tibi dolores, dolor sicut parturientis, xxii 23:
apud eundem,
Audivit rex Babelis famam illorum, inde remissae factae sunt manus ejus; angustia apprehendit illum, dolor sicut parturientis, l 43:
apud Esaiam,
Propinquus dies Jehovae, sicut devastatio a Schaddai, propterea omnes manus remittuntur, et omne cor hominis liquescit, et perterriti sunt, tormina et dolores apprehendunt, sicut pariens parturiunt, xiii 6-8:
apud Jeremiam, 3
Ecce populus veniens e terra septentrionis, et gens magna excitabitur e lateribus terrae; arcum et hastam prehendunt, crudelis ille nec miserantur; vox eorum sicut mare resonat, et super equis equitant, paratus ut vir ad bellum contra te, filia Zionis; audivimus famam ejus, remissae sunt manus nostrae, angustia prehendit nos, dolor sicut parturientis, (x)vi 22-24;
agitur hic de vastatione veri apud illos qui in malo; `populus e terra septentrionis’ pro illis qui in falsis a malo; `gens magna e lateribus terrae’ pro illis qui in malis prorsus oppositis bono; `arcum et hastam prehendunt’ pro {9}quod pugnent ex doctrinali falso; `vox ejus sicut mare resonat’ pro ratiocinatione inde; `super equis equitant’ pro argumentatione sicut ex intellectuali; `paratus vir ad bellum’ pro cupiditate impugnandi verum; `filia Zionis’ pro Ecclesia ubi bonum; angustia prehendit’ pro dolore quod vera infestarentur; `dolor sicut parturientis’ pro desperatione quod bonum laederetur; inde patet quod per `dolorem’ hic significetur desperatio propter laesionem boni.
4 Quod `dolor apprehendit habitatores Philisthaeae’ sit desperatio seu nulla spes amplificandi dominium, est quia Philisthaei, hoc est, illi qui salvationem ex sola fide absque bonis charitatis statuunt, in altera vita jugiter affectant dominium, pugnando {10}contra alios, et hoc quamdiu nondum devastati quoad scientiam cognitionum fidei sunt; unusquisque enim in altera vita retinet principia suae fidei quae habuerat in vita corporis, nec alii {11} mutant illa in vera quam qui in bono vitae fuerunt, nam bonum desiderat verum et recipit illud libenter, quia homogeneum est; sed qui in malo vitae fuerunt non mutant; sunt quasi duri, et quoque rejiciunt vera, et quoque sunt in obscuro ut ne quidem {12}possint videre illa; vident solum confirmativa principiorum suorum et ne hilum quae contra illa sunt; tales usque credunt se intelligentissimos omnium esse, sed nihil sciunt nisi quam ratiocinari ex principio capto; quare sunt illi (x)qui maxime impugnant charitatem, consequenter qui dominari volunt; nam qui in charitate sunt humiles sunt, et sicut infimi volunt omnibus servire; at qui in fide absque charitate, sunt elati {13}, et volunt ut {14}sicut supremi ab omnibus serviantur; quare etiam caelum ponunt in gloria dominationis, {15}et putant, quia intelligentiores se credunt omnibus aliis, quod futuri archangeli, et sic quod plures alii illis servituri; et quoque secundum verba apud Danielem,
Quod intelligentes splendebunt sicut splendor expansi, et justificantes multos sicut stellae in saeculum et aeternitatem, xii 3;
sed pro splendore illis sunt tenebrae.
@1 i hic$
@2 et salvant (?credunt intended) hominem absque illis salvari per fidem, unde ad confirmandum hoc suum doctrinale, in errores abducuntur, in hoc nempe$
@3 vixerit$
@4 i quasi$
@5 incedant justificati$
@6 amorum$
@7 After illa$
@8 in Verbo desperatio$
@9 pugnam$
@10 cum aliis$
@11 i sunt qui$
@12 possunt$
@13 i animo$
@14 Before volunt$
@15 ut nempe serviantur ab angelis, atque illi qui in scientia cognitionum fidei fuerunt, futuri archangeli, et$

8314. `Tunc consternati sunt duces Edomi’: quod significet simile apud illos qui in vita mali ex amore sui, constat ex significatione `ducum’ quod sint praecipui, ita omnes et singuli, de qua sequitur; et ex repraesentatione `Edomi’ quod sint qui ex malo amoris sui arripiunt falsa et rejiciunt vera; in sensu a persona abstracto, quod {1}sit malum amoris sui cui adjungitur falsum et rejicitur verum; ita quoque qui in vita mali ex illo amore sunt, nempe ex amore sui. Quod `duces’ attinet, significantur per illos praecipui, in sensu a persona abstracto, praecipua, ita omnia et singula, nam cum duces nominantur, intelliguntur omnes et singuli qui sub illis, sicut cum rex, intelliguntur illius regni omnes, nam denominatio fit a potiore; ubi `duces’ in Verbo nominantur, significantur communia sub quibus reliqua, seu praecipua, sicut duces tertiani, n. 8150, 8276, et praedicantur de bono, ac in opposito sensu de malo; per `principes’ autem significantur etiam communia sub quibus reliqua, seu primaria, n. 1482, 2089, 5044, sed praedicantur de vero; sciendum quod in 2 Verbo sint voces quae ad classem spiritualium pertinent, et quae ad classem caelestium, hoc est, quae exprimunt talia quae sunt veri seu fidei, et quae talia quae sunt boni seu amoris; etiam sunt voces quae praedicantur de utrisque; qui haec novit, (d)is potest ex prima intuitione {2}seu lectione Verbi, imprimis in lingua ejus originali, scire ubinam in sensu interno agitur de talibus quae sunt veri, aut de talibus quae sunt boni; ita se habet cum significatione `principum et ducum’: `principes’ significant primaria, et praedicantur de fidei veris, at `duces’ significant praecipua, et praedicantur de amoris bono, in opposito sensu {3}principes de fidei falsis, et {4}duces de amoris {5}malis; inde est quod qui in Edomo regnarunt dicti sint `duces,’ ut patet 3 a Gen. xxxvi 15-19, 21, 29, 30, 40-43; causa est quia per `Edomum’ significatum est bonum amoris caelestis, et in opposito sensu malum amoris sui; at apud filios Ismaelis, qui reliquis praefuerunt, non dicti sunt `duces’ sed `principes,’ Gen. xxv 16, quia per `Ismaelem’ significati sunt qui in vero, n. 3263, 3268, 4747; ex illa causa etiam principes dicebantur qui praeerant {6}in Israele, Num. vii 2, 10, 18, 24, 30, (x)36, 42, 48, 54, nam per `Israelem’ repraesentabantur qui in vero et bono fidei, at qui praeerant Jehudae dicebantur {7}`duces’, quia per `Jehudam’ repraesentabantur qui in bono amoris, ut apud Sachariam,
Sit sicut dux in Jehudah, ix 7:
et apud eundem,
Dicent duces Jehudae in corde suo, Confirmabo mihi habitatores Hierosolymae in Jehovah Zebaoth, Deo illorum; in die illo ponam duces Jehudae sicut fornacem ignis in lignis, xii 5, 6.
@1 sint$
@2 et$
@3 illi$
@4 hi$
@5 malo$
@6 Israeli, quia$
@7 After at$

8315. `Potentes Moabi’: quod significet qui in vita falsi ex illo amore, constat ex significatione `potentium’ quod sint regnantia et praevalentia, et ex repraesentatione `Moabi’ quod sint qui in bono naturali sunt et facile se seduci patiuntur, de qua n. 2468, ita qui in vita falsi inde sunt, nam qui in bono naturali sunt et non in bono ex vero fidei, ita non in bono spirituali, illi (t)se abduci patiuntur ad credendum falsa quaelibetcumque, ita ad (x)vivendum secundum illa; abducuntur a veris ad falsa imprimis per illa quae favent amoribus illorum; hi sunt qui per `Moabum’ {1}intelliguntur; quod illi qui in bono naturali et non in bono spirituali {2} nequaquam per aliquem influxum e caelo duci queant, videatur n. 3470, 3471, 3518, 4988, 4992, 5032, 6208, (x)7197, 8002. Vox per quam exprimuntur potentes in lingua originali praedicatur de illis qui in vero sunt ex bono, {3}et in opposito sensu qui in falso sunt ex malo; in hoc sensu est vox illa apud Ezechielem xxxi 11; 2 Reg. xxiv 15.
@1 significantur; quales illi sunt$
@2 i, quod$
@3 at$

8316. `Apprehendit illos terror’: quod significet quod nihil ausi sint, constat ex significatione `apprehendi terrore’ quod sit nihil audere, nam apud illos qui in terrore sunt, frigescit sanguis, ruit in venas, desinit circulatio, inde flaccescunt nervi {1}et cadunt vires, sic ut nihil ausint.
@1 proinde$

8317. `Colliquefacti omnes habitatores Canaanis’: quod significet simile apud illos qui ab Ecclesia et adulteraverunt bona et falsificaverunt vera, constat ex significatione `habitatorum Canaanis’ quod sint qui ab Ecclesia, et quod sint qui ibi bona adulteraverunt et vera falsificaverunt; quod per `habitatores Canaanis’ significentur qui ab Ecclesia, est quia Ecclesia Domini fuerat in terra Canaane ab antiquissimis temporibus, videatur n. 3686, 4447, 4454, 4516, 4517, 5136, 6516; {1}quod etiam significentur qui adulteraverunt bona et falsificarunt vera, est quia per gentes ibi quas filii Israelis expulsuri {2}erant, repraesentantur mala et quoque falsa fidei, videatur n. 8054, {3}hoc quia illae prius ab Ecclesia fuerunt.
@1 et quod$
@2 essent, significantur$
@3 et quia ibi prius Ecclesia fuit, significantur per illas adulterata bona, et falsificata vera$

8318. `Cecidit super illos formido et pavor’: quod significet quod absque ulla spe dominationis, constat ex significatione `formidinis et pavoris,’ cum dicitur de illis qui in amore sui et inde falsis et malis, qui significantur per `duces Edomi et potentes Moabi,’ quod sit quod absque spe dominationis; qui enim in malo amoris sui sunt continue cupiunt dominari, at cum cadit super illos terror pro hoste victore, tunc cadit spes dominandi.
2 Sciendum quod mala {1}sint ex duplici origine, nempe ex amore sui et ex amore mundi; qui in malis ex amore sui sunt, illi se {2}solos amant et omnes reliquos contemnunt praeter illos qui unum faciunt {3}cum ipsis, quos cum amant, non illos amant sed se, quia vident se in illis; mala ex hac origine sunt omnium pessima, nam non {4}solum omnes alios prae se contemnunt sed etiam vituperiis prosequuntur, et ex {5}levi causa odio habent, et tunc perniciem illorum spirant; fitque sic vindicta et {6} crudelitas jucundum vitae (c)illorum; qui in malo illius amoris sunt, in inferno sunt profunde secundum amoris illius quale et quantum.
3 Qui autem in malo ex amore mundi sunt, illi etiam proximum nauci habent et illum aestimant solum ex opulentia, ita opes non autem ipsum; illi cupiunt omnia possidere quae proximi sunt; {7}cum in hac cupiditate sunt, {8}tunc absque omni charitate et misericordia sunt; privare enim proximum suis bonis est jucundum vitae illorum, imprimis illorum qui sordide avari sunt, qui nempe amant aurum et argentum propter aurum et argentum, non autem propter aliquem usum ex illis; illi apud (x)quos malum {9}hujus amoris dominatur etiam in infernis sunt, sed non in tam profundis ut illi qui in malo amoris sui (d)sunt. Praeter binas has origines mali etiam datur {10}tertia, quae est malum facere ex principiis {11}falsae religionis; {12} sed hoc malum audit malum apud illos qui in amore sui et mundi sunt, non autem apud illos qui in amore erga proximum et in Deum suum sunt; nam finis est bonum, et finis qualificat reliqua, videatur {13} n. 8311.
@1 in altera vita sunt$
@2 solum$
@3 secum$
@4 modo$
@5 vili$
@6 i quoque$
@7 cumque$
@8 After bonis$
@9 illius$
@10 una$
@11 falsis$
@12 i falsum religionis parit malum vitae,$
@13 i supra$

8319. `In magnitudine brachii (x)Tui’: quod significet ex omnipotentia, constat ex significatione `brachii’ quod sit potentia, de qua n. 878, 4931-4937 {1}; et cum dicitur de Divino, quod sit omnipotentia, n. 7205.
@1 i, 4932, 4934, 4935$

8320. `Exscindentur sicut lapis’: quod significet delapsum sicut grave, constat ex illis quae supra n. 8279, {1} 8298, explicata sunt.
@1 i et$

8321. `Usque dum transibit populus Tuus’: quod significet quod sic absque discrimine infestationis salvabuntur omnes qui in facultate recipiendi verum boni et bonum veri, constat ex significatione `transire’ quod sit absque discrimine infestationis salvari, nam cum {1}injecti inferno et remoti sunt illi qui in falsis a malo qui {2}infestaverunt, tunc non {3} sunt qui obstant injiciendo falsa (c)et mala, et sic {4}inhibent a receptione boni et veri (c)a Domino; haec sunt quae hic per `transire’ significantur; nam quamdiu mali non conjecti fuerunt in infernum, vix aliqui potuerunt transire, hoc est, salvari, nam tunc mali continue excitabant mala et falsa apud illos qui in alteram vitam veniebant, et sic retrahebant a bono et vero; ut itaque illi qui in bono et vero a talibus liberarentur, Dominus in mundum venit, et cum in mundo fuit, tunc per continuas tentationes in Se admissas, et per continuas in illis victorias, subjugavit omnes tales, et dein per praesentiam Suam fecit ut conjicerentur in infernum ubi obsessi a suis malis et falsis in aeternum vincti {5}tenerentur.
2 Per `populum’ hic intelliguntur qui in facultate recipiendi verum boni et bonum veri sunt, nam populus {6}in genere significat illos qui in vero et bono fidei {7}, n. 1259, 1260, 3295, 3581, 4619, hic significat Israelem, hoc est, illos qui ab Ecclesia spirituali, seu quod idem, qui in vero boni et in bono veri, n. (x)7957, 8234. In facultate recipiendi verum boni et bonum veri dicitur quia non alii in facultate illa sunt quam qui vitam charitatis vixerunt; haec vita dat facultatem illam; (x)quam maxime errant qui credunt quod fides absque {8}charitate hoc quale possit dare; nam fides absque charitate est dura et resistens, (c)et rejicit omnem influxum a Domino, sed charitas cum fide {9}est cedens et mollis, et recipit influxum; inde est quod charitas det illam facultatem, non autem fides absque charitate; et quia charitas dat illam facultatem, etiam illa est quae salvat, nam qui salvantur non salvantur per {10}charitatem a se sed per {10}charitatem a Domino, consequenter per facultatem recipiendi {11}illam.
@1 remoti sunt ac immersi inferno$
@2 infestaverant$
@3 i amplius$
@4 inhibendo$
@5 tenentur$
@6 After significat$
@7 i sunt$
@8 vita charitatis$
@9 A is confused but seems to read est qui emollit et recipit influxum$
@10 bonum$
@11 illud$

8322. `Usque dum transibit populus hic’: quod significet quod sic salvabuntur qui in vero et bono ab Ecclesia, constat ex illis quae nunc supra explicata sunt.

8323. `Possedisti’: quod significet qui sic facti sunt Domini, constat (c)ex significatione `possidere’ quod sit {1}esse Illius hic quia {2}agitur de illis qui in vero et bono sunt, ad (x)quos salvandos Dominus in mundum venit, sunt illi qui significantur, quod sint Domini; illi vocantur alibi `redempti,’ ut apud Esaiam,
Nonne Tu illud quod exsiccavit mare, aquas abyssi magnae; quod posuit profunditates maris viam ut transirent redempti? sic redempti Jehovae revertantur, li 10, 11.
@1 ipsis qui possidet$
@2 After venit$

8324. Vers. 17-19. Introduces illos, plantabis illos in monte hereditatis Tuae, loco ad habitare Te, operatus es Jehovah, sanctuarium, Domine, praepararunt manus Tuae. Jehovah regnabit in saeculum et aeternitatem. Quia venit equus Pharaonis in curru suo et in equitibus suis in mare, et reduxit Jehovah super illos aquas maris; et filii Israelis iverunt in arido per medium maris. `Introduces illos’ significat elevationem: `et plantabis illos’ significat regenerationem continue: `in monte hereditatis Tuae’ significat caelum ubi bonum charitatis: {1} `loco ad habitare Te’ significat ubi Dominus: `operatus es Jehovah’ significat quod a Domino solo: `sanctuarium, Domine, (x)praepararunt manus Tuae’ significat caelum ubi illi qui in vero fidei a Domino: `Jehovah regnabit in saeculum et aeternitatem’ significat quod Dominus solus sit Dominus caeli et terrae: `quia venit equus Pharaonis in curru suo et in equitibus suis’ significat omnia falsa ex intellectuali perverso apud illos qui in fide separata et vita mali: `in mare’ significat damnationem: `et reduxit Jehovah super illos aquas maris’ significat quod falsa ex malis quae intenderunt bonis relapsa sint super illos, ex praesentia Domini apud illos qui in bono: `et filii Israelis iverunt in arido per medium maris’ significat quod illi qui in bono veri et vero boni tuto transiverint inferni illius regionem.
@1 Pater in coelis written in m$

8325. `Introduces illos’: quod significet elevationem, constat ex significatione `introducere,’ cum ad caelum, quod sit elevatio; elevatio dicitur quia caelum coram visu spirituum externo est in alto, {1}ac coram visu interno, qualis est angelorum, est caelum in interno; omne enim internum in altera vita sistitur repraesentative sicut supra, (c)et externum sicut infra, inde caelum apparet supra et infernum infra, n. 2148, 3084, 4599, 5146; sunt enim status veri et boni, et in opposito sensu status falsi et mali, qui per altitudines et profunditates, verbo, qui per distantias et loca in altera vita repraesentantur, videatur n. 2625, 2837, 3356, 3387, 4321, 4882, (x)5605, 7381.
2 Solum ex hac experientia concludi potest quam aegre possit naturalis homo capere spiritualia, consequenter illa quae caeli sunt; quis illorum potest comprehendere quod spatia et tempora non dentur in caelo, sed pro illis status, nempe status boni seu status esse per spatia, (c)ac status veri seu status existere per tempora? Mere naturalis homo annon credet quod prorsus inane {2}ac nihil sit ubi non tempus ac spatium? Inde patet, {3} si naturalis homo apud se concludit quod nihil credendum sit nisi quod capit, quod tunc in enormes errores {4}se conjiciat; sicut se habet cum spatiis et temporibus, ita etiam {5}se habet in multis aliis; (d)sicut pro exemplo: naturalis homo {6}non potest non in phantasticum de Divino labi cum cogitat ex tempore quid Divinum fecerat ante creationem mundi, hoc est, quid egerat ab aeterno eousque; nec potest extricari e nodo isto priusquam ideae temporis et spatii removentur; angeli {7} cum de aeterno hoc cogitant, nusquam de illo cogitant ex tempore sed ex statu.
3 In altera vita apparent {8}binae statuae partim carneae, et partim lapideae, locatae in termino universi creati, anterius versus sinistrum; dicitur de illis quod deglutiant illos qui cogitant de Divino quid ab aeterno fecerat antequam {9}creavit mundum; deglutitio repraesentat quod homo, quia non cogitare potest nisi ex spatio et tempore, non possit se inde extricare ex se sed (c)ex Divino, quod fit vel per cogitationis illius dissipationem vel per remotionem idearum {10}temporis.
@1 at quoad visum internum$
@2 et prorsus$
@3 i quod$
@4 labatur$
@5 cum rebus aliis habet$
@6 nusquam potest intelligere quid Divinum fecerat ante creationem mundi et quid tunc egerat ab aeterno$
@7 i enim$
@8 bina animalia ferocia, partim carnea, et partim lapidea, locata$
@9 creaverat$
@10 ex tempore$

8326. `Et plantabis illos’: quod significet regenerationem continue, constat ex significatione `plantare’ quod sit regenerare, nam regeneratio se habet sicut plantatio; arbor enim cum plantatur, crescit in ramos, folia, et fructus, et ex seminibus fructuum crescit in novas arbores {1}, et sic porro; similiter se habet cum regeneratione apud hominem, quare etiam homo in Verbo comparatur arbori, et regeneratus homo horto aut paradiso; vera fidei apud illum comparantur foliis, et bona charitatis fructibus, semina a quibus novae arbores veris quae ex bono, seu quod idem, fidei quae ex charitate. Regeneratio continue dicitur quia regeneratio apud hominem incohat sed nusquam desinit; {2} perficitur continue non modo cum vivit in mundo sed etiam in altera vita in aeternum; et tamen nusquam ad aliquam talem perfectionem pervenire potest ut possit cum Divino comparari.
@1 i similes$
@2 i homo$

8327. `In monte hereditatis Tuae’: quod significet caelum ubi bonum charitatis, constat ex significatione `montis (x)hereditatis’ quod sit caelum, nam per `montem’ significatur bonum amoris, n. 795, 796, (x)2722, 4210, 6435, et per `hereditatem’ vita alterius, hic Domini, ita vita boni et veri quae a Domino; nam qui in hac vita sunt heredes regni (c)ac filii vocantur, n. 2658, 2851, 3672, (x)7212; quia haec significantur per `montem hereditatis,’ etiam significatur caelum, nam caelum est caelum ex bono amoris, et est hereditas illis qui sunt Domini.

8328. `Loco ad habitare Te’: quod significet ubi Dominus, constat ex significatione `loci’ quod sit status, de qua mox supra n. 8325, hic status boni ex Divino, quia intelligitur caelum; et ex significatione `habitaculi Jehovae,’ seu {1} `habitare Te,’ quod sit ubi Dominus; quod `habitare’ praedicetur de bono, videatur n. 2712, 3613, et quod `habitaculum Jehovae’ sit bonum, et inde caelum, n. (x)8269, 8309; quod Dominus sit Jehovah in Verbo, videatur supra n. 8261. A Domino pluries dicitur `Pater Qui in caelis,’ et tunc intelligitur Divinum in caelo, ita bonum ex quo caelum; Divinum in Se {2}spectatum est supra caelos, sed Divinum in caelis est Bonum quod in Vero quod procedit a Divino; hoc intelligitur per `Patrem in caelis’; apud Matthaeum,
Ut sitis filii Patris Qui in caelis; ut sitis perfecti, sicut Pater vester Qui in caelis perfectus est, v 45, 48, vi 1;
Pater noster Qui in caelis, sanctificetur nomen Tuum, vi 9;
Faciens voluntatem Patris Qui in caelis, vii 21;
et praeterea Matth. x 32, 33, xvi 17, xviii 10, 14, 19.
2 Divinum quod in caelis est {3}Bonum quod in Divino Vero quod procedit a Domino, at Divinum supra caelos est Ipsum Divinum Bonum; per `locum ad habitare Te’ significatur caelum ubi Divinum Verum procedens a Domino, nam hoc facit caelum et hoc intelligitur per `Patrem in caelis,’ et est ibi bonum quod facit vitam illorum qui in caelo. Quomodo se habet cum Divino Vero quod procedit a Domino, {4}quod sit in caelo bonum, illustrari potest per comparationem cum sole et cum luce quae a sole: in sole est ignis, sed a sole procedit lux; haec lux in se habet calorem ex quo germinantur horti et fiunt sicut paradisi; ipse ignis solis non transit ad tellurem, nam ille exureret et consumeret omnia, sed lux in qua calor ab igne solis; lux illa in spirituali sensu est Divinum Verum, calor est {5}bonum in Vero ex Divino Bono, et paradisus inde est caelum.
@1 i quod idem$
@2 enim$
@3 Divinum Verum procedens$
@4 et in coelo est$
@5 Divinum Bonum$

8329. `Operatus es Jehovah’: quod significet quod a Domino solo, constat ex significatione `operari’ {1}, cum de regeneratione et de caelo, quod sit a Domino solo, nam omne regenerationis et omne caeli est a Domino.
@1 i seu facere$

8330. `Sanctuarium, Domine, praepararunt manus Tuae’: quod significet caelum ubi illi qui in vero fidei a Domino, constat (c)ex significatione `sanctuarii’ quod sit caelum ubi verum fidei, de qua sequitur; et ex significatione `praepararunt manus Tuae’ quod sit quod a Domino; quod de `sanctuario’ dicatur quod `praepararunt manus’ est quia `manus’ praedicantur de vero, et (x)significant potentiam; quod `manus’ praedicentur de vero, videatur n. 3091, (x)8281; et quod sint potentia, n. 878, 3387, 4931-4937, 5327, 5328, 6292, 6947, 7011, 7188, 7189, 7518, 7673, 8050, 8069, 8153, 8281; similiter ac sanctuarium, quod {1}hoc praedicetur de vero, n. 8302; voces autem quae praecedunt, {2}ut `locus ad habitare Te’ et `operatus es Jehovah,’ praedicantur de bono quia referuntur ad `montem hereditatis,’ per quem significatur caelum in quo bonum charitatis, n. 8327; quod voces sint quae in Verbo praedicantur de bono, et voces quae praedicantur de vero, videatur n. 8314.
2 Quid caelum in quo bonum charitatis, quod per `montem hereditatis’ significatur, et (d)quid caelum in quo verum fidei, quod est `sanctuarium,’ paucis dicetur: caelum in quo bonum charitatis, est in quo {3} interiores qui a regno spirituali Domini sunt, et caelum in quo verum fidei, est in quo sunt exteriores qui ab illo regno; qui {4} interiores sunt, illi in ipsa charitate sunt et inde in fide; qui autem exteriores, sunt qui in fide sed nondum in charitate; hi bonum faciunt ex oboedientia, illi autem ex affectione; ex his patet quid per caelum in quo bonum charitatis, et per caelum in quo verum fidei, intelligitur.
3 Quod sanctuarium attinet, est illud in sensu supremo verum fidei quod a Domino, et inde in sensu repraesentativo est regnum spirituale Domini, tum Ecclesia spiritualis, et inde homo regeneratus qui est Ecclesia; estque {5}sic in sensu ab illis abstracto verum fidei, ita ipsa fides; {6}quid sanctum, videatur supra n. 8302; inde nunc est quod caelum (c)a vero fidei quod a Domino dicatur `sanctuarium’, ut apud Davidem,
Respondeat tibi Jehovah in die angustiae; mittat auxilium tibi e sanctuario, et ex Zione sustentet te, Ps. xx 2, 3 [A.V. 1, 2];
`sanctuarium’ ibi pro caelo ubi verum fidei, `Zion’ pro caelo ubi bonum amoris: apud eundem, 4
Viderunt gressus tuos, Deus, gressus Dei mei, Regis mei in sanctuario; formidabilis Deus; e sanctuariis Deus Israelis, Ps. lxviii 25, 36 [A.V. 24, 35];
`sanctuarium’ pro caelo ubi verum fidei, inde `Deus’ dicitur et non `Jehovah,’ tum quoque `Rex,’ quia `Deus’ dicitur ubi agitur de vero (c)ac `Jehovah’ ubi de bono, n. 2586, 2769, 2807, (x)2822, 3921 fin., 4402, 7010, 7268; et {7}quia `rex’ {8}est verum, n. 1672, 1728, 2015, 2069, 3009, 4575, 4581, 4966, 5044, 5068, 6148: apud eundem, 5
Laudabit Jah, quia prospexit ex alto sanctuarii Sui; Jehovah e caelis ad terram respexit, ad audiendum gemitum vincti, ad aperiendum filiis mortis, Ps. cii 19-21 [A.V. 18-20];
`sanctuarium’ hic quoque pro caelo quoad verum fidei: apud eundem,
Laudate Deum in sanctuario Ipsius, laudate Ipsum in expanso roboris Ipsius, Ps. cl 1;
`laudare in sanctuario’ pro (c)a vero fidei quod a Domino, `laudare in expanso roboris’ pro ex bono charitatis quod a Domino.
@1 id$
@2 nempe$
@3 i sunt$
@4 i enim$
@5 inde$
@6 haec intelligitur per sanctuarium; quod sanctum praedicatur de vero a Divino$
@7 quod altered to quia$
@8 sit$

8331. `Jehovah regnabit in saeculum et aeternitatem’: quod significet quod Dominus solus sit Dominus caeli et terrae, constat ex eo quod de Jehovah {1}, hoc est, de Domino, dici possit quod `regnabit in saeculum et aeternitatem,’ de angelis quod quidem regnaturi, sed ex Domino, ita usque est solus Dominus per illos. Apud antiquos qui ab Ecclesia, sollemne fuit dicere `(t)Deus regnat,’ {2}tum `(t)Deus regnabit in aeternum,’ per quod significabatur quod cum Ecclesia bene sit, {3}quia ibi tunc bonum et verum (c)a Divino; {4} in genere per illud significabatur quod Jehovah solus Deus; et qui instructi {5} de Adventu Domini, quod Dominus sit solus Dominus caeli et terrae; quia in Ecclesia apud antiquos sollemne fuit dicere, `{6}regnabit Deus,’ ideo apud Davidem aliquot Psalmi inscribuntur per `Jehovah regnabit,’ ut Ps. xciii 1, xcvii 1, xcix 1: et apud eundem,
Regnabit Jehovah in aeternum, Deus tuus, Zion, in generationem et generationem, Halelu-Jah, Ps. cxlvi 10:
apud Esaiam,
Quam jucundi sunt super montibus pedes evangelizantis, dicentis Zioni, {6}Regnabit Deus tuus, lii 7;
ibi de Domino: {7} apud Johannem,
Facta sunt regna mundi Domini nostri et Christi Ipsius, et regnabit in saecula saeculorum, Apoc. xi 15:
et apud eundem,
Audivi vocem dicentis, Alleluja, quia regnat Dominus Deus, Apoc. xix 6;
ex his etiam patet quod verba illa fuerint verba gaudii, inde exclamatio `Alleluja,’ et inde dicitur `quam jucundi sunt pedes evangelizantis, dicentis, Regnat Deus tuus.’ Quod Dominus sit Dominus caeli et terrae, (m){8} constat apud Matthaeum,
Jesus dixit ad discipulos, Data est Mihi omnis potestas in caelo et in terra, xxviii 18.(n)
@1 i Solo$
@2 et$
@3 quod nempe$
@4 i et quod sic in Ecclesia coelum,$
@5 i fuerunt$
@6 regnat$
@7 i et$
@8 i quod significatur per Jehovah regnabit in saeculum et aeternitatem,$

8332. `Quia venit equus Pharaonis in curru suo et in equitibus suis’: quod significet omnia falsa ex intellectuali perverso apud illos qui in fide separata et vita mali, constat ex significatione `equi Pharaonis,’ tum `currus ejus et equitum ejus,’ quod sint omnia falsa ex intellectuali perverso, de qua n. 8146, 8148; et ex (x)repraesentatione `Pharaonis’ et `Aegyptiorum’ quod sint qui in fide separata a charitate et in vita mali, de qua n. 7926, 8148.

8333. `In mare’: quod significet damnationem, constat ex significatione {1} `maris Suph’ quod sit infernum, de qua n. 8099, 8137, 8138; hic damnatio, quia dicitur quod `venerint in mare,’ et dein quod `reduxerit Jehovah super illos aquas maris,’ per quae significatur (d)quod delapsi in infernum; nam {2} in damnationem veniunt antequam in infernum.
@1 i maris, nempe$
@2 i mali$

8334. `Et reduxit Jehovah super illos aquas maris’: quod significet quod falsa ex malis quae intenderunt bonis relapsa sint super illos, ex praesentia Domini apud illos qui in bono, constat ex significatione `reduxit Jehovah super illos aquas maris’ quod sit quod falsa mali quae intenderunt bonis super illos relapsa sint; quod falsa ex malis colligantur in unum et infundantur in illos qui in malo sunt, et quod ab illis circumstipentur, videatur n. 8146. Quod falsa ex malo quae intendunt aliis relabantur super {1}ipsos ex lege ordinis, n. 8214, 8223, 8226; quod obstipatio a falsis {2}mali sit conjectio in infernum, n. 8210, 8232; et quod hoc fiat ex sola praesentia Domini apud bonos, cum illos tutatur, ac {3}caelo et caeli gaudio donat, n. 8137 fin., (x)8265.
@1 illos$
@2 A indecipherable. Possibly a quodam malo$
@3 cum coelum et coeli gaudium illis$

8335. `Et filii Israelis iverunt in arido per medium maris’: quod significet quod illi qui in bono veri et vero boni tuto transiverint inferni illius regionem, constat ex illis quae {1} n. 8099 et 8185 explicata sunt.
@1 i prius$

8336. Vers. 20, 21. Et sumpsit Mirjam prophetissa, soror Aharonis, tympanum in manu sua; et exiverunt omnes mulieres post illam in tympanis et [in] choreis. Et respondit illis Mirjam, Cantate Jehovae, quia exaltando exaltavit; equum et equitem ejus projecit in mare. `Et sumpsit Mirjam prophetissa, soror Aharonis, tympanum in manu sua’ significat glorificationem Domini ex bono fidei: `et exiverunt omnes mulieres post illam’ significat omnia bona veri: `in tympanis et in choreis’ significat celebrationem ex gaudio et laetitia: `{1} et respondit illis Mirjam’ significat reciprocum: `Cantate Jehovae’ significat quod Domino soli gloria: `quia exaltavit exaltando’ significat quod manifestaverit Divinum Suum in Humano: `equum et equitem ejus projecit in mare’ significat {2}ex eo quod ex sola praesentia Ipsius falsa fidei et mala vitae se conjecerint in infernum.
@1 Hosch. xiv 9, Num. xxi 17 written above these words. cp n. 8340.$
@2 in$

8337. `Et sumpsit Mirjam prophetissa, soror Aharonis, tympanum in manu sua’: quod significet glorificationem Domini ex bono fidei, constat ex repraesentatione `Mirjam’ quod sit bonum fidei; `Moscheh’ enim repraesentat verum fidei quod immediate a Domino procedit; ita verum internum, `Aharon’ autem verum fidei quod {1}mediate a Domino procedit, ita verum externum, n. 7009, 7089, (x)7382; inde `Mirjam’ est bonum fidei quod mediate a Domino procedit, `viri’ enim cum repraesentant verum, `mulieres illorum’ repraesentant bonum, n. 6014; quia `Mirjam cum mulieribus’ bonum externum repraesentat, ideo additur `soror Aharonis,’ et non dicitur soror Moschis; {2}bonum etiam et verum se habent sicut soror et frater, n. 3160; at sciendum quod `mulieres’ repraesentent bonum et `viri’ verum cum agitur de Ecclesia spirituali, at `mulieres’ repraesentant verum (c)ac `viri’ bonum ubi agitur de Ecclesia caelesti, n. 4823; ex significatione `prophetissae’ quod sit docens, de qua n. 2534, 7269, hic collaudans (x)Dominum, seu quod idem, glorificans Ipsum ex bono fidei, quia cantavit Jehovae, prout Moscheh et viri ex Israele; quod `cantare’ sit glorificare, videatur n. 8261, 8263, 8267; et ex significatione `sumere tympanum in manu’ quod sit glorificare ex bono fidei, `tympanum’ enim praedicatur de bono spirituali, seu quod idem, de bono fidei, n. 4138.
2 Olim in cultu Divino adhibebantur plura genera instrumentorum musicorum sed cum multa distinctione; in genere per inflatoria {3}exprimebantur affectiones boni, et per chordacea affectiones veri, et hoc ex correspondentia sonori cujusvis (d)cum affectionibus; notum est quod per quaedam genera instrumentorum musicorum {4} exprimantur hae affectiones naturales, per quaedam illae, (m)et cum (x)harmonicum conveniens conspirat, quod actualiter illas affectiones {5}emoveant;(n) qui gnari musices sunt haec sciunt, et quoque convenienter illa in usum mittunt; causa hujus rei {6}existit ab ipsa natura sonori et ejus convenientia cum affectionibus; hoc homo didicerat primum non ex scientia et arte, sed ex auditu et ejus exquisito sensu; inde liquet quod id non veniat ex origine in naturali mundo sed ex origine in spirituali, {7}et tunc ex correspondentia rerum quae ex ordine fluunt in (t)naturali mundo cum rebus in mundo spirituali; sonorum harmonicum et ejus varietates {4} correspondent statibus gaudii et laetitiae in spirituali, et status gaudii et laetitiae ibi existunt ab affectionibus, quae in illo mundo sunt affectiones {8}boni et veri; inde nunc constare potest {9} quod instrumenta musica correspondeant jucundis et amoenis affectionum spiritualium et caelestium, {10}et quod quaedam instrumenta his, quaedam illis affectionibus, (x)videantur quae de his prius n. 418-420, 4138, dicta et ostensa sunt.
3 Quod tympanum in specie attinet, correspondet illud bono spirituali, hoc est, bono veri; causa est quia tympanum non est instrumentum chordaceum, nec est inflatorium, sed quia est coriaceum, {11}est chordaceum quasi continuum, et quoque quia sonorum ejus est gravius et altius sonoro chordaceorum; hoc quoque constare potest ex Verbo ubi `tympanum’ nominatur, {12}ut apud Esaiam,
Cessabit gaudium tympanorum, cessabit tumultus hilarium, cessabit gaudium citharae, xxiv 8;
`gaudium tympanorum’ pro {13}jucundis affectionum boni fidei; `gaudium citharae’ pro jucundo affectionis veri fidei: apud Jeremiam,
Denuo aedificabo te ut aedificata sis, virgo Israelis; denuo adornabis tympana tua, et exibis in choream ludentium, xxxi 4;
`adornare tympana’ pro glorificare Deum ex {14}bono spirituali, agitur enim de Ecclesia spirituali, quae est `virgo Israelis’: similiter apud 4 (x)Ezechielem,
In Eden horto Dei fuisti; opus tympanorum tuorum et fistularum tuarum in te, in die quo creata es, praeparata sunt, xxviii 13;
ibi de Tyro, per quam significantur cognitiones boni et veri, et per `tympana et fistulas illarum’ affectiones et harum gaudia: {15} apud Davidem,
Viderunt gressus Tuos, Deus, gressus Dei mei Regis mei in sanctuario: praecesserunt cantantes, post pulsantes, in medio virginum tympanizantium, Ps. lxviii 25, 26 [A.V. 24, 25]:
apud eundem,
Acclamate Deo Jacobi, extollite cantum, et date tympanum, citharam jucundam cum nablio, Ps. (x)lxxxi 2, 3 [A.V. 1, 2]:
apud eundem,
Cantate Jehovae canticum novum; laudent nomen Ipsius in chorea, cum tympano et cithara psallent Ipsi, Ps. cxlix 1, 3;
ibi `laudare cum tympano’ pro glorificare ex jucundo affectionis boni fidei, et `laudare cum cithara’ pro {16} amoeno affectionis veri 5 fidei: apud eundem,
Laudate Deum cum tympano et chorea, laudate Ipsum cum fidibus et organo, laudate Ipsum cum cymbalis soni, laudate Ipsum cum cymbalis clangoris, Ps. (x)cl 3-5;
`laudare cum tympano et chorea’ pro ex bono et vero fidei; `ex fidibus et organo’ pro ex veris et inde bono. Quia instrumenta quaelibet {16} correspondentia significabant jucunda et amoena (x)affectionum spiritualium et caelestium, inde etiam Psalmis pluribus Davidis inscriptum, {17}ac indicatum quomodo psallerentur; {18}prout super Neginoth, super Nechiloth, super Octava, Schigajon, Gitthith, (x)Muthlabben, Scheminith, (x)Schoschannim, Machalath.
@1 procedit a Domino mediate$
@2 nam bonum$
@3 exprimebant$
@4 i in naturali mundo$
@5 emoveat$
@6 ducitur ex$
@7 exque$
@8 veri et sunt boni$
@9 i non modo$
@10 sed etiam quod quaedam his, et quaedam illis$
@11 ita$
@12 sicut$
@13 jucundo$
@14 jucundo affectionis boni fidei$
@15 i similiter$
@16 i ex$
@17 quibus et$
@18 et dicitur quibus instrumentis simul$

8338. `Et exiverunt omnes mulieres post illam’: quod significet omnia bona veri, constat ex significatione `mulierum’ quod sint affectiones boni, cum `viri’ sunt affectiones veri, {1} de qua nunc supra n. 8337.
@1 i cum agitur de Ecclesia spirituali,$

8339. `In tympanis et choreis’: quod significet celebrationem ex gaudio et laetitia, constat ex significatione `tympani’ quod praedicetur de affectione boni spiritualis, seu de bono veri, et quod significet ejus jucundum seu gaudium, de qua mox supra n. 8337; et ex significatione `choreae’ quod praedicetur de affectione veri spiritualis {1}, et quod significet ejus amoenum seu laetitiam, de qua sequitur. Antiquis temporibus testificata fuit laetitia cordis non modo per instrumenta {2}musica et per cantus, sed etiam per choreas; gaudia enim cordis seu interiora {3}in corpore {4}erumpebant in varios actus, ut in cantus et quoque in choreas; quia antiquis temporibus laetitiae quae reliquis praecelluerunt fuerunt laetitiae spirituales, hoc est, ex affectionibus {5} amorum spiritualium, quae fuerunt boni et veri, ideo quoque tunc licuit cantibus et harmoniis musicis adjungere choreas, et sic quoque his modis {6}testificari gaudium; inde est quod `choreae’ in Verbo memorentur, et per illas significantur laetitiae affectionum veri seu fidei ex bono seu charitate, ut apud Jeremiam,
Denuo adornabis tympana tua, et exibis in (x)choream ludentium. Fiet anima illorum sicut hortus irriguus, et non addent dolere amplius, tunc laetabitur virgo in chorea, et adolescentes et senes simul, xxxi 4, 12, 13:
apud eundem,
{7}Cessabit gaudium cordis nostri, conversa est in luctum chorea nostra, Threni v 15:
apud Davidem,
Convertisti luctum meum in choream mihi, Ps. xxx 12 [A.V. 11]:
apud eundem,
Laudent nomen Ipsius in chorea, cum tympano et cithara psallent (x)Ipsi, Ps. cxlix 3, cl 4;
quod etiam gentiles in cultu suo divino {8}luserint et egerint choreas, constat in Exod. xxxii 6, 19.
2 Gaudium et laetitia dicitur, quia `gaudium’ in Verbo praedicatur de bono {9}et `laetitia’ de vero; inde in Verbo pluries dicitur gaudium et laetitia, utrumque simul, ut apud Esaiam,
Ecce gaudium et laetitia occidere bovem, xxii 13:
apud eundem,
Gaudium et laetitia assequentur, et fugient tristitia et gemitus, xxxv 10:
apud eundem,
Gaudium et laetitia invenietur in Zione, confessio et vox cantus, li 3, 11:
apud Jeremiam,
Vox gaudii et vox laetitiae, et vox sponsi et vox sponsae, (x)xxxiii 11:
apud Sachariam,
Jejunium decimi erit domui Jehudae in gaudium et laetitiam, viii 19:
apud Davidem,
Audire facies me gaudium et laetitiam, Ps. li 10 [A.V. 8];
in his locis quia `gaudium’ praedicatur de bono et `laetitia’ de vero, utrumque dicitur, alioquin fuisset una vox satis; talis est locutio sancta quae in Verbo, ex causa ut in singulis ibi sit conjugium caeleste, hoc est, boni et veri, n. 683, 793, 801, 2173, 2516, 2712, 4138 fin., 5138, 5502, 7945.
@1 i seu veri fidei$
@2 musices$
@3 in altered to e$
@4 erumpunt$
@5 i quae$
@6 celebrare Deum; inde quoque choreae etiam in Verbo memorantur, et per illas ibi significantur laetitiae affectionum veri fidei$
@7 Cessavit$
@8 luderent seu agerent$
@9 at$

8340. `Et respondit illis Mirjam’: quod significet reciprocum, constat ex significatione `respondere,’ cum agitur de glorificatione Domini per canticum, quod sit reciprocum; apud antiquos in cultu sacro etiam sollemne fuit cantare per choros, ut nempe unus aut aliqui essent qui responderent, per quae repraesentabatur reciprocum et responsum quale est Ecclesiae e caelo, et caeli (c)a Domino; tale significatur apud Hoscheam,
Ego respondebo et cantabo Ipsi, xiv 9:
et apud Moschen,
Tunc cecinit Israel canticum hoc, Ascende fons, respondete super eo, Num. xxi 17.

8341. `Cantate Jehovae’: quod significet quod Domino soli gloria, constat ex illis quae supra n. 8263 explicata sunt, ubi eadem verba.

8342. `Quia exaltando exaltavit’: quod significet quod manifestaverit Divinum Suum in Humano, constat ex illis supra n. 8264, ubi eadem verba.

8343. `Equum et equitem ejus projecit in mare’: quod significet quod ex sola praesentia Ipsius falsa fidei et mala vitae se conjecerint in infernum, constat ex significatione `equi et equitis’ quod sint falsa ex malo, de qua n. 8146, 8148; et ex significatione `projicere in mare’ quod sit in infernum, de qua n. 8099, 8137, 8138; quod factum sit ex sola praesentia Domini, videatur n. 8137 fin., (x)8265. Dicitur quod falsa et mala se conjecerint in infernum ex causa quia ipsa falsa sunt et mala quae conjiciuntur in infernum, quae trahunt secum illos quibus adhaerent; fiunt enim homines per malum vitae formae falsorum ex malo, quare cum ipsa mala cum falsis dejiciuntur, etiam formae quibus adhaerent una detrahuntur; falsa enim et mala sunt {1}exhalationes ab infernis, {2}et influunt apud illos qui per mala vitae fecerunt interiora sua formas receptionis; (m)quod omne cogitationis et voluntatis influat, bonum e caelo, {3}malum autem ex inferno, videatur n. 2886-2888, 4151, 4249, 5846, 6189, 6191, 6193, 6203, 6206, (a)6213, 6324, 6325, 7147, 7343;(n) inde (d)nunc est quod dicatur quod falsa fidei et mala vitae se conjecerint in infernum; {4}idcirco angeli, cum de infernis cogitant et loquuntur, de falsis et malis abstracte ab illis qui ibi cogitant et loquuntur, nam angeli {5}removent semper ideas personae, et manent in ideis rerum, n. 5225, 5287, 5434.
@1 ex influxu$
@2 hic aliter apud illos, et illi per malum vitae facti sunt formae recipientes illorum$
@3 et malum$
@4 ideo$
@5 in singulis removent ideas personae, et de ipsa re abstracte ab illa cogitant$

8344. Vers. 22-26. Et proficisci fecit Moscheh Israelem a mari Suph, et exiverunt ad desertum Schur, et iverunt tres dies in deserto, et non invenerunt aquas. Et venerunt ad Marah, et non potuerunt bibere aquas prae amaritudine, quia amarae illae; propterea vocavit nomen ejus Marah. Et murmuraverunt populus contra Moschen, dicendo, Quid bibemus? Et clamavit ad Jehovam, et monstravit illi Jehovah lignum, et projecit ad aquas, et dulces factae aquae; ibi posuit (x)illi statutum et judicium, et ibi tentavit illum. Et dixit, Si audiendo audiveris vocem Jehovae Dei tui, et rectum in oculis Ipsius feceris, et auscultaveris praeceptis Ipsius, et custodiveris omnia statuta Ipsius, omnem morbum quem posui in Aegyptios, non ponam super te, quia Ego Jehovah sanator tuus. `Et proficisci fecit Moscheh Israelem a mari Suph’ significat successivum secundum ordinem veri Divini, postquam transiverunt regionem inferni: `et exiverunt ad desertum Schur’ significat statum tentationis in quem dein perducti: `et iverunt tres dies in deserto, et non invenerunt aquas’ significat quod vera deficerent, et tandem plane: `et venerunt ad Marah’ significat statum tentationis: `et non potuerunt bibere aquas prae amaritudine, quia amarae illae’ significat quod vera illis apparerent injucunda, quia absque affectione boni: `propterea vocavit nomen Marah’ significat statum et quale illius tentationis: `et murmuraverunt populus contra Moschen’ significat indolentiam ex tentationis acerbitate: `dicendo, Quid bibemus?’ significat quod non sustineant vera, quia injucunda ex nulla illorum (x)affectione: `et clamavit ad Jehovam’ significat supplicationem ad (x)Dominum ex indolentia: `et monstravit illi Jehovah lignum’ significat quod Dominus bonum inspiraverit: `et projecit in aquas’ significat quo affecit vera: `et dulces factae aquae’ significat quod inde vera jucunda facta: `ibi posuit illi statutum et judicium’ significat verum ordinis tunc revelatum: `et ibi tentavit illum’ significat quoad tentationes in genere: `et dixit’ significat instructionem: `Si audiendo audiveris vocem Jehovae Dei tui’ significat fidem praeceptorum Domini: `et rectum in oculis Ipsius feceris’ significat vitam secundum illa: `et auscultaveris praeceptis Ipsius’ significat oboedientiam et vitam secundum bona fidei quae sunt interiora Ecclesiae: `et custodiveris omnia statuta Ipsius’ significat vitam secundum vera fidei quae sunt exteriora Ecclesiae: `omnem morbum quem posui in Aegyptios non ponam super te’ significat quod detinendi a malis quae illis qui in fide separata et in vita mali: `quia Ego Jehovah sanator tuus’ significat quod Dominus solus praeservet a malis.

8345. `Et proficisci fecit Moscheh Israelem a mari Suph’: quod significet successivum secundum ordinem veri Divini, postquam transiverunt regionem inferni, constat ex significatione `proficisci’ quod sit successivum et continuum quoad vitam et ejus ordinem, de qua n. 4375, 4554, 4585, 5996, (x)8181; ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua n. 7010, 7014, 7382; inde `proficisci fecit Moscheh’ significat successivum secundum ordinem veri Divini; ex repraesentatione `Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali in terra inferiore detenti fuerunt ad Adventum Domini et tunc liberati, de qua n. (x)6854, 6914, 7828, 7932, 8018, 8321; et ex significatione `maris Suph’ quod sit infernum ubi illi qui ab Ecclesia in fide separata a charitate, et in vita mali, de qua n. 8099, 8137, 8148; quod illi, cum liberati, perducti fuerint per infernum quod significatur per `mare Suph,’ videatur n. 8099.

8346. `Et exiverunt ad desertum Schur’: quod significet statum tentationis in quem dein perducti, constat ex significatione `exire’ quod sit perduci; et ex significatione `deserti Schur’ quod sit status tentationis; quod `desertum’ sit status {1}subeundi tentationem, videatur n. 6828, 8098, et quod `Schur’ {2}sint scientifica Ecclesiae quae nondum vitam sunt adepta, n. 1928, ita talia quae vitam adeptura sunt per tentationes; nam vita spiritualis acquiritur per tentationes, quae sunt pugnae spirituales seu pugnae contra mala et falsa, (c)ac per victorias in pugnis; quod qui ab Ecclesia spirituali post Adventum Domini in mundum subiverint tentationes, et quod prius non potuerint, videatur n. 8159.
@1 tentationis$
@2 S first wrote sit scientificum Ecclesiae quod nondum vitam est adeptum. He then changed to scientificum and adeptum plural forms, but not sit nor quod nor est$

8347. `Et iverunt tres dies in deserto, et non invenerunt aquas’: quod significet quod vera deficerent, et tandem plane, constat ex significatione `trium dierum’ quod sit plenum, de qua n. 2788, 4495, 7715; ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua mox supra n. 8346; ex significatione `aquarum’ quod sint vera fidei, de qua n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668; inde `non invenire aquas’ est quod vera deficerent; quod plane deficerent, significatur per `ire tres dies’; `in deserto’ dicitur, quia ibi tentati sunt, ut sequitur.

8348. `Et venerunt ad Marah’: quod significet statum tentationis, constat ex eo quod ibi tentati sint; quod etiam in sequentibus dicitur his verbis, `Ibi posuit illi statutum et judicium, et ibi tentavit illum,’ vers. 25.

8349. `Et non potuerunt bibere aquas prae amaritudine, quia amarae illae’: quod significet quod vera illis apparerent injucunda, quia absque affectione boni, constat ex significatione `bibere aquas’ quod sit recipere vera, et {1}applicare illa sub bono, de qua n. 3069, 5709; ex significatione `aquarum’ quod sint vera, de qua mox supra n. 8347; et ex significatione `amari’ quod sit injucundum, de qua n. 7854; inde patet quod per `non potuerunt bibere aquas prae amaritudine, quia amarae illae’ significetur quod vera illis apparerent injucunda; quod sit quia absque affectione boni, est quoniam omne jucundum veri existit a bono; quod affectio veri originem suam ducat a bono, est quia bonum amat verum et verum bonum, sunt enim bina illa sicut conjugio conjuncta; notum est quod unusquisque velit instrui in illis quae amat et pro fine (x)habet; qui amat bonum, hoc est, qui vult {2}ex corde colere Deum, et benefacere proximo, is amat instrui in illis quae ducunt ad illa, proinde in veris; ex quibus constare potest quod omnis affectio veri sit ex bono; sunt quidem qui male vivunt et tamen volunt instrui in veris, sed non est affectio veri apud illos sed solum affectio confirmandi doctrinalia Ecclesiae, {3}propter sui gloriam, hoc est, famam, honores, lucrum; affectio veri genuina est velle scire quid verum {4}propter vitam in mundo, et propter vitam aeternam; hi in (x)tentationem veniunt quando illis vera incipiunt deficere, et magis quando vera quae sciunt apparent injucunda; tentatio illa originem ducit ex eo quod intercepta sit communicatio cum bono; haec communicatio intercipitur ut primum homo venit in suum proprium, nam sic illabitur in malum amoris sui aut mundi; ut primum in illud incidit, tunc vera incipiunt appercipi injucunda, sed actutum cum ex illo statu emergit, {5}vera fiunt jucunda; hoc {6}intelligitur in sequentibus {7}per quod `aquae amarae sanatae sint per lignum illis injectum,’ nam per `lignum’ significatur bonum.
@1 ea applicare$
@2 benefacere proximo, et ex corde colere Deum$
@3 famae, gloriae, honorum et lucri causa$
@4 antequam id apud se confirmat, et hoc propter vitam et propter usus bonos$
@5 Vera enim et bona sunt quae nutriunt vitam spiritualem, quae cum deficiunt vera, sitiet vita naturalis$
@6 constabit ex$
@7 , dicitur enim$

8350. `Propterea vocavit nomen Marah’: quod significet statum et quale illius tentationis, constat ex eo quod nomina quae {1}induntur rebus de quibus in Verbo, comprehendant quale et statum rei de qua agitur, n. 2643, 3422, 4298, 4442; hic itaque `{2} Marah’ significat quale et statum tentationis, de qua in his versibus agitur; `Marah’ etiam significat amarum.
@1 indebantur$
@2 i nomen$

8351. `Et murmuraverunt populus contra Moschen’: quod significet indolentiam ex tentationis acerbitate, constat ex significatione `murmurare’ quod sit querimonia qualis in tentationibus, ita indolentia ex tentationis acerbitate. Tentationes quas subiverunt illi qui ab Ecclesia spirituali Domini, postquam liberati ab infestationibus, tum quoque per tentationes quas subituri qui ab illa Ecclesia, describuntur per murmurationes filiorum Israelis in deserto; et quia tentationes spirituales communiter perducuntur ad desperationem, n. 1787, 2694, 5279, 5280, 7147, 7166, 8165, ideo per `murmurare’ significatur querimonia ex indolentia in tentationibus, ut Exod. xvi 2, 3, xvii 3; Num. xiv 27, 29, 36, xvi 11; `contra Moschen’ dicitur quia contra Divinum, nam per `Moschen’ repraesentatur Divinum Verum, n. 6723, 6752, 6771, 6827, 7010, 7014, 7089, 7382.
2 Quod tentationes attinet quas subiverunt qui ab Ecclesia spirituali, et quas subituri qui ab illa Ecclesia, sciendum quod fides nusquam implantari queat illis qui ab Ecclesia spirituali quam per tentationes, ita nec charitas, nam in tentationibus est homo in pugna contra falsum et malum; haec, nempe {1}falsum et malum, influunt in externum hominem ab infernis, bonum autem et verum influunt per internum a Domino; ita {2}ex pugna interni hominis cum externo, quae vocatur tentatio;’ et quantum tunc homo externus redigitur ad oboedientiam {3}sub interno, tantum implantatur fides et charitas; est enim externum seu naturale hominis receptaculum veri et boni ab interno; si receptaculum non {4}est accommodatum, non recipit aliquid quod influit ab interiore, sed id vel rejicit, vel exstinguit, vel suffocat, unde nulla regeneratio; inde est quod tentatio erit, ut {5}regeneretur homo, quod fit per implantationem fidei et charitatis, et sic per formationem novae voluntatis et novi intellectus; quare etiam Ecclesia Domini dicitur `pugnans’; videantur quae de his prius, n. 3928, 4249, 4341, 4572, 5356, 6574, 6611, 6657, 7090 fin., 7122, 8159, 8168, 8179, 8273, dicta et ostensa sunt.
@1 malum et falsum$
@2 est$
@3 interni$
@4 sit$
@5 implantetur fides A regeneratur homo…intellectus I$

8352. `Dicendo, Quid bibemus?’: quod significet quod non sustineant vera, quia injucunda ex nulla illorum affectione, constat ex significatione `bibere’ quod sit instrui in veris ac illa recipere, tum quoque illis affici, et inde sibi illa appropriare, de qua n. 3069, 3168, 3772, 4017, 4018, hic illa non sustinere ex causa quia injucunda propter nullam affectionem boni, quae significantur per quod `aquae amarae essent,’ secundum illa quae supra n. 8349 explicata sunt. Tentatio haec in eo consistit quod querantur et indoleant quod vera quae prius illis jucunda fuerunt, et quae sic fecerunt vitam spiritualem seu vitam caeli illorum, nunc illis appareant injucunda usque adeo ut vix possint illa sustinere.
2 Mere naturalis homo crederet quod tale nihil doloris posset causari, cogitat enim, Quid mihi cum veris, sive jucunda sive injucunda sint? si injucunda, rejiciantur; at spiritualis homo prorsus aliter sentit; jucundum vitae (c)illius est instrui in veris et illustrari in talibus quae animae ejus sunt, ita quae vitae spiritualis, quare cum (c)illa deficiunt, laborat et patitur vita {1}illa, inde dolor et anxietas; causa est quod affectio boni jugiter influat per internum hominem a Domino, et excitet in externo convenientia quae prius causata sunt jucundum affectionis veri, quae cum impugnantur a malis amoris sui et mundi, quae prius etiam ut jucunda {2}perceperat, inde conflictio jucunditatum seu affectionum, ex qua anxietas, et ex hoc indolentia et querimonia.
3 (s)Paucis dicetur quomodo {3}cum tentatione quae existit per deficientiam veri se habet: nutricio vitae spiritualis est bonum et verum, sicut nutricio vitae naturalis est cibus et potus; si deficit bonum est sicut deficit cibus, et si deficit verum est sicut deficit potus; indolentia inde se habet sicut indolentia ex fame et siti; comparatio haec est ex correspondentia, cibus enim correspondet bono, et potus vero {4}, et quia correspondentia est, etiam cibus et potus nutriunt corpus melius et convenientius, {5}cum homo ad cenam aut prandium simul {6}est in jucundo loquelae cum aliis de talibus quae {7}amat, quam cum solus absque consortio ad mensam sedet; cum homo in hoc statu est, tunc apud illum vasa recipientia cibi constricta sunt, at cum in illo statu est, tunc eadem aperta sunt; talia facit correspondentia cibi spiritualis et cibi naturalis; dicitur jucundum loquelae cum aliis de talibus quae {8}amat, quia omne id se refert ad bonum et verum, non enim datur aliquid in mundo quod non ad utrumque hoc se refert; ad bonum apud hominem se refert id quod amat, et ad verum quod instruit de bono, et sic cum illo se conjungit.(s)
@1 ejus$
@2 apperceperat$
@3 tentatio$
@4 i in spirituali mundo$
@5 dum$
@6 After loquelae$
@7 amant$
@8 amant altered to amat$

8353. `Et clamavit ad Jehovam’: quod significet supplicationem ad Dominum ex indolentia, constat ex significatione `clamare’ quod sit imploratio, de qua n. 6801, et quoque lamentatio interior, n. 7782, inde etiam est supplicatio ex indolentia; quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, videatur n. 8261.

8354. `Et monstravit illi Jehovah lignum’: quod significet quod Dominus bonum inspiraverit, constat ex significatione `monstrare,’ cum a Jehovah, hoc est, Domino, quod sit dare perceptionem, quod quia fit per influxum, est inspirare; et ex (x)significatione ligni quod sit bonum, de qua n. 643, 2784, 2812, 3720.

8355. `Et projecit in aquas’: quod significet quo affecit vera, constat ex significatione `projicere lignum in aquas,’ cum `lignum’ est bonum et `aquae’ sunt vera, quod sit bono afficere vera; quod `lignum’ sit bonum, videatur mox supra n. 8354, et quod `aquae’ sint vera, n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, 8349.

8356. `Et dulces factae aquae’: quod significet quod inde vera jucunda facta, constat ex significatione `dulcis’ quod sit jucundum, nam `dulce’ in spirituali sensu est dulce vitae, quod unum est cum jucundo; et ex significatione `aquarum’ quod sint vera, de qua mox supra n. 8355. Cum hoc ita se habet: quod homo afficiatur vero est ex bono, nam {1}bonum et verum conjuncta sunt sicut conjugio, {2}proinde amat unum alterum sicut conjux conjugem, inde quoque conjunctio boni et veri comparatur in Verbo conjugio, (c)ac vera (c)et bona quae inde nascuntur vocantur filii et filiae; ex his constare potest quod jucundum (x)affectionis veri non aliunde causam ducat quam a bono; {3}hoc etiam ab experientia patet; qui enim in bono vitae sunt, hoc est, qui amant Deum et proximum, illi etiam amant vera fidei; inde est quod quamdiu bonum influit et recipitur, tamdiu verum {4}appareat jucundum; sed ut primum bonum non influit, hoc est, ut primum malum praedominari {5}et influxum boni arcere incipit, ilico pro vero sentitur injucundum, nam verum et malum se mutuo rejiciunt et aversantur. Ex his nunc constare potest cur jussum {3}ut in aquas amaras projiceretur lignum, tum {6}cur aquae illae ex injecto ligno dulces factae {7}sunt; haec nequaquam a Divino mandata fuissent nisi talia significavissent, nam Divinum potuit absque ligno medio aquas illas dulces reddere.
@1 verum et bonum$
@2 ita$
@3 quod$
@4 apparet$
@5 aut$
@6 unde$
@7 sint$

8357. `Ibi posuit illi statutum et judicium’: quod significet verum ordinis tunc revelatum, constat ex significatione `statuti’ quod sit verum Ecclesiae externum; et ex significatione `judicii’ quod sit verum Ecclesiae internum; inde `ponere alicui statutum et judicium’ est ordinare secundum vera, consequenter revelare illa; quod `statutum’ sit verum ordinis externum, est quia omne externum Ecclesiae dictum fuit `statutum,’ et omne verum ordinis internum dictum fuit `judicium.’

8358. `Et ibi tentavit illum’: quod significet quoad tentationes in genere, constat ex illis quae praecedunt et quae sequuntur; in illis quae praecedunt, actum est de tentatione prima in deserto; in illis quae {1} sequuntur agitur de instructione quomodo vivent ut in tentationibus non succumbant.
@1 i nunc$

8359. `Et dixit’: quod significet instructionem, constat (c)ex significatione `dicere,’ cum a Jehovah de vero ordinis quoad (x)tentationes, quod sit instructio, ut quoque n. 6879, 6881, (x)6883, 6801, 7186, (x)7267, 7304, 7380, 7517, 8127.

8360. `Si audiendo audiveris vocem Jehovae Dei tui’: quod significet fidem praeceptorum Domini, constat ex significatione `audire’ quod sit apperceptio et fides, de qua n. 3921, 5017, 7216; {1} et ex significatione `vocis Jehovae’ quod sit {2}enuntiatum ex Verbo, ita praeceptum Domini, de qua n. 6971.
@1 i de qua sequitur$
@2 annuntiatum$

8361. `Et rectum in oculis {1}Ipsius feceris’: quod significet vitam secundum illa, constat ex significatione `rectum facere’ quod sit vivere secundum {2}dictamen veri; et ex significatione `in oculis Jehovae’ quod sit coram Domino, ita secundum praecepta Ipsius, nam Dominus est in praeceptis Suis cum vivitur secundum illa; is quoque dicitur `in oculis Domini esse’ qui in fide in Ipsum est. Quod `vocem audire’ attinet, significat (x)id proprie oboedientiam, n. 2542, 3869, 5017; sed cum quoque dicitur `facere,’ ut hic, tunc `audire’ significat fidem, et `facere’ vitam, ut constare potest a Domini verbis apud Matthaeum,
Omnis qui audit Mea verba et facit ea, comparabo viro prudenti; at omnis audiens verba Mea, sed non faciens ea, comparabitur viro stulto, vii 24, 26:
apud Lucam,
Omnis qui venit ad Me, et audit sermones Meos facitque eos, monstrabo vobis cui similis {3}est, vi 47:
apud eundem,
Semen quod in terra bona, tu sunt qui in corde simplici et bono audiunt verbum, retinent, et fructum faciunt in patientia, viii 15:
apud eundem,
Jesus dixit, Mater Mea et fratres Mei tu sunt qui audiunt verbum Dei et faciunt illud, viii (x)21;
in his locis `audire’ significat {4}percipere, intelligere, et fidem habere, {5} `facere’ significat vivere secundum illa; at ubi `audire’ dicitur et non simul `facere,’ tunc `audire’ significat fidem voluntate et actu, ita oboedientiam; causa est quia quod auditur, hoc transit in visum internum qui intellectus, et ibi excipitur a voluntate, et transit sicut per circulum in actum; inde voci audire inest {6} natura significatio oboedientiae, prout audire aut auscultare alicui, videatur n. 4652-4660.
@1 illius AI$
@2 verum$
@3 sit$
@4 scire$
@5 d et i at$
@6 i quasi$

8362. `Et auscultaveris praeceptis Ipsius’: quod significet oboedientiam et vitam secundum bona fidei quae sunt interiora Ecclesiae, constat ex significatione `auscultare’ quod sit oboedientia et vita; et ex significatione `praeceptorum’ quod sint vera Verbi interna, de qua n. 3382 ita vera fidei quae sunt interiora Ecclesiae; haec vocantur bona fidei, {1}nam sunt voluntates.
@1 A had but d nam vera fidei interiora non solum in intellectu sunt sed etiam in voluntate, et quae in voluntate sunt, illa sunt interiora, et amantur quia tunc homo afficitur illis, seu amat illa, et sunt jucunda ac beata vitae illius. This suggests that voluntates in I may be a misprint for voluntatis$

8363. `Et custodiveris omnia statuta Ipsius’: quod significet vitam secundum vera fidei quae sunt exteriora Ecclesiae, constat ex significatione `custodire’ quod etiam sit {1}vivere; et ex significatione `statutorum’ quod sint vera Verbi externa, de qua n. 3382, 8357; ita vera fidei quae sunt exteriora Ecclesiae. Pluribus in locis in Verbo nominantur statuta et praecepta, et cum (m)unum cum altero dicitur, tunc {2}statutum significat externum Ecclesiae, et {3} praeceptum internum illius.(n)
@1 vita$
@2 per statutum significatur$
@3 i per$

8364. `Omnem morbum quem posui in Aegyptios, non ponam super te’: quod significet quod detinendi a malis quae illis qui in fide separata et in vita mali, constat ex significatione `morbi’ quod sit malum, de qua sequitur; ex repraesentatione `Aegyptiorum’ quod sint qui in fide separata et in vita mali, de qua n. 7097, 7317, 7926, 8148; et ex significatione `non ponere super te,’ cum dicitur de `morbo,’ per quem significatur malum, quod sit quod detinendi a malo, nam Jehovah, hoc est, Dominus, non aufert malum sed detinet hominem ab illo et tenet in bono, n. 929, 1581, 2256, 2406, 4564, 8206; inde est quod per `non ponere morbum super illos’ significetur quod detinendi a malis.
2 Quod `morbus’ sit malum, est quia in sensu interno {1}significantur talia quae afficiunt vitam spiritualem; morbi qui illam afficiunt sunt mala, et vocantur cupiditates et concupiscentiae; vitam spiritualem facit fides et charitas; illa vita aegrotat cum falsum est loco veri quod fidei, et malum loco boni quod charitatis; haec enim (x)perducunt illam vitam ad mortem quae vocatur mors spiritualis, {2}et est damnatio, sicut morbi perducunt vitam naturalem ad suam mortem; inde est quod per `morbum’ in sensu interno significetur malum, et per `morbos Aegyptiorum’ mala in quae illi qui in fide separata et in vita mali se conjecerunt, per quod infestaverint probos; quae mala in praecedentibus ubi de plagis in Aegypto actum est.
3 Mala {3} intelliguntur per morbos etiam alibi in Verbo, ut apud Moschen,
Si {4}custodiveris praecepta et statuta et judicia quae Ego praecipiens tibi hodie, removebit Jehovah a te omnem morbum, et omnes languores Aegypti malos, quos nosti; non ponet super te, sed dabit eos super osores tuos, Deut. vii 11, 15:
apud eundem,
Si non oboediveris voci Jehovae Dei tui, custodiendo ad faciendum omnia praecepta Ipsius et statuta Ipsius, mittet Jehovah in te maledictionem, conturbationem, et increpationem, in omni missione manus tuae quam facies, usque dum perdaris; propter malitiam operum tuorum, quibus deseruisti Me; adhaerere faciet Jehovah tibi pestem, donec consumpserit te desuper terra; percutiet te Jehovah tabe, et febri calida, et febri ardente, et febri aestuante, et siccitate, et uredine, et aurigine, quae persequentur te, usque dum pereas: percutiet te Jehovah ulcere Aegypti, et {5}haemorrhoidis, et scabie, et prurigine, ut non possis sanari: percutiet te Jehovah furore, et caecitate, et stupore cordis: fies insanus ab aspectu oculorum tuorum: percutiet te Jehovah ulcere malo, super genubus, et super femoribus, a quibus non possis sanari, a vola pedis tui usque ad verticem tuum: rejiciet in te omnem languorem Aegypti, etiam omnem morbum et omnem plagam, quae non scripta in libro Legis hujus: dabit tibi Jehovah cor trepidans, consumptionem oculorum, et dolorem animae, Deut. xxviii 15, 20-22, 27, 28, 34, 35, 60, 61, 65;
per omnes morbos hic nominatos significantur morbi spirituales, (x)qui sunt mala destruentia vitam voluntatis boni et falsa destruentia vitam intellectus veri, verbo, destruentia vitam spiritualem quae est fidei et charitatis; morbi naturales etiam talibus correspondent, nam omnis morbus in genere humano est inde, quia ex peccato, n. 5712, 5726; unusquisque etiam morbus correspondet suo malo; causa est quia omne vitae hominis est ex spirituali mundo; quare si vita ejus spiritualis aegrotat, etiam derivatur inde malum in vitam naturalem, {6}quod ibi fit morbus; videantur quae de correspondentia morborum cum malis ab experientia, n. 5711-5727.
4 Similia per `morbos’ {7} significantur alibi, ut apud Moschen,
Coletis Jehovam Deum vestrum, ut benedicat pani tuo et aquis tuis, et amoveam morbum e medio tui, Exod. xxiii 25:
apud eundem,
Si statuta Mea reprobaveritis, sique judicia Mea fastidiverit anima vestra, ut non faciatis omnia praecepta Mea, dum irritum feceritis foedus Meum, mandabo super vobis terrori, cum tabe et cum ardente febri, quae consumptura oculos et cruciatura animam, Lev. xxvi 15, 16;
{8}`tabes’ pro {9}decrescentia veri et {10}increscentia falsi; `ardens febris’ pro cupiditate mali: porro apud Esaiam,
Quare addetis recessionem? totum caput in morbum, et totum cor languidum; a vola pedis usque ad caput non in eo integritas, vulnus, et cicatrix, et plaga recens; non expressa, et non obligata, et non emollita (x)oleo, i [5,] 6;
quod hic per `morbum, vulnus, cicatricem, et plagam’ intelligantur peccata, {11}neminem latet’: similiter apud Ezechielem,
Vae pastoribus Israelis! oves infirmas non confirmastis, (x)aegrotam non sanastis et fractam non obligastis, xxxiv [2,] 4:
apud Davidem,
Iniquitates meae transiverunt caput meum, computruerunt, contabuerunt vulnera mea, propter stultitiam meam, nam intestina mea repleta sunt ardore, nec integritas in carne mea, Ps. xxxviii 5-7, [8] [A.V. 4-7].
5 Quia per `morbos’ significantur vitia et mala vitae spiritualis, idcirco per morborum varia genera significantur etiam varia genera vitiorum et malorum illius vitae; quod per `pestem’ significetur vastatio boni et veri, videatur n. 7102, 7505; et quod per `lepram’ profanatio veri, n. 6963. Quod in genere per `morbos’ significentur peccata, constare etiam potest apud Esaiam,
Vir dolorum, et notus morbi; unde quasi occultatio facierum ab Ipso; contemptus ut non reputaverimus Ipsum; verumtamen morbos nostros Ille tulit, et dolores nostros portavit, et per vulnera Ipsius sanitas data nobis, liii 3-5;
ubi de Domino.
6 Quia `morbi’ repraesentabant iniqua et mala vitae spiritualis, idcirco per morbos quos Dominus sanavit (x)significatur liberatio a {12} variis generibus mali et falsi quae Ecclesiam et humanum genus infestabant, et quae mortem spiritualem {13}inductura essent; miracula enim Divina a miraculis aliis distinguuntur per id quod illa involvant et spectent status Ecclesiae et regni caelestis; propterea miracula Domini imprimis fuerunt sanationes morborum; haec intelliguntur per Domini verba ad discipulos a Johanne missos,
Annuntiate Johanni quae auditis et videtis; caeci vident et claudi ambulant, leprosi mundantur et surdi audiunt, mortui resurgunt et pauperes audiunt evangelium, Matth. xi 4, 5;
inde est quod toties dicatur quod Dominus `omnem morbum et languorem populi sanaverit,’ {14} Matth. iv 23, ix 35, xiv 14, 35, 36; Luc. iv 40, v 15, vi 17, vii 21; Marc. i 32-34, iii 10.
@1 intelliguntur$
@2 estque$
@3 i quoque$
@4 custodias$
@5 haemorrhoidibus AI Cp Sch$
@6 quae$
@7 i et aegritudines$
@8 tales I$
@9 deficientia$
@10 inductione$
@11 patet$
@12 i Domino e$
@13 inducerent$
@14 i ut$

8365. `Quia Ego Jehovah sanator tuus’: quod significet quod Dominus solus praeservet a malis, constat ex significatione `sanare’ quod sit mederi et quoque praeservare a malis, nam cum {1}`morbi’ significant mala, `sanare’ significat medelam et praeservationem ab illis, ut quoque pluries in Verbo, ut apud Moschen,
Ego occido et vivifico, percutio et sano, Deut. (x)xxxii 39:
apud Jeremiam,
Sana me, Jehovah, ut saner, serva me ut server, xvii 14:
apud eundem,
Ascendere faciam sanitatem tibi, et a plagis tuis sanabo te, xxx 17:
apud Davidem,
Totum cubile ejus vertisti in morbo ejus; ego dixi, Jehovah, miserere mei, sana animam meam, quia peccavi Tibi, Ps. xli 4, 5 [A.V. 3, 4];
praeter multis aliis in locis, ut Esai. vi 10, liii 5, lvii 18, 19; Jer. iii 22, xvii 14; Hos. vi 1, vii 1, xi 3, xiv 5; Sach. xi 16; Ps. xxx 2; et alibi; et quia `sanare’ id significabat, etiam Dominus Se {2}vocat `medicum’,
Non opus habent valentes medico sed male habentes; non veni vocare justos sed peccatores ad paenitentiam, Matth. ix 12, 13; Marc. ii 17; Luc. v 31, 32.
@1 S first wrote morbus significat malum then he made morbus and malum plural, but not significat$
@2 vocavit$

8366. Vers. 27. Et venerunt ad Elim, et ibi duodecim fontes aquarum, et septuaginta palmae; et castrametati sunt ibi juxta aquas. `Et venerunt ad Elim’ significat statum illustrationis et affectionis, ita consolationis post tentationem: `et ibi duodecim fontes aquarum’ significat quod illis ibi vera in omni copia: `et septuaginta palmae’ significat veri bona similiter: `et castrametati sunt ibi juxta aquas’ significat quod post tentationem ordinata vera fidei per bonum amoris.

8367. `Et venerunt ad Elim’: quod significet statum illustrationis et affectionis, ita consolationis post tentationem, constat ex significatione `Elim’ {1}quod involvat et significet statum et quale rei, de qua agitur, sicut omnia alia loca ad quae venerunt filii Israelis, videatur n. 2643, 3422, 4298, 4442; (x)hic statum post tentationem, nempe statum illustrationis et affectionis, ita consolationis; nam post omnem tentationem spiritualem venit illustratio et affectio, ita amoenum et jucundum, amoenum ex illustratione per verum, et jucundum ex affectione boni; quod succedat consolatio post {2}tentationes, videatur n. 4572, 5246, 5628, 6829; causa est quia per tentationes implantantur 2 vera et bona, et conjunguntur; inde homo (x)quoad spiritum suum interius in caelum {3} introducitur, adque societates caelestes cum quibus non prius fuerat; {4} cum tentatio finita est, {5}aperitur communicatio cum caelo, quae prius quoad partem clausa fuit; inde illustratio et affectio, proinde amoenum et jucundum, nam angeli tunc, cum quibus {6}datur communicatio, influunt per verum (c)et per bonum. Illustratio per verum et inde amoenum significatur per `duodecim fontes aquarum,’ nam `fontes’ significant vera; affectio veri ex bono et inde jucundum significatur per `septuaginta palmas,’ de quibus sequitur.
@1 quod sicut alia loca, quo venerunt filii Israelis, involvant statum et quale rei, de qua ibi agitur, de qua$
@2 tentationem$
@3 i a Domino$
@4 i inde$
@5 After fuit$
@6 aperta est$

8368. `Et ibi duodecim fontes aquarum’: quod significet quod illis ibi vera in omnia copia, constat ex significatione `duodecim’ quod sint omnia in complexu, de qua n. 2089, 2129 fin., 2130, fin., 3272, 3858, 3913, 7973, ita omnis copia; et ex significatione `fontium’ quod sint vera fidei, de qua n. 2702, 3096, 3424, 4861; inde patet quod per `duodecim fontes aquarum’ significentur vera in omni copia; ex quibus {1} sequitur quod per {2}illa verba etiam significetur illustratio ac inde amoenum, nam cui vera sunt in omni copia, ei quoque est illustratio, et cui illustratio, si desiderat verum ex affectione, illi est amoenum.
@1 i etiam$
@2 eadem verba$

8369. `Et septuaginta palmae’: quod significet veri bona similiter, nempe in omni copia, constat ex significatione `septuaginta’ quod sint omnia in complexu, similiter ac duodecim, de qua n. 7973; et ex significatione `palmarum’ quod sint bona spiritualis Ecclesiae, quae sunt bona veri; et quia per `palmas’ bona significantur, etiam per illas significatur affectio boni et inde jucundum, nam ex affectione boni est omne jucundum; quia (c)id per `palmas’ {1}significabatur, ideo etiam palmae adhibebantur in {2}festivitatibus sanctis, ut in festo tabernaculorum, secundum haec apud Moschen,
Accipietis vobis in die primo fructum arboris honoris, spathas palmarum, et ramum arboris densae, et salices torrentis; et laetemini coram Jehovah Deo vestro septem diebus, Lev. xxiii 40;
per `fructum arboris honoris’ significatur bonum caeleste; per `palmas’ bonum spirituale seu bonum veri; per `ramum arboris densae’ verum scientificum; et per `salices torrentis’ vera infima {3}naturalis; ita per quattuor illa significantur omnia bona et vera in suo ordine.
2 Quod `palmae’ {4}festivitatem sanctam quae ex bono significaverint, constat quoque ex his apud Johannem,
Multa turba quae venerat ad festum, cum audirent quod veniret Jesus in Hierosolymam, sumpserunt termites palmarum, et iverunt obviam Ipsi, et clamaverunt, Osanna, benedictus qui venit in nomine Domini, Rex Israelis, xii 12, 13:
et apud eundem in Apocalypsi,
Vidi, cum ecce turba multa, stantes coram throno et coram Agno, induti stolas albas, et palmae in manibus illorum, vii 9:
{5} apud Joelem,
Vitis exaruit et ficus languet, malus punica, etiamque palma, exaruit omne gaudium de filiis hominis, {6} i 12:
apud Davidem,
Justus sicut palma florebit, sicut cedrus in Libano crescet, Ps. xcii 13 [A.V. 12];
hic `palma’ pro bono et `cedrus’ pro vero.
3 Quia `palma’ significat bonum, etiam significat sapientiam, nam sapientia est boni; illam significabant palmae quae una cum cherubis et floribus sculptae {7}fuerunt super parietibus templi; `templum’ enim significabat Ipsum Dominum, et in sensu repraesentativo caelum, n. 2777, 3720, `cherubi, palmae, et flores’ super parietibus significabant providentiam, sapientiam, et intelligentiam, quae a Domino, ita {8}omnia quae caeli sunt; quod illa parietibus templi insculpta sint, constat in Libro 1 Regum,
Salomo omnes parietes domus in circuitu sculpsit aperturis sculpturarum cheruborum et palmarum, et aperturis florum; et super binas fores ex lignis olei, sculpsit sculpturas cheruborum et palmarum et aperturas florum; et obduxit auro, ita ut diduceret super cherubos et super palmas aurum, vi 29, 32;
per `sculpturas’ illas repraesentatus est status caeli, per `cherubos’ Providentia Domini, ita quod ab Ipso omnia; quod `cherubi’ sint providentia {9}, videatur n. 308, per `palmas’ sapientia quae est boni a Domino, et per `flores’ intelligentia quae est veri ab Ipso; per `aurum’ quo obducebantur cherubi et palmae, significabatur bonum amoris, quod in caelis est {10}universaliter regnans; {11}quod aurum sit bonum amoris, videatur n. 113, 1551, 1552, 5658; {12}ideo quoque, ubi de novo templo, per quod significatur caelum Domini, agitur apud Ezechielem, {13} dicitur quod
Cherubi et palmae essent super parietibus ubique, xli 17, 18, 20, 25, 26.
@1 significabantur$
@2 sanctis laetificationibus$
@3 naturalia$
@4 laetificationem$
@5 i et$
@6 i Joel$
@7 erant$
@8 illa$
@9 i Domini$
@10 universale$

@11 These words, though omitted here, appear, except for videatur, in a deleted coming after the quotation from 1 Kings vi 29, 32.$
@12 inde$
@13 i etiam$

8370. `Et castrametati sunt ibi juxta aquas’: quod significet quod post tentationem ordinata vera fidei per bonum amoris, constat ex significatione `castrametari’ quod sit ordinatio veri et boni, de qua n. 8103 fin., 8130, 8131, 8155; et ex significatione `aquarum’ quod sint vera fidei, de qua n. 2702, 3058, (x)3424, 4976, 5668; quod per `castrametati ibi juxta aquas’ significetur quod ordinata sint vera fidei per bonum amoris, est quia per `castra’ significantur vera et bona, n. 8193, 8196, et per `castrametari’ ordinatio illorum, et per `juxta aquas’ secundum vera quae a Divino; per bonum amoris dicitur, quia omnis ordinatio verorum fit per bonum amoris, est enim bonum sub quo {1}et secundum quod vera {2}se applicant, et faciunt cum bono sicut unum corpus ad imaginem hominis in quo sunt; ad imaginem hominis in quo sunt dicitur, quia imago spiritus hominis, qui est ipse homo, nam est internus homo, est prorsus secundum ordinationem verorum a bono apud illum; inde est, cum angeli sistuntur praesentes, quod sphaera boni amoris ex illis exundet et afficiat praesentes, et vera fidei elucescant ex faciebus illorum; in spirituali {3} mundo talia apparent et percipiuntur manifeste. {4}Dicitur quod ordinatio illa fiat post tentationem, quoniam bona et vera implantantur homini per tentationes sed non ordinantur quam postea; status enim tentationis est turbulentus, at status post tentationem est tranquillus; in tranquillo fit ordinatio; idcirco etiam post tentationes succedit amoenum ex illustratione a vero, et jucundum ex affectione boni, de qua re mox supra n. (x)8367.
@1 tum$
@2 se applicant altered to applicantur$
@3 i enim$
@4 After tentationem$

8371. Continuatio de Spiritibus et Incolis Telluris Jovis

Porro a spiritibus qui ex illa tellure {1}, informatus sum de variis quae apud incolas ibi, ut de (t)illorum gressu, de cibis, {2}et domiciliis, et similibus. Quod gressum illorum concernit, non ambulant erecti sicut incolae hujus telluris et plurium aliarum, nec repunt more animalium, sed cum gradiuntur, adjuvant se palmis et alternis vicibus se ad dimidium super pedes elevant, et quoque in gradiendo quovis tertio passu facie spectant ad latus et post se, et tunc etiam paulum inflectunt corpus quod fit repente, nam apud illos indecorum est ab aliis (x)spectari quam a facie.
@1 i sunt$
@2 de$

8372. Cum ita ambulant, semper tenent faciem antrorsum et sic ante se spectant, nusquam deorsum seu ad terram; spectare deorsum vocant damnatum; vilissimi apud illos hoc faciunt; qui si non assuescunt spectare antrorsum, e societate illorum exterminantur.

8373. Cum autem sedent, apparent sicut homines nostrae telluris {1}quoad superiorem partem corporis erecti, sed sedent decussatim quoad pedes; sollicite cavent, non modo cum ambulant sed etiam cum sedent, ne spectentur a tergo sed a facie; libenter etiam volunt ut facies suae videantur, quia {2}inde mens eorum apparet; nam nusquam alienam a mente faciem ostendunt, quod nec possunt; praesentes sciunt (d)etiam manifeste inde quo animo erga se sunt, quod nec abscondunt; imprimis num apparens amicum ex sincero sit vel num ex simulato.
@1 superiore parte corporis erecta$
@2 ibi$

8374. Haec mihi ostensa sunt ab eorum spiritibus, et confirmata ab eorum angelis; inde quoque eorum spiritus videntur non sicut alii erectim ambulare sed paene sicut natatores in aquis progressum adjuvare manibus, ac per vices circumspicere.

8375. Qui in zonis illorum calidis vivunt nudi vadunt, usque tamen cum velamine circum lumbos, nec erubescunt nuditatem, nam mentes (c)illorum castae sunt, nec amant nisi conjuges, et adulteria abhorrent. Maxime mirati sunt quod spiritus nostrae telluris, cum viderent illos ita ambulantes, et quoque nudos, illos subsannarent, et quoque cogitarent lascive, et quod prorsus nihil attenderint ad vitam (c)illorum caelestem, sed modo ad talia; dicebant quod hoc signum sit quod corporea et terrestria prae caelestibus illis curae sint, et quod indecentia occupent mentes. Dictum est illis quod nuditas non pudori sit nec scandalo illis qui in castitate et statu innocentiae vivunt, sed quod illis qui in lascivia et impudicitia.

8376. Quando incolae telluris illius cubant in lecto, convertunt faciem suam antrorsum, seu in conclave, non autem retrorsum, seu ad parietem; hoc mihi spiritus illorum narrabant, et dicebant causam quod credant se faciem sic ad Dominum vertere, si autem retrorsum quod illam averterent; tale mihi aliquoties obvenerat cum essem in lecto, sed unde id, non prius sciveram.

8377. Delectant se diu comedendo, non ita ex jucundo cibi quam ex jucundo sermonis tunc; dum ad mensam sedent, non sedent super sellis aut scamnis, aut elevatis toris gramineis, nec super herba, verum super foliis (t)cujusdam arboris; non dicere volebant cujus arboris folia essent, sed cum plures ex conjectum nominarem, affirmabant tandem cum dicerem folia ficus.

8378. Insuper dicebant quod non praepararent cibum secundum gustum sed imprimis secundum usum; addebant quod cibus utilis illis sapidus sit. De hac re inter spiritus sermo factus est, et dictum quod hoc {1} conveniat homini, nam sic ei cordi est, {2}quod mens sana sit in corpore sano; aliter ac apud illos apud quos gustus imperat, inde corpus aegrotat, ad minimum intus languet, consequenter etiam mens; nam haec se {3}gerit secundum statum partium recipientium quae sunt corporis, sicut visus secundum statum oculi; inde insania quod in luxurie et voluptate ponatur omne vitae jucundum, {4}ac ut vocant, summum bonum; inde etiam obesitas in talibus quae {5}cogitationis et judicii sunt, et sollertia in talibus quae sunt corporis {6}et mundi; ex hoc fit similitudo hominis cum animali bruto, cum quo etiam tales non incongrue se comparant.
@1 i maxime$
@2 ut$
@3 habet$
@4 et$
@5 mentis$
@6 , unde$

8379. Habitacula illorum etiam mihi ostensa sunt: sunt humilia, ex ligno, sed intus circuminducta libro seu cortice albe caeruleo, et circumcirca (c)ac supra punctata sicut stellulis ad imaginem caeli, {1}nam volunt intus inducere domibus suis instar caeli aspectabilis cum suis sideribus; causa est quia ibi credunt domicilia angelorum esse. Praeterea etiam tentoria habent, {2}superne rotundata, ac protensa in longum, etiam intus (x)punctata stellulis in plano caeruleo; in illa se conferunt interdiu ne ab aestu solis laedantur facies illorum, nam faciem maxime conservant, quoniam illam non considerant ut corpus; {3}illorum multa cura est tentoria haec sua formare et mundare; in illis etiam comedunt.
@1 quam maxime$
@2 supra$
@3 eorum maxima$

8380. {1}Parum curant mundana, nam familiae inter se vivunt, {2}nec plus ambiunt quam ut nutriantur et habitent; quod supra est, quia non ad necessitates, inde nec ad utilitates referunt. Cura (c)illorum maxima est educatio infantum, quos tenerrime amant.
@1 Curae illorum perpaucae sunt de mundanis$
@2 non enim$

8381. Spiritus Joviales cum viderent equos hujus telluris, apparebant {1}equi mihi solito minores, tametsi erant satis robusti et alti; hoc fuit ex idea spirituum illius telluris de equis ibi; dicebant quod etiam apud illos essent similes, at multo majores, sed quod sint feri seu in silvis, et quod cum visuntur, terrificent illos, tametsi nihil nocent; addebant quod pro illis sit timor insitus seu naturalis; inde dabatur ansa cogitandi de causa illius timoris; equus enim repraesentat in spirituali mundo intellectuale formatum ex scientificis, n. 2761-2763, 6534, et quia timent excolere intellectuale per scientias, inde influxus timoris; quod scientifica quae eruditionis humanae sunt non curent, videbitur in sequentibus.
@1 illi$

8382. Spiritus Joviales aliquoties habebant {1}emissarios seu subjecta apud me communicationis causa, et hoc satis diu; inde dabatur scire qua indole essent, et quod prorsus (x)differrent a spiritibus nostrae telluris; cum apud me erant, saepe infestabantur a spiritibus nostrae telluris, sed non id curabant, modo hoc narrabant societati spirituum suorum a quibus emissi sunt; et cum narrabant, paulum a me recedebant.
@1 subjecta seu emissarios$

8383. Quondam etiam permittebatur spiritibus malis nostrae telluris agere per artes suas malas, et infestare spiritus Joviales qui apud me; hi illos admodum diu sustinebant, sed tandem fassi sunt quod non possent amplius, et quod crederent pejores non dari, nam pervertebant (c)illorum imaginationem, et quoque cogitationem ita ut sibi viderentur quasi ligati, et non nisi quam ope Divina inde extricandi. Cum legerem in Verbo aliquid de passione Salvatoris nostri, tunc spiritus quidam Europaei inferebant dira scandala, animo seducendi spiritus Joviales; inquirebatur quinam essent et quid in mundo fuerant, et compertum quod quidam illorum fuerint (x)praedicatores, non dissimiles illis qui se ex societate Domini seu Jesuitas vocant, et quod tunc per praedicationes de passione Domini commovere potuerunt vulgus ad lacrimas; dicebatur illis causa quod in mundo {1}aliter cogitarent et aliter loquerentur, ita alia corde gererent et aliud ore ferrent, et quod nunc non ita fraudulenter illis liceat loqui, nam cum (t)fiunt spiritus, {2}adiguntur ad loquendum prorsus sicut cogitant. Obstupuerunt spiritus Jovis maxime quod tale discidium interiorum et exteriorum apud hominem dari {3}posset, nempe prorsus aliter loqui et aliter cogitare, quod sibi impossibile esset.
@1 tam mali fuerint corde, sed aliter loquuti ore, lucri et honoris aucupandi causa$
@2 adigantur$
@3 potuisset$

8384. Spiritus Jovis allapsum habent suavem, et sermonem prudentem, pensitant quid dicunt; hoc trahunt a vita sua in mundo; nam ibi si contra ordinem aliquid {1}agunt aut loquuntur, ab aliis per varios modos ad resipiscendum rediguntur, et qui refractarii sunt, per castigationem.
@1 agant aut loquerentur$

8385. Observarunt quod cogitarem quod talia vulgare vellem in nostra tellure; hoc non volebant, quia illis vetitum est vulgare quod illis a spiritibus illorum dicitur; mirabantur quod talia vulgari possent solum per scripta; {1}at’ tunc informabantur de typis, tum de Verbo, et quoque de doctrinalibus Ecclesiae in nostra tellure; et dictum quod Verbum ac doctrinalia ita exstent vulgata et sic discantur.
@1 et$

8386. Continuatio de spiritibus et incolis telluris Jovis ad finem capitis sequentis.
FINIS
PARTIS (x)SEXTAE
8387. {1}EXODI
CAPUT DECIMUM SEXTUM
DOCTRINA CHARITATIS
@1 i Libri$

Qui vult salvari confitebitur peccata sua et paenitentiam aget.

8388. Confiteri peccata est cognoscere mala, videre illa apud se, agnoscere illa, se reum facere, et propter illa se damnare; hoc cum fit coram Deo est confiteri peccata.

8389. Paenitentiam agere est, postquam ita confessus est peccata et ex humili corde supplicavit de remissione, desistere ab illis, et vitam novam secundum praecepta fidei {1}agere.
@1 vivere$

8390. Qui solum universaliter agnoscit quod peccator sit, et se reum omnium malorum facit, et non explorat se, hoc est, videt sua peccata, is confessionem facit sed non confessionem paenitentiae, vivit enim postea sicut prius.

8391. Qui vitam fidei agit, is quotidie paenitentiam agit, nam reflectit super mala quae apud se, agnoscit illa, cavet sibi ab illis, {1}supplicat Dominum de ope; homo enim (x)continue ex se labitur, sed a Domino continue erigitur; ex se labitur cum cogitat velle malum, et a Domino erigitur cum resistit malo, et inde non facit illud; talis status est omnibus qui in bono sunt; qui autem in malo sunt labuntur continue, et quoque a Domino elevantur continue, sed ne cadant in infernum omnium gravissimum, quo ex se omni nisu tendunt, (m)verum in mitius.(n)
@1 After ope$

8392. Paenitentia quae fit in statu libero valet, at quae in statu coacto non valet; status coactus est status morbi, status dejecti animi ex infortunio, status imminentis mortis, verbo, omnis status timoris qui demit rationis sanae usum; qui malus est et in statu coacto paenitentiam pollicetur, et quoque {1} bonum agit, is cum venit in statum liberum, in vitam mali priorem redit; aliter se habet cum homine bono; {2}illi status sunt ei status tentationis in qua vincit.
@1 i tunc$
@2 hi status illi sunt$

8393. Paenitentia oris et non vitae non est paenitentia; per paenitentiam oris non remittuntur peccata, sed per paenitentiam vitae. Remittuntur homini continue peccata a Domino, nam est ipsa Misericordia; sed peccata adhaerent homini utcumque putat quod remissa sint, nec ab ipso removentur nisi quam per vitam secundum praecepta fidei; quantum secundum illa vivit, tantum peccata removentur, et quantum removentur tantum remissa sunt; homo enim a Domino detinetur a malo et tenetur in bono; et tantum detineri potest a malo in altera vita, quantum in vita corporis restiterat malo, et tantum teneri potest in bono tunc, quantum in vita corporis ex affectione egerat bonum; inde constare potest quid peccatorum remissio et unde; qui credit quod peccata aliter remittantur multum fallitur.

8394. Postquam homo se exploraverat, et agnoverat sua peccata, et paenitentiam egerat, manebit constans in bono usque ad finem vitae; si autem dein relabitur ad vitam mali priorem et hanc amplectitur, tunc profanat, nam tunc malum conjungit bono; inde status ejus posterior (t)fit pejor priore, secundum Domini verba,
Quando immundus spiritus exit ex homine, perambulat arentia loca quaerens requiem, sed non invenit; tunc dicit, Revertar in domum meam unde exivi; cumque venit, et reperit illam vacuam, et scopis purgatam, et ornatam sibi, tunc abit et adjungit sibi septem alios spiritus pejores se, et ingressi habitant ibi; et fiunt posteriora hominis pejora primis, Matth. xii 43-45.
CAPUT XVI
1. Et profecti sunt ex Elim, et venerunt omnis coetus filiorum Israelis ad desertum Sin, quod inter Elim et inter Sinai, in quintodecimo die, mensi secundo, ad exire illorum e terra Aegypti.
2. Et murmurabant omnis coetus filiorum Israelis contra Moschen et contra Aharonem in deserto.
3. Et dixerunt ad illos filii Israelis, Quis dabit? mortui fuissemus manu JEHOVAE in terra Aegypti, in sedendo nos ad ollam carnis, in edendo nos panem ad satietatem; quia eduxistis nos ad desertum hoc, ad occidendum omnem congregationem hanc fame.
4. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Ecce Ego pluere faciens vobis panem e caelo, et exibit populus, et colligent verbum diei in die suo, propterea ut tentem illum, num ambulat in lege Mea, si non.
5. Et erit in die sexto, et praeparent quod adduxerunt, et erit duplum super quod colligent die die.
6. Et dixit Moscheh et Aharon ad omnes filios Israelis, Vesperi et cognoscetis quod JEHOVAH eduxerit vos e terra Aegypti.
7. Et mane et videbitis gloriam JEHOVAE, in audire Ipsum murmurationes vestras contra JEHOVAM; et nos quid quod murmuretis contra nos?
8. Et dixit Moscheh, In dare JEHOVAM vobis in vespera carnem ad edendum, et panem in matuta ad satiandum; in audire JEHOVAM murmurationes vestras, quibus vos murmurantes contra Ipsum; nos quid? non contra nos murmurationes vestrae, quod contra JEHOVAM.
9. Et dixit Moscheh ad Aharonem, Dic ad omnem coetum filiorum Israelis, Appropinquate coram JEHOVAH, quia audivit murmurationes vestras.
10. Et fuit ut loqui Aharon ad omnem coetum filiorum Israelis, et respexerunt ad desertum, et ecce gloria JEHOVAE visa in nube.
11. Et locutus est JEHOVAH ad Moschen, dicendo,
12. Audivi murmurationes filiorum Israelis; loquere ad illos, dicendo, Inter vesperas comedetis carnem, et in matuta satiabimini pane, et cognoscetis quod Ego JEHOVAH DEUS vester.
13. Et factum in vespera, et ascendit selav, et obtexit castra; et in matuta fuit positio roris circum castra.
14. Et {1}ascendit positio roris, et ecce super facies deserti minutum rotundum, minutum sicut pruina super terra.
@1 descendit altered to ascendit then d, i and d desiit i desiit again. cp n. 8450, 8456$
15. Et viderunt filii Israelis, et dixerunt vir ad fratrem suum, Man hoc? quia non sciverunt quid hoc; et dixit Moscheh ad illos, Hoc panis quem dedit JEHOVAH vobis ad edendum.
16. Hoc verbum quod praecepit JEHOVAH, Colligite de eo, quisque ad os edere sui, omerem ad caput, numerum animarum vestrarum, quisque ei qui in tentorio suo, accipite.
17. Et fecerunt ita filii Israelis, et collegerunt redigens ad numerosum et ad paucum.
18. Et mensi sunt omere, et non superfluum fecit numeroso, et pauco non defuit; quisque ad os edere sui collegerunt.
19. Et dixit Moscheh ad illos, Quisque ne residuum faciat de illo usque ad mane.
20. Et non audiverunt ad Moschen, et residuum fecerunt viri ex illo usque ad mane, et vermiculavit vermes, et computruit; et succensuit super illos Moscheh.
21. Et collegerunt illud mane mane, quisque secundum os edere sui; et incaluit sol et liquefactum est.
22. Et fuit in die sexto collegerunt panem duplum, duos omeres uni; et venerunt omnes principes coetus, et indicaverunt Moschi.
23. Et dixit ad illos, Hoc quod locutus JEHOVAH, Requies, sabbatum sanctum JEHOVAE cras; quod coquetis coquite, et quod (x)elixabitis elixate, et omne superfluum reponite hoc vobis ad custodiam usque ad mane.
24. Et reposuerunt illud ad mane, quemadmodum praecepit Moscheh, et non computruit, et vermis non fuit in illo.
25. Et dixit Moscheh, Comedite illud hodie, quia sabbatum hodie JEHOVAE; hodie non invenietis illud in agro.
26. Sex diebus colligetis illud, et in die septimo sabbatum, non erit in eo.
27. Et fuit in die septimo exiverunt e populo ad colligendum, et non invenerunt.
28. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Quousque renuitis custodire praecepta Mea, et leges Meas?
29. Videte quia JEHOVAH dedit vobis sabbatum, propterea Ille dat vobis in die sexto panem duorum dierum; quiescite quisque sub se, ne exeat quisquam e loco suo in die septimo.
30. Et quieverunt populus in die septimo.
31. Et vocaverunt domus Israelis nomen ejus man; et hoc sicut semen coriandri album, et sapor ejus sicut placentae in melle.
32. Et dixit Moscheh, Hoc verbum quod praecepit, JEHOVAH, Imple omerem ex illo ad custodiam generationibus vestris, propterea ut videant panem quo cibavi vos in deserto, in educere Me vos e terra Aegypti.
33. Et dixit Moscheh ad Aharonem, Accipe urnam unam, et da ibi plenitudinem omeris man, et repone illud coram JEHOVAH, ad custodiam generationibus vestris.
34. Quemadmodum praecepit JEHOVAH ad Moschen, et reposuit illud Aharon coram Testimonio ad custodiam.
35. Et filii Israelis comederunt man quadraginta annis, usque ad venire illos ad terram habitatam; man comederunt usque ad venire illos ad terminum terrae Canaanis.
36. Et omer decima pars ephae illud.

8395. CONTENTA

Actum est in praecedente capite de altera tentatione illorum qui ab Ecclesia spirituali, quae fuit inde quod {1}verum apperciperetur injucundum; in hoc capite in sensu interno agitur de tertia tentatione, quae est inde quod deficiat bonum; per defectum panis et carnis, de quo murmurabant filii Israelis, significatur defectus boni; consolatio post tentationem significatur et describitur per mannam, quam {2}acceperunt, et per selav; manna est bonum spirituale; quod hoc illis datum sit a Domino continue, et absque ulla illorum cura et ope, significatur per quod mannam quotidie acceperint, et si colligerent plus, quod innatus sit vermis.
@1 deficeret$
@2 postea receperunt$

8396. SENSUS INTERNUS

Vers. 1. Et profecti sunt ex Elim, et venerunt omnis coetus filiorum Israelis ad desertum Sin, quod inter Elim et inter Sinai, in quintodecimo die, mensi secundo, ad exire illorum e terra Aegypti. `Et profecti sunt ex Elim’ significat successivum: `et venerunt omnis coetus filiorum Israelis ad desertum Sin’ significat ad statum alium tentationis: `quod inter Elim et inter Sinai’ significat continuum et quale: `in quintodecimo die, mensi secundo’ significat statum respective: `ad exire illorum e terra Aegypti’ significat ad statum illorum cum primum (x)liberati ab infestationibus.

8397. `Et profecti sunt ex Elim’: quod significet successivum, constat ex significatione `proficisci’ quod sit successivum et continuum, de qua n. 4375, 4554, 4585, (x)5996, 8181, 8345, et ex significatione `Elim’ quod sit status consolationis post tentationem, de qua n. 8367; inde per `profecti sunt ex Elim’ significatur successivum vitae quoad status tentationum; nam apud illos qui ab Ecclesia spirituali sunt, cum tentationes subeunt, perducuntur ab una tentatione in alteram; hoc successivum est quod per `proficisci’ hic significatur; quod `proficisci’ significet successivum vitae, est quia spatia sicut tempora nulla {1}sunt in altera vita, sed pro illis status, n. 2625, 2837, 3356, 3387, 4321, 4882, (x)5605, 7381; consequenter per `motus’ non significantur motus, nec per `profectiones’ profectiones, sed statuum mutationes et successiones.
@1 sint I$

8398. `Et venerunt omnis coetus filiorum Israelis ad desertum Sin’: quod significet ad statum alium tentationis, constat ex significatione `venire’ quod sit statio successivi quod per `proficisci’ n. (x)8397 significatur, ex significatione `coetus filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 7843, ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 8098, et ex significatione `Sin’ quod sit quale illius status, nomina enim includunt omne quale status rei, de qua agitur, ut supra passim ostensum. Ex tentatione {1} quae significatur per murmurationem propter defectum panis et carnis, et ex consolatione dein, quae significatur per `mannam’ et `selav,’ constare potest quid `Sin’ significat, quod nempe bonum quod ex vero; inde Sin, quae urbs Aegypti a qua desertum Sin nomen accepit, in opposito sensu significat malum quod ex falso: apud Ezechielem,
Effundam excandescentiam Meam super Sin robur Aegypti, et exscindam multitudinem No; et dabo ignem in Aegypto; dolendo dolebit Sin, et No erit ad perrumpendum, et Noph hostibus quotidie; juvenes Aven et (x)Pi-Beseth gladio cadent, et illae in captivitatem abibunt; et in (x)Thechapneches obtenebratus dies erit, quando fregero ibi juga Aegypti, xxx 15-18;
agitur hic de illis qui in scientificis sunt, et inde excludunt falsa ex 2 quibus mala; `Aegyptus’ ibi est scientificum, `Sin’ est malum quod ex falso, et `No’ est falsum ex quo malum; quod altior hic sensus lateat quam qui in littera exstat, cuivis constare potest solum ex eo quod Verbum Divinum sit; nisi sensus (t)inibi altior, vix aliquis qui capi {2}potest foret, minus sensus in quo sanctum; inde patet manifeste quod nomina ibi sint res, et quod ex illis resultet sensus communis, qui Verbo, quod ex {3}Jehovah, dignus est; qui Verbum agnoscit Divinum, hoc nequaquam negare potest, modo velit ex ratione cogitare, {4}aut ex intellectu (x)aliquantisper illustrato concludere.
@1 i illorum$
@2 possit$
@3 Divino$
@4 et$

8399. `Quod inter Elim et inter Sinai’: quod significet continuum et quale, constat ex significatione `Elim’ et ex significatione `Sinai,’ ex quibus {1}liquet quid hoc intermedium significat; `Elim’ enim, ex fontibus et palmis quae ibi, significat verum et bonum quae sunt consolationis post tentationem, videatur versus ultimus capitis praecedentis, et `Sinai,’ ex lege quae ibi promulgata est, significat bonum et inde verum; inde continuum et quale quod per `Sin’ significatur est bonum quod ex vero. Bonum quod ex vero est bonum quod apud spiritualem hominem est ante regenerationem, nam tunc (t)facit bonum ex vero, hoc est, quia ita mandatum est, proinde ex oboedientia; at bonum ex quo verum est bonum quod apud (t)spiritualem hominem est post regenerationem, nam tunc bonum facit ex affectione; prius bonum significatur per `Sin,’ posterius per `Sinai.’
@1 After significat$

8400. `In quintodecimo die, mensi secundo’: significat statum respective; constat ex significatione numeri (x)`quintidecimi’, ex significatione `diei’, et ex significatione `mensis’; per `mensem’ significatur finis status prioris et principium sequentis, ita status novus, n. 3814, per `diem’ significatur status in genere, n. 23, 487, 488, 493, 893, 2788, 3462, 3785, 4850, 7680, et per `quintum decimum’ significatur novum, nam per quattuordecim seu duas septimanas significatur integra periodus seu status a principio ad finem ejus, n. 728, 2044, 3845; inde per `quindecim’ significatur novum, hic novum vitae, quod significatur per mannam quam e caelo acceperunt; `manna’ enim est bonum veri, quod est vita hominis spiritualis; simile enim per quindecim significatur quod per octo, nam dies octavus est dies primus sequentis septimanae; quod octavum sit principium quodcumque, ita novum {1} a priore distinctum, videatur n. 2044, 2866, et quod omnes numeri in Verbo significent res, {2} n. 482, 487, 575, 647, 648, 755, 813, 1963, 1988, 2075, 2252, 3252, 4264, 4495, 4670, 5265, 6175.
@1 i quod$
@2 i videatur$

8401. `Ad exire illorum e terra Aegypti’: quod significet ab statum illorum cum primum liberati ab infestationibus, constat ex significatione `exire’ et `educi’ quod sit liberari, de qua saepius, et ex significatione `terrae Aegypti’ quod sint infestationes ab illis qui in malo et inde falsis, de qua n. 7278.

8402. Vers. 2, 3. Et murmurabant omnis coetus filiorum Israelis contra Moschen et contra Aharonem in deserto. Et dixerunt ad illos filii Israelis, Quis dabit? mortui fuissemus manu Jehovae in terra Aegypti, in sedendo nos ad ollam carnis, in edendo nos panem ad satietatem; quia eduxistis nos ad desertum hoc, ad occidendum omnem congregationem hanc fame. `Et murmurabant omnis coetus filiorum Israelis’ significat indolentiam et inde querimoniam propter tentationis gravitatem: `contra Moschen et contra Aharonem’ significat verum Divinum: `in deserto’ significat statum tentationis: `et dixerunt ad illos filii Israelis’ significat cogitationem ex anxietate: `Quis dabit? mortui fuissemus manu Jehovae in terra Aegypti’ significat quod praestiterit relictos fuisse a Domino cum erant in statu infestationum: `in sedendo nos ad ollam carnis’ significat vitam secundum libitum, et sicut concupiverunt: `in edendo nos panem ad satietatem’ significat quod sic bono voluptatum fruerentur quantum vellent: `quia eduxisti nos’ significat quod postquam liberati: `ad desertum hoc’ significat statum tentationum: `ad occidendum omnem congregationem hanc fame’ significat quod ex defectu jucundi et boni exspirarent.

8403. `Et murmurabant omnis coetus filiorum Israelis’: quod significet indolentiam et [inde] querimoniam propter tentationis gravitatem, constat ex significatione `murmurare’ quod sit indolentia ex tentationis acerbitate, et querimonia, de qua n. 8351; `coetus filiorum Israelis’ sunt qui ab Ecclesia spirituali, ut supra n. 8398. Agitur hic de tertia tentatione, quae est propter defectum jucundi et boni, quae tentatio succedit priori in serie, quae fuit propter defectum veri.
2 Qui non instructi sunt de regeneratione hominis autumant quod homo regenerari queat absque tentatione, et quidam quod regeneratus sit quando unam tentationem subierat; sed sciendum quod absque tentatione nullus regeneretur, et quod plures tentationes succedant una post alteram; causa est quia regeneratio fit ob {1} finem ut vita veteris hominis moriatur, et vita nova quae caelestis insinuetur; inde constare potest quod omnino pugna erit, vita enim veteris hominis resistit, nec vult exstingui, et vita novi hominis non potest intrare nisi ubi vita veteris exstincta est; inde patet quod utrinque pugna sit, et ardens, quia pro vita; qui ex rationali illustrato cogitat, inde potest 3 videre et percipere quod regenerari nequeat homo absque pugna, hoc est, absque tentatione spirituali; tum quoque quod non regeneretur per unam tentationem sed per plures; sunt enim perplura genera mali quae jucundum vitae prioris, hoc est, vitam veterem, fecerunt; omnia illa mala non possunt semel et simul domari, inhaerent enim pertinaciter, nam irradicata sunt {2}parentibus a multis retro saeculis, et inde innata homini, et confirmata per (x)actualia mala ex semet ab infantia; haec mala omnia sunt e diametro opposita bono caelesti quod insinuandum, et quod faciet vitam (x)novam {3}.
@1 i illum$
@2 After saeculis$
@3 i, inde acerbitas pugnae$

8404. `Contra Moschen et contra Aharonem’: quod significet verum Divinum, constat ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum immediate a Domino procedens, ita internum, et ex repraesentatione `Aharonis’ quod sit verum a Domino mediate procedens, ita externum, de quibus n. 7009, 7089, 7382.

8405. `In deserto’: quod significet statum tentationis, constat ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 6828, 8098.

8406. `Et dixerunt ad illos filii Israelis’: quod significet cogitationem ex anxietate, constat ex significatione `dicere’ cum de talibus quae mentem afficiunt, quod sit cogitatio, ut quoque n. 3395, 7094, 7244, 7937; quod sit ex anxietate, patet, quia in tentatione.

8407. `Quis dabit? mortui fuissemus manu Jehovae in terra Aegypti’: quod significet quod praestiterit relictos fuisse a Domino cum erant in statu infestationum, constat ex significatione `quis dabit?’ quod sit melius fuisse seu praestitisse; ex significatione `mortui esse manu Jehovae’ quod sit ut relicti a Domino; per {1}`mortuum esse’ in sensu spirituali significatur {2} in malis et inde falsis esse, proinde in damnatione, n. 5407, 6119, 7494; et cum dicitur `mori manu Jehovae,’ est relinqui a Domino, nam qui relinquuntur ab Ipso, hoc est, qui relinquunt Ipsum, in mala et inde falsa ruunt, et sic in damnationem; quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, pluries prius ostensum est et ex significatione `terrae Aegypti’ quod sit status infestationum, de qua supra n. 8401; quod illi qui ab Ecclesia spirituali, qui repraesentantur per `filios Israelis,’ priusquam liberati sunt a Domino, infestati fuerint ab illis qui in falsis ex malo, qui repraesentantur per `Pharaonem’ et `Aegyptios,’ videatur n. 6854, 6914, 7474, 7828, 7932, 8018, 8099, 8159, 8321.
@1 mori enim$
@2 i privari bono et vero, et$

8408. `In sedendo nos ad ollam carnis’: quod significet vitam secundum libitum, et sicut concupiverunt, constat ex significatione `ollae’ quod sit continens boni, et in opposito sensu continens mali de qua sequitur; et ex significatione `carnis’ quod sit proprium caeleste, ita bonum, et in opposito sensu proprium hominis, ita malum, de qua etiam sequitur; et quia per `carnem’ significatur proprium, ita {1}per `sedere ad ollam carnis’ significatur vita secundum libitum, et sicut concupiscitur, nam haec vita est vita proprii. Quod `olla’ sit continens boni, et in opposito sensu continens mali, est quia per `carnem’ quae in illa coquitur, significatur bonum, et in opposito sensu malum; quia olla (t)id est, ideo per illam etiam significatur corporeum vel naturale hominis, quia haec sunt continentia boni vel mali, inde in universali sensu per illam significatur {2} homo, et in adhuc universaliore populus aut urbs, et tunc `caro’ significat bonum {3}vel malum in illis, ut apud Ezechielem,
Viri qui cogitant iniquitatem, et consulunt consilium malitiae in urbe hac, dicentes, Non prope est; ipsa olla est, nos caro; quare sic dixit Dominus Jehovih, Confossi vestri quos posuistis in medio illius, hi caro, ipsa vero olla, xi [2,] 3, 7;
hic `olla’ pro urbe seu populo ibi, et `caro’ pro malo, nam `confossi,’ qui dicuntur `caro,’ sunt apud quos {4}bonum et Verum exstinctum est, n. 4503: apud eundem, 2
(x)Paraboliza contra domum rebellionis parabolam, et dic ad illos, Sic dixit Dominus Jehovih, Appone ollam, appone etiamque affunde frusta in illam, omne frustum bonum, femur et umerum, electione ossium imple; dixit Dominus Jehovih, Vae urbi sanguinum, ollae cujus spuma in illa, et cujus spuma non exiit ex illa! xxiv 3-6;
hic `olla’ pro urbe seu populo ibi, in quo malum profanationis boni, bonum quod caro ibi est `femur et umerus,’ malum est `spuma’ inde, profanatio boni est `spuma’ remanens, {5}ideo quoque `urbs sanguinum’ vocatur: apud Jeremiam, 3
Dixit Jehovah ad Jeremiam, Quid tu vides? dixi, Ollam exsufflatam ego video, cujus facies versus septentrionem; tunc dixit Jehovah, A septentrione aperietur malum super omnes habitatores terrae, i 11-14;
`olla exsufflata’ pro populo quem falsa occuparunt, `septentrio’ pro sensuali et (x)corporeo hominis, e quo malum scaturit; agitur hic de Ecclesiae fine, quando externum, proinde {6}sensuale et corporeum, et cum illis falsum et malum, {7}dominantur, nam Ecclesia Domini ab interno vadit successive ad externum, et tunc exspirat: apud Sachariam, 4
In die illo erit super tintinnabulis equorum, Sanctitas Jehovae; et erunt ollae in domo Jehovae sicut crateres coram altari; et erit omnis olla in Hierosolyma et Jehudah, sanctitas Jehovae Zebaoth, et venient omnes sacrificantes, et sument de illis, et coquent in illis, xiv 20, 21;
agitur hic de salvatione fidelium; fideles sunt `ollae,’ ita dicti (c)a receptione boni a Domino, inde vocatur olla `sanctitas Jehovae’; `tintinnabula equorum, super quibus Sanctitas,’ sunt vera correspondentia bono. Quia `ollae’ sunt recipientia et continentia boni, ideo etiam illae cum reliquis vasis altaris confectae erant ex aere, Exod. xxxviii 3, nam `aes’ significat bonum naturalis, n. 425, 1551.
5 Etiam per `ollam’ {8}significatur doctrina ex eo quod {9}contineat bonum et verum Ecclesiae; {10}doctrina significatur per `ollam,’ in qua {11}ex jussu Elisaei pulmentum coquebatur filiis prophetarum, de qua ita in Libro 2 Regum,
(x)Elischah rediit ad Gilgalem cum fames in terra, cum filii prophetarum sederent coram illo; dixit puero suo, Appone ollam magnam, et coque pulmentum filiis prophetarum; exivit unus in agrum ad colligendum olera, et invenit vitem agri, et collegit de illa colocynthidas agri, et concidit in ollam pulmenti; cum comederent de pulmento, clamarunt, Mors in olla, vir Dei! sed dixit ut acciperent farinam, quam jecit in ollam, et dixit, Effunde populo et comedant; tunc non fuit res mala in olla, iv 38-42;
sciendum quod miracula Divina omnia involvant talia quae sunt regni Domini (c)et Ecclesiae, n. 7337, 8364, et quod {12}`Elisaeus’ repraesentet Verbum Domini, {13} n. 2762, {14}et `prophetae’ {15} doctrinas inde, n. 2534, 7269; inde patet quid Ecclesiae repraesentatum est per hoc miraculum, (t)nempe quod bonum {16}Ecclesiae falsificatum fiat bonum per verum e Verbo; `fames’ est defectus cognitionum veri et boni, `olla’ est doctrina, `pulmentum’ bonum {17} ritualium externorum Ecclesiae Judaicae, `colocynthides ex vite agri’ {18}est falsificatio, `farina’ est verum e Verbo, n. 2177, ex quo illud falsificatum, quod est `mors in olla,’ fit bonum. Quod `ollae’ significent continentia boni, est quia inter vasa utensilia {19}erant in quibus {20}praeparabatur cibus, et per `cibum’ (c)ac omnia ejus genera significantur talia quae nutriunt animam, ita affectiones boni et veri, n. 681, 1480, 3114, 4792, 5147, 5293, 5340, 5342, 5576, 5410, 5915.
@1 quoque per illam$
@2 i ipse$
@3 aut$
@4 verum et bonum$
@5 inde$
@6 corporeum et sensuale$
@7 dominatur$
@8 significantur doctrinae$
@9 contineant$
@10 doctrinae significantur$
@11 Elischah pulmentum coxit$
@12 Elischah$
@13 i videatur$
@14 d et i quodque$
@15 i repraesentent$
@16 doctrinae$
@17 i ejus imprimis$
@18 sunt falsa ibi injecta$
@19 sunt$
@20 praeparatur$

8409. Quod `caro’ significet proprium in utroque sensu, in supremo sensu proprium Divinum Domini, quod est Divinum Humanum Ipsius, ita bonum amoris Ipsius erga universum genus humanum, inde `caro’ in sensu respectivo ad hominem est proprium vivificatum a proprio Domini, hoc est, proprium Domini apud hominem, ita bonum amoris in Ipsum; de significatione `carnis’ in hoc sensu, videatur n. 3813, 7850; in sensu autem opposito est caro proprium hominis, ita malum amoris sui, et inde illius amoris cupiditates, seu concupiscentiae, n. 999, 3813; quod proprium hominis non sit nisi quam malum, videatur n. 210, 215, 694, 874-876, 987, 1023, 1044, 1047, 3812 fin., 5660, 5786. Quod `caro’ sit proprium hominis, ita malum omnis generis, constat adhuc ex his locis: apud Esaiam,
Cibabo oppressores tuos carne illorum, et sicut musto sanguine (c)eorum inebriabuntur, xlix 26;
2 `cibare carne’ pro opplere malo suo {1}: apud Jeremiam,
Maledictus vir qui confidit in homine, et ponit carnem brachium suum, a Jehovah autem recedit cor ejus, xvii 5;
`ponere carnem brachium suum’ pro confidere propriae potentiae; inde edere carnem brachii sui pro confidere sibi, Esai. ix 19 [A.V. 20]: apud Esaiam,
Aegyptus homo et non Deus, et equi ejus caro et non spiritus, xxxi 3;
`equi Aegypti’ pro scientificis ex intellectuali perverso, n. 6125, `caro’ pro mortuo, `spiritus’ pro vivo; inde filii Aegypti dicuntur magni carne, Ezech. xvi 26; mortuum dicitur ex malo, nam ex malo mors spiritualis, et vivum dicitur ex bono, nam ex bono vita spiritualis: inde est quod `caro’ et `spiritus’ in Verbo sibi opponantur, ut apud Johannem, 3
Quod natum ex carne caro est, et quod natum a spiritu spiritus est, iii 6:
apud eundem,
Spiritus est qui vivificat, caro non prodest quicquam, verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, vi 63:
in Libro Geneseos,
Dixit Jehovah, Non arguet spiritus Meus hominem in perpetuum, eo quod ille caro, vi 3;
`caro’ ibi pro proprio hominis: similiter apud Matthaeum,
Jesus dixit, Beatus es Simon, fili Jona, quia caro et sanguis non revelavit, sed Pater Meus qui est in caelis, xvi 17:
et apud Johannem,
Quotquot receperunt, dedit illis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in nomen Ipsius, qui non e sanguinibus neque e voluntate carnis neque e voluntate viri, sed ex Deo nati sunt, i 12, 13;
`voluntas carnis’ pro proprio voluntario, {2} `voluntas viri’ pro proprio intellectuali, `filii Dei’ pro regeneratis; et qui regenerantur, omnes vivificantur ex proprio Domini, quod est {3} Caro et Corpus Domini, estque ipsum Bonum Divinum.
4 Quia caro in opposito sensu est proprium hominis, ita malum, etiam est concupiscentia, nam vita carnis, quae corporis est propria, non est nisi quam voluptas sensuum, {4}jucunditas appetituum, (c)et concupiscentia; quod `caro’ sit concupiscentia, constat ab his apud Moschen,
Colluvies quae in medio populi concupiverunt concupiscentiam, unde iterarunt et fleverunt filii Israelis, et dixerunt, Quis cibabit nos carne? nunc anima nostra arida est, non quicquam nisi quod ad man oculi nostri: et dixit Jehovah ad Moschen, Ad populum dices, Sanctificate vos in crastinum, ut comedatis carnem; flevistis enim in auribus Jehovae, dicendo, Quis cibabit nos carne, quia melius nobis in Aegypto? dabit Jehovah vobis carnem ad edendum; ad (x)mensem dierum, usque dum exibit e naso vestro, et fuerit vobis fastidio. Caro adhuc inter dentes illorum, antequam deglutiretur, cum ira Jehovae exarsit in populum, et percussit Jehovah in populo plagam magnam valde; unde vocavit nomen loci illius sepulcra concupiscentiae, quia ibi sepeliverunt populum concupiscentes, Num. xi 4, 6, [16,] 18, 20, 33, 34.
Ex his nunc patet quid per `sedere ad ollam carnis in terra Aegypti’ significatur, quod nempe vita secundum libitum et sicut {5}concupiverint, ita vita proprii.
@1 i, et inebriare sanguine pro falso$
@2 i et$
@3 i in supremo sensu$
@4 jucundum$
@5 concupiverint$

8410. `In edendo nos panem ad satietatem’: quod significet quod sic bono voluptatum fruerentur quantum vellent, constat ex significatione `edere’ quod sit appropriatio, de qua n. 3168, 3513 fin., 3596, 4745, et quoque fruitio, n. 7849; ex significatione `panis’ quod sit bonum vitae caelestis, et in opposito sensu bonum vitae naturalis (x)separatae a caelesti, ita bonum voluptatum; per `panem’ enim in sensu spirituali intelligitur primarium quod nutrit animam, ac spiritualem ejus vitam conservat; quod hoc sit bonum amoris, constat a vita caeli, quae unice ex illo bono consistit; at in opposito sensu per `panem’ intelligitur primarium quod nutrit illos qui in inferno, ac illorum vitam sustentat; quod hoc sit malum amoris sui et mundi, constat a vita inferni, quae unice {1}in illo consistit; id malum est illis {2} bonum, nam nihil illis jucundius et dulcius {3}; hoc intelligitur hic per bonum voluptatum; et ex significatione `ad satietatem’ quod sit quantum vellent, nam voluntas est quae satiatur bono apud bonos, et malo apud malos.
@1 ex$
@2 i ibi$
@3 i est$

8411. `Quia eduxisti nos’: quod significet quod postquam liberati, constat ex significatione `educere,’ hic e terra Aegypti, quod sit {1}liberare, nempe ab (t)infestationum statu.
@1 liberari$

8412. `Ad desertum hoc’: quod significet statum tentationum, constat ex significatione `deserti’ quod sit status {1}subeundi tentationes, de qua n. 8098.
@1 tentationum$

8413. `Ad occidendum omnem congregationem hanc fame’: quod significet quod ex defectu jucundi et boni exspirarent, constat ex significatione `occidere’ quod sit privare vita, hic quae ex jucundo et bono, nam vita hominis in illis consistit, de qua n. 3607, 6767; ex significatione `congregationis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 7843; et ex significatione `famis’ quod sit defectus boni, de qua n. 5893, hic boni voluptatum, quod per `panem’ n. (x)8410 significatur, cum enim id quod nutrit vitam spiritualem, seu vitam spiritus, aufertur, fit {1} fames {2}.
2 Quomodo cum hoc se habet, paucis dicendum: cum bonum charitatis insinuandum est, quod vitam spiritualem {3}facit, tunc removetur jucundum voluptatum, quod fecerat vitam naturalem; cum hoc jucundum removetur, tunc homo in tentationem venit; credit enim, si privatur jucundo voluptatum, quod deprivetur omni vita, nam vita ejus naturalis in illo jucundo aut bono, ut id vocat, constitit; sed nescit quod cum removetur hoc vitae, loco ejus insinuetur a Domino jucundum et bonum spirituale; hoc bonum est quod per `mannam’ significatur; prius bonum seu jucundum intelligitur per `carnem et panem in terra Aegypti,’ ac privatio ejus per `famem.’
3 At probe observandum quod homo qui regeneratur {4}non privetur jucundo voluptatum corporis et animi, hoc enim jucundo post regenerationem plene fruitur, et plenius quam prius, sed in inversa ratione; {5}jucundum voluptatum ante regenerationem fuit omne vitae illius, at post regenerationem bonum charitatis fit omne vitae, et tunc jucundum voluptatum inservit pro medio et pro ultimo plano in quo bonum spirituale cum suo felici et beato terminatur; cum itaque invertendus est ordo, tunc prius jucundum voluptatum exspirat et fit nullum, et novum ex spirituali origine loco ejus insinuatur.
@1 i tunc$
@2 i, ex qua laborat vita illa$
@3 faciat$
@4 nusquam$
@5 jucundum voluptatum quod ante regenerationem fuit omne vitae illius et finis, usque adeo ut exstinxerit bonum vitae spiritualis, at post regenerationem bonum charitatis fit omne vitae ejus et finis$

8414. Vers. 4, 5. Et dixit Jehovah ad Moschen, Ecce Ego pluere faciens vobis panem e caelo, et exibit populus, et colligent verbum diei in die suo, propterea ut tentem illum, num ambulat in lege Mea, si non. Et erit in die sexto, et praeparent quod adduxerunt, et erit duplum super quod colligent die die. `Et dixit Jehovah ad Moschen’ significat consolationem a Domino: `Ecce Ego pluere faciens vobis panem e caelo’ significat quod bonum caeleste influet: `et exibit populus’ significat vitam inde: `et colligent verbum diei in die suo’ significat jugiter ad necessitatem: `propterea ut tentem illum’ significat quod inde in explorato erit: `num ambulat in lege Mea, si non’ significat (x)num vitam veri et boni possint vivere: `et erit in die sexto’ significat in fine cujusvis status: `et praeparent quod adduxerunt’ significat dispositionem bonorum appropriatorum: `et erit duplum super quod colligent die die’ significat quod conjungenda.

8415. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet consolationem a Domino, constat (c)a sequentibus, sunt enim quae dixit Jehovah consolationis post tentationem; quod post tentationes consolatio, videatur n. 8367, 8370.

8416. `Ecce Ego pluere faciens vobis panem e caelo’: quod significet quod bonum caeleste influet, constat ex significatione `pluere’ quod sit benedictio, de qua n. 2445; quod `pluere’ sit benedictio, est quia pluvia descendit de caelo et facit fertilitatem terrae, sicut Divinum Bonum et Verum e caelo apud hominem et facit benedictionem; inde constare potest quod `pluere’ in proximo sensu significet influere nam omne bonum {1} a Divino influit; et ex significatione `panis’ quod sit bonum caeleste, de qua in sequentibus.
@1 i quod$

8417. `Et exibit populus’: quod significet vitam inde, constat ex significatione `ire’ quod sit vita, de qua n. 1293, 3335, 4882, 5493, (x)5605, similiter hic `exire’ quod est ire ad colligendum mannam; de significatione `ire’ quod sit vita, videatur etiam n. 8420.

8418. `Et colligent verbum diei in die suo’: quod significet jugiter ad necessitatem, constat ex significatione `colligere’ quod sit recipere, nam cum `pluere’ significat influxum, nempe boni a Divino, tunc `colligere’ significat receptionem, quoniam sibi correspondent; ex significatione `verbi’ quod (x)sit res de qua dicitur, hic panis seu manna e caelo; et ex significatione `diei in die suo’ quod sit jugiter ad necessitatem; quod sit jugiter, est quia quotidie accipiebant; quod quotidie sit jugiter, videatur n. 2838; et quod sit ad necessitatem, est quia colligerent quantum quotidie indigerent et non plus, pro quolibet nempe omerem.

8419. `Propterea ut tentem illum’: quod significet quod inde in explorato erit, constat ex significatione `tentare’ (t)quod hic sit explorare, nam sequitur `num ambulat in lege Mea, si non.

8420. `Num ambulat in lege Mea, si non’: quod significet num vitam veri et boni possint vivere, constat ex significatione `ambulare’ quod sit vivere, de qua n. 519, 1794, et ex significatione `legis’ quod sit Verbum, de qua n. 2606, 3382, 6752, et quia est Verbum, est Divinum Verum, n. (x)7463, ita quoque doctrina boni et veri; inde per `ambulare in lege Jehovae’ est vitam veri et boni vivere secundum doctrinam. Quod `ambulare in lege’ sit vivere secundum legem, cuivis notum est, `quia in communi sermone ita dicitur;’ inde {1}constare potest quod `ambulare’ sit vivere, {2}et quoque quod in ipsa voce ambulare insit {3} significatio sensus spiritualis, {4}similiter ut in perpluribus aliis; hoc non aliunde venit quam ex influxu spiritualis mundi in cogitationis ideas, et sic in voces, nam absque illo influxu, quis usquam pro vivere diceret ambulare, ut ambulare in lege, in statutis, in praeceptis, {5}in timore Dei? consimiliter se habet cum `ire’ quod sit vivere, de quo mox supra n. 8417, {6}ut et cum proficisci, progredi, peregrinari; quod haec sint vivere, est quia in mundo spirituali non {7}sunt spatia, sed loco illorum status vitae, n. 2625, (x)2684, 2837, 3356, 3387, 4321, 4882, (x)5605, 7381.
@1 quoque$
@2 ex quo constare potest$
@3 i etiam$
@4 ut quoque$
@5 cum Deo; similiter$
@6 quod ambulare et ire sit$
@7 sint$

8421. `Et erit in die sexto’: quod significet in fine cujusvis status, constat ex significatione `diei’ quod sit status, de qua n. 23, 487, 488, 493, 2788, 3462, 3785, 4850, 7680, et ex significatione `sexti’ quod sit finis status; quod `dies sextus’ sit finis status, est inde, quia `dies septem’ seu (x)`septimana’ significat integram periodum seu statum plenum, n. 2044, 3845, 6508, unde dies praecedens {1}septimum seu `sextus’ significat finem illius status, et dies sequens seu `octavus’ principium ejusdem status, n. 2044, 8400.
@1 septimum altered to septimus$

8422. `Et praeparent quod adduxerunt’: quod significet dispositionem bonorum appropriatorum, constat ex significatione `praeparare’ cum dicitur de bonis appropriatis, quod sit dispositio, et ex significatione `quod adduxerunt’ {1}cum intelligitur manna, per quam significatur bonum, quod sint bona quae appropriata; collectio mannae quovis {2}die significat boni receptionem, et ejus {3}esus appropriationem, inde `praeparare quod adduxerunt’ significat dispositionem bonorum appropriatorum; dispositio illa a Domino fit in cujusvis status fine, qui significatur per `diem sextum’; dispositionem illam sequitur conjunctio, quae significatur per `diem septimum.’
@1 dum$
@2 mane$
@3 commesio (comesus or comestio intended)$

8423. `Et erit duplum super quod colligent die die’: quod significet quod conjungenda, constat (c)a significatione `esse duplum’ quod sit conjungi; quod conjungi per duplum significetur, est quia `duo’ sunt conjunctio, de qua n. 1686, 3519, 5194; et ex significatione `colligere’ quod sit recipere, ut supra n. 8418; et ex significatione `die die’ seu singulo die, quod sit jugiter, ut quoque supra n. 8418. Quod `duo’ sint conjunctio, est quia duo sunt ad quae omnia {1}se in universo referunt, nempe bonum et verum, seu quod idem, amor et fides, nam bonum est amoris et verum est fidei; inde quoque duo apud hominem sunt {2}quae faciunt vitam illius, nempe voluntas et intellectus, voluntas apud hominem formata est ad recipiendum bonum seu amorem, et intellectus ad recipiendum verum seu fidem; conjunctio duorum illorum vocatur conjugium, nam duo illa conjuncta (t)se similiter sicut conjuges habent, amant se mutuo, concipiunt et gignunt, proles inde vocatur fructus; ex his nunc patet cur `duo’ seu `duplum’ {3}significat conjunctionem, nam absque conjunctione duorum illorum nusquam aliquid nascitur seu producitur. Adjicere licet quod ex his manifeste constare possit quod fides absque amore seu charitate nullum fructum possit producere, sed quod fructus erit ab utroque conjuncto.
@1 After universo$
@2 ad quae omnia vitae ejus se referunt$
@3 significet$

8424. Vers. (x)6-8. Et dixit Moscheh et Aharon ad omnes filios Israelis, Vesperi et cognoscetis quod Jehovah eduxerit vos e terra Aegypti. Et mane et videbitis gloriam Jehovae, in audire Ipsum murmurationes vestras contra Jehovam; et nos quid quod murmuretis contra nos? Et dixit Moscheh, In dare Jehovam vobis in vespera carnem ad edendum, et panem in matuta ad satiandum; in audire Jehovam murmurationes vestras, quibus vos murmurantes contra Ipsum; nos quid? non contra nos murmurationes vestrae, quod contra Jehovam. `Et dixit Moscheh et Aharon ad omnes filios Israelis’ significat informationem a vero Divino: `Vesperi et cognoscetis quod Jehovah eduxerit vos e terra Aegypti’ significat quod in fine prioris status revelatio quod liberati: `et mane videbitis gloriam Jehovae’ significat in principio status novi quod Adventus Domini: `in audire Ipsum murmurationes vestras’ significat quod cessaturae querimoniae: `contra Jehovam, et nos quid quod murmuretis contra nos?’ significat quod illae fuerint contra Divinum, non contra illos qui Id repraesentabant: `et dixit Moscheh’ significat informationem: `In dare Jehovam vobis in vespera carnem ad edendum’ (x)significat quod in fine status bonum appropriabitur per jucundum: `et panem in matuta ad satiandum’ significat quod in principio status novi habebitur bonum quantum recipere possunt: `in audire Jehovam murmurationes vestras’ significat quod sic cessaturae querimoniae: `quibus vos murmurantes contra Ipsum’ significat quod illae fuerint contra Divinum: `nos quid? non contra nos murmurationes vestrae’ significat quod non contra illos qui repraesentabant Divinum: `quod contra Jehovam’ significat ut sibi posthac caveant.

8425. `Et dixit Moscheh et Aharon ad omnes filios Israelis’: quod significet informationem a vero Divino, constat ex significatione `dicere’ cum de illis quae a Jehovah mandata sunt ad illos qui ab Ecclesia spirituali, quod sit informatio, de qua etiam n. 7769, 7793, 7825, 8041, ex repraesentatione `Moschis et Aharonis’ quod sint verum Divinum, `Moscheh’ internum et `Aharon’ externum, de qua n. 7009, 7089, 7382, et ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 6426, 6637, 6862, 6868, 7035, 7062, 7198, 7201, 7215, 7223.

8426. `Vesperi et cognoscetis quod Jehovah eduxerit vos e terra Aegypti’: quod significet quod in fine prioris status revelatio quod liberati, constat a significatione `vesperi’ quod sit finis status prioris, de qua sequitur; (x)ex significatione `cognoscere’ quod sit revelari, nam quod Jehovah dat cognoscere, hoc dicitur revelatio; et ex significatione `educere’ quod sit liberare, ut prius saepe, hic ex {1}infestationibus quae per `terram Aegypti’ significantur, n. 7278.
2 Quod `vesperi’ sit finis status prioris, est quia status mutationes in altera vita se habent sicut tempora diei in mundo, nempe sicut mane, meridies, vespera, et nox, seu diluculum, ac iterum mane; sciendum quod in mundo spirituali perpetuae mutationes status sint, et quod omnes qui ibi illos percurrant; causa est ut {2}jugiter perficiantur, nam absque statuum mutationibus seu absque variis ordine sibi {3}continue succedentibus non {4}perficiuntur qui ibi; statuum mutationes quae ordine sibi succedunt, sicut tempora diei et tempora anni, nusquam prorsus eadem redeunt, sed variatae; principium cujusvis status correspondet mane in terra, et quoque in Verbo aliquoties intelligitur per mane; finis autem cujusvis status correspondet vesperae, et dicitur quoque aliquoties in Verbo vespera; cum mane est, tunc in amore sunt, cum meridies tunc in luce seu in vero sunt, cum autem vespera est, tunc in obscuro {5} quoad vera, et in quodam frigore quoad bona, nam tunc in jucundo amoris naturalis sunt; hoc jucundum est quod significatur per `selav’ quod acceperunt in vespera, et bonum est quod significatur per `mannam’ quam acceperunt quovis mane.
3 Ex his {6} constare potest quid `vespera’ {7}significat, quod nempe finem status {8}rei de qua agitur; {9}inde quoque finem status Ecclesiae; sed videantur quae prius de significatione vesperae ostensa sunt; quod in altera vita sint vices statuum sicut in mundo vices temporum, n. 5672, 5962, 6110. Quod `vespera’ sit finis Ecclesiae prioris, et `mane’ principium novae, n. 2323, 7844; inde quod `vespera’ et `mane’ sit Adventus Domini, n. 7844. Quod in caelo sit vespera et diluculum ante mane, non autem nox, quae in inferno, n. 6110.
@1 infestationum statu qui per terram Aegypti significatur$
@2 continue$
@3 Before ordine$
@4 aliquid perficitur; status$
@5 i sunt$
@6 i nunc$
@7 significet IT$
@8 applicati ad rem$
@9 ita$

8427. `Et mane videbitis gloriam Jehovae’: quod significet in principio status novi quod Adventus Domini, constat ex significatione `mane’ quod sit principium status novi, de qua nunc supra n. 8426, et ex significatione `gloriae Jehovae’ quod sit praesentia et Adventus Dominii; quod `gloria’ sit praesentia {1}et Adventus Domini, est quia gloria {2} in supremo sensu est Divinum Verum quod procedit a Domino, et Divinum Verum apparet coram oculis angelorum ut lux et splendor a Sole, qui est Dominus; quod gloria {2} sit Divinum Verum procedens a Domino, videatur n. 5922, 8267, et quod sit intelligentia et sapientia quae Divino Vero, n. 4809, (c)et quod inde {3} sensus internus Verbi, nam ille est Divinum Verum in gloria, n. 5922.
2 Dicitur quod `mane visuri gloriam Jehovae’ quia ortus solis et inde lux, quae in caelo visum angelicum et externum et internum illustrat, consequenter praesentia et Adventus Domini, qui in caelo est Sol, correspondet tempori matutino in terra, et significatur hic per `mane’; lux illa ex sole tunc, quae est Divinum Verum procedens a Domino, ita Dominus, est gloria; {4}ex his patet quod per `gloriam’ significetur praesentia et Adventus Domini; quod {5}haec sint gloria, etiam constat ex {6}pluribus locis in Verbo, ut apud Moschen,
Obtexit nubes montem, et habitavit gloria Jehovae super monte Sinai; et obtexit illum nubes sex dies: species gloriae Jehovae erat sicut ignis comedens in capite montis ante oculos filiorum Israelis, Exod. (x)xxiv 15-18;
patet quod praesentia Jehovae, hoc est, Domini, apparens sicut nubes et sicut ignis super monte, hic {7}dicatur `gloria Jehovae’: {8}apud eundem,
Obtexit nubes tentorium conventus, et gloria Jehovae implevit tabernaculum; nec potuit Moscheh intrare in tentorium conventus, eo quod habitaret super eo nubes, et gloria Jehovae impleret tabernaculum, Exod. xl 34, 35;
hic quoque praesentia Domini apparens ut nubes dicitur `gloria’:
apud eundem, 3
Ingressus est Moscheh et Aharon in tentorium conventus, et exiverunt et benedixerunt populo; tunc apparuit gloria Jehovae erga universum populum, Lev. ix 23, 24:
apud eundem,
Gloria Jehovae apparuit in tentorio conventus coram omnibus filiis Israelis, Num. xiv 10-12;
pariter xvi 19, xvii 7 [A.V. xvi 42]: in Libro 1 Regum,
Nubes implevit domum Jehovae ita ut non potuerint sacerdotes stare ad ministrandum propter nubem, quia implevit gloria Jehovae domum Jehovae, viii 10, 11:
apud Johannem,
Impletum est Templum fumo, (x)ex gloria Dei et virtute Ipsius, ita ut nemo posset ingredi in Templum, Apoc. xv 8:
apud eundem,
Ostendit mihi civitatem magnam, sanctam Hierosolymam descendentem a caelo e Deo, habentem gloriam Dei: civitas non opus habet sole, neque luna, ut luceant in ea; gloria Dei illustrat illam, et lucerna illius Agnus, Apoc. xxi 10, 11, (x)23;
hic `gloria Dei’ manifeste pro luce a Domino, quae est Divinum Verum procedens ab Ipso, ita praesentia Domini, nam Dominus in Vero quod ab Ipso est praesens.
4 Quod `gloria Jehovae’ sit praesentia (d)Ipsius, adhuc constat apud Moschen,
Dixit Moscheh ad Jehovam, Ostende mihi, quaeso, gloriam Tuam; cui dixit, Ego praeterire faciam omne bonum Meum coram te, et cum praeteribit gloria Mea, fiet ut ponam te in foramine petrae, et obtegam manum Meam super te. usque dum praeterivero; ubi vero removero manum Meam, videbis posteriora Mea, et facies Meae non videbuntur, Exod. xxxiii 18 ad fin.;
hic quoque `gloria Jehovae’ {9}manifeste pro praesentia Ipsius: apud Matthaeum,
Discipuli dixerunt ad Jesum, Dic nobis quodnam signum Tui adventus; dixit {10}Jesus, Tunc apparebit signum Filii hominis, et videbunt Filium hominis venientem in nubibus caeli cum virtute et gloria, xxiv 3, 30;
agitur hic de ultimo tempore Ecclesiae prioris et primo novae; `Filius hominis’ est verum Divinum procedens a Domino, `nubes caeli’ est Verbum in sensu litterae, `virtus et gloria’ est sensus internus, ita Divinum Verum quod tunc apparebit; `adventus Domini’ pro agnitione veri Divini ab illis qui ab Ecclesia nova, et pro negatione ab illis qui ab Ecclesia Vetere, videatur n. 4060 {11} fin.
5 Quod Dominus quoad Divinum Verum sit `gloria,’ constat apud Esaiam,
Vox clamantis in deserto, Parate viam Jehovae; revelabitur gloria Jehovae, et videbunt omnis caro simul, xl 3, 5;
ibi de Domino, Qui est `gloria’: apud Johannem,
Verbum caro factum est, et habitavit in nobis, et vidimus gloriam Ipsius, gloriam ut Unigeniti a Patre, plenus gratia et veritate, i 14:
apud eundem,
Haec dixit Esaias, quando vidit gloriam Ipsius, et locutus est de Ipso, xii 41;
hic `gloria’ pro Domino: (m)similiter apud Moschen,
Vivus Ego, et implebitur gloria Jehovae universa terra, Num. xiv 21;
hic `gloria Jehovae’ pro Adventu Domini, ac illustratione a Divino Vero quod ab Ipso:(n) `gloria’ pro Divino Domini, apud Esaiam, 6
Ego Jehovah, hoc nomen Meum, et gloriam Meum alteri non dabo, xlii 8:
apud Marcum,
Quando Filius hominis venit in gloriam Patris Sui, cum angelis sanctis, viii 38:
{12} apud Lucam,
Haec oportebat pati Christum, et ingredi in gloriam Suam, xxiv 26.
Quia per `gloriam Jehovae’ significatur Dominus quoad Divinum Verum, ita quoque per `gloriam’ significatur Divina Sapientia et Intelligentia, quae est Divini Veri a Domino; sapientia et intelligentia a Divino intelligitur per gloriam apud Ezechielem i 28, viii 4, ix 3, x 4, 18, 19, xi 22, 23, quae repraesentata est ibi per `iridem’ qualis in nube.
@1 seu$
@2 i coeli$
@3 i sit$
@4 inde$
@5 gloria sit praesentia et adventus Domini$
@6 his$
@7 vocatur$
@8 et alibi$
@9 Before gloria$
@10 Dominus$
@11 i ad$
@12 i et$

8428. `In audire Ipsum murmurationes vestras’: quod significet quod cessaturae querimoniae, constat ex significatione `audire’ cum de (x)Jehovah, quod sit misereri et opem ferre, {1}ita quod querimoniae cessaturae, et ex significatione `murmurationum’ quod sint indolentiae ex tentationis acerbitate, et inde querimoniae, de qua n. 8351.
@1 (m)inde est quod audire sit cessare, nempe querimoniae(n)$

8429. `Contra Jehovam, et nos quid quod murmuretis contra nos?’ quod significet quod illae fuerint contra Divinum, non contra illos qui Id repraesentabant, constat ex eo quod `Jehovah’ sit Divinum, hic Divinum Verum, quod Moscheh et Aharon repraesentabant, et ex significatione `murmurare’ quod sit querimonia, ut nunc supra n. 8428; et quia dicitur quod murmuraverint contra Jehovam, et non contra Moschen et Aharonem, significatur quod contra Divinum Verum, quod per Moschen et Aharonem repraesentatur, n. 8425, et non contra illos qui repraesentant; quare etiam dicitur in versu sequente, `Nos quid? non contra nos murmurationes vestrae’; nam persona quae Divinum repraesentat respective non est aliquid; praeterea qui {1}murmurant contra personam quae repraesentat, cum ex Divino loquitur, non contra personam sed contra Divinum {1}murmurant.
@1 murmurat$

8430. `Et dixit (x)Moscheh’ {1}significat informationem, ut supra n. 8425.
@1 quod significet$

8431. `In dare Jehovam vobis in vespera carnem ad edendum’: quod significet quod in fine status bonum appropriabitur per jucundum, constat ex significatione `vesperae’ quod sit finis status, de qua supra n. 8426, ex significatione `carnis’ quod sit proprium vivificatum, seu proprium caeleste quod homini a Domino, ita bonum amoris, de qua n. 148, 149, 780, 3813, 7850, 8409 princ., hic autem bonum fidei, quia erat caro avis seu volatilis quod vocatur `selav’; per `volatile’ enim significatur spirituale seu quod fidei est, inde per carnem ejus tale bonum, hic {1} bonum naturalis hominis, {2}seu jucundum; sciendum quod per `mannam’ significetur bonum interni seu spiritualis hominis, at per `selav’ bonum externi seu naturalis hominis, {3}quod vocatur jucundum; quod illa significentur, constat ex eo quod manna data tempore matutino, selav autem tempore vespertino, et per illud quod datum est tempore matutino, significatur bonum spirituale, et quod datum tempore vespertino, significatur bonum naturale seu jucundum; nam status mane in altera vita est cum bonum spirituale seu {4}interni hominis in claro est, ac bonum naturale seu externi hominis in obscuro, at status vesperae est cum bonum naturale seu externi hominis in claro est, ac bonum spirituale seu interni hominis in obscuro; succedunt {5}etiam sic vices, ob causam ut perficiatur homo {6}, imprimis ut approprietur ei bonum, quod fit in statu vesperae per jucundum.
@1 i est$
@2 hoc est,$
@3 seu$
@4 internum est in claro, at status vesperae cum est in obscuro, et bonum naturale in claro$
@5 enim$
@6 i ibi$

8432. `Et panem in matuta ad satiandum’: quod significet quod in principio status novi habebitur bonum quantum recipere possunt, constat ex significatione `panis’ quod sit bonum amoris, de qua n. 2165, 2177, 3464, 3478, 3735, 3813, 4211, 4217, 4735, 4976, 5915, 8410, hic autem bonum veri, quod est bonum Ecclesiae spiritualis, quia per panem intelligitur manna, de qua in sequentibus; ex significatione `matutae’ seu `mane,’ quod sit principium status novi, ut supra n. 8427; et ex significatione `ad satiandum’ seu ad satietatem, quod sit quantum (x)vellent, de qua supra n. 8410, hic quantum recipere possent, nam bonum quod influit a Domino non datur quantum volunt, sed quantum recipere possunt; malum autem licet quantum volunt.

8433. `In audire Jehovam murmurationes vestras’: quod significet quod sic cessaturae querimoniae, constat ex illis {1} supra n. 8428, ubi similia verba.
@1 i quae$

8434. `Quibus vos murmurantes contra Ipsum’: quod significet quod illae fuerint contra Divinum; et `nos quid? non contra nos murmurationes vestrae’: quod (x)significet quod non contra illos qui repraesentabant Divinum, constat etiam ex illis supra n. 8429, ubi similia.

8435. `Quod contra Jehovam’: quod significet ut sibi posthac caveant, constat ex eo quod iterum dicatur quod murmurationes illorum sint `contra Jehovam,’ hoc est, contra Divinum; inde est quod per ea verba nunc intelligatur quod sibi posthac a talibus querimoniis in tentationibus caveant.

8436. Vers. 9-12. Et dixit Moscheh ad Aharonem’, Dic ad omnem coetum filiorum Israelis, Appropinquate coram Jehovah, quia audivit murmurationes vestras. Et fuit ut loqui Aharon ad omnem coetum filiorum Israelis, et respexerunt ad desertum, et ecce gloria Jehovae visa in nube. Et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo, Audivi murmurationes filiorum Israelis; loquere ad illos, dicendo, Inter vesperas comedetis carnem, et in matuta satiabimini pane, et cognoscetis quod Ego Jehovah Deus vester. `Et dixit Moscheh ad Aharonem’ significat influxum veri Divini immediate a Domino procedentis per verum Divinum quod mediate: `Dic ad omnem coetum filiorum Israelis’ significat instructionem: `Appropinquate coram Jehovah’ significat statum receptionis et applicationem ad illum: `quia audivit murmurationes vestras’ significat propter indolentiam in tentatione ut opem ferat: `et fuit ut loqui Aharon ad omnem coetum Israelis’ significat instructionem a Divino per influxum: `et respexerunt ad desertum’ significat recordationem status tentationis in quo fuerunt: `et ecce gloria Jehovae visa in nube’ significat praesentiam Domini in vero accommodato ad apperceptionem: `et locutus est Jehovah ad Moschen, dicendo’ significat verum quod a Divino Domini procedit, in quo praesentia Domini: `Audivi murmurationes filiorum Israelis’ significat quod cessaturae querimoniae quae ex tentatione: `loquere ad illos, dicendo’ significat informationem per influxum: `Inter vesperas comedetis carnem’ significat in fine status appropriabitur bonum per jucundum: `et in matuta satiabimini pane’ significat quod in principio status novi habebitur bonum quantum recipere possent: `et cognoscetis quod Ego, Jehovah’ significat ut sciant quod Dominus solus Deus.

8437. `Et dixit Moscheh ad Aharonem’: quod significet influxum veri Divini immediate a Domino procedentis per verum Divinum quod mediate, constat ex significatione `dicere’ {1}cum a vero Divino quod immediate a Domino procedit, quod repraesentatur per `Moschen,’ {2}per verum Divinum quod mediate {3}et per `Aharonem’ repraesentatur, quod sit influxus; quod `dicere’ etiam sit influere videatur n. 5743, 6152, 6291, 7291, 7381, (x)8221, 8262, et quod `Moscheh’ sit verum quod immediate a Domino procedit, et `Aharon’ quod mediate, n. 7009, 7010, 7089, 7382. Quid verum immediate a Domino procedens, et quid verum mediate, {4} n. 7055, 7056, 7058.
@1 quod hic sit influxus, quia$
@2 ad$
@3 , quod$
@4 i videatur$

8438. `Dic ad omnem coetum filiorum Israelis’: quod significet instructionem, constat ex significatione `dicere’ cum a vero Divino ad illos qui ab Ecclesia de {1}faciendis ex Divino mandato, quod sit instructio, ut quoque n. 7185, 7267, 7304, 7380, 7517, 8127, et ex significatione `coetus filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 7843.
@1 eo quod ex Divino mandato facturi$

8439. `Appropinquate coram Jehovah’: quod significet statum receptionis et applicationem ad illum, constat ex significatione `appropinquare coram Jehovah’ quod sit influxus, de qua n. 8159, et inde quoque receptio, nam receptio est reciprocum influxus, correspondent enim sibi mutuo {1}; quantum {2} homo recipit influxum Divinum, tantum dicitur appropinquare coram Ipso; {3}appropinquatio coram Jehovah in spirituali sensu non aliud est, nam fit appropinquatio ad Ipsum per fidem et amorem, et quia et fides et amor est a Jehovah, hoc est, Domino, est etiam appropinquatio ad Ipsum receptio boni et veri ab Ipso influentis; quod etiam sit applicatio, est quia receptio non est aliquid nisi etiam sit applicatio, nempe ad usum, transit enim influxus a Divino primum in perceptionem, quae est intellectus apud hominem, inde in voluntatem, et dein in actum, hoc est, in bonum opus, quod est usus, et ibi desinit; cum influxus boni et veri a Domino transitum hunc facit, tunc bonum et verum appropriantur homini, nam tunc influxus vadit usque in ultimum ordinis, hoc est, in ultimum naturae, quo tendit omnis influxus Divinus; {4}ille homo, apud quem influxus Divinus ita vadit, vocari potest via caeli; ex his nunc constare potest quod per `appropinquare coram Jehovah’ {5}significetur status receptionis et {6}applicatio ad illum; hic status receptionis boni quod per `mannam’ significatur, et jucundi quod per `selav.’
@1 i, quia influxus a divino apud hominem praedicatur secundum receptionem$
@2 i itaque$
@3 inde est quod appropinquatio coram Jehovah sit$
@4 et ille$
@5 sit$
@6 applicationis$

8440. `Quia audivit murmurationes vestras’: quod significet propter indolentiam in tentatione ut opem ferat, constat ex significatione `audire’ cum de Jehovah, quod sit misereri et opem ferre, {1} inde quoque cessare facere, de qua supra n. 8428, et ex significatione `murmurationum’ quod {2}sint indolentia in tentatione et querimonia, de qua n. 8351, 8428, 8433.
@1 i et$
@2 sit$

8441. `Et fuit ut loqui Aharon ad omnem coetum Israelis’: quod significet instructionem a Divino per influxum, constat ex significatione `loqui’ cum a Divino per verum mediate a Domino procedens, quod repraesentatur per `Aharonem,’ quod sit instructio per influxum, nam Divinus influxus apud hominem est in verum quo instructus est; quod `loqui’ sit influxus, videatur n. 2951, 5481, 5797, 7270, 8128, et quod sit instructio, n. 7225, 7241; et ex repraesentatione `Aharonis’ quod sit verum mediate a Domino procedens, de qua n. 7009, 7382.

8442. `Et respexerunt ad desertum’: quod significet recordationem status tentationis in quo fuerunt, constat ex significatione `respicere ad aliquid’ quod sit cogitatio et reflexio, de qua n. 7341, inde quoque recordatio, nam qui cogitat et reflectit, is recordatur; et ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 6828, 8098.

8443. `Et ecce gloria Jehovae visa in nube’: quod significet praesentiam Domini in vero accommodato ad apperceptionem, constat ex significatione `gloriae Jehovae’ quod sit praesentia et Adventus Domini, de qua supra n. 8427, et ex significatione `nubis’ quod sit sensus litteralis Verbi, de qua Praefatio ad Gen. xviii et n. 4391, 5922, 6343 fin., 6752, 8106, ita verum accommodatum ad apperceptionem, nam Verbum in littera est tale verum; at `gloria quae in nube’ est Divinum Verum quod non ita accommodatum est ad apperceptionem, quia est supra sensuum fallacias et apparentias, ita est quoque sensus internus Verbi, Praefatio ad Gen. xviii, n. 5922, 8427; quod `gloria’ sit sensus internus Verbi, est quia in illo sensu agitur de Ecclesia et de regno Domini, et in supremo sensu de Ipso Domino, in quo sensu etiam est Ipsissimum Divinum Verum. Verum Divinum non est 2 unius gradus sed plurium: verum Divinum in primo gradu et quoque in secundo est {1}quod immediate procedit a Domino; hoc supra intellectum angelicum est: verum autem Divinum in tertio gradu est quale est in intimo seu tertio caelo; hoc tale est ut ne hilum ejus ab homine capi possit: verum {2} Divinum in quarto gradu est quale est in medio seu secundo caelo; hoc nec intelligibile est homini: verum autem Divinum in quinto gradu est quale est in ultimo seu primo caelo; hoc aliquantisper ab homine, sed illustrato, percipi potest, at usque est tale ut multa ejus pars per voces humanas enuntiari nequeat, {3}et cum cadit in ideas, facit facultatem percipiendi, et quoque credendi quod ita sit: at verum Divinum in sexto gradu est quale est apud hominem, accommodatum ejus apperceptioni, ita est sensus litterae Verbi; hic sensus seu hoc verum {4}repraesentatur per `nubem,’ et interiora vera 3 per `gloriam in nube’; inde est quod {5}Jehovah, hoc est, Dominus, toties apparuerit Moschi et filiis Israelis in nube, ut Exod. (x)xxiv 15, 16, xl 34, 35; 1 Reg. viii 10, 11; Matth. xxiv 30, et alibi; {6} apparitio Domini est per Divinum Verum, et quoque est Divinum Verum {7}. Quod `nubes’ sit verum accommodatum apperceptioni, est ex repraesentativis in altera vita; ibi loquela angelica superiorum caelorum apparet illis qui infra sunt sicut lux et quoque sicut splendor e luce, at loquela angelorum inferioris caeli apparet sicut nubes candida in varia forma, et in densitate et tenuitate secundum {8}} quale veritatum; ex his constare potest quod per `gloriam Jehovae visam in nube’ significetur praesentia Domini in vero accommodato ad apperceptionem.
@1 quale est$
@2 i autem$
@3 at$
@4 significatur$
@5 cum Jehovah, hoc est, Dominus apparuit Moschi et filiis Israelis, toties apparuerit in nube$
@6 i nam$
@7 i in forma$
@8 i differentiam in gradu, et quoque secundum$

8444. `Et locutus [est] Jehovah ad Moschen, dicendo’: quod significet verum quod a Divino Domini procedit, in quo praesentia Domini, constat ex significatione `loqui’ quod sit influxus et instructio, ut supra n. 8441, ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum quod a Divino Domini procedit, de qua n. 6752, 6771, 6827, 7010, (a)7014, 7089, 7382; {1}praesentia Domini in vero a Divino significatur per quod Jehovah cum Moscheh locutus sit e nube, ubi (x)visa gloria Jehovae, nam gloria Jehovae est praesentia Domini in vero quod ab Ipso procedit, n. 8427.
@1 After Divino$

8445. `Audivi murmurationes filiorum Israelis’: quod significet quod cessaturae querimoniae quae ex tentatione, ut supra n. 8428, 8433, ubi similia verba.

8446. `Loquere ad illos, dicendo’: quod significet informationem per influxum, constat ex significatione `loqui’ in historicis Verbi, quod sit informatio, ut n. 8041, et `dicere’ quod sit influxus, n. (x)6291, 7291, 7381, 8221, 8262.

8447. `Inter vesperas comedetis carnem’: quod significet {1} in fine status appropriabitur [bonum per] jucundum, videatur supra n. 8431, ubi similia verba.
@1 i quod IT$

8448. `Et in matuta satiabimini pane’: quod significet quod in principio status novi habebitur bonum quantum recipere possent, ut etiam supra n. 8432 {1}.
@1 i, ubi similia$

8449. `Et cognoscetis quod Ego Jehovah’: quod significet ut sciant quod Dominus solus Deus, constat ex illis quae prius n. 7401, 7444, 7544, 7598, 7636, dicta et ostensa sunt.

8450. Vers. 13-15. Et factum in vespera, et ascendit selav, et obtexit castra; et in matuta fuit positio roris circum castra. Et desiit positio roris, et ecce super facies deserti minutum rotundum, minutum sicut pruina super terra. Et viderunt filii Israelis, et dixerunt vir ad fratrem suum, Man hoc? quia non sciverunt quid hoc; et dixit Moscheh ad illos, Hoc panis quem dedit Jehovah vobis ad edendum. `Et factum in vespera’ significat finem status: `et ascendit selav’ significat jucundum naturale per quod bonum: `et obtexit castra’ significat quod impleverit hominis naturale: `et in matuta’ significat principium status novi: `fuit positio roris circum castra’ significat verum pacis adjungens se: `et {1}ascendit positio roris’ significat veri insinuationem: `et ecce super facies deserti’ significat novum voluntarium: `minutum rotundum’ significat bonum veri in prima formatione: `minutum sicut pruina super terra’ significat verum in forma boni consistens et fluens: `et viderunt filii Israelis’ significat apperceptionem: `et dixerunt vir ad fratrem suum’ significat obstupescentiam: `(x)Man hoc? quia non sciverunt quid hoc’ significat ex non cognito: `et dixit Moscheh ad illos’ significat informationem per verum a Divino: `Hoc panis quem dedit Jehovah vobis ad edendum’ significat quod hoc bonum quod appropriabitur et faciet vitam illorum, in supremo sensu quod hoc {2} Dominus in vobis.
@1 d desiit i ascendit cp p. 3, note 1, which reads: descendit altered to ascendit then d, i and d desiit i desiit again. cp n. 8450, 8456$
@2 i and d sit$

8451. `Et factum in vespera’: quod significet finem status, constat ex significatione `vesperae’ quod sit finis status, de qua supra n. 8426.

8452. `Et ascendit selav’: quod significet jucundum naturale per quod bonum, constat ex significatione `selav’ quod sit jucundum naturale {1}; quod `selav’ sit jucundum naturale, est quia avis maris erat, et per `avem maris’ significatur naturale, {2}perque carnem ejus quae desiderabatur, jucundum, de qua supra n. 8431; quod quoque sit per quod bonum, est quia dabatur in vespera; cum enim in altera vita est status qui correspondet vesperae, tunc spiritus boni, et quoque angeli, remittuntur in statum affectionum naturalium in quibus fuerunt cum in mundo, consequenter in jucunda naturalis sui hominis; causa est ut inde bonum, hoc est, ut inde perficiantur, n. 8426; omnes {3} perficiuntur per implantationem fidei et charitatis in externo seu naturali homine, nam nisi illa ibi implantantur, non influere potest bonum et verum ab interno seu spirituali homine, hoc est, (c)a Domino per illum, non enim est receptio; et si non receptio, sistitur et perit influxus, immo internus homo etiam clauditur; inde patet quod naturale omnino accommodandum sit ut sit receptaculum; hoc fit per {4}jucunda, nam bona quae naturalis hominis sunt vocantur jucunda, quia sentiuntur.
2 Quod `selav’ sit jucundum naturale, (d)est causa, ut dictum, quia avis maris {5}erat, nam dicitur quod abreptus sit e mari, {6}
Ventus profectus est a {7} Jehovah, et abripuit selav e mari, et demisit super castra, Num. xi 31;
atque per `avem maris et ejus carnem’ significatur jucundum naturale, ac in opposito sensu jucundum concupiscentiae {8}; hoc significat `selav’ in sequentibus apud Moschen,
Colluvies quae in medio populi concupiverunt concupiscentiam, et volebant habere carnem; dicebant, Nunc anima nostra arida est, nec quicquam nisi quod ad man oculi nostri: ventus profectus est a cum Jehovah, et abripuit selav e mari, et demisit super castra: surrexit populus toto die illo, et tota nocte, totoque die crastino, ac collegerunt selav; qui minimum, collegerunt decem {9}homeres, quos sibi expanderunt expandendo circa castra; caro adhuc inter dentes eorum antequam deglutiretur, cum ira Jehovae exarsit in populum, et percussit Jehovah in populo plagam magnam valde; unde vocavit nomen loci illius sepulcra concupiscentiae, quia ibi sepeliverunt populum concupiscentes, Num. xi [4,] 5, 6, 31-34;
hic `selav’ pro jucundo concupiscentiae. Jucundum concupiscentiae vocatur, cum jucundum alicujus amoris corporei aut mundani dominatur ac totum hominem occupat, usque ut exstinguat bonum et verum fidei apud illum; hoc jucundum est quod {10} describitur, {11} propter quod percussi sunt plaga magna; at jucundum naturale, quod in hoc capite significatur per `selav,’ quod datum populo in vespera, non est jucundum concupiscentiae, sed est jucundum naturalis seu externi hominis correspondens bono spiritualis seu interni; hoc jucundum in se habet bonum spirituale, at jucundum concupiscentiae, de quo Num. xi, in se habet malum infernale; utrumque dicitur jucundum, et quoque utrumque sentitur (x)ut jucundum; sed maxima intercedit differentia, unum enim in se habet caelum, alterum in se, habet infernum, etiam unum fit homini caelum, et alterum fit homini internum, cum externum exuitur; haec se habent sicut binae mulieres 3 quae similiter facie pulchrae et vita amoenae apparent in externa forma, sed prorsus dissimiles sunt in interna, una nempe (x)casta et sana, {11} altera lasciva et putida, ita una quoad spiritum suum {12}angelis, altera quoad spiritum suum {13}diabolis; quales {14}autem sunt, non apparet nisi cum externum evolvitur ac internum revelatur; haec dicta sunt ut sciatur quid jucundum naturale in quo bonum, quod significatur per `selav’ in hoc capite, et quid jucundum naturale in quo malum, quod significatur per `selav,’ Num. xi.
@1 i, per quod bonum$
@2 ac per$
@3 i tam angeli, quam spiritus, et quoque homines$
@4 jucundum$
@5 fuit$
@6 i apud Moschen$
@7 i cum$
@8 i in naturali$
@9 omeres AI$
@10 i hic$
@11 i et$
@12 angelus$
@13 diabolus$
@14 itaque$

8453. `Et obtexit castra’: quod significet quod impleverit hominis naturale, constat ex significatione `obtegere’ quod sit implere, et ex significatione `castrorum’ quod sint bona et vera, de qua n. 8193, 8196, hic naturale, quod est continens, nam naturale continet bona et vera, et absque illis non est naturale vivum, nec bonum et verum externi seu naturalis hominis absque naturali sunt aliquid; inde est quod `castra,’ quia significant vera et bona, etiam significent (x)naturale in quo illa sunt.

8454. `Et in matuta’: quod significet principium status novi, constat ex significatione `matutae’ quod sit principium status novi, de qua n. 8427.

8455. `Fuit positio roris circum castra’: quod significet verum pacis adjungens se, constat ex significatione `roris’ quod sit verum pacis, de qua n. 3579; causa quod `ros’ sit verum pacis, est quia mane descendit de caelo et apparet super (x)virecta sicut tenue imbris, et quoque prae imbre recondit aliquid dulcis {1}seu jucundi, unde gramen et seges agri laetantur, {2}et mane est status pacis, n. 2780; quid pax, videatur n. 2780, 3696, 4681, 5662, quod nempe se habeat sicut aurora in terra, quae animos universali jucundo laetificat; et verum pacis est sicut lux aurorae; hoc verum, quod vocatur verum pacis, est ipsum Divinum Verum in caelo a Domino, ac (t)afficit universaliter omnes qui ibi, et facit ut caelum sit caelum; pax enim {3}in se habet confidentiam in Dominum, quod Ipse regat omnia ac provideat omnia, et quod ad finem bonum ducat; cum homo in {4}fide horum est, tunc in pace est, nam tunc nihil timet, et nulla sollicitudo de futuris illum (x)inquietum reddit; in (x)hunc statum venit homo quantum in amorem 2 in Dominum; statum pacis aufert omne malum, imprimis confidentia sui; creditur quod {5} malus in pace sit, cum in laeto (c)et tranquillo {6}, ex eo quod omnia ei succedant; sed hoc non est pax, {7} est jucundum et tranquillum cupiditatum, quod mentitur {8}statum pacis, at {9}id jucundum, quia oppositum est jucundo pacis, vertitur in altera vita in {10} injucundum, tale enim latet intus in illo; {11} in altera vita exteriora successive evolvuntur usque ad intima, pax est intimum in omni jucundo, etiam in injucundo apud hominem qui in bono est; quantum itaque is exuit externum, tantum revelatur status pacis, et tantum afficitur fausto, beato, et felici, cujus origo est ab Ipso Domino.
3 De statu pacis qui in caelo, dici potest quod sit talis ut {12}nullis 3 verbis describi queat, nec per ullam ideam ex mundo venire in cogitationem et perceptionem hominis, quamdiu est in mundo; est {13}super omnem sensum tunc; tranquillum animi, contentum, et laetum ex successibus, nihil {14} sunt respective, nam haec afficiunt modo externa, at pax afficit omnium intima, primas substantias, et substantiarum principia apud hominem, et inde se derivat et effundit in substantiata et principiata, ac ea afficit amoeno, (c)et idearum origines, proinde {15} fines vitae hominis fausto et felici; {16}et sic mentem hominis facit caelum.
@1 ac jucundum$
@2 nam$
@3 secum$
@4 hac fide$
@5 i homo etiam$
@6 i est$
@7 i sed$
@8 jucundum$
@9 hoc$
@10 i merum$
@11 i nam$
@12 nusquam$
@13 supra$
@14 i prorsus$
@15 i ipsos$
@16 ac inde$

8456. `Et {1}ascendit positio roris’: quod significet veri insinuationem, constat ex significatione `ascendere’ quod {2}hic sit dissipari et sic ad conspectum non apparere, et ex significatione `roris’ quod sit verum pacis, de qua mox supra; positio hujus super mannam significat insinuationem veri, nam verum pacis est Divinum Verum a Domino procedens in caelo; hoc quia intimum est, se insinuat in verum quod infra {3} est et vivificat illud, sicut ros solet gramen aut segetem super quam mane cadit; cum verum quod infra est ab illo vivificatum est, tunc verum pacis ascendit, hoc est, quoad apparentiam desinit, et conspicitur verum quod ab illo vitam acceperat; ita nascitur verum fidei, nam omne verum doctrinae seu Verbi non {4}fit verum apud hominem, priusquam a Divino acceperat vitam, et vitam accipit per insinuationem veri quod a Domino procedit, quod vocatur verum pacis; hoc verum non est verum fidei, sed est vita seu anima veri fidei, (c)et disponit omnia quae in vero, quod verum fidei vocatur, in formam caelestem, et quoque postea ipsa vera inter se; ex his constare potest quomodo se habet cum insinuatione veri apud hominem per verum pacis. Sciendum etiam est quod inferiora seu exteriora apud hominem qui regeneratur vitam accipiant a superioribus seu interioribus successive, ita verum fidei a vero pacis, et hoc ab Ipso Domino; insinuatio vitae a Domino apud illos qui regenerantur fit in ordine successivo ab Ipso, ita per intimum, et sic per interiora ad exteriora; inde apud regeneratos apertum est usque a Domino, at apud illos qui non {5}regenerati sunt est clausum.
@1 d desiit i ascendit cp p. 3, note 1, which reads: descendit altered to ascendit then d, i and d desiit i desiit again. cp n. 8450, 8456$
@2 sit desinere, seu$
@3 i seu extra$
@4 est$
@5 regenerantur$

8457. `Et ecce super facies deserti’: quod significet novum voluntarium, constat ex, significatione `deserti’ quod hic sit novum voluntarium per insinuationem veri; novum enim voluntarium formatur a bono per verum apud hominem Ecclesiae spiritualis, et apparet apud illum sicut conscientia, quae quod sit conscientia veri, constat ex illis quae de regeneratione hominis spiritualis prius ostensa sunt. `Desertum’ proprie significat inexcultum et inhabitatum; in spirituali sensu significat ubi non bonum et verum, ita quoque ubi non vita, n. 1927, 2708, 3900; quare cum dicitur quod ros apparuerit super facie deserti, et sub rore manna, per `desertum’ significatur novum voluntarium.

8458. `Minutum rotundum’: quod significet bonum veri in prima formatione, constat ex significatione `minuti’ quod (x)praedicetur de vero, et ex significatione `rotundi’ quod praedicetur de bono; inde `minutum rotundum’ {1}praedicatur de bono veri. Bonum veri dicitur bonum apud hominem Ecclesiae spiritualis, estque non modo quoad originem sed etiam quoad essentiam verum; ut verum apparet, {2} ast ut bonum {3} sentitur, proinde ut verum format intellectuale mentis, ac ut bonum format novum voluntarium; distinguitur enim intellectuale a voluntario in homine per id quod intellectuale sistat sibi res in forma, et ut videat illas sicut in luce, voluntarium autem afficiatur illis, ut sentiat illas simul sicut jucundum, ita sicut bonum, et hoc secundum quale formae.
2 Quod `minutum’ praedicetur de vero, et `rotundum’ de bono, causam ex {4}apparitionibus veri et boni in altera vita {5}trahit; cum vera et bona sistuntur visibilia, quod fit in altera vita manifeste ad oculos spirituum et angelorum, (d)tunc (t)verum sistitur in quantitate discreta, proinde sicut multum {6}aut sicut minutum, secundum veri quale; sistitur etiam verum ut angulare in varia forma, et quoque sistitur ut album; bonum autem (t)ibi sistitur in quantitate continua, sic non ut multum nec ut minutum; sistitur bonum etiam ut rotundum, quod est continuum in forma, et quoad colorem ut caeruleum, flavum, ac rubrum; quod ita appareant {7}bonum et verum, cum sistuntur visibilia {8}, est ex {9}differentia illorum quoad quale, {10}quod ita {11}in forma naturali se effert et repraesentat, cum {12}visibile fit; inde {13} est quod res quae in mundo accedunt ad tales forma, significent vel vera vel bona, nam nihil {14} in universo datur quod non se refert quoad quale vel ad bonum vel ad verum {15}.
@1 significat bonum$
@2 i cum conspicitur$
@3 i cum$
@4 apparentiis$
@5 Before causam$
@6 et sic ut$
@7 verum et bonum$
@8 i in altera vita$
@9 essentia$
@10 quae$
@11 After fit$
@12 visibilis$
@13 i quoque$
@14 i non$
@15 i, sicut nec aliquid quod non ad quantitatem discretum aut continuum, tum ad rotundum vel ad angulare, vel quod non coram visu apparet ad lucem et umbram, et coram sensu ad calidum et frigidum; haec omnia ad verum aut bonum, quia universalis omnium origo est inde$

8459. `Minutum sicut pruina super terra’: quod significet verum in forma boni consistens et fluens, constat ex significatione `minuti’ quod praedicetur de vero, de qua mox supra, et ex significatione `sicut pruina’ quod sit in forma boni; bonum veri, quod est bonum hominis Ecclesiae spiritualis, n. 8458, comparatur pruinae ex continuo respective ad nivem; nix ex minuto et albo praedicatur de vero, at pruina ex continuo praedicatur de vero facto bono, quod est bonum veri. Quod nix praedicetur de vero, patet ab his locis: apud Marcum,
Cum Jesus transformatus est, vestimenta Ipsius facta sunt splendentia, alba valde sicut nix, ix 3:
{1} apud Matthaeum,
Angelis ad sepulcrum erat species sicut fulgur, et {2}indumentum album sicut nix, xxviii 2, 3:
apud Johannem,
Vidi in medio septem candelabrorum similem Filio hominis, caput Ipsius, et (x)capilli albi sicut lana alba, sicut nix, Apoc. i 13, 14:
apud Jeremiam,
Albi erant naziraei prae nive, candidi erant prae lacte, Threni iv 7:
apud Davidem,
Expiabis me hyssopo {3}et mundus fiam; lavabis me et prae nive dealbabor, Ps. li 9 [A.V. 7]:
apud Danielem,
Videns fui usque dum throni projecti sunt, et Antiquus dierum sedit; vestis {4}Ejus sicut nix alba, et crinis capitis (c)Ejus sicut lana munda, vii 9;
in his locis `nix’ praedicatur de vero ex albedine, {5}cui vestes comparantur, quia `vestes’ in sensu spirituali sunt vera, n. 4545, 4763, 5248, 5319, 5954, 6914, 6917, 6918; ex his patet quid `pruina,’ quod {6} sit verum in forma boni. Verum in forma boni consistens et fluens dicitur, quia verum est forma boni, et bonum est (c)illius formae vita (x)et quasi anima.
@1 i et$
@2 indumento albo$
@3 ut$
@4 Ipsius$
@5 inde vestes comparantur nivi, nam$
@6 i nempe$

8460. `Et viderunt filii `Israelis’: quod significet apperceptionem, constat ex significatione `videre’ quod sit intelligere et appercipere, de qua n. 2150, 2325, 2807, 3764, 4403-4421, 4567, 4723, 5400.

8461. `Et dixerunt vir ad fratrem suum’: quod significet (x)obstupescentiam, constat ex {1}eo quod `dicere’ involvat illud quod sequitur, hic quod obstupescerent cum viderent mannam, dixerunt enim, `Man hoc? quia non sciverunt quid hoc’; et ex significatione `vir ad fratrem’ quod sit mutuo, de qua n. 4725.
@1 significatione dicere, quod sit obstupescentia, involvit enim$

8462. `Man hoc? quia non sciverunt quid hoc’: quod significet (x)ex non cognito, nempe obstupescentiam, {1}constat ex eo quod Man in sua lingua sit quid, ita non cognitum; quod inde panis qui datus est filiis Israelis in deserto, manna dictus sit, est quia panis ille significat bonum charitatis {2}quod gignitur per verum fidei; id bonum est prorsus incognitum homini ante regenerationem, et ne quidem {3}scitur quod detur; homo enim ante regenerationem credit quod praeter jucunda amoris sui et mundi, quae (t)vocat bona, nusquam dari queat bonum quod non inde sit, aut tale sit; si quis diceret tunc quod bonum interius sit, quod, quamdiu jucunda amoris sui et mundi dominantur, non ad apperceptionem venire potest, consequenter non ad cognitionem, et quod hoc bonum sit in quo sunt spiritus boni et angeli, tunc obstupescunt {4}sicut ad prorsus incognitum {5}, et sicut ad non dabile, cum tamen hoc bonum immensum transcendit jucunda {6}amoris sui et mundi; quod qui in {7}amoribus sui et mundi sunt non sciant quid charitas et fides, et quid bonum facere absque remuneratione, et quod hoc sit caelum in homine; et quod credant nihil gaudii (c)et vitae superesse, si privantur jucundis illorum amorum, cum tamen tunc gaudium caeleste incohat, videatur n. 8037; ex his nunc patet {8}(x)cur man dictum sit ex `quid hoc’.
@1 Man enim in lingua originali significat quid hoc$
@2 qui$
@3 scit$
@4 quasi ad id quod$
@5 i est$
@6 amorum illorum$
@7 illis amoribus$
@8 unde nomen nam$

8463. `Et dixit Moscheh ad illos’: quod significet informationem per verum a Divino, constat ex significatione `dicere’ quod sit informatio, ut n. 7769, 7793, 7825, 8041, et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum quod legis a Divino, de qua n. 6771, 6827.

8464. `(x)Hoc panis quem dedit Jehovah vobis ad edendum’: quod significet quod hoc bonum quod appropriabitur et faciet vitam illorum, in supremo sensu quod hoc {1}sit Dominus in vobis, constat ex significatione `panis’ quod sit bonum caeleste et spirituale, et in supremo sensu quod sit Dominus, de qua n. 276, 680, 2165, 2177, 3464, 3478, 3735, 3813, 4211, 4217, 4735, 4976, 5915, hic bonum spirituale, hoc est, bonum hominis Ecclesiae spiritualis, quod est bonum veri, de quo mox supra n. 8458; quia panis ille erat manna, {2}sequitur quod per `mannam’ {3}significetur id bonum; quod etiam {4}elucet ex descriptione ejus in vers. 31 hujus capitis quod {5} esset `sicut semen coriandri album, et sapor ejus sicut placentae in melle’; {6}et quoque ex descriptione ejus Num. xi,
Man erat sicut semen coriandri, et species ejus sicut species (x)bdellii: moluerunt molis, aut contuderunt in mortario, et coxerunt in cacabo, et fecerunt ex eo placentas; sapor ejus erat sicut sapor suci olei, vers. 7, 8;
ex {7}singulis ibi patet quod `manna’ in sensu spirituali sit bonum veri, hoc est, bonum {8} Ecclesiae spiritualis; {9}inde etiam vocatur `frumentum caelorum’ apud Davidem,
Praecepit aetheribus desuper, et ostia caelorum patefecit, et depluere fecit super illos man, et frumentum caelorum dedit illis, Ps. lxxviii [23,] 24 [A.V. 22, 23];
`frumentum’ quod sit bonum veri, videatur n. 5295, 5410: `manna’ etiam pro bono veri, quod datur illis qui tentationes subeunt et vincunt, apud Johannem,
Qui vincit, illi dabo ut comedat de manna abscondito, et dabo illi calculum album, Apoc. ii 17.
Quod `manna’ in supremo sensu sit Dominus in nobis, constat ex ipsis Domini verbis apud Johannem,
Patres vestri comederunt mannam in deserto, et mortui sunt; hic est panis qui e caelo descendit, ut quis ex eo comedat non moriatur; Ego sum panis {10}vivus qui e caelo descendit; si quis {11}comedit ex hoc pane vivet in aeternum, vi 49-51, 58;
ex his manifeste patet quod per `mannam’ in supremo sensu significetur Dominus; {12}causa est quia manna est bonum veri, et omne bonum est a Domino, et inde Dominus est in bono, estque ipsum bonum. Quod bonum illud iis appropriabitur et faciet vitam illorum, significatur per `edere,’ n. 3168, 3513, 3596, 4745; bonum enim quod a Domino, facit vitam caeli apud hominem, ac deinceps nutrit ac sustentat illam.
1 See n. 8450, note 2
2 constat
3 significatur
4 patet a
5 i nempe
6 per semen coriandri album significatur verum quod inibi esset ita purum, et per saporem sicut placentae in melle, significatur bonum quod jucundum, sicut quod ex vero per jucundum factum bonum, etiam a, cp n. 8511
7 quibus
8 i quod homini
9 ideo
10 vivens
11 comederit
12 quia per illam significatur bonum quod Ecclesiae spiritualis: bonum enim illud est a Domino, et inde Dominus est in bono, et est ipsum bonum; quod significetur quod bonum illud eis appropriabitur, et faciet vitam illorum, constat ex eo, quod bonum sit quod facit vitam coeli, nam quod facit et dein nutrit et sustentat hanc vitam est bonum et verum a Domino, appropriatio ut fiat vitae

8465. Vers. 16-18. Hoc verbum quod praecepit Jehovah, Colligite de eo, quisque ad os edere sui, omerem ad caput, numerum animarum [vestrarum], quisque ei qui in tentorio suo, accipite, Et fecerunt ita filiii Israelis, et collegerunt redigens ad numerosum et ad paucum. Et mens sunt omere, et non superfluum fecit numeroso, et pauco non defuit; quisque ad os edere sui collegerunt. `Hoc verbum quod praecepit Jehovah’ significat mandatum de illo a Divino: `Colligite de eo, quisque ad os edere sui’ significat receptionem et appropriationem secundum cujusvis facultatem: `omerem ad caput’ significat quantum cuivis: `numerum animarum vestrarum’ significat quantum omnibus in societate: quisque ei qui in tentorio suo, accipite’ significat communicationem cum illis, et inde bonum commune: `et fecerunt ita filii Israelis’ significat effectum: `et collegerunt redigens ad numerosum et ad paucum’ significat receptionem secundum potentiam cujusvis societatis: `et mensi sunt omere’ significat receptionis boni potentiam: `et non superfluum fecit numeroso, et pauco non defuit’ significat quod justa esset ratio cuique in particulari et in communi: `quisque ad os edere sui collegerunt’ significat receptionem secundum cujusvis facultatem.

8466. `Hoc verbum quod praecepit Jehovah’: quod significet mandatum de illo ex Divino, constat ex significatione `verbi’ quod sit res de qua agitur, et ex significatione `praecipere’ cum a Jehovah, quod sit mandatum.

8467. `Colligite de eo, quisque ad os edere sui’: quod significet receptionem et appropriationem secundum cujusvis facultatem, constat ex significatione `colligere’ cum dicitur de bono veri quod significatur per `mannam,’ quod sit recipere, et ex significatione `quisque ad os edere sui’ quod {1}sit appropriatio secundum cujusvis facultatem; `ad os edere’ enim, cum de cibo agitur, est secundum necessitatem requisitam nutricionis, at cum de bono veri dicitur, est secundum facultatem receptionis et appropriationis, nam per `edere’ in sensu spirituali significatur appropriari, n. 3168, 3513 fin., 3596, 4745.
@1 significet appropriationem$

8468. `Omerem ad caput’: quod significet quantum cuivis, constat ex significatione `omeris’ quod sit quantum satis, de qua sequitur, et ex significatione `ad caput’ quod sit {1}pro quovis. {2}Quod `omer’ sit quantum satis, est quia erat decima pars ephae, ut patet a versu ultimo hujus capitis, ac `decem’ significant plenum, n. 3107, inde `decima pars’ significat quantum satis, hic cuique, quod est `ad caput’; omer nominatur solum in hoc capite, alibi homer, qui erat mensura continens decem ephas, ac inde significabat plenum, ut apud Hoscheam,
Comparavi mulierem adulteram per quindecim argenti, et homerem hordeorum, et semihomerem hordeorum, iii 2;
ibi per `mulierem adulteram’ intelligitur domus Israelis, in sensu spirituali Ecclesia {3}ibi, quae quod comparata sit pleno pretio significatur per `quindecim argenti’ et per `homerem hordeorum’; `quindecim argenti’ praedicantur de vero, et `homer hordeorum’ de bono: apud Ezechielem, 2
Lances justitiae, et ephah justitiae, et bath justitiae erit vobis; ephae et bathi mensura una erit, ad tollendas decimas homeris batho, et (x)decimam homeris ephah; juxta homerem erit mensura tua: haec sublatio quam tolletis, sexta ephae de homere tritici, de hordeis; et statutum olei bathus pro oleo, decima bathi de (x)coro, decem bathi homer, nam decem bathi homer, (x)xlv 10, 11, 13, 14;
ibi agitur de nova terra et de novo templo, per quae significatur regnum spirituale Domini; quisque videre potest quod ibi non erunt homer, nec ephah, nec bathus, nec corus, et quoque non (x)triticum, hordeum, oleum; {4}inde constat quod per illa significentur talia quae in dicto regno, quae quod sint spiritualia, patet, ita quae {5} vel ad bonum quod charitatis vel ad verum quod fidei {6}referuntur; homer praedicatur de bono, quia est mensura tritici et hordei, similiter ephah, at bathus {7} praedicatur de vero, quia {8}est mensura vini, {9}et quia etiam {8}est mensura olei, per quod significatur bonum amoris; dicitur quod bathus erit homeris sicut ephah, {10}quod est in sensu spirituali, quod omnia ibi {11}referentur ad bonum {12}, et quoque quod verum ibi erit bonum; et quod hoc dabitur plene, nam per homerem significatur plenum {13}: apud Esaiam, 3
Domus multae in devastationem erunt, magnae et pulchrae, ut non sit habitator, nam decem jugera vineae facient bathum unum, et sementis homeris {14}faciet epham, v 9, 10;
hic `decem jugera’ pro pleno et quoque pro multo, similiter `homer,’ at `bathus’ (c)et `ephah’ pro pauco, nam {15}cum decem sunt multum, {16} decima pars est paucum: apud Moschen,
Quod si de agro possessionis suae sanctificaverit vir Jehovae aestimatio tua juxta sementim ejus, sementis homeris hordei pro quinquaginta siclis argenti, Lev. xxvii 16;
ibi {17} `sementis homeris’ et quoque `quinquaginta sicli’ pro pleno aestimationis: quia `homer’ significat plenum, decem homeres significant nimium et superfluum, Num. xi 32.
@1 ad quemvis$
@2 This is an amended version of a faintly deleted passage in A; see Appendix Volume.$
@3 apud illam$
@4 unde patet$
@5 i se$
@6 referunt$
@7 i et chorus$
@8 sunt mensurae$
@9 at$
@10 hoc est,$
@11 se referent$
@12 i quod charitatis$
@13 i, ita quantitas dabitur boni cuivis$
@14 facient$
@15 sicut$
@16 i ita$
@17 i etiam$

8469. `Numerum animarum vestrarum’: quod significet quantum omnibus in societate, nempe bonum veri quod per `mannam’ significatur, constat ex significatione `ad numerum animarum’ quod sit quantum satis ad omnes in societate; cum enim per `omerem ad caput’ significatur quantum satis cuique, per `ad numerum animarum’ significatur quantum {1}omnibus in societate. Agitur hic de bono quod illis qui (c)e regno spirituali Domini, quod bonum significatur per `mannam’ et quod hoc {2}dabitur quantum satis erit cuique, et quantum satis erit societati; unaquaevis enim domus ex filiis Israelis repraesentabat unam societatem in caelo, n. 7836, 7891, 7996, 7997.
2 Cum societatibus in caelo ita se habet: caelum consistit ex innumeris societatibus, quae inter se distinctae sunt {3}; unaquaevis societas habet bonum commune distinctum a bono aliarum societatum, unusquisque {4}etiam in societate habet bonum particulare distinctum a bono alterius in societate; ex bonis illorum qui in societate distinctis, et sic variis, at usque congruis, (x)fit forma, quae forma caelestis vocatur; universum caelum ex talibus formis consistit; {5}conjunctiones illae vocantur formae respective ad bona, {6}at societates respective ad personas; haec repraesentabantur per distinctiones filiorum Israelis in tribus, familias, et domos.
@1 ad omnes$
@2 unicuique dabitur quantum quisquis recipere potest, et quoque dabitur$
@3 i in genere, in specie, et in particulari$
@4 autem$
@5 quae$
@6 sed$

8470. `Quisque ei qui in tentorio suo, accipite’: quod significet communicationem cum illis, et inde bonum commune, constat ex significatione `tentorii’ quod sit societas quoad bonum; `tentorium’ hic simile significat cum domo, cum enim peregrinabantur fuerunt in tentoriis. {1} Quod quisque acciperet ei qui ibi, significat communicationem cum illis, ita quoque inde commune bonum. Haec quia involvunt illa quae in societatibus in caelo existunt, ut mox supra n. 8469 (d)est dictum, adhuc dicetur quomodo cum illis se habet, ut inde sciatur quid intelligitur per communicationem cum illis in societate, et cum communi bono quod inde, quae significantur per quod `quisque ei qui in tentorio suo acciperet’; unusquisque in societate 2 in caelo communicat suum bonum cum omnibus qui in societate, et omnes ibi communicant cum unoquovis, inde existit bonum omnium in communi, hoc est, commune bonum; hoc bonum communicatur cum communi bono aliarum societatum, inde existit bonum adhuc communius, et tandem communissimum; talis communicatio est iri caelo, et inde est quod unum sint, prorsus sicut organa, membra, et viscera in homine, quae tametsi varia ac dissimilia sunt, usque tamen per {2}tales communicationes unum sistunt; talis communicatio bonorum datur unice per amorem, quae est conjunctio spiritualis; universale formans (c)ac ordinans omnia et singula est Divinum Bonum Divini Amoris a Domino.
@1 i ita$
@2 talem communicationem unum hominem constituunt$

8471. `Et fecerunt ita filii Israelis’: quod significet effectum, constat absque explicatione.

8472. `Et collegerunt redigens ad numerosum et ad paucum’: quod significet receptionem secundum potentiam cujusvis societatis, constat ex significatione `colligere’ quod sit recipere, ut supra n. 8467, et ex significatione `redigens ad numerosum et ad paucum’ quod sit secundum potentiam cujusvis societatis. Quomodo haec se habent, evolvendum est ex illis quae existunt in societatibus in caelo, nam manna est cibus caelestis, et cibus caelestis est bonum et verum, ac bonum et verum in caelo est Dominus, quia ab Ipso; ex {1}his constare potest quod haec quae de manna statuta sunt sint talia quae in dictis societatibus existunt; cum his ita se habet: Divinum Bonum quod a Domino procedit communicatur cum omnibus in caelo universaliter et singulariter, sed ubivis secundum potentiam recipiendi, sunt enim qui parum recipiunt, et sunt qui multum; qui parum recipiunt sunt in terminis caeli, at qui multum sunt in interioribus ibi; quisque ibi in potentia recipiendi est secundum quale et quantum boni in mundo acquisiti; potentiae differentia est quae significatur per `numerosum’ et `paucum.’
@1 quibus$

8473. `Et mensi sunt omere’: quod significet receptionis boni potentiam, constat ex significatione `omeris’ quod sit quantum satis, {1}de qua supra n. 8468, ita quoque potentia.
@1 et ita secundum cujusvis potentiam de qua supra n. 8468; inde in metiri omere est in justa ratione secundum receptionis boni potentiam: quod receptio boni sit est quia omer praedicatur de bono, n. 8468; de potentia receptionis boni, videatur mox supra, n. 8472$

8474. `Et non superfluum fecit numeroso, et pauco non defuit’: quod significet quod justa esset ratio cuique in particulari et in communi, constat ex significatione `non superfluum facere’ et quoque `non deesse’ quod sit justa ratione uti, et ex significatione `numerosi’ et `pauci’ quod sit differentia potentiae, de qua supra n. 8472 fin., hic secundum potentiam cujusvis in particulari et communi.

8475. `Quisque ad os edere sui collegerunt’: quod significet receptionem secundum cujusvis facultatem, constat ex illis supra n. 8467, ubi eadem verba.

8476. Vers. 19, 20. Et dixit Moscheh ad illos, Quisque ne residuum faciat de illo usque ad mane. Et non audiverunt ad Moschen, et residuum fecerunt viri ex illo usque ad mane, et vermiculavit vermes, et computruit; et succensuit super illos Moscheh. `Et dixit Moscheh ad illos’ significat exhortationem: `Quisque ne residuum faciat de illo usque ad mane’ significat quod non solliciti erunt de ejus acquisitione ex se: `et non audiverunt ad Moschen’ significat non fidem, et inde non oboedientiam: `et residuum fecerunt viri ex illo usque ad mane’ significat abusum boni Divini, quod ex se sibi id comparare vellent: `et vermiculavit vermes significat quod inde spurcum: `et computruit’ significat inde infernale: `et succensuit super illos Moscheh’ significat quod averterent inde a se verum Divinum.

8477. `Et dixit Moscheh ad illos’: quod significet exhortationem, constat ex significatione `dicere’ quod involvat id quod sequitur, hic exhortationem ne residuum facerent ad mane; quod `dicere’ etiam sit exhortatio, videatur n. (x)7090, 8178.

8478. `Quisque ne residuum faciat de illo usque ad mane’: quod significet quod non solliciti erunt de ejus acquisitione ex se, constat ex eo quod manna quovis mane daretur, et quod residuo {1}innascerentur vermes, per quae significatur quod Dominus quotidie provideat necessitates, et quod sic ex se de {2}illarum acquisitione non solliciti esse debeant; hoc quoque {3}intelligitur per panem quotidianum in Oratione Domini, et quoque per Domini verba apud Matthaeum,
Ne solliciti sitis animae vestrae quid esuri sitis aut bibituri, neque corpori vestro quid induituri: quid de indumentis solliciti estis? considerate lilia agri quomodo crescunt; non laborant, neque nent: ne itaque solliciti sitis, {4} ut dicatis, Quid edemus? {5}aut, Quid bibemus? aut, Quo induemur? nam ista omnia gentes quaerunt; nonne Pater vester caelestis novit quod opus habeatis his omnibus? quaerite {6}primum regnum caelorum ejusque justitiam, tunc haec omnia adjicientur vobis; ne sitis igitur solliciti in crastinum, nam crastinus dies {7}curam habebit illorum quae illius sunt, vi 25-fin.;
pariter apud Lucam xii 11, 12, 22-31.
2 Quia in hoc versu et in sequente agitur in sensu interno de cura pro crastino, et quod illa cura non solum prohibita sit, sed etiam damnata; quod prohibita, significatur per quod de manna non residuum facerent ad {8}mane, et quod damnata, significatur per quod residuo innatus sit vermis, et id computruerit; qui rem non ultra quam ex sensu litterae intuetur, credere potest quod omnis cura pro crastino abjicienda sit, et sic quod necessitates quotidie ex caelo (x)exspectandae {9}; sed qui rem altius quam ex littera intuetur, ut qui ex sensu interno, scire potest quid per curam (x)crastini intelligitur; non intelligitur cura comparandi sibi victum et amictum, et quoque facultates pro tempore venturo, nam non contra ordinem {10} est prospicere sibi et suis; sed illi curam crastini habent qui non sunt contenti sua sorte, qui non fidunt Divino sed sibi, quique spectant solum ad mundana et terrestria, et non ad caelestia; apud hos universaliter regnat sollicitudo de futuris, cupido possidendi omnia et dominandi super omnes, quae accenditur et crescit secundum incrementa, et tandem supra omnem modum; hi dolent si cupitis non potiuntur, et anguntur cum illorum jacturam faciunt; nec consolatio, nam tunc irascuntur contra Divinum; rejiciunt id una cum omni fidei, seque devovent; tales sunt apud quos cura crastini est.
3 Aliter prorsus apud illos qui fidunt Divino; hi tametsi curam {11}pro crastino habent, usque tamen non habent, nam de crastino non cogitant cum sollicitudine, minus cum anxietate; aequo animo sunt sive potiantur cupitis sive non, ad jacturam nec dolent, sunt contenti sua sorte; si opulenti fiunt, non in opulentia ponunt cor; si ad honores evehuntur, non se aliis digniores spectant; si pauperes fiunt, nec contristantur; si viles conditione, non dejiciunt animum; sciunt quod illis qui fidunt Divino, omnia succedant ad {12}statum felicem in aeternum, et quod quae illis in tempore {13}eveniunt, usque ad illum conducant.
4 Sciendum {14} quod providentia Divina sit universalis, hoc est, in singularissimis omnium, et quod qui in providentiae flumine {15}sunt {16}ferantur continue ad felicia, qualitercumque media apparent; et quod illi in providentiae flumine sint, qui fidunt Divino, Ipsique tribuunt omnia; et quod illi non in providentiae flumine sint, qui sibi solis fidunt, sibique tribuunt omnia, sunt enim in opposito, nam providentiam Divino derogant, et illam sibi vindicant; sciendum etiam quod quantum quis in providentiae flumine est, tantam sit in statu pacis, tum quantum quis in statu {17}pacis est ex bono fidei, tantum {18} in {19}pro videntia Divina sit; hi solum sciunt et credunt quod providentia Divina Domini sit in omnibus et singulis, immo in omnium singularissimis, (m){20}quae etiam videantur ostensa, n. 1919 fin., 4329, 5122 fin, (x)5894 fin., 6058, 6481-6486, 6490, 7004, 7007; et quod providentia Divina (x)spectet aeternum, n. 6491.(n)
5 At qui in opposito sunt vix volunt ut providentia nominetur, sed referunt omnia et singula ad prudentiam, et quae non ad prudentiam referunt ad fortunam aut casum; quidam ad fatum, quod non ex Divino sed ex natura educunt; illos simplices Vocant qui non sibi aut naturae omnia tribuunt. Ex his iterum constare potest quales illi quibus cura crastini, et quales illi quibus non cura crastini.
@1 innasceretur vermis$
@2 illis solliciti non debuerint esse$
@3 significatur$
@4 i ita$
@5 et IT$
@6 primo$
@7 curabit illa$
@8 crastinum$
@9 i sint$
@10 i Divinum$
@11 crastini$
@12 felicitatem aeternam$
@13 contingunt, sive prospera sint sive non prospera$
@14 i enim$
@15 est$
@16 ferantur altered to feratur$
@17 innocentiae$
@18 i sit in statu pacis ac$
@19 Providentia Divina Domini sit altered to Providentiae flumine then d flumine$
@20 secundum illa quae ostensa sunt$

8479. `Et non audiverunt ad Moschen’: quod significet non fidem, et inde non oboedientiam, constat ex significatione `audire’ quod sit percipere, fidem habere, et oboedire, de qua n. 5017, 7216, 8361.

8480. `Et residuum fecerunt viri ex illo usque ad mane’: quod significet abusum boni Divini, quod ex se sibi id comparare vellent, constat ex significatione `residuum facere usque ad mane’ quod sit sollicitum esse de boni acquisitione ex se, de qua supra n. 8478, consequenter est abusus boni Divini; abusus dicitur cum simile in ultimis existit, sed ex contraria origine; {1} ex contraria origine existit bonum, cum ab homine, non a Domino; Dominus enim est ipsum Bonum, proinde est a quo omne bonum; bonum quod ab Ipso {2} in se habet Divinum, {3}ita ab intimo ac a primo esse est bonum, at bonum quod ab homine {2} non est bonum, quia homo ex se non est nisi quam malum; inde bonum quod ab illo est in prima sua essentia malum, tametsi in externa forma apparere potest ut bonum; se habent illa sicut flores qui sunt picti super tabella {4}comparate ad flores qui nascuntur in horto; hi flores ab intimis pulchri sunt, nam quo {5}interius aperiuntur, eo pulchriores sunt, at flores in tabella picti sunt modo in externa forma pulchri, {6}et quoad internam non sunt nisi quam lutum et congeries partium terrestrium incondite jacentium; quod etiam Dominus docet cum dicit,
Non Salomo in omni gloria sua indutus fuit sicut unum ex liliis agri, Matth. vi 29;
2 ita se habet cum bono quod ab homine, et cum bono quod a Domino {7}; quod illa bona tantum inter se differant, homo non scire potest, {8}quia ab externis judicat; angeli autem probe percipiunt unde bonum apud (d)hominem, et inde quale est; angeli apud hominem in bono a Domino sunt et quasi habitant, {10}et in bono ab homine non {11}possunt esse, removent se ab illo quantum possunt, nam ab intimo est malum; bonum enim {12} a Domino in se habet caelum, est enim bonum illud in imagine forma caeli, ac recondit in {13}intimo suo Ipsum Dominum, nam in omni bono quod procedit a Domino est instar Ipsius, {14}ac inde instar caeli, at in bono quod ab homine est instar hominis, et quia homo ex se nihil nisi quam malum est, est instar inferni; tanta differentia est boni a Domino, et boni {15}ab homine.
3 Bonum a Domino est apud illos qui amant Dominum supra omnia, et proximum sicut se, at bonum ab homine est apud illos qui semet supra omnia amant, et proximum prae se contemnunt; hi sunt qui etiam curam pro crastino habent, quia fidunt sibi, illi autem sunt qui curam pro crastino non habent, quia fidunt Domino, de qua re supra n. 8478; qui fidunt Domino, (x)illi continue {16}accipiunt ab Ipso bonum, nam quicquid illis contingit, sive ut prosperum sive ut non prosperum appareat, usque est bonum, nam ut medium conducit ad felicitatem eorum aeternam; at qui fidunt sibi, illi continue sibi inducunt malum, nam quicquid illis contingit, etiamsi ut prosperum et felix appareat, usque tamen est malum, et inde ut medium conducit ad infelicitatem eorum aeternam; haec sunt quae significantur per quod ex manna nihil residuum facerent ad mane, et quod residuum vermicularet vermes et putresceret.
@1 i et$
@2 i venit$
@3 et$
@4 comparative$
@5 intimius$
@6 nam$
@7 i venit$
@8 nam$
@10 at$
@11 sunt, sed quantum possunt se ab illo removent, nam ab intimo est malum; angeli enim in interioribus sunt, nempe ubi mens seu anima hominis$
@12 i quod$
@13 intimis suis$
@14 et tandem est$
@15 a se$
@16 After Ipso$

8481. `Et vermiculavit vermes’: quod significet quod inde spurcum, constat ex significatione `vermiculare vermes’ quod sit producere spurcum, nam vermes ex spurco et putido nascuntur; falsum mali quod inest bono ex proprio comparatur vermi, quia similiter se habent, corrodit enim et sic cruciat; sunt duo quae faciunt infernum, sicut sunt duo quae faciunt caelum; duo quae faciunt caelum sunt bonum et verum, et duo quae faciunt infernum sunt malum et falsum; consequenter sunt duo illa in caelo quae faciunt felicitatem ibi, et sunt duo haec in inferno quae faciunt cruciatum ibi; cruciatus in inferno a falso comparatur vermi, et cruciatus a malo ibi comparatur igni; ita apud Esaiam,
Quemadmodum caeli novi et terra nova quae Ego facturus stabunt coram Me, sic stabit semen vestrum et nomen vestrum; tandem fiet de mense in mensem, et de sabbato in sabbatum suum, et stabunt coram Me; exibunt deinde, et videbunt cadavera virorum praevaricantium contra Me, nam vermis illorum non morietur, et ignis illorum non exstinguetur; et erunt fastidio omni carni, lxvi 22-24:
similiter a Domino, apud Marcum,
Ubi vermis illorum non morietur, et ignis non exstinguetur, ix 44, 46, 48;
ibi de Gehenna seu inferno. Spurcities falsi comparatur vermi etiam apud Moschen,
Vineas plantabis et coles, sed vinum non bibes, neque congregabis, quia comedet illud vermis, Deut. xxviii 39;
`vinum’ pro vero ex bono, et in opposito sensu pro falso ex malo, n. 6377.

8482. `Et computruit’: quod significet inde infernale, constat ex significatione `putrescere’ quod sit spurcum infernale; `putrescere’ hic praedicatur de malo, et `vermis’ de falso, nam bonum cum fit malum, se habet sicut caro aut sicut panis cum putrescit; falsum ex malo illo est sicut vermis qui producitur {1}ibi ex putredine.
@1 ex spurco vitali in putredine, inde in infernis est putor quasi ex cadaveribus, vel ex aliis sordibus, secundum mali qualitatem, n. 7161, 7319, 4516$

8483. `[Et] succensuit super illos Moscheh’: quod significet quod averterent [inde] a se verum Divinum, constat ex significatione `succensere’ seu irasci, cum dicitur de Moscheh, per quem repraesentatur verum Divinum, quod sit aversio ab illo, de qua n. 5034, 5798; et quod aversio illa appareat sicut apud {1}Dominum, sed quod sit apud hominem, n. 5798. In Verbo multoties tribuitur Jehovae ira et excandescentia, immo furor, contra homines, cum tamen apud Jehovam erga hominem est purus amor et pura misericordia, (c)et ne hilum irae; {2}hoc dicitur in Verbo ex apparentia, nam cum {3}homines contra Divinum sunt, et inde sibi praecludunt influxum amoris et misericordiae, conjiciunt se in malum poenae ac in infernum; hoc apparet sicut immisericordia et sicut vindicta a Divino {4}propter malum quod egerunt, cum tamen nihil tale inest Divino, sed inest {5}ipsi malo; (d)sed videantur quae {6}de his ostensa sunt prius, n. 1857, 2447, (x)6071, 6832, (x)6991, 6997, 7533, 7632, 7643, 7679, 7710, 7877, 7926, 8197, 8214, 8223, 8226-8228, 8282. Ex his patet quod per `succensuit super illos Moscheh’ significetur quod averterent a se verum Divinum.
@1 Deum$
@2 ita usque in Verbo dicitur$
@3 ipsi$
@4 quia malum egerunt, seu quia Divinum non coluerint, at$
@5 Ipsis malis quae apud illos$
@6 Before videantur$

8484. Vers. 21-24. Et collegerunt illud mane mane, quisque secundum os edere sui; et incaluit sol et liquefactum est. Et fuit in die sexto collegerunt panem duplum, duos omeres uni; et venerunt omnes principes coetus, et indicaverunt Moschi. Et dixit ad illos, Hoc quod locutus Jehovah, Requies, sabbatum sanctum Jehovae cras; quod coquetis coquite, et quod elixabitis elixate, et omne superfluum reponite hoc vobis ad custodiam usque ad mane. Et reposuerunt illud ad mane, quemadmodum praecepit Moscheh, et non computruit, et vermis non fuit in illo. `Et collegerunt illud mane mane’ significat receptionem boni a Domino jugiter: `quisque secundum os edere ejus’ significat cuique secundum potentiam appropriationis: `et incaluit sol et liquefactum est’ significat quod evanescat secundum gradum crescentis concupiscentiae: {1} `et fuit in die sexto’ (x)significat ad finem cujusvis status: `collegerunt duplum’ significat conjunctionem ex bono recepto: `duos omeres uni’ significat potentiam tunc: `et venerunt omnes principes coetus, et indicaverunt Moschi’ significat reflexionem ex primariis veris: `et dixit ad illos’ significat instructionem: `Hoc quod locutus Jehovah’ significat influxum a Divino: `Requies’ significat statum pacis cum non tentatio: `sabbatum sanctum Jehovae cras’ significat conjunctionem boni et veri in aeternum: `quod coquetis coquite’ significat praeparationem ad conjunctionem boni: `et quod elixabitis (x)elixate’ significat praeparationem ad conjunctionem veri: `et omne superfluum (x)reponite hoc vobis ad custodiam usque ad mane’ significat fruitionem omnis boni et veri tunc sicut ex proprio: `et reposuerunt illud ad mane’ significat fruitionem venturam: `quemadmodum praecepit Moscheh’ significat secundum instructionem a vero Divino: `et non computruit, et vermis non fuit in eo’ significat quod nihil spurci inesset, quia appropriatum ita a {2}Divino.
@1 i Psalm. cxlvii 14 ad 19; Num. xi 6, Cap. xxi 4 ad 10; Deut. viii 2, 3; Deut. xvi 3, 6.$
@2 Domino IT$

8485. `Et collegerunt illud mane mane’; quod significet receptionem boni a Domino jugiter, constat ex significatione `colligere’ nempe mannam, quod sit receptio boni, ut supra n. 8467, 8472, et ex significatione `mane mane’ seu singulo mane, quod sit jugiter, per `mane mane’ enim significatur {1}quivis crastinus dies, et per `crastinum,’ significatur aeternum, n. 3998, ita quoque perpetuo et jugiter.
@1 quovis @crastino die$

8486. `Quisque secundum os edere ejus’: quod significet cuique secundum potentiam appropriationis, constat ex illis supra n. 8467, ubi similia verba.

8487. `Et incaluit sol et liquefactum est’: quod significet quod evanescat secundum gradum crescentis concupiscentiae, constat ex significatione `incalescere sol’ quod sit crescens concupiscentia, de qua sequitur, et ex significatione `liquefieri’ quod sit evanescere. Quod `incaluit sol’ sit {1}crescens concupiscentia, est quia `sol’ in bono sensu significat amorem caelestem, ex causa quia Dominus est Sol in altera vita, (c)ac calor qui inde venit est bonum amoris, ac lux verum fidei; quod Dominus sit Sol, et inde amor caelestis, videatur n. (x)1053, 1521, 1529-1531, 2120, 2441, 2495, 3636, 3643, 4060, 4321 fin., 4696, 5084, 5097, 5377, 7078, (t)7083, 7171, 7173, 7270; inde `sol’ in opposito sensu est amor sui et mundi, ac calor seu incalescentia ex sole in eo sensu est concupiscentia.
2 Quomodo cum hoc se habet, quod bonum veri, quod significatur per `mannam,’ evanesceret secundum gradum crescentis concupiscentiae, quod significatur per quod liquesceret cum sol incaluit, paucis dicetur: bonum veri seu bonum spirituale datur quidem homini Ecclesiae spiritualis cum regeneratur, sed quia bonum illud exstinguit omne jucundum amoris sui et mundi quod (c)eorum vitam prius fecerat, nam opposita sunt; idcirco apud hominem illum non diu purum bonum veri manere potest, sed temperatur a Domino per jucunda amorum quae fuerunt vitae illius {2}prius; nam nisi temperaretur {3}ita bonum illud, ei injucundum fieret, ac sic fastidiretur; tale est caeleste bonum primum apud illos qui regenerantur; quantum itaque jucunda amorum sui et mundi exoriuntur, tantum bonum amoris caelestis 3 evanescit, nam, ut dictum, opposita sunt, ita quoque vice versa; inde est quod in caelo sint vices statuum, quibus correspondent vices temporum in mundo, n. 8426, et quod ita per vices remittantur in jucunda voluptatum naturalium; nam absque mutatione statuum tali bonum amoris caelestis fieret sicut aridum, et {4}vilesceret, aliter cum temperatur per jucunda naturalia {5} simul vel successive; inde est quod principio cum filiis Israelis {6}datum est man quovis mane, {7}etiam datum sit selav in vespera; nam per `selav’ significatur jucundum 4 naturale, et quoque jucundum concupiscentiae, n. 8452; at sciendum quod concupiscentiae in quas remittuntur illi qui in caelo {8}, cum illis est vespera, non sint concupiscentiae quae oppositae sunt bono caelesti sed sunt concupiscentiae quae aliquatenus cum bono illo concordant, sunt enim jucunda benefaciendi in aliqua abundantia, et inde aliquid gloriae, in quibus tamen est benevolentia ac studium serviendi, sunt quoque jucunda magnificentiae quoad decora domus, et quoad decora vestium, et similia perplura; talia sunt quae non destruunt bonum, {9}amoris caelestis sed usque abscondunt illud, ac tandem secundum gradum sicut regeneratur homo, fiunt ultima plana boni caelestis; et tunc non amplius audiunt (x)concupiscentiae sed jucunditates. Quod bonum {9}amoris caelestis absque temperatione per talia quasi arescat, et dein sicut vile fastidiatur, significatur per id quod filii Israelis, cum illis non daretur amplius selav, vocaverint mannam cibum aridum et cibum vilem, de quo ita apud Moschen,
Colluvies quae in medio concupiverunt concupiscentiam, unde iterarunt et fleverunt etiam filii Israelis, et dixerunt, Quis cibabit nos carne? nunc anima nostra arida est, non quicquam nisi quod ad man oculi nostri, Num. xi 4, 6:
apud eundem,
Locutus est populus contra Deum et contra Moschen, Quare ascendere fecistis nos ex Aegypto, ut moriamur in deserto? non panis, neque aqua, jam anima nostra fastidit panem hunc vilissimum, Num. xxi 5:
et alibi apud eundem,
Jehovah afflixit te, et esurire fecit te, et cibabit te manne, quod non noveras, nec noverunt patres tui; ut doceret te quod non per panem solum vivat homo, sed per omne enuntiatum oris Jehovae vivat homo, Deut. viii 3;
similiter ac per mannam, etiam per `panem azymum’ significatur bonum {10} purum a falsis, n. 8058; ille panis {11} ex simili causa vocatur panis miseriae, Deut. xvi 3. Ex his nunc constare potest quid intelligitur per quod bonum {12}veri evanescat secundum gradum crescentis concupiscentiae, quae (x)significatur per quod `man, cum incaluit sol, liquefactum sit.’
@1 increscens$
@2 prioris$
@3 illud bonum$
@4 vix alicujus vitae$
@5 i vel$
@6 data sit manna$
@7 at$
@8 i sunt$
@9 coeleste$
@10 i coeleste$
@11 i etiam$
@12 coeleste$

8488. `Et fuit in die sexto’: quod significet ad finem cujusvis status, constat ex significatione `diei sexti’ quod sit finis cujusvis status, de qua supra n. 8421.

8489. `Collegerunt duplum’: quod significet conjunctionem ex bono recepto, constat ex significatione `colligere de manna’ quod sit receptio boni; quod `colligere’ sit receptio, videatur n. 8467, 8472, et `manna’ sit bonum veri, n. 8464; et ex significatione `dupli’ quod sit conjunctio, de qua n. 8423.

8490. `Duos omeres uni’: quod significet potentiam tunc, constat ex significatione `omeris’ quod sit quantum satis, et sic potentia, de qua n. 8468, 8473, hic quantum satis et potentia ad conjunctionem; per `diem septimum’ enim seu sabbatum significatur conjunctio boni et veri.

8491. `Et venerunt omnes principes coetus, et indicaverunt Moschi’: quod significet reflexionem ex primariis veris, constat ex significatione `principum coetus’ quod sint primaria vera, {1} n. 1482, 2089, 5044, et ex significatione `indicare’ quod sit reflexio, de qua n. 2862, 5508.
@1 de qua$

8492. `Et dixit ad illos’: quod significet instructionem, constat ex significatione `dicere’ quod involvat sequentia, hic instructionem, nempe quomodo faciendum cum collectione mannae die ante sabbatum; quod `dicere’ etiam sit instructio, videatur n. 6879, 6881, (x)6883, 6891, 7186, 7267, 7304, 7380.

8493. `Hoc quod locutus Jehovah’: quod significet influxum a Divino, constat ex eo quod Jehovah seu Dominus instruat per influxum, et quod hoc in historicis Verbi per `dicere’ et `loqui’ exprimatur; quod `loqui’ etiam alibi sit influxus, videatur n. (x)2951, 5481, 5797, 7270, 8128.

8494. `Requies’: quod significet statum pacis cum non tentatio, constat ex significatione `requiei’ qualis fuit diebus sabbati, quod repraesentativum esset status pacis, in quo fit conjunctio boni et veri; dies autem sex priores repraesentabant pugnam et laborem, proinde tentationes, quae praecedunt statum pacis, nam post tentationes fit status pacis, et tunc conjunctio boni et veri; quod `dies sex’ qui praecedunt septimum seu sabbatum significaverint pugnam et laborem, videatur n. 720, 737, 900, {1} quod post tentationes {2}tranquillitas et pax, n. 3696, 4572, 5246, 6829, 8367, 8370 fin., et quod `sabbatum’ sit conjunctio boni et veri, videbitur in nunc sequentibus.
@1 i et$
@2 tranquillum$

8495. `Sabbatum sanctum Jehovae cras’: quod significet conjunctionem boni et veri in aeternum, constat ex significatione `sabbati’ quod sit conjunctio boni et veri, de qua sequitur, et ex significatione `cras’ quod sit in aeternum, de qua n. 3998. Qui non scit quid sabbatum repraesentaverat, et inde quid significaverat, nec (t)scire potest cur id {1}omnium sanctissimum habitum fuerat; sed pro sanctissimo habitum fuit ob causam quia in supremo sensu repraesentabat unionem Divini ac Divini Humani in Domino, ac in sensu respectivo conjunctionem Divini Humani Domini cum genere humano; inde sabbatum erat sanctissimum; et quia illa repraesentabat, etiam repraesentabat caelum quoad conjunctionem boni et veri, quae conjunctio conjugium caeleste vocatur; et quia conjunctio boni et veri fit a solo Domino, et {2} nihil ejus ab homine, ac quia illa fit in statu pacis, idcirco severissime interdictum fuit ut homo tunc aliquod opus faceret, usque adeo ut exscinderetur anima (x)quae id faceret, de qua apud Moschen,
Servabitis sabbatum, quia sanctum illud vobis; qui {3}profanat illud moriendo morietur; quia Omnis qui facit opus in eo exscindetur anima haec e medio populi sui, Exod. (x)xxxi 14:
ideo {4} lapidatus est qui solum die illo ligna colligis, Num. xv 32-(x)36: ideo etiam praeceptum de sabbato est tertium praeceptum in decalogo, immediate sequens post bina de sancto cultu Jehovae, Exod. xx 8; Deus. v 12: ac ideo vocatur sabbatum `foedus aeternum,’ Exod. xxxi 16, per `foedus’ enim significatur conjunctio, n. 665, 666, 1023, 1038, 1864, 1996, 2003, 2021, 6804.
2 Ex his nunc constare potest quid in sensu interno intelligitur per illa quae in sequentibus his locis de sabbato dicuntur, ut quae apud Esaiam,
Beatus homo custodiens sabbatum ut non profanet illud: sic dixit Jehovah eunuchis qui custodiunt sabbata Mea, et eligunt quo delector, ac tenent foedus Meum, Dabo illis in domo Mea, et intra muros Meos locum et nomen, bonum prae filiis et filiabus; nomen aeternitatis dabo illis quod non exscindetur: quisquis custodit sabbatum ut non profanet id, et qui tenent foedus Meum, introducam illos super montem sanctitatis Meae, et exhilarabo illos in domo precationis Meae, lvi 2-7;
ex his patet quod per illos qui sanctificant sabbatum intelligantur qui in conjunctione cum Domino sunt; quod illi erunt in caelo, significatur per quod `{5}dabitur illis in domo Jehovae locus et nomen, bonum prae filiis et filiabus, nomen aeternitatis quod non exscindetur,’ et quod `introducentur super montem sanctitatis’: apud eundem, 3
Si avertis a sabbato pedem tuum, ut non facias voluntates tuas in die sanctitatis Meae, sed vocaveris sabbatum delicias sanctas Jehovae honorabiles, atque honoraveris illud, ut non facias vias tuas {6}, nec invenias desiderium tuum, aut loquaris verbum, tunc deliciaberis super Jehovah, et eveham te in excelsa terrae, et cibabo te hereditate Jacobi, lviii, 13, 14;
hic patet evidenter quid {7}repraesentavit quod non die sabbati aliquod opus facerent, nempe quod non ex proprio aliquid agent, sed ex Domino; status enim angelicus in caelo est ut nihil ex se seu ex proprio suo velint et agant, ac ne quidem {8}cogitent et loquantur, conjunctio illorum cum Domino consistit in eo; proprium ex quo non {9}agunt significatur per quod `non facerent voluntates suas,’ {10}nec `facerent vias suas,’ nec `invenirent desiderium suum,’ nec `loquerentur verbum’; ille status apud angelos est ipse status caelestis; cumque in illo sunt, tunc est illis pax et quies; et quoque est quies Domino, nam {11}cum conjuncti sunt cum Ipso, non amplius est labor cum illis, sunt enim tunc in Domino; haec significantur per verba, `sic vocabis sabbatum delicias sanctas Jehovae, et deliciabuntur super Jehovah’: {12}requies Domini significatur per quod post sex dierum creationem requieverit 4 die septimo, Gen. ii 2: {13}similia intelliguntur per haec verba apud Jeremiam,
Si audiendo audiveritis Me, ut non introducatis onus per portas urbis hujus in die sabbati, et quod sanctificetis diem sabbati ita ut non faciatis in illo ullum opus, tunc intrabunt per portas urbis hujus reges et principes, sedentes super throno Davidis, equitantes in curru et equis, ipsi et principes illorum, vir Jehudae, et habitatores Hierosolymae, et habitabitur urbs haec in aeternum, xvii 24, 25;
per `opus in sabbato’ significatur omne quod ex proprio; status illorum qui non ex proprio sed ex Domino ducuntur describitur per quod `intrabunt per portas urbis reges et principes, sedentes super throno Davidis, equitantes in curru et equis’; per `reges’ significantur vera fidei, per `principes’ primaria illorum, per `{14}sedere super throno Davidis’ quod illa a Domino, (d)per `{15} currum et equos’ fidei doctrinalia et {16} intellectualia; sciendum quod omnia quae ex proprio hominis veniant sint mala, et quae ex Domino bona; quod apud illos qui a Domino {17}ducuntur, omnia {18}influant usque ad minimum vitae tam intellectualis quam voluntariae, ita usque ad omnia et singula fidei et charitatis, videantur quae copiose ab experientia ostensa sunt, n. 2886-2888, 6053-6058, 6189-6215, 6307-6327, 6466-6495, 6598-6626, 6982, 6985, 6996, (a)7004, 7055, 7056, 7058, 7147, 7270.
5 Quod sabbatum esset repraesentativum conjunctionis Domini cum genere humano, constat apud Ezechielem,
Sabbata Mea dedi illis, ut essent in signum inter Me et inter illos, ad agnoscendum quod Ego Jehovah sanctificans illos, xx 12; {19} Exod. xxxi 13.
Ideo quoque prohibebatur `ignem accendere die sabbati,’ Exod. xxxv 3, quia per `ignem’ significabatur omne quod vitae est, et per `accendere ignem’ quod vitae ex proprio. Ex illis quae dicta sunt, {20} patet quod Dominus sit Dominus sabbati, secundum Ipsius verba apud (x)Matthaeum xii 1-9, et cur plures sanationes a Domino factae sint {21}diebus sabbati, Matth. xii 10-14; Marc. iii 1-(x)6; Luc. vi 6-12, xiii 10-(x)17, xiv 1-(x)6; Joh. v 9-(x)18, vii 22, 23, ix 14, 16; nam morbi a quibus sanabantur a Domino involvebant morbos spirituales, qui sunt (m)a malo, n. 7337, 8364.(n)
@1 pro omnium sanctissimo$
@2 i prorsus$
@3 prophanant$
@4 i etiam$
@5 daretur$
@6 i tunc IT$
@7 repraesentaverit$
@8 loquantur ac cogitent$
@9 agent IT$
@10 non$
@11 tunc non cum illis est amplius labor$
@12 hoc quoque significatur per sex dierum creationem, et quietem septimo$
@13 Simile intelligitur$
@14 sedere altered to sedentes$
@15 i in$
@16 i quoque$
@17 ducantur$
@18 influunt$
@19 i et$
@20 i etiam$
@21 die$

8496. `Quod coquetis coquite’: quod significet praeparationem ad conjunctionem boni; `et quod elixabitis elixate’: quod significet praeparationem ad conjunctionem veri; constat ex significatione `coquere’ quod quia per ignem, sit praeparatio ad conjunctionem boni, et ex significatione `elixare’ quod quia per aquam, sit praeparatio ad conjunctionem veri; per `aquam’ enim significatur verum fidei, n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, et per `ignem’ significatur bonum amoris, n. 934, 5215, 6314, 6832, 6834, 6849, 7324, 7852; quod sit praeparatio ad conjunctionem, patet, nam quae coquebantur et elixabantur praeparabantur ad diem sabbati sequentem, per quem quod significetur conjunctio, mox supra ostensum est; interdictum enim fuit ut ignem die sabbati accenderent, Exod. xxxv 3, ita quod tunc non coquerent aut elixarent; quod {1}coctio dicatur de pane et minha, {2}quae facta per ignem, videatur Esai. xliv (x)15, 19; 1 Sam. xxviii (x)24; Ezech. xlvi 20; Lev. vi 10 [A.V. 17]; et quod {3}elixatio dicatur de carne, {4}quae per aquam, Exod. xxix 31; Lev. vi (x)21 [A.V. 28]; 1 Sam. ii 13, 15.
@1 coquere$
@2 quod factum$
@3 elixare$
@4 quod factum$

8497. `Et omne superfluum reponite hoc vobis ad custodiam usque ad mane’: quod significet fruitionem omnis boni et veri tunc sicut ex proprio, constat ex significatione `superfluum reponere ad mane’ quod sit fruitio die sabbati {1}; quod {2}sit fruitio boni et veri, est quia reponeretur superfluum ex illis quae coquebantur et {3} elixabantur, et quia tunc ederetur, per `coquere’ enim significatur praeparatio boni, et per `elixare’ praeparatio veri, ut mox supra n. 8496 ostensum est, ac per `edere’ significatur fruitio et appropriatio, n. 3168, 3513 fin., 3596, 3832, 4745, 7849; et ex significatione `vobis ad custodiam’ quod sit sicut ex proprio, nempe fruitio; quod {4}haec significentur per (c)illa verba, est quia bonum et verum quae a Domino influunt {5}conjunguntur et quasi {6}appropriantur; talis est conjunctio caeli, hoc est, illorum qui in caelo sunt, cum Domino. Sicut ex proprio dicitur, quia {7}bona quae fidei et charitatis non dari queunt homini nec angelo ut sint propria, homines enim et angeli sunt modo recipientes, seu formae accommodatae ad recipiendum vitam, ita bonum et verum a Domino {8}; ipsa vita non aliunde est; et quia vita est a Domino, {9} non potest illa aliter appropriari quam ut appareat sicut propria; sed qui in Domino sunt percipiunt manifeste quod vita influat, consequenter bonum et verum, nam haec sunt vitae. Causa quod vita sicut propria appareat, est quia Dominus ex Divino Amore omnia Sua dare et conjungere vult homini, et quantum fieri potest, conjungit; {10}hoc proprium quod datur a Domino vocatur proprium caeleste, de quo videatur n. 731, 1937, 1947, 2882, 2883, 2891, 3812 fin., 5660.
@1 i, nam ad illum reponebatur$
@2 After veri$
@3 i ex illis$
@4 hoc significetur$
@5 conjungantur$
@6 approprientur$
@7 non dari queunt ut sint propria, sunt enim angeli modo recipientes$
@8 i, quae continue influunt$
@9 i qui unice est Vita,$
@10 d hoc proprium quod accipiunt angeli a Domino i inde est quod appareat sicut proprii hoc proprium quod a Domino accipiunt$

8498. `Et reposuerunt illud ad mane’: quod significet fruitionem venturam, constat ex illis quae nunc supra n. 8497 explicata sunt.

8499. `Quemadmodum praecepit Moscheh’: quod {1}significet secundum instructionem [a vero Divino], constat ex significatione `praecipere’ quod sit instructio, et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua saepius.
@1 sit IT$

8500. `Et non computruit, et vermis non fuit in illo’: quod significet quod nihil spurcum inesset, quia appropriatum ita a Divino, constat ex significatione `putrescere’ quod sit (d)spurcum infernale {1}quod {2}praedicatur de malo, de qua supra n. 8482, et ex significatione `vermis’ quod etiam sit (d)spurcum infernale, sed quod praedicatur de falso, de qua n. 8481; quod talia insint {3}illis quae a proprio fiunt, at quod caelestia et Divina {3}illis quae a Domino, videatur n. 8478.
@1 d et i and d quod i et$
@2 praedicetur$
@3 bonis$

8501. Vers. 25-27. Et dixit Moscheh, Comedite illud hodie, quia sabbatum hodie Jehovae; hodie non {1}invenietis illud in agro. Sex diebus colligetis illud, et in die septimo sabbatum, non erit in eo. Et fuit in die septimo exiverunt e populo ad colligendum, et non invenerunt. `Et dixit Moscheh’ significat informationem de hac re: `Comedite illud hodie’ significat appropriationem in aeternum: `quia sabbatum hodie Jehovae’ significat quia conjunctum est bonum vero a Domino: `hodie non {1}invenietis illud in agro’ significat quod tunc non amplius acquiretur bonum per verum: `sex diebus colligetis illud’ significat receptionem veri antequam conjungitur bono: `et in die septimo sabbatum’ significat quod postea conjunctio: `non erit in eo’ significat quod non amplius bonum per verum: `et fuit in die septimo’ significat statum conjuncti boni et veri: `exiverunt e populo ad colligendum, et non (x)invenerunt’ significat quod acquirere vellent, sed non datum.
@1 invenietur IT$

8502. `Et dixit Moscheh’: quod significet informationem de hac re, constat ex significatione `dicere’ quod involvat sequentia, hic informationem de {1}man, quod non inventuri (c)illud die sabbati.
@1 manna$

8503. `Comedite illud hodie’: quod significet appropriationem in aeternum, constat ex significatione `comedere’ quod sit appropriatio, de qua n. 3168, 3513 fin., 3596, 4745, et ex significatione `hodie’ quod sit in aeternum, de qua n. 2838, 3998, 4304, 6165, 6984.

8504. `Quia sabbatum hodie Jehovae’: quod significet quia conjunctum est bonum vero a Domino, constat ex significatione `sabbati’ quod sit conjunctio boni et veri, de qua supra n. 8495, et ex significatione `hodie’ quod sit in aeternum, de qua mox supra n. 8503; quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, prius saepe ostensum est.

8505. `Hodie non {1}invenietis illud in agro’: quod significet quod [tunc] non amplius (x)acquiretur bonum per verum, constat ex significatione `non invenire’ cum praedicatur de bono quod per verum, quod sit non amplius acquirere, et ex significatione `agri’ quod sit homo, hic mens hominis cui implantatur bonum per verum; homo enim dicitur ager ex eo quod recipiat vera fidei, quae sunt semina, et producat fructus seminum, {2}qui sunt bona.
2 Quomodo cum hoc se habet, paucis dicetur: homo ante regenerationem agit ex vero, {3}at per id {4}acquiritur bonum, verum enim tunc fit bonum apud illum, cum fit voluntatis et sic vitae; at post regenerationem agit ex bono, et per id {5}comparantur vera; ut {6}hoc melius intelligatur, homo ante regenerationem agit ex oboedientia, at post regenerationem ex affectione; sunt bini illi status sibi inversi, nam in priore statu dominatur verum, in posteriore autem dominatur bonum, aut in priore statu spectat homo deorsum {7}aut retrorsum, in posteriore autem sursum aut antrorsum; cum homo in posteriore statu est, nempe 3 cum ex affectione agit, non amplius licet ei retrospicere, et agere bonum ex vero, nam tunc influit Dominus in bonum, et per bonum illum ducit; si tunc retrospiceret, seu ageret bonum ex vero, (x)ex suo ageret, qui enim ex vero agit (x)semet ducit, at qui ex bono a Domino ducitur; haec sunt quae intelliguntur per Domini verba apud Matthaeum,
Cum videritis abominationem desolationis, qui super domo est, ne descendat ad tollendum quid e domo sua; et qui in agro, ne revertatur retro ad tollendum vestimenta sua, xxiv 15-18:
et apud Lucam,
In illo die, quicumque erit super domo, et vasa illius in domo, ne descendito ad tollendum illa; et quicumque in agro, similiter ne revertatur in quae post illum; mementote uxoris Lothi, xvii 31, 32;
{8} quomodo cum his porro se habet, videantur quae n. 3652, 5895 fin., 5897, 7923, explicata sunt, et quae infra n. 8506, 8510; haec sunt quae in sensu interno significantur per illa verba, quod `man non inveniretur in agro die septimo,’ et per quod `exiverint e populo ad colligendum, et non invenerint.’
@1 invenietur IT$
@2 quae$
@3 et$
@4 sibi acquirit$
@5 sibi comparat$
@6 haec melius intelligantur$
@7 seu$
@8 i at$

8506. `Sex diebus colligetis illud’: quod significet receptionem veri antequam conjungitur bono, constat ex significatione `sex dierum’ quod sint status pugnae et laboris, de qua supra n. 8494, hic status receptionis veri, seu status cum acquiritur bonum per verum, de quo mox supra n. 8505, in hoc enim statu est labor et pugna; in eo statu homo in tentationes mittitur, quae sunt pugnae cum malis et falsis apud illum; et tunc Dominus pro homine pugnat, et quoque cum illo; at post hunc statum est status conjunctionis boni et veri, ita tunc status requiei etiam {1}Domino; hic status est qui repraesentabatur per requiem in die septimo seu die sabbati; quod tunc requies Domino, est quia cum bonum conjunctum est vero, homo in Domino est, et ducitur a Domino absque labore et pugna; hic status est qui intelligitur per alterum statum, de quo mox supra n. (x)8505.
@1 Domini$

8507. `Et in die septimo sabbatum’: quod significet quod postea conjunctio, constat ex significatione `diei septimi’ {1}aut sabbati, quod sit conjunctio boni et veri, de qua supra n. 8496.
@1 et$

8508. `{1} Non erit in eo’: quod significet quod non amplius bonum per verum, constat ex illis quae supra n. 8505 explicata sunt.
@1 i Et IT$

8509. `Et fuit in die septimo’: quod significet statum conjuncti boni et veri, constat ex significatione `diei septimi’ seu sabbati, quod sit conjunctio boni et veri, ut supra n. 8507.

8510. `Exiverunt e populo ad colligendum, et non invenerunt’: quod significet quod acquirere vellent, sed non datum, constat {1} ex illis quae supra n. 8505 explicata sunt; ibi patet quid sit ex vero quod fidei agere, et quid ex bono quod charitatis, quod nempe qui agit ex vero quod fidei nondum in ordine caeli sit, sed qui agit ex bono quod charitatis in ordine sit; ordo enim quo ducitur homo a Domino est per velle hominis, consequenter per bonum, nam hoc est voluntatis; tunc intelligere ejus inservit, consequenter verum, nam hoc est intellectus. Cum hic status est, tunc sabbatum est, nam tunc quies Domino; ille status existit cum conjunctum bonum est vero; quod ille status sit quies Domini, constare potest ex eo quod Jehovah seu Dominus post sex dierum creationem et laborem die septimo {2}requieverit ab omni opere, Gen. ii 2; hic status est status caeli, inde est quod ipsum caelum dicatur sabbatum, seu in caelo perpetuum sit sabbatum; quod per creationem {3}in Gen. i intelligatur nova creatio seu regeneratio, et per sex dies ibi tentationes et pugnae, videantur quae ad cap. i et ii {4}ibi explicata sunt.
@1 i etiam$
@2 quieverit$
@3 ibi$
@4 Genes.$

8511. Vers. 28-31. Et dixit Jehovah ad Moschen, Quousque renuitis custodire praecepta Mea, et leges Meas? Videte quia Jehovah dedit vobis sabbatum, propterea Ille dat vobis in die sexto panem duorum dierum; quiescite quisque sub se, ne exeat quisquam e loco suo in die septimo. Et quieverunt populus in die septimo. Et vocaverunt domus Israelis nomen ejus man; et hoc sicut semen coriandri album, et sapor ejus sicut placentae in melle. `Et dixit Jehovah ad Moschen’ significat apparentiam Divini obscuratam: `Quousque renuitis custodire praecepta Mea, et leges Meas?’ significat propter quod non secundum ordinem Divinum agerent: `videte’ significat ut advertant et reflectant: `quia Jehovah dedit vobis sabbatum’ significat conjunctionem boni et veri a Domino: `propterea Ille dat vobis in die sexto panem duorum dierum’ significat quod ideo usque ad finem status prioris tantum boni per verum det, ut conjunctio dein fiat: `quiescite quisque sub se’ significat statum pacis: `ne exeat quisquam e loco suo in die septimo’ significat quod manendum tunc in statu: `et quieverunt populus in die septimo’ significat repraesentativum tunc conjunctionis boni et veri in statu pacis: `et vocaverunt domus Israelis nomen ejus man’ significat quale ejus (x)apud illos: `et hoc sicut semen coriandri album’ significat verum inibi quod purum: `et (x)sapor ejus sicut placentae in melle’ significat bonum quod jucundum, sicut quod ex vero per jucundum factum bonum.

8512. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet apparentiam Divini obscuratam, constat ex significatione `dixit Jehovah’ quod involvat sequentia, hic quod non custodirent praecepta et leges, ita quod apparentia Divini apud illos obscuraretur; hoc enim fit cum non vivitur secundum {1}praecepta Divina, cum enim vivitur secundum illa, tunc vivitur secundum ordinem Divinum, nam praecepta {2}Divina sunt vera et bona quae ex ordine; et cum vivitur secundum ordinem, tunc vivitur in Domino, nam Dominus est ipse ordo; inde sequitur quod qui non vivit secundum praecepta et leges quae sunt ordinis Divini non vivat in Domino, consequenter quod tunc apud illum obscuretur Divinum. Per vivere secundum ordinem hic intelligitur duci a Domino per bonum, at per vivere nondum secundum ordinem est {3}duci per verum; et cum ducitur homo per verum, {4} Dominus non apparet; quapropter etiam tunc homo {5} vadit in tenebris, in quibus non videt {6}vera, {7}aliter cum homo ducitur per bonum, tunc {8}vadit in luce, in qua videt vera; de his videantur quae mox supra n. 8505, 8506, 8510, dicta sunt.
@1 illa, sed contra illa$
@2 et leges$
@3 After verum$
@4 i tunc$
@5 i quasi$
@6 bonum IT$
@7 at$
@8 videt IT$

8513. `Quousque renuitis custodire praecepta Mea, et leges Meas?’ quod significet quod non {1}secundum ordinem Divinum agerent, constat ex illis quae nunc supra n. 8512 explicata sunt. Ut sciatur quid sit secundum ordinem Divinum agere, et non secundum {2}illum agere, adhuc dicetur: omne quod fit secundum ordinem Divinum, hoc intus apertum est usque ad Dominum, et sic in se habet caelum, at omne quod non fit secundum ordinem Divinum, hoc intus est 2 clausum, et sic non in se habet caelum; ordo {3}itaque Divinus est ut Dominus influat per {4}interiora hominis {5}in exteriora ejus, ita per voluntatem hominis in ejus agere; hoc fit cum homo in bono est, hoc est, cum in affectione faciendi bonum propter bonum et non propter se; cum homo propter se id facit et non propter bonum, tunc clausa sunt interiora, et non duci potest per caelum a Domino, sed ducitur a se; amor determinat a quo ducitur, nam {6}amor suus unumquemvis ducit; qui amat se prae proximo, is se (x)ducit, qui autem amat bonum, bonum eum ducit, consequenter Dominus a Quo bonum; ex his videri potest quae differentia est vivere secundum ordinem, et 3 non vivere secundum {7}illum; quomodo vivendum ut sit secundum ordinem, docet Verbum, et doctrinale fidei ex Verbo; qui non ultra spectat quam ad externa, talia nusquam potest capere, ille non scit {8}quid internum, vix quod internum sit, et minus quod internum possit aperiri, et quod cum apertum est, in illo (t)sit caelum; intelligentes mundi imprimis in hac inscitia sunt, et qui illorum statuunt internum, de illo usque vel nullam vel fatuam habent ideam; inde est quod illi {9}parum credant, et {10}quoque quod scientias suas applicent ad confirmandum quod omnia naturae sint.
@1 d propter ordinem i secundum ordinem cp n 8511$
@2 illa$
@3 enim$
@4 intima$
@5 ad$
@6 ipse amor$
@7 ordinem; vivere$
@8 quod internum sit, proinde$
@9 prae simplicibus, nihil$
@10 tunc quod omnem scientiam suam applicant$

8514. `Videte’: quod significet ut advertant et reflectant, constat ex significatione `videre’ quod sit intelligere, de qua n. 2325, 3863, 4403-4421; 5114, inde quod sit percipere, n. 2150, 3764, 4567, 4723, 5400, et quoque reflectere, n. 6836, 6839.

8515. `Quia Jehovah dedit vobis sabbatum’: quod significet conjunctionem boni et veri a Domino, constat (c)a significatione `sabbati’ quod sit conjunctio boni et veri, de qua n. 8495; quod sit a Domino, significatur per quod `Jehovah dedit,’ nam `Jehovah’ in Verbo est Dominus.

8516. `Propterea Ille dat vobis in die sexto panem duorum dierum’: quod significet quod ideo usque ad finem status prioris tantum boni per verum det, ut conjunctio dein fiat, constat ex significatione `diei sexti’ quod sit finis status prioris, de qua n. 8421 ex significatione `mannae’ quae hic est panis, quod sit bonum veri, de qua n. 8462, (x)8464, et ex significatione `sabbati’ pro quo etiam manna die sexto data est, ita `panis duorum dierum,’ quod sit conjunctio boni et veri, de qua n. 8495. Ostensum supra est quod quia per `sabbatum’ significata est conjunctio boni et veri, {1}etiam per id quod die septimo non inventum sit man, {2}significatur quod homo, cum in conjunctione illa est, ex bono agat, et non amplius ex vero, et quoque quod non ex vero 2 amplius agere debeat, {3}n. 8510; hoc quia apparet sicut paradoxon, adhuc licet id paucis explicare: (x)unusquisque ad bonum Christianum, quod charitas vocatur, duci debet per verum fidei, {4}verum enim fidei docebit non modo quid charitas sed etiam qualis erit; et nisi discat id prius ex doctrinali suae Ecclesiae, ex se enim id scire nullatenus potest, non potest (x)praeparari et sic adaptari ad recipiendum illud bonum; sit pro exemplo: sciet ex doctrina fidei quod charitatis non sit facere bonum propter se, seu remunerationis causa, ita nec per charitatis opera mereri salutem: sciet etiam quod omne bonum charitatis sit ex Domino, et prorsus nihil ex se, praeter perplura alia quae instruunt, quid charitas et qualis erit; ex his constare potest quod homo ad bonum Christianum non duci possit nisi per vera quae fidei: {5}amplius sciet homo quod non vera ex se intrent bonum, sed quod bonum adoptet vera et adjungat sibi illa; vera fidei enim in memoria hominis sicut in campo {6} interiori visui substrato jacent; bonum {7} a Domino per illum visum influit, et ex illis eligit et sibi conjungit vera quae concordant; {8} vera quae infra jacent non possunt influere in bonum quod supra est, {9}nam prorsus contra ordinem est, et quoque impossibile, 3 ut inferius influat in superius, n. 5259; ex his {10}nunc sciri potest quomodo nascitur bonum Christianum apud hominem cum {11}regeneratur, et inde quoque, qualis homo erit quando regeneratus est, quod nempe ex bono {12}agat, non autem ex vero, hoc est, quod a Domino ducatur per bonum et non (d)amplius per verum, est enim tunc in charitate, hoc est, in affectione faciendi (d)bonum illud; omnes qui in caelo sunt ita ducuntur, nam hoc secundum ordinem Divinum est; fluunt sic omnia quae cogitant et {13}agunt quasi (x)spontanea et ex libero; aliter prorsus si cogitarent ex vero et agerent ex illo, nam tunc cogitarent num ita faciendum sit vel non, ac sic in singulis haererent, et per id lucem apud se obscurarent, et tandem agerent secundum illa quae ipsi amant, ita secundum influxum ab illis {14}quae favent amoribus suis, quod est duci a se et non a Domino; ex his iterum patet quid sit quod {15}bonum non amplius acquirendum sit per verum, quod significatur per quod `sex diebus colligerent {16}mannam,’ (c)et quod `die septimo {17} non inveniretur,’ de qua re n. 8505, 8506, 8510.
@1 et IT$
@2 significetur$
@3 Before et quoque$
@4 hoc est, ad charitatem erga proximum et ad amorem in Dominum nam sunt perplura praecepta Divina quae discet, antequam scire potest quid charitas Christiana, quae erit erga proximum, et quid amor coelestis qui erit in Dominum, nisi ea praecepta sciat et secundum illa agat, non potest recipere charitatem et amorem a Domino; ut pro exemplo, nisi sciat quod charitatis non sit agere bonum propter se, seu remunerationis causa, et quoque nisi sciat quod bonum quod charitatis sit ex Domino, et prorsus nihil ex se, et perplura alia, quae sunt essentialia boni charitatis, nequaquam potest donari charitate, minus amore in Dominum, nam bonum quod fit propter se et remunerationis causa, tum quod fit ex se et non ex Domino, hoc non est bonum charitatis, quare per hoc bonum non consociari cum angelis qui in coelo potest, similiter se habet cum reliquis, quae fidei sunt, ac intrabunt charitatem ac amorem$
@5 inde quoque patet, quod vera fidei pro fine habere debeant bonum, ita quod vera sint media ad bonum ducendum; amplius sciendum est, quod vera non ducant hominem ad bonum$
@6 i aut agro$
@7 i quod$
@8 i et quaedam adoptat ut concordent;$
@9 et se conjungere, hoc contra ipsum ordinem est, quod inferius non influere possit in superius, sed quod superius in inferius, videatur n. 5259$
@10 constare$
@11 regeneratus IT$
@12 agat altered to aget$
@13 quae agunt sicut ex spontaneo$
@14 qui$
@15 After acquirendum sit$
@16 mannam altered to man$
@17 i seu sabbathi,$

8517. `Quiescite quisque sub se’: quod significet statum pacis, constat ex significatione `quiescere’ quod sit status pacis, de qua supra n. 8494; quod quiescerent die sabbati, et tunc nullum opus facerent, {1} ne quidem ignem accenderent, et praepararent sibi quod ederent, erat repraesentativum status pacis in quo conjunctio boni et veri fit a Domino, nam omnis conjunctio boni et veri fit in illo statu; {1} cum homo in statu pacis est, tunc etiam ducitur a Domino per bonum; si tunc homo {2}se duceret, etiamsi per verum, dissiparet statum pacis, inde nulla conjunctio; videatur mox supra n. 8516.
@1 i et$
@2 semel I, semet T$

8518. `Ne exeat quisquam e loco suo in die septimo’: quod significet quod manendum tunc in statu, constat ex illis quae {1} supra n. 8494, 8517, explicata sunt.
@1 i nunc$

8519. `Et quieverunt populus in die septimo’: quod significet repraesentativum tunc conjunctionis boni et veri in statu pacis, constat ex illis supra n. 8494, 8517.

8520. `Et vocaverunt domus Israelis nomen ejus man’: quod significet quale ejus apud illos, constat ex significatione `nominis’ et `vocare nomen’ quod sit quale rei, de qua n. 144, 145, 1896, 2009, 2724, 3006, 3421, 6674; quod `man’ dictum sit ex non cognito, et quod sit bonum veri, quod est bonum illorum qui ab Ecclesia spirituali, videatur n. 8462, 8464.

8521. `Et hoc sicut semen coriandri album’: quod significet verum inibi quod purum, constat ex significatione `seminis’ quod sit fidei verum, de qua n. 255, 1940, (x)2848, 3038, 3310, 3373; `semen coriandri’ dicitur quia album, nam `album’ praedicatur de vero, et quoque verum ut album repraesentatur, n. 3301, 3993, 4007, 5319. Describitur nunc bonum veri, quod significatur per `mannam,’ {1}tam quale est ibi verum quam quale est ibi bonum; quale veri describitur {2} per quod esset `sicut semen coriandri album,’ et quale boni per quod `sapor ejus esset sicut placentae in melle.’
2 Bonum veri, quod est bonum illis qui e regno spirituali Domini sunt, prorsus differt a bono quod est illis qui e regno caelesti Domini sunt; bonum veri quod est {3} illis qui e regno spirituali {4} est in parte intellectuali implantatum, in illa enim parte {5}formatur a Domino nova voluntas, quae est ut homo facere velit secundum verum quod ex doctrinali Ecclesiae suae hauserat, cumque {6}vult et facit id verum, apud illum id fit bonum, et vocatur bonum spirituale, et quoque bonum veri; quod hoc vere sit verum, quidem credit, quia {7}fidem habet doctrinali, sed perceptionem {8}num verum sit non habet nisi videatur sibi habere ex eo quod confirmaverit id apud se {9}partim ex Verbi sensu litterae et partim ex fallaciis idearum captae opinioni faventium, non cogitans quod nihil non confirmari queat, usque ut appareat sicut verum, etiam ipsum falsum, n. 4741, 5033, 6865, 7012, 7680, 7950; {10}inde est quod omnes quotcumque sunt, credant sua dogmata esse vera, usque ad Socinianos, et quoque ad ipsos Judaeos; 3 ex his patet quale est verum quod vertitur in bonum apud plures qui ab Ecclesia {11}; ex his non alii possunt videre num {12}doctrinale suae Ecclesiae verum sit quam qui in affectione veri sunt propter usus vitae; qui hunc finem habent, illi illustrantur a Domino continue, non solum cum vivunt in mundo sed etiam postea; {13} illi soli sunt qui recipere possunt {14}, nam Dominus (t)ducit illos per bonum, et per id dat illis videre {15}verum, et sic credere; ex his constat unde et quale est bonum quod illis qui e regno spirituali Domini. At bonum quod est illis qui e regno caelesti Domini sunt non in parte intellectuali est implantatum sed in parte voluntaria; qui in hoc bono sunt, ex perceptione interna quae a Domino, sciunt num verum sit; de bono unius et alterius, et de differentia, videatur n. 2046, 2088, 2227, 2669, 2715, 2718, 3235, 3240, 3241, 3246, 4138, 4493, 5113, 6500, 6865, 7233, 7977, 7992.
@1 quale ibi verum est, et quale$
@2 i hic$
@3 i bonum$
@4 i sunt$
@5 formata est$
@6 verum id vult et facit, tunc id apud illum$
@7 credit$
@8 quod verum sit, habet modo$
@9 putat enim quod confirmavit apud se, ita esse$
@10 inde est altered to et quod inde sit$
@11 i Domini$
@12 verum sit verum,$
@13 i nam$
@14 i verum$
@15 id$

8522. `Et sapor ejus sicut placentae in melle’: quod significet bonum quod jucundum, sicut quod ex vero per jucundum factum bonum, constat ex significatione `saporis’ quod praedicetur de jucundis quae boni, quia correspondet jucundo sapiendi, de qua n. 3502, 4793, ex significatione `placentae’ quod sit bonum spirituale, de qua n. 7978, et ex significatione `mellis’ quod sit jucundum naturale, de qua n. 5620, 6857; ex his sequitur quod `sapor ejus sicut placentae in melle’ (x)significet bonum quod jucundum quia factum per jucundum ex vero; hic describitur bonum spirituale unde et quomodo existit, (c)ac sic quale est; quod nempe bonum illud sit verum in prima sua origine, et quod bonum fiat ex eo quod ex voluntate, {1} ita ex affectione in actum veniat; quicquid enim homo ex affectione vult, hoc appercipitur ut bonum et ideo etiam vocatur bonum; sed hoc bonum non existere potest quam per jucunda quae sunt naturalis hominis; per ea homo spiritualis introducitur, et cum introductus est, sensum ejus inde habet; hoc nunc est quod significatur per quod `sapor mannae esset sicut placentae in melle.’
@1 i ac$

8523. Vers. 32-34. Et dixit Moscheh, Hoc verbum quod praecepit Jehovah, Imple omerem ex illo ad custodiam generationibus vestris, propterea ut videant panem quo cibavi vos in deserto, in educere Me vos e terra Aegypti. Et dixit Moscheh ad Aharonem, Accipe urnam unam, et da ibi in plenitudinem omeris man, et repone illud coram Jehovah, ad custodiam generationibus vestris. Quemadmodum praecepit Jehovah ad Moschen, et reposuit illud Aharon coram Testimonio ad custodiam. `Et dixit Moscheh, Hoc verbum quod praecepit Jehovah’ significat mandatum: `Imple omerem ex illo’ significat summum potentiae gradum: `ad custodiam generationibus vestris’ significat qui illis qui ab Ecclesia spirituali: `propterea ut videant panem quo cibavi vos in deserto’ significat bonum veri cum in statu tentationum: `in educere Me vos e terra Aegypti’ significat postquam liberati sunt ab infestationibus: `et dixit Moscheh ad Aharonem’ significat influxum: `Accipe urnam unam’ significat verum: `et da ibi plenitudinem omeris man’ significat bonum inibi quantum continet: `et repone illud coram Jehovah’ significat quod sit in praesentia Divini: `ad custodiam generationibus vestris’ significat ut sit mensura illis qui ab Ecclesia illa spirituali: `quemadmodum praecepit Jehovah ad Moschen’ significat secundum mandatum: `et reposuit illud Aharon coram Testimonio ad custodiam’ significat quod in praesentia Divini.

8524. `Et dixit Moscheh, Hoc verbum quod praecepit Jehovah’: quod significet mandatum, constat ex significatione `verbi Jehovae quod praecepit’ quod sit mandatum Divinum, ut quoque supra n. 8466.

8525. `Imple omerem ex illo’: quod significet summum potentiae gradum, constat ex significatione `omeris’ quod sit quantum satis et potentia, de qua n. 8468, 8473, et quia omer est quantum satis, seu quantum potentiae uni, ita quoque ei est summum potentiae gradus.

8526. `Ad custodiam generationibus vestris’: quod significet qui illis qui ab Ecclesia spirituali, constat ex significatione `generationum’ quod sint illa quae fidei et charitatis, de qua n. 613, 2020, 2584, 6239, inde in sensu determinato sunt qui ab Ecclesia spirituali, quia illi sunt qui in fide et charitate, et sunt qui repraesentantur per filios Israelis, quorum `generationes’ hic intelliguntur; `illis ad custodiam’ significat ut sit in memoriale.

8527. `Propterea ut videant panem quo cibavi vos in deserto’: quod significet bonum veri cum in statu tentationum, constat ex significatione `mannae,’ quae hic `panis,’ quod sit bonum veri, de qua n. 8462, 8464, et ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 8098.

8528. `In educere Me vos e terra Aegypti’: quod significet postquam liberati sunt ab infestationibus, constat ex significatione `educere’ quod sit liberare, et ex significatione `terrae Aegypti’ quod sint infestationes, de qua n. 7278; quod `terra Aegypti’ sint infestationes, est quia per Aegyptios et Pharaonem significentur illi qui probos in altera vita infestarunt, et qui etiam hodie infestant, {1} n. 7097, 7220, 7228, 7317, 8148.
@1 i videatur$

8529. `Et dixit Moscheh ad Aharonem’: quod significet influxum, constat ex significatione `dicere’ cum a Divino Vero interno, quod repraesentatur per `Moschen,’ ad verum Divinum externum, quod repraesentatur per `Aharonem,’ quod sit influxus, nam influxus Divinus fit per verum quod immediate a Domino procedit, in verum quod mediate; quod `Moscheh’ et `Aharon’ sint in sensu repraesentativo illa vera, videatur n. 7009, 7010, 7382.

8530. `Accipe urnam unam’: quod significet verum, constat ex significatione `urnae’ quod hic sit verum; quod `urna’ sit verum, est quia erat vas recipiens `mannae,’ per quam significatur bonum, et omne verum est sicut vas boni; inde quoque per `vasa’ in genere significantur vera, n. 3068, 3079, 3316, 3318, consequenter per `vasa’ in specie, et hic per `urnam.’ Quod vera sint vasa recipientia boni, illustrari potest a variis in natura, ut a luce quae est recipiens caloris e sole; per lucem etiam significatur verum, et per calorem in luce significatur bonum: similiter se habet verum (x)ad bonum: se {1}quoque habet sicut vestis ad corpus et sicut corpus ad animam: se (t)quoque habet sicut vas sanguineum et fibra ad inclusum sanguinem et animalem spiritum: se habet porro sicut pulmo ad cor, proinde sicut respiratio {2}quae pulmonis ad pulsum qui cordis: verbo, se habet sicut omnis forma organica corporis ad vitam inibi; ex comparativis his constare potest quale est verum absque bono, seu qualis est fides absque charitate, quod nempe sit sicut formae organicae corporis absque vita: {3} quod sit sicut respiratio pulmonum absque pulsu cordis, seu sicut pulmo absque corde: sitque sicut vas sanguineum et fibra absque sanguine et animali spiritu: tum sicut corpus absque anima: consequenter quod sit sicut inanimatum quid: et si loco boni sit malum, quod sit sicut cadaver.
@1 etiam$
@2 quod$
@3 i et$

8531. `Et da ibi plenitudinem omeris man’: quod significet bonum inibi quantum continet, constat ex significatione `plenitudinis omeris’ quod sit quantum continet, et ex significatione `man’ quod sit bonum spirituale seu bonum veri, de qua n. 8462, 8464.

8532. `Et repone illud coram Jehovah’: quod significet quod sit in praesentia {1}Divini, constat absque explicatione.
@1 Divina AIT$

8533. `Ad custodiam generationibus vestris’: quod significet ut sit mensura illis qui ab Ecclesia illa spirituali, constat ex significatione `omeris man’ qui ad custodiam reponebatur, quod sit quantum satis, de qua n. 8468, ita quoque mensura, nempe quantum boni huic Ecclesiae {1} esset; quod `generationes vestrae’ sint qui ab Ecclesia spirituali, videatur supra n. 8526. Quod mensuram seu gradum boni quod Ecclesiae, attinet, sciendum quod bona in altera vita definita sint quoad quale et quoad quantum, et quod apud unumquemvis definiuntur cum vivit in mundo; definiuntur secundum quale et quantum cujusvis fidei et charitatis in vita; quale et quantum boni cujusvis in altera vita, patet coram angelis cum Dominus hoc concedit, nam sisti potest videndum in luce caeli non autem in luce mundi; similiter in communi, nempe bonum Ecclesiae; quantum et quale boni quod cuivis et {2} Ecclesiae, repraesentatur {3} per pondera et per mensuras in Verbo, hic quantum boni Ecclesiae spiritualis, quae repraesentatur per `filios Israelis,’ per `omerem mannae,’ quae reponebatur ad custodiam coram Jehovah.
@1 i spirituali$
@2 i quod$
@3 i et significatur$

8534. `Quemadmodum praecepit Jehovah ad Moschen’: quod significet secundum mandatum, constat ex significatione `praecipere’ cum a Jehovah, quod sit mandatum, ut supra n. 8466, 8524.

8535. `Et reposuit illud Aharon coram Testimonio ad custodiam’: quod significet quod in praesentia Divini, constat ex significatione `reponere ad custodiam’ quod sit {1}in memoriale, ut supra n. 8526 fin., 8533, et ex significatione `coram Testimonio’ quod sit in praesentia Divini; quod Testimonium sit Divinum, patet a praecedentibus, {2}ubi dicitur a Moscheh ad Aharonem quod reponeret illud coram Jehovah, n. 8532, ita coram Divino; quod `Testimonium’ sit Divinum, est quia per Testimonium intelligitur in universali sensu Verbum, et quia Verbum est verum Divinum {3}, ita {4} Dominus; Qui quod sit Verbum, patet apud Johannem,
In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum: et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis, i 1, 14;
quod `Testimonium’ sit Dominus quoad Divinum Verum, constat ex arca in qua lex e Sinai lata, quae Testimonium vocatur; quod ex eo fuerit omnis sanctitas Tabernaculo, et quod Testimonium fuerit ipsum sanctum Divinum, patet ex eo quod supra illud esset propitiatorium cum cherubis, proxime extra velum ibi essent mensae aureae cum panibus, et cum lucernis, et quod sanctissimum cultus ibi ab Aharone ministraretur, tum quod Jehovah postea cum Moscheh loqueretur ibi supra propitiatorium inter duos cherubos, ita ex Testimonio, de quibus videatur Exod. xxv 16, 21, 22, xl 20.
@1 ad$
@2 quod Moscheh dixerit$
@3 i quod procedit a Domino$
@4 i est$

8536. Vers. 35, 36. Et filii Israelis comederunt man quadraginta annis, usque ad venire illos ad terram habitatam; man comederunt usque ad venire illos ad terminum terrae Canaanis. Et omer decima pars ephae illud. `Et filii Israelis comederunt man quadraginta annis’ significat appropriationem boni veri in statu omnium tentationum: `usque ad venire illos ad terram habitatam’ significat antequam venirent ad caelum, ubi bonum ubivis: `man comederunt usque ad venire illos ad terminum terrae Canaanis’ significat quod appropriatio boni ex vero illis fuisset usque dum ad regionem caeli venirent: `et omer decima pars ephae’ significat boni quantum tunc.

8537. `Et filii Israelis comederunt man quadraginta annis’: quod significet appropriationem boni veri in statu omnium tentationum, constat ex repraesentatione `filiorum Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua n. 6426, 6637, 6862, 6868, 7035, 7062, 7198, ex significatione `comedere’ quod sit appropriatio, de qua n. 3168, 3513 fin., 3596, 4745, ex significatione `man’ quod sit bonum veri, de qua n. 8464, et ex significatione `quadraginta annorum’ quod sint status tentationum; quod `anni’ sint status, videatur n. 482, 487, 488, 493, 893, et quod `quadraginta’ sint tentationes, n. 730, 862, 2272, 2273, 8098.

8538. `Usque ad venire illos ad terram habitatam’: quod significet antequam venirent ad caelum, ubi bonum ubivis, constat ex significatione `terrae,’ hic terrae Canaanis, quod sit regnum Domini, ita caelum, de qua n. 1607, 3038, 3481, 3705, 3686, 4240, 4447, 5136; {1} caelum dicitur `terra habitata’ a bono, nam `habitatum’ significat vivum ex bono, n. 2268, 2451, 2712, (x)3613, 8269, 8309.
@1 i et$

8539. `Man comederunt usque ad venire illos ad terminum terrae Canaanis’: quod significet quod appropriatio boni ex vero illis fuisset usque dum ad regionem caeli venirent, constat ex significatione `man’ quod sit bonum veri; {1} ex significatione `comedere’ quod sit appropriatio, ut mox supra n. 8537; ex significatione `terrae Canaanis’ quod sit caelum, ut supra n. 8538; ita `terminus terrae Canaanis’ est introitus ad caelum, seu regio ubi caelum incipit; ex his patet quod per `man comederunt usque ad venire illos ad terminum terrae Canaanis’ significetur quod appropriaretur illis bonum veri usque ad regionem caeli.
2 Quomodo cum his se habet, patet ex illis quae prius dicta sunt de acquisitione boni per verum, quod nempe ante regenerationem omne bonum comparetur per verum, at post regenerationem quod ducatur homo a Domino per bonum; quodque prior status significetur per sex dies qui praecedunt septimum, et quod posterior status significetur per diem septimum seu sabbatum; inde quoque patet quod prior status repraesentatus sit per {2}profectiones filiorum Israelis in deserto quadraginta annis, et quod posterior status {3}repraesentatus sit per introductionem illorum in terram Canaanem; nam cum his ita se habet: homo extra caelum est quamdiu ex vero agit et non ex bono, et {4}tunc in caelum venit cum ex bono, agitur enim (d)tunc a Domino secundum ordinem caeli, in quem non venit, proinde non in caelum, ubi est ordo, et quod est ordo, priusquam praeparatus est, quod (x)fit ad bonum per verum; de utroque hoc statu videantur quae supra n. 7923, 8505, 8506, 8510, 8512, 8516, ostensa sunt.
@1 i et$
@2 vitam$
@3 repraesentetur$
@4 quod tunc in coelum veniat$

8540. `Et omer decima pars ephae’: quod significet boni quantum tunc, constat ex significatione `omeris,’ quia erat decima pars ephae, quod sit quantum satis; per `decem’ enim significatur plenum, n. 3107, inde per `decimam partem’ quantum satis, n. 8468; et ex significatione `ephae’ quod sit bonum; quod `ephah’ sit bonum, est quia per illam et per homerem mensurabantur sicca quae inserviebant cibo, sicut triticum, hordeum, similago, et per illa quae cibi sunt, significantur bona; {1}et per bathum et per hin mensurabantur liquida quae inserviebant potui, inde per has mensuras (x)significantur vera; continens hanc significationem accipit (c)a (x)contento.
2 Quod `ephah’ pro mensura {2}fuerit, patet ex his locis: apud Moschen,
Ephah justitiae, et hin justitiae, erit vobis, Lev xix 36:
{3} apud Ezechielem,
{4}Lances justitiae, et ephah justitiae, et bath justitiae, erit vobis, xlv 10:
apud eundem,
Ephae et bathi mensura una, quia decima homeris ephah, xlv 11:
pariter pro mensura apud Amos, viii 5.
3 Quod `ephah’ sit bonum, patet {5} ex locis ubi de minha agitur, ad quam farina seu similago definiebatur per epham, ut Lev. v 11; Num. v 15, xxviii 5; Ezech. xlv 24, xlvi 7, 11; (m)et `minha’ significat bonum n. 4581;(n) et quoque ex hoc apud Sachariam,
Angelus loquens in me dixit ad me, Tolle, quaeso, oculos, quid exit hoc? et dixi, Quid hoc? dixit, Haec ephah exiens; dixit porro, Hoc oculus eorum in omni terra; et ecce talentum plumbi sublatum est, simulque mulier haec sedens in medio ephae; (x)tum dixit, Haec malum; et projecit illam in medium ephae, (c)et projecit lapidem plumbi super os ejus; et sustuli oculos meos et vidi, cum ecce duae mulieres exeuntes, et ventus in alis illarum; illis {6} alae binae sicut alae ciconiae, et sustulerunt epham inter terram et inter caelum; et dixi ad angelum loquentem in me, Quo illae abducunt epham? qui dixit ad me, Ad aedificandum illi domum in terra Schinear; et praeparabitur, et manebit ibi super sede sua, v 5-11;
haec quid significant, nemo usquam scire potest nisi ex sensu interno 4 et nisi inde sciat quid `ephah,’ quid `mulier in medio ejus,’ quid `lapis plumbi super os ephae,’ (x)tum quid `Schinear’; ex evolutis singulis liquet quod significetur profanatio quae illo tempore in Ecclesia, per `epham’ enim significatur bonum, per `mulierem’ malum, ut aperte ibi dicitur, per `lapidem plumbi’ falsum mali occludens, (m)`lapis’ enim est verum externum, et inde in opposito sensu falsum, n. 643, 1298, 3720, 6426, et `plumbum’ est malum, n. 8298;(n) ita per `mulierem in medio ephae, super cujus ore lapis plumbi’ {7}significatur malum in bono {8}occlusum falso, quod idem est cum profano, nam profanum {9}est malum conjunctum bono, n. 6348; `duae mulieres tollentes epham inter terram et caelum’ sunt Ecclesiae, n. 252, 253, per quas profanum {10}relegatum est; `Schinear,’ quo mulier in ephah abducta, est cultus externus in quo intus profanum, n. 1183, 1292.
@1 at$
@2 sit$
@3 i et$
@4 These two quotations are transposed in IT.$
@5 i etiam$
@6 enim$
@7 significetur$
@8 inclusum$
@9 fit ex malo mixto cum bono$
@10 ejectum$

8541. Continuatio de Spiritibus et Incolis Telluris Jovis
Quod cultum eorum Divinum attinet, principale est quod (x)agnoscant Dominum nostrum pro supremo, Qui regit caelum et terram; Illum vocant unicum Dominum; et quia in vita corporis Ipsum agnoscunt et colunt, inde Ipsum quaerunt post mortem, ac inveniunt; {1}est idem cum nostro Domino. Interrogati sunt num sciant quod unicus Dominus sit Homo; responderunt quod sciant omnes quod Homo sit, quia in orbe illorum a multis visus est ut Homo; et quod Ipse instruat illos de veritate, conservet illos, et quod det vitam aeternam illis qui credunt in Ipsum. Dicebant amplius quod ab Ipso illis revelatum sit quomodo vivent et quomodo credent; et quod id quod revelatum est, a parentibus tradatur liberis, et quod ita emanet doctrina ad omnes familias, et sic {2}in totam gentem quae (c)ab uno patre. Addebant quod {3}videatur illis sicut habeant doctrinam mentibus suis inscriptam, quod {4}concludunt ex eo, quia percipiunt ilico, et agnoscunt sicut ex se, num verum sit vel non, quod ab alis de vita caeli apud hominem dicitur.
@1 estque$
@2 ad universam$
@3 appareat$
@4 concludere possunt$

8542. Cavetur quam maxime ne aliquis labatur in pravas opiniones de unico Domino; et si animadvertunt quod aliqui incipiant de Ipso sinistre cogitare, primum {1}admonent illos, dein per minas, et tandem per poenas {2}absterrent; {3} dixerunt quod observaverint, si tale quid irrepit in aliquam familiam, quod illa tollatur e medio, non per aliquas poenas mortis a sodalibus, sed per privationem respirationis et inde vitae a spiritibus, postquam ii prius mortem illis denuntiaverunt; nam in illa tellure loquuntur spiritus cum illis, et castigant illos si malum fecerunt, et quoque si malum intenderunt facere, n. 7801-7812; inde si male cogitant de unico Domino, {4}si non resipiscunt, denuntiatur illis mors; hoc modo conservatur ibi cultus Domini, Qui illis est supremum Divinum.
@1 admonentur A, admonent illum IT$
@2 absterrentur$
@3 i et$
@4 si non resipiscant after mors$

8543. Non sciunt quod unicus illorum Dominus natus sit homo in hac tellure; dicebant quod id scire non illis curae sit, modo quod Ipse Homo sit, et regat universum. {1}Cum dicebam quod in nostra tellure {2}Ille nominetur Christus {3} Jesus, et quod Christus significet unctum seu regem, et Jesus Salvatorem, dicebant quod Ipsum non colant ut regem, quia regium sapit ex mundano, sed quod colant Ipsum ut Salvatorem; et quia (c)e nostrae telluris spiritibus injiciebatur dubium num unicus illorum Dominus esset idem cum nostro Domino, {4}removebant illud per id quod recordati sint quod viderint Ipsum in Sole, et quod agnoverint quod Ipse esset Quem viderant in sua tellure, de qua re videtur n. 7173; quod noster Dominus sit Sol caeli, videatur n. 1053, 3636, 3643, 4060, 4321 fin., 5097, 7078, 7083, 7171, 7173.
@1 Cumque$
@2 Ipse$
@3 i et$
@4 sed tunc recordati sunt$

8544. Spiritus telluris Jovis cum apud me per plures septimanas manserint, momento influebat dubium num unicus illorum Dominus esset idem cum nostro Domino; sed dubium hoc quod momento influebat momento etiam dissipabatur; influebat ex aliquibus spiritibus e nostra tellure; et tunc, quod miratus sum, tanto pudore, {1}solum quod momento de illo dubitarent, suffusi sunt, ut dicerent ad me ne hoc propalarem in hac tellure, {2}ne ideo insimularentur alicujus incredulitatis, cum tamen {3}nunc illi id sciant prae aliis.
@1 quod modo$
@2 ne insimulentur minimum incredulitatis deo$
@3 Ipsum$

8545. {1}Erant apud me spiritus e tellure Jovis cum legerem xvii cap. apud Johannem, de (t)Domini amore et de Ipsius glorificatione; cumque audiverunt illa quae ibi, sanctum illos occupabat, et confessi quod omnia Divina ibi {2}essent, at tunc spiritus nostrae telluris qui infideles fuerunt jugiter {3}suggerebant scandala, dicendo quod natus infans, vixerit homo, apparuerit sicut alius homo, quod crucifixus, et similia; sed spiritus telluris Jovis ad illa nihil attendebant; dicebant quod tales sint (c)illorum diaboli, quos abhorrent, addentes quod prorsus nihil caeleste insideat mentibus illorum, sed modo terrenum, quod vocabant scorias; et quod {4}ita sit, quod comperti fuerint ex eo quod, cum audirent quod in tellure sua ambularent nudi, (x) ilico tunc obscenum occuparet cogitationes illorum, et quod prorsus nihil cogitarent de caelesti (c)illorum vita, de qua etiam {5}tunc audiverunt, n. 8375.
@1 Fuerunt$
@2 sint$
@3 suggesserunt$
@4 etiam comperti sint$
@5 simul$

8546. Cum spiritibus telluris Jovis quondam etiam locutus sum de Domino, dicendo quod nemo aliquod bonum facere possit a se, sed a Domino Qui est ipsum Bonum, (d){1}proinde fons omnis boni; tunc modeste respondebant quod autument {2} bonum posse facere ex se, nec aliter scire; sed cum illis {3} ostensum est quod omne bonum veniat unice a Domino, dicebant quod illi humano more locuti sint, et quod (c)illud {4} caelesti modo dictum, et quod illorum angeli ita cogitent, et {5}quoque ipsi quantum (t)angeli fiunt; adjiciebant quod simplicius sit ita dicere; tunc respondere datum est quod Dominus relinquat illis qui in simplicitate et innocentia vivunt, ita dicere, modo sciant quod nihil boni ab ipsis sed a Domino veniat.
@1 et inde$
@2 i se$
@3 i tunc$
@4 i et$
@5 illi quoque$

8547. Spiritus telluris Jovis maxime afficiebantur et gavisi sunt cum {1}audirent dictum quod unicus Dominus sit solus Homo, et quod omnes ab Ipso habeant ut homines dicantur, at quod tantum sint homines, quantum Ipsius imagines sunt, hoc est, quantum amant Ipsum et {2} amant proximum, ita quantum in bono sunt, nam bonum amoris et fidei est imago Domini.
@1 audiverunt$
@2 i quantum$

8548. EXODI
CAPUT DECIMUM SEPTIMUM
DOCTRINAE CHARITATIS

Qui non vitam spiritualem accipit, hoc est, qui non e novo generatur a Domino, non potest venire in caelum, quod docet Dominus apud Johannem,
Amen, amen, dico tibi, Nisi quis {1}generatur denuo, non potest videre regnum Dei, iii 3.
@1 generetur$

8549. Homo a parentibus non nascitur in vitam spiritualem sed in vitam naturalem; vita spiritualis est amare Deum supra omnia et amare proximum sicut seipsum, et hoc secundum praecepta fidei, quae Dominus in Verbo docuerat; vita autem naturalis est amare se et mundum prae proximo, immo prae Ipso Deo.

8550. Unusquisque homo nascitur in mala amoris sui et mundi a suis parentibus; omne malum quod per habitum traxerat quasi naturam, derivatur in prolem, ita successive a parentibus, ab avis, et ab atavis, longa retro serie; inde derivatio mali tandem fit tanta ut omne vitae propriae hominis non sit nisi quam malum. {1}Derivatum hoc continuum non frangitur et (m)alteratur quam per vitam fidei et charitatis {2} a Domino.(n)
@1 Determinatum AI, cp Heavenly doctrine, n. 175$
@2 i quae$

8551. Quod homo ex hereditario trahit, ad hoc inclinat continue et in hoc labitur; inde ipse confirmat apud se id malum, et quoque ex se superaddit plura.

8552. Haec mala sunt prorsus contraria vitae spirituali, destruunt illam, quapropter nisi homo a Domino, quoad vitam spiritualem, e novo concipitur, e novo nascitur, et e novo educatur, hoc est, e novo creatur, est damnatus, nam nihil aliud {1}vult, et inde nihil aliud cogitat, quam quod inferni est.
@1 cogitat et vult$

8553. Homo cum talis est, apud illum ordo vitae est inversus; quod dominari debet, hoc {1}inservit, et quod servire debet, hoc dominatur; ille ordo apud hominem plane invertendus est, ut salvari possit; hoc fit per regenerationem a Domino.
@1 servit$
{1} CAPUT XVII
1 I Exodi
1. Et profecti sunt omnis coetus filiorum Israelis a deserto Sin, secundum profectiones suas ad os JEHOVAE, et castrametati sunt in Rephidim; et nulla aqua ad bibendum populo.
2. Et jurgatus populus cum Mosche, et dixerunt, Date nobis aquam et bibamus; et dixit illis Moscheh, Quid jurgamini mecum? quid tentatis JEHOVAM?
{1}3. Et sitivit ibi populus aquas, et murmuravit populus contra Moschen, et dixit, Quare hoc ascendere fecisti nos ex Aegypto ad faciendum mori me, et filios meos, et pecora mea, siti?
@1 Numer. xx is written in m beside this verse and the next.$
4. Et clamavit Moscheh ad JEHOVAM, dicendo, Quid faciam populo huic? adhuc parum et lapidant me.
5. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Transi ante populum, et accipe cum te de senioribus Israelis, et baculum tuum, quo percussisti fluvium, accipe in manu tua, et vadas.
6. Ecce Ego stans ante te ibi super petra in Choreb, et percutias petram, et exibunt ex illa aquae, et bibat populus; et fecit ita Moscheh ad oculos seniorum Israelis.
7. Et vocavit nomen loci Massah, et Meribah, propter jurgium filiorum Israelis, et propter tentare illos JEHOVAM, dicendo, Num est JEHOVAH in medio nostri, si non? {1}
@1 i Num xx$
8. Et venit Amalek, et pugnavit cum Israele in Rephidim.
9. Et dixit Moscheh ad Joschuam, Elige nobis viros, et exi, pugna in Amalekum; cras ego consisto super capite collis, et baculus DEI in manu mea.
10. Et fecit Joschuah quemadmodum dixit illi Moscheh, pugnando in Amalekum; et Moscheh, Aharon, et Chur ascenderunt caput collis.
11. Et fuit, quando elevavit Moscheh manum suam, et praevaluit Israel, et quando (x)demisit manum suam, et praevaluit Amalek.
12. Et manus Moschis graves, et sumpserunt lapidem, et posuerunt subter illum, et sedit super illo; et Aharon et Chur sustentabant manus illius, exhinc unus et exhinc unus; et fuit, manus illius firmae usque ad occidere (x)solem.
13. Et debilitavit Joschuah Amalekum et populum illius ad os gladii.
14. Et dixit JEHOVAH ad Moschen, Scribe hoc memoriale in libro, et pone in auribus Joschuae, quod delendo delebo memoriam Amaleki de sub caelis.
15. Et aedificavit Moscheh altare, et vocavit nomen ejus JEHOVAH Nissi. {1}
@1 i (vexillum, elevatio)$
16. Et dixit, Quia manus contra thronum JAH, bellum JEHOVAE in Amalekum a generatione generationem.

8554. CONTENTA

In capite praecedente in sensu interno actum est de tertia tentatione, quod deficeret bonum; quo illis dato, agitur in sensu interno in hoc capite de quarta tentatione, quod deficeret verum; haec tentatio significatur per murmurationem filiorum Israelis, quod non haberent aquam; quapropter datum est illis verum fidei a Domino, quod significatur per aquam ex petra Chorebi.

8555. Deinde agitur de pugna falsi ex malo contra verum et bonum fidei; illa repraesentatur per pugnam Amaleki contra Israelem; {1} quod illi qui in vero et bono fidei sunt vincant cum spectant sursum ad Dominum, et quod succumbant cum spectant deorsum, repraesentatur per quod filii Israelis vicerint quamdiu Moscheh tenebat manus elevatas, et quod succubuerint quando demittebat illas.
@1 i et$

8556. SENSUS INTERNUS

Vers. 1-3. Et profecti sunt {1}omnis coetus filiorum Israelis a deserto Sin, secundum profectiones suas ad os Jehovae; et castrametati sunt in Rephidim; et nulla aqua ad bibendum populo. Et jurgatus populus cum Mosche, et dixerunt, Date nobis aquam et bibamus; et dixit illis Moscheh, Quid jurgamini mecum? quid tentatis Jehovam? Et sitivit ibi populus aquas, et murmuravit populus contra Moschen, et dixit, Quare hoc ascendere fecisti nos ex Aegypto ad faciendum mori me, et filios meos, et pecora mea, siti? `Et profecti sunt omnis coetus filiorum Israelis’ significat progressivum vitae spiritualis: `a deserto Sin’ significat a statu tentationis quoad bonum: `secundum profectiones’ significat secundum vitae ordinem ad caeli vitam accipiendam: `ad os Jehovae’ significat ex providentia Domini: `et castrametati sunt in Rephidim’ significat ordinationem interiorum ad subeundam tentationem quoad verum; ejus quale est `Rephidim’: `et nulla aqua ad bibendum populo’ significat defectum veri `et inde recreationis: `et jurgatus populus cum Mosche’ significat querimoniam gravem contra verum Divinum: `et dixerunt, Date nobis aquam et bibamus’ significat veri ardens desiderium: `et dixit illis Moscheh’ significat responsum per influxum in cogitationem: `Quid jurgamini mecum?’ significat ut moderatiores {2}in querimonia sint: `quid tentatis Jehovam?’ significat quod contra Divinum, de cujus ope desperant: `et sitivit ibi populus aquas’ significat increscentiam desiderii ad verum: `et murmuravit populus contra Moschen’ significat (x)indolentiae gradum majorem: `Quare hoc ascendere fecisti nos ex Aegypto’ significat cur liberati sumus ex infestationibus: `ad faciendum mori me, et filios meos, et pecora mea, siti?’ (x)significat ut ex defectu veri exspiret omne vitae spiritualis.
@1 omnes IT$
@2 After sint$

8557. `Et profecti sunt omnis coetus filiorum Israelis’: quod significet progressivum vitae spiritualis, constat ex significatione `proficisci’ quod sit vitae successivum et continuum, de qua n. 4375, 4554, 4585, 5996, 8181, 8345, 8397, hic successivum seu progressivum vitae spiritualis, {1}hoc est, ejus incrementum, quod sit continue per tentationes; quod vita spiritualis per tentationes {2}crescat, est quia vera quae fidei per illas confirmantur, et cum bono quod charitatis conjunguntur; quod `coetus filiorum Israelis’ sint qui ab Ecclesia spirituali, videatur n. 7830, 7843.
@1 quae continue perficitur$
@2 perficiatur$

8558. `A deserto Sin’: quod significet a statu tentationis quoad bonum, constat ex significatione `deserti’ quod sit status subeundi tentationes, de qua n. 6828, 8098, et ex significatione `Sin’ quod sit quale et status tentationis quoad bonum, de qua n. 8398.

8559. `Secundum profectiones’: quod significet secundum vitae ordinem ad caeli vitam accipiendam, constat ex significatione `profectionum’ quod sint progressivum vitae spiritualis, de qua mox supra n. 8557, ita vitae illius ordo, n. 1293; quod sit ad caeli vitam {1}accipiendam, est quia ea vita donatur homini a Domino per tentationes, quae describuntur per profectiones filiorum Israelis in deserto. Vita caeli est duci a Domino per bonum; {2}ut ad illam vitam veniat homo, {3}implantabitur bonum per verum, hoc est, charitas per fidem; quamdiu {4}hoc fit, homo in via ad caelum est, sed nondum in caelo; utque tunc vera quae fidei confirmentur, et quoque conjungantur bono, mittitur homo in tentationes, nam hae sunt media conjunctionis boni et veri; {5} cum itaque homo in bono est, hoc est, in affectione faciendi bonum propter bonum, ita propter proximum, tunc {6}in caelum elevatur, est enim in ordine caeli, et per bonum a Domino ducitur; ex his constare potest quid {7} intelligitur per vitam caeli.
@1 accipiendum$
@2 antequam ad illam vitam pervenit$
@3 implantandum est$
@4 homo in hoc statu est,$
@5 i quae$
@6 in ordine coeli est, ac in coelum elevatur, nam tunc ducitur per bonum a Domino$
@7 i hic$

8560. `Ad os Jehovae’: quod significet (x)ex providentia Domini, constat ex significatione `oris Jehovae’ quod sit verum Divinum secundum quod ducti, {1}nam `os Jehovae’ hic pro enuntiato Divino, et ductu secundum id accipitur, quod est providentia. Providentia Divina ab omni alio {2}ductu et auspicio differt in eo quod providentia continue spectet aeternum, et {3}continue ducat ad salutem, et hoc per varios status, nunc laetos, nunc tristes, quos homo nequaquam comprehendere potest, sed usque omnes conducunt ad vitam ejus in aeternum {4}; {5}haec significantur per `profectiones ad os Jehovae’; quod `Jehovah’ in Verbo sit Dominus, videatur n. 1343, 1736, 2004, 2005, 2018, 2025, 2156, 2329, 2447, 2921, 3023, 3035, 5041, 5663, 6281, (a)6303, 6905.

8561. `Et castrametati sunt in Rephidim’: quod significet ordinationem interiorum ad subeundam tentationem quoad verum, et quod ejus quale sit `Rephidim,’ constat ex significatione `castrametari’ quod sit ordinatio veri et boni ad subeundas tentationes, de qua n. 8130, 8131, 8155, hic ad subeundam tentationem quod verum, quae repraesentatur per quod non haberent aquam, de quo sequitur; ordinatio interiorum dicitur, quia verum et bonum interiora hominis Ecclesiae constituunt. Quod `Rephidim’ significet quale illius tentationis, est quia nomina locorum significant quale status rei de qua agitur, hic quale status tentationis quoad verum, quia de illa re hic agitur.

8562. `Et nulla aqua ad bibendum populo’: quod significet defectum veri et inde recreationis, constat ex significatione `aquae’ quod sit verum {1} fidei, de qua n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, et ex significatione `bibere’ quod sit instrui in veris fidei, et recipere illa, de qua n. 3069, 3772, 4017, 4018, hic recreari, nam sicut aqua et potus recreant vitam naturalem, ita vera et cognitiones veri vitam spiritualem, {2}nam qui in vita spirituali est desiderat sustentationem ejus a talibus quae vocantur cibi et potus caelestes, quae sunt bona et vera fidei, aeque ac qui in vita naturali sustentationem a talibus quae sunt cibi et potus naturales.
2 Quod nunc agatur de tentatione quoad verum, est quia mox prius actum est de tentatione quoad bonum, post quam tentationem acceperunt mannam, per quam significatur bonum; cum {3}enim homo donatur bono a Domino, tunc venit in desiderium veri, et hoc desiderium accenditur secundum defectum ejus, bonum enim jugiter appetit verum; omnis affectio genuina veri ex bono est; se habet (d)hoc sicut cibus, quod is absque potu nequeat nutricioni esse vitae naturali, et quoque quod cibus appetat potum, cum quo conjungatur, ut inserviat usui; haec nunc causa est cur tentatio quoad verum sequatur immediate tentationem quoad bonum; tentatio {4} aggreditur id quod amat et desiderat homo, n. 4274, 4299.
@1 i quod$
@2 qui enim$
@3 itaque$
@4 i enim$

8563. `Et jurgatus populus cum Mosche’: quod significet querimoniam gravem contra verum Divinum, constat ex significatione `jurgari’ quod sit querimonia gravis, nam qui jurgatur in tentatione, is graviter queritur, et ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua n. (x)6723, 6752, 6771, 6827, 7010, (a)7014, 7089, 7382.

8564. `Et dixerunt, Date nobis aquam et bibamus’: quod significet veri ardens desiderium, constat ex illis quae mox supra n. 8562 de significatione `aquae’ et `bibere’ ostensa sunt.

8565. `Et dixit illis Moscheh’: quod significet responsum per influxum in cogitationem, constat ex significatione `dicere’ cum ex vero Divino, quod repraesentatur per `Moschen,’ quod sit responsum; et quia omne responsum a Divino fit per influxum, et quidem in cogitationem, ideo illa significantur.

8566. `Quid jurgamini mecum?’ quod significet ut moderatiores sint in querimonia, constat ex significatione `jurgari’ quod sit gravis querimonia, ut supra n. 8563; quod etiam sit ut moderatiores sint, involvitur, nam dicitur quod per id tentent Jehovam.

8567. `Quid tentatis Jehovam?’ quod significet quod contra Divinum, de cujus ope desperant, constat ex significatione `tentare Jehovam’ quod sit contra Divinum queri; quod sit usque ad desperationem de Ipsius ope, est quia querimoniae in tentationibus tale involvunt, tentationes enim sunt continuae desperationes de salute, principio leves, sed successu graves, usque ut postremo sit {1}dubitatio paene negativa de praesentia Divini ac Ipsius ope; vita spiritualis ad hoc extremum in tentationibus ut plurimum perducitur, sic enim exstinguitur vita naturalis, nam tunc intimum, in {2}media desperatione, tenetur a Domino in pugna contra falsum {3}; quare etiam desperatio illa mox dissipatur per solatia quae dein insinuantur a Domino, nam post omnem tentationem spiritualem consolatio et quasi novum vitae; quod tentationes perducantur usque ad desperationem, videatur n. 1787, 2694, 5279, 5280, 7147, 7155, 7166, 8165, et quod post tentationes consolatio, n. 3696, 4572, 5246, (x)6829, 8367, 8370 fin.
@1 desperatio, hoc est paene nulla spes, *** dubitatio fere negativa de praesentia Divini et Ipsius ope infundet se$
@2 medio desperationis$
@3 i, et externum est modo quod ita patitur$

8568. `Et sitivit ibi populus aquas’: quod significet increscentiam desiderii ad verum, constat ex significatione `sitire’ quod sit appetere et desiderare, et quod praedicetur de vero, sicut `esurire’ de bono, et ex significatione `aquae’ quod sit verum fidei, de qua supra n. 8562; quod `sitire’ sit appetere et desiderare, nempe verum, quod significatur per `aquam,’ patet manifeste ex pluribus locis in Verbo, ut apud Amos,
Ecce dies venturi, quibus immittam famem in terram, non famem ad panem, neque sitim ad aquas, sed ad audiendum verba Jehovae; et vagabuntur a mari ad mare, et a septentrione usque ad orientem; et discursitabunt ad quaerendum verbum Jehovae, nec invenient; in die illo deficient virgines pulchrae et juvenes siti, viii 11-13;
desiderium sciendi verum describitur hic per `sitire’; desiderium ad verum significatur per `immittam non sitim ad aquas, sed ad audiendum verba Jehovae’ et per `discursitabunt ad quaerendum verbum Jehovae; defectus veri et inde privatio vitae spiritualis describitur per `in die illo deficient virgines pulchrae et juvenes siti’; `virgines pulchrae’ sunt qui in affectionibus boni, et `juvenes’ qui in affectionibus veri: apud 2 Esaiam,
Heu, omnis sitiens, ite ad aquas, et cui non argentum, ite, emite, comedite, ite et emite sine argento et sine pretio vinum et lac, lv (x)1;
`omnis sitiens, ite ad aquas’ manifeste pro desiderante vera fidei, `emere sine pretio vinum et lac’ pro comparare sibi a Domino, ita gratis {1}verum et bonum fidei; quod `aquae’ sint verum fidei, videatur supra n. 8562, quod `vinum’ sit (d)bonum fidei, {2} n. 6377, {3}et quoque `lac,’ n. 2184; quod hic per `ire ad aquas, et emere vinum et lac’ non vinum et lac intelligantur, sed talia quae sunt caeli et Ecclesiae, cuivis potest constare: pariter apud Johannem, 3
Ego sitienti dabo ex fonte aquae vitae gratis, Apoc xxi 6;
`fons aquae vitae’ pro vero et bono fidei {4}: `sitiens’ pro desiderante ex affectione, secundum Domini verba apud Johannem,
Jesus dixit mulieri Samaritidi, Omnis qui bibit ex aqua hac sitiet iterum; qui vero bibit ex aqua quam Ego dabo ei non sitiet in aeternum, sed aqua quam Ego dabo fiet in eo fons (x)aquae salientis in vitam aeternam, iv 13, 14;
`aqua’ hic manifeste pro vero fidei (c)e Verbo, ita a Domino, `non 4 sitire’ hic pro quod non {5}amplius deficiet ei verum: similiter alibi apud Johannem,
Jesus dixit, Ego sum panis vitae; qui venit ad Me non esuriet, et qui credit in Me non sitiet in aeternum, vi 35:
et apud eundem,
Jesus clamavit dicens, Si quis sitiverit, venito ad Me, et bibito; quisquis credit in Me, sicut dixit Scriptura, flumina e ventre illius fluent aquae viventis, vii 37, 38;
`sitire’ pro desiderare verum, `bibere’ pro instrui, `flumina aquae 5 viventis’ pro Divino Vero quod ex Domino solo: apud Esaiam,
Obviam sitienti adferte aquas, habitatores terrae Thema, cum pane ejus praevenite vagabundum, xxi 14;
`obviam sitienti {6}adferte aquas’ pro instruere desiderantem in veris, et sic recreare vitam ejus animae: apud eundem,
Stultus stultitiam loquetur, et cor illius faciet iniquitatem, ad faciendum hypocrisin, et ad loquendum contra Jehovam errorem, ad evacuandum animam esurientis, et potum sitienti deficere faciat, xxxii 6;
`esuriens’ pro desiderante bonum, et `potum sitiens’ pro desiderante 6 verum: apud eundem,
Pauperes et egeni quaerentes aquam, sed non; lingua illorum siti deficit: aperiam super clivis fluvios, et in medio vallium fontes ponam, desertum in stagnum aquarum, et terram siccam in scaturigines aquarum, xli 17, 18;
quod `quaerere aquam’ sit quaerere verum, quod `deficere siti’ sit {7}privari vita spirituali ex defectu veri, quod `fluvii, fontes, stagnum, et scaturigines aquarum’ sint vera fidei, in quibus {8}instruendi, cuivis 7 evidenter patet: apud eundem,
Dicite, Redemit Jehovah servum suum Jacobum; tunc non sitient, in vastitatibus ducet illos; aquas e petra effluere faciet illis, et findet petram ut effluant aquae, xlviii 20, 21;
`non {9}sitient’ pro quod non deficient illis vera, `aquae’ hic manifeste pro veris {10} fidei: apud eundem,
Non esurient, neque sitient, neque percutiet illos aestus aut sol, nam miserescens illorum ducet illos, ita ut etiam super scaturiginibus aquarum ducturus sit illos, xlix 10;
`non {11}esurient’ pro quod non deficiet illis bonum, `non {12}sitient’ pro quod non deficiet illis verum, `scaturigines aquarum’ pro cognitionibus veri ex Verbo: similiter apud Moschen, 8
Jehovah ducens te per desertum magnum et formidabile, serpentis, praesteris, et scorpionis, et sitis, ubi non aquae, qui educens tibi aquas e petra scopuli, Deut. viii 15:
apud Esaiam,
Ecce Deus vester veniet, tunc erumpent in deserto aquae, et fluvii in planitie deserti; et erit aridus locus in stagnum et siticulosus in scaturigines aquarum, xxxv 4, 6, 7;
`aquae in deserto, quae erumpent, fluvii, stagnum, scaturigines aquarum’ manifeste pro veris fidei et cognitionibus illorum, quae a Domino cum venturus in mundum: apud Davidem, 9
Deus, Deus meus, mane quaero Te, sitit anima mea Te, desiderat Te caro mea, in terra siccitatis, et lassus sine aquis, Ps. lxiii 2 [A.V. 1];
ibi `sitire’ praedicatur de vero, `lassus sine aquis’ pro quod non vera: `sitis’ pro defectu veri et inde privatione vitae spiritualis, apud Esaiam,
Propterea exulabit populus Meus ob non agnitionem, et gloria ejus (x)homines famis, et multitudo ejus sicca siti, v 13:
{13} apud eundem,
Pono fluvios in desertum, putrescit piscis illorum, eo quod non aqua, et morietur siti, l 2.
10 Ex his nunc constare potest quid significatur in hoc capite per quod nulla aqua ad bibendum populo, vers. 1; per quod dicerent, Date nobis aquam et bibamus, vers. 2; per sitivit ibi populus aquas, vers. 3; quod exirent e petra aquae, vers. 6; consequenter quod per `murmurationem illorum propter defectum aquae’ significetur tentatio ex defectu veri; cum enim homo in tentationem venit {14}ex defectu veri, tunc tenetur vehementer in desiderio ejus, et simul in desperatione de salute aeterna propterea; haec faciunt indolentiam tunc et querimoniam.
@1 verum boni$
@2 i videatur$
@3 et quoque lac bonum fidei ex charitate but d quoque and bonum fidei$
@4 i quae homini dant vitam coeli$
@5 deficiet amplius$
@6 adferre IT$
@7 defectus$
@8 instruentur$
@9 sitire$
@10 i quae$
@11 esurire$
@12 sitire$
@13 i et$
@14 propter defectum$

8569. `Et murmuravit populus contra Moschen’: quod significet indolentiae gradum majorem, constat ex significatione `murmurare’ quod sit indolentia ex tentationis acerbitate, de qua n. 8351; quod indolentiae gradus major sit, patet ex verbis Moschis cum clamavit ad Jehovam, {1}adhuc parum et lapidant me, vers. 4.
@1 quod parum abesset quia lapidarent illum$

8570. `Quare hoc ascendere fecisti nos ex Aegypto’: quod significet cur liberati sumus ex infestationibus, constat ex significatione `ascendere facere’ seu educere, quod sit liberare, et ex significatione `Aegypti’ quod sint infestationes, de qua n. 7278, per `Aegyptios’ enim significantur qui infestant illos qui ab Ecclesia in altera vita, n. 6854, 6914, 7474, 7828, 7932, 8018, 8099, 8159, 8321.

8571. `Ad faciendum mori me, et filios meos, et pecora mea, siti’: quod significet ut ex defectu veri exspiret omne vitae spiritualis, constat ex significatione `mori’ quod sit exspirare, hic quoad vitam spiritualem, et ex significatione `me, filios meos, et pecora mea quod {1}sit omnia vitae spiritualis; per `me’ enim seu per hominem Ecclesiae significatur bonum charitatis et (d)fidei, per `filios’ vera interiora fidei, et per `pecora’ vera exteriora ex quibus bonum, ita omnia quae sunt vitae spiritualis, nam vita spiritualis consistit ex bono charitatis et fidei, et ex vero fidei interno et externo; quod `homo’ sit bonum, videatur n. 4287, quod `filii’ sint vera fidei, {2} n. 489, 491, 533, 2623, 2803, 2813, 3373, 3704, et quod `pecora’ sint vera ex quibus bonum, n. 6016, 6045, 6049; et ex significatione `sitis’ quod sit defectus veri, de qua mox supra n. 8568 fin.
@1 sint$
@2 i videatur$

8572. Vers. 4-6. Et clamavit Moscheh ad Jehovam, dicendo, Quid faciam populo huic? adhuc parum et lapidant me. Et dixit Jehovah ad Moschen, Transi ante populum, et accipe cum te de senioribus Israelis, et baculum tuum, quo percussisti fluvium, accipe in manu tua, et vadas. Ecce Ego stans ante te ibi super petra in Choreb, et percutias petram, et exibunt ex illa aquae, et (x)bibat populus; et fecit ita Moscheh ad oculos seniorum Israelis. `Et clamavit Moscheh ad Jehovam, dicendo’ significat lamentationem interiorem ac intercessionem: `Quid faciam populo huic?’ significat pro illis qui in querimonia tam gravi ob non receptionem veri: `adhuc parum et lapidant me’ significat quod non procul sit quin vero a Divino violentiam inferant: `et dixit Jehovah ad Moschen’ significat opem: `Transi ante populum’ significat ut ducat et doceat illos: `et accipe cum te de senioribus Israelis’ significat ex primariis veris: `et baculum tuum, quo percussisti fluvium’ significat potentiam Divinam, per quam dissipata sunt falsa: `accipe in manu tua, et vadas’ significat quod illa instructus mandatum perficiat: `ecce Ego stans ante te ibi super petra in Choreb’ significat Dominum quoad fidei vera: `et percutias petram’ significat ut instent rogare ipsum: `et exibunt ex illa aquae’ significat quod ab Ipso vera fidei: `et bibat populus’ significat quae recreabunt illos, et vitam spiritualem dabunt: `et fecit ita Moscheh ad oculos seniorum Israelis’ significat effectum per primaria vera.

8573. `Et clamavit Moscheh ad Jehovam [, dicendo]’: quod significet lamentationem interiorem et intercessionem, constat ex significatione `clamare’ cum de ope Divina, quam populus ex gravi indolentia {1}flagitabat, quod sit lamentatio interior, ut quoque prius n. 7782, atque intercessio, ut n. 8179. Quia per `clamavit Moscheh ad Jehovam’ significatur intercessio a Divino Vero, quod per `Moschen’ repraesentatur, paucis dicendum quid sit intercessio {2}, et quomodo cum illa se habet: qui {3} non sciunt quid intercessio, non aliam sibi ideam de {4}illa sistere possunt quam quod Dominus continue oret Patrem et intercedat pro peccatore qui devote supplicat et paenitentiam pollicetur; immo simplices cogitant quod Dominus sedeat apud Patrem, et loquatur cum Ipso de peccatore, et quod roget Ipsum ut {5}det illum Sibi, ut sit in regno Suo, et {6}potiatur felicitate aeterna; talem ideam habent perplures de intercessione, de qua in Verbo, ubi dicitur quod Dominus rogabit Patrem Suum pro illis; sed quis non videre potest quod haec dicta sint secundum ideas cogitationis humanae? nam unusquisque illo tempore, sicut et perplures hodie, non aliter potuerunt cogitare de regno caelesti quam sicut cogitant de regno terrestri, ab hoc enim capitur idea de illo, ut manifeste patet ab ipsis apostolis Domini, Jacobo et Johanne, qui petierunt ut unus sederet a dextris, alter a sinistris in regno Ipsius, Marc. x 35-37; {7}et quoque a reliquis apostolis, inter quos quia contentio facta est quis illorum major futurus est in regno Domini, quibus Dominus ideo dixit quod (x)comederent et biberent super mensa Sua in regno Suo, et quod sederent super thronis judicantes duodecim tribus Israelis, Luc. xxii 24, 30, proinde quod regnarent cum Ipso; {8} haec quod secundum ideam ac ita secundum captum {9}illorum dicta sint, et quod significent in interiore sensu aliud, quod non ita tunc potuit propalari, patet; quid duodecim throni, super quibus apostoli, significant, videatur n. 2129, 6397.
2 Cum intercessione ita se habet: in omni amore est intercessio, proinde in omni misericordia, nam misericordia est amoris; quod qui amat aut qui miseretur continue intercedat, constare potest ab exemplis: maritus qui amat uxorem vult ut ab aliis benigne recipiatur utque ei benefiat; hoc non apertis verbis dicit sed continue id cogitat, proinde id continue tacite rogat et pro illa intercedit; similiter faciunt parentes pro liberis suis quos amant; pariter qui in charitate sunt ita faciunt pro proximo, et qui in amicitia pro {10}amico; ex his constare potest quod intercessio insit omni amori jugiter; similiter se habet cum intercessione Domini pro humano genere, et in specie pro illis qui in bono et vero fidei sunt, nam erga illos est Divinus, hoc est, infinitus amor, et est Divina, hoc est, infinita misericordia; nec orat Patrem pro illis et sic intercedit, nam hoc foret prorsus humano more agere, sed continue excusat et continue remittit, nam continue miseretur, et hoc fit apud Ipsum Dominum, nam Dominus et Pater unum sunt, Joh. xiv 8-12.
3 Arcanum quod adhuc interius latet in Verbo intercessionis, etiam dicetur: Divinum Verum, quod procedit a Domino, intercedit tali modo continue, quia procedit a Divino Amore; Dominus cum in mundo fuit, Divinum Verum fuit, (x)at cum glorificatus est, quod factum cum resurrexit, Divinum Bonum est, n. 7499; Divinum Bonum est quod in Verbo in sensu interno intelligitur per `Patrem,’ et Divinum Verum per `Filium,’ n. 2803, 3704, 7499; et quia inest Divino Vero, quod procedit a Divino Bono, intercessio continua, {11}ideo dicitur quod Filius roget Patrem, et intercedat pro homine; hoc capi potuit ab homine, {12}ast illud aegre.
@1 flagitat$
@2 i in sensu interno$
@3 i hoc$
@4 intercessione$
@5 After Sibi$
@6 ibi in$
@7 et a reliquis apostolis, quibus ideo dictum quod sederent super duodecim thronis et judicarent duodecim tribus Israelis$
@8 i tum ad Judaeos, quod comesuri sint cum Abrahamo, Jischako et Jacobo,$
@9 hominis$
@10 socio$
@11 hoc est, misericordia, idcirco$
@12 sed$

8574. `Quid faciam populo huic?’ quod significet pro illis qui in querimonia tam gravi ob non receptionem veri, constat ex significatione `quid faciam populo huic’ quod involvat talia, nam per jurgium populi contra Moschen significatur querimonia gravis, n. 8563, 8566; et per quod nulla aqua illis ad bibendum, (x)significatur defectus veri, n. 8562, 8568.

8575. `Adhuc parum et lapidant me’: quod significet quod non procul sit quin vero a Divino violentiam inferant, constat ex significatione `adhuc parum’ quod sit quod non procul sit, (d)et ex significatione `lapidare’ quod sit punitio propter violationem veri quod cultus, de qua n. 7456, hic in opposito sensu violentiam inferre vero a Divino, quod per `Moschen’ repraesentatur; quod `Moscheh’ sit verum a Divino, saepius ostensum est.

8576. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet opem, constat (c)ex significatione `dicere’ quod involvat sequentia, hic quod darentur vera, de {1}quorum defectu tam graviter questi sunt, quae significantur per `aquam e Chorebo’; ita `dicere’ hic involvit opem.
@1 quibus$

8577. `Transi ante populum’: quod significet ut ducat et doceat illos, constat ex significatione `transire ante’ quod sit ducere, ita quoque docere, nam qui docet, spirituali modo ducit, et ex repraesentatione `filiorum Israelis,’ qui hic sunt `populus,’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, de qua saepius.

8578. `Et accipe cum te de senioribus Israelis’: quod significet ex primariis veris, constat ex significatione `seniorum Israelis’ quod sint primaria sapientiae et intelligentiae, quae concordant cum bono et cum vero, de qua n. (x)6524, 6525, 6890, 7912, ita primaria vera, nam haec sunt intelligentiae et sapientiae.

8579. `Et baculum tuum, quo percussisti fluvium’: quod significet potentiam Divinam, per quam dissipata sunt falsa, constat ex significatione `baculi’ quod sit potentia, de qua n. 4013, 4015, 4876, 4936, 6947, 7011, 7026, hic potentia Divina, quia per `Moschen,’ cui baculus, repraesentatur Dominus quoad Divinum Verum, et ex significatione `fluvii,’ hic fluvii Aegypti, quod sit falsum, de qua n. (x)6693; `quo percussisti fluvium’ dicitur ob causam ut significetur dissipatio falsi, nam per {1}potentiam Divinam, qua verum datur, etiam dissipantur falsa; verum quod datur significatur per `aquam ex petra in Chorebo.’
@1 aquam e petra in Chorebo, quae data populo ad bibendum, significatur verum fidei a Domino, per potentiam Divinam, qua illud datur, etiam dissipantur falsa$

8580. `Accipe in manu tua, et vadas’: quod significet quod illa instructus mandatum perficiat, constat ex significatione `accipere in manu,’ nempe baculum, quod sit instrui potentia illa; quod `vadas’ sit perficere mandatum, constat absque explicatione.

8581. `Ecce Ego stans ante te ibi super petra in Chorebo’: quod significet Dominum quoad fidei vera, constat ex significatione `petrae’ quod sit fides, hic fides a Domino, seu Dominus quoad fidem, nam dicit Jehovah, hoc est, Dominus, `ecce Ego stans super petra,’ et ex significatione `Chorebi’ quod sit lex Divina; inde per illa verba significatur Dominus quoad fidei vera, quae ex lege Ipsius seu Verbo. Quod `petra’ sit Dominus quoad fidem, ac respective ad hominem quod sit fides quae a Domino, constat ex pluribus locis in Verbo, ut apud Moschen,
{1}Date magnitudinem Deo nostro, Petra, cujus perfectum opus: {2}equitare fecit illum super excelsis terrae, et cibavit proventu agrorum, sugere fecit illum mel e rupe, et oleum e saxo petrae: sed cum pinguis factus {3} Jeschurun, recalcitravit, deseruit Deum, Qui fecit illum, et vilipendit Petram salutis suae: Petram quae genuit te, oblivioni dedisti, et oblitus es Dei formatoris tui: Petra illorum vendidit illos, et Jehovah conclusit illos; non enim sicut Petra nostra petra illorum: quando dicitur, Ubi dii illorum, Petra cui confisi fuerunt? Deut. xxxii 3 4, 13, 15, 18, 30, 31, 37;
ex his patet quod sit Jehovah, hoc est, Dominus, qui vocatur `Petra’; (x)quod sit Jehovah seu Dominus quoad fidem, {4} ex singulis ibi in sensu 2 interno liquet: apud Danielem,
Videns fuisti usque dum excisus est lapis, qui non per manus, et percussit statuam super pedes ejus, qui ferrum et argilla, et contrivit illos; tunc contrita sunt simul ferrum, argilla, aes, argentum, et aurum, factaque sunt sicut palea, de (x)areis aestatis; ita ut abstulerit ea ventus, et ullus locus non inventus sit illis; lapis autem qui percussit statuam factus est in {5}petram magnam, et implevit omnem terram: surgere faciet Deus caelorum regnum; quod in saecula non perdetur; etiam regnum Ipsius populo alii non permittetur; conteret et consumet omnia ista regna, ipsum autem stabit in saecula; propterea quod vidisti quod de petra excisus est lapis, qui non per manus, et contrivit ferrum, aes, argillam, argentum, et aurum, ii 34, 35, 44, 45;
agitur hic de Domino ac Ipsius regno, et per `lapidem’ intelligitur fides, ac per `petram’ Dominus quoad fidem; quod illa per `lapidem’ et `petram’ significentur, patet ei qui expendit; `lapis’ etiam in Verbo significat verum quod fidei, videatur n. 643, 1298, 3720, 3769, 3771, 3773, 3789, 3798, 6426; inde quoque Dominus quoad Divinum Verum vocatur `lapis Israelis,’ n. 6426; quod `petra’ sit Dominus quoad verum fidei, est quia per `petram’ etiam intelligitur propugnaculum quod contra falsa; ipsum propugnaculum est verum fidei, nam ex illo pugnatur tam contra falsa quam contra mala.
3 Ex his quoque constare potest quod per `petram’ intelligatur Dominus quoad fidem, et quoque fides quae a Domino, in verbis quae Dominus locutus est ad Petrum, apud Matthaeum,
Ego tibi dico, Tu (x)es Petrus, et super hac petra aedificabo Ecclesiam, Meam, et portae inferni non praevalebunt illi; et dabo tibi claves regni caelorum, et quicquid ligaveris in terra, erit ligatum in caelis, et quicquid solveris in terra, erit solutum in caelis, xvi 18, 19;
quod `petra’ ibi sit Dominus quoad fidem, ac fides quae a Domino, et quod `Petrus’ illam fidem repraesentet, videatur Praefatio ad Gen. xxii, tum n. (x)3750, 4738: 6000, 6073 fin., 6344 fin.; (m)patet etiam unicuique qui ex sana ratione cogitat quod potestas aperiendi caelum et claudendi infernum pro bonis, ac aperiendi infernum et claudendi caelum pro malis, sit solius Domini, et quod sit fidei, est quia fides est a Domino, {6}ita quoque est Domini, hoc est, Ipse Dominus in illa; omnis {7}potestas in altera vita etiam est per verum fidei ex bone, n. 4931, 6344, (x)6423, 8200, 8304; {6}qui ex ratione cogitat etiam concludere potest quod Ecclesia Domini non super aliquo homine, ita non super Petro, sed super Ipso Domino, {8}ita super fide in Ipsum, aedificata sit.(n)
4 Ex his videri potest in quales et in quantos errores labuntur illi qui {9}stricte sensum litterae Verbi premunt, et quam prone antistites Ecclesiae arripiunt quod talis potestas data sit Petro, et consequenter illis qui se ejus successores {10}vocant, nam favet illorum amori, et quam aegre se persuaderi patiuntur quod aliud intelligatur, nam quisque sibi {11}comparare summum potentiae vult; ex {12}illis quoque patet quam necessarium {13}est ut sciatur quid `petra,’ quid `claves,’ quid `portae inferni,’ et perplura alia, in sensu interno significant.
5 Quod Jehovah dicatur `petra’ et quod tunc intelligatur Dominus quoad fidem, etiam ex multis aliis locis in Verbo constat, ut ex his sequentibus, quos adducere absque ulteriore explicatione licet: apud Esaiam,
Mittite {14}agnum dominatoris terrae de petra versus desertum ad montem Sionis, xvi 1:
apud eundem,
Oblita es [Dei] salutis tuae, et petrae refugii tui non recordata es, xvii 10:
apud eundem,
Cadet Aschur gladio non viri, etiam petra ejus prae formidine ejus transibit, xxxi [8,] 9:
apud eundem,
Cantent habitatores petrae, e capite montium clament, xlii 11:
apud eundem,
Attendite ad me, sectantes justitiam, quaerentes Jehovam, respicite ad petram e qua excisi estis, li 1:
apud Jeremiam,
Relinquite urbes, et habitate in petra, habitatores Moabi, xlviii 28:
apud eundem,
Ego contra te, mons perdens, perdens universam terram, et extendam manum Meam contra te, et devolvam te de petris, et dabo te in montem combustionis, nec sument de te lapidem pro angulo, aut lapidem fundamentorum, li 25, 26;
de Babele: apud Davidem,
Fecit ascendere me a fovea devastationis, e caeno luti, ac constituit super petra pedes meos, Ps. xl 3 [A.V. 2]:
apud eundem,
Ab extremitate terrae ad Te clamo, cum deficit cor meum, {15}ad petram altam a me ducis me, Ps lxi 3 [A.V. 2]:
apud eundem,
Cibavit illos ex adipe tritici, et e petra melle saturavi illos, Ps lxxxi 17 [A.V. 16].
6 Quia `petra’ significabat Dominum quoad fidem, ac fidem a Domino, ideo etiam mirabilia facta sunt super petra, de quibus in Libro Judicum,
Angelus Jehovae dixit ad (x)Gideonem ut sumeret carnem et azyma, et poneret super petra, et jus effunderet, et ascendebat ignis e petra, et comedit carnem et azyma, vi 20, 21:
et alibi in eodem Libro,
Manoach pater Simsonis sumpsit haedum caprarum, et obtulit super petra; tunc angelus mirabiliter fecit, et ascendebat in flamma, xiii 19, 20;
quid haec significabant, constare potest si ex sensu interno evolvitur quid repraesentabat (x)`Gideon’ et quid `Manoach pater Simsonis,’ tum quid significabant `caro et azyma,’ ac `jus,’ ut et `haedus caprarum,’ et `ignis’; omnia enim et singula repraesentabant et significabant.
7 Ex significatione `Petrae’ quod sit fides, etiam sciri potest quid intelligitur per quod Moscheh, cum videret Jehovam, poneretur in foramine petrae, Exod. xxxiii 20-23, per `foramen’ enim `petrae’ significatur obscurum fidei. Quod petra in Chorebo, ex qua aquae, significet Dominum, in Ecclesiis notum est, sed quod {16}significet Dominum quoad fidem, et {17}quoque quod fidem a Domino, nunc ostensum est. Simile {18}quod per `petram in Chorebo’ etiam significatur per haec apud Esaiam,
Dicite, Redemit Jehovah servum Suum Jacobum; tunc non (x)sitient, in vastitatibus ducet illos, aquas e petra effluere faciet illis, dum findet petram ut effluant aquae, xlviii 20, 21.
Quod aqua daretur populo (t)non ex alia petra quam ex {19}illa in Chorebo, (x)est quia per `Chorebum’ significatur lex Divina; quod lex Divina per `Chorebum’ significetur, est quia ibi promulgata {20}est lex; et fides quae a Domino, est ex lege Divina, hoc est, ex Verbo; per id enim Dominus docet quid fides, et quoque dat fidem.
@1 Dabo AI$
@2 evigilare AI$
@3 i est$
@4 i etiam$

@5 Aramaic (tur) = a mountain$
@6 et$
@7 potentia$
@8 ac$
@9 non alium sensum Verbi quam sensum literae$
@10 dicunt$
@11 vindicare$
@12 his$
@13 sit$

@14 Heb (kar), cp n. 3994$
@15 in$
@16 sit Dominus$
@17 quod sit fides$
@18 ac$
@19 petra Chorebi$
@20 fuit$

8582. `Et percutias petram’: quod significet ut instent rogare Ipsum, nempe Dominum, constat ex significatione `percutere’ quod sit instare rogando, sed ex humili corde; quod `percutere’ petram sit instanter rogare {1} ex humili corde, constare potest ex eo quod, quia Moscheh percussit petram ex duro corde, et sic expostulavit, ideo ei denuntiatum sit ut non introduceret populum in terram Canaanem, sicut ipse memorat in Libro Numerorum,
Congregaverunt Moscheh et Aharon congregationem ante petram; et dixit illis, Audite, quaeso, rebelles, num ex petra hac educemus vobis aquas? et sustulit Moscheh manum suam, et percussit petram baculo suo duabus vicibus; nihilominus exiverunt aquae multae; tunc dixit Jehovah ad Moschen et Aharonem, Propterea quod non credidistis in Me, et sanctificaveritis Me in oculis filiorum Israelis, ideo non deducetis congregationem hanc in terram quam dedi illis, xx 10-12.
@1 i et$

8583. `Et exibunt ex illa aquae’: quod significet quod ab Ipso vera fidei, constat (c)a significatione `petrae ex qua exibunt aquae’ quod sit Dominus quoad fidem, de qua mox supra n. (x)8581, et ex significatione `aquarum’ quod sint vera fidei, de qua n. 2702, 3058, 3424, 4976, 5668, 8568.

8584. `Et bibat populus’: quod significet quae recreabunt illos, et vitam spiritualem dabunt, constat (c)a significatione `bibere’ quod sit instrui in veris fidei, et sic dare et {1} recreare vitam spiritualem, de qua supra n. 8562.
@1 i quoque$

8585. `Et fecit ita Moscheh ad oculos seniorum Israelis’: quod significet effectum per primaria vera, constat ex significatione `fecit ita Moscheh’ quod sit effectus, et ex significatione `seniorum Israelis’ quod sint primaria vera, de qua supra n. 8578. Quod prius dictum sit quod Moscheh acciperet secum de senioribus Israelis, et nunc quod fecerit ita ad oculos seniorum Israelis, est quia fides datur per vera, et quidem per primaria, nam ex illis fit illustratio, ut vera inde fluentia, quae vocantur secundaria, clare percipiantur.

8586. Vers. 7. Et vocavit nomen loci Massah, et Meribah, propter jurgium filiorum Israelis, et propter tentare illos Jehovam, dicendo, Num est Jehovah in medio nostri, si non? `Et vocavit nomen loci Massah’ significat quale status tentationis: `et Meribah’ significat querimoniae quale: `propter jurgium filiorum Israelis’ significat querimoniam ex gravitate tentationis usque ut prope succumberent: `et propter tentare illos Jehovam’ significat quod contra Divinum, de cujus ope desperant: `dicendo, Num est Jehovah in medio nostri?’ significat quod prope crederent quod Dominus non suis opem ferat.

8587. `Et vocavit nomen loci Massah’: quod significet quale status tentationis, constat ex significatione `nominis’ et `vocare nomen’ quod sit quale, de qua n. 144, 145, 1754, 1896, 2009, 2628, 2724, 3006, 3421, 6674, 6887, et ex significatione `loci’ quod sit status, de qua n. 2625, 2837, 3356, 3387, 4321, 4882, (x)5605, 7381; quod (x) sit quale status tentationis, est quia de tentatione agitur; ejus status quale significatur per `Massah’; `Massah’ etiam in lingua originali significat tentationem; de quali ejus {1}in nunc sequentibus dicetur.
@1 ulterius in$

8588. `Et Meribah’: quod significet querimoniae quale, constat ex eo quod `Meribah’ in lingua originali significet contentionem seu jurgium, et {1}`jurgium’ significat querimoniam, n. 8563, 8566; {2} quia etiam nomina significant quale rei, n. 8587, ideo `Meribah’ hic quale querimoniae. Quod ipsam hanc tentationem et ejus quale attinet, sciendum quod hic describantur illi qui in tentationibus paene succumbunt, qui nempe queruntur contra {3}caelum, et quoque contra ipsum Divinum, et tandem paene non credunt {4} providentiam Divinam; haec significantur in sensu interno per illa quae praecedunt, et quoque per ea quae in hoc versu sequuntur, et sunt quale status tentationis {5} quod per `Massah,’ et quale querimoniae in tentatione quod per `Meribah’ significantur; quod {6}hoc quale hic per `Meribah’ significetur, patet {7} apud Davidem,
In angustia invocasti Me, et eripui te; respondi tibi in occulto, probavi te juxta aquas Meribah, Ps. lxxxi 8 [A.V. 7].
2 At in sensu interno historico, in quo agitur de religioso apud gentem Israeliticam, describitur gens illa qualis fuit erga Jehovam, quod nempe von {8}voluerit supplicando rogare Ipsum de ope, sed quod expostulaverit; causa erat quia Jehovam non {9}agnoscebant pro summo Deo, corde, sed solum ore, quando viderunt miracula; quod non corde Ipsum agnoverint, constat manifeste ex vitulo (x)Aegyptiaco quem sibi fecerunt et adoraverunt, dixeruntque quod illi sint {10}dii sui; tum a frequenti illorum apostasia, de qua videatur n. 8301; haec sunt quae in sensu interno historico hic describuntur; in sensu autem interno spirituali describitur quale tentationis apud illos qui ad ultimum {11}tentationis perducuntur antequam liberantur.
3 Quod quale gentis Israeliticae (c)ac religiosi ejus describatur per {12}contentionem cum Mosche ad Massah et Meribah, constat etiam apud Davidem,
Ne obturate cor vestrum sicut in Meribah, sicut in die Massae, in deserto, ubi tentarunt Me patres vestri; tentarunt Me, et viderunt opus Meum; quadraginta annis fastidivi in generatione, et dixi, Populus sunt errantes corde, iidemque non cognoverunt vias Meas, quibus juravi in ira Mea, si venient ad requiem Meam, Ps. xcv 8-11:
apud Moschen,
Non tentabitis Jehovam Deum vestrum, quemadmodum tentastis in Massah, Deut. vi 16:
apud eundem,
Praeterea in Tabera et in Massah et in Kibroth Thaavah rebelles fuistis cum Jehovah a die quo cognovi vos, Deut. ix 22, 24:
apud eundem,
De Levi dixit, Thumim tui et Urim tui Viro Sancto, quem tentasti in Massah, contendisti cum Eo apud aquas Meribah, Deut. xxxiii [8,] 9;
`Vir Sanctus’ hic pro Domino, Quem tentaverunt, et Quem non sanctificaverunt Moscheh et Aharon; in sensu interno historico, in quo de religioso (x)gentis Israeliticae agitur, per Moschen et Aharonem non repraesentatur {13}verum Divinum, sed religiosum istius gentis, cujus duces et capita erant, n. 7041; hoc religiosum quia tale fuit, ut supra dictum, etiam ideo illis denuntiatum est quod non introducerent populum in terram Canaanem, de qua re ita in Libro Numerorum,
Dixit Jehovah ad Moschen et Aharonem, Propterea quod non credidistis in Me, et sanctificavistis Me in oculis filiorum Israelis, ideo non deducetis congregationem hanc in terram {14} quam dedi illis; hae aquae Meribah, quia contenderunt filii Israelis cum Jehovah, xx 12, 13, xxvii 14:
et in eodem Libro,
Colligetur Aharon ad populum suum, et non veniet in terram quam dedi filiis Israelis, propterea quod rebellastis ori Meo apud aquas Meribah, xx 24:
pariter Moscheh, Deut. xxxii [49-] 51.
5 Quod apud illam gentem usque cultus Divinus repraesentativus institutus fuerit, erat causa quia repraesentativus cultus potuit institui apud omnem gentem quae externa cultus sancta haberet, et paene idololatrice coleret, nam repraesentativum non spectat personam sed rem, n. 1361, et genius illius gentis prae omni alia gente fuit, prorsus (t)colere externa ut sancta et Divina absque omni interno, sicut adorare patres suos, Abrahamum, Jischakum, et Jacobum, ac postea Moschen et Davidem, ut numina, ac praeterea sanctum et ut Divinum habere et colere omnem lapidem et omne lignum, quod {15}cultui illorum Divino inauguratum fuit, sicut {16}arcam, mensas ibi, {17}lampadem, altare, vestes Aharonis, Urim et Thumim, et postea templum; per {18}talia dabatur eo tempore ex providentia Domini {19} communicatio angelorum caeli cum homine, nam oportet alicubi Ecclesia esse, seu repraesentativum Ecclesiae, ut sit communicatio caeli cum humano genere; et quia illa gens prae omni alia gente potuit in externis ponere cultum Divinum, et sic agere repraesentativam Ecclesiae, ideo gens illa {20}assumpta est.
6 Communicatio cum angelis in caelo per repraesentativa fiebat eo tempore hoc modo: cultus (c)illorum externus communicabatur cum spiritibus angelicis qui simplices sunt et non ad interna (x)reflectunt, sed usque interius boni sunt; tales sunt qui in Maximo Homine correspondent cuticulis; hi prorsus non attendunt ad internum hominis sed solum ad externum ejus; si hoc {21}sanctum apparet, etiam illi sancte de illo cogitant; angeli interiores caeli {22}in his spiritibus videbant illa quae repraesentabantur, proinde caelestia et Divina quae correspondebant, nam apud hos potuerunt esse, et videre illa, non autem apud homines, nisi per illos; habitant enim angeli cum hominibus in interioribus, at ubi non interiora sunt, habitant in interioribus spirituum simplicium, nam angeli non sapiunt nisi spiritualia et caelestia quae interiora sunt in repraesentativis; ex his paucis constare potest quomodo {23}dari potuerit communicatio cum caelo per talem populum; sed videantur quae de hac re prius ostensa sunt, nempe quod apud Judaeos sanctum cultus miraculose elevatum fuerit in caelum extra illos, n. 4307; quod {24}posteri Jacobi sanctum potuerint repraesentare, qualescumque fuerunt, modo ritualia mandata stricte observarent, n. 3147, 3479, 3480, 3881 fin., (x)4208, 4281, 4288, 4289, 4293, 4307, 4444, 4500, 4680, 4825, 4844, 4847, 4899, 4912, 6304, 6306, 7048, 7051, 8301 fin.
@1 quod jurgium sit querimonia, ut supra$
@2 i et$
@3 vera fidei$
@4 i praesentiam ac$
@5 i ac querimoniae,$
@6 id$
@7 i etiam$
@8 supplicare voluerit$
@9 agnoverunt$
@10 A apparently transposes these two words and adds sunt$
@11 desperationis$
@12 illa quae praecedunt, et quoque quae in hoc versu sequuntur$
@13 Dominus quoad Verum Divinum, sed sicut duces et capita ipsum gentis illius religiosum, n. 7041, quod$
@14 i hanc$
@15 secundum rituale suum santificatum$
@16 arcas IT$
@17 panes, lucernam$
@18 talem cultum$
@19 i dabatur$
@20 electa$
@21 cum sancto$
@22 in illis, sicut in speculis, videbant talia quae repraesentabant coelestia et Divina, inde illi tunc in sancto quod correspondebat, ita quod repraesentabatur, fuerunt, et per illos spiritus habitabant angeli cum homine$
@23 per talem populum conjunctio coeli potuit existere;$
@24 Judaei et Israelitae$

8589. `Propter jurgium filiorum Israelis’: quod significet querimoniam ex gravitate tentationis usque ut prope succumberent, constat ex significatione `jurgii’ quod sit querimonia gravis, de qua n. 8563; quod sit ut prope succumberent, constat ex quali jurgii illorum, quod nempe paene {1}lapidavissent Moschen, quod tentarent Jehovam, et quod dicerent, `Num est Jehovah in medio nostri?’
@1 lapidarent$

8590. `Et propter tentare illos Jehovam’: quod significet quod contra Divinum, de cujus ope desperant, constat ex illis supra n. 8567, ubi eadem verba.

8591. `Dicendo, Num est Jehovah in medio nostri?’ quod significet quod prope crederent quod Dominus non suis opem ferat, constat absque explicatione.

8592. Vers. 8, 9. Et venit Amalek, et pugnavit cum Israele in Rephidim. Et dixit Moscheh ad Joschuam, Elige nobis viros, et exi, pugna in Amalek; cras ego consisto super capite collis, et baculus Dei in manu mea. `Et venit Amalek’ significat falsum ex interiore malo: `et pugnavit cum Israele in Rephidim’ significat quod aggressi cum (t)tentationem gravem sustinebant: `et dixit Moscheh ad Joschuam’ significat influxum Divinum in verum pugnans: `Elige nobis viros’ significat ut vera in pugnam instruat: `et exi, pugna in Amalekum’ significat contra falsa ex interiore malo: `cras ego consisto super capite collis’ significat conjunctionem veri Divini cum bono charitatis, et inde influxum: `et baculus Dei in manu mea’ significat quod inde potentia.

8593. `Et venit Amalek’: quod significet falsum ex interiore malo, constat ex repraesentatione `Amaleki’ quod sit falsum ex interiore malo, de qua sequitur. Quinam et quales (t)illi sunt qui in falso ex interiore malo {1}, {2}primum dicetur: interius malum (x)est quod intus latet apud hominem, reconditum in ejus voluntate et inde in cogitatione, nec ejus vestigium apparet in externis, ut in actionibus, in loquela, inque facie; qui in tali malo sunt student omni modo et arte occultare illud (c)et recondere sub specie honesti et justi, et sub specie {3}amoris proximi’; et usque apud se non aliud cogitant quam ut possint malum inferre, et quantum possunt per alios inferunt, cavendo tunc ne appareat quod ab illis; ipsum etiam malum infucant, ut non videatur sicut malum; jucundissimum vitae illorum est talia meditari et in occulto moliri; hoc dicitur malum interius; qui in hoc malo sunt vocantur mali genii, et in altera vita prorsus separati sunt ab illis qui in malo exteriore, et vocantur spiritus; illi, nempe mali genii, infernum suum habent post hominem, hoc est, ad tergum ejus, ac ibi in variis cavernis, at mali spiritus infernum habent ante hominem, et quoque ad latera; genii illi in Maximo Homine pertinent ad provinciam cerebelli, et quoque ad illam partem medullae spinalis quae emittit fibras et nervos ad involuntaria.
2 Quod ulterius falsum ex hoc malo attinet, non est sicut falsum ex malo malorum spirituum, {5}nam in se est malum; qui in hoc malo sunt non aggrediuntur vera fidei sed bona fidei; agunt enim per affectiones pravas, per quas pervertunt cogitationes bonas, et hoc modo paene incomprehensibili; hi quia tales sunt, inferna illorum prorsus separantur ab infernis spirituum malorum, adeo ut {6}vix communicationem habeant, {7}et hoc ob causam ut separentur ab hominibus Ecclesiae spiritualis, nam si ab infernis suis influerent, actum foret {8}de homine istius Ecclesiae, agerent enim occultissime in conscientiam et illam perverterent, et hoc per pravarum affectionum insufflationes; infernales illi genii nusquam aggrediuntur aperte hominem, nec cum est in vigore resistendi, sed cum apparet {9} quod homo in lapsu sit ut succumbat, tunc subito praesto sunt, et impellunt ut prorsus cadat; hoc quoque repraesentatur per quod Amalek nunc invaserit Israelem; et quoque postea, cum filii Israelis opposuerunt se Jehovae, et timuerunt pro gentibus in terra {10}Canaane,
Descendit etiam tunc Amalek {11}cum Canaanita {12}e monte, et percusserunt filios Israelis usque ad (x)Chormam, Num. xiv 43, 45.
3 Ex his constare potest quales sunt qui repraesentantur per `Amalekum,’ et cur judicium super {13}illum a Jehovah, quod bellum erit contra illos perpetuo, et quod delebitur memoria illorum de sub caelo, secundum haec in ultimo versu hujus capitis,
Quia manus {14}malorum contra thronum Jah, bellum Jehovae erit in Amalekum a generatione in generationem:
et in Deuteronomio,
Memento quod fecit tibi Amalek in via cum exivisti ex Aegypto, quod occurrerit tibi in via, et decaudaverit in te omnes infirmos, cum tu fessus et lassus, nec timuit Deum; cum quietem dederit tibi Jehovah Deus tuus, delebis memoriam Amaleki de sub caelo; non oblivisceris, xxv 17-19:
{15}tum in Libro 1 Samuelis,
Dictum est a Jehovah per {16}Schemuelem Schaulo, Visitare constitui quod fecit Amalek Israeli, qui posuit huic in via cum ascenderet ex Aegypto; quare abi et percute Amalekum, et devotioni da omnia quae illi, nec parcas illi, sed occidas a viro usque ad mulierem, ab infante usque ad lactentem, a bove usque ad pecudem, a camelo usque ad asinum. Sed Schaul pepercit regi Agago, et opimis gregis et boum, et secundae {17}sortis, et arietibus, et omni egregio; {18}ideo denuntiatum est Schaulo, quod ex illo non amplius esset rex super Israelem, {19}xv 2, 3, 9, 23;
quod deleretur memoria Amaleki, (c)ac devotioni darentur omnia quae ibi, significabat quod prorsus non communicarent {20}genii mali cum illis qui ab Ecclesia spirituali, nam communicant cum illis qui non in veris sunt, sed falsis favent ex affectione mala.
4 Quis non videre potest quod Jehovah, absque causa quae altius {21}latet, nusquam dixerit quod bellum esset {22}in Amalekum in perpetuum, et quod deleretur memoria illius de sub caelo, quodque {23}omnia quae ibi devotioni darentur; et quod usque tamen hoc non factum sit? Causa illa quae altius latuit, cur illa dicta sunt et {24} facta, involvitur in verbis Schemuelis ad Agagum regem Amalekitarum, cui pepercit Schaul,
Agagus rex Amaleki ivit ad Schemuelem in deliciis; sed dixit Schemuel, Quemadmodum orbavit mulieres gladius tuus, ita orba fiet prae mulieribus mater tua; (m)et dissecuit illum Schemuel coram Jehovah {25},(n) 1 Sam. xv 32, 33;
`ire in deliciis’ significat adblandientia externa, quae talibus in praesentia aliorum, `orbavit mulieres gladius tuus’ significat quod falsum illorum inferat violentiam affectionibus bonis, `orba fiet prae mulieribus mater tua’ significat quod dominatura apud illos affectio mala ex voluntario et non ex intellectuali, `et dissecuit illum Schemuel coram Jehovah’ significat quod separati ab illis qui in falso ex malo ex intellectuali sunt, ita genii a spiritibus, ut supra dictum; quod `mulieres’ sint affectiones, videatur n. 568, 6014, (x)8337, quod `gladius’ sit falsum pugnans et vastans, n. 2799, 4499, 7102.
@1 i sunt$
@2 dicetur A, primum dicitur IT$
@3 amantis proximum$
@4 i illud$
@5 sed$
@6 nec$
@7 ita quoque separantur$
@8 cum$
@9 i sibi$
@10 Canaanis$
@11 et$

@12 Heb (hayyoshebh bahar hahu’) = the one dwelling on that mountain$
@13 illos$
@14 illorum$
@15 et$
@16 Samuelem Schauli$
@17 sorti IT$
@18 inde denuntiatum Schauli quo ex eo$
@19 xv A, xv 1 ad fin. IT$
@20 cum illis, communicant enim cum illis qui ab Ecclesia spirituali, qui non veris credunt$
@21 latuit$
@22 contra$
@23 darentur devotioni omnia quae ibi$
@24 i tunc$
@25 i in Gilgal$

8594. `Et pugnavit cum Israele in Rephidim’ significat quod aggressi cum tentationem gravem sustinebant; constat ex significatione `pugnare’ quod sit {1}aggredi per falsa ex malo interiore, et ex significatione `Rephidim’ quod sit quale tentationis quoad verum, de qua n. 8561. Quid per haec intelligitur, {2}constat ex illis quae nunc supra n. 8593 dicta sunt, quod nempe qui per `Amalekum’ repraesentantur, in altera vita aggrediantur illos qui in tentatione sunt, cum in lapsu sunt paene ad succumbendum.
@1 quod aggressi, nempe$
@2 patet ab$

8595. `Et dixit Moscheh ad Joschuam’: quod significet influxum Divinum in verum pugnans, constat ex significatione `dicere’ quod hic sit influxus, quia in verum pugnans, quod repraesentatur per `Joschuam’; quod sit influxus Divinus, est quia per `Moschen’ repraesentatur Divinum Verum, hoc est, verum quod immediate a Domino procedit; hoc verum, quia est pure Divinum, influit in vera (t)fidei quaecumque, et facit ut vera sint; et ex repraesentatione `Joschuae’ quod sit verum pugnans; quod `Joschuah’ sit verum pugnans, constat ex eo quod ei mandatum sit ut pugnaret contra Amalekum, hoc est, contra falsa ex interiore malo; contra {1}illud pugnabit verum quod pugnans factum est per influxum {2}Divini Veri; ipsum verum Divinum, quod a Domino immediate procedit, non est pugnans, sed est pacificum: nam {3}est ipsa pax, procedit enim a Divino Bono Divini Amoris Domini; sed hoc ut fiat pugnans, influit apud tales angelos qui in ardente zelo pro vero et bono sunt, et ex zelo illo excitati pugnant; inde verum pugnans quod repraesentatur per `Joschuam.’
2 Quia hoc verum per Joschuam’ repraesentabatur, ideo etiam ille factus est dux super filios Israelis post Moschen, et introducebat illos in terram Canaanem, pugnabatque cum gentibus ibi; ideo quoque, cum in terram Canaanem venit, apparuit {4}illi angelus Jehovae cum gladio evaginato in manu, et se {5}vocabat `principem exercitus Jehovae,’ Jos. v 13-15; per `gladium evaginatum in manu’ significatur verum Divinum pugnans in sua potentia; quod `gladius’ sit verum pugnans, videatur n. 2799, 4499, quodque `gladius evaginatus’ sit pugnans continue contra falsa et mala, n. 8294; et quod `manus’ sit potentia, n. 878, 4931-4937, 7518, 8050, 8153; {6}tum quod per `gentes in terra Canaane’ significentur falsa et mala, contra quae pugnandum, n. 8054 {7}.
@1 illa$
@2 Divino Vero$
@3 ei inest$
@4 Ipsi$
@5 vocabit I, vocavit T$
@6 et$
@7 i, 8317$

8596. `Elige nobis viros’: quod significet ut vera in pugnam instruat, constat ex significatione `virorum’ quod sint vera, de qua n. 265, 749, 1007, 3134; illa in pugnam instruere (x)significatur per quod Joschuah eligeret illos, cum enim per `Joschuam’ (x)repraesentatur verum Divinum pugnans, per viros quos ille eligit et sibi adjungit, significantur vera ad pugnam instructa.

8597. `Et exi, pugna in Amalekum’: quod (x)significet contra falsa ex interiore malo, constat ex repraesentatione `Amaleki’ quod sint falsa ex interiore malo, de qua supra n. 8593.

8598. `Cras ego consisto super capite collis’: quod significet conjunctionem veri Divini cum bono charitatis, et inde influxum, constat ex repraesentatione `Moschis,’ qui consisteret super capite collis, quod sit verum Divinum, de qua saepius; ex significatione consistere’ quod sit conjungi et influere; quod `consistere’ hic sit conjungi, est quia tunc {1}esset super capite collis, {2}et per `collem’ significatur bonum charitatis; {3}quod etiam (x)sit influere, est quia inde prospexit pugnam, et quoque disposuit, quod significatur per quod cum {4} elevavit manum suam praevaleret Israel, et cum (x)demisit manum suam praevaleret Amalek; et ex significatione `collis’ quod sit bonum charitatis, de qua n. 6435.
2 Quomodo se habet cum conjunctione et influxu boni charitatis in verum pugnans, paucis dicendum {5}: verum Divinum fit pugnans per conjunctionem cum illis qui in zelo sunt, ut supra dictum est; illi qui in zelo sunt pugnant, {6}at non ex aliqua inimicitia et hostilitate sed potius ex charitate, nam zelus differt ab ira in eo quod zelus in se habeat {7}bonum quod charitatis quare cum zelus pugnat, modo removet illos qui in falso et malo, ne (x)laudant illos qui in bono et vero; ira autem non solum removet illos sed etiam ex odio et vindicta persequitur; zelus enim, ex charitate quae inest, vult etiam bene illis qui in malo et falso sunt, et quoque facit quantum non nocent bonis; at ira, ex odio et vindicta quae insunt, vult male omnibus cum quibus pugnat, sive boni sint sive mali; ex his constare potest quid intelligitur per {8} influxum boni charitatis in verum pugnans; quod zelus in se bonum habeat, et ira malum, videatur n. 4164, 4444.
@1 erat$
@2 per quem$
@3 et quod$
@4 i Moscheh$
@5 i est$
@6 sed$
@7 charitatem$
@8 i conjunctionem et$

8599. `Et baculus Dei in manu mea’: quod significet quod inde potentia, constat ex significatione `baculi Dei’ quod sit potentia Divina, de qua n. 4013, 4015, 4876, 4936, 7026, et ex significatione `manus’ quod etiam sit potentia, n. 8595 fin.; quod dicatur `baculus Dei in manu,’ est quia per `baculum’ {1}significatur potentia exterior et per `manum’ interior, seu per `baculum’ potentia naturalis et per `manum’ spiritualis, n. 6947, 7011; inde potentia dicitur, quia vero pugnanti potentia {2}inest ex bono, nam omnis potentia quae vero est, est ex bono quod inest; causa est quia Divinum inest bono, et per bonum vero, non autem inest vero absque bono; quod omne potentiae vero sit ex bono, videatur n. 3563, 4931; et quod omne potentiae bono sit ex Divino, patet.
@1 significetur$
@2 est$

8600. Vers. 10-13. Et fecit Joschua quemadmodum dixit illi Moscheh, pugnando in Amalekum; et Moscheh, Aharon, et Chur {1}ascenderunt caput collis. Et fuit, quando elevavit Moscheh manum suam, et praevaluit Israel, et quando (x)demisit manum suam, et praevaluit Amalek. Et manus Moschis graves, et sumpserunt lapidem, et posuerunt subter illum, et sedit super illo; et Aharon et Chur sustentabant manus illius, exhinc unus et exhinc unus; et fuit, manus illius firmae usque ad occidere solem. Et debilitavit Joschua Amalekum et populum {2}illius [ad os gladii]. `Et fecit Joschua quemadmodum dixit illi Moscheh’ significat effectum sicut verum pugnans a Divino Vero instructum est: `pugnando in Amalekum’ significat contra falsum ab interiore malo: `et Moscheh, Aharon, et Chur’ significat Divina Vera in ordine successivo: `ascenderunt caput collis’ significat in bono charitatis: `et fuit, quando elevavit Moscheh manum suam’ significat cum fides apud illos qui ab Ecclesia spirituali spectaret versus Dominum: `praevaluit Israel’ significat quod tunc verum pugnans vinceret: `et quando (x)demisit manum’ significat cum fides apud illos spectaret deorsum seu a Domino ad se et mundum: `et praevaluit Amalek’ significat quod tunc falsum vinceret: `et manus Moschis graves’ significat quod potentia spectandi sursum ad Dominum deficeret: `et sumpserunt lapidem’ significat verum Divinum in ultimo ordinis: `et posuerunt subter illum, et sedit super illo’ significat correspondentiam cum vero primo ordinis: `et Aharon et Chur’ significat vera ordine: `sustentabant manus illius’ significat potentiae veri pugnantis sustentationem: `exhinc (x)unus et exhinc unus’ significat undequaque: `et fuit, manus illius firmae’ significat potentiae robur tunc: `usque ad occidere solem’ significat cum status ille desineret: `et debilitavit Joschua Amalekum et populum illius’ significat diminutionem potentiae apud illos qui in falso (x)ex interiore malo: `ad os gladii’ significat per verum pugnans.
@1 ascendebant IT$
@2 ejus IT$

8601. `Et fecit Joschua quemadmodum dixit illi Moscheh’: quod significet effectum sicut verum pugnans a Divino Vero instructum est, constat ex significatione `facere’ quod sit effectus, ex repraesentatione `Joschuae’ quod sit verum pugnans, de qua mox supra n. 8595, et ex significatione `quemadmodum dixit illi Moscheh’ quod sit sicut a Divino Vero instructum est, nam per `Moschen’ repraesentatur Divinum Verum, et per `dixit’ significatur instrui ab illo.

8602. `Pugnando in Amalekum’: quod significet contra falsa ab interiore malo, constat ex repraesentatione `Amaleki’ quod sit falsum ex interiore malo, de qua supra n. 8593.

8603. `Et Moscheh, Aharon, et Chur’: quod significet Divina Vera in ordine successivo, constat ex repraesentatione `Moschis’ quod sit Divinum Verum {1} immediate a Domino procedens, de qua n. 7010, ex repraesentatione `Aharonis’ quod sit Divinum Verum mediate a Domino procedens, de qua n. 7009, et ex repraesentatione `Churis’ quod sit Divinum Verum per id iterum mediate {2} procedens; ita sunt vera in ordine successivo.
2 Quid vera in ordine successivo sunt, paucis dicetur: omnia et singula in universa natura ab interioribus ordine existunt, sunt derivationes {3}et successiones; sed interiora non cohaerent cum exterioribus per continuum, sed distincta sunt, et {4}conjuncta per exsertiones sicut fibras, per quas communicationes; derivationes et inde successiones in genere quales sunt, sisti possunt ad ideam ex fructibus, sicut ex citris, pomis, et similibus; illorum maxime externa sunt cutes quae circumcingunt, interiora sunt caro quae circumcingitur; adhuc interiora sunt semina, quae circumdantur thecis extra, et ipsa dein membranis; sub illis est interior caro, in qua prima forma, sicut anima, ex qua iterum novae arbores et novi fructus; haec omnia 3 in ordine successivo sunt, ac inter se distincta, et quoque conjuncta; communicatio interiorum cum exterioribus fit mirabiliter per transitus sicut fibrosos; {5}illa principio cum formantur, paene cohaerent, sed temporis successu separantur, nam prima forma, quae intima est in semine, antequam {6}in formas parentibus suis similes potest expandi, successive aperienda est; (m)et cum aperitur et {7}incohat crescere, aptant se carnes, quibus circumcincta est, inserviunt primum pro humo, dein pro suco fecundante; {8}post hoc tempus, quod est tempus ejus in utero, nascitur, et tunc relinquitur humo terrae, cui ut semen inseminata est.(n)
4 Ex his idea formari potest quomodo se habet cum derivativis in ordine successivo; sicut se habet in regno vegetabili, ita quoque se habet in regno animali, {9}sed in hoc multo perfectius; sunt in regno animali exteriora, et interiora, ac intima, pariter in ordine successivo, quae inter se distincta sunt, et quoque conjuncta; sed differunt in eo quod formae in regno animali creatae sint ad recipiendam vitam, {10}inde sicut formae recipientes vitae sunt in ordine successivo, ita quoque vitae quae inde resultant, nam formae {11}seu substantiae recipientes vitae sunt subjecta, et quae ex illarum mutationibus et modificationibus resultant, sunt vires, {12}quae vocandae sunt vitae, quia sunt vires vivae. Ex his nunc constare potest quid Divina Vera in ordine successivo, nam omnia quae vitae sunt se referunt ad verum, et eorum perfectio ad bonum, inque opposito sensu ad falsum, et illorum imperfectio ad malum; transitus ab uno ad alterum in ordine successivo etiam vocantur gradus.
@1 i quod$
@2 i a domino$
@3 continuae, et inde$
@4 conjunguntur$
@5 quae$
@6 After expandi$
@7 crescit, inserviunt carnes quibus circumcincta$
@8 post hoc tempus uteri ejus$
@9 ibi exteriora sunt$
@10 quae etiam similiter ordine successivo est$
@11 After vitae$
@12 seu vitae quae quia vitae sunt se referunt ad verum, ac eorum perfectio ad bonum, inque opposito sensu ad falsum, et eorum imperfectio ad malum, nam omnia et singula in universo ad illa se referunt; ex his nunc constare potest, quid ordo successivus, ita quid divina Vera in ordine successivo, quae per Moschen, Aharonem, et Chur repraesentantur$

8603[a]{1}. `Ascenderunt caput collis’: quod significet in bono charitatis, constat ex significatione `collis’ quod sit charitas, de qua n. 6435; bonum illius significatur per `caput collis.’

@1 In A this is numbered 8604 as is the next . A vertical line and NB appear in m. cp n. 3055a$

8604. `Et fuit, cum elevavit Moscheh manum suam’: quod significet cum fides apud illos qui ab Ecclesia spirituali spectaret versus Dominum, constat ex repraesentatione `Moschis’ quod sit verum Divinum, de qua saepius, et ex significatione `elevare manum’ quod sit potentiam spiritualem determinare sursum, ita ad Dominum; quod `manus’ sit potentia spiritualis, videatur n. (x)6947, 7011; et quia {1} potentia spiritualis est fides, nam omnis potentia in spirituali mundo, hoc est, contra falsa {2}et mala, est veri ex bono, seu fidei ex charitate, n. 3563, 4931.
2 Quid sit spectare versus Dominum, et quid sit spectare versus mundum et ad se, ita quid sit spectare supra se et infra se, videatur n. 7814-7821; quod nempe spectare supra se sit ad proximum, ad patriam, ad Ecclesiam, ad caelum, ita ad Dominum, n. 7814, 7815, 7817; quod spectare infra se sit ad mundum et ad se, n. 7817; quod spectare supra se et infra se sit pro fine habere, et supra omnia amare, n. 7818; quodque homo distinguatur a brutis per quod spectare possit supra se et infra se, et quod cum spectat supra se, sit homo, at cum infra se, sit bestia, n. 7821; quod spectare supra se sit elevari a Domino, n. 7816; Dominus enim influit apud omnem hominem per Verum quod ab Ipso; per hoc dat vitam homini, nam lux quae a Domino est 3 Divinum Verum, et est vita, Joh. i 4; Divinum hoc Verum, quod a Domino, influit in bonum apud hominem, et per illud trahit hominem ad Se, nam vita, quae a Domino, est attractiva, quia est {3}ex amore, omnis enim amor in se habet vim attractionis, {4}quia conjungi vult, usque ut unum sint; cum itaque homo est in bono, et ex bono in vero, tunc attrahitur ille a Domino, ac Ipsi conjungitur; hoc intelligitur per spectare sursum ad Dominum; at cum homo non in bono est, ita non in vero a bono, tunc quoque attrahitur a Domino, sed non potest elevari, nam mala et inde falsa avertunt se; hoc intelligitur per spectare deorsum, seu ad se et ad mundum; quod Dominus trahet 4 hominem ad Se, docet Ipse Dominus apud Johannem,
Ego, si exaltatus fuero e terra, omnes traham ad Me Ipsum, xii 32;
ex his nunc constare potest quomodo intelligendum quod cum fides spectaret versus Dominum, verum pugnans vinceret, et cum fides spectaret deorsum a Domino ad se et mundum, quod tunc falsum vinceret, quae significantur {5} per quod `cum Moscheh elevavit manum, praevaleret Israel, et cum demisit manum, praevaleret Amalek.’
@1 i est$
@2 ex malo IT$
@3 d ex amore i ea amoris$
@4 prositum conjunctionis, et ita conatum perpetuum ut unum sint$
@5 i haec in sensu spirituali intellecta sunt$

8605. `Praevaluit Israel’: quod significet quod tunc verum pugnans vinceret, constat ex significatione `praevalere’ quod sit vincere, et ex repraesentatione `Israelis’ quod sint qui ab Ecclesia spirituali, hic qui ex veris pugnant contra (x)falsa ex malo interiore, n. 8596.

8606. `Et quando demisit manum’: quod significet cum fides apud illos spectaret deorsum seu a Domino ad se et mundum, constat ex illis quae mox supra n. 8604 explicata sunt; quod fides quae spectat ad Dominum vincat, est quia Dominus tunc pugnat, nam Dominus est fides, quia fides ab Ipso est; at quod fides quae spectat a Domino ad se et mundum, succumbat, est quia homo tunc pugnat ex se.

8607. `Et praevaluit Amalek’: quod significet quod tunc falsum vinceret, constat ex significatione `praevalere’ quod sit vincere, et ex repraesentatione `Amaleki’ quod sit falsum ex malo interiore, de qua n. 8593. Quod nunc vicerit Israel, nunc Amalek, repraesentabat quod illi qui ab Ecclesia spirituali, non {1} in fide quae continue spectat ad Dominum possint esse, sed quod alternatim in fide {2} quae spectat ad se et ad mundum, sunt enim qui ab illa Ecclesia in obscuro et inde in infirmo {3}quoad fidem; {4}quod tales sint, videatur n. 2708, 2715, 2718, 2831, 2935, 2937, (x)3833, 6289, 6500, 6639, 6865, 6945, 7233; inde est quod Amalek non a Joschua, nec postea a judicibus, nec a regibus in terra Canaane, {5}exstirpatus, utcumque {6} mandatum {7}quod deleretur, n. 8593.
@1 i sint$
@2 i etiam$
@3 fidei$
@4 d quod i cur$
@5 deletus sit$
@6 i a Jehovah$
@7 ut$

8608. `Et manus Moschis graves’: quod significet quod potentia spectandi sursum (x)ad Dominum deficeret, constat ex significatione `manuum’ quod {1}sint potentiae quae fidei, de qua supra n. 8604, et ex significatione `gravium,’ seu quod vires elevandi manus {2}diminuerentur, quod sit quod potentia spectandi sursum ad Dominum deficeret, nam per `elevare {3}manus’ significatur fides spectans sursum ad Dominum, n. 8604, et per `demittere manum’ fides spectans deorsum a Domino, n. 8606.
@1 sit potentia but sint was written first$
@2 deficerent$
@3 manum$

8609. `Et sumpserunt lapidem’: quod significet verum Divinum in ultimo ordinis, constat ex significatione `lapidis’ quod sit verum, n. 643, 1298, 3720, 3769, (x)3771, 3789, 3798, 6426, hic verum in ultimo ordinis, quia positus subter illum et sedit super illo; lapis vulgaris (d)etiam {1}significat verum inferius, lapis autem pretiosus verum superius seu interius. Quid verum in ultimo ordinis, constare potest ex illis quae de veris in (x)ordine successivo supra n. 8603 dicta sunt, quod nempe sint vera interiora et vera exteriora; quae ultima sunt intelliguntur per vera in ultimo ordinis.
@1 After inferius$

8610. `Et posuerunt subter illum, et sedit super illo’: quod significet correspondentiam cum vero primo ordinis, constare potest ex eo quod lapis ille suffulciverit Moschen, et per `Moschen’ repraesentatur verum in primo ordinis, seu verum Divinum quod immediate a Domino procedit; quando huic vero correspondet verum in ultimo ordinis, tunc illud suffulcitur, nam tunc unum agunt; conjunguntur enim interiora cum exterioribus, et demum cum ultimis per correspondentias; tunc est vero primo robur in ultimo, nam est in hoc et agit per hoc; at si non correspondentia est, disjunctio est; inde non robur vero primo in ultimo. Quid correspondentia, videri potest ab illis quae copiose allata sunt ad finem plurium capitum de correspondentia omnium quae {1}apud hominem cum Maximo Homine.
@1 in homine$

8611. `Et Aharon et Chur’: quod significet vera ordine, constat ex repraesentatione `Aharonis et Churis’ quod sint vera {1}inferiora in ordine successivo respective ad verum in primo ordinis, quod per `Moschen’ repraesentatur, de qua supra n. 8603.
@1 After successivo$

8612. `Sustentabant manus illius’: quod significet potentiae veri pugnantis sustentationem, constat ex significatione `manuum’ quod {1}sit potentia, de qua n. 878, 4931-4937, 7518, 8050, 8153, hic potentia veri pugnantis, quod repraesentatur per `Joschuam,’ n. 8595; quod sustentatio veri pugnantis sit, quae significatur per quod `Aharon et Chur {2}sustentarent manus Moschis,’ est quia per elevationem manuum Moschis praevaluit Joschua.
@1 sint$
@2 sustentabant$

8613. `Exhinc unus et exhinc unus’: quod significet undequaque, constat ex eo quod exhinc unus et exhinc unus sit ad dextram et ad sinistram, et in sensu spirituali ad dextram et ad sinistram est undequaque, nam dextrum et sinistrum non determinationes sunt ad certam plagam, sed ad omnem, {1}sunt enim quocumque se homo vertit; magis in mundo spirituali, {2}ubi determinationes spatiorum prorsus aliter se habent quam in mundo naturali, nam ibi quod ad dextram est apparet ad dextram in omni versura seu circumversione, pariter quae ad sinistram, videatur n. 4321, 4882.
@1 est IT$
@2 in quo$

8614. `Et fuit, manus illius firmae’: quod significet potentiae robur tunc, constat ex significatione `manuum’ quod sint potentia, de qua supra n. 8612; inde potentiae robur significatur per quod `manus firmae factae sint’ per sustentationem.

8615. `Usque ad occidere solem’: quod significet cum status ille desineret, nempe status pugnae cum falso ex interiore malo, constat ex eo quod tempora diei ab ortu solis ad occasum ejus, et iterum ad ortum, significent status mutationes quas subeunt illi qui in altera vita; finis illius status significatur per tempus occasus solis; inde est quod per `usque ad occidere solem’ significetur {1}quod status ille desineret; quod tempora diei ab ortu solis ad occasum ejus significent status et eorum mutationes, videatur n. 5672, 5962, 6110, 8426.
2 Quisque qui expendit videre potest quod illa quae in his versibus memorantur contineant arcana quae non exstant in littera, sicut quod Moscheh consisteret super colle: haberet baculum in manu sua: quod vinceret Joschua cum Moscheh elevavit manus, et vinceret Amalek cum Moscheh submisit manus: quod posuerint lapidem sub illo super quo sedit: quodque Aharon et Chur sustentarent manus: et hoc usque dum occideret sol; nisi omnia et singula haec correspondissent cum illis quae in caelo sunt, nusquam potuissent aliquid conferre ad pugnam cum Amaleko; {2}correspondentiae omnem vim habent, usque adeo ut quod fit in terra secundum correspondentias, hoc in caelo valeat, nam correspondentiae sunt ex Divino; qui in bono amoris 3 et fidei sunt, illi in correspondentia sunt, {3}et Divinum facit omnia apud illos, ex Divino enim est bonum amoris et bonum fidei; omnia miracula de quibus in Verbo, per correspondentias facta sunt; Verbum scriptum est ita ut singula ibi usque ad minutissima correspondeant illis quae in caelo; inde {4} Verbum vim Divinam habet, et conjungit caelum cum terra, nam cum legitur Verbum in terra, angeli qui in caelo moventur ad sanctum quod in sensu interno {5}; hoc fit per correspondentias singulorum ibi {6}.
@1 cum$

@2 The remainder of this is written in A immediately after n. 8617$
@3 nam$
@4 i quoque$
@5 i est$
@6 i, propter hanc causam datum est Verbum$

8616. `Et debilitavit Joschua Amalekum et populum illius’: quod significet diminutionem potentiae apud illos qui in falso ex interiore malo, constat ex significatione `debilitare’ quod sit diminutio potentiae, et ex repraesentatione `Amaleki et populi ejus’ quod sint {1} qui in falso ex interiore malo, de qua supra n. 8593.
@1 i illi$

8617. `Ad os gladii’: quod significet per verum pugnans, constat ex significatione `gladii’ quod sit verum pugnans, de qua n. 2799, 8294.

8618. Vers. 14-16. Et dixit Jehovah ad Moschen, Scribe hoc memoriale in libro, et pone in auribus Joschuae, quod delendo delebo memoriam Amaleki de sub caelis. Et aedificavit Moscheh altare, et vocavit nomen ejus Jehovah Nissi. Et dixit, Quia manus contra thronum Jah, bellum Jehovae in Amalekum a generatione generationem. `Et dixit Jehovah ad Moschen’ significat instructionem: `Scribe hoc memoriale in libro’ significat in perpetuam memoriam: `et pone in auribus Joschuae’ significat ad oboediendum pro vero pugnante contra id falsum: `quod delendo delebo memoriam Amaleki de sub caelis’ significat quod falsum illud prorsus removendum sit ut non pugnet amplius {1}: `et aedificavit Moscheh altare’ significat in sanctum cultus et memoriae: `et vocavit nomen ejus Jehovah Nissi’ significat bellum continuum et tutelam Domini contra illos qui in falso mali interioris: et dixit, Quia manus contra thronum Jah’ significat quia violentiam inferre volunt regno spirituali Domini: `bellum Jehovae in Amalekum a generatione generationem’ significat quod sub jugum redacti et {2}in infernum conjecti, unde exsurgere nusquam possunt, ex Divina Domini potentia.
@1 i (est contra voluntarium hominis, quod apud illos qui ab Ecclesia spirituali prorsus removetur) cp n. 8622$
@2 ad IT$

8619. `Et dixit Jehovah ad Moschen’: quod significet instructionem, constat ex significatione `dicere,’ quod involvat sequentia, et quia ibi instruitur Moscheh {1}quod faciendum, est instructio quae significatur.
@1 quid faciendum cum Amaleko$

8620. `Scribe hoc memoriale in libro’: quod significet in perpetuam memoriam, constat ex significatione `memorialis’ quod sit quod reminiscendum, seu quod in memoriam, de qua n. 8066, 8067, et ex significatione `scribere in libro’ quod sit ad reminiscendum perpetuo; hoc significatur per `scribere in libro’ apud Esaiam,
Veni, scribe super tabulam apud illos, et super librum exprime illud, ut sit in diem posterum, in perpetuum usque in aeternum, xxx 8:
quia reminiscentia per `scribere in libro’ significatur, {1}inde fideles dicuntur in `libro vitae scripti’, nam per reminiscentiam Divinam significatur salvatio, et per non reminiscentiam seu oblivionem damnatio; de `libro vitae’ ita apud Danielem,
Antiquus dierum judicium consedit, et libri aperti sunt, vii [9,] 10:
apud eundem,
In tempore hoc eripietur populus tuus, omnis qui invenietur scriptus in libro, xii 1:
apud Davidem,
Da iniquitatem super iniquitatem eorum, et ne perveniant ad justitiam Tuam; deleantur e libro vitarum, et cum (x)justis ne scribantur, Ps. lxix 28, 29 [A.V. 27, 28]:
apud Johannem,
Qui vicerit, is induetur vestimentis albis; non delebo nomen ejus e libro vitae, Apoc. iii 5:
apud eundem,
Non ingredietur in Hierosolymam novam, nisi qui scripti in libro vitae Agni, Apoc. xxi 26 [, 27]:
apud eundem,
Vidi quod libri aperti sint; et liber alius ap