Vera Christiana Religio

0. VERA CHRISTIANA RELIGIO,

CONTINENS

UNIVERSAM THEOLOGIAM
NOVAE ECCLESIAE

a

DOMINO APUD DANIELEM CAP. VII:13-14, ET IN

APOCALYPSI CAP. XXI:1,2, PRAEDICTAE.





AB

EMANUELE SWEDENBORG,

DOMINI JESU CHRISTI
SERVO.

Quod opus ab auctore Amstelodami MDCCLXXI primum in publicum datum, et quod nunc denuo edidit Freya H. Fitzpatrick, cum notis et observationibus.


Academy of the New Church
Bryn Athyn, Pennsylvania
2008


DANIEL Cap. VII. Vers. 13, 14.

Videns fui in visionibus noctis, et ecce cum nubibus coelorum sicut FILIUS HOMINIS veniens fuit: Et Huic datum est Dominium, et Gloria et Regnum, et omnes populi, gentes, et linguae Ipsum colent: Dominium Ejus Dominium saeculi, quod non transibit, et Regnum Ejus quod non peribit.

APOCALYPSIS Cap. XXI:1,2,5,9,10.

Ego Johannes vidi Coelum Novum et Terram Novam: et vidi Urbem sanctam Hierosolymam novam, descendentem a Deo e Coelo, paratam sicut Sponsam ornatam Marito suo. Et Angelus loquutus est mecum, dicens, veni ostendam tibi SPONSAM AGNI UXOREM; et abstulit me in spiritu super montem magnum et altum, et ostendit mihi Urbem magnam sanctam Hierosolymam, descendentem e Coelo a Deo.
Sedens super Throno dixit, ecce NOVA OMNIA FACIO; et dixit mihi, scribe, quia haec verba vera et fida sunt.




Sigla et Compendia

] in margine sinistra = subdivisio numeri secundum John Faulkner Potts in The Swedenborg Concordance (Swedenborg Society, London, 1888-1900)

cf. = confer

[�] = verba addita ab editore

, (vacue) = nullum interpunctum in prima editione

; (vacue) = comma in prima editione

” ” (vacue) = nullum interpunctum in prima editione

AC = Arcana Coelestia (Londoni, 1749-1756)

AE = Apocalypsis Explicata (scriptum 1757-1759)

AR = Apocalypsis Revelata (Amstelodami, 1766)

CI = De Coelo et Ejus Minabilibus, et de Inferno (Londini, 1758)

CUJ = Continuatio de Ultimo Judicio: Et de Mundo Spirituali (Amstelodami, 1763)

DAC = Delitiae Sapientiae de Amore Conjugiali (Amstelodami, 1768)

DD = Doctrina Novae Hierosolymae de Domino (Amstelodami, 1763)
DNH = De Nova Hierosolyma et Ejus Doctrina Coelesti (Londini, 1758)
Dicta = Dicta Probantia Veteris et Novi Testamenti, post auctoris mortem editum (primum editit Im. Tafel, T�bingen, 1845)

DVit = Doctrina Vitae pro Nova Hierosolyma (Amstelodami, 1763)

SS = Doctrina Novae Hierosolymae de Scriptura Sacra (Amstelodami, 1763)

SED = Summaria Expositio Doctrinae Novae Ecclesiae (Amstelodami, 1769)
VCR = Vera Christiana Religio (Amstelodami, 1771)

UJ = De Ultimo Judicio, et de Babylonia Destructa (Londini, 1758)

Schmidt = secundum Biblia Sacra in linguam Latinam translata a Sebastiano Schmidt, Argentoratus, edita anno 1696.

Rose = Annotationes ineditae ad Veram Christianam Religionem, primam editionem, scriptae a Jonathan S. Rose, Bryn Athyn, PA.

Worcester = Vera Christiana Religio, Continens Universam Theologiam Novae Ecclesiae, a Samuel H. Worcester editum, Bridgewater, MA, 1889.


Symbols and Abbreviations

] in the left margin = the subsection of a number according to John Faulkner Potts in The Swedenborg Concordance (Swedenborg Society, London, 1888-1900)

cf. = compare

[�] = words inserted by the editor

, (hollow) = no punctuation in the first edition

; (hollow) = comma in the first edition

” ” (hollow) = no punctuation in the first edition

AC = Arcana Coelestia (London, 1749-1756)

AE = The Apocalypse Explained (written 1757-1759)

AR = Apocalypse Revealed (Amsterdam, 1766)

CI = Heaven and Its Wonders and Hell (London, 1758)

CUJ = Continuation concerning the Last Judgment: and concerning the Spiritual World (Amsterdam, 1763)

DAC = Delights of Wisdom Relating to Conjugial Love (Amsterdam, 1768)

DD = Doctrine of the New Jerusalem concerning the Lord (Amsterdam, 1763)
DNH = The New Jerusalem and Its Heavenly Doctrine (London, 1758)
Dicta = Proof Passages from the Old and New Testament (Scripture Confirmations) published posthumously (first published by Im. Tafel, T�bingen, 1845)

DVit = Doctrine of Life for the New Jerusalem (Amsterdam, 1763)

SS = Doctrine of the New Jerusalem concerning the Sacred Scripture (Amsterdam, 1763)

SED = A Brief Exposition of the Doctrine of the New Church (Amsterdam, 1769)

VCR = True Christian Religion(Amsterdam, 1771)

UJ = The Last Judgment and Babylon Destroyed (London, 1758)

Schmidt = according to Biblia Sacra (The Holy Bible) translated into Latin by Sebatsian Schmidt, Strasburg, 1696.

Rose = unpublished notes to Vera Christiana Religio, first edition, by Jonathan S. Rose, Bryn Athyn, PA.

Worcester = Vera Christiana Religio, Continens Universam Theologiam Novae Ecclesiae, edited by Samuel H. Worcester, Bridgewater, MA, 1889.


INDEX GENERALIS CONTENTORUM

FIDES NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE IN FORMA UNIVESALI ET SINGULARI, n. 1 ad 3.

CAPUT Imum DE DEO CREATORE.

DE

UNITATE DEI.

1. Quod tota Scriptura sacra, et inde omnes Doctrinae Ecclesiarum in Christiano Orbe doceant, quod Deus sit, et quod Unus sit, n. 5 ad 7.
2. Quod universalis Influxus a Deo in animas hominum sit, quod Deus sit, et quod Unus, n. 8.
3. Inde est, quod in universo Mundo non detur Gens, cui Religio et sana Ratio est, quae non agnoscit Deum, et Deum unum esse, n. 9, 10.
4. Quod qualis Ille Deus unus est, Gentes et Populi abiverint et abeant in diversum, ex pluribus causis, n. 11.
5. Quod Ratio humana ex multis in Mundo percipere ac concludere possit, si vult, quod Deus sit, et quod unus sit, n. 12 ad 13.
6. Quod nisi Unus Deus foret, non potuisset Universum creari et conservari, n. 13.
7. Quod homo, qui non agnoscit Deum, ab Ecclesia sit excommunicatus, et damnatus, n. 14.
8. Quod apud homines, qui non agnoscunt Unum Deum, sed plures, nihil Ecclesiae cohaereat, n. 15.

DE DIVINO ESSE, QUOD EST JEHOVAH.

1. Quod Unus ille Deus dicatur Jehovah ex Esse, ita ex eo, quia Solus Est[, Fuit]1 et Erit, et quia est Primus et Ultimus, Principium et Finis, Alphah et Omegah, n. 19.
2. Quod Unus ille Deus sit ipsa Substantia et ipsa Forma, et quod Angeli et Homines sint substantiae et formae ex Ipso; et quod quantum hi in Ipso sunt et Ipse in illis, tantum sint Imagines et Similitudines Ipsius, n. 20.
3. Quod Divinum Esse sit Esse in Se, et simul Existere in Se, n. 21, 22.
4. Quod Divinum Esse et Existere in Se, non possit producere aliud Divinum, quod sit Esse et Existere in Se, consequenter quod Deus alius ejusdem Essentiae non dabilis sit, n. 23.
5. Quod pluralitas Deorum in Saeculis antiquis, et quoque hodiernis, non aliunde exstiterit, quam ex non intellecto Divino Esse, n. 24.

DE DEI INFINITATE, SEU IMMENSITATE ET AETERNITATE.

1. Quod Deus, quoniam Est et Existit in Se, et omnia in Universo sunt et existunt ex Ipso, Infinitus sit, n. 28.
2. Quod Deus, quoniam ante Mundum fuit, ita antequam Tempora et Spatia orta sunt, Infinitus sit, n. 29.
3. Quod Deus, postquam Mundus factus est, sit in Spatio absque spatio, et in Tempore absque tempore, n. 30.
4. Quod Infinitas Dei respective ad Spatia, dicatur Immensitas, et respective ad Tempora dicatur Aeternitas, et quod tametsi hi respectus sunt, usque nihil spatii sit in Ipsius Immensitate, et nihil temporis in Ipsius Aeternitate, n. 31.
5. Quod illustrata Ratio ex permultis in Mundo videre possit Infinitatem Dei, n. 32.
6. Quod omne Creatum sit Finitum, et quod Infinitum sit in finitis, ut in Receptaculis, et quod in Hominibus ut in sui Imaginibus, n. 33, 34.

DE DEI ESSENTIA QUAE EST DIVINUS AMOR ET DIVINA SAPIENTIA.

1. Quod Deus sit ipse Amor et ipsa Sapientia, et quod illa duo faciant Essentiam Ipsius, n. 37.
2. Quod Deus sit ipsum Bonum et ipsum Verum, quia Bonum est Amoris, et Verum est Sapientiae, n. 38.
3. Quod Deus, quia est ipse Amor et ipsa Sapientia, sit ipsa Vita in se, n. 39, 40.
4. Quod Amor et Sapientia in Deo unum faciant, n. 41, 42.
5. Quod Essentia amoris sit amare alios extra se, velle unum cum illis esse, et beatificare illos ex se, n. 43, 44, 45.2
6. Quod haec Amoris Divini fuerint causa Creationis Universi, et quod sint causa Conservationis ejus, n. 46, 47.

DE DEI OMNIPOTENTIA, OMNISCIENTIA ET OMNIPRAESENTIA.

1. Quod Divinae Sapientiae ex Divino Amore sit Omnipotentia, Omniscientia et Omnipraesentia, n. 50, 51.
2. Quod Dei Omnipotentia, Omniscientia et Omnipraesentia, non possint cognosci, nisi sciatur quid Ordo, et nisi sciantur haec, quod Deus sit Ordo, et quod una cum Creatione introduxerit Ordinem, tam in Universum, quam in omnia et singula ejus, n. 52 ad 55.
3. Quod Dei Omnipotentia tam in Universo quam in omnibus et singulis ejus, secundum Leges sui ordinis procedat et operetur, n. 56, 57, 58.
4. Quod Deus Omniscius sit, hoc est, percipiat, videat, et sciat omnia et singula usque ad minutissima, quae fiunt secundum Ordinem; et ex illis etiam quae fiunt contra Ordinem, n. 59 ad 62.
5. Quod Deus Omnipraesens sit a Primis ad Ultima sui Ordinis, n. 63, 64.
6. Quod Homo creatus sit forma Divini Ordinis, n. 65, 66, 67.
7. Quod Homo tantum in potentia contra malum et falsum ex Divina Omnipotentia sit, quodque tantum in sapientia de Bono et Vero ex Divina Omniscientia sit, et quod tantum in Deo ex Divina Omnipraesentia sit, quantum secundum Divinum Ordinem vivit, n. 68, 69, 70.

DE CREATIONE UNIVERSI.

[1.] Quod nemo possit aliquam justam ideam de Creatione Universi sibi comparare, nisi aliquae universales cognitiones praemissae Intellectum in statum perceptionis immittant, de quibus, n. 75.

[2.] Describitur Creatio Universi per quinque MEMORABILIA, n. 76, 77, 78, 79, 80.

CAPUT IIdum, DE DOMINO REDEMPTORE.

1. Quod Jehovah Deus descenderit et assumserit Humanum, ut redimeret et salvaret homines, n. 82, 83, 84.
2. Quod Jehovah Deus descenderit ut Divinum Verum, quod est Verbum, et tamen quod non separaverit Divinum Bonum, n. 85 ad 88.
3. Quod Deus assumserit Humanum secundum Divinum suum Ordinem, n. 89, 90, 91.
4. Quod Humanum, per quod Deus se misit in Mundum, sit Filius Dei, n. 92, 93, 94.
5. Quod Dominus per actus Redemptionis se Justitiam fecerit, n. 95, 96.
6. Quod Dominus per eosdem actus Se univerit Patri et Pater se Ipsi, n. 97 ad 100.
7. Quod sic Deus factus sit Homo, et Homo Deus in una Persona, n. 101, 102, 103.
8. Quod progressio ad unionem fuerit status Exinanitionis Ipsius, et quod ipsa Unio sit status Glorificationis Ipsius, n. 104, 105, 106.
9. Quod posthac nullus ex Christianis in Coelum veniat, nisi qui in Dominum Deum Salvatorem credit, n. 107, 108.
10. Corollarium, de Statu Ecclesiae ante Adventum Domini, et de Statu ejus post illum, n. 109.

DE REDEMPTIONE.

1. Quod ipsa Redemptio fuerit subjugatio Infernorum, et ordinatio Coelorum, et per illa praeparatio ad Novam Ecclesiam spiritualem, n. 115, 116, 117.
2. Quod absque illa Redemptione nullus homo salvari potuerit, nec Angeli in statu integritatis subsistere, n. 118, 119, 120.
3. Quod Dominus sic non modo homines, sed etiam Angelos redemerit, n. 121, 122.
4. Quod Redemptio fuerit Opus pure Divinum, n. 123.
5. Quod ipsa haec Redemptio non fieri potuerit, quam per Deum incarnatum, n. 124, 125.
6. Quod Passio crucis fuerit ultima Tentatio, quam Dominus ut Maximus Propheta sustinuit, et quod fuerit medium Glorificationis Humani Ipsius, et non Redemptio, n. 126 ad 131.
7. Quod Passio crucis credatur fuisse ipsa Redemptio, sit fundamentalis error Ecclesiae; et quod ille error una cum errore de tribus Personis Divinis ab aeterno, perverterit totam Ecclesiam, adeo ut non aliquid residuum spirituale in illa supersit, n. 132, 133.

CAPUT IIItium, DE SPIRITU SANCTO, ET DE DIVINA OPERATIONE.

1. Quod Spiritus sanctus sit Divina Veritas, et quoque Divina Virtus et Operatio procedens a Deo Uno, in quo est Divina Trinitas, ita a Domino Deo Salvatore, n. 139, 140, 141.
2. Quod Divina Virtus et Operatio, quae intelligitur per Spiritum sanctum, sint in genere Reformatio et Regeneratio, et secundum has Innovatio, Vivificatio, Sanctificatio, et Justificatio, et secundum has Purifactio a malis, et Remissio peccatorum, et tandem Salvatio, n. 142 ad 145.
3. Quod Divina illa Virtus et Operatio, quae intelligitur per missionem Spiritus sancti, apud Clericos in specie sit Illustratio et Instructio, n. 146, 147, 148.
4. Quod Dominus operetur illas Virtutes in illis, qui credunt in Ipsum, n. 149, 150, 151.
5. Quod Dominus operetur ex Se a Patre, et non vicissim, n. 153, 154, 155.
6. Quod spiritus hominis sit ejus Mens, et quicquid ex illo procedit, n. 156, 157.
[7.] Corollarium, quod nullibi in Veteri Testamento dicatur, quod Prophetae loquuti sint ex Spiritu sancto, sed ex Jehovah Deo; aliter vero in Novo, n. 158.

DE DIVINA TRINITATE.

1. Quod Divina Trinitas sit, quae est Pater, Filius, et Spiritus sanctus, n. 164, 165.
2. Quod Tres illi, Pater, Filius, et Spiritus sanctus, sint tria Essentialia unius Dei, quae faciunt unum, sicut Anima, Corpus, et Operatio apud hominem, n. 166 ad 169.
3. Quod ante Mundum creatum non fuerit haec Trinitas, sed quod post Mundum creatum, quando Deus incarnatus est, provisa et facta sit, et tunc in Domino Deo Redemptore et Salvatore Jesu Christo, n. 170, 171.
4. Quod Trinitas Divinarum Personarum ab aeterno, sic ante Mundum creatum, sit in ideis cogitationis Trinitas Deorum, et quod haec non possit aboleri per Confessionem oralem unius Dei, n. 172, 173.
5. Quod Trinitas Personarum ignota fuerit in Ecclesia Apostolica, sed quod exorta sit a Concilio Nicaeno, et inde introducta in Ecclesiam Romano-Catholicam, et ab hac in Ecclesias separatas ab illa, n. 174 ad 176.
6. Quod ex Trinitate Nicaena et simul Athanasiana exorta sit Fides in tres Deos, quae totam Ecclesiam Christianam perverterat, n. 177, 178.
7. Quod inde sit illa Abominaio desolationis, et Afflictio qualis non [fuit nec]3 futura est, quas Dominus apud Danielem et Evangelistas, et in Apocalypsi, praedixerat, n. 179, 180, 181.
8. Tum hoc, quod nisi Novum Coelum et Nova Ecclesia a Domino conduntur, non conservaertur ulla caro, n. 182.
9. Quod ex Trinitate Personarum, quarum unaquaevis singulatim est Deus, secundum symbolum Athanasianum, plures absonae et heterogeneae ideae de Deo exstiterint, quae sunt phantasiae et abortus, n. 183, 184.

CAPUT IVtum, DE SCRIPTURA SACRA, SEU VERBO DOMINI.

1. Quod Scriptura sacra seu Verbum sit ipsum Divinum Verum, n. 189 ad 192.
2. Quod in Verbo Sensus spiritualis sit, hactenus ignotus, n. 193.
* Quid Sensus spiritualis, n. 194.
* Quod a Domino procedat Divinum Coeleste, Divinum Spirituale et Divinum Naturale, n. 195.
* Quod Sensus spiritualis in omnibus et singulis Verbi sit, ostensum, n. 196, 197, 198.
* Quod Dominus cum in Mundo fuit, loquutus sit per Correspondentias, ita spiritualiter cum naturaliter, n. 199.
* Quod ex Sensu spirituali sit, quod Verbum Divinitus inspiratum sit, et in omni voce sanctum, n. 200
* Quod Sensus spiritualis hactenus ignotus fuerit; fed apud Antiquos notus, et de Correspondentiis apud hos, n. 201 ad 207.
* Quod Sensus spiritualis Verbi, non alicui posthac detur, nisi qui in genuinis Veris a Domina est, n. 208.
* Mirabilia de Verbo ex Sensu spirituali ejus, n. 209.
3. Quod Sensus literae Verbi sit Basis, Continens, et Firmamentum Sensus Spiritualis et Coelestis ejus, n. 210 ad 213.
4. Quod Divinum Verum in Sensu literae Verbi, sit in suo Pleno, in suo Sancto, et in sua Potentia, n. 214, 215, 216.
* Quod Vera Sensus literae Verbi intelligantur per Lapides pretiosos, ex quibus constabant fundamenta Novae Hierosolymae de qua in Apocalypsi4, et hoc ex Correspondentia, n. 217.
* Quod Bona et Vera Sensus literae Verbi correspondeant Urim et Thumim in Ephodo Aharonis, n. 218.
* Quod Vera et Bona in ultimis, qualia sunt in Sensu literae Verbi, significentur per Lapides pretiosos in Horto Edenis, in quo Rex Tyri dicitur fuisse, apud Ezechielem, n. 219.
* Quod eadem repraesentata sint per Aulaea, Vela et Columnas Tabernaculi, n. 220.
* Quod pariter per Externa Templi Hierosolymitani, n. 221.
* Quod Verbum in sua Gloria repraesentatum sit in Domino cum transformatus, n. 222.
* Quod potentia Verbi in ultimis repraesentat sit per Naziraeos, n. 223.
* De ineffabili Potentia Verbi, n. 224.
5. Quod Doctrina Ecclesiae ex Sensu literae Verbi haurienda sit, et per illum confirmanda, n. 225, 229, 230.
* Quod Verbum absque Doctrina non intelligatur, n. 226, 227, 228.
* [Quod Doctrina ex Sensu literae Verbi haurienda sit, et per illum confirmanda, 229, 230]5
* Quod genuinum Verum, quod Doctrinae erit, in Sensu literae Verbi, non appareat aliis, quam qui in illustratione sunt a Domino, n. 231, 232, 233.
6. Quod per Sensum literae Verbi sit conjunctio cum Domino, et consociatio cum Angelis, n. 234 ad 239.
7. Quod Verbum in omnibus Coelis sit, et quod inde Sapientia Angelica, n. 240, 241, 242.
8. Quod Ecclesia sit ex Verbo, et quod talis sit apud hominem, qualis ei est intellectus Verbi, n. 243 ad 247.
9. Quod in singulis Verbi sit conjugium Domini et Ecclesiae, et inde conjugium Boni et Veri, n. 248 ad 253.
10. Quod Haereses ex Sensu literae Verbi captari possint, sed quod confirmare illas damnosum sit, n. 254 ad 260.
* Quod plura in Verbo sint apparentiae veri, in quibus vera genuina latent, n. 257.
* Quod per confirmare apparentias veri, existant fallaciae, n. 258.
* Quod Sensus literae Verbi sit Custodia pro genuinis veris, quae intus latent, n 260.
* Quod Sensus literae Verbi per Cherubos repraesentatus sit, et in Verbo significetur, n. 260.
11. Quod Dominus in Mundo impleverit omnia Verbi, et per id factus sit Verbum, hoc est, Divinum Verum, etiam in ultimis, n. 261, 262, 263.
136. Quod ante hoc Verbum, quod hodie est in Mundo, fuerit Verbum quod deperditum est, n. 264, 265, 266.
14. Quod per Verbum etiam sit Lux illis, qui extra Ecclesiam sunt, et non habent Verbum, n. 267 ad 272.
15. Quod nisi Verbum foret, nemo sciret Deum, Coelum et Infernum, et Vitam post mortem, et minus Dominum, n. 273 ad 276.

CAPUT Vtum, CATHECHISMUS SEU DECALOGUS, QUOAD SENSUM EJUS EXTERNUM ET INTERNUM EXPLICATUS.

1. Quod Decalogus fuerit ipsa Sanctitas in Ecclesia Israelitica; ibi de sanctitate Arcae in qua Lex, n. 283 ad 286.
2. Quod Decalogus in Sensu literae contineat communia praecepta fidei et vitae, in Sensu autem spirituali et coelesti universaliter omnia, n. 287 ad 290.
3. PRIMUM PRAECEPTUM: Non erit Deus alius coram faciebus meis, n. 291 ad 296.
4. SECUNDUM PRAECEPTUM: Non sumes Nomen Dei tui in vanum, quia non insontem habebit Jehovah, qui sumserit Nomen Ipsius in vanum, n. 297 ad 300.
5. TERTIUM PRAECEPTUM: Memento diei Sabbathi ut sanctifices eum: sex dies laborabis et facies omne opus tuum, at Dies septimus Sabbathum Jehovae Deo tuo, n. 301 ad 304.
6. QUARTUM PRAECEPTUM: Honora Paterm tuum et Matrem tuam, ut prolongentur dies tui, et ut bene tibi sit super terra, n. 305 ad 308.
7. QUINTUM PRAECEPTUM: Non Occides, n. 309 ad 312.
8. SEXTUM PRAECEPTUM: Non Moechaberis, n. 313 ad 316.
9. SEPTIMUM PRAECEPTUM: Non Furaberis, n. 317 ad 320.
10. OCTAVUM PRAECEPTUM: Non respondebis contra proximum tuum falsus testis, n. 321 ad 324.
11. NONUM ET DECIMUM PRAECEPTUM: Non concupisces Domum proximi tui, non concupisces Uxorem proximi tui, non Servum ejus et Ancillam ejus, et Bovem ejus et Asinum ejus, et omne quod Proximo tuo, n. 325 ad 328.
12. Quod Decem Praecepta Decalogi contineant omnia quae amoris in Deum, et omnia quae amoris erga proximum sunt, n. 329 ad 331.

CAPUT VItum, DE FIDE.

PRAEFATIO; Quod Fides sit primum tempore, at quod Charitas sit primum fine, n. 336.
1. Quod Fides salvifica sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum: n. 337 ad 339.
* Quoniam est Deus visiblis, in quo invisibilis, n. 339.
2. Quod Fides in summa sit, quod qui bene vivit et rite credit, a Domino salvetur, n. 340 ad 342.
* Quod Primum fidei in Ipsum, sit Agnitio quod FILIUS DEI sit, n. 342.
3. Quod homo fidem accipiat, per quod adeat Dominum, Veritates ex Verbo discat, et secundum illas vivat, n. 343 ad 348.
* De Fidei Esse; de Fidei Essentia, de Fidei Statu, et de Fidei Forma, n. 344, seq.
* De Fide mere naturali, quod sit persuasio mentiens fidem, n. 345 ad 348.
4. Quod Copia Veritatum sicut in fasce cohaerentium exaltet et perficiat fidem, n. 349 ad 354.
* Quod Veritates fidei sint multiplicabiles in infinitum, n. 350.
* Quod dispositio Veritatum fidei sit in series, ita sicut in fasciculos7, n. 351.
* Quod secundum copiam et cohaerentiam Veritatum perficiatur fides, n. 352, 353.
* Quod Veritates fidei, utcunque numerosae sunt, et diversae apparent, a Domino unum faciant, n. 353.
* Quod Dominus sit Verbum, sit Deus Coeli et Terrae, Deus omnis carnis, Deus Vineae seu Ecclesiae, Deus fidei, et ipsa Lux, Veritas, et Vita aeterna, ostensum ex Verbo, n. 354.
5. Quod Fides absque Charitate non sit fides, et quod Charitas absque Fide non sit charitas, et quod utraque nisi a Domino non vivat, n. 355 ad 361.
* Quod homo sibi possit comparare fidem, n. 356.
* Quod homo sibi possit comparare Charitatem, n. 357.
* Quod etiam homo sibi comparare possit vitam fidei et Charitatis, n. 358.
* Quod tamen usque nihil fidei, et nihil charitatis, et nihil vitae utriusque, sit ab homine, sed a solo Domino, n. 359.
* Discrimen inter Fidem naturalem, et Fidem spiritualem, et quod haec sit intus in illa a Domino, n. 360, 361.
6. Quod Dominus, Charitas, et Fides, unum faciant, sicut Vita, Voluntas et Intellectus in homine; et quod si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem, n. 362 ad 367.
* Quod Dominus cum omni Divino suo Amore, cum omni sua Divina Sapientia, ita cum omni sua Divina Vita, influat apud omnem hominem, n. 364.
* Proinde quod Dominus cum omni essentia Fidei et Charitatis apud omnem hominem influat, n. 365.
* Quod illa quae influunt a Domino, recipiantur ab homine secundum ejus statum et formam, n. 366.
* Quod autem homo, qui dividit8 Dominum, Charitatem et Fidem, non sit Forma recipiens, sed forma destruens, n. 367.
7. Quod Dominus sit Charitas et Fides in homine, et quod homo sit Charitas et fides in Domino, n. 368 ad 372.
* Quod conjunctio cum Deo sit, per quam homini salus9 et vita aeterna, n. 369.
* Quod non dabilis sit conjunctio cum Deo Patre, sed cum Domino, et per Ipsum cum Deo Patre, n. 370.
* Quod conjunctio cum Domino sit reciproca, quae est quod homo sit in Domino et Dominus in homine, n. 371.
* Quod haec reciproca conjunctio Domini et hominis fiat per Charitatem et Fidem, n. 372.
8. Quod Charitas et Fides simul sint in bonis Operibus, n. 373 ad 377.
* Quod Charitas sit bene velle, et quod bona Opera sint bene facere ex10 bene velle, n. 374.
* Quod Charitas et Fides sint modo mentales, et caducae, nisi, dum fieri potest, determinentur in actus, et in illis coexistant, n. 375, 376.
* Quod sola Charitas non producat bona Opera, minus adhuc sola Fides, sed quod Charitas et Fides simul, n. 377.
9. Quod sit Fides vera, Fides spuria, et Fides hypocritica, n. 378 ad 381.
* Quod Ecclesia Christiana ab incunabulis suis inceperit a Schismatibus et Haeresibus infestari et descindi, de quibus, n. 378.
* Quod Fides vera sit unica, et quod sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum, et quod sit apud illos, qui credunt Ipsum esse Filium Dei, Deum Coeli et Terrae, ac Unum cum Patre, n. 379.
* Quod Fides spuria sit omnis Fides, quae recedit a vera, quae est unica, et quod sit apud illos qui aliunde ascendunt, et Dominum non ut Deum, sed solummodo ut Hominem spectant, n. 380.
* Quod Fides hypocritica sit nulla fides, n. 381.
10. Quod nulla Fides sit apud malos, n. 382 ad 384.
* Quod malis nulla fides sit, quia malum est Inferni, et Fides est Coeli, n. 383.
* Quod omnibus illis in Christianismo nulla fides sit, qui reprobant Dominum et Verbum, tametsi moraliter vivunt, ac rationaliter, etiam de fide, loquuntur, docent, et scribunt, n. 384.

CAPUT VIImum: DE CHARITATE, SEU AMORE ERGA PROXIMUM: ET DE BONIS OPERIBUS.

1. Quod tres Amores universales sint, Amor Coeli, Amor Mundi, et Amor sui, n. 394, 395, 396.
* De Voluntate et Intellectu, n. 397.
* De Bono et Vero, n. 398.
* De Amore in genere, n. 399.
* De Amore sui, et de Amore11 Mundi in specie; n. 400.
* De Externo et Interno homine, n. 401.
* De mere Naturali et Sensuali homine, n. 402.
2. Quod tres illi Amores, dum rite subordinati sunt, perficiant hominem; at dum non rite subordinati sunt, pervertant et invertant illum, n. 403, 404, 405.
3. Quod omnis homo in singulari sit Proximus, qui amandus est, sed secundum quale boni ejus; n. 406 ad 411.
4. Quod Homo in plurali, qui est Societas minor et major, et quod Homo in composito ex illis, qui est Patria, sit Proximus qui amandus est, n. 412, 413, 414.
5. Quod Ecclesia sit Proximus, qui in superiori gradu amandus; et quod Regnum Domini in supremo, n. 415, 416.
6. Quod amare Proximum in se spectatum, non sit amare Personam, sed Bonum quod in Persona est, n. 417, 418, 419.
7. Quod Charitas et bona Opera sint duo distincta, sicut bene velle et bene facere, n. 420, 421.
8. Quod ipsa Charitas sit, juste et fideliter agere in Officio, Negotio, et Opere, in quo quisque est, et cum quibus in aliquo commercio est, n. 422, 423, 424.
9. Quod BENEFICIA Charitatis sint, dare pauperibus, et opitulari indigentibus, sed cum prudentia, n. 425 ad 428.
10. Quod DEBITA charitatis, quaedam Domestica, et quaedam Privata, n. 429 ad 432.
11. Quod DIVERSORIA charitatis, sint Prandia, Coenae et Consortia, n. 433, 434.
12. Quod Primum Charitatis sit amovere mala, et Secundum ejus sit facere bona, quae usui proximo sunt, n. 435 ad 438.
13. Quod homo in Excercitiis Charitatis non ponat meritum in Operibus, dum credit quod omne bonum sit a Domino, n. 439 ad 442.
14. Quod Vita moralis, dum simul est spiritualis, sit Charitas, n. 443, 444, 445.
15. Quod Amicitia amoris ligata cum homine, qualiscunque est quoad spiritum, post mortem detrimentosa sit, n. 446 ad 449.
16. Quod detur Charitas spuria, Charitas hypocritica, et Charitas mortua, n. 450 ad 453.
17. Quod Amicitia amoris inter Malos, sit intestinum Odium inter illos, n. 454, 455.
18. De conjunctione amoris in Deum, et amoris erga Proximum, n. 456, 457, 458.

CAPUT VIIIvum, DE LIBERO ARBITRIO.

1. Hodiernae Ecclesiae Praecepta et Dogmata de Libero Arbitrio, n. 463, 464, 465.
2. Quod in Horto Edenis positae sint duae Arbores, una Vitae et altera Scientiae boni et mali, significet quod homini Liberum Arbitrium in spiritualibus datum sit, n. 466 ad 469.
3. Quod homo non sit Vita, sed Receptaculum vitae a Deo, n. 470 ad 474.
4. Quod homo, quamdiu vivit in Mundo, teneatur in medio inter Coelum et Infernum, et ibi in Aequilibrio spirituali, quod est Liberum Arbitrium, n. 475 ad 478.
5. Quod ex Permissione mali, in qua cujusvis Internus homo est, evidenter pateat, quod homini Liberum arbitrium in spiritualibus sit, n. 47912 ad 482.
6. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, Verbum non foret alicujus usus, consequenter Ecclesia non aliquid, n. 483, 484, 485.
7. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, non foret aliquid hominis, per quod se vicissim conjungat Domino, et inde non Imputatio, sed mera Praedestinatio, quae detestabilis, n. 485.
* Detestabilia de Praedestinatione evulgantur, n. 486, 487, 488.
8. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, Deus foret in causa mali, et sic nulla Imputatio charitatis et fidei, n. 489 ad 492.
9. Quod omne spirituale Ecclesiae, quod in Libero intrat, et quod ex Libero recipitur, maneat; non autem quod vicissim, n. 493 ad 496.
10. Quod Voluntas et Intellectus hominis in hoc Libero Arbitrio sint; sed quod facere malum, in utroque Mundo, Spirituali et Naturali, per leges coercitum sit, quoniam alioquin Societas utrinque periret, n. 497, 498, 499.
11. Quod si hominibus non foret Liberum Arbitrium in spiritualibus, potuissent omnes in universo terrarum Orbe intra unum diem adduci ad credendum in Dominum; sed quod hoc non fieri possit, est causa, quia id, quod non ex Libero arbitrio recipitur, non maneat, n. 500, 501, 502.
* Quod Miracula hodie non fiant, quia auferunt Liberum Arbitrium in spiritualibus, et cogunt, n. 501.

CAPUT IXnum. DE POENITENTIA.

1. Quod Poenitentia sit primum Ecclesiae apud hominem, n. 510, 511.
2. Quod Contritio, de qua hodie dicitur, quod praecedat Fidem, et quam sequitur consolatio Evangelii, non sit Poenitentia, n. 512 ad 515.
3. Quod sola Confessio oralis, quod Peccator sit, non sit Poenitentia, n. 516 ad 519.
4. Quod homo nascatur ad omnis generis mala, et quod nisi removeat illa quoad partem per Poenitentiam, maneat in illis, et qui manet in illis, non potest salvari, n. 520 ad 524.
* Quid impletio Legis, n. 523, 524.
5. Quod cognitio peccati, et exploratio alicujus apud se, poenitentiam inchoet, n. 525, 526, 527.
6. Quod actualis Poenitentia sit explorare se, cognoscere et agnoscere sua peccata, supplicare ad Dominum, et Novam vitam inchoare, n. 528 ad 531.
7. Quod vera Poenitentia sit non modo explorare acta vitae suae, sed etiam intentiones voluntatis suae, n. 532, 533, 534.
8. Quod etiam Poenitentiam agant illi, qui non explorant se, sed usque a malis, quia peccata sunt, desistunt: et quod haec Poenitentia fiat ab illis, qui Charitatis Opera ex religione faciunt, n. 535, 536, 537.
9. Quod Confessio coram Domino Deo Salvatore oporteat fieri, et tunc supplicatio de ope et potentia resistendi malis,13 n. 538, 539, 560.
10. Quod actualis Poenitentia facilis sit apud illos, qui aliquoties illam egerunt, sed refractaria illis, qui non egerunt, n. 561, 562, 563.
11. Quod qui Poenitentiam nunquam egit, aut se introspexit et scrutatus est, tandem non sciat quid malum damnabile et quid bonum salutare, n. 564, 565, 566.

CAPUT Xmum. DE REFORMATIONE ET REGENERATIONE.

1. Quod homo nisi denuo regeneratur, et sicut e novo creatur, non possit ingredi Regnum Dei, n. 572 ad 575.
2. Quod Nova Generatio seu Creatio fiat a solo Domino per Charitatem et Fidem, ut duo Media, cooperante homine, n. 576, 577, 578.
3. Quod omnes, quia omnes redempti sunt, regenerari possint, quisque secundum suum statum, n. 579 ad 582.
4. Quod Regeneratio14 fiat ad instar sicut homo concipitur, gestatur in utero, nascitur, et educatur, n. 583 ad 586.
5. Quod Primus actus novae generationis dicatur Reformatio, qui est Intellectus, et quod Secundus actus dicatur Regeneratio, qui est Voluntatis et inde Intellectus, n. 587 ad 590.15
6. Quod Internus homo primum reformandus sit, et per hunc Externus, et quod homo sic regeneretur, n. 591 ad 595.
7. Quod dum hoc sit, pugna inter Internum et Externum hominem oriatur, et tunc qui vincit, dominatur super alterum, n. 596 ad 600.
8. Quod Homini regenerato sit nova Voluntas et novus Intellectus, n. 601 ad 606.
9. Quod Homo regeneratus sit in communione cum Angelis Coeli, et non regeneratus in communione cum spiritubus Inferni, n. 607 ad 610.
10. Quod quantum homo regeneratur, tantum removeantur peccata, et quod remotio illa sit Remissio peccatorum, n. 611 ad 614.
11. Quod Regeneratio non dabilis sit absque Libero Arbitrio in Spiritualibus, n. 615, 616, 617.
12. Quod Regeneratio non dabilis sit absque Veris, per quae formatur Fides, et cum quibus se conjungit Charitas, n. 618, 619, 620.
* Aliqua de Sexu masculino et foeminino in Regno vegetabili, n. 585.

CAPUT XImum. DE IMPUTATIONE.

1. Quod Fides hodiernae Ecclesiae, quae perhibetur sola justificare, et Imputatio, unum faciant, n. 626, 627.
2. Quod Imputatio, quae est hodiernae Fidei, sit duplex, una Meriti Christi, et altera Salutis inde, n. 628 ad 631.
3. Quod Fides, quae est imputativa meriti et justitiae Christi Redemptoris, primum exorta sit a Decretis Synodi Nicenae de tribus Personis Divinis ab aeterno, quae Fides tempore illo ad praesens a toto Christiano Orbe recepta est, n. 632 ad 635.
4. Quod Fides imputativa meriti Christi non fuerit nota in Ecclesia Apostolica, quae praecessit; et nullibi intellecta in Verbo, n. 636 ad 639.
5. Quod Imputatio meriti et justitiae Christi sit impossibilis, n. 640, 641, 641.
6. Quod sit Imputatio, sed boni et mali, n. 643 ad 646.
7. Quod Fides et Imputatio Novae Ecclesiae nequaquam possint una esse cum Fide et Imputatione prioris Ecclesiae; et quod si una sunt, fiat collisio et conflictio talis, ut pereat omne Ecclesiae apud hominem, n. 647, 648, 649.
8. Quod Dominus omni homini imputet bonum, et quod Infernum omni homini imputet malum, n. 650 ad 653.
9. Quod Fides, cum quo se conjungit, faciat sententiam, si Fides vera se conjungit cum bono, fit sententia pro Vita aeterna, at si Fides se conjungit cum malo, fit sententia pro Morte aeterna, n. 654 ad 657.
10. Quod nulli imputetur Cogitatio, sed Voluntas, n. 658, 659, 660.

CAPUT XIImum. DE BAPTISMO.

1. Quod absque cognitione de Sensu spirituali Verbi, nemo possit scire, quid Duo Sacramenta, Baptismus et Sancta Coena, involvunt et efficiunt, n. 667, 668, 669.
2. Quod per Lavationem, quae vocatur Baptismus, intelligatur Lavatio spiritualis, quae est Purificatio a malis, et sic Regeneratio, n. 670 ad 673.
3. Quod loco Circumcisionis institutus sit Baptismus, quia per Circumcisionem praeputii repraesentata est circumcisio cordis, propter finem, ut Ecclesia Interna succederet Ecclesiae Externae, quae in omnibus et singulis figurabat Ecclesiam Internam, n. 674, 675, 676.
4. Quod Primus usus Baptismi sit Introductio in Ecclesiam Christianam; et simul tunc Insertio inter Christianos in Mundo spirituali, n. 677 ad 680.
5. Quod Secundus usus sit, ut Christianus cognoscat et agnoscat Dominum Jesum Christum Redemptorem et Salvatorem, et sequatur Ipsum, n. 681, 682, 683.
6. Quod Tertius usus Baptismi, qui est finalis, sit, ut homo regeneretur, n. 684 ad 687.
7. Quod per Baptisma Johannis praeparata sit via, ut Jehovah Deus in Mundum posset descendere, et Redemptionem peragere, n. 688 [ad 691].

CAPUT XIIItium. DE SANCTA COENA.

1. Quod absque notitia de Correspondentiis naturalium cum spiritualibus, nemo scire possit Usus fructus Sanctae Coenae, n. 698 ad 701.
2. Quod ex notis Correspondentiis sciatur, quid per Carnem et Sanguinem Domini intelligitur, et quod simile per Panem et Vinum; videlicet, quod per Carnem Domini et per Panem intelligatur Divinum Bonum Amoris Ipsius, et quoque omne bonum Charitatis ; et quod per Sanguinem Domini et per Vinum, intelligatur Divinum Verum Sapientiae Ipsius, et quoque omne verum Fidei; et per Manducationem appropriatio, n. 702 ad 710.
* Ostensum ex Verbo, quid intelligitur per Carnem, n. 704, 705.
* quid per Sanguinem, n. 706.
* quid per Panem, n. 707.
* quid per Vinum, n. 708.
3. Quod ex his intellectis comprehendi possit, quod Sancta Coena universaliter et singulariter contineat omnia Ecclesiae et omnia Coeli, n. 711 ad 715.
4. Quod in Sancta Coena sit totus Dominus, et tota Ipsius Redemptio, n. 716, 717, 718.
5. Quod Dominus praesens sit, et aperiat Coelum illis, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt; et quod etiam praesens sit apud illos qui indigne, sed quod his no aperiat Coelum: consequenter quod sicut Baptismus est Introductio in Ecclesiam, ita Sancta Coena sit Introductio in Coelum, n. 719, 720, 721.
6. Quod illi ad Sanctam Coenam digne accedant, qui in Fide in Dominum et in Charitate erga proximum sunt, ita qui Regenerati sunt, n. 722 ad 724.
7. Quod illi, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt, sint in Domino et Dominus in illis; proinde quod per Sanctam Coenam fiat conjunctio cum Domino, n. 725, 726, 727.
8. Quod Sancta Coena sit illis, qui digne accedunt, sicut obsignatio et sigillum, quod filii Dei sint, n. 728, 729, 730.

CAPUT XIVtum. DE CONSUMMATIONE SAECULI. DE ADVENTU DOMINI. ET16 DE NOVA ECCLESIA.

1. Quod Consummatio Saeculi, sit Ultimum tempus seu finis Ecclesiae, n. 753 ad 756.
2. Quod hodie sit Ultimum tempus Ecclesiae, quod a Domino apud Evangelistas, et in Apocalypsi, praedictum et descriptum est, n. 757, 758, 759.
3. Quod ultimum hoc tempus Ecclesiae Christianae, sit ipsa Nox, in quam desierunt Ecclesiae priores, n. 760 ad 763.
4. Quod post hanc Noctem sequatur Mane; et quod Adventus Domini sit illud; n. 764 ad 767.
5. Quod Adventus Domini, non sit Adventus Ipsius ad delendum Coelum aspectabile et Terram habitabilem, et ad creandum novum Coelum et novam Terram, sicut hactenus multi ex non intellecto Sensu spirituali Verbi opinati sunt, n. 768 ad 771.
6. Quod hic Adventus Domini, qui est Secundus, existat propter causam, ut separentur mali a bonis, ac ut salventur illi, qui crediderunt et credunt in Ipsum, ac ut ab his formetur Novum Coelum Angelicum et Nova Ecclesia in Terris: et quod absque eo non posset ulla caro conservari, Matth. XXIV:22; n. 772 ad 775.
7. Quod Secundus hic Adventus Domini non sit in Persona, sed quod sit in Verbo, quod est ab Ipso et sic Ipse, n. 776, 777, 778.
8. Quod Secundus hic Adventus Domini fiat per hominem, coram quo Dominus in Persona Se manifestavit, et quem implevit suo spiritu ad docendum Novae Ecclesiae Doctrinas per Verbum ab Ipso, n. 779, 780.
9. Quod hoc per Novum Coelum et Novam Hierosolymam in Apocalypsi Cap. XXI, intelligatur, n. 781 ad 785.
10. Quod Nova haec Ecclesia sit Corona omnium Ecclesiarum, quae huc usque in Terrarum Orbe fuerunt, n. 786 ad 791.

ADDITAMENTUM.

1. De MUNDO SPIRITUALI, qualis ille, n. 792 ad 795.
2. De LUTHERO in Mundo spirituali, n. 796.
3. De MELANCTONE in Mundo spirituali, n. 797.
4. De CALVINO in Mundo spirituali, n. 798, 799.
5. De HOLLANDIS in Mundo spirituali, n. 800 ad 805.
6. De ANGLIS in Mundo spirituali, n. 806 ad 812.
7. De GERMANIS in Mundo spirituali, n. 813 ad 816.
8. De PONTIFICIIS in Mundo spirituali, n. 817 ad 821.
9. De SANCTIS PONTIFICIORUM in Mundo spirituali, n. 822 ad 827.
10. De MAHUMEDANIS in Mundo spirituali, n. 828 ad 834.
11. De AFRICANIS in Mundo spirituali: et quoque aliquid de GENTIBUS, n. 835 ad 840.
12. De JUDAEIS in Mundo spirituali, n. 841 ad 845.

1 Sic n. 18
2 Prima editio: 43. 44. 46.
3 Sic n. 179
4 Prima editio: Apocalysi
5 Sic n. 229
6 Sic prima editio
7 Prima editio: sasciculos
8 Prima editio: devidit
9 Prima editio: saius
10 Facere ex ubi in prima editione facere,
11 Prima editio: Amorc
12 Prima editio: 478
13 Prima editio: malis.
14 Prima editio: Regeratio
15 Prima editio: 590 (absque interpuntione)
16 Prima editio: FT



1. VERA CHRISTIAN RELIGIO,

CONTINENS

UNIVERSAM THEOLOGIAM

NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE



FIDES NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE.

Fides in forma universali et singulari praemittitur, ut sit sicut Facies ante Opus, quod sequitur; ac ut sit sicut Porta, per quam fit ingressus in Templum; utque sit Summarium, in quo singula quae sequuntur, suo modo continentur. Dicitur Fides Novi Coeli et Novae Ecclesiae, quia Coelum ubi sunt Angeli, et Ecclesia in qua Homines, unum agunt sicut Internum et Externum apud hominem; inde est quod homo Ecclesiae, qui in bono amoris ex veris fidei est, ac in veris fidei ex bono amoris, sit quoad interiora mentis suae Angelus coeli, quare etiam post mortem in Coelum venit, et ibi fruitur felicitate secundum statum conjunctionis illorum. Sciendum est, quod in Novo Coelo, quod hodie a Domino instauratur, sit haec Fides, facies, porta et summarium ejus.

2. 1] FIDES NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE IN UNIVERSALI FORMA, haec est:1 Quod Dominus ab aeterno, Qui est JEHOVAH, in Mundum venerit, ut subjugaret Inferna, et glorificaret Humanum suum; et quod absque eo nemo mortalium salvari potuerit; et quod salventur qui credunt in Ipsum.
2] Dicitur in Universali forma, quia hoc est Universale fidei, ac Universale fidei est, quod in omnibus et singulis erit. Universale fidei est, quod Deus sit Unus Essentia et Persona, in Quo est Divina Trinitas, et quod Dominus Deus Salvator Jesus Christus sit Ille. Universale fidei est quod nullus mortalium salvari potuerit, nisi Dominus in Mundum venerit. Universale fidei est, quod in Mundum venerit, ut removeret Infernum ab homine, et quod removerit illud per pugnas contra illud, et per victorias super illud; ita subjugavit illud, et redegit illud in ordinem, et sub suam obedientiam. Universale fidei est, quod in Mundum venerit, ut Humanum suum, quod in Mundo suscepit, glorificaret, hoc est, uniret Divino a Quo; sic Infernum in ordine et sub obedientia sua, in aeternum tenet. Quoniam hoc non potuit fieri, quam per Tentationes in Humanum suum admissas usque ad Ultimam illarum, et ultima illarum fuit Passio crucis, ideo illam subivit. Haec sunt Universalia fidei de Domino.
3] Universale fidei a parte hominis est, ut credat in Dominum, nam per credere in Illum fit conjunctio cum Illo, per quam Salvatio: credere in Illum, est fiduciam habere quod Ille salvet; et quia fiduciam habere non potest, nisi qui bene vivit, ideo etiam hoc per credere in Ipsum intelligitur. Hoc dicit etiam Dominus apud Johannem, “Haec est voluntas Patris, ut omnis qui credit in Filium, habeat vitam aeternam,” VI:39,40 2. Et alibi, “Qui credit in Filium, habet vitam aeternam: qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super illo,” III:36 3.
1 Prima editio: est. cf.3:1
2 Prima editio: VI: 40
3 Prima editio: 20
3. 1] FIDES NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE IN SINGULARI FORMA, haec est: Quod Jehovah Deus sit Ipse Amor et Ipsa Sapientia, seu quod sit Ipsum Bonum et Ipsum Verum, et quod Ipse quoad Divinum Verum, quod est Verbum, et quod fuit Deus apud Deum, descenderit, et assumserit Humanum, propter finem, ut in ordinem redigeret omnia quae in Coelo, et omnia quae in Inferno, et omnia quae in Ecclesia erant; quoniam tunc potentia Inferni valuit super potentiam Coeli, et in Terris potentia mali super potentiam boni, et inde totalis damnatio ante fores stetit et imminuit. Hanc futuram Damnationem Jehovah Deus per Humanum suum, quod erat Divinum Verum, sustulit, et sic Angelos et Homines redemit: ac postea in Humano suo univit Divinum Verum Divino Bono, seu Divinam Sapientiam Divino Amori, et sic rediit in suum Divinum in Quo ab aeterno fuit, una cum et in glorificato Humano. Haec intelliguntur per hoc apud Johannem,”Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum: et Verbum Caro factum est,” Cap. I:1,14; et apud Eundem, Exivi a Patre, et veni in Mundum; iterum relinquo Mundum, et vado ad Patrem, Cap. XVI:28. Et porro per hoc, “Scimus quod Filius Dei venerit, et dederit nobis intelligentiam, ut cognoscamus Verum, et sumus in Vero in Filio Ipsius Jesu Christo: Hic est verus Deus et Vita aeterna,” Joh. I Epist. Cap. V:20. 1 Ex his patet, quod absque adventu Domini in Mundum, nullus salvari potuerit. Simile est hodie; quare nisi Dominus iterum in Mundum veniat in Divino Vero, quod est Verbum, nec quisquam potest salvari.
2] Singularia fidei a parte hominis sunt; 1. Quod Deus sit Unus, in Quo Divina Trinitas, et quod Ille sit Dominus Deus Salvator Jesus Christus. 2. Quod Fides salvifica sit credere in Ipsum. 3. Quod non facienda sint mala, quia sunt diaboli, et a diabolo. 4. Quod facienda sint bona, quia sunt Dei et a Deo. 5. Et quod haec facienda sint ab homine ut ab Ipso; at quod credendum sit, quod sint a Domino apud illum et per illum. Duo priora sunt Fidei, duo posteriora sunt charitatis; et quintum est conjunctionis charitatis et fidei, ita Domini et hominis.
1 Prima editio: Cap. V: 20. 21.





4. CAPUT PRIMUM

DE

DEO CREATORE.

1] Ecclesia Christiana a tempore Domini transierat aetates ab Infantia ad ultimam Senectam; Infantia ejus fuit tempore quo vixerunt Apostoli, et in toto Mundo praedicaverunt Poenitentiam et Fidem in Dominum Deum Salvatorem, quod duas illas, constat ex his in Actis Apostolorum, “Paulus contestatus est et Judaeis1 et2 Graecis Poenitentiam ad Deum, et Fidem in Dominum nostrum Jesum Christum,” Cap. XX:21. Memorabile est, quod Dominus ante aliquot Menses convocaverit duodecim suos Discipulos, nunc Angelos, ac illos in Universum Mundum Spiritualem emiserit, cum mandato ut Evangelium e novo ibi praedicarent, quoniam Ecclesia a Domino per illos instaurata hodie in tantum consummata est, ut vix aliquae reliquiae ejus supersint; et quod hoc evenerit, quia Divinam Trinitatem in tres Personas, quarum unaquaevis est Deus et Dominus, partiti sunt; et quod inde emanaverit sicut phrenesis in universam Theologiam, et sic in Ecclesiam, quae a nomine Domini Christiana vocatur; 2] dicitur phrenesis, quia mentes humanae, per id in tale delirium actae sunt, ut non sciant num Deus unus sit, vel num tres sint, unus est in oris loquela, sed tres in mentis cogitatione, quare dissidet mens ab ore suo, seu cogitatio a loquela sua; ex quo dissidio resultat, quod nullus Deus sit; naturalismus3 hodie regnans non aliunde est; expende, si libet, dum os loquitur unum, et mens cogitat tres, annon intus in media via unum expungit alterum vicissim; inde homo vix aliter de Deo cogitat, si cogitat, quam ex nuda voce Deus, absque aliquo sensu qui involvit cognitionem ejus. 3] Quoniam idea de Deo, cum omni notione ejus, ita discerpta est, volo in suo ordine de Deo Creatore, de Domino Redemptore, et de Spiritu Sancto operatore, et demum de Divina Trinitate, agere, ob causam, ut discerptum resarciatur, quod fit, dum Ratio humana ex Verbo et inde lumine convincitur, quod Divina Trinitas sit, et quod haec sit in Domino Deo Salvatore Jesu Christo, sicut Anima, Corpus, et Procedens in homine; et quod sic valeat hoc in Symbolo Athanasiano, Quod in Christo Deus et Homo, seu Divinum et Humanum, non sint duo, sed in una Persona; et quod sicut Anima rationalis et Caro unus est homo, ita Deus et Homo unus sit Christus.
1 Prima editio: Judoeis
2 Prima editio: �et
3 Prima editio: Naturalismus

5. DE UNITATE DEI.

Quoniam agnitio Dei ex cognitione Ejus est ipsa essentia et anima omnium in Universa Theologia, necessum est, ut exordium fiat de UNITATE DEI, quae in ordine per Articulos demonstrabitur, qui erunt, I. Quod tota1 Scriptura Sacra, et inde Doctrinae Ecclesiarum in Christiano Orbe doceant, quod Deus unus sit. II. Quod universalis influxus2 in animas hominum sit, quod Deus sit, et quod unus. III. Inde est, quod in Universo Mundo non detur Gens, cui religio et sana ratio, quae non agnoscit Deum, et Deum unum esse. IV. Quod qualis ille Deus unus est, gentes et populi abiverint et abeant in diversum, ex pluribus causis. V. Quod Ratio humana ex multis in Mundo percipere aut concludere possit, si vult, quod Deus sit, et quod unus sit. VI. Quod nisi unus Deus foret, non potuisset Universum creari et conservari. VII. Quod homo, qui non agnoscit Deum, ab Ecclesia sit excommunicatus, et damnatus. VIII. Quod apud hominem, qui non agnoscit unum Deum, sed plures, nihil Ecclesiae cohaereat. Sed haec singulatim evolventur.
1 Prima editio: tata
2 Worcester: universalis influxus [a Deo]. Cf. n.8 et Index Generalis

6. 1] I. QUOD TOTA SCRIPTURA SACRA, ET INDE OMNES DOCTRINAE ECCLESIARUM IN CHRISTIANO ORBE, DOCEANT, QUOD DEUS SIT, ET QUOD UNUS SIT. Quod tota Scriptura sacra doceat, quod Deus sit, est quia in intimis ejus non aliud est, quam Deus, hoc est, Divinum quod procedit a Deo, est enim illa dictata a Deo, et non potest aliud procedere a Deo, quam quod Ipse est, et vocatur Divinum; hoc in intimis ejus est. In derivatis autem, quae infra sunt, et inde sunt, est Sancta illa Scriptura accommodata perceptioni Angelorum et Hominum; in his est similiter Divinum, sed in alia forma, et in hac vocatur id Divinum Coeleste, Spirituale et Naturale, quae non aliud sunt, quam integumenta Dei; quoniam Ipse Deus, qualis est in intimis Verbi, non potest ab ullo Creato videri; nam dixit ad Mosen, dum supplicavit ut videret gloriam Jehovae, quod nemo possit videre Deum et vivere; simile est cum intimis Verbi, ubi Deus in suo Esse et in sua Essentia est: 2] sed usque Divinum, quod intime est, ac integitur per talia, quae accommodata sunt perceptionibus Angelorum et Hominum, elucet sicut Lux per formas1 Crystallinas, sed varie secundum statum mentis, quem sibi homo a Deo vel a semet formavit; coram omni illo, qui statum mentis suae formavit a Deo, est Scriptura sacra sicut Speculum, in quo videt Deum, sed quisque suo modo; Veritates, quas ex Verbo discit, et per vitam secundum illas imbuit, illud2
Speculum componunt: ex his primum constat, quod Scriptura sacra sit plenitudo Dei. 3] Quod illa non modo doceat, quod Deus sit, sed etiam quod Deus unus3 sit, constare potest ex Veritatibus, quae, ut dictum est, Speculum illud conformant, quod in uno nexu cohaereant, et faciant, quod homo non possit cogitare de Deo nisi unum; inde est, quod unusquisque, cujus ratio aliqua sanctitate ex Verbo imbuta est, sciat sicut ex se, quod Deus unus sit, et percipiat sicut insaniam dicere, quod plures sint; angeli non possunt aperire os ad enuntiandum4 deos, aura enim coelestis, in qua vivunt, contranititur. Quod Deus unus sit, Scriptura sacra non modo universaliter ita, ut dictum est, docet, sed etiam particulariter5 multis in locis, ut in his, “Audi Israel, Jehovah Deus noster, Jehovah unus est,” Deutr. VI:4, pariter Marc. XII:29. Tantummodo inter te Deus, et praeter Me non est Deus, Esaj. XLV:14 6. Nonne Ego Jehovah, et non amplius Deus praeter Me, Esaj. XLV:21 7. Ego Jehovah Deus tuus, et Deum praeter Me non agnosces, Hosch8. XIII:4. Sic dixit Jehovah Rex Israelis, Ego Primus et Ultimus, et praeter Me non Deus, Esaj. XLIV:6. In die illo erit Jehovah in Regem super totam Terram, in die illo erit Jehovah unus, et Nomen Ipsius unum, Sach. XIV:9.
1 Prima editio: formes
2 Prima editio: illad
3 Sic Errores Typographici
4 Prima editio: enantiandum
5 Prima editio: particulatiter
6 Prima editio: Esaj. XLV. 14. 15.
7 Prima editio: Esaj. XLV: 20. 21.
8 Prima editio: Hoseh.

7. Quod doctrinae Ecclesiarum in Christiano Orbe doceant, quod Deus unus sit, notum est; docent, quia ex Verbo sunt omnes doctrinae illarum, quae cohaerent, quantum unum Deum non solum ore, sed etiam corde agnoscunt: illi qui solum ore unum Deum, et tres corde confitentur, ut fit apud plures hodie in Christianismo, illis non aliud est Deus, quam duntaxat enuntiatum oris, et omne Theologicum illis non aliud est, quam sicut Idolum ex auro inclusum scrinio, ad quod clavis ad aperiendum est solum apud antistites, et illi quando legunt Verbum, non percipiunt aliquam lucem ibi et inde, et ne quidem quod Deus unus sit; Verbum illis est sicut lituris maculatum, et quoad unitatem Dei obtectum; hi sunt qui a Domino describuntur apud Matthaeum, “Auditu audietis, et non intelligetis, et videndo videbitis, et non cernetis: oculos suos occluserunt, ne forte videant oculis suis, et auribus audiant, et corde intelligant, et convertant se, et sanem illos,” Cap. XIII:14,15. Sunt omnes illi sicut qui lucem fugiunt, et intrant Cameras ubi non fenestrae1 sunt, et palpitant circum parietes, et quaerunt ubi victus et ubi nummi; et tandem foenerantur visum noctuarum similem, et vident in tenebris: sunt hi similes mulieri, cui plures mariti sunt, quae non est uxor, sed lasciva meretrix2: suntque similes virgini, quae a pluribus procis annulos accipit, et post nuptias cum uno locat noctes; et quoque cum reliquis.
1 Prima editio: fenastrae
2 Prima editio: maretrix

8. 1] II. QUOD UNIVERSALIS INFLUXUS A DEO IN ANIMAS HOMINUM SIT, QUOD DEUS SIT, ET QUOD UNUS. Quod influxus sit a Deo in hominem, manifestum est ab omnium confessione, quod omne bonum, quod in se bonum est, et est in homine, et fit ab illo, sit a Deo, similiter omne charitatis et omne fidei, nam legitur, Non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum ei e Coelo, Joh. III:27: et Jesus dixit, Sine Me non potestis facere quicquam, Joh. XV:5, hoc est, non quicquam quod charitatis1 et quod fidei est. Quod influxus ille sit in animas hominum, est quia anima est intimum et supremum hominis, ac influxus a Deo fit in illud, et inde descendit in illa quae infra sunt, et vivificat illa secundum receptionem: Vera quae fidei erunt, quidem influunt per auditum, et sic menti implantantur, ita infra animam, sed homo per haec vera modo disponitur ad recipiendum influxum a Deo per animam, et qualis dispositio est talis fit receptio, et talis transformatio fidei naturalis in fidem spiritualem. 2] Quod influxus a Deo in animas hominum sit, quod Deus unus sit, est quia omne Divinum tam universaliter quam singulariter sumptum, est Deus, et quia omne Divinum cohaeret ut unum, non potest non inspirare homini ideam Unius Dei; et haec idea corroboratur indies, sicut homo a Deo elevatur in lucem Coeli; Angeli enim in sua luce non possunt cogere se ad enuntiandum Deos, quare etiam loquela illorum in fine cujusvis sensus terminatur quoad accentum in unum; quod non aliunde est, quam ex influxu in animas illorum, quod Deus unus sit. 3] Quod tametsi in omnium hominum animas influit quod Deus unus sit, usque multi cogitent quod Divinitas Ejus divisa sit in Plures ejusdem Essentiae, est causa, quod, cum Influxus ille descendit, illabatur in formas non correspondentes, et ipsa forma variat illum, quemadmodum fit in omnibus subjectis trium regnorum naturae; est idem Deus qui vivificat omnem bestiam2, qui hominem, sed forma recipiens facit, quod bestia sit bestia et quod homo sit homo; similiter fit cum homine, dum ille menti suae inducit formam bestiae: similis influxus a Sole est in omnem arborem, sed variatur ille secundum cujusvis formam; similis est in vitem, qualis in spinam, sed si spina inoculatur viti, influxus ille invertitur et procedit secundum spinae formam. 4] Simile fit in subjectis Regni mineralis3; lux influens in lapidem calcarium, et in adamantem, est eadem, sed pellucet in hoc, et opacatur in illo. Quod Humanas mentes attinet, illae variantur secundum formas suas, quae intus spirituales sunt secundum fidem in Deum et simul vitam a Deo, et formae illae fiunt pellucidae et Angelicae per fidem in unum Deum, at vicissim fiunt opacae et ferinae per fidem in plures Deos, quae parum discriminatur a fide in nullum Deum.
1 Prima editio: charititas
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: mineratis


9. 1] III. INDE EST, QUOD IN UNIVERSO MUNDO NON DETUR GENS, CUI RELIGIO ET SANA RATIO EST, QUAE NON AGNOSCIT DEUM, ET DEUM UNUM ESSE. Ex Influxu Divino in animas hominum, de quo mox supra, sequitur, quod sit internum dictamen apud unumquemvis hominem, quod Deus sit, et quod unus sit: quod usque dentur, qui Deum negant, et qui Naturam pro Deo agnoscunt, quique plures Deos, et quoque Simulachra pro diis colunt, est causa, quia interiora rationis suae seu intellectus sui obstipaverunt mundanis et corporeis, et per haec primitivam seu infantiae ideam de Deo obliteraverunt, et simul tunc Religionem a pectore in tergum rejecerunt. Quod Christiani agnoscant unum Deum, sed quomodo, ex Symbolica illorum Confessione patet, quae talis est, “Fides Catholica haec est, ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in Unitate veneremur: sunt tres1 Personae Divinae, Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, et tamen non sunt tres dii, sed unus est Deus: atque alia est Persona Patris, alia Filii, et alia Spiritus Sancti, et illarum est una Divinitas, aequalis Gloria, et coaeterna Majestas; ita Deus est Pater, Deus est Filius, et Deus est Spiritus Sanctus: at quia singulatim unamquamque Personam Deum et Dominum confiteri Christiana veritate compellimur, ita tres Deos et tres Dominos dicere, Catholica Religione prohibemur:” talis est fides Christiana de Unitate Dei; sed quod Trinitas Dei et Unitas Dei in illa confessione inter se dissideant, in Capite de DIVINA TRINITATE videbitur. 2] Gentes reliquae in Mundo, quibus Religio et sana ratio est, adstipulantur, quod Deus unus sit: omnes Mahumedani in suis Imperiis; Africani in multis sui Orbis Regnis; et quoque Asiatici in pluribus suis; et insuper Judaei hodie. Antiquissimi in Saeculo aureo, illi, apud quos Religio fuit, coluerunt Deum Unum, quem nominaverunt JEHOVAM; similiter Antiqui in Saeculo sequente, antequam Imperia monarchica facta sunt, cum quibus inceperunt amores mundani, et demum corporei, occludere superiora intellectus, quae prius fuerunt aperta, et tunc sicut Templa et Adyta pro cultu unius Dei: at Dominus Deus ut recluderet illa, et sic restauraret cultum unius Dei, Ecclesiam apud Jacobi posteros instituit, et praefecit omnibus praeceptis religionis illorum hoc, Non erit Deus alius ante faciem meam, Exod. XX:3. 3] Jehovah etiam, quem se e novo coram illis nominavit, significat supremum et unicum Ens, ex quo omne est, quod in universo est et existit. Prisci Gentiles pro supremo Deo agnoverunt Jovem, ita forte vocatum a Jehovah, et plures alios, qui componebant Aulam ejus, etiam Divinitate donaverunt; at Sapientes in sequenti aevo, ut Plato et Aristoteles, fassi sunt, quod hi non Dii, sed totidem proprietates, qualitates, et attributa unius Dei essent, quae dii vocati sunt, quia singulis illis divinitas inerat.
1 Prima editio: sunt tres (absque italicis)

10. Omnis Ratio sana, tametsi non religiosa, videt, quod omne divisum nisi pendeat ab uno, ex se dilabatur, quemadmodum Homo ex tot membris, visceribus, organis sensoriis et motoriis contextus, nisi ex una anima; et ipsum Corpus nisi ex uno corde. Similiter Regnum nisi ab uno Rege; Domus nisi ab uno hero; et omnis functio, quae multiplex est in unoquovis Regno, nisi ab uno officiario. Quid Exercitus valeret contra hostes absque Duce, cui suprema potestas, et ei praefecti subordinati, quibus singulis suum jus est super milites. Simile foret cum Ecclesia, nisi illa agnosceret unum Deum, et quoque cum Coelo angelico, quod est sicut caput Ecclesiae in terris, in quibus Dominus est ipsa Anima; quare Coelum et Ecclesia Ipsius Corpus vocantur; quae nisi agnoscerent unum Deum, foret utrumque sicut inanime corpus, quod, quia ad nihil utile, projiceretur, et sepeliretur.
11. 1] IV. QUOD QUALIS ILLE DEUS UNUS EST, GENTES ET POPULI ABIVERINT ET ABEANT IN DIVERSUM, EX PLURIBUS CAUSIS. Causa prima est, quod cognitio de Deo, et inde agnitio Dei, non dabilis sit absque Revelatione, et non cognitio de Domino et inde agnitio, quod in Ipso omnis plenitudo Divinitatis habitet corporaliter, quam ex Verbo, quod est Revelationum Corona; nam homo ex data Revelatione potest obviam ire Deo, et influxum recipere, et sic a naturali fieri spiritualis: et primaeva Revelatio pervagata est universum Orbem, et illam naturalis homo perverterat multis modis, unde divaricationes, dissensus, haereses, et schismata religionum. Secunda causa est, quod Naturalis homo non possit percipere aliquid de Deo, sed solum de Mundo, et hoc applicare ad se, quare inter canones Ecclesiae Christianae est, quod Naturalis homo sit contra Spiritualem, et quod pugnent inter se; inde est, quod illi, qui ex Verbo [aut] ex alia Revelatione1 cognoverunt quod Deus sit, abiverint et abeant in diversum de Qualitate Dei, et de Unitate Ipsius. 2] Quapropter illi, quorum mentis visus pependit a sensibus corporis, et tamen voluerunt videre Deum, formaverunt sibi Simulacra ex auro, argento, lapide et ligno, ut sub illis, ut visus objectis, adorarent Deum: et alii2, qui simulacra ex religione rejecerunt, sibi de Deo finxerunt3 Imagines ex Sole et Luna, ex Astris, et ex variis super terra: at illi, qui crediderunt se supra vulgus sapere, et tamen naturales permanserunt, ex Dei immensitate et omnipraesentia in creando Mundum, Naturam, quidam illam in intimis, et quidam illam in ultimis, pro Deo agnoverunt: et quidam ut separarent Deum a natura, excogitaverunt quoddam universalissimum, quod vocaverunt Ens universi; et quia nihil plus de Deo sciunt, fit4 hoc Ens apud illos ens rationis, quod significat non aliquid. 3] Quis non comprehendere potest, quod cognitiones de Deo sint specula Dei, et quod illi, qui nihil sciunt de Deo, non videant Deum in aliquo speculo oculis obverso, sed in speculo inverso seu a tergo, quod argentum vivum aut nigrum gluten obtegit, ac imaginem non reflectit, sed suffocat. Fides Dei intrat in hominem per Viam priorem, quae est ab anima in superiora intellectus; at cognitiones de Deo intrant per Viam posteriorem, quia ex revelato Verbo ab Intellectu per sensus corporis hauriuntur, et in medio Intellectu fit conventus influxuum, et ibi naturalis fides, quae modo est persuasio, fit spiritualis, quae est ipsa agnitio; quare Intellectus humanus est sicut cambium, in quo fit permutatio.
1 ex Verbo [aut] ex alia Revelatione ubi in prima editione ex Verbo ex alia Revelatione; (sic Worcester et Rose.)
2 et alii ubi in prima editione et quod alii; cf. Worcester: et [inde est] quod alii
3 Prima editio: finxerint
4 Prima editio: flt

12. 1] V. QUOD RATIO HUMANA EX MULTIS IN MUNDO PERCIPERE AUT CONCLUDERE POSSIT, SI VULT, QUOD DEUS SIT, ET QUOD UNUS SIT. Haec veritas per innumerabilia in Mundo aspectabili, confirmari potest; est enim Universum sicut Theatrum, super quo Testimonia, quod Deus sit, et quod unus sit, continue exhibentur. Sed ad hoc illustrandum adducam MEMORABILE hoc e Mundo Spirituali. Quondam inter loquendum cum Angelis, aderant aliqui Novitii e Mundo naturali, quibus visis optabam felicem adventum, et narravi plura ignota de Mundo Spirituali; et post sermonem de illis quaesivi, quam eruditionem de Deo et de Natura e Mundo secum ferrent; dicebant hanc, quod Natura operetur omnia quae in Universo Creato fiunt, et quod Deus post Creationem illi indiderit et impresserit facultatem et potentiam illam, et quod Deus solum sustentet et conservet illa ne pereant; quapropter cuncta quae existunt, nascuntur et renascuntur super Tellure, Naturae hodie adscribuntur: sed respondi, quod Natura ex se non operetur quicquam, sed Deus per naturam: et quia poscebant demonstrationem, dixi; illi qui credunt Divinam operationem in singulis naturae, possunt ex permultis, quae in Mundo vident, se confirmare pro Deo, multo plus quam pro Natura: 2] illi enim, qui se confirmant pro Divina Operatione in singulis naturae, attendunt ad Mirabilia, quae conspiciuntur1 in Productionibus tam Vegetabilium quam Animalium: in PRODUCTIONIBUS VEGETABILIUM; quod ex seminulo jacto in terram exeat radix, per radicem caulis, et successive rami, termites, folia, flores, fructus, usque ad nova semina, prorsus sicut Semen sciret ordinem successionis seu processum, quo se renovaturum sit. Quis rationalis cogitare potest, quod Sol, qui est purus ignis, hoc sciat, aut quod possit indere calori suo et luci suae, ut talia efficiat, et quod possit intendere usus; homo, cui rationale elevatum est, dum illa videt et rite expendit, non potest aliter cogitare, quam quod sint ab Ipso, cui infinita Sapientia est, ita a Deo; illi qui Divinam Operationem in singulis naturae agnoscunt, etiam confirmant se in eo, cum illa vident; at vicissim illi qui illam non agnoscunt, non vident talia oculis rationis in fronte, sed in occipitio, qui sunt qui omnes ideas cogitationis suae attrahunt ex sensibus corporis, et fallacias illorum confirmant, dicentes, nonne vides Solem per calorem suum et lucem suam omnia illa operantem; quid est quod non vides, num est aliquid. 3] Illi qui se confirmant pro Divino, attendunt ad MIRABILIA quae vident in PRODUCTIONIBUS ANIMALIUM; ut hic primum memorem in Ovis, quod in illis lateat pullus in suo semine cum omni requisito ad formationem, et quoque cum omni progressione post exclusionem2 usque dum fiat avis in forma genetricis. Porro, si attenditur ad Volatilia in genere, sistuntur menti, quae alte cogitat, talia, quae creant stuporem, ut quod in minimis illorum ut in maximis, in invisibilibus ut in visibilibus, hoc est, in insectulis ut in alitibus et bestiis magnis, sint organa sensuum, quae sunt visus, odoratus, gustus et tactus, tum organa motuum, quae sunt musculi, volant enim et gradiuntur; ut et viscera adhaerentia cordi et pulmoni, quae actuantur a cerebris. Qui omnia Naturae adscribunt, illi quidem vident talia, sed cogitant modo quod sint, et dicunt, quod Natura producat; et hoc dicunt, quia averterunt mentem a cogitando de Divino, et qui averterunt se a Divino, dum vident mirabilia in Natura, non possunt rationaliter, minus spiritualiter, de illis cogitare, sed cogitant sensualiter et materialiter, et tunc cogitant in natura a natura, et non supra illam; solum cum differentia a bestiis, quod rationalitate polleant, hoc est, quod possint intelligere, si volunt. 4] Illi, qui averterunt se a cogitando de Divino, et per id facti sunt sensuales corporei, non cogitant, quod visus oculi tam crassus et materialis sit, ut plura insectula spectet ut unum obscurum, et tamen unumquodvis organizatum est ad sentiendum et ad se movendum, et sic quod praeditum sit fibris et vasis, tum corculis, fistulis pulmonicis, viscerulis ac cerebris, et quod haec contexta sint a purissimis in natura, et quod contextus illi correspondeant vitae in ultimo gradu, e qua minutissima illorum distincte aguntur. Cum Visus oculi tam crassus est, ut plura cum innumerabilibus in unoquovis, appareant ei sicut parvum obscurum, et tamen illi, qui sensuales sunt, ex illo visu cogitant et judicant, patet quam incrassata est Mens illorum, et inde in qua caligine sunt de spiritualibus.
5] Quisque ex visibilibus in Natura potest se confirmare pro Divino, si vult, et quoque se confirmat, qui de Deo et Ipsius Omnipotentia in creando Universum, et de Ipsius Omnipraesentia in conservando illud, cogitat; ut dum videt Volatilia Coeli, quod quaelibet eorum species sciat sua alimenta, et ubi haec sunt; cognoscat ex sono et visu consocios; tum inter aves, quaenam earum amicae, et quaenam inimicae sunt, quod congressus sub plumis sciant, connubia jungant, arte struant nidos, ibi ponant ova, incubent illis, tempus incubatus sciant, quo exacto excludunt pullos, quos tenerrime amant, sub alis fovent, escas porrigunt, et alunt, et hoc usque dum sui juris fiunt, et similia possunt agere. Omnis qui vult de Divino influxu per Mundum spiritualem in naturalem cogitare, potest eum in illis videre; potest etiam, si vult, corde suo dicere, tales Scientiae non possunt illis dari ex Sole per ejus calorem et lucem, est enim Sol, ex quo Natura suum ortum et essentiam ducit, purus Ignis, et inde effluxus caloris et lucis ejus prorsus mortui; et sic possunt concludere, quod talia sint ex influxu Divino per Mundum spiritualem in ultima naturae.
6] Quisque potest ex Visibilibus in Natura pro Divino se confirmare, dum videt Vermes, qui ex jucundo cujusdam amoris affectant et spirant mutationem sui status terrestris in statum quendam analogum status coelestis, et propterea repunt in loca, circumdant se tegmine, et sic mittunt se in uterum ut renascantur, et ibi fiant chrysallides, aureliae, nymphae, et tandem papiliones; et cum Metamorphosin subierunt, et secundum speciem pulchris induti sunt alis, evolant in aerem sicut in suum coelum, ac ibi genialiter ludunt, et agunt connubia, ponunt ova, ac prospiciunt sibi posteritatem; et tunc victu amoeno et dulci ex floribus se nutriunt. Quis non, qui pro Divino ex visibilibus in natura se confirmat, non videt aliquam imaginem terrestris status hominis in illis ut vermibus, et imaginem status coelestis in illis ut papilionibus: at illi, qui pro Natura se confirmant, vident quidem illa, sed quia coelestem hominis statum rejecerunt ex animo, vocant illa meras naturae operationes.
7] Quisque ex Visibilibus in Natura pro Divino se potest confirmare, dum attendit ad illa quae nota sunt de3 Apibus, quod sciant ex rosis et floribus colligere ceram, et exsugere mel, ac struere cellas sicut domunculas, et disponere illas in formam civitatis, cum plateis per quas intrent et per quas exeant; quod e longinquo odorent flores et herbas, ex quibus colligant ceras pro domo, et mella pro victu, et quod illis refertae revolent secundum plagam ad suum alveare, et sic prospiciant sibi victum pro ventura hyeme, sicut illam praeviderent: praeficiunt etiam sibi dominam sicut Reginam, ex qua Posteritas propagetur, et pro illa quasi Aulam supra se struunt cum satellitiis circum, quae, cum tempus partus instat, vadit in comitatu a satellitibus, qui vocantur Fuci, a cellula in cellulam, et ponit ova, quae turba sequens circumlinit, ne laedantur ab aere; inde illis nova soboles: postea cum haec ad aetatem suam provecta est, ut similia possit facere, expellitur domo, et examen se primum colligit in turmam, ne consociatio divellatur, et dein evolat ad investigandum sibi domicilium: circa Autumnum fuci illi, quia nihil cerae aut mellis intulerunt, educuntur et deprivantur alis, ne redeant, et escas suas, quibus nihil operae impenderunt, consumant; praeter plura: ex quibus constare potest, quod illis, propter Usum, quem praestant Generi humano, ex influxu Divino per Spiritualem Mundum, sit forma regiminis, qualis est apud homines in terris, imo apud angelos in Coelis. 8] Quis, cui ratio illibata est, non videt, quod talia apud illos non sint ex Naturali mundo; quid Sol, a quo Natura, commune habet cum Regimine aemulo et analogo Regiminis coelestis. Ex his et similibus apud Animalia bruta, confessor et cultor Naturae confirmat se pro Natura, dum confessor et cultor Dei ex iisdem se confirmat pro Deo, nam Spiritualis homo videt spiritualia in illis, et Naturalis homo videt naturalia in illis, ita quisque qualis est: quod me attinet, talia mihi fuerunt testimonia Influxus Mundi Spiritualis in Naturalem a Deo. Expende etiam, num de aliqua Forma regiminis, aut de aliqua Lege civili, aut de aliqua Virtute morali, aut de aliqua Veritate spirituali, potes analytice cogitare, nisi Divinum ex Sapientia sua per Mundum Spiritualem influat; quod ad me, non potui nec possum; animadverti enim perceptibiliter et sensibiliter Influxum illum nunc per 26 annos continue, quare hoc dico ex testato.
9] Num Natura pro fine potest habere Usum, et disponere usus in ordines et formas, hoc non potest nisi quam Sapiens; ac Universum ita ordinare et formare non potest nisi Deus, Cui infinita Sapientia est; quis alius potest praevidere et providere quae victus et amictus sunt, hominibus, victus ex messibus agri, fructibus terrae, et ex animalibus, et vestitus ex iisdem. Inter Mirabilia ibi est, quod viles illi vermes, qui vocantur Bombyces, serico vestirent, et magnifice ornarent et foeminas et viros, a Reginis et Regibus, usque ad ancillas et famulos: et quod viles illi vermes, qui vocantur Apes, suppeditarent Ceras pro luminaribus, ex quibus Templa et Aulae in splendore sunt. Haec et plura sunt Auctoramenta exstantia, quod Deus a Se per Mundum Spiritualem operetur omnia quae in Natura fiunt.
10] His adjiciendum est, quod in Mundo Spirituali visi sint illi, qui pro Natura ex visibilibus in Mundo se confirmaverunt, usque ut athei facti sint, et quod Intellectus eorum in Luce spirituali apparuerit apertus infra, sed occlusus supra, ex causa, quia Cogitatione spectaverunt deorsum ad terram, et non sursum ad Coelum: supra sensuale, quod est infimum intellectus, apparuit sicut velamen fulgurans ex igne infernali, apud quosdam atrum sicut fuligo, et apud quosdam lividum sicut cadaver. Caveat itaque quisque sibi a confirmationibus pro Natura, sed confirmet se pro Deo; non deest supellex.
1 Prima editio: eonspiciuntur
2 Prima editio: exlusionem
3 Prima editio: da



13. 1] VI. QUOD NISI UNUS DEUS FORET, NON POTUISSET UNIVERSUM CREARI ET CONSERVARI. Quod Unitas Dei concludi possit a creatione Universi, est quia Universum est Opus cohaerens sicut unum a primis ad ultima, et quod pendeat a Deo uno sicut corpus a sua anima; Universum ita creatum est, ut Deus possit omnipraesens esse, ac sub auspicio suo omnia et singula ejus tenere, ac ut unum continere in perpetuum, quod est conservare. Ex hoc quoque est, quod Jehovah Deus dicat, Quod sit, Primus et Ultimus, Principium et Finis, Alpha et Omega, Esaj. XLIV:6; Apoc. I:8,17. Et alibi, Quod faciat omnia, expandat coelos, et extendat Terram, a Se Ipso, Esaj. XLIV:24. Hoc magnum Systema, quod vocatur Universum, est Opus cohaerens ut unum a primis ad ultima, quia Deus in creando illud intendit unum Finem, qui fuit Coelum angelicum ex Humano Genere, et Media ad illum finem sunt omnia, ex quibus Mundus est; nam qui vult finem etiam vult media; 2] quare qui contemplatur Mundum ut Opus continens mediorum ad illum finem, ille potest contemplari Universum creatum ut Opus cohaerens ut unum, et potest videre, quod Mundus sit Complexus usuum in successivo ordine pro Humano Genere, ex quo Coelum Angelicum; Divinus Amor non potest alium finem intendere, quam Beatitudinem aeternam hominum ex suo Divino, et Divina Ipsius Sapientia non potest producere aliud quam usus medios ad illum finem; ex lustrato Mundo in universali hac idea, omnis sapiens potest comprehendere, quod Creator universi sit unus, et quod Essentia Ipsius sit Amor et Sapientia; quare non datur singulare ibi, in quo non latet usus in propinquo aut e longinquo pro homine; pro victu ejus ex fructibus terrae, et quoque ex animalibus, ac vestitus ex iisdem. 3] Inter mirabilia est, quod viles illi vermes, qui vocantur Bombyces, serico vestiant et magnifice ornent et foeminas et viros, a Reginis et Regibus, usque ad ancillas et famulos: et quod Viles vermes, qui sunt Apes, suppeditent ceras pro luminaribus, ex quibus Templa et Aulae in splendore sunt. Illi qui singulariter aliqua in Mundo, et non universaliter omnia in serie, in qua sunt fines, causae mediae, et effectus, lustrant, tum qui Creationem non a Divino Amore per Divinam Sapientiam deducunt, non videre possunt, quod Universum sit Opificium unius Dei, et quod in singulis usibus, quia in fine, habitet; omnis enim qui in fine est, etiam in mediis est, nam intime in omnibus mediis est finis, qui agit et ducit media. 4] Qui non contemplantur Universum ut Opificium Dei, ac ut Habitaculum Amoris et Sapientiae Ipsius, sed ut Opificium naturae, ac ut Habitaculum caloris et lucis solis, illi superiora mentis suae occludunt pro Deo, et Inferiora mentis suae aperiunt pro diabolo et inde exuunt Humanum et induunt ferinum, et se non modo credunt bestiis similes, sed etiam fiunt; fiunt enim vulpes quoad astutiam, lupi quoad ferociam, pardi quoad dolum, tigrides quoad saevitiam, crocodili, serpentes, bubones et noctuae quoad illorum naturam: illi qui tales sunt, etiam in Mundo Spirituali1 e longinquo apparent illis feris similes; amor mali illorum ita se figurat.
1 Prima editio: Sprituali

14. 1] VII. QUOD HOMO, QUI NON AGNOSCIT DEUM, AB ECCLESIA SIT EXCOMMUNICATUS, ET DAMNATUS. Quod homo, qui non agnoscit Deum, ab Ecclesia excommunicatus sit, est quia Deus est omne Ecclesiae, et Divina, quae vocantur Theologica, faciunt Ecclesiam, quare negatio Dei, est negatio omnium Ecclesiae; et haec ipsa negatio excommunicat illum, ita ipse homo se, et non Deus illum: quod ille damnatus1 sit, est quia excommunicatus ab Ecclesia, ille etiam excommunicatus est e Coelo; Ecclesia enim in terris et Coelum angelicum unum agunt, sicut Internum et Externum, ac sicut Spirituale et Naturale apud hominem; et homo a Deo creatus est, ut quoad Internum suum sit in Mundo spirituali, et quoad Externum suum in Mundo naturali; proinde quod creatus sit indigena utriusque Mundi, propter causam, ut spirituale, quod Coeli est, implantetur naturali quod Mundi est, quemadmodum fit cum semine in humo, et sic homo fiat constans et perdurans in aeternum. 2] Homo, qui per negationem Dei se excommunicavit ab Ecclesia, et sic a Coelo, occlusit Internum hominem apud se quoad voluntatem, ita quoad genialem suum amorem; voluntas hominis enim est receptaculum amoris ejus, et fit habitaculum hujus; at non potest occludere Internum suum hominem quoad Intellectum, nam si hoc posset et faceret, homo non foret homo amplius, sed amor voluntatis ejus superiora Intellectus infatuat falsis; inde fit Intellectus quasi occlusus quoad vera quae fidei sunt, et quoad bona quae charitatis, ita plus et plus contra Deum, et simul contra spiritualia Ecclesiae; et sic excluditur e communione cum Angelis Coeli, e qua cum exclusus est, se infert in communionem cum Satanis Inferni, et unum cogitat cum illis; et omnes Satanae negant Deum, ac de Deo et de spiritualibus Ecclesiae cogitant fatue; similiter homo conjunctus illis; 3] hic dum in Spiritu suo est, quod fit quum domi sibi relictus patitur cogitationes duci a jucundis mali et falsi, quae concepit et parturivit2 apud se, tunc cogitat de Deo quod non sit, sed quod sit modo vox sonans ex pulpitis, ad vinciendum plebem ad obedientiam legum justitiae, quae Societatis sunt; et quoque cogitat, quod Verbum, ex quo ministri sonant Deum, sit visionarium et congestum quid, cui Sanctitas ex Auctoritate inducta est; tum quod Decalogus seu Cathechismus sit libellus, qui postquam tritus est a manibus puerorum, rejectibilis sit, sanxit enim quod parentes honorandi sint, non occidendum, non scortandum, non furandum, non false testandum, et quis non ex lege civili eadem scit: de Ecclesia cogitat, quod modo sit congregatio simplicium, ad credendum facilium, et pusillanimorum, qui vident quod non vident: de homine, et de se ut homine, cogitat similiter ut de bestia; et de vita post mortem, similiter quod de vita bestiae post illam. 4] Ita cogitat Internus ejus homo, utcunque aliter loquitur Externus; nam, ut dictum, est cuivis homini Internum et Externum, et Internum ejus facit hominem, qui vocatur Spiritus, et vivit post mortem, et Externum, ex quo per moralitatem agit hypocritam, sepelitur; et tunc propter negationem Dei fit damnatus. Omnis homo quoad Spiritum suum est sui similibus consociatus in Mundo Spirituali, et est sicut unus cum illis; et datum est mihi saepius videre hominum adhuc viventium Spiritus in Societatibus, quorundam ibi in angelicis, et quorundam in infernalibus, et quoque per dies datum est loqui cum illis, et miratus sum quod ipse homo in suo corpore adhuc vivens de hoc prorsus nihil sciret: exinde patuit, quod qui negat Deum, jamdum inter damnatos sit, et quod post mortem colligatur ad suos.
1 Prima editio: damna:us
2 Prima editio: partuivit


15. 1] VIII. QUOD APUD HOMINES, QUI NON AGNOSCUNT UNUM DEUM, SED PLURES, NIHIL ECCLESIAE COHAEREAT. Qui unum Deum fide agnoscit et corde colit, ille in communione Sanctorum in terris est, et in communione Angelorum in coelis; illae dicuntur communiones, et sunt, quia in uno Deo sunt et unus Deus in illis: iidem etiam in conjunctione sunt cum Universo Coelo Angelico, et ausim dicere, cum omnibus et singulis ibi, sunt enim omnes sicut filii et posteri ex uno Patre, quorum animi, mores et facies similares sunt, a quibus se mutuo cognoscunt. Coelum Angelicum coordinatum est in Societates secundum omnes varietates amoris boni, quae varietates ad universalissimum unum Amorem collimant, qui est in Deum; ex hoc Amore propagati sunt omnes, qui Deum unum Creatorem universi, et simul Redemptorem, et Regeneratorem, fide agnoscunt et corde colunt. 2] Sed aliter prorsus illi, qui non unum, sed plures Deos adeunt et adorant, sive hoc fiat, quod unum ore et tres cogitatione, ut faciunt illi in hodierna Ecclesia, qui Deum in tres personas distinguunt, et unamquamque Personam declarant Deum per se, et cuique separatas qualitates, seu proprietates quae non alterius sunt, attribuunt; inde fit, quod unitas Dei non modo actualiter dividatur, sed etiam ipsa Theologia, et quoque Mens humana in qua illa erit, similiter; quid inde nisi perplexum et non cohaerens in rebus Ecclesiae resultat; quod talis sit status Ecclesiae hodiernae in Appendice post hoc Opus, demonstrabitur: hoc veritas est, quod divisio Dei, aut Essentiae Divinae in tres Personas, quarum quaelibet per se aut singulatim est Deus, inducat negationem Dei; est sicut quis in Templum ad adorandum intrat, et in Tabula super Altari videt pictum unum Deum sicut Antiquum dierum, Alterum sicut Pontificem maximum, et Tertium sicut Aeolum volantem, et subscriptum, hi tres sunt Unus Deus: aut forsan sicut ibi videret Unitatem et Trinitatem pictas sicut hominem cum tribus Capitibus super uno corpore, aut cum tribus corporibus sub uno Capite, quae forma monstrosa est, cum qua idea si quis intraret Coelum, certe praeceps dejiceretur, tametsi diceret, quod Caput aut Capita significarent Essentiam, et Corpus aut Corpora Proprietates distinctas.

* * * * * *


16. 1] His adjiciam unum MEMORABILE: Vidi aliquos novos Advenas e Mundo naturali in Mundum Spiritualem, inter se loquentes de Tribus Personis Divinis ab aeterno; fuerunt Canonici, et unus ex illis Episcopus; hi ad me accesserunt, et post aliquem sermonem de Mundo Spirituali, de quo antea non quicquam sciverant, dixi, audivi vos loquentes de tribus Personis Divinis ab aeterno; et quaeso, ut magnum hoc Mysterium secundum ideas vestras, quas cepistis in Mundo naturali, e quo nuper venistis, aperiatis: et tunc Primas me intuens, dixit, video quod sis Laicus, quare ideas cogitationis meae de magno hoc Mysterio aperiam, et docebo; ideae meae fuerunt, et adhuc sunt, quod Deus Pater, Deus Filius et Deus Spiritus Sanctus, in Medio Coelo super magnificis et altis Soliis seu Thronis sedeant; Deus Pater super throno ex obryzo auro cum Sceptro in manu; Deus Filius ad dextram Ipsius super Throno ex purissimo argento cum Corona super capite; et Deus Spiritus Sanctus juxta illos super Throno ex splendido Chrystallo, tenens Columbam in manu; et quod circum circa illos in triplici ordine pensiles lampades ex lapidibus pretiosis coruscarent; et quod e longinquo ab hoc Circo starent innumerabiles Angeli, omnes adorantes et glorificantes: et insuper, quod Deus Pater cum suo Filio jugiter de Justificandis colloquatur, et quod inter se decernant et sanciant, quinam in terris digni essent, quos inter Angelos recepturi, ac vita aeterna coronaturi sint: et quod Deus Spiritus Sanctus ex auditis illis quoad nomina, illico percurrat terrarum Orbem ad illos, secum ferens dona justitiae, totidem auctoramenta salutis pro justificandis, et actutum ut advenit et afflat, dissipet peccata, sicut ventilator fumum e fornace, et hanc dealbat; et quoque aufert e cordibus durities lapidis, et infert mollities carnis, et simul innovat Spiritus seu mentes eorum, et generat e novo, ac facies infantiles illis inducit; et denique obsignat frontes eorum signo crucis, et vocat electos et filios Dei. Hoc sermone finito Primas ille ad me dixit, ita illud magnum mysterium in Mundo enodavi; et quia plerique ex nostro Ordine ibi illis meis effatis adplauserunt, persuasus sum, quod etiam tu, qui laicus es, illis fidem adjungas. 2] Postquam illa a Primate dicta sunt, inspexi illum et simul canonicos cum illo, et animadverti, quod omnes pleno assensu faverent, quare exorsus sum respondere, et dixi; expendi tuae fidei enuntiata, et ex illis collegi, quod de Deo Triuno prorsus naturalem et sensualem, imo materialem ideam, captaveris et foveas, ex qua inevitabiliter fluit idea trium Deorum; estne sensualiter cogitare de Deo Patre, quod sedeat super Throno cum Sceptro in manu, et de Filio, quod super suo Throno cum Corona super capite, et de Spiritu Sancto, quod super suo cum Columba in manu, et quod secundum auscultata percurrat terrarum Orbem; et quia talis idea inde resultat, non possum dictis tuis adjungere fidem: ego enim ab infantia mea non potui in mentem meam aliam ideam quam UNIUS DEI admittere, et cum hanc solum admisi et retineo, cadunt apud me omnia illa quae dixisti; et tunc vidi, quod per Thronum, super quo Jehovah secundum Scripturam dicitur sedere, intelligatur Regnum, per Sceptrum et Coronam Regimen et Dominium, per sedere ad dextram Omnipotentia Dei per Humanum suum; et quod per illa, quae de Spiritu Sancto perhibentur, Operationes Divinae Omnipraesentiae: assume Domine, si placet, ideam UNIUS DEI, et illam rite volve in Ratiocinio tuo, et tandem perspicue deprehendes, quod ita sit. 3] Vos quidem etiam dicitis, quod Deus unus sit, et hoc quia Essentiam facitis unam et quoque individuam trium illarum Personarum, atqui non permittitis ut aliquis dicat, quod unus ille Deus sit una Persona, sed quod usque sint tres, et hoc facitis, ne idea trium deorum, qualis vestra est, pereat; et quoque addicatis cuivis proprietatem separatam ab alterius, annon sic Essentiam vestram Divinam dividitis; quando ita est, quomodo dicere potestis et simul cogitare quod Unus Deus sit; ignoscerem, si dixeritis quod unum Divinum sit: quomodo quis, dum audit, quod Pater sit Deus, Filius sit Deus, Spiritus Sanctus sit Deus, et quod unaquaevis Persona singulatim sit Deus, potest cogitare quod unus Deus sit; estne contradictio, cui fides nusquam adjungi potest; quod non dici possit unus Deus sed simile Divinum, illustrari potest per haec; de pluribus hominibus, qui simul unum Senatum, Synedrium, aut Concilium conformant, non potest dici quod unus homo sint, sed dum omnibus et singulis una sententia est, potest dici quod unum sentiant: nec potest de tribus adamantibus unius substantiae dici, quod unus Adamas sint, sed quod unum quoad substantiam sint, et quoque quisque Adamas ab altero differat pretio secundum proprium pondus; sed non ita si unus sit, et non tres. 4] Ast percipio, quod tres Divinas Personas, quarum unaquaevis per se seu singulatim Deus est, dicatis unum Deum, et injunxeritis, ut quisque in Ecclesia ita loquatur, propter causam, quia Ratio illustrata et sana in Universo terrarum Orbe agnoscit, quod Unus Deus sit, et ideo pudore suffunderemini, si non etiam vos loqueremini similiter; at usque dum unum Deum pronuntiatis, tametsi cogitatis tres, non tamen pudor ille intrahit binas illas voces in os, sed eloquimini. His dictis et auditis recessit Episcopus cum suis Canonicis, et in recedendo convertit se, et voluit exclamare, est unus Deus, sed non potuit, quia cogitatio ejus retraxit linguam ejus, et tunc diducto ore efflavit tres Deos. Adstantes, hoc portento viso riserunt cum cachinno, et abiverunt.
17. 1] Postea quaesivi, ubinam offenderem ex Eruditis illos, qui acutissimo ingenio sunt, et pro Trinitate Divina in tres Personas divisa stant; et aderant tres, ad quos dixi, quomodo potestis Divinam Trinitatem in tres Personas dividere, et asserere, quod unaquaevis Persona per se seu singulatim sit Deus et Dominus, numne sic confessio oris, quod Deus Unus sit, tantum a cogitatione distat, quantum meridies a septentrione; ad quod responderunt, non hilum distat, quia tribus Personis est Una Essentia, et Divina Essentia est Deus; nos fuimus in Mundo Tutores Trinitatis Personarum, ac Pupillus, cujus tutelam gessimus, fuit fides nostra, in qua unaquaevis Persona Divina partem suam nacta est, Deus Pater illam partem quod imputet ac donet, Deus Filius illam quod intercedat et mediet, et Deus Spiritus Sanctus illam quod imputationis et mediationis usus efficiat. 2] At quaesivi, quid per Divinam Essentiam intelligitis; dixerunt, intelligimus Omnipotentiam, Omniscientiam, Omnipraesentiam, Immensitatem, Aeternitatem, Aequalitatem Majestatis; ad quae dixi, si Essentia illa facit ex pluribus diis Unum, potestis adhuc plures addere, ut pro exemplo quartum, qui apud Mosen, Ezechielem et Hiobum memoratur, et vocatur Deus Schaddai: similiter etiam fecerunt Antiqui in Graecia et Italia, qui parilia attributa et sic similem essentiam assignaverunt suis diis, ut Saturno, Jovi, Neptuno, Plutoni, Apollini, Junoni, Dianae, Minervae, imo etiam Mercurio et Veneri, sed usque non potuerunt dicere, quod omnes illi unus Deus essent: et quoque vos, qui tres estis, ac, ut percipio simili eruditione, et sic simili essentia quoad illam, usque non potestis vos combinare in unum hominem eruditum; sed ad haec riserunt, dicentes, jocaris; aliter est cum Essentia Divina, haec est una, et non tripartita, et est individua et sic non divisa; partitio et divisio non cadit in illam: 3] his auditis regessi, descendamus in hanc aream, et dimicemus; et quaesivi, quid intelligitis per Personam, et quid significat illa, et dixerunt, Nomen Personae significat non partem aut qualitatem in alio, sed quod proprie subsistit; ita omnes1 Primores Ecclesiae Personam definiunt, et nos cum illis; et dixi, est haec definitio2 Personae, et responderunt, est; ad quae retuli, ita non est aliqua pars Patris in Filio, nec aliqua utriusque in Spiritu Sancto, ex quo sequitur, quod quisque sit sui arbitrii, juris et potestatis, et sic non aliquid quod conjungit, nisi voluntas, quae cuivis propria est, et sic communicabilis ex beneplacito; suntne ita tres Personae tres distincti Dii: audite adhuc; definivistis etiam Personam, quod sit quod proprie subsistit, consequenter quod sint tres substantiae, in quas partimini Essentiam Divinam, et tamen haec, ut quoque dicitis, est impartibilis, quia una et individua; et insuper unicuique substantiae, hoc est, Personae, attribuitis proprietates quae non sunt in altera, et quoque quae non communicari possunt alteri, quae sunt Imputatio, Mediatio, et Operatio; quid tunc inde resultat aliud, quam quod tres Personae sint tres dii; ad haec dicta retraxerunt se, dicentes, ventilabimus illa, et post ventilationem respondebimus. 4] Adstitit quidam Sapiens; hic audiens illa dixit, ego non volo per tam subtiles transennas hanc supremam rem inspicere, sed extra subtilitates illas video in clara luce, quod in ideis cogitationis vestrae sint tres Dii; sed quia pudoris est coram universo Mundo propalare illas, nam si propalaveritis, vocabimini insani et fatui, quare prodest ad evitandum ignominiam, ut unum Deum ore confiteamini: sed ad haec illi tres tenaces sententiae suae nihil attenderunt, et in abeundo emurmurabant aliquos terminos commodatos ex Arte Methaphysica, ex quo animadverti, quod illa esset illorum tripos, ex quo responsa vellent dare.
1 Prima editio: omnes,
2 Prima editio: difinitio



18. DE DIVINO ESSE, QUOD EST JEHOVAH.

Agitur primum de Divino Esse, et postea de Divina Essentia: apparet sicut duo illa unum idem sint, sed usque Esse est Universalius quam Essentia, Essentia enim ponit Esse, et ex Esse fit Essentia: Esse Dei, seu Esse Divinum, non1 potest describi, quia est supra omnem ideam cogitationis humanae; in hanc non cadit aliud, quam quod creatum et finitum est, non autem Increatum et Infinitum, ita non Esse Divinum: Esse Divinum est ipsum Esse, ex quo omnia sunt, et quod in omnibus erit ut sint. Ulterior notio de Esse Divino potest influere ex Articulis sequentibus, qui sunt, I. Quod Unus ille Deus dicatur Jehovah ex Esse, ita ex eo, quia Solus Est, Fuit, et Erit, et quia est Primus et Ultimus, Principium et Finis, Alphah et Omegah. II. Quod Unus ille Deus sit ipsa Substantia et ipsa Forma, et quod Angeli et Homines sint substantiae et formae ex Ipso, et quod quantum illi in Ipso sunt, et Ipse in illis, tantum sint imagines et similitudines Ipsius. III. Quod Divinum Esse sit Esse in se, et simul Existere in se. IV. Quod Divinum Esse et Existere in se, non possit producere aliud Divinum quod sit Esse et Existere in se, consequenter quod Deus alius ejusdem Essentiae non dabilis sit. V. Quod Pluralitas deorum in Saeculis antiquis, et quoque hodiernis, non aliunde exstiterit, quam ex non intellecto Divino Esse. Sed haec singulatim elucidanda sunt.
1 Prima editio: Divinum non

19. 1] I. QUOD UNUS ILLE DEUS DICATUR JEHOVAH EX ESSE, ITA EX EO QUIA SOLUS EST, FUIT, ET ERIT1, ET QUIA EST PRIMUS ET ULTIMUS, PRINCIPIUM ET FINIS, ALPHAH ET OMEGAH. Quod Jehovah significet Sum et Esse, notum est; et quod Deus ab antiquissimis temporibus ita vocatus sit, constat ex Libro Creationis seu Genesi, ubi in Primo Capite nominatur Deus, at in Secundo et sequentibus Jehovah Deus: et postea cum filii Abrahami ex Jacobo per commorationem in Aegypto obliti sunt nominis Dei, in memoriam revocatum est; de quo ita; “Moses dixit ad Deum, quodnam Nomen tuum, dixit Deus, SUM QUI SUM; sic dices filiis Israelis, SUM misit me ad vos, et dices, JEHOVAH DEUS Patrum vestrorum2 misit me ad vos: hoc Nomen meum in aeternum, et hoc Memorabile meum a generatione in generationem3,” Exod. III:13,14,15.4 Quoniam solus Deus est Sum et Esse, seu Jehovah, ideo non datur in Universo Creato aliquid, quod non ducit suum esse ab Ipso; sed quomodo, videbitur infra: hoc idem etiam intelligitur per haec, Ego sum Primus et Ultimus, Principium et Finis, Alphah et Omegah, Esaj. Cap. XLIV:6 5, et Apoc. Cap. I:8,11, Cap. XXII:13; per quae significatur, Qui est Ipsum et Unicum a primis ad ultima, ex quo omnia. 2] Quod Deus dicatur Alphah et Omegah, Principium et Finis, est quia Alphah est Prima et Omegah est Ultima Syllaba in Alphabetho Graeco, et inde significant Omnia in complexu; causa est, quia unaquaevis Litera Alphabetica in Mundo spirituali significat aliquam rem, et Vocalis, quia inservit sono, aliquid affectionis seu amoris; ex hac origine est Loquela Spiritualis seu angelica, et quoque Scriptura ibi: sed hoc est Arcanum hactenus ignotum; est enim Lingua Universalis, in qua sunt omnes Angeli et Spiritus, et haec nihil commune habet cum aliqua Lingua hominum in Mundo; in hanc Linguam venit omnis homo post mortem, est enim illa cuivis homini ex creatione insita; quare unusquisque alterum in Universo Mundo Spirituali intelligere potest: datum est mihi saepius illam Linguam audire, et contuli illam cum linguis in Mundo, et compertus sum, quod ne quidem in aliquo minimo unum faciat cum aliqua Lingua naturali in terris; differt ab his ex primitivo suo, quod est, quod unaquaevis litera cujusvis vocis significet aliquam rem. Inde nunc est quod Deus dicatur Alphah6 et Omegah; per quod significatur, quod sit Ipsum et Unicum a primis ad ultima, ex Quo omnia: sed de hac Lingua et ejus Scriptura fluente ex Spirituali cogitatione Angelorum, videatur in Opere de Amore Conjugiali, n. 326 ad 329, et quoque in sequentibus.
1 SOLUS EST, FUIT, ET ERIT ubi in prima editione SOLUS EST, ET ERIT
2 Prima editio: vestorum
3 Prima editio: regenerationem
4 Prima editio: III: 14. 15.
5 Prima editio: XIV: 16
6 Prima editio: Aphah

20. 1] II. QUOD UNUS ILLE DEUS SIT IPSA SUBSTANTIA ET IPSA FORMA, ET QUOD ANGELI ET HOMINES SINT SUBSTANTIAE ET FORMAE EX IPSO; ET QUOD QUANTUM1 ILLI IN IPSO SUNT, ET IPSE IN ILLIS, TANTUM SINT IMAGINES ET SIMILITUDINES IPSIUS. Quoniam Deus est Esse, etiam est Substantia, nam Esse nisi sit substantia, est ens rationis, substantia enim est ens subsistens2; et qui est substantia, etiam est forma, nam substantia nisi sit forma, est ens rationis; quare de Deo praedicari potest utraque, sed ita, quod sit Substantia et Forma unica, ipsa, et prima: quod haec Forma sit ipsa Humana, hoc est, quod Deus sit Ipse Homo, cujus omnia Infinita sunt3, in SAPIENTIA ANGELICA DE DIVINO AMORE ET DIVINA SAPIENTIA, Amstelodami Anno MDCCLXIII, vulgata, demonstratum est; similiter quod Angeli et Homines sint substantiae et formae creatae et organizatae ad recipiendum Divina per Coelum influentia in se; quare in Libro creationis vocantur Imagines et Similitudines Dei, [Gen] Cap. I:26, 27, et alibi, quod sint filii Ipsius et nati ab Ipso; at quod quantum homo sub auspicio Divino vivit, hoc est, patitur se duci a Deo, tantum fiat Ipsius imago interius et interius, in serie hujus Operis, multis demonstrabitur. 2] Nisi de Deo formetur idea, quod sit prima Substantia et Forma, et de Forma Ipsius quod sit ipsa Humana, Mentes humanae sibi facile inducerent phantasias sicut spectra de Ipso Deo, de exortu hominum, et de Creatione Mundi; de Deo non aliam notionem sibi sumerent, quam sicut de Natura universi in suis primis, ita sicut de ejus Expanso, aut sicut de inani aut nihilo; de exortu hominum, sicut de confluxu elementorum in talem formam ex fortuito; de Creatione4 Mundi, quod origo substantiarum et formarum ejus sit ex punctis et dein lineis geometricis, quae quia nullius praedicationis, ita in se non aliquid sunt; apud tales est omne Ecclesiae sicut Styx5 aut caligo in Tartaro6.
1 Sic n. 18. ET QUOD QUANTUM ubi in prima editione ET QUANTUM
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: suat
4 Primo editio: Creationae
5 Prima editio: styx
6 Prima editio: tartaro


21. 1] III. QUOD DIVINUM ESSE SIT ESSE IN SE, ET SIMUL EXISTERE IN SE. Quod Jehovah Deus sit Esse in se, est quia est Sum, Ipsum, Unicum et Primum, ab aeterno in aeternum, a quo omne est quod est, ut sit aliquid; ita et non aliter est Principium et Finis, Primus et Ultimus, et Alphah et Omegah: non potest dici, quod sit suum Esse a se, quia HOC EX SE ponit prius et sic tempus, quod non cadit in Infinitum, quod vocatur AB AETERNO, et quoque ponit alium Deum, qui Est Deus in se, ita Deum a Deo, aut quod Deus se Ipsum formaverit, et sic non foret Increatus, nec Infinitus, quia sic se a se vel ex altero finivit. Ex eo, quod Deus sit Esse in se, sequitur quod sit Amor in se, Sapientia in se, ac Vita in se, et quod sit Ipsum, a Quo omnia sunt, et ad quod omnia se referunt, ut sint aliquid; quod Deus sit Vita in se, et sic Deus1, constat ex Domini Verbis apud Johannem Cap. V:26. Et apud Esajam, Ego Jehovah facio omnia, expando Coelos Solus, et extendo Terram a Me Ipso, Caput XLIV:24. Et quod sit Solus Deus, et praeter Ipsum non Deus, Esaj. XLV:14,15,21,22 1; Hosch. XII:4. 2] Quod Deus non modo sit Esse in se, sed etiam Existere in se, est quia Esse nisi Existat, non est aliquid, pariter Existere nisi sit ex Esse, quare dato uno dabitur alterum; similiter nisi substantia etiam sit forma, de Substantia nisi sit forma, non est aliquid praedicabile, et hoc, quia non habet quale, est in se nihil. Quod hic dicantur Esse et Existere, et non Essentia et Existentia, est quia distinguendum est inter Esse et Essentiam, et inde inter Existere et Existentiam, sicut inter prius et posterius, ac prius est universalius quam posterius; ad Divinum Esse se applicat Infinitas et Aeternitas, at vero ad Divinam Essentiam et Existentiam se applicat Divinus Amor et Divina Sapientia, et per haec duo Omnipotentia et Omnipraesentia, de quibus ideo in suo ordine agetur.
1 Fortasse: at sic Dominus, sic Rose
2 Prima editio: Esaj. XLV: 14. 15. 20. 21.

22. 1] Quod Deus sit Ipsum, Unicum et Primum, quod vocatur Esse et Existere in se, ex quo omnia quae sunt et existunt, Naturalis homo ex sua ratione nequicquam potest rescire, nam Naturalis homo ex sua ratione non aliud potest desumere, quam quod naturae est, hoc enim quadrat cum ejus essentia, quia in illam nihil aliud ab infantia et pueritia intravit; at quoniam homo creatus est ut quoque sit Spiritualis, quia victurus est post mortem, et tunc inter Spirituales in illorum Mundo, ideo Deus providit Verbum, in quo non modo Semet Ipsum revelavit, sed etiam quod Coelum et Infernum sint, et quod in illorum uno aut altero omnis homo victurus sit in aeternum, quisque secundum vitam et simul fidem suam; et quoque in Verbo revelavit, quod sit Sum seu Esse, ac Ipsum et Unicum quod in se est, et sic Primum seu Principium, ex quo omnia. 2] Ex hac Revelatione est, quod Naturalis homo possit se elevare supra naturam, ita supra se, et videre talia quae Dei sunt, sed usque tamen sicut e longinquo1, tametsi Deus est in propinquo apud omnem hominem, est enim in illo cum sua Essentia; et quia ita est, est in propinquo apud illos, qui Ipsum amant, et illi amant Ipsum, qui vivunt secundum praecepta Ipsius et credunt in Ipsum, hi sicut vident Ipsum; quid fides nisi spiritualis visus quod sit, et quid vita secundum praecepta Ipsius, quam actualis agnitio quod ab Ipso sit salus et vita aeterna; at vero illi, quibus non est fides spiritualis sed naturalis, quae modo est scientia, et inde similis vita, illi vident quidem Deum, sed e longinquo, et hoc solum quando loquuntur2 de Illo; differentia inter hos et illos est, sicut inter illos qui stant in clara luce, et vident homines prope se, et tangunt illos, ac inter illos qui stant in denso nimbo, et ex eo non possunt videre, num homines sint, vel num arbores aut saxa. 3] Aut est sicut3 qui stant super alto Monte, ubi Urbs, ac vadunt huc illuc et loquuntur cum consociis Urbanis; ac sicut qui e Monte4 illo spectant deorsum, et non cognoscunt num homines vel num bestiae aut statuae sint, quae vident. Imo est sicut inter illos, qui in aliquo planetario Orbe stant, et vident suos ibi, et inter illos, qui in alio planetario orbe sunt cum tubis opticis in manibus, et spectant illuc, et dicunt quod videant homines ibi, cum tamen non vident nisi universaliter terrea5 ut lucidum lunare, et aquea ut maculas. Simile discrimen est inter videre Deum, et Divina quae procedunt ab Ipso in sua mente, apud illos qui in fide et simul in vita charitatis sunt, et inter illos qui modo in scientia de illis sunt; proinde inter Naturales et Spirituales homines. Illi autem qui Divinam Sanctitatem Verbi negant, et usque illa quae Religionis sunt portant sicut in sacco super tergo, illi non vident Deum, sed modo sonant Deum, cum exigua differentia a psittacis.
1 Prima editio: loginquo
2 Prima editio: loquntur
3 Prima editio: aut sicut
4 Prima editio: Mente
5 Prima editio: terrrea

23. 1] IV. QUOD DIVINUM ESSE ET EXISTERE IN SE, NON POSSIT PRODUCERE ALIUD DIVINUM QUOD SIT ESSE ET EXISTERE IN SE, CONSEQUENTER QUOD DEUS ALIUS EJUSDEM ESSENTIAE NON DABILIS SIT. Quod Deus unus, qui Creator Universi, sit Esse et Existere in se, ita Deus in se, hactenus ostensum1 est; inde sequitur, quod non dabilis sit Deus a Deo, quia ipsum Essentiale Divinum, quod est Esse et Existere in se, non2 dabile est in illo; perinde est, sive dicatur a Deo gigni, sive procedere, est tamen usque a Deo produci, et hoc parum differt a3 creari; quare introducere in Ecclesiam fidem, quod sint tres Divinae Personae, quarum quaelibet singulatim est Deus, et ejusdem Essentiae, ac unus natus ab aeterno, et tertius procedens ab aeterno, est prorsus abolere ideam Unitatis Dei, et cum hac omnem notionem Divinitatis, et sic efficere ut omne Spirituale rationis in exilium ejiciatur; inde homo non fit homo amplius, sed totus quantus Naturalis, qui non plus differt a bestia, quam quod loqui possit, et qui est contra omnia spiritualia Ecclesiae, haec enim naturalis homo vocat deliria; inde et non aliunde tam enormia haeretica de Deo scaturiverunt: quapropter Divina Trinitas divisa in Personas intulit non modo noctem in Ecclesiam, sed etiam mortem. 2] Quod identitas trium Essentiarum Divinarum sit rationis scandalum, constitit mihi ex Angelis, qui dixerunt, quod ne quidem possint enuntiare tres Divinitates aequales; et si quis ad illos veniret, et vellet enuntiare, non posset quin avertat se, et quod post enuntiationem fiat sicut truncus humanus, et projiciatur deorsum, et postea abeat ad illos in Inferno, qui non aliquem Deum agnoscunt. Veritas est, quod implantare infanti et puero ideam trium Personarum Divinarum, cui inevitabiliter adhaeret idea trium deorum, sit auferre illis omne lacticinium spirituale, et deinde omnem cibatum Spiritualem, et demum omne ratiocinium spirituale, et apud illos, qui se in eo confirmant, inducere mortem spiritualem. Discrimen inter illos, qui fide et corde colunt unum Deum Creatorem Universi, et Hunc simul Redemptorem et Regeneratorem, est sicut fuit Urbs Zion tempore Davidis, et Urbs Hierosolymae tempore Salomonis, postquam Templum aedificatum est; at Ecclesia, quae credit in tres Personas, et in unamquamque ut in singularem Deum, est similis urbi Zioni et Hierosolymae a Vespasiano destructis, et Templo ibi incenso. Porro, homo, qui colit unum Deum, in Quo Divina Trinitas est, et sic qui una Persona est, fit plus et plus vivus, et homo angelus; at qui se in pluralitate Deorum ex pluralitate Personarum confirmat, fit successive sicut Statua facta cum articulis mobilibus, in cujus medio stat Satanas, et loquitur per os articulatum ejus.
1 Prima editio: offensum
2 Prima editio: mon
3 Prima editio: differta

24. 1] V. QUOD PLURALITAS DEORUM IN SAECULIS ANTIQUIS, ET QUOQUE HODIERNIS, NON ALIUNDE EXSTITERIT, QUAM EX NON INTELLECTO DIVINO ESSE. Quod Unitas Dei cujusvis hominis menti intime inscripta sit, quoniam illa est in medio omnium quae in animam hominis a Deo influunt, supra n. 8, ostensum est; sed quod usque in Intellectum humanum non inde descenderit, est causa, quia defuerunt cognitiones, per quas hominem oportet Deo obviam ascendere; quisque enim parabit Deo viam, hoc est, praeparabit se ad receptionem, et hoc fiet per cognitiones. Cognitiones, quae defuerunt, quod Intellectus non potuerit penetrare illuc, ut videret, quod Deus unus sit, et quod non dabile sit Divinum Esse nisi Unicum, et quod Omnia Naturae sint ab Illo, sunt sequentes, 1. Quia hactenus nemo aliquid sciverat de Mundo Spirituali, ubi sunt Spiritus et Angeli, et in quem omnis homo post mortem venit. 2. Pariter tunc, quod in illo Mundo sit Sol, qui est purus Amor a Jehovah Deo, qui in medio ejus est. 3. Quod ex illo Sole procedat Calor, qui in essentia sua est Amor, et Lux quae in essentia sua est Sapientia. 4. Quod inde omnia quae in illo Mundo sunt, Spiritualia sint, et afficiant Internum hominem, et faciant ejus Voluntatem et Intellectum. 5. Quod Jehovah Deus ex suo Sole non modo produxerit Mundum Spiritualem, et omnia Spiritualia ejus, quae innumerabilia sunt, et substantialia, sed etiam quod produxerit Mundum naturalem, et omnia naturalia ejus, quae etiam innumerabilia sunt, sed materialia. 6. Quod hactenus non aliquis sciverit discrimen inter Spirituale et Naturale1, imo nec quid Spirituale in sua essentia. 7. Neque quod tres Gradus Amoris et Sapientiae sint, secundum quos Coeli angelici ordinati sunt. 8. Et quod Mens humana in totidem gradus distincta sit, ob causam ut possit in unum ex tribus Coelis post mortem elevari, quod fit secundum ejus vitam et simul fidem. 9. Et denique, quod omnia illa non potuerint quoad unum punctum existere, nisi a Divino Esse, quod est Ipsum in se, et sic Primum et Principium ex quo omnia. Hae cognitiones hactenus defuerunt2, per quas tamen homo ascendet, et Divinum Esse cognoscet. 2] Dicitur, quod homo ascendat, sed intelligitur quod a Deo elevetur; nam homini est Liberum arbitrium comparandi sibi Cognitiones, et sicut comparat sibi illas ex Verbo, medio Intellectu, ita explanat viam, per quam Deus descendat, ac illum elevet. Cognitiones, per quas fit Intellectui humano ascensus, Deo tenente illum in manu, et ducente, comparari possunt gradibus Scalae visae Jacobo, quae fuit erecta super terram, cujus caput pertigit in Coelum, et per quam Angeli ascendebant, et Jehovah consistebat supra illam, Genes. XXVIII:12,13; aliter prorsus cum illae Cognitiones deficiunt, aut homo illas spernit; tunc Elevatio intellectus comparari potest Scalae e terra ad fenestram primae mansionis magnifici3 Palatii erectae, ubi commorantur homines, et non ad fenestras secundae mansionis, ubi Spiritus, et minus adhuc ad fenestras tertiae mansionis, ubi Angeli; inde fit, quod homo non nisi quam in naturae athmosphaeris et materialibus, in quibus oculos, aures, et nares tenet, maneat, ex quibus non alias ideas de Coelo et de Dei Esse et Essentia haurit, quam athmosphaericas et materiales, et ex his homo cogitans non judicat quicquam de Deo, num sit vel non sit, vel num unus, aut num plures; et adhuc minus, qualis est quoad suum Esse et quoad suam Essentiam. Inde exorta est Pluralitas deorum in Saeculis antiquis, et quoque in hodiernis.
1 Prima editio: Naturalae
2 Prima editio: defurunt
3 Sic Errores Typographici

* * * * * *


25. 1] His adjiciam hoc MEMORABILE: Quondam experrectus a somno, incidi in profundam meditationem de DEO; et cum suspexi, vidi supra me in Coelo Lucem candidissimam in forma ovali; et cum fixi intuitum in Luce illa, recedebat Lux ad latera, et intrabat in peripherias, et tunc ecce patuit mihi Coelum, et vidi magnifica, et Angelos stantes in forma Circi a latere meridionali aperturae, et loquebantur inter se; et quia accendebar desiderio audiendi quid loquebantur, ideo dabatur mihi primum audire Sonum, qui plenus erat amore coelesti, et postea Loquelam, quae plena erat sapientia ex illo amore; loquebantur inter se de DEO UNO, et de CONJUNCTIONE CUM IPSO, et inde SALVATIONE: loquebantur ineffabilia, quorum pleraque non possunt cadere in voces alicujus Linguae naturalis; sed quia aliquoties fueram in consortio cum Angelis in ipso Coelo, et tunc in simili loquela cum illis, quia in simili statu, ideo potui nunc intelligere illos, et ex sermone illorum desumere aliqua, quae possunt expromi vocibus Linguae naturalis rationaliter. 2] Dicebant, quod DIVINUM ESSE SIT UNUM, IDEM, IPSUM, ET INDIVIDUUM. Haec illustrabant per ideas spirituales; dicendo, quod Divinum Esse non possit cadere in plures, quorum unicuique sit Divinum Esse, et usque illud esse Unum, Idem, Ipsum, et Individuum; cogitaret enim quisque ex suo Esse ex se, et singulatim per se; si tunc etiam ex alteris et per alteros unanimiter, forent plures Dii unanimi, et non Deus unus, nam unanimitas, quia est consensus plurium, et simul cujusvis ex se et per se, non concordat cum unitate Dei, sed cum pluralitate; non dixerunt Deorum, quia non potuerunt; Lux enim Coeli, ex qua cogitatio illorum, et aura in qua procedebat sermo illorum, contranitebatur; dicebant etiam, quod cum vellent enuntiare Deos, et quemlibet ut Personam per se, cadat conatus enuntiandi illico in Unum, imo in Unicum Deum. His addebant, quod Divinum Esse sit DIVINUM ESSE IN SE, non a se, quia a se ponit Esse in se ab alio priori, ita ponit Deum a Deo, quod non datur; quod a Deo est, non vocatur Deus, sed vocatur Divinum; quid enim est Deus a Deo, ita quid Deus a Deo natus ab aeterno; et quid Deus a Deo per Deum natum ab aeterno procedens, nisi voces, quibus nihil lucis e Coelo inest. 3] Porro dicebant, quod Divinum Esse, quod in se est Deus, sit IDEM, non Idem simplex, sed infinitum, hoc est, Idem ab aeterno in aeternum; est Idem ubivis, ac Idem apud unumquemvis1, et in unoquovis, sed quod omne varium et mutabile sit in recipiente; status recipientis hoc facit. Quod Divinum Esse, quod est Deus in se, sit IPSUM, ita illustrabant; Deus est Ipsum, quia est ipse Amor et ipsa Sapientia, seu quia est ipsum Bonum et ipsum Verum, et inde ipsa Vita; quae nisi forent Ipsum in Deo, illa non forent aliquid in Coelo et Mundo, quia non foret aliquod illorum relativum ad Ipsum; omne quale sortitur suum quale ex eo, quod sit Ipsum ex quo est, et ad quod se refert ut sit tale. Hoc Ipsum, quod est Esse Divinum, non est in loco, sed apud illos2 et in illis qui sunt in loco secundum receptionem; quoniam de Amore et Sapientia, seu de Bono et Vero, et inde Vita, quae sunt Ipsum in Deo, imo Ipse Deus, non praedicari potest locus, nec progressio e loco in locum, unde Omnipraesentia; quare dicit Dominus, Quod sit in medio illorum3; tum Ipse in illis, et illi in Ipso4. 4] At quia non recipi potest ab ullo Qualis in se est, apparet qualis in Essentia sua est, ut Sol supra Coelos Angelicos, a quo procedens ut Lux est Ipse quoad sapientiam, ac ut Calor est Ipse quoad Amorem; Ipse non est Sol ille, sed Divinus Amor et Divina Sapientia exiens ab Ipso proxime, circum circa Ipsum, coram Angelis apparent ut Sol; Ipse in Sole est Homo; est DOMINUS NOSTER JESUS CHRISTUS, TAM QUOAD DIVINUM A QUO, QUAM QUOAD DIVINUM HUMANUM; quoniam Ipsum, quod est ipse Amor et ipsa Sapientia, fuit Anima Ipsi a Patre, ita Divina Vita, quae est Vita in se; aliter in unoquovis homine; in illo anima non est Vita, sed recipiens vitae: Dominus etiam hoc docet, dicendo, Ego sum Via, Veritas, et VITA5: et alibi, Quemadmodum Pater habet VITAM IN SE IPSO, ita etiam dedit Filio VITAM HABERE IN SE IPSO, Joh. V:26. Vita in Se Ipso est Deus. His addiderunt, quod illi qui in aliqua Luce spirituali sunt, ex his possint percipere, quod Divinum Esse, quia est Unum, Idem, Ipsum, et inde Individuum, non possit dari in pluribus; et quod si diceretur dari, forent manifestae contradictiones in adjectis.
1 Prima editio: unemquemvis
2 Prima editio: iilos
3 Matt. XVIII:20, sic Rose
4 Joh. VI:56, XIV:20, XV:4,5, sic Rose
5 Joh. XIV:6, sic Rose


26. 1] His auditis perceperunt Angeli in cogitatione mea ideas communes Ecclesiae Christianae de Personarum Trinitate in Unitate, et illarum Unitate in Trinitate de Deo; tum etiam de Nativitate Filii Dei ab aeterno: et tunc dixerunt, quid cogitas, cogitasne illa ex Luce naturali, cum qua Lux nostra spiritualis non concordat, quare nisi removes illius cogitationis ideas, occludimus tibi Coelum, et abimus. Sed tunc dixi, intrate, quaeso, penitius in cogitationem meam, et forte videbitis concordantiam; et fecerunt ita, et videbant, quod per tres Personas intelligam Tria Attributa Divina procedentia, quae sunt CREATIO, REDEMPTIO, ET REGENERATIO, et quod illa Attributa sint Unius Dei; et quod per Nativitatem Filii Dei ab aeterno, intelligam Nativitatem Ipsius ab aeterno praevisam, et in tempore provisam; et quod non supra naturale et rationale, sed contra naturale et rationale sit cogitare, quod aliquis Filius a Deo natus sit ab aeterno; aliter vero, quod Filius a Deo per Virginem Mariam natus in tempore sit Filius Dei Unicus, et Unigenitus; et quod aliter credere, sit immanis error. 2] Et tunc narravi, quod naturalis mea cogitatio de Personarum Trinitate et Unitate, et de Nativitate Filii Dei ab aeterno, fuerit mihi ex Doctrina fidei Ecclesiae, quae ab Athanasio nomen habet: tunc dixerunt Angeli, Bene; et rogaverunt, ut ex ore illorum dicam, quod si quis non adit Ipsum Deum Coeli et Terrae, non possit in Coelum venire, quia Coelum est Coelum ex Unico illo Deo, et QUOD ILLE DEUS SIT JESUS CHRISTUS, QUI EST JEHOVAH DOMINUS AB AETERNO CREATOR, IN TEMPORE REDEMPTOR, AC IN AETERNUM REGENERATOR, ita Qui simul est Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, et quod hoc sit Evangelium, quod praedicandum est. Post haec, Lux coelestis prius visa super aperturam rediit, et successive se inde demisit, et implevit interiora mentis meae, ac illustravit ideas meas de Trinitate et Unitate Dei; et vidi tunc ideas de illis initio captas, quae fuerant mere naturales, separatas, sicut separantur paleae a tritico ex ventilabro agitato, et ablatas sicut vento in Septentrionem Coeli, et disparatas.

27. DE DEI INFINITATE, SEU IMMENSITATE ET AETERNITATE.

Sunt duo Propria Mundi naturalis, quae faciunt ut omnia ibi finita sint; unum est SPATIUM, et alterum est TEMPUS; et quia Mundus ille creatus est a Deo, et una cum illo Mundo creata sunt Spatia et Tempora, et haec finiunt illum, ideo de duobus initiis illorum, quae sunt IMMENSITAS ET AETERNITAS, agendum est; Immensitas Dei enim se refert ad Spatia, ac Aeternitas ad Tempora, et INFINITAS comprehendit et Immensitatem et Aeternitatem. At quia Infinitas transcendit finitum, et cognitio illius Mentem finitam, ideo ut aliquo modo percipiatur, de illa in hac serie transigendum est. I. Quod Deus, quoniam Est et Existit in se, et omnia in Universo sunt et existunt ex Ipso, Infinitus sit: II. Quod Deus, quoniam ante Mundum fuit, ita antequam Spatia et Tempora orta sunt, sit Infinitus. III. Quod Deus, postquam Mundus factus est, sit in Spatio absque Spatio, et in Tempore absque Tempore: IV. Quod Infinitas Dei respective1 ad Spatia dicatur Immensitas, et respective ad Tempora, dicatur Aeternitas, et quod tametsi hi respectus sunt, usque nihil Spatii in Ipsius Immensitate, et nihil Temporis in Ipsius Aeternitate sit. V. Quod illustrata Ratio ex permultis in Mundo videre possit Infinitatem Dei Creatoris. VI. Quod omne creatum sit finitum, et quod Infinitum sit in finitis ut in receptaculis, et quod in hominibus ut in suis imaginibus. Sed haec singulatim explicabuntur.
1 Sic n. 31. Infinitas Dei respective ubi in prima editione Infinitas respective

28. 1] I. QUOD DEUS, QUONIAM EST ET EXISTIT IN SE, ET OMNIA IN UNIVERSO SUNT ET EXISTUNT EX IPSO, INFINITUS SIT. Hactenus ostensum est, quod Deus unus sit, et quod sit Ipsum, et quod sit primum Esse omnium, et quod cuncta, quae in Universo sunt, existunt et subsistunt, sint ex Illo; inde sequitur, quod Infinitus sit: quod Ratio humana ex permultis in Universo creato id videre possit, in sequentibus demonstrabitur. Sed tametsi Mens humana ex illis agnoscere potest, quod primum Ens seu primum Esse infinitum sit, usque non potest cognoscere, quale illud est, proinde non definire illud aliter, quam quod sit Infinitum Omne, et quod subsistat in se, et inde quod sit ipsa et unica Substantia, et quia de substantia nihil praedicabile est, nisi sit forma, quod sit ipsa et unica Forma: ast quid tamen haec, non sic apparet quale est Infinitum1; ipsa enim Mens humana, etiam summe analytica et elevata, est finita, et finitum in illa non potest removeri, quare nequicquam capax est videre Infinitatem Dei, qualis est in se, ita Deum, sed potest Deum in umbra videre a tergo, sicut dictum est ad Mosen, dum supplicavit videre Deum, quod positus sit in foramine petrae, et viderit posteriora Ipsius, Exod. XXXIII:20 ad 23; per posteriora Dei intelliguntur visibilia2 in Mundo, et in specie perceptibilia in Verbo: 2] ex his patet, quod vanum sit, velle cognoscere, qualis Deus est in suo Esse, aut in sua Substantia; sed quod satis sit agnoscere Ipsum ex finitis, hoc est, creatis, in quibus est infinite; homo qui ultra satagit, comparari potest pisci extracto in aerem; aut avi immissae siphoni pneumatico, quae, sicut exantlatur aer, singultat, et demum exspirat: et quoque comparari potest navi, quae dum vincitur a procella, et non obsequitur gubernaculo, fertur in scopulos et syrtes; sic fit illis, qui Infinitatem Dei volunt ab intra cognoscere, non contenti quod possint illam ab extra ex manifestis indiciis agnoscere. Legitur de quodam Philosopho inter Antiquos, quod quia Aeternitatem Mundi non potuit in lumine mentis suae videre aut comprehendere, se in mare projecerit; quid idem, si voluisset Infinitatem Dei.
1 Prima editio: Infinititum
2 Prima editio: vistbilia

29. 1] II. QUOD DEUS, QUONIAM ANTE MUNDUM FUIT, ITA ANTEQUAM SPATIA ET TEMPORA ORTA SUNT, INFINITUS SIT. In Mundo naturali sunt Tempora et Spatia, at vero in Mundo Spirituali non ita actualiter, sed usque apparenter: quod Tempora et Spatia in Mundos introducta sint, erat causa, ut distingueretur unum ab altero, magnum a parvo, multum a pauco, ita quantum a quanto, et sic quale a quali; et quod per illa sensus corporis possent distinguere sua objecta, et sensus mentis sua, et sic affici, cogitare ac eligere. Tempora in Mundum naturalem inducta sunt, per quod Tellus circum axem suum rotet, et quod rotationes illae a statione ad stationem secundum zodiacum pergant, et quod hae vicissitudines appareant fieri a Sole, a quo est Universo Orbi terraqueo suus calor et sua lux; inde tempora Diei, quae sunt mane, meridies, vespera et nox; et tempora Anni, quae sunt ver, aestas, autumnus, et hyems; tempora Dierum pro luce et tenebris, et tempora Annorum pro calore et frigore. Spatia autem in Mundum naturalem introducta sunt, per quod Tellus conglomerata sit in Orbem, et impleta materiis, quarum partes inter se distinctae sunt, ac simul extensae. In Mundo spirituali autem non sunt Spatia materialia, et Tempora illis correspondentia, sed usque sunt apparentiae illorum, et apparentiae sunt secundum discrimina statuum, in quibus sunt Mentes spirituum et angelorum ibi, quare Tempora et Spatia ibi se conformant cum affectionibus voluntatis et inde cogitationibus intellectus illorum; sed apparentiae illae sunt reales, quia constantes secundum status illorum. 2] Communis opinio de Statu Animarum post mortem, et inde quoque Angelorum et Spirituum, est, quod non sint in aliquo Extenso, proinde non in Spatio et Tempore, ex qua idea dicitur de animabus post mortem, quod sint in Pu seu Ubi, et quod Spiritus et Angeli sint Pneumata, de quibus non aliud cogitatur, quam sicut de aethere, aere, halitu aut vento; cum tamen sunt substantiales homines, ac inter se vivunt sicut homines Mundi naturalis super Spatiis et in Temporibus, quae, ut dictum est, determinata sunt secundum status mentium illorum; si aliter foret, hoc est, absque illis, potuisset Universum illud, in quod alluunt Animae, et ubi commorantur Angeli et Spiritus, per foramen1 acus traduci, aut super uno apice capilli concentrari; quod possibile foret, si non Extensum substantiale ibi foret; at quoniam hoc ibi est, ideo Angeli inter se tam discrete et distincte, imo distinctius, habitant, quam homines, quibus est Extensum materiale, inter se. Sed tempora ibi non distincta sunt in Dies, Septimanas, Menses et Annos, quia Sol ibi non apparet oriri et occidere, nec circumferri, sed manet status in Oriente in Gradu medio inter Zenith et Horizontem: et Spatia illis sunt, quia omnia in illo Mundo substantialia, quae in Mundo naturali materialia, sunt: sed de his plura in Lemmate hujus Capitis de Creatione, dicentur. 3] Ex supradictis comprehendi potest, quod Spatia et Tempora finiant omnia et singula, quae in utroque Mundo sunt, et inde quod homines non modo quoad corpora, sed etiam quoad2 animas, finiti sint, pariter Angeli et Spiritus. Ex his omnibus concludi potest, quod Deus3 Infinitus sit, hoc est, non finitus, quia Ipse, ut Creator, Formator et Factor Universi, finivit omnia, et finivit illa per suum Solem, in cujus medio est, qui ex Divina Essentia, quae ex Ipso sicut Sphaera exit, consistit; ibi et inde est primum finitionis; at progressivum ejus vadit usque ad ultima in natura Mundi; quod Ipse in se Infinitus sit, quia Increatus, sequitur. Ast infinitum apparet homini sicut non aliquid, ex causa, quia homo finitus est, et ex finitis cogitat, quare si finitum, quod adhaeret cogitationi ejus, auferretur, perciperet sicut residuum non esset aliquid; veritas tamen est, quod Deus sit infinite omne, et quod homo respective non aliquid ex se.
1 Prima editio: foramem
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: Deos

30. 1] III. QUOD DEUS, POSTQUAM MUNDUS FACTUS EST, SIT IN SPATIO ABSQUE SPATIO, ET IN TEMPORE ABSQUE TEMPORE. Quod Deus et Divinum, quod immediate ab Ipso procedit, non sit in Spatio, tametsi est Omnipraesens, et apud unumquemvis hominem in Mundo, et apud unumquemvis Angelum in Coelo, et apud unumquemvis Spiritum sub coelo, non potest idea mere naturali comprehendi, sed potest aliquatenus idea spirituali: quod non possit idea mere naturali comprehendi,1 est, quia in illa est Spatium, formata enim est ex talibus, quae in Mundo sunt, in quorum omnibus et singulis, quae spectantur oculis, est Spatium; omne magnum et parvum ibi est Spatii; omne longum, latum et altum ibi est Spatii; verbo omnis mensura, figura et forma ibi est Spatii. Sed usque potest homo aliquatenus comprehendere id cogitatione naturali, modo in illam admittat aliquid lucis spiritualis: sed primum aliquid dicetur de idea cogitationis spiritualis; haec non trahit aliquid ex Spatio, sed omne suum trahit ex Statu; Status dicitur de amore, de vita, de sapientia, de affectionibus, de gaudiis, in genere de bono et vero; idea vere Spiritualis de illis non commune habet cum Spatio; est superior, et spectat ideas Spatii sub se, sicut coelum spectat terram. 2] Quod Deus praesens sit in Spatio absque spatio, et in Tempore absque tempore, est causa, quia Deus est semper idem, ab aeterno in aeternum, ita qualis ante Mundum creatum talis post illum, et in Deo et coram Deo ante creationem non fuerunt spatia et tempora, sed post illam; quare quia est Idem, est in Spatio absque spatio, et in Tempore absque tempore; inde sequitur, quod natura separata sit ab Ipso, et tamen in illa omnipraesens sit; vix aliter quam sicut vita in omni substantiali et materiali hominis, tametsi non cum illis se commiscet; comparative sicut lux in oculis, sonus in auribus, gustus in linguis, aut sicut aether in terris et aquis, per quem Orbis terraqueus continetur et circumagitur, et sic porro; quae Agentia si auferrentur, substantiata et materiata illa momento conciderent aut dilaberentur; imo Mens humana, si Deus non in illa ubivis et omni tempore praesens esset, difflueret sicut bulla in aerem, ac utrumque Cerebrum, in quibus ex principiis agit, in spumam abiret, et sic omne humanum fieret pulvis terrae, et odor volans in athmosphaera. 3] Quoniam Deus in omni tempore est absque tempore, ideo in Verbo suo de praeterito et de futuro loquitur in praesenti, ut apud Esajam, “Puer natus est nobis, Filius datus est, cujus nomen est, Heros, Princeps pacis,” Cap. IX:5 2, et apud Davidem, Annuntiabo de statuto, Jehovah dixit ad me, Filius meus Tu, Hodie genui te, Psalm. II:7, haec de Domino venturo: quare etiam dicitur apud Eundem, “Mille anni in oculis tuis sicut dies hesternus,” Psalm. XC:4. Quod ubivis sit praesens in Universo Mundo, et tamen non aliquid Mundi proprium in Ipso, hoc est, non aliquid, quod spatii et temporis est, ex pluribus aliis locis a videntibus et vigilantibus in Verbo potest perspici, ut ex hoc apud Jeremiam, Numne Deus in propinquo Ego, et non Deus e longinquo; num occultabitur vir in latibulis ut Ego non videam, omne Coelum et omnem Terram Ego impleo, Cap. XXIII:23,24.
1 Prima editio: compehendi.
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica

31. 1] IV. QUOD INFINITAS DEI RESPECTIVE AD SPATIA DICATUR IMMENSITAS, ET RESPECTIVE AD TEMPORA DICATUR AETERNITAS, ET QUOD TAMETSI HI RESPECTUS SUNT, USQUE NIHIL SPATII SIT IN IPSIUS IMMENSITATE ET NIHIL TEMPORIS IN IPSIUS AETERNITATE. Quod Infinitas Dei respective ad spatia dicatur Immensitas, est quia Immensum praedicatur de Magno et Amplo, et quoque de Extenso, et in hoc de Spatioso: quod autem Infinitas Dei respective ad tempora dicatur Aeternitas, est quia in Aeternum, praedicatur de progressivis, quae per tempora mensurantur, absque fine: ut pro exemplo: de Orbe terraqueo in se spectato praedicantur illa quae spatii sunt, et de ejus rotatione et progressione praedicantur illa quae temporis sunt; haec quoque faciunt tempora, et illa faciunt spatia, ac sistuntur ita ex sensibus in perceptione mentium reflectentium; at in Deo nihil spatii et temporis est, ut supra ostensum est, et tamen a Deo sunt initia illorum; inde sequitur, quod Infinitas Ipsius respective ad spatia intelligatur per Immensitatem, et quod Infinitas Ipsius respective ad tempora intelligatur per Aeternitatem. 2] At in Coelo ab Angelis per Immensitatem Dei percipitur Divinitas quoad Esse, et per Aeternitatem Divinitas quoad Existere; tum etiam per Immensitatem Divinitas quoad Amorem, et per Aeternitatem Divinitas quoad Sapientiam; causa est, quia Angeli a Divinitate abstrahunt spatia et tempora, et tunc illae notiones resultant. Sed quoniam homo non potest aliter quam ex ideis e talibus quae spatii et temporis sunt captis cogitare, non potest de Dei Immensitate ante spatia, et de Ipsius Aeternitate ante tempora aliquid percipere; imo cum vult illa percipere, est sicut mens ejus cadat in deliquium, paene sicut qui illapsus aquis in statu naufragii est, aut in motu terrae subsidens in statu absorptionis est; imo si usque instat penetrare in illa, potest facile contrahere delirium, et ex hoc inferri in negationem Dei. 3] Semel etiam ego in simili statu fui, cogitando quid Deus ab aeterno, quid ante Mundum conditum, egit, numne deliberavit de Creatione, et excogitavit ordinem secundum quem, num in pure vacuo dabilis esset cogitatio deliberativa, praeter irrita alia; sed ne per talia auferrer in deliria, a Domino elevatus sum in sphaeram et lucem, in qua sunt angeli interiores, et postquam idea spatii et temporis, in qua prius cogitatio mea fuit, ibi paulo remota est, datum est comprehendere, quod Aeternitas Dei non sit aeternitas temporis, et quod quia tempus non fuit ante Mundum, prorsus vanum esset de Deo cogitare aliqua talia; tum quia Divinum ab aeterno, ita ab omni tempore abstractum, non involvit dies, annos et saecula, sed quod omnia haec essent Deo Instans, conclusi quod Mundus a Deo creatus sit, non in tempore, sed quod tempora a Deo cum creatione introducta sint. 4] His adjiciam hoc Memorabile; apparent binae Statuae in humana monstrosa forma cum diductis oribus et dilatatis faucibus in una extremitate Mundi Spiritualis, a quibus videntur sibi deglutiri, qui de Deo ab aeterno vana et dementia cogitant; sed sunt phantasiae, in quas se conjiciunt illi, qui de Deo ante Mundum creatum absona et indebita cogitant.
32. 1] V. QUOD ILLUSTRATA RATIO EX PERMULTIS IN MUNDO VIDERE POSSIT INFINITATEM DEI CREATORIS1. Enumerabuntur aliqua, ex quibus Ratio humana Infinitatem Dei videre potest, quae sunt. I. Quod in Universo Creato non dentur duo quae Idem sunt; quod non detur illa Identitas, in simultaneis, Eruditio humana ex ratione vidit et confirmavit, et tamen substantialia et materialia ejus individuatim spectata infinito numero sunt: quod nec detur Identitas duorum effectuum in successivis in Mundo, concludi potest ex gyratione Telluris, quod excentricum ejus in polis faciat, ut nusquam aliquod idem redeat; quod ita sit, evidenter constat ex faciebus humanis, quod in Universo Mundo non detur una facies prorsus similis seu eadem cum alterius, et quod nec dari possit in aeternum; haec infinita varietas nequaquam potest existere, nisi ex Infinitate Dei Creatoris. 2] II.Quod non detur unius Animus prorsus similis alterius, quare dicitur, quot capita tot animi; proinde, quod non detur Unius Mens, hoc est, voluntas et intellectus, prorsus similis seu eadem cum alterius; consequenter non unius loquela quoad sonum et quoad cogitationem ex qua, neque unius actio quoad gestum et quoad affectionem, ad amussim aequales alterius, ex qua infinita varietate etiam sicut in speculo Infinitas Dei Creatoris videri potest. 3] III. Quod omni semini tam animalium quam vegetabilium sit insita quaedam immensitas ac aeternitas; immensitas, quod multiplicari possit in infinitum, ac aeternitas, quod multiplicatio illa a creatione Mundi absque interruptione huc usque perstiterit, et quod in perpetuum persistat: e Regno animali sume pisces maris, quae si secundum copiam seminum multiplicarentur, intra 20 aut 50 2 Annos implerent Oceanum, usque ut constaret ex meris piscibus, et inde Aqua ejus universam Terram inundaret et sic perderet; sed ne hoc fieret, a Deo provisum est, ut piscis cederet pisci in escam. Simile foret cum seminibus vegetabilium, quae si totidem, quot ex uno quotannis exsurgunt, plantarentur3, intra 20 aut 30 annos implerent superficiem non modo unius telluris, sed etiam plurium; dantur enim virgulta, quorum unumquodvis semen producit centena et millena alia; experire illud calculo, ducendo productionem unius continue in 20 aut 30, et videbis; ex his et illis potest Divina Immensitas et Aeternitas, ex quibus non potest non instar produci, in communi quadam facie, videri. 4] IV. Infinitas Dei coram Ratione illustrata etiam potest apparere ex infinitate, in quam crescere potest unaquaevis scientia, et inde cujusvis intelligentia et sapientia, quarum una et altera crescere potest sicut arbor ex seminibus, ac silvae et horti ex arboribus, nam non datur finis illarum; memoria hominis est illarum humus, ac intellectus est ubi illarum germinatio, ac voluntas ubi illarum fructificatio; ac binae hae facultates, intellectus et voluntas, tales sunt, ut4 excoli et perfici possint in Mundo ad finem vitae, et postea in aeternum. 5] V. Infinitas Dei Creatoris etiam videri potest ex infinito numero Stellarum, quae totidem Soles sunt, et inde totidem Mundi; quod in Coelo astrifero etiam dentur Tellures, super quibus homines, bestiae, aves, et vegetabilia, sunt, in quodam Opusculo ex visis descripto ostensum est. 6] VI. Infinitas Dei adhuc evidentius mihi constitit ex Coelo Angelico, et quoque ex Inferno, quod illa duo in innumeras5 Societates aut Congregationes secundum omnes varietates amoris boni et mali, ordinata et coordinata sint, et quod unusquisque secundum suum amorem sortiatur locum; sunt enim omnes ibi ex Humano Genere, a Creatione Mundi collecti, et in Saecula saeculorum colligendi; et quod tametsi unicuivis est suus locus seu sua sedes, usque omnes ibi ita conjuncti sint, ut Universum Coelum Angelicum unum Divinum Hominem, ac Universum Infernum unum monstrosum Diabolum, repraesentet; ex his duobus et ex infinitis mirabilibus in illis, Immensitas una cum Omnipotentia Dei, manifeste sistitur videnda. 7] VII. Quis etiam non potest intelligere, si parum elevat ratiocinium mentis suae, quod vita in aeternum, quae cuivis homini post mortem est, non dabilis sit, nisi a Deo Aeterno. 8] VIII. Praeter illa est quaedam Infinitas in multis, quae cadunt in lumen naturale, et in lumen spirituale apud hominem; in lumen naturale, quod sint variae Series in Geometricis, quae vadunt in infinitum: quod inter tres gradus altitudinis sit progressio in infinitum, nempe quod Gradus primus qui vocatur naturalis, non possit perfici ac elevari ad perfectionem gradus secundi, qui vocatur spiritualis, nec hic ad perfectionem tertii, qui vocatur coelestis: simile est inter finem, causam et effectum, ut quod effectus non possit perfici, ut fiat sicut sua causa, nec causa ut fiat sicut suus finis: hoc illustrari potest per athmosphaeras, quarum tres gradus sunt, datur enim aura suprema, aether sub illa, et aer infra hunc; et qualitas aliqua aeris non potest elevari ad aliquam qualitatem aetheris, nec hujus ad aliquam qualitatem aurae; et tamen elevatio perfectionum in infinitum datur in unaquavis: In lumen spirituale, quod non possit amor naturalis, qui est bestiae, elevari in amorem spiritualem, qui a creatione inditus est homini; simile est cum intelligentia naturali bestiae respective ad intelligentiam spiritualem hominis: sed haec quia adhuc ignota sunt, explicabuntur alibi. 9] Ex his constare potest, quod universalia Mundi sint perpetui typi Infinitatis Dei Creatoris: quomodo autem singularia aemulantur universalia, et repraesentant Infinitatem Dei, est Abyssus, et est Oceanus, in quo Mens humana potest sicut navigare, sed cavebit sibi a procella e naturali homine exsurgente, quae navem cum malis et velis, a puppi, ubi naturalis homo sibi confidens stat, submerget.
1 Sic n. 27; DEI CREATORIS ubi in prima editione DEI
2 Fortasse 30, sic Worcester
3 Prima editio: pluntarentur
4 Prima editio: at
5 Prima editio: inumeras

33. 1] VI. QUOD OMNE CREATUM SIT FINITUM, ET QUOD INFINITUM SIT IN FINITIS UT IN RECEPTACULIS, ET QUOD IN HOMINIBUS UT IN SUIS IMAGINIBUS. Quod omne creatum sit finitum, est quia a Jehovah Deo omnia per Solem Mundi spiritualis, qui proxime ambit Ipsum, et Sol ille est ex substantia quae ex Ipso exivit, cujus essentia est amor; ex illo Sole per calorem et lucem ejus creatum est Universum a primis ad ultima ejus; sed progressum creationis in ordine exponere, non hujus loci est; in sequentibus dabitur aliquod ejus schema. Hic modo interest scire, quod unum formatum sit ab altero, et quod inde facti sint gradus, tres in spirituali Mundo, et tres illis correspondentes in naturali Mundo, ac totidem in quiescentibus, ex quibus Globus terraqueus consistit; sed unde illi Gradus, et quales sunt, in SAPIENTIA ANGELICA DE DIVINO AMORE ET DIVINA SAPIENTIA, Amstelodami An: 1763, evulgata; et in Codicillo de COMMERCIO ANIMAE ET CORPORIS, Londini An: 1769, edito, plene expositum est: per hos gradus factum est, quod omnia posteriora1 sint receptacula priorum, et haec adhuc priorum, et sic in ordine receptacula primitivorum, ex quibus Sol Coeli Angelici consistit, et sic quod finita sint receptacula infiniti; hoc quoque coincidit cum Veterum sapientia, ex qua est, quod omnia et singula divisibilia sint in infinitum. 2] Vulgaris idea est, quod, quia finitum non est capax infiniti, finita non possint receptacula infiniti esse; sed ex illis, quae in OPERIBUS MEIS de Creatione tradita sunt, constat, quod Deus Infinitatem suam primum finiverit per substantias ex Ipso emissas, ex quibus proximus ejus ambitus, qui facit Solem Mundi spiritualis, exstitit; et quod deinde per illum Solem reliquos ambitus usque ad ultimum, qui ex quiescentibus consistit, perfecerit, et quod sic Mundum per gradus plus et plus finiverit: haec allata sunt propter finem, ut rationi humanae, quae nisi videt causam non quiescit, satisfiat.
1 Prima editio: pnsteriora

34. 1] Quod Infinitum Divinum sit in hominibus ut in suis imaginibus, constat ex Verbo, ubi legitur hoc, “Tandem dixit Deus, faciamus hominem in Imagine nostra, secundum similitudinem nostram; creavit itaque Deus hominem in Imaginem suam, in imaginem Dei creavit illum,” Gen. I:26,27, ex quibus sequitur, quod homo sit Organum recipiens Dei, et quod sit Organum secundum quale receptionis. Mens humana, ex qua et secundum quam homo est homo, in tres Regiones secundum tres gradus formata est; in Primo gradu est illa coelestis, in quo etiam sunt Angeli supremi Coeli; in Secundo gradu est illa spiritualis, in quo etiam sunt Angeli medii Coeli; et in Tertio gradu est illa naturalis, in quo etiam sunt Angeli ultimi Coeli; 2] Mens humana secundum tres illos gradus organizata, est receptaculum Divini influxus, sed usque Divinum non ulterius influit, quam sicut homo explanat viam, seu aperit januam; si hoc facit usque ad supremum seu coelestem gradum, tunc homo fit vere imago Dei, et post mortem fit Angelus supremi Coeli; at si explanat viam seu aperit januam modo ad medium seu spiritualem gradum, tunc homo quidem fit imago Dei, sed non in illa perfectione, et post mortem fit Angelus medii Coeli; at si modo explanat viam, seu aperit januam solum ad ultimum seu naturalem gradum, tunc homo, si agnoscit Deum, et Illum pietate actuali colit, fit imago Dei in ultimo gradu, et post mortem fit Angelus ultimi Coeli: 3] at si non agnoscit Deum, et non colit Illum pietate actuali, exuit imaginem Dei, et fit similis1 cuidam animali, praeter quod gaudeat facultate intelligendi et inde loquendi; si tunc occludit gradum supremum naturalem, qui correspondet supremo coelesti, fit quoad amorem similis bestiae terrae; at si occludit medium gradum naturalem, qui correspondet medio spirituali, fit quoad amorem sicut vulpis, et quoad visum intellectus sicut avis vesperae; at si etiam ultimum gradum naturalem quoad spirituale ejus occludit, fit quoad amorem sicut fera, et quoad intellectum veri sicut piscis. 4]Vita Divina, quae per influxum ex Sole Coeli Angelici actuat hominem, comparari potest cum Luce ex Sole Mundi, et cum ejus influxu in objectum diaphanum; receptio vitae in supremo gradu cum influxu lucis in adamantem; receptio vitae in secundo gradu cum influxu lucis in chrystallum, et receptio vitae in ultimo gradu cum influxu lucis in vitrum, aut in membranam transparentem; at si hic gradus quoad ejus spirituale prorsus occluderetur, quod fit dum negatur Deus, et colitur satanas, receptio vitae a Deo comparari potest cum influxu lucis in opaca terrae, ut in lignum putre, aut in cespitem paludis, aut in fimum, et sic porro; fit enim homo tunc cadaver spirituale.
1 Prima editio: simulis

* * * * *


35. 1] His adjiciam hoc MEMORABILE. Quondam eram in stupore de ingente multitudine hominum, qui Creationem addicunt Naturae, et inde omnia quae sub Sole, et omnia quae supra Solem sunt, dicentes ex agnitione cordis, cum vident aliquid, annon hoc Naturae est; et cum interrogantur, quare dicunt illa naturae esse, et cur non Dei, cum tamen aliquoties cum Communione dicunt, quod Deus creaverit Naturam, et inde possunt tam aeque dicere, quod illa, quae vident, Dei sint, quam quod naturae sint; sed respondent1 tono interno paene tacito, quid Deus nisi Natura: apparent illi omnes ex persuasione de creatione Universi ex Natura, et ex insania illa sicut ex sapientia, gloriosi, adeo ut aspiciant omnes qui agnoscunt Creationem Universi a Deo, sicut formicas, quae repunt humi, et terunt stratam viam, et quosdam sicut papiliones, qui in aere volant, vocantes illorum dogmata, somnia, quia vident quae non vident; dicentes, quis vidit Deum, et quis non videt Naturam. 2] Quando in stupore de multitudine2 talium eram, adstitit mihi a latere Angelus, et dixit mihi, quid meditaris, et respondi, de multitudine talium, qui credunt, quod Natura sit ex se, et sic creatrix Universi, et dixit mihi Angelus, totum Infernum ex talibus est, et vocantur ibi Satanae et Diaboli, Satanae qui confirmaverunt se pro Natura, et inde negaverunt Deum, Diaboli qui facinorose vixerunt, et sic e cordibus omnem agnitionem Dei rejecerunt: sed deducam te ad Gymnasia, quae in Plaga meridionali occidentali sunt, ubi tales, et nondum in Inferno sunt: et prehendit me manu, et deduxit; et vidi domunculas, in quibus Gymnasia, et in medio illarum unam, quae erat sicut Praetorium reliquorum; hoc constructum erat ex lapidibus piceis, qui superinducti erant lamellis sicut vitreis ex auro et argento quasi micantibus, quales sunt quae vocantur selenites seu lapides speculares; et hic et ibi erant interspersa Conchilia nitentia. 3] Huc accessimus et pulsavimus, et mox unus aperuit januam, et dixit, beneventote; et cucurrit ad mensam, et apportavit quatuor libros, et dixit, hi Libri sunt Sapientia, cui multitudo Regnorum hodie adplaudit; huic Libro seu Sapientiae adplaudunt multi in Gallia, huic multi in Germania, huic aliqui in Batavia, et huic aliqui in Britannia: porro dixit, si vultis videre, faciam ut hi quatuor Libri coram oculis vestris luceant; et tunc gloriam famae3 suae effudit et circumfudit, et Libri mox sicut ex luce fulserunt; sed haec lux coram oculis nostris illico evanuit: et tunc quaesivimus, quid nunc scribit, et respondit, quod nunc illa quae intimae sapientiae sunt e thesauris suis educat et expromat, quae in compendio sunt haec, I. Num Natura sit Vitae, vel num Vita sit Naturae. II. Num Centrum sit Expansi, vel num Expansum sit Centri. III. De Centro et Expanso Naturae et Vitae4. 4] His dictis reposuit se super Solio ad mensam; nos vero in Gymnasio ejus, quod erat spatiosum, ambulavimus; ille super mensa habebat Candelam, quia non Lux solaris ibi erat, sed Lux nocturna lunaris; et, quod miratus sum, candela visa est circum circa ibi ferri, et illuminare; at quia illa non erat emuncta, illuminabat parum; et cum scripsit, vidimus imagines in variis formis e mensa in parietes volantes, quae in nocturna illa luce lunari apparebant sicut volucres pulchrae Indicae; sed cum aperuimus januam, ecce illae in Luce diurna solari apparebant sicut aves vesperae, quibus alae retiformes sunt; erant enim verisimilitudines, quae per confirmationes factae sunt fallaciae, quae ingeniose in series ab illo erant connexae. 5] Postquam haec vidimus, accessimus ad mensam, et quaesivimus illum, quid nunc scribit; dixit, de PRIMO illo, NUM NATURA SIT VITAE, VEL NUM VITA SIT NATURAE; et de hoc inquiit, quod possit utrumque confirmare, et facere ut sit verum; sed quia intus latet aliquod reconditum, quod timet, non ausit confirmare nisi hoc, quod Natura sit Vitae, hoc est, ex Vita, non autem quod Vita sit Naturae, hoc est, ex Natura: quaesivimus blande, quid est quod intus latet reconditum quod timet; respondit, quod sit quod vocari possit Naturalista, et sic Atheus a Clericis, et Vir non sanae rationis a Laicis, quoniam hi et illi sunt vel credentes ex caeca fide, vel videntes ex visu confirmantium illam. 6] Sed tunc ex quadam indignatione zeli pro veritate alloquuti sumus illum, dicentes, amice, valde falleris; sapientia tua, quae est ingeniositas scribendi, seduxit te, et gloria famae induxit te ad confirmandum, quod non credis: nostine quod Mens humana sit elevabilis supra sensualia, quae sunt quae in cogitationibus sunt ex sensibus corporis, et quod cum elevatur, videat illa quae Vitae sunt supra, et illa quae Naturae sunt infra; quid Vita aliud quam Amor et Sapientia, et quid Natura aliud quam illorum receptaculum, per quod operentur suos effectus seu usus; num haec possunt unum esse, quam sicut principale et instrumentale; num potest lux unum esse cum oculo, num sonus cum aure; unde horum sensus nisi ex vita, et illorum formae nisi ex natura: quid Corpus humanum nisi quam Organum vitae; annon omnia et singula ibi organice formata sunt ad producendum illa quae Amor vult ac Intellectus cogitat; suntne organa corporis ex natura, ac Amor et Cogitatio ex vita; suntne illa inter se prorsus distincta: eleva aciem ingenii adhuc parum altius, et videbis, quod vitae sit affici et cogitare, et quod affici sit amoris, et cogitare sapientiae, ac utrumque vitae, nam, ut dictum est, Amor et Sapientia sunt vita: si adhuc facultatem Intelligendi elevas parum altius, videbis, quod non detur Amor et Sapientia, nisi alicubi sit illorum origo, et quod origo illorum sit Ipse Amor et Ipsa Sapientia, et inde Ipsa Vita; et haec sunt Deus a quo Natura. 7] Postea loquuti sumus cum illo de ALTERO, NUM CENTRUM SIT EXPANSI, VEL NUM EXPANSUM SIT CENTRI; et quaesivimus cur hoc ventilat; respondit propter finem, ut concludat de Centro et Expanso Naturae et Vitae, ita de origine unius et alterius; et cum interrogavimus quae ejus Mens, respondit de his similiter ut prius, quod utrumque possit confirmare, sed quod ex timore jacturae famae confirmet, quod Expansum sit Centri, hoc est, a Centro; tametsi scio quod ante Solem fuerit aliquid, et hoc ubivis in Expanso, et quod hoc in ordinem a se confluxerit, ita in Centrum. 8] Sed tunc iterum alloquuti sumus illum ex zelo indignante, et diximus, amice, insanis; et cum hoc audivit, retraxit solium a mensa, et timide nos aspexit, et tunc attendit aurem, sed ridens: at continuavimus dicendo, quid insanius est dicere, quam quod Centrum sit ab Expanso; per Centrum tuum intelligimus Solem, et per Expansum tuum intelligimus Universum, et sic quod Universum exstiterit absque Sole; facitne Sol Naturam et omnes ejus proprietates, quae unice dependent a Luce et Calore procedentibus a Sole per Athmosphaeras; ubinam haec prius, sed unde haec in sequente ventilatione dicemus; suntne Athmosphaerae, et omnia quae5 super Tellure, sicut Superficies, et Sol illorum Centrum; quid illa omnia absque Sole, num possunt uno momento subsistere; inde quid illa omnia ante Solem, num potuerunt existere; estne subsistentia6 perpetua existentia: cum itaque omnium Naturae subsistentia est a Sole, sequitur quod etiam omnium existentia; hoc videt, et ex autopsia agnoscit unusquisque; 9] annon posterius sicut existit etiam subsistit a priori; si superficies foret prius, et centrum posterius, annon prius subsisteret ex posteriori, quod tamen est contra leges ordinis; quomodo possunt posteriora producere priora, aut exteriora interiora, aut crassiora puriora; inde quomodo possunt superficies, quae faciunt Expansum, producere Centrum; quis non videt quod hoc sit contra naturae leges: adduximus haec argumenta ex Analysi rationis, ad confirmandum, quod Expansum existat a Centro, et non vicissim, tametsi unusquisque, qui juste cogitat, absque illis argumentis hoc videt. Dixisti, quod Expansum confluxerit in Centrum a se; num sic fortuito in tam mirabilem et stupendum ordinem, ut unum sit propter alterum, et omnia et singula propter hominem, et ejus vitam aeternam; num Natura ex aliquo amore per aliquam sapientiam potest intendere fines, prospicere causas, et sic providere effectus, ut talia in suo ordine existant; et num potest ab hominibus facere Angelos, et ex his Coelum, et facere, ut illi qui ibi sunt, vivant in aeternum: pone haec, et cogita, et cadet tua idea de existentia naturae a natura. 10] Post haec quaesivimus illum, quid cogitaverat, et quid nunc cogitat de TERTIO, DE CENTRO ET EXPANSO NATURAE ET VITAE; num credat quod Centrum et Expansum Vitae sit idem cum Centro et Expanso Naturae; dixit, quod haereat, et quod prius cogitaverit, quod interior activitas Naturae sit Vita, et quod Amor et Sapientia, quae essentialiter faciunt hominis vitam, sint inde; et quod ignis Solis per calorem et lucem, mediis athmosphaeris, producat illam; at quod nunc ex auditis de hominum vita post mortem, in ambiguo sit, et quod hoc ambiguum ferat mentem jam sursum jam deorsum, et cum sursum, agnoscat Centrum, de quo prius non aliquid noverat, et cum deorsum, videat Centrum quod credidit Unicum, et quod Vita sit ex Centro, de quo prius non aliquid sciverat, et quod Natura sit ex Centro, quod prius credidit unicum esse, et quod utrumque Centrum habeat Expansum circum se. 11] Ad haec diximus, Bene, modo etiam velit ex Centro et Expanso Vitae spectare Centrum et Expansum Naturae, et non vice versa: et instruximus illum, quod supra Coelum Angelicum sit Sol, qui est purus Amor, ad apparentiam igneus sicut Sol mundi, et quod ex Calore, qui procedit ex illo Sole, sit angelis et hominibus Voluntas et Amor, et quod ex Luce inde sit illis Intellectus et Sapientia; et quod illa quae inde sunt, dicantur spiritualia, et quod illa quae ex Sole Mundi procedunt, sint continentia seu receptacula vitae, et dicantur Naturalia: tum quod Expansum7 Centri vitae dicatur MUNDUS SPIRITUALIS, qui ex suo Sole subsistit, et quod Expansum Centri Naturae dicatur MUNDUS NATURALIS, qui ex suo Sole subsistit. Nunc quia de Amore et Sapientia non praedicari possunt Spatia et Tempora, sed pro illis Status, sequitur quod Expansum circum Solem Coeli Angelici, non sit Extensum, sed usque in Extenso Solis naturalis, et apud subjecta viva ibi secundum receptiones, et receptiones secundum formas et status. 12] Sed tunc quaesivit, unde ignis Solis mundi seu naturae; respondebamus, quod sit ex Sole Coeli Angelici, qui non est ignis, sed Divinus Amor proxime procedens a Deo, Qui in medio ejus est: hoc quia miratus est, demonstravimus ita; Amor in sua essentia est spiritualis ignis, inde est, quod ignis in Verbo in spirituali ejus sensu significet amorem, unde orant in Templis Sacerdotes, ut Ignis coelestis impleat corda, per quem intelligunt amorem; ignis Altaris, et ignis Candelabri in Tabernaculo apud Israelitas, non aliud quam Divinum Amorem repraesentavit; Calor sanguinis, seu Calor vitalis hominum, et in genere animalium, non aliunde est, quam ex amore, qui facit vitam illorum; inde est, quod homo incendatur, incalescat et inflammetur, dum amor ejus exaltatur in zelum, aut excitatur in iram et excandescentiam: quare ex eo, quod Calor spiritualis, qui est Amor, producat calorem naturalem apud homines, usque ut accendat et inflammet illorum facies et artus, constare potest, quod Ignis Solis naturalis non aliunde exstiterit, quam ex Igne Solis spiritualis, qui est Divinus Amor. 13] Nunc quia Expansum oritur ex Centro, et non vicissim, ut supra diximus, et Centrum vitae, quod est Sol Coeli Angelici, est Divinus Amor proxime procedens a Deo, Qui in medio illius Solis est; et quia inde est Expansum illius Centri, quod vocatur Mundus spiritualis, et quia ex illo Sole exstiterat Sol Mundi, et ex hoc Expansum ejus, quod vocatur Mundus naturalis, patet, quod Universum a Deo creatum sit. Post haec abivimus, et ille comitatus est nos extra atrium sui Gymnasii8, et loquutus est cum nobis de Coelo et Inferno, et de Divino auspicio, ex nova ingenii sagacitate.
1 Sic prima editio, sed fortasse: sint; respondent ubi in prima editione sint; sed respondent (Rose)
2 Prima editio: multudine
3 Prima editio: samae
4 Sic VCR 35:10, et alibi: De Centro et Expanso Naturae et Vitae ubi in prima editione De Centro Expansi et Vitae
5 Prima editio: que
6 Prima editio: subsistantia
7 Sic Errores Typographici
8 Prima editio: GymnasIII

36. DE DEI ESSENTIA, QUAE EST DIVINUS AMOR ET DIVINA SAPIENTIA.

Distinximus inter Esse Dei et Essentiam Dei, quia inter Infinitatem Dei et Amorem Dei, ac Infinitas applicate dicitur de Esse Dei, ac Amor de Essentia Dei; est enim, ut supra dictum, Esse Dei universalius quam Essentia Dei, similiter Infinitas universalior quam Amor Dei, quapropter Infinitum fit adjectivum Essentialium et Attributorum Dei, quae omnia Infinita dicuntur, sicut de Divino Amore quod Infinitus sit, de Divina Sapientia quod Infinita, de Divina Potentia similiter: non quod Esse Dei praeexistat, sed quia ingreditur Essentiam ut adjunctivum cohaerens, determinans, formans, et simul elevans. Sed hoc Membrum hujus Capitis, ut priora, in sequentes Articulos dispescetur. I. Quod Deus sit ipse Amor et ipsa Sapientia, et quod haec duo faciant Essentiam Ipsius, II. Quod Deus sit ipsum Bonum et ipsum Verum, quia Bonum est amoris, et Verum est Sapientiae. III. Quod ipse Amor et ipsa Sapientia sint ipsa Vita1, quae2 est Vita in se. IV. Quod Amor et Sapientia in Deo unum faciant. V. Quod Essentia amoris sit amare alios extra se, velle unum cum illis esse, et beatificare illos ex se. VI. Quod haec amoris Divini fuerint causa creationis Universi, et quod sint causa conservationis ejus. Sed de his singulatim.
1 Sic prima editio. Cf. n. 39 et Index Generalis ubi: Quod Deus, quia est ipse Amor et ipsa Sapientia, sit ipsa Vita
2 Prima editio: quoe

37. 1] I. QUOD DEUS SIT IPSE AMOR ET IPSA SAPIENTIA, ET QUOD ILLA DUO FACIANT ESSENTIAM IPSIUS. Quod Amor et Sapientia sint duo Essentialia, ad quae se referunt omnia Infinita, quae in Deo sunt, et quae a Deo procedunt, prima Antiquitas1 vidit; sed Aetates sequentes successive, sicut mentes detraxerunt e Coelo, et illas mundanis et corporeis immerserunt, non potuerunt videre; inceperunt enim non scire quid Amor in sua essentia, et inde quid Sapientia in sua, nescientes quod Amor abstractus a forma non dabilis sit, et quod in forma et per formam operetur. Nunc quia Deus est ipsa, et unica, et sic prima Substantia et Forma, quarum Essentia est Amor et Sapientia, et quia ex Ipso facta sunt omnia quae facta sunt, sequitur, quod Universum cum omnibus et singulis ejus ex Amore per Sapientiam creaverit, et quod inde Divinus Amor una cum Divina Sapientia in omnibus et singulis subjectis creatis sit: est quoque Amor, non modo Essentia formans omnia, sed etiam uniens et conjungens illa, et sic continens formata in nexu. 2] Haec illustrari possunt per innumerabilia in Mundo; sicut per CALOREM ET LUCEM e Sole, quae sunt duo Essentialia et Universalia, per quae super Tellure omnia et singula existunt et subsistunt; haec ibi sunt, quia Divino Amori et Divinae Sapientiae correspondent, Calor enim, qui e Sole Mundi spiritualis procedit, in sua essentia est Amor, et Lux inde in sua essentia est Sapientia. Illustrari etiam haec possunt per duo essentialia et universalia, per quae Mentes humanae existunt et subsistunt, quae sunt VOLUNTAS ET INTELLECTUS; ex his duobus enim cujusvis Mens consistit, et illa duo in omnibus et singulis ejus sunt et operantur; causa est, quia Voluntas est receptaculum et habitaculum amoris, ac Intellectus sapientiae similiter; quapropter duo illa correspondent Divino Amori et Divinae Sapientiae, ex quibus originitus sunt. Porro eadem illa illustrari possunt per duo Essentialia et Universalia, per quae Corpora humana existunt et subsistunt, quae sunt COR ET PULMO, seu systole et diastole cordis, ac respiratio pulmonis; quod haec duo operentur in omnibus et singulis ibi, notum est; causa est, quia Cor correspondet amori, et Pulmo sapientiae, quae Correspondentia in SAPIENTIA ANGELICA DE DIVINO2 AMORE ET DIVINA SAPIENTIA, Amstelodami evulgata, plene demonstrata est. 3] Quod Amor sicut sponsus et maritus producat seu generet omnes formas, sed per sapientiam ut sponsam et uxorem, ex innumerabilibus in utroque Mundo, Spirituali et Naturali, convinci potest: hoc solum memorandum est, quod Universum Coelum Angelicum disponatur in suam formam, et contineatur in illa, ex Divino Amore per Divinam Sapientiam: illi, qui aliunde quam ex Divino Amore per Divinam Sapientiam, deducunt creationem Mundi, et non sciunt quod duo illa faciant Divinam Essentiam, illi descendunt a visu rationis ad visum oculi, et Naturam ut creatricem Universi osculantur, et inde concipiunt chimeras, et parturiunt larvas; cogitant fallacias, ex illis ratiocinantur, et concludunt ova, in quibus sunt aves noctis; tales non vocari possunt Mentes, sed Oculi et Aures absque intellectu, seu Cogitationes absque anima; loquuntur de coloribus sicut existerent absque luce, de existentia arborum sicut absque semine, et de omnibus Mundi sicut absque Sole, quoniam principiata faciunt principia, et causata causas, et sic resupinant omnia, et vigilias rationis sopiunt, et sic somnia vident.
1 Prima editio: Antiquitus
2 Prima editio: DIVININO

38. 1] II. QUOD DEUS SIT IPSUM BONUM ET IPSUM VERUM, QUIA BONUM EST AMORIS, ET VERUM EST SAPIENTIAE. Universaliter notum est, quod omnia se referant ad bonum et verum, indicium quod omnia ex Amore et Sapientia existant1, omne enim quod procedit ex amore, vocatur bonum, hoc enim sentitur, et jucundum, per quod amor se manifestat, est cuivis bonum; omne autem id quod procedit ex Sapientia, vocatur verum, sapientia enim non nisi quam ex veris consistit, et afficit sua objecta amoeno lucis, et hoc amoenum, dum percipitur, est verum ex bono; quare Amor est complexus omnium bonitatum, et Sapientia est complexus omnium veritatum; sed hae et illae sunt a Deo, qui est ipse Amor et inde ipsum Bonum, ac ipsa Sapientia et inde ipsum Verum. Inde est, quod in Ecclesia sint duo essentialia, quae vocantur Charitas et Fides, ex quibus omnia et singula ejus consistunt, et quae in ejus omnibus et singulis erunt; causa est, quia omnia bona Ecclesiae sunt charitatis, et vocantur Charitas, et omnia vera ejus sunt fidei, et vocantur fides: jucunda amoris, quae etiam sunt jucunda charitatis, faciunt ut jucunda dicantur bona, et amoena sapientiae, quae etiam sunt amoena fidei, faciunt ut vera dicantur vera, nam jucunda et amoena faciunt vitam illorum; absque vita ex illis, bona et vera sunt sicut inanimata, et quoque sunt sterilia. 2] Sed Jucunda2 amoris sunt duplicis generis, similiter Amoena, quae apparent sicut sapientiae; nempe jucunda Amoris boni, et jucunda amoris mali, et inde amoena fidei veri et amoena fidei falsi; duo illa jucunda Amoris in subjectis, in quibus sunt, ex sensatione illorum, vocantur bona, et duo illa amoena fidei, ex perceptione illorum etiam vocantur bona, sed quia in intellectu sunt, non aliud sunt quam vera; tametsi sibi opposita sunt, ac unius amoris bonum est bonum, et alterius amoris bonum est malum, tum unius fidei verum est verum, et alterius fidei verum est falsum: sed Amor, cujus jucundum est essentialiter bonum, est sicut calor Solis fructificans, vivificans, et operans in humum fertilem, inque arbores usus, et in segetes; et ubi operatur, fit sicut paradisus, hortus Jehovae, et sicut terra Canaan; et amoenum veri ejus, est sicut lux e Sole tempore veris, et sicut lux influens in vas crystallinum, in quo sunt flores pulchri, et ex quo aperto exspiratur suaveolentum; at jucundum amoris mali est sicut calor Solis exsiccans, enecans, et operans in humum sterilem, et in arbores noxae, ut in spinas et sentes, et ubi operatur, fit desertum Arabiae, ubi serpentes hydrae et presteres; et amoenum falsi ejus, est sicut3 lux e Sole tempore hyemis, et sicut lux influens in utrem, in quo sunt vermes natantes in aceto, et reptilia nidoris tetri. 3] Sciendum est, quod omne bonum se formet per4 vera, et quoque se amiciat per illa, et sic se ab alio bono distinguat; et quoque quod bona unius prosapiae se in fasciculos ligent, et simul hos amiciant, et sic se ab aliis distinguant; quod ita fiant formationes, patet ex omnibus et singulis in Corpore humano; quod simile fiat in Mente humana, constat ex causa, quod perpetua Correspondentia omnium mentis sit cum omnibus corporis: inde sequitur, quod Mens humana organizata sit, interius ex substantiis spiritualibus, et exterius ex substantiis naturalibus, et demum ex materialibus; Mens, cujus amoris jucunda sunt bona, interius ex substantiis spiritualibus, quales sunt in Coelo, at Mens, cujus jucunda sunt mala, interius ex substantiis spiritualibus, quales sunt in inferno, et hujus mala ligantur in fasciculos per falsa, et illius bona in fasciculos per vera; quoniam tales colligationes bonorum et malorum sunt, ideo Dominus dicit, quod Zizania in fasciculos colligenda sint ad comburendum, et similiter offendicula, Matth. XIII:30,40,41, Joh. XV:6.
1 Prima editio: existerint
2 Prima editio: Iucunda
3 Prima editio: sicul
4 Prima editio: por

39. 1] III. QUOD DEUS, QUIA EST IPSE AMOR ET IPSA SAPIENTIA, SIT IPSA VITA, QUAE EST VITA IN SE. Dicitur apud Johannem, “Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, in Ipso Vita erat, et Vita erat Lux hominum,” Cap. I:1,4; per Deum ibi intelligitur Divinus Amor, et per Verbum Divina Sapientia; ac Divina Sapientia proprie est Vita, ac Vita proprie est Lux, quae procedit a Sole Mundi spiritualis, in cujus medio est Jehovah Deus: Divinus Amor format Vitam, sicut ignis format lucem: in Igne sunt duo, Causticitas et Splendor, ex causticitate ejus procedit calor, et ex splendore ejus procedit lux; similiter in Amore sunt duo, unum cui causticitas ignis correspondet, et est quoddam intime afficiens voluntatem hominis, et alterum, cui splendor ignis correspondet, et est quoddam intime afficiens intellectum hominis; 2] inde est homini amor et intelligentia; nam, ut supra aliquoties dictum est, ex Sole Mundi spiritualis procedit Calor, qui in essentia sua est amor, et Lux quae in essentia sua est sapientia; illa duo influunt in omnia et singula Universi, et illa intime afficiunt, et apud homines in eorum voluntatem et intellectum, quae duo creata sunt receptacula influxus, voluntas receptaculum amoris, ac intellectus receptaculum sapientiae: inde patet, quod vita hominis habitet in Intellectu, et quod talis sit, qualis est sapientia ejus, et quod amor voluntatis modificet illam.
40. 1] Apud Johannem etiam legitur; Quemadmodum Pater habet vitam in Seipso, ita dedit etiam Filio vitam habere in Seipso, Cap. V:26; per quod intelligitur, quod quemadmodum ipsum Divinum quod fuit ab aeterno, vivit in Se, ita quoque Humanum, quod suscepit in tempore, vivat in Se; Vita in se, est ipsa et unica Vita, e qua omnes angeli et homines vivunt. Ratio humana potest hoc videre ex Luce quae procedit ex Sole Mundi naturalis, quod haec non creabilis sit, sed quod formae recipientes illam creatae sint, oculi enim sunt ejus formae recipientes, et lux influens e Sole facit, ut illi videant: simile est cum Vita, quae, ut dictum, est Lux procedens ex Sole Mundi spiritualis, quod non creabilis sit, sed quod influat continue, ac sicut illuminat, etiam vivificet Intellectum hominis: consequenter, quod quia Lux, Vita, et Sapientia, unum sunt, Sapientia non creabilis sit, similiter nec fides, nec verum, nec amor, nec charitas, nec bonum, sed quod formae recipientes illa, creatae sint; Mentes humanae et angelicae sunt formae illae. 2] Caveat itaque sibi quisque, ut persuadeat sibi, quod vivat ex se, tum quod sapiat, credat, amet, verum percipiat, et bonum velit et faciat ex se; quantum enim quis illa sibi persuadet, tantum mentem suam e Coelo in terram dejicit, et a spirituali fit naturalis, sensualis, et corporeus, occludit enim superiores regiones Mentis suae, unde quoad omnia quae Dei, quae Coeli, et quae Ecclesiae sunt, fit caecus, et tunc omne, quod de illis forte cogitat, ratiocinatur, et loquitur, fit in fatuitate, quia in tenebris, et tunc simul attrahit fiduciam quod illa sint sapientiae; occlusis enim regionibus mentis superioribus, ubi lux vitae vera habitat, aperit se regio mentis infra illas, in quam modo lumen Mundi admittitur, et hoc lumen separatum a luce superiorum, est lumen fatuum, in quo falsa apparent sicut vera, et vera sicut falsa, ac ratiocinatio ex falsis sicut sapientia, et ex veris sicut insania, et tunc ille credit se acie aquilae pollere, tametsi illa quae sapientiae sunt, non plus videt quam vespertilio in luce diurna.
41. 1] IV. QUOD AMOR ET SAPIENTIA IN DEO UNUM FACIANT. Omnis Sapiens in Ecclesia novit, quod omne bonum amoris et charitatis sit a Deo, similiter omne verum sapientiae et fidei; quod ita sit, Ratio humana etiam videre potest, dummodo scit, quod origo amoris et sapientiae sit e Sole Mundi spiritualis, in cujus medio1 est Jehovah Deus, seu quod idem est, quod sit a Jehovah Deo per Solem, qui circum circa Illum est; Calor enim procedens e Sole illo in essentia sua est amor, et Lux inde procedens in essentia sua est sapientia; inde ut in clara die patet, quod amor et sapientia in illa origine unum sint, proinde in Deo, ex Quo origo illius Solis. Illustrari etiam hoc potest, ex Sole Mundi naturalis, qui est purus Ignis, quod ex igneo ejus procedat calor, et quod ex splendore ignei ejus procedat lux, et sic quod utrumque in origine sua unum sit. 2] Quod autem in procedendo dividantur, constat ex subjectis, quorum aliqua plus caloris, et aliqua plus lucis recipiunt; hoc imprimis fit apud homines; in his Lux vitae, quae est intelligentia, et calor vitae qui est amor, dividuntur; quod fit ex causa, quia homo reformandus et regenerandus est, et hoc non fieri potest, nisi Lux vitae, quae est Intelligentia, doceat quid volendum et amandum est: sciendum tamen est, quod Deus continue operetur conjunctionem amoris et sapientiae apud hominem, sed quod homo nisi spectet ad Deum, et credat in Ipsum, continue operetur divisionem; quare quantum duo illa, bonum amoris aut charitatis ac verum sapientiae aut fidei, conjunguntur apud hominem, tantum homo fit imago Dei, ac elevatur ad Coelum et in Coelum ubi sunt angeli; et vicissim, quod quantum duo illa dividuntur ab homine, tantum homo fiat imago Luciferi et Draconis, et dejiciatur e Coelo in terram, et dein sub terram in Infernum: ex Conjunctione duorum illorum, fit status hominis sicut status arboris tempore veris, quando calor se ex aequo conjungit cum luce, unde ejus germinatio, florescentia, et fructificatio; at vicissim ex divisione duorum illorum, fit status hominis sicut status arboris tempore hyemis, quando calor a luce recedit, unde ejus denudatio et decalvatio ab omni folio et fronde. 3] Quando spiritualis calor, qui est amor, separat se a spirituali luce, quae est sapientia, seu, quod idem est, charitas a fide, fit homo sicut humus acescens aut putrescens, in qua nascuntur vermes, et si producit virgulta, folia illorum implentur pediculis, et consumuntur; illecebrae enim amoris mali, quae in se sunt concupiscentiae, erumpunt, quas Intelligentia non domat et refraenat, sed diligit, educat et nutrit: verbo, dividere amorem et sapientiam, seu charitatem et fidem, quae duo Deus continue conatur conjungere, comparative est sicut orbare faciem rubore, unde pallor sicut mortui, aut auferre candorem a rubore, unde facies fit sicut fax inflammata: et quoque fit sicut vinculum conjugiale solvere inter duos, et facere ut uxor fiat meretrix, et vir adulter; amor enim aut charitas est sicut maritus, ac sapientia aut fides est sicut uxor, et cum duo illa separantur, fit spiritualis meretricatio et scortatio, quae sunt falsificatio veri et adulteratio boni.
1 Prima editio: modio

42. 1] Praeter haec sciendum est, quod tres gradus amoris et sapientiae, et inde tres gradus vitae sint, et quod Mens humana secundum hos gradus sicut in regiones formata sit, et quod vita in suprema regione in supremo gradu sit, in secunda regione in minore gradu, et quod in ultima regione in infimo gradu; hae regiones aperiuntur successive apud homines; ultima regio, ubi vita in infimo gradu est, ab infantia ad pueritiam, et hoc fit per scientias; secunda regio, ubi vita est in majore gradu, a pueritia ad adolescentiam, et hoc fit per cogitationes ex scientiis; et suprema regio, ubi vita in supremo gradu est, ab adolescentia1 ad juventatem, et porro, et hoc2 fit per perceptiones veritatum et moralium et spiritualium: 2] ulterius sciendum3 est, quod perfectio vitae non consistat in cogitatione, sed in perceptione veri ex luce veri; differentiae vitae apud homines inde possunt concludi; dantur enim qui illico dum audiunt verum, percipiunt quod verum sit, hi in Mundo spirituali repraesentantur per aquilas; dantur qui non percipiunt verum, sed concludunt illud ex confirmationibus per apparentias, hi repraesentantur per aves canoras; dantur qui credunt verum esse, quia dictatum a viro auctoritatis, hi repraesentantur per picas; et insuper dantur, qui non volunt, tum qui non possunt, percipere verum, sed modo falsum, causa est, quia in luce fatua sunt, in qua luce falsum apparet sicut verum, ac verum vel sicut aliquod supra caput in densa nube, absconditum, vel sicut meteoron, vel sicut falsum, horum cogitationes repraesentantur per noctuas, et loquelae per ululas; illi ex his, qui confirmaverunt sua falsa, non sustinent audire vera, ac ut primum aliquod verum auris eorum ostium pulsat, ex aversatione repellunt illud, vix aliter quam stomachus biliosis differtus cibum ex nausea evomit.
1 Prima editio: adoloscentia
2 Prima editio: hoe
3 Prima editio: seiendum

43. 1] V. QUOD ESSENTIA AMORIS SIT AMARE ALIOS EXTRA SE, VELLE UNUM CUM ILLIS ESSE, ET BEATIFICARE ILLOS EX SE. Sunt duo, quae faciunt essentiam Dei, Amor et Sapientia, at sunt tria quae faciunt essentiam amoris Ipsius, amare alios extra se, velle unum cum illis esse, et beatificare illos ex se; eadem tria etiam faciunt essentiam sapientiae Ipsius, quia Amor et Sapientia in Deo unum faciunt, ut supra ostensum est, at Amor vult illa, et Sapientia producit illa. 2] PRIMUM ESSENTIALE, quod est amare alios extra se, agnoscitur ex amore Dei erga totum Genus humanum, et propter illud amat Deus omnia quae creavit, quia sunt media, nam qui amat finem, etiam amat media: omnes et omnia in Universo sunt extra Deum, quia sunt finita, et Deus est Infinitus: amor Dei vadit et extendit se non modo ad bonos et bona, sed etiam ad malos et mala, proinde non modo ad illos et illa, quae in Coelo sunt, sed etiam ad illos et illa quae in Inferno sunt, ita non modo ad Michaelem et Gabrielem, sed etiam ad diabolum et satanam, est enim Deus ubivis et ab aeterno in aeternum Idem; dicit etiam, quod faciat Solem suum exoriri super bonos et malos; ac quod pluviam mittat super justos et injustos, Matth. V:45; sed quod usque mali sint mali, ac mala sint mala, est in ipsis subjectis et objectis, quod non recipiant amorem Dei qualis est, et intime inest, sed quales ipsi sunt, similiter ut facit spina et urtica cum calore solis, et cum pluvia coeli. 3] SECUNDUM ESSENTIALE AMORIS DEI, quod est velle unum cum illis esse, agnoscitur etiam ex conjunctione Ipsius cum Coelo Angelico, cum Ecclesia in terris, cum unoquovis ibi, et cum omni bono et vero, quae hominem et Ecclesiam ingrediuntur et faciunt; amor etiam in se spectatus non aliud est quam nisus ad conjunctionem: quapropter ut hoc essentiae amoris obtineretur, Deus creavit hominem in imaginem et similitudinem suam, cum qua conjunctio fieri potest: quod Amor Divinus continue intendat conjunctionem, patet a Domini verbis, quod velit ut unum sint, Ipse in illis et illi in Ipso, ac ut amor Dei in illis sit, Joh. XVII:21,22,23,26. 4] TERTIUM1 ESSENTIALE AMORIS DEI, quod est beatificare2 illos a se, agnoscitur ex vita aeterna, quae est beatitudo, faustitas, et felicitas absque fine, quam Deus dat illis, qui amorem Ipsius in se recipiunt; Deus enim sicut est ipse Amor, etiam est ipsa Beatitudo, nam omnis amor jucundum a se exspirat, et Divinus amor ipsum beatum, faustum, et felix in aeternum, ita Deus beatificat Angelos, ac homines post mortem a se, quod fit per conjunctionem cum illis.
1 Prima editio: TDRTIUM
2 Prima editio: beaficare

44. 1] Quod Divinus Amor talis sit, cognoscitur ex Sphaera ejus, quae pervadit Universum, ac afficit unumquemvis secundum ejus statum; illa imprimis afficit Parentes, ex qua est quod tenere ament liberos suos, qui sunt extra illos, quod velint1 unum cum illis esse, et quod velint beatificare illos ex se; haec Divini Amoris Sphaera non modo afficit bonos sed etiam malos, et non modo homines, sed etiam bestias et aves omnis generis; quid mater aliud cogitat dum peperit foetum, quam se illi sicut unire, et prospicere ejus bono; quid avis aliud, cum exclusit pullos ex ovis, quam fovere illos sub alis, et per oscula inferre escas in guttura illorum; quod dracones et viperae etiam suam progeniem ament, notum est. Universalis illa sphaera afficit in specie illos qui Amorem illum Dei in se recipiunt, qui sunt qui credunt in Deum, et amant proximum; charitas apud illos est imago illius amoris. 2] Amicitia inter non bonos illum amorem etiam simulat; amicus enim ad mensam suam dat amico potiora, illum osculatur, palpat et conjungit manus, ac pollicetur officia usus. Sympathica ac nisus homogeneorum et similium ad conjunctionem non aliunde ducunt originem. Eadem illa Divina Sphaera operatur etiam in inanimata, ut in arbores et herbas, sed per Solem Mundi, et ejus calorem et lucem, calor enim intrat illas ab extra, conjungit se cum illis, et facit ut germinent, florescant, et fructificent, quae vice beatitudinis sunt in animatis; hoc facit ille calor, quia correspondet calori spirituali, qui est amor. Operationis hujus amoris repraesentationes dantur etiam in variis subjectis Regni mineralis; typica ejus sistuntur in exaltationibus illorum ad usus et inde pretiositates.
1 Prima editio: veliat

45. 1] Ex descriptione Essentiae Divini amoris, videri potest qualis est essentia amoris diabolici; hoc videri potest ex opposito; amor diabolicus est amor sui, et hic vocatur amor, sed in se spectatus est odium, non enim amat quempiam extra se, nec vult conjungi aliis ut benefaciat illis, sed modo ut sibi; ex intimo sui continue affectat imperare super omnes, et quoque possidere omnium bona, et demum ut adoretur sicut Deus: quae causa est, quod illi qui in Inferno sunt, non agnoscant Deum, sed pro diis illos, qui potestate super alios valent, ita inferiores et superiores, seu minores et majores deos secundum extensionem potestatis; et quia quisque ibi id corde gerit, flagrat etiam odio contra suum deum, et hic contra illos qui sub imperio ejus sunt, et reputat illos ut viles servos, cum quibus quidem blande loquitur, quamdiu adorant, sed furit sicut ex igne contra reliquos, et quoque interius seu in corde contra clientes; 2] est enim amor sui idem cum amore latronum, qui se mutuo osculantur, quando in latrociniis sunt, sed postea ardent cupidine occidendi illos, ut illorum praedas etiam latrocinentur. Hic amor in causa est, quod cupiditates ejus in Inferno, ubi regnat, e longinquo appareant sicut variae species ferarum, quaedam sicut vulpes et pardi, quaedam sicut lupi, et tigrides, et quaedam sicut crocodili et serpentes venenati: et quod deserta, ubi vivunt, non consistant nisi ex struibus lapidum, aut ex nuda glarea, intermixtis paludibus, in quibus crocitant ranae; et quod super mapalia illorum volent aves lugubres et ululent: ochim, tziim, et ijim1, qui in propheticis Verbi, ubi de amore imperandi ex amore sui, nominantur, non aliud sunt, Esaj. XIII:21, Jerem. L:39, Psalm. LXXIV:14.
1 Prima editio: jiim

46. 1] VI. QUOD HAEC AMORIS DIVINI FUERINT CAUSA CREATIONIS UNIVERSI, ET QUOD SINT CAUSA CONSERVATIONIS EJUS. Quod illa tria Essentialia1 amoris Divini fuerint causa Creationis, ex scrutinio et examine illorum perspici potest; quod hoc PRIMUM, quod est amare alios extra se, fuerit causa, constat ex Universo, quod sit extra Deum, sicut Mundus est extra Solem, et in quod potest amorem suum extendere, et in quo illum exercere, et sic quiescere; legitur etiam, quod postquam Deus creaverat Coelum et Terram, quieverit, et quod inde factus sit dies Sabbathi, Gen. II: 2,3. 2] Quod SECUNDUM, quod est velle unum esse cum illis, fuerit causa, constat ex creatione hominis in imaginem et similitudinem Dei, per quas intelligitur, quod homo factus sit forma recipiens amorem et sapientiam a Deo, ita cum quo Deus se potest unire, et propter illum cum omnibus et singulis Universi, quae non aliud sunt quam media; nam conjunctio cum causa finali est quoque conjunctio cum causis mediis; quod omnia propter Hominem creata sint, patet etiam ex Libro Creationis seu Genesi, Cap. I:28,29,30. 3] Quod TERTIUM, quod est beatificare illos ex se, sit causa, constat ex Coelo Angelico, quod provisum est omni homini, qui amorem Dei recipit, ubi omnium beatificatio est a Solo Deo. Quod tria illa essentialia amoris Dei etiam sint causa conservationis Universi, est quia Conservatio est perpetua Creatio, sicut subsistentia est perpetua existentia; ac Divinus Amor ab aeterno in aeternum est idem, ita qualis fuit in creando Mundum, talis est et manet in illo creato.
1 Prima editio: Essentiala

47. Ex his rite perceptis videri potest, quod Universum sit Opus cohaerens a primis ad ultima, quia est opus continens Finium, Causarum, et Effectuum in nexu indissolubili: et quia in omni amore est finis, in omni sapientia est promotio finis per causas medias, et per has ad effectus, qui sunt usus, consequitur etiam quod Universum sit Opus continens1 Divini Amoris, Divinae Sapientiae, et Usuum, et sic omnino Opus cohaerens a primis ad ultima. Quod Universum consistat ex perpetuis Usibus productis a Sapientia ac initiatis ab Amore, omnis sapiens potest contemplari sicut in speculo, dum communem ideam de Creatione universi sibi comparat, et in illa particularia tuetur; particularia enim adaptant se suo communi, et commune disponit illa in formam ut concordent; quod ita sit, in sequentibus per plura illustrabitur.
1 Prima editio: coatinens

* * * * * *


48. 1] His adjicietur hoc MEMORABILE. Quondam cum duobus Angelis loquutus sum; unus erat e Coelo orientali, alter e Coelo meridionali; qui cum perceperunt quod Arcana sapientiae de Amore meditarer, dicebant, nostine aliquid de Ludis sapientiae in nostro Mundo; respondi quod nondum; et dixerunt, sunt plures, et quod illi, qui amant vera ex affectione spirituali, seu vera quia vera sunt, et quia per illa est sapientia, ad datum signum conveniant, ac ventilent et concludant illa quae profundioris intellectus sunt. Illi tunc prehenderunt me manu, inquientes, sequere nos, et videbis et audies; datum est hodie signum conventus. Ducebar per planitiem ad collem, et ecce ad pedem collis porticus ex palmis, continuatus usque ad ejus caput; intravimus illum, et ascendimus; et super capite seu vertice collis visus est Lucus, inter cujus arbores humus elevata formabat sicut Theatrum, intra quod erat Planum lapillis varie coloratis stratum: circum illud in forma quadrata posita erant Solia, super quibus sedebant amatores sapientiae; et in medio Theatri erat Mensa, super qua posita fuit Charta sigillo obsignata. 2] Sedentes super Soliis invitabant nos ad Solia adhuc vacua, et respondi, hic ductus sum a duobus Angelis, ut videam et auscultem, et non ut sedeam: et tunc bini illi Angeli in medium Plani ad mensam ibant, et sigillum chartae solvebant, et coram sedentibus legebant arcana sapientiae Chartae inscripta, quae nunc ventilarent et evolverent; scripta fuerunt ab Angelis tertii Coeli, et super mensam demissa; erant tria Arcana, PRIMUM, quid Imago Dei, et quid Similitudo Dei, in quas homo creatus est. SECUNDUM, cur homo non nascitur in scientiam ullius amoris, cum tamen Bestiae et Aves, tam nobiles quam ignobiles, nascuntur in scientias omnium suorum amorum. TERTIUM, quid significat Arbor vitae, et quid Arbor scientiae boni et mali, et quid Esus ex illis: his subscriptum erat, conjungite illa tria in unam sententiam, et scribite hanc super Charta nova, et illam reponite super hac Mensa, et videbimus; si sententia super lance aequilibris et justa apparet, dabitur cuique vestrum praemium sapientiae. His lectis recesserunt bini Angeli, ac sublati sunt in suos Coelos. Et tunc Sedentes super Soliis incipiebant ventilare et evolvere Arcana illis proposita; et loquuti sunt in ordine, primum, qui sedebant ad Septentrionem, dein illi qui ad Occidentem, postea qui ad Meridiem, et ultimo qui ad Orientem; et assumserunt Primum subjectum ventilationis, quod erat, QUID IMAGO DEI, ET QUID SIMILITUDO DEI, IN QUAS HOMO CREATUS EST; et tunc primum ex Libro creationis coram omnibus lecta sunt haec, “Dixit Deus, faciamus hominem in IMAGINEM NOSTRAM, secundum SIMILITUDINEM NOSTRAM: et creavit Deus hominem in IMAGINEM SUAM, in SIMILITUDINEM DEI fecit eum, Gen. I:26,27 1: Quo die Deus creavit hominem, in SIMILITUDINEM DEI fecit eum, Genes. V:1.”
3] Illi qui sedebant ad SEPTENTRIONEM primum loquuti sunt, dicentes, quod Imago Dei et Similitudo Dei, sint binae Vitae homini a Deo inspiratae, quae sunt Vita voluntatis et Vita intellectus, nam legitur, Jehovah Deus inspiravit in nares Adami animam VITARUM, et factus est homo in Animam viventem, Genes. II:7; per quae videtur intelligi, quod ei inspirata sit Voluntas boni, et Perceptio veri, et sic Anima vitarum; et quia vita a Deo illi inspirata est, Imago et Similitudo significant integritatem ex amore et sapientia, exque justitia et judicio in illo. His illi qui sedebant ad OCCIDENTEM favebant, adjiciendo tamen hoc, quod status integritatis illi a Deo inspiratus, cuivis homini post illum continue inspiretur; sed quod in homine sit sicut in receptaculo, ac homo, sicut est receptaculum, est imago et similitudo Dei. 4] Postea Tertii in ordine, qui erant qui sedebant ad MERIDIEM, dixerunt; Imago Dei et Similitudo Dei sunt duo distincta, sed in homine a creatione unita, et videmus sicut ex quadam luce interiore, quod imago Dei possit disperdi ab homine, non autem similitudo Dei; hoc apparet sicut per transennam ex eo, quod Adamus retinuerit similitudinem Dei, postquam amiserat imaginem Dei, nam legitur post maledictionem, “Ecce homo est sicut unus ex nobis, sciendo bonum et malum,” Gen. III:22; et postea vocatur similitudo Dei, et non imago Dei, Gen. V:1, sed relinquamus consociis nostris, qui ad Orientem sedent, et inde in superiore luce sunt, dicere, quid proprie imago Dei, et quid proprie similitudo Dei. 5] Et tunc post silentium factum, Sedentes ad Orientem e soliis surrexerunt, et suspexerunt ad Dominum, et post remiserunt se super solia, et dixerunt; quod Imago Dei sit receptaculum Dei, et quia Deus est ipse Amor et ipsa Sapientia, quod imago Dei sit receptio amoris et sapientiae a Deo in illo: at quod Similitudo Dei sit perfecta similitudo et plena apparentia sicut amor et sapientia sint in homine, et inde prorsus sicut ejus; homo enim non sentit aliter, quam quod amet a se et sapiat a se, seu quod bonum velit et verum intelligat a se; cum tamen ne hilum a se, sed a Deo; Solus Deus amat a se, et sapit a se, quia Deus est ipse Amor et ipsa Sapientia; similitudo seu apparentia, quod amor et sapientia, seu bonum et verum, sint in homine sicut ejus, facit ut homo sit homo, utque possit conjungi Deo, et sic vivere in aeternum; ex quo fluit, quod homo sit homo ex eo, quod possit velle bonum ac intelligere verum prorsus sicut a se, et usque scire et credere quod a Deo, nam sicut hoc scit et credit, ponit Deus imaginem suam in homine; aliter si crederet quod a se et non a Deo. 6] His dictis, supervenit illos zelus ex amore veritatis, ex quo loquuti sunt haec; quomodo potest homo recipere aliquid amoris et sapientiae, ac retinere illud, et reproducere illud, nisi sentiat illud sicut suum; et quomodo potest conjunctio dari cum Deo per amorem et sapientiam, nisi datum sit homini aliquod reciprocum conjunctionis, nam absque reciproco nulla conjunctio dabilis est; et reciprocum conjunctionis est, quod homo amet Deum, et faciat illa quae Dei sunt, sicut a se, et tamen credat quod a Deo; tum quomodo potest homo vivere in aeternum, nisi conjunctus sit Deo aeterno; consequenter quomodo homo potest esse homo, absque illa similitudine in illo. 7] His dictis faverunt omnes, et dixerunt, fiat Conclusum ex his, et factum est hoc: Homo est receptaculum Dei, et Receptaculum Dei est Imago Dei; et quia Deus est ipse Amor et ipsa Sapientia, est homo Receptaculum illorum, ac Receptaculum fit imago Dei sicut recipit: et quod homo sit similitudo Dei ex eo, quod sentiat in se, quod illa quae a Deo sunt, sint in illo sicut ejus; at usque quod tantum ex similitudine illa sit Imago Dei, quantum agnoscit quod amor et sapientia, seu bonum et verum, non sint in illo ejus, et inde nec ab illo, sed solum in Deo, et inde a Deo.
8] Post haec Alterum objectum ventilationis assumserunt, “CUR HOMO NON NASCITUR IN SCIENTIAM ULLIUS AMORIS, CUM TAMEN BESTIAE ET AVES, TAM NOBILES QUAM IGNOBILES, NASCUNTUR IN SCIENTIAS OMNIUM SUORUM AMORUM. Primum veritatem propositionis confirmabant per varia, ut de homine, quod nascatur in nullam scientiam, ne quidem in scientiam amoris conjugialis; et inquisiverunt, et a rimatoribus audiverunt, quod infans ne quidem ex connata scientia sciat uber matris, sed quod ex matre seu nutrice hoc per admotiones discat, et quod modo sciat sugere, et quod hoc hauserit ex continua suctione in utero matris; et quod postea non sciat gradiri, nec articulare sonum in aliquam vocem humanam, imo nec sonare affectiones amoris, sicut bestiae2; porro quod non sciat aliquam alimoniam sibi conducibilem, sicut bestiae, sed quod arripiat obvium, sive sit mundum sive immundum, et inferat in buccam: rimatores dixerunt, quod homo absque instructione, prorsus nihil sciat de modis amandi sexum, et quod hos ne quidem virgines et adolescentes absque eruditione ab aliis: verbo, homo nascitur corporeus sicut vermis; et manet corporeus, nisi discat scire, intelligere et sapere ex aliis. 9] Post haec confirmabant, quod Bestiae tam nobiles quam ignobiles, ut animalia terrae, volucres coeli, reptilia, pisces, vermiculi3 qui vocantur insecta, nascantur in omnes scientias amorum vitae suae, ut in omnia quae nutritionis sunt, in omnia quae habitationis sunt, in omnia quae amoris sexus, et prolificationis sunt, inque omnia quae educationis foetuum suorum sunt: haec confirmabant per mirabilia, quae revocabant in memoriam ex visis, auditis et lectis in Mundo naturali, in quo prius vixerunt, in quo non repraesentativae sed reales bestiae dantur. Postquam veritas propositionis ita comprobata est, intendebant mentes ad indagandum et inveniendum causas, per quas hoc Arcanum evolverent et detegerent; et dixerunt omnes, quod illa non possint non ex Divina Sapientia existere, ut homo sit homo, et bestia sit bestia, et sic quod imperfectio nativitatis hominis sit4 ejus perfectio, et perfectio nativitatis bestiae sit ejus imperfectio.
10] Coeperunt tunc SEPTENTRIONALES primum aperire suam mentem, et dixerunt, quod homo nascatur absque scientiis, ut recipere possit omnes, at si nasceretur in scientias non posset recipere ullas, praeter illas in quas natus est, et tunc nec posset sibi appropriare ullam; quod illustrabant per hanc comparationem; homo primum natus est sicut humus, cui nulla semina implantata sunt, sed quae usque potest recipere omnia, ac proferre et fructificare illa; at bestia est sicut humus jamdum sata, ac impleta graminibus et herbis, quae non recipit alia semina quam insita, si alia, suffocaret illa; inde est, quod homo adolescat per plures annos, intra quos potest sicut humus excoli, ac proferre sicut omnis generis segetes, flores et arbores; bestia autem per paucos, per quos non potest in alia, quam in connata excoli. 11] Postea OCCIDENTALES loquuti sunt, et dixerunt, quod homo non nascatur scientia sicut bestia, sed quod nascatur Facultas et Inclinatio, Facultas ad sciendum, et Inclinatio ad amandum, et quod nascatur Facultas non modo [ad sciendum, sed etiam ad intelligendum et sapiendum; et quoque quod nascatur Inclinatio perfectissima, non modo]5 ad amandum illa, quae sui et mundi sunt, sed etiam illa quae Dei et Coeli sunt; consequenter quod homo nascatur Organum, quod vix sensibus externis, nisi obscure vivit, at nullis internis, propter causam, ut successive vivat, et fiat homo, primum naturalis, postea rationalis, et demum spiritualis; quod non fieret, si nasceretur in scientias et amores, sicut bestiae; scientiae enim et affectiones amoris connatae finiunt illam progressionem, at solum facultates et inclinationes connatae nihil finiunt; quapropter homo potest perfici scientia, intelligentia et sapientia in aeternum. 12] MERIDIONALES exceperunt, et ediderunt suum effatum, dicentes, quod impossibile sit homini sumere aliquam scientiam a se, sed sumet illam ab aliis, quoniam nulla scientia ei connata est; et quia non potest ullam scientiam sumere a se, nec potest ullum amorem, quoniam ubi non scientia ibi non amor; sunt scientia et amor individui comites, nec possunt plus separari quam voluntas et intellectus, aut affectio et cogitatio, imo non plus quam essentia et forma; quare sicut homo sumit scientiam ab aliis, ita se ei adjungit amor ut ejus comes: universalis amor qui se adjungit, est amor sciendi, et postea intelligendi et sapiendi; hi amores sunt soli homini, et nulli bestiae, ac influunt a Deo. 13] Nos convenimus cum sodalibus nostris ab Occidente, quod homo non nascatur in ullum amorem, et inde nec in ullam scientiam, sed quod solum nascatur in inclinationem ad amandum, et inde in facultatem ad recipiendum scientias, non a se sed ab aliis, hoc est, per alios; per alios dicitur, quia nec hi receperunt aliquid a se, sed originitus a Deo. Convenimus etiam cum sodalibus nostris ad Septentrionem, quod homo primum natus sit sicut humus, cui non aliqua semina implantata sunt, sed cui omnia tam nobilia quam ignobilia implantari possunt; inde est quod HOMO dictus sit ab Humo, ac ADAM ab Adama quae est Humus. His adjicimus, quod Bestiae nascantur in naturales amores, et inde in scientias illis correspondentes, et quod usque non aliquid ex scientiis sciant, cogitent, intelligant, et sapiant, sed quod ad illas ex amoribus suis ferantur, paene sicut caeci per plateas a canibus, quoad intellectum enim caecae sunt; at potius sicut noctambuli, qui ex caeca scientia, sopito intellectu, faciunt quae faciunt. 14] Ultimo loquuti sunt ORIENTALES, et dixerunt, consentimus ad illa, quae fratres nostri loquuti sunt, quod homo nihil sciat ex se, sed ex aliis et per alios, ut cognoscat et agnoscat, quod omnia quae scit, intelligit et sapit, sint ex Deo; et quod homo non possit aliter nasci et generari a Deo, ac fieri Ipsius imago et similitudo; nam imago Dei fit, per quod agnoscat et credat, quod omne bonum amoris et charitatis, et omne verum sapientiae et fidei, acceperit et accipiat ex Deo, et ne hilum ex se; et similitudo Dei est, per quod sentiat illa in se sicut a se; hoc sentit, quia non nascitur in scientias, sed accipit illas, et quod accipiat, apparet illi sicut a se; ita sentire etiam datur homini a Deo, ut sit homo et non bestia, quoniam per id quod velit, cogitet, amet, sciat, intelligat et sapiat sicut ex se, recipit scientias, et exaltat illas in intelligentiam, et per illarum usus in sapientiam, ita Deus conjungit hominem sibi, et homo se Deo: haec non fieri potuissent, nisi a Deo provisum fuerit, ut homo in totali ignorantia nasceretur. 15] Post hoc effatum voluerunt omnes, ut ex ventilatis fieret Conclusum, et factum est hoc, “Quod homo nascatur in nullam scientiam, ut possit venire in omnem, et progredi in intelligentiam, et per hanc in sapientiam; et quod nascatur in nullum amorem, ut possit venire in omnem, per applicationes scientiarum ex intelligentia, et in amorem in Deum per amorem erga proximum, et sic conjungi Deo, et per illud fieri homo, et vivere in aeternum.”
16] Post haec sumserunt Chartam, et tertium Objectum ventilationis legerunt, quod erat, QUID SIGNIFICAT ARBOR VITAE, QUID ARBOR SCIENTIAE BONI ET MALI, ET QUID ESUS EX ILLIS; et rogaverunt omnes, ut illi qui ab Oriente erant, evolverent hoc Arcanum, quia profundioris intellectus est, et quia illi qui ex Oriente sunt, in flammea luce, hoc est, in amoris sapientia sunt, et haec sapientia intelligitur per Hortum Edenis, in quo illae duae Arbores positae fuerunt; et responderunt, dicemus, sed quia homo non sumit quicquam ex se, sed ex Deo, dicemus ex Ipso, at usque a nobis sicut a nobis; et tunc dixerunt: Arbor significet hominem, et fructus ejus bonum vitae, inde per Arborem vitae significatur homo vivens ex Deo; et quia amor et sapientia, ac charitas et fides, seu bonum et verum, faciunt vitam Dei in homine, per Arborem vitae significatur homo in quo illa sunt a Deo, et inde illi vita aeterna: similia significantur per Arborem vitae, e qua dabitur edere, Apoc. II:7, Cap. XXII:2,14. 17] Per Arborem scientiae boni et mali significatur homo credens quod vivat ex se, et non a Deo, ita quod amor et sapientia, charitas et fides, hoc est, bonum et verum, sint in homine ejus et non Dei, hoc credens quia cogitat et vult, ac loquitur et facit, in omni similitudine et apparentia sicut ex se; et quia homo inde sibi persuadet, quod etiam sit Deus, ideo dixit serpens, “Novit Deus, quo die comederitis de fructu illius arboris, aperientur Oculi vestri, et eritis sicut Deus, scientes bonum et malum,” Genes. III: 5. 18] Per Esum ex illis arboribus, significatur receptio et appropriatio, per Esum ex arbore vitae receptio vitae aeternae, et per Esum ex arbore scientiae boni et mali, receptio damnationis; per Serpentem intelligitur diabolus quoad amorem sui et fastum propriae intelligentiae, et ille Amor est possessor illius arboris, et homines qui in fastu ex illo amore sunt, illae arbores sunt. Sunt itaque illi in enormi errore, qui credunt Adamum sapuisse et bonum fecisse ex se, et hoc fuisse statum ejus integritatis, cum tamen ipse Adamus propter illam fidem maledictus est; hoc enim significatur per Edere ex arbore scientiae boni et mali; quare tunc excidit e statu integritatis, qui illi fuit ex eo, quod crederet se sapere et bonum facere ex Deo et nihil ex se, hoc enim intelligitur per Edere ex Arbore vitae. Solus Dominus, cum fuit in Mundo, sapuit ex Se, et bonum fecit ex Se, quia Ipsum Divinum a nativitate fuit in Ipso et Ipsius, quare etiam ex propria potentia factus est Redemptor et Salvator. 19] Ex his et illis Conclusum fecerunt hoc, “Quod per Arborem vitae, et per Arborem scientiae boni et mali, et per Esum ex illis, intelligatur, quod Vita homini sit Deus in illo, et quod tunc ei Coelum et Vita aeterna; et quod Mors homini sit persuasio et fides, quod vita homini non sit Deus sed ipse, unde ei Infernum et Mors aeterna, quae est damnatio.”
20] Post haec inspexerunt Chartam ab Angelis super mensa relictam, et viderunt subscriptum, CONJUNGITE ILLA TRIA IN UNAM SENTENTIAM; et tunc collegerunt6 illa, et viderunt, quod Tria illa in una serie cohaererent, et quod series seu sententia illa sit haec, “Quod Homo creatus sit, ut recipiat amorem et sapientiam a Deo, et tamen in omni similitudine sicut a se, et hoc propter receptionem et conjunctionem; et quod ideo homo non nascatur in aliquem amorem, nec in aliquam scientiam, et ne quidem in aliquam potentiam amandi et sapiendi ex se: quapropter si addicit omne bonum amoris, et omne verum sapientiae Deo, fit Homo vivus; ast si addicit illa sibi, fit homo mortuus.” Haec inscripserunt novae Chartae, et hanc posuerunt super Mensa; et ecce subito Angeli in candida nube aderant, et Chartam in Coelum deportabant, et postquam ibi lecta est, Sedentes super soliis audiverunt inde voces, bene, bene, bene. Et actutum apparuit Unus inde sicut volans, cui sicut duae alae circa pedes, et duae circa tempora, ferens praemia, quae erant Togae, Pilei, et Laureae, ac demisit se, ac illis qui sederunt ad Septentrionem dedit Togas coloris opalini; illis qui ad Occidentem Togas coloris coccinei; illis qui ad Meridiem Pileos, quorum limbos ornabant fasciae ex auro et margaritis, et sinistri lateris elevationes7 Adamantes secti floriformes; illis autem qui, ad Orientem dedit Laureas in quibus rubini et sapphiri: et omnes his praemiis decorati e Ludo sapientiae domum cum gaudio abiverunt.
1 Prima editio: Gen. I:
2 Prima editio: bastiae
3 Prima editio: vermiculI
4 Prima editio: fit. Fortasse fiat, sic Worcester
5 Sic DAC 134
6 Prima editio: eollegerunt
7 Sic Errores Typographici

49. DE DEI OMNIPOTENTIA, OMNISCIENTIA, ET OMNIPRAESENTIA.

Actum est de DIVINO AMORE ET DIVINA SAPIENTIA, et ostensum, quod haec duo sint DIVINA ESSENTIA; sequitur nunc de Dei OMNIPOTENTIA, OMNISCIENTIA et OMNIPRAESENTIA, quia haec Tria procedunt ex Divino Amore et Divina Sapientia, vix aliter quam potentia et praesentia Solis in hoc Mundo, ac in omnibus et singulis ejus per calorem et lucem; etiam Calor e Sole Mundi spiritualis, in cujus medio Jehovah Deus est, in essentia sua est Divinus amor, et Lux inde in essentia sua est Divina Sapientia: ex quo patet, quod sicut Infinitas, Immensitas ac Aeternitas pertinent ad DIVINUM ESSE, ita Omnipotentia, Omniscientia, Omnipraesentia ad DIVINAM ESSENTIAM. Sed quia Tres illae Divinae Essentiae Praedicationes universales hactenus non intellectae sunt, quia progressio illarum secundum vias suas, quae sunt leges Ordinis, ignota fuit, oportet illas luce donare per distinctos Articulos, qui erunt, I. Quod Divinae Sapientiae ex Divino Amore sit Omnipotentia, Omniscientia, et Omnipraesentia. II. Quod Dei Omnipotentia, Omniscientia et Omnipraesentia non possint cognosci, nisi sciatur quid Ordo, et nisi sciantur haec ejus, quod Deus sit Ordo, et quod una cum Creatione introduxerit Ordinem tam in Universum, quam in omnia et singula ejus. III. Quod Dei Omnipotentia in Universo ac in omnibus et singulis ejus secundum leges sui Ordinis procedat et operetur. IV. Quod Deus Omniscius sit, hoc est, percipiat, videat, et sciat omnia et singula usque ad minutissima, quae fiunt secundum Ordinem; et ex illis etiam quae fiunt contra Ordinem. V. Quod Deus Omnipraesens sit a primis ad ultima sui Ordinis. VI. Quod Homo creatus sit forma Divini Ordinis. VII. Quod Homo tantum in potentia contra malum et falsum ex Divina Omnipotentia sit, quodque tantum in sapientia de bono et vero ex Divina Omniscientia sit, et quod tantum in Deo ex Divina Omnipraesentia sit, quantum secundum Divinum Ordinem vivit. Sed haec singulatim evoluenda sunt.
50. I. QUOD DIVINAE SAPIENTIAE EX DIVINO AMORE SIT OMNIPOTENTIA, OMNISCIENTIA, ET OMNIPRAESENTIA. Quod Divinae Sapientiae ex Divino amore sit Omnipotentia, Omniscientia et Omnipraesentia, non autem Divino Amori per Divinam Sapientiam, est Arcanum e Coelo, quod nondum in alicujus1 intellectu illuxit, quia nullus adhuc scivit, quid Amor in sua essentia, et quid Sapientia inde in sua, et minus adhuc de influxu unius in alterum, qui est quod Amor cum omnibus et singulis sui influat in Sapientiam, et in hac resideat sicut Rex in suo Regno, aut sicut herus in2 sua domo, ac omne regimen justitiae relinquat suo judicio, et quia justitia est amoris, et judicium est sapientiae, omne regimen amoris relinquat suae sapientiae: sed hoc Arcanum foenerabitur lucem in sequentibus, interea inserviat hoc ut canon. Quod Deus Omnipotens, Omniscius, et Omnipraesens sit per Sapientiam amoris sui, intelligitur etiam per haec apud Johannem, “In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; omnia per Ipsum facta sunt, et sine Ipso factum est nihil quod factum est. In Ipso vita erat, et Vita erat Lux hominum; et Mundus per Ipsum factus est: et Verbum Caro factum est.” Cap. I:1,3,4,10,14; per Verbum ibi intelligitur Divinum Verum, seu quod in idem recidit, Divina Sapientia, quare etiam vocatur Vita et Lux, ac Vita et Lux non aliud sunt quam Sapientia.
1 Prima editio:alicusus
2 Prima editio:ln

51. Quoniam in Verbo Justitia praedicatur de Amore, et Judicium de Sapientia, ideo adducentur aliqua loca, quod1 Regimen Dei per illa duo in Mundo fiat, quae sunt, “JEHOVAH, JUSTITIA ET JUDICIUM fulcrum Throni tui, Psalm. LXXXIX:15.2 De hoc glorietur qui gloriatur, quod JEHOVAH faciat JUDICIUM et JUSTITIAM in terra, Jerem. IX:23.3 Exaltetur JEHOVAH, quia implevit terram4 JUDICIO et JUSTITIA, Esaj. XXXIII:5. Fluet sicut aqua JUDICIUM, et JUSTITIA sicut torrens fortis, Amos V:24. JEHOVAH, JUSTITIA TUA sicut montes Dei, JUDICIA TUA abyssus magna, Psalm. XXXVI:7 5. JEHOVAH educet sicut lucem JUSTITIAM tuam6, et JUDICIUM sicut meridiem, Psalm. XXXVII:6. JEHOVAH judicabit populum suum in JUSTITIA, et miseros suos in Judicio7, Psalm. LXXII:2. Cum didicero JUDICIA JUSTITIAE tuae, septies in die laudo Te super JUDICIIS JUSTITIAE tuae, Psalm. CXIX:7,164. Desponsabo Me tibi8 in JUSTITIA et JUDICIO, Hosch II:19. Zion in JUSTITIA redimetur, et reduces in JUDICIO9, Esaj. I:27 10. Sedebit super Throno Davidis, et super Regno Ipsius, ad stabiliendum illud in JUDICIO et JUSTITIA, Esaj. IX:6 11. Suscitabo Davidi germen justum, qui regnet Rex, et faciat JUDICIUM et JUSTITIAM in terra,” Jerem. XXIII:5, Cap. XXXIII:15: et alibi, quod facere debeant Justitiam et Judicium, ut Esaj. I:21, Cap. V:16, Cap. LVIII:2, Jer. IV:2 12, Cap. XXII13:3,13,15, Ezech. XVIII:5, Cap. XXXIII:14,16,19, Amos VI:12, Mich. VII:9, Deut. XXXIII:21, Joh. XVI:8,10,11.
1 Nisi legeris [ex quibus patet] quod, sic Worcester
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 89:14 apud Biblia Anglica
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:24 apud Biblia Anglica
4 Sic prima editio, sed Biblia Hebraica: Zionem
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 36:6 apud Biblia Anglica
6 Prima editio et AR 668: suam, sed Biblia Hebraica, AC 1458:3, AC 9857:6, SS 85: tuam
7 Sic prima editio, sed alibi: populum tuum � miseros tuos in Judicio ubi in prima editione populum suum �miseros suos in Judicio
8 Sic prima editio, SS 85, et AE 388:27, sed Biblia Hebraica et alibi: te mihi
9 Sic prima editio et VCR 95,sed apud Biblia Hebraica et AE 850:8: Zion in judicio redimetur, et reduces ejus in justitia
10 Prima editio: 17.
11 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:7 apud Biblia Anglica
12 Prima editio: 1.
13 Prima editio: Cap. XXXII


52. 1] II. QUOD DEI OMNIPOTENTIA, OMNISCIENTIA, ET OMNIPRAESENTIA NON POSSINT COGNOSCI, NISI SCIATUR QUID ORDO, ET NISI SCIANTUR HAEC EJUS, QUOD DEUS SIT ORDO, ET QUOD UNA CUM CREATIONE INTRODUXERIT ORDINEM TAM IN UNIVERSUM, QUAM IN OMNIA ET SINGULA EJUS. Quot et quales fatuitates1 in mentes humanas2, et inde per Capita instauratorum in Ecclesiam irrepserunt, per quod non intellexerint Ordinem, in quem Deus Universum, ac omnia et singula ejus creavit, ex sola recensione illarum in sequentibus constare poterit. 2] Sed hic primum aperiemus Ordinem per quandam3 generalem definitionem ejus, quae haec est; Quod Ordo sit qualitas dispositionis, determinationis et activitatis partium, substantiarum aut entium, quae faciunt formam, unde status, cujus perfectionem sapientia ex suo amore producit, aut cujus imperfectionem insania rationis ex cupiditate excudit. In hac definitione nominantur Substantia, Forma, et Status, et per Substantiam simul intelligimus formam, quia omnis substantia est forma, ac qualitas formae est status ejus, cujus perfectio aut imperfectio ex ordine resultat. Sed haec, quia Methaphysica sunt, non possunt nisi in caligine esse, at haec discutietur in sequentibus per applicationes ad exempla, quae illustrabunt.
1 Prima editio: fatuitales
2 Prima editio: humanes
3 Prima editio: quandum

53. Quod Deus sit Ordo, est quia est ipsa Substantia et ipsa Forma; Substantia, quia ex Ipso omnia quae subsistunt, exstiterunt et existunt; Forma, quia omnis qualitas substantiarum, ab Ipso exorta est et oritur, non aliunde quam ex forma datur qualitas. Nunc quia Deus est ipsa, unica et prima Substantia et Forma, et simul ipse et unicus Amor, ac ipsa et unica Sapientia, et quia sapientia ex amore facit formam, et hujus status et qualitas est secundum ordinem inibi, sequitur quod Deus sit ipse Ordo; consequenter quod Deus ex Se introduxerit Ordinem tam in Universum, quam in omnia et singula ejus; et quod introduxerit Ordinem perfectissimum, quia cuncta quae creavit bona fuerunt, ut in Libro creationis legitur: quod mala una cum Inferno, ita post creationem exstiterint, suo loco demonstrabitur. Sed ad talia, quae Intellectum propius intrant, clarius illustrant, et mitius afficiunt.
54. Qualis autem Ordo est, in quem Universum est creatum, non potest nisi quam per plures membranas exponi; quaedam schiagraphia ejus in sequente Lemmate de Creatione exhibebitur. Tenendum est, quod in Universo omnia et singula, ut per se subsistant, in suos ordines creata sint, et quod a principio ita, ut cum universi ordine se conjungant, propter causam ut singulares ordines subsistant in Universali, et sic unum faciant: sed ad quaedam Exempla; Homo in suum ordinem creatus est, et quoque unumquodvis ejus in suum, sicut Caput in suum, corpus ejus in suum, Cor, Pulmo, Hepar, Pancreas, Ventriculus in suos, omne organum motus quod vocatur Musculus in suum, et omne Organum sensus, ut oculus, auris, lingua, in suum, imo non datur arteriola et fibrilla ibi, quae non in suum, et tamen innumerabilia haec se conjungunt cum communi ejus, et se ei injungunt ita, ut simul unum faciant: simile est cum reliquis, quorum sola recensio ad illustrationem sufficit; omnis Bestia terrae, omnis Avis coeli, omnis Piscis maris, omne reptile, imo omnis vermis usque ad blattam, in suum ordinem creatum est; pariter omnis arbor, omne arbustum, virgultum, et legumen, in suum; et insuper omnis lapis, et omnis minera, usque ad unumquemvis pulverem1 terrae, in suum.
1 Prima editio: pulverrem

55. Quis non videt, quod non detur Imperium, Regnum, Ducatus, Respublica, Civitas, Domus, quae non constabiliuntur per leges, quae faciunt Ordinem, et sic formam regiminis ejus; in singulis illis Leges justitiae sunt supremo loco, Leges politicae secundo, et Leges Oeconomicae1 tertio, quae si comparantur cum Homine, Leges justitiae faciunt Caput ejus, Leges politicae Corpus ejus, et Leges Oeconomicae Vestes, quare etiam hae sicut vestes mutari possunt. Quod autem concernit Ordinem, in quem Ecclesia a Deo instaurata est, est ille, ut Deus sit in omnibus et singulis ejus, et proximus erga quem Ordo exercendus est; Leges illius ordinis sunt totidem quot Veritates in Verbo, Leges quae spectant Deum, facient Caput ejus, Leges quae spectant proximum, facient Corpus ejus, ac Ceremoniae facient Vestes, nam nisi hae continerent illas in suo Ordine, foret sicut nudaretur Corpus, ac exponeretur aestui in aestate, et frigori in hyeme; aut sicut e Templo auferrentur parietes et lacunaria, et sic Adytum, Ara, et Pulpitum sub diu variis exposita violentiis prostarent.
1 Prima editio: �conomicae

56. 1] III. QUOD DEI OMNIPOTENTIA TAM IN UNIVERSO, QUAM IN OMNIBUS ET SINGULIS EJUS SECUNDUM LEGES SUI ORDINIS PROCEDAT ET OPERETUR. Deus est Omnipotens, quia omnia potest ex Se, et omnes alii ex Ipso; Ipsius Posse et Velle unum sunt, et quia non Vult nisi quam Bonum, ideo non potest facere nisi quam Bonum; in Mundo spirituali nemo potest aliquid facere contra suam voluntatem; hoc trahunt ibi ex Deo, quod Ipsius posse et velle unum sint: est etiam Deus ipsum Bonum, quare dum Bonum facit, in Se est, et egredi ex Se non potest; inde patet, quod Omnipotentia Ipsius progrediatur et operetur intra Sphaeram extensionis Boni, quae infinita est; haec enim sphaera ab intimo implet Universum, et omnia et singula ibi, et ab intimo regit illa quae extra sunt, quantum haec secundum suos ordines se conjungunt, et si non se conjungunt, usque sustinet illa, et omni conatu allaborat illa in ordinem concordem universali, in quo Ipse Deus in Omnipotentia sua est, et secundum quem agit, reducere, et si hoc non fit, rejiciuntur extra Ipsum, ubi nihilominus sustinet illa ab intimo. 2] Ex his constare potest, quod Omnipotentia Divina nequaquam possit a Se exire ad contactum alicujus mali, nec id promovere a Se, malum enim avertit se, inde fit quod malum sit prorsus separatum ab Ipso, et conjectum in Infernum, inter quod et Coelum, ubi Ipse est, ingens hiatus est. Ex his paucis videri potest, quantum delirant illi, qui cogitant, et plus qui credunt, et adhuc plus qui docent, quod Deus possit aliquem damnare, alicui1 maledicere, aliquem in Infernum conjicere, alicujus animam praedestinare ad mortem aeternam, injurias ulcisci, irasci, punire; imo nec potest avertere se ab homine, et illum dura fronte aspicere; haec et similia sunt contra Essentiam Ipsius, et contra hanc est contra Se Ipsum.
1 Prima editio: alieui

57. 1] Opinio hodie regnans est, quod Omnipotentia Dei sit qualis est absoluta potentia Regis in Mundo, qui potest ex lubitu facere quicquid vult, absolvere et condemnare quem vult, sontem facere insontem, infidelem declarare fidelem, indignum et immeritum evehere supra dignum et merentem, imo quod possit sub quocunque praetextu subditis sua bona eripere, tum adjudicare morti, praeter similia alia. Ex hac fatua opinione, fide et doctrina de Omnipotentia Divina, tot falsitates, fallaciae, et chimaerae1 in Ecclesiam influxerunt, quot sunt momenta, articulationes et generationes fidei ibi, et adhuc possunt influere, quot possunt urnae impleri aquis e magno lacu, aut quot serpentes e cavernis suis subrepere, et in aprico solis jucundari in deserto Arabiae; quid opus est nisi duobus vocabulis, OMNIPOTENTIA et FIDES, et tunc coram vulgo spargere conjecturas, fabulas et nugas, quot in sensus corporis incidunt, ab utraque enim ejicitur ratio; at quid ejecta ratione cogitatio hominis praestat rationi avis supra caput volantis; aut quid tunc Spirituale, quod homini est prae bestiis, nisi qualis est nidor in bestiariis2, qui feris ibi congruit, et non homini nisi similis sit. 2] Si extensio Omnipotentiae Divinae aeque foret ad faciendum malum sicut bonum, quodnam discrimen inter Deum et diabolum foret, num aliud quam quale inter duos Monarchas, quorum unus est Rex et simul tyrannus, et alter Tyrannus, cujus potestas ligata est, unde non Rex dicendus est; aut inter Pastorem, cui permissum est agere ovem et quoque pardum, et inter pastorem cui hoc non permissum est. Quis non potest scire, quod Bonum et Malum sint opposita, et quod si Deus ex Omnipotentia sua posset unum et alterum velle, et ex velle facere, prorsus nihil posset, ita ei nulla potentia, minus Omnipotentia foret; esset hoc sicut binae rotae in contrario versu in se mutuo agerent, ex qua reactione utraque rota subsisteret, et omnimode quiescerent; aut sicut Navis in torrente contra viam ejus agente, quae nisi super anchora quiesceret, abriperetur et periret: aut sicut homo cui binae voluntates inter se dissentientes sunt, quarum una dum agit, altera necessario quiescet, at si utraque simul ageret, mentem ejus delirium aut vertigo invaderet.
1 Prima editio: chimerae
2 Prima editio: bestiaris

58. 1] Si Omnipotentia Dei foret secundum fidem hodiernam absoluta tam ad bonum quam ad malum faciendum, numne possibile, imo facile foret Deo elevare totum Infernum in Coelum, et convertere diabolos et satanas in Angelos, et in terris unumquemvis impium momento purificare a peccatis, innovare, sanctificare, regenerare, a filio irae facere filium gratiae, hoc est, justificare, quod fieret solum per addicationem et imputationem justitiae Filii sui; sed Deus ex Omnipotentia sua hoc non potest, quia est contra leges Ordinis sui in Universo, et simul contra leges Ordinis cuivis homini indictas, quae sunt ut se mutuo ab utraque parte conjungant; quod ita sit, in sequentibus hujus Operis videbitur. Ex fatua illa opinione et fide de Omnipotentia Dei resultaret, quod Deus unumquemvis hominem hircum posset convertere in hominem ovem, et ex beneplacito a sinistro ad dextrum suum latus transferre; tum quod posset Spiritus draconis ex beneplacito transmutare in Angelos Michaelis, et quod posset hominem cujus intellectus est sicut talpae donare visu aquilae, verbo ex homine bubone facere hominem columbam; haec Deus, quia est contra leges Ordinis1 Ipsius, nequit, tametsi continue hoc vult et conatur. 2] Si talia potuisset, non permisisset Adamo auscultare serpenti, et fructum ex Arbore scientiae boni et mali desumere, et illum admovere ori; si illud potuisset, non permisisset Caino occidere fratrem suum; Davidi numerare populum; Salomoni fana pro idolis exstruere, ac Regibus Judae et Israelis prophanare Templum, quod toties fecerunt; imo si illud potuisset, per Redemptionem Filii sui Universum genus humanum nullo excepto salvavisset, et totum Infernum exstirpavisset. Gentiles antiqui talem Omnipotentiam addixerunt diis et deabus suis, unde orta sunt fabulosa illorum, ut de Deucalione et Pyrrha, quod lapides jacti post tergum facti sint homines; de Apolline quod Daphnem converterit in laurum; de Diana quod venatorem in cervum2; et quod alius3 ex diis eorum virgines Parnassi verterit in picas. Similis4 fides de Omnipotentia Divina est hodie, unde tot fanatica et inde haeretica in omni Regione, ubi Religio, in Mundum illata sunt.
1 Prima editio: Ordines
2 Prima editio: cervam
3 Fortasse Calliope et aliae Musae
4 Prima editio: Similes

59. IV. QUOD DEUS OMNISCIUS SIT, HOC EST, PERCIPIAT, VIDEAT, ET SCIAT OMNIA ET SINGULA USQUE AD MINUTISSIMA, QUAE FIUNT SECUNDUM ORDINEM, ET EX ILLIS ETIAM QUAE FIUNT CONTRA ORDINEM. Quod Deus sit Omniscius, hoc est, percipiat, videat et sciat omnia, est quia est ipsa Sapientia et ipsa Lux, et ipsa Sapientia percipit omnia, et ipsa Lux videt omnia; quod Deus sit ipsa Sapientia, supra ostensum est; quod sit ipsa Lux, est quia est Sol Coeli Angelici, qui omnium tam Angelorum quam hominum intellectum illustrat; nam sicut oculus illuminatur a Luce Solis naturalis, ita intellectus illuminatur a Luce Solis Spiritualis; nec solum illuminatur, sed etiam impletur intelligentia secundum amorem recipiendi illam, quoniam Lux haec in sua essentia est Sapientia; quare apud Paulum1dicitur, QUOD DEUS IN LUCE INACCESSIBILI HABITET, [1 Tim. VI:16]; inque Apocalypsi, Quod in Nova Hierosolyma non opus habeant lucerna, quia Dominus Deus illustrat illos [Cap. XXI:23]: et apud Johannem, “Quod Verbum, quod erat apud Deum, et erat Deus, sit Lux, quae illuminat omnem hominem venientem in Mundum,” [Joh. I:1,9], per Verbum intelligitur Divina Sapientia. Inde est, quod Angeli, quantum in sapientia sunt, tantum in candore lucis sint: et inde quoque est, quod in Verbo, ubi nominatur Lux, intelligatur sapientia.
1 rima editio: Davidem

60. 1] Quod Deus percipiat, videat, et sciat omnia usque ad minutissima, quae secundum ordinem fiunt, est quia Ordo est Universalis ex singularissimis, nam singularia simul sumta nuncupantur Universale, sicut particularia simul sumta Commune: Universale una cum singularissimis suis est Opus cohaerens ut unum, adeo ut non queat unum tangi et affici, nisi aliquid sensus inde ad reliqua redundet. Ex hac qualitate ordinis in Universo est quod simile sit in omnibus in Mundo creatis; sed illustrabitur hoc per comparationes ex visibilibus desumendas; in toto homine sunt communia et particularia, ac communia involvunt particularia ibi, et se concinnant per talem connexum, ut unum sit alterius; hoc fit per quod commune involucrum sit circum omne membrum ibi, et quod hoc insinuet se in singulas partes inibi, ut unum in quolibet officio et usu agant; 2] pro exemplo, involucrum cujusvis musculi intrat in singulas fibras motrices, et ex se amicit illas; similiter involucrum hepatis, pancreatis et lienis in singula sua quae intus sunt: similiter involucrum1 pulmonis, quod pleura vocatur, in interiora ejus; et similiter pericardium in omnia et singula cordis; et communiter peritonaeum per anastomoses cum involucris omnium viscerum; similiter Meninges Cerebri, hae per fila a se excerpta in omnes substratas glandulas intrant, et per has in omnes fibras, et per has in omnia corporis; inde est, quod Caput ex Cerebris regat omnia et singula sibi subdita. Haec allata sunt modo propter causam, ut ex visibilibus formetur aliqua idea, quomodo Deus percipit, videt et scit omnia usque ad minutissima quae secundum ordinem fiunt.
1 Prima editio: inveluerum

61. 1] Quod Deus ex illis quae Ordinis sunt, percipiat, sciat, et videat omnia et singula usque ad minutissima quae contra Ordinem fiunt, est quia Deus non tenet hominem in malo, sed detinet illum a malo, ita non ducit illum sed luctatur cum illo; ex perpetua illa reluctatione, renitentia,1 resistentia, repugnantia, et reactione2 mali et falsi contra suum Bonum et Verum, ita contra Se, percipit et quantum et quale illorum; hoc sequitur ex Omnipraesentia Dei in omnibus et singulis sui Ordinis, et simul ex Omniscientia omnium et singulorum ibi; comparative sicut cujus auris in harmonico et consono est, exacte animadvertit3 disharmonicum4 et dissonum quantum et qualiter discrepant dum intrant5; similiter cujus sensus in jucundo est dum injucundum interpolat; pariter cujus visus in formoso est, id exacte videt dum aliquod deforme a latere est, quare solenne est pictoribus faciem deformem juxta formosam adponere; simile est cum bono et vero dum contra illa reluctant malum et falsum, quod haec ex illis distincte percipiantur; omnis enim qui in bono est potest percipere malum, et qui in vero potest videre falsum; causa est quia bonum in calore coeli est, ac verum in luce ejus, at malum in frigore inferni est, et falsum in caligine ejus; quod illustrari potest per hoc, quod Angeli coeli possint videre quicquid peragitur in inferno, tum qualia monstra sunt; at vicissim spiritus Inferni ne hilum possunt videre quid peragitur in Coelo, et ne quidem Angelos, plus quam caecus, aut plus quam oculus spectans in aerem aut aetherem nudum. 2] Illi, quorum Intellectus in luce ex sapientia sunt, sunt similes illis, qui tempore meridiei super Monte stant, et omnia quae infra sunt, perspicue vident; et qui in adhuc superiore luce sunt, comparative sunt sicut illi, qui per tubos opticos vident circumjacentia et inferiora tanquam praesentia; at illi qui in fatua luce Inferni ex confirmatione falsitatum sunt, similes sunt illis, qui in eodem Monte tempore noctis stant cum lucernis in manibus, et non vident nisi proxima, et ibi formas indistincte, et colores confuse. Homo qui in aliqua luce veri est, et tamen in malo vitae, is dum in jucundo amoris sui mali est, non videt vera aliter in principio, quam sicut vespertilio lintea appensa in aliquo horto, ad quae volat sicut ad sua azyla, et postea fit sicut noctua, et demum sicut bubo; et tunc fit sicut fuliginarius qui in furvo camini haeret, qui dum sursum elevat oculos, trans fumum videt coelum, et cum deorsum spectat, videt focum, e quo ille fumus.
1 Prima editio: renitentia;
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: animadvetit
4 Prima editio: disharmonieum
5 Prima editio: intrat

62. 1] Tenendum est, quod perceptio oppositorum alia sit quam perceptio relativorum; opposita enim sunt quae extra sunt, et contra illa quae intra; oppositum enim exoritur, dum unum prorsus desinit esse aliquid, et alterum tunc exsurgit cum conatu agendi contra prius illud, sicut rota quae agit contra rotam, et flumen contra flumen: Relativa autem sunt dispositionis plurium et multiplicium in ordinem ut conveniant et concordent, sicut lapides pretiosi diversorum colorum in fascia super pectore Reginae, aut sicut flores diversicolores in serto ad procurandum amoenitatem visus; 2] sunt ergo relativa in utroque opposito, tam in bono quam in malo, et tam in vero quam in falso, ita tam in coelo quam in Inferno, sed relativa in inferno sunt omnia opposita relativis in coelo: Nunc quia Deus percipit et videt, et inde cognoscit omnia relativa in Coelo ex Ordine in quo Ipse est, et inde percipit, videt et cognoscit omnia opposita relativa in Inferno, ut ex supradictis sequitur, patet, quod Deus omniscius sit in Inferno sicut in coelo, similiter apud homines in Mundo; ita quod percipiat, videat et cognoscat illorum mala et falsa ex bono et vero, in quibus Ipse est, et quae in sua essentia sunt Ipse: dicit enim, Si ascendero in Coelos, ibi Tu, si sternam me in Inferno, ecce ibi Tu, Psalm. CXXXIX:8. Et alibi, “Si perfoderint in Infernum, inde manus mea recipiet eos,” Amos IX:2,3.
63. 1] V. QUOD DEUS OMNIPRAESENS SIT A PRIMIS AD ULTIMA SUI ORDINIS. Quod Deus omnipraesens sit a primis ad ultima sui Ordinis, est per Calorem et Lucem e Sole Mundi Spiritualis, in cujus medio est, per hunc Solem factus est Ordo, et ex illo emittit calorem et lucem, quae pervadunt1 Universum a primis ad ultima ejus, ac producunt vitam, quae est homini, et cuivis animali, et quoque animam vegetativam, quae est cuivis germini super Tellure, et illa duo influunt in omnia et singula, et faciunt ut unumquodvis subjectum vivat et crescat secundum Ordinem illis a creatione inditum; 2] et quia Deus non est extensus, et usque implet omnia extensa Universi, omnipraesens est; quod Deus in omni spatio sit absque spatio, et in omni tempore absque tempore, et quod inde Universum quoad essentiam et ordinem sit plenitudo Dei, alibi ostensum est, et quia ita est, per omnipraesentiam percipit omnia, per Omniscientiam providet omnia, et per Omnipotentiam operatur omnia; unde patet, quod Omnipraesentia, Omniscientia et Omnipotentia unum faciant, seu quod una ponat alteram, et sic quod separari nequeant.
1 Prima editio: peruadant

64. 1] Omnipraesentia Divina illustrari potest per mirabilem praesentiam Angelorum et Spirituum in Mundo Spirituali; in hoc Mundo quia non est spatium, sed modo apparentia spatii, potest angelus seu spiritus momento praesens sisti alteri, modo in similem affectionem amoris et inde cogitationem veniat, nam haec duo faciunt apparentiam spatii; quod talis praesentia omnium ibi sit, patuit mihi ex eo, quod videre potuerim Africanos et Indos ibi in propinquo, tametsi tot milliaribus1 distant in Tellure; imo quod potuerim praesens sisti illis qui in Planetis hujus Mundi sunt, et quoque illis, qui in Planetis in aliis Mundis extra Solarem hunc sunt: propter talem praesentiam non loci sed apparentiae loci, loquutus sum cum Apostolis, cumque defunctis Papis, Imperatoribus et Regibus, cum Ecclesiae hodiernae instauratoribus, Luthero, Calvino, et Melanchtone, cumque aliis ex dissitis regionibus; quando talis praesentia Angelis et Spiritibus est, quid non praesentia Divina in universo, quae infinita est. 2] Causa quod Angelis et spiritibus talis praesentia sit, est causa, quia omnis affectio amoris et inde cogitatio intellectus est in spatio absque spatio, et in tempore absque tempore, potest enim quis cogitare de fratre, affini aut amico, qui in Indiis est, et tunc habere illum sicut praesentem apud se; similiter potest affici illorum amore ex recordatione. Per haec, quia cognita homini, potest Omnipraesentia Divina quodammodo illustrari; tum etiam per cogitationes humanas, quod cum aliquis in memoriam revocat quae in peregrinatione vidit in variis locis, quod sit in illis tanquam praesentibus. Imo visus corporis aemulatur eandem illam praesentiam; ille distantiam2 non animadvertit, nisi quam per intermedia, quae sicut mensurant; ipse Sol prope oculum, imo sicut in oculo foret, nisi intermedia detegerent quod tam distans sit; quod ita sit, Scriptores optices in Libris suis etiam observarunt. Talis praesentia est utrique visui tam intellectuali quam corporeo hominis, quia spiritus ejus videt per oculos ejus, at similis non est ulli bestiae, quia illis non est aliquis visus spiritualis. Ex his constare potest, quod Deus Omnipraesens sit a Primis ad Ultima sui Ordinis; quod etiam sit Omnipraesens in Inferno, in priori Articulo ostensum est.
1 Prima editio: miliaribus
2 Prima editio: distantia


65. VI. QUOD HOMO CREATUS SIT FORMA DIVINI ORDINIS. Quod homo creatus sit forma Divini Ordinis, est quia creatus est imago et similitudo Dei, et quia Deus est ipse Ordo, creatus est imago et similitudo ordinis. Sunt duo ex quibus Ordo exstitit, et per quae subsistit, Divinus Amor et Divina Sapientia, et homo creatus est receptaculum eorum, quare etiam creatus est in ordinem, secundum quem illa duo agunt in Universo, et principaliter secundum quem agunt in Coelo angelico, inde totum illud Coelum est in maxima effigie forma Divini Ordinis, et Coelum illud in conspectu Dei est sicut unus Homo; et quoque est plenaria correspondentia inter Coelum illud et hominem; non enim datur in Coelo aliqua Societas, quae non correspondet alicui membro, visceri aut organo in homine; quare dicitur in Coelo, quod haec Societas sit vel in provincia Hepatis, vel Pancreatis, vel Lienis, vel Ventriculi, vel Oculi, vel Auris, vel Linguae, et sic porro; ipsi Angeli etiam sciunt in qua ditione alicujus Partis hominis habitant: quod ita sit, ad vivum mihi scire datum est; vidi Societatem ex aliquot millibus Angelorum constantem ut unum hominem; ex quo patuit, quod Coelum in complexu sit imago Dei, et imago Dei est forma Divini Ordinis.
66. Sciendum est, quod omnia, quae procedunt ex Sole Mundi spiritualis, in cujus medio est Jehovah Deus, referant hominem, et quod inde quaecumque in illo Mundo existunt, conspirent ad formam humanam, et illam in intimis suis sistant, unde omnia objecta, quae sistuntur oculis ibi, sunt repraesentativa hominis: apparent ibi omnis generis Animalia, et haec sunt Similitudines affectionum amoris et inde cogitationum angelorum; pariter arboreta, floreta et vireta ibi; et datum est scire, quam affectionem hoc et illud objectum repraesentat: et, quod mirabile est, quando illis aperitur visus intimus, cognoscunt suam imaginem in illis; et hoc fit, quia omnis homo est suus amor et inde sua cogitatio; et quia affectiones et inde cogitationes apud unumquemvis hominem sunt variae et multiplices, et aliquae illarum referunt hujus animalis affectionem, et aliquae alterius, ideo sistuntur affectionum illorum imagines ita; sed de his plura videbuntur in Membro sequente de Creatione. Ex his etiam patet veritas, quod finis creationis fuerit Coelum Angelicum ex Humano Genere, consequenter Homo, in quo Deus ut in suo Receptaculo posset habitare: inde est causa, quod homo creatus sit forma Divini Ordinis.
67. 1] Deus ante Creationem fuit ipse Amor et ipsa Sapientia, et haec duo in conatu faciendi usus, nam Amor et Sapientia absque usu sunt modo volatilia rationis, et quoque evolant, nisi in usum se conferant; sunt quoque priora duo separata a tertio sicut aves, quae super magno Oceano volant, et tandem lassae volatu decidunt, et submerguntur: inde constat, quod Universum a Deo creatum sit, ut existant usus, quare etiam Universum vocari potest Theatrum usuum; et quia homo est principalis finis creationis, sequitur quod omnia et singula creata sint propter hominem, et inde quod omnia et singula ordinis in illum collata sint, et in illo concentrata, ut Deus per illum usus primarios faciat. Amor et Sapientia absque tertio suo, quod est Usus, aequiparari possunt calori et luci solis, quae nisi operarentur in homines, animalia et vegetabilia, forent res inanes, at fiunt reales per influxum in illa, et per operationem in illis. 2] Sunt etiam tria, quae in ordine consequuntur, Finis, Causa et Effectus, et scitur in Literato Orbe, quod finis non sit aliquid nisi spectet causam efficientem, et quod finis et haec causa non sint aliquid, nisi fiat effectus; possunt quidem finis et causa abstracte in Mente volvi, sed usque propter aliquem effectum, quem finis intendit, et causa procurat; simile est cum amore, sapientia, et usu, et usus est quem amor intendit, et per causam producit, et cum usus est productus, amor et sapientia realiter existunt, et in illo habitationem et sedem sibi faciunt, et sicut in sua domo requiescunt; simile est cum homine, in quo amor et sapientia Dei sunt, dum usus facit; ac ut usus Dei faciat, creatus est imago et similitudo [Dei]1, hoc est, forma Divini Ordinis.
1 Sic in margine exemplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris

68. 1] VII. QUOD HOMO TANTUM IN POTENTIA CONTRA MALUM ET FALSUM EX DIVINA OMNIPOTENTIA SIT, QUODQUE TANTUM IN SAPIENTIA DE BONO ET VERO EX DIVINA OMNISCIENTIA SIT, ET QUOD TANTUM IN DEO EX DIVINA OMNIPRAESENTIA SIT, QUANTUM SECUNDUM DIVINUM ORDINEM VIVIT. Quod homo tantum in potentia contra mala et falsa ex Divina Omnipotentia sit, quantum secundum Divinum Ordinem vivit, est causa, quia nemo potest resistere malis et inde falsis, quam Solus Deus; omnia enim mala et inde falsa sunt ex Inferno, et in Inferno cohaerent sicut unum, prorsus sicut omnia bona et inde vera in Coelo; nam ut supra dictum est, totum Coelum coram Deo est sicut unus Homo, ac vicissim Infernum sicut unus Gigas qui Monstrum, quare agere contra unum malum et inde falsum est contra monstrosum illum Gigantem seu Infernum, et hoc nemo potest nisi Deus quia est Omnipotens; 2] ex his patet, quod homo nisi adeat Deum Omnipotentem, contra malum et inde falsum ex se non plus valeat, quam piscis contra Oceanum, quam pulex contra balaenam, et quam pulvis contra montem cadentem, et multo minus quam locusta contra elephantem, aut musca contra camelum: et insuper homo adhuc minus contra malum et inde falsum valet, quia natus est in malum, et malum contra seipsum non potest agere. Ex his sequitur, quod nisi homo secundum Ordinem vivit, hoc est, nisi agnoscit Deum, Ipsius Omnipotentiam, et ex hac tutelam contra Infernum, tum nisi homo a sua parte etiam pugnet cum malo apud se, nam hoc una cum illo est ordinis, non possit aliter quam immergi inferno et submergi, et ibi agi a malis, uno post alterum, sicut cymba in mari a procellis.
69. 1] Quod homo tantum in sapientia de bono et vero ex Divina Omniscientia sit, quantum secundum Divinum ordinem vivit, est causa, quia omnis amor boni et omnis sapientia veri, seu omne bonum amoris et omne verum sapientiae, est a Deo; quod ita sit, etiam est secundum confessionem omnium Ecclesiarum in Christiano Orbe; ex quibus sequitur, quod homo non possit in ullo vero sapientiae interius esse, nisi a Deo, quia Deo Omniscientia est, hoc est, infinita sapientia. Mens humana distincta est in tres gradus, quemadmodum Coelum Angelicum, et inde potest in superiorem et superiorem gradum elevari, et quoque potest in inferiorem et inferiorem deferri, quantum autem in gradus superiores elevatur, tantum in sapientiam, quia tantum in lucem coeli, et hoc non potest fieri nisi a Deo; et quantum illuc elevatur, tantum est homo, at quantum in gradus inferiores defertur, tantum in lucem fatuam inferni, et tantum non est homo sed bestia; homo etiam ideo stat erectus super pedibus, et facie spectat versus coelum, et hanc potest elevare ad zenith, at bestia ideo stat super pedibus in situ paralelo cum terra, ac toto vultu illuc spectat, nec potest nisi cum aegritudine illum extollere ad coelum. 2] Homo, qui ad Deum elevat mentem suam, et agnoscit quod omne verum sapientiae ab Ipso sit, et simul secundum ordinem vivit, est sicut qui in excelsa turri stat, et videt populosam civitatem infra se, et simul quicquid ibi in plateis agitur; at homo, qui confirmat apud se, quod omne verum sapientiae sit ex naturali lumine apud se, ita a se, est sicut qui in caverna sub illa turri moratur, et per foramina ibi ad eandem urbem spectat; is non nisi quam parietem unius domus in illa urbe videt, et quomodo lateres ibi cohaerent. Porro homo, qui sapientiam haurit ex Deo, est sicut avis volans in alto, et circumspicit omnia quae1 in hortis, sylvis et villis sunt, et advolat ad illa quae ejus usus sunt; at homo qui talia quae sapientiae sunt haurit ex se, absque fide quod illa usque sint a Deo, est sicut crabro, qui volat juxta humum, et ubi videt sterquilinium, involat, et in ejus nidore se jucundat. 3] Omnis homo, quamdiu vivit in Mundo, ambulat in medio inter Coelum et Infernum, et inde est in aequilibrio, et sic in libero arbitrio spectandi sursum ad Deum aut deorsum ad infernum; si spectat sursum ad Deum, agnoscit quod omnis sapientia a Deo sit, et is quoad spiritum suum actualiter cum Angelis in Coelo est; at qui deorsum spectat, quod facit omnis ille qui in falsis ex malo est, is quoad spiritum suum actualiter cum diabolis in Inferno est.
1 Prima editio: que

70. 1] Quod homo tantum in Deo ex Divina Omnipraesentia sit, quantum secundum ordinem vivit, est quia Deus Omnipraesens est, et quia ubi in Divino suo ordine est, ibi est sicut in Se, quia Ipse est Ordo, ut supra ostensum est: nunc quia homo creatus est forma Divini Ordinis, est Deus in illo; verum quantum homo vivit secundum Divinum Ordinem plene; at si non vivit secundum Divinum Ordinem, est usque Deus in illo, sed in supremis ejus, ac dat ut possit intelligere verum et velle bonum, hoc est, dat ei facultatem ad intelligendum et inclinationem ad amandum; at quantum homo contra ordinem vivit, tantum occludit inferiora mentis seu spiritus sui, et sic inhibet ne Deus descendat, ac impleat inferiora ejus praesentia sua, inde est Deus in illo, sed ille non in Deo: communis canon est in Coelo, quod Deus sit in omni homine tam malo quam bono, sed quod homo non sit in Deo, nisi vivat secundum ordinem; Dominus enim dicit, quod velit ut homo sit in Ipso, et Ipse in homine, Joh. XV:4. 2] Quod homo per vitam secundum ordinem sit in Deo, est quia Deus omnipraesens est in Universo inque omnibus et singulis ejus, in intimis illorum, haec enim sunt in ordine, at in illis quae sunt contra ordinem, quae solum sunt illa quae extra intima sunt, Deus est Omnipraesens per continuam luctationem cum illis, et per continuum nisum redigendi in ordinem; quamobrem quantum homo sinit se redigi in ordinem, tantum Deus in toto ejus omnipraesens est, consequenter tantum est Deus in illo, et ille in Deo. Absentia Dei ab homine non plus dabilis est, quam absentia Solis per calorem et lucem1 a tellure; at hujus objecta non sunt in virtute ejus, nisi quantum recipiunt illa duo procedentia ab illo Sole, quod fit tempore veris et aestatis: 3] haec ita applicari possunt Dei Omnipraesentiae; quod homo tantum sit in calore spirituali et simul in luce spirituali, hoc est, in bono amoris et in veris sapientiae, quantum in ordine est; sed calor et lux spiritualis, non sunt sicut calor et lux naturalis, nam calor naturalis recedit a Tellure et ejus objectis temporibus hyemis, et lux recedit temporibus noctis, et hoc fit quia Tellus per circum rotationes et circumlationes suas facit illa tempora; sed calor spiritualis et lux spiritualis non ita, Deus enim per suum Solem praesens cum utroque est, et non vices agit, sicut apparenter Sol mundi; ipse homo se avertit comparative sicut Tellus a suo Sole, et cum se avertit a veris sapientiae, est sicut tellus a suo Sole temporibus noctis, et cum homo se avertit a bonis amoris, est sicut tellus a suo Sole temporibus hyemis; talis correspondentia est inter effectus et usus e Sole Mundi spiritualis, et inter effectus et usus e Sole Mundi naturalis.
1 Prima editio: lurem

* * * * *

71. 1] His adjicientur tria MEMORABILIA, PRIMUM hoc: Quondam audivi sub me sicut strepitum maris, et quaesivi quid hoc, et dixit mihi quidam, quod esset tumultus inter Congregatos in Terra inferiore, quae proxime est super Inferno; et mox hiabat humus, quae faciebat tectum super illos, et ecce per hiatum evolabant in catervis aves noctis, quae se diffundebant ad sinistrum; et statim post illos exsurgebant locustae, quae super gramine humi saliebant, et ubivis fecerunt desertum, et post paulo alternis vicibus ex nocturnis illis avibus audiebam sicut ululatus, et ad latus, clamorem inconditum sicut ex spectris in sylvis. Post haec vidi aves pulchras e Coelo, quae se effundebant ad dextrum; aves illae insignitae fuerunt alis sicut aureis, cum interspersis striis et guttis sicut argenteis, et super quarundam capitibus erant cristae in forma coronarum. Haec cum vidi et miratus, subito ex Terra inferiore, ubi tumultus ille erat, se extulit spiritus, qui se in Angelum lucis efformare potuit, et clamabat, ubi ille, qui de Ordine, cui Deus Omnipotens se quoad hominem adstrinxit, loquitur et scribit; haec trans tectum infra audivimus; ille dum supra Terram illam erat, percurrit viam stratam, et tandem ad me venit, et statim finxit se Angelum Coeli, et loquens tono non proprio dixit; es tu, qui de Ordine cogitas et loqueris; dic mihi in summa quid ordo, et aliqua quae ordinis sunt; 2] Et respondi, dicam tibi summaria, sed non particularia, quia haec non capis, et dixi. I. Quod Deus sit Ipse ordo. II. Quod Hominem ex Ordine, in Ordine et in Ordinem creaverit. III. Quod Mentem ejus rationalem creaverit secundum Ordinem totius Mundi spiritualis, et Corpus ejus secundum Ordinem totius Mundi naturalis, quapropter Homo ab Antiquis vocatus est MicroUranos et Microcosmus. IV. Quod inde Lex ordinis sit, ut homo ex suo MicroUrano seu Mundulo spirituali recturus sit suum Microcosmum seu Mundulum naturalem; sicut Deus ex suo MacroUrano seu Mundo spirituali regit Macrocosmum seu Mundum naturalem in omnibus et singulis ejus. V. Quod Lex ordinis inde sequens sit, quod oporteat hominem se introducere in fidem per veritates ex Verbo, et in charitatem per bona opera, et sic se reformare et regenerare. VI. Quod Lex ordinis sit, quod homo suamet opera et potentia se a peccatis purificet, ac non stet in fide impotentiae, et exspectet, ut Deus immediate ejus peccata abstergat. VII. Lex Ordinis etiam est, ut Homo Deum ex tota sua anima et ex toto suo corde amet, et proximum ut seipsum, et non moretur et exspectet, ut uterque ille amor in mentem et cor ejus, sicut panis e pistore in os, a Deo immediate inferatur; praeter similia plura. 3] His auditis Satanas ille blanda voce, in qua intus erat astus, regessit, quid hoc quod dicis, quod homo se ex sua potentia introducturus sit in ordinem per facere illas ejus leges; numne scis quod homo non sub lege sit, sed sub gratia, quod omnia gratis donentur, et quod non possit sibi quicquam sumere nisi ei datum sit e Coelo, et quod in spiritualibus non possit ex se1 plus agere quam statua uxor Lothi, aut non plus quam idolum Philisthaeorum in Ekrone, Dagon, et inde quod homini impossibile sit se justificare, quod fiet per Fidem et Charitatem; sed ad haec solum hoc respondi, Lex ordinis etiam est, ut homo sua opera et potentia sibi comparaturus sit fidem per veritates ex Verbo, et tamen credat, quod non granum fidei sit a semet, sed a Deo, tum etiam, quod homo sua opera et potentia se justificaturus sit, sed tamen credet, quod ne quidem punctum justificationis sit a semet, sed a Deo: nonne mandatum est, quod homo crediturus sit in Deum, et amaturus Deum omnibus suis viribus, et proximum ut seipsum; cogita et dic, quomodo haec potuerunt a Deo mandari, si homini nulla potentia obediendi et faciendi foret. 4] His auditis Satanas2 ille mutatus est quoad faciem, quae a candida primum facta est lurida, et mox atra, et ex hujus ore loquutus dixit, loquutus es paradoxa contra paradoxa; et illico tunc subsidit ad suos, et evanuit; ac aves a sinistris una cum spectris ediderunt sonos insolitos, et se in mare, quod ibi vocatur mare Suph, conjecerunt, et locustae sequebantur illos saltibus, et mundatus est aer, et mundata est terra a feris illis, ac tumultus infra cessavit, et factum est tranquillum et serenum.
1 Prima editio: se,
2 Prima editio: Sananas

72. 1] SECUNDUM MEMORABILE, Quondam audivi insolens murmur e longinquo, et ego in spiritu sequutus sum tramitem soni, et accessi; quum ad principium ejus veni, ecce erat Cohors spirituum ratiocinantium de IMPUTATIONE et PRAEDESTINATIONE; erant Batavi et Britanni, et aliqui ex aliis Regnis intermixti, et hi in fine singularum rationum clamaverunt, Miramur, Miramur; disceptatio fuit, cur Deus non omnibus et singulis a se creatis, et postea ut redemptis imputat meritum et justitiam Filii sui, estne Omnipotens; potestne si vult Luciferum, Draconem, et omnes Hircos facere Archangelos, estne Omnipotens; cur permittit ut injustitia ac impietas diaboli triumphet super justitiam Filii sui, et super pietatem cultorum Dei; quid facilius Deo est, quam omnes dignari fide et sic salute, quid opus nisi verbulo ad hoc; et si non, facitne contra verba sua, quae sunt, quod velit omnium salutem, et nullius mortem1; dicite itaque, a quo et in quo ergo est causa damnationis illorum qui pereunt. Et tunc quidam Praedestinatianus Supralapsarius ex Batavis dixit; estne hoc in beneplacito Omnipotentis, num argilla increpatura est figulum, quod ex se testam lotii faciat; et alius dixit, salus cujusvis in manu Ipsius est sicut bilanx in manu ponderantis. 2] Steterunt ad latera aliqui simplices fide et recti corde, quidam oculis inflammati, quidam sicut stupefacti, quidam sicut inebriati, et quidam sicut suffocati, mussitantes inter se, quid nobis cum illis deliriis; fides illorum infatuavit illos, quae est quod Deus Pater imputet justitiam Filii sui cui vult et quando vult, et mittat Spiritum Sanctum ad operandum justitiae istius auctoramenta; et ne homo sibi granum vindicet in salutis suae ministerio, erit omnino sicut lapis in justificationis negotio, et sicut stipes in spiritualibus: et tunc quidam ex illis intrusit se in Cohortem, et loquutus alte dixit; o dementes, ratiocinatio vestra est de lana caprina; nescitis plane, quod Deus Omnipotens sit ipse Ordo, et quod leges Ordinis sint myriades, quot nimirum Veritates2 in Verbo, et quod contra illas non possit facere, quia facere contra illas, foret contra Seipsum, et sic non modo contra Justitiam sed etiam contra Omnipotentiam suam; 3] et vidit e longinquo ad dextrum sicut ovem et agnum, et volantem columbam, et ad sinistrum sicut hircum, lupum et vulturem, et dixit, creditis quod Deus ex Omnipotentia sua possit convertere hircum illum in ovem, vel lupum illum in agnum, vel vulturem illum in columbam, aut vicissim; minime, est enim contra leges ordinis Ipsius, e quibus ne quidem apex potest cadere in terram, secundum Ipsius verba, quomodo tunc potest justitiam redemptionis Filii sui inferre in aliquem refractarium contra leges justitiae Ipsius, quomodo potest ipsa Justitia injustitiam facere, et aliquem praedestinare ad infernum, et conjicere in ignem, ad quem diabolus cum facibus in manu stat et fomentat; o dementes, vacui spiritu, fides vestra seduxit vos, estne illa in manibus vestris sicut laqueus ad captandum columbas; his auditis, quidam Magus ex fide illa fecit sicut laqueum, et appendit in arbore, dicens, videbitis quod captaturus sim columbam illam, et mox advolavit accipiter, ac collum insertavit laqueo, et pependit, et columba viso accipitre praetervolavit; adstantes mirati sunt, et clamaverunt, hic ludus usque est auctoramentum justitiae.
1 Cf Ezech. 33:11
2 Prima editio: Veritatis

73. 1] Postridie ad me venerunt aliqui, ex Cohorte, qui in Fide praedestinata et imputata erant, et dixerunt, sumus sicut temulenti, non ex vino, sed ex sermone hesterno istius viri; loquutus est de Omnipotentia et simul de Ordine, et conclusit quod sicut Omnipotentia est Divina, ita etiam Ordo sit Divinus, imo quod ipse Deus sit Ordo, et dixit quod totidem sint leges Ordinis, quot veritates in Verbo, quae non modo chiliades sunt, sed myriades myriadum, et quod Deus obstrictus sit ad suas leges ibi, et quod homo ad suas; quid tunc Omnipotentia Divina, si ligata est legibus, sic etenim ab Omnipotentia omne absolutum recedit, estne sic Deo minor potestas quam Regi Mundi qui est Monarcha; hic potest leges justitiae vertere sicut suas palmas, ac agere absolute sicut Octavius Augustus, et quoque absolute sicut Nero; nos postquam cogitavimus de Omnipotentia ad leges ligata, tanquam temulenti facti sumus, ac proni ad deliquium, si non subito medela affertur; nos enim ex fide nostra oravimus, ut Deus Pater nostri misereatur propter Filium suum, et credidimus quod misereri possit cujus lubet, ac remittere peccata cui placet, ac salvare quem vult, et non ausi sumus aliquod minimum subtrahere ex Omnipotentia Ipsius, quare obstringere Deum aliquarum suarum legum catenis aspicimus ut nefas, quia ut contradictorium Omnipotentiae Ipsius. 2] His dictis inspexerunt me, et ego illos, et vidi attonitos, et dixi, supplicabo ad Dominum, et afferam inde medelam, illustrando hanc rem, sed nunc duntaxat per exempla, et dixi; Deus Omnipotens creavit1 Mundum ex Ordine in se, ita in Ordinem in quo sit, ac secundum quem regat, ac indidit Universo et omnibus et singulis ejus suum ordinem, homini suum, bestiae suum, avi et pisci suum, vermi suum, cuivis arbori, imo gramini suum; sed ut exempla illustrent, breviter adducam sequentia; leges Ordinis homini indictae sunt, ut homo acquirat sibi veritates ex Verbo, ac naturaliter et,2 quantum valet, rationaliter cogitet illas, et sic fidem naturalem sibi comparet; leges Ordinis tunc a parte Dei sunt, quod appropinquet, impleat veritates Divina sua luce, et sic fidem ejus naturalem, quae modo est scientia et persuasio, Divina essentia, sic et non aliter fit fides salvifica; simile est cum charitate; sed breviter recensebimus aliqua; Deus non potest secundum suas leges alicui homini remittere peccata, nisi quantum homo secundum suas leges desistit ab illis; Deus non potest spiritualiter regenerare hominem, nisi quantum homo secundum suas leges se naturaliter regenerat; Deus in perpetuo conatu est regenerandi et sic salvandi hominem, sed hoc non potest efficere nisi sicut homo parat se receptaculum, et sic applanat Deo viam, et aperit januam; non potest sponsus intrare thalamum virginis non desponsatae; haec occludit januam, et clavem intus apud se custodit, sed postquam virgo sponsa facta est, dat clavem sponso. 3] Deus non potuit ex sua Omnipotentia redimere homines, nisi Homo factus sit; nec potuit Humanum3 suum Divinum facere, nisi Humanum Ipsius primum esset sicut Humanum infantis, et postea sicut Humanum pueri, et nisi Humanum postea formaret se in receptaculum et habitaculum in quod Pater Ipsius intraret, quod factum est per quod impleverit omnia Verbi, hoc est, omnes leges ordinis ibi, et quantum hoc perfecit, tantum Se univit Patri, et Se Pater Ipsi. Sed haec sunt pauca, illustrationis causa adducta, ut videatis, quod Omnipotentia Divina sit in ordine, ac regimen Ipsius, quod vocatur Providentia, sit secundum Ordinem, et quod agat continue et in aeternum secundum leges Ordinis sui, et quod contra illas nequeat, nec illas quoad apicem mutare, quia Ordo cum omnibus ejus legibus est Ipse. 4] His dictis splendor lucis in colore aureo per tectum influxit, et cherubos volantes formavit in aere, et rutilum inde illustravit quorundam4 tempora a parte occipitii, sed nondum a parte frontispicii, murmurabant enim, ignoramus adhuc quid Omnipotentia; et dixi, revelabitur illa, postquam hactenus dicta apud vos aliquam lucem foenerata sunt.
1 Sic Errores Typographici.
2 Prima editio: naturaliter, et
3 factus sit; nec potuit Humanum ubi in prima editione factus sit nec potuit; Humanum
4 Prima editio: quorandam


74. 1] TERTIUM MEMORABILE. Vidi e longinquo plures congregatos cum pileis super capitibus, quosdam cum pileis circumcinctis serico, qui ex Ordine Ecclesiastico erant, quosdam cum pileis quorum limbos ornabant fasciae aureae, qui ex Ordine Civili erant, omnes hi docti et eruditi; et insuper vidi quosdam cum tiaris, qui erant indocti; accessi, et audivi illos inter se loquentes de Divina Potentia illimitata, et quod si illa progrederetur secundum aliquas leges quae factae sunt ordinis, non illimitata sed limitata foret, et sic potentia et non Omnipotentia; at quis non videt, quod non aliqua necessitas legis possit Omnipotentiam adigere ad faciendum ita et non aliter; certe, dum cogitamus de Omnipotentia et simul de legibus Ordinis, secundum quas obligatur progredi, cadunt ideae nostrae praeceptae de Omnipotentia sicut manus fracto scipione. 2] Illi cum me viderunt prope se, accurrerunt aliqui, et in quadam vehementia dixerunt; es tu qui circumscripsisti Deum legibus sicut vinculis; hoc quam petulans est; sic etiam discerpsisti fidem nostram, super qua fundatur salus nostra, in cujus medio ponimus justitiam Redemptoris, super illa Omnipotentiam Dei Patris, et appendicem facimus operationem Spiritus Sancti, et efficaciam ejus in hominis absoluta impotentia in spiritualibus, cui satis est loqui de plenitudine justificationis, quae ex Omnipotentia Dei inest fidei isti; sed audivi, quod tu inanitatem in illa videas, quia nihil ordinis Divini ab homine in illa. His auditis aperui os, et alta voce loquens dixi, discite leges Ordinis Divini, et postea aperite illam fidem, et videbitis vastam solitudinem, et in hac Leviathanem tortuosum et oblongum, et circum circa illum1, retia circumvoluta2 sicut in nodum inexplicabiliam sed facite sicut legitur de Alexandro, cum vidit Nodum Gorgium3, quod nudaverit ensem, et bissecuerit illum, et sic contortus ejus dissolverit, et projecerit in terram, et calceo fila ejus contriverit. 3] Ad haec dicta congregati mordebant linguas, volentes acuere illas in dicteria, sed non ausi sunt, quia videbant super me Coelum apertum, et audiebant vocem inde, auscultate primum cum moderamine, quid Ordo, secundum cujus leges Deus omnipotens agit; et dixit, Deus4 a Se ut Ordine, in ordine, ad ordinem, creavit Universum; similiter hominem in quo leges ordinis sui stabilivit, ex quibus imago et similitudo Dei factus est, quae in summa sunt, ut credat in Deum, et amet proximum, et quantum illa duo ex naturali potentia facit, tantum se receptaculum Divinae Omnipotentiae facit, et tantum Deus conjungit Se illi, et illum Sibi, inde ejus fides fit viva et salvifica, et ejus facere fit charitas, etiam viva et salvifica: at sciendum est, quod Deus perpetuo adsit, et continue conetur et agat in homine, et quoque tangat liberum ejus arbitrium, sed nusquam violet, si enim liberum arbitrium hominis violaret, periret habitatio hominis in Deo, et foret Solius Dei in homine, et haec habitatio est in omnibus tam qui in terris sunt, quam qui in coelis, et quoque in illis qui in infernis, inde enim est posse, velle, et intelligere illorum; sed non est habitatio reciproca hominis in Deo, nisi apud illos qui vivunt secundum leges ordinis in Verbo latas, et hi fiunt imagines et similitudines Ipsius, et his datur paradisus in possessionem, et fructus arboris vitae in cibum; at reliqui congregant se circum arborem scientiae boni et mali, et colloquuntur cum Serpente ibi, et comedunt, at postea expelluntur Paradiso; attamen illos Deus non relinquit, sed illi relinquunt Deum. 4] Haec illi in pileis intellexerunt, et approbaverunt, at illi in tiaris negaverunt, et dixerunt, numne sic Omnipotentia est limitata, ac Omnipotentia limitata est contradictio; sed respondi, non est contradictio omnipotenter agere secundum leges justitiae cum judicio, aut secundum leges Amori inscriptas ex Sapientia; at contradictio est, quod Deus possit agere contra leges Justitiae et Amoris sui, et hoc foret ex non judicio et sapientia; talem contradictionem involvit fides vestra, quae est, quod Deus injustum possit ex mera gratia justificare, et omnibus salutis donis et vitae praemiis insignire. Sed dicam paucis, quid Omnipotentia Dei; Deus ex Omnipotentia sua creavit Universum, et simul introduxit omnibus et singulis ejus Ordinem; Deus etiam ex Omnipotentia sua conservat Universum, et custodit ibi Ordinem cum suis legibus in perpetuum, et dum aliquid elabitur ex ordine, reducit illud et redintegrat. Porro Deus ex Omnipotentia sua instauravit Ecclesiam, et leges Ordinis ejus revelavit in Verbo; et cum Illa elapsa est ex ordine, restauravit illam, et cum totaliter elapsa est, Ipse descendit in Mundum, et per assumtum Humanum induit Omnipotentiam, et restituit. 5] Deus ex Omnipotentia et quoque Omniscientia explorat unumquemque post mortem, ac praeparat justos seu oves ad loca sua in Coelo, et ex his condit Coelum, ac praeparat injustos seu hircos ad loca sua in inferno, et ex his condit Infernum; ac disponit utrumque in Societates et congregationes secundum omnes varietates amoris illorum, quae in Coelo totidem sunt, quot stellae in firmamento Mundi, ac Societates in Coelo conjungit in unum, ut sint sicut unus Homo coram Se; similiter congregationes in Inferno5, ut sint sicut unus Diabolus, et hos ab illis separat per hiatum, ne Infernum inferat violentiam Coelo, et ne Coelum inferat cruciatum Inferno6; nam illi qui in Inferno sunt, tantum cruciantur, quantum influit Coelum. Haec et illa nisi Deus ex Omnipotentia sua omni instanti faceret, ferinum intraret homines, usque ut amplius non possent legibus alicujus Ordinis coerceri, et sic periret Genus humanum: haec et similia evenirent, nisi Deus esset Ordo, et in Ordine Omnipotens. His auditis illi qui tecti pileis erant, abiverunt pileis sub ulnis, laudantes Deum, nam in illo Mundo intelligentes teguntur pileis, at tecti tiaris non ita, quia calvi sunt, et calvities significat obesitatem; et hi abiverunt ad sinistrum, at illi ad dextrum.
1 Prima editio: illam
2 Prima editio: circum volute
3 Sic prima editio, DAS 283, CAC 11. Fortasse Gordium
4 Prima editio: agit; Deus. Errores Typographici: et dixit Deus
5 Sic Errores Typographici
6 Prima editio: Infermo



DE CREATIONE UNIVERSI.

75. 1] Quoniam in Primo hoc Capite de Deo Creatore agitur, etiam de Creatione Universi ab Ipso agendum est, sicut in sequente Capite de Domino Redemptore, etiam de Redemptione; sed non potest aliquis justam ideam de Creatione Universi sibi comparare, nisi aliquae cognitiones universales praemissae intellectum in statum perceptionis immittant, quae erunt sequentes. 2] I. Quod duo Mundi sint, Mundus spiritualis, in quo sunt Angeli et Spiritus, et Mundus naturalis in quo sunt homines. II. Quod in utroque Mundo sit Sol, et quod Sol Mundi spiritualis sit purus Amor ex Jehovah Deo, Qui in medio ejus est; et quod ex illo Sole procedant calor et lux, et quod Calor inde procedens in sua essentia sit amor, et quod Lux inde procedens, in sua essentia sit sapientia; et quod illa duo afficiant voluntatem et intellectum hominis, calor ejus voluntatem, et lux ejus intellectum: at quod Sol Mundi naturalis sit purus Ignis, et quod ideo Calor inde sit mortuus, similiter Lux, et quod inserviant Calori et Luci spirituali pro amiculo et adminiculo ut ad hominem transeant. 3] III. Tum quod illa duo, quae procedunt a Sole Mundi spiritualis, et inde omnia quae per illa ibi existunt, sint substantialia et dicantur spiritualia, et quod similia duo quae procedunt a Sole Mundi naturalis, et inde omnia quae per illa hic existunt, sint materialia et dicantur naturalia. 4] IV. Quod in utroque Mundo sint tres Gradus, qui vocantur gradus altitudinis, et inde tres Regiones, secundum quas ordinati sunt tres Coeli angelici, et secundum quas ordinatae sunt Mentes humanae, quae sic tribus illis Coelis angelicis correspondent; et quod similiter reliqua hic et ibi. 5] V. Quod sit Correspondentia inter illa quae in Mundo spirituali sunt, et inter illa quae in Mundo naturali. 6] VI. Quod sit Ordo, in quem omnia et singula utriusque Mundi creata sunt. 7] VII. Quod de his omnino primum comparanda sit idea; quod nisi fit, Mens humana ex mera ignorantia de illis, facile cadat in ideam de Creatione Universi a Natura, et ex sola Auctoritate Ecclesiastica dicat quod Natura a Deo creata sit; sed quia nescit quomodo, si interius de illa re scrutatur, labatur pronus in Naturalismum negantem Deum. Verum enim vero, quia illa singulatim exponere et demonstrare, sicut oportet, magni Voluminis opus foret, et quoque non proprie Systema Theologicum quod hujus Libri est, ut lemma aut argumentum, ingreditur, volo solum aliqua MEMORABILIA afferre, ex quibus idea de Creatione Universi a Deo potest concipi, et ex conceptione aliquis foetus repraesentans illam gigni.

? ? ? ? ?

76. 1] PRIMUM MEMORABILE. Quodam die in meditatione de Creatione Universi fui, et quia hoc perceperunt Angeli supra me a latere dextro, ubi erant qui de eadem aliquoties meditati et ratiocinati sunt, quare unus descendit et invitavit me, et factus sum in spiritu, et comitatus sum illum, et postquam intravi, deductus sum ad Principem, in cujus Aula congregatos ad centenos vidi, et Princeps in medio illorum: et tunc unus ex illis dixit, percepimus hic quod meditatus sis de Creatione Universi, et nos in simili meditatione aliquoties fuimus, sed non potuimus concludere, quoniam cogitationibus nostris inhaesit idea de Chao, quod hoc sicut magnum Ovum fuerit, ex quo exclusa fuerunt omnia et singula Universi in suo Ordine; cum tamen nunc percipimus, quod tantum Universum non potuerit ita excludi; tum etiam inhaesit mentibus nostris idea alia, quae erat, quod a Deo omnia creata sint ex nihilo, et tamen nunc percipimus, quod ex nihilo nihil fiat; et ex his duabus ideis Mentes nostrae nondum se potuerunt evolvere, et in aliqua luce videre Creationem quomodo facta est; quapropter evocavimus te e loco ubi eras, ut de illa tuam meditationem expromas. 2] His auditis, respondi, expromam; et dixi, de hoc diu meditatus sum, sed in vanum; at postea cum a Domino intromissus sum in vestrum Mundum, percepi quod vanum esset aliquid de Creatione Universi concludere, nisi prius sciatur, quod duo Mundi sint, Unus in quo Angeli sunt, et alter in quo homines, et quod hi per mortem e suo in alterum transcendant; et tunc etiam vidi quod duo Soles essent, unus ex quo omnia Spiritualia profluunt, et alter ex quo omnia Naturalia, et quod Sol, ex quo omnia Spiritualia profluunt, sit purus Amor a Jehovah Deo, Qui in medio ejus est, et quod Sol, ex quo omnia naturalia profluunt, sit purus Ignis. His cognitis, quondam cum in illustratione eram, datum est percipere, quod a Jehovah Deo per Solem, in cujus medio est, Universum creatum sit; et quia Amor non dabilis est nisi una cum Sapientia, quod a Jehovah Deo ex suo Amore per suam Sapientiam Universum creatum sit; quod ita sit, convincunt omnia et singula, quae vidi in Mundo, ubi vos estis, et quae vidi in Mundo, in quo ego corpore sum. 3] Quomodo autem a primordio suo progressio Creationis facta est, nimis prolixum est exponere; sed cum in illustratione fui, percepi, quod mediis Luce et Calore ex Sole vestri Mundi creatae sint athmosphaerae spirituales, quae in se sunt substantiales, una ex altera; quae quia tres sunt, et inde tres gradus1 earum, tres Coeli facti sunt, unum pro Angelis qui in supremo gradu amoris et sapientiae sunt, alterum pro Angelis qui in secundo gradu, et tertium pro Angelis qui in ultimo gradu. Sed quia Universum hoc spirituale non potest existere absque Universo naturali, in quo illud ageret suos effectus et usus, quod simul tunc Sol, ex quo omnia Naturalia procedunt, creatus sit, et per hunc similiter, mediis luce et calore, tres athmosphaerae ambientes priores illas, sicut putamina nucleos, aut philyrae ligna, et tandem per has Orbis terraqueus, ubi homines, bestiae, pisces, tum arbores, frutices et herbae, ex terris quae ex humis, lapidibus et mineris consistunt. 4] Ast haec est sciagraphia communissima Creationis et ejus progressionis, at particularia et singularia non possunt exponi, nisi per Volumina librorum; verum omnia concludunt hoc, quod Deus non creaverit Universum ex nihilo, quia, ut dixistis, ex nihilo nihil fit, sed per Solem coeli angelici, qui est ex Esse Ipsius, et inde purus Amor una cum Sapientia: quod Universum, per quod intelligitur uterque Mundus, Spiritualis et Naturalis, ex Divino Amore per Divinam Sapientiam creatum sit, omnia et singula ejus testantur et contestantur, et vos, si illa in ordine et connexu expenditis, ex luce, in qua perceptiones intellectus vestri sunt, potestis clare videre: at tenendum est, quod Amor et Sapientia, quae in Deo unum faciunt, non sint Amor et Sapientia in sensu abstracto, sed in Ipso ut Substantia, nam Deus est ipsa, unica et inde prima Substantia et Essentia, quae in se Est et Subsistit. 5] Quod omnia et singula ex Divino Amore et Divina Sapientia creata sint, intelligitur per haec apud Johannem, “Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum,2 omnia per Ipsum facta sunt, et Mundus per Ipsum factus est,” Cap. I:1,3,10. Deus ibi significat Divinum Amorem, et Verbum significat Divinum Verum, seu Divinam Sapientiam, quare Verbum ibi appellatur Lux, et per Lucem, ubi3 de Deo, intelligitur Divina Sapientia. His peractis, cum vale dicerem, micae lucis e Sole ibi per Coelos angelicos delapsae sunt in oculos illorum, et per hos in habitacula mentis illorum, et sic illustrati dictis a me faverunt, et postea in atrium me sequuti sunt, et prior comes ad domum ubi eram, et abinde in Societatem suam reascendit.
1 Prima editio: gradis
2 Prima editio: Verbum.
3 Prima editio: ubl



77. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Quodam mane, cum evigilatus e somno, in luce matutina et serena ante plenam vigiliam meditans, vidi trans fenestram sicut fulgur micans, et mox audivi sicut tonitru crepans; cum miratus sum unde hoc, audivi e Coelo, quod sint aliqui non procul a me, qui acriter ratiocinantur de DEO ET NATURA, et quod vibratio lucis sicut fulguris, et crepor aeris sicut tonitru, essent correspondentiae et inde apparentiae pugnae et collisionis argumentorum, ab una parte pro Deo, et ab altera pro Natura: principium hujus spiritualis pugnae fuit hoc: erant aliqui Satanae in Inferno, qui dixerunt inter se, utinam liceret nobis cum Angelis Coeli loqui, ac prorsus et plene demonstrabimus, quod Natura sit quam vocant Deum a quo omnia, ita ut Deus sit modo vox, nisi intelligatur Natura; et quia Satanae illi toto corde et tota anima id crediderunt, et cupiverunt cum Angelis coeli loqui, datum est illis e luto ac e tenebris Inferni ascendere, et cum duobus Angelis tunc descendentibus e Coelo loqui; erant in Mundo spirituum, qui inter Coelum et Infernum medius est: 2] Satanae ibi visis Angelis velociter accurrerunt, et furiosa voce clamabant, estis vos Angeli Coeli, cum quibus ratiocinando de Deo et de Natura licet congredi; vocamini sapientes, quia agnoscitis Deum, sed oh quam simplices estis; quis vidit Deum, quis intelligit quid Deus, quis capit quod Deus regat et regere possit Universum, ac omnia et singula ejus; quis nisi plebs et vulgus agnoscit quod non videt et intelligit; quid exstantius est, quam quod Natura sit omne in omnibus, quis vidit aliud oculo quam naturam, quis audivit aliud aure quam naturam, quis odoravit aliud nare quam naturam, quis gustavit aliud lingua quam naturam, quis aliquo tactu manus et corporis sensit aliud quam naturam, suntne sensus corporis nostri testes veritatum, quis non potest ex illis jurare quod ita sit, estne respiratio ex qua etiam vivit corpus nostrum, testis, quid respiramus aliud quam naturam; suntne capita nostra et vestra in natura, unde influxus in cogitationes Capitum, nisi ex illa, si aufertur illa, num potestis cogitare quicquam; praeter plura similis1 farinae alia. 3] His auditis Angeli responderunt, vos ita loquimini, quia estis mere sensuales, omnes in Inferno ideas cogitationum sensibus corporis habent immersas, nec possunt supra illos elevare mentes, quare nos ignoscimus vobis; vita mali et inde fides falsi occlusit interiora mentium vestrarum, usque ut elevatio supra sensualia apud vos non dabilis sit, nisi in statu remoto a malis vitae et a falsis fidei; nam Satanas aeque ac Angelus potest intelligere verum cum illud audit, sed non retinet, quia malum obliterat verum, et inducit falsum; sed percipimus, quod vos sitis in statu remoto, et quod sic possitis intelligere verum quod loquimur, quare attendite ad haec quae dicemus; et dixerunt: fuistis in Mundo naturali, et obivistis ibi, et nunc estis in Mundo spirituali, num prius quam nunc scivistis aliquid de vita post mortem, numne prius negavistis eam, et fecistis vos pares bestiis; num prius aliquid scivistis de Coelo et Inferno, num aliquid de luce et calore hujus Mundi; num de eo, quod non amplius sitis intra Naturam, sed supra illam, est enim hic Mundus, et sunt omnia ejus spiritualia, et spiritualia sunt supra naturalia, adeo ut ne quidem minimum naturae, in qua fuistis, possit in hunc Mundum influere: sed vos, quia Naturam credidistis Deum aut Deam, creditis etiam Lucem et Calorem hujus Mundi esse lucem et calorem Mundi naturalis, cum tamen ne hilum sit, nam Lux naturalis hic est Caligo, et Calor naturalis hic est Frigus; num aliquid scivistis de Sole hujus Mundi, ex quo nostra Lux et noster Calor procedunt; num scivistis, quod hic Sol sit purus Amor, et quod Sol Mundi naturalis sit purus Ignis, et quod Sol Mundi, qui est purus ignis, sit ex quo Natura exstitit et subsistit, et quod Sol coeli, qui est purus Amor, sit ex quo ipsa Vita, quae est amor una cum sapientia, existit et subsistit; et sic quod Natura, quam facitis Deum aut Deam, sit plane mortua. 4] Vos potestis, si custodia vobis datur, cum nobis ascendere in Coelum, et nos possumus, si custodia datur, cum vobis descendere in Infernum, et videbitis in Coelo magnifica et splendida, at in Inferno turpia et immunda; discrimina illa sunt, quia omnes in Coelo colunt Deum, et omnes in Inferno colunt Naturam, ac magnifica et splendida illa in Coelis, sunt correspondentiae affectionum amoris boni et veri, at turpia et immunda illa in Infernis, sunt correspondentiae affectionum amoris mali et falsi. Ex his et illis concludite nunc, num Deus vel num Natura sit omne in omnibus. Ad haec Satanae responderunt, in statu, in quo nunc sumus, possumus ex auditis concludere, quod Deus sit, sed cum jucundum mali occupat mentes nostras, non videmus nisi Naturam. 5] Duo illi Angeli, et Satanae2 non procul a me stabant, quare illos vidi et audivi, et ecce vidi circum illos multos, qui celebres eruditione in Mundo naturali fuerant, ac miratus sum, quod Eruditi illi nunc starent juxta Angelos, nunc juxta Satanas, et quod illis, juxta quos stabant, faverent, et dictum mihi est, quod mutationes situs illorum, essent mutationes status illorum mentis faventis nunc parti uni nunc parti alteri, erant enim quoad fidem sicut vertumni: et dicemus tibi mysterium, despeximus in Terram ad celebres eruditione, et invenimus sexcentos ex mille pro Natura, et reliquos pro Deo, et hos pro Deo, quia non ex intellectu, sed modo ex auditis quod Natura sit a Deo, frequenter loquuti sunt, et frequens loquela ex memoria et reminiscentia, tametsi non simul ex cogitatione et intelligentia, infert speciem fidei. 6] Post haec data est Satanis custodia, et cum duobus Angelis ascenderunt in Coelum, ac viderunt magnifica et splendida, et tunc in illustratione a luce coeli ibi agnoverunt quod Deus sit, et quod Natura creata sit ad inserviendum vitae, quae a Deo est, et quod Natura in se mortua sit, et quod sic a se nihil agat, sed a vita agatur. Illis visis et perceptis descenderunt, et sicut descendebant, rediit amor mali, et occlusit intellectum illorum supra, et aperuit illum infra, et tunc supra illum apparuit sicut umbraculum fulgurans ex igne infernali; et actutum cum tetigerunt terram pedibus, hiabat solum sub illis, et relapsi sunt ad suos.
1 Sic Errores Typographici
2 Cf. DAC 415:5 ubi: Duo illi Angeli et duo Satanae

78. 1] TERTIUM MEMORABILE. Postridie ad me venit Angelus ex alia Societate Coeli1, et dixit, audivimus ibi, quod propter meditationem de Creatione Universi arcessitus sis in Societatem nostrae propinquam, et quod ibi narraveris de Creatione talia, quibus tunc faverunt, et postea laetati sunt; ego nunc tibi monstrabo, quomodo Animalia et Vegetabilia omnis generis a Deo producta sunt; et deduxit me in latum Campum viridem, et dixit, circumspice, et circumspexi, et vidi Aves pulcherrime coloratas, quasdam volantes, quasdam super arboribus sedentes, et quasdam super campo foliola excerpentes rosis; inter aves etiam erant Columbae et Cygni. Postquam haec a conspectu meo evanuerunt, vidi non procul a me Greges ovium cum agnis, haedorum et caprarum, et circum circa greges illos vidi Armenta ex Bobus et Vitulis, tum ex Camelis et Mulis, et in quodam luco Cervas2 cum altis cornibus, et quoque Unicornes. Post haec visa, dixit, converte faciem ad Orientem, et vidi Hortum, in quo Arbores fructus, Aurantiae, Citri, Oleae, Vites, Ficus, Malogranata, et quoque Arbusta quae ferebant baccas. Postea dixit, specta nunc ad Meridiem, et vidi Messes ex varii generis frumentis, ex triticis, miliis3, hordeis, et fabis, et circum illa Floreta ex rosis pulchre variegantibus colores: ad Septentrionem autem Nemora plena castaneis, palmis, tiliis, platanis, et aliis arboribus foliaceis. 2] His visis dixit, sunt omnia illa, quae vidisti, Correspondentiae affectionum amoris Angelorum, qui in propinquo sunt, et narrabat4, quibus affectionibus singula correspondebant; et insuper, quod non solum illa, sed etiam singula reliqua, quae coram oculis nostris sistuntur videnda, sint Correspondentiae, prout Domus, Utensilia5 in illis, Mensae et Cibi, Vestes, tum etiam monetae ex auro et argento, ut et adamantes, et alii lapides pretiosi, quibus Uxores et Virgines in Coelis exornantur; nos ex his et illis percipimus qualis unusquisque est quoad amorem et sapientiam; illa quae in domibus nostris sunt, et usibus inserviunt, constanter ibi manent, at coram illis, qui a societatibus in societates vagantur, talia mutantur secundum consortia. 3] Haec tibi ostensa sunt, propter causam ut in Typo particulari videas Creationem Universalem; Deus enim est ipse Amor et ipsa Sapientia, et Amoris Ipsius sunt infinitae affectiones, et Sapientiae Ipsius sunt infinitae perceptiones, et harum Correspondentiae sunt omnia et singula quae super Tellure apparent, inde aves et bestiae, inde arbores et frutices, inde segetes et messes, et inde herbae et gramina: nam Deus non est extensus, sed usque in extenso ubivis, ita in Universo a primis ejus ad ultima ejus, et quia Omnipraesens est, tales Correspondentiae affectionum Amoris et Sapientiae Ipsius in toto Mundo naturali sunt; at in nostro Mundo, qui vocatur Mundus Spiritualis, sunt similes correspondentiae apud illos, qui a Deo affectiones et perceptiones recipiunt; discrimen est, quod talia in nostro Mundo secundum affectiones Angelorum a Deo momento creentur, in vestro autem Mundo in principio similiter creata sint, at provisum est ut per generationes, unius ab altera, perenniter renoventur, et sic Creatio continuetur: 4] Causa quod in nostro Mundo sit Creatio momentanea, et in Vestro Creatio durans per generationes, est quia Athmosphaerae et terrae nostri Mundi sunt spirituales, et Athmosphaerae et terrae Vestri Mundi sunt naturales, ac naturalia creata sunt ut investiant spiritualia, sicut cutes corpora hominum et animalium, cortices et libri caudices et ramos arborum, matres et meninges cerebra, tunica nervos, et philyrae illorum fibras, et sic porro; inde est, quod omnia illa quae in vestro Mundo sunt, constantia sint, et constanter in annis redeant. His addidit, haec quae vidisti et audivisti, refer incolis tui Mundi, quia hactenus in plenaria ignorantia fuerunt de Mundo Spirituali, et absque ejus notitia nemo potest scire, et ne quidem augurari, quod Creatio continua sit in nostro Mundo, et quod huic consimilis fuerit in Vestro, dum Universum a Deo creatum est.
5] Post haec loquuti sumus varia, et tandem de Inferno, quod prorsus nihil ex talibus, quae in Coelo, ibi videantur, sed modo opposita, quoniam affectiones amoris illorum, quae sunt cupiditates mali, oppositae sunt affectionibus amoris, in quibus sunt Angeli Coeli; quare apud illos in Inferno, et in genere in Desertis illorum, apparent Aves noctis, ut vespertiliones, ululae et bubones, et quoque lupi, pardi, tigrides, mures majores et minores, tum omnis generis serpentes venenati, ut et dracones6 et crocodili; et ubi aliquid gramineum est, ibi succrescunt sentes, urticae, spinae et cardui, et aliquae herbae toxicatae, quae per vices evanescunt, et tunc modo apparent strues lapidum, ac paludes, in quibus ranae crocitant: haec et illa sunt quoque Correspondentiae, sed ut dictum est, Correspondentiae affectionum amoris illorum, quae sunt cupiditates7 mali. Attamen talia non a Deo creantur ibi, nec creata sunt in Mundo naturali, ubi similia existunt; nam omnia, quae Deus creavit et creat, fuerunt et sunt bona; ast talia super Tellure exorta sunt una cum Inferno, quod ex hominibus, qui per aversionem a Deo, post mortem facti sunt diaboli et satanae, exstitit. Sed quia haec dira inceperunt laedere aures nostras, avertimus cogitationes ab illis, et recollegimus illa, quae in Coelis vidimus.
1 Prima editio: Caell
2 Sic prima editio, nisi cervos intenditur (Worcester)
3 Prima editio: miniis
4 Prima editio: narrabant
5 Prima editio: Utensilla
6 Prima editio: ut dracones
7 Prima editio: cupidates

79. 1] QUARTUM MEMORABILE. Quondam cum in cogitatione de Creatione Universi eram, accesserunt aliqui ex Orbe Christiano, qui suo tempore Philosophi inter celeberrimos fuerunt, et prae reliquis reputati sapientes, et dixerunt, percipimus quod cogites de Creatione; dic nobis quae tua mens de illa; sed respondi, dicite primum quae vestra; et dixit unus, mens mea est, quod Creatio sit a Natura, et sic quod Natura seipsam creaverit, et quod haec fuerit ab aeterno; non enim datur vacuum, nec dabile est; atqui quid aliud spectamus oculis, captamus auribus, odoramus naribus, et respiramus pectore, quam Naturam, et haec quia extra nos est, etiam intra nos est. 2] Alter haec audiens dixit, nominas Naturam, et hanc facis creatricem universi, sed non scis, quomodo Natura operata est Universum, quare dicam; convolvit se in vortices, qui inter se colliserunt sicut nubes inter se, et sicut domus in terrae motu, dum collabuntur, et quod ex illa collisione crassiora se contulerint in unum, unde Tellus, et quod fluidiora se ex his secreverint, et quoque se contulerint in unum, unde Maria, et quod ex his etiam leviora se separaverint, unde aether et aer, et ex horum levissimis Sol; vidistine, quod dum Oleum, Aqua, et Pulvis terrae commiscentur una, se sponte dividant, et in ordine unum supra alterum collocent. 3] Tunc alius illud auscultans, dixit, loquimini ex phantasia; quis non scit, quod omnium prima origo fuerit chaos, quod magnitudine quartam partem Universi impleverat, et quod in medio ejus fuerit Ignis, circum circa illum aether, et circum hunc materia, et quod illud Chaos rimas duxerit, et per has1 Ignis eruperit, sicut ex Aethna et Vesuvio, inde Sol; et quod post hunc Aether se evolverit et circum fuderit, unde Athmosphaera; et tandem materia residua se glomeraverit in orbem, unde Tellus: quod Stellas attinet, sunt illae modo luminaria in Expanso Universi, ex Sole et ejus igne et luce exorta; Sol enim primum fuit sicut Oceanus igneus, qui ne incenderet Tellurem, excerpsit ex se flammulas lucentes, quae locum sortitae in ambitu perfecerunt Universum, inde ejus Firmamentum. 4] Sed stetit unus inter illos, qui dixit, erratis, vos videmini vobis sapientes, et ego vobis videor simplex, at usque in simplicitate mea credidi et credo quod Universum a Deo creatum sit, et quia natura est universi, quod simul tunc universa natura; si Natura2 seipsam creaverit, fuissetne illa ab aeterno, sed oh quale delirium: et tunc unus ex sapientibus ita dictis accurrit propius et propius ad hunc loquentem, et admovit sinistram aurem ad os ejus, dextra ejus auris erat obturata sicut gossypio, et quaesivit quid loquutus est, et is repetiit idem; et tunc ille qui accurrit, circumspexit, num aliquis Sacerdos adesset, et vidit unum a latere loquentis, et tunc replicuit dicens, fateor etiam ego, quod universa natura sit a Deo, sed; et tunc abivit, susurrans cum sociis, et inquiit, hoc dixi quia praesto erat Sacerdos; vos et ego scimus quod natura sit a natura, et quia sic natura est Deus, dixi quod universa natura sit a Deo, Sed. 5] At sacerdos audiens susurros illorum, dixit, sapientia vestra quae est mere philosophica, seduxit vos, et occlusit interiora mentium vestrarum, adeo, ut non Lux aliqua ex Deo et e Coelo Ipsius, potuerit influere, et illustrare vos; exstinxistis illam; et dixit, ventilate itaque, et decidite inter vos, unde sunt Animae vestrae, quae immortales sunt, num ex Natura, vel num fuerunt in magno illo Chao simul; quibus auditis abivit prior ad consocios, rogans ut illi una cum ipso hunc nodum quaestionis solverent, et concluserunt, quod Anima humana non sit nisi quam aether, et quod cogitatio non nisi quam modificatio aetheris per lucem solis, ac aether est naturae; et dixerunt, quis non scit, quod loquamur per aerem, et quid cogitatio nisi quam loquela in puriore aere, qui vocatur aether, inde est quod cogitatio et loquela unum faciant; quis hoc non potest animadvertere ex homine dum infans est; is primum discit loqui, et successive loqui secum, et hoc est cogitare; quid tunc cogitatio aliud quam modificatio aetheris, ac sonus loquelae quid aliud quam modulamen ejus; ex quibus decidimus, quod Anima, quae cogitat, sit naturae. 6] Sed aliqui ex illis, quidem non dissenserunt, sed statum quaestionis illustraverunt, dicentes, quod Animae exortae sint, cum aether ex magno illo Chao se eglomeravit, et quod tunc in suprema regione se diviserit in innumerabiles individuas formas, quae se infundunt in homines, dum incipiunt ex aere puriore cogitare, quae tunc vocantur Animae. Hoc audito, dixit alius, concedo, quod formae individuae ab aethere in regione superiore formatae fuerint innumerabiles, sed usque homines a creatione Mundi nati numerum illarum excesserunt, quomodo tunc formae illae aethereae sufficere potuerunt, quare mecum cogitavi, quod Animae exeuntes ex ore hominum dum obeunt, post aliquot millia annorum redeant ad eosdem, ac similem priori vitam ineant et peragant; quod multi ex sapientibus parilia et Metempsychosin credant, notum est. Praeter hos etiam a reliquis sparsae sunt aliae conjecturae, quas, quia erant insaniae, praetereo. 7] Post horulam rediit Sacerdos, et tunc ille, qui prius de Creatione Universi a Deo loquutus est, narravit illi decisa illorum de Anima; quibus auditis Sacerdos dixit illis, vos loquuti estis prorsus quemadmodum in Mundo cogitavistis, nescientes quod non in illo Mundo, sed in alio, qui vocatur Mundus Spiritualis, sitis; omnes illi qui sensuales corporei facti sunt ex confirmationibus pro Natura, non sciunt aliter, quam quod sint in eodem Mundo, in quo nati et educti sunt; causa est, quia ibi fuerunt in corpore materiali, hic autem sunt in corpore substantiali, et homo substantialis videt se et socios circum se, prorsus sicut homo materialis videt se et socios circum se; est enim substantiale primitivum materialis, et quia cogitatis, videtis, odoratis, gustatis, et loquimini similiter ut in Mundo naturali, ideo creditis, quod eadem Natura hic sit, cum tamen hujus Mundi natura tantum differt et distat ab illius Mundi natura, quantum substantiale a materiali, seu spirituale a naturali, seu prius a posteriori; et quia Natura Mundi, in qua prius vixistis, est respective mortua, ideo vos ex confirmationibus pro illa facti estis sicut mortui, sed in illis quae Dei, Coeli et Ecclesiae sunt, et quoque in illa re, quae Animas vestras spectat: sed usque omnis homo, tam malus quam bonus, potest quoad intellectum elevari usque in lucem in qua sunt Angeli Coeli, et tunc videre quod Deus sit, et quod vita post mortem sit, et quod Anima hominis non sit aetherea, et sic ex natura istius Mundi, sed spiritualis, et ideo victura in aeternum; intellectus in angelica illa luce potest esse, dum modo amores naturales, qui sunt ex Mundo et pro illo ejusque natura, et ex corpore et pro illo ejusque proprio3, removentur; 8] et illico tunc a Domino, remoti sunt illi amores, et datum est illis loqui cum Angelis, et ex illorum sermone in illo statu perceperunt quod Deus sit, et quod post mortem in alio Mundo vivant, quare pudore suffusi sunt, et exclamaverunt, insanivimus, insanivimus; sed quia hic status non fuit illorum proprius, et inde post aliquot minuta taediosus et ingratus factus est, averterunt se a Sacerdote, et non voluerunt audire ejus loquelam amplius, et sic redierunt in amores priores, qui erant mere naturales, mundani4 et corporei, et abiverunt ad sinistrum, a societate in societatem, et tandem venerunt ad viam, ubi jucunda amorum illorum afflaverunt illos, et dixerunt, hanc viam eamus, et iverunt, et descenderunt, et tandem venerunt ad illos, qui in jucundis similium amorum erant, ac ulterius; et quia jucundum illorum erat jucundum malefaciendi, et in via quoque malum fecerunt multis, incarcerati sunt, et facti daemones; et tunc jucundum illorum conversum est in injucundum, quia per poenas et harum timores, a priori suo jucundo, quod fecit naturam illorum, coerciti et refraenati sunt; et quaesiverunt illos, qui in eodem carcere erant, num ita in aeternum victuri sint; respondebant aliqui ibi, nos fuimus hic aliquot saeculis, et mansuri sumus in saecula saeculorum; quoniam natura, quam contraximus in Mundo, non mutari potest, nec expelli per poenas, et dum per has expellitur, usque post brevem temporis elapsum recurrit.
1 Prima editio: hos
2 Prima editio: Naturam
3 Prima editio: proprio (absque interpunctione)
4 Prima editio: mundari

80. 1] QUINTUM MEMORABILE. Quondam unus Satanas1 cum venia ex Inferno ascendit una cum foemina, et accessit ad domum ubi eram, quibus visis occlusi fenestram, attamen trans illam cum illis loquebar, et quaesivi Satanam unde veniret; dixit, ex consortio suorum, et quaesivi unde foemina; dixit similiter; haec erat ex turba Sirenum, quae callent per phantasias sibi inducere omnes habitus et figuras pulchritudinis et ornatus, nunc figurant pulchritudinem Veneris, nunc decorem oris sicut esset Parnassis, nunc exornant se sicut Reginae coronis et chlamydibus, et super baculo argenteo innixae magnifice ambulant; tales in Mundo Spirituum sunt meretrices, et phantasiis student; phantasia fit per cogitationem sensualem occlusis ideis ex cogitatione aliqua interiore. Quaesivi Satanam, num illa esset ejus Uxor; respondit, quid uxor, hoc nescio, et nescit societas mea, est mea meretrix, et tunc illa inspiravit viro lasciviam, quod etiam Sirenes dextre callent, qua recepta osculatus est illam, et dixit, ah mea Adonis. 2] Sed ad seria; interrogavi Satanam, quae ejus functio, et ait, functio mea est Eruditio, videsne laurum super capite meo; hanc Adonis ejus per artem suam conflavit, et a tergo imposuit: et dixi, quoniam e societate, ubi magisteria sunt, advenis, dic mihi quid credis et quid credunt consocii tui de Deo; retulit, Deus nobis est Universum, quod etiam vocamus Naturam, et quod simplices nostratium vocant Athmosphaeram, quae illis est aer, at sapientes Athmosphaeram quae etiam est Aether; Deus, Coelum, Angeli, et similia, de quibus multi multa fabulantur in hoc Mundo, sunt vocabula inania, et figmenta capta ex Meteoris, quae ludunt coram oculis plurium hic; suntne omnia, quae super Tellure apparent, a Sole creata; numne omni adventu ejus tempore veris nascuntur Vermes cum alis et absque alis, et ex calore ejus Volucres se mutuo amant et prolificant, et Terra aestu ejus tepefacta semina educit in germina, et tandem in fructus ut proles; annon sic Universum est Deus, et Natura est Dea, et haec ut Universi conjunx concipit, parit, educat, et alit illa. 3] Porro interrogavi, quid credit Societas ejus, et ille, de Religione; respondit, quod Religio nobis prae vulgo eruditis, non sit nisi quam fascinum plebis, quod circum sensitiva et imaginaria illorum mentis est sicut aura, in qua volant pietatis ideae tanquam papiliones in aere, et fides illorum, quae connectit ideas illas sicut in catenam, tanquam bombyx in volvulo serico, e quo evolat ut rex papilionum; amat enim Communio inerudita imagines supra sensualia corporis et inde cogitationis, propter cupidinem ut volent, ita etiam faciunt sibi alas, ut sicut aquilae elevent se, et se jactent coram terricolis, dicturi, ecce me; nos autem credimus quod videmus, et amamus quod tangimus, et tunc tetigit Meretricem suam, et dixit, hoc credo, quia video et tango; verum nos talia ludibria per speculares nostras fenestras ejicimus, et sufflatu risus abigimus. 4] Postea quaesivi, quid una cum consociis credit de Coelo et Inferno; respondit cum2 cachinno, quid Coelum nisi firmamentum aethereum in sua altitudine, et quid Angeli ibi nisi quam maculae errantes circum Solem, et Archangeli nisi quam cometae cum longa cauda, super qua habitat eorum turba; et quid Infernum nisi paludes, ubi ranae et crocodili in phantasia illorum sunt diaboli; praeter has ideas de3 coelo et inferno, reliqua sunt nugae, a quodam Primate ad capessendum gloriam a populo ignaro introductae; sed haec omnia loquutus est, prorsus ut de illis cogitaverat in Mundo, nesciens quod viveret post mortem, et oblitus omnium, quae, dum primum intravit Mundum Spirituum, audivit; quare etiam ad interrogationem de vita post mortem retulit quod sit ens imaginarium, et quod forte aliquod effluviosum exsurgens ex cadavere in tumulo in forma sicut homo, aut quoddam quod vocatur spectrum, de quo fabulantur aliqui, tale quid in phantasias hominum introduxerat. 5] His auditis non potui amplius retinere risum, quin erumperet et dixi, Satana, insanis insaniendo; quid tu nunc, esne in forma homo, numne loqueris, vides, audis, gradiris; reminiscere, quod vixeris in alio Mundo, cujus oblitus es, et quod nunc post mortem vivas, et quod loquutus sis prorsus sicut prius; et data est ei reminiscentia, et recordatus est, et tunc puduit illum, et clamavit, insanio, vidi coelum supra, et audivi angelos ibi loquutos ineffabilia, sed hoc quando huc nuper allui; at nunc retinebo hoc narraturus sociis meis, a quibus recessi, et forte tunc pudebit illos similiter; ac tenuit in ore quod illos vocaret insanos, sed sicut descendit, oblivio expulit reminiscentiam, et cum ibi erat, insanivit consimiliter, et vocavit illa, quae a me audivit,4 insanias. Talis est status cogitationis et sermocinationis Satanarum post mortem: vocantur Satanae illi, qui confirmaverunt apud se falsa usque ad fidem, et Diaboli illi qui confirmaverunt mala apud se per vitam.
1 Prima editio: Satanes
2 Prima editio: eum
3 Prima editio: dc
4 Prima editio: audivit.

81. CAPUT SECUNDUM

DE DEO REDEMPTORE.

1] In priori Capite actum est de Deo Creatore, et simul tunc de Creatione, in hoc autem Capite agendum est de Domino Redemptore, et simul etiam de Redemptione, et in sequente Capite de Spiritu Sancto, et simul de Divina Operatione: per Dominum Redemptorem, intelligimus Jehovam in Humano; nam quod Ipse Jehovah descenderit, et Humanum assumserit, propter finem ut Redemptionem ageret, in sequentibus demonstrabitur. Quod dicatur Dominus et non Jehovah, est causa quia Jehovah in Veteri Testamento vocatur Dominus in Novo, ut constare potest ex his; dicitur apud Mosen, “Audi Israel, JEHOVAH DEUS noster1, JEHOVAH unus est: amabis JEHOVAM DEUM ex toto corde tuo, et ex tota anima tua,” Deutr. VI: 4,5; at apud Marcum, “DOMINUS DEUS noster2 DOMINUS unus est: amabis DOMINUM DEUM tuum ex toto corde tuo, et ex toto anima tua,” Cap. XII:29,30. Tum apud Esajam, “Parate viam JEHOVAE, complanate in solitudine semitam Deo nostro,” Cap. XL:3: at apud Lucam, “Praeibis3 ante faciem DOMINI, ad parandum vias Ipsius4,” Cap. I:76, praeter alibi: et quoque Dominus mandavit Discipulis suis, ut Ipsum vocarent Dominum, et ideo ab Apostolis in Epistolis eorum ita vocatus est, et postea ab Ecclesia Apostolica, ut patet a Symbolo ejus, quod vocatur Symbolum Apostolicum: causa fuit, quia Judaei non ausi sunt nominare Jehovam propter sanctitatem, et quoque per Jehovam intelligitur Divinum Esse, quod fuit ab aeterno, et Humanum, quod assumsit in tempore, non fuit id Esse: quid Divinum Esse seu Jehovah, in superiori Capite, n. 18 ad 26, et n. 27 ad 35, ostensum est: propter hanc rem, hic et in sequentibus per Dominum intelligimus Jehovam in Humano suo. 2] Nunc quia cognitio de Domino excellentia excedit omnes cognitiones, quae in Ecclesia dantur, imo quae in Coelo, erit dispositio ordinata, ut cognitio illa veniat in lucem, quae itaque haec erit. I. Quod Jehovah Creator Universi descenderit et assumserit Humanum, ut redimeret et salvaret homines. II. Quod descenderit ut Divinum Verum, quod est Verbum, et tamen quod non separaverit Divinum Bonum. III. Quod assumserit Humanum secundum Divinum suum ordinem. IV. Quod Humanum, per quod se misit in Mundum, sit quod vocatur Filius Dei. V. Quod Dominus per actus redemptionis se justitiam fecerit. VI. Quod per eosdem actus se univerit Patri, et Pater Se Ipsi; etiam secundum Divinum ordinem. VII. Quod sic Deus factus sit Homo, et Homo Deus in Una Persona. VIII. Quod progressio ad unionem fuerit status exinanitionis Ipsius, et quod ipsa Unio sit status glorificationis Ipsius. IX: Quod posthac nullus ex Christianis in Coelum veniat, nisi qui in Dominum Deum Salvationem credit, et Ipsum solum adit. Sed haec singulatim explicabuntur.
1 Prima editio: vester, sed Schmidt, VCR 6:3, et alibi: noster
2 Prima editio: vester, sed Schmidt, AC 2921:5 et DD 45: noster
3 Sic Schmidt et VCR 688. Prima editio: Praeibo
4 Sic Schmidt et VCR 688: vias Ipsius ubi in prima editione viam Ipsi


82. 1] I. QUOD JEHOVAH DEUS DESCENDERIT ET ASSUMSERIT HUMANUM, UT REDIMERET ET SALVARET HOMINES. In Ecclesiis Christianis hodie creditur, quod Deus Creator Universi genuerit Filium ab aeterno, et quod Hic descenderit et assumserit Humanum ad redimendum et salvandum homines; sed hoc erroneum est, et cadit ex se, dummodo cogitatur, quod Deus unus sit, et quod plus quam fabulosum sit coram ratione quod Deus unus ab aeterno aliquem Filium genuerit, et quoque quod Deus Pater una cum Filio et cum Spiritu Sancto, quorum quisque singulatim Deus est, sit unus Deus; hoc fabulosum prorsus dissipatur, sicut Stella caduca in aerem, dum e Verbo demonstratur, quod Ipse Jehovah Deus descenderit, et Homo factus sit, et quoque Redemptor. 2] Quod primum attinet, quod Ipse Jehovah Deus descenderit, et Homo factus sit, constat ex his locis, “Ecce Virgo concipiet, et pariet Filium, qui vocabitur DEUS NOBISCUM, Esaj. VII:14, Matth. I:22,23. Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, super cujus humero Principatus, et vocabitur Nomen Ipsius, Mirabilis, DEUS, Heros, PATER AETERNITATIS, Princeps pacis, Esaj. IX:5,6.1 Dicetur in die illo, ecce DEUS NOSTER2 Hic, quem exspectavimus ut liberet nos; Hic JEHOVAH3, quem exspectavimus; exultemus et laetemur in salute4 Ipsius, Esaj. XXV:9. Vox clamantis in deserto, parate viam JEHOVAE, complanate in solitudine semitam DEO NOSTRO, et videbunt omnis caro simul, Esaj. XL:3,5. Ecce DOMINUS JEHOVIH in forti venit, et brachium IPSIUS dominabitur IPSI; ecce merces IPSIUS cum IPSO, sicut PASTOR gregem suum pascet, Esaj. XL:10,11. Dixit JEHOVAH, jubila et laetare filia Sionis, ecce Ego venio, ut habitem in medio tui: tunc adhaerebunt Gentes multae JEHOVAE in die illo, Sach. II:14,15.5 EGO JEHOVAH, vocavi Te in justitia, et dabo Te in foedus populi, EGO JEHOVAH, hoc Nomen meum, gloriam meam non alteri dabo6, Esaj. XLII:6,8.7 Ecce dies venientes, cum suscitabo Davidi germen justum, qui regnet Rex8, faciatque judicium et justitiam in terra, et hoc Nomen Ipsius, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA,” Jerem. XXIII:5,6, Cap. XXXIII:15,16. Praeter in locis, ubi adventus Domini vocatur DIES JEHOVAE, ut Esaj. XIII:6,9,13,22, Ezech. XXXI:15, Joel I:15, Cap. II:1,2,11, Cap. III:2,4 9, Cap. IV:1,14,18 10, Amos V:13,18,20. Zeph. I:7 ad 18, Sach. XIV:1, 4 ad 21, praeter alibi. 3] Quod Ipse Jehovah descenderit et assumserit Humanum, constat aperte apud Lucam, ubi haec, “Maria dixit ad Angelum, quomodo fiet hoc, quoniam virum non cognosco, cui respondit Angelus, SPIRITUS SANCTUS SUPERVENIET TE, ET VIRTUS ALTISSIMI OBUMBRABIT TE, unde quod nascitur ex te SANCTUM, vocabitur Filius Dei,” Cap. I:34,35. Et apud Matthaeum, “Dixit Angelus ad Josephum sponsum Mariae in somnio, quod in illa natum est, ex SPIRITU SANCTO11 est; et Josephus non cognovit illam usque dum peperit Filium, et vocavit nomen Ipsius Jesum,” Cap. I:20,25: quod per Spiritum Sanctum intelligatur Divinum quod a Jehovah Deo procedit, in Capite Tertio hujus Operis videbitur: quis non scit quod ex Patre sit Anima et Vita proli, et quod ex Anima sit Corpus, quid itaque apertius dicitur quam quod Domino ex Jehovah Deo fuerit Anima et Vita, et quia Divinum non potest dividi, quod ipsum Divinum Patris fuerit Ejus Anima et Vita; quare Dominus toties Jehovam Deum vocavit Patrem suum, et Jehovah Deus Ipsum vocavit Filium suum: Quid ergo ludicrius potest audiri, quam quod Anima Domini nostri fuerit ex Maria matre, sicut hodie somniant12 et Romano Catholici et Reformati, nec adhuc vigiles facti sunt ex Verbo.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6,7 apud Biblia Anglica
2 Prima editio: Deus noster
3 Prima editio: Jehovah
4 in salute ubi in prima editione insalute
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 2:10,11 apud Biblia Anglica
6 Prima editio: HOC NOMEN MEUM, GLORIAM MEAM NON ALTERI DABO (absque italicis)
7 Prima editio: Esaj. XLII: 1. 6. 7. 8.
8 Prima editio: Rox
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 2:29,31 apud Biblia Anglica
10 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 3:1,14,18 apud Biblia Anglica
11 Prima editio: Spiritu Sancto
12 Prima editio: sommiant

83. Quod aliquis Filius ab aeterno natus descenderit et Humanum assumserit, prorsus ut erroneum cadit et dissipatur ex locis in Verbo, in quibus Ipse Jehovah dicit, quod Ipse Salvator et Redemptor sit, quae sunt sequentia, “Nonne EGO JEHOVAH, et non amplius Deus praeter Me, Deus justus et SALVATOR NON PRAETER ME,” Esaj. XLV:21,22. EGO JEHOVAH ET NON PRAETER ME SALVATOR, Esaj. XLIII:11. EGO JEHOVAH DEUS TUUS, et Deum praeter Me non agnosces, et SALVATOR NON PRAETER ME, Hosch. XII:4. Ut sciat omnis caro, quod EGO JEHOVAH SALVATOR TUUS ET REDEMPTOR TUUS, Esaj. XLIX:26, Cap. LX:16. Quod ad REDEMPTOREM NOSTRUM, JEHOVAH ZEBAOTH NOMEN IPSIUS, Esaj. XLVII:4. REDEMPTOR EORUM FORTIS,1 JEHOVAH ZEBAOTH NOMEN IPSIUS, Jerem. L:34. JEHOVAH2 Petra mea, et REDEMPTOR MEUS3, Psalm. XIX:15 4. Sic dixit JEHOVAH REDEMPTOR TUUS, Sanctus Israelis5, Ego JEHOVAH DEUS TUUS, Esaj. XLVIII:17, Cap. XLIII:14 6, Cap. XLIX:7. Sic dixit JEHOVAH REDEMPTOR TUUS; Ego JEHOVAH faciens omnia, et solus a Me Ipso, Esaj. XLIV:24. Sic dixit JEHOVAH Rex Israelis, et REDEMPTOR EJUS JEHOVAH ZEBAOTH, Ego Primus et Ultimus, et praeter Me non Deus, Esaj. XLIV:6. TU JEHOVAH Pater noster, REDEMPTOR NOSTER a saeculo Nomen tuum, Esaj. LXIII:16. Cum misericordia aeternitatis miserebor, sic dixit REDEMPTOR TUUS JEHOVAH, Esaj. LIV:8. REDEMERAS me JEHOVAH VERITATIS, Psalm. XXXI:6.7 Speret Israel in JEHOVAH, quia cum JEHOVAH Misericordia, plurima cum Ipso REDEMPTIO; Ille REDIMET Israelem ab omnibus iniquitatibus ejus, Psalm. CXXX:7, 8. JEHOVAH ZEBAOTH nomen Ipsius8, et REDEMPTOR TUUS Sanctus Israelis, DEUS TOTIUS TERRAE VOCABITUR, Esaj. LIV:5. Ex his locis et perplurimis aliis, omnis homo, cui oculi, et Mens per oculos aperta est, videre potest, quod Deus, qui unus est, descenderit, et Homo factus sit, propter finem, ut Redemptionem ageret; quis hoc non videre potest ut in luce matutina, dum attendit ad ipsa illa effata Divina, quae adducta sunt: at vero qui in umbra noctis sunt ex confirmatione pro nativitate alterius Dei ab aeterno, ac de hujus descensu et Redemptione, illi ad Divina illa Effata claudunt palpebras, et sub illis cogitant, quomodo illa applicent ad sua falsa et pervertant.
1 Prima editio: EORUM, FORTIS
2 Prima editio: Jehovah
3 Prima editio: Redemptor meus
4 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:14 apud Biblia Anglica
5 Prima editio: Isralis
6 Prima editio: 24
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 31:5 apud Biblia Anglica
8 Sic Biblia Hebraica et alibi. Prima editio: JEHOVAH DEUS.

84. 1] Quod Deus non potuerit Redimere homines, hoc est, a damnatione et Inferno extrahere illos, nisi per assumtum Humanum, sunt plures causae, quae in serie in sequentibus detegentur; Redemptio enim fuit subjugatio Infernorum, et ordinatio Coelorum, et post has instauratio Ecclesiae; haec Deus ex sua Omnipotentia non potuit efficere, nisi per Humanum; sicut non quis operari potest nisi ei sit brachium, etiam Humanum Ipsius in Verbo vocatur Brachium Jehovae, Esaj. XL:10, Cap. LIII:1; tum sicut quis non potest Urbem aliquam munitam aggredi et fana idolorum quae inibi sunt, destruere, nisi per Potentias medias; quod Deo in hoc Divino Opere Omnipotentia per suum Humanum fuerit, etiam ex Verbo patet; Deus enim, qui est in intimis et sic purissimis, nequicquam potuit ad ultima, in quibus Inferna sunt, et in quibus homines istius temporis fuerunt, aliter transire, comparative sicut anima non aliquid absque corpore potest agere; aut sicut quis non potest vincere hostes, qui non in conspectum ejus veniunt, aut ad quos non aliquibus armis, ut hastis, clypeis aut sclopetis, potest accedere et appropinquare; 2] absque Humano Redemptionem agere, tam impossibile fuit Deo, sicut homini est subjugare Indos, et non transferre illuc milites per naves; tum sicut facere arbores crescere solum per calorem et lucem, nisi creatus sit aer per quem transeant, et creata sit terra, e qua producantur; imo tam impossibile est, sicut emittere retia in aerem, et ibi captare pisces, et non in aquis: Jehovah enim, qualis est in se, ex Omnipotentia sua non potest contingere aliquem diabolum in Inferno, nec aliquem diabolum super terra, ac illum et ejus furorem compescere, et violentiam domare, nisi in ultimis sit sicut est in primis; in ultimis est in Humano suo, quare in Verbo vocatur Primus et Ultimus, Alphah et Omegah, Principium et Finis.
85. 1] II. QUOD JEHOVAH DEUS DESCENDERIT UT DIVINUM VERUM, QUOD EST VERBUM, ET TAMEN QUOD NON SEPARAVERIT DIVINUM BONUM. Sunt duo quae faciunt Essentiam Dei, Divinus Amor et Divina Sapientia, seu quod idem est, Divinum Bonum et Divinum Verum; quod Essentia Dei sint illa duo, supra n. 36 ad 48, demonstratum est. Illa duo in Verbo intelliguntur etiam per JEHOVAM1 DEUM, per Jehovam Divinus Amor seu Divinum Bonum, et per Deum Divina Sapientia seu Divinum Verum, inde est quod in Verbo distinguantur variis modis, et nunc solum nominetur Jehovah, nunc solum Deus, ubi enim agitur de Divino Bono, ibi dicitur Jehovah, et ubi de Divino Vero, ibi Deus, et ubi de utroque, ibi Jehovah Deus. Quod Jehovah Deus descenderit ut Divinum Verum, quod est Verbum, constat apud Johannem, ubi haec, “In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, omnia per Ipsum facta sunt, et sine Ipso factum est nihil quod factum est. Et Verbum Caro factum est, et habitavit inter nos,” Cap. I:1,3,14 2: quod per Verbum ibi intelligatur Divinum Verum, est quia Verbum, quod in Ecclesia est, est ipsum Divinum Verum, est enim ab Ipso Jehovah dictatum, et quod a Jehovah dictatur est pure Divinum Verum, nec potest esse aliud; 2] sed quia illud transivit Coelos usque in Mundum, accommodatum factum est Angelis in Coelo, et quoque hominibus in Mundo; inde inest Verbo sensus spiritualis, in quo Divinum Verum est in luce, et sensus naturalis in quo Divinum Verum est in umbra; quare Divinum Verum in hoc Verbo est quod apud Johannem intelligitur: hoc adhuc patet ex eo, quod Dominus in Mundum venerit, ut impleret omnia Verbi, quare toties legitur, quod hoc et illud Ipsi factum sit, ut impleretur Scriptura. Nec aliud quam Divinum Verum per Messiam seu Christum, nec aliud per Filium hominis, neque aliud per Paracletum Spiritum Sanctum, quem Dominus post exitum suum misit, intelligitur. Quod in Transformatione coram tribus Discipulis super monte, Matth. XVII3, Marc. IX, et Luc. IX, et quoque coram Johanne in Apocalypsi Cap. I:12 ad 16, Se ut Verbum illud repraesentaverit, in Capite de SCRIPTURA SACRA, videbitur. 3] Quod Dominus in Mundo fuerit Divinum Verum, patet ex his Ipsius verbis, Ego sum Via, VERITAS, et Vita, Joh. XIV:6, et ex his, Scimus quod Filius Dei venerit, et dederit nobis Intellectum, ut cognoscamus VERITATEM, et sumus in VERITATE, IN FILIO IPSIUS JESU CHRISTO: Hic est verus Deus, et vita aeterna, Joh. I Epist. Cap. V:20 4. Et adhuc per quod dicatur Lux, ut in his locis, “LUX VERA erat, quae illuminat omnem hominem venientem in Mundum, Joh. I:4,9. Jesus dixit, adhuc breve tempus LUX VOBISCUM est; ambulate quousque LUCEM habetis, ne tenebrae vos apprehendant: quousque LUCEM habetis, credite in LUCEM, ut FILII LUCIS SITIS, Joh. XII:35,36,46. EGO LUX MUNDI SUM, Joh. IX:5. Simeon dixit, viderunt oculi mei Salutare tuum, LUCEM in revelationem gentium, Luc. II:30,31,32. Hoc est judicium, quod LUX VENIT IN MUNDUM; QUI FACIT VERITATEM, VENIT AD LUCEM,” Joh. III:19,21, praeter alibi; per Lucem intelligitur Divinum Verum.
1 Prima editio: JOHOVAM
2 Prima editio: Cap. I: 13. 14:
3 Prima editio: Matth. XII
4 Prima editio: Cap. V: 20. 21.

86. Quod Jehovah Deus in Mundum ut Divinum Verum descenderit, erat causa ut Redemptionem ageret, et Redemptio fuit subjugatio Infernorum, et ordinatio Coelorum, et post has instauratio Ecclesiae: ad efficiendum illa, non valet Divinum Bonum, sed Divinum Verum ex Divino Bono; Divinum Bonum in se spectatum est sicut umbo ensis rotundus, aut sicut lignum obtusum, aut sicut nudus arcus, ast Divinum Verum ex Divino Bono, est sicut ensis acutus, et sicut lignum hastile, et sicut arcus cum telis, quae contra hostes valent; per enses, hastas, et arcus, in sensu spirituali Verbi etiam intelliguntur vera pugnantia, videatur Apoc. Revelata, n. 52, 299, 436 1, ubi hoc demonstratum est; nec aliter falsa et mala, in quibus Universum Infernum fuit, et perpetuo est, potuit quam per Divinum Verum ex Verbo impugnari, vinci, et subjugari; nec per aliud potuit novum Coelum, quod etiam tunc factum est, condi, formari, et ordinari; nec per aliud potuit nova Ecclesia in terris instaurari: praeterea2 omne robur, omnis virtus et potentia Dei, est Divini Veri ex Divino Bono: Haec causa fuit, quod Jehovah Deus ut Divinum Verum, quod est Verbum, descenderit; propterea dicitur apud Davidem, “Accinge gladium tuum super femur, o POTENS, et in honore tuo ascende, EQUITA SUPER VERBO VERITATIS, docebit Te mirabilia dextra tua, tela tua acuta, hostes tui cadent sub te,” Psalm. XLV:4,5,6 3; haec de Domino, et de pugnis Ejus cum Infernis, deque victoriis super illa.
1 Cf. AR 836
2 Prima editio: praeterca
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 45:3-5 apud Biblia Anglica

87. 1] Quale Bonum est absque Vero, et quale Verum ex bono, manifeste apparet ex homine; omne bonum ejus residet in Voluntate, et omne verum ejus in Intellectu, ac Voluntas ex bono suo ne hilum potest agere nisi per Intellectum, non potest operari, non potest loqui, nec potest sentire; omnis virtus et potentia ejus est per intellectum, proinde per verum, nam intellectus est receptaculum et habitaculum veri. Cum his simile est quemadmodum cum operatione Cordis et Pulmonis in Corpore; Cor absque respiratione Pulmonis non aliquem motum, nec aliquem sensum producit, sed haec duo facit respiratio pulmonis ex corde, quod evidens est in deliquiis apud suffocatos ac illapsos aquis, in quibus cessat respiratio, perstante adhuc systolica activitate cordis; quod illis non sit motus nec sensus, notum est; simile est cum embryonibus in uteris matrum; causa est, quia Cor correspondet Voluntati et ejus bonis, et Pulmo Intellectui et ejus veris. 2] In Mundo spirituali maxime conspicua est potentia veri; Angelus qui in Divinis Veris a Domino est, tametsi quoad corpus invalidus est sicut infans, potest usque turmam spirituum infernalium, apparentium sicut Enakim et Nephilim, hoc est, sicut Gigantes, dejicere in fugam, persequi ad Infernum, ac detrudere in cavernas ibi; e quibus dum exeunt, non hiscunt accedere ad angelum. Sunt illi qui in Divinis veris a Domino sunt, in illo Mundo sicut leones, tametsi quoad corpora non plus valent quam oves. Simile est cum hominibus, qui in Divinis veris a Domino sunt, contra mala et falsa, proinde contra phalanges diabolorum, qui in sua essentia spectati non aliud sunt quam mala et falsa. Quod Divino Vero tale robur insit, est causa, quia Deus est ipsum Bonum et ipsum Verum, et per Divinum Verum Creavit Universum; et omnes leges ordinis, per quas conservat universum, sunt veritates; quare dicitur apud Johannem, Quod per Verbum omnia facta sint, et sine Illo factum sit nihil quod factum est, Cap. I:3,10, et apud Davidem, “Per Verbum Jehovae Coeli facti sunt, et per Spiritum oris Ipsius omnis exercitus1 eorum,” Psalm. XXXIII:6.
1 Prima editio: excercitus

88. Quod Deus tametsi descendit ut Divinum Verum, usque non separaverit Divinum Bonum, constat ex Conceptione, de qua legitur, quod virtus Altissimi adumbraverit Mariam, Luc. I:35, et per virtutem Altissimi intelligitur Divinum Bonum: idem constat ex locis, ubi Ipse dicit, quod Pater in Ipso sit, et Ipse in Patre; quod omnia Patris sint Ipsius; et quod Pater et Ipse unum sint, praeter plura; per Patrem intelligitur Divinum Bonum.
89. 1] III. QUOD DEUS ASSUMSERIT HUMANUM SECUNDUM DIVINUM SUUM ORDINEM. In Paragrapho de Divina Omnipotentia et Omniscientia, ostensum est, quod Deus una cum Creatione introduxerit Ordinem tam in Universum quam in omnia et singula ejus; et quod ideo Dei Omnipotentia in Universo et in omnibus et singulis ejus secundum leges sui Ordinis procedat, et operetur, de quibus in serie a n. 49 ad 74, supra actum est. Nunc quia Deus descendit, et quia Ipse est Ordo, ut quoque ibi demonstratum est, non potuit aliter, ut actualiter etiam homo fieret, quam concipi, gestari in utero, nasci, educari, et successive scientias addiscere, per illas in intelligentiam et sapientiam introduci; quapropter quoad Humanum fuit infans sicut infans, puer sicut puer, et sic porro; cum sola differentia, quod citius, plenius et perfectius quam alii, progressionem illam perfecerit: quod ita secundum Ordinem progressus sit, constat ex his apud Lucam, “Jesus puer crevit et corroboratus est spiritu, ac profecit sapientia, aetate, et gratia apud Deum et homines,” Cap. II:40,52; quod citius, plenius et perfectius quam alii, patet ex illis quae de Ipso apud eundem Evangelistam dicuntur, ut quod dum Puer 12 annorum erat, in Templo in medio Doctorum sederit et docuerit, et quod obstupuerint omnes audientes Ipsum super Intelligentia et Responsionibus Ipsius, Cap. II:46,47; et postea, Cap. IV:16 ad 22,32. 2] Hoc factum est, quia Divinus Ordo est, ut homo seipsum praeparet ad receptionem Dei, et sicut se praeparat, ita Deus in illum, ut in suum habitaculum et domum intret, et praeparatio illa fit per cognitiones de Deo et de spiritualibus quae Ecclesiae sunt, et sic per intelligentiam et sapientiam; nam Lex Ordinis est, quod quantum homo accedit et appropinquat ad Deum, quod faciet prorsus sicut a se, tantum Deus accedat et appropinquet ad hominem, et in medio ejus se conjungat cum illo: quod Dominus secundum hunc Ordinem usque ad Unionem cum suo Patre progressus sit, in sequentibus ulterius demonstrabitur.
90. 1] Qui non sciunt, quod Divina Omnipotentia procedat et operetur secundum ordinem, illi possunt plura sanae rationi opposita, et contradictoria ex phantasia excludere, sicut cur Deus non immediate sine tali progressione assumsit Humanum; cur non ex Elementis e quatuor plagis Mundi sibi creavit aut composuit corpus, et sic ut Deum Hominem coram populo1 Judaico, imo coram Universo Mundo, se exhibuerit videndum; aut si voluit nasci, cur non ipsi embryoni, aut sibi infanti infudit omne Divinum suum; aut cur non post partum se erexit in staturam adulti, et ex Divina Sapientia illico loquutus est; talia et similia possunt illi, qui de Divina Omnipotentia absque ordine cogitant, concipere et parere, et sic deliriis et nugis implere Ecclesiam; sicut etiam factum est: quemadmodum quod Deus potuerit gignere Filium ab aeterno, ac facere ut Tertius Deus a Se et Filio etiam tunc procederet; tum quod potuerit irasci Generi humano, illud devotioni dare, et velle per Filium reduci in misericordiam, et hoc per intercessionem2, et recordationem crucis Ipsius; 2] et insuper Filii sui justitiam in hominem immittere, et indere hanc in cor ejus sicut substantiam simplicem Wolffianam, in qua, sicut ipse Auctor dicit, omnia meriti Filii sunt, sed quod dividi nequeat, quoniam si dividatur cadit in nihilum; et insuper quod possit sicut per Bullam Papalem remittere3 peccata cuicunque vult, seu purificare maxime impium ab atris ejus malis, et sic nigrum sicut diabolum facere candidum sicut Angelum lucis, praeter quod homo se moveat plus quam lapis, aut dum stat ut statua, vel ut idolum; praeter plures alias insanias, quas illi, qui Divinam Potentiam absolutam absque cognitione et agnitione alicujus ordinis statuunt, possunt spargere sicut ventilator4 paleas in aerem: hi possunt in spiritualibus, quae Coeli et Ecclesiae, et inde vitae aeternae sunt, a veris Divinis aberrare, sicut caecus in silva, qui nunc cadit super lapides, nunc impingit frontem in arborem, nunc intricat crines ramis ejus.
1 Prima editio: popuIo
2 Prima editio: intercessionum
3 Prima editio: reremittere
4 Sic Errores Typographici

91. Miracula Divina etiam secundum Divinum Ordinem facta sunt, sed secundum ORDINEM INFLUXUS MUNDI SPIRITUALIS IN MUNDUM NATURALEM, de quo Ordine hactenus nemo aliquid scivit, quia nemo aliquid de Mundo Spirituali: qualis autem ille Ordo est, manifestabitur suo tempore, quando de MIRACULIS DIVINIS, et de MIRACULIS MAGICIS.
92. 1] IV. QUOD HUMANUM, PER QUOD DEUS SE MISIT IN MUNDUM, SIT FILIUS DEI. Dominus frequenter dixit, quod Pater Ipsum miserit, ac quod missus sit a Patre, ut Matth. X:40, Cap. XV:24, Joh. III:17,34; Cap. V:23,24,36,37,38, Cap. VI:29,39,40,44,57, Cap. VII:16,18,28,29, Cap. VIII:16,18,29,42, Cap. IX:4; et persaepius alibi; et hoc dicit, quia per mitti in Mundum, intelligitur descendere, et inter homines venire, et hoc factum est per Humanum, quod per Mariam virginem assumsit; et quoque Humanum est actualiter Filius Dei, quia a Jehovah Deo, ut Patre conceptum, secundum Luc. Cap. I:32,35. Vocatur Filius Dei, Filius hominis, et Filius Mariae, et per Filium Dei intelligitur Jehovah Deus in suo Humano, per Filium hominis Dominus quoad Verbum, et per Filium Mariae proprie Humanum quod assumsit; quod per Filium Dei et per Filium hominis illa duo intelligantur, in sequentibus demonstrabitur: quod per Filium Mariae intelligatur mere Humanum, constat manifeste ex generatione hominum, quod anima sit ex patre, et corpus ex matre; semini enim patris inest anima, et haec induitur corpore apud matrem, seu quod idem, omne spirituale, quod homini est, a patre est, et omne materiale ei a matre est; 2] quoad Dominum, Divinum quod Ipsi fuit, a Jehovah Patre erat, et Humanum Ipsi a matre; haec duo unita sunt Filius Dei; quod ita sit, constat clare ex nativitate Domini, de qua hoc apud Lucam, “Angelus Gabriel ad Mariam dixit Spiritus sanctus veniet super te, et virtus Altissimi obumbrabit te, unde quod nascitur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei,” Cap. I:35. Dominus se vocavit Missum a Patre, etiam propter causam, quia per Missum significatur simile quod per Angelum, Angelus enim in Lingua originali est Missus, dicitur enim apud Esajam, “ANGELUS FACIERUM JEHOVAE liberavit eos, ob amorem suum et clementiam suam redemit illos,” Cap. LXIII:9; et apud Malachiam, “Subito veniet ad Templum suum DOMINUS, quem vos quaeritis, ET ANGELUS FOEDERIS1, quem vos desideratis,” Cap. III:1, praeter alibi. Quod Divina Trinitas, Deus Pater, Filius, et Spiritus sanctus, sit in Domino, et quod Pater in Ipso sit Divinum a quo, Filius Divinum Humanum, et Spiritus sanctus Divinum procedens, in Capite hujus Operis IIItio, ubi de Divina Trinitate, videbitur.
1 Prima editio: FAEDERIS

93. 1] Quoniam a Gabriele Angelo ad Mariam dictum est, quod SANCTUM, quod nascetur ex te vocabitur Filius Dei, ex Verbo afferentur loca, quod Dominus quoad Humanum dicatur SANCTUS ISRAELIS, quae sunt, “Videns fui in visionibus, ecce Vigil et SANCTUS e Coelo descendens, Dan. IV:10,20.1 Deus e Themane veniet, et SANCTUS e monte Paran, Habak. III: 3. Ego Jehovah SANCTUS, Creator Israelis SANCTUS2 VESTER, Esaj. XLIII:14,15 3. Sic dixit Jehovah Redemptor Israelis SANCTUS IPSIUS, Esaj. XLIX:7. Ego Jehovah Deus tuus, SANCTUS ISRAELIS SALVATOR TUUS, Esaj. XLIII:3.4 Quod ad REDEMPTOREM nostrum, Jehovah Zebaoth nomen5 Ipsius, SANCTUS ISRAELIS, Esaj. XLVII:4. Dixit Jehovah REDEMPTOR vester, SANCTUS ISRAELIS, Esaj. XLIII:14, Cap. XLVIII:17. Jehovah Zebaoth nomen Ipsius, et REDEMPTOR TUUS SANCTUS ISRAELIS, Esaj. LIV:5. Tentarunt Deum, et SANCTUM ISRAELIS, Psalm. LXXVIII:41. Dereliquerunt Jehovam, et provocarunt SANCTUM ISRAELIS, Esaj. I:4. Dixerunt, cessare facite a faciebus nostris SANCTUM ISRAELIS: propterea sic dixit SANCTUS ISRAELIS, Esaj. XXX:11,12. Qui dicunt, properet opus Ipsius ut videamus, et appropinquet et veniat consilium SANCTI ISRAELIS, Esaj. V:19. In die illo innitentur Jehovae, SANCTO ISRAELIS in veritate, Esaj. X:20. Exclama et jubila filia6 Sionis, quia magnus in medio tui SANCTUS ISRAELIS7, Esaj. XII:6 8. Dictum Dei Israelis9, in die illo oculi ejus ad SANCTUM ISRAELIS spectabunt, Esaj. XVII:6,7 10. Egeni hominum in SANCTO ISRAELIS exultabunt, Esaj. XXIX:19, Cap. XLI:16. Terra plena est reatu contra11 SANCTUM ISRAELIS,” Jerem. LI:5.12 Et praeterea, Esaj. LV:5,Cap. LX:9, et alibi. 2] Per Sanctum Israelis intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum, nam Angelus ad Mariam dixit, SANCTUM quod13 nascetur ex te, vocabitur FILIUS DEI, Luc. I:35. Quod JEHOVAH et SANCTUS ISRAELIS unum sint, tametsi distincte nominantur, constare potest ex locis etiam hic allatis, quod Jehovah sit ille Sanctus Israelis14. Quod Dominus dicatur DEUS ISRAELIS, constat etiam ex perplurimis locis, ut Esaj. XVII:6, Cap. XXI:10,17, Cap. XXIV:15, Cap. XXIX:23, Jerem. VII:3, Cap. IX:14 15, Cap. XI:3, Cap. XIII:12, Cap. XVI:9, Cap. XIX:3,15, Cap. XXIII:2, Cap. XXIV:5, Cap. XXV:15,27, Cap. XXIX:4,8,21,25, Cap. XXX:2, Cap. XXXI:23 16, Cap. XXXII:14,15,36, Cap. XXXIII:4, Cap. XXXIV:2,13, Cap. XXXV:13,17,18,19, Cap. XXXVII:7, Cap. XXXVIII17 :17, Cap. XXXIX:16, Cap. XLII:9,15,18, Cap. XLIII:10, Cap. XLIV:2,7,11,25, Cap. XLVIII:1, Cap. L:18, Cap. LI:33, Ezech. VIII:4, Cap. IX:3, Cap. X:19,20, Cap. XI:22 18, Cap. XLIII:2, Cap. XLIV:2, Zeph. II:9, Psalm. XLI:14 19, Psalm. LIX:6 20, Psalm. LXVIII:9 21.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 4:13,23 apud Biblia Anglica
2 Sic prima editio, sed alibi: Rex
3 Prima editio: Esaj. XLIV: 11. 15
4 Prima editio: XLIII: 1.3.
5 Prima editio: domen
6 Nisi legeris: habitatrix sic Schmidt, Biblia Hebraica, AR 44:2, 612:4, praeter alibi
7 Prima editio: ISRALIS
8 Prima editio: 16
9 Prima editio: Isralis
10 Prima editio: Esaj. XVII: 7
11 Prima editio: TERRA PLENA EST REATU CONTRA (absque italicis)
12 Prima editio: Jerem. L: 29
13 Prima editio: quad
14 Prima editio: Isralis
15 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:15 apud Biblia Anglica
16 Prima editio: 29
17 Prima editio: XXXIII
18 Prima editio: XI:2
19 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 41:13 apud Biblia Anglica
20 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 59:5 apud Biblia Anglica
21 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 68:8 apud Biblia Anglica

94. 1] In hodiernis Ecclesiis Christianis commune est vocare Dominum Salvatorem nostrum Filium Mariae, et raro Filium Dei, nisi tunc intelligant Filium Dei natum ab aeterno; hoc inde est, quia Romano-Catholici Mariam Matrem super reliquos sanctificaverunt1, et illam sicut Deam seu Reginam omnibus Sanctis suis praefecerunt2; cum tamen Dominus, cum glorificavit Humanum suum, omne Matris suae exuit, et omne Patris induit, quod in sequentibus hujus Operis plene demonstrabitur. Ex communi hoc in omnium Ore, quod dicatur Filius Mariae, plures enormitates influxerunt in Ecclesiam, imprimis apud illos, qui non in judicium suum admiserunt illa, quae in Verbo de Domino dicta sunt, ut quod Pater et Ipse unum sint, quod Ipse in Patre, et Pater in Ipso sit, quod omnia Patris sint Ipsius, quod Ipse Jehovam vocaverit Patrem suum, et Jehovah Pater Ipsum Filium suum. Enormitates, quae in Ecclesiam influxerunt ex eo quod nominent Ipsum Filium Mariae et non Filium Dei, sunt, quod de Domino pereat idea Divinitatis, et cum hac omne id quod in Verbo de Ipso ut Filio Dei dictum est3; tum quod per id intret Judaismus, Arianismus, Socinianismus, Calvinismus qualis hic fuit in principio, et tandem Naturalismus, et cum hoc Fanatismus, quod Filius Mariae ex Josepho fuerit, tum quod Anima ei fuerit ex Matre, et inde quod dicatur Filius Dei et non sit; consulat se quisque, tam Clericus quam Laicus, num aliam ideam de Domino ut Filio Mariae, quam ut de mero homine, conceperit et foveat. 2] Quoniam talis idea jamdum Saeculo tertio, quando surrexerunt Ariani, inter Christianos incepit praevalere, ideo Concilium Nicaenum ad vindicandum Divinitatem Domino, finxerunt Filium Dei natum ab aeterno, sed per hoc figmentum elevabatur quidem tunc, et apud plures etiam hodie elevatur Humanum Domini ad Divinum; verum non apud illos, qui per Unionem hypostaticam intelligunt unionem sicut inter duos, quorum unus est supra et alter est infra. Sed quid aliud inde resultat, quam quod Universa Ecclesia Christiana pereat, quae unice super cultu Jehovae in Humano fundata est, proinde super Deo Homine; quod nemo possit videre Patrem, nec cognoscere Ipsum, nec venire ad Ipsum, nec credere in Ipsum, nisi per Humanum Ipsius, Dominus multis in locis declarat; si hoc non fit, vertitur omne semen Ecclesiae nobile in semen ignobile, semen oleae in semen pinus, semen aurantii, citri, pomi, pyri, in semen salicis, ulmi, tiliae, ilicis, vitis in juncum palustrem, triticum et hordeum in paleas, imo omnis cibus spiritualis fit sicut pulvis, quo serpentes vescuntur; nam in homine lux spiritualis fit naturalis, et tandem sensualis corporea, quae in se spectata est lux fatua; imo fit homo tunc sicut avis, quae dum volat in alto, abscissis alis decidit in terram, ubi gradiens non plus videt circum se, quam quod ante pedes jacet; et tunc de spiritualibus Ecclesiae, quae erunt pro vita aeterna, non aliter ac quam hariolus cogitat; haec fiunt, dum homo Dominum Deum Redemptorem et Salvatorem spectat ut merum Filium Mariae, ita ut merum hominem.
1 Prima editio: sanctificavit
2 Prima editio: praefecit
3 Prima editio: dicta sunt

95. V. QUOD DOMINUS PER ACTUS REDEMPTIONIS SE JUSTITIAM FECERIT. Quod Domino Soli meritum et justitia per obedientiam quam Deo Patri in Mundo praestitit; et imprimis per passionem crucis, in Ecclesiis Christianis hodie dicitur et creditur, sed autumatum est, quod Passio crucis fuerit ipse actus redemptionis, cum tamen illa non fuit actus redemptionis, sed actus glorificationis Humani Ipsius, de qua re in sequente Lemmate de REDEMPTIONE; actus Redemptionis, per quos Dominus se fecit justitiam, fuerunt1 quod Ultimum judicium, quod factum est in Mundo spirituali, peregerit, et tunc malos a bonis et hircos ab ovibus separaverit, et illos qui unum fecerunt cum bestiis draconis e Coelo expulerit, et ex dignis condiderit Novum Coelum, et ex indignis Infernum; et successive omnia in ordinem utrobivis redegerit; ac insuper Novam Ecclesiam instauraverit; hi actus fuerunt actus Redemptionis, per quos Dominus se Justitiam fecit; justitia enim est facere omnia secundum Divinum Ordinem, ac redigere in ordinem, quae ex ordine elapsa sunt, nam ipse Divinus Ordo est Justitia. Illa intelliguntur per haec Domini Verba, Conveniens Mihi2 est implere OMNEM JUSTITIAM DEI, Matth. III:15; et per haec in Veteri Testamento, Ecce dies venient, cum suscitabo Davidi Germen JUSTUM, qui regnabit Rex, et faciet JUSTITIAM IN TERRA, et hoc nomen Ipsius, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, Jerem. XXIII:5,6, Cap. XXXIII:15,16. Loquor in JUSTITIA, magnus ad salvandum, Esaj. LXIII:1. Sedebit super throno Davidis, ad stabiliendum illud in JUDICIO ET JUSTITIA, Esaj. IX:6.3 Zion in JUSTITIA4 redimetur, Esaj. I: 27.
1 Prima editio: fuit
2 Sic prima editio, sed nobis in margine exemplaris auctoris, AC 10239, et Schmidt
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:7 apud Biblia Anglica
4 Sic prima editio et VCR 51,sed apud Biblia Hebraica et AE 850:8: judicio

96. 1] Nostrates, qui primatum in Ecclesia gerunt, prorsus aliter describunt Justitiam Domini, et quoque per inscriptionem ejus apud hominem fidem suam salvificam faciunt, cum tamen veritas est, quod Justitia Domini, quia talis et inde est, et in se pure Divina, non possit conjungi alicui homini, et sic non aliquam salvationem producere, plus quam Divina Vita, quae est Divinus Amor et Divina Sapientia; Dominus cum his apud unumquemvis hominem intrat, sed nisi homo secundum ordinem vivit, inest quidem Vita illa, sed prorsus nihil ad salutem confert, dat modo facultatem intelligendi verum et faciendi bonum. Vivere secundum Ordinem, est secundum praecepta Dei, et quando homo1 ita vivit et facit, tunc comparat sibi justitiam, non justitiam redemptionis Domini, sed ipsum Dominum ut Justitiam; hi sunt qui intelliguntur per haec, “Nisi abundaverit JUSTITIA VESTRA super Scribarum et Pharisaeorum, non intrabitis in Regnum coelorum, Matth. V:20 2. Beati qui persequutionem patiuntur propter JUSTITIAM, quia eorum est Regnum Coelorum,” Matth. V:10. In consummatione saeculi exibunt Angeli, et separabunt malos e medio JUSTORUM, Matth. XIII:49, praeter alibi; per Justos in Verbo intelliguntur qui secundum Divinum ordinem vixerunt, quoniam Divinus ordo est Justitia. 2] Ipsa Justitia, quae per actus redemptionis factus est Dominus, non potest homini adscribi, inscribi, adaptari et conjungi, aliter quam potest lux oculo, sonus auri, voluntas musculis agentis, cogitatio labris loquentis, aer pulmoni respiranti, calor sanguini, et sic porro; quae quod influant, et se adjungant, praeter quod se conjungant, quisque ex se percipit. Sed justitia acquiritur, quantum homo justitiam exercet, et justitiam exercet, quantum ex amore justi et veri cum proximo agit; in ipso bono, seu in ipso usu, quem facit, justitia habitat; Dominus enim dicit, quod omnis arbor ex fructu ejus cognoscatur; quis non cognoscit alterum ex operibus ejus, si attendit ad illa, ex quo fine et proposito voluntatis, et ex qua intentione et causa fiunt; ad haec attendunt omnes Angeli, et quoque omnes sapientes in nostro Mundo; in genere, omne genimen et germen e terra cognoscitur ex suo flore et semine, et ex hujus usu; omne metallum ex sua bonitate; omnis lapis ex sua3 qualitate; omnis ager ex sua, omnis cibus ex sua, tum omne animal terrae, et omnis avis Coeli ex sua; quid non homo. Sed de qualitate operum hominis, unde est, in Capite de FIDE aperietur.
1 Prima editio: homo,
2 Prima editio: 19
3 Prima editio: fua

97. VI. QUOD DOMINUS PER EOSDEM ACTUS SE UNIVERIT PATRI ET PATER SE IPSI. Quod unio facta sit per actus redemptionis, est quia Dominus illos ex Humano suo operatus est, et sicut operatus est, ita Divinum quod intelligitur per Patrem propius accessit, adjuvit et cooperatum est, et tandem se conjunxerunt ita, ut non duo sed unum essent; et haec Unio est Glorificatio, de qua in sequentibus.
98. 1] Quod Pater et Filius, hoc est1, Divinum et Humanum, in Domino unita sint sicut Anima et Corpus, est quidem ex fide hodiernae Ecclesiae, et quoque ex Verbo, sed usque vix quinque inter centum, aut quinquaginta inter mille hoc norunt; causa est Doctrina justificationis per solam fidem, cui plerique ex Clero, qui famam eruditionis propter honores et lucrationes ambiunt, omni studio incumbunt, usque dum illa doctrina omne punctum mentis eorum hodie ferat et obsideat, et quia haec cogitationes illorum sicut spiritus vinosus alcohol dictus inebriavit, ideo sicut ebrii essentialissimum hoc Ecclesiae, quod Jehovah Deus descenderit, et Humanum assumserit, non viderunt; cum tamen per hanc Unionem homini cum Deo unice datur conjunctio, et per conjunctionem salvatio: quod salus ex cognitione et agnitione Dei pendeat, constare potest unicuivis qui expendit, quod Deus sit omne in omnibus Coeli, et inde omne in omnibus Ecclesiae, consequenter omne in omnibus Theologiae. 2] Sed primum hic demonstrabitur, quod Unio Patris et Filii, seu Divini et Humani in Domino, sit sicut unio animae et corporis, et postea quod Unio illa sit reciproca; Unio sicut animae et corporis constabilita est in Symbolo Athanasii2, quod in Universo Christiano Orbe pro Doctrina de Deo receptum est; ibi haec leguntur, “Noster Dominus Jesus Christus est Deus et Homo; et quamvis est Deus et Homo, usque non sunt duo, sed est Unus Christus; est Unus, quia Divinum suscepit ad se Humanum; imo est prorsus Unus, et est Una Persona, nam sicut Anima et Corpus unus est homo, ita Deus et Homo unus est Christus;” sed hic intelligitur, quod talis unio sit Filii Dei ab aeterno cum Filio nato in tempore; verum quia Deus est unus et non tres, dum illa Unio intelligitur cum Deo uno ab aeterno, concordat illa Doctrina cum Verbo; in Verbo haec leguntur, “Quod conceptus sit a Jehovah Patre,” Luc. I:34,35, inde3 Ipsi anima et vita, quare dicit, quod Ipse et Pater unum sint, Joh. X:30. Quod qui Ipsum videt et cognoscit, videat et cognoscat Patrem, Joh. XIV:9. Si Me nossetis, etiam Patrem meum nossetis, Joh. VIII:19. Qui Me suscipit, suscipit Ipsum qui misit Me, Joh. XIII:20. Quod in sinu Patris sit, Joh. I:18. Quod omnia quaecunque Pater habet, sua sint, Joh. XVI:15. Quod dicatur Pater aeternitatis, Esaj. IX:5 4. Quod inde Ipsi sit potestas omnis carnis, Joh. XVII:2 5. Et omnis potestas in Coelo et in Terra, Matth. XXVIII:18. Ex his et pluribus in Verbo clare videri potest, quod Unio Patris et Ipsius sit sicut6 Animae et Corporis; quare etiam in Veteri Testamento Ipse saepius nominatur Jehovah, Jehovah Zebaoth, et Jehovah Redemptor, videatur supra n. 83.
1 Prima editio: cst
2 Prima editio: Athanasiii
3 Prima editio: 35. inde
4 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica
5 Prima editio: Joh. XVIII
6 Prima editio: sict

99. 1] Quod Unio illa sit reciproca, constat clare ex his locis in Verbo, “Philippe, nonne credis, quod Ego in Patre, et Pater in Me sit: Credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me sit, Joh. XIV:10,11 1. Ut cognoscatis et credatis, quod Pater in Me, et Ego in Patre, Joh. X:36,38. Ut omnes unum sint, sicut Tu Pater in Me, et Ego in Te, Joh. XVII:21. Pater, Omnia Mea Tua sunt, et omnia Tua Mea,” Joh. XVII:10. Quod Unio reciproca sit, est quia non datur aliqua Unio seu conjunctio inter duos, nisi unus ad alterum vicissim accedat; omnis Conjunctio in Universo Coelo, et in universo Mundo, et in toto homine, non aliunde est, quam ex reciproca accessione unius ad alterum, et tunc quod alter cum altero unum velit; inde fit homogeneum et sympathicum, ac unanimum et concors, in singulis utriusque; 2] talis conjunctio reciproca2 est animae et corporis apud unumquemvis hominem; talis conjunctio est spiritus hominis cum organis sensoriis et motoriis ejus corporis; talis conjunctio est cordis et pulmonis; talis conjunctio est voluntatis et intellectus; talis conjunctio est omnium membrorum et viscerum in se et inter se, in homine; talis conjunctio mentium est inter omnes qui se interius amant, est enim illa omni amori et amicitiae inscripta, amor enim vult amare et vult amari. Reciproca conjunctio est omnium in Mundo, quae inter se sarte conjuncta sunt; similis conjunctio est caloris solis cum calore ligni et lapidis, caloris vitalis cum calore omnium fibrarum in animatis; similis est arboris3 cum radice, per radicem cum arbore, et per arborem cum fructu; talis est magnetis cum ferro, et sic porro. Nisi conjunctio per accessionem unius ad alterum reciproce et vicissim fiat, non fit nisi externa conjunctio et non interna, et haec a se mutuo, tempore dilabitur, et quandoque ut se non amplius cognoscant.
1 Prima editio: Joh. XIV: 6. 11.
2 Prima editio: rcciproca
3 Nisi legeris humi (sic Worcester et Chadwick)

100. Nunc quia non dabilis est conjunctio quae conjunctio, nisi fiat reciproce et vicissim, ideo conjunctio Domini et hominis non alia est, ut manifeste patet ex his locis, Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in ME MANET, ET EGO IN ILLO1, Joh. VI:56. MANETE IN ME, ET EGO IN VOBIS; QUI MANET IN ME ET EGO IN ILLO, hic fert fructum multum, Joh. XV: 4,5. Qui aperit januam, ingrediar ad illum, et COENABO CUM ILLO, ET ILLE MECUM, Apoc. III:20, praeter alibi; haec Conjunctio fit, per quod homo accedat ad2 Dominum, et Dominus ad illum; nam certa et immutabilis Lex est, quod quantum homo accedit ad Dominum, tantum Dominus accedat ad hominem; sed de hoc, in Cap. de CHARITATE ET FIDE plura videbuntur.
1 Prima editio: illo
2 Prima editio: a

101. 1] VII. QUOD SIC DEUS FACTUS SIT HOMO, ET HOMO DEUS IN UNA PERSONA. Quod Jehovah Deus factus sit Homo et Homo Deus in una Persona, sequitur ut conclusum ex omnibus praemissis Articulis hujus Capitis, imprimis ex his duobus, “Quod Jehovah Creator universi descenderit et assumserit Humanum, ut redimeret et salvaret homines, de quo supra, n. 82, 83, 84; et quod Dominus per actus Redemptionis univerit Se Patri, et Pater Se Ipsi, ita reciproce et vicissim,” de quo supra, n. 97 ad 100; ex reciproca illa Unione evidenter patet, quod Deus factus sit Homo, et Homo Deus in una Persona: idem etiam consequitur ex Unione utriusque, quod sit sicut Animae et Corporis; quod hoc sit secundum fidem hodiernae Ecclesiae ex Symbolo Athanasii, videatur supra, n. 98 1; tum secundum fidem Evangelicorum in Capite librorum Orthodoxiae illorum, quod vocatur FORMULA CONCORDIAE, ubi valide stabilitur, tam ex Scriptura Sacra, quam ex Patribus, et quoque per rationes, quod Humana Christi Natura ad Divinam Majestatem, Omnipotentiam et Omnipraesentiam exaltata sit, tum quod in Christo Homo sit Deus et Deus Homo, de hoc ibi p. 607, 765. 2] Praeterea2 in hoc Capite evictum est, quod Jehovah Deus quoad Humanum suum in Verbo dicatur Jehovah, Jehovah Deus, Jehovah Zebaoth, tum Deus Israelis; quare Paulus dicit, Quod in Jesu Christo omnis plenitudo Divinitatis habitet corporaliter, Coloss. II:9; et Johannes, Quod Jesus Christus Filius Dei sit verus Deus, et Vita aeterna, I Epist. V:20 3; quod per Filium Dei proprie intelligatur Humanum Ipsius, videatur supra n. 92 seq. Et praeterea, Jehovah Deus et Se et Ipsum vocat Dominum; legitur enim, dixit JEHOVAH4 DOMINO meo, sede a dextris meis, Psalm. CX:1: et apud Esajam, “Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, cujus nomen DEUS, PATER AETERNITATIS,” Cap. IX:5,6 5: per Filium etiam intelligitur Dominus quoad Humanum apud Davidem, “Annuntiabo de statuto, Jehovah dixit, FILIUS MEUS TU, Ego HODIE genui Te, osculamini FILIUM, ne irascatur, et pereatis in via,” Psalm. II:7,12; hic non intelligitur Filius ab aeterno, sed Filius natus in Mundo, nam est propheticum de Domino venturo, quare vocatur Statutum, de quo Jehovah annuntiavit Davidi, et in Psalmo illo praemittitur, Ego inunxi Regem meum super Sionem, Vers. 6, et sequitur, dabo gentes Illi in haereditatem, Vers. 8; quare HODIE ibi non est ab aeterno, sed in tempore, nam apud Jehovam futurum est praesens.
1 Prima editio: n. 89
2 Prima editio: praeterea
3 Prima editio: V: 20. 21
4 Sic alibi. Prima editio: DOMINUS
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6,7 apud Biblia Anglica

102. 1] Creditur quod Dominus quoad Humanum non modo fuerit, sed etiam sit Filius Mariae, sed in hoc Orbis Christianus hallucinatur; quod fuerit Filius Mariae verum est, sed quod adhuc sit non verum est, nam per actus Redemptionis exuit Humanum ex Matre et induit Humanum ex Patre, inde est quod Humanum Domini sit Divinum, et quod in Ipso Deus sit Homo et Homo Deus. Quod exuerit Humanum ex matre, ac induerit Humanum ex Patre, quod est Divinum Humanum, videri potest ex eo, quod Ipse Mariam nusquam vocaverit suam matrem, ut constare potest ex his, Dixit mater Jesu ad Ipsum, vinum non habent, dixit illi Jesus, quid Mihi et tibi, MULIER, nondum venit hora mea, Joh. II:3,4 1. Et alibi, Jesus e cruce videt Matrem, et Discipulum adstantem quem amabat; dicit Matri suae, MULIER ecce filius2 tuus, deinde dicit Discipulo, ecce Mater tua, Joh. XIX:26,27: et semel quod non agnoverit illam, “Nuntiatum est Jesu a dicentibus, Mater tua et fratres tui foris stant, et volunt Te videre, Jesus respondens dixit, Mater mea, et fratres mei hi sunt, qui audiunt Verbum Dei et faciunt illud,” Luc. VIII:20,21, Matth. XII:46 ad 50 3, Marc. III:31 ad 35, ita Dominus non vocavit illam Matrem sed Mulierem, et dedit illam Johanni in Matrem; in aliis locis vocatur illa Mater Ipsius, sed non ab Ipsius ore. 2] Hoc etiam confirmatur per hoc, quod non agnoverit Se esse Filium Davidis; legitur enim apud Evangelistas, Interrogavit Jesus Pharisaeos, dicens, quid vobis videtur de Christo, cujus Filius est, dicunt Ipsi, Davidis; dixit illis, quomodo ergo David illum in spiritu Dominum suum vocat, dicens, dixit DOMINUS DOMINO MEO, sede a dextris meis, donec posuero inimicos tuos scabellum pedum tuorum; si ergo David vocat Ipsum Dominum, quomodo filius ejus est; et nemo poterat Ipsi respondere verbum, Matth. XXII:39 ad 44 4, Marc. XII:35,36,37, Luc. XX:41 ad 44, Psalm. CX:1. 3] “His adjiciam hoc novum; semel mihi datum est loqui cum Maria Matre; praeteriit quondam, et visa est in Coelo supra caput meum in vestitu albo ut ex serico, et tunc paulum morata dixit, quod Mater Domini fuerit, quia a se natus, sed quod factus Deus exuerit omne Humanum ex illa, et quod ideo adoret Ipsum ut suum Deum, et quod nolit ut quisquam Ipsum pro Filio suo agnoscat, quia in Ipso omne Divinum est.” 4] Ex his nunc elucet haec veritas, quod ita Jehovah sit Homo ut in primis etiam in ultimis, secundum haec, Ego sum Alphah et Omegah, Principium et Finis; Ille qui Est, qui Fuit, et qui Venturus est, Omnipotens, Apoc. I:8,11. Johannes cum vidit Filium hominis in medio septem candelabrorum, cecidit ad pedes Ipsius sicut mortuus; sed imposuit dextram suam super illo, dicens, Ego sum Primus et Ultimus, Apoc. I:13,17, Cap. XXI:6. Ecce venio cito, ut dem unicuique secundum opus ejus, Ego sum Alphah et Omegah, Principium et Finis, Primus et Ultimus, Apoc. XXII:12,13. Et apud Esajam, “Sic dixit Jehovah Rex Israelis, et Redemptor ejus Jehovah Zebaoth, Ego sum Primus et Ultimus,” Cap. XLIV:6, Cap. XLVIII:12.
1 Prima editio: Joh. II: 4
2 Prima editio: filius (�i’ absque italicis)
3 Prima editio: 49
4 Sic Schmidt, sed 22:41-46 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica.

103. 1] His adjungam hoc Arcanum; quod Anima quae est ex Patre, sit ipse homo, et quod Corpus quod est matre, non sit homo in se, sed ex illo; hoc duntaxat est indumentum ejus, contextum ex talibus quae e Mundo naturali sunt, at vero Anima ex talibus quae in Mundo spirituali; omnis homo post mortem deponit naturale, quod a matre tulit, et retinet1 spirituale quod a patre, una cum aliquo limbo ex purissimis naturae circum illud; sed hic limbus apud illos, qui in Coelum veniunt, est infra, et spirituale supra, at limbus ille, apud illos qui in Infernum veniunt, est supra et spirituale infra; inde est, quod homo angelus loquatur e Coelo, ita bonum et verum, at quod homo diabolus loquatur ex inferno dum ex corde suo, et tanquam e Coelo dum ex ore; hoc facit foris, illud autem domi. 2] Quoniam Anima hominis est ipse homo, et illa spiritualis ex origine sua, patet unde est, quod mens, animus, indoles, inclinatio, et affectio amoris Patris inhabitet proli post prolem, ac redeat et conspicuam se sistat a generatione in generationem; inde est, quod plures familiae, imo gentes a suo primo Patre cognoscantur; est communis imago in singulis faciebus progeniei, quae se manifestat2; et haec imago non mutatur nisi quam per spiritualia Ecclesiae: quod communis imago Jacobi et Judae adhuc in posteris illorum permaneat, et quod per illam ab aliis dignoscantur, est causa, quia suo Religioso firmiter huc usque adhaeserunt; est enim in semine cujusvis, ex quo concipitur, tradux seu propago Animae patris in suo pleno intra quoddam involucrum ex elementis3 e natura; per haec in utero matris formatur corpus ejus, quod potest fieri vel ad similitudinem patris, vel ad similitudinem matris, remanente usque imagine patris intra illam, quae jugiter allaborat se educere, quare si id non potest in prima sobole, praestat id in sequentibus. 3] Quod imago patris4 in pleno sit in semine, est causa, quia, ut dictum est, Anima est spiritualis ex origine sua, et spirituale non commune habet cum spatio, quare simile sibi est in parvo volumine, ut in magno. Quod ad Dominum attinet, Ille, dum in Mundo fuit, per actus redemptionis exuit omne Humanum ex Matre, et induit Humanum ex Patre, quod est Divinum Humanum, inde est, quod in Ipso Homo sit Deus et Deus Homo.
1 Prima editio: retinat
2 Prima editio: manefestat
3 Prima editio: eiementis
4 Prima editio: patrls

104. VIII. QUOD PROGRESSIO AD UNIONEM FUERIT STATUS EXINANITIONIS IPSIUS, ET QUOD IPSA UNIO SIT STATUS GLORIFICATIONIS IPSIUS. Quod Domino, cum fuit in Mundo, bini Status, qui vocantur Exinanitionis et Glorificationis, fuerint, notum est in Ecclesia; prior Status, qui fuit Exinanitionis, describitur multis in locis in Verbo, imprimis in Psalmis Davidis, et quoque apud Prophetas, et singulatim apud Esajam Cap. LIII, ubi dicitur, quod usque ad mortem exinaniverit animam suam, Vers. 12; idem hic Status fuit status humiliationis Ipsius coram Patre, nam in illo oravit ad Patrem, ac dicit quod voluntatem Ipsius faciat, et adscribit omnia quae operatus et loquutus1 est Patri; quod oraverit ad Patrem, constat ex his locis, Matth. XXVI:36 ad 44 2, Marc. I:35; Cap. VI:46, Cap. XIV:32 ad 39, Luc. V:16 3, Cap. VI:12, Cap. XXII:41 ad 44, Joh. XVII:9,15,20. Quod fecerit voluntatem Patris, Joh. IV:34, Cap. V:30; quod adscripserit omnia quae operatus et loquutus est4 Patri, Joh. VIII:26,27,28, Cap. XII:49,50; Cap. XIV:10; imo super cruce exclamavit, Deus mi, Deus mi, quare derelinquis Me, Matth. XXVII:46 5, Marc. XV:34; et praeterea, absque hoc statu non potuit crucifigi. Status Glorificationis est etiam Status Unionis; in hoc statu fuit, cum Transformatus fuit coram tribus suis Discipulis, et quoque cum Miracula fecit, et quoties dixit quod Pater et Ipse unum sint, quod Pater in Ipso et Ipse in Patre sit, quod omnia Patris Ipsius sint; et post plenariam Unionem, quod Ipsi esset potestas omnis carnis, Joh. XVII:2, ac omnis potestas in Coelo et in Terra6, Matth. XXVIII:18; praeter plura.
1 Prima editio: loqutus
2 Prima editio: Matth. XVII: 43
3 Prima editio: 15
4 Prima editio: est,
5 Prima editio: 47
6 Prima editio: Trra

105. 1] Quod bini illi status, Exinanitionis et Glorificationis, fuerint Domino, fuit causa, quia non alia progressio ad Unionem dabilis est, quoniam est secundum Divinum Ordinem, qui immutabilis est; Divinus Ordo est, ut homo disponat se ad receptionem Dei, ac paret se receptaculum et habitaculum, in quod Deus ingrediatur, ac ut in suo Templo habitet; hoc faciet homo a seipso, sed usque agnoscet quod sit a Deo; hoc agnoscet, quia non sentit praesentiam et operationem Dei, tametsi Deus omne bonum amoris et omne verum fidei apud hominem praesentissime operatur: secundum hunc Ordinem progreditur et progressurus est omnis homo, ut a naturali fiat spiritualis: similiter Dominus, ut Humanum Naturale suum Divinum faceret; inde est, quod oraverit ad Patrem, quod fecerit Voluntatem Ipsius, quod omnia, quae operatus et loquutus est, Ipsi attribuerit, et quod super cruce dixerit, Deus mi, Deus mi, cur derelinquis Me; in hoc enim statu Deus apparet absens: at post hunc statum venit alter, qui est status Conjunctionis cum Deo; in hoc agit homo similiter, sed tunc ex Deo, nec tunc opus habet, ut similiter sicut prius, tribuat Deo omne bonum quod vult et agit, et omne verum quod cogitat et loquitur, quia hoc inscriptum est cordi ejus, et inde est intus in omni actione et loquela ejus. Similiter Dominus se univit suo Patri, et Pater Se Ipsi: verbo, Dominus glorificavit suum Humanum, hoc est, Divinum illud fecit, quemadmodum Dominus regenerat hominem, hoc est, illum spiritualem facit.
2] Quod quisque homo, qui a naturali fit spiritualis, binos status subeat, et quod per primum intret in alterum, et sic e Mundo ad Coelum, in Capitibus de LIBERO ARBITRIO, de CHARITATE ET FIDE, et de REFORMATIONE ET REGENERATIONE, plene demonstrabitur; hic solum, quod in Primo statu, qui vocatur Reformationis, homo sit in plena libertate agendi secundum Rationale intellectus sui, et quod in secundo, qui est status Regenerationis, sit quoque in simili libertate, sed quod tunc velit et agat, ac cogitet et loquatur ex novo amore et nova intelligentia, quae sunt a Domino; in primo enim statu Intellectus agit primas partes et voluntas secundas, in altero agit voluntas primas ac intellectus secundas, at usque intellectus a voluntate, non autem voluntas per intellectum; conjunctio boni et veri, charitatis et fidei, ac interni et externi hominis, non aliter fit.
106. 1] Bini illi Status repraesentantur per varia in Universo, causa est, quia sunt secundum Divinum ordinem, et Divinus Ordo omnia et singula usque ad singularissima in Universo implet: Primus status repraesentatur apud omnem hominem per statum infantiae et pueritiae ejus usque ad ephebatum, adolescentiam et juventutem ejus, qui status est humiliationis ejus coram parentibus, et tunc obedientiae, et quoque informationis a magistris et ministris; alter autem status repraesentatur per statum ejusdem dum fit sui juris et arbitrii, sive suae voluntatis et sui intellectus, in quo illi est potestas in sua domo. Primus Status sic repraesentatur per statum Principis seu filii Regis, aut Ducis, antequam fit Rex aut Dux; similiter per statum cujusvis civis, antequam fit persona magistratus; cujusvis subditi antequam aliquo officio fungitur; tum cujusvis gymnasistae qui initiatur in ministerium antequam fit sacerdos, et postea hujus antequam fit pastor, et deinde hujus antequam fit Primas; tum cujusvis virginis antequam fit uxor, et cujusvis ancillae antequam fit hera; in genere cujusvis tironis antequam fit mercator, cujusvis militis antequam fit praefectus, et cujusvis famuli antequam fit herus; primus horum status est servitutis, et alter est propriae voluntatis et inde intellectus. Bini illi status repraesentantur etiam per varia in Regno Animali, primus per bestias et aves quamdiu sunt apud matres et patres, quos tunc jugiter sequuntur, ac ab illis aluntur et ducuntur; et alter status dum relinquunt1 illos, et sibi ipsis prospiciunt; similiter per vermes, primus dum repunt et ex foliis nutriuntur, secundus dum exuvias deponunt, et fiunt papiliones. 2] Bini illi status repraesentantur etiam in subjectis Regni vegetabilis, primus dum vegetabile ex semine exsurgit, ac ramis, frondibus et foliis2 insignitur, et alter dum fructus fert, et nova semina producit; hoc aequiparari3 potest conjunctioni veri et boni, quoniam omnia quae arboris sunt correspondent veris, et fructus bonis. At homo, qui subsistit in Primo statu, et non intrat alterum, similis est arbori, quae solum folia fert, et non fructus, de qua dicitur in Verbo, quod exstirpanda et conjicienda in ignem, Matth. XXI:19 4, Luc. III:9 5, Cap. XIII:6 ad 9 6, Joh. XV:5,6, estque sicut servus, qui non vult liber esse, de quo statutum erat, quod adduceretur ad januam vel ad postem, et perforaretur auris ejus subula, Exod. XXI:6, servi sunt qui non conjunguntur Domino, at liberi qui Ipsi conjunguntur, nam dicit Dominus, Si Filius7 vos liberos facit, vere liberi estis. Joh. VIII:36 8.
1 Prima editio: relnquunt
2 Prima editio: folsis
3 Prima editio: aequaparari
4 Cf. Matth. VII:19
5 Prima editio: Luc. I: 9
6 Prima editio: 10
7 Sic Errores Typographici
8 Prima editio: Joh. VIII: 8

107. 1] IX: QUOD POSTHAC NULLUS EX CHRISTIANIS IN COELUM VENIAT, NISI QUI IN DOMINUM DEUM SALVATOREM CREDIT, ET IPSUM SOLUM ADIT. Legitur apud Esajam, “Ecce Ego creo Coelum novum et Terram novam, et non commemorabuntur priora, neque ascendent super cor; et ecce creaturus sum Hierosolymam exultationem, et populum ejus laetitiam,” Cap. LXV:17,18 1, et in Apocalypsi, “Vidi Coelum novum et Terram novam, et vidi Sanctam Hierosolymam descendentem a Deo e Coelo, paratam sicut Sponsam Marito suo: et dixit Sedens super throno, ecce omnia nova faciam,” Cap. XXI:1,2,5, et pluries, quod non alii ingressuri sint Coelum, quam qui scripti sunt in Libro vitae Agni, Apoc. XIII:8, Cap. XVII:8, Cap. XX:12,15, Cap. XXI:27 2, per Coelum ibi non intelligitur Coelum coram oculis nostris aspectabile, sed Coelum Angelicum; per Hierosolymam non aliqua Urbs e Coelo, sed Ecclesia quae e Coelo illo a Domino descendet: et per Librum vitae Agni non intelligitur aliquis liber scriptus in Coelo qui aperietur, sed Verbum, quod est a Domino, et de Ipso. Quod Jehovah Deus, qui Creator et Pater vocatur, descenderit, et assumserit Humanum, etiam propter causam, ut possit adiri et conjungi, in praecedentibus hujus Capitis confirmatum, evictum et stabilitum est; quis enim, qui accedit ad hominem, adit Animam ejus, et quis hoc potest, sed adit ipsum hominem, quem videt facie ad faciem, et cum quo loquitur ore ad os; simile est cum Deo Patre et Filio, est enim Deus Pater in Filio, sicut Anima in suo Corpore. 2] Quod in Dominum Deum Salvatorem credendum sit, constat ex his in Verbo, “Adeo Deus dilexit Mundum, ut Filium suum Unigenitum dederit, ut omnis qui CREDIT IN IPSUM3, non pereat, sed vitam aeternam habeat, Joh. III:15,16. Qui CREDIT IN FILIUM, non judicatur, qui autem NON CREDIT, jam judicatus est, quia non credidit in nomen unigeniti Filii Dei, Joh. III:18. Qui CREDIT IN FILIUM, habet vitam aeternam; qui vero NON CREDIT FILIO, non videbit vitam, sed ira Dei manebit super illo, Joh. III:36. Panis Dei est, qui descendit e Coelo, et vitam dat Mundo; qui venit ad Me, non esuriet, et qui CREDIT IN ME, non sitiet unquam, Joh. VI:33,35. Haec est voluntas Ipsius, qui misit Me, ut omnis qui videt Filium et CREDIT IN IPSUM, habeat vitam aeternam, et resuscitem Ego illum in extremo die, Joh. VI:40. Dixerunt ad Jesum, quid faciemus ut operemur opera Dei, respondit Jesus, hoc est opus Dei, ut CREDATIS IN IPSUM, quem misit Pater, Joh. VI:28,29. Amen dico vobis, qui CREDIT IN ME4, habet vitam aeternam, Joh. VI: 47. Jesus clamavit dicens5, si quis sitiverit, venito ad Me, et bibito, quisquis6 CREDIT IN ME, Flumina e ventre illius fluent aquae viventis, Joh. VII:37,38. Nisi CREDIDERITIS quod Ego sim, moriemini in peccatis vestris, Joh. VIII:24. Jesus dixit., Ego sum resurrectio et vita; qui CREDIT IN ME, etsi moriatur, vivet: omnis vero qui vivit, et CREDIT IN ME, non morietur in aeternum, Joh. XI:25,26. Jesus dixit, Ego Lux in Mundum veni, ut omnis qui CREDIT IN ME, in tenebris non maneat, Joh. XII:46, Cap. VIII:12. Quousque Lucem habetis, CREDITE IN LUCEM, ut filii Lucis sitis,” Joh. XII:36. Quod mansuri sint in Domino, et Dominus in illis, Joh. XIV:20, XV:1 ad 5, XVII:23, quod fit per fidem. Paulus contestatus et Judaeis et Graecis poenitentiam in Deum, et FIDEM IN DOMINUM NOSTRUM JESUM CHRISTUM, Act. Apost. XX:21. Ego sum Via, Veritas et Vita; nemo venit ad Patrem nisi per Me, Joh. XIV:6. 3] Quod qui credit in Filium, credat in Patrem, quoniam ut supra dictum, Pater est in Ipso, sicut Anima in Corpore, constat ex his, Si Me nossetis, etiam Patrem meum nossetis, Joh. VIII:19, Cap. XIV:7. Qui videt Me, videt Ipsum qui misit Me, Joh. XII:45. Qui Me suscipit, suscipit Ipsum qui misit Me, Joh. XIII:20. Causa est, quia nemo potest videre Patrem, et vivere, Exod. XXXIII:20, quare dicit Dominus, Deum nemo vidit unquam, Unigenitus Filius qui in sinu Patris est, Ille exposuit, Joh. I:18. Non Patrem vidit quis, nisi qui est apud Patrem, Hic vidit Patrem, Joh. VI:46 7. Non vocem Patris audivistis unquam, neque speciem Ipsius vidistis, Joh. V:37. Illi autem, qui non sciunt aliquid de Domino, ut plerique in duabus Partibus Orbis, Asia et Africa, et quoque in Indiis, hi si credunt in Deum unum et vivunt secundum praecepta Religionis suae, ex sua fide et vita salvantur, nam imputatio est illis qui norunt, et non illis qui ignorant, sicut non est caecis dum impingunt, nam dicit Dominus, Si caeci essetis, non haberetis peccatum, jam vero dicitis quod videatis, ideo peccatum vestrum manet, Joh. IX:41.
1 Prima editio: Cap. LXV: 17
2 Prima editio: 26
3 CREDIT IN IPSUM ubi in prima editione credit in Ipsum
4 Prima editio: Me
5 Prima editio: dieens
6 Prima editio: QUISQUIS
7 Prima editio: Joh. VI: 6

108. Ad hoc ulterius confirmandum referam quae scio, quia vidi et ideo testari possum, quae sunt; quod hodie a Domino Novum Coelum Angelicum condatur, et quod condatur ex illis, qui in Dominum Deum Salvatorem credunt, et Ipsum immediate adeunt, et quod reliqui rejiciantur; quare si posthac aliquis e Christiano Orbe in Mundum Spiritualem venit, quod fit omni homini post mortem, et non in Dominum credit, et Illum solum adit, et hoc tunc non potest recipere, quia male vixit, aut in falsis se confirmavit, in primo vestigio ad Coelum repellitur, et facies ejus inde avertitur, et convertitur ad Terram Inferiorem, quo etiam abit, et se conjungit cum illis ibi, qui in Apocalypsi per Draconem et Pseudoprophetam intelliguntur. Omnis etiam homo in Terris Christianis, qui non credit in Dominum, posthac nec exauditur; ejus preces in Coelo sunt sicut odores maleolenti, ac sicut eructationes1 ex pulmone saucio; et si putatur quod oratio ejus sit sicut suffitus ex thure, usque non ascendit ad Coelum angelicum aliter quam sicut fumus incendii, qui a procella deorsum cadente rejicitur in oculos ejus, aut sicut suffitus ex thuribulo sub pallio monachi, ita fit post hoc tempus cum omni pietate, quae determinatur ad Trinitatem discretam, et non ad conjunctam; quod in Domino Divina Trinitas conjuncta sit, est hujus Operis principale objectum. Hic Novum hoc adjiciam, quod ante aliquot Menses duodecim Apostoli a Domino convocati sint, et in Universum Mundum Spiritualem, sicut prius in Mundum naturalem, emissi, cum mandato ut hoc Evangelium praedicent, et tunc cuivis Apostolo sua Regio addicata est; quod mandatum etiam omni zelo et opera obeunt. Sed de his in Ultimo Capite hujus Libri, ubi de CONSUMMATIONE SAECULI, de ADVENTU DOMINI, et de NOVA ECCLESIA, in specie transigetur.
1 Prima editio: eructiones


109. COROLLARIUM.

1] Omnes Ecclesiae, quae ante Adventum Domini fuerant, Ecclesiae Repraesentativae fuerunt, quae Divina Vera non videre potuerunt nisi quam in Umbra; at post adventum Domini in Mundum, Ecclesia ab Ipso instituta est, quae Divina Vera vidit, aut potius, videre potuit in Luce; differentia est, qualis inter Vesperam et Mane; Status Ecclesiae ante Adventum Domini in Verbo etiam vocatur Vespera, et Status Ecclesiae post adventum Ipsius, vocatur Mane. Dominus ante adventum suum in Mundum, quidem praesens fuit apud homines Ecclesiae, sed mediate per Angelos qui repraesentabant Ipsum, at post adventum suum praesens est apud homines Ecclesiae immediate, nam in Mundo induit quoque DIVINUM NATURALE, in quo apud homines praesens est: Glorificatio Domini est glorificatio Humani Ipsius, quod assumsit in Mundo, ac Humanum Domini glorificatum est DIVINUM NATURALE: Quod ita sit, evidens est ex eo, quod Dominus cum toto suo Corpore, quod in Mundo habuit, e sepulchro resurrexerit, nec quicquam in illo reliquerit, proinde quod ipsum Humanum Naturale a primis ad ultima ejus inde secum tulerit: quapropter dixit Discipulis post resurrectionem credentibus videre Spiritum, Videte Manus meas et Pedes meos, quod Ipse Ego sim, palpate Me et videte, nam Spiritus carnem et ossa non habet, sicut Me videtis habere, Luc. XXIV:37,39. Ex quibus patet, quod Naturale Ipsius Corpus per Glorificationem Divinum factum sit; quare dicit Paulus, Quod in Christo habitet omnis plenitudo Divinitatis corporaliter, Coloss. II:9, et Johannes, Quod Filius Dei Jesus Christus sit Verus Deus, I Epist. V:20 1. Ex his sciunt Angeli, quod solus Dominus in Universo Mundo Spirituali sit plenus Homo.
2] Notum est in Ecclesia, quod omnis Cultus apud Gentem Israeliticam et Judaicam fuerit mere Externus, et quod adumbraverit Cultum Internum, quem Dominus aperuit; et quod sic Cultus ante adventum Domini constiterit in typis et figuris, quae repraesentabant Cultum verum in sua justa effigie. Ipse Dominus apud Antiquos quidem visus est, nam dixit ad Judaeos, Abraham Pater vester exultavit ut videret diem meum, et vidit, et gavisus est: dico vobis, priusquam Abraham fuit, Ego fui, Joh. VIII. 56, 58. Sed quia tunc solum repraesentabatur Dominus, quod factum est per Angelos, ideo omnia Ecclesiae apud illos repraesentativa facta sunt; at postquam in Mundum venit, repraesentationes illae evanuerunt; hujus rei interior causa fuit, quia Dominus in Mundo etiam induit Divinum Naturale, et ex hoc non modo illustrat Internum spiritualem hominem, sed etiam Externum naturalem, quae duo nisi simul illustrantur, homo est sicut in umbra, at dum uterque simul illustratur, est sicut in die; dum enim solus Internus homo illustratur et non simul Externus, aut dum solum Externus et non simul Internus, est sicut quis dormit et somniat, et mox dum expergiscitur, recolligit somnium, et ex illo concludit varia, quae tamen imaginaria sunt; et est quoque sicut ambulans in somno, et objecta quae videt, putat videri in luce diurna. 3] Discrimen inter statum Ecclesiae ante adventum Domini, et post adventum Ipsius, est quoque sicut qui noctu in luce Lunae et Stellarum legit scripturam, et sicut qui in luce solis; quod oculus in priore luce, quae modo est candida, erret, et in posteriore, quae etiam est flammea, non erret, liquet: quare de Domino legitur, Dixit Deus Israelis, mihi loquuta est Petra Israelis, ille sicut Lux matutae, dum oritur Sol, matutae sine nubibus, II Sam. XXIII:3,4, Deus Israelis, et Petra Israelis est Dominus: et alibi, Erit lux lunae sicut lux solis, et lux solis erit septupla, sicut lux septem dierum, in die quo obligabit Jehovah fracturam populi sui, Esaj. XXX:26 2: haec dicuntur de Statu Ecclesiae post adventum Domini. Verbo, Status Ecclesiae ante adventum Domini comparari potest Vetulae, cujus facies fucata fuit, et ex purpura fuci apparuit sibi pulchra; at Status Ecclesiae post adventum Domini comparari potest Virgini ex purpura nativa formosae: Et quoque Status Ecclesiae ante adventum Domini comparari potest crustae alicujus fructus, ut aurantii, pomi, pyri, uvae, et ejus sapori, at status Ecclesiae post adventum Ipsius comparari potest Interioribus illorum fructuum, et horum sapori; praeter cum similibus aliis: et haec propter illam causam, quia Dominus, postquam induit etiam Divinum Naturale, illustrat Internum spiritualem hominem et Externum naturalem simul, nam dum modo Internus homo illustratur et non simul Externus, fit umbra, similiter dummodo Externus et non simul Internus.
1 Prima editio: I Epist. V: 20. 21.
2 Prima editio: Esaj. XXX: 25. 26:

* * * * *

110. 1] Hic adducentur haec MEMORABILIA. PRIMUM. Quondam in Mundo Spirituali vidi Ignem fatuum in aere delapsum in terram, et lucidum circum circa illum; erat meteoron quod vulgus vocat Draconem; notavi locum ubi decidit, sed hoc in diluculo suboriente Sole disparatum est, sicut fit cum omni fatuo Igne. Post matutam accessi ad locum, ubi delapsum ejus in nocte vidi, et ecce ibi humus ex miscela sulphuris, ramentorum ferri, et argillae luti: et subito tunc visa sunt duo Tentoria, unum directe supra locum, et alterum a latere versus meridiem, et suspexi, et vidi quendam Spiritum e coelo sicut fulmen1 decidentem, et injectum in Tentorium, quod directe supra locum delapsus meteori stetit, et ego in altero quod juxta erat versus meridiem, in ostio hujus steti, et vidi Spiritum in altero etiam in ostio sui tentorii stantem; et tunc quaesivi illum, cur ita decidit e Coelo; ad quod ille respondit, quod dejectus sit ut angelus Draconis ab angelis Michaelis, quia aliqua de Fide mea, in qua me confirmavi in Mundo, loquutus sum; inter quae fuit hoc, quod Deus Pater et Deus Filius sint duo, et non unus; omnes enim in Coelis hodie credunt, quod sint unum sicut anima et corpus; et omnis dictio contra id, est sicut stimulus in naribus illorum, et sicut subula perforans aures illorum, unde illis fit emotio et dolor, et propter hoc contradicens mandatur exire, et si tergiversatur, dejicitur: 2] hoc audito ad illum dixi, cur non credidisti sicut illi; retulit, quod post excessum e Mundo nemo possit credere aliud, quam quod per confirmationem sibi impresserat; hoc manet infixum, et non potest avelli, imprimis id quod quis apud se confirmavit de Deo; quoniam in Coelis cuivis est locus secundum ideam Dei: porro interrogavi, per quae confirmaverat quod Pater et Filius essent duo; dixit, per haec in Verbo, quod Filius oraverit ad Patrem, non modo ante Passionem crucis, sed etiam in illa; ut et quod se coram Patre suo humiliaverit; quomodo tunc possunt unus esse, sicut anima et corpus unum sunt in homine; quis orat sicut ad alium, et humiliat se sicut coram alio, dum ipse ille est; ita nullus facit, minus Filius Dei: et praeterea, Universa Ecclesia Christiana meo tempore divisit Divinitatem in Personas, ac unaquaevis Persona est unum per se, ac definitur quod sit quod proprie subsistit. 3] His ab illo auditis, respondi, percepi ex sermone, quod prorsus nihil scias, quomodo Deus Pater et Filius unum sunt, et quia non scis quomodo, confirmaveras te in falsis, in quibus Ecclesia adhuc est de Deo; nonne scis, quod Domino, cum erat in Mundo, fuerit anima sicut omni alii homini; unde haec Illi, nisi ex Deo Patre; quod ita sit, ex Verbo Evangelistarum abunde patet; quid tunc quod vocatur Filius nisi Humanum, quod a Divino Patris conceptum est, et a Maria Virgine natum; Mater non potest concipere Animam; hoc totaliter repugnat Ordini, secundum quem omnis homo nascitur; nec potest Deus Pater indere Animam ex se et deinde recedere, sicut omnis pater in Mundo, quoniam Deus est sua Divina Essentia, et haec est una et individua, et quia est individua est Ipse; inde est, quod Dominus dicat, quod Pater et Ipse unum sint, et quod Pater in Ipso et Ipse in Patre, praeter plura similia: hoc etiam conceptores Symboli Athanasiani e longinquo viderunt, quare postquam Deum in tres Personas partiti sunt, usque dicunt quod in Christo Deus et Homo, hoc est, Divinum et Humanum, non sint duo, sed unum sicut anima et corpus in homine. 4] Quod Dominus in Mundo oraverit ad Patrem sicut ad alium, et quod humiliaverit se coram Patre sicut coram alio, fuit secundum Ordinem a Creatione constabilitum, qui immutabilis, secundum quem omnis ad conjunctionem cum Deo progredietur; ordo ille est, quod sicut homo per vitam secundum leges ordinis, quae sunt praecepta Dei, se conjungit Deo, ita Deus se conjungat homini, et a naturali illum spiritualem faciat; similiter Dominus se univit suo Patri et Deus Pater se Ipsi; fuitne Dominus dum Infans sicut infans, dum Puer sicut puer; legiturne quod profecerit sapientia et gratia, et postea, quod rogaverit Patrem, ut Nomen suum, hoc est, Humanum suum, glorificaret; glorificare est per Unionem secum Divinum facere; inde patet, quod Dominus in statu exinanitionis suae, qui status fuit status progressionis Ipsius ad Unionem, oraverit ad Patrem. 5] Idem ille Ordo a Creatione cuivis homini inscriptus est, nimirum quemadmodum homo per veritates ex Verbo parat intellectum suum, ita adaptat illum ad recipiendum fidem a Deo, et quemadmodum per opera charitatis parat voluntatem, ita accommodat illam ad recipiendum amorem a Deo; nam quemadmodum artifex secat adamantem, ita applicat illum ad recipiendum et emittendum splendorem lucis; et sic porro: parare se ad receptionem Dei et conjunctionem, est vivere secundum Divinum Ordinem, et leges ordinis sunt omnia praecepta Dei; haec Dominus ad omnem apicem implevit, et sic se fecit receptaculum Divinitatis in omni plenitudine; quare Paulus dicit, quod in Jesu Christo omnis plenitudo Divinitatis habitet corporaliter [Coloss. II:9], et Ipse Dominus quod omnia Patris sint Ipsius [Joh. XVI:15]. 6] Ulterius tenendum est, quod Dominus apud hominem solus activus sit, et quod homo ex se mere passivus sit, at quod per influxum vitae a Domino etiam activus; ex hoc perpetuo influxu a Domino apparet homini sicut sit activus ex se; et quia ita est, et ei liberum arbitrium est, et hoc ei datum est ut semet paret ad recipiendum Dominum, et sic ad conjunctionem, quae non dabilis est, nisi sit reciproca, et reciproca fit dum homo ex suo libero agit, et tamen ex fide attribuit Domino omne activum.
7] Post haec interrogavi, num ille sicut alii ejus sodales confessus est, quod Deus unus sit; respondit, quod confessus; et tunc dixi, at vereor, quod cordis tui confessio sit, quod nullus Deus sit; numne omnis loquela oris procedit ex cogitatione mentis, quare non potest aliter, quam ut confessio oris, quod unus Deus sit, expellat cogitationem e mente quod tres sint, ac vicissim quod cogitatio mentis expellat ex ore confessionem quod unus sit; quid inde resultat aliud, quam quod nullus Deus sit; numne sic evacuatur omne interstitium, quod est a cogitatione ad os, et ab ore retro ad cogitationem, et quid tunc a mente aliud concluditur de Deo, quam quod Natura sit Deus, et de Domino quod Anima Ipsi vel a Matre vel a Josepho fuerit; a quibus duobus, ut ab horrendis et abominabilibus, omnes Angeli coeli se avertunt. His dictis, Spiritus ille ablegatus est in Abyssum, de qua in Apocalypsi Cap. IX:2 seq., ubi Angeli Draconis ventilant mystica de sua Fide. 8] Postridie cum prospexi ad eundem locum, vidi loco Tentoriorum duas Statuas in similitudine hominum, factas ex pulvere terrae, quae erat miscela sulphuris, ferri et argillae, et una Statua visa est habere sceptrum in manu sinistra, coronam super capite, et librum in manu dextra, tum pectorale oblique cinctum fascia ex lapidibus pretiosis, et a tergo togam fluentem ad alteram Statuam, sed haec Statuae illi inducta fuerunt per phantasiam; et tunc vox audita est inde a quodam Draconico; haec Statua repraesentat Fidem nostram ut Reginam, et altera post illam, Charitatem ut famulam ejus: haec erat ex simili miscela pulverum conflata, et posita post extremitatem togae defluentis a tergo Reginae, et tenuit chartam in manu, super qua erat scriptum, cave ne propius accedas et togam tangas. At subito tunc imber e coelo decidit, et penetravit utramque Statuam, quae quia ex miscela sulphuris, ferri et argillae constabant, ebulliebant, sicut fieri solet miscela illorum pulverum, dum aqua super illam immittitur, et sic accensae igne intestino diffluebant, et factae acervi, qui postea sicut tumuli sepulchrales super terra illa eminebant.
1 Prima editio: falmen

111. 1] SECUNDUM MEMORABILE. In Mundo naturali est homini duplex loquela, quia duplex cogitatio, Externa et Interna, potest enim homo loqui ex cogitatione interna, et simul tunc ex cogitatione externa, et potest loqui ex cogitatione externa1 et non ex interna, imo contra internam, inde simulationes, assentationes et hypocrises: at in Mundo Spirituali non est homini duplex loquela, sed simplex, loquitur ibi sicut cogitat, alioquin sonus stridet, et laedit aures; at usque potest silere, et sic non evulgare mentis suae cogitata; quare hypocrita, cum inter sapientes venit, vel abit, vel proripit se ad angulum in conclavi, et facit se inconspicuum, et sedet mutus. 2] Quondam erant multi in Mundo Spirituum congregati, et de hac re inter se loquebantur, dicentes, quod non posse loqui nisi sicut cogitat, sit durum illis in bonorum consortio, qui non juste cogitaverunt de Deo et de Domino. In medio congregatorum erant Reformati, et multi ex Clero, et juxta illos Pontificii cum monachis; ac hi et illi primum dixerunt, quod hoc non durum sit, quid opus aliter loqui quam sicut cogitat, et si forte non juste cogitet, potestne comprimere labia, et tenere silentium; et Clerus dixit, quis non cogitat juste de Deo et de Domino: sed aliqui ex congregatis dixerunt, tentemus illos; et dixerunt illis, qui se confirmaverunt in Trinitate Personarum de Deo, ut ex cogitatione dicerent Unum Deum; sed non potuerunt, contorserunt et plicaverunt labia in plures sinus, et non potuerunt articulare sonum in voces alias, quam ideis cogitationis illorum consonas, quae erant trium Personarum, et inde trium Deorum. 3] Porro dictum est illis, qui confirmaverunt Fidem Separatam a charitate, ut nominarent JESUM, sed non potuerunt, at omnes potuerunt dicere Christum, et quoque Deum Patrem; hoc mirati sunt et quaesiverunt causam, et invenerunt hanc, quod oraverint ad Deum Patrem propter Filium, et non oraverint ad Ipsum Salvatorem, et JESUS significat Salvatorem. 4] Porro dictum est illis, ut ex cogitatione de Humano Domini dicerent2 DIVINUM HUMANUM; sed nemo ex Clero, qui ibi aderat, potuit, at aliqui ex Laicis potuerunt, quare hoc in seriam ventilationem missum est; et tunc I. Lecta3 sunt coram illis haec apud Evangelistas, Pater dedit omnia in manum Filii, Joh. III:35. Pater dedit Filio potestatem omnis carnis, Joh. XVII:2. Omnia Mihi tradita sunt a Patre, Matth. XI:27 4. Data est Mihi omnis potestas in Coelo et in Terra, Matth. XXVIII:18. Et dictum est illis, tenete inde in cogitatione, quod Christus tam quoad Divinum quam quoad Humanum suum sit Deus Coeli et Terrae, et sic enuntiate DIVINUM HUMANUM, sed usque non potuerunt, et dixerunt, quod quidem exinde tenerent aliquid cogitationis ex intellectu de eo, sed usque non aliquid agnitionis, et quod ideo non possent. 5] II. Postea lectum est coram illis ex Luca Cap. I:32,34,35; quod Dominus quoad Humanum esset Filius Jehovae Dei, et quod ibi dicatur Filius Altissimi, et ubivis alibi Filius Dei, et quoque Unigenitus, et petierunt ut hoc tenerent in cogitatione, et quoque quod Unigenitus Filius Dei natus in Mundo non possit non esse Deus sicut Pater est Deus, et eloquerentur DIVINUM HUMANUM; sed dixerunt, non possumus5, quia spiritualis nostra cogitatio, quae est interior, non admittit in cogitationem proximam loquelae6 alias ideas quam similes, et quod inde percipiant, quod nunc non liceat cogitationes suas dividere, sicut in Mundo naturali. 6] III. Deinde lecta sunt coram illis verba Domini ad Philippum, haec, Dixit Philippus, Domine, monstra nobis Patrem, et dixit Dominus, qui videt Me, videt Patrem, nonne credis, quod Ego in Patre et Pater in Me, Joh. XIV:8 ad 11; et quoque alia loca, quod Pater et Ipse unum sint, ut Joh. X:30; et dictum est illis, ut tenerent id in cogitatione, et sic dicerent DIVINUM HUMANUM, sed quia illa cogitatio non fuit radicata in agnitione, quod Dominus esset Deus etiam quoad Humanum, contorserunt labia in plicas usque ad indignationem, et voluerunt cogere os suum ad edicendum, sed non valuerunt; causa erat, quia ideae cogitationis, quae fluunt ex agnitione, unum faciunt cum vocibus linguae apud illos qui in Mundo Spirituali sunt, et ubi ideae illae non sunt, non dantur voces, nam ideae fiunt voces in loquela. 7] IV. Porro, lecta sunt coram illis ex Doctrina in Universo Christiano Orbe recepta, haec, Quod Divinum et Humanum in Domino non sint duo, sed unum, imo una Persona, unita sicut anima et corpus in homine, haec ex Fide symbolica Athanasiana, et agnita a Conciliis; et dictum est illis, exinde potestis omnino habere ideam ex agnitione quod Humanum Domini sit Divinum, quia Anima Ipsius est Divina, est enim ab Ecclesiae vestrae doctrina, quam in Mundo agnoveratis; insuper Anima est ipsa hominis essentia, et corpus est hujus forma, ac essentia et forma unum faciunt, sicut esse et existere, et sicut causa efficiens effectus et ipse effectus; retinuerunt illam ideam, et voluerunt ex illa enuntiare DIVINUM HUMANUM, sed non potuerunt, interior enim idea de Humano Domini exterminavit et expunxit ideam hanc novam adscititiam, ut illam vocabant. 8] V. Adhuc coram illis lectum est ex Johanne, hoc, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, et Verbum Caro factum est, I:1,14, et quoque hoc, Jesus Christus est verus Deus, et Vita aeterna, I Epist. V:20,7 et ex Paulo, “In Christo Jesu habitat omnis plenitudo Divinitatis corporaliter,” Coloss. II:9; et dicebatur illis ut similiter cogitarent, nempe quod Deus qui fuit Verbum factus sit Homo; quod esset verus Deus; et quod omnis plenitudo Divinitatis in Ipso habitaret corporaliter; et fecerunt ita, sed solum in externa cogitatione, quare non potuerunt propter renisum internae eloqui DIVINUM HUMANUM, dicentes aperte, quod non possent habere ideam Divini Humani, quia Deus est Deus, et homo est homo, et Deus est Spiritus, et de spiritu non aliter cogitavimus, quam sicut de Vento aut aethere. 9] VI. Tandem dictum est illis, nostis quod Dominus dixerit, Manete in Me, et Ego in vobis, qui manet in Me et Ego in illo, hic fert fructum multum, quia sine Me non potestis facere quicquam, Joh. XV:4,5; et quia aliqui ex Clero Angliae aderant, lectum est coram illis ex una illorum Oratione ad Sanctam Communionem, For, when we spiritually8 eat the flesh of Christ and drink9 the blood, then we dwell10 in Christ and Christ in us; si nunc cogitatis, quod hoc non dari possit, nisi Humanum Domini sit Divinum, enuntiate itaque DIVINUM HUMANUM ex agnitione in cogitatione, sed usque non potuerunt, fuit enim idea illis tam alte impressa, quod Divinum non posset esse Humanum, et Humanum non Divinum, et quod Divinum Ipsius esset a Divino Filii ab aeterno, et Humanum simile humano alterius hominis: at dictum est illis, quomodo potestis ita cogitare, num rationalis Mens potest usquam cogitare, quod aliquis Filius a Deo sit natus ab aeterno. 10] VII. Postea converterunt se ad Evangelicos, dicentes, quod Augustana Confessio et Lutherus docuerint, quod Filius Dei et Filius hominis in Christo sit una Persona, et quod Ipse etiam quoad Humanam Naturam sit Omnipotens et Omnipraesens, et quod quoad illam ad dextram Dei Patris sedeat, et gubernet omnia in Coelis et in Terris, impleat cuncta, nobiscum sit, et in nobis habitet et operetur; et quod non sit adorationis differentia, quia per Naturam, quae cernitur, adoratur Divinitas quae non cernitur, et quod in Christo Deus sit Homo et Homo Deus: his auditis responderunt, num est ita, et circumspexerunt, et mox dixerunt, haec prius non novimus, quare non possumus dicere DIVINUM HUMANUM11: at unus et alter dixit, legimus id et scripsimus id, sed usque cum de eo in nobis cogitavimus, fuerunt modo verba, quorum ideam interiorem non habuimus. 11] VIII: Tandem conversi ad Pontificios dixerunt, forte vos potestis nominare DIVINUM HUMANUM, quia creditis quod in vestra Eucharistia in Pane et Vino, et in omni eorum parte sit integer Christus, et quoque adoratis Ipsum, cum monstratis et circumfertis hostias, ut Sanctissimum Deum, tum quia vocatis Mariam Deiparam seu Dei genetricem, consequenter agnoscitis quod genuerit Deum, hoc est, Divinum Humanum; et illi tunc voluerunt enuntiare illud, sed quia subiit tunc materialis idea de Corpore et Sanguine Christi, et quoque fides quod Humanum Ipsius a Divino separabile sit, et quod actualiter separatum sit apud Papam, in quem solum Humana Ipsius potestas, et non Divina translata est, non enuntiare potuerunt: et tunc surrexit unus Monachus, et dixit, quod possit cogitare Divinum Humanum de Sanctissima Virgine Maria, et quoque de Sancto Monasterii sui; et alter Monachus accessit, dicens, ego possum ex idea cogitationis meae, quam nunc foveo, dicere Divinum Humanum de Sanctissimo Papa, potius quam de Christo; sed tunc aliqui ex Pontificiis retraxerunt illum, et dixerunt, pudeat te. 12] Post haec visum est Coelum apertum, et visae sunt Linguae sicut flammulae descendentes et influentes apud quosdam, et illi tunc celebrabant DIVINUM HUMANUM DOMINI, dicentes, removete ideam trium Deorum, et credite quod in Domino habitet omnis plenitudo Divinitatis corporaliter, et quod Pater et Ipse unum sint sicut anima et corpus unum sunt, et quod Deus non sit ventus et aether, sed quod sit Homo, et tunc conjungemini Coelo, et a Domino poteritis nominare JESUM, et dicere DIVINUM HUMANUM.
1 Prima editio: exterra
2 Prima editio: dicereat
3 Prima editio: lecta. Cf. AR 294:4 ubi Lecta
4 Prima editio: Matth. XI: 7
5 Prima editio: postumus
6 Prima editio: loquaelae
7 Prima editio: I Epist. V: 21
8 Prima editio: spiritually
9 Prima editio: drinck
10 Prima editio: dwel
11 DIVINUM HUMANUM ubi in prima editione Divinum Humanum


112. 1] TERTIUM MEMORABILE. Quondam1 post diluculum evigilatus exivi in hortum ante domum, et vidi orientem Solem in suo jubare, et circum circa illam cincturam primum tenuem et postea exstantiorem sicut ex auro splendentem, et sub limbo ejus ascendentem nubem, quae pyropi instar, a flamma solis coruscabat; et tunc incidi in meditationem ex fabulis vetustissimorum, quod finxerint Auroram alatam pennis argenteis in ore ferentem aurum. Cum Mens deliciabatur in his, factus sum in spiritu, et audivi aliquos inter se loquentes, et dicentes, utinam daretur loqui cum Novatore, qui pomum Eridis inter Antistites Ecclesiae projecit, ad quod cucurrerunt multi ex Laicis, et desumptum obtulerunt oculis nostris; per pomum illud intellexerunt Codicillum inscriptum, SUMMARIA EXPOSITIO DOCTRINAE NOVAE ECCLESIAE; et dixerunt est sane schismaticum a nemine hactenus cogitatum; et audivi tunc unum ex illis clamantem, quid Schismaticum, est Haereticum; sed aliqui a latere ejus regerebant, tace, obmutesce, non est Haereticum, allegat copiam dictaminum Verbi, ad quae peregrini nostri, per quos intelligimus laicos, attendunt et adstipulantur. 2] Cum haec audivi, quia in spiritu eram, accessi, et dixi, adsum; quid rei; et statim unus ex illis, qui, ut postea audivi, fuit Germanus, nativus ex Saxonia, et tono auctoritatis loquutus dixit, unde tibi audacia invertendi Cultum in Orbe Christiano per tot saecula constabilitum, qui fuit, quod Deus Pater ut Creator Universi, et ejus Filius ut Mediator, et Spiritus sanctus ut Operator, invocarentur, et tu Primum et Ultimum Deum ex Personalitate nostra separas, cum tamen Ipse Dominus dicit, quando oratis, orate ita, PATER NOSTER, QUI EST IN COELIS, SANCTIFICETUR NOMEN TUUM, VENIAT REGNUM TUUM, itane mandatum est, ut invocaremus Deum Patrem: his dictis silentium factum est, et omnes, qui illi favebant, steterunt sicut fortes milites super Navibus bellicis cum vident Classem hostilem, clamaturi, pugnemus nunc, certa est victoria; 3] et tunc exorsus sum loqui, et dixi, quis vestrum non scit, quod Deus de Coelo descenderit, et factus sit homo, nam legitur, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, et Verbum Caro factum est; tum quis vestrum non scit, et spectavi ad Evangelicos, inter quos erat Dictator ille, qui me alloquutus est, quod in Christo ex Maria Virgine nato, Deus sit Homo et Homo Deus; sed ad haec Caetus obstrepuit, quare dixi, scitisne hoc, est secundum doctrinam confessionis vestrae, quae vocatur FORMULA CONCORDIAE, ubi hoc dicitur, et multis corroboratur; et tunc Dictator ille se convertit ad Caetum, et quaesivit2 num nossent hoc, et responderunt, nos parum studuimus in Libro illo de PERSONA CHRISTI, sed sudavimus ibi in Articulo de JUSTIFICATIONE per solam fidem; at usque si illud ibi legitur, acquiescimus; et tunc unus ex illis3 recordatus dixit, legitur, et plus adhuc, quod Humana Christi Natura ad Divinam Majestatem et ad omnia ejus attributa, exaltata sit, et quoque quod Christus in Illa sedeat ad dextram sui Patris. 4] His auditis conticuerunt; post hunc consensum iterum loquutus sum, dicens, quum ita est, quid tunc Pater nisi Filius et Filius nisi etiam Pater, sed quia hoc iterum obstrepuit auribus illorum, continuavi dicens; audite ipsa verba Domini, ad quae si non prius attenderitis, attendite nunc, dixit enim, Pater et Ego unum sumus; Pater in Me est et Ego in Patre; Pater omnia Mea tua sunt et omnia Tua Mea; qui videt Me videt Patrem, quid illa aliud, quam quod Pater in Filio sit et Filius in Patre, et quod unum sint sicut Anima et Corpus in homine, et sic quod sint una Persona; hoc quoque erit fidei vestrae, si creditis Symbolo Athanasiano, ubi consimilia dicuntur: sed assumite ex allatis solum hoc effatum Domini, Pater, omnia Mea Tua sunt et omnia Tua Mea, quid hoc aliud, quam quod Divinum Patris sit Humani Filii, et Humanum Filii Divini Patris, consequenter quod in Christo Deus sit Homo et Homo Deus, et sic quod unum sint sicut anima et corpus unum sunt: 5] simile etiam potest omnis homo de sua anima et suo corpore dicere, videlicet, omnia tua mea sunt et omnia mea tua, tu in me es et ego in te, qui videt me videt te, nos unum sumus quoad personam et quoad vitam; causa est, quia anima est in toto et in omni parte hominis, vita enim animae est vita corporis, et mutuum est inter illos: ex his patet, quod Divinum Patris sit anima Filii, et quod Humanum Filii sit corpus Patris; unde anima filii nisi a patre, et unde corpus ejus nisi a matre; dicitur Divinum Patris, ac intelligitur Ipse Pater, quoniam Ipse et suum Divinum est idem, hoc etiam est unum et individuum; quod ita sit, constat etiam ex his Angeli Gabrielis verbis ad Mariam, Virtus Altissimi obumbrabit te, et Spiritus Sanctus superveniet te, et sanctum quod nascetur ex te, vocabitur Filius Dei, et mox supra vocatur Filius Altissimi; et alibi, Filius Unigenitus; vos autem, qui solum nominatis Ipsum Filium Mariae, deperditis ideam Divinitatis Ipsius, sed hanc non perdunt alii, quam Docti e Clericis ac Eruditi e Laicis, qui dum elevant cogitationes supra sensualia corporis sui, spectant gloriam famae suae, quae non modo adumbrat, sed etiam exstinguit lucem, per quam intrat gloria Dei. 6] Sed redeamus ad Orationem Dominicam, ubi dicitur, Pater noster qui est in Coelis, sanctificetur4 Nomen tuum, veniat Regnum tuum; vos, qui hic estis, intelligitis per illa Patrem in Solo Divino suo, ego autem Ipsum in Humano suo, et Hoc quoque est Nomen Patris, nam Dominus dixit, Pater glorifica Nomen tuum, hoc est, Humanum tuum; et quando hoc fit, tunc venit Regnum Dei, et haec Oratio mandata est pro hoc tempore, videlicet, ut Deus Pater adeatur per Humanum suum; dixit etiam Dominus, Nemo venit ad Patrem nisi per Me: et apud Prophetam, Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, cujus Nomen DEUS, Heros, PATER AETERNITATIS; et alibi, Tu Jehovah Pater noster, Redemptor noster a saeculo nomen tuum, et millies alibi, ubi Dominus Salvator noster vocatur Jehovah. Haec est vera explicatio verborum istius Orationis. 7] Postquam haec dicta sunt, inspexi illos, et animadverti mutationes vultuum secundum mutationes status mentis illorum, quosdam faventes et me intuentes, quosdam non faventes et a me se avertentes: et tunc ad dextrum vidi Nubem opalini coloris, et ad sinistrum Nubem fuscam, et sub utraque sicut depluvium, et sub hac sicut imbris tempore5 seri autumni, et sub illa sicut roris tempore primi veris; et subito tunc a spiritu factus sum in corpore, et sic e Mundo spirituali redivi in Mundum naturalem.
1 Prima editio: Quondum
2 Prima editio: quaesi vit
3 Prima editio: ilis
4 Prima editio: sanct.ficetur
5 Prima editio: empore

113. 1] QUARTUM MEMORABILE. Prospexi in Mundum Spirituum, et vidi Exercitum super Equis rufis et nigris; Sedentes super illis apparebant sicut Simiae, versae quoad faciem et pectus ad lumbos et caudas Equorum, et quoad occipitium et tergum ad cervices et capita illorum, et capistra pendebant circum colla Equitantium, et clamabant contra Equitantes super Equis albis, et movebant utrisque manibus suis capistra, at sic retrahebant Equos a pugna; et hoc continue. Tunc e Coelo se demiserunt duo Angeli, et venerunt ad me, et dicebant, quid vides, et narrabam, quod videam tam ludicrum Equitatum, et quaesivi quid hoc, et quinam illi, et responderunt Angeli, sunt e loco, qui vocatur Armageddon, Apoc. Cap. XVI:16, in quem congregati sunt ad aliquot millia ad pugnandum contra illos, qui e Nova Domini Ecclesia, quae vocatur Nova Hierosolyma, sunt; loquebantur in loco illo de Ecclesia et Religione, et tamen apud illos non erat aliquid Ecclesiae, quia non aliquod spirituale verum, nec aliquid Religionis, quia non aliquod spirituale bonum; loquebantur ibi ore et labiis de hac et de illa, sed ex causa, ut per illas dominarentur; 2] didicerunt in juventute confirmare Solam Fidem, et aliquid de Deo, sed cum ad eminentiora Officia in Ecclesia provecti sunt, aliquamdiu retinuerunt illa; at quia tunc coeperunt non magis cogitare de Deo et de Coelo, sed de Se et de Mundo, ita non de beatitudine et felicitate aeterna, sed de eminentia et opulentia temporali, rejecerunt doctrinalia in juventute attracta e Mentis rationalis interioribus, quae communicant cum Coelo, et inde in luce Coeli sunt, in Mentis rationalis exteriora, quae communicant cum Mundo, et inde in lumine Mundi sunt, et tandem detruserunt illa in naturale sensuale; unde doctrinalia Ecclesiae apud illos facta sunt solius oris, et non amplius cogitationis ex ratione, et adhuc minus affectionis ex amore; et quia se tales fecerunt, non admittunt ullum Divinum verum quod Ecclesiae est, nec ullum genuinum bonum quod Religionis; comparative facta sunt Interiora mentis eorum sicut Utres repleti ramentis ferri cum pulvere sulphureo commixtis, in quae si immittitur aqua, fit1 primum incalescentia et postea flamma, ex qua utres illi rumpuntur; similiter illi, cum audiunt aliquid de aqua viva, quae est genuinum verum Verbi, et hoc intrat per aures, vehementer excandescunt et inflammantur, et id rejiciunt sicut tale, quod rumperet capita illorum. 3] Hi sunt, qui tibi apparuerunt sicut Simiae equitantes inverso corpore super Equis rufis et nigris cum capistris circum colla, quoniam illi, qui non amant verum et bonum Ecclesiae ex Verbo, non volunt spectare anteriora alicujus Equi, sed posteriora ejus; Equus enim significat intellectum Verbi, Equus rufus intellectum Verbi deperditum quoad bonum, et Equus niger intellectum Verbi deperditum quoad verum: quod clamaverint ad pugnam contra Equitantes super Equis albis, est quia Equus albus significat intellectum Verbi quoad verum et bonum; quod visi collo retrahere suos Equos, erat quia timebant pugnam, ne verum Verbi ad multos veniret, et sic in lucem: haec est interpretatio.
4] Angeli porro dixerunt, nos sumus e Societate Coeli, quae vocatur Michael, et a Domino mandati sumus descendere in locum dictum Armageddon, unde Equitatus tibi visus erupit: per Armageddon apud nos in Coelo significatur status et animus pugnandi ex falsificatis veris, oriundus ex amore dominandi et eminendi super omnes; et quia percipimus apud te desiderium sciendi de Pugna illa, aliquid narrabimus. Post descensum e Coelo accessimus ad locum illum dictum Armageddon, et vidimus illuc congregatos ad aliquot millia; verum non intravimus in Caetum illum, sed erant aliquae Domus ad latus meridionale istius loci, ubi erant Pueri cum Magistris; illuc intravimus, qui nos exceperunt benigne; delectabamur a consortio illorum: erant omnes quoad faciem speciosi ex Vita in oculis, et ex Zelo in sermone; vita in oculis erat illis ex perceptione veri, et zelus in sermone ex affectione boni; quare etiam dedimus illis Pileos, quorum limbos ornabant fasciae ex filis aureis intertextae margaritis, et quoque dedimus Vestes ex colore albo et hyacinthino variegatas: quaesivimus illos, num in locum propinquum, qui vocatur Armageddon, spectaverint; dixerunt, quod per fenestram, quae sub tecto domus; et quod congregationem ibi viderint, sed sub variis figuris; nunc ut homines proceres2, et nunc non ut homines, sed ut Statuas et Idola sculpta, et circum illos Caetum flectentem genua; hi etiam sub variis formis nobis apparuerunt, quidam sicut homines, quidam sicut pardi, et quidam sicut hirci, et hi cum cornibus deorsum protensis, quibus effodiebant humum; nos interpretati sumus metamorphoses illas, quos repraesentabant, et quid significabant. 5] Sed ad rem, Congregati illi, cum audiverunt, quod intraverimus in Domos illas, dixerunt inter se, quid illi apud Pueros illos, mittamus e nostro Caetu aliquos, qui ejiciant illos; etiam miserunt, et cum venerunt, dixerunt ad nos, cur intravistis in Domus illas, unde estis; nos ex imperio mandamus, ut abeatis; sed respondebamus, non potestis id ex imperio mandare; estis quidem vos in oculis vestris sicut Enachim, et illi qui hic sunt sicut homunciones, sed usque nihil potestatis et juris habetis hic, nisi per astutias, quae tamen non valebunt, quare renuntiate vestris, quod nos e Coelo huc missi simus, ad visitandum, num apud vos sit Religio vel non; si non, e loco isto ejiciemini; quare proponite illis hoc, in quo est ipsum Essentiale Ecclesiae et Religionis, quomodo intelligunt haec verba in Oratione Dominica, PATER NOSTER QUI ES IN COELIS, SANCTIFICETUR NOMEN TUUM, ADVENIAT REGNUM TUUM; his auditis, dixerunt primum, quid hoc, et deinde quod proponerent; et abiverunt, et dixerunt illa ad suos, qui responderunt, quae et qualis illa propositio; at intellexerunt arcanum, quod velint scire, num illa confirmant viam fidei nostrae ad Deum Patrem, quare dixerunt, sunt clara verba quod orandum sit ad Deum Patrem, et quia Christus est noster Mediator, quod orandum sit ad Deum Patrem propter Filium; et mox in indignatione decreverunt, quod adirent nos, et dictarent id oretenus, dicendo etiam quod vellicarent aures nostras; etiam e loco illo exiverunt, et intraverunt in Lucum Domibus illis, in quibus erant pueri cum magistris, propinquum, in cujus medio erat Planum sicut Palaestra elevatum, ac tenebant se manibus, et intraverunt in palaestram illam, ubi eramus, et exspectavimus; erant ibi cespites ex humo sicut colliculi, super illis se reponebant, nam dixerunt inter se, coram illis non stabimus sed sedebimus. Et tunc unus ex illis, qui potuit facere, ut appareret sicut Angelus lucis, cui a reliquis injunctum fuit cum nobis loqui, dixit, proposuistis nobis ut aperiamus mentes nostras de primis verbis in Oratione Dominica, quomodo illa intelligimus; dico itaque vobis, quod intelligamus illa ita, quod orandum sit ad Deum Patrem, et quia Christus est Mediator noster, et per Ipsius meritum salvamur, quod orandum sit ad Deum Patrem ex fide in Ipsius meritum. 6] Sed tunc diximus illis, sumus ex Societate Coeli, quae vocatur Michael, et missi sumus ad visitandum et inquirendum, num vobis in locum illum congregatis sit aliqua Religio vel non; idea enim Dei intrat in omne religionis, et per illam fit conjunctio, et per conjunctionem salvatio; nos in Coelo legimus quotidie illam Orationem sicut homines in Terra, et tunc non cogitamus de Deo Patre3, quia invisibilis, sed de Ipso in Divino Humano suo, quia in Hoc est visibilis; et Ipse in Hoc a vobis vocatur Christus, sed a nobis Dominus, et sic Dominus nobis est Pater in Coelis; docuit etiam Dominus, quod Ipse et Pater unum sint; Quod Pater in Ipso et Ipse in Patre sit; et quod qui videt Ipsum videat Patrem; tum quod nemo veniat ad Patrem nisi per Ipsum; et quoque quod voluntas Patris sit, ut credant in Filium, et quod qui non credit Filio, non videat vitam, imo quod ira Dei maneat super illo; ex quibus patet, quod adeatur Pater per Ipsum et in Ipso; et quia ita est, etiam docuit, quod Ipsi data sit omnis potestas in Coelo et in Terra: dicitur in Oratione illa, SANCTIFICETUR NOMEN TUUM, VENIAT REGNUM TUUM, et demonstravimus ex Verbo, quod Divinum Humanum Ipsius sit Nomen Patris, et quod Regnum Patris tunc sit, quando Dominus immediate aditur, et prorsus non cum Deus Pater immediate; quare etiam Dominus mandavit Discipulis, ut praedicarent Regnum Dei, et hoc est Regnum Dei. 7] His auditis dixerunt Antagonistae, recitatis multa ex Verbo, sed talia forte legimus ibi, sed non reminiscimur, quare aperite coram nobis Verbum, et legite illa inde, imprimis id ibi, quod Regnum Patris tunc veniat, quando Regnum Domini; et tunc dixerunt Pueris, apportate Verbum, et apportabant, et inde legimus haec sequentia; Johannes4 praedicans Evangelium regni, dixit, completum est tempus, appropinquavit REGNUM DEI, Marc. I:14,15, Matth. III:2. Ipse Jesus praedicavit Evangelium Regni, et quod appropinquaret REGNUM DEI, Matth. IV5 :17,23, Cap. IX:35. Jesus mandavit Discipulis, ut praedicarent et evangelizarent REGNUM DEI, Marc. XVI:15, Luc. VIII:1, Cap. IX:60, similiter Septuaginta, quos emisit, Luc. X:9,11, praeter alibi, ut Matth. XI:5, Cap. XVI:27,28, Marc. VIII:35, Cap. IX:1,47 6, Cap. X:29,30, Cap. XI:10, Luc. I:19, Cap. II:10,11, Cap. IV:43, Cap. VII:22, Cap. XXI:30,31, Cap. XXII:18. Regnum Dei, quod evangelizabatur, erat Regnum Domini, et sic Regnum Patris; quod ita sit, patet ex his, Pater dedit omnia in manum Filii, Joh. III:35. Pater dedit Filio potestatem omnis carnis, Joh. XVII:2. Omnia Mihi tradita sunt a Patre, Matth. XI:27. Data7 est Mihi omnis potestas in Coelo et in Terra, Matth. XXVIII:18 8. Et porro ex his, “Jehovah Zebaoth nomen Ipsius, et Redemptor Sanctus Israelis, Deus totius Terrae vocabitur,” Esaj. LIV:5. Vidi, et ecce sicut FILIUS HOMINIS, cui datum est Dominium, gloria et regnum, et omnes populi et gentes Ipsum colent, Dominium Ipsius dominium saeculi, quod non transibit, et Regnum Ipsius, quod non peribit, Dan. VII:13,14. Cum septimus Angelus clanxit, factae sunt voces magnae in Coelis, dicentes facta sunt Regna mundi Domini nostri et Christi Ipsius, et regnabit in saecula saeculorum, Apoc. XI:15, Cap. XII:10. 8] Et insuper instruximus illos ex Verbo, quod Dominus in Mundum venerit non modo ut redimeret Angelos et Homines, sed etiam ut unirentur Deo Patri per Ipsum et in Ipso, nam docuit, quod qui credunt in Ipsum, sit in illis et illi in Ipso, Joh. VI:56, Cap. XIV:20, Cap. XV:4,5. His auditis, quaesiverunt, quomodo ergo Dominus vester potest vocari Pater; diximus, ex illis quae lecta sunt, et quoque ex his, “Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, cujus Nomen DEUS, Heros, PATER AETERNITATIS, Esaj. IX:5. 9 Tu Pater noster, Abraham non cognoscit nos, et Israel non agnoscit nos, Tu JEHOVAH PATER NOSTER REDEMPTOR NOSTER A SAECULO NOMEN TUUM,” Esaj. LXIII:16. Dixitne ad Philippum volentem videre Patrem, Philippe non nosti Me, qui videt Me videt Patrem, Joh. XIV:9, Cap. XII:45; quis tunc alius est Pater, quam quem Philippus oculis suis vidit. His addimus hoc, dicitur in toto Christiano Orbe, quod illi, qui ab Ecclesia sunt, faciant Christi Corpus, et sint in Ipsius Corpore; quomodo tunc potest homo Ecclesiae adire Deum Patrem, nisi per Ipsum, in cujus corpore est; sin aliter, omnino exibit e Corpore et adibit. Ultimo informavimus illos, quod hodie NOVA ECCLESIA a Domino instauretur, quae intelligitur per NOVAM HIEROSOLYMAM in Apocalypsi, in qua Cultus solius Domini erit, sicut in Coelo, et quod sic Omne complebitur, quod in Oratione Dominica a principio ad finem continetur: Confirmavimus omnia ex Verbo apud Evangelistas, et apud Prophetas, et ex Apocalypsi, in qua de illa Ecclesia a principio ad finem agitur, in tanta copia, ut defatigarentur audire.
9] His cum indignatione auditis, voluerunt Armageddoni passim interpolare sermonem nostrum; et tandem ruperunt illum, et exclamaverunt10, loquuti estis contra Doctrinam Ecclesiae nostrae, quae est, quod Deus Pater immediate adeundus sit et credendum in Illum, sic reos vos fecistis violationis fidei nostrae, quare exite abhinc, et si non, ejiciemini: et animi illorum accensi a minis in conatum venerunt; sed tunc ex potentia nobis data percussimus illos caecitate, ex qua non videntes nos eruperunt, et in errore discurrebant, et quidam inciderunt in abyssum, de qua in Apocalypsi, Cap. IX:2, quae nunc est in Plaga meridionali versus Orientem, ubi sunt qui confirmant justificationem per solam fidem, et illi ibi qui confirmant illam ex Verbo, emittuntur in desertum, in quo feruntur usque ad extremitatem Orbis Christiani, et commiscentur paganis.
1 Prima editio: sit Cf. VCR 116:4 et AR 839 ubi fit
2 Nisi legeris proceros (cum Chadwick)
3 Prima editio: Patrae
4 Sic prima editio, sed Jesus apud Marc.I:14,15
5 Prima editio: Matth. V
6 Prima editio: 1. 27.
7 Prima editio: data
8 Prima editio: 16
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica
10 Prima editio: exlamaverunt


114. DE REDEMPTIONE.

Quod in Domino sint Duo Munia, SACERDOTALE et REGIUM, notum est in Ecclesia, sed pauci sciunt, in quo unum et in quo alterum consistit, quare dicetur; Dominus ex Munere Sacerdotali dictus est JESUS, et ex Munere Regio CHRISTUS; et quoque ex Munere Sacerdotali in Verbo vocatur Jehovah et Dominus, et ex Munere Regio Deus et Sanctus Israelis, ut et Rex: haec duo distinguuntur inter se, sicut Amor et Sapientia, seu quod idem, sicut Bonum et Verum inter se; quamobrem quicquid Dominus egit et operatus est ex Divino Amore seu Divino Bono, ex Munere suo sacerdotali egit et operatus est, at quicquid ex Divina Sapientia seu Divino Vero, ex Munere suo Regio; in Verbo etiam Sacerdos et Sacerdotium significat Divinum Bonum, ac Rex et Regium Divinum Verum; illa duo repraesentabant Sacerdotes et Reges in Ecclesia Israelitica. Quod Redemptionem concernit, pertinet illa ad utrumque Munus; sed quid ejus ad unum, et quid ejus ad alterum, in sequentibus detegetur. Sed ut singula distincte percipiantur, expositio de illa dispescetur in Canones seu Articulos, qui erunt I. Quod ipsa Redemptio fuerit subjugatio Infernorum, et ordinatio Coelorum, et per illa praeparatio ad novam Ecclesiam spiritualem. II. Quod absque illa Redemptione nullus homo salvari potuerit, nec Angeli in statu integritatis subsistere. III. Quod Dominus sic non modo homines, sed etiam Angelos redemerit. IV. Quod Redemptio fuerit opus pure Divinum. V. Quod ipsa haec Redemptio non fieri potuerit quam per Deum incarnatum. VI. Quod Passio crucis fuerit ultima Tentatio quam Dominus ut1 maximus Propheta sustinuit, et quod fuerit medium Glorificationis Humani Ipsius, hoc est, unionis cum Divino Patris sui, et non Redemptio.2 VII. Quod Passio crucis credatur fuisse ipsa Redemptio, sit fundamentalis error Ecclesiae: et quod ille error, una cum errore3 de tribus Personis Divinis ab aeterno, perverterit totam Ecclesiam, adeo ut non aliquid residuum spirituale in illa supersit. Haec nunc singulatim evolvenda sunt.
1 Sic VCR 126 et Index Generalis, sed prima editio: quam ut
2 Prima editio: Redemptio (absque interpunctione)
3 Prima editio: errere

115. 1] I. QUOD IPSA REDEMPTIO FUERIT SUBJUGATIO INFERNORUM, ET ORDINATIO COELORUM, ET PER ILLA PRAEPARATIO AD NOVAM ECCLESIAM SPIRITUALEM. Quod haec tria sint Redemptio, possum in omni certitudine dicere, quoniam Dominus etiam hodie facit Redemptionem, quae inchoavit Anno 1757 una cum ULTIMO JUDICIO, quod tunc factum est; ab illo tempore perstitit haec Redemptio huc usque; causa est, quia hodie est SECUNDUS ADVENTUS DOMINI, et Nova Ecclesia instituenda est, quae non institui potest, nisi praecedat subjugatio Infernorum et ordinatio Coelorum; et quia mihi datum est videre omnia, possum describere, quomodo subjugata sunt Inferna, et quomodo Novum Coelum conditum et ordinatum est, sed hoc foret integri operis; quomodo autem Ultimum Judicium peractum est, apertum feci in Codicillo An. 1758 Londini edito. 2] Quod subjugatio Infernorum, ordinatio Coelorum, ac instauratio Novae Ecclesiae fuerint Redemptio, est quia absque illis nullus homo salvari potuit; sequuntur etiam in ordine, primum enim subjuganda sunt Inferna, antequam Novum Coelum Angelicum conformari potest,1 et hoc prius conformandum est, antequam Nova Ecclesia in terris institui potest, nam homines in Mundo cum Angelis Coeli et cum spiritibus Inferni ita conjuncti sunt, ut in mentium interioribus utrinque unum faciant: sed de hoc in Capite ultimo hujus Operis, ubi de CONSUMMATIONE SAECULI, DE ADVENTU DOMINI, et de NOVA ECCLESIA, in specie transigendum est.
1 Prima editio: pot,est

116. 1] Quod Dominus dum in Mundo fuit, pugnaverit contra Inferna, ac illa vicerit et subjugaverit, et sic illa sub suam obedientiam miserit, constat ex multis locis in Verbo, ex quibus haec pauca depromam; apud Esajam, Quis Hic qui venit ex Edom, conspersus vestes ex Bozra, hic honorabilis in vestitu suo, incedens in multitudine roboris sui: Ego qui loquor in justitia, magnus ad salvandum; quare rubicundus quoad vestem tuam, et vestis tua sicut calcantis in torculari; torcular calcavi solus, et de populo non vir mecum: propterea calcavi illos in ira mea, et conculcavi illos in excandescentia1 mea, inde sparsa est victoria eorum super vestes meas; nam dies vindictae in corde meo, et annus Redemptorum meorum venit; salutem praestitit Mihi brachium meum; descendere feci in terram victoriam eorum: dixit, ecce populus meus illi, filii, ideo factus est illis in Salvatorem; ob amorem suum et ob clementiam suam Ille redemit eos, LXIII: 1 ad 9. Haec de pugna Domini contra Inferna; per vestem, in qua honorabilis, et quae rubicunda, intelligitur Verbum, cui violentia a populo Judaico illata est; ipsa pugna contra Inferna, et victoria super illa, describitur per quod calcaverit illos in ira sua, et conculcaverit in excandescentia sua; quod solus et ex propria potentia pugnaverit, describitur per haec, de populo non vir Mecum, salutem Mihi praestitit brachium meum, descendere feci in terram victoriam eorum; quod per id salvaverit et redemerit, per haec, ideo factus est illis in Salvatorem, ob amorem suum et2 ob clementiam suam Redemit illos; quod hoc fuerit causa adventus Ipsius, intelligitur per haec, dies vindictae in corde meo, et annus Redemptorum meorum venit. 2] Iterum apud Esajam, “Vidit quod non quisquam, et obstupuit quod non esset intercedens; ideo salutem praestitit Ipsi brachium suum, et Justitia suscitavit Ipsum; inde induit Justitiam sicut loricam, et galeam salutis super caput suum, et induit vestes vindictae, et texit Se zelo sicut pallio; tunc venit Zioni Redemptor;” LIX: 16,17,20. Apud Jeremiam, “Illi consternati sunt, fortes eorum contusi sunt; fugam fugerunt, nec respexerunt; dies ille Domino Jehovih Zebaoth, dies ultionis, ut vindictam sumat de hostibus suis; comedat gladius et saturetur,” XLVI:5,10, haec et illa de pugna Domini contra Inferna, et de victoria super illa. Apud Davidem, “Accinge gladium super femur, Potens; tela tua acuta, populi cadent sub Te, e corde hostes Regis: Thronus tuus in saeculum et aeternum, amasti Justitiam, propterea unxit Te Deus,” Psalm. XLV:4 ad 8 3; praeter in permultis aliis locis. 3] Quoniam Dominus Solus vicit Inferna, cum nulla ope alicujus Angeli, ideo vocatur HEROS et VIR BELLORUM, Esaj. XLII:13 4, Cap. IX:5 5. REX GLORIAE, JEHOVAH6 FORTIS, HEROS BELLI7, Psalm. XXIV8 :8,10. FORTIS JACOBI, Psalm. CXXXII:2; et multis in locis Jehovah Zebaoth, hoc est, Jehovah Exercituum: et quoque Adventus Ipsius, vocatur Dies Jehovae terribilis, crudelis, indignationis, excandescentiae, irae, vindictae, exitii, belli, buccinae, clangoris, tumultus, etc. Apud Evangelistas leguntur haec, Nunc Judicium est Mundi, Princeps Mundi hujus ejicietur foras, Joh. XII:31. Princeps hujus Mundi judicatus est, Joh. XVI:11. Confidite, Ego vici Mundum, Joh. XVI:33. Vidi Satanam sicut fulmen e Coelo cadentem, Luc. X:18; per Mundum, Principem mundi, Satanam et Diabolum, intelligitur Infernum. 4] Praeter haec in Apocalypsi a principio ad finem describitur, qualis Ecclesia Christiana hodie est, tum quod Dominus iterum venturus sit, ac Inferna subjugaturus, ac Novum Coelum Angelicum facturus sit, et deinde Novam Ecclesiam in terris instauraturus. Haec omnia ibi praedicta sunt, sed non prius quam hodie detecta; causa est, quia Apocalypsis, sicut omnia Prophetica Verbi, conscripta fuit per meras Correspondentias, quae nisi a Domino detectae fuissent, vix aliquis potuisset rite intelligere unum versiculum ibi, at nunc propter Novam Ecclesiam, omnia quae ibi, in APOCALYPSI REVELATA, Amstelodami, An. 1766 edita, detecta sunt, et videbunt illa, qui credunt Verbo Domini apud Matthaeum Cap. XXIV, de statu Ecclesiae hodiernae, et de adventu Ipsius; sed haec fides vacillat solum apud illos adhuc, qui fidem hodiernae Eecclesiae de Trinitate Personarum Divinarum ab aeterno, et de Passione Christi quod fuerit ipsa Redemptio, tam alte impresserunt cordibus suis, ut eradicari non possit; sed hi sunt, ut in MEMORABILI supra n. 113, dictum est, sicut utres repleti ramentis ferri, et pulvere sulphureo, in quae si immittitur aqua, fit primum incalescentia, et postea flamma, ex qua utres illi rumpuntur; similiter illi, dum audiunt aliquod de aqua viva, quae est genuinum verum Verbi, et hoc intrat per oculos aut aures, vehementer excandescunt et inflammantur, et rejiciunt sicut tale, quod rumperet Capita illorum.
1 Prima editio: excandeseentia
2 Sic supra et VCR 92, sed prima editio: amorem et
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 45:3-7 apud Biblia Anglica. Prima editio: Psalm. XLV: 4 ad 7;
4 Prima editio: 15
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica
6 Prima editio: JEMOVAH
7 Prima editio: PELLI
8 Prima editio: Psalm. XIV

117. Subjugatio Infernorum, ordinatio Coelorum, et deinde instauratio Ecclesiae, illustrari possunt per varias similitudines; illustrari possunt per similitudinem cum Exercitu1 praedonum aut rebellium, qui invadunt Regnum aut Urbem, et ibi incendunt domos, depopulantur incolarum bona, et dividunt praedas inter se, et se inde laetificant et glorificant; ipsa autem Redemptio illustrari potest per similitudinem cum Rege justo, qui cum suo Exercitu2 aggreditur illos, et partem illorum sub gladium mittit, et partem ergastulis includit, ac aufert illis praedas, ac subditis restituit, ac postea Regnum ordinat, et tutum a similium insultu reddit. Illustrari etiam potest per similitudinem cum feris congregatis erumpentibus e silva, quae invadunt greges et armenta, et quoque homines, propter quae homo maenibus suae urbis non audet exire, et colere terram, unde campi erunt deserti, et urbani fame perituri sunt; ac Redemptio illustrari potest per internecionem et profligationem ferarum illarum, et per tutationem agrorum et camporum a talium ulteriore invasione. Illustrari etiam potest per locustas consumentes omne viride humi, et per media ne ulterius progrediantur: pariter per vermiculos tempore primo aestatis, qui deprivant arbores foliis, et sic etiam fructibus, ut stent nudae sicut in media hyeme, et per excussionem illorum, et sic restitutionem horti in statum suae efflorescentiae et fructificationis. Simile fieret cum Ecclesia, nisi Dominus per Redemptionem separavisset bonos a malis, et hos in Infernum conjecisset, et illos in Coelum elevavisset; quid foret cum Imperio et Regno, ubi non justitia et judicium, per quae mali e medio bonorum auferantur, et boni tutentur a violationibus, ut quisque in securitate in sua domo vivat, ac sicut in Verbo dicitur, sub sua ficu et vite in tranquillo sedeat.
1 Prima editio: Excercitu
2 Prima editio: Excercitu

118. II. QUOD ABSQUE ILLA REDEMPTIONE NULLUS HOMO SALVARI POTUERIT, NEC ANGELI IN STATU INTEGRITATIS SUBSISTERE. Primum dicetur quid Redemptio; Redimere significat liberare a damnatione, vindicare a morte aeterna, eripere ex Inferno, ac auferre captivos et vinctos e manu diaboli: hoc a Domino factum est per quod subjugaverit Inferna, et condiderit novum Coelum; quod homo alioquin non salvari potuerit, est quia Mundus Spiritualis cum Mundo naturali1 talem nexum habet, ut separari nequeant, principaliter cum interioribus horum quae Animae et Mentes eorum vocantur, bonorum cum animabus et mentibus angelorum, et malorum cum animabus et mentibus spirituum infernalium; talem unionem habent, ut si illi ab homine removerentur, homo caderet mortuus sicut stipes; similiter nec Angeli et Spiritus possunt subsistere, si illis subtraherentur homines. Inde patet, quamobrem Redemptio facta est in Mundo spirituali, et quamobrem Coelum et Infernum2 prius ordinanda sunt, antequam Ecclesia in terris instaurari possit: quod ita sit patet clare in Apocalypsi, quod postquam Novum Coelum factum est, ex Coelo illo descenderit Nova Hierosolyma, quae est Nova Ecclesia, Cap. XXI:1,2.
1 Prima editio: naturali,
2 Prima editio: Infermum

119. 1] Quod nisi Redemptio facta sit a Domino, nec Angeli in statu integritatis potuerint subsistere, est causa, quia Universum Coelum Angelicum una cum Ecclesia in terris, coram Domino est sicut unus Homo, cujus Internum constituit Coelum Angelicum, et Externum Ecclesia; aut specialius, cujus Caput constituit Coelum supremum, Pectus et Mediam corporis Regionem Coelum secundum et ultimum, ac Lumbos et Pedes Ecclesia in terris, et Ipse Dominus est Anima et Vita totius hujus Hominis; quare nisi Dominus Redemptionem fecisset, destructus fuisset hic Homo; quoad Pedes et Lumbos, quando Ecclesia in terris recedit, quoad Regionem gastricam quando Coelum Ultimum, quoad Thoracem quando Coelum Secundum, et tunc Caput, quia non habet correspondentiam cum Corpore, in deliquium cadit. 2] Sed hoc per similitudines illustrabitur; est sicut cum Caro morticina invadit pedes, et morticinium ejus progressive scandit, ac inficit primum lumbos, et deinde viscera abdominis, et tandem invadit vicinias Cordis, quod tunc homo morte succumbat, notum est. Illustrari etiam potest per similitudinem cum morbis viscerum, quae infra Diaphragma sunt, quod quando illa fathiscunt, Cor incipiat palpitare, et Pulmo graviter anhelare, et quod tandem cessent. Illustrari etiam potest per similitudinem cum Interno et Externo homine, quod Internus homo valeat, quamdiu Externus obedienter obit ejus functiones, at si Externus homo non obedit, sed repugnat, et plus si illum impugnat, tandem Internus labefactatur, et demum aufertur a jucundis Externi, usque dum ei favet et assentit. Et quoque illustrari potest per similitudinem cum homine stante super Monte, et infra se videt terras inundatas, et quod aquae successive assurgant, et cum ad altitudinem, in qua ipse stat, emergunt, etiam ille inundatur, nisi per quandam naviculam, quae per undas alluit, saluti suae possit consulere: similiter si quis ex Monte videt densum nimbum plus et plus e terra assurgentem, et abscondentem campos, villas et urbes, et postea dum nimbosum illud usque ad illum pertingit, non videt quicquam, nec semet ubi est. 3] Simile est cum Angelis, dum Ecclesia in terris perit, quod tunc etiam Coeli inferiores abeant; causa est, quia Coeli ex hominibus e terra consistunt, et dum amplius non aliquod bonum cordis et verum Verbi superest, inundantur Coeli a malis quae assurgunt, et ab illis sicut ex aquis stygiis suffocantur; sed usque a Domino reconduntur alicubi, et ad diem ultimi Judicii reservantur, et tunc in Coelum Novum attolluntur; hi sunt qui intelliguntur in Apocalypsi per hos, “Vidi sub Altari animas occisorum propter Verbum Dei, et propter Testimonium quod habebant; et clamabant voce magna, dicentes, usque quo Domine, qui Sanctus et Verus, non judicas et vindicas sanguinem nostrum de habitantibus super Terra; et datae singulis stolae albae; et dictum eis, ut requiescant adhuc tempus parvum, usque dum complentur, et conservi et fratres eorum, qui futuri occidi sicut illi,” Cap. VI:9,10,11.
120. 1] Quod absque Redemptione a Domino iniquitas et malitia pervagaretur totum orbem Christianum in utroque Mundo, Naturali et Spirituali, sunt plures causae, inter quas etiam haec est, quia omnis homo post mortem in Mundum spirituum venit, et tunc sibi prorsus similis est, qualis prius, ac in introitu nemo arceri potest a colloquio cum defunctis parentibus, fratribus, affinibus et amicis; quisque maritus tunc primum quaerit uxorem suam, et quaeque uxor maritum suum, et ab his et illis introducuntur in varia consortia talium, qui extrinsecus sicut oves apparent, ac intrinsecus sicut lupi sunt, et ab his pervertuntur etiam illi, qui pietati studuerunt; inde, et ex artibus nefandis in Mundo naturali ignotis, ille Mundus ita repletus est malitiosis, prout stagnum ex ovulis ranarum viridescens; 2] quod consortia cum malis ibi hoc etiam efficiant, ex his conspicuum reddi potest, est enim sicut quis commoratur cum praedonibus aut piratis, tandem fit illis similis: atque est sicut quis habitat cum adulteris et scortis, tandem adulteria pro nihilo reputat, est quoque sicut qui se immiscet rebellibus, tandem nihili facit violentias inferre cuicunque: omnia enim mala sunt contagiosa, et comparari possunt pesti, quae ex sola aspiratione et exhalatione inficit; et quoque cancro et gangraenae, quae serpit et putrefacit vicina et successive remotiora, usque dum totum corpus perit; jucunda mali, in quae quisque nascitur, in causa sunt. 3] Ex his nunc constare potest, quod absque Redemptione a Domino, nullus salvari possit, nec Angeli in statu integritatis subsistere: unicum refugium, ne quis pereat, est ad Dominum, nam dicit, Manete in Me, etiam Ego in vobis, quemadmodum palmes non potest fructum ferre a se ipso, nisi manserit in vite; ita vos nisi in Me manseritis: Ego sum Vitis, vos palmites; qui manet in Me, et Ego in illo, hic fert1 fructum multum; quia sine Me non potestis facere quicquam: nisi quis manserit in Me, ejectus est foras, et arefactus in ignem conjicitur, et comburitur, Joh. XV:4,5,6.
1 Prima editio: fort

121. 1] III. QUOD DOMINUS SIC NON MODO HOMINES, SED ETIAM ANGELOS REDEMERIT. Hoc sequitur ex dictis in Articulo praecedente, quod absque Redemptione a Domino nec Angeli potuerint subsistere; ad causas supradictas accedunt hae, I. Quod tempore Primi Adventus Domini Inferna succreverint in altum, usque ut implerent Universum Mundum spirituum, qui medius est inter Coelum et Infernum, et sic non modo confuderint Coelum, quod vocatur ultimum, sed etiam aggressi Coelum medium, quod mille modis infestaverunt; quod nisi Dominus sustinuerit, destructum iret. Talis insultus Infernorum intelligitur per Turrim aedificatam1 in terra Schinaar, cujus caput pertingeret usque ad Coelum, et quorum conatus per confusionem labiorum inhibitus est, et illi dispersi sunt, ac urbs vocata est Babel, Gen. XI:1 ad 9; quid ibi per Turrim, et per confusionem labiorum intelligitur, in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis, explicatum est. 2] Causa, quod Inferna in talem altitudinem succreverint, fuit, quod tempore, quo Dominus in Mundum venit, Universus orbis per idololatrias et magias se prorsus a Deo abalienaverit, et Ecclesia, quae fuerat apud filios Israelis, et demum apud Judaeos, per falsificationem et adulterationem Verbi plane destructa fuerit; et omnes hi et illi post mortem in Mundum Spirituum alluerunt, ubi tandem ita adaucti et multiplicati sunt, ut non inde potuerint expelli, nisi per descensum Ipsius Dei, et tunc per robur Divini brachii Ipsius; quod quomodo factum est, in Opusculo Londini anno 1758 de ULTIMO JUDICIO edito, descriptum est: hoc peractum est a Domino, cum in Mundo fuit: simile etiam hodie a Domino factum est, quoniam, ut supra dictum est, hodie est Secundus Adventus Ipsius, qui in Apocalypsi ubivis, et apud Matthaeum Cap. XXIV:3,30, apud Marcum Cap. XIII:26; apud Lucam Cap. XXI:27, et in Actis Apost. Cap. I:11, et alibi, praedictus est; discrimen est, quod in Primo Ipsius Adventu Inferna in tantum accreverint ex idololatris, magis et falsificatoribus Verbi, at in hoc Secundo ex Christianis ita vocatis, tam illis qui naturalismum imbuerunt, quam illis qui falsificaverunt Verbum per confirmationes fabulosae fidei suae de tribus Personis Divinis ab aeterno, et de Passione Domini quod fuerit ipsa Redemptio; hi enim sunt qui per Draconem et binas ejus Bestias in Apocalypsi Cap. XII2 et XIII, intelliguntur. 3] 2. Secunda causa, quod Dominus etiam redemerit Angelos, est, quod non modo unusquisque homo, sed etiam unusquisque Angelus a Domino detineatur a malo, et teneatur in bono; nullus enim sive Angelus sive homo, est in bono a se, sed omne bonum est a Domino; cum itaque scabellum pedum Angelorum, quod illis est in Mundo spirituum, surreptum est, tunc factum est cum illis, sicut cum sedente super solio, dum ejus stylobatae auferuntur. Quod Angeli coram Deo non sint puri, constat ex propheticis Verbi, et quoque ex Hiobo; tum ex eo, quod non detur aliquis Angelus, qui non prius fuerat homo. Per haec confirmantur illa, quae in FIDE NOVI COELI ET NOVAE ECCLESIAE IN UNIVERSALI ET SINGULARI FORMA, huic Operi praemissa, dicuntur, videlicet, “Quod Dominus in Mundum venerit, ut removeret Infernum ab homine, et quod id removerit per pugnas contra illud, et per victorias super illud, ita subjugaverit illud, et redegerit illud sub suam obedientiam.” Tum per haec ibi, “quod Jehovah Deus descenderit et assumserit Humanum, propter finem, ut in ordinem redigeret omnia quae in Coelo, [et omnia quae in Inferno,]3 et omnia quae in Ecclesia erant4; quoniam tunc potentia Diaboli, hoc est, Inferni, valuit super potentiam Coeli, et in terris potentia mali super potentiam boni, et inde totalis damnatio ante fores stetit et imminuit; hanc futuram damnationem Jehovah Deus per Humanum suum sustulit, et sic homines et angelos redemit; ex quibus patet, quod absque adventu Domini nullus salvari potuerit. Simile est hodie, quare nisi Dominus iterum in Mundum veniat, nec quisquam potest salvari,” vide supra n. 2, 3.
1 Prima editio: aedifieatam
2 Prima editio: Cap. XII:
3 Sic VCR 3:1
4 Sic VCR 3:1. Prima editio: erunt

122. Quod Dominus vindicaverit Mundum Spiritualem, et per hunc vindicaturus sit Ecclesiam ab universali damnatione, illustrari potest per comparationem cum Rege, qui suos filios principes ab hoste captos, carceribus inclusos, et catenis vinctos, per victorias super illum liberat, et in Aulam suam reducit. Tum per comparationem cum Pastore, qui oves suas e faucibus leonis aut ursi, sicut Simson et David, eripit, aut feras illas erumpentes e sylvis in prata, ejicit, et persequitur usque ad extremos terminos, et demum urget illas in stagna, aut in deserta, et postea redit ad oves, et in securitate pascit illas, et ex fontibus aquae limpidae potat illas. Illustrari etiam potest cum aliquo, qui videt serpentem in spiram tortum, jacentem in via, ac intendentem infligere plagam calcaneo viatoris, ac prehendit caput ejus, et illum, tametsi se circum manum ejus contorquet, usque domum portat, et ibi caput ejus amputat, et reliquum in ignem conjicit. Illustrari etiam potest cum sponso aut marito, qui dum videt adulterum tentantem inferre violentiam suae sponsae aut uxori, illum aggreditur, et vel manum ejus gladio sauciat, vel crura et lumbos ejus plagis corripit, vel per servos suos ejicit in plateas, qui fustibus illum usque ad domum ejus persequuntur, et sic liberatam in thalamum suum abducit: per Sponsam et Uxorem etiam in Verbo intelligitur Ecclesia Domini, et per adulteros intelliguntur violatores ejus, qui sunt, qui Verbum Ipsius adulterant; quod quia Judaei fecerunt, a Domino vocati sunt gens adultera.
123. 1] IV. QUOD REDEMPTIO FUERIT OPUS PURE DIVINUM. Qui scit quale Infernum est, et qualis ejus altitudo et inundatio super universum Mundum Spirituum tempore adventus Domini fuit, tum qua potentia Dominus infernum dejecit et dissipavit, et postea illud una cum Coelo in ordinem redegit, non potest non obstupescere, et exclamare, quod omnia illa pure Divinum Opus fuerint. Primum, Quale Infernum est, consistit illud ex myriadibus myriadum, quoniam ex omnibus illis, qui a creatione Mundi per mala vitae et falsa fidei abalienaverunt se a Deo. Alterum, qualis altitudo et inundatio inferni super universum Mundum Spirituum tempore adventus Domini fuit, aliquantum in praecedentibus Articulis expositum est; qualis fuit tempore primi Adventus, non alicui notum factum est, quia non in sensu literae Verbi revelatum; sed qualis fuit tempore secundi Adventus Ipsius, oculis meis videre datum est, ex quo de priori concludi potest, et hoc descriptum est in Opusculo de ULTIMO JUDICIO Londini an. 1758 edito; pariter, qua potentia Dominus infernum illud dejecit et dissipavit; sed huc transferre illa, quae ex autopsia in illo Opusculo descripta sunt, vanum opus est, quia exstat, et adhuc Exemplaria in copia Londini apud Typographum reservata sunt; quisque, qui illud legit, clare videre potest, quod id Omnipotentis Dei Opus fuerit. 2] Quartum, quomodo Dominus omnia tam in Coelo quam in Inferno postea in ordinem redegit, nondum a me est descriptum, quoniam ordinatio coelorum et infernorum, a die Ultimi Judicii usque ad hodiernum1 tempus perstitit, et adhuc perstat; ast post hunc Librum editum, si desideratur, in publicum dabitur; quod me attinet, quoad hanc rem, quovis die vidi et video Omnipotentiam Divinam Domini sicut in facie; at postremum hoc proprie est Redemptionis, prius autem illud proprie est Ultimi judicii; qui duo illa distincte intuentur, illi possunt plura, quae in propheticis Verbi sub figuris concelata sunt, et tamen descripta, dum per explicationem correspondentiarum in lucem intellectus protrahuntur, videre. 3] Hoc et illud opus Divinum, non aliter illustrari potest, quam per comparationes, sed usque parum; illustrari potest per comparationem, cum pugna contra Exercitus omnium Gentium in Universo Mundo instructos hastis, scutis, gladiis, sclopetis et bombardis, habentes duces et praefectos callidos et astutos; hoc dicitur, quia plerique in Inferno artes in Mundo nostro ignotas callent2, in quibus se inter se exercent, quomodo aggressuri, insidiaturi, obsessuri et impugnaturi illos qui e Coelo sunt. 4] Pugna Domini cum Inferno etiam potest comparari, attamen parum, cum pugna cum feris totius Orbis terrarum, ac cum illarum strage et domatione, usque dum nulla illarum hiscat prodire, et insultum in ullum hominem, qui in Domino est, facere, unde si quis minacem vultum exserit, subito retrahit se, sicut sentiret vulturem in sinu pectoris sui, tentantem perforare illum usque ad cor; per feras etiam in Verbo describuntur Spiritus infernales; hi quoque per feras, cum quibus Dominus 40 dies erat, apud Marcum Cap. I:13, intelliguntur. 5] Comparari etiam potest, cum resistentia contra universum Oceanum, cum fluctibus suis irrumpentem in regiones et urbes, disruptis vallis; subjugatio Inferni a Domino etiam intelligitur per quod compescuerit Mare per quod dixerit, sile, obmutesce, Marc. IV:38,39, Matth. VIII:26, Luc. VIII:23,24; per Mare enim ibi, ut in pluribus aliis locis, significatur Infernum. 6] Dominus ex simili potentia Divina, hodie pugnat contra Infernum apud unumquemvis hominem, qui regeneratur, nam Infernum omnes illos diabolico furore aggreditur, cui nisi Dominus resistit, et illud domat, homo non potest non succumbere: Infernum enim est sicut unus homo monstrosus, ac sicut immanis Leo, cum quo etiam in Verbo comparatur, quare nisi Dominus illum Leonem aut illud Monstrum manicis et pedicis vinctum teneret, non potuisset aliter, quin ut homo, dum ab uno malo eripitur, in alterum, et porro in plura, ex se incideret.
1 Prima editio: hodienum
2 ignotas callent ubi in prima editione ignotas e callent

124. 1] V. QUOD IPSA HAEC REDEMPTIO NON FIERI POTUERIT, QUAM PER DEUM INCARNATUM. In praecedente Articulo ostensum est, quod Redemptio fuerit Opus pure Divinum, consequenter quod non fieri potuerit nisi a Deo Omnipotente: quod non nisi quam per Se incarnatum, hoc est, factum Hominem, causa est, quia Jehovah Deus, qualis est in infinita sua essentia, non potest appropinquare ad Infernum, minus intrare in illud, est enim in purissimis et primis; quare Jehovah Deus, in se talis, si modo afflaret illos qui in Inferno sunt, momento enecaret illos, nam dixit ad Mosen volentem videre Ipsum, Non poteris videre facies meas, quia non videbit Me homo et vivet, Exod XXXIII:20; cum itaque Moses non potuit, minus adhuc1 illi qui in Inferno sunt, ubi omnes sunt in ultimis, et crassissimis, et sic in remotissimis, sunt enim naturales infimi; quamobrem nisi Jehovah Deus assumserit Humanum, et sic se induerit corpore, quod in ultimis est, frustra aliquam Redemptionem ingredi potuit; quis enim potest aliquem hostem aggredi, nisi approximet, ac instructus sit armis ad pugnam: aut quis potest abigere et destruere dracones, hydras et basiliscos in quodam deserto, nisi circumdet corpus lorica et caput galea, et cum hasta in manu: aut quis potest balaenas in mari captare, absque navi et adminiculis accommodatis ad capturam: per haec et similia non ita comparari potest, sed illustrari pugna Dei Omnipotentis cum Infernis, quam inire non posset, nisi Humanum prius induerit. 2] At sciendum est, quod pugna Domini cum Infernis, non fuerit pugna oralis, sicut inter ratiocinantes2 et litigantes; talis pugna prorsus nihil ibi efficit, sed fuit pugna spiritualis, quae est Divini Veri ex Divino Bono, quod erat ipsum Vitale Domini: hujus influxui3, medio visu, nemo in Infernis potest resistere; talis potentia illi inest, ut infernales genii solum ad perceptionem ejus aufugiant, se in profundum dejiciant, et in cryptas intrudant, ut se abscondant: hoc idem est quod describitur apud Esajam, “Intrabunt in cavernas petrarum; et in fissuras pulveris, propter pavorem Jehovae, quando surget ad terrendum terram,” Cap. II:19. Et in Apocalypsi, “Omnes abscondent se in speluncis,4 et in petris montium, dicentque montibus et petris, cadite super nos, et abscondite nos a facie Sedentis super Throno, et ab ira Agni,” Cap. VI:15,16,17. 3] Qualis potentia Domino, quod Ipsi est ex Divino Bono, dum Ultimum Judicium Anno 1757, peregit, fuit, constare potest ex illis, quae in Opusculo de illo Judicio descripta sunt; ut quod colles et montes, quos Infernales in Mundo spirituum occupaverunt, e suis locis evulserit, et in dissita transtulerit, et quosdam subsidere fecerit, quodque urbes, villas et campos illorum diluvio inundaverit, et terras illorum e fundo eruerit, et illas una cum incolis in voragines, stagna, et paludes conjecerit, praeter plura: et haec omnia a Solo Domino per potentiam Divini Veri ex Divino Bono.
1 Prima editio: adhue
2 Prima editio: ratiacinantes
13 Prima editio: in fluxui
4 Sic Schmidt et alibi. Prima editio: speluncis petrarum,

125. Quod Jehovah Deus non potuerit talia nisi per Humanum suum in actum mittere et efficere, illustrari potest per varias comparationes; ut quod inconspicuus non possit conserere manus, nec loquelam, cum conspicuo1; ne quidem angelus et spiritus cum homine, tametsi juxta corpus ejus et ante faciem ejus staret. Nec potest alicujus anima cum aliquo loqui et agere nisi per suum corpus. Non potest Sol cum sua luce et suo calore intrare in aliquem hominem, bestiam et arborem, nisi prius intret aerem, et per hunc agat; similiter nec in pisces nisi per aquas; aget enim per elementum, in quo subjectum2 est. Ne quidem potest aliquis desquamare piscem cultro3, et deplumare corvum, absque digitis; nec descendere in profundum lacus absque campana urinatoria; verbo, unumquodvis accommodatum erit alteri, antequam fit communicatio, et operatio contra illum aut cum illo.
1 Sic Rose. Nisi legeris nisi per conspicuum Prima editio: nisi cum conspicuo.
2 Prima editio: subiectum
3 Nisi legeris piscem sine cultro, sic Worcester et in margine exemplaris scriptoris

126. 1] VI: QUOD PASSIO CRUCIS FUERIT ULTIMA TENTATIO, QUAM DOMINUS UT MAXIMUS PROPHETA SUSTINUIT, ET QUOD FUERIT MEDIUM GLORIFICATIONIS HUMANI IPSIUS, HOC EST, UNIONIS CUM DIVINO PATRIS SUI, ET NON REDEMPTIO. Sunt duo, propter quae Dominus in Mundum venit, et per quae salvavit homines et Angelos, videlicet Redemptio et Glorificatio Humani sui; haec duo inter se distincta sunt, sed usque unum ad salvationem faciunt. Quid REDEMPTIO, in antecedentibus Articulis ostensum est, nempe quod fuerit Pugna cum Infernis, subjugatio illorum, et postea ordinatio Coelorum: GLORIFICATIO autem est Unitio Humani Domini cum Divino Patris sui; haec successive facta est, et plenarie per Passionem crucis; omnis enim homo a sua parte accedere debet ad Deum, et quantum homo accedit, tantum Deus a sua parte intrat: hoc simile est sicut cum Templo, hoc primum aedificandum est, et hoc fit manibus hominum, et postea inaugurandum est, et demum orandum, ut Deus praesens sit, ac uniat se cum Ecclesia ibi. Quod ipsa Unio plene facta sit per Passionem crucis, est causa, quia fuit ultima Tentatio, quam Dominus in Mundo subivit, et per Tentationes fit conjunctio; in his enim homo ad apparentiam sibi soli relinquitur, tametsi non relictus est, nam Deus tunc in intimis ejus praesentissime adest, ac suffulcit; quare cum aliquis in tentatione vincit, intime conjungitur Deo, ac Dominus tunc Deo Patri suo intime unitus est. 2] Quod Dominus in Passione crucis sibi relictus sit, constat ex hac Ipsius exclamatione super cruce, Deus quare reliquisti Me1, [Matth. XXVII:46], et quoque ex his Domini verbis, “Nemo tollit animam a Me, sed Ego pono illam a Me Ipso; potestatem Ego habeo ponendi illam, et potestatem habeo recipiendi illam, hoc praeceptum accepi a Patre meo,” Joh. X:18. Ex his nunc constare potest, quod Dominus non quoad Divinum, sed quoad Humanum passus sit, et quod tunc intima et sic plenaria unio facta sit. Hoc illustrari potest per hoc, quod dum homo patitur quoad corpus, anima ejus non patiatur, sed modo doleat; ast Deus dolorem hunc post victoriam aufert, et abstergit sicut quis lachrymas ex oculis.
1 Prima editio: Deus quare reliquisti Me (absque italicis)

127. Haec duo, Redemptio et Passio crucis, distincte percipienda sunt, alioquin incidit mens humana sicut navis in syrtes aut in scopulos, ac perit una cum gubernatore, nauclero et nautis, hoc est, errat in omnibus illis, quae salvationis a Domino sunt: nam homo absque distincta idea de duobus illis, est tanquam in somnio et videt vana, et auguratur ex illis, quae credit realia esse, cum tamen sunt ludicra; aut est sicut qui ambulat in nocte, et dum arripit frondes alicujus arboris, credit crines hominis esse, et accedit propius, et suos crines eis implicat. Sed tametsi Redemptio et Passio crucis duo distincta sunt, usque ad salvationem unum faciunt, quoniam Dominus per Unionem cum suo Patre, quae per Passionem crucis peracta est, factus est Redemptor in aeternum.
128. DE GLORIFICATIONE, per quam intelligitur unitio Divini Humani Domini cum Divino Patris, quod per Passionem crucis plene peracta est, Ipse Dominus ita apud Evangelistas loquitur, Postquam Judas exivit, dixit Jesus, nunc Glorificatus est Filius hominis, et Deus Glorificatus est in Ipso; si Deus Glorificatus est In Ipso, etiam Deus Glorificabit Ipsum in Seipso, et statim Glorificabit Ipsum, Joh. XIII:31,32, hic Glorificatio dicitur et de Deo Patre et de Filio, nam dicitur, Deus Glorificatus est in Ipso, et Glorificabit Illum in Seipso; quod hoc sit uniri, patet: Pater, venit hora, glorifica Filium tuum, ut etiam Filius tuus glorificet Te1, Joh. XVII:1,5, ita dicitur, quia unitio fuit reciproca, ac ut dicitur, Pater in Ipso et Ipse in Patre. Nunc anima mea turbata est, et dixit, Pater, glorifica Nomen tuum, et exiit vox e Coelo, et Glorificavi, et rursus Glorificabo, Joh. XII:27,28, hoc dictum est, quia Unitio successive facta fuit. Nonne hoc oportebat pati Christum, et ingredi in gloriam suam, Luc. XXIV:26, gloria in Verbo, ubi de Domino, significat Divinum Verum unitum Divino Bono. Ex his clare patet, quod Humanum Domini sit Divinum.
1 Prima editio: Te

129. Quod Dominus usque ad Passionem crucis voluerit tentari, fuit causa, quia erat Ipse Propheta, et Prophetae olim significabant doctrinam Ecclesiae ex Verbo, et inde repraesentabant Ecclesiam, qualis illa fuit, per varia, et quoque per iniqua, dura et quoque nefaria, quae illis a Deo injuncta fuerunt. Dominus autem quia fuit ipsum Verbum, per Passionem crucis ut Ipse Propheta repraesentavit Ecclesiam Judaicam, quomodo illa ipsum Verbum prophanavit: huic causae accedit haec, quod sic pro Salvatore utriusque Mundi agnosceretur in Coelis, omnia enim Passionis Ipsius significabant talia quae profanationis Verbi sunt, et Angeli illa spiritualiter, dum homines Ecclesiae naturaliter intelligunt. Quod Dominus1 fuerit ipse Propheta, constat ex his locis. Dominus dixit, non est PROPHETA minus honoratus, quam in Patria sua, et in Domo sua, Matth. XIII:57, Marc. VI:4, Luc. IV:24. Jesus dixit, non est conveniens PROPHETAM interire extra Hierosolymam, Luc. XIII:33. Cepit timor omnes, laudantes Deum, dicentes, quod PROPHETA MAGNUS suscitatus sit inter illos, Luc. VII:16. Dixerunt de Jesu, ILLE PROPHETA a Nazareth2, Matth. XXI:11 3, Joh. VII:40,41. Quod PROPHETA excitaretur a medio fratrum, cujus verbis obedirent, Deutr. XVIII:15 ad 19.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: Nasareth
3 Prima editio: 26

130. 1] Quod Prophetae repraesentaverint statum Ecclesiae suae quoad doctrinam e Verbo, et quoad vitam secundum illam, constat ex his locis; mandatum est Esajae Prophetae, ut dissolveret saccum desuper lumbis suis, et calceum desuper pede suo, ac iret nudus et discalceatus tres annos, in signum et prodigium, Esaj. XX:2,3. Mandatum est Ezechieli Prophetae, ut repraesentaret statum Ecclesiae, per quod faceret vasa migrationis, et migraret in locum alium in oculis filiorum Israelis, et educeret vasa interdiu, et exiret in vespera per effossum parietem, et obtegeret facies ut non videret terram, et quod sic prodigium esset domui Israelis, et diceret, ecce ego prodigium vestrum, quemadmodum feci, sic fiet vobis, Ezech. XII: 3 ad 7,11. Mandatum est Hoscheae prophetae, ut repraesentaret statum Ecclesiae, per quod acciperet sibi Meretricem in uxorem; et quoque accepit, et illa peperit ei tres filios, quorum unum vocavit Jisreel, alterum non Miserandum, et tertium non Populum. Ac iterum ei mandatum est, ut abiret et amaret Mulierem amatam socio, et adulteram, quam etiam sibi comparavit, Hosch. 1 I:2 ad 9, et Cap. III:1,2 2. Prophetae cuidam etiam mandatum, ut cinerem super oculos mitteret, et pateretur se percuti et verberari,3 I Reg. XX:35,37,38 4. Mandatum est Ezechieli Prophetae, ut repraesentaret statum Ecclesiae, per quod sumeret laterem, et sculperet super eo Hierosolymam, poneret obsidionem, et daret vallum et aggerem contra illam, poneret sartaginem ferri inter se et urbem, et cubaret super latere sinistro, et super latere dextro. Tum quod sumeret tritica5, hordea, lentes, milium et zeas, et ex illis faceret panem; et quoque placentam hordeorum cum stercore fimi hominis; et quia hoc deprecatus est, permissum est, ut faceret illam cum excrementis bovis. Dictum est illi, Tu cuba super latere sinistro, et pone INIQUITATEM DOMUS ISRAELIS super illud; numerum dierum, quibus cubabis super illo, PORTABIS INIQUITATEM EORUM; Ego enim dabo tibi annos iniquitatis eorum juxta numerum dierum 390 dies, UT PORTES INIQUITATEM DOMUS ISRAELIS: quum vero absolveris hos, jacebis super latere6 tuo dextro secundum, ut PORTES INIQUITATEM DOMUS JEHUDAE, Ezech. IV:1 ad 15. 2] Quod Propheta per haec portaverit iniquitates Domus Israelis et Domus Jehudae, et non abstulerit illas,7 et sic expiaverit, sed modo repraesentaverit et monstraverit, patet a sequentibus ibi; Sic inquit Jehovah, comedent filii Israelis panem suum immundum: ecce Ego frangens baculum panis, ut careant pane et aqua, et desolentur vir et frater ejus, et contabescant propter iniquitatem8 eorum, Vers. 13,16,17, in eodem Capite. Simile itaque intelligitur de Domino, ubi dicitur, Morbos nostros Ille tulit, dolores nostros PORTAVIT; Jehovah incurrere fecit9 in Illum iniquitates omnium nostrum; per scientiam suam justificavit multos, eo quod INIQUITATES EORUM IPSE PORTAVERIT, Esaj. LIII:4,6,11 10, ubi in toto Capite agitur de Passione Domini. 3] Quod Dominus ut ipse Propheta repraesentaverit statum Ecclesiae Judaicae quoad Verbum, patet ex singulis passionis Ipsius, “Ut quod a Juda proditus fuerit: quod a Principibus sacerdotum et a Senioribus comprehensus et condemnatus sit: quod colaphos impegerint: quod caput calamo percusserint; quod imposuerint coronam ex spinis: quod vestimenta Ipsius diviserint, et super tunicam jecerint sortem: quod crucifixerint: quod dederint Ipsi acetum ad bibendum: quod transfoderint latus: quod sepultus, et quod tertio die resurrexerit.” Quod a Juda proditus fuerit, significabat, quod a gente Judaica, apud quam tunc erat Verbum, nam Judas illam repraesentabat: quod a Principibus sacerdotum et Senioribus comprehensus11 et condemnatus sit, significabat quod ab omni illa Ecclesia: quod colaphos impegerint, spuerint in faciem12, flagellaverint13, et caput calamo percusserint, significabant quod similiter fecerint cum Verbo, quoad Divina vera ejus: quod imposuerint coronam ex spinis, significabat quod illa falsificaverint14 et adulteraverint: quod vestimenta diviserint, et super tunicam jecerint sortem, significabat quod omnia vera Verbi disperserint, sed non sensum ejus spiritualem; hunc tunica Domini significabat: quod crucifixerint, significabat quod totum Verbum destruxerint et prophanaverint: quod praebuerint Ipsi acetum ad bibendum, significabat quod mere falsificata, quare illud15 non bibit: quod transfoderint latus, significabat quod plene exstinxerint omne verum Verbi et omne bonum ejus: quod sepultus, significabat rejectionem residui a matre: quod tertio die resurrexerit, significabat Glorificationem seu Unionem Humani Ipsius cum Divino Patris. Ex his nunc patet, quod Portare iniquitates, non intelligatur auferre illas, sed repraesentare prophanationem veritatum Verbi.
1 Prima editio: Hoseh:
2 Prima editio: Cap: III: 2, 3.
3 Prima editio: verberari.
4 Prima editio: I Reg: XX: 35, 37
5 Prima editio: trit ca
6 Prima editio: latcre
7 Prima editio: abstulerit, illas,
8 Prima editio: inquitatem
9 Prima editio: secit
10 Prima editio: Esaj. LIII: 1.
11 Prima editio: conprehensus
12 Prima editio: saciem
13 Prima editio: flugellaverint
14 Prima editio: fallificaverint
15 Prima editio: illad

131. Haec quoque illustrari possunt per comparationes, quod fit propter simplices, qui ex comparationibus melius vident, quam ex deductionibus analytice ex Verbo et simul ratione formatis: Omnis civis aut subditus unitur Regi, per quod mandata ejus et praecepta faciat, et plus si pro illo sustinet gravia, et adhuc plus si mortem pro illo subit, quod fit in pugnis et praeliis: pariter amicus unitur amico, filius patri, et famulus hero, per quod illa, quae voluntatis eorum sunt, faciant, et plus si contra inimicos illos defendunt, et adhuc plus si1 pro illorum honore dimicant. Quis non unitur virgini, quam in sponsam ambit, qui pugnat cum illis qui diffamant illam, et qui ad vulnera cum rivali: quod per talia uniantur, est secundum legem naturae inscriptam. Dominus dicit, Ego sum Pastor bonus, Pastor bonus animam ponit pro ovibus, propter quod Pater me amat, Joh. X:11,17.
1 adhuc plus si ubi in prima editione adhuc si plus

132. 1] VII: QUOD PASSIO CRUCIS CREDATUR FUISSE IPSA REDEMPTIO, SIT FUNDAMENTALIS ERROR ECCLESIAE; ET QUOD ILLE ERROR UNA CUM ERRORE DE TRIBUS PERSONIS DIVINIS AB AETERNO, PERVERTERIT TOTAM ECCLESIAM, ADEO UT NON ALIQUID RESIDUUM SPIRITUALE IN ILLA SUPERSIT. Quid plus hodie libros Orthodoxorum implet et farcit, et quid in Gymnasiis ardentius docetur et inspiratur, ac e suggestis frequentius praedicatur et exclamatur, quam quod Deus Pater iratus contra genus humanum, non modo removerit illud a se, sed etiam concluserit illud sub damnatione universali, proinde1 illud excommunicaverit; sed quia gratiosus est, quod persuaserit2, aut exsuscitaverit Filium suum3, ut descenderet, et definitam damnationem in se susciperet, et sic iram Patris sui expiaret, et quod sic et non aliter posset ex aliquo favore aspicere hominem; tum quod hoc etiam factum sit per Filium, ut quod damnationem Generis humani in se suscipiendo passus sit se a Judaeis flagellari, in faciem spui, et dein sicut maledictio Dei crucifigi, Deutr. XXI:23, et quod Pater post hoc factum propitiatus sit, et ex amore erga Filium retraxerit damnationem, sed modo ab illis, pro quibus intercederet, et quod sic Mediator coram Patre suo in perpetuum factus sit. 2] Haec et similia hodie in Templis sonant, et reverberantur e parietibus, sicut echo e sylvis, et implent omnium aures ibi. Sed quis, cui Ratio illustrata et sana facta est e Verbo, non potest videre, quod Deus sit4 ipsa Misericordia et Clementia, quia est ipse Amor et ipsum Bonum, et quod illa sint Ipsius Essentia, et inde quod contradictio sit dicere, quod ipsa Misericordia seu ipsum Bonum possit aspicere hominem ex ira, et damnationem ejus concludere, et usque manere sua Divina Essentia; talia vix cadunt in hominem probum sed in improbum, nec in Angelum Coeli, sed in spiritum Inferni; quare infandum est illa addicare Deo. 3] Sed si inquiritur in Causam, est haec, quod Passionem crucis pro ipsa Redemptione assumserint, inde effluxerunt illa, sicut ex uno Falso falsa in continua serie, aut sicut ex Cado aceti non nisi quam acetum, aut ex Mente insana non nisi quam insanum; ex uno enim Concluso sequuntur theoremata ejusdem prosapiae, latent intus in Concluso, et successive inde prodeunt, et ex illo de Passione crucis quod sit Redemptio, plura adhuc scandalosa et Deo ignominiosa possunt prodire et protrahi, usque ut fiat, sicut5 dicit Esajas, “Sacerdos et Propheta errant per siceram, titubant6 judicio, omnes mensae plenae sunt vomitu egestionis,” Cap.XXVIII:7,8.
1 Prima editio: peoinde
2 Prima editio: pervaserit
3 Prima editio: suam
4 Deus sit ubi in prima editione Deus, qui est
5 Prima editio: sicu
6 Prima editio: titubani

133. 1] Ex idea hac de Deo et de Redemptione, universa Theologia, a spirituali facta est infime naturalis, quod fit quia proprietates mere naturales Deo attributae sunt, et tamen ab idea Dei et ab idea Redemptionis, quae unum facit cum Salvatione, pendet omne Ecclesiae; est enim illa idea sicut Caput, ex quo procedunt omnia corporis, quare dum illa est spiritualis, omnia Ecclesiae1 fiunt spiritualia, et dum illa est naturalis, omnia Ecclesiae fiunt naturalia, quapropter quia idea de Deo et de Redemptione facta est mere naturalis, hoc est, sensualis et corporea, ideo mere naturalia sunt omnia, quae Ecclesiae Capita et Membra in suis dogmaticis tradiderunt et tradunt: quod inde non nisi quam falsa possint excludi, est quia naturalis homo continue agit contra spiritualem, et inde spiritualia spectat sicut larvas et phantasmata in aere: quare dici potest, quod propter sensualem illam ideam de Redemptione2 et inde de Deo, viae ad Coelum, quae sunt ad Dominum Deum Salvatorem, obsessae sint furibus et latronibus, Joh. X:1,8,9, et quod in Templis valvae dejectae sint, et sic intraverint dracones, ululae, tzjim et ijim3, ac discorditer concentent. 2] Quod haec idea de Redemptione et de Deo, ingesta sit fidei hodiernae, notum est, quae est ut orent ad Deum Patrem, ut propter crucem et sanguinem4 Filii sui remittat delicta, et ad Deum Filium ut oret et intercedat pro illis, et ad Deum spiritum sanctum5 ut justificet et sanctificet; quid hoc aliud est, quam supplicare ad tres Deos in suo ordine, et quid tunc cogitatio de Regimine Divino alia quam de Regimine Aristocratico aut Hierarchico; aut sicut de Triumviratu, qualis semel fuit Romae, at pro Triumviratu vocari potest Triumpersonatus; et quid tunc facilius est Diabolo, quam facere sicut dicitur, divide et impera, hoc est, discindere animos, et excitare motus rebelles, nunc contra unum Deum, nunc contra alterum, quemadmodum ab Arii tempore huc usque factum est, et sic Dominum Deum Salvatorem, Cui est omnis potestas in Coelo et Terra, Matth. XXVIII:18, dejicere e Throno, et quendam suum Clientem superimponere, et huic cultum addicere, aut cultum, quia huic, etiam ipsi Domino adimere.
1 Prima editio: Ecelesiae
2 Prima editio: Redemtione
3 Prima editio: jiim
4 Prima editio: sanquinem
5 Prima editio: sactum

* * * * *


134. 1] His adjicientur haec MEMORABILIA: PRIMUM; Quondam intravi Templum in Mundo spirituum, ubi plures erant congregati, et ante Concionem inter se ratiocinati sunt de REDEMPTIONE. Templum erat quadratum, et non aliquae fenestrae in parietibus, sed magna apertura supra in medio tecti, per quam lux e Coelo intrabat, et plus illuminabat, quam si fuissent fenestrae a lateribus: et ecce subito, cum in sermocinatione de Redemptione erant, Nubes atra e septentrione alluens obtexit aperturam, unde tenebrae factae sunt, ut non videret unus alterum, et vix quisquam palmam suam; cum propter hoc obstupefacti steterunt, ecce atra illa nubes findebatur in medio, et per fissuram visi sunt angeli demissi e Coelo, et hi Nubem ab utraque parte discusserunt, ex quo in Templo iterum factum est luminosum; et tunc Angeli demiserunt unum ex se in Templum, qui vice2 eorum interrogabat congregatos, de qua re contendunt, quoniam tam obscura Nubes superveniens sustulit lucem, et induxit tenebras; responderunt, quod de Redemptione, et quod3 haec facta sit a Filio Dei per Passionem crucis, et quod per illam expiaverit, et liberaverit Genus humanum a damnatione et morte aeterna; sed ad haec dixit Angelus demissus, quid per Passionem crucis; exponite cur per illam; 2] et tunc Sacerdos venit, et dixit, ego exponam in serie, quae scimus et credimus, quae sunt, quod Deus Pater iratus contra Genus humanum, damnaverit Illud, et a clementia sua excluserit, et declaraverit omnes devotos et maledictos, et addixerit Inferno; et quod voluerit, ut Filius Ipsius damnationem illam in se susciperet, et quod Filius annuerit, et propter id descenderit, et assumserit Humanum, et passus se crucifigi, et sic4 damnationem Generis humani in se transferri, nam legitur, Maledictus omnis suspensus super ligno crucis; et quod Filius sic propitiaverit Patrem intercedendo et mediando; et quod tunc Pater ex amore erga Filium, et ex miseria visa in Illo super ligno crucis commotus sanciverit, quod condonaturus sit, sed solum illis quibus imputo Justitiam tuam, hos faciam ex filiis irae et maledictionis filios gratiae et benedictionis, ac justificabo et salvabo; reliqui maneant, sicut prius sancitum est, filii irae; haec est fides nostra, et illa sunt5 justitia, quam Deus Pater infert fidei nostrae, quae sola justificat et salvat. 3] Angelus his auditis diu conticuit, haesit enim in stupore, et post solvit silentium, et fatus est haec; potest Orbis Christianus in tantum insanire, et a sana ratione in talia deliria abscedere, et ex illis Paradoxis fundamentale salutis dogma concludere; quis non potest videre, quod illa e diametro sint contra ipsam Divinam Essentiam, hoc est, contra Divinam Ipsius Amorem et Divinam Ipsius Sapientiam, et simul contra Ipsius Omnipotentiam et Omnipraesentiam; ita facere non potest ullus herus probus contra famulos suos et ancillas suas; imo nec fera contra catulos et pullos suos; est infandum6: estne contra Divinam Essentiam Ipsius annihilare Vocationem, quae facta est ad omnes et singulos ex Genere humano; estne contra Divinam Essentiam immutare Ordinem ab aeterno constabilitum, qui est, ut quisque secundum suam vitam judicetur7; estne contra Divinam Essentiam subtrahere amorem et misericordiam alicui homini, et plus universo generi humano; estne contra Divinam Essentiam ex visa in Filio miseria reduci in misericordiam8, et quia misericordia est ipsa Dei Essentia, reduci in suam Essentiam, ac nefandum est cogitare, quod usquam ex illa exiverit; est enim illa Ipse ab aeterno9 in aeternum10. 4] Estne etiam impossibile inferre in aliquod ens, quale est fides vestra, Justitiam redemptionis, quae in se est Divinae Omnipotentiae, et illam imputare et addicare homini, et hunc absque ullis aliis mediis declarare justum, purum, et sanctum; estne impossibile remittere alicui peccata, ac aliquem innovare, regenerare et salvare ex sola imputatione, et sic injustitiam vertere in justitiam, et maledictionem in benedictionem; potestne sic Infernum vertere in Coelum, et Coelum in Infernum, aut Draconem in Michaelem, et Michaelem in Draconem, et sic discindere pugnam inter illos; quid opus nisi uni subtrahere fidei vestrae imputationem, et indere alteri; ita nos, qui in Coelo sumus, trepidabimus in aeternum. Nec est justitiae et judicii, ut alter in se suscipiat alterius nefas, et nefarius insons fiat, et nefas sic diluatur; hocne est contra Justitiam et Divinam et humanam. Orbis Christianus ignorat adhuc, quod Ordo sit, et plus quid Ordo, quem Deus, cum Mundum creavit, simul introduxit, et quod Deus non possit agere contra illum, quoniam tunc ageret contra Se; est enim Deus ipse Ordo. 5] Sacerdos illa ab Angelo dicta intellexit, quia Angeli, qui supra erant, infuderunt lucem e Coelo; et tunc gemuit et dixit11, quid faciendum; omnes hodie ita praedicant, et orant, et credunt; in ore omnium est hoc, Pater bone miserere nostri, et remitte nobis peccata nostra, propter sanguinem Filii tui, quem pro nobis super cruce effudit; et ad Christum, Domine intercede pro nobis; et nos Sacerdotes illis addimus, mitte nobis Spiritum sanctum; et tunc dixit Angelus, animadverti, quod Sacerdotes parent collyria ex Verbo non interius intellecto, quae super oculos per fidem illorum occaecatos illinunt, aut faciunt inde sibi sicut emplastrum, quod super vulnera a dogmatibus illorum inflicta ponunt, sed usque non sanant illa, quia inveterata; quare adi illum, qui ibi stat, et monstravit me digito, ille docebit te a Domino, quod Passio crucis non fuerit Redemptio, sed unitio Humani Domini cum Divino Patris; at quod Redemptio fuerit subjugatio infernorum, et ordinatio Coelorum, et quod absque illis a Domino, cum fuit in Mundo, peractis, non fuisset salus alicui in Terris, nec alicui in Coelis; et docebit amplius ordinem a creatione inductum, secundum quem vivant ut salventur, et quod qui secundum illum vivunt, numerentur inter Redemptos, et dicantur Electi. His dictis, in Templo factae sunt fenestrae a lateribus, per quas luminosum a quatuor plagis Mundi influxit, et apparebant Cherubi volantes in splendore lucis; et sublatus est Angelus ad suos supra aperturam; et laeti recessimus.
1 Prima editio: fpirituum
2 Prima editio: viee
3 Prima editio: quad
4 Prima editio: sie
5 Nisi legeris est, sic Rose
6 Prima editio: insandum
7 Prima editio: judieetur
8 Prima editio: miserieordiam
9 Prima editio: aetarno
10 Prima editio: aerernum
11 Prima editio: dixlt

135. 1] SECUNDUM MEMORABILE: Quodam mane evigilatus a somno, apparuit mihi Sol Mundi spiritualis in suo jubare, et sub illo vidi Coelos distantes, sicut Tellus a suo Sole; et tunc e Coelis auditae sunt voces ineffabiles, quae simul collectae articulabantur in hoc effabile, quod unus Deus, qui Homo, sit, cujus habitaculum est in Sole illo; hoc articulatum decidit per Coelos medios ad Infimum, et ex hoc in Mundum spirituum, ubi eram; et appercepi, quod idea unius Dei, quae erat Angelis, secundum gradus delapsus verteretur in ideam trium Deorum; quod cum observabam ingressus sum loqui cum illis, qui tres Deos cogitabant, dicens, oh, quae enormitas, unde vobis illa; et respondebant, cogitamus tres ex idea perceptiva nostra de Deo Triuno, sed haec usque non cadit in os nostrum; cum loquimur,1 nos semper dicimus pleno ore quod Deus unus sit; si in mentibus nostris alia est, sit, modo non defluat, et scindat unitatem Dei in ore; at usque tempore a tempore defluit, quia inest, et tunc si eloqueremur, dicturi essemus tres Deos, sed ab hoc cavemus, ne exponamur risui audientium: 2] et tunc aperte ex cogitatione loquebantur, dicentes, nonne sunt tres Dii, quia sunt tres Personae Divinae, quarum unaquaevis est Deus; nec possumus aliter cogitare, quum Antistes Ecclesiae nostrae ex scrinio sanctorum suorum dogmatum, adscribit uni Creationem, alteri Redemptionem, et tertio Sanctificationem, et plus cum proprietates, cuivis suam, quas asserit incommunicabiles, illis attribuit, quae non modo sunt Creatio, Redemptio, et Sanctificatio, sed etiam Imputatio, Mediatio et Operatio; estne tunc unus qui creavit nos, et ille quoque imputat, alter qui redemit nos, et hic quoque mediat, et tertius qui imputationem mediatam operatur, et hic quoque sanctificat: quis non scit, quod Filius Dei a Deo Patre in Mundum missus sit, ut Genus humanum redimeret, et sic fieret Expiator, Mediator, Propitiator, et Intercessor, et quia hic unus est cum Filio Dei ab aeterno, suntne duae Personae a se distinctae; et quia hae duae in Coelo sunt, una sedens ad dextram alterius, eritne tertia Persona quae decreta in Coelo exsequetur in Mundo. 3] His auditis, tacui, at mecum cogitavi, oh quae fatuitas, non sciunt quicquam quod in Verbo per Mediationem intelligitur: et tunc ex mandato Domini descenderunt tres Angeli e Coelo, et mihi associabantur, propter causam, ut ex interiore perceptione cum illis, qui in idea trium Deorum erant, loquerer, et in specie de Mediatione, Intercessione, Propitiatione, et Expiatione, quae ab illis tribuuntur Secundae Personae, seu Filio, sed non prius quam postquam Homo factus est, et Homo factus est post plura saecula a Creatione, quando quatuor illa salutis media nondum fuerunt, et sic Deus Pater non propitiatus, Genus humanum non expiatum, et non aliquis e Coelo est missus qui intercessit et mediavit; 4] et tunc ex inspiratione illata loquutus sum cum illis, dicens, adeste quot possunt, et audite, quid in Verbo per Mediationem, Intercessionem, Expiationem, et Propitiationem, intelligitur; sunt illae quatuor Praedicationes gratiae unius Dei in Humano suo; Deus Pater nusquam potest adiri, nec Ipse potest ullum hominem adire, quia est Infinitus et in suo Esse quod est Jehovah, a Quo si adiret hominem, dissolveret illum, sicut ignis lignum, et redigit illud in favillam; hoc patet ab his, quod dixerit ad Mosen volentem videre Ipsum, quod nemo possit videre Ipsum et vivere, Exod. XXXIII:20; et Dominus dicit, Quod Deum nemo viderit unquam, nisi Filius qui in sinu Patris est, Joh. I:18, Matth. XI:27; tum, Quod nemo vocem Patris audiverit, nec speciem Ipsius viderit, Joh. V:37; legitur quidem, quod Moses viderit Jehovam facie ad faciem, et loquutus cum Illo ore ad os, sed hoc factum est per Angelum, similiter apud Abrahamum et Guideonem. Nunc quia talis est Deus Pater in se, placuit Ipsi assumere Humanum, et in hoc admittere homines, et sic audire illos, et loqui cum illis; et hoc Humanum est quod vocatur Filius Dei, et Hoc est, quod mediat, intercedit, propitiat et expiat. 5] Dicam itaque, quid illa quatuor Praedicata de Humano Dei Patris significant: MEDIATIO significat, quod Illud sit intermedium, per quod homo possit adire Deum Patrem, et Deus Pater hominem, et sic docere et ducere eum ut salvetur, quare Filius Dei, per quem intelligitur Humanum Dei Patris, vocatur Salvator, et in Mundo Jesus, hoc est, Salus. INTERCESSIO significat perpetuam Mediationem, nam ipse Amor cujus est Misericordia, clementia et gratia, perpetuo intercedit, hoc est, mediat, pro illis qui faciunt praecepta Ipsius, quos amat. EXPIATIO significat amotionem peccatorum, in quae homo rueret, si nudum Jehovam adiret. PROPITIATIO significat clementiae et gratiae operationem, ne homo per peccata in damnationem se inferat, similiter tutelam, ne sanctitatem prophanet; hoc significabat Propitiatorium super Arca in Tabernaculo. 6] Notum est, quod Deus in Verbo per apparentias loquutus sit, ut quod irascatur, vindicet, tentet, puniat, conjiciat in infernum, damnet, imo quod malum faciat, cum tamen nemini irascitur, non vindicat, tentat, punit, conjicit in infernum, damnat; haec tam longe absunt a Deo, sicut Infernum a Coelo, et infinite plus, quare sunt loquutiones apparentiae; loquutiones apparentiae in alio sensu etiam sunt Expiatio, Propitiatio, Intercessio et Mediatio, per quas intelliguntur praedicationes accessus ad Deum, et gratiae a Deo, per Humanum suum: quae quia non intellectae sunt, diviserunt Deum in Tres, et super Tribus his omnem doctrinam Ecclesiae fundaverunt, et sic Verbum falsificarunt; inde est ABOMINATIO DESOLATIONIS, a Domino apud Danielem [Cap. XI:31, Cap. XII:11], et porro apud Matthaeum Cap. XXIV:152 praedicta. His dictis recessit Cohors spirituum a circum me, et animadverti, quod illi qui actualiter cogitabant tres Deos, spectarent versus Infernum, et qui unum Deum, in quo Divina Trinitas, et quod haec sit in Domino Deo Salvatore, versus Coelum, et his Sol Coeli, in quo Jehovah in suo Humano est, apparuit.
1 Fortasse: nostrum, cum loquimur;
2 Prima editio: XXIV:

136. 1] TERTIUM MEMORABILE. Vidi e longinquo quinque Gymnasia; lux e Coelo circumfudit unumquodvis; Gymnasium primum circumfudit1 lux purpurea, qualis est in nubibus ante solis ortum tempore matutino in terris; Secundum Gymnasium circumfudit lux flavescens, qualis est aurorae post solis ortum: Tertium Gymnasium circumfudit2 lux candida, qualis est in Mundo tempore meridiei: Quartum Gymnasium circumfudit lux media, qualis est cum incipit immisceri umbrae vesperae: et Quintum Gymnasium in ipsa umbra vesperae stetit. Gymnasia in Mundo spirituum sunt Curiae, ubi conveniunt Eruditi, et ventilant varia arcana, quae illorum scientiae, intelligentiae et sapientiae inserviunt. Illis visis invasit me desiderium abeundi ad unum ex illis, et abivi in spiritu ad illud, quod luce media circumfusum erat, ac intravi, et visus est Caetus ex Eruditis congregatus, qui inter se ventilabat, quid involvit id, quod de Domino dicitur, quod sublatus in Coelum consedeat a dextris Dei, Marc. XVI:19. 2] Plerique ex congregatis dixerunt, quod illa prorsus secundum verba intelligenda sint, quod Filius ita sedeat juxta Patrem: at quaesitum est cur ita; dixerunt aliqui quod Filius a Patre ad dextram locatus sit propter Redemptionem quam perfecit; aliqui quod ita sedeat ex amore; aliqui quod propterea, ut Consiliarius Ejus sit, et quia talis ut Illi honor ab Angelis; et aliqui quod ideo, quia datum ei a Patre regnare vice Ejus, nam legitur quod Ipsi data sit omnis potestas in Coelo et in Terra; at multa pars, ut audiat a dextris pro quibus intercedit; omnes enim in Ecclesia hodie adeunt Deum Patrem, et orant, ut misereatur propter Filium, et hoc efficit, ut Pater se vertat ad illum, ut mediationem excipiat; at aliqui dixerunt, quod solum Filius Dei ab aeterno ad dextram Patris sedeat, ut communicet Divinitatem suam cum Filio hominis nato in Mundo. 3] His auditis, miratus sum valde, quod Eruditi, tametsi aliquo tempore in Mundo spirituali commorati sunt3, usque tam ignari rerum coelestium essent; sed percepi causam, quod ex fiducia propriae intelligentiae non se passi sint a sapientibus instrui. Verum ne diutius in ignorantia de sessione Filii ad dextram Patris permanerent, sustuli palmam, rogans, ut praebeant aures ad pauca, quae de illa loqui desidero; et quia annuerunt, dixi, nostisne ex Verbo, Quod Pater et Filius unum sint, et quod Pater sit in Filio et Filius in Patre; haec Dominus aperte dicit, Joh. X:30, et Cap. XIV:10,11; si haec non creditis, dividitis Deum in duos, quo facto non potestis aliter quam naturaliter, sensualiter, imo materialiter, de Deo cogitare, quod etiam factum est in Mundo a tempore CONCILII NICAENI, quod introduxit Tres Personas Divinas ab aeterno, et per id Ecclesiam vertit in Theatrum, cui appendit Aulaea picta, intra quae personati novas scenas repraesentabant; quis non scit et agnoscit, quod Deus Unus sit; si hoc corde et spiritu agnoscitis, dissipantur ex se omnia quae loquuti estis, et resiliunt in aerem sicut nugae ab aure sapientis. 4] Ad haec dicta multi accensi ira ardebant vellicare aures meas, et mandare silentium; sed Praesul congregationis in indignatione dixit, hic non sermo est de unitate et pluralitate Dei, quia utramque credimus, sed de hoc, quid involvit, quod Filius sedeat ad dextram sui Patris, si de hoc aliquid novisti, fare; et respondi, fabor, sed quaeso, inhibe strepitus; et dixi, per sedere ad dextram non intelligitur sedere ad dextram, sed intelligitur Omnipotentia Dei per Humanum quod assumsit in Mundo, per hoc in ultimis est sicut in primis, et per hoc intravit, destruxit et subjugavit Inferna, et per hoc ordinavit Coelos, ita per hoc redemit et homines et angelos, et redimit in aeternum: si consulitis Verbum, et tales4 estis, ut queatis illustrari, appercepturi estis, quod per Dextram ibi intelligatur Omnipotentia, ut apud [Esajam et] Davidem, MANUS MEA FUNDAVIT Terram, et DEXTRA MEA pugillavit Coelos, Esaj.5 XLVIII:13. Juravit Deus6 per DEXTRAM SUAM, et per Brachium roboris sui, Esaj.7 LXII:8. DEXTRA TUA sustentat me, Psalm. XVIII:36 8. Respice ad Filium confortaveras Tibi, MANUS TUA pro VIRO DEXTRAE, pro Filio hominis confortasti Tibi, Psalm. LXXX:16,18.9 Inde patet quomodo intelligitur hoc, “Dictum Jehovae ad Dominum meum, sede ad DEXTRAM MEAM, usque dum posuero inimicos tuos scabellum pedum tuorum; sceptrum roboris tui mittet Jehovah e Zione, dominare in medio inimicorum tuorum,” Psalm. CX:1,2, agitur in toto illo Psalmo de pugna Domini cum Infernis, et de illorum subjugatione; quoniam Dextra Dei significat Omnipotentiam, ideo Dominus dicit quod sessurus sit10 a DEXTRIS POTENTIAE, Matth. XXVI:63,64: et A DEXTRIS VIRTUTIS DEI, Luc. XXII:69. 5] Sed ad haec Caetus obstrepuit, at dixi: cavete vobis, forte e Coelo appareat Manus, quae cum apparet, sicut apparuerat mihi, incredibilem terrorem potentiae incutit, quod mihi confirmationi fuit, quod Dextra Dei significet Omnipotentiam; vix hoc dictum est, et visa est extensa Manus sub Coelo, qua visa tantus terror invasit, ut coacervatim ruerent ad portas, et quidam ad fenestras ut se ejicerent, et quidam deficientes anhelitu succumbebant; at ego non territus mansi, et post illos lente abivi; et ad distantiam inde converti me, et vidi Gymnasium illud nube obscura circumtectum; et dictum est mihi e Coelo, quod ita factum sit, quia ex fide trium Deorum loquuti sunt, et quod Lux prior circum illud reditura sit, quando saniores ibi congregabuntur.
1 Prima editio: cireumfudit
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: sunr
4 Prima editio: talcs
5 Prima editio: Psalm
6 Sic prima editio, AC 8281 et AE 298, sed Biblia Hebraica et alibi: Jehovah.
7 Prima editio: Psalm
8 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 18:35 apud Biblia Anglica
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 80:15,17 apud Biblia Anglica. Prima editio: CXX: 16. 17.
10 Prima editio: sessurus a sit

137. 1] Quartum Memorabile.1 “Audivi quod convocatum sit Synedrium ex famigeratis in Scriptis et eruditione de Fide hodierna et de justificatione electorum per illam; hoc erat in Mundo spirituum, et dabatur mihi in spiritu adesse praesens, et vidi convocatos ex Clero consentientes et dissentientes; a parte dextra stabant illi, qui in Mundo vocati sunt Patres Apostolici, et vixerunt in saeculis ante Concilium Nicaenum; et a sinistra parte stabant viri post illa saecula incluti ex membranis typo impressis aut exscriptis a tironibus; multi ex his erant mento calvo et tecti capillitiis ex crine muliebri cincinnatis, et quidam horum in collariis ex volvulis, et quidam in collariis ex alis; illi autem erant mento barbato, et in capillis nativis; ante hos et illos stetit Vir Judex et Arbiter scriptorum hujus saeculi cum scipione in manu, qui pulsavit solum, et induxit silentium; hic ascendit2 gradum superiorem Cathedrae et exspiravit gemitum, et ex illo voluit clamare alte, sed halitus gemens retraxit clamorem retro in guttur, at tandem loquutus dixit; 2] Fratres, oh quale saeculum, surrexit ex caterva Laicorum unus, cui non pallium, tiara, et laurus, et fidem nostram detraxit e Coelo, et projecit in Stygem3; oh facinus, et tamen illa sola est Stella nostra, quae lucet sicut Orion in noctibus, et sicut Lucifer in matutis; ille vir tametsi annosus, prorsus caecutit in mysteriis Fidei nostrae, quia non aperuit illam, et vidit in illa justitiam Domini Salvatoris, et ejus mediationem et propitiationem, et cum haec non vidit, nec vidit justificationis ejus mirabilia, quae sunt remissio peccatorum, regeneratio, sanctificatio et salvatio; hic vir loco nostrae Fidei summe salvificae, quia in tres Personas Divinas, ita in totum Deum, transtulit in Secundam Personam, nec in illam, sed in Humanum illius, quod quidem dicimus Divinum ex incarnatione Filii ab aeterno, sed quis de illo cogitat aliud quam mere Humanum, et quid tunc inde aliud quam fides, ex qua ut ex fonte scaturit Naturalismus; et talis fides, quia non est spiritualis, parum differt a fide in Vicarium, aut in Sanctum; nostis quid Calvinus suo tempore de Cultu ex hac fide dixerat: et, quaeso, dic unus ex vobis, unde est Fides; numne immediate a Deo, cui sic omnia salutis insunt. 3] Ad haec sodales sinistri lateris, qui mento calvo, in capillitiis4 cincinnatis, et in cinctura coronali circum collum erant, comploserunt palmas, et vociferati, sapientissime fatus es, nos scimus quod non possimus quicquam sumere, quod non datur e Coelo; dicat nobis ille propheta, unde fides, et quid fides nisi illa; impossibile est, ut alia et aliunde sit; aliam fidem, quae fides, quam hanc expromere, tam impossibile est, ut est equitare ad quendam asterismum in Coelo, et inde captare stellam, ac illam recondere in bursa togae, et deportare; hoc dixit, ut consocii ad omnem novam fidem riderent. 4] His auditis, indignati sunt Viri lateris dextri, qui mento barbato et in capillis nativis erant; et surrexit unus ex illis, Senex, sed usque visus ut juvenis postea, erat enim Angelus e Coelo, ubi omnis aetas juvenescit; ille loquens dixit, audivi qualis est vestra fides, quam Vir cathedralis ita magnificavit; sed quid illa fides, nisi sepulchrum Domini nostri post resurrectionem, iterum clausum a militibus Pilati; aperui illam, nec vidi quicquam quam baculos praestigiatorum, per quos magi in Aegypto fecerunt miracula; imo est fides vestra extrinsecus in oculis vestris sicut scrinium conflatum ex auro, et obsitum lapidibus pretiosis, quod dum aperitur, est vacuum, nisi forte in angulis ejus sit pulvis ex reliquiis Pontificiorum, nam his illa eadem est, modo quod hodie ab his obtecta sit sanctitatibus externis; est quoque, ut similitudinibus utar, sicut Vesta antiquorum, quae exstinxit ignem sacrum, infossa terrae; et asseverare possum, quod illa coram meis oculis sit sicut vitulus aureus, circum quem filii Israelis, postquam Moses abivit et ascendit in montem Sinai ad Jehovam, saltaverunt: 5] ne miremini quod loquutus sim de Fide vestra per tales comparationes, quia ita loquimur de illa nos in Coelo. Nostra5 autem Fides est, fuit6 et erit in aeternum, in Dominum Deum Salvatorem, cujus Humanum est Divinum et Divinum est Humanum, ita accommodata receptioni, et ex qua Divinum spirituale unitur hominis naturali, et fit fides spiritualis in naturali, unde naturale fit sicut diaphanum ex luce spirituali in qua nostra fides est; veritates ex quibus consistit, sunt totidem quot versiculi in sacro Codice; veritates illae sunt omnes sicut stellae, quae lucibus suis manifestant et conformant illam; homo assumit illam ex Verbo medio naturali suo lumine, in quo est scientia, cogitatio et persuasio, sed Dominus apud illos qui in Ipsum credunt, facit ut fiat convictio, fiducia, et confidentia, ita fit spiritualis naturalis, et per charitatem viva; Fides haec apud nos est sicut Regina ornata lapidibus pretiosis, quot murus sanctae Hierosolymae, Apocalypsi Cap. XXI: 17 ad 20. 6] Sed ne credatis, quod haec, quae dixi, sint solum verba exaltationis, quae ne ideo floccipendantur praelegam aliqua ex sancto Verbo, ex quibus patebit, quod Fides nostra non sit in Hominem, ut vos creditis, sed in verum Deum, in quo est omne Divinum; Johannes dicit, Jesus Christus est verus Deus, et Vita aeterna, I Epist. V:20 7. Paulus, In Christo habitat omnis plenitudo Divinitatis corporaliter, Coloss. II:9; et in actis Apostolorum, Quod praedicaverit et Judaeis et Graecis poenitentiam in Deum, et fidem in Dominum nostrum Jesum Christum8, Cap. XX:21; et Ipse Dominus, quod Ipsi data sit omnis potestas in Coelo et in Terra9, Matth. XXVIII:18; sed haec pauca sunt. 7] Post haec, Angelus me inspexit, et dixit, tu scis quid Evangelici ita dicti credunt aut credituri sunt de Domino Salvatore, recita aliqua ut sciamus num in illa fatuitate sint, ut credant quod Humanum Ipsius sit mere Humanum, et num aliquid Divini Illi adscribunt, aut quomodo; et tunc coram Caetibus, ex collectis e Libro Orthodoxiae eorum, FORMULA CONCORDIAE vocato, et Lipsiae An. 1756 excuso, praelegi haec sequentia; Quod in Christo Divina et Humana Natura ita unitae sint, ut faciant unam Personam, pag.10 606, 762. Quod Christus vere Deus et Homo in indivisa Persona sit, et maneat in aeternum, pag. 609, 673, 762. Quod in Christo Deus sit Homo, et Homo Deus, pag. 607, 765. Quod Humana Natura Christi ad omnem Majestatem Divinam exaltata sit, hoc etiam ex multis Patribus, pag. 844 ad 852, 860 ad 865, 869 ad 878. Quod Christus quoad Humanam Naturam Omnipraesens sit et impleat omnia, p. 768, 783, 784, 785. Quod Christo quoad Humanam Naturam omnis potestas sit in Coelo et in Terra, pag. 775, 776, 780. Quod Christus quoad Humanam Naturam ad dextram Patris sedeat, pag. 608, 764. Quod Christus quoad Humanam Naturam invocandus sit, confirmatum ex dictis Scripturae ibi, pag. 226. Quod Augustana Confessio illum Cultum maxime probet, pag. 19. 8] Postquam haec praelecta sunt, converti me ad Virum cathedrae, et dixi, scio quod omnes hic consociati sint cum similibus sui in Mundo naturali; dic, precor, num scis cum quo tu es; respondit tono gravi, scio, consociatus sum cum Viro incluto, Praetore phalangum ab Exercitu illustrium Ecclesiae; et quia tono tam gravi respondit, dixi, ignosce quod interrogem, num scis ubi Praetor ille inclutus habitat, et dixit, scio, habitat non procul a busto Lutheri; ad haec subridens dixi, cur dicis bustum; scisne quod Lutherus resurrexerit, et quod hodie abdicaverit sua erronea de justificatione per fidem in tres Personas Divinas ab aeterno, et ideo translatus sit inter Novi Coeli felices, et quod videat et rideat insanientes post se; et regessit, scio, sed quid hoc ad me: et tunc tono simili, quo ille, alloquutus sum, dicens, inspira tuo Incluto cum quo consociatus es, quod verear quod contra Orthodoxiam Ecclesiae suae illo instanti subtraxerit Domino Divinum Ipsius, aut passus sit calamum suum arare sulcum, in quem improvise inseminavit Naturalismum, quando contra cultum Domini Salvatoris nostri scripsit: ad haec respondit, hoc non possum, quia ego et ille quoad hanc rem paene unam mentem facimus, sed illa quae ego dico, ille non intelligit, sed omnia quae ille, perspicue intelligo; Mundus enim spiritualis intrat in Mundum naturalem, et percipit cogitata hominum ibi, sed non vicissim, hic status consociationis11 spirituum et hominum est. 9] Nunc quia incepi loqui cum Viro cathedrae, dixi, interpolabo, si licet, adhuc aliqua interrogatione, num scis, quod Orthodoxia Evangelicorum in Libro manuali Ecclesiae eorum FORMULA CONCORDIAE appellato, doceat, quod in Christo Deus sit Homo et Homo Deus, et quod Divinum et Humanum Ipsius in indivisa Persona sit et maneat12 in aeternum; quomodo tunc ille potuit ac tu potes foedare cultum Domini naturalismo; ad quae respondit, illud scio et tamen non scio, quare continuavi dicendo; illum, tametsi13 absens est, aut te loco ejus, interrogo, unde Anima Domini Salvatoris nostri; si respondetis14 quod a Matre, insanitis; si a Josepho, profanatis Verbum; si vero a Spiritu sancto, recte dicitis, modo per Spiritum Sanctum intelligitis Divinum procedens et operans, ita quod sit Filius Jehovae Dei. 10] Iterum interrogo, quid Unio hypostatica; si respondetis15 quod sit sicut inter duos, unum supra et alterum infra, insanitis, sic etenim potuissetis facere Deum Salvatorem duos, sicut Deum tres; at si dixeritis, quod sit unio personalis, sicut est Animae et Corporis, recte dicitis; hoc quoque est secundum Doctrinam vestram, tum etiam Patrum; consule FORMULAM CONCORDIAE, pag. 765 ad 768. Et consule SYMBOLUM ATHANASII, ubi haec, Est Fides recta, ut credamus et confiteamur, quod Dominus noster Jesus Christus, Deus et Homo sit; Qui licet Deus est et Homo, non duo tamen, sed unus est Christus, unus omnino, non confusione substantiae, sed unitate Personae: nam sicut anima rationalis et caro unus est homo, ita Deus et Homo est unus Christus. 11] Interrogo adhuc, quae fuit damnabilis Haeresis ARII, propter quem Concilium Nicaenum ab Imperatore Constantino Magno convocatum est, aliud quam quod negaverit Divinitatem Humani Domini. Porro dicite, Quem intelligitis per haec apud Jeremiam, Ecce dies venient, cum suscitabo Davidi Germen justum, qui regnabit Rex, et hoc Nomen Ipsius JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, Cap. XXIII:5,6, Cap. XXXIII:15,16; si dicitis Filium ab aeterno, insanitis; ille non fuit Redemptor, si autem dicitis Filium natum in tempore, qui Unigenitus Filius Dei fuit, Joh. I:18, Cap. III:16, recte dicitis; Hic per redemptionem factus est Justitia, ex qua facitis Fidem vestram. Legite etiam Esaj. IX:5 16, praeter alia loca, in quibus praedicitur, quod Ipse Jehovah in mundum venturus esset. Ad haec Vir cathedrae siluit et avertit se.
12] Postquam haec peracta sunt, voluit Praeses oratione finire Synedrium, sed subito tunc Vir e sinistro Caetu erupit, cui tiara super capite, et pileus super illa, et tetigit digito pileum, et loquutus dixit, ego etiam consociatus sum Viro in Mundo tuo, qui ibi in eminente honore constitutus est; hoc scio, quia loquor ex illo sicut ex me; et quaesivi, ubi Eminens ille commoratur; respondit, Gothoburgi, et ex illo quondam cogitavi, quod nova tua Doctrina sapiat Mahumedismum; ex qua voce audita vidi omnes a dextris, ubi stabant Patres Apostolici, attonitos et mutatos facies17, et audivi ex mentibus illorum per ora illorum exclamatas voces, oh facinus, o quale saeculum; sed ad sedandum justam excandescentiam illorum, exporrexi manum, et petivi auscultationem, qua data, dixi, scio quod vir istius eminentiae tale quid impinxerit Epistolae, quae postea typo impressa est, sed si tunc scivisset, qualis illa blasphemia est, sane discerpsisset illam digitis, et tradidisset Vulcano ad comburendum; talis contumelia illa est, quae intelligitur per Domini verba ad Judaeos dicentes, quod Christus ex alia potestate quam ex Divina fecerit miracula, Matth. XII: 22 ad 32; praeter illa ibi etiam dicit Dominus, Quisquis non est Mecum, contra Me est; et quisquis non congregat Mecum, dispergit, Vers. 30: his edictis, consociatus ejus demisit vultum, sed mox sustulit illum, et dixit, duriora a te audivi quam usquam; sed regessi, in causa sunt duae formulae, Naturalismus et Mahumedismus, quae sunt Mendacia nefaria astu inventa, et duo stigmata mortifera ad avertendum voluntates et deterrendum a Sancto Cultu Domini: et converti me ad posteriorem consociatum, et dixi, dic illi in Gothoburgo, si potes, ut legat illa quae a Domino dicta sunt in Apocalypsi Cap. III:18, et quoque illa, quae Cap. II:16, ibi. 13] His dictis, factus est strepitus; sed hic sedatus est per lucem e Coelo demissam, ex qua plures ex illis qui a sinistris erant, transiverunt ad illos qui a dextris, remanentibus illis, qui non cogitant nisi vana, et ideo pendent ab ore cujusvis magistri, et quoque illis, qui non nisi quam Humanum de Domino credunt; ab his et illis Lux e Coelo demissa, visa est sicut repercuti, ac influere in illos qui transiverunt a parte sinistra ad partem dextram.
1 In editione prima hoc Memorabile totum signis citationis inclusum est
2 Prima editio: asendit
3 Prima editio: stygem
4 Prima editio: capellitiis
5 Prima editio: Caelo-Nostra
6 Prima editio: fult
7 Prima editio: 21
8 Prima editio: Chr stum
9 Prima editio: Terrae
10 Prima editio: pag. (cum italicis)
11 Prima editio: consoeiationis
12 Prima editio: mancat
13 Prima editio: tamrtsi
14 Prima editio: responditis
15 Prima editio: responditis
16 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica
17 Prima editio: sacies

138. CAPUT TERTIUM

DE

SPIRITU SANCTO,

ET DE

DIVINA OPERATIONE.

Omnes e Sacro Ordine, qui aliquam justam ideam de Domino Salvatore nostro foverunt, dum intrant Mundum spiritualem, quod ut plurimum fit tertio die post obitum, primum instruuntur de Divina Trinitate; et in specie de Spiritu Sancto, quod non sit Deus per se, sed quod per Illum in Verbo intelligatur Divina Operatio procedens a Deo Uno et Omnipraesente; causa quod de Spiritu Sancto in specie instruantur, est quia plerique Enthusiastae post mortem incidunt in vesanam phantasiam, quod ipsi sint Spiritus Sanctus; et quod multi ab Ecclesia, qui in Mundo crediderunt quod Spiritus Sanctus per illos loquutus sit, terreant alios per verba Domini apud Matthaeum, quod dicere contra illa, quae Spiritus Sanctus inspiravit illis, sit peccatum irremisibile, Cap. XII:31,32; illi qui post instructionem recedunt a fide, quod Spiritus Sanctus sit Deus per se, informantur postea de Unitate Dei, quod non sit tripartita in Personas, quarum unaquaevis singulatim est Deus et Dominus secundum Symbolum Athanasianum, sed quod Divina Trinitas sit in Domino Salvatore, sicut Anima, Corpus, et Virtus procedens, apud quemvis hominem; hi deinde praeparantur ad recipiendum fidem Novi Coeli, et his, postquam praeparati sunt, aperitur via ad Societatem in Coelo, ubi similis fides est, et datur illis mansio cum confratribus, cum quibus in beatitudine vivent in aeternum. Nunc quia actum est de Deo Creatore, et de Domino Redemptore, necessum est, ut quoque de Spiritu Sancto agatur; quae Transactio, sicut reliquae dispescenda est in suos Articulos, qui sunt sequentes. I. Quod Spiritus Sanctus sit Divina Veritas, et quoque Divina Virtus et Operatio procedens a Deo Uno, in quo Divina Trinitas est, ita a Domino Deo Salvatore. II. Quod Divina Virtus et Operatio, quae intelligitur per Spiritum Sanctum, sint in genere Reformatio et Regeneratio, et secundum has Innovatio, Vivificatio, Sanctificatio et Justificatio, et secundum has Purificatio a malis et Remissio peccatorum, et tandem Salvatio. III. Quod Divina illa virtus et operatio, quae intelligitur per missionem Spiritus Sancti, apud Clericos in specie sit Illustratio et Instructio. IV. Quod Dominus operetur illas Virtutes in illis qui credunt in Ipsum. V. Quod Dominus operetur ex Se a Patre, et non vicissim.1 VI. Quod spiritus hominis sit ejus Mens, et quicquid ex illa procedit.
1 Prima editio: vicissim (absque interpunctione)

139. 1] I. QUOD SPIRITUS SANCTUS SIT DIVINA VERITAS, ET QUOQUE DIVINA VIRTUS ET OPERATIO PROCEDENS A DEO UNO, IN QUO EST DIVINA TRINITAS, ITA A DOMINO DEO SALVATORE. Per Spiritum Sanctum proprie significatur Divinum Verum, ita quoque Verbum, et in hoc sensu est Ipse Dominus etiam Spiritus Sanctus; sed quia in Ecclesia hodie per Spiritum Sanctum describitur Divina Operatio, quae est actualis Justificatio, ideo haec pro Spiritu Sancto hic assumitur, et de hac praecipue agitur, etiam ex causa, quia Divina Operatio fit per Divinum Verum, quod ex Domino procedit, et id quod procedit, est unius et ejusdem essentiae1 cum Ipso a quo procedit2, sicut Tria haec, Anima, Corpus, et Procedens, quae simul faciunt unam Essentiam, apud hominem mere Humanam, apud Dominum autem Divinam et simul Humanam, post Glorificationem ita unitas, sicut Prius cum3 suo Posteriori, ac sicut Essentia cum sua Forma; ita tria Essentialia, quae vocantur Pater, Filius, et Spiritus Sanctus in Domino unum sunt. 2] Quod Dominus sit ipsum Divinum Verum, seu Divina Veritas, supra ostensum est; quod autem Spiritus Sanctus sit illud, constat ex his locis, Exibit virga e trunco Jishaii4, quiescet super Ipso Spiritus Jehovae, Spiritus sapientiae et intelligentiae, Spiritus consilii et virtutis, percutiet terram virga oris sui, et spiritu labiorum suorum occidet impium, erit justitia5 cingulum lumborum Ejus, et Veritas cingulum feminum ejus, Esaj. XI:1,2,4,5.6 Veniet sicut flumen angustum, Spiritus Jehovae signum inferet in Illum, tunc veniet Zioni Redemptor, Esaj. LIX:19,20. Spiritus Domini Jehovih super Me, unxit Me Jehovah, ad evangelizandum pauperibus misit Me, Esaj. LXI:1, Luc. IV:18. Hoc foedus meum, Spiritus meus qui super Te, et verba mea non recedent ex ore tuo a nunc et in aeternum, Esaj. LIX:21. 3] Quoniam Dominus est ipsa Veritas, inde omne id quod procedit ex Ipso est veritas, et hoc intelligitur per Paracletum, qui etiam nominatur Spiritus veritatis, et Spiritus7 Sanctus; hoc constat ex his locis, Ego VERITATEM vobis dico, prodest vobis ut Ego abeam, si enim non abirem, Paracletus non veniet ad vos; si vero abivero, mittam illum ad vos, Joh. XVI:7. Quando venerit ille SPIRITUS VERITATIS, ducet vos in OMNEM VERITATEM: non loquetur8 a se ipso, sed quaecunque audiverit, loquetur, Joh. XVI:13. Ille Me glorificabit, quia EX MEO accipiet, et annuntiabit vobis: omnia quaecunque Pater habet, MEA9 sunt, propter hoc dixi, quod a MEO accepturus sit, et annuntiaturus vobis, Joh. XVI:14,15. Ego rogabo10 Patrem, ut alium Paracletum det vobis, SPIRITUM VERITATIS, quem Mundus non potest accipere, quoniam non videt illum, nec cognoscit illum; vos autem cognoscitis illum, quia apud vos manet, et in vobis erit; non relinquam vos orphanos, venio ad vos, et vos videbitis Me, Joh. XIV:16,17,18,19.11 Quando venerit Paracletus, quem Ego missurus sum vobis a Patre, SPIRITUS VERITATIS, Ille testabitur de Me, Joh. XV:26: vocatur Ille Spiritus Sanctus, Joh. XIV:26. 4] Quod Dominus per Paracletum seu Spiritum Sanctum intellexerit Se ipsum, patet ab illis Domini verbis, quod Mundus illum adhuc non cognosceret, vos autem cognoscitis illum; non relinquam vos orphanos, venio ad vos, vos videbitis Me: et alibi, Ecce Ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi, Matth. XXVIII:20, tum ex illis, Non loquetur ex Seipso, sed quod ex Meo accepturus sit.
1 Prima editio: estentiae
2 Prima editio: proeedit
3 Prima editio: eum
4 Prima editio: Iishaii
5 Prima editio: justitia
6 Prima editio: Esaj. XI: 1. 4. 5.
7 Prima editio: Spiritas
8 Prima editio: lequetur
9 Prima editio: Mea
10 Prima editio: regabo
11 Prima editio: Joh. XIV: 16. 17.

140. Nunc quia per Spiritum Sanctum intelligitur Divina Veritas, et haec fuit in Domino, et Ipse Dominus, Joh. XIV:6, et sic quia non potuit aliunde procedere, ideo dixit, Nondum erat Spiritus Sanctus, quia Jesus nondum glorificatus erat, Joh. VII:39; et post Glorificationem, inspiravit in Discipulos, et dixit, accipite Spiritum Sanctum, Joh. XX:22. Quod Dominus aspiraverit discipulos, et illud dixerit, fuit causa, quia aspiratio erat signum repraesentativum externum Divinae inspirationis: Inspiratio autem est insertio in societates angelicas. Ex his ab intellectu comprehendi potest hoc de Conceptione Domini ab Angelo Gabriele dictum, Spiritus Sanctus veniet super te, et Virtus Altissimi obumbrabit te, unde quod nascitur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei, Luc. I:35. Tum, Angelus Domini in somnio dixit Josepho, ne timeas accipere Mariam Sponsam tuam, nam quod in ea natum, ex Spiritu Sancto est; et Josephus non tetigit illam, usque dum peperit Filium suum primogenitum, Matth. I:20,25. Spiritus Sanctus ibi est Divinum Verum procedens a Jehovah Patre, et hoc Procedens est Virtus Altissimi, quae tunc obumbravit Matrem: hoc itaque coincidit cum hoc apud Johannem, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum et Verbum Caro factum est, Cap. I:1,14; quod per Verbum ibi intelligatur Divinum Verum, vide in FIDE NOVAE ECCLESIAE, supra n. 3.
141. 1] Quod Divina Trinitas sit in Domino, supra demonstratum est, et amplius in sequentibus ubi de illa ex professo agendum est, demonstrabitur; hic solum aliqua absona ex Trinitate illa divisa in Personas sequentia, adducentur; hoc foret, sicut quis Ecclesiae Minister e suggesto docet quid credendum et quid faciendum est, et juxta illum alius Minister stat, et immurmurat auri ejus, hoc recte dicis, et insuper aliquid adhuc; et dicunt tertio, qui in scala stat, descende in Templum, aperi aures eorum, et infunde illa cordibus illorum, et simul fac ut sint puritates, sanctitates, et justitiae pignora. 2] Divina Trinitas divisa in Personas, quarum unaquaevis singulatim est Deus et Dominus, similis etiam est tribus Solibus in uno Mundo, in alto unus juxta alterum, et tertius infra, qui circumfundit angelos et homines, ac infert duorum calorem et lucem cum omni potentia in mentes, corda et corpora illorum, et illos sicut ignis in retortis acuit, clarificat et sublimat materias; quis non videt, si ita fieret, quod homo combureretur usque in cinerem. 3] Regimen trium Divinarum Personarum in Coelo, etiam simile foret regimini trium Regum in uno Regno; aut regimini trium Ducum ejusdem potestatis super uno Exercitu1; aut potius Regimini Romano ante Caesarum tempora, quando fuerunt Consul, Senatus, et Tribunus plebis, inter quos quidem divisa est potestas, at usque summa apud omnes simul; quis non videt absonum, ludicrum, et delirum, tale Regimen introducere in Coelum, ac introducitur cum potestas sicut summi Consulis addicitur Deo Patri, potestas sicut Senatus Filio, et potestas sicut Tribuni plebis Spiritui Sancto, quod fit cum functio propria attribuitur cuivis, et plus si additur, quod proprietates illae non communicabiles sint.
1 Prima editio: Excercitu

142. 1] II. QUOD DIVINA VIRTUS ET OPERATIO, QUAE INTELLIGITUR PER SPIRITUM SANCTUM, SINT IN GENERE REFORMATIO ET REGENERATIO, ET SECUNDUM HAS INNOVATIO, VIVIFICATIO, SANCTIFICATIO, ET JUSTIFICATIO, ET SECUNDUM HAS PURIFICATIO A MALIS, ET REMISSIO PECCATORUM, ET TANDEM SALVATIO. Hae sunt in suo ordine Virtutes, quas Dominus operatur apud illos qui credunt in Ipsum, ac se accommodant, et disponunt ad receptionem et habitationem Ipsius, et hoc fit per Divinum Verum, et apud Christianos per Verbum, hoc enim est unicum medium, per quod homo ad Dominum accedit, et in quod Dominus intrat; nam ut supra dictum est, Dominus est ipsum Divinum Verum, et quicquid procedit ex Ipso, est illud: sed intelligendum Divinum Verum ex Bono, quod idem est cum Fide ex Charitate, fides enim non aliud est, quam veritas, et charitas non aliud quam bonitas. 2] Per Divinum Verum ex Bono, hoc est, per Fidem ex Charitate, homo reformatur et regeneratur, tum innovatur, vivificatur, sanctificatur, justificatur, et secundum horum progressiones et incrementa purificatur a malis, et purificatio ab his est remissio peccatorum. Sed omnes hae Operationes Domini non possunt hic singulatim exponi, quia unaquaevis suam Analysin confirmatam ex Verbo, et illustratam a ratione postulat, et hoc hujus loci non est, quare remittitur Lector ad illa quae ordine sequuntur in hoc Opere, quae sunt de Charitate, Fide, Libero Arbitrio, Poenitentia, et de Reformatione et Regeneratione. 3] Sciendum est, quod Dominus illas salutes continuo operetur apud unumquemvis hominem, sunt enim gradus ad Coelum, Dominus enim vult omnium salutem, quare salus omnium Ipsi est finis, et qui vult finem, vult media: propter salutem hominum fuit Adventus, Redemptio et Passio crucis Ipsius, Matth. XVIII:11, Luc. XIX:10, et quia salus hominum Ipsi fuit et in aeternum est finis, sequitur quod supramemoratae operationes sint fines medii, et salvatio finis ultimus.
143. 1] Operatio harum virtutum est Spiritus Sanctus, quem Dominus mittit ad illos qui credunt in Ipsum et se disponunt ad recipiendum Ipsum, ac intelligitur per Spiritum in his locis, “Dabo novum Cor et SPIRITUM NOVUM; SPIRITUM MEUM dabo in medio vestri, et faciam ut in salutis via1 ambuletis, Ezech.XXXVI:26,27, Cap. XI:19 2. Cor mundum crea in nobis Deus, et SPIRITUM FIRMUM innova in medio mei; reduc mihi gaudium salutis tuae, et SPIRITUS SPONTANEUS sustentet me, Psalm. LI:12,14.3 Jehovah format SPIRITUM4 HOMINIS in medio ejus, Sach. XII:1 5. Anima mea exspectavi Te nocte, et SPIRITU MEO in medio mei exspectavi Te mane, Esaj. XXVI6 :9. Facite vobis Cor novum et SPIRITUM NOVUM7, quare moriemini Domus Israelis,” Ezech. XVIII:31: praeter alibi. 2] In locis illis per Cor novum intelligitur voluntas boni, et per Spiritum novum intellectus veri; quod Dominus operetur haec apud illos qui faciunt bonum et credunt verum, ita apud illos qui in fide charitatis sunt, patet clare ab his ibi, Deus dat animam ambulantibus in ea8, et ex hoc, quod dicatur Spiritus spontaneus; et quod homo operaturus sit ex sua parte, ex his, Facite vobis cor novum, et spiritum novum, quare moriemini domus Israelis.
1 Cf Schmidt et DD 49 in statutis meis ubi in prima editione in salutis via
2 Prima editio: Esaj. XXXVI: 26 27. Ezech. XI: 19.
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:10,12 apud Biblia Anglica. Prima editio: Psalm. LI: 12.
4 Prima editio: SAIRITUM
5 Prima editio: 11
6 Prima editio: Esaj. XXXVI
7 Prima editio: Spiritum novum (cum italicis)
8 Sic prima editio. In margine autem exemplaris scriptoris, legimus statutis Ipsius.

144. 1] Legitur, quod cum Jesus baptizabatur, Coeli aperti sint, et Johannes viderit Spiritum Sanctum descendentem sicut Columbam, Matth. III:16, Marc. I:10, Luc. III:21,22 1, Joh. I:32,33, hoc factum est, quia Baptismus significat Regenerationem et purificationem, similiter Columba; quis non percipere potest, quod Columba non esset Spiritus Sanctus, nec quod Spiritus Sanctus esset in columba; in Coelo saepius apparent Columbae, et quoties apparent, sciunt Angeli, quod sint correspondentiae affectionum et inde cogitationum de regeneratione et purificatione apud quosdam qui in vicinia stant, quare ut primum ad illos accedunt, et cum illis de quadam alia re, quam quae in cogitationibus illorum fuit, cum apparitio2 illa erat, loquuntur, columbae illico evanescunt: hoc simile est sicut cum multis, quae visa sunt Prophetis, ut quod Johanni visus sit Agnus super monte Sionis, Apoc. XIV:1, et alibi; 2] quis non scit, quod Dominus non fuerit ille Agnus, neque in Agno, sed quod Agnus esset repraesentatio innocentiae Ipsius; inde elucet error illorum, qui ex Columba visa super Domino cum baptizabatur, et ex voce e Coelo audita tunc, Hic est Filius meus dilectus, tres Personas Trinitatis deducunt. Quod Dominus hominem regeneret per fidem et charitatem, intelligitur per hoc quod Johannes Baptista dixit, Ego vos baptizo aqua in poenitentiam, qui vero post me venturus est, ille baptizabit SPIRITU SANCTO, et igne, Matth. III:11 3, Marc. I:8, Luc. III:16; baptizare Spiritu Sancto et igne, est regenerare4 per Divinum Verum quod est fidei, et per Divinum Bonum quod est charitatis. Simile significatur per haec verba Domini, Nisi quis generatus fuerit aqua et spiritu, non potest ingredi in Regnum Dei, Joh. III:5, per aquam hic ut alibi in Verbo, significatur verum in naturali seu externo homine, et per spiritum verum ex bono in spirituali seu interno.
1 Prima editio: Luc. III: 11
2 Prima editio: apparatio
3 Prima editio: 15
4 Prima editio: regenenerare

145. Nunc quia Dominus est ipsum Divinum Verum ex Divino Bono, et hoc est ipsa Essentia Ipsius, et quisque ex Essentia sua agit quod agit, constat, quod Dominus continue velit, nec possit aliud velle, quam implantare verum et bonum, seu fidem et charitatem, cuivis homini. Hoc illustrari potest ex multis in Mundo, ut ex his, quod1 omnis homo ex essentia sua velit, et cogitet, et quantum licet, loquatur et agat, ut pro exemplo, homo fidelis cogitat et intendit fidelia, homo honestus, probus, pius et religiosus, honesta, proba, pia et religiosa, et vicissim homo fastuosus, astutus, dolosus, avarus, talia quae cum essentia sua unum faciunt; hariolus non vult nisi hariolari; et stultus non nisi quam contra illa quae sapientiae sunt, garrire; verbo, Angelus non volvit et molitur nisi coelestia, et diabolus non nisi quam infernalia. Simile est cum omni subjecto inferioris sortis in Regno animali, ut cum ave, bestia, pisce, verme alato et non alato; unumquodvis cognoscitur ex sua essentia seu natura, ex hac et secundum hanc est cujusvis instinctus. Similiter in Regno vegetabili, omnis arbor, omne virgultum, et omne olus, cognoscitur ex suo fructu et semine, quibus essentia sua innata est, nec potest quicquam exinde aliud produci quam sui simile et suum; imo2 ab essentia de omni humo, de omni argilla, de omni lapide tam nobili quam ignobili3, deque omni minera et metallo, judicatur.
1 Prima editio: quqd
2 Prima editio: suum imo
3 tam nobili quam ignobili ubi in prima editione tam nobilem ignobili

146. 1] III. QUOD DIVINA ILLA VIRTUS ET OPERATIO, QUAE INTELLIGITUR PER MISSIONEM SPIRITUS SANCTI, APUD CLERICOS IN SPECIE SIT ILLUSTRATIO ET INSTRUCTIO. Operationes Domini, in praecedente Articulo recensitae, quae sunt reformatio, regeneratio, innovatio, vivificatio, sanctificatio, justificatio, purificatio, remissio peccatorum, et demum salvatio, tam apud Clericos quam apud Laicos a Domino influunt, et recipiuntur ab illis qui in Domino sunt et Dominus in illis, Joh. VI:56, XIV:20, XV:4,5, quod autem [apud clericos] in specie Illustratio et Instructio, sunt causae, quia illae muneris eorum sunt, ac inauguratio in ministerium illas secum portat, et quoque credunt, quod dum ex zelo concionantur, inspirentur, sicut discipuli Domini, in quos Dominus inspiravit dicens, accipite Spiritum Sanctum, Joh. XX:22, et praeter quae Marc. XIII:11; quidam etiam testantur, quod influxum sentiverint. 2] Sed probe caveant, ne sibi persuadeant, quod zelus, a quo multi corripiuntur, dum concionantur, sit Divina operatio in cordibus eorum, datur enim similis, et adhuc ardentior apud Enthusiastas, et quoque apud illos qui in extremis falsis doctrinae sunt, imo apud illos qui Verbum floccipendunt, ac naturam pro Deo colunt, et fidem et charitatem sicut in saccum post tergum rejiciunt, et dum praedicant et docent, ante faciem appendunt sicut quendam ventriculum ruminatorium, ex quo expromunt et egurgitant talia, quae sciunt victui inservire auditoribus. 3] Zelus enim in se spectatus est excandescentia naturalis hominis, si intus in illa est amor veri, tunc est illa sicut ignis sacer, qui influxit in Apostolos, de quo ita in Actis illorum, visae sunt illis divisae Linguae, tanquam ignis, seditque super unumquemvis eorum, unde impleti sunt omnes Spiritu Sancto, Cap. II:3,4, at vero si intus in zelo aut excandescentia illa latet amor falsi, tunc est sicut ignis incarceratus ligno, qui erumpit et incendit domum: tu, qui Sanctitatem Verbi, et Divinitatem Domini negas, desume quaeso tuum saccum e dorso, et aperi illum, quod libere facis domi, et videbis. Scio, quod illi, qui per Luciferum apud Esajam intelliguntur, qui sunt qui ex Babele, dum intrant Templum, et plus dum scandunt pulpitum, imprimis qui ex societate Jesu se nominant, abripiantur a zelo, qui multis est ex amore infernali, ac inde vehementius vociferentur, et suspiria altius e pectore trahant, quam illi, qui in zelo ex amore coelesti sunt. Quod apud Clericos adhuc duae operationes spirituales sint, videatur infra, n. 155.
147. 1] Ecclesia adhuc fere nescit, quod in omni voluntate et cogitatione et inde actione et loquela hominis sit Internum et Externum, et quod homo ab infantia edoctus sit loqui ab Externo utcunque dissentit Internum, inde simulationes, assentationes et hypocrises; consequenter quod sit duplex, et ille modo simplex, cujus Externum cogitat et loquitur, atque vult et agit ab Interno, hi quoque per simplices intelliguntur in Verbo, ut Luc. VIII:15, Cap. XI:34, et alibi, tametsi plus sapientes sunt, quam duplices. 2] Quod duplicitas et triplicitas sit in omni creato, constat ab his in corpore humano; omnis Nervus ibi consistit a fibris, et fibra a fibrillis; omnis Musculus ex fasciculis fibrarum, et hi ex fibris motricibus; omnis Arteria ex tunicis in triplici serie; simile est in Mente humana, cujus organismus spiritualis est talis; hoc est quod, ut supra dictum est, Mens humana in tres regiones distincta sit, quarum suprema, quae etiam est intima, vocatur coelestis, media spiritualis1, et infima naturalis. 3] Mentes omnium hominum, qui negant sanctitatem Verbi et Divinitatem Domini, cogitant in regione infima, sed quia ab infantia didicerunt etiam spiritualia quae Ecclesiae sunt, et haec recipiunt, at illa ponunt infra naturalia, quae sunt varia scientifica, politica et civilia moralia, et quia infime et proxime loquelae in mente sedent, ex illis loquuntur in templis et in caetibus, et, quod mirum est, non aliter sciunt tunc, quam quod loquantur et doceant ex fide illorum, cum tamen, quando in suo libero sunt, quod fit domi, aperitur janua, quae occlusit internum mentis eorum, et tunc quandoque rident ad illa, quae coram caetu sermocinati sunt, dicentes corde, quod Theologica sint speciosi laquei ad captandum columbas.
1 Prima editio: fpiritualis

148. 1] Internum et Externum talium aequiparari possunt Venenis obductis crustis saccharinis: tum colocinthidis1, quas pueri prophetarum colligentes miserunt in pulmentum, quod dum comederent, clamabant, mors in olla, II Reg. IV:38 ad 41 2. Et quoque comparari possunt Bestiae e terra3, quae habebat duo cornua sicut Agni, et loquuta est sicut draco, Apoc. XIII:11, in sequentibus bestia illa vocatur pseudopropheta. Et sunt sicut latrones in Urbe, ubi cives morati, qui in illa moraliter agunt et rationaliter loquuntur, at cum redeunt in sylvas, ferae sunt: aut etiam sicut piratae, qui super terra homines sunt, at in mari crocodili: hi et illi incedunt dum super terra aut in urbe sunt, sicut pantherae indutae pellibus ovis; aut sicut simiae amictae vestibus humanis, ante cujus vultum appositus est typus faciei hominis. 2] Assimilari etiam possunt meretrici, quae inungit se balsamo, fucat faciem purpura, ac investit se serico albo cum intextis floribus, quae cum in domum suam redit, nudat se coram lupercis, ac inficit illos sua lepra. Quod tales sint, qui sanctum Verbo et Divinum Domino corde derogant, per annorum experientias in Mundo Spirituali mihi datum est cognoscere, ibi enim omnes primum tenentur in externis suis, at postea his ademptis immittuntur in Interna, et tunc comoedum eorum fit tragicum.
1 Prima editio: colycinthidis
2 Prima editio: 43
3 Prima editio: ex mari

149. 1] IV. QUOD DOMINUS OPERETUR ILLAS VIRTUTES IN ILLIS, QUI CREDUNT IN IPSUM. Quod Dominus operetur illas virtutes, quae per missionem Spiritus Sancti intelliguntur, in illis qui credunt in Ipsum, hoc est, quod illos reformet, regeneret, innovet, vivificet, sanctificet, justificet, purificet a malis, et demum salvet, constat ex omnibus illis locis in Verbo, quae confirmant, quod salus et vita aeterna sit illis qui credunt in Dominum, quae adducta supra n. 107 1 videantur; et insuper ab hoc, “Dixit Jesus, quisquis CREDIT IN ME, sicut dicit Scriptura, flumina ex ventre ejus fluent aquae viventis; hoc dixit de SPIRITU, quem accepturi sunt CREDENTES2 IN IPSUM,” Joh. VII:38,39. 2] Tum ex hoc, TESTIMONIUM JESU EST SPIRITUS PROPHETIAE, Apoc. XIX3 :10; per spiritum prophetiae intelligitur Verum doctrinae ex Verbo; prophetia non aliud significat quam doctrinam, ac prophetare docere illam, et per testimonium Jesu intelligitur confessio ex fide in Ipsum; simile intelligitur per Testimonium Ipsius in hoc loco, “Michaelis angeli vicerunt draconem per sanguinem Agni, et per Verbum TESTIMONII IPSIUS4: et Draco abivit, ut faceret bellum cum reliquis seminis Ipsius, qui tenebant mandata Dei, et habent Testimonium Jesu Christi,” Apoc. XII:11,17.
1 Prima editio: n. 108.
2 Prima editio: CRTDENTES
3 Prima editio: LIX
4 Sic prima editio. Nisi legeris ILLORUM, sic Worcester, AR 555, et in margine exemplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris.

150. Quod credentes in Dominum Jesum Christum accepturi sint spirituales illas virtutes, est quia Ipse est Salus et Vita aeterna, Salus est quia Salvator, haec quoque est nomen Ipsius Jesus, Vita aeterna, quia illis in quibus Ipse est et illi in Ipso, est vita aeterna, quare etiam Ipse vocatur Vita aeterna apud Johannem, I Epist. V:21; nunc quia est Salus et Vita aeterna, sequitur quod etiam sit omne id per quod salus et vita aeterna obtinentur, proinde quod sit omne reformationis, regenerationis, innovationis, vivificationis, sanctificationis, justificationis, purificationis a malis, et tandem Salvationis1; Dominus apud unumquemvis hominem operatur illa, hoc est, conatur inferre illa, et cum homo se accommodat et disponit ad receptionem, infert illa; ipsum activum accommodationis et dispositionis etiam est a Domino, sed si homo non spontaneo2 spiritu recipit illa, tunc praeter conatum, qui jugiter perstat, non potest inferre.
1 Prima editio: Salvatio
2 Prima editio: spantaneo

151. Credere in Dominum, non solum est agnoscere Ipsum, sed etiam facere praecepta Ipsius, nam modo agnoscere Ipsum est solum cogitationis ex aliquo intellectu, at facere praecepta Ipsius, est quoque agnitionis ex voluntate; Mens hominis consistit ex Intellectu et Voluntate, ac Intellectus est cogitare, ac Voluntatis est facere; quare dum homo solum agnoscit ex cogitatione intellectus, duntaxat ex dimidia mente adit Dominum, at vero cum facit, tunc ex tota, et hoc est credere: alioquin potest homo dividere cor suum, ac superficiem ejus adigere, ut se elevet sursum, dum caro ejus se invertit deorsum, et sic volat sicut aquila inter Coelum et Infernum, et tamen homo non sequitur aspectum suum, sed jucundum carnis suae, et hoc quia est in Inferno, ideo devolat illuc, et postquam ibi litavit voluptatibus suis, et libavit mustum daemonibus, induit vultum ex facetiis et visum ex scintillis ignis, et sic mentitur angelum lucis: tales satanae fiunt illi post mortem, qui agnoscunt Dominum, et non faciunt praecepta Ipsius.
152. In superiori Articulo ostensum est, quod salus et vita aeterna hominum sint finis primus et ultimus Domini; et quia finis primus et ultimus continent fines medios in se, sequitur quod supramemoratae virtutes spirituales insimul sint in Domino, et quoque a Domino in homine, sed usque successive prodeunt; Mens enim humana crescit sicut1 corpus ejus, sed hoc statura, illa autem sapientia, ita quoque haec exaltatur e regione in regionem, nempe a naturali in spiritualem, et ab hac in coelestem; in hac regione est homo sapiens, in illa est intelligens, in infima sciens; sed haec exaltatio mentis non fit nisi tempore a tempore, et fit sicut homo comparat sibi vera et conjungit illa bono: hoc simile est, sicut qui aedificat domum primum comparat sibi materias ad illam, ut lateres, tegulas, tigna, asseres, et sic ponit fundamentum, exstruit muros, distinguit in cameras, his apponit januas, et in parietibus fenestras, ac struit scalas a mansione in mansionem; haec omnia insimul insunt fini, qui est commoda et honorifica habitatio, quam ille2 praevidet et providet. Simile est cum Templo, quum hoc construitur; omnia ejus constructionis insunt fini, qui est cultus Dei. Simile est cum omnibus aliis, ut cum hortis et agris, et quoque cum officiis et negotiis, ad quae ipse finis adminicula sibi parat.
1 Prima editio: ficut
2 Prima editio: ilIe

153. 1] V. QUOD DOMINUS OPERETUR EX SE A PATRE, ET NON VICISSIM. Per Operari hic simile intelligitur, quod per mittere Spiritum Sanctum, quoniam supramemoratae Operationes, quae sunt in genere, Reformatio, Regeneratio, Innovatio, Vivificatio, Sanctificatio, Justificatio[, Purificatio] a malis, Remissio peccatorum, quae hodie attribuuntur Spiritui Sancto ut Deo per se, sunt Operationes Domini: quod hae sint ex Domino a Patre, et non vicissim, primum confirmabitur ex Verbo, et postea per plura quae rationis sunt, illustrabitur: ex Verbo ab his, “Quando venerit Paracletus, QUEM EGO MISSURUS SUM A PATRE, Spiritus veritatis, qui a Patre exit, ille testabitur de Me, Joh. XV:26. Si non abivero, Paracletus non veniet ad vos; si vero abivero, MITTAM ILLUM AD VOS, Joh. XVI:7. Paracletus, Spiritus veritatis, non loquetur ex se ipso, sed EX MEO ACCIPIET et annuntiabit vobis; omnia quaecunque Pater habet, MEA SUNT; propter hoc dixi, quod EX MEO accepturus sit, et annuntiaturus vobis, Joh. XVI:13,14,15. Spiritus Sanctus nondum erat, quia Jesus nondum glorificatus est, Joh. VII:39. Jesus inspiravit in Discipulos, et dixit, accipite Spiritum Sanctum, Joh. XX:22. Quodcunque petieritis in Nomine meo, HOC FACIAM, ut glorificetur Pater in Filio; si quid petieritis in Nomine meo, EGO FACIAM,” Joh. XIV:13,14. 2] Ex his locis manifeste patet, quod Dominus mittat Spiritum Sanctum, hoc est, operetur illa, quae hodie adscribuntur Spiritui Sancto ut Deo per se; dixit enim quod missurus sit illum a Patre, quod missurus sit illum ad vos, quod nondum fuerit Spiritus Sanctus, quia Jesus nondum glorificatus est, quod post glorificationem inspiraverit in Discipulos et dixerit accipite Spiritum Sanctum; tum quod dixerit, quodcunque petieritis in Nomine meo, Ego faciam, ut et, quod Paracletus ex Meo accepturus sit quod annuntiabit: quod Paracletus sit idem cum Spiritu Sancto, videatur Joh. XIV:26. Quod Deus Pater non operetur illas virtutes ex se per Filium, sed quod Filius ex se a Patre, constat ex his, Deum nemo vidit unquam; Unigenitus Filius, qui in sinu Patris est ille exposuit, Joh.I:18. Et alibi, Non vocem Patris audivistis usquam; nec speciem Ipsius vidistis, Joh. V:37. 3] Ex his itaque sequitur1, quod Deus Pater operetur in Filio et in Filium, sed non per Filium, verum quod Dominus operetur ex Se a suo Patre, nam dicit, Omnia Patris mea sunt, Joh. XVI:15 1. Quod Pater omnia dederit in manum Filii, Joh. III:35. Tum Quod sicut Pater habet vitam in se Ipso, ita dederit Filio vitam habere in se ipso, Joh. V:26, ut et, Verba quae Ego loquor, spiritus et vita sunt, Joh. VI:63. Quod Dominus dicat quod Spiritus veritatis exeat a Patre, Joh. XV:26, est quia a Deo Patre exit in Filium, et ex Filio a Patre; quare etiam dicit, In illa die cognoscetis quod Pater in Me, et Ego in Patre, et vos in Me, et Ego in vobis, Joh. XIV:11,20. Ex his perspicuis effatis Domini manifeste patet error in Christiano Orbe, qui est, quod Deus Pater mittat Spiritum Sanctum ad hominem; et error Ecclesiae Graecae, quod Deus Pater Illum immediate mittat: hoc, quod Dominus ex Se a Deo Patre illum mittat, et non vicissim, est e Coelo, et Angeli illud vocant Arcanum, quia nondum in Mundo detectum.
1 Prima editio: sequitut
2 Prima editio: 14

154. 1] Haec per plura, quae rationis sunt, illustrari possunt; ut per haec: notum est, quod Apostoli, postquam donati sunt Spiritu Sancto a Domino, praedicaverint Evangelium per multum orbis, et quod hoc promulgaverint ore et scriptis, et hoc fecerunt ex se ipsis a Domino; aliter enim docuit et scripsit Petrus, aliter Jacobus, aliter Johannes, et aliter Paulus, quisque secundum suam intelligentiam; Dominus implevit omnes suo spiritu, sed quisque desumpsit inde spartam1 secundum qualitatem suae perceptionis, et exsequuti sunt secundum qualitatem suae potentiae. Omnes Angeli in coelis impleti sunt Domino, sunt enim in Domino et Dominus in illis, sed usque quisque loquitur et agit secundum statum suae mentis, quidam simpliciter, quidam sapienter, ita cum infinita varietate, et tamen unusquisque loquitur ex se a Domino. 2] Simile est cum omni Ministro Ecclesiae, tam illo qui in veris quam qui in falsis est, cuique est suum os et sua intelligentia, et quisque loquitur ex sua mente, hoc est, ex suo spiritu quem possidet. Omnes Protestantes, sive dicantur Evangelici sive Reformati, postquam instructi sunt dogmaticis a Luthero, Melanctone vel Calvino traditis, hi seu dogmatica eorum non loquuntur ex se per illos, sed ipsi ex se ab illis; unumquodvis dogma etiam potest mille modis exponi, est enim quodvis sicut cornucopiae2, ex quo quisque depromit quod suo genio favet et adaequatur, et exponit secundum suam dotem3. 3] Hoc illustrari potest per cordis actionem in pulmone et in illum, et per pulmonis reactionem ex se a corde; haec sunt duo distincta, at usque reciproce unita; pulmo respirat ex se a corde, non autem cor per pulmonem, si hoc fieret subsisteret utrumque; simile etiam est cum cordis actione in visceribus et in viscera totius corporis; cor emittit sanguinem undequaque, sed viscera inde hauriunt, quodlibet suum pensum secundum quale usus quod praestat, et quoque secundum hoc agit, ita diversimode. 4] Idem hoc potest illustrari per haec; malum a parentibus, quod vocatur haereditarium, agit in homine et in hominem; similiter bonum a Domino, hoc supra aut intra, illud infra vel extra, si malum ageret per hominem, homo non foret reformabilis, neque foret culpabilis, similiter si bonum a Domino ageret per hominem, nec foret reformabilis, sed quia utrumque pendet a libera electione hominis, fit reus dum ex se a malo agit, et insons dum ex se a bono: nunc quia malum est diabolus, et bonum est Dominus, fit reus si agit a diabolo, ac insons si a Domino; ex libera illa electione, quae cuivis homini est, est quod homo reformari possit. 5] Simile est cum omni Interno et Externo apud hominem; haec sunt duo distincta, sed usque reciproce unita; Internum agit in Externo et in illud, sed non agit per Externum, Internum enim millia volvit, ex quibus Externum modo desumit accommodata usui; in Interno enim hominis, per quod intelligitur Mens ejus voluntaria et perceptiva, sunt congeries idearum in volumine, quae si effluerent per os hominis, foret sicut ventosum ex folle; Internum, quia universalia volvit, comparari potest Oceano, aut Floreto, aut Horto, ex quibus Externum depromit quantum satis est pro usu: Verbum Domini est sicut Oceanus, Floretum et Hortus, quando Verbum est in aliqua plenitudine in Interno hominis, tunc homo loquitur et agit ex se a Verbo, et non Verbum per illum: simile est cum Domino, quia Ipse est Verbum, hoc est Divinum Verum et Divinum Bonum ibi, Dominus ex se seu ex Verbo agit in homine et in illum, non autem per illum, quia homo libere agit et loquitur a Domino dum a Verbo. 6] Sed hoc propius illustrari potest per mutuum commercium animae et corporis, quae duo distincta sunt, sed reciproce unita; Anima agit in corpore et in corpus, sed non per corpus, at corpus agit ex se ab anima; quod anima non agat per corpus, est quia non consultant et deliberant inter se, nec anima mandat aut rogat, ut corpus hoc aut illud agat, vel ex ore suo loquatur, neque corpus poscit aut petit, ut anima aliquid det et suppeditet, omne enim animae est corporis, mutuo et vicissim: simile est cum Divino et Humano Domini, est enim Divinum Patris Anima Humani Ipsius, et Humanum est Corpus Ipsius, et Humanum non petit a Divino suo ut dicat quid loquuturum et operaturum est, quare dicit Dominus, In illo die in Nomine meo petetis et non dico vobis, quod Ego petiturus sim Patrem pro vobis, Ipse namque Pater amat vos, quia Me amastis, Joh. XVI:26,27: in illo die est post glorificationem, hoc est, post perfectam et absolutam unionem cum Patre. Hoc Arcanum est ab Ipso Domino pro illis qui e nova Ipsius Ecclesia erunt.
1 Prima editio: sportam
2 Prima editio: cornucopia
3 Prima editio: dotcm

155. Supra in Articulo Tertio ostensum est, quod Divina illa Virtus, quae intelligitur per operationem Spiritus Sancti1 apud Clericos, in specie sit Illustratio, et Instructio, sed his duabus accedunt duae intermediae, quae sunt Perceptio et Dispositio, quare sunt quatuor, quae apud Clericos ordine sequuntur, Illustratio, Perceptio, Dispositio, et Instructio: ILLUSTRATIO est a Domino: PERCEPTIO est apud hominem, secundum statum mentis ejus formatum per doctrinalia, quae si vera sunt, fit perceptio clara a luce quae illustrat, at si falsa sunt, fit perceptio obscura, quae tamen potest apparere sicut clara ex confirmationibus, sed hoc est ex luce fatua, quae coram visu mere naturali est similis claritatis. DISPOSITIO autem est ex affectione amoris voluntatis; jucundum hujus amoris disponit, si hoc amoris mali et inde falsi est, excitat zelum, qui extrinsecus asper, hispidus, ardens et ignivomus est, ac intus est ira, rabies et immisericordia; si autem2 est boni et inde veri, est extrinsecus laevis, glaber, tonans et flagrans, ac intus est charitas, gratia et misericordia. INSTRUCTIO autem sequitur ut effectus ex illis ut causis. Ita illustratio, quae est a Domino, vertitur in varias luces et in varios calores, apud unumquemvis secundum statum ejus mentis.
1 cf n. 146 ubi: QUOD DIVINA ILLA VIRTUS ET OPERATIO, QUAE INTELLIGITUR PER MISSIONEM SPIRITUS SANCTI
2 Prima editio: aurem

156. 1] VI. QUOD SPIRITUS HOMINIS SIT EJUS MENS, ET QUICQUID EX ILLO PROCEDIT. Per Spiritum hominis in concreto non aliud intelligitur quam Mens ejus, haec enim est quae vivit post mortem, et tunc vocatur spiritus, si bonus, Spiritus angelicus et postea angelus, si malus, Spiritus satanicus, et postea satanas. Mens cujusvis hominis est Internus ejus homo, qui actualiter est homo, et intus in Externo homine, qui facit corpus ejus, quare dum rejicitur corpus, quod fit per mortem, est in plena forma humana. Errant itaque, qui credunt quod Mens hominis modo sit in Capite; ibi solum est in principiis, ex quibus primum exit omne quod homo ex intellectu cogitat et ex voluntate agit; in corpore autem est in principiatis, formatis ad sentiendum et agendum; et quia intus adhaeret corporeis, infert illis sensum et motum, et quoque inspirat perceptionem, sicut corpus cogitet et agat ex se, sed quod hoc sit fallacia, omnis sapiens novit. Nunc quia spiritus hominis ex intellectu cogitat et ex voluntate agit, et corpus non ex se sed ex illo, sequitur quod per spiritum hominis intelligatur ejus intelligentia et amoris affectio, et quicquid ex illis procedit et operatur. 2] Quod spiritus hominis talia quae mentis sunt, significet, constat ex multis locis in Verbo, quae dum modo adducuntur, a quovis videri potest, quod non aliud sit1: ex multis sint haec pauca, Bezaleel est2 impletus spiritu sapientiae3, intelligentiae et scientiae, Exod. XXXI:3. Nebuchadnezar de Daniele, quod spiritus excellens, scientiae, intelligentiae et sapientiae esset in eo, Dan. V:12.4 Impletus est Jehoschua spiritu sapientiae, Deut. XXXIV:9. Facite vobis cor novum et spiritum novum, Ezech. XVIII:31. Beati pauperes spiritu, quia talium est Regnum Coelorum, Matth. V:3. Habito in contrito et humili spiritu, ad vivificandum spiritum humilium, Esaj. LVII:15. Sacrificia Dei spiritus infractus, Psalm. LI:19.5 Dabo pallium laudis loco spiritus contracti, Esaj. LXI:3, praeter alibi; Quod spiritus significet talia quae Mentis perversae et iniquae sunt, constat ex his: Dixit prophetis stultis, qui abeunt post spiritum suum, Ezech. XIII:3. Concipite quisquilias, parite stipulam, quoad spiritum vestrum, ignis comedet vos, Esaj. XXXIII:11. Vir qui vagabundus spiritu, et mendacium effutit, Mich. II:11.6 Generatio, cujus non constans cum Deo spiritus, Psalm. LXXVIII:8. Spiritus scortationum, Hosch. V:4, Cap7. IV:12. Ut liquescat omne cor, et contrahatur omnis spiritus, Ezech. XXI:12.8 Quod ascendit super spiritum vestrum, non fiet unquam, Ezech. XX9 :32. Modo non in spiritu ejus dolus, Psalm. XXXII:2. Spiritus Pharaonis turbatus est, Gen. XLI:8, similiter Nebuchadnezaris, Dan. II:3. Ex his et perpluribus aliis locis manifeste constat, quod spiritus significet mentem hominis, et talia quae Mentis sunt.
1 Prima editio: sint
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: spiritusapientiae
4 Prima editio: Dan. IV: 5.
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:17 apud Biblia Anglica.
6 Prima editio: Mich. II:
7 Prima editio: Sach
8 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 21:7 apud Biblia Anglica.
9 Prima editio: XII

157. 1] Quoniam per Spiritum hominis intelligitur Mens ejus, ideo per ESSE IN SPIRITU, quod aliquoties in Verbo dicitur, intelligitur status mentis separatae a corpore, et quia in illo statu Prophetae viderunt talia, quae in Mundo Spirituali existunt, ideo vocatur ille Visio Dei; status ille fuit tunc illis, qualis est ipsis Spiritibus et Angelis in illo Mundo; in illo statu spiritus hominis, sicut mens ejus quoad visum, transferri potest e loco in locum, manente corpore in suo. Hic status est, in quo ego nunc per 26 annos fueram, cum discrimine, quod in spiritu et simul in corpore, et modo aliquoties extra corpus. Quod Ezechiel, Sacharias, Daniel, et Johannes cum scripsit Apocalypsin, in illo statu fuerint, constat ex sequentibus; dicit EZECHIEL, “Spiritus sustulit me, et reduxit me in Chaldaeam ad Captivitatem in VISIONE DEI, in SPIRITU DEI, ita ascendit super me VISIO, quam vidi,” Cap. XI:1,24. Quod sustulerit illum Spiritus, et audiverit post se terrae motum, Cap. III:12,14. Quod sustulerit illum Spiritus inter Terram et Coelum, et abduxerit Hierosolymam, et viderit abominationes, Cap. VIII:3, seq. Quod viderit quatuor Animalia, quae erant Cherubi, et varia apud illos, Cap. I et Cap. X: Tum novam Terram et novum Templum, et Angelum metientem illa, Cap. XL ad XLVIII, quod tunc fuerit in Visione et in Spiritu, Cap. XL:2, Cap. XLIII:5.1 2] Simile factum est cum SACHARIA, cum2 quo tunc Angelus fuit, cum vidit Virum equitantem inter myrtos, Cap.I:8 seq. Quatuor cornua, et virum in cujus manu funiculus mensurae3, [Cap. 1:18,] Cap. II:1,5, seq. Joschuam Sacerdotem magnum, [Cap.III:1, seqq. Volumen volans et epham,] Cap. V:1,6. Quatuor Currus exeuntes inter duos montes, et Equos, Cap. VI:1, seq. In simili statu fuit DANIEL, cum vidit quatuor Bestias ascendentes ex mari, et plura de illis, Cap. VII:1, seq., cum vidit Pugnas arietis et hirci, Cap. VIII:1, seq. Quod viderit illa in Visione, Cap. VII:1,2,7,13, Cap. VIII:2, Cap. X:1,7,8. Quod Angelus Gabriel visus ei sit in Visione, et loquutus cum illo[,Cap. IX: 21]. 3] Simile factum est cum JOHANNE, quando scripsit Apocalypsin, qui dicit se fuisse in Spiritu die Dominica, Apoc. I:10; quod delatus in desertum in Spiritu, Cap. XVII:3, super montem altum in Spiritu, Cap. XXI:10. Quod viderit in Visione, Cap. IX:17: et alibi, quod Viderit illa quae descripsit, ut cum vidit Filium hominis in medio septem candelabrorum; Tabernaculum, Templum, Arcam et Altare in Coelo: Librum obsignatum septem sigillis,4 et ex illo exeuntes Equos: quatuor Animalia circa Thronum: 12000 Electos, ex unaquavis Tribu; Agnum tunc super Monte Sionis: Locustas ascendentes ex abysso; Draconem et ejus pugnam cum Michaele: Mulierem parientem filium masculum, ac fugientem in desertum propter Draconem: Bestias duas, unam ascendentem ex mari, et alteram ex terra: Mulierem sedentem super Bestia coccinea: Draconem ejectum in stagnum ignis et sulphuris: Equum album et Caenam magnam: Urbem Sanctam Hierosolymam descendentem, descriptam quoad portas, murum et hujus fundamenta; Fluvium aquae vivae, et arbores vitae facientes fructus quovis mense; praeter plura. In simili statu fuerunt Petrus, Jacobus et Johannes, cum viderunt Jesum transformatum; et Paulus cum audivit e Coelo ineffabilia.
1 Prima editio: Cap. XLIII:15.
2 Prima editio: in
3 Prima editio: men urea
4 Prima editio: sigillis.


158. COROLLARIUM.

Quoniam in hoc Capite de SPIRITU SANCTO actum est, meretur omnino memorare, quod in Verbo Veteris Testamenti nullibi nominetur Spiritus Sanctus, sed modo Spiritus sanctitatis in tribus locis, semel apud Davidem Psalm. LI:13 1; et bis apud Esajam Cap. LXIII: 10,11. Verum in Verbo Novi Testamenti, tam apud Evangelistas, quam in Actis Apostolorum, et in horum Epistolis frequenter; causa est, quia tunc primum erat Spiritus Sanctus, quando Dominus in mundum venit, ille enim ex Ipso a Patre procedit; nam DOMINUS EST SOLUS SANCTUS, Apoc. XV:4; quare etiam dicitur ab Angelo Gabriele ad Mariam Matrem, SANCTUM quod nascetur ex te, Luc. I:35. Quod dictum sit, Nondum erat Spiritus Sanctus quia Jesus nondum glorificatus est, Joh. VII:39, et tamen prius dicatur, quod Spiritus Sanctus impleverit Elisabetham, Luc. I:41, tum Sachariam Luc. I:67; ut et Simeonem Luc. II:25, erat causa, quia Spiritus Jehovae Patris implevit illos, qui Spiritus Sanctus vocatus est propter Dominum, qui jamdum in Mundo erat. Haec causa est, quod in Verbo Veteris Testamenti nullibi dicatur, quod Prophetae loquuti sint a Spiritu Sancto, sed a Jehovah; ubivis enim dicitur, JEHOVAH LOQUUTUS EST AD ME, VERBUM A JEHOVAH FACTUM EST AD ME, DIXIT JEHOVAH, DICTUM JEHOVAE; ut nemo dubitet quin ita sit, volo solum ex JEREMIA afferre, ubi haec dicuntur, Cap. I:4,7,11,12,13,14,19. Cap. II:1,2,3,4,5,9,19,22,29,31. Cap. III:1,6,10,12,14,16. Cap. IV:1,3,9,17,27. Cap. V:11,14,18,22,29. Cap. VI:6,9,12,15,16,21,22. Cap. VII:1,3,11,13,19,20,21. Cap. VIII:1,3,12,13. Cap. IX:2,6,8,12,14,16,21,23,24.2 Cap. X:1,2,18 3. Cap. XI:1,6,9,11,17,18,21,22. Cap. XII:14,17. Cap. XIII:1,6,9,11,12,13,14,15,25. Cap. XIV:1,10,14,15. Cap. XV:1,2,3,6,11,19,20. Cap. XVI:1,3,5,9,14,16. Cap. XVII:5,19,20,21,24 4. Cap. XVIII:1,5,6,11,13.5 Cap. XIX:1,3,6,12,15 6. Cap. XX:4. Cap. XXI:1,4,7,8,11,12. Cap. XXII:2,5,6,11,18,24,29,30. Cap. XXIII:2,5,7,12,15,24,29,31,38. Cap. XXIV:3,5,8. Cap. XXV:1,3,7,8,9,15,27,28,29,32. Cap. XXVI:1,2,18. Cap. XXVII:1,2,4,8,11,16,19,21,22. Cap. XXVIII:2,12,14,16. Cap. XXIX:4,8,9,16,19,20,21,25,30,31,32.7 Cap. XXX:1,2,3,4,5,8,10,11,12,17,18. Cap. XXXI:1,2,7,10,15,16,17,23,27,28,31,32,33,34,35,36,37,38. Cap. XXXII:1,6,14,15,25,26,28,30,36,42 8. Cap. XXXIII:1,2,4,10,12,13,17,19,20,23,25. Cap. XXXIV:1,2,4,8,12,13,17,22. Cap. XXXV:1,13,17,18,19. Cap. XXXVI:1,6,27,29,30. Cap. XXXVII:6,7,9. Cap. XXXVIII:2,3,17. Cap. XXXIX:15,16,17,18. Cap. XL:1. Cap. XLII:7,9,15,18,19. Cap. XLIII:8,10. Cap. XLIV:1,2,7,11,24,25,26,30. Cap. XLV:2,5.9 Cap. XLVI:1,23,25,28. Cap. XLVII:1. Cap. XLVIII:1,8,12,30,35,38,40,43,44,47. Cap. XLIX:2,5,6,7,12,13,16,18,26,28,30,32,35,37,38,39. Cap. L:1,4,10,18,20,21,30,31,33,35,40. Cap. LI:25,33,36,39,52,58. Haec solum apud JEREMIAM; simile dicitur apud omnes reliquos Prophetas, et non quod loquutus sit Spiritus Sanctus, nec quod Jehovah loquutus sit ad illos per Spiritum Sanctum.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:11 apud Biblia Anglica.
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:3,7,9,13,15,16,17,22,24 25 apud Biblia Anglica.
3 Prima editio: 13
4 Prima editio: XVII: 5. 9. 20. 20. 21. 24. Fortasse:
XVII:5,15,19,20,21,24 (sic Rose)
5 Prima editio: XVIII: 15. 6. 11. h3.
6 Prima editio: 16
7 Prima editio: 31. 31.
8 Prima editio: 41
9 Prima editio: XLV: 1. 2. 5.

* * * * *


159. 1] His adjiciam haec MEMORABILIA. PRIMUM: Quondam cum fui in consortio cum Angelis in Coelo, vidi ad distantiam infra magnum Fumum, et ex illo per vices erumpentem ignem, et tunc Angelis mecum confabulantibus dixi, quod pauci hic sciant, quod fumus in Infernis visus exoriatur ex falsis per ratiocinia confirmatis, et quod ignis sit ira excandescens contra illos qui contradicunt; quibus addidi, quod hoc tam ignotum sit in hoc Mundo, sicut est in meo, ubi corpore vivo, quod flamma non aliud sit quam incensus fumus; quod ita sit, saepius sum expertus, in foco enim vidi fumos ex lignis ascendentes, et cum eis intuli ignem per titionem, vidi fumos illos verti in flammas, et has in simili forma cum illis, singulae enim particulae fumi fiunt scintillulae, quae conjunctim flagrant, sicut etiam fit cum pulvere pyrio accenso: simile est cum hoc Fumo, quem infra videmus; hic consistit ex totidem falsis, et ignis erumpens ut flamma ibi est excandescentia zeli pro illis. 2] Tunc mihi dixerunt Angeli, oremus ad Dominum ut liceat descendere et accedere, ut percipiamus quaenam falsa sunt quae apud illos ita fumant et flagrant, ac datum est; et ecce apparuit columna lucis circum nos continua ad locum illum; et tunc vidimus quatuor Turmas spirituum, qui strenue confirmabant quod Deus Pater, quia invisibilis, adeundus et colendus sit, et non Filius Ipsius1 natus in Mundo, quia homo et visibilis: cum spectavi ad latera, ad sinistrum visi sunt Docti ex Clericis, et post illos indocti; et ad dextrum Eruditi ex Laicis, et post illos ineruditi; at inter nos et illos erat hians intercapedo, quae non transiri potuit: 3] sed oculos et aures vertimus ad sinistrum, ubi erant Docti ex Clericis et post illos indocti, et audivimus de Deo ita ratiocinantes; novimus ex Doctrina nostrae Ecclesiae, quae una est de Deo in toto Europaeo Orbe, quod Deus Pater, quia invisibilis est, adeundus sit, et simul tunc Deus Filius et Deus Spiritus Sanctus, qui etiam invisibiles sunt, quia coaeterni cum Patre; et quia Deus Pater est Creator universi, et inde in Universo, quocunque vertimus oculos nostros, praesens est, et cum ad Illum oramus, gratiose exaudit, et post Mediationem a Filio acceptam, mittit spiritum sanctum, qui in corda nostra infert gloriam justitiae Filii sui, et nos beatificat; nos creati Doctores Ecclesiae, dum concionati sumus, sanctam missionis istius operationem in pectoribus nostris sensimus, et anhelavimus devotionem ex praesentia illius in mentibus nostris; ita afficimur, quia omnes sensus nostros dirigimus ad Deum invisibilem, qui non singulariter in visu intellectus nostri, sed universaliter in toto systemate mentis et corporis nostri per spiritum emissarium suum operatur; tales effectus non sisteret cultus Dei visibilis, seu coram mentibus conspicui sicut homo. 4] His dictis indocti e Clericis, qui steterunt post illos, adplauserunt, et adjecerunt hoc, unde est Sanctum nisi a Divino inconspicuo et imperceptibili; ad hoc, ut primum tangit ostium auditus nostri, expandimus vultus facierum nostrarum, ac laetificamur sicut2 ex mulcimine aurae odoriferae, et quoque plangimus pectora nostra; aliter ad perspicuum et perceptibile; hoc dum intrat aurem, fit mere naturale, et non Divinum: propter similem causam Romano-Catholici Missas suas latino idiomate exclamant, et hostias, de quibus Divina mystica edunt, ex adytis altarium depromunt et monstrant, ad quae, ut ad arcanissima, populus cadit super genua, et respirat sanctum. 5] Post haec convertimus nos ad dextrum, ubi Eruditi et post illos ineruditi ex Laicis constiterunt, et ab Eruditis audivi haec; novimus quod sapientissimi ex Antiquis, Deum inconspicuum coluerint, quem vocaverunt Jehovam, at quod post hos in aevo quod successit fecerint sibi deos ex defunctis Monarchis, ex quibus erant Saturnus, Jupiter,3 Neptunus, Pluto, Apollo, tum Minerva, Diana, Venus, Themis, et illis exstruxerint fana, et Divinum cultum addixerint, ex quo cultu, quum tempore descendit, exorta est idololatria, ex quo totus orbis tandem insanivit; nos ideo ad sacerdotium et presbyterium nostrum consensu unanimiter accedimus, quod tres Divinae Personae ab aeterno, quarum unaquaevis Deus, fuerint et sint; satis nobis est quod inconspicui sint: his ineruditi post illos adjecerunt, consentimus; numne Deus est Deus, et homo est homo; sed scimus, quod si quis proponit Deum hominem, Communio plebeja, cui sensualis idea de Deo est, accessura sit. 6] Post haec dicta, aperti sunt oculi illorum, et viderunt nos prope se, et illi tunc ex indignatione quod audiverimus illos, obmutuerunt; at Angeli tunc ex potentia sibi data occluserunt exteriora seu inferiora cogitationum illorum, ex quibus loquuti sunt, et aperuerunt interiora seu superiora, et ex his adegerunt illos loqui de Deo, et tunc loquuti dixerunt, quid Deus; non vidimus speciem Ipsius, nec audivimus vocem Ipsius, quid itaque Deus nisi quam Natura in suis primis et ultimis; hanc vidimus, quia lucet in oculis nostris, et hanc audivimus quia sonat in auribus nostris: his auditis, diximus illis, num usquam videritis Socinum, qui solum Deum Patrem agnovit, aut Arium qui Divinum Domini Salvatoris negavit, aut aliquos asseclas illorum; ad quae responderunt, non vidimus; sunt, diximus, in profundo sub vobis, et mox inde aliqui arcessiti sunt, et quaesiti de Deo, similiter ac illi prius loquuti sunt, ac insuper, quid Deus; possumus facere deos, quotcunque volumus; 7] et tunc diximus, incassum est cum vobis de Filio Dei nato in Mundo loqui, sed usque eloquemur hoc, quod ne fides de Deo, in Ipsum et ab Ipso, propterea quod nemo viderit Ipsum, et illa sic tanquam bulla aquea in aere in prima et secunda aetate pulchre colorata, et in tertia et sequente difflueret in nihilum, placuerit Jehovae Deo descendere et assumere Humanum, et sic Se in conspectum mittere, et convincere, quod Deus non sit Ens rationis, sed Ipsum quod Fuit, Est et Erit ab aeterno in aeternum, et quod Deus non sit vox trium syllabarum, sed quod sit omne rei ab Alphah ad Omegah, consequenter quod sit Vita et Salus omnium qui credunt in Ipsum visibilem, et non illorum qui dicunt se credere in Deum invisibilem, nam credere, videre et cognoscere, unum faciunt; quare dixit Dominus ad Philippum, qui videt et cognoscit Me, videt et cognoscit Patrem, et alibi; quod voluntas Patris sit, ut credant in Filium, et qui credit in Filium, habeat vitam aeternam, at qui non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei super illum maneat, haec et illa dicit apud Johannem, Cap. III:15,16,36, Cap. XIV:6 ad 15. His auditis, multi ex quatuor Turmis excanduerunt in tantum, ut fumus et ignis exiret ex naribus illorum; quare abivimus, et Angeli, postquam me comitati sunt domum, ascenderunt in suum Coelum.
1 Prima editio: Jpsius
2 Prima editio: sieut
3 Prima editio: Jupiter.

160. 1] SECUNDUM MEMORABILE: Quondam in comitatu cum Angelis ambulavi in Mundo spirituum, qui medius est inter Coelum et Infernum, in quem omnes homines post mortem primum veniunt, et praeparantur, boni ad Coelum, et mali ad Infernum, et colloquutus cum illis de pluribus, inter quae etiam de hoc, quod in Mundo, ubi sum corpore, tempore noctis, innumerabiles Stellae, majores et minores, appareant, et quod illae sint totidem soles, qui modo lucem in Mundum nostri solis transmittunt; et cum vidi, quod in vestro Mundo etiam conspiciantur Stellae, autumavi quod hae totidem sint, quot in Mundo, ubi sum: Angeli ex hoc sermone delectati, dicebant, quod forte totidem sint, quoniam unaquaevis Societas Coeli, coram illis qui sub coelo sunt, quandoque lucet sicut Stella, et Societates Coeli sunt innumerabiles, omnes ordinatae secundum varietates affectionum amoris boni, quae in Deo infinitae sunt, et inde ex Illo innumerabiles; et quia hae ante creationem praevisae sunt, arbitror quod secundum illarum numerum provisae, hoc est, creatae sint totidem Stellae in Mundo ubi homines, qui in naturali materiali corpore erunt. 2] Cum ita confabulabamur, vidi in septentrione Viam stratam, Spiritibus ita constipatam, ut vix vestigii locus daretur inter duos, et dixi Angelis, quod hanc viam etiam prius viderim, ac Spiritus sicut turmas exercitus super1 illa, et quod audiverim, hanc viam esse, quam omnes, qui e Mundo naturali decedunt, pertranseunt: quod Via illa tanto numero Spirituum operta sit, est causa, quia aliquot myriades hominum quavis septimana obeunt, et omnes illi post mortem in hunc Mundum transmigrant: his addiderunt Angeli, quod via illa terminetur in hoc Mundo in ejus medio, ubi jam nos sumus; quod in medio ejus, sit causa, quia a latere versus Orientem sunt Societates quae in Amore in Deum et erga proximum sunt, et ad sinistrum versus Occidentem Societates ex illis qui contra illos amores sunt, et antrorsum in meridie Societates ex illis qui intelligentiores reliquis sunt; inde est, quod recentes e Mundo naturali huc primum alluant: quando hic sunt, tunc in externis, in quibus proxime in priori Mundo fuerunt, sunt, et postea successive immittuntur in sua interna, explorantur quales sunt, et post explorationem feruntur boni ad sua loca in Coelo, et mali ad sua loca in Inferno.
3] Constitimus in medio, in quod terminabatur via affluxus, et diximus, moremur hic parumper, et loquamur cum quibusdam novis advenis; et ex alluentibus elegimus duodecim; et quia omnes erant recentes ex Mundo naturali, non sciebant aliter, quam quod adhuc ibi essent; et interrogavimus illos, quid de COELO ET INFERNO, et quid de VITA POST MORTEM, sentiunt; ad quae UNUS ex illis respondit, quod Sacer noster Ordo impresserit mihi fidem, quod victuri simus post mortem, et quod Coelum et Infernum sint, et inde ego credidi, quod omnes qui moraliter vivunt, in Coelum veniant, et quia omnes moraliter vivunt, quod nemo in Infernum, et sic quod Infernum sit fabula efficta a Clero, ut deterreantur a male vivere: quid refert, si2 de Deo cogitem ita vel ita; cogitatio est modo sicut gluma aut bulla super aqua, quae diffluit et abit. ALTER prope illum dixit, mea fides3 est, quod Coelum et Infernum sint, et quod Deus regat Coelum et Diabolus Infernum, et quia hostes sunt, et inde sibi oppositi, unus vocat malum quod alter bonum, et quod moralis homo simulator, qui potest facere ut malum appareat sicut bonum et bonum sicut malum, ab utriusque parte stet; quid tunc interest, sive cum uno aut altero Domino sim, modo faveat; jucundat homines aeque malum ac bonum. 4] TERTIUS a latere ejus dixit; quid mea refert, si credam quod Coelum et Infernum sint, nam quis inde venit et narravit; si omnis homo post mortem viveret, cur non ex tanta multitudine unus rediisset et nuntiavisset. QUARTUS juxta illum dixit, informabo te cur non aliquis redierit et nuntiaverit; causa est, quia homo dum exspiravit animam, et mortuus est; tunc vel fit larva et dissipatur, vel est sicut spiritus oris, qui modo est ventus; quomodo potest talis redire, et cum aliquo loqui. QUINTUS excepit et dixit, amici, exspectate ad diem Ultimi judicii, quia omnes tunc redibunt in sua corpora, et videbitis illos, et loquemini cum illis, et narrabit tunc quisque sua fata alteri. 5] SEXTUS e diametro stans, et ridens dixit, quomodo potest spiritus, qui est ventus, redire in corpus a vermibus exesum, et simul in ejus sceleton Sole exustum ac in pulverem dilapsum, et quomodo aliquis Aegyptius factus Mumi, et a pharmacopola immixtus extractis vel emulsis, epotis aut comestis, redire et aliquid narrare4, quare exspectate si vobis est fides, ultimum illum diem, sed exspectatione perenni et perenni frustra. SEPTIMUS post hunc dixit, si crederem Coelum et Infernum, et inde vitam post mortem, crederem etiam aves et bestias aeque victuras; suntne aliquae ex his aeque morales et rationales ut homines; negatur quod bestiae vivant, quare ego nego quod homines; est par ratio, unum sequitur ex altero; quid homo nisi animal. OCTAVUS a tergo hujus stans accessit et dixit, credite si vultis Coelum, sed ego non credo Infernum; estne Deus Omnipotens, et potest salvare unumquemvis. 6] Tunc NONUS palpans manum ejus, et dixit, Deus non modo est Omnipotens, sed etiam gratiosus; non potest aliquem mittere in ignem aeternum, et si quis ibi est, non potest quin illum inde eximat et attollat. DECIMUS excurrit ex ordine in medium, et dixit, nec ego credo Infernum; nonne Deus misit Filium suum, et Ille expiavit et sustulit totius Mundi peccata; quid tunc valet Diabolus contra id, et quia non valet, quid tunc Infernum. UNDECIMUS, qui fuit Sacerdos, hoc audito excanduit, et dixit, numne scis, quod illi qui adepti sunt fidem, cui meritum Christi inscriptum est, salventur, et quod illi quos Deus eligit, adipiscantur illam fidem; estne Electio in Arbitrio Omnipotentis, et in Ipsius Judicio, quinam sunt digni; quis potest contra illa. DUODECIMUS, qui erat Politicus, tacuit, at rogatus ut coronaret responsa, dixit, non quicquam de Coelo, Inferno et de Vita post mortem e pectore expromam, quoniam de illis non quisquam aliquid scit, sed usque absque vituperatione sinite, ut Sacerdotes praedicent illa, sic etenim mentes vulgi ab invisibili vinculo tenentur obstrictae legibus et ducibus, pendetne ab hoc Salus publica.
7] Nos talibus auditis obstupuimus, et diximus inter nos, hi tametsi Christiani nominantur, non sunt homines nec bestiae, sed homines bestiae: verum ad excitandum illos e somno, diximus, est Coelum et Infernum, et est Vita post mortem; quod sint, convincemini, dum ignorantiam de statu vitae, in quo nunc estis, discutimus; quisque enim primis diebus post mortem, non aliter scit, quam quod adhuc vivat in eodem Mundo, in quo prius, tempus enim praeterlapsum est sicut somnus, ex quo cum quis expergiscitur, non sentit aliter quam quod sit ubi fuit; simile est cum vobis hodie, quare loquuti estis similiter ut cogitavistis in Mundo priori: et Angeli excusserunt ignorantiam, et tunc se viderunt in alio Mundo, ac inter illos, quos non cognoverunt, et tunc exclamabant, oh ubi sumus; et diximus, non amplius in Mundo naturali sed in Mundo spirituali, et nos sumus Angeli: tunc post evigilationem, dixerunt, si estis vos Angeli, monstrate nobis Coelum, et respondebamus, moremini hic paulisper, et redibimus, et post semissem horae reversi vidimus illos exspectantes nos, et diximus, sequimini nos in Coelum, et sequuti sunt, et cum illis ascendimus, et quia nos eramus cum illis, custodes aperiebant portam, et immittebant; et nos diximus illis, qui in limine excipiebant advenas, explorate illos; et illi circumverterunt illos, et viderunt quod Occipitia illorum essent valde excavata; et tunc dixerunt, recedite ab hinc, quia jucundum amoris malefaciendi vobis est, et inde non conjuncti estis Coelo, cordibus enim vestris negavistis Deum, et sprevistis religionem: et nos tunc diximus illis, ne moremini, quia alioquin ejiciemini, et festinabant deorsum et abiverunt.
8] In via domum loquuti sumus de causa, cur Occipitia illorum, quibus jucundum malefaciendi est, in hoc Mundo excavata sint, et dixi hanc causam, quod homini duo Cerebra sint, unum in Occipitio, quod vocatur Cerebellum, et alterum in Frontispicio, quod vocatur Cerebrum, et quod in Cerebello habitet amor voluntatis, et in Cerebro cogitatio intellectus, et quod dum cogitatio intellectus non ducit amorem voluntatis hominis, intima Cerebelli, quae in se coelestia sunt, concidant, inde Excavatio.
1 Prima editio: fuper
2 Prima editio: fi
3 Prima editio: fides,
4 Prima editio: narrave

161. 1] TERTIUM MEMORABILE. Quondam in Mundo Spirituali audivi sonum sicut Molae; erat in Plaga ejus Septentrionali: primum miratus sum quid hoc, sed recordatus sum, quod per Molam et Molere intelligatur ex Verbo inquirere quod inservit Doctrinae, quare accessi ad locum, ubi auditus est ille Sonus, et cum prope eram, evanescebat sonus; et tunc videbam lacunatum quid supra terram, ad quod patebat aditus per antrum, quo viso descendi et intravi; et ecce erat Camera, in qua vidi Virum senem sedentem inter libros, tenentem ante se Verbum, et inquirentem inde quid inserviebat doctrinae ejus; schedulae jacebant circum, quibus inservientia inscripsit; in Camera contigua erant scribae, qui schedulas colligebant, et illa quae super illis scripta erant, integrae chartae mandabant. Quaesivi primum de Libris circum illum; dixit, quod omnes agerent de FIDE JUSTIFICANTE, profunde illi ex Suionia et Danemarchia, profundius illi qui ex Germania, et adhuc profundius illi qui ex Britannia, et profundissime illi qui ex Batavia; et addidit, quod in variis discrepent, sed in Articulo de Justificatione et Salvatione per solam fidem, omnes conveniant. Postea dixit, quod ex Verbo nunc colligat hoc primum Fidei justificantis, quod Deus Pater exciderit gratia erga Genus humanum propter iniquitates ejus, et quod ideo Divina necessitas ad salvandum homines fuerit, ut fieret satisfactio, reconciliatio, propitiatio, mediatio per aliquem, qui in se susciperet damnationem justitiae, et quod hoc nullatenus potuerit fieri quam per unicum suum Filium; et quod postquam hoc factum est, apertus sit accessus ad Deum Patrem propter Ipsum, nam dicimus, Pater miserere nostri propter Filium; et dixit, video et vidi quod hoc sit secundum omnem rationem et scripturam; quomodo alioquin potuisset Deus Pater adiri, nisi per fidem in meritum Filii. 2] Audivi hoc, et obstupui, quod dixerit id esse secundum rationem et secundum scripturam, cum tamen est contra rationem et contra Scripturam, quod etiam aperte ei dixi: ille tunc in excandescentia zeli sui regessit, quomodo potes ita loqui: quare aperui mentem, dicens, annon contra rationem est cogitare, quod Deus Pater exciderit gratia pro Genere humano, et reprobaverit et excommunicaverit1 illud; estne Divina Gratia attributum Divinae Essentiae, quare excidere gratia foret excidere Divina Essentia, et excidere Divina sua Essentia foret non magis esse Deus; num potest Deus abalienari a Seipso; crede mihi, quod Gratia a parte Dei, sicut est infinita, etiam sit aeterna; gratia Dei a parte hominis potest amitti, si non recipit illam[, sed nusquam a parte Dei]2; si gratia a Deo recederet, actum foret cum Universo Coelo et cum universo Genere humano; quare permanet gratia a parte Dei in aeternum, non modo erga Angelos et Homines, sed etiam erga diabolos in Inferno: cum hoc secundum rationem est, cur dicis quod ad Deum Patrem unicus accessus sit per fidem in meritum Filii, cum tamen perpetuus est per gratiam. 3] Sed cur dicis accessum ad Deum Patrem propter Filium, et non per Filium; estne Filius Mediator et Salvator; cur non adis Ipsum Mediatorem et Salvatorem; estne Ille Deus et Homo; quis in terris adit immediate aliquem Caesarem, Regem aut Principem; annon procurator et introductor erit; scisne quod Dominus in Mundum venerit, ut Ipse introducat ad Patrem, et quod non detur nisi per Ipsum accessus, et quod hic accessus perpetuus sit, quum immediate adis ipsum Dominum, quoniam Ipse est in Patre et Pater in Ipso; inquire nunc in Scriptura, et visurus es, quod hoc sit secundum illam, et quod tua via ad Patrem sit contra illam, sicut est contra rationem; dico tibi etiam, quod sit protervitas scandere ad Deum Patrem, et non per Ipsum, qui in sinu Patris est, et solus apud Illum; anne legisti Joh. XIV:6. His auditis Senex ille excanduit in tantum, ut exsiliret solio, et clamaret ad Scribas suos, ut me ejicerent, et cum actutum a me ipso egressus sum, projecit post me extra fores Librum, quem forte manus ejus apprehendit, et ille Liber erat Verbum.
1 Prima editio: excommunicaverih
2 Sic AR 484

162. 1] QUARTUM MEMORABILE. Exorta est lis inter Spiritus, num quisquam possit videre aliquod verum doctrinale Theologicum in Verbo, nisi a Domino: in eo convenerunt omnes, quod nemo possit nisi a Deo, quia non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum illi e Coelo1, Joh. III:27, quapropter litebatur, num aliquis possit, nisi adeat immediate Dominum; dixerunt ab una parte2, quod Dominus directe adeundus sit, quia est Verbum; ab altera parte, quod etiam videatur verum doctrinale, cum Deus Pater immediate aditur; quare declinabat lis in hoc primum, num alicui Christiano liceat Deum Patrem immediate adire, et sic scandere supra Dominum, et annon hoc sit insolentia et audacia indecens et temeraria, quia Dominus dicit, quod nemo3 veniat ad Patrem nisi per Ipsum, Joh. XIV:6: sed hoc reliquerunt, et dixerunt, quod homo possit videre verum doctrinale ex Verbo a suomet lumine naturali, sed hoc rejectum est; quare institerunt, quod videri possit ab illis, qui ad Deum Patrem orant; et lectum est coram illis aliquid ex Verbo, et tunc orabant super genubus, ut Deus Pater illustraret illos, et ad verba quae lecta coram illis ex Verbo, dixerunt, quod hoc et illud esset verum ibi, sed erat falsum; ita aliquoties usque ad taedium; tandem fassi sunt quod non possint: at ab altera [parte]4, qui immediate adiverunt Dominum, videbant vera, et informabant illos. 2] Post hanc litem ita diremtam, ascenderunt aliqui ex Abysso, qui apparuerunt primum sicut Locustae, et postea sicut homunciones; erant, qui in Mundo oraverunt ad Deum Patrem, et Justificationem per solam fidem confirmaverunt; erant iidem, de quibus in Apocalypsi Cap. IX:1 ad 11, agitur; hi dicebant, quod videant id quod homo justificetur per solam fidem absque operibus legis in clara luce, et quoque ex Verbo; interrogati sunt per quam fidem; responderunt in Deum Patrem; sed postquam explorati sunt, dictum est illis e Coelo, quod ne quidem unum Verum doctrinale ex Verbo sciant; at regesserunt, quod usque videant Vera sua, in luce; tunc dictum est illis, quod videant illa in luce fatua; quaesiverunt, quid est lux fatua, informati sunt, quod lux fatua sit lux confirmationis falsi, et quod illa lux correspondeat luci, in qua sunt Noctuae et Vespertiliones5, quibus tenebrae sunt lux, et lux sunt tenebrae: hoc confirmabatur per id, quod cum spectabant sursum ad Coelum, ubi ipsa Lux, viderent tenebras, et cum spectabant deorsum ad Abyssum, unde erant, viderent lucem. 3] Ex hac confirmatione indignati dixerunt, quod sic Lux et Tenebrae non sint aliquid, sed modo status oculi, ex quo dicitur quod lux sit lux, et quod tenebrae sint tenebrae; at ostensum est, quod Lux fatua, quae est lux confirmationis falsi, illis esset, et quod lux eorum modo esset activitas mentis eorum oriunda ex igne concupiscentiarum, non absimilis luci felum, quorum oculi ex ardente appetitu murium in cellariis nocturno tempore apparent sicut candelae. His auditis irati dixerunt, quod non sint feles, nec sicut feles, quia possunt [videre]6 si volunt; sed quia timebant interrogationem, cur non volunt, recesserunt; et demiserunt se in Abyssum suam; vocantur7 etiam illi qui ibi, et similes illis, ab Angelis Noctuae et Vespertiliones, et quoque Locustae.
4] Dum illi venerunt ad suos in Abysso, et narraverunt quod Angeli dixerint, quod nos non sciamus ullum verum doctrinale, ne quidem unum, et quod appellaverint nos Noctuas, Vespertiliones8, et Locustas, factus est ibi tumultus, et dicebant, oremus ad9 Deum, ut liceat ascendere, et clare demonstrabimus, quod nobis sint multa vera doctrinalia, quae ipsi Archangeli agnoscent; et quia orabant ad Deum, data est venia, et ascenderunt usque ad trecentos, et visi supra terram dixerunt; nos fuimus in Mundo Celebres et Famigerati, quia novimus et docuimus arcana Justificationis per solam fidem, et ex confirmationibus non modo vidimus lucem, sed etiam illam sicut jubar coruscans, et similiter nunc in nostris cellis, et tamen audivimus ex sociis nostris, qui apud vos fuerunt, quod lux illa non esset lux sed tenebrae, ex causa quia non habemus, ut dixistis, ullum Verum doctrinale ex Verbo; scimus quod omne verum Verbi luceat, et credidimus quod inde sit coruscatio nostra dum arcana nostra profunde meditati sumus; quare demonstrabimus quod Vera ex Verbo nobis sint in multa copia; et dixerunt, annon hoc Verum nobis est, quod sit Trinitas, Deus Pater, Filius et Spiritus sanctus, et quod in Trinitatem credendum sit: annon hoc Verum nobis est, quod Christus sit noster Redemptor et Salvator: annon hoc Verum nobis est, quod Christus solus sit10 Justitia, et quod Ipsi Soli sit Meritum, et quod injustus et impius sit, qui sibi aliquid meriti et justitiae Ipsius vult addicare: annon hoc Verum nobis est, quod nemo mortalium aliquod bonum spirituale possit facere a seipso, et quod omne bonum, quod in se bonum est, sit a Deo: annon hoc Verum nobis est, quod detur bonum meritorium, et hypocriticum, et quod illa bona sint mala: annon hoc Verum nobis est, quod usque bona opera facienda sint: annon hoc Verum nobis est, quod fides sit, et quod in Deum credendum sit, et quod quisque sicut credit, vitam habeat, praeter plura alia ex Verbo; quis vestrum potest negare unum ex illis, et tamen dixistis, quod nobis in nostris palaestris non sit aliquod Verum, ne quidem unum, annon nobis ingratiis talia objecistis. 5] Sed tunc responsum tulerunt, omnia illa, quae attulistis, in se sunt vera, sed apud vos falsificata, quae ex principio falso trahunt quod sint falsa. Quod ita sit, etiam demonstrabimus ad oculum; est non procul ab hinc locus, in quem lux e Coelo directe influit; est in Medio ibi Mensa; dum super illa aliqua charta, cui Verum ex Verbo inscriptum est, ponitur, charta illa ex Vero inscripto lucet sicut Stella; inscribite, ergo vestra Vera chartae, et ponatur illa super Mensa, et videbitis: fecerunt ita, et dederunt illam custodi, qui posuit illam super Mensa, qui tunc dixit illis, removete vos, et spectate ad mensam, et removerunt se et spectabant, et ecce Charta illa lucebat sicut stella; et tunc dixit custos, videtis quod Vera sint, quae vos chartae inscripsistis; sed accedite propius et intuitum vestrum figite in charta, et fecerunt ita, et subito tunc lux disparata est, et charta facta est nigra, sicut fuligine fornacis superinducta11: et porro dixit custos, tangite chartam manibus vestris, sed cavete, ne tangatis scripturam; et cum fecerunt ita, flamma erupit et consumsit: postquam haec visa sunt, dicebatur illis, si tetigissetis scripturam, audivissetis strepitus, et combussissetis digitos vestros: et tunc dictum est illis ab adstantibus a tergo, vidistis nunc12 quod veritates, quibus abusi estis ad confirmandum Justificationis vestrae Arcana, sint Veritates in se, sed quod sint Veritates falsificatae in vobis: illi tunc suspexerunt, et apparuit illis Coelum sicut sanguis, et postea sicut caligo; et illi visi sunt coram oculis Spirituum angelicorum, quidam sicut vespertiliones13, quidam sicut noctuae, et aliqui sicut bubones, ac aufugerunt in tenebras suas, quae coram oculis illorum fatue lucebant.
6] Spiritus Angelici, qui aderant, mirati sunt, quia de loco illo et de mensa ibi non aliquid prius sciverunt: et tunc vox ad illos e meridionali Plaga venit, dicens, accedite huc, et videbitis adhuc mirabilius; et accesserunt, et intraverunt in Cameram, cujus parietes fulgebant sicut ex auro, et viderunt ibi quoque Mensam, super qua repositum jacuit Verbum, circum cinctum lapidibus pretiosis in forma coelesti: et dixit Angelus custos, dum aperitur Verbum, emicat inde lux candoris ineffabilis, et tunc simul ex lapidibus pretiosis apparet sicut Iris supra et circum Verbum: quando aliquis Angelus e Coelo tertio illuc venit, apparet supra et circum Verbum Iris in plano rubro; dum Angelus e Coelo secundo illuc venit, et spectat, apparet Iris in plano caeruleo; dum Angelus ex ultimo coelo illuc venit et spectat, apparet Iris in plano candido; dum aliquis spiritus bonus illuc venit et spectat, apparet variegatio lucis sicut marmoris; quod ita sit, etiam ad oculum illis ostensum est. Porro dixit Angelus custos, si quis accedit qui falsificaverat Verbum, tunc primum dissipatur splendor; et si appropinquat, et figit oculos in Verbo, fit sicut sanguis circum, et tunc monetur ut discedat, quia periculum14 est. 7] At quidam, qui in Mundo fuerat Auctor antesignanus doctrinae de Sola Fide justificante, audacter accessit, et dixit, ego, dum fui in Mundo, non falsificavi15 Verbum; exaltavi una cum fide etiam Charitatem, et docui quod homo in statu fidei, in quo facit charitatem et ejus opera, a spiritu Sancto renovetur, regeneretur et sanctificetur, tum quod Fides tunc non detur solitaria, hoc est, absque bonis operibus, sicut non arbor bona absque fructu, sol absque luce, et ignis absque calore; et quoque culpavi illos, qui dixerunt quod bona opera non essent necessaria; ac insuper quod praecepta Decalogi, et quoque poenitentiam magnifecerim, et quod sic mirabili modo omnia Verbi inapplicuerim Articulo de Fide, quam usque solam salvificam esse detexi et demonstravi. Ille in fiducia assertionis suae, quod non falsificaverit Verbum, accessit ad Mensam, et contra monitum Angeli tetigit Verbum; at tunc subito effluxit ignis cum fumo ex Verbo, et facta est explosio cum fragore, ex quo ille conjectus ad angulum Camerae, et ibi jacuit per horulam sicut mortuus. Hoc mirati sunt Spiritus Angelici, sed dictum est illis, quod hic Praesul prae reliquis exaltaverit bona charitatis sicut procedentia ex Fide, sed quod usque non intellexerit alia Opera quam politica, quae etiam vocantur moralia et civilia, quae propter Mundum et prosperitatem ibi facienda sunt, et minime propter salutem; tum etiam quod supposuerit opera inconspicua a Spiritu Sancto, de quibus homo nihil scit, quae ingenerantur actui Fidei16 in statu ejus.
8] Tunc loquuti sunt Spiritus Angelici inter se de falsificatione Verbi, et in eo convenerunt, quod falsificare Verbum, sit desumere ex illo Vera, et applicare illa ad confirmandum falsa, quod est extrahere illa ex Verbo extra illud, et occidere; ut pro exemplo, omnia illa Vera, quae supra ab illis ex Abysso allata sunt, applicare ad Fidem hodiernam, et explicare ex illa; quae quod impraegnata sit falsis, in sequentibus demonstrabitur. Tum desumere ex Verbo hoc Verum, quod Charitas exercenda17 sit, et quod bonum proximo faciendum sit, si tunc quis confirmat quod faciendum sit, sed non salutis causa, quoniam omne bonum ab homine non est bonum quia meritorium, ille trahit id Verum ex Verbo extra Verbum, et trucidat illud; quoniam Dominus in Verbo suo injungit cuivis homini, qui salvari vult, amare proximum et ex amore illi facere bonum. Similiter in reliquis.

1 Prima editio: illi Coelo
2 Prima editio: porte
3 Cf. AR 566:1. Prima editio: nemo (absque italicis)
4 Sic AR 566:1
5 Prima editio: Vespertitiones
6 Sic AR 566:3
7 Prima editio: voeantur
8 Prima editio: Vespertitiones
9 Cf. AR 566:4. Prima editio: a
10 Cf. AR 566:4. Prima editio: fit
11 Prima editio: superrinducta
12 Prima editio: nune
13 Prima editio: vespertitiones
14 Prima editio: perieulum
15 Prima editio: falsisicavi
16 Sic AR 566:7: ingenerantur actui Fidei ubi in prima editione ingenerantur Fidei
17 Prima editio: excercenda


163. DE DIVINA TRINITATE.

Actum est de Deo Creatore, et tunc simul de Creatione, et postea de Domino Redemptore et simul tunc de Redemptione et demum de Spiritu Sancto, et simul de Divina Operatione, et quia sic de Deo Triuno actum est, necessum est ut etiam de Divina Trinitate, quae in Orbe Christiano nota est, et tamen ignota, agatur; per hanc enim solam comparatur justa idea de Deo, ac justa idea de Deo, est in Ecclesia sicut adytum et ara in Templo; ac sicut Corona super capite, et sceptrum in manu Regis sedentis super Throno, inde enim pendet, sicut catena a suo capite, universum corpus Theologicum, et si credere vultis, quisque sortitur suum locum in Coelis secundum ideam Dei, est enim illa sicut Lapis lydius, per quem exploratur aurum et argentum, hoc est, bonum et verum, qualia haec sunt apud hominem; non enim datur apud illum aliquod bonum salvificum nisi a Deo, nec aliquod verum, quod non quale suum trahit ex sinu boni. Sed ut ambobus oculis videatur, quid Divina Trinitas1, Expositio ejus in Articulos dispescenda est, qui sequentes erunt, I. Quod Divina Trinitas sit, quae est, Pater, Filius, et Spiritus Sanctus. II. Quod tres illi, Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, sint tria Essentialia unius Dei, quae faciunt unum, quemadmodum Anima, Corpus et Operatio apud hominem. III. Quod ante Mundum Creatum non fuerit haec Trinitas, sed quod post Mundum creatum, quando Deus incarnatus est, provisa et facta sit, et tunc in Domino Deo Redemptore et Salvatore Jesu Christo. IV. Quod Trinitas Divinarum Personarum ab aeterno, seu ante Mundum creatum,2 sit in ideis cogitationis Trinitas Deorum, et quod haec non aboleri possit per confessionem oralem unius Dei. V. Quod Trinitas Personarum ignota fuerit in Ecclesia Apostolica, sed quod exclusa sit a Concilio Nicaeno, et inde introducta in Ecclesiam Romano Catholicam, et ab hac in Ecclesias separatas ab illa. VI. Quod ex Trinitate Nicaena et simul Athanasiana, exorta sit Fides, quae totam Ecclesiam Christianam perverterat. VII. Quod inde sit illa abominatio desolationis, et afflictio qualis non fuit nec futura est, quas Dominus apud Danielem et Evangelistas et in Apocalypsi praedixerat. VIII. Tum hoc, quod nisi Novum Coelum, et Nova Ecclesia a Domino conduntur, non conservaretur ulla caro. IX: Quod ex Trinitate Personarum, quarum unaquaevis singulatim est Deus, secundum Symbolum Athanasianum, plures absonae ac heterogeneae ideae de Deo exstiterint, quae sunt phantasiae et abortus. Haec nunc singulatim explicabuntur.
1 Prima editio: Trinitatis
2 Prima editio: creatum.

164. I. QUOD DIVINA TRINITAS SIT, QUAE EST, PATER,1 FILIUS, ET SPIRITUS SANCTUS. Quod Divina Trinitas sit, Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, constat manifeste ex Verbo, et ex his ibi, “Angelus Gabriel dixit ad Mariam, SPIRITUS SANCTUS veniet super te, et VIRTUS ALTISSIMI obumbrabit te, unde quod nascitur ex te Sanctum, vocabitur FILIUS DEI,” Luc. I:35; hic tres, Altissimus, qui est Deus Pater, Spiritus Sanctus, et Filius Dei, nominantur. Cum baptizatus est Jesus, ecce aperti sunt Coeli, et Johannes vidit SPIRITUM DEI2, descendentem sicut Columbam, venientem super Ipsum, et vox e Coelo dicens, Hic est FILIUS MEUS dilectus, in Quo complacuit Mihi, Matth. III:16,17, Marc. I:10,11, Joh. I:32. Adhuc apertius ex his Domini verbis ad Discipulos, “Euntes discipulos facite omnes gentes, baptizantes illos in nomine PATRIS, ET FILII, ET SPIRITUS3 SANCTI,” Matth. XXVIII:19; et insuper ex his apud Johannem, Tres sunt qui testificantur in Coelo, PATER, VERBUM, ET SPIRITUS SANCTUS, Epist. I: Cap. V:7. Et praeter haec, quod Dominus oraverit ad Patrem suum, et quod loquutus de Ipso, et cum Ipso, et quod dixerit, quod Spiritum Sanctum missurus4 sit, et quoque quod miserit. Ac insuper, quod Apostoli in Epistolis suis frequenter nominaverint et Patrem, et Filium, et Spiritum Sanctum. Ex his patet, quod Divina Trinitas sit, quae est, Pater, Filius et Spiritus Sanctus.
1 Prima editio: PATER
2 Sic in margine exemplaris scriptoris. Prima editio: SANCTUM
3 Prima editio: Siritus
4 Sic Errores Typographici

165. 1] Sed quomodo illa intelligenda sunt, sive quod tres Dii sint, qui essentia et inde nomine unus Deus sunt, sive quod tria objecta unius subjecti, ita quod sint modo qualitates aut attributa unius Dei, quae ita nominantur, sive aliter, Ratio sibi relicta nullatenus potest videre; sed quid consilii; non datur aliud, quam ut homo adeat Dominum Deum Salvatorem, et sub Ipsius auspicio legat Verbum, est enim ille Deus Verbi, et illustrabitur, et videbit Veritates, quas Ratio etiam agnoscet. At vero, si non adis Dominum, si millies legeris Verbum, et videris ibi Divinam Trinitatem, et quoque Unitatem, nequicquam aliud intellecturus es, quam quod tres Divinae Personae sint, quarum unaquaevis singulatim est Deus, et sic tres Dii; at quia hoc repugnat communi perceptioni omnium hominum in Universo Mundo, ideo ad evitandum contumelias, invenerunt, quod tametsi tres sunt in veritate, usque fides efflagitet ut non tres Dii nominentur, sed Unus; ac insuper, ne vituperiis circumfundantur, quoad hoc imprimis incarcerabitur intellectus, et sub obedientia fidei vinctus tenebitur; et hoc erit sanctum ex Christiano Ordine in Ecclesia Christiana posthac. 2] Talis foetus paralyticus natus est ex eo, quod non sub auspicio Domini legerint Verbum, et omnis qui non sub Ipsius auspicio legit Verbum, ille legit illud sub auspicio propriae intelligentiae, et haec est sicut noctua in talibus quae in spirituali luce sunt, qualia sunt omnia essentialia Ecclesiae; et hic dum legit illa quae Trinitatis sunt in Verbo, et ex illis cogitat quod tametsi tres, usque unum sint, apparet hoc illi simile responso ex tripode, quod quia non intelligit, volvit illud inter dentes, nam si poneret illud ante oculos, foret aenigma, quod quo plus satagit evolvere, eo plus se intricat tenebris, usque dum incipit de illo absque intellectu cogitare, quod simile est sicut videre absque oculo; in summa, legere Verbum sub auspicio propriae intelligentiae, quod fit omnibus, qui non agnoscunt Dominum pro Deo Coeli et Terrae, et inde Ipsum unice adeunt et colunt, assimilari possunt pueris ludentibus, qui panniculetum ligant ante oculos, et volunt recta gradiri, et quoque credunt quod recta gradiantur, et tamen pede a pede declinant ad latus, et tandem in oppositum pergunt, et impingunt in lapidem, et cadunt. 3] Et quoque sunt similes naucleris, qui absque pyxide magnetica navigant, et dirigunt navem in scopulos, et pereunt: et quoque sunt sicut ille, qui per latum1 campum in opaco nimbo ambulat, et videt scorpium et credit esse2 avem, et hanc vult palma arripere et elevare, et tunc vulnere lethali icitur: similis etiam est mergo aut milvo, qui videt paucum tergi a pisci magno super aquas, ac involat ac infigit ei rostrum, ac a pisce subtrahitur et suffocatur: et quoque est sicut, qui labyrinthum absque duce aut filo intrat, et quo interius penetrat, eo plus sibi obliterat vias exitus. Homo qui non sub auspicio Domini legit Verbum, sed sub auspicio propriae intelligentiae, credit se lynceum, et plus ocularem quam Argus, cum tamen intus ne hilum veri videt, sed modo falsum, quod cum sibi persuasit, apparet hoc illi sicut cynosura, ad quam omnia vela cogitationis suae dirigit; et tunc non videt vera plus quam talpa, et si videt, inflectit illa ad favorem phantasiae suae, et sic pervertit et falsificat sancta Verbi.
1 Prima editio: perlatum
2 Prima editio: essc

166. II. QUOD TRES ILLI, PATER, FILIUS ET SPIRITUS SANCTUS, SINT TRIA ESSENTIALIA UNIUS DEI, QUAE FACIUNT UNUM, QUEMADMODUM ANIMA, CORPUS ET OPERATIO APUD HOMINEM. Dantur Essentialia unius rei communia, et quoque particularia, et haec cum illis faciunt unam Essentiam; Essentialia communia unius hominis, sunt ejus anima, corpus et operatio; quod haec faciant unam Essentiam, videri potest ab hoc, quod unum sit ab altero, et propter alterum, in continua serie, inchoat enim homo ab anima, quae est ipsa essentia seminis; haec non modo initiat, sed etiam producit in suo ordine illa quae corporis sunt, et postea, quae ex duobus illis, anima et corpore simul procedunt, quae vocantur operationes; quare ex productione unius ab altero, et inde insitione et conjunctione, patet quod tria haec sint unius essentiae, quare vocantur tria essentialia.
167. Quod in Domino Deo Salvatore illa tria Essentialia fuerint et sint, videlicet Anima, Corpus et Operatio, quisque agnoscit; quod Anima Ipsius fuerit a Jehovah Patre, non potest nisi ab Antichristo negari, nam in Verbo utriusque Testamenti vocatur Filius Jehovae, Filius Dei Altissimi, Unigenitus; est itaque Divinum Patris, ut Anima in homine, primum Essentiale Ipsius; quod Filius, quem Maria peperit, sit Corpus Divinae Illius Animae, inde sequitur, non aliud enim quam Corpus ab anima conceptum et derivatum in utero matris paratur, hoc itaque est alterum Essentiale; quod Operationes faciant tertium Essentiale, est quia illae procedunt ex anima et corpore simul, et quae procedunt sunt ejusdem essentiae cum illis quae producunt. Quod tria Essentialia, quae sunt Pater, Filius et Spiritus Sanctus, in Domino unum sint, sicut anima, corpus et operatio in homine, constat manifeste ex Domini verbis, quod Pater et Ipse unum sint, et quod Pater in Ipso et Ipse in Patre; similiter quod Ipse et Spiritus Sanctus, quoniam Spiritus Sanctus est Divinum procedens ex Domino a Patre, ut supra n. 153, 154, plene ex Verbo demonstratum est; quare hoc iterum demonstrare, foret rumen superfluum, et sicut onerare mensam cibis post satietatem.
168. 1] Quando dicitur, quod Pater, Filius et Spiritus Sanctus, sint tria Essentialia unius Dei, quemadmodum anima, corpus et operatio apud hominem, coram Mente humana apparet sicut tres Personae sint tria illa Essentialia, quod non dabile est; sed dum intelligitur, quod Divinum Patris, quod facit Animam, et Divinum Filii, quod facit Corpus, et Divinum Spiritus Sancti seu Divinum procedens, quod facit Operationem, sint tria Essentialia unius Dei, tunc cadit id in intellectum: est enim Deus Pater suum Divinum, Filius ex Patre suum, et Spiritus Sanctus ex utroque suum, quae quia unius essentiae ac unanima sunt, faciunt unum Deum. 2] Si autem tria illa Divina dicuntur Personae, et unicuique attribuitur sua proprietas, ut Patri imputatio, Filio mediatio, et Spiritui Sancto operatio, tunc fit Essentia Divina divisa, quae tamen est una et individua, ita non aliquis ex tribus in plenitudine est Deus, sed quisque in potentia subtriplicata, quod intellectus sanus non potest non rejicere.
169. Quis itaque non potest percipere Trinitatem in Domino, ex Trinitate in unoquovis homine; in unoquovis homine est anima, corpus et operatio, similiter in Domino, in Domino enim habitat omnis plenitudo Divinitatis1 corporaliter, secundum Paulum, ad Coloss. II:9, quare Trinitas in Domino est Divina, in homine autem humana. Quis non videt, quod in hoc mystico, quod tres Personae Divinae sint, et tamen unus Deus et quod hic Deus, licet unus est, usque non sit una Persona, Ratio non aliquam partem habeat, sed quod insopita usque adigat os loqui sicut2 psittacus; quando Ratio insopita est, quid tunc loquela oris nisi inanimata; dum os eloquitur, a quo Ratio abit in diversum et dissentit, quid tunc loquela nisi fatua. Hodie est Ratio humana quoad Divinam Trinitatem vincta, sicut vinctus manicis et pedicis in carcere, et potest comparari virgini Vestae infossae terrae, quia sacrum ignem exstinxit; cum tamen Divina Trinitas in mentibus hominum Ecclesiae sicut lampas lucere debet, quoniam Deus in Trinitate sua et in hujus unitate est omne in omnibus sanctitatibus Coeli et Ecclesiae. Quid enim foret ex Anima facere unum Deum, ex Corpore alterum, et ex Operatione tertium, aliter quam ex tribus illis Essentialibus unius hominis facere tres partes in se distinctas, et quid hoc nisi eum truncare et occidere.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: sicut,

170. 1] III. QUOD ANTE MUNDUM CREATUM NON FUERIT HAEC TRINITAS, SED QUOD POST MUNDUM CREATUM, QUANDO DEUS INCARNATUS EST, PROVISA ET FACTA SIT, ET TUNC IN DOMINO DEO REDEMPTORE ET SALVATORE JESU CHRISTO. In Ecclesia Christiana hodie agnoscitur Divina Trinitas ante Mundum creatum, quae est, quod Jehovah Deus ab aeterno genuerit Filium, et quod ex utroque tunc exiverit Spiritus Sanctus, et quod quisque ex Tribus illis per se aut singulatim sit Deus, quia quisque est una Persona subsistens ex se; sed hoc, quia non cadit in ullam rationem, vocatur mysterium, in quod solum intrari potest per hoc, quod Tribus illis una Divina Essentia sit, per quam intelligitur Aeternitas, Immensitas, Omnipotentia, et inde aequalis Divinitas, Gloria et Majestas; sed quod haec Trinitas sit trium Deorum, et sic non aliqua Trinitas Divina, in sequentibus demonstrabitur; at vero quod Trinitas, quae etiam est Patris, Filii et Spiritus Sancti, quae postquam Deus incarnatus est, ita post Mundum creatum, provisa et facta est, sit Divina Trinitas, quia est unius Dei, ex cunctis quae praecedunt, evidens est. 2] Quod Divina haec Trinitas sit in Domino Deo Redemptore et Salvatore Jesu Christo, est quia tria Essentialia unius Dei, quae unam Essentiam faciunt, in Ipso sunt: quod in Ipso omnis plenitudo Divinitatis sit, secundum Paulum, constat etiam ex Ipsius Domini verbis, quod omnia Patris sint Ipsius, et quod Spiritus Sanctus non loquatur ex se sed ex Ipso; ac insuper, quod ex sepulchro, cum resurrexit, desumserit totum Humanum suum Corpus tam quoad Carnem quam quoad Ossa, Matth. XXVIII:1 ad 8, Marc. XVI:5,6, Luc. XXIV:1,2,3, Joh. XX:11 ad 15, secus ac omnis alius homo; quod etiam ad vivum testatus est Discipulis, dicens, “Videte manus meas et pedes meos, quod Ipse Ego sim; palpate Me et videte, nam Spiritus non carnem et ossa habet, sicut Me videtis habere,” Luc. XXIV:39: ex hoc omnis homo potest convinci, si vult, quod Humanum Domini sit Divinum, proinde quod in Ipso Deus sit Homo et Homo Deus.
171. 1] Trinitas, quam Ecclesia Christiana hodierna amplexa est, et quam in fidem suam intulit, est quod Deus Pater genuerit Filium ab aeterno, et quod Spiritus sanctus ab utroque tunc exiverit, et quod quisque sit1 Deus per se: haec Trinitas non aliter a mentibus humanis concipi potest, quam ut Triarchia, ac sicut Regimen trium Regum in uno Regno, aut trium Ducum super uno Exercitu2, aut trium Dominorum in una domo, quorum cuique sit aequalis potestas; quid inde nisi destructio: et si quis hanc Triarchiam vult figurare aut adumbrare coram visu mentis, et simul tunc illorum unitatem, non aliter potest illam suae contemplationi sistere, quam sicut hominem trium capitum super uno corpore, aut trium corporum sub uno capite; talis monstrosa3 imago Trinitatis apparitura est coram illis, qui credunt tres Personas Divinas, et quamlibet Deum per se, et illas conjungunt in unum Deum, et negant quod Deus quia est unus sit una Persona. 2] Quod Filius Dei ab aeterno genitus descenderit et assumserit4 Humanum, comparari potest cum fabulis Veterum, quod Animae humanae ab initio Mundi creatae sint, et quod intrent in corpora et fiant homines; tum etiam absonis illis, quod unius anima transeat in alterum, sicut plures in Ecclesia Judaica crediderunt, ut quod anima Eliae in corpus Johannis Baptistae, et quod David rediturus sit in suum aut alterius corpus, et regnaturus super Israelem et Judam, quia dicitur apud Ezechielem, Excitabo super5 illos Pastorem unum, qui pascet illos, servum meum Davidem, hic erit illis in Pastorem, et Ego Jehovah ero illis in Deum, et David princeps in medio eorum, Cap. XXXIV:23,24 6, praeter alibi; non scientes, quod per Davidem ibi intelligatur Dominus.
1 Prima editio: fit
2 Prima editio: Excercitu
3 Prima editio: monstrorsa
4 Prima editio: assumferit
5 Prima editio: fuper
6 Prima editio: 23. 24. 25,

172. 1] IV. QUOD TRINITAS DIVINARUM PERSONARUM AB AETERNO, SEU ANTE MUNDUM CREATUM, SIT IN IDEIS COGITATIONIS TRINITAS DEORUM, ET QUOD HAEC NON ABOLERI POSSIT PER CONFESSIONEM ORALEM UNIUS DEI. Quod Trinitas Divinarum Personarum ab aeterno sit Trinitas Deorum, manifeste constat ex his in Symbolo Athanasiano; Alia est Persona Patris, alia Filii, et alia Spiritus sancti: Deus et Dominus est Pater, Deus et Dominus est Filius, ac Deus et Dominus est Spiritus Sanctus; sed tamen non tres Dii et Domini sunt, sed unus Deus et Dominus: quia sicut singulatim unamquamque Personam Deum et Dominum confiteri, Christiana veritate compellimur, ita tres Deos aut tres Dominos dicere, Catholica Religione prohibemur: hoc Symbolum ut Oecumenicum seu universale a tota Ecclesia Christiana receptum est, et omne quod hodie scitur de Deo et agnoscitur, inde est; quod ab illis, qui fuerunt in Concilio Nicaeno, a quo symbolum, quod vocatur Athanasianum, ut foetus posthumus, prodiit, non alia Trinitas, quam Trinitas Deorum, intellecta fuerit, quisque qui modo apertis oculis illud legit, videre potest: quod Trinitas Deorum non modo ab illis intellecta fuerit, sed etiam quod non alia Trinitas in Christiano Orbe intelligatur, sequitur, quia inde est omnis cognitio de Deo, et quisque manet in fide verborum ibi. 2] Quod non alia Trinitas quam Trinitas Deorum hodie in Christiano Orbe intelligatur, provoco ad quemcunque, tam Laicum quam Clericum, tam ad laureatos Magistros et Doctores, quam ad consecratos Episcopos et Archiepiscopos, et quoque ad purpuratos Cardinales, imo ad ipsum Pontificem Romanum; consulat se quisque, et tunc eloquatur ex ideis mentis suae; ex verbis hujus universaliter receptae Doctrinae de Deo, hoc tam manifestum et diaphanum est, sicut aqua per Chrystallinum Schyphum; ut quod sint tres Personae, et unaquaevis illarum sit Deus et Dominus; tum quod ex Veritate Christiana singulatim unamquamque Personam Deum et Dominum debeant confiteri seu agnoscere, sed quod Religio seu Fides Catholica aut Christiana prohibeat tres Deos et Dominos dicere seu nominare; et sic quod Veritas et Religio, seu veritas et fides, non res una sint, sed res duae sibi contrariantes. Quod autem adjectum sit, quod non tres Dii et Domini sint, sed unus Deus et Dominus, factum est, ne coram Universo Mundo exponerentur risui, nam quis non cachinnaret ad tres Deos; sed quis non videt contradictionem in adjecto. 3] Si autem dixissent, quod Divina Essentia sit Patri, Divina Essentia Filio, et Divina Essentia Spiritui1 Sancto, sed quod non tres Essentiae Divinae sint, sed una et individua, tunc mysterium illud explicabile esset, videlicet dum per Patrem intelligitur Divinum a quo, per Filium Divinum Humanum inde, et per Spiritum Sanctum Divinum procedens, quae tria Unius Dei sunt; aut si per Divinum Patris simile intelligitur quod apud hominem per Animam, per Divinum Humanum simile quod per Corpus illius animae, et per Spiritum Sanctum simile quod per Operationem, quae ab utroque procedit, tunc intelliguntur tres essentiae, quae unius ejusdemque Personae sunt, et sic simul unam et individuam Essentiam faciunt.
1 Prima editio: Spiritus

173. 1] Quod idea trium Deorum non aboleri possit per Confessionem oralem unius Dei, est quia illa a pueritia inseminata est memoriae, et omnis homo ex illis quae ibi sunt, cogitat; Memoria apud homines est sicut Ventriculus ruminatorius apud aves et bestias; hae in illum ingerunt cibos, quibus successive alantur, et per vices illos inde depromunt, et demittunt in ipsum Ventriculum, in quo cibi illi digeruntur, et ad omnes usus corporis dispensantur; Intellectus humanus est hic Ventriculus, sicut Memoria est prior. Quisque videre potest, quod idea trium Personarum Divinarum ab aeterno, quae eadem est cum idea trium Deorum, per oralem confessionem unius Dei non aboleri possit, solum ex eo, quod nondum abolita sit, et quod sint inter Celebres, qui non volunt ut aboleatur, nam instant quod tres Personae Divinae Deus unus sint, sed refractarie negant, quod Deus, quia unus est, etiam sit una Persona; sed quis Sapiens non secum cogitat, quod omnino per Personam non intelligatur persona, sed praedicatio alicujus qualitatis, at quaenam non scitur, et quia non scitur, manet inseminatum memoriae a pueritia, sicut radix arboris in terra, e qua, si exscinditur, usque enascitur surculus: 2] sed mi amice, non modo abscinde illam arborem, sed etiam exstirpa radicem ejus, et tunc horto tuo implanta arbores boni fructus; cave itaque ne menti tuae insideat idea trium Deorum, et os, cui nulla idea inest, sonet unum Deum; quid [aliud]1 tunc Intellectus supra memoriam, qui cogitat tres Deos, ac Intellectus infra illam, ex quo os eloquitur unum Deum, simul, quam sicut hariolus super theatro, qui potest duas personas agere, transcurrendo ab una parte in alteram, et ab una parte aliquid dicere, et ab altera contradicere, et sic altercando se vocare hic sapientem et se illic dementem; quid inde resultat aliud, quam ut dum stat in medio, et spectat utrinque, cogitet, quod unum et alterum non sit aliquid, et sic forsitan, quod non sit unus Deus, nec quod sint tres, ita nullus; naturalismus hodie regnans non ex alia origine est. 3] In Coelo nemo potest edicere Trinitatem Personarum quarum unaquaevis singulatim est Deus, ipsa enim aura coelestis, in qua cogitationes illorum, sicut soni in nostro aere, volant et undulant, contranititur; sed solus hypocrita ibi id potest; verum sonus loquelae ejus in aura coelesti stridet sicut dens collisus denti, aut strepit sicut corvus volens canere sicut oscinis. Audivi etiam e Coelo, quod abolere fidem per confirmationes menti insatam pro Trinitate deorum per confessionem oralem unius Dei, tam impossibile sit, sicut est traducere arborem per semen ejus, aut mentum hominis per capillum barbae ejus.
1 Sic Rose

174. 1] V. QUOD TRINITAS PERSONARUM IGNOTA FUERIT IN ECCLESIA APOSTOLICA, SED QUOD EXORTA SIT A CONCILIO NICAENO, ET INDE INTRODUCTA IN ECCLESIAM ROMANO-CATHOLICAM, ET AB HAC IN ECCLESIAS SEPARATAS AB ILLA. Per Ecclesiam Apostolicam intelligitur non modo Ecclesia, quae variis in locis fuit tempore Apostolorum, sed etiam binis et trinis saeculis post illorum tempora: sed tandem inceperunt e cardine suo evellere januam Templi, et sicut fures irrumpere in adytum ejus; per Templum intelligitur Ecclesia, per Januam Dominus Deus Redemptor, et per Adytum Ipsius Divinitas; dicit enim Jesus, AMEN DICO vobis, qui non ingreditur per Januam in Ovile, sed ASCENDIT ALIUNDE, fur et latro est: Ego sum Janua; per Me si quid introiverit, salvabitur[,Joh. X:1,9]. 2] Hoc facinus factum est ab Ario et ejus asseclis; quapropter a Constantino Magno convocatum est Concilium in Nicaeam Urbem in Bethynia, et a convocatis ibi, ad ejiciendum damnosam Arii haeresin, inventum, conclusum et sancitum est, quod Tres Personae Divinae, Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, ab aeterno fuerint, quarum cuique personalitas, existentia et subsistentia per se et in se esset; tum, quod Secunda Persona, seu Filius, descenderit et assumserit Humanum, et Redemptionem fecerit, et quod inde Humano Ipsius per Unionem hypostaticam Divinitas, et quod per hanc unionem Ipsi esset arcta affinitas cum Deo Patre; ex illo tempore coeperunt glomeres nefandarum haeresium de Deo, et de Persona Christi, e terra evolvi, et Antichristi extollere caput, ac dividere Deum in tres, et Dominum Salvatorem in duos, et sic destruere Templum a Domino per Apostolos erectum, et hoc eousque, dum non lapis super lapide, qui non dissolutus, relinqueretur, secundum Ipsius verba, Matth. XXIV:2, ubi per Templum non modo intelligitur Templum Hierosolymitanum, sed etiam Ecclesia, de cujus consummatione seu fine in toto illo Capite agitur. 3] Sed quid aliud a Concilio illo, et a Sequentibus, quae Divinitatem similiter tripartita sunt, et Deum incarnatum sub illis super scabello pedum eorum posuerunt, exspectari potuit; removerunt enim Caput Ecclesiae a suo Corpore per id, quod ascenderint aliunde, hoc est, praeteriverint Ipsum, et transcenderint ad Deum Patrem ut ad alium, solum cum vocabulo Meriti Christi in ore, ut misereatur1 propter illud, et quod sic immediate influeret Justificatio cum toto comitio ejus, quod est remissio peccatorum, renovatio, sanctificatio, regeneratio, et salvatio, et haec absque omni mediato ab homine.
1 Sic Errores Typographici

175. Quod Ecclesia Apostolica ne hilum sciverit de Trinitate Personarum, seu de tribus Personis ab aeterno, constat manifeste a SYMBOLO istius Ecclesiae, quod vocatur APOSTOLICUM, ubi haec sunt, Credo in Deum, Patrem Omnipotentem, Creatorem Coeli et Terrae: et in Jesum Christum, Filium Ejus unicum, Dominum nostrum; qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus a Maria Virgine: et in Spiritum sanctum: ibi nulla mentio fit alicujus Filii ab aeterno, sed Filii concepti a Spiritu Sancto, et nati a Maria Virgine; scientes ex Apostolis, quod Jesus Christus esset verus Deus, I Joh. V:201; et quod in Ipso omnis plenitudo Divinitatis habitaret corporaliter, Coloss. II:9; et quod Apostoli fidem in Ipsum praedicaverint, Act. Apost. XX:21: et quod Ipsi esset omnis potestas in Coelo et in Terra, Matth. XXVIII:18.
1 Prima editio: 21

176. 1] Quid fidendum est Conciliis, dum non immediate adeunt Deum Ecclesiae; estne Ecclesia Corpus Domini, et Ipse ejus Caput; quid Corpus absque Capite, et quale est Corpus cui imposita sunt tria Capita, sub quorum auspicio consulta ineunt, et decreta faciunt; annon tunc Illustratio, quae a Solo Domino, qui est Deus Coeli et Ecclesiae, et simul Deus Verbi, est spiritualis, fit plus et plus naturalis, et tandem sensualis, et tunc non odoratur aliquod genuinum verum Theologicum in ejus forma interna, quin illico e cogitatione intellectus rationalis ejiciatur, et sicut palea e ventilabro in aerem disjiciatur; in quo statu tunc loco veritatum subeunt fallaciae, et loco radiorum lucis tenebrae, et tunc stant sicut in caverna, cum perspicillis super naribus, et cum candela in manu, et occludunt palpebras ad Vera spiritualia,1 quae in luce Coeli sunt, at aperiunt illas ad sensualia, quae in luce fatua sensuum Corporis sunt; similiter postea fit dum legitur Verbum, tunc Mens obdormit ad vera, ac evigilat ad falsa, et fit sicut describitur Bestia a mari, quoad os sicut leo, quoad corpus sicut pardus, et quoad pedes sicut ursus, Apoc. XIII:2. 2] In Coelo dicitur, quod dum Concilium Nicaenum peractum est, coinciderint haec, quae Dominus praedixit Discipulis, Sol obscurabitur, et Luna non dabit lumen suum et Stellae cadent de Coelo, et Virtutes coelorum commovebuntur, Matth. XXIV:29; et actualiter Ecclesia Apostolica fuit sicut Stella nova apparens in Coelo astrifero, at Ecclesia post duo Concilia Nicaena, facta est sicut eadem Stella postea opacata et disparata, quemadmodum etiam in Mundo naturali secundum observationes Astronomorum aliquoties evenerat. In Verbo legitur, quod Jehovah Deus habitet2 in Luce inaccessibili [1 Tim. VI:16], quis ergo potest Ipsum adire, nisi habitaret in luce accessibili, hoc est, nisi descenderit, et assumserit Humanum, et in hoc Lux Mundi factus sit, Joh. I:9, XII:46; quis non videre potest, quod adire Jehovam Patrem in sua Luce, tam impossibile sit, sicut est sumere sibi alas ex Aurora, et per illas volare ad Solem, aut pascere se ex radiis Solis et non ex cibo elementari, aut est Avi volare in aethere, ac Cervo currere in aere.
1 Prima editio: spiritualia.
2 Prima editio: habiret

177. 1] VI. QUOD EX TRINITATE NICAENA ET SIMUL ATHANASIANA EXORTA SIT FIDES, QUAE TOTAM ECCLESIAM CHRISTIANAM PERVERTERAT. Quod Trinitas Nicaena et simul Athanasiana sit Trinitas Deorum, ex Symbolis illorum supra n. 172, ostensum videatur; inde exorta est Fides hodiernae Ecclesiae1, quae est in Deum Patrem, Deum Filium, et Deum Spiritum Sanctum; in Deum Patrem, ut imputet justitiam Salvatoris Filii sui, ac illam adscribat homini; in Deum Filium ut intercedat et constipuletur; in Spiritum Sanctum, ut actualiter justitiam Filii imputatam inscribat, et constabilitam sigillet, hominem justificando, sanctificando et regenerando; haec est Fides hodierna, quae sola testari potest, quod Trinitas Deorum sit, quae agnoscitur et colitur. 2] Ex fide cujusvis Ecclesiae redundat non modo omnis Cultus ejus, sed etiam omne dogmaticum ejus, quare dici potest, quod qualis fides est, talis sit doctrina ejus; quod illa Fides, quia est fides in tres Deos, perverterit omnia Ecclesiae, inde sequitur, nam Fides est principium, et doctrinalia2 sunt principiata, et principiata a principio trahunt suam essentiam. Si quis sub examen mittit singula doctrinalia, sicut id quod de Deo, de Persona Christi, de Charitate, de Poenitentia, de Regeneratione, de Libero3 Arbitrio, de Electione, de usu Sacramentorum, Baptismi et Sanctae Coenae, manifeste videbit, quod Trinitas Deorum singulis insit, et si non actualiter apparet inesse, usque ex illa sicut ex suo fonte scaturiat: sed quia tale examen hic non fieri potest, et tamen operae pretium est ad aperiendum oculos ut fiat, ideo huic operi adjungetur Appendix, in qua hoc demonstrabitur. 3] Fides Ecclesiae de Deo, est sicut Anima corporis, et doctrinalia sunt sicut membra hujus; et insuper Fides in Deum est sicut Regina, et dogmatica sunt sicut officiarii4 aulae ejus, et sicut hi pendent ex ore Reginae, ita dogmatica ab effato fidei; ex illa fide duntaxat videri potest, quomodo intelligitur Verbum in ejus Ecclesia, fides enim inapplicat sibi, et trahit sicut per funes ad se quaecunque potest; si fides falsa est, meretricatur illa cum omni vero ibi, ac trahit ad sinistrum et falsificat illud, et facit hominem in spiritualibus insanire; si autem Fides vera est, tunc favet totum Verbum, et Deus Verbi, qui est Dominus Deus Salvator, infundit lucem, et aspirat Divino suo assensu, et facit hominem sapere. 4] Quod hodierna Fides, quae in interna forma est trium Deorum, in externa autem unius Dei, exstinxerit lucem in Verbo, et removerit Dominum ab Ecclesia, et sic mane ejus praecipitaverit in noctem, in Appendice etiam videbitur; hoc factum est ab haereticis ante Concilium Nicaenum, ac deinde ab haereticis ex illo et post illud: sed quid fidendum est Conciliis, quae non per Januam intrant in Ovile, sed ASCENDUNT ALIUNDE, secundum Domini verba apud Johannem X:1,9; est illorum deliberatio non absimilis ambulationi caeci in die, aut oculati in nocte, quorum uterque non videt foveam, priusquam in illam illapsi sunt. Quid pro exemplo fidendum est Conciliis, quae constabiliverunt Vicariatum Papae, Apotheosin mortuorum, et horum sicut Numinum invocationem, eorundem imaginum venerationem, indulgentiarum auctoritatem, et Eucharistiae divisionem, praeter plura. Tum quid fidendum est Concilio, quod constabilivit infandam Praedestinationem, et hanc ut Palladium religionis ante templa Ecclesiae suae appenderunt. Sed, mi amice! adi Deum Verbi, et sic Verbum, ac ita5 intra per Januam in Ovile, hoc est, in Ecclesiam, et illustraberis, et tunc ipse visurus es sicut e monte, non modo plurium, sed etiam priores tuos gressus et errores in sylva opaca sub monte.
1 Prima editio: Ecelesiae
2 Prima editio: dostrinalia
3 Prima editio: Liberio
4 Prima editio: officiciarii
5 Prima editio: ta

178. 1] Fides cujusvis Ecclesiae est sicut semen, ex quo omnia dogmata ejus exoriuntur, et comparari potest semini arboris ex quo omnia ejus usque ad fructus enascuntur, et quoque semini hominis, ex quo proles et familiae in successiva serie progignuntur; quare dum scitur Fides primaria, quae ex praedominio salvifica vocatur, cognoscitur Ecclesia qualis est: hoc illustrari potest per hoc exemplum; sit Fides, quod Natura sit creatrix Universi; ex hac sequuntur haec, quod Universum sit quod1 vocatur Deus; quod Natura sit ejus Essentia; quod Aether sit Deus supremus, quem antiqui vocaverunt Jovem; quod Aer sit2 Dea, quam antiqui vocaverunt Junonem, et fecerunt Jovis conjugem; quod Oceanus sit Deus infra illos, qui cum antiquis vocari potest Neptunus; et quia Divinitas Naturae pertingit etiam ad Centrum Terrae, quod ibi etiam sit Deus, qui cum Antiquis vocari potest Pluto; quod Sol sit omnium deorum Curia, in qua conveniunt, dum Jupiter Concilium convocat; 2] ac insuper quod Ignis sit vita a Deo; et quod sic Aves volent in Deo, Bestiae gradiantur in Deo, et Pisces natent in Deo: et porro, quod cogitationes sint solum modificationes aetheris, sicut loquelae ex illis sunt modulationes aeris; et quod Affectiones amoris sint mutationes status occasionales ex influxu radiorum solis in illas; inter haec, quod Vita post mortem, una cum Coelo et Inferno, sit fabula a Clero ad aucupandum honores et lucra, efficta, sed tametsi est fabula quod usque utilis sit, et palam non subsannanda, quia inservit Publico ad continendum animos simplicium in vinculo obedientiae erga Magistratus; sed quod usque illi, qui inescati sunt religioni, sint homines abstracti, cogitationes illorum phantasmata, et actiones illorum ludicrae, et quod sint mediastini sacerdotum, qui credunt quae non vident, et vident quae excedunt sphaeram mentis eorum. 3] Haec consectaria, et plura alia similia, continentur in Fide illa, quod Natura sit creatrix universi, ac procedunt ex illa dum aperitur. Haec allata sunt, ut sciatur, quod in Fide hodiernae Ecclesiae, quae in Interna sua forma est in Tres Deos, in Externa in unum, insint falsitates in turmis, et quod inde protrahi possint totidem, quot araneolae3 sunt in glomere ab una arachnipara; quis, cui Mens e luce a Domino vere rationalis facta est, hoc non videt; sed quomodo alius id visurus est, dum janua ad illam fidem et ejus propagines, obice occlusa est, per statutum quod illicitum sit rationi in mysteria ejus introspicere.
1 Prima editio: quqd
2 Prima editio: si
3 Prima editio: araniolae

179. VII. QUOD INDE SIT ILLA ABOMINATIO DESOLATIONIS, ET AFFLICTIO QUALIS NON FUIT NEC FUTURA EST, QUAS DOMINUS APUD DANIELEM ET EVANGELISTAS, ET IN APOCALYPSI, PRAEDIXERAT. Apud DANIELEM leguntur haec, Tandem super avem abominationum desolatio, et usque ad consummationem et decisum, stillabit super devastationem, Cap: IX:27 1. Apud EVANGELISTAM MATTHAEUM, dicit Dominus haec, Tunc multi Pseudoprophetae exsurgent, et seducent multos: cum itaque videritis Abominationem desolationis praedictam a Daniele Propheta, stantem in loco sancto, qui legit, probe notet, Cap. XXIV:11,15 2, et postea in eodem Capite, Erit tunc Afflictio magna, qualis non fuit ab initio Mundi, usque nunc, nec fiet, Vers. 21. De hac afflictione et illa abominatione actum est in Septem Capitibus in APOCALYPSI; illae sunt quae intelliguntur per Equum nigrum, et per Equum pallidum, exeuntes e Libro, cujus sigilla Agnus aperuit, Apoc. VI:5 ad 8. Tum per3 Bestiam ascendentem ex abysso, quae fecit bellum cum binis testibus, et occidit illos, Cap. XI:7 seq. Ut et per Draconem, qui stetit coram Muliere paritura, ut foetum ejus devoraret, et persequutus illam in desertum, et ibi ex ore suo ejecit aquam ut flumen, ut absorberet illam; Cap. XII: Et quoque per4 Bestias draconis, unam ex Mari, et alteram ex terra, Cap. XIII: Tum per tres Spiritus similes ranis, qui ex ore draconis, ex ore bestiae5, et ex ore pseudoprophetae exiverunt, Cap. XVI:13. Ac insuper per haec, quod postquam septem Angeli effuderunt phialas irae Dei, in quibus erant septem plagae ultimae, in terram, in mare, in fontes et fluvios, in solem, in thronum bestiae, in Euphratem, et tandem in aerem, factus sit terrae motus magnus qualis non fuerat, ex quo homines facti sunt, Cap. XVI: terrae motus significat Ecclesiae inversionem, quae fit per falsa et falsificationes veri, simile quod significat afflictio magna, qualis non fuit ab initio Mundi, Matth. XXIV:21. Similia intelliguntur per haec, Angelus misit falcem, et vindemiavit vineam terrae, et conjecit in torcular irae Dei magnum, et calcatum est torcular, et exivit sanguis usque ad fraena equorum a stadiis mille sexcentis, Apoc. XIV:19,20, sanguis significat falsificatum verum: praeter plura in Septem illis Capitibus.
1 Prima editio: IX: 2
2 Prima editio: Cap. XXIV:15
3 Prima editio: per (cum italicis)
4 Prima editio: per (cum italicis)
5 Prima editio: besiiae

180. 1] Apud Evangelistas, Matth. XXIV, Marc. XIII,1 et Luc. XXI,2 descriptae sunt successivae declinationes et corruptiones Ecclesiae Christianae, et ibi per afflictionem magnam, qualis non fuit ab initio Mundi, nec fiet, intelligitur, ut passim alibi in Verbo, infestatio veri a falsis, usque dum non supersit aliquod verum, quod non falsificatum et consummatum est; hoc etiam intelligitur per abominationem desolationis ibi, et hoc quoque intelligitur per desolationem super avem abominationum, et per consummationem et decisum, apud Danielem; et hoc idem describitur in Apocalypsi, per illa, quae mox supra inde adducta sunt. 2] Hoc effectum est, per quod Ecclesia Unitatem Dei in Trinitate, et Trinitatem Ipsius in Unitate, non agnoverint in una Persona, sed in Tribus, ac inde fundaverint Ecclesiam in Mente super Idea trium Deorum, et in Ore super Confessione unius Dei, sic etenim separaverunt se a Domino, et tandem eousque, ut nullam ideam Divinitatis in Humana Ipsius Natura residuam habuerint, cum tamen est Ipse Deus Pater in Humano, quare etiam vocatur Pater aeternitatis, Esaj. IX:5 3; et dicit ad Philippum, Qui videt Me, videt Patrem, Joh. XIV:7,9.
1 Prima editio: XIII:
2 Prima editio: XXI:
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica

181. Sed quaeritur, unde est ipsa vena fontis, ex qua talis abominatio desolationis, qualis describitur apud Danielem, IX:27, et talis afflictio qualis non fuit, nec fiet Matth. XXIV:21, scaturivit; et respondetur quod ex ipsa Fide universali in Christiano Orbe, et ex ejus influxu, operatione et imputatione, secundum traditiones. Mirabile est, quod doctrina justificationis per solam illam fidem, tametsi non est fides, sed chimera, in Ecclesiis Christianis omne punctum ferat; hoc est, illa ibi paene ut unicum Theologicum in Ordine Sacro regnet; illa est, quam omnes Novitii e Clero in Lyceis avide addiscunt, hauriunt et insorbent; et postea sicut inspirati coelesti sapientia in Templis docent, in Libris vulgant, et per quam superioris eruditionis nomen, famam, et gloriam sectantur et foenerantur, ut et propter quam diplomata, auctoramenta, et praemia, donantur; et haec fiunt, tametsi per illam solam fidem hodie obscuratus est Sol, lumine suo orbata est Luna, Stellae coelorum ceciderunt, et Virtutes coelorum commotae sunt, secundum verba praedictionis a Domino apud Matthaeum, XXIV:29; quod doctrina istius fidei hodie occaecaverit mentes in tantum, ut non velint, et inde sicut non possint, videre aliquod Divinum Verum intus in luce solis, nec in luce lunae, sed modo extus in quadam scabra superficie in luce foci noctu, testatum mihi factum est; quare possum vaticinari, quod si Divina Vera de genuina conjunctione1 charitatis et fidei, de Coelo et Inferno, de Domino, de Vita post mortem, deque Felicitate aeterna, argenteis literis exarata, e Coelo demitterentur, a Justificatoribus et Sanctificatoribus per solam fidem, non lectu digna censerentur; at prorsus aliter, si Charta de Justificatione per solam fidem, ab inferis2 submitteretur; hanc exsumerent, oscularentur, et in sinu domum deportarent.
1 Prima editio: eonjunctione
2 Fortasse: infernis (Rose)

182. 1] TUM HOC, QUOD NISI NOVUM COELUM ET NOVA ECCLESIA A DOMINO CONDUNTUR, NON CONSERVARETUR ULLA CARO. Legitur apud Matthaeum, Erit tunc afflictio magna, qualis non fuit ab initio Mundi usque nunc, nec fiet; imo nisi abbreviarentur dies illi, non conservaretur ulla caro, Cap. XXIV:21,22; agitur in illo Capite de Consummatione saeculi, per quam intelligitur finis Ecclesiae hodiernae; quare per abbreviare dies illos, intelligitur finire illam, et instaurare novam. Quis non scit, quod nisi Dominus in Mundum venisset, et Redemptionem fecisset, nulla caro salvari potuerit; per Redemptionem facere, intelligitur novum Coelum et novam Ecclesiam condere. Quod Dominus denuo in Mundum venturus sit, praedixit apud Evangelistas, Matth. XXIV:30,31, Marc. XIII:26, Luc. XII:40, XXI:27; inque Apocalypsi, imprimis in Capite ultimo: quod etiam hodie Redemptionem faciat, condendo novum Coelum et instaurando novam Ecclesiam, propter finem ut homo salvari possit, in Lemmate de Redemptione, supra ostensum est. 2] Magnum Arcanum, quod nisi Nova Ecclesia a Domino instauratur, non conservari possit ulla caro, est hoc; quod quamdiu Draco cum sua turba in Mundo spirituum, in quem conjectus est, commoratur, tamdiu non possit aliquod1 Divinum Verum unitum Divino bono pertransire ad homines telluris, quin pervertatur et falsificetur, aut pereat; id est quod intelligitur in Apocalypsi per hoc, Draco projectus est in terram, et Angeli ejus cum illo projecti sunt; vae habitantibus Terram et Mare, quia descendit Diabolus ad illos habens iram magnam, Cap. XII:9,12,13, at postquam Draco projectus est in Infernum, Cap. XX:10, tunc Johannes vidit Coelum novum et Terram novam, ac vidit novam Hierosolymam descendentem a Deo e Coelo, Cap. XXI:1,2. Per Draconem intelliguntur, qui in fide hodiernae Ecclesiae sunt.
3] Aliquoties in Mundo spirituali loquutus sum cum Justificatoribus hominum per solam fidem, et dixi, quod Doctrina illorum sit erronea, et quoque absona, quodque inducat securitatem, caecitatem, somnum et noctem in rebus spiritualibus, et inde lethum animae,2 exhortans ut ab illa desistant; sed responsum tuli, quid desistere; nonne excellentia eruditionis Clericorum prae Laicis ab illa sola dependet; sed retuli, quod sic non pro aliquo fine spectent salutem animarum, sed excellentiam suae famae, et quod quia falsis suis principiis applicuerunt vera Verbi, et sic adulteraverunt illa, sint Angeli abyssi, vocati ABADDONES3 et APOLLYONES, Apoc. IX:11, per quos significantur Perditores Ecclesiae per totalem falsificationem Verbi; sed responderunt, quid hoc; sumus per scientiam mysteriorum illius fidei Oracula, et ex illa ut ex adyto reddimus responsa, quare non sumus Apollyones sed APOLLINES; ex his indignatus dixi, si estis Apollines, estis etiam LEVIATHANES, primi vestrum Leviathanes tortuosi, et secundi vestrum Leviathanes oblongi, quos Deus gladio suo duro et magno visitabit, Esaj. XXVII:1; sed ad haec riserunt.
1 Prima editio: alIquod
2 Prima editio: animae;
3 Prima editio: ABBADONES

183. 1] IX: QUOD EX TRINITATE PERSONARUM, QUARUM UNAQUAEVIS SINGULATIM EST DEUS, SECUNDUM SYMBOLUM ATHANASIANUM, PLURES ABSONAE ET HETEROGENEAE IDEAE DE DEO EXSTITERINT, QUAE SUNT PHANTASIAE ET ABORTUS. Ex Doctrina Trium Personarum Divinarum ab aeterno, quae in se est Caput omnium doctrinalium in Ecclesiis Christianis, exortae sunt plures indecorae ideae de Deo, indignae Christiano Orbi, qui tamen et debet esse et potest esse Luminare omnibus populis et gentibus in quatuor Telluris partibus de Deo et ejus Unitate; omnes qui extra Ecclesiam Christianam habitant, tam Mahumedani quam Judaei, et praeter hos Gentiles, cujusvis cultus, aversantur Christianismum unice propter fidem trium Deorum ibi; propagatores ejus hoc sciunt; quare cavent sibi summopere1 Trinitatem Personarum, qualis est in Symbolis, Nicaeno et Athanasiano, propalare, quoniam tunc aufugerent et subsannarent. 2] Ideae absonae, ludicrae et frivolae, quae ex Doctrina trium Personarum Divinarum ab aeterno, exortae sunt, et apud unumquemvis, qui manet in fide verborum istius Doctrinae, exoriuntur, et ex auribus et oculis in visum cogitationis, exsurgunt2, sunt hae. Quod Deus Pater supra caput in alto sedeat, ac Filius ad dextram Ejus, ac Spiritus sanctus ante illos auscultans, et actutum percurrens terrarum Orbem, et secundum decisum dispenset dona justificationis, ac inscribat illa, ac faciat illos a filiis irae filios gratiae, et a damnatis electos; provoco ad doctos e Clericis et ad eruditos e Laicis, num alium visum, quam hunc idealem, in mentibus suis foveant, influit enim ille sua sponte ex ipsa Doctrina; vide MEMORABILE supra n. 16. 3] Influit etiam curiositas conjecturandi, quid ante Mundum creatum inter se colloquuti sunt, numne de Mundo creando, numne etiam de praedestinandis ac justificandis secundum Supralapsarios, numne etiam de Redemptione: pariter quid colloquuntur inter se post Mundum creatum, Pater ex auctoritate et potentia imputandi, et Filius ex potestate mediandi, et quod imputatio, quae est electio, sit ex misericordia Filii intercedentis pro omnibus, et singulatim pro aliquibus, et quod pro illis gratia sit Patri commoto ex amore in Filium, et ex miseria visa in illo super ligno crucis. Sed quis non potest videre, quod talia sint deliria mentis de Deo, et tamen illa in Ecclesiis Christianis sunt ipsa Sancta, quae ore osculanda sunt, sed non lustranda aliquo visu mentis, quia suprarationalia sunt, quae si ex memoria elevantur in intellectum, insanit homo; sed usque hoc non tollit ideam trium Deorum, sed inducit fidem stupidam, ex qua homo cogitat de Deo, sicut dormiens in somnio, ambulans in caligine noctis, aut sicut caecus a nativitate in luce diei.
1 Prima editio: fummopere
2 Prima editio: exfurgunt

184. Quod Trinitas Deorum insideat Christianorum Mentibus, tametsi ex pudore contradicunt, constat clare ex ingeniositate plurium demonstrandi, quod tria sint unum ac unum tria, per varia in Geometricis, Stereometricis, Arithmeticis, et Physicis, et quoque per plicaturas vestium et chartarum; ita cum Trinitate Divina ludunt sicut harioli inter se. Horum hariolatio de illa comparari potest visui oculi febricitantium, qui unum objectum, sive sit homo, sive mensa, sive candela, vident ut tria, aut tria ut unum. Comparari etiam potest cum ludibrio illorum, qui ceram mollem versant inter digitos, et compingunt illam in varias formas, nunc in triangularem ut ostendant Trinitatem, nunc in sphaericam ut ostendant unitatem, dicentes estne usque substantia una et eadem. Cum tamen Trinitas Divina, est sicut Unio maximi pretii, at illa divisa in Personas, est sicut unio divisa in tres partes, ex quo illa prorsus1 et plane perit.
1 Prima editio: porsus

* * * * *


185. 1] His adjungentur haec MEMORABILIA. PRIMUM hoc: In Mundo spirituali sunt aeque Climata et Zonae sicut in Mundo naturali; non datur quicquam in hoc quod non etiam in1 illo; sed differunt origine; in Mundo naturali sunt varietates Climatum secundum distantias Solis ab Aequatore; in Mundo spirituali sunt illae secundum distantias affectionum voluntatis et inde cogitationum intellectus a vero amore et vera fide; horum correspondentiae sunt omnia ibi. In Zonis frigidis in Mundo Spirituali apparent similia quae in Zonis frigidis in Mundo naturali; apparent ibi Terrae constrictae gelu, similiter aquae, et quoque nives super illis. Veniunt illuc et habitant ibi, qui in Mundo obsopiverunt intellectum ex inertia cogitandi de spiritualibus, et simul inde in inertia faciendi aliquos usus, fuerunt: vocantur Spiritus boreales. 2] Quondam me incessit cupido videndi aliquam Regionem in Zona frigida, ubi boreales illi erant; et ideo in spiritu perductus sum in Septentrionem, usque ad tractum, ubi omnis terra apparuit nive obtecta, et omnis aqua glacie obstricta; erat dies Sabbathi, et vidi homines, hoc est, spiritus similis staturae in qua sunt homines Mundi; sed propter frigus induti erant quoad Caput pelle leonis, cujus os applicatum erat ori illorum, quoad Corpus autem ab antica et postica parte usque super lumbos tecti erant pellibus pardorum, et quoad Pedes pelle ex ursis; et quoque vidi plures vectos curribus, ac quosdam in curribus exsculptis in forma draconis, cujus cornua protensa erant antrorsum; trahebantur currus illi a parvis equis, a quibus caudae abscissae erant; currebant sicut terribiles ferae, ac vector tenens lora palmis illos jugiter impellebat et urgebat in cursum: vidi denique quod turbae confluerent ad Templum, quod quia nive obtectum non visum erat, at Templi custodes emoliebantur nivem, et per effossionem parabant introitum advenis cultoribus; qui descenderunt et intraverunt. 3] Datum mihi etiam est videre Templum ab intra; erat illuminatum lampadibus et lucernis in copia; Altare ibi ex lapide secto erat, post quod appensa erat Tabula, super qua scriptum erat, TRINITAS DIVINA, PATER, FILIUS ET SPIRITUS SANCTUS, QUI ESSENTIALITER UNUS DEUS SUNT, SED PERSONALITER TRES. Tandem Sacerdos ad Altare stans, postquam ter ad Tabulam Altaris flexerat genua, cum Libro in manu ascendit suggestum, et inchoavit sermonem a Divina Trinitate, et exclamavit2, O quantum Mysterium, quod Deus in Altissimo genuerit Filium ab aeterno, et per Illum eduxerit Spiritum Sanctum, qui Tres conjunxerunt se per Essentiam, at sejunxerunt se per proprietates, quae sunt Imputatio, Redemptio et Operatio; sed si haec intuemur ratione, caligat visus, et ante illum fit macula, sicut ante oculum ejus qui intuitum figit in nudo Sole; quare, mi Auditores, quoad hoc captemus intellectum sub obedientia fidei. 4] Post haec, iterum exclamavit, dicens, O quantum Mysterium est Sancta Fides nostra, quae haec est, quod Deus Pater imputet justitiam Filii, et mittat Spiritum Sanctum, qui ex illa imputata operatur auctoramenta Justificationis, quae in summa sunt remissio peccatorum, innovatio, regeneratio, et salvatio; de cujus influxu seu actu homo non scit plus quam statua salis in quam versa est uxor Lothi, et de cujus inhabitatione seu statu non plus scit quam piscis in mari; sed mi amici, latet thesaurus in illa, ita circumseptus et reconditus ut non pateat mica ejus; quare quoad illam etiam captemus intellectum sub obedientia fidei. 5] Post aliqua suspiria iterum exclamavit, dicens, O quantum mysterium est Electio; Electus fit cui Deus imputat fidem illam, quam ex libero placito et ex pura gratia infundit cuicunque vult et quando vult, et homo est sicut truncus cum infunditur, sed fit sicut arbor cum infusa est; verum fructus, qui sunt bona opera, quidem pendent ex arbore illa, quae in sensu repraesentativo est fides nostra, sed non usque cohaerent, quare arboris istius pretium non est ex fructu; sed quia hoc sonat sicut heterodoxon, et tamen est veritas mystica, mi Fratres, captemus intellectum sub obedientia fidei hujus. 6] Et porro post aliquam intercapedinem, stans sicut adhuc aliquid ex memoria extraheret, continuavit dicens; ex acervo Mysteriorum depromam adhuc unum, quod est, quod homini in spiritualibus non sit granum Liberi arbitrii; dicunt enim Primates et Antistites Reguli nostri, in Theologicis suis Canonibus, quod homo in illis quae fidei et salutis sunt, quae in specie vocantur spiritualia, non possit quicquam velle, cogitare, intelligere, et ne quidem ad illa haurienda se accommodare et applicare, quare ego dico ex me, quod homo ex se de illis non aliter possit ex ratione cogitare, et ex cogitatione garrire, quam sicut psittacus, pica aut corvus, ita quod homo in spiritualibus sit vere asinus, et in naturalibus solum homo; sed mi Consocii, in hoc, ne infestet rationem vestram, ut in caeteris, captemus intellectum sub obedientia fidei; est enim Theologia nostra abyssus absque3 fundo, in quam si immittis intellectus visum, immergeris et peribis naufragus; at usque audite, sumus nihilominus in ipsa luce Evangelii, quae alte supra capita nostra fulget; sed proh dolor, capillitia nostra, et ossa calvariae nostrae, inhibent et arcent, ne illa penetret in conclave intellectus nostri. 7] His dictis descendit, et postquam ad Altare votiva precatus est, et finitus est Cultus, accessi ad aliquos loquentes inter se, ubi etiam Sacerdos, cui circumstantes dixerunt, gratias tibi immortales agimus propter tam magnificum ac uberem sapientia sermonem; sed tunc dixi illis, num aliquid intellexistis, et responderunt, captavimus omnia plenis auribus, sed cur quaeris num intellexerimus; stupetne intellectus in talibus; et Sacerdos illis dictis addidit hoc, quia audivistis et non intellexistis, beati estis, quoniam inde vobis salus. 8] Postea loquutus sum cum Sacerdote, et quaesivi, num illi esset laurea; respondit, sum laureatus Magister, et tunc dixi, Magister, audivi te concionantem Mysteria; si illa scis et non aliquid quod continent, nihil scis; sunt enim illa modo sicut scrinia tribus seris occlusa, quae nisi aperis et introspicis, quod fiet per intellectum, nescis num inibi sint pretiosa, vel num vilipensa, vel num noxia; possunt esse ova aspidis, et telae araneae, secundum descriptionem apud Esajam Cap. LIX:5; his dictis Sacerdos torvo vultu me aspexit; et Cultores recesserunt, et ascenderunt suos currus, inebriati paradoxis, infatuati inanitatibus et circumfusi caligine in omnibus rebus fidei et mediis salutis.
1 Prima editio: In
2 Prima editio: exlamavit
3 Prima editio: absqTe

186. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Quondam cogitatione versavi in quanam Regione Mentis resident Theologica apud hominem, quae quia spiritualia et coelestia, credidi primum quod in suprema; Mens enim humana distincta est in tres Regiones, sicut domus in tres mansiones, similiter sicut habitationes Angelorum in tres Coelos: et tunc adstitit Angelus, et dixit, Theologica apud illos qui amant Verum quia est verum, emergunt usque in supremam Regionem, quia ibi est Coelum illorum, et in luce sunt in qua Angeli; Moralia autem theoretice lustrata et percepta se locant sub illis in secunda Regione, quia communicant cum1 spiritualibus; et Politica sub his in prima; Scientifica autem, quae multiplicia sunt, ac in genera et in species referri possunt, faciunt januam ad superiora illa. Illi, apud quos spiritualia, moralia, politica, et scientifica, ita subordinata sunt, ex justitia et judicio cogitant quae cogitant, et faciunt quae faciunt; causa est, quia Lux veri, quae etiam est Lux Coeli, e suprema Regione illuminat consequentia, sicut Lux Solis transiens aetheres, et progressive aerem,2 illuminat visus hominum, bestiarum et piscium. 2] Aliter vero Theologica apud illos, qui non amant verum quia est verum, sed solum propter gloriam famae suae; apud hos resident Theologica in ultima Regione ubi Scientifica, cum quibus apud quosdam se commiscent, et apud quosdam se non possunt commiscere; sub his in eadem regione sunt Politica, et sub his moralia, quoniam apud hos binae Regiones superiores non apertae sunt a parte dextra, quare illis non est aliqua interior ratio judicii, nec affectio justitiae, sed modo ingeniositas, ex qua de omni re possunt loqui sicut ex intelligentia, et confirmare quicquid obvenit sicut ex ratione; sed objecta rationis, quae principaliter amant, sunt falsa, quia haec cum fallaciis sensuum cohaerent. Inde est, quod dentur tot in Mundo, qui vera Doctrinae ex Verbo non plus vident quam caeci nati, et cum audiunt illa, comprimunt nares, ne odor illorum infestet et nauseam moveat; at vero ad, falsa aperiunt omnes sensus, et hauriunt illa sicut balaenae aquas.
1 Prima editio: eum
2 Prima editio: aerem

187. 1] TERTIUM MEMORABILE. Quondam cum meditabar de Dracone, Bestia et Pseudopropheta, de quibus in Apocalypsi, apparuit mihi Spiritus Angelicus. et quaesivit, quid meditaris, et dixi, quod de Pseudopropheta; tunc ille dixit, deducam te ad locum, ubi sunt, qui per Pseudoprophetam intelliguntur, et inquiit, quod iidem sint, qui in Capite XIII Apocalypseos intelliguntur per Bestiam ex terra, quae habebat duo cornua similia Agno, et loquuta est sicut Draco. Sequutus sum illum, et ecce vidi turbam, in cujus medio erant Antistites Ecclesiae, qui docuerunt, quod nihil hominem salvet, quam Fides in meritum Christi, et quod Opera sint bona, sed non ad salutem, et quod usque docenda sint ex Verbo, ut Laici, imprimis simplices, strictus in vinculis obedientiae erga Magistratus teneantur, ac sicut ex Religione, ita interius, ad Charitatem moralem exercendam adigantur. 2] Et tunc unus ex illis me videns dixit, vis videre nostrum Fanum, in quo est imago repraesentativa nostrae Fidei; accessi et vidi, et ecce erat magnificum, et in medio ejus imago Mulieris, indutae veste coccinea, tenentis in dextra Nummum aureum, et in sinistra Catenam ex Unionibus: sed erant et Imago et Fanum inducta per phantasiam; possunt enim Spiritus infernales per phantasias repraesentare magnifica, occludendo interiora mentis, et aperiendo solum exteriora ejus. Sed cum animadverti, quod tales praestigiae essent, oravi ad Dominum, et subito aperta sunt interiora mentis meae, et tunc vidi loco magnifici Fani Domum rimosam a tecto usque ad imum, in qua nihil cohaesit; et vidi loco Mulieris in Domo illa pendens Simulachrum, cujus Caput erat simile Draconi, Corpus simile Pardo, Pedes sicut Ursi, et Os sicut Leonis, ita prorsus sicut describitur Bestia e mari, Apoc. XIII:2; et loco Soli erat1 Palus, in qua multitudo ranarum: et dictum est mihi, quod sub Palude esset Lapis magnus caesus, sub quo jaceret Verbum penitus reconditum. 3] His visis dixi ad Praestigiatorem, est hoc Fanum vestrum, et dixit, quod sit; at subito tunc aperiebatur etiam illi visus interior, ex quo vidit2 similia quae ego; quibus visis clamavit clamore magno, quid hoc, et unde hoc; et dixi, quod sit ex luce e Coelo, quae detegit qualitatem cujusvis formae, et sic qualitatem vestrae Fidei separatae a Charitate spirituali: et illico flavit Ventus orientalis, et sustulit Fanum cum Imagine, et quoque exsiccabat Paludem, et sic nudabat Lapidem, sub quo jacuit Verbum: et post haec spiravit Calor sicut vernalis e Coelo, et ecce tunc in eodem loco visum est Tabernaculum, quoad formam externam simplex; et dicebant Angeli qui apud me erant, ecce Tabernaculum Abrahami, quale id fuit, quando tres Angeli ad illum venerunt, et annuntiarunt de Isaco nascituro; hoc apparet coram oculis simplex, sed usque fit secundum influxum lucis e Coelo plus et plus magnificum; et datum est illis aperire Coelum, in quo erant Angeli spirituales, qui in sapientia sunt, et tunc ex Luce inde influente apparebat Tabernaculum illud sicut Templum simile Hierosolymitano; quod cum introspexi, vidi Lapidem fundi, sub quo Verbum erat repostum, circum obsitum lapidibus pretiosis, e quibus sicut fulgur emicuit in parietes, super quibus erant formae cheruborum, et pulchre variegavit illos coloribus. 4] Cum haec admiratus sum, dixerunt Angeli, videbis adhuc mirabilius, et datum est illis aperire Coelum Tertium, in quo erant Angeli coelestes, qui in amore sunt, et tunc ex Luce flammea inde influente, totum illud Templum evanuit, et loco ejus visus est Dominus Solus, stans super Lapide fundi, qui erat Verbum, in simili effigie, in qua visus est Johanni Cap. I. Apoc. At quia sanctitas tunc implevit interiora mentis Angelorum, ex qua illis fuit nisus procidendi super facies, subito obstruebatur a Domino via Lucis e Coelo tertio, et aperiebatur via Lucis e Coelo secundo, ex quo rediit aspectus prior Templi, et quoque Tabernaculi, sed hoc in medio Templi. Ex his illustratum est, quid intelligitur in Apoc. Cap. XXI, per hoc, Ecce Tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum illis, Vers. 3; et per hoc, Templum non vidi in Nova Hierosolyma, quia Dominus Deus Omnipotens Templum ejus, et Agnus, Vers. 22.
1 Prima editio: etat
2 Prima editio: vldit

188. 1] QUARTUM MEMORABILE. Quoniam a Domino datum est mihi videre Mirabilia, quae in Coelis et sub Coelis sunt, ex mandato me oportet memorare quod visum est. Visum est Palatium magnificum, et in ejus intimo Templum; in medio ejus erat Mensa ex auro, super qua erat Verbum, cui adstabant bini Angeli. Circum illam erant Solia in triplici ordine; Solia primi ordinis erant obtecta panno holoserico purpurei coloris; Solia secundi ordinis panno holoserico caerulei coloris; et Solia tertii ordinis panno albo. Sub tecto alte supra Mensam apparuit Aulaeum expansum, fulgens ex lapidibus pretiosis, e quorum1 splendore effulsit sicut Iris cum serenatur Coelum post pluviam. Subito tunc visi sunt totidem ex Clero sedentes super soliis, omnes induti vestibus Ministerii sacerdotalis. Ad unum latus erat Cimeliarchium, ubi stetit Angelus custos, et inibi in pulchro ordine jacebant Vestes splendidae. 2] Erat CONCILIUM CONVOCATUM A DOMINO, et audivi vocem e Coelo dicentem, DELIBERATE; sed dicebant, de qua re; dictum est, de DOMINO SALVATORE, et de SPIRITU SANCTO; at cum de illis cogitabant, non erant in illustratione, quare supplicabant, et tunc Lux defluxit e Coelo, quae primum illuminabat Occipitia illorum, et postea Tempora, et demum Facies illorum; et tunc inchoabant, ac ut mandatum est, PRIMUM, DE DOMINO SALVATORE; ac Propositio et Ventilatio Prima fuit, QUIS ASSUMSIT HUMANUM IN MARIA VIRGINE; et Angelus stans ad Mensam, super qua erat Verbum, legit coram illis haec apud Lucam, “Angelus dixit ad Mariam, ecce concipies in utero, et paries Filium, et vocabis Nomen ejus JESUM; Hic erit Magnus, et FILIUS ALTISSIMI vocabitur. Et Maria dixit ad Angelum, quomodo hoc fiet, quoniam virum non cognosco, et respondens Angelus dixit, SPIRITUS SANCTUS VENIET SUPER TE, ET VIRTUS ALTISSIMI OBUMBRABIT TE, unde quod nascitur ex te SANCTUM, vocabitur FILIUS DEI,” Cap. I:Vers. 31,32,34,35. Tum etiam legit haec apud Matthaeum, “Angelus dixit Josepho in somnio, Joseph, fili Davidis, ne timeas accipere Mariam sponsam tuam, NAM QUOD IN ILLA NATUM EST, EX SPIRITU SANCTO EST. Et JOSEPH NON COGNOVIT ILLAM, usque dum peperit Filium suum Primogenitum; et vocavit nomen Ejus JESUM,” Cap. I:20,25; et praeter haec legit plura ex Evangelistis, ut Matth. III:17, Cap. XVII:5, Joh. I:18, Cap. III:16, Cap. XX:31, et multoties alibi, ubi Dominus quoad Humanum suum vocatur FILIUS DEI, et ubi Ipse ex Humano suo Jehovam vocat PATREM SUUM; ut et ex Prophetis, ubi praedicitur2, quod Ipse Jehovah in Mundum venturus esset; inter quae etiam haec duo, apud Esajam, “Dicetur in die illo, ECCE DEUS NOSTER HIC, quem exspectavimus ut liberet nos; Hic JEHOVAH, QUEM EXSPECTAVIMUS, exultemus et laetemur in Salute Ipsius, Cap. XXV:9. Vox clamantis in deserto, parate viam JEHOVAE, complanate in solitudine semitam DEO NOSTRO, revelabitur enim GLORIA JEHOVAE; et videbunt omnis caro simul: ECCE DOMINUS JEHOVIH IN FORTI VENIT, sicut PASTOR gregem suum pascet,” Esaj. XL:3,5,10,11. 3] Et Angelus dixit, quoniam Ipse Jehovah in Mundum venit, et assumsit Humanum [et per id Salvavit et Redemit homines]3, ideo Ipse apud Prophetas vocatur SALVATOR et REDEMPTOR; et tunc coram illis legit haec sequentia, “Tantummodo inter te DEUS, et praeterea non Deus, profecto Tu DEUS occultus, DEUS ISRAELIS SALVATOR, Esaj. XLV:14,15. Nonne Ego JEHOVAH, et non amplius Deus praeter Me, DEUS JUSTUS ET SALVATOR [NON]4 PRAETER ME, Esaj. XLV:21,22. EGO JEHOVAH, ET NON PRAETER ME SALVATOR, Esaj. XLIII:11. Ego Jehovah Deus tuus, et Deum praeter Me non agnosces, ET SALVATOR NON PRAETER ME, Hosch. XIII:4. Ut sciat omnis caro, quod EGO JEHOVAH SALVATOR TUUS ET REDEMPTOR TUUS, Esaj. XLIX:26, LX:16. QUOAD REDEMPTOREM NOSTRUM, JEHOVAH ZEBAOTH NOMEN IPSIUS, Esaj. XLVII:4. REDEMPTOR EORUM, FORTIS JEHOVAH ZEBAOTH NOMEN IPSIUS, Jerem. L:34 5. JEHOVAH Petra mea et REDEMPTOR MEUS, Psalm. XIX:15 6. Sic dixit JEHOVAH REDEMPTOR TUUS, Sanctus Israelis, Ego Jehovah Deus tuus, Esaj. XLVIII:17, Cap. XLIII:14 7, Cap. XLIX:7, CAP. LIV:8. Tu JEHOVAH Pater noster, REDEMPTOR NOSTER a saeculo nomen tuum, Esaj. LXIII:16. Sic dixit JEHOVAH, REDEMPTOR TUUS, Ego Jehovah faciens omnia, et Solus a Me Ipso, Esaj. XLIV:24. Sic dixit Jehovah Rex Israelis, et REDEMPTOR EJUS JEHOVAH ZEBAOTH, Ego Primus et Ultimus, et PRAETER ME NON DEUS8, Esaj. XLIV:6. JEHOVAH ZEBAOTH nomen Ipsius, et REDEMPTOR TUUS Sanctus Israelis, DEUS TOTIUS TERRAE VOCABITUR, Esaj. LIV:5. Ecce dies venient, cum suscitabo Davidi Germen justum, qui regnabit Rex, et hoc Nomen Ipsius, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, Jerem. XXIII:5,6, Cap. XXXIII:15,16, In die illo erit Jehovah in Regem super totam Terram; IN DIE ILLO ERIT JEHOVAH UNUS, ET NOMEN IPSIUS UNUM,” Sach. XIV:9. 4] Ex his et illis Sedentes super soliis confirmati unanimiter dixerunt, quod Ipse Jehovah assumserit Humanum, ad redimendum et salvandum homines. Sed tunc audita est vox ex Romano-Catholicis, qui occultaverant se post Altare, dicens, quomodo potest Jehovah Deus Homo fieri, estne Creator Universi; et convertit se unus ex Sedentibus super soliis secundi ordinis, et dixit, Quis tunc, et ille post Altare tunc stans juxta Altare respondit, FILIUS AB AETERNO; sed responsum tulit, estne Filius ab aeterno secundum vestram Confessionem etiam Creator universi; et quid Filius ac Deus natus ab aeterno; et quomodo potest Divina Essentia, quae est una et individua, separari, ac unum ejus descendere, et non simul totum. 5] ALTERA VENTILATIO DE DOMINO ERAT, Annon sic Pater et Ipse unum sunt, sicut Anima et Corpus unum sunt; dixerunt, quod hoc consequens sit, quia a Patre est Anima. Tunc unus ex illis qui sedebant super soliis in tertio ordine, legebat ex Symbolica Fide, quae Athanasiana vocatur, haec: Tametsi noster Dominus Jesus Christus Filius Dei est Deus et Homo, usque non sunt duo, sed unus Christus, imo est prorsus Unus, EST UNA PERSONA, QUONIAM SICUT ANIMA ET CORPUS FACIUNT UNUM HOMINEM, ITA DEUS ET HOMO EST UNUS CHRISTUS; dixit Legens, quod Symbolum illud, ubi illa verba sunt, receptum sit in Universo Christiano9 orbe, etiam a Romano Catholicis; et dixerunt, quid pluribus opus est; sunt Deus Pater et Ipse unum, sicut10 Anima et Corpus unum sunt: et dixerunt, quia ita est, videmus, quod Humanum Domini sit Divinum, quia est Humanum Jehovae; tum quod Dominus quoad Divinum Humanum adeundus sit, et quod sic et non aliter adiri possit Divinum quod Pater vocatur. 6] Hoc illorum conclusum confirmavit Angelus per plura ex Verbo, inter quae fuerunt haec, Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, Cujus Nomen, Mirabilis, Consiliarius, DEUS, Heros, PATER AETERNITATIS, Princeps pacis, [Esaj.] IX:5 11, apud Eundem, Abraham non cognoscit nos, et Israel non agnoscit nos, Tu JEHOVAH PATER NOSTER, REDEMPTOR NOSTER A SAECULO NOMEN TUUM, LXIII:16. Et apud Johannem, Jesus dixit qui credit in Me, credit in Ipsum qui misit Me12, et qui videt Me, VIDET IPSUM QUI MISIT ME, Joh. XII:44,45. Dixit Philippus ad Jesum, monstra nobis Patrem; dicit illi Jesus, QUI VIDET ME13, VIDET PATREM, quomodo ergo tu dicis, monstra nobis Patrem; nonne credis, quod EGO IN PATRE ET PATER IN ME14; credite Mihi, QUOD EGO15 IN PATRE ET PATER IN ME, Joh. XIV:8,9,10,11 16. Jesus dixit, EGO ET PATER UNUM SUMUS, Joh. X:30. Tum, omnia quae Pater habet Mea sunt17, et omnia Mea Patris, Joh. XVI:15, Cap. XVII:10. Demum, Jesus dixit, Ego sum Via, Veritas et Vita, nemo venit ad Patrem, nisi per Me, Joh. XIV:6; his Legens addidit, quod similia quae a Domino de Se et Suo Patre hic dicta sunt, etiam ab homine de se et sua anima dici possint. His auditis dixerunt omnes uno ore et corde, quod Humanum Domini sit Divinum, et quod hoc adeundum sit ut adeatur Pater; quoniam Jehovah Deus, per illud se misit in Mundum, et se fecit visibilem oculis hominum, et sic accessibilem: pariter fecit se visibilem, et sic accessibilem in Forma Humana Antiquis, sed tunc per Angelum; sed quia Haec Forma fuit repraesentativa Domini Venturi, ideo omnia Ecclesiae apud Antiquos fuerunt repraesentativa.
7] Post haec sequebatur Deliberatio de SPIRITU SANCTO, et primum detecta est plurium Idea de DEO PATRE, FILIO, et SPIRITU SANCTO, quae erat, quod Deus Pater sederet in alto, et Filius ad dextram Ipsius, et a Se emitterent Spiritum Sanctum, ad illustrandum, docendum, justificandum et sanctificandum homines. At tunc audita est vox e Coelo, dicens, non sustinemus illam cogitationis ideam; quis non scit, quod Jehovah Deus sit Omnipraesens; qui hoc scit et agnoscit, etiam agnoscet, quod Ipse illustret, doceat, justificet et sanctificet, et quod non sit Deus medians, distinctus ab Ipso, minus a duobus, ut persona a persona, quare removeatur prior idea, quae est vana, et recipiatur haec, quae est justa, et videbitis hoc clare. 8] Sed tunc audita est vox a Romano-Catholicis, qui juxta Altare Templi stabant, dicens, quid tunc est SPIRITUS SANCTUS, qui in Verbo nominatur apud Evangelistas, et apud Paulum, a Quo tot docti e Clero, imprimis a nostro, se dicunt duci; quis hodie in Christiano Orbe Spiritum Sanctum, et ejus operationes, negat; ad haec convertit se unus ex illis, qui super soliis secundi ordinis sedebant; et dixit, vos dicitis, quod Spiritus Sanctus sit Persona per se, et Deus per se, sed quid est Persona exiens et procedens a Persona, nisi Operatio exiens et procedens; non potest una persona ex altera18 exire et procedere, sed operatio potest; aut quid est Deus exiens et procedens a Deo, nisi Divinum exiens et procedens; non potest Deus unus ab altero per alterum exire et procedere, sed Divinum potest ex Deo Uno. 9] His auditis Sedentes super soliis unanimiter concluserunt, quod Spiritus Sanctus non sit Persona per se, ita nec Deus per se, sed quod sit Sanctum Divinum exiens et procedens ex Unico Deo Omnipraesente, qui est Dominus. Ad haec dixerunt Angeli stantes ad Mensam auream, super qua erat Verbum, BENE, non legitur ullibi in Vetere Foedere, quod Prophetae loquuti sint Verbum ex Spiritu Sancto, sed ex Jehovah; et ubi in Novo Foedere dicitur Spiritus Sanctus, intelligitur Divinum procedens, quod est Divinum illustrans, docens19, vivificans, reformans et regenerans. 10] Post haec successit altera Ventilatio de Spiritu Sancto, quae erat, a Quo procedit Divinum, quod intelligitur per Spiritum Sanctum, num ex Patre vel num ex Domino; et cum hoc ventilabant, affulsit lux e Coelo, ex qua viderunt, quod Sanctum Divinum, quod intelligitur per Spiritum Sanctum, non procedat ex Patre per Dominum, sed ex Domino a Patre, comparative sicut apud hominem, ejus activum non procedit ab anima per corpus, sed ex corpore ab anima. Hoc Angelus stans ad Mensam confirmavit per haec e Verbo, Ille, quem misit Pater, verba Dei loquitur; non ex mensura dedit Illi Spiritum; Pater amat Filium, et omnia dedit in manum Ipsius, Joh. III:34,35. Exibit Virga de trunco Jischaji20; quiescet super Ipso Spiritus Jehovae, Spiritus sapientiae et intelligentiae, spiritus consilii et virtutis, Esaj. XI:1,2 21. Quod Spiritus Jehovae datus sit super Illum, et quod esset in Illo, Esaj. XLII:1, Cap. LIX:19,21 22, Cap. LXI:1, Luc. IV:18. Quando venerit Spiritus Sanctus, QUEM EGO MISSURUS SUM VOBIS A PATRE, Joh. XV:26. Ille Me glorificabit, QUIA EX MEO ACCIPIET, et annuntiabit vobis; OMNIA, QUAECUNQUE PATER HABET, MEA SUNT, PROPTER HOC DIXI, QUOD EX MEO ACCEPTURUS SIT, ET ANNUNTIATURUS VOBIS, Joh. XVI:14,15. Si abivero, MITTAM PARACLETUM23 AD VOS, Joh. XVI:7. Quod Paracletus sit SPIRITUS SANCTUS, Joh. XIV:26. NONDUM ERAT SPIRITUS SANCTUS, QUIA JESUS NONDUM GLORIFICATUS ERAT, Joh. VII:39. Post Glorificationem autem, JESUS INSPIRAVIT ET DIXIT DISCIPULIS, ACCIPITE SPIRITUM SANCTUM, Joh. XX:22. Et in Apocalypsi, “Quis non glorificet Nomen tuum, Domine, quia Solus Sanctus es,” Cap. XV:4. 11] Quoniam Divina Operatio Domini ex Divina Omnipraesentia Ipsius per Spiritum Sanctum intelligitur, ideo cum ad Discipulos loquutus est de Spiritu Sancto, Quem Ipse a Patre missurus est, etiam dixit, Non relinquam vos orphanos; ABEO ET VENIO AD VOS; et in die illo cognoscetis, quod EGO IN PATRE MEO, ET VOS IN ME, ET EGO IN VOBIS, Joh. XIV:18,20,28. Et mox antequam abivit e Mundo, dixit, Ecce Ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad Consummationem saeculi, Matth. XXVIII:20. His coram illis lectis, dixit Angelus, ex illis et pluribus aliis ex Verbo patet quod Divinum, quod vocatur Spiritus Sanctus, procedat ex Domino a Patre. Ad haec Sedentes super soliis, dicebant, HOC EST DIVINA VERITAS.
12] Demum factum est decretum, hoc, Quod ex deliberatis in hoc Concilio clare viderimus, et inde pro Sancta Veritate agnoscamus, quod in Domino Deo Salvatore Jesu Christo, sit Divina Trinitas, quae est, Divinum a Quo Quod vocatur Pater, Divinum Humanum quod vocatur Filius, et Divinum procedens quod vocatur Spiritus Sanctus; conclamantes, QUOD IN CHRISTO OMNIS PLENITUDO DIVINITATIS HABITET CORPORALITER, Coloss. II:9. Ita est unus Deus in Ecclesia.
13] Postquam haec in magnifico illo Concilio conclusa sunt, surrexerunt; et venit Angelus custos ex Cimeliarchio, et apportabat cuivis ex illis, qui super Soliis consederunt, Vestes splendidas, hic et ibi intertextas filis aureis, et dixit, accipite VESTES NUPTIALES. Et deducti sunt in gloria in Novum Coelum Christianum, cum quo Ecclesia Domini in Terris, quae est Nova Hierosolyma, conjuncta erit.
1 Prima editio: quoram
2 Prima editio: praedieitur
3 Sic AR 962:3, SED 120.
4 Sic AR 962, VCR 83. Cf. Schmidt Esaj. XLV:21 et Biblia Hebraica 45:21.
5 Prima editio: 24
6 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:14 apud Biblia Anglica.
7 Prima editio: 24
8 PRAETER ME NON DEUS ubi in prima editione praeter Me non Deus
9 Prima editio: Ghristiano
10 Prima editio: sieut
11 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed apud Biblia Anglica 9:6.
12 Prima editio: misit, Me
13 Prima editio: MB
14 Prima editio: in Me (cum italicis)
15 Prima editio: ECO
16 Sic AR 962. Prima editio: Joh. XIV:8,9,10,11
17 Prima editio: suae. Errores Typographici: sum
18 Prima editio: aitera
19 Prima editio: doGens
20 Prima editio: Jischasi
21 Sic AR 962. Prima editio: Esaj. XI:1
22 Prima editio: Cap. LIX: 19. 20.
23 Prima editio: PARACTETUM

189. CAPUT QUARTUM

DE

SCRIPTURA SACRA

SEU

VERBO DOMINI.


I.

Quod Scriptura Sacra seu Verbum sit ipsum Divinum Verum.

In omnium ore est, quod Verbum sit a Deo, Divinitus inspiratum, et inde Sanctum; sed usque hactenus nescitum est, ubinam in illo Divinum est, nam Verbum in litera apparet sicut Scriptum vulgare, stylo peregrino, non sublimi nec lucente, sicut ad apparentiam sunt Scripta saeculi. Ex eo est, quod homo, qui Naturam pro Deo, aut qui illam prae Deo colit, et inde ex se et suo proprio, et non e Coelo a Domino, cogitat, facile in errorem de Verbo, et in contemtum ejus possit cadere, et secum dicere, cum id legit, quid hoc, quid illud, an hoc est Divinum, an Deus, Cui infinita Sapientia est, ita loqui potest; ubi et unde Sanctum ejus, nisi ex Religioso, et inde persuasione.
190. Sed qui ita cogitat, ille non considerat, quod Jehovah Dominus, qui est Deus Coeli et Terrae, loquutus sit Verbum per Mosen et Prophetas, et quod inde non possit esse quam Divinum Verum, nam quod Ipse Jehovah Dominus loquitur, hoc illud est: nec considerat, quod Dominus Salvator, qui est idem cum Jehovah, loquutus sit1 Verbum apud Evangelistas, multa ex suo ore, et reliqua ex Spiritu oris sui, qui est Spiritus Sanctus, per duodecim suos Apostolos: inde est, ut Ipse dicit, quod in Verbis suis sit Spiritus et Vita, et quod Ipse sit Lux quae illustrat, et quod sit Veritas; quod patet a sequentibus his locis, Jesus dixit, verba quae Ego loquor vobis, Spiritus sunt, et Vita sunt, Joh. VI:63. Jesus dixit mulieri ad fontem Jacobi; si scires donum Dei, et quis est qui dicit tibi, da mihi bibere, tu peteres ab Illo; et daret tibi2 Aquam viventem: qui bibit ex Aqua, quam Ego dabo, non sitiet in aeternum, sed Aqua, quam Ego dabo, fiet in illo fons Aquae salientis in vitam aeternam, Joh. IV:6,10,14, 3 per Fontem Jacobi significatur Verbum, ut quoque Deutr. XXXIII:28, quare etiam Dominus, quia est Verbum, ibi sedit, et loquutus est cum muliere; et per Aquam viventem significatur verum Verbi. Jesus dixit, si quis sitiverit, venito ad Me, et bibito; quisquis credit in Me, sicut dicit Scriptura, flumina ex ventre illius fluent Aquae viventis, Joh. VII:37,38. Petrus dixit ad Jesum, verba Vitae aeternae habes, Joh. VI:68 4. Jesus dixit, Coelum et Terra transibunt, verba mea non transibunt, Marc. XIII:31. Quod verba Domini sint Veritas et Vita, est quia Ipse est Veritas et Vita, ut docet apud Johannem, Ego sum Via, Veritas, et Vita, Cap. XIV:6. Et apud Eundem, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; in Illo Vita erat, et Vita erat Lux hominum5, Joh. I:1,4.6 Per Verbum intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, in quo Solo Vita est, et Lux est. Inde est, quod Verbum, quod est a Domino, et quod est Dominus, dicatur FONS AQUARUM VIVARUM, Jerem. II:13, Cap. XVII:13, Cap. XXXI:9. FONS SALUTIS, Esaj. XII:3.7 FONS, Sach. XIII:1, ac FLUVIUS AQUAE VITAE, Apoc. XXII:1; ac dicitur, Quod Agnus, qui in medio Throni, pascet illos [et deducet illos] ad vivos Fontes aquarum, Apoc. VII:17. Praeter aliis in locis, ubi Verbum etiam vocatur SANCTUARIUM et TABERNACULUM, in quo Dominus habitat cum homine.
1 Prima editio: fit
2 Prima editio: tibl
3 Prima editio: Joh. IV: 6. 10. 11.
4 Prima editio: 63
5 Prima editio: bominum
6 Prima editio: Joh. I: 1. 2. 3.
7 Prima editio: Esaj. XI: 1. 3.

191. Sed homo naturalis ex his usque non persuaderi potest, quod Verbum sit ipsum Divinum Verum, in quo Divina Sapientia est et Divina Vita, spectat enim illud a Stylo, in quo non videt illa. Sed stylus Verbi est ipse Stylus Divinus, cum quo omnis alius Stylus, utcunque sublimis et excellens apparet, non comparari potest. Stylus Verbi talis est, ut Sanctum sit in omni sensu, inque omni voce, imo alicubi in ipsis literis; inde Verbum conjungit hominem Domino, et aperit Coelum. Sunt duo, quae procedunt a Domino, Divinus Amor et Divina Sapientia, seu quod idem, Divinum Bonum et Divinum Verum; Verbum in sua Essentia est utrumque hoc; et quia illud conjungit hominem Domino, et aperit Coelum, ut dictum est, ideo Verbum implet hominem Bonis Amoris et Veris sapientiae, Voluntatem ejus bonis amoris, ac Intellectum ejus veris sapientiae, inde homini est vita per Verbum. At probe sciendum est, quod illis solis sit vita ex Verbo, qui illud legunt propter finem, ut Divina Vera ex illo ut ex suo Fonte hauriant, et simul propter finem, ut Divina Vera inde hausta applicent vitae: et quod contrarium fiat illis, qui Verbum legunt duntaxat propter finem, ut aucupent honores, et lucrentur Mundum.
192. Omnis homo, qui nescit, quod Sensus quidam Spiritualis insit Verbo, sicut Anima corpori, non potest aliunde judicare de Verbo, quam ex Sensu literae ejus, cum tamen hic est sicut Theca continens pretiosa, quae sunt Sensus spiritualis ejus; cum itaque Internus hic Sensus nescitur, non potest de Divina Sanctitate Verbi aliter judicari, quam sicut de lapide pretioso ex matrice quae involvit et quandoque apparet sicut lapis vulgaris, aut sicut ex Arca confecta ex jaspide, lapide lazuli, amiantho seu lapide speculari, aut Achate, in qua in suo ordine jacent adamantes, rubini, sardonyces, topazii orientales, etc: hoc dum nescitur, non mirum est si arca illa non plus aestimatur quam secundum pretium materiae ejus, quae ad oculum apparet: simile est cum Verbo quoad Sensum literae ejus. Ne itaque homo in dubio esset, quin Verbum sit Divinum et Sanctissimum, revelatus mihi est a Domino Sensus internus ejus, qui in sua essentia est Spiritualis, qui Sensui externo, qui est naturalis, inest, sicut anima corpori; ille sensus est spiritus, qui vivificat literam; quare ille Sensus potest de Verbi Divinitate et Sanctitate testari, et convincere etiam naturalem hominem, si vult convinci.

193. II.

Quod in Verbo Sensus Spiritualis sit, hactenus ignotus.

Quis non agnoscit et annuit quando dicitur, quod Verbum, quia est Divinum, in sinu suo spirituale sit; sed quis huc usque scivit, quid Spirituale, et ubinam illud in Verbo reconditum est; sed quid Spirituale, in MEMORABILI post hoc Caput manifestabitur, et ubinam illud in Verbo latet, in nunc sequentibus. Quod Verbum in sinu spirituale sit, est quia descendit a Jehovah Domino, ac pertransiit Coelos Angelicos, et ipsum Divinum, quod in se est ineffabile et imperceptibile, in descensu factum est adaequatum perceptioni Angelorum, et demum perceptioni hominum, inde est Sensus spiritualis qui est intus in Naturali, quemadmodum anima in homine, cogitatio intellectus in loquela, et affectio voluntatis in actione; et si comparare licet cum talibus, quae ante oculos in Mundo naturali apparent, est Sensus spiritualis in Sensu naturali, sicut Universum Cerebrum intra Meninges aut Matres suas; aut sicut palmites arboris intra libros et philyras suas, imo sicut omnia generationis pulli intra testam ovi, et sic porro. Sed quod talis sit Sensus spiritualis Verbi in Sensu naturali ejus, a nemine huc usque divinatum est, quare necessum est, ut hoc Arcanum, quod in se eminens est prae omnibus Arcanis hactenus detectis, pateat coram intellectu, quod fiet, dum in hoc ordine illud exponitur, I. Quid Sensus spiritualis. II. Quod ille Sensus in omnibus et singulis Verbi sit. III. Quod ex illo sit, quod Verbum Divinitus inspiratum sit, ac in omni voce sanctum. IV. Quod ille Sensus hactenus ignotus fuerit. V. Quod non alicui posthac detur, nisi qui in genuinis veris a Domino est. VI. Mirabilia de Verbo ex Sensu spirituali ejus. Haec nunc singulatim evolventur.
194. I. QUID SENSUS SPIRITUALIS. Sensus spiritualis non est ille, qui e sensu literae Verbi elucet, quando quis scrutatur et explicat Verbum ad confirmandum Ecclesiae quoddam dogma; hic sensus potest vocari sensus Verbi literalis et Ecclesiasticus; sed Sensus spiritualis non apparet in sensu literae; est intus in illo, sicut anima in corpore, sicut cogitatio intellectus in oculis, ac sicut affectio amoris in facie. Ille sensus principaliter facit, ut Verbum sit spirituale, non modo pro hominibus, sed etiam pro angelis; quare Verbum per illum Sensum communicat cum Coelis. Quoniam Verbum interius est Spirituale, ideo per meras Correspondentias conscriptum est, et quod scriptum est per Correspondentias, hoc in sensu ultimo scriptum est tali stylo, quali apud Prophetas, Evangelistas, et in Apocalypsi, qui tametsi apparet vulgaris, usque ille Sapientiam Divinam, et omnem Angelicam in se recondit. Quid Correspondentia1, videri potest in Opere de COELO ET INFERNO Londini 1758 2 edito, ubi actum est de Correspondentia omnium Coeli cum omnibus hominis, n. 87 ad 102. Et de Correspondentia omnium Coeli cum omnibus Telluris, n. 103 ad 115; et amplius videbitur ab Exemplis e Verbo infra adducendis.
8 Prima editio: Correspontia
9 Prima editio: 1753

195. A Domino procedit DIVINUM COELESTE, DIVINUM SPIRITUALE ET DIVINUM NATURALE, unum post alterum. DIVINUM COELESTE vocatur quicquid procedit a Divino Amore Ipsius, et omne id est Bonum: DIVINUM SPIRITUALE vocatur quicquid procedit a Divina Sapientia Ipsius, et omne id est Verum. DIVINUM NATURALE est ex utroque; est illorum complexus in ultimo. Angeli Regni Coelestis [Domini]1, ex quibus est Tertium seu Supremum Coelum, sunt in Divino quod procedit a Domino, quod Coeleste vocatur, nam sunt in Bono amoris a Domino. Angeli Regni spiritualis Domini, ex quibus est Secundum seu Medium Coelum, sunt in Divino quod procedit a Domino, quod Spirituale vocatur, nam sunt in Divina sapientia2 a Domino: Angeli Regni Naturalis Domini, ex quibus est Primum seu infimum Coelum, sunt in Divino quod procedit a Domino, quod Divinum Naturale vocatur, et sunt in fide charitatis a Domino. Homines autem Ecclesiae, sunt secundum amorem, sapientiam, ac fidem eorum, in uno ex illis Regnis; et in quo sunt, in illud etiam post mortem veniunt. Quale est Coelum, tale etiam est Verbum Domini; in ultimo suo sensu est Naturale, in interiori est Spirituale, ac in intimo Coeleste, et in singulis Divinum; quare accommodatum est Angelis Trium Coelorum, et quoque Hominibus.
1 Sic SS; cf paralellismum infra: Angeli Regni spiritualis Domini
2 Nisi legeris veris sapientiae, ut implicitur per parallelismum hujus paragraphi ut et sententiam similem in SS 6. (Rose)

196. 1] II. QUOD SENSUS SPIRITUALIS IN OMNIBUS ET SINGULIS VERBI SIT, non melius videri potest, quam ab Exemplis; quae sint haec sequentia. Dicit Johannes in Apocalypsi, Vidi Coelum apertum, cum ecce Equus Albus, et qui Sedens super eo vocabatur Fidelis et Verus, qui in Justitia judicat et pugnat: et Oculi ejus flamma ignis; ac super Capite Ejus diademata multa, habens Nomen scriptum, quod nemo scit nisi Ipse: et indutus erat vestimento tincto sanguine; et vocatur Nomen Ipsius VERBUM DEI. Exercitus Ejus1 in Coelo sequebantur Ipsum super Equis albis, induti byssinum album et mundum. Habet super vestimento et super femore suo Nomen scriptum REX REGUM ET DOMINUS DOMINORUM. Vidi porro unum Angelum stantem in Sole, qui clamavit voce magna, venite et congregamini ad Coenam magnam, ut comedatis carnes regum, et carnes chiliarchorum, et carnes fortium, et carnes equorum et sedentium super illis, et carnes omnium liberorum et servorum, et parvorum et magnorum, Cap. XIX:11 ad 18. Quid haec significant, nemo videre potest nisi ex Sensu spirituali Verbi, et nemo Sensum spiritualem nisi ex scientia Correspondentiarum; nam omnes voces sunt correspondentiae, et nulla vox est vana. Scientia Correspondentiarum docet, quid significat Equus albus, quid Sedens super illo, quid Oculi qui sicut flamma ignis, quid Diademata quae super capite, quid Vestimentum tinctum sanguine, quid Byssinum album, quo induti qui ab exercitu2 Ipsius in Coelo, quid Angelus stans in Sole, quid Coena magna ad quam venirent et congregarentur, tum quid Carnes regum et chiliarchorum, et plurium aliorum, quas comederent. 2] Quid autem singula illa in Sensu spirituali significant, in APOCALYPSI REVELATA a n. 820 ad 832 3, et quoque in Opusculo de EQUO ALBO, explicatum videatur, quare illa ulterius explicare supersedetur: ibi ostensum est, quod Dominus quoad Verbum ibi describatur, et quod per Oculos Ipsius qui sicut flamma ignis, intelligatur Divina Sapientia Divini Amoris Ipsius; et per Diademata quae super Capite, et quod per Nomen, quod nemo scit nisi Ipse, intelligantur Divina Vera Verbi ab Ipso, et quod quale est Verbum in sensu spirituali nemo videat quam Dominus, et cui Ipse revelat; tum, quod per Vestimentum tinctum sanguine, intelligatur sensus naturalis Verbi, qui est sensus literae ejus, cui violentia illata est; quod sit Verbum, quod ita describitur, manifeste patet, nam dicitur, VOCATUR NOMEN EJUS VERBUM DEI; quod sit Dominus qui intelligitur, etiam manifeste patet, nam dicitur quod Nomen Sedentis super Equo Albo esset, REX REGUM ET DOMINUS DOMINORUM, similiter ut in Apocalypsi XVII:14, ubi dicitur, Et Agnus vincet illos, quia EST DOMINUS DOMINORUM ET REX REGUM. 3] Quod Sensus spiritualis Verbi aperiendus sit in fine Ecclesiae, significatur non modo per illa quae de Equo Albo et de Sedente super illo dicta sunt, sed etiam per Coenam magnam, ad quam per Angelum in Sole stantem, omnes invitati sunt ut venirent, et ederent carnes regum, et chiliarchorum, etc, per quae significatur appropriatio omnium bonorum a Domino. Omnes ibi expressiones forent voces vanae, et absque vita et spiritu, nisi Sensus spiritualis intus in illis esset, sicut anima in corpore.
1 Prima editio: Ejue
2 Prima editio: excercitu
3 Prima editio: 838

197. In Apocalypsi Cap. XXI, describitur ita Nova Hierosolyma, “Quod in illa esset Luminare simile Lapidi pretiosissimo, sicut Lapidi jaspidi, instar Chrystalli splendenti. Quod haberet Murum magnum et altum, habentem Portas duodecim, et super1 portis Angelos duodecim, et Nomina scripta duodecim Tribuum filiorum2 Israelis. Quod Murus esset 144 cubitorum, quae est mensura hominis, hoc est, Angeli; et quod structura Muri esset Jaspis, et fundamenta ejus ex omni Lapide pretioso, ex jaspide, sapphiro, chalcedonio, smaragdo, sardonyche,3 sardio, chrysolitho, beryllo, topazio, chrysopraso, hyacintho, et amethisto. Quod Portae essent duodecim Margaritae. Quod ipsa Urbs esset aurum purum, simile vitro puro; et quod esset quadrangularis; Longitudo, Latitudo et Altitudo aequalia, 12000 4 stadiorum,” praeter plura. Quod omnia haec spiritualiter intelligenda sint, constare potest ex eo, quod per Novam Hierosolymam intelligatur Nova Ecclesia, quae a Domino instauranda est, ut in APOCALYPSI REVELATA, n. 880, ostensum est; et quia per Hierosolymam ibi significatur Ecclesia, sequitur, quod omnia quae dicuntur de illa ut Urbe, de Portis ejus, de Muro ejus, de Fundamentis muri, tum quae de mensuris eorum, sensum spiritualem contineant, quoniam illa quae Ecclesiae sunt, spiritualia sunt; quid autem significant, in APOCALYPSI REVELATA, a n. 896 ad 925, demonstratum est, quare ulterius illa demonstrare, superfluum foret. Satis est, ut inde sciatur, quod Sensus spiritualis insit singulis descriptionis ejus, ut Anima corpori, et quod absque illo sensu nihil Ecclesiae intelligeretur in illis quae ibi scripta sunt, ut quod Urbs illa esset ex puro auro, portae ejus ex margaritis, murus ex jaspide, fundamenta muri ex lapidibus pretiosis, quod murus esset 144 cubitorum, quae mensura hominis, hoc est, Angeli, et quod Urbs esset longitudine, latitudine, et altitudine 12000 stadiorum, praeter plura; qui autem ex Scientia Correspondentiarum Sensum spiritualem novit, is intelligit illa, ut quod Murus et Fundamenta ejus significent doctrinalia illius Ecclesiae ex Sensu literae Verbi; et quod Numeri 12, 144, 12000, omnia ejus significent, seu vera et bona ejus in uno complexu.
1 Prima editio: uper
2 Prima editio: fillorum
3 Prima editio: sardonyche.
4 Prima editio: 1200

198. 1] Ubi Dominus de Consummatione saeculi, quae est ultimum tempus Ecclesiae, coram Discipulis suis loquitur, ad finem praedictionum de successivis status mutationibus ejus, dicit, Statim post afflictionem dierum illorum Sol obscurabitur, Luna non dabit lumen suum, et Stellae cadent de Coelo, et Potentiae coelorum commovebuntur. Et tunc apparebit Signum Filii hominis in Coelo, et tunc plangent omnes Tribus terrae, et videbunt Filium hominis venientem in nubibus Coeli cum potentia et gloria multa; et emittet Angelos cum tubae voce magna, et congregabunt electos Ipsius a quatuor ventis ab extremo Coelorum usque ad extremum illorum, Matth. XXIV:29,30,31. Per haec in sensu spirituali non intelligitur, quod Sol et Luna obscurarentur, quod Stellae caderent de Coelo, quodque appariturum sit signum Domini in Coelis, et quod visuri Ipsum in nubibus, et simul Angelos cum tubis; sed per singula verba ibi intelliguntur spiritualia, quae Ecclesiae sunt, de cujus statu in fine, illa dicta sunt; in Sensu enim spirituali per Solem qui obscurabitur, intelligitur amor in Dominum; per Lunam, quae non dabit lumen suum, intelligitur fides in Ipsum; per Stellas quae cadent de Coelo, intelliguntur cognitiones veri et boni; per signum Filii hominis in Coelo, intelligitur apparitio Divini Veri in Verbo ab Ipso; per Tribus terrae quae plangent, intelligitur defectus omnis veri quod fidei est, et omnis boni quod amoris; per adventum Filii hominis in nubibus Coeli cum potentia et gloria, intelligitur praesentia Domini in Verbo et revelatio; per nubes coeli significatur Verbi sensus literae, et per gloriam Verbi sensus spiritualis; per Angelos cum tubae voce magna, intelligitur Coelum unde Divinum Verum; per congregare electos a quatuor ventis ab extremo Coelorum ad extremum illorum, intelligitur novum Coelum et nova Ecclesia ex illis, qui fidem in Dominum habent, et vivunt secundum praecepta Ipsius. 2] Quod non intelligatur obscuratio solis et lunae1, ac delapsus stellarum in terram, constat manifeste ex Prophetis, apud quos similia dicuntur de Ecclesiae statu, quando Dominus in Mundum venturus est, ut apud Esajam, Ecce dies Jehovae veniet saevus, et excandescentiae2 irae; Stellae coelorum, et Sidera illorum non lucebunt luce sua, obtenebrabitur Sol in ortu suo, et Luna non splendere faciet lumen suum; visitabo super Orbem malitiam, XIII:9,10,11.3 Apud Joelem, “Venit dies Jehovae, dies tenebrarum et caliginis, Sol et Luna atrati erunt, et Stellae contrahent splendorem suum,” II:1,2,10, 4 Cap. IV:15.5 Apud Ezechielem, “Obtegam Coelos, et atrabo Stellas, Solem nube obtegam, et Luna non lucere faciet lumen suum; omnia Luminaria lucis obtegam, et dabo tenebras super terra,” XXXII:7,8:6 per Diem Jehovae intelligitur adventus Domini, qui fuit, quando non amplius erat aliquod bonum amoris et verum fidei in Ecclesia residuum, et non aliqua cognitio Domini, ideo vocatur Dies tenebrarum et caliginis.
1 Prima editio: Iunae
2 Prima editio: excandescendiae
3 Prima editio et SS 14: XXIV: 21. 23.
4 Prima editio et SS 14: III: 4.
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 3:15 apud Biblia Anglica.
6 Prima editio et SS 14: XXII: 7. 8:

199. Quod Dominus, cum in Mundo fuit, loquutus sit per Correspondentias, ita etiam spiritualiter cum naturaliter, constare potest a Parabolis Ipsius, quarum singulis verbis inest sensus spiritualis; exemplo sit Parabola de decem Virginibus: dixit, “Simile est Regnum Coelorum decem Virginibus, quae accipientes Lampades suas exiverunt in occursum Sponsi: quinque ex illis erant Prudentes, quinque vero Stultae: quae erant Stultae, accipientes Lampades suas non acceperunt oleum, Prudentes vero acceperunt oleum in lampadibus suis. Tardante vero Sponso, dormitarunt omnes et obdormierunt: media autem nocte clamor factus est, ecce Sponsus venit, exite in occursum Ejus; tunc expergefactae omnes Virgines istae, et adornabant Lampades suas, verum Stultae Prudentibus dicebant, date nobis de Oleo vestro, quia Lampades nostrae exstinguuntur: sed respondebant Prudentes, dicentes, ne forte sufficiat nobis et vobis; abite potius ad Vendentes, et emite vobis ipsis. At abeuntibus illis ad emendum, venit Sponsus, et paratae ingressae sunt cum Ipso ad nuptias; et ostium clausum est. Et tandem veniunt etiam reliquae Virgines, dicentes, Domine, Domine, aperi nobis; Ille vero respondens dixit, amen dico vobis, non novi vos,” Matth. XXV:1 ad 12. Quod in singulis his sit Sensus spiritualis, et inde Sanctum Divinum, non videt, nisi qui novit quod Sensus spiritualis sit, et qualis ille. In Sensu spirituali per Regnum coelorum, intelligitur Coelum et Ecclesia; per Sponsum Dominus; per Nuptias Conjugium Domini cum illis per bonum amoris et verum fidei; per Virgines illi qui ab Ecclesia sunt; per Decem omnes; per Quinque aliqua pars; per Lampades illa quae fidei sunt; per Oleum illa quae boni amoris; per Dormire et Expergisci, vita hominis in Mundo quae naturalis, et vita ejus post mortem quae spiritualis; per Emere, comparare sibi; per ire ad Vendentes et Emere Oleum, comparare sibi bonum amoris ab aliis post mortem; et quia tunc non amplius comparatur, ideo tametsi cum lampadibus et empto Oleo ad ostium, ubi nuptiae erant, venerunt, usque illis dictum est a Sponso, non novi vos; causa est, quia homo post vitam in Mundo, manet qualis in Mundo vixerat. Ex his patet quod Dominus per meras Correspondentias loquutus sit, et hoc quia ex Divino, quod in Ipso et Ipsius erat. Quia Virgines significant illos qui ab Ecclesia sunt, ideo toties in Verbo Prophetico dicitur Virgo et Filia Sionis, Hierosolymae, Jehudae, Israelis: et quia Oleum significat bonum amoris, ideo omnia Sancta Ecclesiae oleo ungebantur. Simile est in reliquis Parabolis, et in omnibus verbis, quae Dominus loquutus est; inde est quod Dominus dicat, quod verba Ipsius spiritus et vita sint, Joh. VI:63.
200. 1] III. QUOD EX SENSU SPIRITUALI SIT, QUOD VERBUM DIVINITUS INSPIRATUM SIT, AC IN OMNI VOCE SANCTUM. Dicitur in Ecclesia, quod Verbum sit Sanctum, et hoc quia Jehovah Dominus illud loquutus est, sed quia Sanctum ejus in solo Sensu literae non apparet, ideo qui propterea de Sanctitate ejus semel dubitat, ille postea cum legit Verbum, se per multa ibi confirmat, dicit enim secum, num hoc Sanctum, num hoc Divinum. Ne itaque talis Cogitatio apud multos influat, et postea invalescat, et inde Verbum sicut Scriptum vile rejiciatur, et per id conjunctio Domini cum homine illo pereat, placuit Domino nunc Sensum spiritualem ejus revelare, propter finem, ut sciatur, ubinam Sanctum Divinum in illo latet. Sed Exempla hoc illustrent: in Verbo nunc agitur de Aegypto, nunc de Aschure, nunc de Edomo, de Moabo, de filiis Ammonis, de Philisthaeis, de Tyro et Zidone, de Gogo; qui non scit, quod per Nomina illorum significentur res Coeli et Ecclesiae, in errorem abduci potest, quod Verbum multum de Populis et Gentibus agat, et modo parum de Coelo et Ecclesia, ita multum de Mundanis, et parum de Coelestibus; sed cum ille scit, quid per illos seu per Nomina illorum significatur, ab errore in veritatem potest reduci. 2] Similiter dum in Verbo videt, quod ibi toties nominentur Horti, Luci, Sylvae, tum Arbores illorum, ut Olea, Vitis, Cedrus, Populus, Quercus; et quod toties Agnus, Ovis, Hircus, Vitulus, Bos; et quoque Montes, Colles, Valles, et ibi Fontes, Fluvii, Aquae, et plura similia; ille, qui nihil scit de Sensu spirituali Verbi, non potest aliter credere, quam quod solum illa sint, quae intelliguntur; non scit enim quod per Hortum, Lucum, Sylvam, intelligantur Sapientia, Intelligentia, et Scientia; quod per Oleam, Vitem, Cedrum, Populum, et Quercum, intelligantur Ecclesiae bonum et verum coeleste, spirituale, rationale, naturale et sensuale; quod per Agnum, Ovem, Hircum, Vitulum, Bovem, intelligantur innocentia, charitas, et affectio naturalis; quod per Montes, Colles, et Valles, intelligantur superiora, inferiora et infima Ecclesiae. 3] Tum quod per Aegyptum significetur scientificum, per Aschurem rationale, per Edomum naturale, per Moabum adulteratio boni, per filios Ammonis adulteratio veri, per Philisthaeos fides absque charitate, per Tyrum et Zidonem cognitiones boni et veri, per Gogum cultus externus absque interno: in genere per JACOBUM in Verbo intelligitur Ecclesia naturalis, per ISRAELEM Ecclesia spiritualis, et per JEHUDAM, Ecclesia coelestis. Quando homo haec et illa scit, tunc ille potest cogitare, quod Verbum non agat nisi quam de Coelestibus, et quod Mundana illa modo sint subjecta in quibus illa sunt. 4] Sed Exemplum ex Verbo hoc quoque illustret; legitur apud Esajam, “In die illo erit semita ex Aegypto in Aschurem, ut veniat Aschur in Aegyptum, et Aegyptus in Aschurem, serviantque Aegyptii cum Aschure: in die illo erit Israel trina Aegypto et Aschuri, benedictio in medio terrae: Cui benedicet Jehovah Zebaoth, dicendo, benedictus populus meus Aegyptus, et opus manuum mearum Aschur1; et haereditas2 mea Israel,” Cap. XIX:23,24,25. Per haec in sensu spirituali intelligitur, quod tempore Adventus Domini, Scientificum, Rationale, et Spirituale, unum factura sint, et quod tunc Scientificum inserviturum sit Rationali, ac utrumque Spirituali; nam, ut dictum est, per Aegyptum significatur scientificum, per Aschurem rationale, et per Israelem spirituale: per diem bis nominatum intelligitur Primus et Secundus adventus Domini.
1 Prima editio: Ascbur
2 Prima editio: benedictio

201. IV. QUOD SENSUS SPIRITUALIS VERBI HACTENUS IGNOTUS FUERIT. Quod omnia et singula quae in Natura sunt, correspondeant Spiritualibus, similiter omnia et singula quae in Corpore humano, in Opere de COELO ET INFERNO, n. 87 ad 115 1, ostensum est. Sed quid CORRESPONDENTIA, hactenus nescitum est; verum in Antiquissimis temporibus notissima fuit; illis enim, qui tunc vixerunt, fuit Scientia correspondentiarum scientia scientiarum, et tam universalis, ut omnes illorum Codices et Libri per Correspondentias scripti sint: Liber Hiobi, qui est liber Antiquae Ecclesiae, Correspondentiis plenus est. Hieroglyphica Aegyptiorum, et quoque Fabulosa Vetustissimorum non alia fuerunt; omnes Ecclesiae Antiquae fuerunt Ecclesiae repraesentativae spiritualium; Ritus illarum, et quoque Statuta, secundum quae institutus fuit Cultus illarum, constabant ex meris Correspondentiis; similiter omnia Ecclesiae apud filios Israelis; Holocausta, Sacrificia, Minchae et Libamina cum singulis illorum Correspondentiae fuerunt; similiter Tabernaculum cum omnibus inibi; tum etiam Festa illorum, ut Festum azymorum, Festum tabernaculorum, et Festum primitiarum; etiam Sacerdotium Aharonis et Levitarum, ut et Vestes sanctitatis illorum; quaenam autem Spiritualia essent, quibus haec et illa correspondebant, in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis, ostensum est; praeter haec, etiam omnia Statuta et Judicia, quae cultum et vitam illorum concernebant, correspondentiae erant. Nunc quia Divina in Mundo se sistunt in Correspondentiis, ideo Verbum per meras Correspondentias scriptum est; quare Dominus, quia loquutus est ex Divino, loquutus est per Correspondentias, nam quod a Divino est, hoc in Natura cadit in talia quae Divinis correspondent, et quae tunc Divina, quae vocantur Coelestia et Spiritualia, in sinu suo recondunt.
1 Prima editio: 105

202. Instructus sum, quod homines Antiquissimae Ecclesiae, quae fuit ante Diluvium, tam coelesti genio fuerint, ut loquuti sint cum Angelis Coeli, et quod loqui potuerint cum illis per Correspondentias; inde status sapientiae illorum factus est talis, ut quicquid viderent in Tellure, non modo cogitarent de illo naturaliter, sed etiam simul spiritualiter, ita quoque conjunctim cum Angelis Coeli. Insuper instructus sum, quod CHANOCH1, de quo memoratur in Genesi, V:21 ad 24, cum consociis ejus, ex ore illorum collegerit Correspondentias, ac Scientiam illarum propagaverit ad posteros; ex quo factum est, quod Scientia Correspondentiarum in multis Regnis Asiae non modo nota fuerit, sed etiam exculta, imprimis in Terra Canaane, Aegypto, Assyria, Chaldaea, Syria, Arabia, in Tyro, Zidone, Ninive, et quod inde translata sit in Graeciam, sed ibi versa in Fabulosa, ut constare potest a Vetustissimorum scriptis ibi.
1 Prima editio: CANOCH

203. 1] Ut videri possit, quod Scientia Correspondentiarum diu conservata fuerit apud Gentes in Asia, sed apud illos qui vocabantur Divinatores et Sapientes, et a quibusdam Magi, adducere volo Unum Exemplum ex I Sam. Cap. V et VI. Ibi memoratur, quod Arca, in qua binae Tabulae, quibus inscriptus erat Decalogus, fuerunt, a Philisthaeis capta sit, et posita in Fano Dagonis in Aschdodo, et quod Dagon coram illa in terram deciderit, et postea Caput ejus cum volis manuum a corpore divulsum super limine Fani jaceret, et quod Aschdodaei et Ekronitae propter Arcam percussi sint haemorrhoidibus ad plura millia, et quod Terra illorum devastata sit a muribus: et quod Philisthaei propterea convocaverint Satrapas et Divinatores, et quod ad obviam eundum interitui illorum, concluserint quod facerent quinque Haemorrhoides, et quinque Mures ex auro, ac Plaustrum novum, et super hoc ponerent Arcam, et juxta illam haemorrhoides et mures ex auro, et per binas Vaccas, quae boabant in via ante Plaustrum, Arcam ad Filios Israelis remitterent, a quibus Vaccae et Plaustrum sacrificabantur, et sic Deus Israelis propitiatus est. 2] Quod omnia haec a Divinatoribus Philisthaeorum excogitata fuerint Correspondentiae, constat ex significatione illorum, quae haec est; ipsi Philisthaei significabant illos qui in fide separata a charitate sunt; Dagon repraesentabat Religiosum illud; Haemorrhoides, quibus percussi sunt, significabant amores naturales, qui separati ab amore spirituali immundi sunt; ac Mures significabant devastationem Ecclesiae per falsificationes veri; Plaustrum novum significabat Doctrinam Ecclesiae naturalem; nam Currus in Verbo doctrinam ex veris spiritualibus; Vaccae significabant Affectiones bonas naturales; haemorrhoides ex auro significabant amores naturales purificatos et factos bonos; Mures ex auro, significabant vastationem Ecclesiae per bonum sublatam; Aurum enim in Verbo significat bonum; Vaccarum boatio in via significabat difficilem conversionem concupiscentiarum mali naturalis hominis in affectiones bonas; quod Vaccae cum Plaustro in holocaustum oblatae sint, significabat quod sic Deus Israelis propitiatus sit. Haec omnia, quae Philisthaei ex Suasu Divinatorum suorum fecerunt, fuerunt Correspondentiae; ex quibus patet, quod Scientia illa apud gentes diu conservata fuerit.
204. Quoniam Repraesentativi Ritus Ecclesiae, qui erant Correspondentiae, temporis tractu coeperunt verti in Idololatrica, et quoque in Magica, tunc illa Scientia, ex Divina Domini Providentia successive deperdita est, et apud Gentem Israeliticam et Judaicam prorsus obliterata. Cultus quidem hujus Gentis constabat ex meris Correspondentiis, et inde erat repraesentativus Coelestium, sed usque nesciebant, quid aliquid significabat; erant enim prorsus Naturales homines, et inde non scire volebant nec poterant aliquid de Spiritualibus et Coelestibus, proinde nec aliquid de Correspondentiis1, nam Correspondentiae sunt Repraesentationes Spiritualium et Coelestium in Naturalibus.
1 Prima editio: Correspontiis

205. 1] Quod Idololatriae Gentium Antiquis temporibus ex scientia Correspondentiarum traxerint originem, erat ex causa, quia omnia, quae apparent super Tellure, correspondent, ita non modo Arbores, sed etiam Bestiae et Aves omnis generis, tum Pisces et reliqua. Antiqui, qui in scientia Correspondentiarum fuerunt, fecerunt sibi Imagines, quae Coelestibus correspondebant, et illis delectabantur quia significabant talia, quae Coeli et Ecclesiae erant, et ideo illa non modo in suis Templis, sed etiam in suis Domibus posuerunt, non adorationis causa, sed recordationis rerum coelestium, quas significabant: inde in Aegypto et alibi fuerunt in imagine Vituli, Boves, Serpentes, tum Pueri, Senes, Virgines, quia Vituli et Boves significabant affectiones et vires Naturalis hominis, Serpentes prudentiam et quoque astutiam sensualis hominis; Pueri innocentiam et charitatem, Senes sapientiam, ac Virgines affectiones veri; et sic porro. Posteri, quando scientia Correspondentiarum obliterata est, coeperunt Imagines et Simulachra ab Antiquis posita, quia in Templis, et juxta illa, colere ut Sancta, et tandem ut Numina. Inde erat Antiquis etiam Cultus in Hortis et in Lucis secundum Arborum species; tum etiam super Montibus et Collibus; Horti enim et Luci significabant sapientiam et intelligentiam, et unaquaevis Arbor aliquid illarum, sicut Olea bonum amoris, Vitis verum ex illo bono; Cedrus bonum et verum rationale; Mons Coelum supremum, et Collis Coelum sub illo. 2] Quod scientia Correspondentiarum permanserit apud plures Orientales usque ad Adventum Domini, constare etiam potest ex Sapientibus ab Oriente, qui venerunt ad Dominum cum natus est, quare illis praeivit Stella, et illi secum tulerunt dona, Aurum, Thus et Myrrham, Matth. II:1,2,9,10,11; Stella enim, quae praeivit, significabat cognitionem e Coelo, Aurum significabat bonum coeleste, Thus bonum spirituale, et Myrrha bonum naturale, ex quibus tribus est omnis Cultus. Sed usque Scientia Correspondentiarum prorsus nulla fuit apud Gentem Israeliticam et Judaicam, tametsi omnia Cultus eorum et omnia Statuta et Judicia illis per Mosen data, et omnia Verbi, erant merae Correspondentiae; causa fuit, quia illi corde Idololatrae erant, et inde tales, ut ne quidem scire vellent, quod aliquid Cultus illorum significaret Coeleste et Spirituale, credebant enim quod illa omnia essent Sancta ex se; quare si illis Coelestia et Spiritualia detecta fuissent, non modo rejecissent illa, sed etiam prophanavissent; quapropter Coelum illis ita clausum fuit, ut vix scirent quod Vita aeterna daretur; quod ita sit, manifeste patet ex eo, quod non agnoverint Dominum, tametsi universa Scriptura Sacra de Ipso prophetavit, et Adventum Ipsius praedixit; rejecerunt Ipsum propter illam solam causam, quia illos de Regno coelesti, et non de Regno terrestri docuit, voluerunt enim Messiam, qui illos super omnes Gentes in universo Mundo exaltaret, et non aliquem Messiam, qui saluti aeternae eorum consuleret.
206. Quod Scientia Correspondentiarum, per quam datur Sensus spiritualis Verbi, post illa tempora non detecta fuerit, fuit causa, quia Christiani in Primitiva Ecclesia perquam simplices fuerunt, ut coram illis non detegi potuerit, nam si detecta, illis nullius usus fuisset, nec intelligeretur. Post illorum tempora obortae sunt tenebrae super universum Christianum orbem, primum per Haeretica plurium circumsparsa, et mox postea per consulta et decreta CONCILII NICAENI de tribus Personis Divinis ab aeterno, et de Persona Christi ut Filio Mariae, et non ut Filio Jehovae Dei; inde scaturivit Fides justificationis hodierna, in qua adeuntur tres Dii in suo ordine, ex qua fide pendent omnia et singula hodiernae Ecclesiae, sicut membra corporis a suo Capite: et quia omnia Verbi ad confirmandum erroneam hanc Fidem applicuerunt, non potuit Sensus spiritualis detegi, nam si detecta fuisset, ad illam etiam Sensum eum applicuissent, et per id ipsum Sanctum Verbi prophanavissent, et sic sibi Coelum prorsus occlusissent1, et Dominum ab Ecclesia removissent.
1 Prima editio: occulusissent

207. Quod Scientia Correspondentiarum, per quam datur Sensus spiritualis, hodie revelata sit, est causa, quia nunc Divina Vera Ecclesiae in lucem prodeunt, et haec sunt, ex quibus Sensus spiritualis Verbi consistit; et dum haec in homine sunt, sensus literae Verbi non perverti potest: Sensus enim literae Verbi potest flecti huc illuc, sed si flectitur ad Falsum, tunc perit ejus Sanctitas interna et cum hac externa, at si flectitur ad Verum, manet illa; sed de his in sequentibus plura dicentur. Quod Sensus spiritualis hodie aperiretur, intelligitur per quod Johannes viderit Coelum apertum, et tunc Equum album, tum quod viderit et audiverit, quod Angelus stans in Sole omnes ad Caenam magnam1 convocaverit, de quibus in Apocalypsi Cap. XIX:11 ad 18. Quod autem diu non agnosceretur, intelligitur per Bestiam et per Reges terrae, qui facturi bellum cum Sedente super Equo albo, Apoc. XIX:19; ut et per Draconem, quod persequutus sit Mulierem, quae peperit Filium, usque in desertum2, et ibi ex ore suo ejecerit aquas sicut flumen, ut illam submergeret, Apoc. XII:13 ad 17.
1 Prima editio: magnum
2 Prima editio: dersertum

208. V. QUOD SENSUS SPIRITUALIS VERBI NON ALICUI POSTHAC DETUR, NISI QUI IN GENUINIS VERIS A DOMINO EST: Causa est, quia nemo potest Sensum spiritualem videre, nisi a solo Domino, et nisi in Divinis veris a Domino sit; Sensus enim spiritualis Verbi agit de Solo Domino et de Ipsius Regno, et ille Sensus est in quo1 sunt Angeli Ipsius in Coelo, est enim Divinum Ipsius Verum ibi; hoc homo violare potest, si in Scientia Correspondentiarum est, et per illam vult Sensum spiritualem Verbi ex propria intelligentia explorare, nam ex aliquibus Correspondentiis sibi notis potest Sensum illum pervertere, et illum ad confirmandum etiam Falsum trahere, et hoc foret violentiam inferre Divino Vero, et sic quoque Coelo, in quo illud habitat; quare si quis a se, et non a Domino, Sensum illum aperire vult, clauditur Coelum, quo clauso, homo aut nihil veri videt, aut spiritualiter insanit. Causa etiam est, quia Dominus per Verbum unumquemvis docet, et docet ex illis cognitionibus quae apud hominem sunt, et non immediate novas infundit, quare nisi homo in Divinis veris sit, aut si modo in paucis veris et simul in falsis, potest ex his falsificare vera; ut quoque fit ab unoquovis Haeretico quoad ipsum Sensum literae Verbi. Ne itaque aliquis in Sensum spiritualem intret, ac genuinum Verum, quod illius Sensus est, pervertat, Custodiae a Domino positae sunt, quae in Verbo per Cherubos intelliguntur.
1 Sic SS 26. Prima editio: quibus

209. 1] VI. MIRABILIA DE VERBO EX SENSU SPIRITUALI EJUS. In Mundo naturali non existunt aliqua Mirabilia ex Verbo, quia Sensus spiritualis ibi non apparet; nec intus ab homine recipitur, qualis ille in se est; at in Mundo spirituali apparent Mirabilia ex Verbo, quia omnes ibi spirituales sunt, ac spiritualia afficiunt hominem spiritualem, sicut naturalia naturalem. Mirabilia, quae in Mundo spirituali ex Verbo existunt, sunt plura, ex quibus pauca hic memorabo. Ipsum Verbum in adytis Templorum ibi lucet coram oculis Angelorum sicut magna Stella, quandoque sicut Sol, et quoque ex jubare circum circa apparent sicut Irides pulcherrimae; hoc fit ut primum aperitur adytum. 2] Quod omnia et singula Vera Verbi luceant, hoc mihi constare potuit ex hoc, quod quando aliquis versiculus ex Verbo super Charta exscribitur, et Charta projicitur in aerem, ipsa Charta luceat in tali forma, in quam secta est, quare possunt Spiritus per Verbum producere varias formas lucentes, et quoque avium et piscium. Tum, quod adhuc mirabilius est, quod dum aliquis fricat faciem, aut manus, aut vestes, quibus indutus est, Verbo aperto, applicando ejus scripturam illis, ipsa facies, manus et vestes, luceant, sicut staret in Stella luce ejus circumfusus; hoc persaepe vidi et miratus sum; inde constabat mihi, unde erat, quod facies Mosis luceret, quum Tabulas foederis e Monte Sinai deportaret.
3] Praeter illa dantur plura alia Mirabilia ibi, quae ex Verbo sunt, ut, quod si quis in falsis est, spectat ad Verbum in loco sancto jacens, oboriatur Caligo oculis ejus, et inde Verbum illi apparet nigrum, et quandoque sicut fuligine obsitum; si autem idem tangit Verbum, fit explosio cum fragore, et ille projicitur ad Angulum conclavis, et per horulam ibi jacet sicut mortuus. Si aliquid ex Verbo super charta a quodam qui in falsis est, exscribitur, et Charta projicitur versus Coelum, tunc in aere inter oculum ejus et Coelum fit similis explosio, et Charta discerpitur in floccos et evanescit: simile fit, si charta illa projicitur ad angelum1, qui in propinquo stat; hoc saepius vidi. 4] Exinde patuit mihi, quod nulla communicatio cum Coelo per Verbum sit illis, qui in falsis doctrinae sunt, sed quod lectio illorum diffluat in via, et pereat sicut pulvis pyrius Chartae inclusus, dum accenditur et ejicitur in aerem. Contrarium fit apud illos, qui in veris doctrinae per Verbum a Domino sunt; lectio Verbi ab illis penetrat usque in Coelum, et facit conjunctionem cum Angelis ibi. Ipsi Angeli, cum descendunt de Coelo ad aliquod munus obeundum infra, apparent circumobsiti stellis parvis, imprimis circum caput, quod signum est, quod Divina vera ex Verbo in illis sint.
5] Praeterea in Mundo spirituali dantur similia quae in terris, sed omnia et singula ibi ex origine spirituali, ita quoque datur aurum et argentum, et dantur Lapides pretiosi omnis generis, et horum origo spiritualis est Sensus literae Verbi; inde est, quod in Apocalypsi fundamenta muri Novae Hierosolymae describantur per duodecim Lapides pretiosos; causa est, quia per Fundamenta muri ejus significantur doctrinalia Novae Ecclesiae ex sensu literae Verbi; inde etiam est, quod in Ephodo Aharonis etiam fuerint duodecim Lapides pretiosi, Urim et Thumim vocati, et quod per illos responsa e Coelo data sint. Praeter haec, sunt adhuc plura Mirabilia ex Verbo, quae concernunt potentiam Veri ibi, quae tam immensa est, ut si describeretur, excederet omnem fidem; potentia enim talis est, ut evertat montes et colles ibi, illos transferat in longinquum, et projiciat in mare, praeter plura; in summa, Potentia Domini ex Verbo est infinita.
1 Prima editio: angulum


210. III.

Quod Sensus1 literae Verbi sit Basis, Continens, et Firmamentum Sensus spiritualis et coelestis ejus.

In omni Divino est Primum, Medium et Ultimum, ac Primum vadit per Medium ad Ultimum, et sic existit et subsistit; inde Ultimum est BASIS. Tum Primum est in Medio, et per Medium in Ultimo, ita Ultimum est CONTINENS; et quia Ultimum est Continens et Basis, est etiam FIRMAMENTUM. Ab Erudito comprehenditur, quod illa Tria nominari possint Finis, Causa et Effectus; tum Esse, Fieri et Existere, et quod Finis sit Esse, Causa sit Fieri, et Effectus sit Existere; consequenter quod in omni re completa, sit Trinum, quod vocatur Primum, Medium, et Ultimum, tum Finis, Causa et Effectus. Cum haec comprehenduntur, etiam comprehenditur, quod omne Divinum Opus in Ultimo sit Completum et Perfectum; et quoque quod in Ultimo, sit Omne, quia in illo Priora simul.
1 Prima editio: Senfus

211. Ex eo est, quod per TRIA in Verbo in Sensu spirituali intelligatur completum et perfectum, tum omne simul; et quia haec per illum Numerum significantur, ideo toties in Verbo adhibetur, quoties tale designatur; ut in his, Quod Esajas iret Nudus et discalceatus TRES ANNOS, Esaj. XX:3. Quod Jehovah TER vocaverit Samuelem, et quod Samuel TER cucurrerit ad Eli, et quod Eli TERTIA VICE intellexerit, I Sam. III:1 ad 8. Quod Jonathan diceret ad Davidem, quod occultaret se in agro TRIBUS DIEBUS; quod Jonathan postea ad latus lapidis jacularetur TRES SAGITTAS; et quod deinde David se incurvaret TRIBUS VICIBUS, coram Jonathane, I Sam. XX:5,12 ad 42. Quod Elias se mensus sit super filium Viduae TRIBUS VICIBUS, I Reg. XVII:21. Quod Elias jusserit ut funderent aquam super Holocaustum TRIBUS VICIBUS, I Reg. XVIII:34. Quod Jesus dixerit, quod Regnum Coelorum sit simile fermento, quod accipiens mulier abscondidit in TRIBUS SATIS, donec fermentaretur totum, Matth. XIII:33. Quod Jesus dixerit ad Petrum, quod TER abnegaturus sit Ipsum, Matth. XXVI:34. Quod Jesus TER dixerit Petro, amasne Me, Joh. XXI:15,16,17. Quod Jonas fuerit in ventre Ceti TRIBUS DIEBUS ET TRIBUS NOCTIBUS, Jon. II:1 1. Quod Jesus dixerit, quod Templum dissolveret, et Ipse illud per TRES DIES reaedificaret, Matth. XXVI:61 2. Quod Jesus in Gethsemane TRIBUS VICIBUS oraverit, Matth. XXVI:39 ad 44. Quod Jesus TERTIO DIE resurrexerit3, Matth. XXVIII:1: praeter multis aliis in locis, ubi Tria nominantur; et nominantur, ubi agitur de Opere finito et perfecto, quia hoc per illum Numerum significatur.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica et SS 29, sed 1:17 apud Biblia Anglica. Prima editio: Jon. II: 2
2 Prima editio: 31
3 Prima editio: refurrexerit

212. Sunt Tres Coeli, Supremum, Medium, et Infimum; Supremum Coelum facit Regnum Coeleste Domini, Medium Coelum facit Regnum Spirituale Ipsius, et Infimum coelum facit Regnum Ipsius Naturale: quemadmodum Tres Coeli sunt, ita quoque Tres Sensus Verbi sunt, Coelestis, Spiritualis, et Naturalis; cum quibus etiam coincidunt illa, quae supra n. 210 dicta sunt, videlicet quod Primum sit in Medio, et per Medium in Ultimo, prorsus sicut finis in causa, et per causam in effectu. Inde patet, quale est Verbum, quod nempe in Sensu literae ejus, qui est Naturalis, sit interior Sensus qui est Spiritualis, et in hoc intimus qui est Coelestis; et sic quod Ultimus Sensus, qui est Naturalis et vocatur Sensus literae, sit binorum Sensuum interiorum Continens, ita Basis et Firmamentum.
213. Ex his sequitur, quod Verbum absque Sensu literae ejus, foret sicut Palatium absque fundamento, ita sicut Palatium in aere, et non super Terra, quod modo foret umbra ejus, quae evanesceret. Tum quod Verbum absque Sensu literae ejus, foret sicut Templum, in quo plura Sancta sunt, et in medio ejus Adytum, absque tecto et pariete, quae sunt Continentia ejus; quae si abessent, vel si auferrentur, Sancta ejus a furibus diriperentur, et a bestiis terrae, et a volucribus Coeli violarentur, et sic dissiparentur. Similiter foret sicut Tabernaculum filiorum Israelis in deserto, in cujus intimo fuit Arca foederis, ac in medio ejus Candelabrum aureum, Altare aureum super quo suffimenta, tum Mensa super qua panes facierum, absque ultimis suis, quae erant aulaea, vela et columnae. Imo foret Verbum absque Sensu literae ejus, sicut Corpus humanum, absque integumentis ejus, quae vocantur Cutes, et absque sustentaculis, quae vocantur Ossa; absque his et illis diffluerent omnia interiora ejus. Ac foret sicut Cor et Pulmo in Thorace, absque integumento suo quod vocatur Pleura, et sustentaculis suis, quae vocantur Costae. Aut sicut Cerebrum, absque integumentis suis, quae vocantur dura et pia Mater, et absque communi Tegumento, Continente et Firmamento suo, quod vocatur Cranium. Simile foret cum Verbo absque Sensu literae ejus; quare dicitur apud Esajam, Quod Jehovah creet super omni gloria obtegumentum, Cap. IV:5.

214. IV.

Quod Divinum Verum in Sensu literae Verbi, sit in suo Pleno, in suo Sancto, et in sua Potentia.

1] Quod Verbum in Sensu literae sit in suo Pleno, in suo Sancto, et in sua Potentia, est quia bini Sensus priores seu interiores, qui vocantur Spiritualis et Coelestis, in Sensu naturali, qui est Sensus literae, sunt simul, ut supra n. 210 et 212, dictum est; sed quomodo sunt simul, porro dicetur. Datur in Coelo et in Mundo Ordo successivus, et Ordo simultaneus; in Ordine successivo succedit et sequitur unum post alterum, a supremis usque ad infimum; in Ordine autem simultaneo est unum juxta alterum, ab intimis usque ad extima. Ordo successivus est sicut Columna cum gradibus a summo ad imum; at Ordo simultaneus est sicut opus cohaerens cum peripheriis a Centro usque ad ultimam superficiem. 2] Nunc dicetur, quomodo Ordo successivus fit in Ultimo Ordo simultaneus; fit hoc modo; suprema Ordinis successivi fiunt intima Ordinis simultanei, et infima Ordinis successivi fiunt extima Ordinis simultanei; est comparative sicut Columna graduum subsidens fit Corpus cohaerens in plano. Ita formatur Simultaneum a Successivo, et hoc in omnibus et singulis Mundi naturalis, et in omnibus et singulis Mundi spiritualis, nam ubivis est Primum, Medium et Ultimum, ac Primum per Medium tendit et vadit ad suum Ultimum: sed probe intelligendum est, quod sint puritatis gradus, secundum quos fit uterque Ordo. 3] Nunc ad Verbum; Coeleste, Spirituale et Naturale, procedunt a Domino in Ordine successivo, et in Ultimo sunt in Ordine simultaneo; ita nunc Sensus coelestis et spiritualis Verbi sunt in Sensu ejus naturali simul. Dum hoc comprehenditur, videri potest, quomodo Sensus naturalis Verbi est continens, basis et firmamentum Sensus spiritualis et coelestis ejus; tum quomodo Divinum bonum et Divinum verum in Sensu literae Verbi est in suo Pleno, in suo Sancto, et in sua Potentia. Ex his constare potest, quod Verbum sit ipsum Verbum in suo Sensu literae, in hoc enim intus est spiritus et vita: hoc est, quod Dominus dicit, Verba, quae Ego loquor vobis, Spiritus et Vita sunt, Joh. VI:63, Dominus enim verba sua in Sensu naturali loquutus est. Sensus coelestis et spiritualis non sunt Verbum absque Sensu naturali, sunt enim sicut spiritus et vita absque corpore; et sunt, ut prius n. 213, dictum est, sicut Palatium cui non fundamentum.
215. 1] Vera Sensus literae Verbi quoad partem non sunt nuda vera, sed sunt apparentiae veri, ac sicut similitudines et comparationes, desumptae ex talibus quae in natura sunt, ita quae accommodata et adaequata sunt captui simplicium et quoque puerorum; sed quia simul sunt Correspondentiae, sunt genuini veri receptacula et habitacula; et sunt vasa quae continent, quemadmodum Poculum crystallinum continet nobile Vinum, Patina argentea edules cibos, et quemadmodum Vestes quae amiciunt, ut fasciae infantem, et decori amictus virginem; sunt etiam sicut scientifica naturalis hominis, quae in se comprehendunt perceptiones et affectiones veri spiritualis. Ipsa nuda vera, quae includuntur, continentur, investiuntur et comprehenduntur, sunt in Verbi Sensu spirituali, et nuda bona sunt in ejus Sensu coelesti. Sed hoc e Verbo illustretur, 2] “Jesus dixit, vae vobis Scribae et Pharisaei, quia purgatis exterius poculi et patinae, interiora vero sunt plena rapina et intemperantia; Pharisaee caece, purga prius interius poculi et patinae, ut sit etiam exterius mundum,” Matth. XXIII:25,26: hic loquutus est Dominus per similitudines et comparationes, quae simul sunt correspondentiae, et dixit poculum et patinam, et per Poculum non modo intelligitur sed etiam significatur Verum Verbi, per poculum enim intelligitur Vinum, et per vinum significatur verum; per Patinam autem intelligitur cibus, et per cibum significatur bonum; quare per purgare interius poculi et patinae, significatur purificare interiora mentis, quae sunt voluntatis et cogitationis, per Verbum; per ut sic exterius mundum sit, significatur quod sic exteriora purificata sint, quae sunt opera et sermones, nam haec ab illis trahunt suam essentiam. 3] Adhuc; Jesus dixit, homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et bysso, et oblectabat se quotidie splendide: et pauper quidam erat nomine Lazarus, qui projectus ad vestibulum ejus ulcerosus, Luc. XVI:19,20; hic etiam Dominus loquutus est per similitudines et comparationes, quae erant correspondentiae, et continebant spiritualia; per hominem divitem intelligitur Gens Judaica, quae1 dives vocatur, quia habebat Verbum, in quo sunt divitiae spirituales; per purpuram et byssum, quibus indutus erat, significatur bonum et verum Verbi, per purpuram bonum ejus, et per byssum verum ejus; per oblectare se quotidie splendide, significatur oblectatio quod illud haberent, et ex illo audirent plura in Templis et Synagogis; per Lazarum pauperem intelliguntur Gentes, quia non habebant Verbum; quod illae contemtae et rejectae a Judaeis essent, intelligitur per quod Lazarus ad vestibulum divitis esset projectus; per ulcerosum significatur, quod gentes ex ignorantia veri in multis falsis essent. 4] Quod Gentes per Lazarum intelligantur, fuit quia2 Gentes amabantur a Domino; sicut Lazarus, qui a mortuis resuscitatus est, amabatur a Domino, Joh. XI:3,5,36, et vocatur Ipsius amicus, Joh. XI:11; et accumbebat ad mensam cum Domino, Joh. XII:2. Ex his binis locis patet, quod vera et bona Sensus literae Verbi, sint sicut vasa, et sicut vestes nudi boni et veri, quae duo in Sensu spirituali et coelesti Verbi latent. 5] Quoniam Verbum in Sensu literae tale est, sequitur, quod illi, qui in Divinis veris sunt, et in fide, quod Verbum intus in suo sinu Sanctum Divinum sit, et magis illi, qui in fide sunt quod Verbum tale sit ex Sensu Spirituali et Coelesti ejus, dum in illustratione a Domino legunt Verbum, videant Divina vera in luce naturali; nam Lux Coeli, in qua est Sensus spiritualis Verbi, influit in Lucem naturalem, in qua est Sensus literae Verbi, ac hominis Intellectuale, quod vocatur Rationale, illuminat, et facit ut videat et agnoscat Divina vera ubi exstant et ubi latent: haec cum Luce Coeli influunt apud quosdam, quandoque etiam cum nesciunt.
1 Sic SS 40 et Worcester; Prima editio: qui
2 Prima editio: fuit,

216. Quoniam Verbum in intimo suo sinu ex Sensu coelesti ejus, est sicut mitis flamma quae incendit, et in medio suo sinu ex Sensu spirituali ejus, est sicut lux quae illustrat, inde Verbum in ultimo suo ex Sensu ejus naturali, est sicut Objectum diaphanum recipiens utrumque, quod ex flamma rubet sicut purpura, et ex luce candet sicut nix; ita est respective sicut Rubinus et sicut Adamas, ex flamma coelesti sicut Rubinus, et ex luce spirituali sicut Adamas. Quia tale est Verbum in Sensu literae, ideo Verbum in hoc1 Sensu intelligitur, I. per Lapides pretiosos, ex quibus constabant fundamenta Novae Hierosolymae. II. Tum per Urim et Thumim super Ephodo Aharonis2. III. Et quoque per Lapides pretiosos in Horto Edenis, in quo Rex Tyri3 dicitur fuisse. IV. Ut et per Aulaea, Vela et Columnas Tabernaculi. V. Pariter per Externa Templi Hierosolymitani. VI. Quod Verbum in sua gloria repraesentatum sit in Domino, cum transformatus. VIII. Quod Potentia Verbi in ultimis repraesentata sit per Naziraeos. VIII. De ineffabili Potentia Verbi. Sed haec singulatim illustranda sunt.
1 Prima editio: hoe
2 Prima editio: Atharonis
3 Prima editio: Tyti

217. 1] I. QUOD VERA SENSUS LITERAE VERBI INTELLIGANTUR PER LAPIDES PRETIOSOS, EX QUIBUS CONSTABANT FUNDAMENTA NOVAE HIEROSOLYMAE, in Apocalypsi1 Cap. XXI:17 ad 21. Supra n. 209 memoratum est, quod in Mundo Spirituali, aeque dentur Lapides pretiosi sicut in Mundo naturali, et quod origo Spiritualis illorum sit ex Veris in Sensu literae Verbi: hoc apparet incredibile, at usque est Veritas: inde est, quod ubicunque in Verbo nominantur Lapides pretiosi, per illos in Sensu spirituali intelligantur vera. Quod per Lapides pretiosos, ex quibus fundamenta muri circum Urbem Novam Hierosolymam dicuntur constructa, significentur Vera Doctrinae novae Ecclesiae, inde sequitur, quia per Novam Hierosolymam intelligitur Nova Ecclesia quoad Doctrinam ex Verbo, quare per Murum ejus, et per muri Fundamenta non aliud potest intelligi, quam Verbi Externum, quod est2 Sensus literae ejus; nam hic est, ex quo Doctrina est, et per Doctrinam Ecclesia, et ille est sicut Murus cum fundamentis, qui Urbem concludit et tutatur. 2] De Nova Hierosolyma et de ejus fundamentis, leguntur haec in Apocalypsi, “Angelus mensus est Murum Urbis Hierosolymae 144 Cubitorum, quae erat mensura hominis, hoc est, Angeli: et Murus habebat Fundamenta duodecim, omni Lapide pretioso exornata: Fundamentum primum jaspis, secundum sapphirus, tertium chalcedonius, quartum smaragdus, quintum sardonyx, sextum sardius, septimum chrysolithus, octavum beryllus, nonum3 topazius, decimum chrysoprasus, undecimum hyacinthus, duodecimum amethistus. Cap. XXI:14,17 ad 20 4: quod fundamenta muri duodecim, ex totidem Lapidibus pretiosis, fuerint, est causa, quia numerus duodecim significat omnia veri ex bono, hic itaque omnia doctrinae. Sed haec, ut et quae praecedunt et sequuntur in illo Capite, particulariter explicata, et ex parallelis5 locis ex Verbo Prophetico confirmata, videantur in APOCALYPSI NOSTRA REVELATA.
1 Prima editio: IN APOCALYPSI
2 Prima editio: sst
3 Prima editio: novum
4 Prima editio: Cap. XXI: 17 ad 20
5 Prima editio: paralelis

218. 1] II. QUOD BONA ET VERA VERBI IN SENSU LITERAE EJUS INTELLIGANTUR PER URIM ET THUMIM SUPER EPHODO AHARONIS. Urim et Thumim erant super Ephodo Aharonis, per cujus Sacerdotium repraesentatus est Dominus quoad Divinum Bonum, et quoad Opus salvationis; per Vestes Sacerdotii seu sanctitatis ejus repraesentata sunt Divina Vera a Domino; per Ephodum repraesentatum est Divinum Verum in suo Ultimo, ita Verbum in Sensu literae, nam hoc est Divinum Verum in suo ultimo; inde per duodecim Lapides pretiosos, cum Nominibus duodecim Tribuum Israelis, quae fuerunt Urim et Thumim1, repraesentata sunt Divina Vera ex Divino Bono in omni complexu. De his ita legitur apud Mosen, “Facient Ephodum ex [auro,] Hyacinthino2 et Purpura, coccineo Dibapho et Xylino intertexto.3 Postea facies4 Pectorale judicii, secundum opus Ephodi, et opplebis illud oppleturis lapidis; quatuor ordines lapis, Pyropus, Topazius, Smaragdus, primus ordo: Chrysoprasus, Sapphirus et Adamas, secundus ordo: Cyanus, Achates, et Amethystus, tertius ordo: Thalassius, Sardius et Jaspis, quartus ordo. Lapides hi erunt juxta Nomina filiorum Israelis; sculpturae sigilli juxta Nomen suum erunt pro duodecim Tribubus; et portabit Aharon super Pectorali judicii Urim et Thumim; sintque super corde Aharonis, cum ingredietur ante Jehovam,” Exod. XXVIII5 :6,15 ad 21,30. 2] Quid per Vestes Aharonis, ejus Ephodum, Pallium, Tunicam, Cidarim, Baltheum, repraesentatum est, in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis super illo Capite, explicatum est, ubi ostensum, quod per Ephodum repraesentatum sit Divinum Verum in suo ultimo; quod per Lapides pretiosos ibi repraesentata sint Vera pellucentia ex bono; per duodecim in quaterno ordine, omnia illa a primis ad ultima; per duodecim Tribus, omnia Ecclesiae; per Pectorale, Divinum Verum ex Divino Bono in Sensu universali; per Urim et Thumim, exsplendescentia Divini Veri ex Divino Bono in ultimis; Urim enim est ignis lucens, et Thumim exsplendescentia in Lingua Angelica, et integritas in Lingua Hebraea; tum, quod Responsa data sint per Lucis variegationes, et simul per tacitam perceptionem, vel per vivam vocem, praeter plura. Ex his constare potest, quod per hos Lapides etiam significata sint vera ex bono in Sensu ultimo Verbi; nec per alia dantur responsa e Coelo, quia in illo Sensu est Divinum procedens in suo Pleno.
1 Prima editio: Thumin
2 Ephodum ex [auro,] Hyacinthino ubi in prima editione Ephodum ex Hyacinthino
3 Prima editio: intertexto,
4 Prima editio: facient
5 Prima editio: XXXVIII

219. III. QUOD SIMILIA INTELLIGANTUR PER LAPIDES PRETIOSOS IN HORTO EDENIS, IN QUO REX TYRI DICITUR FUISSE. Legitur apud Ezechielem, Rex Tyri, tu obsignans demensum tuum, plenus sapientia, et perfectus pulchritudine; in Eden Horto Dei fuisti; omnis Lapis pretiosus tegumentum tuum, Rubinus, Topazius et Adamas, Tharschish1, Sardonyx et Jaspis, Sapphirus, Chrysoprasus et Smaragdus, et Aurum, Cap. XXVIII:12,13. Per Tyrum in Verbo significatur Ecclesia quoad cognitiones boni et veri; per Regem significatur Verum Ecclesiae; per Hortum Edenis significatur sapientia et intelligentia ex Verbo; per Lapides pretiosos significantur vera pellucentia ex bono, qualia sunt in Sensu literae Verbi, et quia haec per illos Lapides significantur, ideo vocantur Tegumentum ejus; quod Sensus literae tegat interiora Verbi, videatur2 supra n. 213.
1 Prima editio et SS45: Tharscish
2 Prima editio: videantur

220. IV. QUOD VERA ET BONA IN ULTIMIS, QUALIA SUNT IN SENSU LITERAE VERBI, REPRAESENTATA SINT PER AULAEA, VELA, ET COLUMNAS TABERNACULI. Per tabernaculum per Mosen in deserto exstructum repraesentatum est Coelum et Ecclesia, quare forma ejus a Jehovah super monte Sinai ostensa est; inde per omnia, quae in Tabernaculo illo erant, quae erant Candelabrum, Altare aureum pro suffitu, et Mensa super qua Panes facierum, repraesentata et significata sunt Sancta Coeli et Ecclesiae; et per Sanctum sanctorum, ubi erat Arca foederis, repraesentatum et inde significatum est intimum Coeli et Ecclesiae; et per ipsam Legem inscriptam binis Tabulis, significatum est Verbum, perque Cherubos supra illam significatae sunt custodiae ne sancta Verbi violentur. Nunc quia Externa suam essentiam trahunt ab Internis, et haec et illa ab Intimo, quod ibi erat Lex, ideo Sancta Verbi per omnia Tabernaculi repraesentata et significata sunt; inde sequitur, quod per ultima Tabernaculi, quae erant Aulaea, Vela et Columnae, quae erant tegumenta, continentia, et firmamenta, significata sint ultima Verbi, quae sunt Vera et Bona Sensus literae ejus: quia illa significata sunt, ideo omnia Aulaea et Vela facta sunt ex xylino intertexto, et hyacinthino et purpura, et coccineo dibapho, cum Cherubis, Exod. XXVI:1,31,36. Quid per Tabernaculum, et per omnia, quae in illo erant, in genere et in specie repraesentatum et significatum est, in ARCANIS COELESTIBUS1 super illo Capite Exodi, explicatum est, et ibi ostensum, quod per Aulaea et Vela repraesentata sint Externa Coeli et Ecclesiae, ita quoque Externa Verbi; tum quod per xylinum seu byssinum significatum sit Verum ex origine spirituali, per hyacinthinum Verum ex origine coelesti, per purpuram Bonum coeleste, per coccineum dibaphum Bonum spirituale; et per Cherubos custodiae interiorum Verbi.
1 Prima editio: GAELESTIBUS

221. V. QUOD PARITER PER EXTERNA TEMPLI HIEROSOLYMITANI, est causa, quia per Templum aeque ac per Tabernaculum repraesentatum est Coelum et Ecclesia, sed per Templum Coelum in quo sunt Angeli spirituales, at per Tabernaculum Coelum ubi sunt Angeli coelestes; Angeli spirituales sunt qui in Sapientia ex Verbo sunt, Angeli coelestes autem qui in Amore ex Verbo sunt. Quod per Templum Hierosolymitanum in supremo Sensu significatum sit Divinum Humanum Domini, docet Ipse apud Johannem, Solvite Templum hoc, et in Tribus diebus exsuscitabo illud; Ipse loquebatur de TEMPLO CORPORIS SUI, II:19,21; et ubi intelligitur Dominus, etiam intelligitur Verbum, quia Ipse est Verbum. Nunc quia per Interiora Templi repraesentata sunt Interiora Coeli et Ecclesiae, ita quoque Verbi, ideo per Exteriora ejus etiam repraesentata et significata sunt Exteriora Coeli et Ecclesiae, ita quoque Verbi, quae Sensus literae ejus sunt. De Exterioribus Templi legitur, Quod aedificata sint ex Lapide integro non Caeso, et ex Cedro intus; et quod omnes Parietes ejus intus sculpti essent Cherubis, Palmis, et Aperturis florum; et quod Solum obductum esset auro, I Reg. VI:7,15,29,30 1; per quae omnia etiam significantur Externa Verbi, quae Sancta Sensus literae ejus sunt.
1 Prima editio: VI:7,29,30

222. VI. QUOD VERBUM IN SUA GLORIA REPRAESENTATUM SIT IN DOMINO, CUM TRANSFORMATUS EST. De Domino coram Petro, Jacobo et Johanne, transformato legitur, Quod Facies Ipsius fulserit sicut Sol; Vestimenta Ipsius facta sint sicut Lux: et quod visi sint Moses et Elias cum Ipso loquentes: et quod Nubes lucida Discipulos obtexerit: et quod ex Nube audita sit vox, dicens, Hic est Filius meus dilectus, Ipsum audite, Matth. XVII:1 ad 5. Instructus sum, quod Dominus tunc repraesentaverit Verbum; per Faciem, quae fulsit sicut Sol, repraesentatum est Divinum Bonum Divini Amoris Ipsius; per Vestimenta, quae facta sicut Lux, Divinum Verum Divinae Sapientiae Ipsius; per Mosen et Eliam, Verbum Historicum et Propheticum, per Mosen Verbum quod per illum scriptum est, et in genere Verbum Historicum, et per Eliam omne Verbum Propheticum; per Nubem lucidam, quae obtexit Discipulos, Verbum in Sensu literae; quare ex hac Vox audita est, dicens, Hic est Filius meus dilectus, Ipsum audite: omnia enim Enuntiata et Responsa e Coelo, nusquam fiunt nisi per Ultima, qualia sunt in Sensu literae Verbi; fiunt enim in pleno a Domino.
223. 1] VII: QUOD POTENTIA VERBI IN ULTIMIS, REPRAESENTATA SIT PER NAZIRAEOS. Legitur in Libro Judicum, de Simsone, quod Naziraeus esset ab utero matris, et quod Potentia ejus constaret in Crinibus; per Naziraeum et Naziraeatum1 etiam significatur Crinis; quod Potentia ejus in Crinibus consisteret, manifestavit ipse, dicens, Novacula non ascendit super Caput meum, quia Naziraeus ego ab utero matris meae; si rador2, tunc recedet a me robur meum, et reddar infirmus, et ero sicut quivis homo, Jud. XVI:17. Nemo scire potest, cur Naziraeatus, per quem significatur Crinis, institutus est, et unde est, quod Simsoni fuerit robur ex Crinibus, nisi sciat quid per Caput in Verbo significatur; per Caput significatur Intelligentia, quae est Angelis et Hominibus a Domino per Divinum Verum, inde per Crines significatur intelligentia in ultimis seu extremis ex Divino Vero. Quia hoc per Crines significabatur, ideo statutum pro Naziraeis erat, Quod non raderent comam Capitis sui, quia illa est Naziraeatus Dei super Capite eorum, Num. VI:1 ad 21; et quoque ideo statutum est, Quod Summus Sacerdos, ac Filii ejus, non raderent Caput suum, ne morerentur, ac universa Domus Israelis irasceretur, Levit. X:6. 2] Quoniam Crines propter illam significationem, quae est ex correspondentia, tam sancti erant, ideo FILIUS HOMINIS, qui est Dominus quoad Verbum, describitur etiam quoad Crines, Quod essent tanquam Lana candida, tanquam nix, Apoc. I:14, similiter ANTIQUIS DIERUM, Dan. VII:9. Quoniam Crines significant Verum in ultimis, ita Sensum literae Verbi, ideo illi qui contemnunt Verbum in Mundo spirituali fiunt Calvi, et vicissim illi, qui Verbum magnipenderunt et Sanctum habuerunt, apparent in Comis decentibus: propter hanc correspondentiam factum est, quod 42 pueri, quia Elisaeum vocabant Calvum, a duabus Ursis discerpti sint, II Reg. II:23,24; nam Elisaeus repraesentabat Ecclesiam quoad3 Doctrinam e Verbo, et Ursae significant potentiam veri in ultimis. Quod Potentia Divini Veri, seu Verbi sit in Sensu literae ejus, est quia Verbum ibi est in suo Pleno, et quia in illo sunt Angeli utriusque Regni Domini et Homines simul.
1 Prima editio: Nazireatum
2 Nisi legeris radar, sic Worcester
3 Prima editio: quGad

224. 1] VIII: DE INEFFABILI POTENTIA VERBI. Vix aliquis hodie novit, quod aliqua Potentia insit Veris, putatur enim, quod modo sit verbum dictum a quodam qui in Potentia est, quod ideo faciendum sit, proinde quod Verum sit modo sicut halitus ex ore, et Sonus in aure; cum tamen Verum et Bonum sunt Principia omnium in utroque Mundo, Spirituali et Naturali, et quod sint, per quae Universum creatum est, et per quae Universum conservatur; et quoque per quae Homo factus est; quare duo illa sunt omne in omnibus. Quod Universum per Divinum Verum creatum sit, aperte dicitur apud Johannem, “In principio erat Verbum, et Deus erat Verbum, omnia per Illud facta sunt quae facta. Et Mundus per Illud factus est,” Cap. I:1,3,10; et apud Davidem, “Per Verbum Jehovae Coeli facti sunt,” Psalm. XXXIII:6, per Verbum utrinque intelligitur Divinum Verum. Quoniam Universum per Illud creatum est, ideo etiam Universum per Illud conservatur, nam sicut Subsistentia est perpetua Existentia, ita Conservatio est perpetua Creatio. 2] Quod Homo per Divinum Verum factus sit, est quia omnia hominis se referunt ad Intellectum et Voluntatem, ac Intellectus est Receptaculum Divini Veri, et Voluntas Divini Boni; proinde Mens humana, quae ex duobus illis principiis consistit, non aliud est, quam Forma Divini Veri et Divini Boni spiritualiter et naturaliter organizata; Cerebrum humanum est illa Forma; et quia totus Homo a sua Mente pendet, sunt omnia, quae in corpore ejus sunt, appendentiae, quae a duobus illis principiis actuantur et vivunt. 3] Ex his nunc constare potest, quam ob causam Deus ut Verbum in Mundum venit, et Homo factus est; quod hoc fuerit propter Redemptionem; tunc enim Deus per Humanum, quod erat Divinum Verum, induit omnem Potentiam, et Inferna, quae usque ad Coelos, ubi erant Angeli, succreverant, dejecit, subjugavit et sub suam obedientiam redegit, et hoc non per Verbum orale, sed per Verbum Divinum, quod est Divinum Verum; ac postea magnum Hiatum inter Inferna et Coelos aperuit, quem non1 quisquam ab Inferno transcendere potest; si conatur, in primo vestigio cruciatur2, sicut serpens super lamina ferri igniti, aut super acervo formicarum positus; diaboli et satanae enim, ut primum odorant Divinum Verum, actutum se in profundum praecipitant, et se in cavernas injiciunt, et obturant illas tam exacte ut ne pateat rima: causa est, quia voluntas eorum est in malis ac Intellectus in falsis, ita in oppositis Divino Bono et Divino Vero, et quia totus homo a duobus illis vitae principiis consistit, ut dictum est, ideo toti a capite ad calcem ad sensum oppositi tam graviter percelluntur. 4] Ex his constare potest, quod Potentia Divini Veri sit ineffabilis; et quia Verbum, quod in Ecclesia Christiana est, est continens Divini Veri in tribus gradibus, patet, quod illud sit, quod apud Johannem Cap.I:3,10, intelligitur: quod hujus Potentia ineffabilis sit, possum ex multis experientiae documentis in Mundo spirituali, confirmare, sed quia excedunt fidem, seu apparent incredibilia, illa adducere supersedeo, aliqua tamen videas supra n. 209 memorata. Ex his hoc MEMORIALE dabitur, quod Ecclesia, quae in Divinis Veris a Domino est, valeat super Inferna, et quod sit illa, de qua Dominus dixit ad Petrum, Super hac Petra aedificabo Ecclesiam meam, et portae Inferni non praevalebunt illi, Matth. XVI:18; haec dixit Dominus, postquam Petrus confessus est, Quod Christus esset Filius Dei viventis, Vers. 16; haec Veritas intelligitur ibi per Petram; per Petram enim ubivis in Verbo intelligitur Dominus quoad Divinum Verum.
1 Prima editio: nion
2 Prima editio: crucatur


225. V.

Quod Doctrina Ecclesiae ex Sensu literae Verbi haurienda sit, et per illum confirmanda.

In praecedente Articulo ostensum est, quod Verbum in Sensu literae sit in suo Pleno, in suo Sancto, et in sua Potentia, et quia Dominus est Verbum, ac Primus et Ultimus, ut Ipse dicit in Apocalypsi Cap. I:17, sequitur, quod Dominus in illo Sensu sit maxime praesens, et quod ex illo doceat et illustret hominem; sed haec demonstranda sunt in hoc ordine, I: Quod Verbum absque Doctrina non intelligatur. II. Quod Doctrina e Verbi Sensu literae haurienda sit[et per illum confirmanda]1. III. At quod Divinum Verum, quod Doctrinae est, non appareat aliis, quam qui in illustratione2 a Domino sunt.
1 Sic n. 229
2 Prima editio: iilustratione

226. 1] QUOD VERBUM ABSQUE DOCTRINA NON INTELLIGATUR, causa est, quia Verbum in Sensu literae ex meris Correspondentiis consistit, ob finem ut Spiritualia et Coelestia inibi simul sint, ac unaquaevis vox illorum continens et fulcrum1 sit; idcirco Divina Vera in Sensu literae raro sunt nuda, sed vestita, quae vocantur Apparentiae veri, et sunt plura accommodata captui simplicium, qui cogitationes non supra talia quae vident ante oculos, elevant; et aliqua, quae apparent sicut contradictiones, cum tamen in Verbo in spirituali sua luce spectato nulla contradictio datur; et quoque in quibusdam locis apud Prophetas sunt Nomina locorum et personarum collata, ex quibus non aliquis Sensus potest elici. Cum itaque Verbum in Sensu literae tale est, constare potest, quod non possit absque Doctrina intelligi. 2] Sed Exempla illustrent; dicitur, Quod Jehovam poeniteat, Exod. XXXII:12,14, Jon. III:9, Cap. IV:2; et quoque dicitur, Quod Jehovam non poeniteat, Num. XXIII:19, I Sam. XV:29; haec absque Doctrina non conformantur. Dicitur, Quod2 Jehovah3 visitet iniquitatem Patrum super filios ad tertiam et quartam generationem, Num. XIV:18; et quoque dicitur, Quod non morietur pater propter filium, nec filius propter patrem, sed quisque in peccato suo, Deut. XXIV:16; haec non discordant sed concordant per Doctrinam. 3] Dicit Jesus, Petite, et dabitur vobis, quaerite et invenietis, et pulsanti aperietur, Matth. VII:7,8, Cap. XXI:21,22; absque Doctrina crederetur, quod quisque accepturus sit, quod petit; sed ex Doctrina scitur, quod quicquid homo petit ex Domino, hoc detur; hoc etiam Dominus docet, Si manseritis in Me, et verba mea in vobis manserint, quicquid volueritis petite, et fiet vobis, Joh. XV:7. 4] Dicit Dominus, Beati pauperes, quia illorum est Regnum Dei, Luc. VI:20; absque Doctrina cogitari potest, quod Pauperibus sit Coelum, et non Divitibus; sed Doctrina docet, quod Pauperes spiritu intelligantur, nam dicit Dominus, Beati pauperes spiritu, quia eorum est Regnum4 coelorum, Matth. V:3 5. 5] Porro dicit Dominus, Ne judicate ne judicemini, cum quo judicio judicatis, judicabimini, Matth. VII:1,2, Luc. VI:37; absque Doctrina potest quis adduci ad confirmandum, quod non judicandum sit de malo quod sit malus; sed ex Doctrina licet judicare, at juste, dicit enim Dominus, Justum judicium judicate, Joh. VII:24. 6] Jesus dicit, “Nolite vocari Doctor, quia unus est Doctor vester, Christus: ne vocetis patrem vestrum in terra; unus namque est Pater vester in Coelis: nec vocemini Magistri, unus enim est vester Magister6, Christus,” Matth. XXIII:8,9,10, absque Doctrina foret, quod non liceat vocare aliquem Doctorem, Patrem, et Magistrum, sed ex Doctrina scitur, quod liceat7 in naturali Sensu, sed non in spirituali. 7] Jesus dixit ad Discipulos, Quando sedebit Filius hominis super Throno gloriae suae, sedebitis etiam vos super duodecim Thronis judicantes duodecim Tribus Israelis, Matth. XIX:28, ex his verbis concludi potest, quod etiam Discipuli Domini judicaturi sint, cum tamen neminem judicare possunt; Doctrina itaque revelabit hoc arcanum per hoc, quod Solus Dominus, qui est Omniscius, et novit omnium corda, judicaturus sit, et judicare possit; et quod per duodecim Discipulos Ipsius, intelligatur Ecclesia quoad omnia vera et bona, quae ei sunt a Domino per Verbum; ex quo Doctrina concludit, quod illa judicatura sint unumquemvis, secundum Domini verba apud Johannem Cap. III:17,18; Cap. XII:47,48. His similia sunt plura alia in Verbo, ex quibus manifeste patet, quod Verbum absque Doctrina non intelligatur.
1 Prima editio: fulerum
2 Prima editio: quod (absque italicis)
3 Prima editio: Jehovab
4 Prima editio: Rcgnum
5 Prima editio: 5
6 Prima editio: Magisier
7 Prima editio: lieeat

227. Verbum per Doctrinam non modo intelligitur, sed etiam in intellectu lucet, est enim sicut Candelabrum cum accensis lucernis; homo tunc videt plura quam prius viderat, et quoque intelligit illa, quae non prius intellexerat; obscura et discordantia vel non videt et praeterit, vel videt et explicat ut cum Doctrina concordent. Quod Verbum ex Doctrina videatur, et quoque secundum illam explicetur, testatur Experientia in Christiano Orbe; Omnes Reformati vident Verbum ex sua Doctrina, et Verbum secundum illam explicant; similiter Pontificii ex sua, et secundum illam; imo Judaei ex sua, et secundum illam; consequenter falsa ex Doctrina falsa, et vera ex Doctrina vera. Ex his patet, quod Doctrina vera sit instar lucernae in tenebris, ac instar indicis in viis.
228. Ex his constare potest, quod qui Verbum absque Doctrina legunt, sint in obscuro de omni veritate, et quod Mens eorum sit vaga et incerta, prona in errores, et quoque facilis ad haereses, quas etiam amplectuntur, si favor aut auctoritas aspirat, et fama non periclitatur1: est enim Verbum illis tanquam Candelabrum absque lumine, ac vident in umbra sicut multa, et tamen vix aliquid vident, nam sola Doctrina est lucerna: vidi tales exploratos ab Angelis, ac inventos, quod confirmare possent ex Verbo quodcunque volunt, et quod confirment, imprimis illa quae sunt amoris sui, et amoris illorum, quibus favent: at vidi illos nudatos vestibus, signum quod essent absque veris; vestes ibi sunt vera.
1 Prima editio: pereclitatur

229. II. QUOD DOCTRINA EX SENSU LITERAE VERBI HAURIENDA SIT, ET PER ILLUM CONFIRMANDA; causa est, quia Dominus ibi est praesens, ac docet et illustrat, nam Dominus nusquam operatur aliquid nisi in pleno, et Verbum in Sensu literae est in suo pleno, ut supra ostensum est; inde est, quod Doctrina e Sensu literae haurienda sit. Doctrina genuini Veri ex Sensu literali1 Verbi etiam plene potest hauriri, nam Verbum in illo Sensu est tanquam homo vestitus, cui facies est nuda, et quoque manus sunt nudae; omnia quae ad fidem et vitam hominis, ita quae ad salutem ejus pertinent, sunt ibi nuda; reliqua autem vestita; et in multis locis, ubi vestita sunt, transparent, sicut obvia mulieri per tenue sericum ante faciem: etiam vera Verbi, sicut multiplicantur ex amore illorum, et sicut per hunc ordinantur, ita clarius et clarius pellucent et apparent.
1 Prima editio: liserali

230. Credi potest quod Doctrina genuini veri comparari possit per Sensum spiritualem Verbi, qui datur per scientiam correspondentiarum; at Doctrina per illum non comparatur, sed modo illustratur et corroboratur, nam ut prius n. 208 dictum est, potest homo Verbum per aliquot Correspondentias notas falsificare, conjungendo et applicando illas ad confirmandum id quod Menti ejus ex principio capto inhaeret. Praeterea Sensus spiritualis non datur alicui nisi a Solo Domino, et custoditur ab Ipso, sicut custoditur Coelum angelicum, nam hoc in illo est.
231. 1] III: QUOD GENUINUM VERUM, QUOD DOCTRINAE ERIT, IN SENSU LITERAE VERBI, NON APPAREAT ALIIS, QUAM QUI IN ILLUSTRATIONE SUNT A DOMINO. Illustratio est a Solo Domino, et apud illos, qui amant vera quia vera sunt, et faciunt illa usus vitae; apud alios non datur illustratio in Verbo. Quod illustratio sit a Solo Domino, est quia Verbum est ab Ipso, et inde Ipse in illo; quod illustratio sit illis, qui amant vera quia vera sunt, et faciunt illa usus vitae, est quia illi in Domino sunt et Dominus in illis, est enim Dominus ipsa Veritas, ut in Capite de Domino ostensum est; et tunc Dominus amatur, quando vivitur secundum Divina Ipsius vera, ita quando fiunt usus ex illis, secundum haec apud Johannem, “In die illo cognoscetis, quod vos in Me, et Ego in vobis; qui habet praecepta Mea et facit illa, ille amat Me, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Me Ipsum, et ad illum veniam, et mansionem apud illum faciam,” Cap. XIV:20,21,23. Hi sunt, qui in illustratione sunt, cum legunt Verbum, et apud quos Verbum lucet et translucet. 2] Quod Verbum apud illos luceat et transluceat, est quia singulis Verbi Sensus spiritualis et Coelestis inest, et hi Sensus sunt in luce Coeli, quare Dominus per illos et illorum lucem, influit in Sensum naturalem Verbi, et in hujus lucem apud hominem; inde homo ex interiore perceptione agnoscit Verum, et dein in cogitatione sua videt illud, et hoc quoties in affectione veri propter Verum est; ex affectione enim venit perceptio, ex perceptione cogitatio, et sic fit agnitio, quae fides vocatur.
232. Contrarium fit illis, qui ex Doctrina Religionis falsae legunt Verbum; et plus illis, qui Doctrinam illam ex Verbo confirmant, et tunc spectant ad sui gloriam et ad Mundi opes; apud hos Vera Verbi sunt sicut in Umbra noctis, et falsa sicut in luce diei; legunt Vera, sed non vident illa, et si umbram illorum vident, falsificant illa; sunt hi, de quibus Dominus dicit, Quod oculos habeant, et non videant, et quod aures, et non intelligant, Matth. XIII:14,15. Inde fit lux eorum in rebus spiritualibus, quae Ecclesiae sunt, mere naturalis, et visus mentis illorum sicut videntis larvas in lecto dum expergiscitur, aut sicut noctambuli, qui credit se vigilem cum dormit.
233. Datum est loqui cum multis post mortem, qui crediderunt se sicut Stellas lucituros in Coelo, quia, ut dixerunt, sanctum habuerunt Verbum, saepius perlegerunt illud, plura inde collegerunt, per quae fidei suae dogmata confirmaverunt1, et propter id ut Docti celebrati sunt, ex quo crediderunt se Michaeles et Raphaeles futuros; sed plures ex illis explorati sunt, ex quo amore studuerunt Verbo, ac inventi, quod aliqui ex amore sui, ut sicut Primates Ecclesiae colerentur, et aliqui ex amore Mundi, ut lucrarentur opes; hi dum etiam explorati sunt, quid scirent ex Verbo, compertum est, quod inde nihil genuini veri scirent, sed modo tale, quod vocatur Verum falsificatum, quod in se est putre falsum, in Coelo enim putet; et dictum est illis, quod hoc illis esset ex causa, quia Ipsi et Mundus essent fines, dum legerunt Verbum, et non verum fidei et bonum vitae; et cum ipsi et mundus sunt fines, tunc Mens in legendo Verbum haeret in seipsis et in mundo, et inde cogitant jugiter ex suo proprio, et Proprium hominis in caligine quoad omnia, quae Coeli et Ecclesiae sunt, est; in quo statu non potest homo a Domino subduci, et elevari in lucem Coeli, proinde nec aliquem influxum a Domino per Coelum recipere. Vidi etiam hos in Coelum admissos, et cum ibi inventi sunt quod absque veris essent, dejecti sunt; sed usque apud illos remansit fastus quod meruerint. Aliter factum est cum illis, qui studuerunt Verbo ex affectione sciendi Verum quia est verum, et inservit usibus vitae, non modo suae, sed etiam proximi; illos vidi elevatos in Coelum, et sic in lucem, in qua est Divinum Verum ibi, et simul tunc exaltatos in Sapientiam Angelicam, et in felicitatem ejus, in qua sunt Angeli Coeli.
1 Prima editio: confirnaverunt


234. VI.

Quod per Sensum literae Verbi sit conjunctio cum Domino, et consociatio cum Angelis.

VI. Quod per Verbum sit conjunctio cum Domino, est quia Ipse est Verbum, hoc est, ipsum Divinum Verum et Divinum Bonum inibi: quod per Sensum literae sit conjunctio, est quia Verbum in illo Sensu est in suo pleno, in suo sancto, et in sua potentia, ut supra in suo Articulo ostensum est: Conjunctio illa non apparet homini, sed est in affectione veri, et in perceptione ejus. Quod per Sensum literae sit consociatio cum Angelis coeli, est quia illi Sensui inest Sensus spiritualis et Sensus coelestis: et in his Sensibus sunt Angeli, Angeli Regni Spiritualis Domini in Sensu spirituali Verbi, et Angeli Regni coelestis Ipsius in Sensu coelesti ejus; hi bini Sensus evolvuntur ex Sensu naturali Verbi, dum homo, qui sanctum habet Verbum, legit illud. Evolutio est instantanea, proinde etiam consociatio.
235. Quod Angeli spirituales in Sensu spirituali Verbi sint, ac Angeli coelestes in Sensu coelesti ejus, manifestatum est mihi per multam experientiam: datum est percipere, quod cum legi Verbum in Sensu literae ejus, communicatio facta sit cum Coelis, nunc cum hac Societate ibi, nunc cum illa; quae ego secundum Sensum naturalem intellexi, Angeli spirituales secundum Sensum spiritualem, et Angeli coelestes secundum Sensum coelestem, intellexerunt; et hoc in instanti; quia haec communicatio, per aliquot millenas vices percepta est, de illa non relicta est mihi ulla dubitatio. Sunt etiam Spiritus, qui infra Coelos sunt, et hac communicatione abutuntur, recitant enim aliquot dicta ex Sensu literae Verbi, et illico animadvertunt et notant Societatem, cum qua communicatio fit; hoc etiam saepe vidi et audivi. Ex his per vivam experientiam datum est scire, quod Verbum quoad sensum literae ejus, sit Divinum medium conjunctionis cum Domino, et consociationis cum Angelis coeli.
236. 1] Sed illustrabitur per Exempla, quomodo Angeli spirituales percipiunt suum Sensum, et Angeli Coelestes suum, ex Sensu naturali, quando homo legit Verbum; Exemplis sint quatuor praecepta decalogi; ut QUINTUM PRAECEPTUM, Non occides; homo per hoc non modo intelligit occidere, sed etiam odio habere, et vindictam spirare usque ad necem: Angelus spiritualis pro occidere intelligit diabolum agere, et necare animam hominis: Angelus autem coelestis pro occidere intelligit Dominum odio habere, et Verbum. 2] SEXTUM PRAECEPTUM, Non adulteraberis; homo per adulterari intelligit scortari, obscaena facere, lasciva loqui, et spurca cogitare: Angelus spiritualis pro adulterari intelligit adulterare bona Verbi, et falsificare vera ejus: Angelus autem coelestis pro adulterari intelligit negare Divinum Domini, et prophanare Verbum. 3] SEPTIMUM PRAECEPTUM, Non furaberis; homo per furari intelligit furari, defraudare, et sub aliqua specie proximo auferre sua bona: Angelus spiritualis pro furari intelligit deprivare alios suae fidei veris et bonis per falsa et mala; Angelus autem coelestis pro furari intelligit attribuere sibi illa quae Domini sunt, ac vindicare sibi justitiam et meritum Ipsius. 4] OCTAVUM PRAECEPTUM, Non false testaberis; homo per false testari etiam intelligit mentiri, et aliquem diffamare: Angelus [spiritualis]1 pro false testari intelligit dicere et persuadere, quod falsum sit verum, ac malum sit bonum, et vicissim: Angelus autem coelestis pro false testari intelligit blasphemare Dominum, et Verbum. 5] Ex his videri potest, quomodo evolvitur et extrahitur spirituale et coeleste ex Sensu naturali Verbi, cui insunt; et quod mirabile est, Angeli extrahunt sua, praeter quod sciant, quid homo cogitat; at usque cogitationes Angelorum et hominum unum faciunt per Correspondentias, sicut finis, causa, et effectus; fines etiam actualiter sunt in Regno coelesti, causae in Regno spirituali, et effectus in Regno naturali; inde nunc est consociatio hominum cum Angelis per Verbum.
1 Sic SS 67.

237. Quod Angelus spiritualis ex Sensu literae Verbi extrahat et evocet spiritualia, et Angelus Coelestis coelestia, est quia illa naturae illorum concordant, et homogenea sunt; quod ita fiat, illustrari potest per similia in Tribus naturae Regnis, Animali, Vegetabili et Minerali. In REGNO ANIMALI; ex Cibo, cum factus est Chylus, hauriunt et evocant Vasa suum sanguinem, fibrae nerveae suum succum, ac substantiae quae sunt origines fibrarum, suum spiritum. In REGNO VEGETABILI; Arbor cum trunco, ramis, foliis, et fructibus stat super Radice sua, et ex humo per radicem extrahit et evocat succum crassiorem pro trunco, ramis et foliis, puriorem pro carne fructuum, et purissimum pro seminibus intra fructus. In REGNO MINERALI; in gremio terrae in quibusdam locis sunt Minerae impraegnatae auro, argento, cupro et ferro; ex halitibus et effluviis e petris, trahit aurum suum elementum, argentum suum, [cuprum suum,]1 et ferrum suum, et aqueum vehit illa circum circa.
1 Sic Worcester. Cf SS 66.

238. 1] Verbum in litera est sicut Theca, in qua in ordine jacent lapides pretiosi, uniones, et diademata; homo, qui sanctum habet Verbum, et propter usus vitae legit illud1, ejus mentis cogitationes sunt comparative, sicut qui thecam talem in manu tenet, et mittit illam ad Coelum, et haec in ascensu aperitur, et pretiosa inibi ad Angelos veniunt, qui ex illis visis et lustratis penitus delectantur; haec illorum2 delectatio communicatur cum homine, et facit consociationem, et quoque communicationem perceptionum. 2] Propter hanc consociationem cum Angelis, et simul conjunctionem cum Domino, instituta est SANCTA COENA, in qua PANIS fit in Coelo Divinum Bonum et VINUM fit Divinum Verum, utrumque a Domino: talis Correspondentia est ex Creatione, propter finem, ut Coelum Angelicum et Ecclesia in terris, et in genere Mundus spiritualis cum Mundo naturali, unum faciat, et Dominus se cum utroque simul conjungat.
1 Prima editio: illad
2 Prima editio: llorum

239. Quod Consociatio hominis cum Angelis fiat per Sensum naturalem seu literalem Verbi, est quoque causa, quia in unoquovis homine ex creatione sunt tres Gradus vitae, coelestis, spiritualis, et naturalis; sed homo in naturali est, quamdiu in Mundo, et tunc tantum in spirituali angelico, quantum in genuinis veris est, et tantum in coelesti, quantum in vita secundum illa est; at usque non venit in ipsum spirituale et coeleste, quam post mortem, quia haec duo inclusa et recondita sunt in ideis naturalibus ejus; quare cum naturale per mortem abit, remanet spirituale et coeleste, ex quibus tunc fiunt ideae cogitationis ejus. Ex his constare potest, quod in Solo Verbo sit spiritus et vita, sicut Dominus dicit, Verba, quae Ego loquor vobis, spiritus et vita sunt, Joh. VI:63. Aqua, quam Ego dabo vobis, fiet fons aquae salientis in vitam aeternam, Joh. IV:14. Homo non ex solo pane vivit, sed ex omni Verbo egrediente ex ore Dei, Matth. IV:4. Operamini cibum, qui manet in vitam aeternam, quem Filius hominis vobis dabit, Joh. VI:27.

240. VII.

Quod Verbum in omnibus Coelis sit, et quod inde sapientia angelica.

Quod Verbum in Coelis sit, non est hactenus notum, nec potuit notum fieri, quamdiu Ecclesia ignoravit, quod Angeli et Spiritus sint homines, prorsus similes facie et corpore hominibus in nostro Mundo, et quod apud illos similia sint quae apud homines in omnibus, cum sola differentia, quod illi Spirituales sint, et quod omnia quae apud illos sunt, ex origine spirituali sint, et quod homines in Mundo naturales, et quod omnia apud eos, ex origine naturali sint. Quamdiu hoc latuit, non potuit sciri, quod Verbum etiam in Coelis sit, et quod legatur ab Angelis ibi, et quoque a Spiritibus qui sub Coelis sunt. Sed ne hoc lateret in perpetuum, datum est mihi in consortio esse cum Angelis et Spiritibus, et loqui cum illis, et videre quae apud illos, et postea referre plura quae vidi et audivi; hoc factum est in Opere de COELO ET INFERNO, Londini Anno 1758 edito; ex quo videri potest, quod Angeli et Spiritus sint homines, et quod omnia in copia apud illos sint, quae apud homines in Mundo: Quod Angeli et Spiritus homines sint, videatur in illo Opere, n. 73 ad 77, et n. 453 ad 460 1. Quod similia sint apud illos, quae apud homines in Mundo, n. 170 ad 190: tum etiam, quod Cultus Divinus, et quod Praedicationes in Templis, apud illos sint, n. 221 ad 227. Et quod Scripturae et quoque Libri, n. 258 2 ad 264; et quod Scriptura sacra seu Verbum, n. 259.
1 Prima editio: 456
2 Prima editio: 253

241. 1] Quod Verbum in Coelo attinet, hoc scriptum est stylo spirituali, qui prorsus differt a stylo naturali; stylus spiritualis consistit ex meris literis, quarum unaquaevis involvit quendam Sensum, et sunt lineolae, strophae et punctationes supra et inter literas, et in illis, quae exaltant Sensum. Literae apud Angelos Regni spiritualis sunt similes literis typographicis in nostro Mundo; et literae apud Angelos Regni Coelestis sunt apud quosdam similes literis Arabicis, apud quosdam literis vetustis Hebraicis, sed inflexis supra et infra, cum signaturis supra, inter, et intra, harum etiam quaelibet involvit integrum Sensum. 2] Quia talis est scriptura illorum, ideo Nomina personarum et locorum in Verbo apud illos signata sunt, inde a sapientibus intelligitur quid spirituale et coeleste per quodlibet significatur, sicut per Mosen Verbum Dei per illum scriptum, et in communi sensu Verbum Historicum, per Eliam Propheticum, per Abrahamum, Isacum et Jacobum Dominus quoad Divinum coeleste, Divinum spirituale, et Divinum naturale; per Aharonem Sacerdotium, per Davidem Regium, utrumque Domini; per Nomina filiorum Jacobi, seu duodecim Tribuum Israelis, varia Coeli et Ecclesiae; similia per Nomina duodecim Discipulorum Domini; per Zionem et Hierosolymam Ecclesia quoad doctrinam e Verbo; per terram Canaanem ipsa Ecclesia; per Loca et Urbes ibi cis et trans Jordanem, varia quae Ecclesiae et ejus doctrinae sunt. Simile est cum Numeris; hi nec in Verbis quae in Coelo, sunt, sed pro illis res, quibus numeri correspondent. Ex his constare potest, quod Verbum in Coelo sit quoad Sensum literalem simile, et simul correspondens nostro Verbo, et sic quod unum sint. 3] Hoc mirabile est, quod Verbum in Coelis ita scriptum sit, ut simplices illud simpliciter intelligant, ac ut sapientes sapienter; sunt enim plures strophae et signaturae supra literas, quae, ut dictum est, exaltant Sensum; simplices ad illas non attendunt, nec illas norunt; at sapientes attendunt, quisque secundum suam Sapientiam, usque ad summam. Exemplar Verbi ab Angelis a Domino inspiratis scriptum, apud unamquamque Societatem majorem, in Sacrario ejus, repositum est, ne Verbum quoad aliquod punctum alibi immutetur. Verbum, quod in nostro Mundo est, simile est Verbo Coeli in eo, quod simplices illud simpliciter intelligant, et sapientes sapienter; sed hoc fit alio modo.
242. Quod omnis sapientia sit Angelis per Verbum, hoc fatentur ipsi, nam quantum in Verbi intellectu sunt, tantum in luce sunt; Lux Coeli est Divina Sapientia, quae coram oculis eorum est Lux. In Sacrario, in quo1 Exemplar repositum est, est Lux flammea et candida, excedens omnem gradum lucis, quae extra illud in Coelo est. Sapientia Angelorum Coelestium excedit Sapientiam Angelorum spiritualium, paene sicut sapientia horum Angelorum excedit sapientiam hominum; et hoc ex causa, quia Angeli coelestes in bono amoris a Domino sunt, et Angeli spirituales in veris sapientiae a Domino sunt; et ubi bonum amoris est, ibi residet sapientia simul; at ubi vera sunt, ibi non residet plus sapientiae, quam quantum simul bonum amoris. Haec causa est, quod Verbum in Regno Coelesti Domini aliter scriptum sit quam in Regno Spirituali Ipsius; nam in Verbo Regni coelestis sunt expressa bona amoris, et signa sunt affectiones amoris, at in Verbo Regni spiritualis sunt expressa vera sapientiae, et signa sunt perceptiones interiores veri. Ex his concludi potest, qualis Sapientia in Verbo, quod in Mundo est, recondita latet; in illo enim latet omnis Sapientia angelica, quae ineffabilis est; et in illam venit homo post mortem, qui a Domino per Verbum angelus fit.
1 Sic SS 73, Prima editio: pro


243. VIII.

Quod Ecclesia sit ex Verbo, et quod talis sit apud hominem, qualis ei est intellectus Verbi.

Quod Ecclesia sit ex Verbo, hoc non cadit in dubium, nam supra ostensum est, quod Verbum sit Divinum Verum, n. 189 ad 192; Quod ex Verbo sit Doctrina Ecclesiae, n. 225 ad 233, et quod per Verbum sit conjunctio cum Domino, n. 234 ad 239; sed quod intellectus Verbi faciat Ecclesiam, hoc in dubium vocari potest, quoniam sunt qui credunt, quod ab Ecclesia sint quia Verbum habent, id legunt, vel a Praedicatore audiunt, et aliquid ex sensu literae ejus sciunt; sed quomodo hoc et illud in Verbo intelligendum est, non sciunt, et quidam non tanti aestimant: quare hic confirmabitur, quod non Verbum faciat Ecclesiam, sed intellectus ejus, et quod Ecclesia talis sit, qualis est intellectus Verbi apud illos, qui in Ecclesia sunt.
244. Quod Ecclesia sit secundum intellectum Verbi, est quia Ecclesia est secundum vera fidei et bona charitatis, et haec duo sunt universalia, quae non modo circumsparsa sunt per totum1 sensum literalem Verbi, sed etiam intus latent sicut pretiosa in thesauris: coram omni homine apparent illa quae in Sensu literali ejus sunt, quia influunt directe in oculos, at quae in Sensu spirituali latent, illa non apparent nisi eis, qui amant vera quia vera sunt, et faciunt bona quia bona; coram his manifestatur thesaurus, quem Sensus literalis tegit et custodit; et haec sunt, quae essentialiter faciunt Ecclesiam.
1 Prima editio: tolum

245. 1] Quod Ecclesia sit secundum Doctrinam ejus, et quod Doctrina sit ex Verbo, notum est; sed usque Doctrina non instaurat Ecclesiam, sed integritas et puritas Doctrinae, consequenter intellectus Verbi; sed specialem Ecclesiam, quae est apud hominem in singulari, non instaurat et facit Doctrina, sed fides et vita secundum illam; similiter Verbum non instaurat et facit Ecclesiam in specie apud hominem, sed fides secundum vera, et vita secundum bona, quae inde haurit et sibi applicat. Verbum est sicut Fodina, in qua aurum et argentum in profundo in omni copia sunt, ac sicut Fodina, in qua interius et interius lapides plus et plus pretiosi latent; hae fodinae aperiuntur secundum intellectum Verbi; absque intellectu Verbi, quale1 est in se, in suo sinu, et in sua profunditate, illud non plus faceret Ecclesiam apud hominem, quam Fodinae illae in Asiatico orbe facerent Europaeum divitem; aliter si foret inter illarum possessores et operarios. 2] Verbum apud illos, qui scrutantur vera fidei et bona vitae inde, est sicut sunt Gazae apud Regem Persiae, aut apud Imperatores Mogolis et Chinae, et homines Ecclesiae sicut praefecti illarum, quibus data est venia ad suos usus desumere quantum libet; at illi qui Verbum modo possident, ac legunt illud, et tamen non inquirunt genuina vera pro fide, et genuina bona pro vita, sunt sicut illi qui ex novellis sciunt, quod tantae gazae ibi sint, sed ex illis ne quidem nummum accipiunt. Illi, qui Verbum possident, et non aliquem intellectum genuini veri et voluntatem genuini boni inde hauriunt, sunt sicut qui credunt se divites ex opibus mutuo acceptis ab aliis, aut possessionatos ab aliorum praediis, domibus et mercibus, quod hoc sit phantasticum, quisque videt. Similes etiam sunt illis, qui incedunt in magnificis vestibus, vehuntur in auratis curribus cum satellitiis a tergo et ad latera, et praecursoribus, et tamen non quicquam ex illis suae proprietatis sunt.
1 Prima editio: qualis

246. Talis fuit Gens Judaica, quare illa, quia possidebat Verbum, a Domino assimilabatur Diviti, qui indutus erat purpura et bysso, et splendide vivebat quotidie, et usque ex Verbo ne quidem tantum veri et boni hauserat, ut misereretur pauperis Lazari, ante ostium ejus ulcerosi1 jacentis; illa Gens non solum non aliqua vera ex Verbo appropriavit sibi, sed falsa in tali copia, ut tandem illis non appareret aliquod verum; nam vera per falsa non modo obteguntur, sed etiam obliterantur et rejiciuntur; inde erat, quod nec agnoverint Messiam, tametsi omnes Prophetae Ipsius Adventum annuntiaverant.
1 Prima editio: ulcerosus

247. 1] Multis in locis apud Prophetas describitur Ecclesia apud Gentem Israeliticam et Judaicam, quod prorsus destructa et nulla facta sit per id, quod Sensum seu Intellectum Verbi falsificaverint; nam aliud non destruit Ecclesiam. Intellectus Verbi, tam verus quam falsus, describitur apud Prophetas per EPHRAIMUM, imprimis apud Hoscheam, nam per Ephraimum in Verbo significatur intellectus Verbi in Ecclesia. Quoniam intellectus Verbi facit Ecclesiam, ideo Ephraim vocatur FILIUS PRETIOSUS, et NATUS DELICIARUM, Jerem. XXXI:20 1, PRIMOGENITUS, Jerem. XXXI:9 2; ROBUR CAPITIS JEHOVAE, Psalm. LX:9 3, CVIII:9 4, POTENS, Sach. X:7, IMPLETUS ARCU, Sach. IX:13; et filii Ephraimi vocantur ARMATI ET JACULATORES ARCUS, Psalm. LXXVIII:9; per Arcum enim significatur Doctrina ex Verbo pugnans contra falsa. Ideo etiam Ephraim ad dextram Israelis translatus est, et benedictus; tum loco Rubenis acceptatus5 est, Genes. XLVIII:5,11,seq.6 Et ideo, Ephraim cum fratre suo Menasse a Mose in Benedictione filiorum Israelis sub nomine Josephi patris illorum supra omnes exaltatus est, Deut. XXXIII:13 ad 17 7. 2] Qualis autem Ecclesia est, quando intellectus Verbi est deperditus, per Ephraimum apud Prophetas etiam describitur, imprimis apud Hoscheam; ut in his, Israel et Ephraim corruent. Ephraim in solitudinem erit. Ephraim oppressus et concussus judicii, Hosch. V:5,9,11,12,13,14. Quid faciam tibi Ephraim, quia sanctitas tua sicut nubes aurorae, et sicut ros mane cadens, abit, Hosch. VI:4. Non habitabunt in terra Jehovae, revertetur Ephraim in Aegyptum, et in Assyria immundum comedent8, Hosch. IX:3; terra Jehovae est Ecclesia, Aegyptus est scientificum naturalis hominis; Assyria est ratiocinatio inde, ex quibus duobus simul Verbum quoad intellectum ejus interiorem falsificatur; ideo dicitur quod Ephraim in Aegyptum revertetur, et in Assyria immundum comedent9. 3] Ephraim pascens ventum, et persequitur eurum; omni die mendacium et vastationem multiplicat; foedus cum Assyria pangit, et oleum in Aegyptum defertur, Hosch. XII:2 10, pascere ventum, persequi eurum, ac multiplicare mendacium et vastationem, est falsificare vera, et sic destruere Ecclesiam. Simile etiam significatur per scortationem Ephraimi, nam scortatio significat falsificationem intellectus Verbi, hoc est, genuini veri ejus; in his, “Ego novi Ephraimum, quod omnino scortatus sit, et pollutus sit Israel, Hosch. V:3. In domo Israelis vidi rem foedam, ibi scortatus est Ephraim, et pollutus est Israel,” Hosch. VI:10, Israel est ipsa Ecclesia, et Ephraim est intellectus Verbi, ex quo et secundum quem est Ecclesia; quare dicitur, scortatus est Ephraim, et pollutus est Israel. 4] Quoniam Ecclesia apud Gentem Israeliticam et Judaicam per falsificationes Verbi plane destructa fuit, ideo de Ephraimo dicitur, Dabo te Ephraim, tradam te Israel, sicut Adamam, et ponam te sicut Zeboim, Hosch. XI:8.
Nunc quia apud Prophetam Hoscheam a Primo Capite ad Ultimum de Falsificatione genuini intellectus Verbi, et de destructione Ecclesiae per illam, et quia per scortationem significatur falsificatio veri ibi, ideo mandatum est illi Prophetae, ut repraesentaret illum statum Ecclesiae, per quod acciperet sibi Scortum in Uxorem, et ex illa gigneret filios, Cap. I: ac iterum, ut acciperet Mulierem adulteram, Cap. III. Haec allata sunt, ut ex Verbo sciatur et confirmetur, quod Ecclesia talis sit, qualis est intellectus Verbi in illa, praestans et pretiosa, si intellectus sit ex genuinis veris ex Verbo, at destructa, imo foeda, si ex falsificatis.
1 Prima editio: 21
2 Prima editio: 20
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 60:7 apus Biblia Anglica
4 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 108:8 apud Biblia Anglica
5 Prima editio: occeptatus
6 Prima editio: 5. 11; seq.
7 Prima editio: Deut. XXXIII: ad 17
8 Prima editio: comedet
9 Prima editio: comedet
10 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 12:1 apud Biblia Anglica

248. IX.

Quod in singulis Verbi sit Conjugium Domini et Ecclesiae, et inde Conjugium boni et veri.

Quod in singulis Verbi sit Conjugium Domini et Ecclesiae, et inde Conjugium boni et veri, hactenus non visum est, nec videri potuit, quia Sensus spiritualis Verbi non prius detectus est, et id conjugium non videri potest nisi per illum: sunt enim bini Sensus in Verbo, latentes in Sensu literae ejus, qui vocantur Spiritualis et Coelestis; in Spirituali Sensu in Verbo se referunt illa quae ejus sunt, maxime ad Ecclesiam, et in Coelesti maxime ad Dominum; tum in Spirituali sensu se referunt illa quae ejus sunt ad Divinum Verum, et in Coelesti ad Divinum Bonum; inde est in Verbo illud Conjugium. Sed hoc non apparet alicui, nisi qui ex Sensu spirituali et coelesti Verbi scit vocum et nominum significationes, nam quaedam voces et nomina praedicantur de Bono, et quaedam de Vero, et quaedam includunt utrumque; quare absque illa cognitione Conjugium illud in singulis Verbi non videri potuit: haec causa est, quod hoc Arcanum non prius detectum fuerit. Quoniam tale conjugium in singulis Verbi est, ideo multoties in Verbo sunt binae Expressiones, quae apparent sicut Repetitiones unius rei; attamen non sunt Repetitiones, sed una se refert ad bonum, et altera ad verum, ac utraque simul sumta facit conjunctionem illorum, ita unam rem. Inde etiam est Divina sanctitas Verbi; nam in omni Opere Divino est Bonum conjunctum Vero, ac Verum conjunctum Bono.
249. Dicitur quod in singulis Verbi sit conjugium Domini et Ecclesiae, et inde conjugium boni et veri; quia ubi conjugium Domini et Ecclesiae est, ibi etiam conjugium boni et veri est, est enim hoc conjugium ab illo; nam dum Ecclesia seu homo Ecclesiae in veris est, tunc Dominus in vera ejus influit cum bono, et illa vivificat; seu quod idem, dum homo Ecclesiae in intellectu veri est, tunc Dominus per bonum charitatis in intellectum ejus influit, et sic ei infundit vitam. Sunt binae Facultates vitae apud unumquemvis hominem, quae Vocantur Intellectus et Voluntas; Intellectus est receptaculum veri, et inde sapientiae, ac voluntas est receptaculum boni, et inde charitatis; hae duae Facultates unum facient, ut homo sit homo Ecclesiae, ac unum faciunt, dum homo Intellectum format ex genuinis veris, et hoc fit ad apparentiam sicut ab illo, et dum Voluntas ejus impletur bono amoris, hoc fit a Domino; inde homini vita veri et vita boni est, vita veri in Intellectu, et vita boni in Voluntate, quae dum unitae sunt, non duas sed unam vitam faciunt. Hoc est Conjugium Domini et Ecclesiae, tum Conjugium boni et veri apud hominem.
250. Quod in Verbo sint binae Expressiones, quae apparent sicut Repetitiones ejusdem rei, a legentibus, qui ad id attendunt, potest videri, ut frater et socius, pauper et egenus, vastitas et solitudo, vacuitas et inanitas, hostis et inimicus, peccatum et iniquitas, ira et excandescentia, gens et populus, gaudium et laetitia, luctus et lachrymatio, justitia et judicium, etc; quae apparent sicut synonyma, cum tamen usque non sunt, nam frater, pauper, vastitas, hostis1, peccatum, ira, gens, gaudium, luctus, justitia, praedicantur de bono, et in opposito sensu de malo; at socius, egenus, solitudo, inanitas, inimicus, iniquitas, excandescentia, populus, laetitia, lachrymatio, judicium, praedicantur de vero, et in opposito sensu de falso; et tamen apparet legenti, qui hoc arcanum non novit, quod pauper et egenus, vastitas et solitudo, vacuitas et inanitas, etc, una res sint, et tamen non sunt, verum una res fiunt per conjunctionem. In Verbo etiam conjunguntur plura, ut ignis et flamma, aurum et argentum, aes et ferrum, lignum et lapis, [panis et aqua,]2 panis et vinum, purpura et byssus, etc: quia ignis, aurum, aes, lignum, panis, purpura, praedicantur de bono, at flamma, argentum, ferrum, lapis, aqua, vinum et byssus, praedicantur de vero. Similiter quod dicatur, quod amaturi sint Deum ex toto corde et ex tota anima, tum quod Deus creaturus sit in homine novum cor et novum spiritum, cor enim praedicatur de bono amoris, ac anima et spiritus de veris fidei. Dantur etiam voces, quae quia de utroque tam bono quam vero participant, solitarie absque adjunctis aliis dicuntur; sed haec et plura alia non exstant nisi coram Angelis et coram illis, qui dum in Sensu naturali, etiam in Sensu spirituali, sunt.
1 Nisi legeris vastitas, vacuitas, hostis, sic Worcester
2 Sic SS 84

251. Quod binae tales Expressiones in Verbo sint, quae apparent sicut Repetitiones ejusdem rei, prolixum foret ex Verbo ostendere, nam chartas impleret; sed ut tollatur dubium, volo loca afferre, ubi GENS et POPULUS, et ubi GAUDIUM et LAETITIA, simul dicuntur. Loca, ubi Gens et Populus nominantur, sunt haec: Vae GENTI peccatrici, POPULO gravi iniquitate, Esaj. I:4. POPULI ambulantes in tenebris viderunt lucem magnam; multiplicasti GENTEM, Esaj. IX:1,2 1. Aschur virga irae meae, contra GENTEM hypocritam mittam illum, contra POPULUM excandescentiae meae mandabo illum, Esaj. X:5,6. Fiet in die illo Radicem Jischaji2, qui stans in signum POPULORUM, GENTES quaerent, Esaj. XI:10. Jehovah percutiens POPULOS plaga non curabili, Dominans cum ira GENTIBUS, Esaj. XIV3:6. In die illo adducetur munus Jehovae Zebaoth POPULUS distractus et expilatus, et GENS delineata et conculcata, Esaj. XVIII:7 4. Honorabunt Te POPULUS validus, urbs GENTIUM potentium timebunt Te, Esaj. XXV:3. Jehovah absorbebit obvelationem super omnes POPULOS, velamen super omnes GENTES, Esaj. XXV:7 5. Appropinquate GENTES, et POPULI auscultate, Esaj. XXXIV:1. Vocavi Te in foedus POPULI, in lucem GENTIUM, Esaj. XLII:6. Omnes GENTES congregentur una, et conveniant POPULI, Esaj. XLIII:9. Ecce tollam erga GENTES manum meam, et erga POPULOS signum meum, Esaj. XLIX:22. In Testem POPULIS dedi Ipsum, Principem et Legislatorem GENTIBUS, Esaj. LV:4 6. Ecce POPULUS veniens e terra septentrionis. et GENS magna e lateribus terrae, Jerem. VI:22 7. Non audire te faciam amplius calumniam GENTIUM, et opprobrium POPULORUM non portabis amplius, Ezech. XXXVI:15. Omnes POPULI et GENTES Ipsum colent, Dan. VII:14. Ne dicterium de illis faciant GENTES, et dixerint in POPULIS ubi Deus eorum, Joel. II:17 8. Reliquiae POPULI mei depraedabuntur illos, et residui GENTIS meae haereditabunt illos, Zeph. II:9. Venient POPULI multi, et GENTES numerosae ad quaerendum Jehovam in Hierosolyma, Sach. VIII:22. Viderunt oculi mei Salutare tuum, quod praeparasti ante faciem omnium POPULORUM, lumen in revelationem GENTIUM, Luc. II:30,31,32. Redemisti nos sanguine tuo ex omni POPULO et GENTE, Apoc. V:9. Oportet te rursus prophetare super POPULOS et GENTES, Apoc. X:11. Pones Me in caput GENTIUM, POPULUS, quem non noveram, servient mihi, Psalm. XVIII:44 9. Jehovah irritum reddit consilium GENTIUM, subvertit cogitationes POPULORUM, Psalm. XXXIII:10. Ponis nos proverbium inter GENTES, motionem capitis inter POPULOS, Psalm. XLIV:15 10. Jehovah subjiciet POPULOS sub nos, et GENTES sub pedes nostros; regnat Jehovah super GENTES; spontanei POPULORUM congregati11 sunt, Psalm. XLVII:4,9,10 12. Confitebuntur Te POPULI, et jubilabunt GENTES; eo quod judicaturus sis POPULOS in rectitudine, et GENTES in Terra ducturus sis, Psalm. LXVII:4,5 13. Memento mei Jehovah in beneplacito POPULI tui, ut laeter in gaudio GENTIUM tuarum, Psalm. CVI:4,5 14; praeter alibi. Quod Gentes et simul Populi dicantur, est quia per Gentes intelliguntur qui in bono sunt, et in opposito sensu qui in malo; et per Populos qui in veris, et in opposito sensu qui in falsis: quare illi qui e Spirituali Regno Domini sunt, vocantur Populi15, et illi qui e Coelesti Regno Domini sunt, vocantur Gentes, nam in spirituali Regno sunt omnes in Veris et inde Intelligentia, in Coelesti autem Regno sunt omnes in Bonis et inde Sapientia.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:2,3 in Biblia Anglica
2 Prima editio: Isschaji
3 Prima editio: XVI
4 Prima editio: Esaj. XVI: 2
5 Prima editio: 8
6 Prima editio: Esaj. LIV: 4. 5.
7 Prima editio: Jerem. VI: 22. 23.
8 Prima editio: II: 7.
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 18:43 apud Biblia Anglica.
10 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 44:14 apud Biblia Anglica.
11 Prima editio: cogregati
12 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 47:3,8,9 apud Biblia Anglica.
13 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 67:3,4 apud Biblia Anglica. Prima editio: LXVII: 3. 4. 5.
14 Prima editio: Psalm. CXI: 4. 5
15 Prima editio: vocantur. Populi

252. Simile est cum multis aliis; sicut quod ubi dicitur GAUDIUM, etiam dicatur LAETITIA, ut in his; Ecce GAUDIUM et LAETITIA occidere bovem, Esaj. XXII:13. GAUDIUM et LAETITIA assequentur, fugient tristitia1 et gemitus, Esaj. XXXV:10, Cap. LI:11. Excisum est e Domo Dei nostri LAETITIA et GAUDIUM, Joel I:16. Abrogabitur vox GAUDII et vox LAETITIAE, Jerem. VII:34, Cap. XXV:10. Jejunium decimi erit domui Jehudae in GAUDIUM et LAETITIAM, Sach. VIII:19. LAETEMINI in Hierosolyma2, GAUDETE in ea3, Esaj. LXVI:10. GAUDE et LAETARE filia Edomi, Thren.4 IV:21. LAETABUNTUR Coeli, et GAUDEBIT Terra, Psalm. XCVI:11 5. Audire me facies6 GAUDIUM et LAETITIAM, Psalm. LI:10 7. GAUDIUM et LAETITIA invenietur in Zione, Confessio et vox cantus, Esaj. LI:3. Erit8 LAETITIA, et multi super nativitate Ipsius GAUDEBUNT, Luc. I:14. Cessare faciam vocem GAUDII et vocem LAETITIAE, vocem sponsi et vocem sponsae, Jerem. VII:34, Cap. XVI:9, Cap. XXV:10. Adhuc audietur in loco hoc vox GAUDII et vox LAETITIAE, ac vox sponsi et vox sponsae, Jerem. XXXIII:11 9; et alibi. Quod utrumque tam Gaudium quam Laetitia dicatur, est quia Gaudium predicatur de Bono, et Laetitia de Vero, seu Gaudium de Amore, et Laetitia de Sapientia; est enim Gaudium Cordis et Laetitia Spiritus, seu Gaudium est Voluntatis, et Laetitia est Intellectus. Quod Conjugium Domini et Ecclesiae etiam in his sit, patet ex eo, quod dicatur, Vox Gaudii et vox Laetitiae, vox Sponsi et vox Sponsae, Jerem. VII:34, Cap. XVI:9, XXV:10, Cap. XXXIII:10,11; et Dominus est Sponsus et Ecclesia est Sponsa; quod Dominus sit Sponsus, videatur Matth. IX:15, Marc. II:19,20, Luc. V:34,35 10, et quod Ecclesia sit Sponsa, Apoc. XXI:2,9, Cap. XXII:17; quare Johannes Baptista dixit de Jesu, Qui habet Sponsam Sponsus est, Joh. III:29.
1 Prima editio: TRISTITIA
2 Prima editio: in Hierosolyma (absque italicis)
3 Prima editio: in ea (absque italicis)
4 Prima editio: Thron.
5 Prima editio: LXVIII: 4
6 Sic alibi, sed prima editio et SS 87: facient
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:8 apud Biblia Anglica
8 Prima editio: Erit (absque italicis)
9 Prima editio: Jerem. XXXIII: 10. 11
10 Prima editio: Luc. V: 3

253. Propter Conjugium Divini Boni et Divini Veri in singulis Verbi, permultis in locis dicitur Jehovah [et]1 Deus, tum Jehovah et Sanctus Israelis, sicut forent duo, cum tamen unum sunt; per Jehovam enim intelligitur Dominus quoad Divinum Bonum Divini Amoris, et per Deum et per Sanctum Israelis intelligitur Dominus quoad Divinum Verum Divinae Sapientiae. Quod Jehovah et Deus, ac Jehovah et Sanctus Israelis2 in permultis locis in Verbo dicantur, et tamen intelligatur Unus, in DOCTRINA DE DOMINO REDEMPTORE videatur.
1 Sic SS 88
2 Prima editio: Isralis


254.X.

Quod Haereses ex Sensu literae Verbi captari possint, sed quod confirmare illas damnosum sit.

Supra ostensum est, quod Verbum non possit intelligi absque Doctrina, et quod Doctrina sit sicut Lucerna, ut genuina Vera videantur; et hoc ex causa, quia Verbum per meras Correspondentias conscriptum est; inde est, quod plura ibi Apparentiae veri sint, et non nuda vera; et plura ad captum mere naturalis hominis scripta, et tamen ita, ut simplices illud simpliciter possint intelligere, et intelligentes intelligenter, ac sapientes sapienter. Nunc quia Verbum tale est, possunt Apparentiae veri, quae sunt vestita vera, pro nudis veris captari, quae dum confirmantur, fiunt fallaciae, quae in se sunt falsa. Ex eo, quod Apparentiae veri, pro genuinis veris captae et confirmatae sint, enatae sunt omnes Haereses, quae in Christiano Orbe fuerunt, et adhuc sunt. Ipsae Haereses non damnant homines, sed confirmationes falsitatum, quae in Haeresi sunt, ex Verbo, et per ratiocinia ex naturali homine, et vita mala, damnant. Quisque enim nascitur in Religionem Patriae suae aut Parentum suorum, ab infantia initiatur in illam, et postea retinet illam, nec potest semet ipsum educere ex falsis ejus, tam propter negotia in Mundo, quam propter imbecillitatem intellectus in perspiciendis veris illius prosapiae; sed vivere male, et confirmare falsa usque ad destructionem genuini veri, hoc damnat: nam qui manet in sua Religione, et credit in Deum, ac intra Christianismum credit in Dominum, et Verbum sanctum habet, et secundum praecepta Decalogi ex religione vivit, is non jurat in falsa, quare dum audit vera, et suo modo percipit illa, potest illa amplecti, et sic a falsis educi; non autem ille, qui falsa Religionis suae confirmaverat, nam falsum confirmatum manet, et non potest exstirpari; est enim falsum post confirmationem, sicut quis juraverit in illud, imprimis si cohaeret cum amore sui, aut cum fastu propriae intelligentiae.
255. Loquutus sum cum quibusdam in Mundo spirituali, qui ante plura Saecula vixerunt, et se confirmaverunt in falsis Religionis suae, et compertus sum, quod in iisdem adhuc constanter manerent: et quoque loquutus sum cum quibusdam ibi, qui in eadem Religione fuerunt, et cogitaverunt sicut illi, sed non confirmaverunt falsa ejus apud se, et compertus sum, quod instructi ab Angelis falsa rejecerint, et vera receperint, et quod hi salvati sint, non autem illi. Unusquisque homo post mortem instruitur ab Angelis, et recipiuntur illi qui vera vident, et ex veris falsa; sed modo illi vident vera, qui se non confirmaverunt in falsis, sed qui se confirmaverunt, illi non volunt videre vera, et si vident, se retro vertunt, et tunc vel ad illa rident, vel illa falsificant; genuina causa est, quod Confirmatio intret voluntatem, ac voluntas est ipse homo, et disponit intellectum ad nutum; at nuda cognitio modo intrat intellectum, et hic non aliquod jus in voluntatem habet, ita non est in homine, aliter quam sicut qui stat in atrio aut in porta, et non adhuc in domo.
256. Sed hoc illustretur per Exemplum: in Verbo multis in locis tribuitur Deo ira, excandescentia, vindicta, et quod puniat, dejiciat in Infernum, tentet, et plura similia; qui hoc simpliciter et sicut infans credit, et propter ea1 timet Deum, et sibi cavet a peccare contra Ipsum, ille propter simplicem illam fidem, non damnatur. Sed qui apud se confirmat illa eo usque, ut credat, quod ira, excandescentia, vindicta, et sic talia quae mali sunt, apud Deum sint, et quod ex ira, excandescentia et vindicta hominem puniat, ac in infernum dejiciat, ille damnatur, quia genuinum verum destruxit; quod est, quod Deus sit ipse Amor, ipsa Misericordia, et ipsum Bonum, et Qui est illa, non potest irasci, excandescere, et vindicare; quod illa in Verbo tribuantur Deo, est quia ita apparet; talia sunt apparentiae veri.
1 Prima editio: proptera

257. Quod plura in Sensu literae Verbi sint Apparentiae veri, in quibus vera genuina latent, et quod non damnosum sit secundum apparentias veri simpliciter cogitare, et quoque loqui, sed quod damnosum sit illas confirmare, quoniam per confirmationem destruitur Divinum Verum quod intus latet, illustrari etiam potest per Exemplum in natura, quod adfertur, quia Naturale clarius illustrat et docet, quam Spirituale. Coram oculis apparet, sicut quod Sol quovis die circum Tellurem feratur, et quoque semel quotannis; inde dicitur, quod Sol oriatur et occidat, quod faciat mane, meridiem, vesperam, et noctem, et quoque tempora veris, aestatis, autumni, et hyemis, et sic dies et annos; cum tamen Sol immotus stat, est enim Oceanus igneus, et Tellus circumvolvitur quotidie, et circumfertur quotannis: homo, qui ex simplicitate et ex ignorantia cogitat, quod Sol circumferatur, non destruit veritatem naturalem, quae est, quod Tellus rotetur circum axem, et quotannis feratur secundum Ecclipticam: at qui confirmat apparentem Solis motum, per ratiocinia ex naturali homine, et plus qui per Verbum quia ibi dicitur quod Sol oriatur et occidat, ille infirmat veritatem, et destruit1 illam; et postea vix potest videre illam, tametsi ad oculum ostenderetur, quod universum Coelum astriferum similiter quotidie et quotannis ad apparentiam circumferatur, et tamen ne quidem una Stella e loco suo fixo ab altera removeatur. Quod Sol moveatur, est apparens verum, at quod non moveatur, est genuinum verum; attamen quisque loquitur secundum apparens verum, dicendo quod Sol oriatur et occidat, et hoc licet, quia non potest aliter, sed cogitare secundum illud ex confirmatione, hoc intellectum rationalem hebetat et opacat. 1 Prima editio: distruit

258. 1] Quod damnosum sit confirmare1 apparentias veri, quae in Verbo sunt, quoniam per id fit fallacia, et sic Divinum Verum, quod intus latet, destruitur, ipsa causa est, quia omnia et singula Sensus literae Verbi communicant cum Coelo, nam ut supra ostensum est, omnibus et singulis sensus literae ejus inest sensus spiritualis, et hic aperitur dum transit ab homine ad coelum; ac omnia Sensus spiritualis sunt genuina vera; quare dum homo in falsis est, et applicat sensum literae ad illa, tunc inibi falsa sunt, et dum intrant falsa, dissipantur vera; quod fit in via ab homine ad coelum; et hoc fit comparative sicut vesica nitida felle repleta, projicitur ad alterum, quae antequam ad illum venit, in aere frangitur, et fel circumspargitur, ad quod, dum alter aerem felle infectum sentit, se avertit, et quoque occludit os, ne tingat linguam ejus; et est sicut Uter cinctus termitibus cedri, in quo acetum vermiculis plenum est, ac uter in via rumpitur, ac nidor ejus sentitur ab altero, qui tunc illico ex nausea, nidorem ejus, ne influat in nares ejus, quodam ventilabro dissipat. 2] Est quoque sicut amygdalum2 in crusta, intra quam loco amygdali est coluber recens natus, et crusta illa evellitur, et colubellus ille apparet vento ferri in oculos alterius, quod hic se avertat, ne id fiat, ex se patet. Simile est cum lectione Verbi ab homine, qui in falsis est, et ad falsa sua applicat aliqua sensus literae Verbi, quod tunc rejiciatur in via ad Coelum, ne tale quid influat, ac Angelos infestet; falsum enim dum tangit verum, est sicut acumen acus dum tangit fibrillam nervi, aut pupillam oculi; quod fibrilla nervi se illico revolvat in spiram et se in se recipiat, notum est; similiter quod oculus ad primum tactum ejus palpebris se obvolvat. Ex his patet quod verum falsificatum auferat communicationem cum Coelo, et claudat illud. Haec causa est, quod confirmare aliquod falsum haereticum, damnosum sit.
1 Prima editio: eonfirmare
2 Sic Errores Typographici

259. Verbum est sicut Hortus, qui Paradisus Coelestis vocandus est, in quo cupediae et deliciae omnis generis sunt, cupediae ex fructibus et deliciae ex floribus, in cujus medio sunt Arbores vitae, juxta quas fontes aquae vivae: et circum Hortum sunt arbores sylvae. Homo qui ex Doctrina in Divinis veris est, in medio est, ubi sunt Arbores vitae, et actualiter cupediis et deliciis ejus fruitur; homo autem qui non ex Doctrina in veris est, sed ex solo Sensu literae, is in circuitu est, et videt modo sylvestria: at qui in Doctrina Religionis falsae est, et falsum ejus apud se confirmavit, ne quidem in Sylva est, sed extra illam in Campo arenoso, ubi nec gramen. Quod etiam talis status illorum post mortem sit, in Opere DE COELO ET INFERNO, ostensum est.
260. 1] Insuper sciendum est, quod Sensus literae sit custodia pro genuinis veris, quae intus latent, ne laedantur; et in eo est custodia, quod ille Sensus possit huc illuc verti, et explicari secundum captum, et tamen Internum ejus non laedi et violari; non enim nocet, quod Sensus literae aliter ab uno quam ab altero intelligatur, sed id nocet, si homo falsa infert, quae contra Divina vera sunt, quod unice fit ab illis, qui se in falsis confirmaverunt; per hoc infertur Verbo violentia: ne hoc fiat, custodit Sensus literae, et custodit apud illos, qui in falsis sunt ex Religione, et falsa ejus non confirmant. Sensus literae Verbi ut Custodia, significatur per Cherubos in Verbo, et quoque per illos describitur ibi. Haec Custodia significatur per Cherubos, qui, postquam Adamus cum Uxore ejectus est ex Horto Edenis, ad introitum ejus positi sunt, de quibus haec leguntur, Cum Jehovah Deus expulerat hominem, habitare fecit ab Oriente horti Edenis CHERUBOS, et flammam gladii hinc inde vertentis se, ad custodiendum viam Arboris vitae, Genes. III:23,24. 2] Quid haec significant nemo videre potest, nisi sciat, quid per Cherubos significatur, et quid per Hortum Edenis, et per Arborem vitae ibi, et dein quid per Flammam gladii hinc inde vertentis se; haec singula in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis ad hoc caput explicata sunt; videlicet, quod per Cherubos significetur Custodia; per viam Arboris vitae significatur introitus ad Dominum, qui hominibus est per Vera Sensus Spiritualis Verbi; per flammam gladii vertentis se, significatur Divinum Verum in ultimis, quod est sicut Verbum in Sensu literae, qui ita verti potest. Simile intelligitur per CHERUBOS EX AURO POSITOS super duabus extremitatibus Propitiatorii, quod erat super Arca, in Tabernaculo, Exod. XXV:18 ad 21; per Arcam significabatur Verbum, quia Decalogus in illa erat primitivum ejus; per Cherubos ibi significabatur custodia, quare Dominus cum Mose inter illos loquutus est, Exod. XXV:22, Cap. XXXVII1 :9, Num. VII:89. Et loquutus est in Sensu naturali, nam cum homine non loquitur nisi in pleno, et in Sensu literae est Divinum Verum in suo pleno, videatur supra2, n. 214 ad 224. Nec aliud significatum est per CHERUBOS super Aulaeis Tabernaculi, et super Velo, Exod. XXVI:1,31 3; nam Aulaea et Vela Tabernaculi significabant ultima Coeli et Ecclesiae, ita quoque Verbi, videatur supra, n. 220. Similiter per CHERUBOS sculptos super parietibus et super foribus Templi Hierosolymitani, I Reg. VI:29,32,35, videatur supra, n. 221;4 pariter per5 CHERUBOS in Novo Templo, Ezech. XLI:18,19,20. 3] Quoniam per Cherubos significabatur Custodia ne Dominus, Coelum, et Divinum Verum, quale est intus in Verbo, immediate adeantur, sed mediate per ultima, ideo de Rege Tyri ita dicitur, Tu obsignans demensum, plenus sapientia et perfectus pulchritudine, in Eden Horto fuisti; omnis lapis pretiosus tegumentum tuum; tu CHERUBE expansio contegentis: perdidi te, CHERUBE CONTEGENS, in medio6 lapidum ignis, Ezech. XXVIII:12,13,14,16, per Tyrum significatur Ecclesia quoad cognitiones veri et boni, et inde per7 Regem Tyri Verbum ubi et unde cognitiones illae sunt; quod Verbum hic in suo ultimo per illum, et per Cerubum Custodia significetur, patet, nam dicitur, tu obsignans demensum, omnis lapis pretiosus tegumentum tuum8, tu Cherube expansio contegentis, ut et Cherube contegens; quod per Lapides pretiosos, qui etiam ibi nominantur, intelligantur illa quae Sensus literae sunt, videatur supra n. 217, 218. Quoniam per Cherubos significatur Verbum in ultimis, et quoque Custodia, ideo dicitur apud Davidem, Jehovah inclinavit Coelos, et descendit, et equitavit super9 Cherubo, Psalm. XVIII:10,11 10. Pastor Israelis, qui sedet super Cherubis, effulge, Psalm. LXXX:2 11. Jehovah insidens Cherubis, Psalm. XCIX:1, equitare super Cherubis, sedere super illis, [et insidere illis,]12 est super sensu ultimo Verbi. Divinum Verum in Verbo, et ejus quale, describitur per quatuor Animalia, quae etiam vocantur Cherubi, apud Ezechielem Cap. I, IX et X;13 et quoque per quatuor Animalia in medio Throni, et juxta Thronum, Apoc. IV:6, seq. Videatur APOCALYPSIS REVELATA a me Amstelodami edita, n. 239, 275, 314.
1 Prima editio: Cap. XXXVI
2 Prima editio: sapra
3 Prima editio: Exod. XXVI:31
4 Prima editio: 221.
5 Prima editio: per (absque italicis)
6 Prima editio: modio
7 Prima editio: pe
8 Prima editio: tuam
9 Prima editio: supor
10 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 18:9,10 apud Biblia Anglica
11 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 80:1 apud Biblia Anglica
12 Sic SS 97
13 Prima editio: I: IX et X:;


261. XI.

Quod Dominus in Mundo impleverit1 omnia Verbi, et per id factus sit Verbum, hoc est, Divinum Verum, etiam in ultimis.

Quod Dominus in Mundo impleverit omnia Verbi, et quod per id factus sit Divinum Verum, seu Verbum, etiam in ultimis, intelligitur per haec apud Johannem, et Verbum Caro factum est, et habitavit inter nos, et vidimus Gloriam Ipsius, Gloriam sicut Unigeniti a Patre, plenus gratia et veritate, I:14, fieri Caro est fieri Verbum in ultimis: Qualis Dominus fuit ut Verbum in ultimis, ostendit Discipulis cum transformatus est, Matth. XVII:2, seq., Marc. IX:2, seq., Luc. IX:28, seq., et ibi dicitur, quod Moses et Elias visi sint in gloria; per Mosen intelligitur Verbum quod per illum scriptum est, et in genere Verbum Historicum, et per Eliam Verbum Propheticum. Dominus ut Verbum in ultimis, etiam repraesentatus est coram Johanne, in Apocalypsi Cap. I:13 ad 16, ubi omnia descriptionis Ipsius significant ultima Divini Veri, seu Verbi. Dominus prius quidem fuerat Verbum seu Divinum Verum, sed in Primis, nam dicitur, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et DEUS ERAT VERBUM, Joh. I:1,2; sed quando Verbum Caro factum est, tunc Dominus factus est Verbum etiam in ultimis; ex eo est, quod dicatur PRIMUS et ULTIMUS, Apoc. I:8,11,17, Cap. II:8, Cap. XXI:6, Cap. XXII:13 2, Esaj. XLIV:6.
1 Prima editio: inpleverit
2 Prima editio: Cap. XXII: 12. 13

262. 1] Quod Dominus impleverit omnia Verbi, patet ex locis, ubi dicitur, quod ab Ipso impleta sit Lex et Scriptura, et quod omnia consummata sint, ut ex his, dixit Jesus, nolite putare, quod venerim ad solvendum LEGEM et PROPHETAS1, non veni ad solvendum, SED AD IMPLENDUM, Matth. V:17,18. Jesus intravit in Synagogam, et surrexit ad legendum, tunc traditus est Ipsi Liber Esajae Prophetae, et evolvit Librum, et invenit Locum scriptum: Spiritus Jehovae super me, propter quod unxit me, ad evangelizandum pauperibus misit me, ad sanandum contritos corde, ad evangelizandum vinctis remissionem, et caecis visum, ad praedicandum Annum Domini acceptum: Postea convolvens Librum, dixit, HODIE IMPLETA EST SCRIPTURA HAEC IN AURIBUS VESTRIS, Luc. IV:16 ad 21. Ut SCRIPTURA IMPLERETUR, qui comedit Mecum2 panem, sustulit super Me calcaneum, Joh. XIII:18. Nemo ex illis periit, nisi filius perditionis, ut SCRIPTURA IMPLERETUR, Joh. XVII:12. Ut IMPLERETUR VERBUM, quod dixit, quos dedisti Mihi, non perdidi ex illis unum, Joh. XVIII:9 3. Jesus dixit Petro, absconde tuum gladium in loco suo, QUOMODO ERGO IMPLERETUR SCRIPTURA, quod sic oporteat fieri: hoc autem factum est ut IMPLERETUR SCRIPTURA, Matth. XXVI:52,54,56 4. Filius hominis abit sicut SCRIPTUM EST de Ipso, ut IMPLERENTUR SCRIPTURAE, Marc. XIV:21,49 5. Sic6 IMPLETA EST SCRIPTURA, quae dixit, cum impiis reputatus est, Marc. XV:28, Luc. XXII:37. Ut SCRIPTURA IMPLERETUR, diviserunt vestimenta mea7 sibi, et super tunicam meam jecerunt sortem, Joh. XIX:24. Post hoc sciens Jesus, quod omnia jam Consummata essent, ut IMPLERETUR SCRIPTURA, Joh. XIX:28. Cum Jesus accepisset acetum, dixit CONSUMMATUM est, hoc est, IMPLETUM, Joh. XIX:30. Facta haec sunt, ut SCRIPTURA IMPLERETUR, os non confringetis in eo; et rursus alia SCRIPTURA DICIT, videbunt, quem transfoderunt, Joh. XIX:36,37. Quod omne Verbum de Ipso scriptum sit, et quod in Mundum venerit ut illud impleret, docuit etiam Discipulis antequam abivit, his verbis, Dixit ad illos, stulti et tardi corde ad credendum omnibus, quae loquuti sunt Prophetae, nonne hoc oportebat pati Christum, et ingredi in gloriam: incipiens porro a MOSE ET AB OMNIBUS PROPHETIS, et interpretatus est illis8 IN OMNIBUS SCRIPTURIS DE IPSO, Luc. XXIV:25,26,27. Porro, Jesus dixit, QUOD OPORTERET IMPLERI OMNIA, QUAE SCRIPTA SUNT IN LEGE MOSIS, ET PROPHETIS, ET PSALMIS DE ME, Luc. XXIV:44 9. 2] Quod Dominus in Mundo impleverit omnia Verbi, usque ad singularissima ejus, patet ab his Ipsius verbis, Amen dico vobis, usque dum praetereat Coelum et Terra, JOTHA UNA, AUT UNUM CORNICULUM NON PRAETERIBIT DE LEGE, DONEC OMNIA FIANT, Matth. V:18. Ex his nunc clare videri potest, quod per id quod Dominus impleverit omnia Legis, non intelligatur, quod impleverit omnia praecepta Decalogi, sed quod omnia Verbi. Quod omnia Verbi per Legem etiam intelligantur, constare potest ex his, Jesus dixit, nonne scriptum est in LEGE VESTRA, Ego dixi, dii estis, Joh. X:34, hoc scriptum est, Psalm. LXXXII10 :6. Respondit turba, nos audivimus ex LEGE, quod Christus maneat in aeternum, Joh. XII:34, hoc scriptum est Psalm. LXXXIX:30 11; Psalm. CX:4, Dan. VII:14. Ut impleretur Verbum scriptum in LEGE ILLORUM, odio habuerunt Me sine causa, Joh. XV:25, hoc scriptum est Psalm. XXXV:19. Facilius est Coelum et Terram transire, quam Legis unum apicem cadere, Luc. XVI:17, per Legem ibi, ut quoque passim alibi, intelligitur tota Scriptura12 Sacra.
1 Prima editio: PROPHETAM
2 Sic Errores Typographici
3 Prima editio: 19
4 Prima editio: Matth. XXVI:54,56
5 Prima editio: XIV: 21. 24
6 Prima editio: Sic (absque italicis)
7 Sic in margine exemplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris. Prima editio: sua
8 Prima editio: est in illis
9 Prima editio: Luc. XXIV: 44. 45
10 Prima editio: Psalm: LXXI
11 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 89:29 apud Biblia Anglica
12 Prima editio: Sctiptura

263. 1] Quomodo Dominus est Verbum, a paucis intelligitur; cogitant enim quod Dominus per Verbum possit homines illustrare et docere, et tamen non inde potest vocari Verbum; at sciant, quod unusquisque homo sit sua Voluntas et suus Intellectus, et sic unus distinctus ab altero; et quia Voluntas est receptaculum Amoris, et sic omnium bonorum quae illius Amoris sunt, ac Intellectus est receptaculum Sapientiae, et sic omnium veri quae illius sapientiae sunt, sequitur quod unusquisque homo sit suus amor et sua sapientia, seu quod idem est, suum bonum et suum verum; homo non aliunde est homo, et non aliud apud illum est homo. 2] Quod Dominum attinet, est Ille ipse Amor et ipsa Sapientia, ita ipsum Bonum et ipsum Verum, quae factus est per quod impleverit omne bonum et omne verum quod in Verbo est; nam qui non cogitat et loquitur nisi quam Verum, fit illud verum, et qui non vult et facit nisi quam bonum, fit illud bonum; et Dominus, quia implevit omne Divinum Verum et Divinum Bonum, quae sunt in Verbo, tam quae sunt in Sensu ejus naturali, quam quae sunt in Sensu ejus spirituali, factus est ipsum Bonum et ipsum Verum, ita Verbum.

264. XII.

Quod ante hoc Verbum, quod hodie est in Mundo, fuerit Verbum, quod deperditum est.

Quod ante Verbum per Mosen et Prophetas apud Gentem Israeliticam datum, Cultus per Sacrificia notus fuerit, et quod ex ore Jehovae prophetaverint, ex memoratis in Libris Mosis, constare potest: QUOD CULTUS PER SACRIFICIA NOTUS FUERIT, ex his; Mandatum est, ut filii Israelis Gentium Altaria everterent, illarum Statuas confringerent, et illarum Lucos exscinderent, Exod. XXXIV:13, Deutr. VII:5, Cap. XII:3. Quod Israel in Schittim coeperit scortari cum filiabus Moabi, [quod] vocaverint populum ad SACRIFICIA deorum suorum, et quod populus comederit, Num. XXV:1,2,3. Quod Bileamus, qui fuit ex Syria, fecerit exstruere Altaria, et SACRIFICAVERIT boves et pecudes, Num. XXII:40, Cap. XXIII:1,2,14,29,30. Quod etiam PROPHETAVERIT DE DOMINO, dicendo, Quod oriretur Stella es Jacobo, et Sceptrum ex Israele, Num. XXIV1 :17. QUODQUE PROPHETAVERIT ex ORE JEHOVAE, Num. XXII:13,18, Cap. XXIII:3,5,8,16,26, Cap. XXIV:1,13. Ex quibus patet, quod Cultus Divinus paene similis Cultui apud Gentem Israeliticam per Mosen instituto, apud Gentes fuerit. Quod etiam ante Abrahami tempus, elucet ex verbis apud Mosen Deutr. XXXIII:7,8, sed evidentius ex MALCHIZEDECHO Rege Schalemi, quod eduxerit PANEM ET VINUM, et benedixerit Abramo, et quod Abram illi dederit DECIMAS de omnibus, Gen. XIV:18 ad 20; et quod Malchizedech repraesentaverit Dominum, nam vocatur Sacerdos Deo Altissimo, Gen. XIV:18; et de Domino Dicitur apud Davidem, Tu Sacerdos in aeternum, juxta modum Malchizedechi, Psalm2. CX:4; inde erat, quod Malchizedech3 eduxerit Panem et Vinum, ut Sanctissima Ecclesiae, sicut in Sacra Caena Sancta sunt. Haec praeter plura sunt indicia exstantia, quod ante Verbum Israeliticum fuerit Verbum, ex quo tales Revelationes.
1 Prima editio: XXIII
2 Prima editio: PSALM
3 Prima editio: Melchizedech

265. 1] Quod Verbum apud Antiquos fuerit, constat apud Mosen, a quo nominatur, et aliquod desumptum est, Num. XXI:14,15,27 ad 30; et quod Historica illius Verbi vocata sint BELLA JEHOVAE, ac Prophetica ENUNTIATA. Ex Historicis istius Verbi a Mose desumptum est hoc, Propterea dicitur in LIBRO BELLORUM JEHOVAE: vahebam1 in Supha, et fluvios Arnonem, et aquae ductum fluviorum, qui declinavit ubi habitatur Ar, et sistit se ad terminum Moabi, Num. XXI:14,15, per Bella Jehovae in illo Verbo, sicut in nostro, intellectae et descriptae sunt Pugnae Domini cum2 Infernis, et Victoriae super illa, quando in Mundum venturus est: eaedem etiam pugnae multis in locis intelliguntur et describuntur in Historicis nostri Verbi, ut in Bellis Josuae cum Gentibus terrae Canaanis, et in Bellis Judicum et Regum Israelis. 2] Ex Propheticis istius Verbi haec desumta sunt. Propterea dicunt ENUNTIATORES: ingredimini Chesbonem; aedificabitur et confirmabitur Urbs Sichonis; nam ignis exivit ex Chesbone, flamma ex urbe Sichonis; comedit Ar Moabi, possessores excelsorum Arnonis: Vae tibi Moabe, periisti popule Kemoschi, dedit filios suos evasores, et filias suas in captivitatem Regi Emorraei Sichoni; cum telis confecimus eos: periit Chesbon usque ad Dibonem, et devastavimus usque ad Nophach, quod usque ad Medebam, Num. XXI:27 ad 30. Translatores vertunt PROVERBIORUM COMPOSITORES, sed vocandi sunt ENUNTIATORES seu ENUNTIATA PROPHETICA, ut constare potest ex significatione vocis MOSCHALIM in Lingua Hebraea, quod non modo sint Proverbia, sed etiam Enuntiata Prophetica, ut Num. XXIII:7,18, Cap. XXIV:3,15, ubi dicitur quod Bileamus ediderit ENUNTIATUM SUUM, quod fuit Propheticum, etiam de Domino, Enuntiatum ejus vocatur MASCHAL in singulari; accedit, quod illa a Mose inde desumpta non sint Proverbia, sed Prophetica. 3] Quod illud Verbum similiter Divinitus inspiratum fuerit, patet apud Jeremiam, ubi paene similia dicuntur, “Ignis exivit ex Chesbone, et flamma ab inter Sichonem, quae comedit angulum Moabi, et verticem filiorum Schaon: vae tibi Moabe, periit populus Kemoschi, nam rapti sunt filii tui in captivitatem, et filiae tuae in captivitatem,” Cap. XLVIII:45,46. Praeter illa nominatur Liber Propheticus Verbi vetusti, vocatus LIBER JASCHAR seu Liber Recti, a Davide et a Joschua: a Davide, Lamentatus est David super Schaule et super Jonathane, et inscripsit ad docendum filios Jehudae arcum; ecce scripta in LIBRO JASCHAR, II Sam. I:17,18. Et a Josua, “Dixit Joschua, Sol in Gibeone quiesce, et Luna in valle Ajalonis; nonne hoc scriptum in LIBRO JASCHAR,” Cap. X:12,13 3.
1 Sic SS 103. Prima editio: vadebam
2 Prima editio: cam
3 Prima editio: Cap. X:12

266. Ex his constare potest, quod Verbum Antiquum in Orbe, imprimis Asiatico, fuerit, ante Verbum Israeliticum. Quod hoc Verbum conservetur in Coelo apud Angelos qui in illis Saeculis vixerunt; et quoque quod hodie adhuc sit apud Gentes in TARTARIA MAGNA, in TERTIO MEMORABILI, post hanc de Scriptura Sacra Transactionem, videatur.

267. XIII.

Quod per Verbum etiam sit Lux illis, qui extra Ecclesiam sunt, et non habent Verbum.

Non potest dari conjunctio cum Coelo, nisi alicubi in Tellure sit Ecclesia, ubi est Verbum, et per id Dominus notus, quia Dominus est Deus Coeli et Terrae, et absque Domino nulla salus: quod per Verbum sit conjunctio cum Domino, et consociatio cum Angelis, videatur supra n. 234 ad 239.1 Satis est, ut Ecclesia sit ubi Verbum, tametsi illa sit ex paucis respective, per id usque Dominus praesens est in universo terrarum Orbe, nam per id Coelum conjunctum est Humano Generi.
1 Prima editio: 234. ad 240.

268. Quomodo autem praesentia et conjunctio Domini et Coeli datur in omnibus Terris per Verbum, dicetur. Universum Coelum Angelicum coram Domino est sicut unus Homo, similiter Ecclesia in terris, quod etiam actualiter appareant ut Homo, videatur in Opere de COELO ET INFERNO, n. 59 ad 86.1 In illo Homine est Ecclesia, ubi Verbum legitur, et per id Dominus notus est, sicut COR et sicut PULMO, Regnum Coeleste Domini ut Cor, et Regnum Spirituale Ipsius ut Pulmo: sicut ex his binis Fontibus vitae in Humano corpore omnia reliqua Membra, Viscera et Organa, subsistunt et vivunt, ita quoque omnes illi in Terrarum Orbe, apud quos Religio est, et Deus unus colitur, et bene vivitur, et per id in illo Homine sunt, et referunt Membra et Viscera extra Thoracem, in qua sunt Cor et Pulmo; ex conjunctione Domini et Coeli per Verbum cum Ecclesia, subsistunt et vivunt, nam Verbum in Ecclesia Christiana, est vita reliquis a Domino per Coelum, sicut membrorum et viscerum totius Corporis est vita ex Corde et Pulmone; est quoque communicatio similis: quae etiam causa est, quod Christiani, apud quos Verbum legitur, constituant Pectus illius Hominis: sunt etiam in medio omnium, et circum illos sunt Pontificii, circum hos sunt Mahumedani,2 qui agnoscunt Dominum ut maximum Prophetam, ac ut Filium Dei; post hos sunt Africani; et ultimam Circumferentiam faciunt Populi et Gentes in Asia et Indiis.
1 Prima editio: 59 ad 87.
2 Prima editio: Mahumedami

269. Quod ita sit in universo Coelo, concludi potest a simili in unaquavis Societate coeli, nam unaquaevis Societas est Coelum in minore forma, quae quoque est sicut Homo; quod ita sit1, videatur in Opere de COELO ET INFERNO, n. 41ad 87. In omni Societate Coeli, illi qui in medio ejus sunt, similiter referunt Cor et Pulmonem, et apud illos est maxima lux; ipsa Lux et inde Perceptio veri, a media illo se propagat versus peripherias quaquaversum, ita ad omnes qui in Societate sunt, et facit vitam illorum spiritualem: ostensum est, quod quando illi qui in medio erant, et provinciam Cordis et Pulmonis constituebant, et apud quos maxima lux erat, auferrentur, illi qui circum erant, in umbra intellectus essent, et tunc in tam exili perceptione veri, ut lamentarentur; sed mox ut redierunt, visa est lux, et fuit illis perceptio veri sicut prius. Comparatio fieri potest cum calore et luce ex Sole Mundi, quod vegetationem dant arboribus et virgultis, etiam illis quae ad latera, et sub nube stant, modo Sol ortus sit. Ita Lux et Calor Coeli a Domino ut Sole ibi, quae Lux in essentia sua est Divinum Verum, ex quo omnis intelligentia et sapientia est angelis et hominibus; quare dicitur de Verbo quod erat apud Deum et erat Deus, quod illuminet omnem hominem venientem in Mundum; et quod Lux illa etiam in tenebris appareat, Joh. I:1,5,9: per Verbum ibi intelligitur Dominus quoad Divinum Verum.
1 Sic SS 107. Prima editio: fit

270. Ex his constare potest, quod Verbum, quod est apud Protestantes et Reformatos, illustret omnes Gentes et Populos per communicationem spiritualem; tum quod provideatur a Domino, ut in Tellure semper sit Ecclesia ubi Verbum legitur, et per id Dominus notus fiat; Quare cum Verbum a Pontificiis paene rejectum est, ex Divina Domini Providentia Reformatio facta est, et inde Verbum sicut e latebris extractum est, et missum in usum. Quando etiam Verbum apud Gentem Judaicam prorsus falsificatum et adulteratum erat, et quasi nullum factum est, tunc placuit Domino e Coelo descendere, ac ut Verbum venire, ac implere illud, et per id redintegrare et restituere illud, ac iterum dare lucem Incolis telluris, secundum haec Domini verba, Populus sedens in tenebris vidit Lucem magnam; sedentibus in regione et umbra mortis, Lux exorta illis est, Esaj. IX:1 1, et Matth. IV:16.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:2 apud Biblia Anglica

271. Quoniam praedictum est, quod in fine hujus Ecclesiae etiam oborirentur tenebrae ex non cognitione Domini, quod sit Deus Coeli et Terrae, et ex Fidei separatione a Charitate, ne per id genuinus intellectus Verbi periret, et sic Ecclesia, ideo placuit Domino nunc revelare SENSUM SPIRITUALEM VERBI, et manifestare quod Verbum in illo Sensu, et ex illo in Sensu naturali, contineat innumerabilia, per quae Lux veri ex Verbo paene exstincta, restituatur. Quod Lux veri in fine hujus Ecclesiae paene exstingueretur, praedicitur multis in locis in Apocalypsi; et quoque intelligitur per haec Domini verba, Statim post afflictionem dierum istorum Sol obscurabitur, et Luna non dabit lumen suum, et Stellae cadent e Coelo; et Virtutes Coelorum commovebuntur: et tunc videbunt Filium hominis venientem in nubibus Coeli cum gloria et virtute, Matth. XXIV:29,30; per Solem ibi intelligitur Dominus quoad amorem; per Lunam Dominus quoad fidem; per Stellas quoad cognitiones veri et boni; per Filium hominis Dominus quoad Verbum; per Nubem Sensus literae Verbi; per Gloriam Sensus spiritualis Verbi, ac transparentia ejus per Sensum literae ejus; et per Virtutes potentia ejus.
272. Per multam experientiam mihi scire datum est, quod per Verbum sit homini communicatio cum Coelo: dum perlegi Verbum a Primo Capite Esajae usque ad Ultimum Malachiae, et Psalmos Davidis, et tenui cogitationem in Sensu spirituali illorum, datum est clare percipere, quod unusquisque Versus communicaret cum aliqua Societate Coeli, et quod sic totum Verbum cum Universo Coelo: ex quo patuit, quod sicut Dominus est Verbum, etiam Coelum sit Verbum, quoniam Coelum est Coelum a Domino, et Dominus per Verbum est omne in omnibus Coeli.

273. XIV.

Quod nisi Verbum foret, nemo sciret Deum, Coelum et Infernum, et Vitam post mortem, et minus Dominum.

1] Quoniam illi, qui statuunt, et apud se confirmaverunt, quod homo absque Verbo scire posset existentiam Dei, et quoque Coeli et Inferni, tum reliqua, quae Verbum docet, ideo non licet cum illis ex Verbo agere, sed ex naturali rationis lumine; nam non credunt Verbo, sed sibi. Ex lumine rationis inquire et invenies quod duae Facultates vitae sint apud hominem, quae vocantur Intellectus et Voluntas, et quod Intellectus subjectus sit Voluntati, et non Voluntas Intellectui, Intellectus enim modo docet et monstrat quid ex Voluntate faciendum est: inde est, quod multi qui acuto ingenio sunt, et prae aliis intelligunt vitae moralia, et tamen non vivunt secundum illa; aliter foret, si vellent illa. Inquire etiam, et invenies, quod Voluntas hominis sit ejus proprium, et quod hoc a nativitate sit malum, et quod inde sit falsum in intellectu. 2] Quum haec inveneris, videbis, quod homo ex se non velit aliud intelligere, quam quod est ex proprio voluntatis ejus, et quod nisi alibi sit, unde id sciat, homo ex proprio voluntatis suae non velit aliud intelligere, quam quod sui et mundi est; quicquid supra est, in caligine est; ut dum videt Solem, Lunam, et Stellas, si tunc forte cogitaret de ortu illorum, non aliter posset cogitare, quam quod a se sint; num altius quam plures Docti in Mundo, qui tametsi sciunt ex Verbo Creationem omnium a Deo, usque agnoscunt Naturam; quid tunc iidem, si nihil ex Verbo scivissent. Num credis, quod Veteres Sophi, ut Aristoteles, Cicero, Seneca, et alii, qui de Deo, et de Immortalitate animae scripserunt, id primum ex proprio intellectu sumserint; non, sed ex aliis per traducem ex illis, qui id primum sciverunt ex Verbo Vetusto, de quo supra. Scriptores Theologiae naturalis, nec hauriunt quicquam tale ex se, sed modo confirmant illa, quae sciunt ab Ecclesia, in qua est Verbum, per rationalia; et possunt dari inter illos, qui confirmant, et tamen non credunt.
274. Datum est videre Populos in Insulis natos, quoad civilia rationales, qui ne hilum sciverunt de Deo; illi in Mundo spirituali apparent sicut Sphinges, at quia homines nati sunt, et inde in facultate recipiendi vitam spiritualem, instruuntur ab Angelis, et per cognitiones de Domino ut Homine vivificantur. Qualis est homo ex se, apparet evidenter ex iis, qui in Inferno sunt, inter quos etiam aliqui Antistites et Eruditi sunt, qui ne quidem volunt audire de Deo, et propterea nec possunt nominare Deum; hos vidi, et cum illis loquutus sum; et quoque loquutus sum cum illis, qui in ignem irae et excandescentiae venerunt, cum audiverunt aliquem loquentem de Domino: expende itaque, qualis homo foret, qui nihil audivit de Deo, cum quidem tales sunt, qui loquuti sunt de Deo, scripserunt de Deo, et praedicaverunt de Deo. Quod tales sint, est ex voluntate, quae mala est, et haec, ut prius dictum est, ducit Intellectum, et aufert verum, quod ibi est ex Verbo. Si homo ex se potuisset scire, quod Deus sit, et quod Vita post mortem, cur non sciverat, quod homo sit homo post mortem; cur credit quod anima seu spiritus ejus sit sicut ventus aut aether, qui non videt oculis, et audit auribus, et loquitur ore, priusquam1 conjungitur et coalescit cum suo cadavere et cum suo sceleto. Pone itaque Doctrinam ex solo Lumine rationali exclusam, annon foret ut ipse coleretur, ut factum est a saeculis, et quoque hodie fit ab illis, qui sciunt ex Verbo, quod Solus Deus colendus sit: cultus alius ex proprio hominis non dari potest; ne quidem cultus solis et lunae.
1 Prima editio: priusquum

275. Quod ab antiquissimis temporibus fuerit Religio, et Incolae Orbis ubivis noverint de Deo, et aliquid de vita post mortem, non fuit ex ipsis, aut ex propria illorum intelligentia, sed ex Verbo Vetusto, de quo supra n. 264 ad 266, et postea ex Verbo Israelitico: ex duobus Verbis his Religiosa emanaverunt in Indias et illarum Insulas, perque Aegyptum ac Aethiopiam in Regna Africae, et ex Maritimis Asiae in Graeciam1, et inde in Italiam: sed quia Verbum non potuit aliter quam per Repraesentativa esse conscriptum, quae sunt talia in Mundo quae correspondent Coelestibus, et inde significant illa, ideo Religiosa Gentium versa sunt in Idololatrica, et in Graecia in Fabulosa, ac Attributa et Praedicata Divina in totidem Deos, quibus praefecerunt Supremum, quem vocaverunt Jovem, forte a Jehovah; quod illis cognitio fuerit de Paradiso, de Diluvio, de Igne sacro, de quatuor Aetatibus, a Prima aurea ad Ultimam ferream, ut apud Danielem Caput II:31 ad 35, notum est.
1 Prima editio: Craeciam

276. Illi qui credunt posse ex propria intelligentia comparare sibi cognitiones de Deo, de Coelo et Inferno, et de Spiritualibus quae Ecclesiae sunt, non sciunt quod Naturalis homo in se spectatus sit contra Spiritualem, et quod ideo spiritualia quae intrant, velit exstirpare, aut involvere fallaciis, quae sunt sicut vermes, qui radices olerum et segetum consumunt. Assimilari possunt illis, qui somniant quod sedeant super Aquilis et ferantur in altum; aut super Pegasis et volent1 super collem Parnassum ad Heliconem: et sunt actualiter sicut Luciferi in Inferno, qui ibi adhuc se vocant filios aurorae, Esaj. XIV2 :12. Et sunt sicut illi in Valle terrae Schinear, qui aggressi sunt aedificare turrim, cujus caput in Coelo, Gen. XI:2,4; et confidunt sibi sicut Goliath, non praevidentes quod possint sicut ille a lapide fundae fronti impacto prosterni. Dicam qualis sors illos post mortem manet, primum fiunt sicut ebrii, postea sicut fatui, et demum stupidi, et sedent in tenebris: Caveant itaque sibi a tali delirio.
1 Prima editio: Volant
2 Prima editio: XIII

* * * * *


277. His adjiciam sequentia MEMORABILIA: PRIMUM hoc; Quodam die in spiritu pervagatus sum varia loca in Mundo spirituali, propter finem ut observarem Repraesentationes coelestium, quae in multis locis ibi exhibentur; et in quadam Domo, ubi angeli erant, vidi magnas Crumenas, in quibus reconditum fuit argentum in multa copia; et quia apertae erant, perceptum est, sicut unusquisque posset argentum ibi repositum depromere, imo diripere: sed juxta Crumenas illas sedebant duo Juvenes, qui custodes: locus ubi repositae erant, apparebat sicut praesepe in stabulo: in Camera proxima visae sunt Virgines modestae, cum Uxore casta; et prope illam Cameram stabant bini Infantes, et dictum est, quod cum illis non infantiliter ludendum sit, sed sapienter agendum. Postea apparebat Scortum, tum Equus jacens mortuus. Postquam haec visa sunt, instructus sum, quod per illa repraesentatus sit Sensus naturalis Verbi, in quo Sensus spiritualis: magnae illae Crumenae argento plenae significabant cognitiones veri in multa copia; quod apertae essent, et tamen a juvenibus custoditae, significabat quod quisque posset inde cognitiones veri desumere, sed quod caveatur, ne aliquis Sensum spiritualem, in quo merae veritates sunt, violet; Praesepe sicut in stabulo, significabat nutritionem spiritualem pro intellectu; hoc significat praesepe, quia equus, qui inde edit, intellectum: Virgines modestae, quae in Camera proxima visae sunt, significabant affectiones veri, et Uxor casta conjunctionem boni et veri; Infantes significabant innocentiam sapientiae, nam Angeli supremi Coeli, qui sapientissimi sunt, ex innocentia apparent e longinquo sicut infantes: Scortum cum Equo mortuo, significabat falsificationem1 veri a multis hodie, per quam omnis intellectus veri perit; scortum significat falsificationem, et equus mortuus intellectum veri nullum.
1 Prima editio: falfificationem

278. SECUNDUM MEMORABILE. Quondam ad me e Coelo demissa est chartula exarata literis Hebraicis, sed scriptis sicut apud Antiquos, apud quos illae literae quae hodie quoad aliquam partem lineares sunt, fuerunt inflexae cum corniculis sursum vergentibus; et dicebant Angeli, qui tunc apud me erant, quod scirent integros Sensus ex ipsis literis, et quod illos scirent imprimis ex flexuris linearum et apicum literae, et explicabant quid significarent seorsim et quid conjunctim, dicentes quod H, quod additum est nominibus Abrami et Sarai, significaret Infinitum ac Aeternum; explicabant etiam coram me Sensum Verbi Psalm. XXXII:2, ex solis literis seu syllabis, quod Sensus illarum in summa esset, QUOD DOMINUS ETIAM MISERICORS SIT ILLIS, QUI MALEFACIUNT: informabant me, quod Scriptura in Tertio Coelo ex literis inflexis et varie incurvatis, quarum unaquaevis contineret quendam Sensum, constaret; et quod Vocales ibi essent pro sono, qui correspondet affectioni, et quod in illo Coelo non possent enuntiare vocales i et e, sed pro illis y et eu, et quod vocales a, o, et u, illis in usu essent, quia dant sonum plenum; tum quod non exprimerent aliquas Literas consonantes aspere, sed molliter, et quod inde sit, quod literae quaedam Hebraicae intus punctatae sint, in signum ut molliter enuntientur, dicentes quod asperitas in literis esset in usu in spirituali Coelo, ex causa quia ibi in veris sint, ac verum admittit asperum, non autem bonum, in quo sunt Angeli Regni coelestis Domini seu Tertii Coeli: dicebant etiam quod Verbum apud se conscriptum haberent literis inflexis cum corniculis et apicibus significativis; ex quo patuit, quid etiam significant haec Domini verba, Non Jotha et Corniculum praeteribit de Lege, donec omnia fiunt, Matth. V:18. Tum, Facilius est Coelum et Terram transire, quam Legis unum Apicem cadere, Luc. XVI:17.
279. 1] TERTIUM MEMORABILE. Ante septennium, quando recollegi illa, quae Moses ex binis illis Libris, BELLA JEHOVAE et ENUNTIATA, vocatis, Num. XXI, scripsit, aderant quidam Angeli, et mihi dixerunt, quod illi Libri essent Verbum vetustum, cujus HISTORICA vocata sunt BELLA JEHOVAE, et PROPHETICA vocata sunt ENUNTIATA, et dixerunt, quod id Verbum adhuc in Coelo conservatum sit, et in usu apud Antiquos ibi, apud quos, cum in Mundo fuerunt, id Verbum fuit. Antiqui illi, apud quos illud Verbum in Coelo adhuc in usu est, fuerunt quoad partem ex terra Canaane, et ex confiniis ejus, ut ex Syria, Mesopotamia, Arabia, Chaldaea, Assyria, ex Aegypto, ex Zidone, Tyro, Ninive, quorum omnium Regnorum incolae fuerunt in Cultu repraesentativo, et inde in Scientia correspondentiarum; Sapientia illius temporis fuit ex illa Scientia, et per illam fuit illis perceptio interior, et communicatio cum Coelis: illi qui correspondentias illius Verbi noverunt, vocati sunt Sapientes et Intelligentes, ac postea Divinatores et Magi. 2] Sed quia id Verbum erat plenum talibus Correspondentiis, quae remote significabant Coelestia et Spiritualia, et inde a multis incepit falsificari, ideo ex Divina Domini Providentia id successu temporis evanuit, et aliud Verbum per Correspondentias non ita remotas conscriptum, datum est, et hoc, per Prophetas apud filios Israelis. In hoc Verbo retenta sunt plura Nomina locorum, non modo quae in terra Canaane, sed etiam quae circum circa in Asia fuerunt, quae omnia significabant res et status Ecclesiae; at significationes ex Verbo vetusto illo erant. Propter illam causam Abram in illam Terram ire jussus est, et ejus posteri ex Jacobo in illam introducti sunt.
3] De Verbo illo vetusto, quod in Asia ante Verbum Israeliticum fuerat, referre licet hoc Novum, quod illud ibi adhuc reservatum sit apud Populos qui in Magna Tartaria habitant; loquutus sum cum Spiritibus et Angelis, qui in Mundo spirituali inde erant, qui dixerunt, quod possideant Verbum, et quod id ab antiquis temporibus possederint, et quod secundum hoc Verbum Divinum suum cultum obeant, et quod id ex meris Correspondentiis consistat: dixerunt, quod in illo etiam Liber JASCHAR sit, qui memoratur apud Joschuam Cap. X:12,13, et in Libro II Samuelis Cap:1:17,18: tum etiam, quod apud illos sint Libri, BELLA JEHOVAE ac ENUNTIATA, qui memorantur a Mose, Num. XXI:14,15 et 27 ad 30; et cum legi coram illis verba, quae Moses inde desumserat, inquisiverunt num illa ibi1 exstent, et invenerunt: ex his patuit mihi, quod Verbum vetustum adhuc apud illos sit. Inter loquendum cum illis dixerunt, quod Jehovam colant, quidam ut Deum invisibilem, quidam ut visibilem. 4] Porro retulerunt, quod non patiantur ut Extranei ad illos intrent, praeter Chinenses, cum quibus pacem colunt, quia Imperator Chinensis inde est: tum etiam, quod tam populosi sint, ut non credant aliquam Regionem in Universo Mundo populosiorem esse; quod etiam credibile est ex Muro tot milliarium, quem Chinenses pro tutela sua contra invasionem ab illis olim exstruxerant. Praeterea audivi ab Angelis, quod Prima Capita Geneseos, in quibus de Creatione, de Adamo et Chaiva, de Horto Edenis, deque Filiis et posteris illorum usque ad Diluvium, et quoque de Noacho et ejus Filiis, agitur, in illo Verbo etiam sint, et sic quod a Mose inde exscripta sint. Angeli et Spiritus e Magna Tartaria apparent in Plaga meridionali a latere Orientis, et a reliquis separati sunt, per quod in Expanso eminentiori habitent; et quod non aliquem e Christiano Orbe ad se admittant, et quod si aliqui ascendunt, illos custodiant, ne exeant. Causa separationis istius est, quia aliud Verbum possident.
1 Sic AR 11:2. Prima editio: ubi

280. 1] QUARTUM MEMORABILE. Quondam e longinquo vidi Ambulacra inter ordines arborum, et ibi Juvenes congregatos in turmis, totidem Consortia de rebus sapientiae confabulantium; hoc erat in Mundo spirituali: accessi, et cum prope eram, vidi unum, quem reliqui venerabantur ut suum Primatem, propter causam, quia prae reliquis sapientia excelluit; hic cum me vidit, dixit, miratus sum, cum vidi te in via accedentem, quod nunc incideris in conspectum meum, nunc excideris ex illo, seu nunc mihi visus sis, et subito non visus; certe non es in statu vitae nostratium; ad haec subridens respondi, non sum ludio, nec vertumnus, sed sum alternus, nunc in luce vestra, et nunc in umbra vestra, ita hic peregrinus et quoque indigena; ad haec Sapiens ille aspexit me, et dixit, loqueris aliena et mira; dic mihi quis es, et dixi, sum in Mundo, in quo vos fuistis, et e quo vos exivistis, qui vocatur MUNDUS NATURALIS, et quoque sum in Mundo, in quo vos estis, qui vocatur MUNDUS SPIRITUALIS; inde est quod sim in statu Naturali, et simul in statu Spirituali; in statu Naturali cum hominibus telluris, et in statu Spirituali cum vobis, et quando in Statu naturali sum, non videor vobis, at quando in Statu spirituali, videor: quod talis sim, datum est a Domino: Tibi, Vir illustrate, notum est, quod homo Mundi naturalis non videat hominem Mundi spiritualis, nec vicissim, quare cum immisi Spiritum meum in Corpus, non tibi visus sum, sed cum emisi illum e corpore, visus sum: et hoc existit ex discrimine inter Spirituale et Naturale. 2] Ille cum audivit discrimen inter Spirituale et Naturale, dixit, quid discrimen; estne id sicut inter purum magis et minus, ita quid Spirituale nisi purius Naturale; et respondi, discrimen non tale est; Naturale nusquam per subtilisationem potest approximare ad Spirituale ita ut fiat illud, est enim discrimen quale inter prius et posterius, inter quae ratio finita non datur; est enim prius in posteriori, sicut causa in suo effectu, ac posterius est ex priori, ut effectus ex sua causa; inde est, quod unum non appareat alteri. Ad haec dixit ille Sapiens, meditatus sum de hoc discrimine, sed huc usque in vanum, utinam id percepero; et dixi, non modo discrimen inter Spirituale et Naturale percipies, sed etiam videbis; et tunc dixi haec, Tu es in Statu spirituali dum apud tuos, at in Statu naturali apud me; loqueris enim cum tuis Lingua spirituali, quae est communis omni spiritui et angelo, at cum me loqueris Lingua mea vernacula, nam omnis Spiritus et Angelus loquens cum homine loquitur ejus Linguam propriam, ita cum Gallo gallicam, cum Graeco graecam, cum Arabe arabicam, et sic porro. 3] Ut itaque scias discrimen inter Spirituale et Naturale quoad Linguas, fac ita; intra ad tuos, et loquere aliquid ibi, ac retine voces, et cum his in memoria redi, et coram me enuntia illas; ac fecit ita, et rediit ad me cum vocibus illis in ore, et effatus est illas, et erant voces prorsus alienae et peregrinae, quae non dantur in aliqua Lingua Mundi naturalis; per hanc experientiam aliquoties iteratam clare patuit, quod omnibus in Mundo spirituali sit Lingua spiritualis, quae nihil commune cum aliqua Lingua naturali obtinet, et quod omnis homo in illam Linguam post obitum ex se veniat: semel etiam expertus sum, quod ipse Sonus Linguae spiritualis a Sono Linguae naturalis differret in tantum, ut Sonus spiritualis etiam altus ne hilum audiretur ab homine naturali, nec Sonus naturalis ab homine spirituali. 4] Postea rogavi illum et circumstantes, ut intrarent ad suos, et scriberent aliquam sententiam super Charta, et cum charta illa exirent ad me, et legerent; fecerunt ita, et redierunt cum Charta in manu, at cum legerent, non potuerunt, quoniam Scriptura illa constabat modo ex aliquibus Literis alphabeticis cum strophis supra, quarum unaquaevis aliquem sensum rei significabat: quia unaquaevis Litera in Alphabeto significat ibi aliquem Sensum, patet unde est, quod Dominus dicatur Alpha et Omega: cum illi iterum et iterum intrarent, scriberent, et redirent, comperti sunt, quod Scriptura illa involveret et comprehenderet innumera, quae nusquam aliqua Scriptura naturalis posset exprimere; et dictum est, quod hoc sit, quia spiritualis homo cogitat incomprehensibilia et ineffabilia Naturali homini, et quod haec in aliam Scripturam et in aliam Linguam inferri nequeant. 5] Tunc quia adstantes non voluerunt comprehendere, quod Spiritualis cogitatio in tantum excederet cogitationem naturalem, ut sit respective ineffabilis, dixi illis, facite experientiam, intrate in Societatem vestram spiritualem, et cogitate aliquam rem, ac retinete illam, et redite, et coram me expromite illam; ac intraverunt, cogitaverunt, retinuerunt, exiverunt, et cum exprimerent rem cogitatam, non potuerunt, non enim invenerunt ullam ideam cogitationis naturalis adaequatam alicui ideae cogitationis pure spiritualis, ita non aliquas voces exprimentes illam, nam ideae cogitationis fiunt voces loquelae; et postea reintrabant, et redibant, et confirmabant se, quod ideae spirituales essent supranaturales, inexpressibiles, ineffabiles, et incomprehensibiles Naturali homini; et quia tam supereminentes sunt, dicebant, quod Spirituales ideae seu cogitationes respective ad Naturales essent ideae idearum, et cogitationes cogitationum, et quod ideo per illas exprimerentur qualitates qualitatum, et affectiones affectionum; consequenter quod Cogitationes spirituales essent initia ac origines cogitationum naturalium: inde etiam patuit, quod Sapientia spiritualis esset Sapientia sapientiae, ita inexpressibilis alicui Sapienti in Naturali Mundo. 6] Tunc dictum est e Coelo superiori, quod adhuc sit Sapientia interior seu superior, quae vocatur Coelestis, cujus respectus ad Sapientiam spiritualem, similis est respectui hujus ad naturalem, et quod hae in ordine secundum Coelos influant ex Divina Domini Sapientia, quae est Infinita. Ad haec dixit Vir loquens mecum, hoc video, quia percepi, quod una idea naturalis sit continens plurium idearum spiritualium; et quoque quod una idea spiritualis sit continens plurium idearum coelestium; ex his fit etiam hoc consequens, quod divisum non fiat plus et plus simplex, sed plus et plus multiplex, quia propius et propius accedit ad Infinitum, in quo infinite omnia sunt. 7] His peractis dixi ad adstantes; ex his tribus experientiae documentis videtis quale est discrimen inter Spirituale et Naturale, et quoque causam, cur Naturalis homo non apparet Spirituali, et Spiritualis homo non Naturali, tametsi uterque in perfecta forma humana est, et ex hac forma videtur ipsi sicut unus videret alterum, sed sunt interiora, quae Mentis sunt, quae faciunt illam formam, ac Mens spirituum et Angelorum formata est ex spiritualibus, et Mens hominum, quamdiu in Mundo vivunt, ex naturalibus. Post haec, audita est vox e superiori Coelo ad quendam, qui adstitit, dicens, ascende huc, et ascendit, et rediit, et dixit, quod Angeli non prius noverint differentias inter Spirituale et Naturale, propter causam, quia non prius apud quendam hominem, qui in utroque Mundo simul fuit, aliqua copia collationis data est, et differentiae illae absque collatione et relatione non noscibiles sunt.
8] Antequam secessimus, iterum loquuti sumus de hac re, et dixi, quod discrimina illa non aliunde existant, quam quia vos in Mundo spirituali, estis substantiales, et non materiales, ac substantialia sunt initia materialium; quid materia nisi congregatio substantiarum; vos itaque estis in principiis, et sic in singularibus, nos autem in principiatis et compositis; vos estis in particularibus, nos autem in communibus, et sicut communia non possunt intrare in particularia, ita nec possunt naturalia, quae sunt materialia, intrare in spiritualia, quae sunt substantialia; prorsus sicut funis nauticus non potest intrare seu traduci per foramen acus netorii, aut sicut nervus non potest induci in unam ex fibris, ex quibus ille est. Haec nunc causa est, quod Naturalis homo non possit cogitare illa quae Spiritualis homo, et inde nec loqui illa; quare Paulus illa quae audivit e Tertio Coelo vocat ineffabilia. 9] Accedit, quod Spiritualiter cogitare sit absque tempore et spatio cogitare, et quod Naturaliter sit cum tempore et spatio; adhaeret enim omni ideae cogitationis naturalis aliquid e tempore et spatio, non autem alicui ideae spirituali; causa est, quia Spiritualis Mundus non est in spatio et tempore, sicut Mundus naturalis, sed est in duorum istorum apparentia; in hoc differunt etiam cogitationes et perceptiones: quapropter vos potestis cogitare de Dei Essentia et Omnipraesentia ab aeterno, hoc est, de Deo ante creationem Mundi, quia cogitatis de Dei Essentia absque tempore, et de Ipsius Omnipraesentia absque spatio, et sic comprehenditis talia, quae ideas naturales hominis transcendunt: 10] et tunc narravi, quod semel cogitaverim de Dei Essentia et Omnipraesentia ab aeterno, hoc est, de Deo ante Creationem Mundi, et quod quia nondum potui removere spatia et tempora ab ideis cogitationis meae, anxius factus sum, quoniam intravit idea Naturae pro Deo; sed dictum mihi est, remove ideas spatii et temporis, et videbis; et datum est removere, et vidi; et ab illo tempore potui cogitare Deum ab aeterno, et prorsus non Naturam ab aeterno, quia Deus in omni tempore est absque tempore, et in omni spatio est absque spatio, Natura autem in omni tempore est in tempore, et in omni spatio est in spatio, et Natura cum suo tempore et spatio non potuit non inchoare, non autem Deus, qui est absque tempore et spatio; quare Natura a Deo est, non ab aeterno, sed in tempore una cum suo tempore et spatio.
281. 1] QUINTUM MEMORABILE. Quoniam a Domino mihi datum est simul in Mundo spirituali et in Mundo naturali esse, et inde loqui cum Angelis sicut cum hominibus, et per id cognoscere Status illorum qui post mortem alluunt in hactenus ignotum illum Mundum, loquutus enim sum cum omnibus meis affinibus et amicis, et quoque cum Regibus et Ducibus, ut et cum Eruditis, qui fata sua obiverunt, et hoc nunc continue per viginti septem Annos; quapropter ab Experientia viva possum describere Status hominum post mortem, quales sunt illorum qui bene vixerunt, et illorum qui male; sed hic modo aliqua memorabo de Statu illorum, qui in falsis Doctrinae se confirmaverunt ex Verbo, qui sunt in specie illi qui pro Justificatione per solam fidem id fecerunt; status horum successivi sunt sicut nunc sequitur, I. Quando defuncti sunt, et quoad spiritum revivunt, quod fit communiter tertio die postquam Cor cessavit pulsare, apparent sibi in simili Corpore, in quo prius in Mundo, usque adeo, ut non sciant aliter, quam quod adhuc in priori Mundo vivant, verum non in Corpore materiali, sed in Corpore substantiali, quod coram sensibus illorum apparet sicut materiale, tametsi non est. 2] II. Post aliquot dies vident, quod in Mundo sint, ubi sunt variae Societates institutae, qui Mundus vocatur MUNDUS SPIRITUUM, et est medius inter Coelum et Infernum; omnes Societates ibi, quae innumerae sunt, mirabiliter ordinatae sunt secundum affectiones naturales bonas et malas; Societates ordinatae secundum affectiones naturales bonas, communicant cum Coelo, et Societates ordinatae secundum affectiones malas, communicant cum Inferno. 3] III. Novitius spiritus, seu Spiritualis homo, deducitur et transfertur in varias Societates, tam bonas quam malas, et exploratur num afficitur bonis et veris, et quomodo, vel num afficitur malis et falsis, et quomodo. 4] IV. Si afficitur bonis et veris, abducitur a Societatibus malis, et inducitur in Societates bonas, et quoque in varias, usque dum venit in Societatem suae affectioni naturali correspondentem, et ibi fruitur bono isti affectioni correspondente, et hoc usque dum naturalem affectionem exuit, et spiritualem induit, et tunc elevatur in Coelum; sed hoc fit illis, qui in Mundo vixerunt vitam charitatis, et sic quoque vitam fidei, quae est, quod crediderint in Dominum, et fugerint mala ut peccata. 5] V. At illi qui se in falsis confirmaverunt per rationalia, imprimis per Verbum, et sic non aliam vitam quam mere naturalem ita malam vixerunt, nam mala comitantur falsa, et falsis adhaerent mala, hi quia non afficiuntur bonis et veris, sed malis et falsis, abducuntur a Societatibus bonis, ac inducuntur in Societates malas, et quoque in varias, usque dum veniunt in aliquam sui amoris concupiscentiis correspondentem. 6] VI. Sed quia in Mundo simulaverunt affectiones bonas in externis, tametsi in internis illorum non essent nisi affectiones malae seu concupiscentiae, tenentur per vices in externis; et illi qui in Mundo praefuerunt Caetibus, praeficiuntur hic et ibi in Mundo Spirituum Societatibus, in communi aut in parte secundum amplitudinem officiorum quibus prius functi fuerant: sed quia non amant verum, nec amant justum, nec illustrari possunt usque ut sciant quid verum et justum, ideo post aliquot dies abrogantur; vidi tales translatos ab una Societate in alteram, et ubivis datam illis administrationem, sed post breve tempus toties abrogatos. 7] VII. Post frequentes abdicationes quidam ex taedio non volunt, quidam ex timore jacturae famae non audent amplius ambire functiones, quare recedunt, et sedent tristes, et tunc abducuntur in solitudinem, ubi sunt casae, quas intrant, et ibi datur illis aliquod opus ad faciendum, et sicut faciunt, recipiunt cibum, et si non faciunt, esuriunt, et non recipiunt, quare necessitas cogit. Cibi ibi sunt similes cibis in nostro Mundo, sed sunt ex origine spirituali, et dantur e Coelo a Domino omnibus secundum usus quos faciunt; otiosis, quia inutiles sunt, non dantur. 8] VIII. Post aliquod tempus fastidiunt opus; et tunc exeunt e casis; et si fuerunt Sacerdotes, volunt aedificare; et illico tunc apparent strues lapidum caesorum, laterum, asserum, tabularum, tum acervi ex cannis et juncis, ex argilla, calce, et bitumine; quae cum vident, incenditur libido aedificandi, et incipiunt struere domum, sumendo nunc lapidem, nunc lignum, nunc cannam, nunc lutum, et ponunt unum supra alterum inordinate, at in illorum visu ordinate; sed quod interdiu aedificant, noctu dilabitur, at sequente die colligunt ex rudere lapsa, ac iterum aedificant, et hoc tamdiu, usque dum illos taedet aedificare: hoc fit ex correspondentia, quae est, quod congesserint loca ex Verbo, ad confirmandum falsa fidei, et falsa illorum non aliter aedificant Ecclesiam. 9] IX: Postea abeunt ex taedio, ac sedent solitarii et otiosi, et quia otiosis non datur cibus e Coelo, ut dictum est, incipiunt esurire, et non aliud cogitare, quam quomodo accepturi sunt cibum, et sedaturi famem: cum in hoc statu sunt, veniunt ad illos aliqui, a quibus petunt stipem, et dicunt, cur ita otiosi sedetis; venite nobiscum in nostras domus, et dabimus vobis opera ad faciendum, et cibabimus vos; et tunc laeti surgunt, et abeunt cum illis in domus illorum, et ibi cuilibet datur suum opus, et propter opus datur cibus; sed quia omnes, qui se confirmaverunt in falsis fidei, non facere possunt opera boni usus, sed opera mali usus, nec faciunt fideliter, sed fraudulenter, ut et invito, quare relinquunt sua opera, et modo amant conversari, loqui, ambulare, et dormire; et quia tunc ab heris non possunt adduci amplius ad opera, ideo sicut inutiles amandantur. 10] X: Quando amandati sunt, aperitur illis oculus, et vident viam tendentem ad quandam Cavernam; quo cum veniunt, aperitur ostium, ac intrant, et quaerunt num ibi cibus; et cum respondetur quod ibi cibus, petunt ut ibi liceat manere, et dicitur quod liceat, ac introducuntur, et post illos clauditur ostium; et tunc venit Praesul illius Cavernae, et dicit illis, non potestis amplius exire; videte Sodales vestros, omnes laborant, et sicut laborant victus e Coelo illis datur, hoc dico vobis ut sciatis; et quoque dicunt Sodales, Praesul noster novit ad quod opus quisque idoneus est, et tale cuilibet injungit quotidie; quo die id absolvitis, datur vobis cibus, et si non, non datur cibus nec vestis; et si quis malum facit alteri, conjicitur ad angulum cavernae, in quendam lectum ex pulvere damnato, ubi misere cruciatur, et hoc usque dum Praesul videt signum poenitentiae apud illum, et tunc eximitur, et mandatur ei ut faciat opus suum; et quoque dicitur ei, quod cuique liceat post opus suum ambulare, confabulari, et postea dormire: et deducitur interius in Cavernam, ubi sunt Scorta, ex quibus licet unicuique aliquam sibi sumere, et nominare suam mulierem, at sub poena interdicitur scortari promiscue. 11] Ex talibus Cavernis, quae non sunt nisi quam aeterna Ergastula, consistit Infernum. Datum mihi est intrare in aliquas, et videre, propter finem ut notum facerem, et visi sunt omnes ut viles; nec unus ex illis scivit, quis et in quo munere fuerat in Mundo; sed Angelus, qui mecum erat, dixit mihi, quod hic fuerit in Mundo famulus, hic miles, hic praefectus, hic sacerdos, hic in dignitate, hic in opulentia, et tamen omnes non sciunt aliter, quam quod Servi et similes Sodales fuerint; hoc ex causa quia interius similes fuerant, tametsi exterius dissimiles, ac interiora consociant1 omnes in Mundo Spirituali.
12] Quod Inferna in genere attinet, consistunt illa ex meris talibus Cavernis et Ergastulis, sed ex dissimilibus ubi sunt Satanae, et ubi sunt Diaboli; Satanae dicuntur qui in falsis et inde malis fuerunt, et Diaboli qui in malis et inde falsis. Satanae apparent in luce Coeli lividi sicut cadavera, et quidam nigri sicut mumia; at Diaboli apparent in luce Coeli furve igniti, et quidam atri sicut fuligo; at omnes quoad facies et corpora monstrosi; sed in sua luce, quae est instar lucis ex carbonibus ignitis, non ut monstra, sed ut homines; hoc illis datum est, ut consociari possint.
1 Prima editio: confociant

282. CAPUT QUINTUM

CATECHISMUS

SEU

DECALOGUS;

QUOAD SENSUM EJUS EXTERNUM ET INTERNUM EXPLICATUS.

Non datur Gens in Universo terrarum Orbe, quae non novit, quod Malum sit Occidere, Adulteria committere, Furari, false Testari; tum quod nisi Mala illa per Leges caverentur, actum foret cum Regno, Republica, et cum quavis Societate constabilita: quis itaque autumare potest, quod Gens Israelitica prae aliis tam stupida fuerit, ut ignoraverit, quod illa essent Mala, quapropter mirari quis potest, quod Leges illae universaliter in terris notae cum tanto Miraculo e Monte Sinai ab Ipso Jehovah promulgatae fuerint. Sed audi, cum tanto Miraculo promulgatae fuerunt, ut scirent, quod Leges illae non modo Leges civiles et morales essent, sed etiam Leges Divinae, et quod facere contra illas, non modo esset malum facere contra proximum, hoc est, concivem et societatem, sed etiam esset peccare contra Deum; quare Leges illae per promulgationem e Monte Sinai a Jehovah, factae etiam sunt Leges religionis; evidens est, quod quicquid Jehovah praecepit, praecipiat ut Religionis sit, et sic quod faciendum sit salutis causa. Sed antequam Praecepta explicantur, praemittendum est de Sanctitate1 illorum, ut pateat quod Religio illis insit.
1 Prima editio: Sanctatate


283. Quod Decalogus fuerit ipsa Sanctitas1 in Ecclesia Israelitica.

1] Praecepta Decalogi, quia fuerunt Primitiae Verbi, et inde Primitiae Ecclesiae apud Gentem Israeliticam instaurandae, et quia erant in brevi summario Complexus omnium Religionis, per quae conjunctio Dei cum homine, et hominis cum Deo datur, ideo tam sancta fuerunt, ut nihil sanctius. Quod sanctissima fuerint, evidenter patet a sequentibus his: Quod Ipse Jehovah Dominus descenderit super Monte Sinai in igne et cum Angelis, et illa viva voce inde promulgaverit, et quod Mons circumseptus fuerit, ne quis accederet et moreretur; quod nec Sacerdotes neque Seniores appropinquarent, sed Moses solus. Quod Praecepta illa binis Tabulis lapideis digito Dei inscripta fuerint. Quod cum Moses, Tabulas illas secunda vice deportavit, facie radiaverit. Quod Tabulae postea repositae fuerint in Arca; et haec intime in Tabernaculo; et super illam datum sit Propitiatorium, et super hoc positi Cherubi ex auro: quod Intimum illud in Tabernaculo, ubi Arca erat, vocaretur Sanctum sanctorum. Quod extra Velum, intra quod illa Arca fuit, collocata sint plura, quae repraesentaverunt sancta Coeli et Ecclesiae, quae erant, Mensa obducta auro super qua Panes facierum, Altare aureum super quo suffimenta, et Candelabrum aureum cum septem Lucernis; tum Aulaea circum circa ex bysso, purpura, et coccino: Sanctitas totius hujus Tabernaculi non aliunde fuit, quam ex Lege quae fuit in Arca. Propter Sanctitatem Tabernaculi ex Lege in Arca, universus Populus Israeliticus circum illud in ordine secundum Tribus ex mandato castrametatus est; et in ordine post illud profectus; et tunc supra illud fuit Nubes interdiu, et Ignis noctu. 2] Propter Sanctitatem Legis illius, et praesentiam Jehovae in illa, loquebatur Jehovah super Propitiatorio inter Cherubos cum Mose; et Arca vocabatur Jehovah ibi. Quod non licuerit Aharoni intrare intra Velum, nisi cum sacrificiis et suffitu, ne moreretur. Propter Jehovae praesentiam in Lege illa et circum illam, etiam Miracula per Arcam, in qua Lex illa fuit, facta sunt: ut quod Aquae Jordanis discissae sint, et quamdiu Arca in medio ejus quiescebat, Populus in sicco transiverit. Quod per circumlationem ejus Muri Jerichuntis conciderint. Quod Dagon Deus Philisthaeorum coram illa primum super faciebus suis deciderit, et postea abscissus a capite cum duabus volis manuum super limine fani jacuerit: quod propter illam percussi sint Bethschemitae ad plura millia. Quod Usa, quia tetigit illam, mortuus sit2. Quod Arca illa introducta sit cum sacrificio et jubilis in Zionem a Davide: et quod postea a Salomone in Templum Hierosolymitanum, ubi faciebat ejus adytum; praeter plura; ex quibus patet, quod Decalogus fuerit ipsa Sanctitas in Ecclesia Israelitica.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: fit

284. Illa, quae de Legis istius Promulgatione, Sanctitate, et Potentia, supra allata sunt, inveniuntur in his locis in Verbo. Quod Jehovah descenderit super Montem Sinai in igne, et quod tunc Mons fumaverit et contremuerit, et quod fuerint tonitrua, fulgura, nubes gravis, et vox buccinae, Exod XIX:16 ad 18, Deut. IV:11, Cap. V:19 ad 23 1. Quod Populus ante descensum Jehovae se praeparaverit et sanctificaverit per tres dies, Exod. XIX:10,11,15. Quod Mons circumseptus fuerit, ne quisquam ad ima ejus appropinquaret et accederet ne moreretur, et quod nec Sacerdotes, sed Moses solus, Exod. XIX:12,13,20 ad 23, Cap. XXIV:1,2. Lex promulgata e Monte Sinai, Exod. XX:2 ad 14 2, Deut. V:6 ad 18 3. Quod Lex inscripta sit binis Tabulis Lapideis, et quod scripta sit Digito Dei, Exod. XXXI:18, Cap. XXXII:15,16, Deut. IX:10. Quod Moses cum illas Tabulas secunda vice e Monte deportavit, facie radiaverit ita, ut faciem velo obtegeret dum loquebatur cum populo, Exod. XXXIV:29 ad 35. Quod Tabulae repositae sint in Arca, Exod. XXV:16, Cap. XL:20, Deut. X:5, I Reg VIII:9. Quod super Arcam datum sit Propitiatorium, et quod super hoc positi sint Cherubi ex auro, Exod. XXV:17 ad 21. Quod Arca cum Propitiatorio et Cherubis missa sit in Tabernaculum, et quod ejus Primum et sic Intimum fecerit; et quod Mensa super qua Panes facierum obducta auro, Altare suffimenti ex auro, et Candelabrum cum lucernis ex auro, Externum Tabernaculi fecerint, et decem Aulaea ex bysso, purpura, et coccino, Extimum ejus, Exod. XXV:1 ad fin., Cap. XXVI:1 ad fin., Cap. XL:17 ad 28. Quod Locus, ubi erat Arca, vocatus sit Sanctum Sanctorum, Exod. XXVI:33. Quod Universus Populus Israeliticus circum Tabernaculum in Ordine secundum Tribus castrametatus sit, et in ordine post illud profectus, Num. II:1 ad fin. Quod tunc super Tabernaculo fuerit Nubes interdiu, et Ignis noctu, Exod. XL:38, Num. IX:15,16 ad fin., Cap. XIV:14, Deut. I:33. Quod Jehovah loquutus sit cum Mose supra Arcam inter Cherubos, Exod. XXV:22, Num. VII:89. Quod Arca ex Lege in illa, dicta sit Jehovah ibi, dixit enim Moses cum Arca proficiscebatur, SURGE, JEHOVAH, et cum quiescebat, REDI JEHOVAH, Num. X:35,36, et porro, Psalm. CXXXII:8 4, II Chron. VI:41 5. Quod propter sanctitatem illius Legis, non licuerit Aharoni intrare intra velum, nisi cum sacrificiis et suffitu, Levit. XVI:2 ad 14, seq. Quod ex praesentia Potentiae Domini in Lege, quae in Arca, Aquae Jordanis discissae sint, et quamdiu illa in medio quiescebat, Populus in sicco transiverit, Jos. III:1 ad 17, Cap. IV:5 ad 20. Quod ad circumlationem Arcae, Muri Jerichuntis6 conciderent, Jos.VI:1 ad 20. Quod Dagon Deus Philisthaeorum coram Arca in terram deciderit, et postea super limine fani jaceret divulsus a Capite, et volis manuum exscissis, I Sam. V:3,4.7 Quod Bethschemitae propter Arcam percussi sint ad plura millia, I Sam. V et VI: Quod Usa, quia tetigit Arcam, mortuus sit, II Sam. VI:7. Quod Arca introducta sit in Zionem a Davide cum sacrificiis et jubilis, II Sam. VI:1 ad 19. Quod Arca a Salomone introducta sit in Templum Hierosolymitanum8, ubi faciebat adytum, I Reg. VI:19, seq., Cap. VIII:3 ad 9.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 5:22-26 apud Biblia Anglica
2 Sic Schmidt, sed 20:2-17 apud Biblia Hebraica et Biblia Anglica.
3 Sic Schmidt, sed 5:6-21 apud Biblia Hebraica et Biblia Anglica.
4 Prima editio: Psalm. CXXXII: 7. 8
5 Prima editio: II Sam. XI: 2
6 Prima editio: Jericuntis
7 Prima editio: I Sam. V:
8 Prima editio: Hiesolymitanum

285. Quoniam per Legem illam est conjunctio Domini cum homine, et hominis cum Domino, ideo vocatur illa FOEDUS ET TESTIMONIUM, Foedus quia conjungit, et Testimonium quia pacta foederis confirmat, nam Foedus in Verbo significat conjunctionem, Testimonium pactorum ejus confirmationem et testificationem. Propterea Tabulae illae erant binae, una pro Deo, et altera pro homine; conjunctio fit a Domino, sed tunc quando homo facit illa quae in ejus Tabula scripta sunt; Dominus enim continue praesens est, et vult ingredi, sed homo ex libero, quod illi est a Domino, aperiet; nam dicit, Ecce sto ad januam et pulso; si quis audiverit vocem meam, et aperuerit januam, ingrediar ad illum, et coenabo cum illo, et ille Mecum, Apoc. III:20. Quod Tabulae lapideae, quibus Lex erat inscripta, dicta sint TABULAE FOEDERIS, et Arca ex illis dicta sit ARCA FOEDERIS, et ipsa Lex FOEDUS, videatur Num. X:33, Deutr. IV:13,23, Cap. V:2,3, Cap. IX:9, Jos. III:11, I Reg, VIII:21,1 Apoc. XI:19, et alibi: quoniam Foedus significat conjunctionem, ideo de Domino dicitur, Quod erit in FOEDUS populo, Esaj. XLII:6, Cap. XLIX:8,9 2, et vocatur ANGELUS FOEDERIS, Malach. III:1, et Sanguis Ipsius SANGUIS FOEDERIS, Matth. XXVI:28, Sach. IX:11, Exod. XXIV:4 ad 10, et ideo Verbum vocatur FOEDUS VETUS ET FOEDUS NOVUM: Foedera enim fiunt amoris, amicitiae, consociationis et conjunctionis causa.
1 Prima editio: 19. 21.
2 Prima editio: Cap. XLIX: 9

286. Tanta Sanctitas et tanta Potentia inerat illi Legi ex causa, quia erat complexus omnium religionis, inscripta enim fuit binis Tabulis, quarum Una continet in complexu omnia quae spectant Deum, et Altera in complexu omnia quae spectant hominem, ideo Legis istius Praecepta vocantur DECEM VERBA, Exod. XXXIV:28, Deutr. IV:13; Cap. X1:4; ita dicta sunt, quia Decem significant omnia, ac Verba significant Vera; fuerunt enim plura quam decem verba. Quod Decem significent omnia, et quod Decimae propter illam significationem institutae sint, videatur in APOCALYPSI REVELATA n. 101, et quod Lex illa sit complexus omnium Religionis, videbitur in Sequentibus.
1 Prima editio: IX


287. Quod Decalogus in Sensu literae contineat communia Praecepta Doctrinae et Vitae; in Sensu autem Spirituali et Coelesti Universaliter omnia.

1] Notum est, quod Decalogus in Verbo in eminentia dicatur Lex, quia continet omnia quae Doctrinae et Vitae sunt, nam non modo omnia quae spectant Deum, sed etiam omnia quae spectant hominem, quare Lex illa inscripta est duabus Tabulis, quarum una agit de Deo, altera de homine. Notum etiam est, quod omnia Doctrinae et Vitae se referant ad amorem in Deum, et ad amorem erga proximum, horum amorum omnia continentur in Decalogo: quod totum Verbum non aliud doceat, constat ex his Domini verbis, JESUS dixit, amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua; et Proximum sicut teipsum; ex his duobus mandatis Lex et Prophetae pendent, Matth. XXII:35,36,37,38 1, Lex et Prophetae significant totum Verbum. Et porro, Unus Legisperitus tentans JESUM, dixit, Magister, quid faciam, ut vitam aeternam haereditem; et JESUS ad illum dixit, in Lege quid scriptum est; quomodo legis, et ille respondens dixit, amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex toto robore tuo, et ex tota mente tua, et proximum sicut teipsum; et Jesus dixit, HOC FAC ET VIVES, Luc. X:25 ad 28. 2] Nunc quia Amor in Deum, et Amor erga proximum, sunt omnia Verbi, et Decalogus in Prima Tabula in summario continet omnia amoris in Deum, et in Secunda Tabula omnia amoris erga proximum, sequitur quod contineat omnia quae Doctrinae et Vitae sunt. Ex visis binis Tabulis patet, quod ita conjunctae sint, ut Deus ex sua Tabula spectet hominem, et quod homo ex sua spectet Deum vicissim, et sic quod sit Aspectus reciprocus, qui talis est, ut a parte Dei nusquam desit, quin spectet hominem, ac operetur talia quae salutis ejus sunt, et si homo recipit et facit illa quae in sua Tabula sunt, fiat conjunctio reciproca, et tunc fit secundum Domini verba ad Legisperitum, Hoc fac et vives.
1 Sic Schmidt, sed 22:37-40 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica. Prima editio: XXII: 35. 36. 37.

288. 1] In Verbo saepius nominatur Lex, et dicetur quid per illam in stricto Sensu intelligitur, et quid per illam in latiori, et quid in latissimo; in stricto Sensu per Legem intelligitur Decalogus, in latiori intelliguntur Statuta per Mosen filiis Israelis data, et in latissimo intelligitur totum Verbum: QUOD PER LEGEM IN STRICTO SENSU INTELLIGATUR DECALOGUS, notum est: QUOD AUTEM PER LEGEM IN LATIORI SENSU INTELLIGANTUR STATUTA PER MOSEN FILIIS ISRAELIS DATA, constat ex singulis statutis in Mose1, quod dicantur Lex, ut Haec Lex sacrificii [pro reatu], Lev. VII:1. Haec Lex sacrificii pacificorum, Lev. VII:11 2. Haec Lex minchae, Lev. VI:7. seq.3 Haec Lex pro Holocausto, pro Mincha, pro Sacrificiis peccati et reatus, pro Impletionibus, Lev. VII:37 4. Haec Lex bestiae et avis, Lev. XI:46, seq. Haec Lex parientis pro filio et filia, Lev. XII:7. Haec Lex leprae, Lev. XIII:59, Cap. XIV:2,32,54,57. Haec Lex fluxu affecti, Lev. XV:32 5. Haec Lex Zelotypiae, Num. V:29,30. Haec Lex Naziraei, Num. VI:13,21. Haec Lex mundationis, Num. XIX:14. Haec Lex de vacca rufa, Num. XIX:2. Lex pro Rege, Deutr. XVII:15 ad 19.6 Imo totus Liber Mosis vocatur Lex, Deutr. XXXI:9,11,12,26. Praeter etiam in Novo Testamento, ut Luc. II:22, Cap. XXIV:44, Joh. I:46 7, Cap. VII:22,23, Cap. VIII:5, et alibi. 2] Quod haec Statuta per Opera legis intelligantur a Paulo, ubi dicit, Quod homo Fide justificetur sine Operibus legis, Rom. III:28, manifeste patet a sequentibus ibi, tum ex verbis ejus ad Petrum, quem increpavit quod judaizaret, ubi ter in uno Versu dicit, quod nemo per Opera legis justificetur, Gal. II:14,16 8. QUOD PER LEGEM IN LATISSIMO SENSU INTELLIGATUR TOTUM VERBUM, patet ex his, Jesus dixit, nonne scriptum est IN LEGE VESTRA, dii estis, Joh. X:34, hoc scriptum est Psalm. LXXXII9:6. Respondit turba, nos audivimus ex LEGE, quod Christus maneat in aeternum, Joh. XII:3, hoc scriptum est Psalm. LXXXIX:30 10, Psalm. CX:4, Dan. VII:14. Ut impleretur Verbum scriptum in LEGE ILLORUM, odio habuerunt Me sine causa, Joh. XV:10; hoc scriptum est Psalm. XXXV:19. Dixerunt11 Pharisaei, num quis ex Principibus credidit in Ipsum, sed turba quae non novit LEGEM, Joh. VII:48,49. Facilius est Coelum et Terram transire, quam LEGIS UNUM APICEM cadere, Luc. XVI12:17; per Legem ibi intelligitur tota Scriptura Sacra: praeter in mille locis apud Davidem.
1 Prima editio: Exodo
2 Prima editio: 7. 11
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 6:14 ff apud Biblia Anglica
4 Prima editio: 32
5 Prima editio: 31
6 Prima editio: 15. ad 19.
7 Sic Schmidt, sed 1:45 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica.
8 Prima editio: 14. 15
9 Prima editio: LXXI
10 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 89:29 apud Biblia Anglica
11 Prima editio: dixerunt
12 Cf VCR 262. Prima editio: XVII

289. Quod Decalogus in Sensu Spirituali et Coelesti contineat Universaliter omnia Praecepta Doctrinae et Vitae, ita omnia Fidei et Charitatis, est causa, quia Verbum in Sensu literae in omnibus et singulis ejus, seu in communi et in omni parte recondat binos Sensus interiores, unum qui vocatur Spiritualis, alterum qui Coelestis, et quod in his Sensibus sit Divina Veritas in sua luce, et Divina bonitas in suo calore: nunc quia Verbum in communi et in omni parte est tale, necessum est, ut Decalogi decem Praecepta secundum tres illos Sensus, qui vocantur Naturalis, Spiritualis, Coelestis, explicentur. Quod Verbum tale sit, constare potest ex illis, quae in Capite de SCRIPTURA SACRA seu VERBO, supra, n. 193 ad 209 1, demonstrata sunt.
1 Prima editio: 208

290. 1] Nemo, nisi sciat quale est Verbum, potest aliqua idea assequi, quod in singulis ejus sit infinitas, hoc est, contineat innumerabilia, quae ne quidem Angeli possunt exhaurire: quodlibet ibi potest assimilari semini, quod ex humo potest excrescere in magnam arborem, et producere copiam seminum, ex quibus iterum similes arbores, quae simul faciunt hortum, et ex hujus seminibus iterum horti, et sic in infinitum: tale est Verbum Domini in singulis, et talis est imprimis Decalogus, nam hic quia docet amorem in Deum, et amorem erga proximum, est brevis complexus totius Verbi. Quod Verbum tale sit, Dominus per similitudinem etiam exponit, ita, Simile est Regnum Dei grano sinapis, quod accipiens seminavit in agro suo, quod minus est omnibus seminibus, quando autem excreverit, majus est oleribus, et fit arbor, ita ut veniant volatilia Coeli, et nidulentur in ramis ejus, Matth. XIII:31,32, Marc. IV:31,32, Luc. XIII:18,19. Confer etiam Ezechielem, Cap. XVII:2 ad 8. 2] Quod talis infinitas sit seminum spiritualium seu veritatum in Verbo, constare potest ex Sapientia Angelica, quae omnis est ex Verbo; haec crescit apud illos in aeternum, et illi, quo sapientiores fiunt, eo clarius vident quod Sapientia sit absque fine, et percipiunt quod ipsi modo sint in atrio ejus, et quod non possint quoad minutissimum attingere Sapientiam Divinam Domini, quam vocant Abyssum. Nunc quoniam Verbum est ex hac Abysso, quia a Domino, patet quod in omnibus ejus sit quaedam Infinitas.

291. PRIMUM PRAECEPTUM.

Non erit Deus alius coram faciebus meis.

Haec sunt verba Primi Praecepti, Exod. XX:3, Deutr. V:7; per quae in SENSU NATURALI, qui est Sensus literae, proxime intelligitur, quod non colenda sint Idola, nam sequitur, Non facies tibi Sculptile aut ullam Figuram, quae in Coelis desuper, et quae in Terra infra, et quae in Aquis sub terra: non incurvabis te illis, et non coles illa, quia EGO JEHOVAH DEUS TUUS, DEUS ZELOTES, Exod. XX:4,5.1 Quod per hoc Praeceptum proxime intelligatur, quod non colenda sint Idola, erat causa, quia ante hoc tempus, et post illud usque ad Adventum Domini, in multo Orbe Asiatico fuit Cultus idololatricus; causa illius cultus fuit, quod omnes Ecclesiae ante Dominum fuerint repraesentativae et typicae, ac typi et repraesentationes erant tales, ut Divina sisterentur sub variis Figuris et Sculpturis, quas Vulgus, dum significationes illarum obliteratae sunt, inceperunt colere pro diis. Quod Gens Israelitica etiam in tali cultu fuerit, quando in Aegypto, constare potest ex Vitulo Aureo, quem loco Jehovae colebant in deserto; et quod postea ab illo Cultu non abalienati fuerint, constat ex multis locis in Verbo tam Historico quam Prophetico.
1 Prima editio: XX: 3. 4. 5. 6.

292. Per hoc Praeceptum, Non erit Deus alius coram faciebus meis, in Sensu naturali etiam intelligitur, quod non aliquis Homo defunctus aut vivus colendus sit sicut Deus, quod quoque in Orbe Asiatico, et circum illum variis in locis factum est; multi dii Gentium non fuerunt alii, sicut Baal, Astaroth, Chemos, Milkom, Beelsebub; ac Athenis et Romae Saturnus, Jupiter, Neptunus, Pluto, Apollo, Pallas, etc.; quorum aliquos primum coluerunt ut Sanctos, postea ut Numina, et denique ut Deos. Quod etiam coluerint Homines vivos ut deos, constat ex Edicto Darii Medi, quod nemo intra 30 dies peteret aliquid a Deo, sed a Rege solo, si secus, conjiceretur in foveam leonum, Dan. VI:8 ad fin.
293. In Sensu naturali, qui est Sensus literae, per hoc Praeceptum etiam intelligitur, quod non quisquam praeter Deum, et quod non quicquam praeter id quod procedit a Deo, super omnia amandum sit, quod etiam est secundum verba Domini, Matth. XXII:35 ad 37 1, Luc. X:25 ad 28, nam qui et quod super omnia amatur, ille et illud amatori est Deus et Divinum; sicut qui se super omnia amat, aut quoque Mundum, illi est Ipse aut Mundus suus Deus; quae causa est quod iidem corde non agnoscant aliquem Deum; hi ideo conjuncti sunt consimilibus in Inferno, ubi collecti sunt omnes, qui se et mundum super omnia amaverunt.
1 Sic Schmidt, sed 22:37-39 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica

294. SENSUS SPIRITUALIS hujus Praecepti1 est, quod non alius Deus quam DOMINUS JESUS CHRISTUS colendus sit, quia Ipse est Jehovah, qui in Mundum venit, et Redemptionem fecit, sine qua non salvari potuit ullus homo, nec ullus Angelus. Quod praeter Ipsum non alius Deus sit, constat ex his in Verbo, “Dicetur in die illo, ecce Deus noster Hic, quem exspectavimus ut liberet nos: hic Jehovah, quem exspectavimus, exultemus et laetemur in Salute Ipsius, Esaj. XXV:9. Vox clamantis in deserto, parate viam Jehovae, complanate in solitudine semitam Deo nostro; revelabitur enim Gloria Jehovae, et videbunt omnis caro simul; ecce Dominus Jehovih in forti venit, sicut Pastor gregem suum pascet, Esaj. XL:3,5,10,11 2. Tantummodo inter te Deus, praeterea non Deus, profecto Tu Deus occultus3, Deus Israelis SALVATOR, Esaj. XLV:14,15. Nonne Ego Jehovah, et non amplius Deus praeter Me, Deus justus et SALVATOR [non]4 praeter Me, Esaj. XLV:21,22. Ego Jehovah, et non praeter Me SALVATOR, Esaj. XLIII:11, Hosch. XIII:4. Ut sciat omnis caro, quod Ego Jehovah SALVATOR TUUS ET REDEMPTOR TUUS, Esaj. XLIX:26, Cap. LX:16. Quod ad REDEMPTOREM NOSTRUM, Jehovah5 Zebaoth Nomen Ipsius, Esaj. XLVII:4, Jerem. L:34. Jehovah Petra mea, et REDEMPTOR MEUS, Psalm. XIX:15 6. Sic dixit Jehovah REDEMPTOR TUUS, Sanctus Israelis, Ego Jehovah Deus tuus, Esaj. XLVIII:17, Cap. XLIII:14 7, Cap. XLIX:7, Cap. LIV:8 8. Sic dixit Jehovah REDEMPTOR TUUS9, Ego Jehovah faciens omnia, et Solus a Me Ipso, Esaj. XLIV:24. Sic dixit Jehovah Rex Israelis, et REDEMPTOR ejus Jehovah Zebaoth, Ego Primus et Ultimus, et praeter Me non Deus,10 Esaj. XLIV:6. Jehovah Zebaoth nomen Ipsius, et REDEMPTOR TUUS Sanctus Israelis, Deus totius terrae vocabitur, Esaj. LIV:5 11. Abraham non cognoscit nos; Israel non agnoscit nos, Tu Jehovah Pater noster, REDEMPTOR a saeculo Nomen tuum, Esaj. LXIII:16. Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, cujus nomen Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, PATER AETERNITATIS, Princeps pacis, Esaj. IX:5 12. Ecce dies venient, cum suscitabo Davidi Germen justum, qui regnabit Rex, et hoc Nomen Ipsius, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, Jerem. XXIII:5,6, Cap.XXXIII:15,16. Dixit Philippus ad Jesum, monstra nobis Patrem; dixit illi Jesus, qui videt Me videt Patrem, nonne credis quod Ego in Patre et Pater in Me, Joh. XIV:8,9,10 13. In Jesu Christo omnis plenitudo Divinitatis habitat corporaliter, Coloss. II:9. Sumus in Veritate in Jesu Christo: Hic est verus Deus et Vita aeterna; filioli cavete vobis ab idolis,” I Joh. V:20,21. Ex his clare patet, quod Dominus Salvator noster sit ipse Jehovah, qui simul est Creator, Redemptor, et Regenerator. Hic est hujus Praecepti Sensus spiritualis.
1 Prima editio: Praecpti
2 Prima editio: Esaj. XL:3,5,11
3 Prima editio: occutus
4 Sic in margine exemplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris scriptum
5 Prima editio: Jehevoh
6 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:14 apud Biblia Anglica. Prima editio: XIX:10
7 Prima editio: 24
8 Prima editio: Cap. 8.
9 Prima editio: REDEMPTOR tuus
10 Prima editio: Deus ,,
11 Prima editio: 8
12 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica.
13 Prima editio: Joh. XIV:8,9

295. SENSUS COELESTIS HUJUS PRAECEPTI EST; quod Jehovah Dominus sit Infinitus, Immensus et Aeternus; quod sit Omnipotens, Omniscius et Omnipraesens; quod sit Primus et Ultimus, Principium et Finis, Qui Fuit, Est, et Erit; quod sit ipse Amor et ipsa Sapientia, seu ipsum Bonum et ipsum Verum, proinde ipsa Vita; ita Unicus ex Quo omnia.
296. 1] Omnes, qui alium Deum, quam Dominum Salvatorem Jesum Christum, qui est ipse Jehovah Deus in Humana forma, agnoscunt et colunt, contra Primum hoc Praeceptum peccant; consimiliter etiam illi, qui Tres Personas Divinas ab aeterno actualiter existentes, sibi persuadent; hi sicut se confirmant in illo errore, fiunt plus et plus naturales et corporei, et tunc non possunt aliquod Divinum Verum interius comprehendere, et si audiunt et recipiunt illud, usque fallaciis inquinant et obvolvunt illud: quapropter hi comparari possunt illis, qui in infima aut subterranea mansione domus habitant1, et ideo non audiunt quicquam quod illi, qui in secunda et tertia mansione sunt, inter se loquuntur, quia tecta supra caput arcent, ne sonus penetret: 2] Mens humana est sicut trium mansionum Domus, in cujus infima sunt illi, qui pro tribus Diis ab aeterno se confirmaverunt, in secunda et tertia sunt illi, qui Deum unum sub visibili Humana forma, et Dominum Deum Salvatorem esse Illum, agnoscunt et credunt: Sensualis et corporeus homo, quia est mere naturalis, in se spectatus est prorsus animalis, nec plus differt ab Animali bruto, quam quod loqui et ratiocinari possit, quare est sicut degens in Bestiario, ubi ferae omnis generis, et ibi nunc agit leonem, nunc ursum, nunc tigridem, pardum aut lupum; imo etiam potest agere ovem, sed tunc corde suo ridet. 3] Homo mere naturalis de Divinis veris non cogitat nisi ex mundanis, ita ex sensuum fallaciis, non enim super illas potest elevare mentem, quare ejus fidei Doctrina potest comparari pulti ex paleis, quam comedit ut lautitias; aut sicut mandatum est Ezechieli Prophetae, quod commisceret tritica, hordea, fabas, lentes, Zeas, cum stercore hominis aut bovis, et faceret sibi panem et placentas, et sic repraesentaret Ecclesiam, qualis erat apud Gentem Israeliticam, Cap.IV:9, seq., simile est cum Doctrina Ecclesiae, quae fundata et aedificata est super tres Divinas Personas ab aeterno, quarum unaquaevis singulatim est Deus: 4] quis non videret enormitatem istius fidei, si illa sisteretur qualis est in se, in pictura coram oculis, ut si tres in ordine juxta se starent, Primus insignitus sceptro et corona; Secundus tenens dextra manu Librum, qui est Verbum, et in sinistra Crucem ex auro sparsam sanguine2, et Tertius incinctus alis stans super uno pede in conatu volandi et operandi, quibus super scriptum est, HAE TRES PERSONAE TOTIDEM DII, SUNT UNUS DEUS; quis sapiens hanc picturam videns secum non diceret, heu quae phantasia: aliter vero dicturus esset, si videret picturam unius Personae Divinae cum radiis lucis coelestis circum caput, cum superscripto, HIC EST NOSTER DEUS, SIMUL CREATOR, REDEMPTOR ET REGENERATOR, ITA SALVATOR; annon Sapiens ille hanc picturam oscularetur3, et in sinu portaret domum, et per ejus aspectum laetificaret animum et suum, et uxoris, et liberorum et famulorum.
1 Prima editio: hahitant
2 Prima editio: sanquine
3 Prima editio: obscularetur


297. SECUNDUM PRAECEPTUM.

Non sumes Nomen Jehovae Dei tui in vanum, quia non insontem1 habebit Jehovah, qui sumserit Nomen Ipsius in vanum.

297. 1] Per sumere Nomen Jehovae Dei in vanum, in SENSU NATURALI, qui est Sensus literae, intelligitur ipsum Nomen, et Ejus abusus in variis colloquiis, imprimis in falsiloquiis seu mendaciis, inque juramentis absque causa2 et propter finem exculpationis,3 in intentionibus malis, quae sunt exsecrationes, inque praestigiis et incantationibus. At vero jurare per Deum et Ejus Sanctitatem, Verbum et Evangelium, in Coronationibus, in Inaugurationibus in Sacerdotium, in Initiationibus fidelitatis, non est sumere Nomen Dei in vanum, nisi Jurator sponsiones suas ut vanas postea rejicit. Nomen autem Dei, quia est ipsum Sanctum, jugiter usurpandum est in rebus Sanctis quae Ecclesiae sunt, ut in Orationibus, Psalmis, et in omni Cultu, et quoque in Praedicationibus, et in Scriptis de rebus Ecclesiasticis; causa est, quia Deus est in omnibus Religionis, et cum rite invocatur, per Nomen suum praesens est, et audit; in his Nomen Dei sanctificatur. 2] Quod Nomen Jehovae Dei in se sanctum sit, constat ex Nomine illo, quod Judaei post primum tempus eorum non ausi sint, nec audeant, Jehovam dicere, et quod propter illos nec Evangelistae et Apostoli voluerint, quare loco Jehovae dixerunt Dominum, ut constat ex variis locis ex Veteri4 Testamento translatis in Novum, ubi pro JEHOVAH nominatur DOMINUS, ut Matth. XXII:35 5, Luc. X:27, collatis cum Deutr. VI:5, et alibi. Quod Nomen Jesus similiter Sanctum sit, notum est ex Apostolo dicente, quod ad Nomen illud flectantur et flectenda sint genua in Coelis et in Terris; et insuper quod a nullo diabolo in Inferno possit nominari. Nomina Dei sunt plura, quae non in vanum sumenda sunt, sicut Jehovah, Jehovah Deus, Jehovah Zebaoth, Sanctus Israelis, Jesus et Christus, Spiritus Sanctus.
1 Prima editio: infontem
2 Prima editio: causa,
3 Prima editio: exculpationis
4 Prima editio: Vereri
5 Sic Schmidt, sed 22:37 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica.

298. In SENSU SPIRITUALI per Nomen Dei intelligitur omne id, quod Ecclesia ex Verbo docet, et per quod Dominus invocatur et colitur, cuncta illa sunt Nomen Dei in complexu; quare per sumere Nomen Dei in vanum, intelligitur sumere aliquid inde in vaniloquiis, falsiloquiis, mendaciis, exsecrationibus, praestigiis, et incantationibus, nam hoc quoque est conviciari et blasphemare Deum, ita Nomen Ejus. Quod Verbum et quod inde est Ecclesiae, et sic omnis Cultus, sit Nomen Dei, constare potest ex his locis, “Ab ortu solis invocabitur Nomen meum, Esaj. XLI:25.1 Ab ortu solis usque ad occasum, magnum Nomen meum inter Gentes: et in omni loco suffitus allatus Nomini meo. Vos profanatis Nomen meum, cum dicitis Mensa Jehovae polluta est: atque exsufflatis Nomen meum, cum adducitis raptum, claudum te aegrotum, Malach. I:11,12,13. Omnes Populi ambulant in Nomine Dei sui, et nos ambulabimus in Nomine Jehovae Dei nostri, Mich. IV:5. Colent Jehovam in uno loco, ubi ponet Nomen suum, Deut. XII:5,11,13,14,18, Cap. XVI:2,6,11,15,16, hoc est, ubi Cultum suum: Jesus dixit, ubi sunt duo aut tres congregati in Nomine meo, ibi sum in medio eorum, Matth. XVIII:20. Quotquot Ipsum receperunt, dedit illis potestatem ut filii Dei essent, credentibus in Nomen Ipsius, Joh. I:12. Qui non credit, jam judicatus est, quia non credidit in Nomen Unigeniti Filii Dei, Joh. III:18 2. Credentes vitam habebunt in Nomine Ipsius, Joh. XX:31 3. Jesus dixit, manifestavi Nomen tuum hominibus, et notum feci illis Nomen tuum, Joh. XVII:6,26 4. Dominus dixit, habeo5 pauca Nomina in Sardibus,” Apoc. III:4, praeter in pluribus aliis locis, in quibus sicut in praecedentibus per Nomen Dei intelligitur Divinum quod procedit a Deo, et per quod colitur. Per Nomen autem JESU CHRISTI intelligitur omne Redemptionis, et omne Doctrinae Ipsius, et sic omne salvationis; per Jesum omne salvationis per Redemptionem; et per Christum omne salvationis per Doctrinam Ipsius.
1 Prima editio: XXVI: 8. 13.
2 Prima editio: 17
3 Prima editio: 3
4 Prima editio: . XVII:26
5 Sic prima editio, VCR 300 et 681

299. In SENSU COELESTI, per sumere Nomen Dei in vanum, intelligitur id quod Dominus dixit ad Pharisaeos, Omne peccatum1 et blasphemia remittetur homini, spiritus vero blasphemia non remittetur, Matth. XII:31,32 2; per Spiritus blasphemiam intelligitur blasphemia contra Divinitatem Humani Domini, et contra Sanctitatem Verbi. Quod Divinum Humanum Domini per Nomen Jehovae Dei in Coelesti seu supremo Sensu intelligatur, constat ex his, Jesus dixit, PATER GLORIFICA NOMEN TUUM, et exivit vox e Coelo, dicens, et glorificavi et rursus glorificabo, Joh. XII:28. Quodcunque petieritis in Nomine meo, hoc faciam, ut Pater glorificetur in Filio; si quid petieritis in Nomine meo, hoc faciam, Joh. XIV:13,14. In Oratione Dominica per Sanctificetur Nomen tuum [Matth. VI:9], in Coelesti sensu nec aliud significatur; pariter per Nomen, Exod. XXIII:21, Esaj. LXIII:16. Quoniam blasphemia Spiritus non remittitur homini secundum verba, Matth. XII:31,32, et hoc in Sensu coelesti intelligitur, ideo huic Praecepto adjicitur, Quia non insontem habebit Jehovah illum, qui sumserit Nomen Ipsius in vanum.
1 Prima editio: peceatum
2 Prima editio: 11. 12

300. 1] Quod per Nomen alicujus non intelligatur solum nomen, sed etiam omne quale ejus, patet a nominibus in Mundo Spirituali, ibi non aliquis homo retinet nomen, quod tulit in baptismate et a patre aut stemmate, in Mundo, sed unusquisque ibi secundum quale suum nominatur, ac Angeli vocantur secundum moralem et spiritualem illorum vitam; hi etiam sunt qui intelliguntur per haec Domini, Jesus dixit, Ego sum Pastor bonus; oves vocem ejus audiunt, et proprias oves vocat Nomine, et educit illas, Joh. X:3,11 1, pariter per haec, Habeo pauca Nomina in Sardibus, quae non polluerunt vestimenta sua. Qui vicerit, scribam super eum Nomen urbis novae Hierosolymae, et Nomen meum novum, Apoc. III:4,12. Gabriel et Michael non sunt nomina duarum Personarum in Coelo, sed per illa Nomina intelliguntur omnes in Coelo, qui in sapientia sunt de Domino et colunt Ipsum. Per Nomina etiam Personarum et locorum in Verbo nec intelliguntur Personae et loca, sed res Ecclesiae. 2] In Mundo naturali per Nomen nec intelligitur solum Nomen, sed simul quale ejus, quia hoc nomini ejus adhaeret, in communi enim sermone dicitur, hoc facit propter Nomen suum, aut propter Nominis famam, hic magnum Nomen habet, per quod significatur, quod sit celebris ex talibus quae in illo sunt, ut ex ingeniositate, eruditione, meritis, et sic porro. Quis non novit, quod qui vituperat et calumniatur aliquem quoad Nomen, etiam vituperet et calumnietur acta vitae ejus; conjuncta sunt in idea, inde perit fama nominis ejus: consimiliter qui Nomen Regis, Ducis, Magnatis, ignominiose enuntiat, ille quoque Majestatem et Dignitatem illorum opprobrio afficit; pariter qui Nomen alicujus sono contemtus profert, ille ejus acta vitae simul vilipendit; simile est cum omni Persona; cujus Nomen, hoc est, qualitatem et inde famam, secundum leges omnium Regnorum, non licet insufflare et convitiis lacessere.
1 Prima editio: X:3


301. TERTIUM PRAECEPTUM.

Memento Diei Sabbathi, ut sanctifices eum; sex dies laborabis, et facies omne opus tuum, at dies septimus Sabbathum Jehovae Deo tuo.

Quod hoc sit Tertium Praeceptum, videatur Exod. XX:8,9,10, et Deut. V:12,13,14, 1 per hoc in SENSU NATURALI, qui est Sensus literae, intelligitur, quod sex dies sint pro homine et ejus laboribus, et Septimus pro Domino, et pro quiete hominis ex Ipso; Sabbathum in Lingua originali significat Quietem. Sabbathum apud filios Israelis fuit Sanctitas sanctitatum, quia repraesentabat Dominum, sex dies Ipsius labores et pugnas cum Infernis, et Septimus Ipsius victoriam super illa, et sic Quietem; et quia dies ille erat repraesentativus clausulae totius Redemptionis Domini, ideo erat ille ipsa Sanctitas. At vero cum Dominus in Mundum venit, et inde Repraesentationes Ipsius cessaverunt, factus est Dies ille dies instructionis in Divinis rebus, et sic etiam dies quietis a laboribus, ac meditationis in talibus quae salutis et vitae aeternae sunt, ut et dies amoris erga proximum. Quod factus sit2 dies instructionis in rebus Divinis, patet ex eo, quod Dominus Die illo docuerit in Templo et Synagogis, Marc. VI:2,3 Luc. IV:16,31,32, Cap. XIII:10; et quod dixerit Sanato, Tolle lectum et ambula; et ad Pharisaeos, quod licuerit Discipulis die Sabbathi colligere spicas et comedere, Matth. XII:1 ad 9, Marc. II:23 ad fin., Luc. VI:1 ad 6, Joh. V:9 ad 19; per quae singula in Sensu spirituali significatur instrui in doctrinalibus; quod Dies ille etiam factus sit Dies amoris erga proximum, constat ex illis, quae Dominus die Sabbathi fecit et docuit, Matth. XII:10 ad 14, Marc. III:1 ad 9, Luc. VI:6 ad 12, Cap. XIII:10 ad 17 4, Cap. XIV:1 ad 6 5, Joh. V:9 ad 19, Cap. VII:22,23, Cap. IX:14,16. Ex6 his et illis patet, cur Dominus dixit, quod etiam sit Dominus Sabbathi, Matth. XII:8, Marc. II:28, Luc. VI:5; et quia hoc dixit, sequitur, quod dies ille fuerit repraesentativus Ipsius.
1 Prima editio: Deut. V:12,13,
2 Prima editio: fit
3 Prima editio: Luc. IV: 2.
4 Prima editio: 18
5 Prima editio: 7
6 Prima editio: Et

302. Per hoc Praeceptum in SENSU SPIRITUALI significatur hominis Reformatio et Regeneratio a Domino; per sex dies laboris pugna contra carnem et ejus concupiscentias, et simul tunc contra mala et falsa quae apud se ab Inferno sunt; et per diem Septimum significatur ejus conjunctio cum Domino, et per id regeneratio; quod quamdiu pugna illa perstat, sit homini Labor Spiritualis, at quod cum regeneratus est, sit illi Quies, constabit ex illis, quae in Capite de REFORMATIONE ET REGENERATIONE posthac dicentur; imprimis ex his ibi, I. Quod Regeneratio fiat ad instar sicut homo concipitur, gestatur in utero, nascitur, et educatur. II. Quod Primus actus novae Generationis dicatur Reformatio qui est intellectus, et quod Secundus ejus dicatur Regeneratio, qui est Voluntatis et inde intellectus. III. Quod Internus homo primum reformandus sit, et per hunc Externus. IV. Quod tunc pugna inter Internum et Externum hominem oriatur, et quod qui vincit, dominetur super alterum. V. Quod homini Regenerato sit nova Voluntas et novus Intellectus, etc. Quod Reformatio et Regeneratio hominis per hoc Praeceptum in spirituali sensu significetur, est quia coincidit cum laboribus et pugnis Domini cum Infernis, et cum Victoria super illa, et tunc Quiete; nam modo, quo Dominus glorificavit Humanum suum, et illud Divinum fecit, illo etiam reformat et regenerat hominem, et eum spiritualem reddit; hoc est quod intelligitur per SEQUI IPSUM. Quod Pugnae Domino fuerint et dicantur Labores, patet apud Esajam LIII et LXIII: et quod similia dicantur Labores de hominibus, Esaj. LXV: 23, Apoc. II:2,3.
303. 1] In SENSU COELESTI per hoc Praeceptum intelligitur conjunctio cum Domino, et tunc Pax, quia tutatio ab Inferno; per Sabbathum enim significatur Quies, et in supremo hoc sensu Pax, quare Dominus vocatur Princeps pacis, et quoque se vocat Pacem; ut constat ex his locis, Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, super cujus humero Principatus, et vocabitur Nomen Ipsius Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, Pater aeternitatis, PRINCEPS PACIS; multiplicanti Principatum et PACEM non erit finis, Esaj. IX:5,6 1. Jesus dixit, PACEM relinquo vobis, PACEM MEAM do vobis, Joh. XIV: 27. Jesus dixit, haec loquutus sum, ut IN ME PACEM HABEATIS, Joh. XVI: 33. Quam jucundi sunt super montibus pedes EVANGELIZANTIS et audire facientis PACEM, dicentis, regnat Deus2 tuus, Esaj. LII:7. Jehovah redimet in Pace animam meam, Psalm. LV:19 3. EST OPUS JEHOVAE4 PAX, LABOR JUSTITIAE QUIES, ET SECURITAS IN AETERNUM, UT HABITENT IN HABITACULO5 PACIS, ET IN TENTORIIS SECURITATIS, ET IN QUIETIBUS TRANQUILLIS, Esaj. XXXII:17,18. Jesus dixit ad Septuaginta quos emisit, in quam domum intraveritis, primum dicite PACEM Domui huic6; et si fuerit FILIUS PACIS, requiescet super illo PAX vestra, Luc. X:5,6, Matth. X:12,13,14. Jehovah loquetur PACEM ad populum suum, JUSTITIA ET PAX osculabuntur se, Psalm. LXXXV:9,11.7 Cum Ipse Dominus apparuit Discipulis, dixit, PAX VOBISCUM, Joh. XX:19,21,26. 2] Praeterea de Statu Pacis, in quem venturi sunt a Domino, agitur apud Esajam Cap. LXV et LXVI, et alibi; et in illum venturi sunt, qui in Novam Ecclesiam, quae hodie a Domino instauratur, recipiuntur. Quid Pax in sua essentia, in qua sunt Angeli Coeli, et illi qui in Domino sunt, videatur in Opere de COELO ET INFERNO n. 284 ad 290. Ex his etiam patet, cur Dominus se vocat Dominum Sabbathi, hoc est, Quietis et Pacis.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6,7 apud Biblia Anglica
2 Sic in margine examplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris. Prima editio: Rex
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 55:18 apud Biblia Anglica
4 Nisi legeris JUSTITIAE, sic Schmidt et in margine exemplaris scriptoris
5 Prima editio: HABTACULO
6 Prima editio: PACEM DOMINI
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica sed 85:8,10 apud Biblia Anglica. Prima editio:LXXXV: 9. 10.

304. Pax coelestis, quae est pro Infernis, ne mala et falsa inde assurgant et invadant, comparari potest cum Pace naturali in multis, sicut cum Pace post bella quando quisque in securitate pro hostibus, et tutus in sua urbe, in sua domo, inque suis praediis et hortis vivit, est sicut dixit Propheta, ubi de Pace coelesti naturaliter loquitur, Sedebunt vir sub Vite sua et sub ficu sua, non terrens, Mich. IV:4, Esaj. LXV:21,22,23. Comparari etiam potest cum recreationibus animi, et quietibus post graves labores. Cum Solatiis matrum post partus, quando amor illarum storge vocatus manifestat sua jucunda. Comparari etiam potest cum Serenitate post tempestates, nubes atras, et tonitrua: et quoque1 cum Vere post exactam horridam hyemem, et tunc cum laetificatione ex novellis in agris, et ex efflorescentiis in hortis, campis et sylvis. Pariter cum Statu mentium apud illos, qui post procellas et pericula in mari attingunt portum, et mittunt pedes in exspectatam terram.
1 Prima editio: quoquae


305. QUARTUM PRAECEPTUM.

Honora Patrem tuum et Matrem tuam, ut prolongentur dies tui, et ut bene tibi sit super terra.

Hoc Praeceptum legitur ita Exod XX.12, et Deutr. V:16. Per honorare Patrem tuum et Matrem tuam in SENSU NATURALI, qui est Sensus1 literae, intelligitur honorare Parentes, obedire illis, applicare se illis, et gratias agere illis pro benefactis, quae sunt, quod alant et vestiant illos, ac introducant in Mundum, ut in illo civiles et morales Personas agant; et quoque in Coelum per praecepta religionis, ita consulunt illorum prosperitati temporariae, et quoque felicitati aeternae; et haec omnia faciunt ex amore, in quo sunt a Domino, Cujus vice funguntur. In Sensu respectivo intelligitur honor Tutorum a pupillis, si parentes mortui sunt. In latiori Sensu per hoc Praeceptum intelligitur honorare Regem et Magistratus; quoniam hi prospiciunt omnibus necessitates in communi, quas Parentes in particulari. In latissimo sensu per hoc praeceptum intelligitur amare Patriam, quia haec nutrit illos, et tutatur illos, quare Patria vocatur a Patre: sed huic et illis honores praestandi sunt a Parentibus, et ab his implantandi liberis.
1 Prima editio: Sensu

306. In SENSU SPIRITUALI, per honorare Patrem et Matrem intelligitur venerari et amare Deum et Ecclesiam; in hoc Sensu per Patrem intelligitur Deus, qui est Pater omnium, et per Matrem Ecclesia; Infantes et Angeli in Coelis non alium Patrem, nec aliam Matrem sciunt, quoniam a Domino per Ecclesiam ibi e novo nati sunt; quare Dominus dicit, Patrem ne vocetis vestrum in terra, unus namque est Pater vester, qui in Coelis est, Matth. XXIII:9; haec dicta sunt pro Infantibus1 et Angelis in Coelo, non autem pro infantibus et hominibus in terra. Simile docet Dominus in Oratione Ecclesiarum Christianarum communi, Pater noster, qui est in Coelis, sanctificetur Nomen tuum. Quod per Matrem in sensu spirituali, intelligatur Ecclesia, est quia sicut Mater in terra alit suos liberos victu naturali, ita Ecclesia illos victu spirituali; quare etiam Ecclesia in Verbo passim vocatur Mater, ut apud Hoscheam, Contendite cum MATRE VESTRA; non illa uxor mea, et Ego non Maritus ejus, II:2,5. Apud Esajam, Ubi est libellus repudii MATRIS VESTRAE, quam dimiserim, L:1 et Ezech. XVI:45, Cap. XIX:10. Et apud Evangelistas, Jesus extendens manum suam ad Discipulos, dixit, MATER MEA, et fratres mei sunt, qui audiunt Verbum Dei, et faciunt illud, Matth. XII:48,49,50, 2 Marc. III:33,34,35, Luc. VIII:21, Joh. XIX:25,26,27.
1 Prima editio: Infantibas
2 Prima editio: XII:48,49,

307. In SENSU COELESTI, per Patrem intelligitur Dominus noster Jesus Christus, et per Matrem Communio Sanctorum, per quam intelligitur Ecclesia Ipsius per universum orbem sparsa. Quod Dominus sit Pater, constat ex his, Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, Cujus Nomen Deus, Heros, PATER AETERNITATIS, Princeps pacis, Esaj. IX:5 1. Tu PATER NOSTER, Abraham non cognoscit nos, et Israel non agnoscit nos2, TU PATER NOSTER, Redemptor noster a saeculo Nomen tuum, Esaj. LXIII. 16. Dixit Philippus, monstra nobis Patrem; dicit illi Jesus, QUI VIDET ME VIDET PATREM; quomodo ergo tu dicis, monstra nobis Patrem; credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me sit, Joh. XIV3:7 ad 11, Cap. XII:45. Quod per Matrem in hoc sensu intelligatur Ecclesia Domini, constat ex his, Vidi Urbem, sanctam Hierosolymam4 novam, paratam sicut SPONSAM ORNATAM MARITO, Apoc. XXI:2. Angelus dixit ad Johannem, veni, ostendam tibi SPONSAM AGNI UXOREM, et ostendit Urbem Sanctam Hierosolymam, Apoc. XXI:9,10. Venit tempus NUPTIARUM AGNI, et UXOR EJUS paravit se: beati, qui ad Coenam NUPTIARUM AGNI vocati sunt, Apoc. XIX5:7,9; et praeterea, Matth. IX:15, Marc. II:19,20, Luc. V:34,35, Joh. III:29 6: quod per Novam Hierosolymam intelligatur Nova Ecclesia, quae a Domino hodie instauratur, videatur APOCALYPSIS REVELATA n. 880, 881; haec Ecclesia, et non prior, est Uxor et Mater in hoc sensu. Proles spirituales, quae ex hoc Conjugio nascuntur, sunt bona charitatis et vera fidei; et illi qui in his a Domino sunt, vocantur filii nuptiarum, filii Dei, et nati ab Ipso.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica sed 9:6 apud Biblia Anglica. Prima editio: Esaj. IX: 15.
2 Prima editio: Abraham non cognoscit nos, et Israel non agnoscit nos (absque italicis)
3 Prima editio: XV
4 Prima editio: Hierosolismam
5 Prima editio: IX
6 Prima editio: Joh. III: 29. Cap. 25. 26. 27.

308. Tenendum est, quod a Domino continue procedat Sphaera Divina coelestis amoris erga omnes, qui Ecclesiae Ipsius doctrinam amplectuntur, et qui sicut infantes in Mundo patri et matri, obediunt Ipsi, se applicant Ipsi, et volunt nutriri, hoc est, instrui ab Ipso: ex hac coelesti Sphaera oritur Naturalis Sphaera, quae est amoris erga infantes et liberos, quae universalissima est, et non modo afficit homines, sed etiam aves et bestias, usque ad serpentes; nec solum animata, sed etiam inanimata, sed ut Dominus in haec, sic ut in spiritualia operetur, creavit Solem, qui in Naturali Mundo esset sicut Pater, ac Terra sicut Mater; est enim Sol sicut communis Pater, et Terra sicut communis Mater, ex quorum conjugio existunt omnes germinationes1, quae Telluris superficiem exornant: ex influxu coelestis illius Sphaerae in naturalem Mundum existunt mirabiles illae progressiones vegetationum a semine ad fructus et ad nova semina: inde quoque est, quod sint plura Virgultorum genera, quae interdiu vertunt sicut facies suas ad Solem, et avertunt illas cum Sol occidit: inde quoque est, quod sint Flores qui oriente Sole se aperiunt, et occidente se occludunt: inde quoque est, quod oscines in prima matuta dulciter canant, et similiter postquam a Terra matre sua nutriti sunt; ita haec et illa honorant patrem suum et matrem suam; haec omnia sunt testimonia, quod Dominus per Solem et Terram in Mundo naturali prospiciat vivis et non vivis omnes necessitates; quare dicitur apud Davidem, Laudate Jehovam e Coelis, laudate Ipsum Sol et Luna; laudate Ipsum e terra, balaenae et abyssi; laudate Ipsum arbor fructus, omnes cedri; fera et omnis bestia, reptile, et avis alae; Reges terrae, et omnes populi, juvenes et virgines, Psalm. CXLVIII2:1 ad 12, et apud Hiobum, Quaere quaeso bestias, et docebunt te, aut aves coeli et annuntiabunt tibi, aut virgultum terrae et instruet te, et narrabunt tibi pisces maris; quis non novit ex his omnibus, quod manus Jehovae fecerit illud, Cap. XII:7,8,9; quaere et docebunt, significat specta, attende, et judica ex illis, quod Dominus Jehovih creaverit illa.
1 Prima editio: germitationes
2 Prima editio: CXLVII


309. QUINTUM PRAECEPTUM.

Non Occides.

Per hoc Praeceptum, Non occides; in Sensu Naturali intelligitur non Occidere hominem, et non aliquam plagam, ex qua mori potest, ei infligere, et quoque non mutilare ejus corpus; et insuper non aliquod malum internecinum ejus nomini et famae inferre, quoniam fama et vita apud plures pari passu vadunt. In Sensu latiori naturali per homicidia intelliguntur inimicitiae, odia, et vindictae, quae spirant necem; in illis enim latet homicidium, sicut ignis in ligno sub cinere; ignis infernalis nec aliud est; quare dicitur ardescere odio et flagrare vindicta. Haec sunt Homicidia in intentione, non autem actu, et si auferretur1 illis timor pro lege, proque talione et vindicta, erumperent in actum, imprimis si intentioni inest dolus aut ferocitas. Quod odium sit homicidium, constat ex his Domini verbis, Audivistis, quod a veteribus dictum sit, non occides, et quisquis occiderit, obnoxius erit judicio: Ego vero dico vobis, quod quisquis irascitur fratri suo temere, obnoxius erit gehennae ignis, Matth. V:21,22. Causa est, quia omne quod est intentionis etiam est voluntatis, et sic in se facti.
1 Prima editio: aufurretur

310. In SENSU SPIRITUALI, per homicidia intelliguntur omnes modi occidendi et perdendi Animas hominum, qui sunt varii et multiplices, sicut avertere illos a Deo, Religione, et Cultu Divino, injiciendo scandala contra illa, et persuadendo talia quae faciunt aversionem, et quoque aversationem: tales sunt omnes diaboli et satanae in Inferno, cum quibus violatores et prostitutores sanctitatum Ecclesiae in hoc Mundo conjuncti sunt. Illi qui Animas per falsa destruunt, intelliguntur per Regem abyssi, vocatum Abaddon aut Apollyon hoc est, perditor, in Apoc. Cap. IX:11;1 et in Verbo Prophetico per Occisos, ut in his, Dixit Jehovah Deus, pasce oves Occisionis, quas possessores earum occiderunt, Sach. XI:4,5,7. Occisi sumus omni die, reputati sumus sicut grex mactationis, Psalm. XLIV:23.2 Venturos radicabit Jacob; num juxta caedem Occisorum ejus occisus est, Esaj. XXVII:6,7. Alienus3 non venit, nisi ut furetur et mactet oves; Ego veni ut vitam et abundantiam habeant, Joh. X:10; praeter alibi, ut Esaj. XIV:21, Cap. XXVI:19 4, Jerem. IV:31, Cap. XII:3, Apoc. IX: 5 5, Cap. XI:7. Inde est quod Diabolus dicatur Homicida ab initio, Joh. VIII:44.
1 Prima editio: IX: 11; 11;
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 44:22 apud Biblia Anglica. Prima editio: Psalm. XLIV: 23. 24.
3 Nisi legeris Fur, sic Schmidt et in margine exemplaris scriptoris.
4 Prima editio: XXVII: 9
5 Prima editio: 4

311. In SENSU COELESTI, per Occidere, intelligitur irasci temere Domino, odio Illum habere, et velle nomen Ipsius delere: hi sunt, de quibus dicitur, quod crucifigant Ipsum; quod etiam facerent similiter ut Judaei, si in Mundum, ut prius, veniret: hoc intelligitur per Agnum stantem sicut occisum, Apoc. V:6, Cap. XIII:8. Et per Crucifixum, Apoc. XI: 8, Hebr. VI:6, Gal. III:1.
312. 1] Quale est Internum hominis, nisi a Domino reformetur, patuit mihi ex diabolis et satanis in Inferno, hi enim continue in animo gerunt occidere Dominum, et quia hoc non possunt, in conatu sunt occidendi illos, qui Domino addicti sunt, sed quia hoc non possunt sicut homines in Mundo, aggrediuntur omni nisu perdendi animas illorum, hoc est, destruendi fidem et charitatem apud illos. Ipsa odia et vindictae apud illos apparent sicut ignes furvi, et sicut ignes candidi, odia sicut ignes furvi, et vindictae sicut ignes candidi, atqui non sunt ignes, sed apparentiae1: saevitiae cordis illorum quandoque visuntur super illos in aere sicut dimicationes cum Angelis, et sicut horum caedes et strages; sunt illorum irae et odia contra Coelum, ex quibus dira talia ludibria exsurgunt. 2] Insuper iidem e longinquo apparent sicut ferae omnis generis, sicut tigrides, pardi, lupi, vulpes, canes, crocodili, et sicut omnis generis serpentes, et quando vident in formis repraesentativis bestias mites, has in phantasia aggrediuntur et conantur trucidare: in conspectum meum venerunt sicut dracones stantes juxta mulieres apud quas erant infantes, quos conabantur sicut devorare, secundum illa quae in Apocalypsi Cap. XII memorantur, quae neque aliud sunt, quam repraesentationes odii contra Dominum, et Ipsius novam Ecclesiam. Quod homines in Mundo, qui Ecclesiam Domini volunt destruere, similes illis sint, non apparet coram sociis; causa est, quia corpora, per quae moralitates exercent, absorbent et celant illa; sed usque coram Angelis, qui non corpora, sed Spiritus eorum spectant, apparent in similibus formis, sicut diaboli illi, de quibus supra. Quis talia potuisset scire, nisi Dominus aperuerit2 alicui visum, et dederit copiam introspiciendi in Mundum spiritualem; nonne haec cum dignissimis aliis rebus coram hominibus alioquin latuissent occultata in aeternum.
1 Prima editio: appanentiae
2 Prima editio: aperuierit


313. SEXTUM PRAECEPTUM.

Non Moechaberis.

In SENSU NATURALI, per hoc Praeceptum intelligitur non modo Moechari, sed etiam obscaena velle et facere, et inde lasciva cogitare et loqui: quod modo concupiscere sit moechari, constat ex his Domini verbis, Audivistis quod a veteribus dictum, non moechaberis; Ego vero dico vobis, quod si quis aspexerit mulierem alienam, ita ut concupiscat eam, jam adulterium cum illa commiserit in corde suo1, Matth. V:27,28: causa est, quia concupiscentia fit sicut factum, dum in voluntate est, nam in Intellectum modo intrat illecebra, at in voluntatem intentio, ac intentio concupiscentiae est factum: sed plura de his videantur in Opere de AMORE CONJUGIALI, ET DE AMORE SCORTATORIO, Amstelodami An. 1768 edito, in quo actum est, de Oppositione Amoris conjugialis, n. 423 ad 443, de Fornicatione, n. 444 ad 460, de Adulteriis et illorum generibus et gradibus, n. 478 2 ad 499, De Libidine deflorationis, n. 501 ad 505, De Libidine varietatum, n. 506 ad 510, De Libidine violationis, n. 511, 512, De Libidine seducendi innocentias, n. 513, 514, De Imputatione utriusque amoris, scortatorii et conjugialis, n. 523 ad 531. Haec omnia intelliguntur per hoc Praeceptum in Naturali Sensu.
1 Prima editio: suo (absque italicis)
2 Prima editio: 473

314. In SENSU SPIRITUALI per Moechari, intelligitur adulterare bona Verbi, et falsificare vera ejus: quod haec etiam per Moechari intelligantur, hactenus ignotum fuit, quia Sensus spiritualis Verbi hactenus latuit; quod non aliud per Moechari, adulterari, et scortari in Verbo significetur, constat manifeste ex his locis, Discurrite per plateas Hierosolymae, et quaerite, si inveniatis virum, qui FACIT JUDICIUM, ET QUAERIT VERITATEM, cum saturavi eos, SCORTATI SUNT, Jerem. V:1,7. In Prophetis Hierosolymae vidi obfirmationem horrendam, ADULTERANDO ET EUNDO IN MENDACIO, Jerem. XXIII:14. Fecerunt stultitiam in Israele, SCORTATI SUNT, ET LOQUUTI SUNT VERBUM MEUM MENDACITER, Jerem. XXIX:23. SCORTABANTUR, quia Jehovam dereliquerunt, Hosch. IV:10 1. Exscindam animam, quae respicit ad pythones et hariolos AD SCORTANDUM POST ILLOS, Levit. XX:6 2. Non pangendum est foedus cum habitatoribus terrae, ne SCORTENTUR POST DEOS illorum, Exod. XXXIV:15 3. Quoniam Babylon prae caeteris adulterat et falsificat Verbum, ideo illa vocatur MAGNA MERETRIX, et haec de illa dicuntur in Apocalypsi, Babylon a vino irae Scortationis suae potavit omnes Gentes, XIV:8. Angelus dixit, monstrabo tibi judicium Meretricis magnae, cum qua scortati sunt Reges terrae, Cap. XVII:1,2. Judicavit Meretricem magnam, quae corrupit terram scortatione sua, Cap. XIX:2. Quoniam Gens Judaica falsificaverat Verbum, ideo illa a Domino vocata est GENERATIO ADULTERA, Matth. XII:39, Cap. XVI:4, Marc. VIII:38. Et SEMEN ADULTERI, Esaj. LVII4:3. Praeter multis aliis in locis, ubi per adulteria et scortationes intelliguntur adulterationes et falsificationes Verbi, ut Jerem. III:6,8, Cap. XIII:27, Ezech. XVI:15,16,26,28,29,32,33, Cap. XXIII:2,3,5,7,11,14,17 5, Hosch. V:3, Cap. VI:10, Nah. III:4.6
1 Prima editio: 7
2 Prima editio: 5
3 Prima editio: 3
4 Prima editio: LVI
5 Prima editio: 2. 3. 5. 7. 11. 14. 16. 17.
6 Prima editio: Nah. III: 1. 3. 4.

315. In SENSU COELESTI, per Moechari intelligitur negare Sanctitatem Verbi, et profanare illud: quod hoc intelligatur in hoc Sensu, sequitur ex priori Spirituali, qui est adulterare bona et falsificare vera ejus. Sanctitatem Verbi negant et profanant illi, qui ad omnia Ecclesiae et religionis corde rident; nam omnia Ecclesiae et Religionis in Christiano Orbe sunt ex Verbo.
316. 1] Sunt variae causae, quae faciunt, quod homo appareat non modo aliis sed etiam sibi ipsi castus, et tamen totus incastus est, nescit enim, quod concupiscentia, dum in voluntate est, sit factum, et quod illa non removeri possit nisi a Domino post poenitentiam; abstinentia a faciendo, non facit castum, sed abstinentia a volendo, dum potest, quia peccatum est, facit; quemadmodum si quis abstinet ab Adulteriis et Scortationibus solum ex timore legis civilis et ejus poenarum; ex timore jacturae famae et inde honoris; ex timore morborum ex illis; ex timore jurgiorum domi ab uxore, et inde intranquillitatis vitae; ex timore vindictae a marito et affinibus, et verberum ab illorum famulis; aut ex avaritia; aut ex imbecillitate1 oriunda vel ex morbo, vel ex abusu, vel ex aetate, vel ex alia causa impotentiae: imo si abstinet ab illis ex lege aliqua naturali aut morali, et non simul ex lege spirituali, is usque tamen interius adulter et scortator est, nihilominus enim credit, quod non peccata sint, et inde illa coram Deo non illicita facit in suo spiritu, et sic in spiritu committit illa, tametsi non coram Mundo in corpore, quare post mortem cum fit spiritus, aperte loquitur pro illis. 2] Praeterea adulteri comparari possunt cum foedifragis, qui violant pacta: tum cum Veterum Satyris et Priapis, qui vagabantur in Sylvis, et vociferabantur, ubi virgines, sponsae et uxores, cum quibus ludamus; adulteri etiam in Mundo Spirituali actualiter apparent ut Satyri et Priapi. Comparari etiam possunt cum hircis qui olent, ut et cum canibus, qui discurrunt per plateas, ac circumspiciunt et odorant ubi sunt canes, cum quibus lasciviant, et sic porro. Virilis illorum potentia, quando mariti fiunt, comparari potest efflorescentiae Tuliparum tempore veris, quae post mensem dierum deflorantur et emarcescunt.
1 Prima editio: imbecilitate

317. SEPTIMUM PRAECEPTUM.

Non furaberis.

In SENSU NATURALI, per hoc Praeceptum intelligitur secundum literam non furari, latrocinari, et piratam tempore pacis agere; et in genere non alicui sua bona clanculum aut sub aliquo praetextu auferre. Extendit etiam se ad omnes imposturas et illegitimos quaestus, usuras, et exactiones; tum etiam ad defraudationes in pendendis tributis et vectigalibus, et in solvendis debitis. Operarii contra hoc Praeceptum praevaricantur, qui opera sua insincere et subdole faciunt: Mercatores, qui fallunt mercibus, pondere, mensura, et calculis. Praefecti, qui stipendia militibus subtrahunt. Judices, qui pro amicitia, munere, affinitate, aut aliis causis judicant, pervertendo leges aut quaestiones, et sic alios suis bonis, quae jure possident, deprivant.
318. In SENSU SPIRITUALI per furari intelligitur deprivare alios suae fidei veris, quod fit per falsa et haeretica: Sacerdotes, qui solum propter lucrum aut honoris ambitum ministrant, ac docent talia, quae vident aut possunt videre ex Verbo quod non vera sint, spirituales fures sunt, quoniam media salutis, quae sunt vera fidei, populo auferunt; hi quoque vocantur fures in Verbo in his locis, Qui non ingreditur per januam in ovile, sed ascendit aliunde, is est fur et latro; fur non venit nisi ut furetur, mactet et perdat, Joh. X:1,10. Reponite thesauros non in terra, sed in Coelo, ubi fures non veniunt, et furantur, Matth. VI:19,20. Si fures veniunt tibi, si eversores noctu, quomodo excisus eris, nonne furabuntur quod illis satis,1 Obad. Vers. 5. In Urbe discurrent, in muro current, in domos ascendent, per fenestras ingredientur, sicut fur, Joel. II:9. Fecerunt mendacium, et fur venit, et diffundit se turma foras, Hosch. VII:1.
1 Prima editio: satis.

319. In SENSU COELESTI per fures intelliguntur, qui Divinam Potestatem Domino auferunt; tum qui Ipsius Meritum et Justitiam sibi vindicant; hi tametsi adorant Deum, usque non fidunt Ipsi, sed sibi, et quoque non in Deum, sed in se credunt.
320. Illi qui falsa et haeretica docent, et vulgo persuadent quod sint vera et orthodoxa, et tamen Verbum legunt, et inde possunt scire quid falsum et quid verum; tum qui falsa religionis per fallacias confirmant et seducunt, comparari possunt cum impostoribus et imposturis omnis modi, quae quia in se sunt Furta in spirituali sensu, comparari possunt cum impostoribus qui falsas Monetas cudunt, inaurant illas, aut illis colorem auri inducunt, et venditant pro puris: tum etiam cum illis, qui sciunt dextre secare et expolire Chrystalla, ac indurare illa, et vendunt illa pro adamantibus: ut et cum illis, qui sphinges aut simias vestitas ut homines, et velatas quoad facies, super equis aut mulis per urbes circumferunt, et clamant quod sint nobiles ex antiquo stemmate. Sunt etiam similes illis qui facies lusorias coloratis fucis inunctas applicant faciebus vivis et nativis, et illarum pulchritudines abscondunt. Et sunt similes illis, qui selenites et lapides speculares, qui nitent sicut ex auro et argento, ostentant, et pro venis pretiositatis venditant. Assimilari etiam possunt illis, qui per theatralia abducunt a vero Cultu Divino, et a templis ad domos ubi sunt ludi scenici. Illi qui confirmant omnis generis falsa, nihili pendentes vera, et qui modo propter lucrum et honoris ambitum, sacerdotio funguntur, ac ita sunt fures spirituales, assimilari possunt illis furibus, qui portant claves, per quas omnium domuum fores possunt aperire: tum etiam pardis et aquilis, qui acutis oculis circumspiciunt ubi sunt opimae praedae.

321. OCTAVUM PRAECEPTUM.

Non respondebis contra proximum tuum falsus testis.

Per respondere contra proximum falsus testis, seu false testari, in SENSU NATURALI proxime intelligitur non falsum testem agere coram judice, aut coram aliis extra judicium, contra aliquem, qui alicujus mali temere inculpatur, et hoc asseverare per nomen Dei, aut per aliud sanctum, aut per se, et talia sui quae alicujus nominis famae sunt. Per hoc Praeceptum in Sensu Naturali latiori intelliguntur omnis generis mendacia et hypocrises politicae, quae malum finem spectant; tum proximum traducere et diffamare, unde ejus honor, nomen et fama, ex quibus character totius hominis pendet, labefactantur. In Sensu naturali latissimo intelliguntur insidiae, doli, et mala proposita, contra aliquem ex variis originibus, ut ex inimicitia, odio, vindicta, invidia, aemulatione, etc., haec enim mala, in se recondunt testationem falsi.
322. In SENSU SPIRITUALI per false testari, intelligitur persuadere, quod falsum fidei sit verum fidei, et quod malum vitae sit bonum vitae, et vicissim; sed hoc et illud facere ex proposito, non autem ex ignorantia, ita illa facere postquam scit quid verum et bonum, non autem antea, nam Dominus dicit, Si caeci essetis non haberetis peccatum, jam vero dicitis, quod videmus, ideo peccatum vestrum manet, Joh. IX: 41. Hoc Falsum in Verbo intelligitur per Mendacium, et Propositum per Dolum in his locis, Excidimus foedus cum morte, et cum inferno fecimus1 visionem; posuimus mendacium fiduciam2, et in falsitate latuimus, Esaj. XXVIII:15. Populus rebellionis illi, filii mendaces, non volunt audire legem Jehovae, Esaj. XXX:9. A3 Propheta usque ad Sacerdotem, quivis facit mendacium, Jerem. VIII:10. Habitatores loquuntur mendacium, et quoad linguam dolus in ore illorum, Mich. VI:12.4 Perdes loquentes mendacium, virum doli abominatur Jehovah, Psalm. V:7 5. Docuerunt linguam suam loqui mendacium, habitare illorum in medio doli, Jerem. IX:4,5 6. Quia per Mendacium intelligitur Falsum, idea Dominus dicit, quod Diabolus loquatur Mendacium ex propriis suis, Joh. VIII:44 7, Mendacium significat falsum, et falsiloquium, etiam in his locis, Jerem. IX:4, Cap. XXIII:14,32, Ezech. XIII:6 ad 9 8, Cap. XXI:34 9, Hosch. VII:1, Cap. XII:1, Nah. III: 1, Psalm. CXX:2,3.
1 Prima editio: facimus
2 Prima editio: mendacium in fiduciam
3 Prima editio: a
4 Prima editio: V: 12.
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 5:6 apud Biblia Anglica.
6 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:5,6 apud Biblia Anglica. Prima editio: IX: 15
7 Prima editio: 14
8 Prima editio: 15 ad 19
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 21:29 apud Biblia Anglica. Prima editio: Cap. XXI: 24.

323. In SENSU COELESTI, per false testari intelligitur blasphemare Dominum et Verbum, et sic ipsam Veritatem profligare ab Ecclesia, nam Dominus est ipsa Veritas, pariter Verbum. Vicissim per Testari in hoc Sensu intelligitur Veritatem loqui, et per Testimonium ipsa veritas; inde quoque est quod Decalogus dicatur Testimonium, Exod. XXV1:16,21,22, Cap. XXXI2:7,18, Cap. XXXII:15,16, Cap. XL:20, Levit. XVI:13, Num. XVII:19,22,25 3. Et quia Dominus est ipsa Veritas, dicit de Se quod Ipse testetur; quod Dominus sit ipsa Veritas, Joh. XIV: 6, Apoc. III:7,14,4 et quod Ipse testetur, et sit sui testis, Joh. III:11, Cap. VIII:13 ad 19, Cap. XV:26, Cap. XVIII:37,38.
1 Prima editio: XXIV
2 Prima editio: XXX
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 17:4,7,10 apud Biblia Anglica
4 Prima editio: Apoc. III:

324. Illi qui falsa loquuntur ex dolo aut proposito, et illa sono aemulo affectionis spiritualis pronuntiant, et plus si intermiscent vera ex Verbo, quae sic falsificant, ab Antiquis dicti sunt Incantatores, de quibus videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 462; tum Pythones et Serpentes arboris scientiae boni et mali. Hi falsarii, mendaces et dolosi, assimilari possunt illis qui blande et amice loquuntur cum inimicis, et cum loquuntur, a tergo tenent pugionem, cum qua interimant. Et assimilari possunt illis, qui gladios veneno tingunt, et sic aggrediuntur hostes: et illis, qui aquis immiscent aconita, ac mustis et pastis saccharinis virus. Assimilari etiam possunt scortis venustis et allicientibus lue maligna infectis; tum virgultis aculeatis, quae admota naribus fibrillas olfactus laedunt: ut et venenis edulcoratis: et quoque fimis, qui siccati tempore autumni odorem fragrantem spargunt. Tales in Verbo describuntur per pardos, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 572.

325. NONUM, ET DECIMUM PRAECEPTUM.

Non concupisces Domum proximi tui, Non concupisces Uxorem proximi tui, non Servum ejus et Ancillam ejus, et Bovem ejus et Asinum ejus, et omne quod Proximo tuo.

Haec in Catechismo, qui hodie in manibus est, in duo Praecepta distincta sunt, in unum, quod facit NONUM, quod est, Non concupisces Domum proximi tui, et in alterum, quod facit DECIMUM, quod est, Non concupisces Uxorem proximi tui, et servum ejus, et ancillam ejus, et bovem ejus et asinum ejus, et omne quod proximo tuo; haec duo Praecepta, quia unam rem faciunt, et Exod. XX:14 1, et Deutr. V:18 2, unum Versum, suscepi de duobus illis Praeceptis simul agere, sed non propterea, quod velim ut in unum Praeceptum conjungantur, sed in duo sicut prius distinguantur, quoniam Praecepta illa dicuntur DECEM VERBA, Exod. XXXIV:28, Deutr. IV:13; Cap. X:4.
1 Sic apud Schmidt, sed 20:17 apud Biblia Hebraica et Biblia Anglica
2 Sic apud Schmidt et Biblia Hebraica, sed 5:21 apud Biblia Anglica

326. 1] Haec duo Praecepta spectant omnia illa Praecepta quae praecedunt, ac docent et injungunt quod mala non facienda sint, ut quoque nec concupiscenda, proinde ut non solum sint Externi hominis, sed etiam Interni, nam qui non facit mala, et tamen concupiscit illa facere, usque facit illa; Dominus enim dicit, Si quis concupiscit alterius uxorem, jamdum adulterium cum illa commisit in corde suo, Matth. V:27,28; et Externus homo non prius fit Internus, seu cum Interno unum agit, quam dum concupiscentiae remotae sunt; hoc quoque Dominus docet, dicens, Vae vobis Scribae et Pharisaei, quia purgatis exterius poculi et patinae, interiora vero sunt plena rapina et intemperantia; Pharisaee caece, purga prius internum poculi et patinae, ut sit etiam externum mundum, Matth. XXIII:25,26, et praeterea in toto illo Capite a principio ad finem; Interna, quae sunt Pharisaica, sunt concupiscentiae1 ad illa, quae in Praeceptis I, II, V, VI, VII, VIII,2 mandantur non facienda. 2] Notum est, quod Dominus in Mundo docuerit Interna Ecclesiae, ac Interna Ecclesiae sunt non concupiscere mala, et sic docuit, ut Internus et Externus homo unum faciant, et hoc est e novo generari, de quo Dominus ad Nicodemum loquutus est, Joh. III, et nemo potest e novo generari seu regenerari, proinde Internus fieri, nisi a Domino. Ut duo haec Praecepta spectent omnia illa quae praecedunt, ut non concupiscenda sint, ideo primum nominantur Domus, postea Uxor, et deinde, servus, ancilla, bos et asinus, ac ultimo omne quod est proximo; Domus enim involvit sequentia omnia, nam in illa est maritus, uxor, servus, ancilla, bos et asinus; uxor quae postea nominatur, deinde involvit illa quae sequuntur, nam illa est Domina, sicut maritus est Dominus in domo, servus et ancilla sunt sub illis, ac boves et asini sub his, et demum omnia quae infra seu extra sunt, per quod dicatur omne quod proximo tuo est: ex quibus patet, quod omnia priora spectentur in duobus his Praeceptis in Communi et in Particulari, et in lato et in stricto sensu.
1 Prima editio: concupuscentiae
2 Prima editio: VIII.,

327. In SENSU SPIRITUALI per haec Praecepta prohibentur omnes concupiscentiae, quae sunt contra spiritum, ita quae sunt contra spiritualia Ecclesiae, quae se ad fidem et charitatem principaliter referunt, quia nisi concupiscentiae domarentur, Caro secundum liberum suum rueret in omne nefas; nam ex Paulo notum est, Quod caro concupiscat contra spiritum, et spiritus contra carnem, Gal. V:1 17: et a Jacobo, Quilibet tentatur a propria concupiscentia, dum inescatur, deinde Concupiscentia, postquam concepit, parit peccatum, et peccatum quando consummatum est, parturit mortem, Epist. Cap. I:14,15: tum a Petro, Dominus injustos in diem judicii puniendos reservat, maxime illos, qui post carnem in Concupiscentia ambulant, II. Epist. II:9,10. In summa, haec duo Praecepta in spirituali sensu intellecta, spectant omnia illa, quae in Sensu spirituali prius allata sunt, quod non concupiscenda sint: similiter omnia, quae prius in COELESTI SENSU; sed illa reassumere, supervacaneum est.
1 Prima editio: V;

328. Concupiscentiae carnis, oculorum, et reliquorum sensuum, separatae a1 concupiscentiis, hoc est, affectionibus, desideriis et jucundis spiritus, sunt prorsus similes concupiscentiis bestiarum, quare in se sunt ferinae; at affectiones Spiritus sunt quales Angelis sunt, et inde dicendae vere Humanae; quapropter quantum quis concupiscentiis carnis indulget, tantum est bestia et fera, at quantum quis desideriis spiritus litat, tantum est homo et Angelus. Concupiscentiae Carnis comparari possunt cum torridis et ambustis uvis et cum labruscis, at affectiones Spiritus cum uvis succulentis et sapidis, et quoque cum gustu vini ab illis expressi. Concupiscentiae carnis comparari possunt cum stabulis in quibus sunt asini, hirci et sues, et affectiones spiritus cum stabulis, in quibus sunt generosi equi, et quoque oves et agni; differunt etiam sicut asinus et equus, ac sicut hircus ac ovis et agnus et sus, in genere sicut scoria et aurum, et sicut calx et argentum, sicut corallium et rubinus, et sic porro. Concupiscentia et factum cohaerent sicut sanguis et caro, sicut flamma et oleum, est enim concupiscentia in facto sicut aer ex pulmone dum fit respiratio et loquela, et sicut ventus in velo dum perstat navigatio, et sicut aqua in rota, ex qua motus et actio machinae.
1 Prima editio: a a


329. Quod Decem Praecepta Decalogi contineant omnia quae amoris in Deum, et omnia quae amoris erga1 proximum sunt.

1] In octo praeceptis Decalogi, in Primo, Secundo, Quinto, Sexto, Septimo, Octavo, Nono et Decimo, non dicitur aliquid quod est amoris in Deum, et amoris erga proximum, non enim dicitur quod Deus amandus sit, nec quod Nomen Dei sanctificandum, neque quod proximus amandus sit, ita non quod sincere et recte cum illo agendum sit, sed modo quod non erit Deus alius coram faciebus meis, non sumes nomen Dei in vanum, non occides, non moechaberis, non furaberis, non false testaberis, non concupisces illa quae proximi sunt; ita in genere quod malum non volendum, cogitandum, et faciendum, contra Deum, nec contra proximum. Sed causa, quod non talia quae directe amoris et charitatis sunt, mandata sint, sed modo talia quae illis opposita sunt quod non facienda sint, est quia quantum homo fugit mala ut peccata, tantum vult bona quae amoris et charitatis sunt. Quod Primum amoris in Deum et amoris erga proximum sit non facere malum, et quod secundum illorum sit facere bonum, videbitur in capite de CHARITATE. 2] Sunt duo Amoris sibi oppositi, amor volendi et faciendi bonum, et amor volendi et faciendi malum; hic amor infernalis est, et ille amor coelestis est; totum enim Infernum in amore faciendi malum est, et totum Coelum in amore faciendi bonum est: nunc quia homo natus est in mala omnis generis, proinde a nativitate inclinat ad illa quae Inferni sunt, et quia nisi denuo nascitur, hoc est, regeneratur non possit venire in Coelum, necessum est, ut primum removeantur mala quae Inferni sunt, antequam potest velle bona quae Coeli sunt; non enim quis potest adoptari a Domino, antequam separatur a Diabolo: quomodo autem removentur mala, et homo fertur ad faciendum bona, in binis Capitibus, uno de POENITENTIA, et altero de REFORMATIONE ET REGENERATIONE, demonstrabitur. 3] Quod primum amovenda sint mala, antequam bona, quae homo facit, fiunt bona coram Deo, docet Dominus apud Esajam, “Lavate vos, purificate vos, removete malitiam operum vestrorum a coram oculis meis; discite bonum facere; tunc si fuerint peccata vestra sicut coccinea, sicut nix albescent; si rubra fuerint sicut purpura, sicut lana erunt,” Cap. I:16,17,18. Huic simile est hoc apud Jeremiam, Sta in porta Domus Jehovae, et proclama ibi verbum hoc, sic dixit Jehovah Zebaoth, Deus Israelis, bonas reddite vias vestras, et opera vestra, ne confidite vobis super verbis mendacii, dicendo, Templum Jehovae, Templum Jehovae, Templum Jehovae hic (hoc est, Ecclesia), num furando, occidendo et moechando, et jurando per mendacium, deinde venietis et stabitis coram Me in Domo hac, super qua nominatur Nomen meum, et dicetis, erepti sumus, dum facitis omnes abominationes has; num spelunca latronum facta est Domus haec, etiam Ego ecce vidi, dictum Jehovae, Cap. VII:2,3,4,9,10,11. 4] Quod ante lavationem seu purificationem a malis, preces ad Deum non audiantur, etiam docetur apud Esajam, Dicit Jehovah vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, abalienaverunt se retrorsum; unde quando expanditis manus vestras, occulto oculos meos vobis, imo si multiplicaveritis orationem, Ego non audio, Cap. I:4,15. Quod [illi]2 qui facit praecepta Decalogi, fugiendo mala, amor et charitas sequantur, constat ex his Domini verbis apud Johannem, Jesus dixit, qui habet praecepta mea et facit illa, ille est qui amat Me, qui vero amat Me, amabitur a Patre meo, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Meipsum, et mansionem apud illum faciemus, Cap3. XIV:21,23: per Praecepta ibi intelliguntur in specie praecepta Decalogi, quae sunt quod mala non facienda nec concupiscenda sint, et quod sic amor hominis in Deum, et amor Dei erga hominem, sequantur, sicut bonum postquam remotum est malum.
1 Prima editio: exga
2 Sic Rose
3 Prima editio: Gap

330. 1] Dictum est, quod quantum homo fugit mala, tantum velit bona; causa est, quia mala et bona sunt opposita, mala enim sunt ex Inferno, et bona e Coelo, quare quantum removetur Infernum, hoc est, malum, tantum appropinquatur coelum, et homo spectat bonum; quod ita sit, manifeste patet ab octo praeceptis Decalogi ita visis; quemadmodum. I. Quantum quis non colit deos alios, tantum colit Deum verum. II. Quantum quis non sumit Nomen Dei in vanum, tantum amat illa quae a Deo sunt. III. Quantum quis non vult occidere, et ex odio et vindicta1 agere, tantum vult bene proximo. IV. Quantum quis non vult moechari, tantum vult caste cum uxore vivere. V. Quantum quis non vult furari, tantum sinceritatem sectatur. VI. Quantum quis non vult false testari, tantum vult vera cogitare et loqui.2 VII et VIII.3 Quantum quis non concupiscit illa quae proximi sunt, tantum vult ut proximo ex suis bene sit. Ex his constat, quod praecepta Decalogi contineant omnia quae amoris in Deum et amoris erga proximum sunt: quare dicit Paulus, Qui amat alterum, legem implevit, nam illud non moechaberis, non occides, non furaberis, non falsus testis eris, non concupisces, et si quod aliud mandatum, in hoc verbo comprehenditur, amabis proximum tuum sicut teipsum: Charitas proximo non malum operatur; plenitudo ergo Legis est Charitas, Rom. XIII:8,9,10. 2] His addendi sunt duo Canones Novae Ecclesiae inservituri, I. Quod nemo possit mala ut peccata fugere, et bona facere quae bona sint coram Deo, a se; sed quod quantum quis fugit mala ut peccata, tantum faciat bona non a se, sed a Domino. II. Quod homo debeat fugere mala ut peccata, et pugnare contra illa sicut a se, et quod si quis fugit mala ex quacunque alia causa, quam quia peccata sunt, non fugiat illa, sed modo faciat ut non appareant coram Mundo.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: loqui (absque interpunctione)
3 Prima editio: VII et [symbol] VIII,

331. 1] Quod malum et bonum non possint simul esse, et quod quantum removetur malum, tantum spectetur et sentiatur bonum, est causa, quia in Mundo spirituali ab unoquovis exhalatur Sphaera amoris ejus, quae se circum circa dispergit et afficit, et facit sympathias et antipathias; per has sphaeras separantur boni a malis. Quod malum removendum sit, antequam bonum cognoscitur, percipitur et amatur, comparari potest cum multis rebus in Mundo Naturali, ut cum his; non potest aliquis adire alterum, qui leopardum et pantheram in conclavi suo custodit, et quia dat illis edere securus cum illis habitat, nisi prius feras illas removerit. 2] Quis invitatus ad mensam Regis et Reginae non prius laverit facies et manus, antequam accedit; et quis in thalamum intrat cum sponsa post nuptias, nisi prius se laverit totum, et veste nuptiali se amiciverit. Quis non per ignem purificat mineras, et secernit a scoriis, antequam aurum et argentum purum adipiscitur. Quis non Zizania separat a messe tritici, antequam hoc infert in horreum: et quis non aristas1 e messe hordei excutit fustibus triturae, antequam colligit illud in Domum. 3] Quis non despumat crudam carnem2 coctione, antequam ille fit edulis, et apponitur super mensa. Quis non excutit vermes ex foliis arborum in horto, ne consumantur folia, et sic pereat fructus. Quis non aversatur sordida in domibus et atriis, et mundat illa, imprimis dum exspectatur princeps, aut sponsa filia principis. Quis amat virginem, et cum illa nuptias intendit, quae malignis inescata est, aut pustulis et varicibus obsita, utcunque illa infucat faciem, splendide se investit, et amoris illecebras per blanditias oris inferre studet. 4] Quod homo seipsum purificare debeat a malis, et non exspectet3 ut Dominus immediate hoc faciat, est comparative sicut servus incedens facie et veste conspurcatis fuligine et stercore accederet ad herum suum, ac diceret, Domine, ablue me, annon illi herus dicturus est, serve stulte, quid dicis; ecce ibi aqua, sapo, et linteum; suntne tibi manus, et posse in illis; ablue teipsum; et Dominus Deus dicturus est, sunt media purificationis a Me, et quoque est tuum velle et tuum posse a Me, quare utere illis meis donis et dotibus sicut tuis, et purificaberis: et sic porro. Quod Externus homo purgandus sit, sed per Internum, docet Dominus apud Matthaeum XXIII a principio ad finem.
1 Sic Chadwick. Prima editio: cristas
2 Sic Errores Typographici
3 Sic Errores Typographici

* * * * *

332. 1] His adjicientur QUATUOR MEMORABILIA: Primum hoc. Quondam audivi vociferationes, quae sicut per aquas egurgitabant ex inferis, unam ad sinistrum, O QUAM JUSTI; alteram ad dextrum, O QUAM ERUDITI; et tertiam a tergo, O QUAM SAPIENTES, et quia incidit in cogitationem meam, num etiam in Inferno Justi, Eruditi, et Sapientes sunt, afficiebar desiderio videndi, num tales ibi sunt; et dictum mihi est e Coelo, videbis et audies; et exivi domo in spiritu, et vidi ante me Aperturam; illuc accessi, et despexi, et ecce scala, per hanc descendi; et cum infra eram, vidi campestria obsita arbustis cum intermixtis spinis et urticis; et quaesivi num hic Infernum; dixerunt, est Terra inferior, quae proxime supra Infernum est: et tunc perrexi secundum Clamores in ordine; ad Primum, O QUAM JUSTI, et vidi Caetum ex illis, qui in Mundo fuerant Judices amicitiae et munerum: dein ad Clamorem secundum, O QUAM ERUDITI, et vidi Caetum ex illis, qui in Mundo fuerunt Ratiocinatores: et ad Clamorem tertium, O QUAM SAPIENTES, et vidi Caetum ex illis, qui in Mundo fuerunt Confirmatores: sed ab his deflexi ad Primum, ubi erant Judices amicitiae et munerum, et proclamati Justi: et vidi a latere sicut Amphitheatrum structum ex lateribus, et tectum tegulis nigris; et dicebatur mihi, quod ibi esset illorum TRIBUNAL; in illud patebant tres aditus a latere septentrionali, et tres a latere occidentali, et nulli a latere meridionali et orientali, indicium quod Judicia illorum non essent Judicia justitiae, sed Arbitria. 2] In medio Amphitheatri visus est Focus, in quem ministri focales injiciebant taedas sulphuratas et bituminosas, e quibus luces in parietes incrustatos evibratae sistebant imagines picturatas avium vesperae et noctis; sed focus ille, et inde evibrationes lucis in formas imaginum istarum, erant repraesentationes Judiciorum illorum, quod possent res cujusvis quaestionis colorare fucis, et eis inducere species secundum favorem. 3] Post semihoram vidi Senes et Juvenes in praetextis et palliis intrantes, qui depositis pileis se super Soliis ad Mensas reponebant, sessuri judicia; ac audivi et percepi, quam solerter et ingeniose ex aspectu amicitiae declinarent et inverterent judicia in apparentias justitiae, et hoc eousque, ut ipsi non viderent injustum aliter quam justum, ac vicissim justum ut injustum; persuasiones de illis tales apparebant ex faciebus illorum, et audiebantur ex sonis loquelae illorum; data mihi tunc fuit illustratio e Coelo, ex qua singula num juris aut non juris essent, percepi; et vidi, quam industrie obvelarent injustum, ac inducerent ei visionem justi, et ex legibus eligerent faventem, ad quam flecterent rem quaestionis, et reliquas per ratiocinia solertia removerent ad latus. Post judicia, Sententiae exportabantur ad clientes, amicos, et fautores, et hi ad retribuendum illis favorem, per longam viam clamabant, O QUAM JUSTI, O QUAM JUSTI. 4] Post haec loquutus sum de illis cum Angelis Coeli, et narravi illis aliqua de visis et auditis; et Angeli dicebant, quod tales judices appareant aliis sicut acutissima acie intellectus praediti, cum tamen ne hilum justi et aequi vident; si tollis amicitiam pro aliquo, sedent in judiciis sicut statuae, et modo dicunt, accedo, conformo me cum hoc aut illo; causa est quia omnia judicia illorum sunt praejudicia, et praejudicium cum favore sequitur causam ab initio ad finem ejus; inde nihil aliud vident quam quod amici est; ad omne id quod contra illum est, obliquant oculos, et ex hirquis tuentur, et si reassumunt, involvunt id ratiociniis, sicut aranea capturas filis, et consumunt; inde est, quod si non sequuntur telam sui praejudicii, nihil juris videant; explorati sunt, num possunt videre, ac inventi sunt quod non; quod ita sit, mirabuntur incolae tui Mundi, sed dic illis, quod hoc sit veritas ab Angelis Coeli explorata. Quoniam illi nihil justi vident, ideo in Coelo non contemplamur illos ut homines, sed ut monstrosas imagines1 hominis, quarum capita faciunt illa quae amicitiae sunt, pectora illa quae injustitiae, manus et pedes illa quae confirmationis, ac plantae illa quae justitiae, quae si non favent amico, supplantant et proculcant. 5] Quales autem in se spectati sunt, videbis, instat2 enim finis illorum; et ecce tunc subito hiabat solum, et mensae super mensas ceciderunt, et una cum toto Amphitheatro absorpti3 sunt, et conjecti in cavernas, et incarcerati; et tunc dictum est mihi, vis videre illos ibi, et ecce visi sunt quoad faciem sicut ex polito chalybe, quoad corpus a cervice ad lumbos sicut sculptilia vestita pellibus pardi, et quoad pedes sicut colubri: et vidi Libros Legis, quos super Mensis repositos habuerant, versos in Chartas lusorias; et nunc loco quod judicarent, datum est illis munus, ut pararent minia in fucos, quibus oblinirent facies meretricum, et illas sic verterent in pulchritudines. Postquam haec visa sunt, volui abire ad duos reliquos Caetus, ad unum, ubi erant mere Ratiocinatores, et ad alterum, ubi erant mere Confirmatores; sed mihi dicebatur, quiesce paulum; dabuntur tibi comites Angeli ex Societate proxima supra illos, per hos tibi dabitur lux a Domino, et videbis mirabilia.
1 Prima editio: imgines
2 Prima editio: instant
3 Prima editio: absorbti

333. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Post aliquod tempus audivi iterum ex infera Terra, voces quas prius, O QUAM ERUDITI, O QUAM ERUDITI, et circumspexi quinam adessent, et ecce erant Angeli, qui in Coelo immediate supra illos, qui clamabant1, O QUAM ERUDITI, erant; et loquutus cum illis de clamore, et dixerunt, quod Eruditi illi essent, qui solum ratiocinantur, NUM SIT, VEL NON SIT, et raro cogitant QUOD ITA SIT, quare sunt sicut Venti qui flant et transeunt; ac sicut cortices circum arbores quae absque medulla sunt, et sicut crustae circum amygdala absque nucleo; aut sicut superficies circum fructus absque carne; nam Mentes illorum sunt absque interiori judicio, et modo unitae cum Sensibus corporis, quare si non ipsi Sensus judicant, nihil possunt concludere; verbo sunt mere Sensuales, et a nobis vocantur RATIOCINATORES; vocantur Ratiocinatores, quia nusquam concludunt aliquid, sed assumunt quicquid audiunt, et disputant, num sit, jugiter contradicendo; nihil plus amant, quam aggredi veritates, et sic illas discerpere mittendo in lites; hi sunt qui credunt se prae omnibus in Mundo Eruditos. 2] His auditis, rogavi Angelos, ut deducerent me ad illos, et deduxerunt [me]2 ad Cavum, a quo gradus ad inferiorem terram tendebant, et descendimus, et sequuti sumus Clamorem, O quam Eruditi, et ecce erant aliquot centeni stantes in uno loco pulsantes humum [pedibus]3; hoc miratus quaesivi, cur stant ita et plantis pulsant humum, et addidi, sic possunt pedibus excavare solum; ad hoc subriserunt Angeli, et dixerunt, apparet quod ita stent, quia nihil cogitant de aliqua re quod ita sit, sed solum num ita sit, ac litigant, et cum cogitatio non ultra progreditur, apparent modo calcare et terere unam glebam, et non progredi: et dixerunt Angeli, illi qui e Mundo Naturali in Hunc alluunt, et audiunt, quod in alio Mundo sint, colligunt se multis in locis in Caetus, et quaerunt ubi Coelum et ubi Infernum, ut et ubi Deus; at postquam instructi sunt, usque incipiunt ratiocinari, disputare et altercari, NUM DEUS SIT, hoc faciunt, quia hodie in Mundo naturali tam multi Naturalistae sunt, et hi inter se et cum aliis, quando loquela est de Religione, hoc in ventilationem mittunt, et haec propositio et ventilatio raro terminatur in affirmativo fidei, quod Deus sit; et hi postea plus et plus consociant se cum malis, et hoc fit, quia nemo potest aliquod bonum ex amore boni facere nisi a Deo. 3] Postea deductus sum ad congregationem, et ecce apparebant mihi homines facie non indecora, et in vestibus ornatus; et dixerunt Angeli, apparent tales in propria luce, at si lux e Coelo influit, mutantur facies, et quoque vestes; et factum est ita, et tunc apparebant faciebus furvis, induti saccis nigris; sed luce hac subtracta, visi sunt ut prius. Mox loquutus sum cum aliquibus ex congregatione, et dixi, audivi Clamorem turbae circum vos, O quam Eruditi, quare liceat de rebus, quae summae Eruditionis sunt, vobiscum sociare sermonem, et responderunt, dic quicquid lubet, et satisfaciemus; et quaesivi, qualis erit Religio, per quam salvatur homo; et dixerunt, dispescemus hanc interrogationem in plures, et antequam has conclusimus, non possumus responsum dare; ac ventilatio erit, 1. Num Religio sit aliquid. 2. Num salvatio sit vel non. 3. Num una Religio plus efficiat quam altera. 4. Num Coelum et Infernum sit. 5. Num vita aeterna post mortem sit; praeter plura: et quaesivi de Primo, Num religio sit aliquid, et coeperunt ventilare hoc copia argumentorum; et petivi ut referrent hoc ad Congregationem, ac retulerunt; et commune responsum fuit, quod Propositio illa egeat tam multa inquisitione, ut non possit finiri intra vesperam; at quaesivi, num a vobis possit finiri intra annum, et unus dixit, quod non possit intra centum annos; et dixi, interea estis absque Religione, et quia salvatio inde pendet, estis absque idea, fide, et spe salvationis; et respondit, annon demonstrabitur primum, num Religio sit, et quid illa, et num sit aliquid; si est, erit etiam pro sapientibus, si non est, erit solum pro vulgo; notum est, quod Religio dicatur Vinculum, sed quaeritur pro quibus; si modo pro vulgo, in se non est aliquid, si etiam pro sapientibus, est. 4] His auditis dixi, nihil minus quam Eruditi estis, quia non potestis aliud cogitare, quam num sit, et hoc versare in utramque partem; quis potest Eruditus esse, nisi aliquid4 pro certo sciat, et progrediatur in illud, sicut homo progreditur e vestigio in vestigium, et successive in sapientiam; alioquin Veritates ne quidem tangitis ungue, sed plus et plus e conspectu removetis illas; quare ratiocinari solum num sit, est ratiocinari ex pileo, qui nunquam imponitur, aut ex calceo qui non induitur; quid inde profluit, nisi quod non sciatis, num detur aliquid, et num sit quicquam nisi idea, ita num detur salvatio, num vita aeterna post mortem, num una Religio praestet alteri, num Coelum et Infernum sint; de his non cogitare aliquid potestis, quamdiu haeretis in primo passu, et pulsatis arenam ibi, et non ferendo fertis pedem ultra pedem, et progredimini. Cavete vobis, ne Mentes vestrae, dum ita foris extra judicium stant, intus indurescant et fiant statuae salis. His dictis abivi, et illi ex indignatione conjecerunt lapides post me, et tunc mihi visi sunt sicut sculptilia, quibus nihil rationis humanae inest. Et quaesivi Angelos de sorte illorum, et dixerunt, quod infimi illorum demittantur in profundum, et ibi in desertum, et adigantur ad portandum sarcinas, et tunc quia non possunt aliquid proferre ex ratione, garriunt et loquuntur vana, et ibi e longinquo apparent sicut asini portantes onera.
1 Prima editio: clamabantur
2 Sic DAC 232
3 Sic DAC 232
4 Prima editio: aliquis

334. 1] TERTIUM MEMORABILE. Post haec dixit unus ex Angelis, sequere me ad locum ubi vociferantur, O QUAM SAPIENTES, et dixit, videbis portenta hominum, videbis facies et corpora, quae sunt hominis, et tamen non sunt homines, et dixi, suntne tunc bestiae; respondit, non sunt bestiae, sed bestiae homines; sunt enim, qui prorsus non videre possunt, num verum sit verum, vel non, et tamen possunt facere, ut appareat sicut verum quicquid volunt; tales apud nos vocantur CONFIRMATORES. Et sequuti sumus vociferationem, et venimus ad locum, et ecce Caetus Virorum, et circum Caetum turba, et in turba aliqui ex nobili stemmate, qui dum audiverunt, quod confirmarent omnia quae dicebant, et sibi tam manifesto consensu faverent, se converterunt, et dixerunt, O QUAM SAPIENTES. 2] Sed dixit mihi Angelus, ne adeamus illos, sed evocemus e Caetu unum; et evocavimus, et cum illo secessimus, et loquuti sumus varia, et ille confirmabat singula, usque ut prorsus apparerent sicut vera; et quaesivimus illum num etiam possit confirmare contraria, dixit, quod tam bene ut priora: dixit tunc aperte, et ex corde, quid verum; num datur aliquod verum in rerum natura, quam quod homo facit verum; dic quicquid1 placet, et faciam id ut sit verum; et dixi, fac hoc Verum, quod Fides sit omne Ecclesiae, et fecit hoc ita dextre et solerter ut Eruditi circumstantes admirati sint, et adplauserint: postea petii, ut faceret verum, quod Charitas esset omne Ecclesiae, ac fecit; et postea, quod Charitas sit nihil Ecclesiae, ac investivit utrumque, et exornavit apparentiis, ut adstantes inspicerent se mutuo, et dicerent, estne hic Sapiens: et dixi, nonne scis, quod bene vivere sit Charitas, et quod bene credere sit Fides; numne qui bene vivit, etiam bene credit, et sic quod fides sit charitatis, et charitas fidei; videsne quod hoc verum sit, respondit, faciam id verum, et videbo, ac fecit, et dixit, nunc video; at mox fecit contrarium ejus, ut esset verum, et tunc dixit, video etiam quod hoc verum sit: ad haec subrisimus, et diximus, suntne contraria; quomodo possunt duo contraria videri vera; ad haec, indignatus respondit, erratis; est utrumque verum, quoniam non aliud est verum, quam quod homo facit verum. 3] Stabat prope aliquis, qui in Mundo fuerat Legatus primi gradus; ille hoc miratus est, et dixit, agnosco, quod aliquid simile in Mundo sit, sed usque tu insanis, fac si potes ut sit verum, quod Lux sit Caligo, et Caligo Lux; et respondit, hoc faciam facile; quid Lux et Caligo nisi Status Oculi; numne mutatur lux in umbram, dum oculus ex aprico venit, ut et dum homo oculum intense figit in solem; quis non scit, quod status oculi tunc mutetur, et quod lux inde appareat ut umbra, ac vicissim dum status oculi redit, quod umbra illa appareat ut lux: nonne Noctua videt caliginem noctis ut lucem diei, et lucem diei ut caliginem noctis, et tunc omnino ipsum Solem ut globum opacum et furvum; si quis homo haberet oculos sicut noctua, quid vocaret lucem et quid caliginem; quid tunc Lux nisi status oculi, et si modo est status oculi, numne Lux est Caligo, et Caligo Lux, quare unum est verum et alterum est verum. 4] Sed quia haec confirmatio confudit quosdam, dixi, animadverti, quod confirmator ille non sciat, quod detur Lux vera, et Lux fatua, et quod ambae illae Luces appareant sicut sint luces, sed usque Lux fatua in se non est Lux, sed respective ad Lucem veram est caligo; in Luce fatua est Noctua, est enim intra oculos ejus cupiditas insectandi et vorandi aves, et haec Lux facit oculos ejus tempore noctis videre, prorsus similiter ut Feles, quorum oculi in cellis apparent sicut candelae; est lux fatua oriunda ex cupiditate insectandi et vorandi mures intus in oculis illorum, quae id producit; inde patet, quod Lux Solis sit Lux vera, et quod Lux cupidinis sit lux fatua. 5] Post haec, Legatus rogavit Confirmatorem, ut faceret hoc ut sit2 verum, quod Corvus sit albus et non niger, et respondit, etiam hoc faciam facile, et dixit, sume acum seu novaculam, et aperi pennas et plumas Corvi, tum remove pennas et plumas, et specta Corvum a cute, nonne est albus; quid nigrum, quod circum est, nisi umbra, e qua non judicandum est de colore Corvi; quod nigrum sit modo umbra, consule gnaros Scientiae optices, et dicent, aut mole nigrum lapidem aut vitrum in tenuem pulverem, et videbis quod pulvis sit albus; sed respondit Legatus, apparetne Corvus niger coram visu; at Confirmator ille respondit, vis tu, qui es homo, cogitare aliquid ex apparentia; potes quidem loqui ex apparentia, quod Corvus sit niger, sed non potes id cogitare; ut pro exemplo, potes loqui ex apparentia, quod Sol oriatur et occidat, sed quia es homo, non potes cogitare id, quia Sol stat immotus, et Tellus progreditur; simile est cum Corvo; apparentia est apparentia; dic quicquid vis, Corvus est totus quantus albus; albescit etiam cum senescit, hoc vidi: post haec adstantes inspexerunt me, quare dixi, quod verum sit, quod pennae et plumae Corvi intus trahant ex albedine, pariter ejus cutis, sed hoc datur non modo apud corvos, sed etiam apud omnes aves in Universo; et omnis homo aves distinguit ex apparentia coloris illarum; si hoc non fieret, diceremus de omni ave quod sit alba, quod absurdum et irritum est. 6] Postea Legatus quaesivit, num posset facere verum, quod ipse insaniret3, et dixit, possum sed non volo; quis non insanit. Deinde rogaverunt illum, ut diceret ex corde, num joculetur, vel num credat, quod non sit aliquod verum, nisi quod homo facit verum, et respondit, juro quod credam. Post haec universalis ille Confirmator missus est ad Angelos, qui explorarent illum qualis est, et hi post explorationem dixerunt, quod ille ne quidem granum intellectus possideat, quoniam omne id quod supra rationale est, apud illum occlusum est, et solum id quod infra rationale est, apertum est; supra Rationale est Lux spiritualis, ac infra Rationale est Lux naturalis, et haec Lux apud hominem talis est, ut confirmare possit quicquid lubet; at si non Lux Spiritualis influit in lucem naturalem, homo non videt num aliquod verum sit verum, et inde nec quod aliquod falsum sit falsum, et hoc et illud videre, est ex luce spirituali in luce naturali, et Lux spiritualis est ex Deo Coeli, qui est Dominus; quare universalis ille Confirmator non est homo nec bestia, sed est bestia homo. 7] Quaesivi Angelos de sorte talium, num possunt una esse cum vivis, quia vita homini est ex Luce spirituali, et ex hac4 est intellectus ejus: et dixerunt, quod tales, cum soli sunt, non possint aliquid cogitare, et inde loqui, sed quod stent sicut automata muti, et sicut in alto sopore; at quod expergiscantur, ut primum auribus captant aliquid; et addiderunt, quod illi fiant tales, qui intime mali sunt; in hos5 non potest Lux Spiritualis a superiori influere, sed modo aliquod spirituale per Mundum, unde illis facultas6 confirmandi est. 8] His dictis audivi vocem ex Angelis, qui exploraverunt illum, dicentem7, fac ex auditis illis universale Conclusum, et feci hoc, Quod posse confirmare quicquid lubet8, non sit Intelligentis, sed quod posse videre, quod verum sit verum, et quae falsum sit falsum, et id confirmare, sit Intelligentis. Post haec spectavi ad Caetum, ubi stabant Confirmatores, et turba circum illos clamabat, O QUAM SAPIENTES, et ecce Nubes fusca obvelavit illos, et in Nube volabant ululae et vespertiliones; et dicebatur mihi, ululae et vespertiliones in Nube illa volantes, sunt correspondentiae et inde apparentiae cogitationum illorum; quoniam confirmationes falsitatum usque ut appareant sicut veritates, repraesentantur in hoc Mundo sub formis avium noctis, quarum oculos fatua lux intus illuminat, ex qua vident objecta in tenebris sicut in luce: talis Lux fatua spiritualis est illis, qui confirmant falsa, usque dum videntur ut vera, ac postea creduntur vera; sunt omnes illi in visione posteriore, et non in aliquo visu priori.
1 Prima editio: quiquid
2 Prima editio: si
3 Sic DAC 233 et in margine exemplaris scriptoris. Prima editio: tu insanires.
4 Prima editio: hoc
5 Prima editio: hoc
6 Prima editio: facultus
7 Prima editio: dicens
8 Sic Errores Typographici.

335. 1] QUARTUM MEMORABILE. Quodam diluculo cum evigilatus sum a somno, vidi sicut Larvas in varia effigie ante oculos; et postea, cum erat mane, vidi Luces fatuas in diversis formis, quasdam sicut membranas scripturis plenas, quae iterum et iterum complicatae tandem apparebant sicut Stellae caducae, quae delapsae in aere evanescebant, et quasdam sicut Libros apertos, quarum aliqui micabant sicut lunulae, et aliquae ardebant sicut candelae; inter hos erant libri qui se sustulerunt in altum, et in altitudine peribant, et alii qui deciderunt in terram, et in pulverem ibi dissolvebantur. Ex his visis augurabar, quod infra Meteora illa starent, qui de rebus imaginariis, quas reputabant magni momenti, litigarent; nam in Mundo spirituali talia Phaenomena in athmosphaeris ex ratiociniis infra stantium apparent; et mox apertus est mihi visus spiritus mei, et animadverti numerum Spirituum, quorum Capita cincta erant foliis ex lauru, et corpore induti togis florificatis, quae signabant, quod essent spiritus, qui in Mundo naturali fama eruditionis incluti fuerunt; et quia eram in spiritu, accessi, et Caetui me immiscui; et tunc audivi, quod inter se acriter et ardenter disceptarent de IDEIS CONNATIS, num aliquae hominibus a nativitate inessent, ut Bestiis; illi qui negabant, se avertebant ab illis qui affirmabant, et tandem segregati steterunt vicissim, sicut phalanges duorum Exercituum mox pugnaturi ensibus, sed quia non erant illis enses, acuminibus verborum pugnabant. 2] At subito tunc Spiritus quidam Angelicus in medio eorum constitit, et alta voce loquens dixit, audivi e distantia non procul a vobis, quod utrinque ardeatis in lite de Ideis connatis, num aliquae essent hominibus ut bestiis, ego vero dico vobis, QUOD NON SINT ULLAE IDEAE CONNATAE HOMINIBUS, ET QUOD NEC SINT ULLAE IDEAE BESTIIS, quare rixamini de nihilo, aut sicut dicitur, de lana caprina, aut de barba hujus saeculi. His auditis excanduerunt omnes, et vociferabantur, ejicite hunc, loquitur contra Sensum communem; at cum in conatu ejiciendi erant, viderunt illum cinctum Luce coelesti, per quam non potuerunt irrumpere, erat enim Spiritus Angelicus, quare recedebant, et parum se removebant ab illo; et postquam lux illa intracta est, dixit illis, cur excandescitis; audite primum, et colligite rationes quas afferam, et vos ipsi ex illis conclusum facite; et praevideo, quod illi, qui judicio pollent, accessuri sint, et tempestates in mentibus vestris obortas sedaturi: ad haec dicta, sono tamen indignante, dicebant, Loquere itaque, et audiemus; 3] et tunc exorsus loqui dixit; vos creditis quod Bestiis ideae connatae sint, et hoc conclusistis ex eo, quod actus illarum appareant sicut ex cogitatione, et tamen illis ne hilum cogitationis est, ac ideae non praedicabiles sunt nisi inde, et cogitationis character est, ut faciant propter hoc aut illud ita vel ita: expendite itaque, num Aranea, quae artificiosissime texit telam, in suo pusillo capite cogitet, in hoc ordine fila extendam, et illa transversis filis colligabo, ne tela mea ingruente aeris vibratione diffluat; ac in terminis primis filorum, qui facient meditullium, parabo mihi sedem, in qua percipiam quodcunque incidit, ut illuc accurram, ut si musca involat, irretiatur illa, ac cito invadam et circumligabo illam, et cedet mihi in escam. Porro num Apis in pusillo suo capite cogitat, evolabo; scio ubi campi florescentes sunt, et ibi ex his floribus ceram, et ex illis mel exsugam, et ex cera exstruam cellulas contiguas in serie, illo modo, ut ego cum sociis, sicut per plateas libere intremus et exeamus, et postea in illis reponemus mel abundanter, ut satis sit etiam pro ventura hyeme, ne moriamur; praeter alia mirabilia, in quibus prudentiam politicam et oeconomicam humanam non modo aemulantur, sed in quibusdam excedunt, (videatur supra, VCR 12:7). 4] Adhuc, num Fucus major in pusillo suo capite cogitat, ego cum sociis meis fabricabimus domunculam ex tenui papyro, cujus parietes intus circumducemus in formam labyrintheam, ac intime parabimus sicut forum, in quod erit ingressus et a quo egressus, et hoc eo artificio, ut non aliud vivum, quam quod ex nostra prosapia est, reperiat viam ad intimum, ubi congregamur. Iterum, num bombyx, dum vermis, in pusillo suo capite cogitat, nunc tempus est ut praeparem me ad nendum sericum, et propter finem, ut quando netum est, evolem, et in aere, in quem non prius eniti potui, ludam cum comparibus, et prospiciam mihi progeniem. Similiter reliqui vermes, dum subrepunt per parietes, et fiunt nymphae, aureliae, chrysallides, et demum papiliones. Num musca aliquam ideam de congressu cum alia musca habet, quod hic et non ibi. 5] Simile est cum animalibus grandioris corporis, sicut est cum illis animalculis, ut cum avibus et pennatis omnis generis, quando congrediuntur, tum quando parant nidos, ponunt inibi ova, incubant illis, excludunt pullos, his porrigunt escas, educant usque dum evolant, et postea abigunt a nidis sicut prolem non suam, praeter innumera alia: simile1 etiam est cum bestiis terrae, cum serpentibus, et cum piscibus; quis vestrum non potest ex supradictis videre, quod actus illarum spontanei non profluant ex aliqua cogitatione, de qua unice praedicabilis est idea: error, quod bestiis sint ideae, non aliunde profluxit, quam ex persuasione, quod illae aeque ac homines cogitent, et quod modo loquela faciat discrimen. 6] Post haec, Spiritus angelicus circumspexit, et quia vidit illos adhuc haesitantes, num bestiis sit cogitatio vel non, continuavit sermonem, et dixit; percipio quod ex actibus animalium brutorum similaribus cum humanis, adhuc vobis inhaereat idea visionaria de cogitatione illorum; quare dicam, unde illi actus; videlicet, est cuivis bestiae, cuivis volucri, cuivis pisci, reptili, et insecto, suus amor naturalis, sensualis2 ac corporeus, cujus habitacula sunt illorum capita, et in his cerebra; per haec influit Mundus spiritualis in Sensus corporis eorum immediate, et per hos determinat actus, quae causa est, quod Sensus corporis illorum prae humanis sint multo exquisitiores. Influxus ille e Mundo spirituali, est qui vocatur Instinctus, ac Instinctus vocatur, quia absque media cogitatione existit: dantur etiam accessoria Instinctus ex assuetudine. At amor illorum, per quem e Mundo Spirituali fit determinatio ad actus, est solum pro Nutritione et Propagatione, non autem pro aliqua scientia, intelligentia et sapientia, per quas successive fit amor apud homines.
7] Quod nec homini aliquae ideae connatae sint, evidenter constare potest ex eo, quod non aliqua cogitatio ei3 connata sit, et ubi non cogitatio ibi nec idea, una enim est alterius vicissim; hoc concludi potest ex Infantibus recens natis, quod praeter lactere et respirare nihil possint; quod possint lactere, non est ex connato, sed ex continua suctione in utero matris, et quod possit respirare, est quia vivunt, hoc enim est universale vitae; ipsi Sensus corporis eorum sunt in summa obscuritate, et ab hac successive enituntur per objecta, similiter illorum motus per assuetudines; et successive sicut discunt effutire voces, et sonare illas primum absque idea, exoritur aliquod obscurum phantasiae, quod sicut clarescit, nascitur obscurum imaginationis, et inde cogitationis; secundum hujus status formationem existunt ideae, quae, ut supra dictum est, cum cogitatione unum faciunt, et cogitatio a nulla increscit per instructiones; quare ideae hominibus4 sunt, verum non connatae, sed formatae, et ex his fluunt loquelae et actus illorum. Quod homini non aliud connascatur quam facultas ad sciendum, intelligendum, et sapiendum, ut et inclinatio ad amandum non modo illas, sed etiam proximum et Deum, videatur supra in MEMORABILI, n. 48; et quoque infra in quodam MEMORABILI [692]5. Post haec circumspexi, et vidi in propinquo LEIBNITZIUM et WOLFIUM, qui intendebant rationibus a Spiritu Angelico prolatis; et tunc accessit Leibnitzius, et assensu favit, at Wolfius abivit et negans et affirmans, non enim pollebat interiori judicio quo Leibnitzius.
1 Prima editio: simile
2 Prima editio: naturalis sensualis
3 Prima editio: ci
4 Prima editio: honinibus
5 Sic Rose

336. 1 CAPUT SEXTUM

DE

FIDE.

1] Ex sapientia Antiquorum profluxit hoc dogma, quod Universum ac omnia et singula ejus se referant ad Bonum et Verum, et sic quod omnia Ecclesiae ad Amorem seu Charitatem et Fidem, quoniam omne id vocatur Bonum, quod profluit ex Amore seu Charitate, et omne id vocatur Verum quod profluit ex Fide: nunc quia Charitas et Fides distincte duo sunt, sed usque unum faciunt in homine, ut sit homo Ecclesiae, hoc est, ut Ecclesia in homine sit, ideo apud antiquos controversum et disceptatum est, quid ex duobus illis Primum erit, et sic quid jure vocandum est Primogenitum; quidam ex illis dixerunt quod Verum, consequenter quod Fides, et quidam quod Bonum, consequenter quod Charitas; viderunt enim, quod homo statim post nativitatem discat loqui et cogitare, et per haec perfici intellectu, quod fit per scientias, et sic discere et intelligere quid Verum, et quod his mediis postea discat et intelligat quid Bonum, proinde quod primum quid Fides, et postea quid Charitas: illi qui hanc rem ita comprehenderunt, putaverunt, quod Verum fidei sit Primogenitum, et quod Bonum Charitatis sit post natum, quapropter etiam Fidei Primogeniturae eminentiam2 et jus praerogativum attribuerunt: sed hi obruerunt intellectum suum copia argumentorum pro Fide, usque ut non viderent, quod Fides non sit fides nisi conjuncta Charitati, et quod nec Charitas sit charitas nisi conjuncta Fidei, et sic quod unum faciant, et quod si non, una et altera non sit aliquid in Ecclesia; quod prorsus unum faciant, in sequentibus demonstrabitur. 2]3 “Sed in hac Praefatione paucis detegam quomodo seu qua ratione unum faciunt, hoc enim interest, ut sequentia in aliqua luce sint; videlicet, Fides, per quam etiam intelligitur Verum, est Primum tempore, at Charitas, per quam etiam intelligitur Bonum, est Primum fine, et id quod Primum fine est, hoc actualiter Primum est, quia Primarium, ita quoque Primogenitum, ac id quod Primum est tempore, id non Primum est actualiter, sed apparenter, sed hoc ut comprehendatur, illustrabitur per Comparationes, quod fiet cum exstructione Templi, ut et Domus, et cum constructione Horti, et cum praeparatione Agri: cum EXSTRUCTIONE TEMPLI; Primum tempore est, ponere fundamentum, erigere muros, superimponere tectum, et postea immittere Altare, et exstruere Suggestum; Primum fine autem est Cultus Dei in illo, propter quem fiunt illa. Cum EXSTRUCTIONE DOMUS, Primum tempore est aedificare Externa ejus, et quoque illam instruere variis quae necessitatis sunt; at Primum fine est Habitatio commoda pro se et pro reliquis qui in Domo ejus erunt. Cum CONSTRUCTIONE HORTI, Primum tempore est explanare solum, et praeparare humum, ac implantare arbores, ac inseminare talia, quae usui inservient, at Primum fine est usus fructus ex illis. Cum PRAEPARATIONE AGRI, Primum tempore est, terram applanare, arare, occare, et dein inserere semina, at Primum fine est Messis, ita quoque usus. 3] Ex his Comparationibus quisque potest concludere, quid in se Primum est; nonne omnis dum vult aedificare Templum aut Domum, ut et construere Hortum, et elaborare agrum, Primum intendit Usum, et hunc continue in Mente tenet et versat, dum media ad illum procurat; concludimus ergo, quod Verum fidei sit Primum tempore, at quod Bonum charitatis sit Primum fine, et quod hoc ideo quia Primarium, sit actualiter in mente Primogenitum.” Sed necessum est, ut sciatur quid Fides et quid Charitas, quaeque in sua essentia, et hoc non sciri potest, nisi utraque dispescatur in Articulos, Fides in suos, et Charitas in suos: Fidei itaque Articuli sunt hi; I. Quod Fides Salvifica sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum. II. Quod Fides in summa sit, quod qui bene vivit, et rite credit, a Domino salvetur. III. Quod homo Fidem accipiat, per quod Dominum adeat, veritates ex Verbo discat, et secundum illas vivat. IV. Quod copia veritatum sicut in fasce cohaerentium exaltet et perficiat fidem. V. Quod Fides absque charitate non sit fides, et quod Charitas absque fide non sit charitas, et quod utraque nisi a Domino non sit viva. VI. Quod Dominus, Charitas et Fides unum faciant, sicut Vita, Voluntas et Intellectus in homine, et quod si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut Unio dilapsa in pollinem. VII. Quod Dominus sit Charitas et Fides in homine, et quod homo sit Charitas et Fides in Domino. VIII. Quod Charitas et Fides simul sint in Operibus bonis. IX. Quod sit Fides vera, Fides spuria, et Fides hypocritica. X. Quod nulla fides sit apud malos. Haec nunc singulatim explicanda sunt.
1 Prima editio: 326
2 Prima editio: eminientiam
3 In editione prima hic textus totus signis citationis inclusus est.


337. I.

Quod Fides salvifica sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum.

Quod Fides salvifica sit in Deum Salvatorem, est quia Ille est Deus et Homo, et Ipse in Patre et Pater in Ipso, et sic unum, quare qui Ipsum adeunt, simul etiam Patrem adeunt, et sic Deum unum et unicum, et fides salvifica non datur in alium. Quod credendum seu fides habenda sit in FILIUM DEI, Redemptorem et Salvatorem, conceptum a Jehovah et natum a Maria Virgine, nominatum JESUS CHRISTUS, constat ex mandatis frequenter iteratis ab Ipso, et postea ab Apostolis. Quod fides in Ipsum mandata sit ab Ipso, manifeste patet ex his locis; Jesus dixit, haec est voluntas Patris qui misit Me, ut omnis qui videt Filium, et CREDIT IN IPSUM, habeat vitam aeternam, et resuscitem Ego illum extremo die, Joh. VI:40. QUI CREDIT IN FILIUM, habet vitam aeternam; qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super illo, Joh. III:36. Ut omnis qui CREDIT IN FILIUM, non pereat, sed vitam aeternam habeat: adeo namque Deus dilexit Mundum, ut Filium suum Unigenitum dederit, ut OMNIS QUI CREDIT IN IPSUM non pereat, sed habeat vitam aeternam, Joh. III:15,16. Jesus dixit, Ego sum resurrectio et vita; QUI CREDIT IN ME, non morietur in aeternum, Joh. XI:25,26. Amen, amen dico vobis, QUI CREDIT IN ME, habet vitam aeternam; Ego sum Panis vitae, Joh. VI:47,48. Ego sum Panis vitae; QUI VENIT AD ME, non esuriet, et qui CREDIT IN ME, non sitiet unquam, Joh. VI:35. Jesus clamavit dicens, si quis sitiverit, venito1 ad Me, et bibito2; QUISQUIS CREDIT IN ME, sicut dixit Scriptura, flumina ex ventre ejus fluent aquae viventis, Joh. VII:37,38. Dixerunt ad Jesum, quid faciemus ut operemur opera Dei; respondit Jesus, hoc est opus Dei, UT CREDATIS IN IPSUM, QUEM MISIT PATER, Joh. VI:28,29. Quousque Lucem habetis, CREDITE IN LUCEM, ut filii Lucis sitis, Joh. XII:36. Qui CREDIT IN FILIUM DEI, non judicatur, QUI AUTEM NON CREDIT, jam judicatus est, QUIA NON CREDIDIT in Nomen Unigeniti Filii Dei, Joh. III:18. Haec scripta sunt, ut CREDATIS QUOD JESUS SIT FILIUS DEI3, et ut Credentes vitam habeatis in Nomine Ipsius, Joh. XX:31. NISI CREDIDERITIS QUOD EGO SIM, moriemini in peccatis vestris, Joh. VIII:24. Jesus dixit, cum venerit Paracletus spiritus veritatis, arguet Mundum de Peccato, Justitia et Judicio; de Peccato, quod non CREDUNT IN ME4, Joh. XVI:8,9.5
1 Prima editio: venite
2 Prima editio: bibite
3 Prima editio: credatis quod Jesus sit Filius Dei (cum italicis)
4 Prima editio: credant in Me (cum italicis)
5 Prima editio: Joh. XVI:8.

338. 1] Quod Fides Apostolorum non alia fuerit quam in Dominum Jesum Christum, constat ex multis locis in Epistolis illorum, ex quibus solum haec adducam, Vivo non amplius ego, sed vivit in me Christus; quod vero nunc vivo in carne, IN1 FIDE VIVO, QUAE EST IN FILIUM DEI, Gal. II:20. Paulus contestatus est Judaeis et Graecis poenitentiam in Deum, et FIDEM IN DOMINUM NOSTRUM JESUM CHRISTUM,2 Act. Apost. XX:21. Qui eduxit Paulum foras, dixit, quid me oportet facere ut salver; ille dixit, CREDE IN DOMINUM JESUM CHRISTUM, ita salvaberis tu et domus tua, Act. Apostol. XVI:30,31. Qui habet Filium, habet vitam; qui vero non habet Filium Dei, vitam non habet: haec scripsi vobis, qui CREDITIS IN NOMEN FILII DEI3, ut sciatis quod vitam aeternam habeatis, et ut CREDATIS IN NOMEN FILII DEI4, I Joh. V:12,13. Nos ex natura Judaei, et non ex gentibus peccatores, cum scimus quod non justificetur homo ex operibus legis, sed PER FIDEM JESU CHRISTI, etiam NOS IN JESUM CHRISTUM CREDIDIMUS, Gal. II:15,16. Quoniam fides illorum fuit in Jesum Christum, et quoque est ab Ipso, ideo vocabant illam, Fidem Jesu Christi, ut nunc supra Gal. II:16, et in sequentibus his, Justitia Dei per FIDEM JESU CHRISTI in omnes et super omnes qui crediderint. Ut sit justificans eum, qui ex FIDE JESU est, Rom. III:22,26. Habeat justitiam, quae EX FIDE CHRISTI, justitiam quae EX DEO FIDEI, Philipp. III:9. Hic5 servantes mandata Dei, et FIDEM JESU CHRISTI, Apoc. XIV:12. Per FIDEM QUAE in Christo Jesu est, II Tim. III:15. IN JESU CHRISTO EST FIDES PER CHARITATEM OPERANS, Gal. V:6. 2] Ex his constare potest, quae fides a Paulo intellecta est in Dicto hodie in Ecclesia trito, CONCLUDIMUS ERGO FIDE JUSTIFICARI HOMINEM SINE OPERIBUS LEGIS, Rom. III:28, quod non in Deum Patrem, sed in Ipsius Filium, minus in tres Deos in ordine, in Unum a quo, in Alterum propter quem, et in Tertium per quem; quod credatur in Ecclesia, quod tripersonalis ejus Fides in illo dicto a Paulo intellecta sit, est causa, quia Ecclesia intra quatuordecim Saecula, seu usque a CONCILIO NICAENO, non aliam fidem agnovit, et inde non aliam novit, credentes sic quod unica esset, et non alia dabilis; quare ubicunque in Verbo Novi Testamenti legitur Fides, creditum est, quod illa esset, et ad illam ibi applicuerunt omnia ibi; inde periit fides unice Salvifica, quae est in Deum Salvatorem, et inde quoque tot fallaciae in doctrinas illorum irrepserunt, et tot paradoxa sanae rationi adversantia; omnis enim doctrina Ecclesiae, quae docebit et monstrabit viam ad Coelum, seu ad salutem, dependet a fide; et quia in illam irrepserunt tot fallaciae et paradoxa, ut dictum est, ideo necessum fuit, ut proclamarent dogma, quod Intellectus captandus sit sub obedientia fidei. Nunc quoniam in Dicto Paulino Rom. III:28, per fidem non intelligitur fides in Deum Patrem, sed in Ipsius Filium, et per opera legis ibi non intelliguntur opera legis Decalogi, sed opera Legis Mosaicae pro Judaeis, ut patet a sequentibus ibi, et quoque ex similibus in Epist. ad Galatas II:14,15,16, 6 cadit fundamentalis lapis Fidei hodiernae, et insuper fanum superinstructum, sicut domus subsidens in terram, cujus summitas tecti modo exstat.
1 Prima editio: in
2 Prima editio: CHRISTUM.
3 Prima editio: creditis in nomen Filii Dei (cum italicis)
4 Prima editio: credatis in Nomen Filii Dei (cum italicis)
5 Prima editio et Dicta 64: Hi
6 Prima editio: II:14,15,

339. 1] Quod credendum, hoc est, fides habenda sit in Deum Salvatorem Jesum Christum, est causa, quia est in Deum visibilem in quo invisibilis, ac fides in Deum visibilem, qui est Homo et simul Deus, intrat hominem; Fides enim in sua essentia est spiritualis, sed in sua forma naturalis, quare apud hominem fit illa spiritualis naturalis, omne enim spirituale recipitur in naturali, ut sit aliquid apud hominem; nudum Spirituale quidem intrat in hominem, sed non recipitur; est sicut aether qui influit et effluit praeter quod afficiat; ut enim afficiat, erit perceptio et sic receptio, utraque in Mente hominis; et hoc non datur apud hominem quam in ejus naturali. Vicissim autem Fides mere naturalis, seu Fides orba essentia Spirituali, non est fides, sed modo persuasio aut scientia; persuasio aemulatur fidem in externis, sed quia in internis ejus non est Spirituale, ideo nec est aliquod Salvificum; talis est fides apud omnes illos, qui negant Divinitatem Humani Domini; talis fuit fides Ariana, et quoque est fides Sociniana, quia uterque rejecit Divinitatem Domini: Quid fides absque termino ad quem; estne sicut visus in universum, qui cadit sicut in inane, et perit; et est sicut avis volans supra athmosphaeram in aetherem, ubi tanquam in vacuo, exspirat: habitatio hujus fidei in mente hominis comparari potest habitationi ventorum in aulis1 Aeoli, tum habitationi lucis in stella caduca; exoritur sicut cometa cum longa cauda, sed transit sicut illa, et disparatur; 2] verbo, Fides in Deum invisibilem actualiter est caeca, quia Mens humana non videt suum Deum, et hujus fidei lux, quia non est Spiritualis naturalis, est Lux fatua; et haec Lux est instar lucis in verme noctiluco, et instar lucis in paludibus aut super glebis sulphuratis tempore noctis, et instar lucis in ligno putrescente; ex hac luce nihil aliud existit quam quod phantasiae est, in qua creditur apparens sicut sit, et tamen non est; Fides in Deum invisibilem non lucet alia luce, et maxime, cum cogitatur quod Deus sit Spiritus, et de Spiritu cogitatur sicut de aethere, quid inde sequitur aliud, quam quod homo aspiciat Deum sicut aspicit aetherem, et sic quaerit Illum in Universo, et dum non invenit illum ibi, credit Naturam Universi esse Deum; ex hac origine est Naturalismus hodie regnans; dixitne Dominus, Quod nemo unquam vocem Patris audiverit, neque speciem Ipsius viderit, Joh. V:37, et quoque, Quod Deum nemo viderit unquam, et quod Unigenitus Filius, qui in sinu Patris est, Ille revelaverit, Joh. I:18. Non Patrem vidit quis, nisi qui est apud Patrem, Hic vidit Patrem, Joh. VI:46 2. Tum Quod nemo veniat ad Patrem quam per Ipsum, Joh. XIV: 6: et porro, Quod homo videat et cognoscat Patrem, qui videt et cognoscit Ipsum, Joh. XIV: 7, seq. 3] Alia autem est Fides in Dominum Deum Salvatorem, quae3 quia est Deus et Homo, et adiri potest, et videri in cogitatione, non est Fides interminata, sed habet terminum a quo et ad quem, et semel recepta manet; sicut quis dum vidit Imperatorem aut Regem, quoties ejus recordatur, imago illorum redit. Visus illius fidei, est sicut quis videt Nubem candidam, et in ejus medio Angelum, qui invitat hominem ad se, ut elevetur in Coelum: ita Dominus apparet illis qui fidem in Ipsum habent, et appropinquat ad unumquemvis, sicut is cognoscit et agnoscit Ipsum, quod fit sicut novit et facit praecepta Ipsius, quae sunt, fugere mala et facere bona, et tandem in domum ejus venit, et mansionem una cum Patre, qui in Ipso est, apud illum facit, secundum haec apud Johannem, Jesus dixit, qui habet praecepta mea, et facit illa, ille est qui amat Me; et qui amat Me, amabitur a Patre meo, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Meipsum, et ad illum veniemus, et mansionem apud illum faciemus, Cap. XIV:21,23. Haec scripta sunt in praesentia duodecim Apostolorum Domini, qui dum haec scriberem, a Domino ad me missi sunt.
1 Prima editio: alis
2 Prima editio: VI: 6
3 Prima editio: qui


340. II.

Quod Fides in summa sit, quod qui bene vivit, et rite credit, a Domino salvetur.

1] Quod homo ad vitam aeternam creatus sit, et quod omnis homo possit haereditare illam, modo secundum media salutis, quae praescripta sunt in Verbo, vivat, omnis Christianus et quoque Ethnicus, cui religio et sana ratio est, adstipulatur; verum media salutis sunt plura, sed omnia et singula se referunt ad bene vivere, et rite credere; ita ad Charitatem et Fidem, Charitas enim est bene vivere, et Fides est rite credere. Haec duo Communia mediorum salutis, homini non modo praescripta sunt in Verbo, sed etiam mandata, et quia mandata sunt, sequitur, quod homo per illa possit sibi providere vitam aeternam ex potentia illi indita et data a Deo, et quod quantum homo illa potentia utitur, et simul spectat ad Deum, tantum Deus corroboret illam, ut faciat omne id quod Charitatis naturalis est ut sit charitatis Spiritualis, ac omne id quod Fidei naturalis est ut sit Fidei spiritualis, sic Deus mortuam Charitatem et Fidem facit vivas, et simul hominem. 2] Sunt duo quae simul erunt, ut dici queat, quod homo bene vivat et rite credat; haec duo vocantur in Ecclesia Internus homo et Externus homo; quando Internus homo bene vult, et Externus bene agit, tunc uterque unum faciunt, Externus ex Interno, ac Internus per Externum, ita homo ex Deo, et Deus per hominem: vicissim autem si Internus homo male vult, et usque Externus bene agit, tunc nihilominus uterque agit ex Inferno, velle enim ejus inde est, et facere ejus est hypocriticum, et in omni hypocritico latet intus velle ejus, quod est infernale, sicut serpens in herba, et sicut vermis in flore. 3] Homo qui non modo scit quod sint Internus et Externus homo, sed etiam quid sunt, et quod possint unum agere actualiter, et quoque unum agere apparenter, et insuper quod Internus homo vivat post mortem, et Externus sepeliatur, ille in potentia possidet arcana Coeli et quoque Mundi in copia; et qui conjungit duos illos homines apud se in bonum, fit felix in aeternum, at qui dividit illos, et plus qui conjungit illos in malum, sit1 infelix in aeternum.
1 Nisi legeris fit, sic Worcester.

341. 1] Credere, quod homo qui bene vivit et rite credit, non salvetur, et quod Deus possit salvare et damnare ex libero et placito quemcumque vult, homo qui perit, potest jure arguere Deum immisericordiae et inclementiae, et quoque saevitiae, imo negare Deum esse Deum; et insuper quod in Verbo suo loquutus sit vana, et praeceperit talia quae nihili sunt, aut quae nugae sunt; et porro, si homo, qui bene vivit et rite credit, non salvatur, potest ille etiam arguere Deum violationis foederis sui, quod pepigit super monte Sinai, et suo digito inscripsit duabus Tabulis: quod Deus non possit nisi salvare illos qui secundum praecepta Ipsius vivunt1, et fidem habent in Ipsum, constat ex Domini verbis, apud Johannem Cap. XIV:21 ad 24, et potest unusquisque, cui religio et sana ratio est, se confirmare in eo, dum cogitat, quod Deus, qui constanter est apud hominem, et dat ei vitam, et quoque facultatem intelligendi et amandi, non possit aliter quam amare illum, et per amorem conjungere se illi, qui bene vivit et rite credit; estne hoc a Deo inscriptum omni homini et omni creaturae; num potest pater et mater rejicere infantes suos, num avis pullos suos, num animal catulos suos; hoc ne quidem possunt tigrides, pantherae, et serpentes; aliter facere, foret contra ordinem, in quo Deus est, et secundum quem agit, et quoque contra ordinem, in quem creavit hominem. 2] Nunc sicut impossibile est Deo damnare aliquem qui bene vivit, et rite credit, ita vicissim impossibile2 est Deo, salvare aliquem qui male vivit, et inde falsa credit; hoc alterum etiam est contra ordinem, proinde contra Omnipotentiam Ipsius, quae non potest procedere quam per viam Justitiae, et leges Justitiae sunt veritates, quae non possunt mutari, nam Dominus dicit, Facilius est Coelum et Terram transire, quam Legis unum apicem cadere, Luc. XVI:17; omnis, qui aliquid novit de essentia Dei, et de Libero arbitrio hominis3, hoc potest percipere; sicut pro exemplo, Adamo fuit liberum edendi ex arbore vitae, et quoque ex arbore scientiae boni et mali; si modo edisset4 ex Arbore seu arboribus vitae, num possibile fuisset Deo expellere illum ex Horto; credo quod non, at postquam edit5 de Arbore scientiae boni et mali, num possibile fuisset Deo retinere illum in Horto; credo etiam quod non; similiter quod Deus non possit aliquem Angelum receptum in Coelo dejicere in Infernum, nec aliquem judicatum diabolum immittere in Coelum; quod utrumque ex Divina sua Omnipotentia non possit facere, videatur in Transactione de DIVINA6 OMNIPOTENTIA supra n. 49 ad 70.
1 Prima editio: vivit
2 Prima editio: impossible
3 Prima editio: homidis
4 Prima editio: edidisset
5 Prima editio: edidit
6 Prima editio: DIVINA

342. 1] In Lemmate praecedente, a n. 337 ad 339 1, ostensum est, quod Fides salvifica sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum, sed quaeritur, quid Primum fidei in Ipsum est, et respondetur, quod sit AGNITIO QUOD FILIUS DEI SIT; hoc Primum fidei fuit, quod Dominus, dum in Mundum venit, revelavit et annuntiavit: nam nisi primum agnovissent, quod esset FILIUS DEI, et sic DEUS A DEO, frustra praedicavisset Ipse, et postea Apostoli, fidem in Ipsum. Nunc quia simile quid est hodie, sed apud illos, qui ex proprio cogitant, hoc est, ex solo Externo seu naturali homine, dicentes secum, quomodo potest Jehovah Deus concipere filium, et quomodo potest Homo esse Deus; necessum est ut hoc Primum fidei ex Verbo confirmetur et constabiliatur; quare sequentia loca inde adducentur; Dixit Angelus ad Mariam, concipies in utero, et paries [Filium], et vocabis Nomen Ejus JESUS; Hic erit magnus, et FILIUS ALTISSIMI vocabitur: et Maria dixit ad Angelum, quomodo fiet hoc, quoniam virum non cognosco; respondit Angelus, Spiritus Sanctus veniet super te, et VIRTUS ALTISSIMI obumbrabit te, unde quod nascitur ex te SANCTUM, vocabitur FILIUS DEI, Luc. I:31,32,34,35. Quando Jesus baptizabatur, vox e Coelo venit, dicens, HIC EST FILIUS MEUS DILECTUS, in quo complacuit Mihi, Matth. III:16,17, Marc, I:10,11, Luc. III:21,22. Tum, quando Jesus transformatus est, etiam vox e Coelo venit, dicens, HIC EST FILIUS MEUS DILECTUS, in quo complacuit Mihi, Ipsum audite,2 Matth. XVII:5, Marc. IX:7, Luc. IX:35. 2] Jesus interrogavit Discipulos suos, quem Me dicunt homines esse; respondit Petrus, TU ES CHRISTUS, FILIUS DEI VIVENTIS; et Jesus dixit, beatus es Simon, fili Jonae; Ego tibi dico, super hac petra aedificabo Ecclesiam meam, Matth. XVI: 13,16,17,18, dixit Dominus, quod super hac Petra aedificaturus sit Ecclesiam suam, nempe super Veritate et Confessione, quod sit Filius Dei; Petra enim significat veritatem, et quoque Dominum quoad Divinum Verum, quare apud quem non confessio illius veritatis est, quod sit Filius Dei, non est Ecclesia; ideo supra dictum est, quod hoc sit primum fidei in Jesum Christum, ita fides in sua origine: Johannes Baptista vidit et testatus est, quod sit FILIUS DEI, Joh. I:34. Nathanael Discipulus dixit Jesu, TU ES FILIUS DEI, TU ES REX ISRAELIS, Joh. I:50 3. Dixerunt duodecim Discipuli, nos credidimus, quod TU SIS CHRISTUS FILIUS DEI VIVENTIS, Joh. VI:69. Vocatur UNIGENITUS FILIUS DEI, UNIGENITUS A PATRE, qui in sinu Patris est, Joh. I:14,18, Cap. III:16. Ipse Jesus coram Sacerdote magno confessus est, quod ESSET FILIUS DEI4, Matth. XXVI:63,64, Cap. XXVII:43, Marc. XIV:61,62, 5 Luc. XXII: 70. Illi qui in navi erant, venientes adorabant Jesum, dicentes, VERE FILIUS DEI TU ES, Matth. XIV: 33. Eunuchus, qui voluit baptizari, dixit ad Philippum, CREDO FILIUM DEI ESSE JESUM CHRISTUM, Act. Ap. VIII:37. Paulus quando conversus est praedicavit Jesum6, QUOD ESSET FILIUS DEI, Act. IX: 20. Jesus dixit, veniet hora quando mortui audient VOCEM FILII DEI, et qui audiunt, vivent, Joh. V7:25. Qui non credit, jam judicatus est, quia non credidit in NOMEN UNIGENITI FILII DEI, Joh. III:18. Haec scripta sunt, ut credatis quod JESUS SIT CHRISTUS, FILIUS DEI, ut credentes vitam habeatis in Nomine Ipsius, Joh. XX:31. Haec scripsi vobis, qui creditis in NOMEN FILII DEI, ut sciatis, quod vitam habeatis aeternam, et ut credatis in NOMEN FILII DEI, 1 Joh. V:13. Scimus quod FILIUS DEI venerit, ac dederit, ut cognoscamus Verum, et sumus in Vero in FILIO8 IPSIUS JESU CHRISTO: Hic est verus Deus, et vita aeterna, 1 Joh. V:20.9 Quisquis confessus fuerit, quod JESUS SIT FILIUS DEI, Deus in illo manet, et ille in Deo, I Joh. IV:15. Tum alibi ut Matth. VIII:29, Cap. XXVII:40,43,54, Marc. I:1, Cap. III:11, Cap. XV:39, Luc. VIII:28, Joh. IX:35, Cap. X:36, Cap. XI:4,27, Cap. XIX:7, Rom. I:4, II Cor. I:19, Gal. II:20, Eph. IV:13, Hebr. IV:14, Cap. VI:6, Cap. VII:3, Cap. X:29, I Joh. III:8, Cap. V:10, Apoc. II:18. Praeter multis in locis, ubi a Jehovah vocatur Filius, et Ipse vocat Jehovam Deum suum Patrem, ut in hoc, Quicquid PATER facit, hoc FILIUS facit: sicut PATER suscitat mortuos et vivificat, ita FILIUS; sicut PATER habet vitam in Seipso10, ita dedit FILIO vitam habere in Seipso; ut omnes11 honorent FILIUM, sicut honorant PATREM, Joh. V:19 ad 27, et perpluries alibi: et quoque apud Davidem, “Annuntiabo de statuto, Jehovah dixit ad me, FILIUS MEUS TU, Ego hodie genui te. Osculamini FILIUM, ne irascatur, et pereatis in via; quia exardebit brevi ira ejus: BEATI OMNES CONFIDENTES IN IPSUM,” Psalm. II:7,12. 3] Ex his nunc fit hoc conclusum, quod omnis, qui vult vere Christianus esse, et a Christo salvari, credere debeat, QUOD JESUS SIT FILIUS DEI VIVENTIS; qui hoc non, credit, sed modo quod sit Filius Mariae, implantat sibi varias ideas de Ipso, quae damnosae et destructivae salutis illius sunt, de quibus videatur supra n. 90 12, 94, 102; de his simile potest dici quod de Judaeis, quod loco coronae regiae imponant Capiti Ipsius coronam ex spinis, et quoque quod dent Ipsi acetum bibere, et clamant, si Filius Dei es, descende de cruce[, Matth. XXVII:29,34,40]; aut sicut dixit diabolus tentator, si Filius Dei es, dic, ut lapides hi panes fiant, aut si Filius Dei es, mitte Te deorsum, Matth. IV:3,6. Hi Ecclesiam Ipsius et Templum Ipsius profanant, et faciunt hoc speluncam latronum. Hi sunt, qui Cultum Ipsius faciunt similem cultui Mahumedis, et non distinguunt inter verum Christianismum, qui est cultus Domini et Naturalismum: assimilari possunt illis qui feruntur curru aut rheda super tenui glacie, et glacies rumpitur sub illis, et submerguntur, ac illi et equi et currus aqua glaciali operiuntur. Assimilari etiam possunt illis, qui naviculam contexunt ex juncis et cannis, et conglutinant illam pice, ut cohaereat, et super illa se immittunt in pelagum, sed quod ibi conglutinatio picea solvatur, et illi suffocati aquis pelagi absorbeantur, et in fundo ejus sepeliantur.
1 Prima editio: 236 ad 239
2 Prima editio: audite. “
3 Sic Schmidt sed 1:49 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica.
4 ESSET FILIUS DEI ubi in prima editione esset Filius Dei (cum italicis)
5 Prima editio: 41, 42
6 Nisi legeris Christum, sic in margine exemplaris scriptoris et Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica
7 Prima editio: Vs.
8 Prima editio: Filio (cum italicis)
9 Prima editio: 20, 21.
10 Prima editio: se Seipso
11 Prima editio: omnes,
12 Prima editio: 92


343. III.

Quod homo Fidem accipiat, per quod adeat Dominum, Veritates ex Verbo discat, et secundum illas vivat.

Antequam ingredior demonstrare ORIGINEM FIDEI, quae est, ut adeatur Dominus, addiscantur veritates ex Verbo, et vivatur secundum illas, necessum est, ut Summaria fidei praemittantur, ex quibus communis notio in singulis fidei partibus haberi potest; sic etenim plus conspicue comprehendi possunt non modo quae in hoc Capite de Fide, sed etiam quae in sequentibus de Charitate, de Libero Arbitrio, de Poenitentia, de Reformatione et Regeneratione, deque Imputatione, traduntur; nam in omnes et singulas partes systematis Theologici intrat Fides sicut sanguis in membra corporis, et vivificat illa. Quid hodierna Ecclesia de Fide tradit, in Orbe Christiano generaliter notum est, et specifice in Ordine ejus Ecclesiastico, nam Libri de Fide solum et de Fide sola implent Libraria Doctorum Ecclesiae, vix enim quicquam ut proprie Theologicum praeter illam hodie censetur: sed antequam illa, quae hodierna Ecclesia de sua Fide tradit, assumuntur, lustrantur, et expenduntur, quod fiet in APPENDICE, afferentur Communia, quae Nova Ecclesia de sua Fide docet, quae sunt haec sequentia.
344. ESSE FIDEI NOVAE ECCLESIAE est 1. Confidentia in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum.1 2. Fiducia, quod ille qui bene vivit et rite credit, ab Ipso salvetur. ESSENTIA FIDEI NOVAE ECCLESIAE, est Veritas ex Verbo. EXISTENTIA FIDEI NOVAE ECCLESIAE est 1. Visus Spiritualis. 2. Concentus veritatum. 3. Convictio. 4. Agnitio inscripta menti. STATUS FIDEI NOVAE ECCLESIAE sunt, 1. Fides infans, Fides adolescens, Fides adulta. 2. Fides genuini veri, et Fides apparentiarum veri. 3. Fides memoriae, Fides rationis, Fides lucis. 4. Fides naturalis, Fides spiritualis, Fides coelestis. 5. Fides viva et Fides miraculosa. 6. Fides libera et Fides coacta. IPSA FORMA FIDEI NOVAE ECCLESIAE IN IDEA UNIVERSALI ET IN IDEA PARTICULARI, videatur supra n. 2 et 3.
1 Prima editio: Christum (absque interpunctione)

345. Quoniam in summario adducta sunt illa quae Fidei spiritualis sunt, in summario etiam adducentur illa quae Fidei mere naturalis sunt, quae in se est persuasio mentiens fidem, et est persuasio falsi et vocatur Fides haeretica: Denominationes ejus sunt 1. Fides spuria, in qua falsa commixta sunt veris. 2. Fides meretrix, ex falsificatis veris, et adultera ex adulteratis bonis. 3. Fides occlusa aut caeca, quae est rerum mysticarum, quae creduntur, tametsi nescitur num sint vera vel falsa, aut num sint supra rationem vel contra illam. 4. Fides erratica, quae est in plures Deos. 5. Fides lusca, quae est in alium Deum quam in Verum, et apud Christianos quam in Dominum Deum Salvatorem. 6. Fides hypocritica seu pharisaica, quae est oris et non cordis. 7. Fides visionaria et praepostera, quae est apparentia falsi sicut veri ex ingeniosa confirmatione.
346. 1] Supra dictum est, quod Fides quoad suam existentiam apud hominem sit Visus spiritualis; nunc quia visus spiritualis qui est intellectus et sic mentis, et visus naturalis qui est visus oculi et sic corporis, sibi mutuo correspondent, ideo potest omnis status fidei comparari cum statu oculi et ejus visus, status fidei veri cum omni statu integro visus oculi, et status fidei falsi cum omni statu perverso visus oculi: sed correspondentias duorum illorum visuum, mentis et corporis, quoad status utriusque perversos, comparabimus; FIDES1 SPURIA, in qua falsa commixta sunt veris, comparari potest cum vitio oculi et inde visus, quod vocatur Macula alba supra corneam, visum reddens obscurum. FIDES MERETRIX, quae est ex falsificatis veris,2 et FIDES ADULTERA, quae est ex adulteratis bonis, comparari possunt3 cum vitio oculi et inde visus, quod vocatur Glaucoma, et est exsiccatio et induratio humoris chrystallini. 2] FIDES OCCLUSA aut CAECA, quae est rerum mysticarum, quae creduntur tametsi nescitur num sint vera vel falsa, aut num sint supra rationem aut contra illam, comparari potest cum vitio oculi, quod vocatur Gutta serena et Amaurosis, quod est jactura visus et tamen oculus apparet sicut integre videns, oriunda ex obstructione nervi optici. FIDES ERRATICA quae est in plures Deos, comparari potest cum vitio oculi quod vocatur Cataracta, quae est jactura visus oriunda ex obstipatione inter tunicam scleroticam et uveam. FIDES LUSCA quae est in alium Deum quam in verum, et apud Christianos quam in Dominum Deum Salvatorem, comparari potest cum vitio oculi quod vocatur Strabismus4. FIDES HYPOCRITICA seu PHARISAICA, quae est oris et non cordis, comparari potest cum Atrophia oculi et inde jactura visus. FIDES VISIONARIA ET PRAEPOSTERA, quae est apparentia5 falsi sicut6 veri ex ingeniosa confirmatione, comparari potest cum vitio oculi quod vocatur Nyctalopia7, quae est visio ex luce fatua in tenebris.
1 Prima editio: BIDES
2 Prima editio: veris;
3 Prima editio: potest
4 Prima editio: Strabisme
5 Prima editio: appurentia
6 Prima editio: sicul
7 Prima editio: Nyctolopia

347. 1] Quod autem FORMATIONEM FIDEI attinet, formatur illa per quod homo adeat Dominum, Veritates ex Verbo discat, et secundum illas vivat. PRIMUM1, Quod fides formetur per quod homo adeat Dominum, est quia fides quae fides, ita quae fides salutis, est a Domino et in Dominum; quod a Domino patet a verbis Ipsius ad Discipulos, Manete in Me, et Ego in vobis, quia sine Me, non potestis facere quicquam, Joh. XV:4,5. Quod fides sit in Dominum, patet ex illis locis, quae in copia supra n. 337, 338 2, adducta sunt, quae sunt, quod credendum sit in Filium. Nunc quia Fides est a Domino et in Dominum, dici potest quod Dominus sit ipsa Fides3, vita enim et essentia ejus est in Domino, ita a Domino. 2] SECUNDUM, Quod fides formetur per quod homo veritates ex Verbo discat, causa est, quia Fides in sua essentia est Veritas, omnia enim, quae ingrediuntur fidem, sunt veritates, quare Fides non aliud est, quam complexus veritatum in mente hominis lucentium: Veritates enim docent, non modo quod credendum sit, sed etiam in quem credendum, et quid credendum. Quod Veritates desumendae sint ex Verbo, est quia omnes veritates, quae conducunt ad salutem, ibi sunt, in quibus est efficacia, quia datae sunt a Domino, et inde inscriptae universo Coelo Angelico; quare cum homo veritates ex Verbo addiscit, in communionem et consociationem cum Angelis venit, praeter quod id sciat: Fides absque veritatibus est sicut semen orbum substantia medullari, quod commolitum dat modo paleas, at Fides ex veritatibus est sicut semen frugi, quod commolitum dat farinam: verbo, Fidei essentialia sunt veritates, quae si non insunt et componunt, est fides modo sicut vox canora sibili, at cum insunt et componunt, est fides sicut vox rei salutiferae. 3] TERTIUM, quod fides formetur per quod homo secundum veritates vivat, est quia vita spiritualis est vita secundum veritates, ac veritates non actualiter vivunt priusquam sunt in factis; veritates abstractae a factis, sunt solius cogitationis, quae si non fiunt etiam voluntatis, sunt modo in limine ad hominem, et sic non intus in illo, voluntas enim est ipse homo, et cogitatio est tantum et talis homo, quantum et qualiter sibi adjunxit voluntatem. Qui veritates discit et non facit illas, est sicut quis semina circumspargit super agrum, et non occat, inde semina a pluvia tumescunt, et fiunt vappae, at qui veritates discit et facit illas, est sicut qui seminat, et sementem dearat, unde semina a pluvia excrescunt in segetem, et fiunt usui pro nutritione: dicit Dominus, si haec scitis, beati estis si facitis illa, Joh. XIII4:17. Et alibi, Qui in terram bonam seminatus est, hic est qui Verbum audit et attendit, et inde fructum fert et facit, Matth. XIII:23. Tum, Omnis qui audit mea verba, et facit illa, comparabo viro prudenti, qui aedificavit domum suam super petra; at omnis audiens verba mea, sed non faciens illa, comparabitur viro stulto, qui aedificavit domum suam super arena, Matth. VII:24, 26; verba Domini sunt omnia veritates.
1 Prima editio: Primum (cum italicis)
2 Prima editio: 237, 238
3 Prima editio: Fidcs
4 Prima editio: XII

348. 1] Ex supra dictis patet, quod tria sint per quae formatur Fides apud hominem, nempe quod Primum sit adire Dominum, Secundum1 veritates ex Verbo discere, et Tertium vivere secundum illas; nunc quia tria sunt, ac unum non est alterum, sequitur quod possint separari, potest enim quis adire Dominum, et non scire veritates de Deo et de Domino, nisi quam historicas; et quoque potest quis scire veritates ex Verbo in copia, et tamen non vivere secundum illas; sed apud hominem, apud quem tria illa separata sunt, hoc est, unum absque altero, non est Fides salutis; sed haec fides oritur, quando tria illa conjunguntur, et fides illa fit talis, qualis est conjunctio. Ubi tria illa separata sunt, ibi est Fides sicut semen sterile, quod missum in terram fathiscit in pulverem; at ubi tria illa conjuncta sunt, ibi est Fides sicut semen in terra, quod excrescit in arborem, cujus fructus est secundum conjunctionem. Ubi tria illa separata sunt est Fides sicut ovum, in quo non aliquod prolificum est, at ubi tria illa conjuncta sunt, est Fides illa sicut ovum prolificum avis pulchrae. 2] Fides apud illos, apud quos tria illa separata sunt, assimilari potest oculo piscis aut cancri cocti, at Fides apud quos tria illa conjuncta sunt, assimilari potest oculo pellucido a chrystallino humore usque in et trans uveam2 pupillae. Fides separata est similis picturae ex coloribus trahentibus ex nigro super lapide nigro, at fides conjuncta est similis picturae ex coloribus pulchris super Chrystallo pellucido. Lux fidei separatae comparari potest cum luce torris in manu viatoris tempore noctis, at lux fidei conjunctae comparari potest cum luce facis, ex qua vibrata patent singula gressus. Fides absque veritatibus est instar vitis ferentis labruscas, at fides a veritatibus est instar vitis ferentis botros vini nobilis. Fides in Dominum expers veritatum comparari potest cum stella nova apparente in Expanso Coeli, quae tempore opacatur, at fides in Domino cum veritatibus comparari potest cum stella fixa, quae perstat in perpetuum. Veritas est essentia fidei, quapropter qualis est veritas, talis est fides, quae absque veritatibus est vaga, at cum illis est fixa; etiam fides veritatum lucet in coelo sicut stella.
1 Prima editio: secundum
2 Prima editio: uvam


349. IV.

Quod copia veritatum sicut in fasce cohaerentium exaltet et perficiat fidem.

Ex perceptione de fide quae hodie est, non potest cognosci, quod fides in suo ambitu sit complexus veritatum, et adhuc minus quod homo ad fidem sibi comparandam possit aliquid conferre, cum tamen fides in sua essentia est veritas, est enim veritas in sua luce, et quod sicut veritas potest comparari, ita quoque fides; quis non potest adire Dominum si vult, et quis non potest ex Verbo colligere veritates si vult; et omnis veritas in Verbo et ex Verbo lucet, ac veritas in luce est fides; Dominus qui est ipsa Lux, influit apud omnem hominem, et in quo veritates ex Verbo sunt, in illo facit ut luceant, et sic fiant fidei; et hoc est, quod Dominus dicit apud Johannem, Ut maneant in Domino, et verba Ipsius in illis, Cap. XV:7, verba Domini sunt veritates. Sed ut rite comprehendatur, quod copia veritatum sicut in fasce cohaerentium exaltet et perficiat fidem commentatio dispescenda est in haec momenta, 1. Quod veritates fidei sint multiplicabiles in infinitum. 2. Quod dispositio illarum sit in series, ita sicut in fasciculos. 3. Quod secundum copiam et cohaerentiam illarum perficiatur fides. 4. Quod veritates utcunque numerosae sunt, et diversae apparent, a Domino, qui est Verbum, Deus Coeli et Terrae, Deus omnis carnis, Deus Vineae seu Ecclesiae, Deus fidei, et ipsa Lux, Veritas, et Vita aeterna, unum faciant.
350. 1] QUOD VERITATES FIDEI SINT MULTIPLICABILES IN INFINITUM, constare potest ex sapientia Angelorum Coeli, quod crescat in aeternum, dicunt etiam Angeli, quod nusquam aliquis finis sapientiae sit, ac sapientia non aliunde est, quam ex Divinis Veris analytice in formas dispestis media luce influente a Domino: intelligentia humana, quae vere intelligentia est, nec aliunde est. Multiplicabilitas Divini Veri in infinitum est ex causa, quia Dominus est ipsum Divinum Verum, seu Verum in sua infinitate, et attrahit omnes ad se, sed venam attractionis non sequi possunt angeli et homines, quia finiti sunt, quam per sua demensa, perstante jugiter attractionis nisu in infinitum, Verbum Domini est abyssus veritatum, ex qua est omnis sapientia angelica, tametsi illud coram homine, qui non scit aliquid de Sensu spirituali et coelesti ejus, non plus apparet quam sicut aqua in hydria1. 2] Multiplicatio veritatum fidei in infinitum2 comparari potest cum seminibus hominum, ex quorum uno propagari possunt familiae in saecula saeculorum. Prolificatio veritatum fidei etiam comparari potest cum prolificatione seminum agri et horti, quae propagari3 possunt in myriades myriadum, et in perpetuum; per Semen in Verbo nec aliud intelligitur quam Verum, per agrum Doctrina, et per Hortum sapientia. Mens humana est sicut Humus, cui vera spiritualia, et naturalia, sicut semina, implantantur, et multiplicari possunt absque fine; hoc trahit homo ex Infinitate Dei, qui cum sua luce et suo calore, et cum facultate generandi, perpetuo inest.
1 Prima editio: hydra
2 Prima editio: infinitum;
3 Sic Errores Typographici

351. 1] QUOD DISPOSITIO VERITATUM FIDEI SIT IN SERIES, ITA SICUT IN FASCICULOS; quod ita sit, adhuc ignoratur, et ignoratur quia Veritates spirituales, ex quibus totum Verbum contextum est, propter mysticam et aenigmaticam fidem, quae facit omne punctum Theologiae hodiernae, non potuerunt apparere, et ideo, sicut horrea subsiderunt in terram. Ut sciatur quid intelligitur per series et fasciculos, explicabitur; Primum Caput hujus Libri, quod agit de Deo Creatore, distinctum est in Series, quarum prima est de Unitate Dei, secunda de Esse Dei seu Jehovah, tertia de Infinitate Dei, quarta de Essentia Dei, quae est Divinus Amor et Divina Sapientia, quinta de Omnipotentia Dei, et sexta de Creatione; articulationes cujusvis faciunt series, confasciant illa quae inibi sicut in manipulos. Hae series in communi et in particulari, ita conjunctim et seorsim, continent veritates, quae secundum copiam et simul cohaerentiam exaltant et perficiunt fidem. 2] Qui non scit, quod Mens humana sit organizata, aut quod sit organismus spiritualis desinens in organismum naturalem, in quo et secundum quem Mens operatur suas ideas seu cogitat, non potest aliter opinari, quam quod perceptiones, cogitationes et ideae non sint aliud quam radiationes et variationes lucis influentes in caput, et sistentes formas, quas homo videt et agnoscit ut rationes; sed hoc delirum est, nam quisque scit, quod Caput sit plenum Cerebris, et quod Cerebra sint organizata, et quod Mens illis inhabitet, et quod ejus ideae inibi figantur et maneant sicut acceptae et confirmatae sunt; quaeritur itaque, qualis est illa organizatio; respondetur, quod sit ordinatio omnium in series, sicut in fasciculos, et quod veritates quae fidei sunt in Mente humana ita dispositae sint: quod ita sit, illustrari potest per sequentia haec, 3] Quod Cerebrum consistat ex binis substantiis, quarum una est glandularis, et vocatur corticalis et cineritia, ac altera fibrillaris et vocatur medullaris; prima substantia quae est glandularis, disposita est in racemos, sicut uvae in vite; racemationes illae sunt ejus series: altera substantia, quae vocatur medullaris, constat ex perpetuis confasciculationibus fibrillarum prodeuntium ex glandulis prioris substantiae; hae confasciculationes sunt ejus series; omnes Nervi qui inde1 procedunt, et demittuntur in corpus ad fungendum2 variis muniis, non sunt nisi quam manipuli et fasciculi fibrarum, pariter omnes musculi, et in genere omnia viscera et organa corporis: haec et illa talia sunt, quia correspondent seriebus, in quas organismus mentis dispositus est. 4] Praeterea in universa Natura non datur aliquid, quod non confasciculatum est in series: omnis arbor, omne arbustum, virgultum et legumen, imo omnis spica et herba, in communi et in parte, ita est. Causa universalis est, quia Divinae Veritates ita conformatae sunt, nam legitur, quod omnia per Verbum, hoc est, Divinum Verum, creata sint, et quod Mundus etiam per illud factus sit, Joh. I:1 seq. Ex his videri potest, quod nisi in Mente humana talis ordinatio substantiarum esset, non foret homini aliquod analyticum rationis, quod cuivis est secundum ordinationem, ita secundum copiam veritatum sicut in fasce cohaerentium, et ordinatio secundum usum rationis ex libero.
1 Prima editio: indae
2 Prima editio: fungendium

352. QUOD SECUNDUM COPIAM ET COHAERENTIAM VERITATUM PERFICIATUR FIDES, sequitur ex supradictis, et manifestat se coram omni qui colligit rationes, et perspicit, quid series multiplicatae, dum cohaerent ut unum, efficiunt, nam tunc unum firmat et confirmat alterum, et faciunt simul formam, quae dum agitur, unum actum sistunt; Nunc quia fides in sua essentia est veritas, sequitur quod illa secundum veritatum copiam et cohaerentiam, fiat plus et perfectius spiritualis, ita minus et minus naturalis sensualis, exaltatur enim in superiorem mentis regionem, unde sub se videt cohortes confirmationum sui in natura Mundi: Fides vera per copiam veritatum sicut in fasce cohaerentium fit etiam illustrior, perceptibilior, evidentior et clarior: fit quoque conjungibilior cum bonis Charitatis, et inde abalienabilior a malis, et successive remotior ab illecebris oculi et a concupiscentiis carnis, proinde in se felicior; fit imprimis potentior contra mala et falsa, et inde plus et plus viva et salvifica.
353. 1] Supra dictum est, quod omnis veritas in Coelo luceat, et inde quod veritas lucens sit fides in essentia; quare fidei pulchritudo et decor ex illustratione illa, dum veritates ejus multiplicantur, comparari potest cum variis formis, objectis et picturis, formatis ex diversis coloribus coaptatis secundum convenientias; proinde cum lapidibus pretiosis diversicoloribus in Pectorali Aharonis, qui simul Urim et Thumim1 vocati sunt; pariter cum lapidibus pretiosis, ex quibus fundamenta muri novae Hierosolymae construenda sunt, de quibus in Apocalypsi Cap. XXI; comparari etiam potest cum lapidibus pretiosis diversicoloribus in Corona Regis; lapides pretiosi etiam significant veritates fidei. Comparatio etiam fieri potest cum pulchritudine iridis, cumque pulchritudine campi floriferi, et quoque horti efflorescentis, tempore primi veris. 2] Lux et gloria fidei ex copia veritatum concinnantium illam, comparari potest cum illustratione Templorum ex multiplicatis candelabris, domuum ex lychnaribus, ac platearum ex lampadibus. Fidei exaltatio per copiam veritatum illustrari potest per comparationem cum exaltatione clangoris et simul melo ex pluribus instrumentis musicis in concentu; et quoque cum exaltatione fragrantiae ex consertione florum dulce halantium, et sic porro. Potentia fidei ex pluralitate veritatum conformatae contra falsa et mala, comparari potest cum firmitate Templi ex lapidibus disposite connexis, et ex columnis muro ejus adstructis, et laqueari ejus substructis; comparari etiam potest cum agmine quadrato, in quo milites conserunt latera lateribus, et sic unum robur formant et agunt; comparari etiam potest cum musculis, ex quibus totum corpus est circumtextum, qui tametsi numerosi et dissiti sunt, usque unam potentiam in actionibus faciunt, et sic amplius.
1 Prima editio: thumim

354. 1] QUOD VERITATES FIDEI, UTCUNQUE NUMEROSAE SUNT, ET DIVERSAE APPARENT, A DOMINO, QUI EST VERBUM, DEUS COELI ET TERRAE, DEUS OMNIS CARNIS, DEUS VINEAE SEU ECCLESIAE, DEUS FIDEI, ET IPSA LUX, VERITAS, ET VITA AETERNA, UNUM FACIANT. Veritates fidei sunt variae et coram homine apparent diversae, sicut pro exemplo, aliae de Deo Creatore, aliae de Domino Redemptore, aliae de Spiritu Sancto et Divina Operatione, aliae de Fide deque Charitate, et aliae de Libero Arbitrio, Poenitentia, Reformatione et Regeneratione, Imputatione, et sic porro; usque unum faciunt in Domino, et apud hominem a Domino, sicut multi palmites in una Vite, Joh. XV1:1, seq. Dominus enim conjungit veritates sparsas et divisas sicut in unam formam, in qua unum conspectum praebent, et unum actum sistunt: hoc illustrari potest per comparationem cum membris, visceribus, et organis in uno corpore, quae tametsi varia sunt, et coram visu hominis diversa, usque tamen homo, qui est communis forma illorum, non sentit nisi unum, et cum ex omnibus agit, agit sicut ut ex uno. Simile est cum Coelo, quod tametsi in innumerabiles Societates distinctum est, usque illud coram Domino apparet ut unum; quod sicut unus Homo, supra ostensum est. Simile etiam est sicut cum Regno, quod tametsi in plures administraturas, et quoque provincias et urbes divisum est, usque tamen illud2 sub Rege, cui est justitia et judicium, unum facit. Quod simile sit cum Veritatibus fidei, ex quibus Ecclesia est Ecclesia, a Domino, est quia Dominus est Verbum, Deus Coeli et Terrae, Deus omnis carnis, Deus Vineae seu Ecclesiae, Deus fidei, et ipsa Lux, Veritas, et Vita aeterna. 2] Quod Dominus sit Verbum, et sic omne Verum Coeli et Ecclesiae, constat apud Johannem, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, et Verbum Caro factum est, Cap. I:1 3,14. Quod Dominus sit Deus Coeli et Terrae, constat apud Matthaeum, Jesus dixit, data est Mihi omnis potestas in Coelo et in Terra, Cap. XXVIII:18. Quod Dominus sit Deus omnis Carnis, apud Johannem, “Pater dedit Filio potestatem omnis carnis,” Cap. XVII4:2. Quod Dominus sit Deus Vineae seu Ecclesiae, apud Esajam, Vinea fuit dilecto meo, Cap. V:1,2, et apud Johannem, Ego sum Vitis et vos palmites, Joh. XV:5. Quod Dominus sit Deus fidei, apud Paulum, Habes justitiam, quae ex fide Christi, ex Deo fidei, Philipp. III:9. Quod Dominus sit ipsa Lux, apud Johannem, Erat vera Lux, quae illuminat omnem hominem venientem in Mundum, Cap. I:9; et alibi, Jesus dixit, Ego Lux in Mundum veni, ut omnis qui credit in Me, in tenebris non maneat, Cap. XII:46. Quod Dominus sit ipsa Veritas, apud Johannem, Jesus dixit, Ego sum Via, Veritas, et Vita, Cap. XIV:6. Quod Dominus sit Vita aeterna, apud Johannem, “Scimus quod Filius Dei in Mundum venerit, ut cognoscamus veritatem, et sumus in Veritate in Jesu Christo; Hic est Verus Deus, et Vita aeterna,” I Epist. V:20.5 3] His adjiciendum est, quod homo propter sua negotia in Mundo non possit sibi comparare Veritates fidei nisi paucas; sed usque si adit Dominum, et Ipsum Solum colit, in potentiam cognoscendi omnes veritates venit, quapropter omnis vere Cultor Domini, ut primum audit aliquam veritatem fidei, quam prius non noverat, illico videt, agnoscit et recipit illam, causa est, quia Dominus est in illo, et6 ille in Domino; consequenter est Lux veritatis in illo, et ille in luce veritatis, nam ut supra dictum est,7 Dominus est ipsa Lux, et ipsa Veritas. Hoc confirmari potest ex hac experientia, visus mihi est Spiritus, qui in consortio aliorum apparuit simplex, ex causa quia Solum Dominum pro Deo Coeli et Terrae agnovit, et hanc suam fidem per aliquas veritates ex Verbo stabilivit; ille sublatus est in Coelum inter Angelos sapientiores, et dictum mihi est, quod ibi aeque Sapiens esset ut illi, imo quod loquutus sit veritates in copia, prorsus ut ex se, de quibus nihil quicquam noverat prius. 4] Similis status erit illis, qui in Novam Domini Ecclesiam venturi sunt: idem hic status est, qui describitur apud Jeremiam, “Hoc foedus erit, quod pangam cum Domo Israelis post dies hos; dabo legem meam in medio illorum, et super cor illorum scribam illam: neque docebunt amplius vir socium suum, aut vir fratrem suum, dicendo, cognoscite Jehovam8, omnes enim cognoscent Me, a minimo eorum usque ad maximum eorum,” Cap. XXXI:33,34. Erit etiam status ille, qualis describitur apud Esajam: “Exibit virga de trunco Jischaji; erit Veritas cingulum feminum ejus; tunc commorabitur lupus cum agno, et pardus cum haedo cubabit; ludet sugens super foramine viperae, et super speluncam basilisci ablactatus manum impellet; quia plena erit Terra scientia Jehovae, sicut aquae mare contegunt; in die illo Radicem Jischaji gentes quaerent, et erit quies Ejus gloria,” Cap. XI:1,5,6 ad 10.9
1 Prima editio: Joh. V
2 Prima editio: illad
3 Prima editio: 2
4 Prima editio: XVI
5 Prima editio: 20. 21.
6 Prima editio: est
7 Prima editio: est;
8 Sic in Schmidt, Biblia Hebraica et margine exemplaris scriptoris. Prima editio: Dominum
9 Prima editio: XI:6 ad 10.


355. V.

Quod Fides absque Charitate non sit fides, et quod Charitas absque fide non sit charitas; et quod utraque nisi a Domino non vivat.

Quod hodierna Ecclesia fidem separaverit a Charitate, dicendo, quod Sola Fides absque operibus legis justificet et salvet, et quod sic Charitas non possit cum Fide conjungi, quoniam Fides est a Deo, ac Charitas quantum est actualis in operibus, ab homine, nusquam in alicujus Apostoli mentem venit, ut manifeste patet ex Epistolis illorum: sed haec separatio et divisio in Ecclesiam Christianam introducta est, quando Deum unum partiti sunt in tres Personas, et unicuique addicaverunt aequalem Divinitatem. Quod autem non sit Fides absque Charitate, nec Charitas absque fide, et quod utrique non sit vita nisi a Domino, in sequente Lemmate illustrabitur; hic ad applanandam viam demonstrabitur. 1. Quod homo sibi comparare possit fidem. 2. Quod etiam Charitatem. 3. Et quoque utriusque Vitam. 4. At quod usque nihil fidei, nihil charitatis, et nihil vitae utriusque sit ab Homine, sed a Solo Domino.
356. 1] I. QUOD HOMO SIBI POSSIT COMPARARE FIDEM, in Lemmate Tertio supra a n. 343 ad 348 1 ostensum est, et per id, quod Fides in sua essentia sit Veritas, ac Veritates ex Verbo possint comparari ab unoquovis, et quantum quis comparat sibi illas, et amat illas, tantum initiet sibi fidem: quibus addentur haec, quod nisi homo posset comparare sibi fidem, irrita forent omnia quae de Fide in Verbo mandantur; legitur enim ibi, Quod Voluntas Patris sit, ut credant in Filium, et quod qui credit in Ipsum, vitam aeternam habeat, et quod qui non credit, non visurus sit vitam: legitur etiam, quod Jesus missurus sit Paracletum, qui arguet Mundum de peccato, quia non credunt in Me, praeter plura, quae supra n. 337, 338 2 adducta sunt: insuper quod omnes Apostoli praedicaverint Fidem, et hanc in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum. Quid haec et illa omnia, si homo staret remissis manibus sicut sculpta statua, cum articulis mobilibus, et exspectaret influxum, et tunc articuli, praeter quod ad illum recipiendum se applicare possent, intrinsecus ad quoddam non fidei, excitarentur: 2] nam Orthodoxia hodierna in Orbe Christiano a Romano-Catholicis separato, ita docet, Quod homo ad bonum prorsus corruptus et mortuus sit, ita ut in hominis natura post lapsum ante regenerationem ne scintilla3 quidem spiritualium virium manserit aut restet, quibus ille ad gratiam Dei praeparari, aut oblatam apprehendere, aut ejus gratiae ex se et per se capax esse, aut in spiritualibus intelligere, credere, amplecti, cogitare, velle, inchoare, perficere, agere, operari, cooperari, aut se ad gratiam applicare aut accommodare, aut aliquid ad conversionem ex toto, vel dimidia, vel ex minima parte, ex se potest. Quodque homo in spiritualibus, quae ad animae salutem spectant, sit instar statuae salis uxoris Lothi, ac similis trunco ac lapidi vita carenti, quae non oculorum, oris, aut ullorum sensuum usum habent. Quod usque loco motivam potentiam habeat, seu externa membra regere, ad Caetus publicos accedere, ac Verbum et Evangelium audire possit: haec in Libro Ecclesiae Evangelicorum, FORMULA CONCORDIAE4 vocato in Editione Lips. 1756, p. 656, 658, 661, 662, 663, 671, 672, 673, in quem Librum, et sic in quam fidem, Sacerdotes dum inaugurantur, jurant: similis fides est Reformatis: sed quis, cui ratio et religio, non illa ut absona et ridicula exsibilaturus est, nam diceret secum, si ita foret, ad quid tunc Verbum, ad quid Religio, ad quid Sacerdotium, et ad quid Praedicatio, nisi quoddam inane aut sonorum nullius rei. Dic talia ad quendam paganum, cui judicium, quem convertere vis, quod talis sit quoad conversionem et fidem, annon ille Christianismum aspectaret sicut quis vas vacuum; aufer enim omnem potentiam credendi ab homine ut a se, quid tunc ille aliud. Sed haec clariore luce donabuntur in Capite de LIBERO ARBITRIO.
1 Prima editio: 243 ad 248
2 Prima editio: 237. 238.
3 Prima editio: scientilla
4 Prima editio: CONCORDIA

357. 1] II. QUOD HOMO SIBI POSSIT COMPARARE CHARITATEM; est similis res quae cum fide; quid enim aliud docet Verbum, quam Fidem et Charitatem, quia hae sunt duo essentialia salutis; legitur enim Amabis Dominum ex toto corde tuo et ex tota anima tua, et proximum ut teipsum, Matth. XXII:35 ad 37 1; et Jesus dixit, mandatum do vobis, ut ametis vos invicem; ex hoc cognoscemini quod mei discipuli sitis quod ametis vos invicem, Joh. XIII:34,35, pariter Cap. XV:9, Cap. XVI: 27: tum, quod homo facturus sit fructus sicut bona arbor; et quod qui bona facit, remuneraretur in resurrectione; praeter plura similia: 2] ad quid haec nisi homo ex se posset Charitatem exercere, ac illam ullo modo sibi comparare; potestne dare eleemosynas, opitulari egentibus, facere bona in sua domo, inque suo officio; potestne vivere secundum praecepta Decalogi; estne illi anima ex qua potest agere illa, et quoque Mens rationalis ex qua se ducere potest ad agendum propter hunc aut illum finem; potestne cogitare quod facturus2 sit illa, quia mandata sunt in Verbo, et sic a Deo; non ulli homini deest haec potentia; quod non desit, est quia Dominus dat illam unicuique; et dat illam sicut aliquam proprietatem; quis enim novit aliter, dum charitatem facit, quam quod faciat ex se.
1 Sic Schmidt, sed 22:37-39 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica
2 Sic Errores Typographici

358. III. QUOD ETIAM HOMO SIBI COMPARARE POSSIT VITAM FIDEI ET CHARITATIS, etiam similis res est, comparat enim illam sibi, dum adit Dominum, qui est ipsa Vita, et aditus ad Ipsum non alicui homini est praestructus, invitat enim continue omnem hominem, ut veniat ad Se; dixit enim, qui venit ad Me, non esuriet, et qui credit in Me, non sitiet unquam; et venientem ad Me, non ejiciam foras, Joh. VI:35,37. Jesus stetit et clamavit, si quis sitiverit, venito ad Me et bibito, Joh. VII:37, et alibi, Simile est Regnum Coelorum[Homini Regi]1, qui fecit nuptias Filio suo, et misit servos suos ut vocarent invitatos, et tandem dixit, ite ad exitus viarum2, et quoscunque inveneritis, vocate ad nuptias, Matth. XXII3:1 ad 9. Quis non scit quod Invitatio seu vocatio sit universalis, et quoque gratia receptionis. Quod homo, per quod adeat Dominum, Vitam sortiatur, est quia Dominus est ipsa Vita, non solum Vita fidei, sed etiam Vita charitatis; quod Dominus sit illa, et homini a Domino, constat ex his locis, In principio erat Verbum; in Ipso VITA erat, et VITA erat lux hominum, Joh. I:1,4. Quemadmodum4 Pater suscitat mortuos et vivificat, ita Filius, quem vult, VIVIFICAT, Joh. V:21. Quemadmodum Pater habet Vitam in Se Ipso, ita dedit Filio VITAM HABERE IN SE IPSO, Joh. V:26. Panis Dei est, qui descendit e Coelo, et VITAM dat Mundo, Joh. VI:33 5. Verba, quae Ego loquor vobis, spiritus et VITA SUNT, Joh. VI:63. Jesus dixit, qui Me sequitur, habebit LUCEM VITAE, Joh. VIII:12. Ego veni, ut VITAM HABEANT, et abundantiam habeant, Joh. X:10. Qui credit in Me, etsi moriatur6, VIVET, Joh. XI:25. Ego sum via, veritas, et VITA, Joh. XIV:6. QUIA EGO VIVO, ETIAM VOS VIVETIS, Joh. XIV:19 7. Haec scripta sunt, ut VITAM habeatis in nomine Ipsius, Joh. XX:31. Quod sit VITA AETERNA, I Joh. V:20 8. Per Vitam in Fide et Charitate, intelligitur Vita spiritualis, quae a Domino datur homini in Vita ejus naturali.
1 Sic DAC 41
2 Prima editio: aquarum
3 Prima editio: XVII
4 Prima editio: Quemodmodum
5 Prima editio: 31
6 Prima editio: mariatur
7 Prima editio: XIV: 9
8 Prima editio: 21

359. IV. QUOD TAMEN USQUE NIHIL FIDEI, ET NIHIL CHARITATIS, ET NIHIL VITAE UTRIUSQUE, SIT AB HOMINE SED A SOLO DOMINO: legitur enim, quod homo non possit sumere quicquam, nisi sit datum illi e Coelo, Joh. III:27. Et Jesus dixit, qui manet in Me, et Ego in illo, hic fert fructum multum, quia sine Me non potestis facere quicquam, Joh. XV:5; sed hoc ita intelligendum est, quod homo ex se non possit aliam Fidem sibi comparare, quam naturalem, quae est persuasio quod ita sit quoniam vir auctoritatis ita dixit; nec aliam charitatem quam naturalem, quae est operatio ad favorem propter aliquam remunerationem, in quibus duabus est proprium hominis, et nondum vita a Domino, sed usque homo per utramque praeparat se ut sit receptaculum Domini, et quemadmodum se praeparat, ita intrat Dominus, et facit ut Fides ejus naturalis fiat Fides spiritualis, similiter Charitas, et sic utraque viva; et haec fiunt, dum homo adit Dominum, ut Deum Coeli et Terrae. Homo quia creatus est imago Dei, creatus est habitaculum Dei, quare dicit Dominus, Qui habet praecepta mea, et facit illa, ille1 est qui amat Me, et Ego amabo illum, et ad illum veniam, et mansionem apud illum faciam, Joh. XIV:21,23. Tum, Ecce sto ad januam et pulso, si quis audiverit vocem, et aperuerit januam, ingrediar ad illum, et coenabo cum illo, et ille Mecum, Apoc. III:20. Ex his sequitur hoc conclusum, quod sicut homo se naturaliter praeparat ad recipiendum Dominum, ita Dominus intrat, et facit omnia apud illum intus spiritualia, et sic viva. Vice versa autem, quantum homo se non praeparat, tantum removet Dominum a se, et facit omnia ipse ex se, et quod homo ipse ex se facit, hoc non habet aliquid vitae in se. Sed haec non possunt adhuc in aliqua luce sisti videnda, priusquam de CHARITATE et de LIBERO ARBITRIO actum est, et videbuntur postea in Capite de REFORMATIONE ET REGENERATIONE.
1 Prima editio: illo

360. 1] In antecedentibus dictum est, quod Fides in principio apud hominem sit naturalis, et quod sicut homo accedit ad Dominum, fiat spiritualis, similiter Charitas; sed nemo adhuc novit discrimen quod est inter Fidem et Charitatem naturalem et spiritualem, quare hoc magnum Arcanum detegendum est. Sunt duo Mundi, Naturalis et Spiritualis, et in utroque Mundo est Sol, et ex utroque Sole procedit Calor et Lux, sed Calor et Lux e Sole Mundi spiritualis in se vitam habent; vita illis est a Domino qui in medio illius Solis est; at Calor et Lux e Sole Mundi naturalis nihil vitae in se habent, sed inserviunt duobus prioribus pro receptaculis, sicut solent causae instrumentales suis principalibus, ad promotionem illorum ad homines; sciendum itaque est, quod Calor et Lux e Sole Mundi spiritualis sint ex quibus sunt omnia spiritualia, sunt etiam spirituales, quia spiritus et vita illis insunt, at Calor et Lux e Sole Mundi naturalis sunt ex quibus omnia naturalia sunt, quae in se spectata sunt absque spiritu et vita. 2] Nunc quia Fides est lucis, et Charitas est caloris, patet, quod quantum homo est in Luce et Calore procedentibus e Sole Mundi spiritualis, tantum sit in Fide et Charitate spirituali, at quod quantum est in Luce et calore procedentibus e Sole Mundi naturalis, tantum sit in Fide et Charitate naturali. Ex his constat, quod sicut Lux Spiritualis est intus in Luce naturali ut in suo receptaculo aut in sua theca, et similiter Calor spiritualis intus in Calore naturali, ita quoque Fides spiritualis intus in Fide naturali sit, et similiter Charitas spiritualis intus in Charitate naturali; et hoc fit eo gradu, quo homo progreditur e Mundo naturali in Mundum spiritualem, et progreditur sicut credit in Dominum, qui est ipsa Lux, Via, Veritas, et Vita, ut Ipse docet. 3] Quoniam ita est, patet, quod quando homo est in Fide spirituali, tunc etiam sit in Fide naturali, est enim, ut dictum est, Fides spiritualis intus in Fide naturali, et quia Fides est lucis, sequitur, quod per illam insertionem, Naturale hominis fiat sicut diaphanum, et quod qualiter conjungitur cum charitate, fiat pulchre coloratum; causa est, quia Charitas rubet, et Fides candet; Charitas rubet ex flamma ignis spiritualis, et Fides candet ex splendore1 lucis inde. Contrarium evenit, si Spirituale non intus est in Naturali, sed Naturale intus in Spirituali; hoc fit apud homines, qui rejiciunt fidem et charitatem; apud hos Internum mentis eorum, in quo sunt quando sibi relicti cogitant, est infernale, et quoque ex Inferno cogitant, tametsi id nesciunt; at Externum mentis illorum, ex quo loquuntur cum consociis in Mundo, est sicut spirituale, sed hoc refertum est talibus immundis, qualia sunt in Inferno; quare hi sunt in Inferno; sunt enim in statu inverso respective ad priores illos.
1 Prima editio: spendore

361. 1] Dum itaque scitur, quod spirituale sit intus in naturali apud illos qui in fide sunt in Dominum, et simul in Charitate erga proximum, et quod inde Naturale apud illos sit diaphanum, sequitur, quod homo tantum in spiritualibus sapiat, et quoque inde tantum in naturalibus, videt enim intus in se dum cogitat aut aliquid legit et audit, num veritas sit vel non; percipit hoc ex Domino, a quo lux et calor spiritualis in intellectus ejus sphaeram superiorem influit. 2] Quantum apud hominem Fides et Charitas fiunt spirituales, tantum ille abstrahitur a proprio, et non spectat se, mercedem et remunerationem, sed solummodo jucundum percipiendi Vera fidei, et faciendi bona amoris; et quantum spiritualitas illa augetur, tantum illud jucundum fit beatum; ex hoc est salus ejus, quae vocatur vita aeterna. Hic status hominis comparari potest cum pulcherrimis et amaenissimis in Mundo, et quoque cum illis in Verbo comparatur, sicut cum fructiferis Arboribus, cumque Hortis in quibus illae; cum Campis floriferis; cum Lapidibus pretiosis; cumque Cupediis; et quoque cum Nuptiis, et tunc Festivitatibus et Laetificationibus. 3] Quando autem inversum est, scilicet dum Naturale est intus in Spirituali, et inde homo in Internis suis est Diabolus, et in Externis sicut Angelus, tunc comparari potest cum Mortuo in loculo ex pretioso ligno et aurato: comparari etiam potest cum Sceleto ornato vestibus sicut homo, et vecto in Curru magnifico; et quoque cum Cadavere in sepulchro aedificato sicut Templum Dianae: imo Internum ejus simile potest sisti glomo serpentum in caverna, at Externum ejus papilionibus, quorum alae sunt tinctae coloribus omnis generis, qui tamen spurca ova agglutinant foliis arborum usus, ex quibus fructus illarum consumuntur. Imo Internum illorum comparari potest cum Accipitre, et Externum eorum cum Columba, et ejus Fides et Charitas cum Accipitris volatu supra columbam fugientem, quam demum delassat, et tunc involat et devorat.

362. VI.

Quod Dominus, Charitas et Fides, unum faciant, sicut Vita, Voluntas, et Intellecus in homine; et quod si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem.

1] Primum memorabuntur aliqua, quae in Orbe Erudito et inde in Ordine Ecclesiastico hactenus ignota fuerunt, et tam ignota, sicut quae infossa terrae sunt, cum tamen sunt Thesauri sapientiae, qui nisi effodiuntur, et donantur Publico, frustra homo satagit venire in aliquam justam cognitionem de Deo, de Fide, de Charitate, deque suae vitae Statu, quomodo illum moderaturus sit et praeparaturus ad statum vitae aeternae. Ignota illa sunt haec; Quod homo sit merum Organum vitae: Quod vita cum omnibus ejus influat a Deo Coeli, qui est Dominus: Quod duae Facultates vitae sint in homine, quae vocantur Voluntas et Intellectus; et quod Voluntas sit receptaculum amoris, ac Intellectus receptaculum sapientiae; et sic etiam quod Voluntas sit receptaculum Charitatis, ac Intellectus receptaculum Fidei: 2] Quod omnia quae homo vult, et omnia quae intelligit, ab extra influant; bona quae amoris et charitatis sunt, ac vera quae sapientiae et fidei sunt, a Domino, at omnia quae contra illa sunt, ab Inferno: Quod provisum sit a Domino, ut homo illa quae ab extra influunt, sentiat in se sicut sua, et inde producat illa a se sicut sua, tametsi ex illis nihil ejus sunt: Quod tamen illa imputentur ei ut ejus, propter Liberum arbitrium, in quo est Velle et Cogitare ejus, et propter datas cognitiones boni et veri, ex quibus libere potest eligere quicquid ejus Vitae temporali et Vitae aeternae conducit. 3] Homo qui haec allata obliquo oculo seu hirquis intuetur, potest ex illis concludere plura quae insaniae sunt, at homo qui illa recto oculo seu pupilla intuetur, potest ex illis concludere plura quae sapientiae sunt; ut hoc fiat, et non illud, necessum fuit praemittere judicia et dogmata de Deo et de Divina Trinitate, et post illa stabilire judicia et dogmata de Fide et Charitate, de Libero Arbitrio, deque Reformatione et Regeneratione, ut et de Imputatione; et quoque de Poenitentia, de Baptismo, deque Sancta Coena, ut mediis.
363. Ut autem hic Articulus fidei, qui est, quod Dominus, Charitas et Fides, unum faciant, sicut Vita, Voluntas et Intellectus in homine, et quod si dividuntur unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem, ut veritas videatur et agnoscatur, interest ut in hoc ordine expendatur, I. Quod Dominus cum omni Divino suo amore, cum omni Divina sua Sapientia, ita cum omni Divina sua Vita influat apud omnem hominem. II. Proinde cum omni Essentia Fidei et Charitatis, III. Sed quod illa recipiantur ab homine secundum ejus formam. IV. Quod autem homo qui dividit Dominum, Charitatem et Fidem, non sit Forma recipiens, sed Forma destruens illa.
364. 1] I. QUOD DOMINUS CUM OMNI DIVINO SUO AMORE, CUM OMNI DIVINA SUA SAPIENTIA, ITA CUM OMNI DIVINA SUA VITA, INFLUAT APUD OMNEM HOMINEM. In Libro Creationis legitur, quod homo creatus sit Imago Dei, et quod Deus inspiraverit in nares ejus animam vitarum, Gen. Cap. 1:27, Cap. II:7, per quae describitur, quod homo sit Organum vitae, et non vita; Deus enim non potuit creare alium sibi similem; si hoc potuisset, forent totidem dii, quot homines; neque potuit creare vitam, sicut nec creari potest lux, sed potuit creare hominem formam vitae, sicut creavit oculum formam lucis; nec potuit neque potest Deus dividere suam essentiam, haec enim est una et individua. Cum itaque Deus Solus est vita, sequitur indubie, quod Deus ex sua Vita vivificet omnem hominem, et quod homo absque illa vivificatione foret quoad Carnem mera spongia, et quoad ossa merum sceleton, cui non plus vitae inesset quam horologio, quod mobile est ex pendulo et simul pondere aut elatere. Cum res talis est, sequitur etiam, quod Deus influat apud quemcunque hominem cum omni Divina sua Vita, hoc est, cum omni suo Divino Amore et Divina sua Sapientia; haec duo faciunt Divinam Ipsius Vitam, videatur supra, n. 39, 40; Divinum enim non potest dividi. 2] Quomodo autem Deus cum omni sua Divina Vita influit, percipi potest quodammodo simili idea, qua percipitur quod Sol Mundi cum omni sua essentia, quae sunt calor et lux, influat in omnem arborem, inque omnem fruticem et florem, inque omnem lapidem tam vilem quam nobilem, et quod unumquodvis objectum ex communi hoc influxu hauriat suum pensum, et quod Sol non partiatur lucem suam1 et calorem suum, et dispenset partem ad hoc et partem ad illud. Simile est cum Sole Coeli, ex quo Divinus amor ut calor procedit, et Divina Sapientia ut lux; haec duo in Mentes humanas influunt, sicut calor et lux Solis Mundi in corpora, et vivificat illas secundum qualitatem formae, quarum unaquaevis ex communi influxu desumit suum necessum. His applicabile est hoc, quod Dominus dicit, Pater vester Solem suum exoriri facit super malos et bonos, et pluviam mittit super justos et injustos, Matth. V:45. 3] Est quoque Dominus omnipraesens, et ubi praesens est, ibi cum tota sua Essentia est, et Ipsi impossibile est aliquid ex illa detrahere, et inde dare uni partem et alteri partem, sed dat illam totam, et homini copiam ut parum aut multum assumat; dicit etiam, quod apud illos, qui praecepta Ipsius faciunt, mansionem habeat, tum quod fideles in Ipso sint, et Ipse in illis: verbo omnia sunt plena Deo, et quisque ex plenitudine illa accipit suam portionem. Simile est cum omni communi, sicut cum Athmosphaeris et Oceanis; Athmosphaera talis est in minimis, qualis in maximis; haec non dispensat partem sui ad respirationem hominis, adque volatum avis, neque ad vela navis, et ad alas molae, sed unumquodvis accipit inde suum demensum, et sibi applicat quantum satis est; simile etiam est sicut cum horreo pleno frumento; ex hoc accipit possessor quotidie suum penu, et horreum non distribuit2.
1 Prima editio: fuam
2 Prima editio: destribuit

365. 1] II. PROINDE QUOD DOMINUS CUM OMNI ESSENTIA FIDEI ET CHARITATIS APUD OMNEM HOMINEM INFLUAT: hoc sequitur ex Theoremate priori, quoniam Vita Divinae Sapientiae est Essentia fidei, et Vita Divini Amoris est Essentia charitatis, quare cum Dominus praesens est cum illis quae proprie Ipsius sunt, quae sunt Divina Sapientia et Divinus Amor, etiam praesens est cum omnibus veris quae Fidei sunt, et cum omnibus bonis quae Charitatis; per Fidem enim intelligitur omne Verum quod homo a Domino percipit, cogitat, et loquitur, et per Charitatem intelligitur omne bonum, quo a Domino afficitur, et quod inde vult et facit. 2] Supra dictum est, quod Divinus Amor, qui procedit a Domino ut Sole, percipiatur ab Angelis ut Calor, et quod Divina Sapientia inde ut Lux; at qui non ultra apparentiam cogitat, potest opinari, quod Calor ille sit nudus Calor, et quod Lux illa sit nuda Lux, quales sunt Calor et Lux procedentes a Sole nostri Mundi; sed Calor et Lux procedentes a Domino ut Sole, in sinu suo continent omnes Infinitates, quae in Domino sunt, Calor omnes Infinitates amoris Ipsius, et Lux omnes Infinitates sapientiae Ipsius, ita quoque in Infinitate omne bonum quod Charitatis est, et omne Verum quod fidei est; causa est, quia ipse ille Sol praesens est ubivis in suo calore et in sua luce, et Sol ille est Circulus proximus ambiens Dominum, emanans ex Divino Ipsius Amore et simul ex Divina Ipsius sapientia, nam ut supra aliquoties dictum est, Dominus est in medio illius Solis. 3] Ex his nunc patet quod nihil deesse possit, quin homo ex Domino, quia omnipraesens est, possit desumere omne bonum quod charitatis est, et omne Verum quod fidei est. Quod non aliquid ex illis desit, constat ex amore et sapientia Angelorum coeli, quae illis a Domino sunt, quod sint ineffabiles, et naturali homini incomprehensibiles, et quoque multiplicabiles in aeternum. Quod Infinita insint Calori et Luci, quae procedunt a Domino, tametsi appercipiuntur ut simpliciter calor et lux, illustrari potest per varia in Mundo naturali, ut per haec; Sonus vocis et loquelae hominis auditur modo sicut simplex sonus, et tamen Angeli dum audiunt illum, percipiunt in illo omnes amoris ejus affectiones, et quoque manifestant quae et quales sunt; quod illa intus in sono lateant, homo etiam aliquatenus ex sono loquentis secum potest percipere, sicut num inibi sit contemtus, aut subsannatio, aut odium, tum etiam num inibi sit Charitas, benevolentia, aut laetitia, vel aliae affectiones; similia latent in radiis oculi, dum aspectat aliquem. 4] Illustrari etiam potest per fragrantias ex amplifico Horto, et per fragrantias ex campis extensis floriferis; fragrans1 Odor ex illis exspiratus consistit ex millibus et myriadibus variis, et usque sentiuntur ut unum: simile est cum multis aliis, quae tametsi extrinsecus apparent uniformia, usque intrinsecus sunt multiplicia; sympathiae et antipathiae non aliud sunt, quam exhalationes affectionum ex mentibus, quae afficiunt alterum secundum similitudines, ac aversationi sunt secundum dissimilitudines; haec tametsi innumera sunt, et non sentiuntur aliquo sensu corporis, usque percipiuntur sensu animae ut unum, et secundum illas fiunt omnes conjunctiones et consociationes in Mundo spirituali. Haec allata sunt, ut illustrentur illa, quae supra dicta sunt de Spirituali Luce quae procedit a Domino, quod illi omnia sapientiae, et inde omnia fidei insint, et quod illa Lux sit, ex qua Intellectus videt et percipit analytice rationalia, sicut oculus videt et percipit symmetrice naturalia.
1 Prima editio: fragnans

366. 1] III. QUOD ILLA QUAE INFLUUNT A DOMINO, RECIPIANTUR AB HOMINE SECUNDUM EJUS FORMAM; per formam hic intelligitur status hominis quoad ejus amorem et simul sapientiam, proinde etiam quoad affectiones bonorum charitatis et simul perceptiones veritatum fidei ejus. Quod Deus sit unus, individuus, et idem ab aeterno in aeternum, non idem simplex sed infinitum, et quod omne varium sit a subjecto in quo est, supra ostensum est; quod Forma seu status recipiens inducat variationes, constare potest ex Vita infantum, puerorum, adolescentum, adultorum et senum; eadem Vita, quia eadem anima, unicuique ab infantia ad senectam inest, sed sicut status ejus secundum aetates et accommodationes variatur, ita quoque percipitur vita. 2] Vita Dei in omni plenitudine non modo est apud homines bonos et pios, sed etiam apud homines malos et Impios, similiter apud Angelos Coeli, et apud Spiritus Inferni; discrimen est, quod mali praestruant viam et occludant januam ne intret Deus in inferiora mentis eorum, boni autem explanent viam et aperiant januam, et quoque invitent Deum, ut intret in inferiora mentis eorum sicut in supremis ejus habitat, et sic formant statum voluntatis ad influxum amoris et charitatis, et statum intellectus ad influxum sapientiae et fidei, proinde ad receptionem Dei; mali autem praestruunt illum influxum per varias concupiscentias carnis, et inquinamenta spiritualia, quae substernunt, ac arcent transitum; sed usque Deus in supremis illorum cum omni Divina sua essentia residet, et dat illis facultatem volendi bonum, ac intelligendi verum, quae facultas cuivis homini est, quae nequaquam illi esset, nisi vita a Deo animae ejus inesset; quod haec facultas etiam malis sit, a pluri experientia scire datum est. 3] Quod quisque recipiat vitam a Deo secundum suam formam, illustrari potest per comparationes cum vegetabilibus omnis generis; unaquaevis arbor, unumquodvis arbustum, unumquodvis virgultum, et unumquodvis gramen, recipit influxum caloris et lucis secundum suam formam, ita non modo illa quae boni usus sunt, sed etiam illa quae mali usus sunt; et Sol cum suo calore non mutat formas illorum, sed formae in se mutant ejus effectus; Simile est cum subjectis Regni mineralis, unumquodvis illorum, tam excellens quam vilipensum, recipit influxum secundum formam contextus partium in se, ita diversimode unus lapis et alter, una minera et altera, ac unum metallum et alterum; quaedam ex illis se pulcherrimis coloribus variegant, quaedam transmittunt lucem absque variegatione, et quaedam illam in se confundunt et suffocant. Ex his paucis constare potest, quod sicut Sol Mundi cum suo calore et cum sua luce aeque praesens est in uno objecto sicut in altero, sed quod formae recipientes varient ejus operationes, similiter Dominus ex Sole Coeli, in cujus medio est, cum suo calore, qui in essentia sua est amor, et cum sua luce, quae in essentia sua est sapientia, sed quod forma hominis, quae inducta est per status vitae ejus, variet operationes; consequenter quod Dominus non in causa sit, quod non homo renascatur et salvetur, sed quod ipse homo.
367. 1] IV. QUOD AUTEM HOMO, QUI DIVIDIT DOMINUM, CHARITATEM, ET FIDEM, NON SIT FORMA RECIPIENS, SED FORMA DESTRUENS. Qui enim separat Dominum a Charitate et Fide, is separat ab his vitam, qua separata Charitas et Fides vel non sunt, vel sunt abortus; quod Dominus sit ipsa vita, videatur supra n. 358. Qui agnoscit Dominum, et separat charitatem, is non agnoscit Ipsum nisi labiis; agnitio et confessio ejus est modo frigida, in qua non est fides, caret enim essentia spirituali, nam charitas est essentia fidei. Qui autem facit Charitatem, et non agnoscit Dominum quod sit Deus Coeli et Terrae, unum cum Patre, sicut Ipse docet, non aliam charitatem facit, quam mere naturalem, in qua non est vita aeterna; homo Ecclesiae scit, quod omne bonum quod in se bonum est, sit a Deo, consequenter a Domino, qui est verus Deus et vita aeterna, I Joh. V:20 1, similiter Charitas, quia bonum et Charitas unum sunt. 2] Quod Fides separata a Charitate non sit fides, est quia Fides est Lux vitae hominis, et Charitas est Calor vitae ejus, quare si Charitas separatur a fide, est sicut dum Calor separatur a Luce, inde fit status hominis qualis est status Mundi tempore brumae, quo omnia super Tellure emoriuntur: Charitas et Fides, ut Charitas sit charitas et Fides sit fides, non plus separari possunt, quam Voluntas et Intellectus, quae si separantur, fit Intellectus nihil, et mox etiam Voluntas; quod simile sit cum Charitate et Fide, est quia Charitas residet in Voluntate, et Fides in Intellectu. 3] Charitatem a Fide separare, est sicut separare essentiam a forma; in Erudito Orbe notum est, quod Essentia absque forma et Forma absque essentia non sit aliquid, non enim est Essentiae aliquod quale nisi a Forma, nec est Forma aliquod ens subsistens nisi ab Essentia, proinde non est aliqua praedicatio de utrisque a se invicem separatis; est quoque Charitas essentia fidei, et fides forma Charitatis, prorsus, sicut supra dictum est, quod Bonum sit essentia veri, ac Verum forma boni. 4] Sunt haec duo, videlicet Bonum et Verum, in omnibus et singulis, quae essentialiter existunt, quare charitas quia est boni, et fides quia est veri, possunt illustrari per comparationes cum pluribus in Corpore humano, et cum pluribus super Tellure: Coincidit comparatio cum Respiratione pulmonis et cum motu systolico cordis, non enim plus separari potest charitas a fide, quam potest cor a pulmone, cessante enim pulsu cordis, actutum cessat respiratio pulmonis; ac cessante respiratione pulmonis, fit deliquium omnium sensuum, et quoque privatio motus omnium musculorum, et brevi post cessat etiam cor, et dissipatur omne vitae; coincidit haec comparatio, quoniam Cor correspondet Voluntati et inde quoque Charitati, ac respiratio Pulmonis Intellectui et inde quoque Fidei, nam, ut supra dictum est, Charitas residet in Voluntate, et Fides in Intellectu; nec aliud in Verbo intelligitur per Cor et Spiritum. 5] Separatio Charitatis et Fidei etiam coincidit cum separatione sanguinis et carnis, sanguis enim separatus a carne est cruor et fit sanies, et caro separata a sanguine successive putrescit, et ei innascuntur vermiculi; sanguis etiam in spirituali sensu significat Verum sapientiae et fidei, et Caro bonum amoris et charitatis; quod sanguis illud significet, ostensum est in APOCALYPSI REVELATA, n. 379: et quod Caro illud, n. 832. 6] Charitas et Fides, ut una et altera sit aliquid, non plus separari possunt, quam apud hominem Cibus et Aqua, aut quam Panis et Vinum, Cibus enim et Panis absque aqua et vino assumti modo distendunt ventrem, ac sicut indigestae moles perdunt illum, et fiunt sicut putre Caenum; Aqua et Vinum absque cibo et pane etiam distendunt ventrem, et quoque vasa et poros, quae sic cassa nutritione emaciant corpus usque ad mortem, haec comparatio etiam quadrat, quoniam cibus et panis in spirituali sensu significant bonum amoris et charitatis, et aqua et vinum verum sapientiae et fidei, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 50, 316, 778, 932. 7] Charitas conjuncta fidei et Fides vicissim charitati, assimilari potest faciei Virginis formosae ex rubore et candore pulchrae inter se commixtis, quae similitudo etiam coincidit, quoniam Amor et inde Charitas in Mundo spirituali ex igne Solis ibi rubet, ac Veritas et inde Fides ex luce istius Solis candet; quare Charitas separata a fide assimilari potest faciei inflammatae cum pustulis, et Fides separata a charitate assimilari potest faciei pallidae mortui. Fides separata a charitate etiam assimilari potest Paralysi unius lateris, quae vocatur Haemiplexia, ex qua, dum invalescit, homo moritur; et quoque assimilari potest Saltui S. Viti2 seu Guy, qui homini accidit ex ictu taratantulae; huic simile fit rationale, hoc sicut ille saltat cum furore, et credit se tunc vivum, et tamen non plus potest rationes in unum colligere, et de veris spiritualibus cogitare, quam sicut cubans in lecto oppressus incubo. Haec sufficiunt ad demonstrationem duorum Thematum hujus Capitis, Prioris, Quod Fides absque charitate non sit Fides, et quod Charitas absque fide non sit Charitas, et quod utraque nisi a Domino non vivat: et Posterioris, Quod Dominus, Charitas, et Fides, unum faciant, sicut Vita, Voluntas et Intellectus in homine; et quod si dividuntur, unumquodvis pereat sicut unio dilapsa in pollinem.
1 Prima editio: 21
2 Prima editio: Vitis


368. VII.

Quod Dominus sit charitas et Fides in homine, et quod Homo sit Charitas et Fides in Domino.

Quod homo Ecclesiae sit in Domino, et Dominus in illo, constat ex his in Verbo, Jesus dixit, MANETE IN ME, ET EGO IN VOBIS: Ego sum Vitis et vos palmites; QUI MANET IN ME, ET EGO IN ILLO, hic fert fructum multum, Joh. XV:4,5. Qui manducat meam Carnem et bibit meum Sanguinem, IN ME MANET ET EGO IN ILLO, Joh. VI:56. In die illo cognoscetis, quod Ego in Patre meo, et VOS IN ME, ET EGO IN VOBIS1, Joh. XIV:20. Quisquis confessus fuerit, quod Jesus sit Filius Dei, DEUS IN ILLO MANET, ET ILLE IN DEO2, 1 Joh. IV: 15. Sed non potest ipse homo in Domino esse, sed Charitas et Fides quae a Domino apud hominem sunt, ex quibus duabus homo essentialiter est homo. Verum enim vero ut hoc Arcanum in aliqua luce coram intellectu appareat3, rimandum est in hac serie. I: Quod conjunctio cum Deo sit, per quam homini salus et vita aeterna. II: Quod non dabilis sit conjunctio cum Deo Patre, sed cum Domino, et per Ipsum cum Deo Patre. III: Quod Conjunctio cum Domino sit reciproca4, quae est quod Dominus sit in homine, et homo in Domino. IV: Quod reciproca haec conjunctio fiat per charitatem et fidem. Quod haec ita sint, patebit a sequente explicatione.
1 Prima editio: ILLO
2 Prima editio: Deus in illo manet, et ille in Deo (cum italicis)
3 Prima editio: appateat
4 Sic Errores Typographici

369. 1] I: QUOD CONJUNCTIO1 CUM DEO SIT, PER QUAM HOMINI SALUS ET VITA AETERNA. Homo creatus est, ut possit conjungi Deo, est enim creatus Indigena Coeli, et quoque Indigena Mundi, et quatenus est indigena Coeli, est ille spiritualis, at quatenus est indigena Mundi, est ille naturalis, et Spiritualis homo potest cogitare de Deo, et percipere talia quae Dei sunt, et quoque potest amare Deum, et affici illis quae a Deo sunt; ex quibus sequitur, quod possit conjungi Deo. Quod homo possit cogitare de Deo, et percipere talia quae Dei sunt, extra omnem dubitationis aleam est, potest enim cogitare de Unitate Dei, de Esse Dei quod est Jehovah, de Immensitate et Aeternitate Dei, de Divino Amore et Divina Sapientia, quae faciunt Essentiam Dei, de Omnipotentia, Omniscientia, et Omnipraesentia Dei; de Domino Salvatore Filio Ipsius, deque Redemptione et Mediatione; tum etiam de Spiritu sancto, et denique de Divina Trinitate; quae omnia sunt Dei, imo sunt Deus; et insuper de Operationibus Dei, quae principaliter sunt Fides et Charitas, praeter plura quae ab illis duabus procedunt. 2] Quod homo non modo possit cogitare de Deo, sed etiam amare Deum, constat ex duobus Ipsius Dei Mandatis, quae ita sonant, Amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua; hoc est Primum et Magnum Mandatum: secundum simile est illi, amabis proximum tuum sicut teipsum, Matth. XXII:35,36,37 2, Deutr. VI:5. Quod homo possit facere praecepta Dei, et quod hoc sit amare Deum, et amari a Deo, constat ex his, Jesus dixit, qui habet praecepta mea, et facit illa, ille est qui amat Me; qui 3 vero amat Me, amabitur a Patre meo, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Meipsum, Joh. XIV:21. 3] Praeterea, quid Fides aliud, quam conjunctio cum Deo per vera, quae intellectus et inde cogitationis sunt; et quid Amor nisi conjunctio cum Deo per bona quae voluntatis et inde affectionis sunt. Conjunctio Dei cum homine est Conjunctio spiritualis4 in naturali; et Conjunctio hominis cum Deo, est conjunctio naturalis a spirituali. Propter hanc Conjunctionem ut finem, Homo creatus est Indigena Coeli, et simul Mundi; ut Indigena Coeli est ille spiritualis, ac ut Indigena Mundi est ille naturalis: si itaque Homo fit Spiritualis rationalis et simul Spiritualis moralis, est ille conjunctus Deo, et per conjunctionem est illi salus et vita aeterna; ast vero si homo est modo naturalis rationalis et quoque naturalis moralis, est quidem conjunctio Dei cum illo, sed non conjunctio illius cum Deo, inde illi est mors spiritualis, quae in se spectata est vita naturalis absque spirituali; est enim spirituale, in quo vita Dei est, apud illum exstinctum.
1 Prima editio: CONJUNSTIO
2 Sic Schmidt, sed 22:37-39 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica
3 Prima editio: que
4 Prima editio: spriritualis

370. 1] II: QUOD NON DABILIS SIT CONJUNCTIO CUM DEO PATRE, SED CUM DOMINO ET PER IPSUM CUM DEO PATRE; hoc Scriptura docet, et Ratio videt: Scriptura docet, quod Deus Pater nusquam visus et auditus sit, et quod nec videri et audiri possit, proinde non aliquid ex Se, qualis est in suo Esse et in sua Essentia, apud hominem operari; dicit enim Dominus, Deum1 nemo vidit quis, nisi qui est apud Patrem, Ille vidit Patrem, Joh. VI:46. Non Patrem quisquam cognoscit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare, Matth. XI:27. Non vocem Patris audivistis unquam, neque speciem Ipsius vidistis, Joh. V:37; causa est, quia Ipse in omnium Primis et Principiis est, ita eminentissime super omnem sphaeram mentis humanae; est enim in Primis et Principiis2 omnium Sapientiae et omnium Amoris, cum quibus homini nulla conjunctio dabilis est; quare si Ipse accederet ad hominem, aut homo ad Ipsum, homo consumeretur et colliquesceret, sicut lignum in foco magni speculi caustici, aut potius sicut simulachrum conjectum in ipsum Solem; quare dictum est Mosi, qui cupivit videre Deum, Quod homo non possit3 videre Ipsum et vivere, Exod. XXXIII:20. 2] Quod autem Deus Pater conjungatur per Dominum, constat ex mox allatis, quod4 non Pater, sed Unigenitus Filius, qui in sinu Patris est et vidit Patrem, illa quae Dei et a Deo sunt, exposuerit et revelaverit; et insuper ex his, In die illo cognoscetis, quod Ego in Patre meo, et vos in Me et Ego in vobis, Joh. XIV:20. Ego gloriam, quam dedisti Mihi, dedi illis, ut sint unum, sicut nos unum sumus, Ego in illis, et Tu in Me, Joh. XVII:22,23,26. Jesus dixit, Ego sum Via, Veritas, et Vita, nemo venit ad Patrem, nisi per Me: et tunc Philippus voluit videre Patrem, cui Dominus respondit, Qui Me videt, etiam Patrem videt, et qui5 me cognoscit etiam Patrem cognoscit, Joh. XIV:6,7, seq., et alibi, Qui videt Me, videt Ipsum qui misit Me, Joh. XII:45. Ac insuper dicit, Quod sit Janua, et quod qui per Ipsum ingreditur, salvetur, et quod qui ascendit aliunde, sit fur et latro, Joh. X:1,9. Et quoque dicit, quod qui non manet in Me, ejicietur foras, et sicut palmes arefactus in ignem conjicietur, Joh. XV:6. 3] Causa est, quia Dominus noster Salvator, est Ipse Jehovah Pater in Forma humana; Jehovah enim descendit, et Homo factus est, ut accedere posset ad hominem, et homo ad Ipsum, et sic fieret conjunctio, et per conjunctionem homini salus et vita aeterna; quando enim Deus factus est Homo, et sic quoque factus Homo Deus, tunc accommodatus6 ad hominem potuit accedere, et ei conjungi ut Deus Homo et Homo Deus. Sunt tria quae sequuntur ordine, ACCOMMODATIO, APPLICATIO, et CONJUNCTIO; Accommodatio erit, antequam datur Applicatio, atque Accommodatio et simul Applicatio, antequam datur Conjunctio; Accommodatio a parte Dei fuit, quod factus sit Homo; Applicatio a parte Dei est perpetua, quantum homo se applicat vicissim; et sicut hoc fit, etiam fit Conjunctio. Haec tria sequuntur7 et procedunt in suo ordine, in omnibus et singulis, quae unum fiunt et coexistunt.
1 Nisi legeris Patrem, sic Schmidt, in margine exemplaris scriptoris, et alibi.
2 Prima editio: Principus
3 Prima editio: poffit
4 Prima editio: Quod
5 Prima editio: qai
6 Prima editio: accomodatus
7 Prima editio: sequntur

371.1 1] III. QUOD CONJUNCTIO CUM DOMINO SIT RECIPROCA, QUAE2 EST QUOD DOMINUS SIT IN HOMINE ET HOMO IN DOMINO. Quod Conjunctio sit reciproca, Scriptura docet, et quoque Ratio videt: Dominus de sua Conjunctione cum suo Patre, docet quod sit reciproca, nam dicit ad Philippum, Nonne credis, quod Ego in Patre et Pater in Me sit; credite Mihi quod Ego in Patre, et Pater in Me sit, Joh. XIV:10,11. Ut cognoscatis et credatis, quod Pater in Me sit et Ego in Patre, Joh. X:38. Jesus dixit, Pater venit hora; glorifica Filium tuum, ut etiam Filius tuus glorificet Te, Joh. XVII3:1. Pater omnia Mea Tua sunt, et omnia Tua Mea, Joh. XVII:10. Simile dicit Dominus de Conjunctione sua cum4 homine, videlicet quod sit reciproca; dicit enim, Manete in Me et Ego in vobis; qui MANET IN ME ET EGO IN ILLO, is fert fructum multum, Joh. XV:4,5. Qui manducat meam Carnem et bibit meum Sanguinem, IN ME MANET ET EGO IN ILLO, Joh. VI:56. In die illo cognoscetis, quod Ego in Patre meo, ET VOS IN ME ET EGO IN VOBIS, Joh. XIV:20. Qui mandata Christi facit, in IPSO MANET ET IPSE IN ILLO, I Joh. III:24, Cap. IV:13. Quisquis confessus fuerit, quod Jesus5 sit Filius Dei, DEUS IN ILLO MANET ET ILLE IN DEO, 1 Joh IV:15. Qui audit vocem meam, et aperit januam, ad illum ingrediar, et COENABO CUM ILLO, ET ILLE MECUM, Apoc. III:20. 2] Ex perspicuis his effatis evidens est, quod Conjunctio Domini et hominis sit reciproca, et quia est reciproca, sequitur omnino, quod homo se conjungere debeat cum Domino, ut Dominus se conjungat cum illo; et quod alioquin non fiat conjunctio, sed recessio et inde separatio, verum haec non a parte Domini, sed a parte hominis. Ut reciproca haec conjunctio sit, data est homini Libera Electio, ex qua potest ingredi viam ad Coelum, aut viam ad Infernum; ex hoc Libero dato homini profluit ejus reciprocum, quod possit se conjungere cum Domino, et quod possit se conjungere cum diabolo; sed Libertas illa, qualis est, et propter quam causam data est homini, in sequentibus, ubi de Libero Arbitrio6, de Poenitentia, de Reformatione et Regeneratione, deque Imputatione, transigendum est, illustrabitur. 3] Dolendum est, quod Conjunctio reciproca Domini et hominis, tametsi in Verbo tam clare exstat, usque in Ecclesia Christiana ignota sit; quod ignota sit,7 est propter Hypothetica de Fide et de Libero Arbitrio; Hypothetica de Fide sunt, Quod Fides donetur praeter quod homo ad illam capessendam quicquam8 conferat, neque ad illam recipiendam se accommodet et applicet plus quam truncus: Hypothetica de Libero Arbitrio sunt, quod homini ne quidem granum Liberi arbitrii in spiritualibus sit. Sed ne Conjunctio reciproca Domini et hominis, ex qua salus generis humani pendet, diutius lateat ignota, ipsa necessitas injungit, ut detegatur, quod non melius fieri potest, quam per Exempla, quia haec illustrant. 4] Sunt duae Reciprocationes, per quas fit9 Conjunctio; una est ALTERNA, et altera est MUTUA; ALTERNA reciprocatio, per quam conjunctio fit, illustrari potest per animationes pulmonis; homo attrahit aerem, et per id dilatat Thoracem, et mox attractum aerem remittit, et per id comprimit Thoracem; attractio illa et inde dilatatio fit media incumbentia aeris secundum columnam suam, at remissio illa et inde compressio, fit mediis costis ex vi musculorum; talis reciproca conjunctio est aeris et pulmonis, ex qua pendet vita sensuum et motuum totius corporis; nam cessante respiratione fit duorum illorum deliquium. 5] Conjunctio reciproca, quae fit per alterna, illustrari etiam potest per conjunctionem cordis cum pulmone et pulmonis cum corde; cor e dextro suo thalamo infundit sanguinem in pulmonem, et pulmo refundit illum in sinistrum thalamum cordis, ita fit haec conjunctio reciproca, ex qua vita totius corporis prorsus pendet. Similis Conjunctio est sanguinis cum corde, et vicissim, sanguis totius corporis per venas influit in cor, et e corde per arterias effluit in totum corpus, actio et reactio faciunt hanc conjunctionem. Similis actio et reactio, per quam perstat conjunctio, est inter embryonem et uterum matris. 6] Sed talis conjunctio reciproca non est Domini et hominis, sed est conjunctio mutua, quae non fit per actus et reactus, sed per cooperationes, Dominus enim agit, et homo recipit actionem a Domino, et operatur sicut a se, imo ex se a Domino; haec operatio hominis a Domino imputatur ei ut ejus, quoniam a Domino in Libero arbitrio jugiter tenetur; Liberum arbitrium inde resultans est, quod possit velle et quod possit cogitare a Domino, hoc est, ex Verbo, et quoque quod possit velle et cogitare ex diabolo, hoc est, contra Dominum et Verbum; hoc Liberum dat Dominus homini, ut possit reciproce se conjungere, et per conjunctionem vita et beatitudine aeterna donari, nam haec absque reciproca conjunctione non dabilis est. 7] Reciproca haec Conjunctio, quae est mutua, etiam illustrari potest per varia in homine et in Mundo; talis conjunctio est animae et corporis apud unumquemvis hominem; talis conjunctio est voluntatis et actionis, et talis est cogitationis et loquelae; et talis est duorum oculorum inter se, et duarum aurium inter se, et duarum narium inter se; quod conjunctio duorum oculorum inter se sit suo modo reciproca, patet a Nervo optico, in quo fibrae ex utroque Cerebro complicantur inter se, et sic complicatae tendunt ad utrumque oculum; simile est cum auribus et naribus. 8] Similis conjunctio reciproca10 mutua est Lucis et Oculi, Soni et Auris, Odoris et Naris, Gustus et Linguae, ac Tactus et Corporis, oculus enim est in luce et lux in oculo, sonus est in aure et auris in sono, odor est in nare et naris est in odore, gustus est in lingua11 et lingua in gustu, ac tactus est in corpore et corpus in tactu. Conjunctio haec reciproca comparari etiam potest cum conjunctione Equi et Currus, Bovis et Aratri, Rotae et Machinae, Veli et Venti, Tibiae et Aeris; in summa, talis conjunctio reciproca est Finis et Causae, et talis est Causae et Effectus; sed haec et illa singulatim exponere12, non vacat, quia est plurium membranarum opus.
1 Prima editio: 371:
2 Prima editio: quae
3 Prima editio: XVI
4 Prima editio: um
5 Sic VCR 342,368,379. Prima editio: Christus
6 Prima editio: Adbitrio
7 Prima editio: fit
8 Prima editio: quisquam
9 Prima editio: sit
10 Prima editio: reeiproca
11 Prima editio: linqua
12 Prima editio: exponerc

372. 1] IV: QUOD HAEC RECIPROCA CONJUNCTIO DOMINI ET HOMINIS SIT PER CHARITATEM ET FIDEM. Hodie scitur, quod Ecclesia faciat1 Corpus Christi, et quod unusquisque, in quo Ecclesiae est, sit in aliquo Membro istius Corporis, secundum Paulum, Ephes. I:23 2, I Cor. XII:27, Rom. XII:4,5. Sed quid Corpus Christi, nisi Divinum Bonum et Divinum Verum; hoc intelligitur per Domini verba apud Johannem, Qui manducat meam Carnem et bibit meum Sanguinem, in Me manet et Ego in illo, Cap. VI:56; per Carnem Domini ut et per Panem, intelligitur Divinum Bonum, et per Sanguinem Ipsius ut et per Vinum, intelligitur Divinum Verum; quod haec intelligantur, videbitur in Capite de SANCTA COENA; 2] inde sequitur, quod quantum homo in Bonis charitatis et in Veris fidei est, tantum sit in Domino et Dominus in illo; conjunctio enim cum Domino est Conjunctio spiritualis, et conjunctio spiritualis unice fit per Charitatem et Fidem. Quod Conjunctio Domini et Ecclesiae, et inde Boni et Veri, sit in omnibus et singulis Verbi, in Capite de SCRIPTURA SACRA n. 248 ad 253, ostensum est; et quia Charitas est Bonum, et Fides est Verum, est ubivis in Verbo Conjunctio charitatis et fidei. Ex his nunc sequitur, QUOD DOMINUS SIT CHARITAS ET FIDES IN HOMINE, ET QUOD HOMO SIT CHARITAS ET FIDES IN DOMINO; est enim Dominus Charitas et Fides spiritualis in Charitate et Fide naturali hominis, et Homo est Charitas et fides naturalis a spirituali Domini, quae conjunctae faciunt Charitatem et Fidem spiritualem naturalem.
1 Prima editio: faeiat
2 Prima editio: 24


373. VIII.

Quod Charitas et Fides simul sint in Operibus1 bonis.

1] In omni Opere quod procedit ab homine, est homo totus quantus et qualis2 est quoad animum seu qualis essentialiter est; per animum intelligitur ejus amoris affectio et inde cogitatio; hae formant ejus naturam, in genere ejus Vitam; si opera ita intuemur, sunt illa sicut specula hominis: hoc illustrari potest per simile apud bestias et feras; bestia est bestia, ac fera est fera, in omni suo3 actu; lupus est lupus in omni suo, tigris est tigris in omni suo, vulpis est vulpis in omni suo, et leo est leo in omni suo, pariter ovis et haedus in omnibus suis; similiter homo, sed hic talis est, qualis est in Interno suo homine; si in hoc est sicut lupus aut sicut vulpis, est omne ejus opus interius lupinum et vulpinum, vicissim si est sicut ovis aut agnus; sed quod talis sit in omni suo opere, non patet in externo ejus homine, quia hic versatilis est circum Internum, sed usque intus in hoc latet; dicit Dominus, Bonus homo ex bono thesauro cordis sui profert bonum, et pravus homo ex pravo thesauro cordis sui profert pravum, Luc. VI:45, tum etiam, Omnis Arbor ex proprio fructu cognoscitur; non ex spinis colligunt ficus, neque ex rubo vindemiant uvam, Luc. VI:44. 2] Quod homo talis sit in omnibus et singulis quae procedunt ab ipso, qualis est in Interno suo homine, hoc ad vivum se apud illum manifestat post mortem, quoniam ille tunc vivit Internus homo, et non amplius Externus. Quod bonum sit in homine, et quod omne opus quod procedit ex illo sit bonum, quando Dominus, Charitas et Fides in Interno ejus homine resident, in hac serie demonstrabitur. I. Quod Charitas sit bene velle, et quod bona Opera sint ex bene velle bene facere. II: Quod Charitas et Fides sint modo res mentales et caducae, nisi, dum fieri potest, determinentur in Opera, et in illis coexistant. III. Quod sola Charitas non producat bona opera, et minus adhuc sola Fides, sed quod Charitas et Fides simul. Sed de his singulatim.
1 Prima editio: Operihus
2 quantus et qualis ubi in prima editione quantus qualis
3 Prima editio: sao

374. 1] I. QUOD CHARITAS SIT BENE VELLE, ET QUOD BONA OPERA SINT BENE FACERE EX BENE VELLE. Charitas et Opera inter se distincta sunt, sicut Voluntas et Actio, ac sicut Mentis affectio et Corporis operatio, proinde etiam sicut Internus homo et Externus, et hi inter se sunt sicut Causa et Effectus, quoniam omnium causae formantur in Interno homine, et omnes effectus fiunt inde in Externo, quapropter Charitas, quia est Interni hominis est bene velle, et Opera, quia sunt Externi hominis, sunt benefacere ex bene velle. 2] Sed usque infinita diversitas est inter unius bene velle et alterius, omne enim id creditur aut apparet profluere ex bene velle seu benevolentia, quod ab aliquo ad alterius favorem; sed usque non scitur, num benefacta sunt ex charitate, minus ex qua charitate, genuina vel spuria; infinita illa diversitas inter benevelle unius et alterius, trahit originem a Fine, Intentione, et inde Proposito; haec intus in Voluntate beneagendi latent; qualitas cujusvis voluntatis inde est; ac voluntas quaerit media et modos perveniendi ad fines suos, qui sunt effectus, in Intellectu, et inibi se mittit in lucem, ut non modo videat rationes, sed etiam ansas quando et quomodo se determinatura est in actus, et sic productura suos effectus, qui sunt opera, et simul in Intellectu se mittit in potentiam agendi; ex quibus sequitur, quod Opera sint essentialiter Voluntatis, formaliter Intellectus, et actualiter Corporis, ita Charitas descendit in bona Opera. 3] Haec illustrari possunt per comparationem cum arbore; ipse Homo quoad omnia ejus est sicut Arbor; in hujus semine latet tanquam finis, intentio et propositum producendi fructus; in his Semen correspondet Voluntati apud hominem, in qua tria illa sunt, ut dictum est; deinde Semen ex interioribus suis pullulat e terra, et induit se ramis, frondibus et foliis, et sic parat sibi media ad fines, qui sunt fructus; in his correspondet Arbor Intellectui apud hominem; et denique dum tempus instat, et datur copia determinationis, efflorescit, et producit fructus; in his correspondet Arbor bonis Operibus apud hominem; quae quod sint essentialiter seminis, formaliter frondium et foliorum, et actualiter ligni arboris, patet. 4] Hoc etiam illustrari potest per comparationem cum Templo; Homo est Templum Dei secundum Paulum, I Cor. III:16,17, II Cor. VI:16, Ephes. II:21,22; finis, intentio et propositum sunt homini, ut Templo Dei, salus et vita aeterna; in his correspondentia est cum voluntate, in qua tria illa sunt; postea haurit doctrinalia fidei et charitatis ex parentibus, magistris et praedicatoribus, et cum sui judicii fit, ex Verbo et ex Libris dogmaticis, quae omnia sunt media ad finem; in his correspondentia est cum Intellectu; denique fit determinatio in usus secundum doctrinalia ut media, quae fit per actus corporis, qui vocantur bona opera; ita Finis per Causas medias producit Effectus, qui essentialiter sunt finis, formaliter doctrinalium Ecclesiae, et actualiter usuum: ita fit homo Templum Dei.
375. 1] II: QUOD CHARITAS ET FIDES SINT MODO RES MENTALES ET CADUCAE, NISI, DUM FIERI POTEST, DETERMINENTUR IN OPERA, ET IN ILLIS COEXISTANT. Estne homini Caput et Corpus, et conjunctio illorum per Cervicem; estne in Capite Mens quae vult et cogitat, et in Corpore potentia, quae facit et exsequitur; si itaque homo solum bene vellet, seu cogitaret ex Charitate, et non benefaceret, et ageret usus inde, foretne homo sicut solum Caput et sic sicut sola Mens, quae sola absque corpore non subsistere possunt; quis inde non videt, quod Charitas et Fides non sint charitas et fides, dum solum in1 capite et ejus mente sunt, et non in corpore; sunt enim tunc sicut aves volantes in aere absque aliqua sede super terra; et quoque sicut aves impraegnatae ovis absque nidis, ex quibus ova elaberentur in aerem, aut super ramusculum alicujus2 arboris, ac deciderent in terram, et cassarentur. 2] Non datur aliquid in Mente, cui non correspondet aliquid in corpore, et hoc quod correspondet, vocari potest illius corporatura, quare Charitas et Fides dum solum in mente sunt; non sunt incorporatae homini, et tunc assimilari possunt homini aereo, qui dicitur Larva, qualis a veteribus picta est Fama cum lauru circum caput, et cornucopia in manu; qui quia tales Larvae sunt, et usque possunt cogitare, non possunt non exagitari ex phantasiis, quod etiam fit per ratiocinia ex variis sophisticis, vix aliter quam cannae palustres ex Vento, sub quibus in fundo jacent conchae, et in superficie crocitant ranae; quis non videre potest quod talia fiant, dum modo sciunt aliqua ex Verbo de Charitate et Fide, et non faciunt illa; dicit etiam Dominus, OMNIS QUI AUDIT VERBA MEA, ET FACIT ILLA, comparabo viro prudenti, qui aedificavit domum suam super petra; at OMNIS AUDIENS VERBA MEA ET NON FACIENS ILLA, comparabitur3 viro stulto, qui aedificavit domum suam super arena, aut super humo absque fundamento, Matth. VII:24,26, Luc. VI:47,48,49. Charitas et Fides cum illarum ideis factitiis, dum homo non operatur illas, comparari etiam possunt cum papilionibus in aere, quos ad visos passer advolat et deglutit; dicit etiam Dominus, Exivit seminans ad seminandum, et alia ceciderunt super viam duram, et venerunt Aves et comederunt ea, Matth. XIII:3,4.
1 Prima editio: et [symbol]
2 ramusculum alicujus ubi in prima editione ramasculum alieujus
3 Prima editio: camparabitue

376. 1] Quod Charitas et Fides nihil conducant homini, dum solum in ejus corporis haemisphaerio, hoc est, in ejus Capite, haerent, et non firmata sunt in operibus, constat ex mille locis in Verbo, e quibus solum haec afferam, Omnis Arbor, quae non FACIT FRUCTUM BONUM, exscinditur et in ignem conjicitur, Matth. VII:19,20,21. Ille qui in terram bonam seminatus est, hic est qui Verbum audit et attendit, ET FRUCTUM FERT ET FACIT; cum haec dixit Jesus, exclamabat, dicens1, qui habet aures ad audiendum, audiat, Matth. XIII:3 ad 9,23 2. Jesus dixit, Mater mea, et fratres mei hi sunt, qui audiunt Verbum Dei et FACIUNT ILLUD, Luc. VIII:21. Scimus quod peccatores Deus non audiat, sed si quis Deum colit, et VOLUNTATEM EJUS FACIT, hunc audit3, Joh. IX:31. Si haec scitis4, beati estis si FECERITIS ILLA, Joh. XIII:17. Qui habet praecepta mea, et FACIT ILLA, is est qui amat Me, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Me Ipsum, et ad illum veniam, et mansionem apud illum faciam, Joh. XIV:15 ad 21,23 5. In6 hoc glorificatus7 est Pater meus, ut FRUCTUM MULTUM FERATIS, Joh. XV:8 8. Non auditores Legis justificantur a Deo9, sed factores Legis, Rom. II:13, Jac. I:22. Deus in die irae et justi judicii, reddet unicuique SECUNDUM OPERA EJUS, Rom. II:5,6. Omnes nos manifestari oportet coram Tribunali Christi, ut reportet quilibet ea, QUAE PER CORPUS PROUT ILLA FECIT10, sive bonum sive malum, II. Cor. V:10. Venturus est Filius hominis in gloria Patris sui, et tunc REDDET UNICUIQUE SECUNDUM FACTA EJUS, Matth. XVI:27. Audivi vocem e Coelo dicentem, beati mortui, qui in Domino moriuntur a nunc; dicit Spiritus, ut requiescant ex laboribus suis, OPERA ILLORUM SEQUUNTUR CUM ILLIS, Apoc. XIV:13. Liber apertus est qui est vitae, et judicati sunt mortui juxta ea quae11 scripta in libro, OMNES SECUNDUM OPERA ILLORUM, Apoc12. XX:12,13. Ecce venio cito, et merces mea Mecum, ut dem unicuique SECUNDUM OPUS EJUS, Apoc. XXII:12. Jehovah, cujus oculi aperti sunt super omnes13 vias hominum, ad dandum cuivis secundum vias ejus, et SECUNDUM FRUCTUM OPERUM EJUS, Jerem. XXXII14:19. Visitabo15 secundum vias ejus, et OPERA EJUS RETRIBUAM ILLI, Hosch. IV:9. Jehovah juxta vias nostras, et JUXTA OPERA NOSTRA FACIT NOBISCUM, Sach. I:6, praeter in millenis aliis locis. 2] Ex his constare potest, quod Charitas et Fides non sint charitas et fides priusquam in Operibus sunt, et quod si modo supra Opera sunt in Expanso, seu in Mente, sint sicut imagines Tabernaculi16 aut Templi in aere, quae non sunt nisi Meteora, et disparantur a seipsis: et quod sint sicut Picturae super charta, quas blattae consumunt: ut et quod sint sicut Habitacula super Tecto, ubi non cubile, et non in domo. Ex his nunc videri potest, quod Charitas et Fides sint res caducae, dum solum sunt mentales, nisi, dum fieri potest, determinentur in Opera, et in illis coexistant.
1 Prima editio: divens
2 Prima editio: Matth: XIII: ad 9, 23.
3 Prima editio: hunc audit (absque italicis)
4 Prima editio: scitus
5 Prima editio: Joh. XIV:14,15 ad 21.
6 Prima editio: Ia
7 Prima editio: giorificatus
8 Sic Rose. Prima editio: Joh. XV:15,16. Worcester: (Joh. XV: 8, 16.)
9 Prima editio: deo
10 Prima editio: EECIT
11 Prima editio: qui
12 Prima editio: Apc.
13 Prima editio: ommes
14 Prima editio: XXXI
15 Prima editio: Vifitabo
16 Prima editio: Tabernacali

377. 1] III. QUOD SOLA CHARITAS NON PRODUCAT1 BONA OPERA, MINUS ADHUC SOLA FIDES, SED QUOD CHARITAS ET FIDES SIMUL; causa est quia Charitas absque fide non est2 charitas, neque Fides absque charitate est fides, ut supra n. 355 ad 358, ostensum est, quare solitaria Charitas non datur, nec solitaria Fides, inde nec dici potest, quod Charitas per se aliqua bona opera producat, nec quod Fides per se; hoc simile est, quemadmodum cum Voluntate et Intellectu; solitaria Voluntas non datur, quare nec aliquid producit, neque solitarius Intellectus3 datur, nec aliquid producit, sed omnis productio fit ab utroque simul, et fit ab Intellectu ex Voluntate; quod hoc simile sit, est quia Voluntas est habitaculum charitatis4, ac Intellectus est habitaculum fidei; dicitur, quod adhuc minus sola Fides, est quia Fides est Veritas, et ejus operatio est facere Veritates, et hae illuminant charitatem et ejus exercitia5; quod illuminent, docet Dominus, dicendo, QUI FACIT VERITATEM, VENIT AD LUCEM, ut manifestentur ejus Opera, quoniam in Deo facta sunt, Joh. III:21; quare dum homo facit bona opera secundum veritates, facit illa in luce, hoc est, intelligenter et sapienter. 2] Conjunctio Charitatis6 et Fidei7 est sicut conjugium mariti et uxoris; ex marito ut patre et ex uxore ut matre nascuntur omnes proles naturales; similiter8 ex Charitate ut patre et ex fide ut matre nascuntur omnes proles spirituales, quae sunt cognitiones boni et veri; ex his cognoscitur generatio familiarum spiritualium; etiam in Verbo in spirituali sensu per Maritum et Patrem significatur Bonum Charitatis, ac per Uxorem et Matrem Verum fidei; ex his etiam patet, quod non sola Charitas nec sola Fides producere possit bona opera, sicut non solus maritus nec sola Uxor aliquas proles. Veritates fidei non modo illuminant charitatem, sed etiam qualificant illam, ac insuper nutriunt illam, quare homo qui charitatem9 habet et non veritates fidei, est sicut ambulans in Horto tempore noctis, et arripit fructus ex arboribus, et nescit num sint boni usus aut mali usus. Quoniam veritates fidei non modo charitatem illuminant, sed etiam hanc qualificant, ut dictum est, sequitur quod charitas absque veritatibus fidei sit sicut fructus absque succo, sicut10 torrida ficus, ac sicut uva postquam ex illa vinum est expressum: quoniam veritates nutriunt fidem, ut quoque dictum est, sequitur, quod si charitas est absque veritatibus fidei, non alia ei nutritio sit, quam est homini ex esu panis adusti et simul potu aquae immundae ex quodam stagno.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: et [symbol]
3 Sic Errores Typographici
4 Prima editio: eharitatis
5 Prima editio: excercitia
6 Conjunctio Charitatis ubi in prima editione CogjunctioCharitatis
7 Prima editio: Fides
8 Prima editio: simillter
9 Prima editio: eharitatem
10 Prima editio: sieut


378. IX.

Quod sit Fides vera, Fides spuria, et Fides hypocritica.

1] Ecclesia Christiana ab incunabulis suis incepit a schismatibus et haeresibus infestari ac discindi, et successu temporis lacerari et dilaniari, vix aliter quam sicut legitur de homine, qui descendit a Hierosolyma1 Jerichuntem, a latronibus circumdatus2 est, qui postquam exuerunt illum, et plagas inflixerunt, reliquerunt illum semimortuum, Luc. X:30; unde factum est sicut legitur de Ecclesia illa apud Danielem, Tandem super avem abominationum desolatio, et usque ad consummationem et decisum, stillabit super devastationem, Cap. IX:27; et secundum haec a Domino, Tunc veniet finis, cum videritis abominationem desolationis praedictam a Daniele Propheta, Matth. XXIV:14,15. Sors ejus comparari potest cum Navi mercibus3 maximi pretii onusta, quae a portu dum exivit, illico agitata est procellis, et post paulo in mari facta naufraga subsidit, et tunc merces ejus partim corruptae ab aquis, et partim distractae a piscibus. 2] Quod Ecclesia Christiana ab Infantia sua ita vexata et discissa fuerit, constat ex Historia Ecclesiastica, ut quod ipso tempore Apostolorum a SIMONE, qui fuit4 gente Samaritanus, et arte Magus, de quo in act. Apost. Cap. VIII:9, seq; et quoque ab HYMENAEO ET PHILETO, qui memorantur a Paulo in Epist. ad Timotheum; ut et a NICOLAO, a quo Nicolaitae ita dicti, qui nominantur Apoc. II. 6, et Act.5 VI:5, praeter a CORINTHO. Post Apostolorum tempora insurrexerunt plures alii, ut MARCIONITAE6, NOETIANI7, VALENTINIANI, ENCRATITAE, CATAPHRYGES, QUARTODECIMANI8, ALOGIANI, CATHARI, ORIGENISTAE seu ADAMANTINI, SABELLIANI, SAMOSATENI9, MANICHAEI, MELETIANI, et demum ARIANI.10 Post horum tempora etiam phalanges Haeresiarcharum Ecclesiam invaserunt, ut11 DONATISTAE, PHOTINIANI, ACATIANI seu SEMIARIANI, EUNOMIANI, MACEDONIANI, NESTORIANI, PRAEDESTINATIANI, PAPAEI, ZWINGLIANI, ANABAPTISTAE, SWENCKFELDIANI, SYNERGISTAE, SOCINIANI, ANTITRINITARII12, QUAQUERI, HEERRENHUTERI, praeter alias plures; et tandem his praevaluerunt, LUTHERUS, MELANCHTON, ET CALVINUS, quorum dogmata hodie regnant. 3] Causae tot discidiorum et seditionum in Ecclesia sunt principaliter tres; PRIMA, quod Divina Trinitas non intellecta sit: SECUNDA, quod non aliqua justa cognitio Domini fuerit: TERTIA, quod Passio crucis pro ipsa Redemptione assumta sit; dum haec13 Tria ignorantur, quae tamen sunt ipsa Essentialia Fidei, ex qua Ecclesia est et nominatur Ecclesia14, non potest aliter, quam quod omnia ejus in sinistrum et diversum traherentur, et tandem in oppositum, et cum ibi est, usque15 credere quod sit in vera Fide in Deum, et in Fide omnium Veritatum Dei: cum his simile est sicut cum illis, qui velant oculos peniculamento, et sic in phantasia sua gradiuntur recta via, et tamen gressus post gressus obliquant, et flectunt tandem in oppositum16, ubi caverna, in quam cadunt. Sed homo Ecclesiae non aliter potest ab erratico suo reduci in viam veri, quam per quod sciat, quid Fides vera, quid Fides spuria, et quid Fides hypocritica, quare demonstrabitur: I. Quod Fides vera sit unica, et quod sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum, et quod sit apud illos qui credunt Ipsum esse Filium Dei, Deum Coeli et Terrae, ac unum cum Patre. II. Quod Fides spuria sit omnis Fides, quae recedit a vera, quae est unica, et quod sit apud illos, qui aliunde ascendunt, et Dominum non ut Deum, sed solummodo ut Hominem spectant. III. Quod Fides hypocritica sit nulla fides.
1 Prima editio: Hierosolyna
2 Prima editio: circundatus
3 Prima editio: mereibus
4 Prima editio: suit
5 Prima editio: Actor.
6 Prima editio: MARCIONITAE.
7 Prima editio: Noetiani
8 Prima editio: QUARTO DECIMANI
9 Prima editio: SAMOSATENI
10 Prima editio: ARIANI,
11 Prima editio: ur
12 Prima editio: ANTETRINITARII
13 Prima editio: hac
14 Prima editio: Eeclesia
15 Prima editio: usqus
16 Prima editio: opppsitum

379. 1] I. QUOD FIDES VERA SIT UNICA, ET QUOD SIT IN DOMINUM DEUM SALVATOREM JESUM CHRISTUM, ET QUOD SIT APUD ILLOS, QUI CREDUNT IPSUM ESSE FILIUM DEI, DEUM COELI ET TERRAE, AC UNUM CUM PATRE. Quod Fides vera sit unica, est quia fides est veritas, ac veritas non potest confringi et bissecari, ut pars ejus vergat ad sinistrum et pars ad dextrum, et maneat sua veritas: Fides in communi sensu constat ex innumeris veritatibus, est enim complexus illarum, sed innumerae illae faciunt sicut unum Corpus, et in illo Corpore sunt Veritates, quae faciunt membra ejus, quaedam faciunt membra quae pendent a pectore, ut brachia et manus, quaedam quae pendent a lumbis, ut pedes et plantae; veritates autem interiores faciunt Caput, et veritates quae proxime inde procedunt, faciunt Sensoria quae in facie sunt; quod Veritates interiores faciant Caput, est quia dum nominatur Interius, intelligitur etiam Superius, nam in Mundo spirituali omnia interiora sunt etiam superiora, ita est cum tribus Coelis ibi; hujus Corporis et omnium ejus membrorum Anima et Vita, est Dominus Deus Salvator, inde est, quod Ecclesia a Paulo vocata sit Corpus Christi, et quod homines Ecclesiae secundum status charitatis et fidei apud illos faciant membra ejus; quod Fides vera sit unica, etiam docet Paulus ita, Est1 unum Corpus et unus Spiritus, unus Dominus, UNA FIDES, unum Baptisma, unus Deus; dedit opus ministerii in aedificationem CORPORIS CHRISTI, usque dum perveniamus omnes in UNITATEM FIDEI, et cognitionem Filii Dei, et vitam perfectam in mensuram aetatis plenitudinis Christi, ad Ephes. IV:4,5,6,12,13. Quod fides Vera, quae est unica, sit in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum, supra n. 337, 338, 339, plene ostensum est. 2] Quod autem Fides vera sit apud illos qui credunt Dominum esse Filium Dei, causa est, quia illi etiam credunt quod sit Deus, et fides non est fides nisi in Deum; quod hoc fidei sit primarium omnium veritatum quae ingrediuntur Fidem, et formant illam, constat ex Domini Verbis ad Petrum, cum dixit, TU ES CHRISTUS, FILIUS DEI VIVENTIS; beatus es Simon: tibi dico, super hac Petra aedificabo Ecclesiam meam, et portae Inferni non2 praevalebunt illi, Matth. XVI:16,17,18;3 per Petram hic, ut alibi in Verbo, intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, et quoque Divinum Verum a Domino; quod hoc Verum sit Primarium, et sicut diadema super capite, et sicut sceptrum in manu Corporis Christi, constat ex verbis Domini, quod super illam Petram aedificaturus sit Ecclesiam suam, et quod portae Inferni non praevaliturae sint illi: quod hoc fidei tale sit, constat etiam ex his apud Johannem, Quisquis confessus fuerit, quod Jesus sit Filius Dei, Deus in eo manet,et ille in Deo, I Epist.4 IV:15. 3] Praeter hoc Characteristicon quod sint in vera fide quae unica, est etiam alterum, quod credant Dominum esse Deum Coeli et Terrae, hoc sequitur ex priori, quod sit Filius Dei, et ex his, Quod in Ipso sit omnis plenitudo Divinitatis, Coloss. II:9. Quod sit Deus Coeli et Terrae, Matth. XXVII:18. Quod omnia Patris Ipsius sint, Joh. III:35, Cap. XVI:15. Tertium indicium, quod illi qui credunt in Dominum, sint interius in fide in Ipsum5, ita in vera fide quae unica, sit quod credant6 quod Dominus sit unum cum Deo Patre; quod unus sit cum Deo Patre, et quod sit ipse Pater in Humano, plene ostensum est in Capite de Domino et Redemptione, et evidenter constat ab Ipsius Domini verbis, Quod Pater et Ipse unum sint, Joh. X:30. Quod Pater in Ipso et Ipse in Patre sit, Joh. X:38, Cap.7 XIV:10,11. Quod dixerit ad Discipulos, quod a nunc viderint et cognoverint Patrem, et quod aspexerit Philippum, et dixerit, quod nunc videat et cognoscat Patrem, Joh. XIV:7, seq. 4] Quod haec Tria sint Testimonia Characteristica, quod sint in fide in Dominum, ita in vera fide quae est unica, est quia non omnes illi qui adeunt Dominum, in fide in Ipsum sunt, vera enim fides est interna et simul externa; illi apud quos tres illae pretiositates fidei sunt, tam in internis illius fidei quam in externis ejus sunt, ita est illa non modo thesaurus in corde illorum, sed etiam cimelium in ore illorum; aliter apud illos, qui non agnoscunt Ipsum Deum Coeli et Terrae, et non Unum cum Patre; hi interius etiam spectant ad alios Deos, quibus est similis potestas, sed quod haec exercenda sit a Filio, aut sicut Vicario, aut sicut qui propter Redemptionem meruit regnare super illos quos redemit; sed hi veram fidem diffringunt per divisionem unitatis Dei, qua diffracta non amplius est fides, sed modo larva fidei, quae naturaliter visa apparet sicut aliqua imago ejus, sed spiritualiter visa fit chimera: quis potest negare, quin vera fides sit in unum Deum, qui est Deus Coeli et Terrae, consequenter in Deum Patrem in forma humana, ita in Dominum. 5] Illi tres Characteres, Testes, et Indices, quod fides in Dominum sit ipsa fides, sunt sicut Lapides lydii, per quos cognoscitur aurum et argentum: et sunt sicut lapides aut manus in viis, qui monstrant viam ad Templum, ubi unus et verus Deus colitur: et sunt sicut lampades super petris in mari, ex quibus navigantes in noctibus sciunt ubi sunt, et quo vento dirigent naves; Primus Character fidei, qui est, quod Dominus sit Filius Dei viventis, est sicut Stella matutina omnibus, qui intrant in Ipsius Ecclesiam.
1 Prima editio: Efl
2 Prima editio: nan
3 Prima editio: Matth. XVI: 16. 17;
4 Prima editio: Epist.
5 Prima editio: Ipsium
6 Prima editio: unica, credant
7 Prima editio: Caq.

380. 1] II. QUOD FIDES SPURIA SIT OMNIS FIDES, QUAE RECEDIT A VERA QUAE EST UNICA, ET QUOD SIT APUD ILLOS, QUI ALIUNDE ASCENDUNT, ET DOMINUM NON UT DEUM SED SOLUMMODO UT HOMINEM SPECTANT. Quod Fides spuria sit omnis fides, quae a vera quae est unica, recedit, ex se patet, nam dum unica est verum, sequitur quod id quod recedit, non sit verum; omne bonum et verum Ecclesiae propagantur a Conjugio Domini et Ecclesiae, ita omne id quod essentialiter est charitas, et essentialiter fides, est ex illo conjugio, at vero quicquid duarum illarum non ex illo est, non est ex toro legitimo, sed illegitimo, ita vel ex toro seu conjugio polygamico, vel ex adulterio; ex polygamico est omnis fides, quae agnoscit Dominum, et adoptat falsa haeresium; et fides ex adulterio est, qui agnoscit tres Dominos unius Ecclesiae, est enim vel sicut foemina meretrix, aut sicut mulier nupta1 uni viro, et locat noctes duobus aliis, et dum cubat cum illis, vocat quemlibet suum virum; inde est, quod fides illarum dicantur spuriae; hos Dominus multis in locis vocat adulteros, et quoque hos intelligit per fures et latrones apud Johannem, Amen dico vobis, qui non ingreditur per Januam in Ovile, SED ASCENDIT ALIUNDE, is est fur et latro: Ego sum Janua, per Me si quis introiverit, salvabitur, Cap. X:1,9; ingredi in Ovile est in Ecclesiam, et quoque est ingredi in Coelum; quod etiam sit in Coelum, est quia unum faciunt, et non aliud2 facit Coelum quam Ecclesia ibi; quapropter quemadmodum Dominus est Sponsus et Maritus Ecclesiae, ita quoque est Sponsus et Maritus Coeli. 2] Explorari et cognosci potest, num Fides sit proles legitima, vel num proles spuria, ex tribus illius indiciis, de quibus supra, quae sunt, Agnitio Domini pro Filio Dei, agnitio Ipsius pro Deo Coeli et Terrae, et agnitio quod unus sit cum Patre, quantum itaque Fides aliqua recedit ab his essentialibus suis, tantum est spuria. Fides spuria et simul adultera3 est apud illos, qui Dominum non ut Deum, sed solummodo ut hominem spectant: Quod ita sit, manifeste patet a binis nefandis Haeresibus, ARIANA et SOCINIANA, quae in Ecclesia Christiana anathematizatae et ex illa excommunicatae sunt, et hoc ideo quia Divinitatem Domini negant, et aliunde ascendunt: sed vereor, quod abominationes illae in communi spiritu hominum Ecclesiae hodie lateant occultatae. Hoc mirabile est, quod quo quis credit se eruditione et judicio praestantiorem aliis, eo pronius arripiat et appropriet sibi ideas de Domino, quod sit Homo et non Deus, et quod quia est Homo non possit esse Deus, et qui illas ideas sibi appropriat, is in sodalitium Arianorum et Socinianorum, qui in Mundo spirituali in Inferno sunt, se infert. 3] Quod communis spiritus hominem Ecclesiae hodie talis sit, est causa, quia apud unumquemvis hominem est spiritus consocius, nam homo absque eo non potest analytice, rationaliter et spiritualiter cogitare, ita non esset homo sed brutum; et quisque homo adsciscit sibi spiritum similem suae voluntatis affectioni et inde intellectus perceptioni; ille qui inducit se in affectiones bonas per veritates ex Verbo et per vitam secundum illas, huic adjungitur Angelus e Coelo, at qui se inducit in affectiones malas per confirmationes falsitatum et per vitam malam, huic se adjungit Spiritus ex Inferno, quo adjuncto, homo plus et plus init sicut fraternitatem cum Satanis, et tunc plus et plus se confirmat in falsis contra vera in Verbo, et in abominatione Ariana et Sociniana contra Dominum; causa est, quia omnes Satanae non sustinent audire aliquod verum ex Verbo, nec nominari Jesum; quae si audiunt, fiunt sicut furiae, discurrunt et blasphemant; et tunc si lux e Coelo influit, praecipites se conjiciunt in cavernas, et in caliginem suam, in qua illis est lux sicut est Noctuis in tenebris, et qualis Felibus in cellis dum insectantur mures: tales fiunt omnes post mortem qui Divinitatem Domini et Sanctitatem Verbi corde et fide negant: Internus illorum homo talis est, utcunque Externus agit Mimum, et mentitur Christianum; quod ita sit, scio, quia vidi et audivi. 4] Omnes qui Dominum ut Redemptorem et Salvatorem honorant solum ore et labiis, at corde et spiritu Ipsum ut merum hominem aspiciunt, illi dum illa loquuntur et docent, bucca illorum est sicut uter mellis, at cor sicut uter fellis; verba eorum sunt sicut panes saccharini, at cogitationes sicut4 mulsa ex aconitis; et sunt sicut volvuli placentarum, in quibus sunt acontiae; si sunt sacerdotes, sunt sicut piratae in mari, qui appendunt vexillum regni pacis, at dum propinqua Navis ad illos ut amicos appellit, vexillum piraticum loco prioris attollunt, et navem cum populo ejus abducunt in captivitatem; illi etiam sunt sicut Serpentes arboris scientiae boni et mali, qui accedunt sicut Angeli lucis, tenentes in manu poma inde picta coloribus fulvis, sicut desumta ex Arbore vitae, ac porrigunt et dicunt, scit Deus quo die comederitis ex illis, aperientur oculi vestri, et eritis sicut Deus, scientes bonum et malum, Gen. III:5, et cum comederunt, sequuntur Serpentem in Orcum5, et cohabitant; circum Orcum illum sunt Satanae, qui ex pomis Arii et Socini comederunt: Intelliguntur etiam per illum, qui non indutus veste nuptiarum intravit, qui conjectus est in tenebras exteriores, Matth. XXII:11,12,13; vestis nuptiarum est Fides in Dominum ut Filium Dei, Deum Coeli et Terrae, ac unum cum Patre. Illi qui Dominum solum ore et labiis honorant, at corde et spiritu Ipsum ut merum hominem aspiciunt, si aperiunt sua cogitata et persuadent aliis, sunt Spirituales homicidae, ac pessimi illorum spirituales anthropophagi, vita enim homini est ex amore et fide in Dominum, at si removetur hoc essentiale fidei et amoris, quod Dominus sit Deus Homo et Homo Deus, fit vita ejus mors; sic itaque occiditur homo, ac devoratur sicut agnus a lupo.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: aliad
3 Prima editio: adultem
4 Prima editio: ficut
5 Prima editio: Oreum

381. 1] III. QUOD FIDES HYPOCRITICA SIT NULLA FIDES. Homo fit hypocrita1, dum multum cogitat de se, et se praefert aliis, ita enim cogitationes et affectiones mentis suae determinat et infundit in corpus suum, et cum hujus sensibus illas conjungit; inde fit homo naturalis, sensualis et corporeus, et tunc Mens ejus non potest extrahi a carne, cum qua cohaeret, et elevari ad Deum, et videre aliquid Dei in luce Coeli, hoc est, non aliquid spirituale; et quia est carneus homo, spiritualia quae intrant, quod fit per auditum in intellectum, non aliter apparent ei quam larvae, et quam flocci in aere, imo sicut muscae circum caput currentis et sudantis equi, quapropter corde subsannat illa; nam quod Naturalis homo spectet illa quae Spiritus sunt, seu spiritualia, ut deliria, notum est. 2] Hypocrita inter naturales homines est2 infime naturalis, est enim sensualis, nam Mens ejus arcte ligata est cum sensibus corporis ejus, et inde non aliud amat videre, quam quod Sensus ejus suggerunt, et Sensus quia in natura sunt, adigunt Mentem cogitare de omni re ex Natura, ita quoque de omnibus fidei. Si Hypocrita ille fit Concionator, retinet in memoria talia quae dicta sunt de fide in puerili et adolescente aetate; sed quia intus in illis nihil spirituale est, sed mere naturale, dum profert illa coram Caetu, non sunt nisi quam voces inanimatae; quod sonent sicut animatae, est hoc ex jucundis amoris sui et Mundi, ex quibus secundum facundiam clangunt, ac aures, vix aliter quam solent harmoniae cantus, mulcent. 3] Hypocrita concionator post sermonem cum domum redit, ad omnia quae de fide, et quae ex Verbo coram Caetu protulit, ridet, et forte secum dicit, projeci rete in lacum, et captavi rhombos et conchas, nam ut tales apparent in phantasia ejus omnes qui in vera fide sunt. Est hypocrita sicut sculptile, cui duplex caput, unum intra alterum; caput internum cohaeret cum trunco seu corpore, externum quod est rotatile circum internum, est anterius pictum coloribus germanis sicut facies humana, non absimile capitibus ligneis expositis ad tabernas artificum qui capillamenta concinnant. Est sicut Navicula, quam nauta per applicationem3 veli cum vento et contra ventum ad lubitum potest dirigere; faventia ejus pro omni, qui carnis et sensuum ejus jucundis indulget, talis velificatio4 est. 4] Ministri, qui hypocritae sunt, perfecti comoedi, mimi, et histriones sunt, qui agere possunt personas Regum, Ducum, Primatum, Episcoporum, et mox dum exuunt vestes theatrales, intrant lupanaria et cum scortis cohabitant. Sunt quoque sicut Januae pendentes a rotundo cardine, qui verti possunt cis et retro; talis est Mens illorum, haec enim potest aperiri a parte inferni, et a parte coeli, et cum aperta est versus unum latus, occlusa est versus alterum; nam, quod mirabile est, tempore quo ministrant sancta, et docent vera ex Verbo, non sciunt aliter quam quod credant illa, est enim tunc janua a parte inferni occlusa; at mox ut domum redeunt, non credunt hilum, est enim tunc janua a parte coeli occlusa. 5] Apud summe hypocritas est inimicitia intestina contra vere spirituales5 homines, est enim qualis est Satanarum contra Angelos Coeli; quod ita sit, ab illis non sentitur tempore quo vivunt in Mundo, sed se manifestat post mortem, quando externum illorum, per quod mentiti sunt spiritualem hominem, ablatum est, quoniam est Internus illorum homo, qui talis Satanas est. Sed dicam, qualiter spirituales hypocritae, qui sunt qui in indumentis ovium incedunt, et intrinsecus sunt lupi rapaces, Matth. VII:15, apparent coram Angelis Coeli; apparent sicut harioli ambulantes super palmis manuum, orantes, qui ore ex corde clamant ad daemones, et osculantur illos, sed complodunt calceos in aere, et sic sonant ad Deum; at cum stant super pedibus, apparent quoad oculos sicut pardi, quoad gressus sicut lupi, quoad os sicut vulpes, quoad dentes sicut crocodili, et quoad fidem sicut vultures.
1 Prima editio: hypocrica
2 Prima editio: cst
3 Prima editio: applicaoionem
4 Prima editio: velificatto
5 Prima editio: spirttuales


382. X.

Quod nulla fides sit apud malos.

Omnes illi mali sunt, qui negant creationem Mundi a Deo, et sic Deum, nam sunt Naturalistae athei; quod omnes illi mali sint, est quia omne bonum, quod non modo naturaliter sed etiam spiritualiter bonum est, a Deo est, quare illi, qui negant Deum, non volunt et ideo non possunt recipere aliquod bonum aliunde, quam ex suo proprio, et proprium hominis est concupiscentia carnis ejus, et quicquid ex hac procedit, spiritualiter malum est, utcunque naturaliter apparet bonum: hi sunt theoretice mali; at practice mali sunt, qui nihili faciunt Praecepta Divina, quae in summa exstant in Decalogo, et vivunt sicut exleges; quod illi quoque corde negent Deum, tametsi multi ex illis ore confitentur Deum, est quia Deus et Praecepta Ipsius unum faciunt, quapropter decem Praecepta Decalogi vocata sunt JEHOVAH IBI, Num. X:35,36, Psalm. CXXXII:7,8. Sed ut manifestius pateat, quod nulla fides sit malis, conclusio fiet ex his duobus Problematibus, I. Quod Malis nulla fides sit, quia malum est Inferni, et fides est Coeli. II: Quod omnibus illis in Christianismo nulla fides sit, qui reprobant Dominum et Verbum, tametsi moraliter vivunt, ac rationaliter, etiam de fide, loquuntur, docent et scribunt; sed de his singulatim.
383. 1] I. QUOD MALIS NULLA FIDES SIT, QUIA MALUM EST INFERNI, ET FIDES EST COELI. Quod malum sit Inferni, est quia omne malum inde est; quod fides sit Coeli, est quia omne verum quod fidei est, e Coelo est; homo quamdiu in Mundo vivit, in medio inter Coelum et infernum tenetur et ambulat, et ibi in aequilibrio spirituali, quod est Liberum ejus arbitrium; Infernum est sub pedibus ejus, et Coelum est supra caput ejus, et quicquid ex Inferno ascendit, est malum et falsum, at quicquid e Coelo descendit, est bonum et verum; homo, quoniam in medio inter duo illa opposita est, et simul in aequilibrio spirituali, potest eligere, adoptare et sibi appropriare unum aut alterum ex libero; si malum et falsum, conjungit se cum Inferno; at si bonum et verum, conjungit se cum Coelo; ex his non modo patet, quod malum sit Inferni et fides coeli, sed etiam quod duo illa non possint simul esse in uno subjecto seu homine, si enim simul forent, distraheretur homo tanquam circumligatus duobus funibus, et traheretur ab uno sursum, et ab altero deorsum, et sic fieret sicut1 pendulus in aere: et hoc foret tanquam volaret, sicut merula, nunc sursum et nunc deorsum, et cum sursum, adoraret Deum, et cum deorsum adoraret Diabolum; quod hoc profanum sit, quisque videt; Quod nemo possit duobus Dominis servire, quin unum odio habeat, et alterum diligat, docet Dominus apud Matthaeum Cap. VI:24. 2] Quod ubi malum, non sit fides, illustrari potest per varias comparationes, ut per has; malum est sicut ignis, ignis infernalis nec aliud est quam amor mali, ac consumit fidem sicut stipulam, et redigit illam et omnia ejus in cinerem: Malum habitat in caligine, ac fides in luce, et malum per falsa exstinguit2 fidem, sicut caligo lucem: Malum est nigrum sicut atramentum, et fides est alba sicut nix, et candida sicut aqua, ac malum denigrat fidem, sicut atramentum nivem et aquam: Porro malum et verum fidei non possunt conjungi aliter quam putidum cum aromatico, quam lotium cum vino saporis, et non possunt simul esse, quam sicut mortuus graveolens cum vivo in uno lecto; et non possunt commorari, plus quam sicut lupus in caula ovium, et sicut accipiter3 in columbario, et sicut vulpis in gallinario.
1 Prima editio: sunt
2 Prima editio: exstingvit
3 Prima editio: acciter

384. 1] II. QUOD OMNIBUS ILLIS IN CHRISTIANISMO NULLA FIDES SIT, QUI REPROBANT DOMINUM ET VERBUM, TAMETSI MORALITER VIVUNT, AC RATIONALITER, ETIAM DE FIDE, LOQUUNTUR, DOCENT, ET SCRIBUNT.1 Hoc sequitur ut Conclusum ex omnibus quae praecedunt; ostensum enim est, quod Fides, quae vera et unica, sit in Dominum et a Domino, et quod Fides, quae non est in Ipsum et ab Ipso, non sit Fides spiritualis, sed naturalis, et fides mere naturalis non essentiam fidei in se habet. Insuper Fides est ex Verbo; non aliunde est quia Verbum est a Domino, et inde Ipse Dominus est in Verbo, quare dicit, quod sit Verbum, Joh. I:1,2; inde sequitur, quod qui reprobant Verbum, etiam reprobent Dominum, cohaerent enim ut unum; tum quod qui reprobant unum aut alterum, etiam reprobent Ecclesiam, quia Ecclesia est a Domino per Verbum; et porro, quod qui reprobant Ecclesiam, sint extra Coelum, nam Ecclesia introducit in Coelum, et qui extra Coelum sunt, inter damnatos2 sunt, et his nulla fides est. 2] Quod illis, qui reprobant Dominum et Verbum, nulla fides sit, tametsi moraliter vivunt, et rationaliter, etiam de fide, loquuntur, docent et scribunt, est causa, quia illis non est vita moralis spiritualis, sed naturalis, nec mens rationalis spiritualis, sed naturalis, ac moralitas et rationalitas mere naturalis in se est mortua, quare illis ut mortuis non est aliqua fides. Homo mere naturalis, et quoad fidem mortuus, potest quidem de Fide, de Charitate, et de Deo loqui et docere, sed non ex Fide, ex Charitate et ex Deo. Quod illis solis sit Fides, qui credunt in Dominum, et quod aliis non sit fides, constat ex his locis, Qui credit in Filium, non judicatur; qui autem non credit, jam judicatus est, quia non credidit in Nomen Unigeniti Filii Dei, Joh. III:18. Qui credit in Filium, habet vitam aeternam: qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super illo, Joh. III:36. Jesus dixit, cum venerit Spiritus veritatis, arguet Mundum de peccato, quod non credunt3 in Me, Joh. XVI:8,9: et ad Judaeos, Nisi credideritis quod Ego sim, moriemini in peccatis vestris, Joh. VIII:24. Quare dicit David, Annuntiabo de statuto, Jehovah dixit, Filius meus Tu, Ego hodie genui Te: osculamini Filium, ne irascatur et pereatis in via; beati omnes confidentes in Ipso, Psalm. II:7,12. Quod nulla fides, quia nulla in Dominum, ut Filium Dei, Deum Coeli et Terrae, ac unum cum Patre, in Consummatione4 saeculi, quae est ultimum tempus Ecclesiae, futura sit, praedicit Dominus apud Evangelistas, dicendo, Quod futura sit abominatio desolationis, et quod afflictio, qualis non fuit, nec futura est: et quod Sol obscurabitur, et Luna non dabit lumen suum, et Stellae cadent de Coelo, Matth. XXIV:15,21,29; et in Apocalypsi, Quod Satanas solutus e custodia sua, exibit ad seducendum gentes, quae in quatuor angulis Terrae, quarum numerus sicut arena maris, Cap. XX:7,8 5. Et quia Dominus hoc praevidit, etiam dixit, VERUMTAMEN FILIUS HOMINIS VENIENS NUM INVENIET FIDEM SUPER TERRA, Luc. XVIII:8.
1 Prima editio: SCRIBUNT,
2 Prima editio: damnanatos
3 Prima editio: credant
4 Prima editio: Consummationae
5 Prima editio: XX: 8

* * * * *

385. 1] His adjungentur haec MEMORABILIA; PRIMUM. Quondam mihi dixit aliquis Angelus, vis videre clare quid FIDES et CHARITAS, ita quid Fides separata a Charitate, et quid Fides conjuncta Charitati, et demonstrabo ad oculum; respondi, demonstra; et dixit, cogita pro Fide et Charitate Lucem et Calorem, et clare videbis; Fides in sua essentia est Veritas quae sapientiae, et Charitas in sua essentia est Affectio amoris, ac Veritas sapientiae in Coelo est Lux, et Affectio amoris in Coelo est Calor; Lux et Calor in quo sunt Angeli, essentialiter non aliud sunt; exinde videre potes clare quid Fides separata a Charitate, et quid Fides conjuncta Charitati. Fides separata a Charitate est sicut Lux hyemalis, ac Fides conjuncta Charitati est sicut Lux vernalis: Lux hyemalis, quae est Lux separata a Calore, quae quia est conjuncta frigori, prorsus denudat arbores etiam a foliis, enecat gramen, indurat terram, et congelat aquas: Lux autem vernalis, quae est Lux conjuncta calori, vegetat arbores, primum in folia, tum in flores, et denique in fructus, aperit et emollit terram, ut producat gramina, herbas, flores et frutices, et quoque solvit glaciem, ut fluant e fontibus aquae. 2] Prorsus simile est cum Fide et Charitate; Fides separata a Charitate mortificat omnia, et Fides conjuncta Charitati vivificat omnia: Vivificatio haec et Mortificatio illa, ad vivum possunt videri in Mundo nostro spirituali, quia hic est Fides Lux, et Charitas Calor; ubi enim Fides conjuncta Charitati est, ibi sunt Horti paradisiaci1, Floreta et Vireta in sua amoenitate secundum conjunctionem: at ubi Fides separata a Charitate est, ibi ne quidem gramen est, et ubi viride, est id ex vepribus et sentibus: Erant tunc non procul aliqui ex Clero, quos Angelus vocabat Justificatores et Sanctificatores hominum per solam fidem, et quoque Arcanistas; eadem haec diximus illis, et demonstravimus usque ut viderent quod ita sit, et cum quaesivimus, annon ita, averterunt se, et dixerunt, non audivimus; at clamavimus ad illos dicendo, audite itaque adhuc, sed tunc ponebant ambas manus ante aures, ac vociferati, non volumus audire.
3] Post haec audita loquutus sum cum Angelo de Fide solitaria, et dixi, quod per vivam experientiam mihi datum sit scire, quod illa Fides sit sicut Lux hyemalis; et narravi, quod per aliquot annos praeteriverint me Spiritus ex varia fide, et quod quoties approximarunt illi, qui separaverunt Fidem a Charitate, tale frigus invaserit pedes meos, et successive lumbos et demum pectus, ut vix scirem aliter quam quod omne vitale corporis mei exstinctum iret; quod etiam evenisset, nisi Dominus abegisset Spiritus illos, et me liberavisset: hoc mirabile mihi visum est, quod ipsi illi Spiritus non sentirent aliquod frigus in se, hoc fassi sunt, quare comparavi illos cum piscibus sub glacie, qui nec aliquod frigus sentiunt, quoniam vita et inde natura eorum in se est frigida: percepi tunc, quod frigus illud ex luce fatua fidei illorum emanaverit, similiter ut fit ex locis palustribus et sulphureis temporibus mediae hyemis postquam Sol occidit; talem lucem fatuam et frigidam viatores passim vident. 4] Illi comparari possunt montibus ex mera glacie divulsis e locis suis in terris borealibus, qui in Oceano hic et ibi feruntur, de quibus narratum audivi, quod ad approximationem illorum omnes qui super navibus sunt, ex frigore contremiscant; quare Caetus ex illis, qui in fide separata a charitate sunt, assimilari possunt illis montibus, et si lubet ita etiam vocari. Notum est ex Verbo, quod Fides absque charitate sit mortua, at dicam unde ejus mors; mors ejus est ex frigore, et ex quo Fides illa exspirat sicut avis in intensa bruma, quae primum moritur quoad visum, et simul tunc2 quoad volatum, et demum quoad respirationem, et tunc praeceps e ramo decidit in nivem, et insepelitur.
1 Prima editio: paradifiaci
2 Prima editio: tune

386. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Quodam mane experrectus e somno vidi duos Angelos descendentes e Coelo, unum e Meridie Coeli, et alterum ex Oriente Coeli, utrumque in Curribus, quibus alligati sunt Equi albi; Currus in quo vectus est Angelus e Meridie Coeli, splendebat sicut ex argento, et Currus, in quo vectus est Angelus ex Oriente Coeli, splendebat sicut ex auro, et habenae, quas tenebant manibus, fulgebant sicut ex luce flammea aurorae: ita mihi visi sunt duo illi Angeli e longinquo, sed cum prope venerunt, non apparebant in Curru, sed in sua Forma angelica, quae est humana; ille, qui ab Oriente Coeli venit, in Veste1 splendente purpurea erat, et ille qui a Meridie Coeli, in veste hyacinthina. Hi cum sub Coelis in inferioribus erant, accurrebat unus ad alterum, sicut aemularentur quis prior, et se mutuo amplexi et osculati sunt; audivi quod duo illi Angeli, dum in Mundo vixerunt, fuerint amicitia interiore conjuncti, sed nunc unus in Coelo Orientali, alter in Coelo Meridionali; in Coelo orientali sunt qui a Domino in amore sunt, in Coelo autem Meridionali, qui a Domino in sapientia sunt. Illi, postquam aliquamdiu colloquuti sunt de magnificis in Coelis suis, venit in sermonem illorum hoc, num Coelum in essentia sua sit Amor, vel num Sapientia; conveniebant illico2, quod unum sit alterius, sed cujus ab origine, ventilabant. 2] Ille Angelus, qui e Coelo sapientiae erat, quaesivit alterum, quid Amor; et respondit, quod Amor oriundus a Domino ut Sole, sit Calor vitae angelorum et hominum, ita esse vitae illorum; et quod derivationes amoris dicantur affectiones, et quod per has producantur perceptiones et sic cogitationes; ex quo fluit, quod Sapientia ex origine sua sit Amor, consequenter quod Cogitatio ex origine sua sit Affectio illius amoris, et quod videri possit ex derivationibus in suo ordine lustratis, quod Cogitatio non aliud sit quam Forma affectionis, et quod hoc nesciatur, quia Cogitationes in luce sunt, sed Affectiones in Calore, et quod ideo super Cogitationes reflectatur, non autem super Affectiones. Quod Cogitatio non aliud sit quam forma affectionis alicujus amoris, etiam illustrari potest per loquelam, quod haec non aliud sit, quam forma soni; simile etiam est, quia Sonus correspondet affectioni, et loquela cogitationi, quare affectio sonat, et cogitatio loquitur; hoc etiam potest perspicuum fieri, cum dicitur, aufer sonum a loquela, num detur aliquid loquelae, similiter aufer affectionem a cogitatione, num detur aliquid cogitationis: inde nunc patet, quod Amor sit omne Sapientiae, consequenter quod Essentia Coelorum sit Amor, et quod Existentia illorum sit Sapientia, seu idem, quod Coeli sint ex Divino Amore, et quod existant ex Divino Amore per Divinam Sapientiam, quare, ut prius dictum est, unum est alterius. 3] Tunc apud me erat novitius Spiritus, qui audiens haec interrogabat, num simile est cum Charitate et Fide, quia Charitas est affectionis, et Fides est cogitationis; et respondit Angelus, est prorsus simile; Fides non aliud est quam forma charitatis, plane sicut Loquela3 est forma soni4; formatur etiam fides a charitate, sicut formatur loquela a sono; formationis modum etiam novimus in Coelo, sed non vacat illam hic exponere. Adjecit, per Fidem intelligo Fidem spiritualem, in qua vita et spiritus unice est a Domino per Charitatem, nam haec spiritualis est, et per illam fides; quare Fides absque Charitate, est Fides mere naturalis, et haec Fides est mortua; conjungit etiam se cum affectione mere naturali, quae non aliud est, quam concupiscentia. 4] Angeli de his loquebantur spiritualiter, ac spiritualis loquela complectitur millia, quae loquela naturalis non potest exprimere, et quod mirum, quae ne quidem possunt in ideas cogitationis naturalis cadere. Postquam Angeli haec et illa loquuti sunt, abiverunt, et cum recesserunt quisque ad suum Coelum, apparebant stellae circum capita illorum5, et cum ad distantiam a me elongati sunt, visi sunt iterum in Curribus, ut prius.
1 Prima editio: Vestc
2 Prima editio: illieo
3 Sic in margine examplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris. Prima editio: Sonus
4 Sic in margine examplaris scriptoris, fortasse manu scriptoris. Prima editio: loquelae
5 Prima editio: ilorum

387. 1] TERTIUM MEMORABILE. Postquam duo illi Angeli extra meum conspectum erant, vidi quendam Hortum a latere dextro, ubi erant oleae, ficus, laurus et palmae, in ordine secundum correspondentias positae: illuc prospexi, et inter arbores vidi Angelos et Spiritus vadentes et colloquentes: et tunc ad me respexit unus Spiritus angelicus; Spiritus Angelici vocantur, qui in Mundo spirituum praeparantur ad Coelum; ille ab Horto illo ad me venit, et dixit, vis mecum venire in nostrum Paradisum, ac auditurus et visurus es mirabilia; et abivi cum illo, et tunc dixit mihi, hi quos vides, erant enim plures, sunt omnes in amore veri, et inde in luce sapientiae; est quoque hic Palatium, quod vocamus TEMPLUM SAPIENTIAE, sed illud non aliquis videre potest, qui credit se multum sapere, minus qui credit se satis sapere, et adhuc minus qui credit se sapere ex se; causa est, quia illi non in receptione lucis Coeli ex amore genuinae sapientiae sunt; genuina sapientia est, quod homo e luce Coeli videat, quod quae scit, intelligit, et sapit, tam parum sint respective ad illa quae non scit, intelligit, et sapit, sicut est gutta ad Oceanum1, consequenter vix aliquid: omnis qui in hoc Horto paradisiaco est, et ex perceptione ac visu in se agnoscit, quod tam parum sapiat respective, is videt illud TEMPLUM SAPIENTIAE, nam lux interior in mente hominis dat id videre, non autem lux exterior ejus absque illa. 2] Nunc quia ego illud saepius cogitavi, et ex scientia, et dein ex perceptione, et demum ex luce interiore, agnovi, quod homo tam parum sapiat, ecce datum est mihi videre illud2 Templum. Erat quoad formam mirabile; erat valde elevatum supra humum, quadrangulare, parietes ex chrystallo, tectum ex jaspide pellucido eleganter arcuatum, substructio ex vario Lapide pretioso; erant gradus per quos in illud ascendebatur, ex alabastro polito; ad latera graduum apparebant sicut leones cum catulis. Et tunc quaesivi, num liceat intrare, et dictum est quod liceat, quare ascendi, et cum intravi, vidi sicut Cherubos volantes sub tecto, sed mox evanescentes: Solum, super quo ambulatur, ex cedris erat, et totum Templum ex pellucentia tecti et parietum, exstructum fuit ad formam lucis. 3] Intrabat mecum Spiritus Angelicus, cui retuli quae audiveram ex duobus Angelis de AMORE et SAPIENTIA, et de Charitate et Fide, et tunc dixit, annon etiam loquuti sunt de Tertio quid tertium dixi; respondit, est BONUM USUS; Amor et Sapientia absque Bono usus non sunt aliquid; sunt modo Entia idealia, nec fiunt realia, priusquam sunt in Usu; sunt enim Amor, Sapientia et Usus, tria, quae non separari possunt; si separantur, neutrum est aliquid; non est Amor aliquid absque Sapientia, sed in Sapientia formatur ad aliquid; hoc aliquid, ad quod formatur est Usus, quare cum amor per sapientiam in usu est, tunc realiter est, quia actualiter existit; sunt prorsus sicut finis, causa et effectus; finis non est aliquid, nisi per causam sit in effectu; si solvitur unum ex illis tribus, solvitur omne, et fit sicut nihil. 4] Simile etiam est cum Charitate, Fide, et Operibus; Charitas absque fide non est aliquid, nec Fides absque charitate, neque Charitas et Fides absque Operibus, at in Operibus sunt aliquid, et tale aliquid, quale est Operum Usus. Simile est cum Affectione, Cogitatione et Operatione, et simile est cum Voluntate, Intellectu et Actione, nam Voluntas absque intellectu, est sicut oculus absque visu, ac uterque absque actione est sicut mens absque corpore; quod ita sit, clare videri potest in hoc Templo, quia Lux, in qua hic sumus, est Lux illustrans mentis interiora. 5] Quod non detur completum et perfectum, nisi sit Trinum, etiam docet Geometria, non enim est Linea aliquid, nisi fiat Area, nec est Area aliquid, nisi fiat Corpus, quare ducetur unum in alterum, ut existant, et coexistunt in Tertio. Sicut est in hoc, etiam est in omnibus et singulis creatis, quae finita sunt in Tertio. Inde nunc est, quod TRIA in Verbo significent completum et prorsus. Quoniam ita est, non potui non mirari, quod quidam profiteantur Solam Fidem, quidam Solam Charitatem, quidam Sola Opera, cum tamen unum absque altero, atque unum et simul alterum absque tertio, non est aliquid. 6] Sed tunc quaesivi, potestne homo Charitatem et Fidem habere, et usque non Opera; potestne homo esse in dilectione et in cogitatione de aliqua re, et tamen non in operatione ejus, et respondit mihi Angelus3, non potest nisi modo idealiter, at non realiter; erit usque in conatu aut voluntate ad operandum, ac voluntas seu conatus est actus in se, quia est continuus nisus ad agendum, qui fit actus in externis accedente determinatione; quare conatus et voluntas, sicut actus internus, acceptatur ab omni sapiente, quia acceptatur a Deo, prorsus sicut actus externus; modo non deficiat, quando datur copia.
1 Prima editio: Ocearum
2 Prima editio: illad
3 Nisi legeris Spiritus angelicus, sic in margine exemplaris scriptoris et AR 875:8

388. 1] QUARTUM MEMORABILE, Loquutus sum cum quibusdam, qui in Apocalypsi intelliguntur per draconem; et unus ex illis dixit, veni mecum, et jucunditates oculorum et cordium nostrorum1 ostendam; et duxit me per sylvam opacam, et super collem, e quo potui spectare draconum jucunda, et vidi Amphitheatrum in Circi formam erectum cum scamnis circum circa oblique sursum structis, super quibus spectatores sedebant; illi, qui sedebant super scamnis infimis, apparebant mihi e longinquo sicut Satyri et Priapi, quidam cum velamine tegente pudenda, et quidem nudi absque illo; in scamnis supra illos sedebant scortatores et meretrices, tales mihi ex gesticulationibus illorum apparebant: et tunc dixit Draco ad me, nunc videbis Ludum nostrum2, et vidi in Aream Circi tanquam juvencos, arietes, oves, haedos, et agnos immissos, et postquam illi immissi sunt, aperiebatur porta, et irruebant tanquam leones juvenes, pantherae, tigrides, et lupi, et cum furore invadebant gregem, ac dilaniabant et mactabant illos: et3 Satyri post cruentam illam caedem spargebant arenam super locum mactationis. 2] Tunc dixit mihi Draco, hi sunt nostri Ludi, qui jucundant animos nostros: et respondi, abi Daemon; post aliquod tempus videbis Amphitheatrum hoc conversum in stagnum ignis et sulphuris: ad haec ille risit et abivit: et postea mecum cogitabam, cur talia a Domino permittuntur, et tuli responsum in corde meo, quod permittantur quamdiu in Mundo spirituum sunt, sed postquam tempus illorum in illo Mundo peractum est, vertuntur tales Scenae theatrales in diras infernales. 3] Omnia illa quae visa sunt, inducta fuerunt a Dracone per phantasias: quare non erant juvenci, arietes, oves, haedi et agni, sed fecerunt ut ita apparerent genuina bona et vera Ecclesiae, quae odio habebant; leones, pantherae, tigrides et lupi, erant apparentiae cupiditatum apud illos, qui visi sunt sicut satyri et priapi; hi absque velamine circum pudenda erant, qui crediderunt quod mala non apparerent coram Deo, et qui cum velamine, erant qui crediderunt quod appareant, sed non damnent, modo sint in fide; scortatores et meretrices erant falsificatores veritatum Verbi, scortatio enim significat falsificationem veri: in Mundo spirituali omnia apparent secundum correspondentias e longinquo, quae cum apparent in formis, vocantur repraesentationes spiritualium, in objectis naturalium similibus.
4] Postea videbam illos exeuntes e sylva; Draconem in medio satyrorum et priaporum, et calones et lixae, quae erant scortatores et meretrices, post illos; augebatur agmen in via, et tunc audivi quid inter se loquebantur; dicebant, quod viderent in prato gregem ovium cum agnis, et quod hoc signum sit, quod una Urbs ex urbibus Hierosolymitanis, ubi charitas primarium est, prope adesset; et dixerunt, eamus et capiamus illam urbem, et ejiciamus habitatores, et depraedemur bona illorum; accesserunt, sed erat murus circum illam, et angeli custodes super muro; et tunc dixerunt, capiamus illam per dolum; mittamus quendam peritum mussitationis, qui potest dealbare nigrum et denigrare album, et infucare rem cujusvis objecti; et inventus est unus gnarus artis methaphysicae, qui potuit vertere ideas rerum in ideas terminorum, ac ipsas res occultare sub formulis, et sic avolare sicut accipiter cum praeda sub alis. Ille instructus quomodo cum Urbanis loqueretur, quod essent consocii in Religione, et immitterentur. Ille accedens ad portam pulsavit, qua aperta dixit, quod cum sapientissimo illius urbis vellet loqui; ac intravit, [et]4 deductus est ad quendam; et tunc ad illum loquebatur, dicens5, sunt mei fratres extra urbem, et petunt ut recipiantur; sunt consocii in Religione; vos et nos facimus Fidem et Charitatem duo essentialia Religionis; discrimen solum est, quod vos dicatis Charitatem esse primariam et inde Fidem, et nos dicimus Fidem esse primariam et inde charitatem; quid refert si unum aut alterum dicatur primarium, cum utrumque creditur. 5] Sapiens urbis respondit, non loquamur de hac re soli, sed in praesentia plurium, qui sint arbitri et judices; alioquin non fit decisio; et mox arcessiti sunt, ad quos Draconicus similia verba, quae prius, loquebatur; et tunc respondit Vir sapiens urbis, dixisti, quod simile sit, sive Charitas sumatur primarium Ecclesiae sive Fides, modo consensus sit, quod utraque faciat Ecclesiam et ejus Religionem, et tamen discrimen est, quale inter prius et posterius, inter causam et effectum, inter principale et instrumentale, et inter essentiale et formale; talia dico, quia animadverti quod sis artis Metaphysicae gnarus, quam artem nos vocamus mussitationem, et aliqui incantationem; sed relinquamus illos terminos; est discrimen sicut inter id quod supra est, et id quod infra est, imo, si vis credere, est discrimen sicut inter Mentes illorum qui habitant in superis, et Mentes illorum qui in inferis in hoc Mundo; nam quod Primarium est, hoc facit Caput et Pectus, et quod inde est, hoc facit Pedes et horum plantas: sed conveniamus primum, quid Charitas et quid Fides, quod Charitas sit affectio amoris faciendi bonum proximo propter Deum, salutem et vitam aeternam, et quod Fides sit cogitatio ex fiducia de Deo, salute et vita aeterna: 6] sed dixit Emissarius, concedo quod hoc sit Fides, et quoque concedo, quod Charitas sit illa affectio propter Deum, quia propter mandatum Ipsius, non autem propter salutem et vitam aeternam; post hanc conventionem et dissensionem, dixit Sapiens urbis, annon affectio seu dilectio est primarium, et cogitatio inde; at missus a Dracone dixit, hoc nego; sed responsum tulit, non potes id negare; annon homo cogitat ex quadam dilectione; aufer dilectionem, num cogitare potest quicquam; est prorsus sicut auferres sonum de loquela; si auferres sonum, num poteris loqui quicquam6; sonus etiam est affectionis cujusdam amoris, et loquela est cogitationis, nam amor sonat et cogitatio loquitur: et quoque est, sicut flamma et lux, si aufers flammam annon perit lux; simile est cum Charitate, quia haec est amoris, et cum Fide, quia haec7 est cogitationis; numne8 sic potes capere, quod primarium sit omne in secundario, prorsus sicut flamma et lux; ex quibus patet, quod si non facis primarium id quod primarium est, non sis in altero; quare si Fidem, quae est in secundo loco, ponis in primo, non appariturus es aliter in Coelo, quam sicut inversus homo, cujus pedes stant sursum, et caput deorsum, aut sicut hariolus qui inverso corpore ambulat super palmis manuum; quum tales apparetis in Coelo, qualia tunc sunt vestra bona Opera, quae sunt Charitas actu, nisi qualia facturus esset hariolus ille suis pedibus, quia non potest manibus; inde est, quod Charitas vestra sit naturalis, et non spiritualis, quia est inversa. 7] Emissarius intellexit hoc, nam omnis diabolus potest intelligere verum, cum illud audit, sed non potest retinere, quia affectio mali, quae in se est concupiscentia carnis, cum redit, ejicit cogitationem veri: et postea sapiens urbis ostendit multis, qualis est Fides, quando acceptata est pro primario, quod sit mere naturalis, et quod sit persuasio absque ulla vita spirituali, consequenter quod non sit fides: ac paene dicere possum, quod in Fide vestra non plus spirituale sit, quam in cogitatione de Regno Mogolis, de Fodina adamantina ibi, deque Imperatoris illius Thesauro aut Aula. His auditis Draconicus iratus abivit, et renuntiavit suis extra Urbem, et cum audiverunt quod dictum sit, quod Charitas sit affectio amoris faciendi bonum proximo propter [Deum,]9 salutem, et vitam aeternam, clamaverunt omnes, hoc mendacium est, et ipse Draco, heu facinus; nonne omnia Opera, quae sunt Charitatis, propter salutem, sunt meritoria. 8] Tunc inter se dixerunt, convocemus adhuc plures ex nostris, et obsideamus hanc Urbem, [faciamus scalas, ascendamus murum, ac irruamus noctu,]10 et ejiciamus Charitates illos: at cum hoc moliti sunt, ecce apparuit sicut ignis e Coelo qui consumsit illos; sed ignis e Coelo fuit apparentia irae et odii contra illos qui in Urbe erant, quoniam Fidem e primo loco in secundum, imo in infimum sub Charitate, quia dixerunt quod non esset fides, dejecerunt; quod apparerent sicut igne consumi, erat quod sub pedibus eorum aperiretur infernum, et deglutirentur. His similia contigerunt in pluribus locis die ultimi Judicii, quod etiam11 per hoc intelligitur in Apocalypsi, Exibit Draco ad seducendum Gentes, quae in quatuor angulis terrae, ut congreget eos in bellum; et ascenderunt super planitiem terrae, et circumdederunt castra sanctorum, et Urbem dilectam; sed descendit ignis a Deo e Coelo, et consumsit illos, Cap. XX:8,9.
1 Prima editio: nestrorum
2 Prima editio: mostrum
3 Prima editio: at
4 Sic in margine exemplaris scriptoris et AR 655
5 Prima editio: dieens
6 Prima editio: quiequam
7 Prima editio: haet
8 Prima editio: numme
9 Sic in margine exemplaris scriptoris, AR 655 et supra n. 388:5
10 Sic AR 655
11 Prima editio: ctiam

389. 1] QUINTUM MEMORABILE. Quondam visa est Charta e Coelo demissa in unam Societatem in Mundo spirituum, ubi erant duo Praesules Ecclesiae cum Canonicis et Presbyteris sub illis: in Charta illa fuit exhortatio, ut agnoscerent1 Dominum Jesum Christum pro Deo Coeli et Terrae, prout Ipse docuit, Matth. XXVIII:18, ac ut recederent a doctrina de Fide justificante sine operibus legis, quia erronea. Charta illa lecta et exscripta fuit a multis, et de illis, quae in ea erant, cogitabant et loquebantur multi ex judicio. At postquam receperunt illam, dixerunt inter se, audiamus Praesules, et auditi sunt, sed contradixerunt et improbaverunt: verum Praesules illius Societatis erant duri corde ex falsis in Mundo priori imbutis, quare post brevem consultationem inter se, remiserunt Chartam ad Coelum unde venit: quo facto, post aliquod murmur, plerique Laici a consensu priori suo recesserunt, et tunc lux judicii illorum in spiritualibus, quae prius exsplenduit, subito exstincta est; postquam iterum admoniti fuerunt, at frustra, vidi Societatem illam subsidentem, sed quam profunde, non vidi, ita subductam e conspectu illorum, qui unice colunt Dominum, et solam fidem justificantem aversantur. 2] Sed post aliquos dies vidi ascendentes paene ad centum ex inferiore terra, quo usque parva illa2 Societas subsidit, qui accesserunt ad me, et e quibus unus loquutus dixit, audi mirabile; dum subsidimus, apparuit nobis locus sicut stagnum, sed mox sicut terra sicca, et postea sicut parva urbs, in qua multis fuit sua domus; post diem consultavimus inter nos, quid faciendum; dixerunt multi, quod duo illi Praesules Ecclesiae adeundi sint, et mite arguendi, quia remiserunt Chartam in Coelum e quo demissa est, et propter id contigit nobis hoc; elegerunt etiam aliquos, qui abiverunt ad Praesules, et dixit mecum loquens, quod esset unus ex illis; et tunc quidam inter nos sapientia praepollens loquebatur ad Praesules, ita; credidimus quod apud nos prae reliquis esset Ecclesia, et Religio, quia dictum audivimus, quod in summa luce Evangelii simus; sed data est quibusdam e nobis illustratio e Coelo, et in illustratione perceptio, quod hodie in Orbe Christiano non sit amplius Ecclesia, quia non Religio. 3] Dixerunt Praesules, quid loquimini; estne Ecclesia ubi est Verbum, ubi Christus Salvator notus est, et ubi sunt Sacramenta: ad haec respondit noster, illa sunt Ecclesiae, nam illa faciunt Ecclesiam, sed non faciunt illam extra hominem, sed intra hominem: et porro dixit, potest Ecclesia esse ubi coluntur tres Dii; potest Ecclesia esse, ubi tota ejus Doctrina fundatur super unico Pauli dicto false intellecto, et inde non super Verbo; potest Ecclesia3 esse, dum Salvator Mundi, qui est ipse Deus Ecclesiae, non aditur: quis negare potest, quin Religio sit fugere malum et facere bonum, num est aliqua Religio [ubi docetur]4, quod sola fides salvet, et non simul charitas; num est Religio, ubi docetur, quod Charitas procedens ab homine non sit nisi quam Charitas moralis et civilis; quis non videt quod in illa Charitate non sit aliquid religionis; num est in sola Fide aliquod facti seu operis, cum tamen in facere consistit religio: num datur in universo terrarum orbe Gens, quae excludit omne salvificum a bonis Charitatis, quae sunt bona Opera, cum tamen omne Religionis consistit in bono, et omne Ecclesiae in Doctrina, quae docet vera, et per vera bona; quae gloria nobis fuisset, si acceptaverimus illa, quae Charta e Coelo demissa in sinu suo portavit. 4] Tunc Praesules dixerunt, loqueris nimis alte; annon Fides actu, quae est Fides plene justificans et salvans, est Ecclesia; et annon Fides statu, quae est Fides procedens et perficiens, est Religio; apprehendite hoc filii: sed tunc Sapiens noster dixit, audite Patres; annon homo concipit Fidem actu sicut stipes secundum vestrum dogma; num stipes potest vivificari in Ecclesiam; annon Fides statu est secundum vestram ideam continuatio et progressio Fidei actu, et cum secundum vestrum dogma, omne5 salvificum est in Fide, et non aliquid in bono Charitatis ab homine, ubi tunc est Religio. Tunc dixerunt Antistites, amice, loqueris ita, quia non scis Arcana justificationis per solam Fidem, et qui illa non scit, non scit viam salvationis ab interiori; tua via est externa6 et plebeja; vade illam si vis, at scias modo, quod omne bonum sit a Deo, et nihil ab homine, et quod sic homo in spiritualibus nihil possit a se; quomodo tunc potest homo facere bonum, quod est bonum spirituale, a se. 5] Ad haec Noster loquens cum illis, valde indignatus, respondit, scio Arcana justificationis vestra plus quam vos, et aperte vobis dico, quod interius in Arcanis vestris non viderim nisi quam spectra; annon Religio est agnoscere7 Deum, ac fugere et odio habere diabolum; estne Deus ipsum Bonum, et Diabolus ipsum Malum; quis in Universo terrarum orbe, cui est8 religio, hoc non novit; estne agnoscere et amare Deum, facere bonum, quia hoc est Dei et a Deo, et estne fugere et odio habere Diabolum, non facere malum, quia hoc est Diaboli et a Diabolo, seu quod idem, vestra Fides actu, quam vocastis Fidem plene justificantem et salvantem, seu quod idem, vester Actus justificationis per solam fidem, num docet facere aliquod bonum, quod est Dei et a Deo, et num docet fugere aliquod malum quod est diaboli et a Diabolo; prorsus nihil, quia statuitis, quod in utroque nihil salutis sit; quid vestra Fides statu, quam vocavistis Fidem procedentem et perficientem9, nisi eadem cum Fide actu; quomodo potest haec perfici, cum excluditis omne bonum ab homine sicut ab ipso, dicendo in Arcanis vestris, quomodo potest homo salvari per aliquod bonum a se, cum salvatio est gratuita; tum quid bonum ab homine, nisi meritorium, et tamen meritum Christi est omne, quare bonum facere salutis causa, foret sibi attribuere quod solius Christi est, sic etiam foret velle semet justificare et salvare; tum quomodo potest quis operari bonum, cum Spiritus Sanctus operatur omnia absque ulla ope hominis; quid tunc opus est aliquo bono accessorio ab homine, cum omne bonum ab homine in se non est bonum, praeter plura; 6] nonne haec sunt Arcana vestra; sed illa in meis oculis sunt merae argutiae et astutiae effictae propter finem ut removeatis bona Opera, quae sunt bona Charitatis, ad stabiliendum vestram solam fidem; et quia hoc facitis, spectatis hominem quoad10 illam, et in genere quoad omnia spiritualia, quae Ecclesiae et Religionis sunt, sicut stipitem, vel sicut simulachrum inanimatum, et non ut hominem creatum ad imaginem Dei, cui data est et continue datur facultas intelligendi et volendi, credendi et amandi, ac loquendi et faciendi, prorsus sicut a se, imprimis in spiritualibus, quia homo est homo ex illis; si homo in spiritualibus non cogitaret et operaretur sicut a se, quid tunc Verbum, quid tunc Ecclesia et Religio, et quid tunc Cultus: nostis quod facere bonum proximo ex amore sit Charitas, at non nostis quid Charitas, cum tamen Charitas est anima et essentia fidei, et quia Charitas est utraque illa, quid tunc Fides remota Charitate, nisi mortua, et Fides mortua non est nisi quam spectrum; voco illam spectrum, quoniam Jacobus vocat Fidem absque bonis Operibus non solum mortuam, sed etiam Diabolicam. 7] Tunc unus ex Praesulibus illis, cum audivit Fidem suam vocari mortuam, diabolicam, et spectrum, in tantum excanduit, ut e Capite suo eriperet Cidarim, et conjiceret super Mensam, dicens, non resumam antequam ultus11 fuero hostes Fidei Ecclesiae nostrae, et movit caput murmurans et dicens,12 ILLE JACOB, ILLE JACOB: in fronte cidaris erat bractea, cui insculpta fuit SOLA FIDES JUSTIFICANS: et tunc subito apparuit monstrum e terra surgens cum septem capitibus, cui pedes sicut ursi, corpus sicut pardi, et os sicut leonis, prorsus similis bestiae, quae describitur Apoc. Cap. XIII:1,2, cujus imago facta et adorata est, Vers.13 14,15; hoc spectrum e Mensa desumsit Cidarim, et dilatavit illam infra, et posuit super septem suis capitibus; quo facto, terra hiabat sub pedibus ejus, et subsidit; hoc viso clamavit Praesul, VIOLENTIA, VIOLENTIA. Tunc abivimus ab illis, et ecce gradus coram oculis nostris, per quos ascendimus, et redivimus super terram, et in conspectum Coeli, ubi fuimus prius; haec narravit mihi Spiritus ille, qui cum centum aliis ex terra inferiore ascenderat.
1 Prima editio: agroscerent
2 Prima editio: ille
3 Prima editio: Ecelesia
4 Sic in margine exemplaris scriptoris et AR 675
5 Prima editio: omme
6 Prima editio: cxterna
7 Nisi legeris agnoscere et amare sic in margine exemplaris scriptoris et AR 675
8 Prima editio: ast
9 Prima editio: persieientem
10 Prima editio: quod
11 Prima editio: utus
12 Prima editio: dicens.
13 Prima editio: Vers;

390. 1] SEXTUM MEMORABILE: In Plaga septentrionali Mundi spiritualis audivi sicut strepitum aquarum, quare illuc accessi, et cum prope eram, cessavit strepitus, et audivi sonorum sicut ex congregatione, et tunc visa est Domus foraminosa, circumcincta macerie, e qua auditum est sonorum illud; accessi, erat ibi ostiarius, quem quaesivi, quinam ibi; dixit, quod essent sapientum sapientes, qui inter se concludunt res supranaturales; loquebatur ita ex simplici sua fide; et dixi, liceatne intrare; dixit quod liceat, modo ne aliquid loquaris, quoniam ex venia admitto gentiles, qui in ostio mecum stant: quare intravi, et ecce erat Circus, et in ejus medio Pulpitum, et Caetus sapientum ita dictorum ventilabant arcana fidei eorum; et tunc materia seu propositio ventilationi subjecta fuit, num Bonum, quod homo in STATU JUSTIFICATIONIS per fidem, seu in progressione ejus post ACTUM, facit, sit Bonum religionis, vel non; dixerunt unanimiter, quod per Bonum religionis intelligatur Bonum quod confert ad salutem. 2] Ventilatio acris fuit; sed praevaluerunt, qui dixerunt, quod Bona quae homo in Statu seu progressione fidei facit, sint modo Bona moralia, quae ad prosperitatem in Mundo conducunt, sed nihil ad salutem conferunt; ad hanc confert modo Fides; et confirmarunt illud ita: Quomodo potest aliquod Bonum voluntarium hominis conjungi cum gratuito; fitne salvatio gratis: Quomodo potest aliquod Bonum ab homine conjungi cum Merito Christi; estne per id unice salvatio: Et quomodo potest operatio hominis conjungi cum operatione Spiritus sancti; facitne ille omnia absque ope hominis: suntne illa unice salvifica in Actu justificationis per fidem, permanentque illa tria unice salvifica in Statu seu progressione ejus; quare Bonum accessorium ab homine nequaquam potest vocari Bonum Religionis, quod, ut dictum est, confert ad salutem, sed si quis id facit propter salutem, quoniam ei inest hominis voluntas, et haec non potest non spectare id ut meritum, potius vocandum est malum religionis. 3] Stabant duo gentiles juxta ostiarium in vestibulo, et audiverunt haec, et dicebant inter se, his non est aliqua Religio; quis non videt. quod bonum facere proximo propter Deum, ita cum Deo, et a Deo, sit quod vocatur Religio: et alter dixit, Fides illorum infatuavit illos, et tunc quaesiverunt Ostiarium, quinam sunt illi; dixit Ostiarius, sunt Sapientes Christiani; et responderunt, garris, mentiris; sunt ludiones; ita loquuntur: et ego abivi. Quod ad illam Domum venerim, et quod tunc deliberaverint de rebus illis, et quod factum sit sicut describitur, fuit1 ex auspicio Divino Domini.
1 Prima editio: suit

391. 1] SEPTIMUM MEMORABILE. Qualis desolatio veri et macies Theologica in Christiano Orbe hodie datur, notum mihi factum est ex sermocinatione cum multis ex Laicis, et cum multis ex Clericis in Mundo spirituali; apud hos talis egestas spiritualis est, ut vix sciant quicquam, quam quod sit Trinitas, Pater, Filius et Spiritus sanctus, et quod Sola fides salvet, et de Domino Christo solum Historica de Ipso apud Evangelistas; reliqua autem, quae Verbum utriusque Testamenti de Ipso docet, ut quod Pater et Ipse unum sint, quod Ipse in Patre sit et Pater in Ipso; quod Ipsi sit omnis potestas in Coelo et in Terra; quod voluntas Patris sit ut credant in Filium, et quod qui credit in Ipsum habeat vitam aeternam, praeter plura, haec illis tam ignota et reposta sunt, sicut illa quae in fundo oceani, imo quae1 in centro terrae jacent; et cum protrahuntur ex Verbo et leguntur, stant sicut audiant et non audiant; nec penitius intrant in aures, quam susurrus venti, aut sonus pulsati corii. Angeli, qui a Domino quandoque emittuntur ad Societates Christianas, quae in Mundo spirituum sunt, ita sub Coelo, ad visitandum, valde lamentantur; dicentes quod talis obesitas2 et inde caligo in rebus salutis sit, paene qualis in psittaco loquente; dicunt etiam Docti illorum, quod in spiritualibus et Divinis non plus intelligant quam statuae. 2] Quondam mihi retulit Angelus, quod cum duobus e Clero loquutus sit, uno qui in Fide separata a Charitate, altero qui in Fide non separata fuit. Quod cum illo qui in Fide separata a Charitate fuit, ita loquutus sit; Amice, quis es; respondit ille, sum Reformatus Christianus: quae tua Doctrina, et inde Religio; respondit quod sit Fides: dixit, quae tua Fides; respondit, fides mea est, quod Deus Pater miserit Filium, qui damnationem Generis humani in se susciperet, et quod per id salvemur: interrogavit tunc dicendo, quid scis3 plus de salvatione; respondit quod salvatio fiat per solam illam fidem4: porro dixit, quid scis de Redemptione; respondit quod facta sit per Passionem crucis, et quod meritum Ipsius imputetur per illam fidem: porro, quid scis de Regeneratione; respondit quod fiat per illam fidem: dic quid scis de Amore et Charitate; respondit quod sint illa fides: dic quid cogitas de praeceptis Decalogi et de reliquis in Verbo; respondit quod sint in illa fide: tunc dixit, ergo nihil facies; respondit quid faciam; non possum facere bonum, quod bonum est, a me; dixit, num fidem potes habere a te; respondit, in hoc non inquiro, habebo fidem: tandem dixit, omnino scis aliquid praeterea de salute; respondit quid praeterea, cum per solam illam fidem salvatio. Sed tunc dixit Angelus, respondes sicut qui canit uno tono tibiae; non audio nisi fidem, si illam scis et non aliquid praeterea, nihil scis: abi et vide socios, et abivit et offendit illos in deserto, ubi non gramen; quaesivit ibi cur ita, et dictum est, quia illis nihil Ecclesiae.
3] Angelus cum illo, qui in Fide conjuncta Charitati5 erat, ita loquutus est, Amice, quis es; respondit sum Christianus Reformatus; quae tua Doctrina et inde Religio; respondit Fides et Charitas: dixit, haec sunt duo; respondit non separari possunt: dixit, quid Fides; respondit credere quod Verbum docet; dixit quid Charitas; respondit facere6 quod Verbum docet; dixit, num solum credideris illa, vel num etiam feceris; respondit etiam feci: Angelus Coeli tunc aspexit illum, et dixit, mi Amice, veni mecum, et habita nobiscum.
1 Prima editio: qaae
2 Prima editio: obefitas
3 Prima editio: seis
4 Prima editio: fldem
5 Sic Errores Typographici
6 Prima editio: faeere

392. CAPUT SEPTIMUM

DE

CHARITATE SEU AMORE
ERGA PROXIMUM

ET DE

BONIS OPERIBUS.

1] Actum est de Fide, sequitur nunc de Charitate, quia Fides et Charitas conjunctae sunt, sicut Verum et Bonum, et haec duo sicut Lux et Calor tempore veris; hoc dicitur, quoniam Lux Spiritualis, quae est Lux quae procedit a Sole Mundi spiritualis, in sua essentia est Verum, quapropter Verum in illo Mundo, ubicunque apparet, cum splendore secundum puritatem ejus lucet, et Calor Spiritualis, qui etiam ab illo Sole procedit, in sua essentia est bonum. Haec dicta sunt, quoniam simile est cum Charitate et Fide, sicut est cum Bono et Vero, Charitas enim est complexus omnium Boni, quae homo facit Proximo, et Fides est complexus omnium Veri, quae homo cogitat de Deo et de Divinis. 2] Cum itaque Verum fidei est Lux Spiritualis, et Bonum Charitatis est Calor spiritualis, sequitur quod simile sit cum duobus istis, quemadmodum est cum duobus ejusdem nominis in Naturali Mundo; videlicet, quod ex conjunctione illorum floreant omnia super Tellure, ita similiter ex conjunctione illorum floreant omnia in Mente humana; sed cum discrimine, quod super Tellure efflorescentiam faciant Calor et Lux naturalis, sed quod in Mente humana efflorescentiam faciant Calor et Lux Spiritualis1, et quod haec efflorescentia, quia est spiritualis, sit Sapientia et Intelligentia; est quoque correspondentia inter illa; quapropter Mens humana, in qua Charitas conjuncta est Fidei, et Fides Charitati, in Verbo assimilatur Horto, et quoque intelligitur per Hortum Edenis; quod ita sit, in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis plene ostensum est. 3] Porro sciendum est, quod nisi agatur de Charitate postquam actum est de Fide, non possit comprehendi quid Fides, quoniam, ut in praecedente Capite dictum et ostensum est, Fides absque Charitate non est Fides, nec Charitas absque Fide est Charitas, ac utraque nisi a Domino non vivit, n. 355 ad 361. Tum, Quod Dominus, Charitas et Fides, unum faciant sicut Vita, Voluntas et Intellectus, et quod si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem, n. 362 ad 367. Et insuper, quod Charitas et Fides simul sint in Bonis operibus n. 373, seq.
1 Prima editio: Spritualis

393. 1] Constans veritas est, quod Fides et Charitas non possint separari, ut homini Vita spiritualis sit, et inde salus; quod ita sit, cadit ex se in Intellectum cujusvis hominis, etiam non expolitum per talenta et minas eruditionis; quis non ex interiore quadam perceptione videt, et inde ex intellectu assentit, dum audit aliquem dicentem, Quod qui bene vivit, et recte credit, salvetur: et quis non ex intellectu rejicit, sicut grumum incidentem in oculum, dum audit, Quod qui recte credit, et non bene vivit, etiam salvetur, quoniam ex interiore perceptione tunc illico in cogitationem incidit, quomodo potest quis recte credere dum non bene vivit, et quid tunc credere nisi figura pictae fidei, et non aliqua imago viva ejus; 2] similiter, si quis audiret, Quod qui bene vivit, tametsi non credit, salvetur, annon Intellectus dum hoc volvit et revolvit, seu versat, videt, percipit et cogitat, quod nec hoc cohaereat, quoniam bene vivere est a Deo, omne enim bonum, quod in se bonum est, a Deo est; quid tunc est bene vivere et non credere, nisi sicut lutum in manu figuli, quod non formabile est ad aliquod vas usus in Regno spirituali, sed modo in Regno naturali: et praeterea, quis non videt contradictionem in duobus illis, nimirum in hoc, Quod salvetur qui credit et non bene vivit, tum in hoc, Quod salvetur qui bene vivit et non credit. Nunc quia Bene vivere, quod est Charitatis, hodie scitur et non scitur, scitur quid naturaliter bene vivere, et non scitur quid spiritualiter bene vivere1, ideo de hoc, quia est charitatis, transigetur, quod distincte fiet in Serie per Articulos.
1 Prima editio: vicere


394. Quod tres Amores universales sint, Amor Coeli, Amor Mundi, et Amor sui.

1] Exordium fit ex tribus his Amoribus, quia sunt universales et fundamentales omnium, et quia Charitas commune habet cum unoquovis ex illis; nam per AMOREM COELI intelligitur amor in Dominum, et quoque Amor erga proximum, et quia uterque ille spectat usum ut finem, vocari potest Amor usuum. AMOR MUNDI non solum est Amor opum et possessionum, sed etiam Amor omnium quae Mundus suppeditat, et delectat Sensus corporis, ut pulchritudo oculos, harmonia aures, fragrantia nares, lautitiae linguam, mulcimina cutem, tum etiam decori amictus, commodae habitationes, consortia, ita omnes jucunditates ex his, et ex pluribus aliis objectis. AMOR SUI non Solum est amor honoris, gloriae, famae, eminentiae, sed etiam amor merendi et ambiendi functiones, et sic regnandi super alios. 2] Quod Charitas commune cum unoquovis ex tribus illis Amoribus habeat, est quia Charitas in se spectata est amor usuum, charitas enim vult proximo facere bonum, et bonum est idem cum usu, et quisque ex illis amoribus usus spectat ut suos fines, Amor Coeli usus spirituales, Amor mundi usus naturales qui nuncupari possunt civiles, et Amor sui usus corporeos, qui etiam nuncupari possunt Domestici pro se et suis.
395. 1] Quod tres illi Amores sint in unoquovis homine a creatione et inde nativitate, et quod dum rite subordinati sunt, perficiant hominem, et dum non rite, pervertant illum, in sequente Articulo demonstrabitur; hic solum memorare licet, quod tres illi amores tunc rite subordinati sint, quando Amor Coeli facit caput, Amor mundi pectus et ventrem, et Amor sui pedes et plantas. Mens humana distincta est in tres regiones, ut supra aliquoties dictum est; homo e suprema regione spectat Deum, e secunda seu media Mundum, ac e tertia seu infima semetipsum; Mens quia talis est, potest elevari et se elevare sursum, quia ad Deum et Coelum, potest effundi et se effundere ad latera quaquaversum, quia in Mundum et ejus naturam, et potest demitti et se demittere deorsum, quia ad terram et ad infernum; in his visus corporis aemulatur visum mentis; ille quoque potest suspicere, circumspicere, et despicere. 2] Mens humana est sicut Domus trium mansionum, inter quas est communicatio per scalas, in quarum suprema habitant Angeli e Coelo, in media homines e Mundo, et in infima genii; homo, in quo tres illi amores rite subordinati sunt, potest ex placito ascendere et descendere, et cum in supremam mansionem ascendit, una est cum Angelis sicut Angelus, et cum inde descendit in mediam, est ibi una cum hominibus sicut homo Angelus, et cum ex hac ulterius descendit, est una cum geniis sicut homo mundi, et illos instruit, arguit, et domat. 3] In homine, in quo tres illi Amores rite subordinati sunt, etiam coordinati sunt ita, quod supremus Amor, qui est amor coeli, sit intus in secundo, qui est amor mundi, et per hunc in tertio seu infimo, qui est amor sui, et amor qui intus est, is etiam dirigit illum qui extra est ad suum nutum; quare si amor Coeli est intus in amore Mundi, et per hunc in amore sui, homo agit usus in unoquovis a Deo Coeli. Sunt illi tres amores in operando, sicut Voluntas, Intellectus et Actio; Voluntas influit in Intellectum, et ibi prospicit sibi media, per quae producit actionem. Sed de his videbuntur plura in sequente Articulo, ubi demonstrabitur, Quod tres illi Amores, si rite subordinati sunt, perficiant hominem, at si non rite subordinati sunt, pervertant et invertant illum.
396. Verum enim vero, ut illa quae sequuntur in hoc Capite, et in succedentibus de Libero Arbitrio, deque Reformatione et Regeneratione, etc. in luce rationis sistantur clare videnda, necessum est, ut praemittantur aliqua de VOLUNTATE ET INTELLECTU; de BONO et VERO: DE AMORE IN GENERE: DE AMORE MUNDI ET AMORE SUI IN SPECIE; DE EXTERNO ET INTERNO HOMINE; ET DE MERE NATURALI ET SENSUALI HOMINE; Haec detegentur, ne Visus rationalis hominis in percipiendis illis, quae ulterius sequuntur, sit velut in nimbo, et in illo quasi currat per plateas Urbis, usque dum non scit viam ad domum; nam quid Theologicum absque intellectu, et nisi hic illustretur dum legitur Verbum, quam sicut Lampas in manu absque accensa candela, qualis fuit in manibus quinque Virginum stultarum, quae non habebant Oleum. De singulis itaque in suo ordine.
397. 1 I. “DE VOLUNTATE ET INTELLECTU. 1. Sunt homini binae Facultates, quae faciunt vitam ejus; una vocatur Voluntas et altera Intellectus; illae inter se distinctae sunt, sed ita creatae ut unum sint, et cum unum sunt, vocantur Mens; quare Mens humana illae sunt, et omnis vita hominis ibi in principiis est, et inde in corpore. 2. Sicut omnia in Universo, quae secundum Ordinem sunt, se referunt ad Bonum et Verum, ita omnia apud hominem ad Voluntatem et Intellectum, nam Bonum apud hominem est ejus Voluntatis, ac Verum apud illum est ejus Intellectus; sunt enim hae binae Facultates, seu hae binae Vitae hominis, receptacula et subjecta illorum, Voluntas est receptaculum et subjectum omnium Boni, ac Intellectus est receptaculum et subjectum omnium Veri; Bona et Vera apud hominem non alibi sunt; et quia Bona et Vera apud hominem non alibi sunt, inde nec Amor et Fides sunt alibi, quoniam Amor est boni et Bonum est amoris, ac Fides est veri et Verum est fidei. 3. Voluntas et Intellectus etiam faciunt Spiritum hominis; nam ejus Sapientia et Intelligentia, et quoque ejus Amor et Charitas, ibi resident, et in genere ejus Vita: Corpus est modo Obedientia. 4. Nihil magis interest scire, quam quomodo Voluntas et Intellectus unam Mentem faciunt; faciunt unam Mentem, sicut Bonum et Verum faciunt unum; est enim simile Conjugium inter Voluntatem et Intellectum, quale est inter Bonum et Verum; quale id Conjugium est, constabit ex illis quae de Bono et Vero mox adducentur; nempe quod sicut Bonum est ipsum Esse rei, ac Verum est Existere rei inde, ita Voluntas apud hominem est ipsum Esse vitae ejus, ac Intellectus Existere vitae inde; nam Bonum quod est Voluntatis se in Intellectu format, et sistit videndum.
1 In editione prima paragraphi 397 ad 402 signis citationis inclusi sunt. Sunt ex opusculo DNH n. 28-32, 11-19, 54-61, 65-78, 36-46.

398. 1] II. DE BONO ET VERO. 1. Omnia1 in Universo, quae sunt in Divino Ordine, se referunt ad Bonum et Verum; nihil datur in Coelo, et nihil in Mundo, quod non ad duo illa se refert; causa est, quia utrumque, tam Bonum quam Verum, procedit a Deo, a Quo omnia. 2] 2. Inde patet, quod necessarium sit homini, ut sciat quid Bonum et quid Verum, et quomodo unum spectat alterum, et quomodo unum conjungitur alteri, maxime autem necessarium est homini Ecclesiae, nam sicut omnia Coeli se referunt ad Bonum et Verum, ita quoque omnia Ecclesiae, quia bonum et verum Coeli sunt quoque bonum et verum Ecclesiae. 3] 3. Secundum Divinum ordinem est, ut Bonum et Verum conjuncta sint, et non separata, ita ut sint unum et non duo; conjuncta enim procedunt a Deo, et conjuncta sunt in Coelo, et ideo conjuncta erunt in Ecclesia; Conjunctio boni et veri vocatur in Coelo Conjugium coeleste, nam in hoc Conjugio sunt omnes qui ibi: inde est, quod in Verbo Coelum comparetur Conjugio, et quod Dominus dicatur Sponsus et Maritus, Coelum autem Sponsa et Uxor, similiter Ecclesia; quod Coelum et Ecclesia ita dicantur, est quia illi qui ibi, recipiunt Divinum Bonum in Veris. 4] 4. Omnis intelligentia et sapientia, quae est Angelis, est ex illo Conjugio, et non aliqua ex Bono separato a Vero, nec a Vero separato a Bono: simile est hominibus2 Ecclesiae. 5] 5. Quoniam Conjunctio boni et veri est instar conjugii, patet quod Bonum amet Verum, et vicissim Verum amet Bonum, et quod unum desideret cum altero conjungi: homo Ecclesiae, cui non talis amor est et tale desiderium, non est in Conjugio Coelesti, ita non est in illo adhuc Ecclesia, quoniam Conjunctio boni et veri facit Ecclesiam. 6] 6. Bona sunt multiplicia; in genere est Bonum spirituale, et Bonum naturale, ac utrumque conjunctum in genuino Bono morali. Sicut sunt Bona, ita sunt Vera; quia Vera sunt Boni, et sunt Formae boni. 7] 7. Sicut est cum Bono et Vero, ita ex opposito est cum Malo et Falso; quod nempe3 sicut omnia in Universo quae sunt secundum Divinum Ordinem se referunt ad Bonum et Verum, ita omnia quae sunt contra Divinum Ordinem se referant ad Malum et Falsum: tum quod sicut Bonum amat conjungi Vero, ita Malum amet conjungi Falso, et vicissim: ut et, sicut omnis Intelligentia et Sapientia nascitur ex Conjunctione boni et veri, ita omnis Insania et Stultitia ex Conjunctione mali et falsi. Conjunctio mali et falsi interius spectata non est Conjugium, sed Adulterium. 8] 8. Ex eo, quod Malum et Falsum sint opposita Bono et Vero, patet quod Verum non conjungi possit Malo, nec Bonum Falso mali; si Verum adjungitur Malo, non amplius fit Verum, sed Falsum, quia falsificatum; et si Bonum adjungitur Falso mali, non amplius fit Bonum, sed Malum, quia adulteratum. At Falsum non mali potest conjungi Bono. 9] 9. Nemo, qui in4 Malo et inde Falso est ex confirmatione et vita, potest scire quid Bonum et Verum, quoniam Malum suum credit esse Bonum, et inde Falsum suum credit esse Verum; at omnis qui in Bono et inde vero est ex confirmatione et vita, potest scire quid malum et falsum; causa est, quia omne Bonum et ejus Verum in sua essentia est Coeleste, omne autem Malum et inde Falsum est in sua essentia Infernale; ac omne Coeleste est in luce, et omne Infernale in tenebris.
1 Prima editio: VERO. Omnia
2 Prima editio: hominlbus
3 Sic DNH 17. Prima editio: namque
4 Prima editio: ia

399. 1] III. DE AMORE IN GENERE. 1. Ipsa Vita hominis est ejus Amor, et qualis est Amor, talis est Vita, imo talis est totus homo; sed Amor dominans seu regnans est, qui facit hominem. Hic Amor sibi subordinatos habet plures Amores, qui sunt derivationes; hi sub alia specie apparent, sed usque singuli illi insunt Amori dominanti, et cum illo faciunt unum Regnum; Amor Dominans est sicut illorum Rex et Caput; is dirigit eos, et per eos, ut per fines medios, spectat et intendit Finem suum, qui omnium primarius et ultimus est, et hoc tam directe quam indirecte. 2] 2. Id quod est Amoris dominantis, est quod super omnia amatur. Quod homo super omnia amat, id jugiter est praesens in ejus cogitatione, quia in Voluntate, et facit ipsissimam Vitam ejus; ut pro exemplo, qui super omnia amat opes, sive sint pecuniae, sive possessiones, is continue animo versat quomodo illas sibi comparet, gaudet intime cum acquirit, dolet intime cum amittit; cor ejus est in illis. Qui super omnia amat Se, is sui recordatur in singulis, de se cogitat, de se loquitur, propter se agit, vita enim ejus est vita sui. 3] 3. Homo pro fine habet quod super omnia amat; illud spectat in omnibus et singulis; est in Voluntate ejus sicut latens vena fluvii, quae trahit et aufert, etiam cum aliud agit, nam id est quod animat. Tale est, quod unus homo apud alium explorat, et quoque videt, et per id vel ducit illum, vel agit cum illo. 4] 4. Homo prorsus talis est, quale est ejus vitae Dominans; per hoc distinguitur ab aliis; secundum hoc fit ejus Coelum si bonus, et fit ejus Infernum si malus; id est ipsa ejus Voluntas, ejus Proprium, et ejus Natura, est enim ipsum Esse vitae ejus; hoc post mortem non mutari potest, quia id est ipse homo. 5] 5. Omne jucundum, faustum et felix est cuivis ex Amore ejus dominante, et secundum illum; homo enim id jucundum dicit quod amat, quia sentit; quod autem cogitat et non amat, hoc quoque jucundum dicere potest, sed non est jucundum vitae ejus. Jucundum amoris est, quod homini est Bonum, ac injucundum, quod ei est Malum. 6] 6. Sunt bini Amores, ex quibus omnia bona et vera, ut ex ipsis suis fontibus, existunt; et sunt bini Amores, ex quibus omnia mala et falsa. Bini Amores, ex quibus omnia bona et vera, sunt Amor in Dominum, et Amor erga proximum; at bini Amores, ex quibus omnia mala et falsa, sunt Amor sui et Amor mundi: hi bini Amores quando dominantur, sunt illis binis Amoribus prorsus oppositi. 7] 7. Bini Amores,1 qui, ut dictum est, sunt Amor in Dominum, et Amor erga proximum, faciunt Coelum apud hominem, nam illi regnant in Coelo; et quia faciunt Coelum apud hominem, etiam faciunt Ecclesiam apud illum; Bini Amores ex quibus omnia Mala et Falsa, qui ut dictum est, sunt Amor sui et Amor mundi, faciunt Infernum apud hominem, nam illi regnant in Inferno, consequenter etiam destruunt Ecclesiam apud illum. 8] 8. Bini Amores, ex quibus omnia bona et vera, qui, ut dictum est, sunt Amores Coeli, aperiunt et formant Internum spiritualem hominem, quia ibi resident: bini autem Amores, ex quibus omnia mala et falsa, qui, ut dictum est, sunt amores Inferni, quando dominantur, claudunt et destruunt Internum spiritualem hominem, ac faciunt ut homo sit Naturalis et Sensualis secundum quantum et quale Dominii illorum.
1 Nisi legeris, Bini Amores [ex quibus omnia bona et vera,] sic DNH 60 et Worcester

400. 1] IV. DE AMORE SUI ET AMORE MUNDI IN SPECIE. 1. Amor sui est sibi soli bene velle, et non aliis nisi propter se, ne quidem Ecclesiae, Patriae, alicui Societati humanae, aut concivi; ut et illis benefacere solum propter sui famam, honorem, et gloriam, quae nisi videt in bonis, quae illis facit, dicit corde, quid refert, cur hoc, et quid inde mihi, et sic omittit; unde patet, quod is, qui in amore sui est, non amet Ecclesiam, nec Patriam, nec Societatem, nec Concivem, nec aliquod vere Bonum, sed Solum se et sua. 2] 2. Homo in Amore sui est, quando in illis quae cogitat et facit, non intuetur proximum, ita non publicum, minus Dominum, sed modo Semet et Suos; consequenter, quando propter semet et suos omnia facit, et si propter Publicum, sit modo ut appareat, et si propter proximum, sit ut sibi faveat. 3] 3. Propter Semet et Suos dicitur, nam qui amat Se, etiam amat Suos, qui sunt in specie Liberi et Nepotes ejus, et in genere omnes, qui unum cum illo faciunt, quos Suos vocat; hos et illos amare est etiam Se amare, nam illos spectat quasi in se, et se in illis; inter illos, quos Suos vocat, sunt quoque omnes, qui eum laudant, honorant, et colunt. Reliquos quidem spectat oculis corporis ut homines, sed oculis spiritus sui vix aliter quam sicut larvas. 4] 4. Ille homo in Amore sui est, qui proximum contemnit prae se; qui inimicum illum habet, si non sibi favet, et si non se veneratur et colit: magis adhuc in Amore sui est, qui propterea proximum odio habet, et persequitur; et magis adhuc, qui propterea flagrat vindicta contra illum, et cupit ejus perniciem: tales tandem amant saevire. 5] 5. Ex comparatione cum Amore coelesti, constare potest, qualis est Amor sui; Amor coelestis est amare usus propter usus, seu bona propter bona, quae homo praestat Ecclesiae, Patriae, Societati humanae, et concivi; at qui amat illa propter Se, is non amat illa aliter quam famulitia, quia serviunt sibi: inde sequitur, quod qui in Amore sui est, velit ut Ecclesia, Patria, Societates humanae, et concives, serviant sibi, et non is illis; ponit se supra illos, et illos infra se. 6] 6. Porro, quantum quis in Amore coelesti est, qui est amare usus et bona, et affici jucundo cordis cum illa praestat, tantum ducitur a Domino, quia ille Amor est in quo Ipse, et qui ab Ipso: at quantum aliquis in Amore sui est, tantum ducitur a semet, et tantum ducitur a Proprio suo, et Proprium hominis non est nisi quam Malum, est enim Malum ejus haereditarium, quod est se amare prae Deo, et Mundum prae Coelo. 7] 7. Amor sui etiam talis est, ut quantum illi laxantur fraena, hoc est, removentur vincula externa, quae sunt timores pro lege et ejus poenis, proque jactura famae, honoris, lucri, functionis, et vitae, tantum ruat, usque ut non modo imperare velit super universum terrarum Orbem, sed etiam super Coelum, imo super Ipsum Deum; nusquam est ei aliquis terminus seu finis: hoc latet in unoquovis, qui in Amore sui est, tametsi non patet coram Mundo, ubi eum dicta fraena et vincula retinent; et quisque talis, ubi obviam fit impossibile, ibi subsistit, usque dum fit possibile; ex his et illis est, quod homo, qui in tali amore est, non sciat quod ejusmodi vesana absque limite cupido in illo lateat. Quod tamen ita sit, nemo non potest videre apud Potentes et Reges, quibus non talia frena, vincula et impossibilia sunt, qui ruunt et subjugant Provincias et Regna, quantum illis succedit, et adspirant ad potentiam et gloriam ultra limites: et magis apud illos qui Dominatum extendunt in Coelum, et omnem Potentiam Divinam Domini in se transferunt; hi continue cupiunt ultra. 8] 8. Sunt duo Dominii genera, unum Amoris erga proximum, et alterum Amoris sui: haec duo Dominia sunt sibi opposita; qui dominatur ex Amore erga proximum, is vult omnibus bonum, et nihil plus amat quam usus praestare, ita servire aliis; (Servire aliis est aliis ex bene velle bene facere, et usus praestare), hoc ejus Amor est, et hoc jucundum cordis ejus est; is quoque, quantum evehitur ad dignitates, tantum quoque laetatur, non propter dignitates, sed propter usus, quos tunc in pluri copia, et in majori gradu, praestare potest; tale Dominium est in Coelis: at qui dominatur ex Amore sui, is vult nulli bonum, sed solum sibi et suis; usus, quos praestat, sunt propter sui honorem et gloriam, quae ei sunt soli usus; servire aliis est ei propter finem ut serviatur, honoretur, et dominetur1; ambit dignitates, non propter bona, quae praestet, sed ut in eminentia et gloria sit, et inde in sui cordis jucundo. 9] 9. Amor Dominii manet etiam unumquemvis post vitam in Mundo; sed qui dominati sunt ex Amore erga proximum, illis concreditur etiam Dominatio in Coelis, et tunc illi non dominantur, sed usus et bona, quae amant, et cum usus et bona, dominatur Dominus: Qui autem in Mundo dominati sunt ex Amore sui, illi post vitam in Mundo, abdicantur, et rediguntur in servitutem. Ex his nunc cognoscitur, quinam in Amore sui sunt; non refert, quales apparent in externa forma, si vel elati, vel submissi, nam talia sunt in Interno homine, ac Internus homo a plerisque occultatur, et Externus instruitur mentiri illa quae Amoris Publici et proximi sunt, ita contraria; et hoc quoque propter se; sciunt enim, quod amare Publicum et proximum interius afficiat omnes, et quod tantum aestimentur2; quod afficiat, est quia Coelum in illum amorem influit. 10] 10. Mala, quae apud illos sunt qui in Amore sui, sunt in genere, Contemtus aliorum, Invidia, Inimicitia contra illos qui sibi non favent, Hostilitas inde, Odia varii generis, Vindictae, Astus, Doli, Immisericordia, Crudelitas: et ubi talia Mala sunt, est etiam Contemtus Dei et Divinorum, quae sunt vera et bona Ecclesiae; quae si honorant, est solum ore et non corde. Et quia talia Mala inde sunt, etiam sunt similia Falsa, nam ex malis sunt falsa. 11] 11. AMOR MUNDI autem, est velle aliorum Opes ad se derivare quacunque arte, ac in divitiis cor ponere, ac pati ut Mundus retrahat et abducat illum ab Amore Spirituali, qui est Amor erga proximum, ita a Coelo. Illi in Amore Mundi sunt, qui cupiunt aliorum bona in se derivare per varias artes, imprimis qui per astus et dolos, nihili facientes bonum proximi: illi qui in eo Amore sunt, concupiscunt aliorum bona, et quantum non timent leges, et jacturam famae propter lucrum, deprivant, imo depraedantur. 12] 12. Sed Amor mundi non in tali gradu est oppositus Amori coelesti, in quo est Amor sui, quoniam non tanta Mala in illo recondita sunt. 13] 13. Amor ille multiplex est; est Amor opum ut evehantur ad honores: est Amor honorum et dignitatum ut lucrentur opes: est Amor opum propter varios usus, quibus delectantur in Mundo: est Amor opum propter solas opes, talis Amor est avaris; et sic porro; finis propter quem opes, vocatur usus, ac finis seu usus est, a quo Amor suum quale trahit; nam talis est Amor, qualis est finis propter quem; reliqua ei serviunt ut media. 14] 14. Verbo, Amor sui et Amor mundi, sunt prorsus oppositi Amori in Dominum, et Amori erga proximum; quare Amor sui et Amor mundi, quales supra descripti sunt, sunt Amores infernales, regnant etiam in Inferno, et quoque faciunt Infernum apud hominem. Amor autem in Dominum, et Amor erga proximum, sunt Amores coelestes, regnant etiam in Coelo, et quoque faciunt3 Coelum apud hominem.
1 Prima editio: dominetut
2 Prima editio: aestmentur
3 Sic DNH 78. Prima editio: faciant

401. 1] V. DE INTERNO ET EXTERNO HOMINE. 1. Homo ita creatus est, ut simul sit in Mundo spirituali et in Mundo naturali: Mundus spiritualis est, ubi sunt Angeli, et Mundus naturalis, ubi sunt homines; et quia homo ita creatus est, ideo datum est ei Internum et Externum; Internum, per quod sit in Mundo spirituali, Externum, per quod sit in Mundo naturali. Internum ejus est, quod vocatur Internus homo, et Externum, quod vocatur Externus homo. 2] 2. Unicuique homini est Internum et Externum, sed aliter apud bonos, et aliter apud malos; Internum apud bonos est in Coelo et ejus luce, et Externum in Mundo et ejus luce, et haec Lux apud illos illuminatur a luce Coeli, et sic apud illos Internum et Externum unum agunt, sicut causa et effectus, aut sicut prius et posterius. At apud malos, Internum est in Inferno, et in ejus luce, quae lux respective ad lucem Coeli est caligo, et Externum illorum potest esse in luce simili, in qua sunt boni; quare est inversum: inde est, quod mali possint loqui et docere de fide, de charitate, et de Deo, non autem ex fide, charitate et Deo, quemadmodum boni. 3] 3. Internus homo est, qui vocatur Spiritualis homo, quia est in Luce Coeli, quae Lux est spiritualis, et Externus homo est,1 qui vocatur naturalis homo, quia est in Luce Mundi, quae lux est naturalis: homo, cujus Internum est in Luce Coeli, et Externum in luce Mundi, is spiritualis homo est quoad utrumque, quoniam lux spiritualis ab interiori illuminat lucem naturalem, et facit hanc ut suam: inversum autem est apud malos. 4] 4. Internus spiritualis homo in se spectatus est Angelus Coeli, et quoque dum vivit in corpore, est in societate cum Angelis, tametsi id nescit, et post solutionem e corpore, inter Angelos venit; homo autem Internus apud malos est Satanas, et quoque dum vivit in corpore, in societate cum illis est, et quoque post solutionem a corpore, inter illos venit. 5] 5. Interiora mentis apud illos, qui spirituales homines sunt, actualiter elevata sunt versus Coelum, spectant enim illud primario; interiora autem mentis apud illos qui mere naturales sunt, aversa sunt a Coelo et versa ad Mundum, quia spectant hunc primario. 6] 6. Qui modo communem ideam de Interno et Externo homine fovent, credunt quod Internus homo sit qui cogitat et qui vult, et Externus qui loquitur et qui agit, quoniam cogitare et velle est Internum, ac loqui et agere est Externum: sed sciendum est, quod cum homo bene de Domino, et de illis quae Domini sunt, et cum bene de proximo et de illis quae proximi sunt, cogitat et vult, tunc cogitet et velit ab Interno spirituali, quia ex fide veri et ex amore boni; at quod cum homo male de illis cogitat, et male illis vult, tunc cogitet et velit ab Interno infernali, quia ex fide falsi et ex amore mali; verbo, quantum homo in amore in Dominum est, et in amore erga proximum, tantum in Interno spirituali2 est, et ex eo cogitat et vult, et quoque ex eo loquitur et agit; at quantum homo in amore sui est et in amore mundi, tantum ex Inferno cogitat et vult, tametsi aliter loquitur et agit. 7] 7. Ita provisum et ordinatum est a Domino, ut quantum homo ex Coelo cogitat et vult, tantum aperiatur et formetur Spiritualis homo; apertio est in Coelum usque ad Dominum, et formatio est ad illa quae Coeli sunt. Vice versa autem, quantum homo non ex Coelo sed ex Mundo cogitat et vult, tantum clauditur Internus spiritualis homo, et Externus aperitur et formatur; apertio est in Mundum, et formatio est ad illa quae Inferni sunt. 8] 8. Illi, apud quos Internus spiritualis homo apertus est in Coelum ad Dominum, in luce Coeli sunt, et in illuminatione a Domino, et inde [in]3 intelligentia et sapientia; hi vident verum ex luce veri, et percipiunt bonum ex amore boni. Illi autem, apud quos Internus spiritualis homo clausus est, non sciunt quid Internus homo, nec credunt Verbum, nec vitam post mortem, nec illa quae Coeli et Ecclesiae sunt; et quia solum in lumine naturali sunt, credunt Naturam ex se esse et non a Deo, vident falsum ut verum, et percipiunt malum ut bonum. 9] 9. Internum et Externum, de quibus actum est, est Internum et Externum Spiritus hominis; Corpus ejus est modo Externum superadditum, intra quod illa existunt; corpus enim nihil ex se agit, sed ex spiritu, qui in illo. Sciendum est, quod Spiritus hominis post solutionem a corpore aeque cogitet et velit, ac loquatur et agat; cogitare et velle est ejus Internum, ac loqui et facere est tunc ejus Externum.
1 Prima editio: homo, est
2 Prima editio: fpirituali
3 Sic DNH 44

402. 1] VI. DE MERE NATURALI ET SENSUALI HOMINE. Quoniam pauci sciunt, quinam intelliguntur per Sensuales homines, et quales illi sunt, et tamen interest scire, quare describentur. 1. Is Sensualis homo dicitur, qui omnia judicat ex Sensibus corporis, et qui nihil credit nisi quod oculis videre et manibus tangere potest, haec dicens esse aliquid, reliqua rejiciens: quare sensualis homo est infime naturalis homo. 2] 2. Quod Interiora mentis ejus, quae vident ex luce Coeli, clausa sint, ut ibi nihil veri, quod Coeli et Ecclesiae est, videat, quoniam cogitat in extremis, et non interius ex aliqua luce spirituali. 3] 3. Et quoniam in crasso lumine naturali est, interius est contra illa quae Coeli et Ecclesiae sunt, et tamen exterius potest loqui pro illis, ardenter secundum Dominationem per illa. 4] 4. Quod sensuales homines ratiocinentur acriter et solerter, quia cogitatio illorum est tam prope loquelam, ut paene in illa, et sicut in labiis; et quia in loquela ex sola memoria ponunt omnem intelligentiam. 5] 5. Quod quidam ex illis confirmare possint quicquid volunt, et dextre falsa, et quod post confirmationem credant vera esse: sed quod ex fallaciis sensuum ratiocinentur et confirment, a quibus captatur et persuadetur vulgus. 6] 6. Quod Sensuales homines astuti sint, et malitiosi prae reliquis. 7] 7. Quod Interiora mentis eorum sint foeda et spurca, quoniam per illa communicant cum Infernis. 8] 8. Quod illi, qui in Infernis sunt, sensuales sint, et eo plus, quo profundius: quodque sphaera spirituum infernalium se conjungat cum sensualibus hominis a tergo. 9] 9. Quoniam sensuales homines non vident aliquod genuinum verum in luce, sed ratiocinantur et altercantur de omni re, num ita sit, et hae altercationes audiuntur extra illos sicut stridores dentium, qui in se spectati sunt collisiones falsorum inter se, et quoque falsi et veri, patet quid significatur per STRIDOREM DENTIUM in Verbo: causa est, quia ratiocinatio ex fallaciis sensuum correspondet dentibus. 10] 10. Quod Docti et Eruditi, qui se in falsis profunde confirmaverunt, et plus qui contra vera Verbi, prae aliis sensuales sint, tametsi coram Mundo non tales apparent. Quod Haeretica imprimis profluxerint a talibus qui Sensuales fuerunt. 11] 11. Quod hypocritae, dolosi, voluptuosi, adulteri, avari, quoad plurimam partem Sensuales sint. 12] 12. Quod illi qui ratiocinati sunt ex solis sensualibus, et contra genuina vera Verbi et inde Ecclesiae, ab Antiquis dicti fuerint Serpentes arboris scientiae boni et mali.
13] Quoniam per Sensualia intelliguntur res sensibus corporis objectae, et per sensus illos haustae, sequitur, 13. Quod homo per sensualia communicet cum Mundo, et per rationalia supra illa cum Coelo. 14] 14. Quod Sensualia subministrent talia e Mundo naturali, quae inserviunt interioribus mentis in Mundo spirituali. 15] 15. Quod sint sensualia subministrantia intellectui, et quod haec sint varia naturalia quae vocantur physica, et quod sint sensualia subministrantia voluntati, et quod haec sint jucunda sensuum et corporis. 16] 16. Quod nisi cogitatio a sensualibus elevatur, homo parum sapiat: quod homo Sapiens supra sensualia cogitet; et quod cum cogitatio supra sensualia elevatur, in lumen clarius veniat, et tandem in lucem coeli, inde homini perceptio veri, quae proprie est intelligentia. 17] 17. Quod elevatio mentis supra sensualia, et abductio ab illis, antiquis nota fuerit. 18] 18. Quod si Sensualia ultimo loco sunt, per illa aperiatur via pro intellectu, ac elimentur vera per modum extractionis; at quod si Sensualia primo loco sunt, per illa claudatur illa via, et homo non videat vera nisi sicut in nimbo, aut sicut in nocte. 19] 19. Quod Sensualia apud hominem Sapientem ultimo loco sint, et subjecta interioribus, at quod apud hominem insipientem primo loco sint, et dominantia: hi sunt qui proprie dicuntur Sensuales. 20] 20. Quod apud hominem sint Sensualia communia cum bestiis, et quod sint Sensualia non communia cum illis. 21] Quod quantum quis cogitat supra sensualia, tantum sit homo, sed quod nemo possit cogitare supra sensualia, et videre vera Ecclesiae, nisi agnoscat Deum, et vivat secundum praecepta Ipsius, nam Deus elevat et illustrat.”

403. Quod tres illi Amores, dum rite subordinati sunt, perficiant hominem, at dum non rite subordinati sunt, pervertant et invertant illum.

1] Prius aliquid de Subordinatione trium Universalium illorum Amorum, qui sunt Amor Coeli, Amor Mundi, et Amor sui, dicetur, et postea de influxu et insertione unius in alterum, et demum de statu hominis secundum subordinationem. Tres illi Amores inter se, sunt sicut tres Regiones corporis, quarum suprema est Caput, media est Pectus cum Ventre, et tertiam faciunt Genua, Pedes, et Plantae. Quando Amor Coeli facit Caput, Amor mundi pectus cum ventre, et amor sui pedes cum plantis, tunc homo est in perfecto statu secundum creationem; quoniam tunc duo inferiores Amores inserviunt supremo, sicut Corpus et ejus omnia Capiti: cum itaque Amor Coeli facit Caput, tunc influit hic in Amorem Mundi, qui principaliter est Amor opum, et per has facit usus, et mediate per hunc in Amorem sui, qui principaliter est amor dignitatum, et per has facit usus; ita tres illi Amores spirant usus ex influxu unius in alterum. 2] Quis non comprehendit, quod dum homo ex Spirituali Amore, qui est a Domino, et est qui intelligitur per Amorem Coeli, vult facere usus, Naturalis homo faciat illos per opes et per alia bona ejus, et Sensualis homo in sua functione, et quod ejus honor sit producere illos. Quis etiam non comprehendit, quod omnia opera, quae homo facit corpore, fiant secundum statum mentis ejus in Capite, et quod si Mens in Amore usuum est, Corpus per sua membra hos efficiat; et hoc fit, quia Voluntas et Intellectus in suis principiis est in Capite, et in suis principiatis in Corpore, sicut voluntas in factis, et cogitatio in loquelis, et comparative, sicut est prolificum seminis in omnibus et singulis arboris, per quae producit fructus, qui sunt usus ejus; et est sicut ignis et lux intus in vase Chrystallino, quod ex illis calefit et pellucet; et quoque Visus spiritualis in Mente, et simul Visus naturalis in corpore, apud illum, in quo tres illi amores juste et rite subordinati sunt, ex luce quae influit per Coelum a Domino, assimilari potest Pomo Africano, quod usque ad medium, ubi est theca seminum, pellucet: simile quid intelligitur per haec Domini verba, Lucerna corporis est Oculus; si Oculus simplex, hoc est, bonus est, totum Corpus est lucidum, Matth. VI:22, Luc. XI:34. 3] Nullus homo sanae rationis potest damnare opes, sunt enim in communi Corpore sicut sanguis in homine; nec potest damnare honores functionibus addictos, sunt enim Regis manus et Societatis columnae, modo amores naturales et sensuales illorum subordinati sunt amori spirituali: sunt etiam administrationes in Coelo, et illis dignitates adjectae, at qui funguntur illis, nihil plus amant quam usus facere, quia spirituales sunt.
404. 1] Sed homo prorsus alium statum induit, si Amor Mundi seu opum facit Caput, hoc est, si ille regnans Amor est, nam tunc Amor Coeli exulat e Capite, et se confert in Corpus; homo, qui in hoc statu est, praefert Mundum Coelo; colit quidem Deum, sed ex Amore mere naturali, qui in omni Cultu ponit meritum, et quoque bonum facit proximo, sed propter retributiones; his sunt illa quae Coeli sunt, sicut velamina, in quibus incedunt splendentes coram oculis hominum, sed fusci coram oculis Angelorum; nam dum Amor Mundi possidet Internum hominem, et amor coeli Externum, tunc ille obscurat omnia Ecclesiae, et occultat illa sicut sub velo. 2] Verum hic Amor in multa varietate est, deterior eo gradu quo vergit ad avaritiam; in hac Amor Coeli nigrescit: similiter si vergit ad fastum et eminentiam super alios ex amore sui: aliter vero si vergit ad prodigalitatem: minus noxius est, si pro fine spectat splendida Mundi, sicut Palatia, Decoramenta, magnificos Amictus, Famulitia, Equos et Currus in pompa, praeter similia alia: qualitas cujusvis Amoris praedicatur ex fine, quem spectat et intendit. Hic Amor assimilari potest Chrystallo nigricanti, qui suffocat lucem, et non variegat illam in colores nisi pullos et evanidos. Et est sicut nimbus et nubes, quae auferunt radios solis. Est quoque sicut mustum vini infermentati, quod dulce sapit, sed ventrem infestat. Homo talis e Coelo spectatus apparet sicut homo gibbosus, incedens inclino capite spectans terram, et cum id elevat ad Coelum, retorquet musculos, et cito post in pronum suum relabitur. Hi ab Antiquis in Ecclesia dicti sunt Mammones, et a Graecis Plutones.
405. 1] Si autem Amor sui seu Amor dominandi facit caput, tunc Amor Coeli transit per corpus ad pedes; et ille Amor, quantum increscit, tantum descendit Amor Coeli per talos ad plantas, et si adhuc increscit, transit calceos et proculcatur. Datur Amor dominandi ex Amore proximi, et datur Amor dominandi ex Amore sui; Illi qui in Amore dominandi ex Amore proximi1 sunt, ambiunt Dominium propter finem, ut praestent usus Publico et privatis; et his ideo etiam concreditur Dominatio in Coelis. 2] Imperatores, Reges, Duces, qui nati et educati sunt ad Dominia, si humiliant se coram Deo, quandoque minus sunt in illo Amore, quam qui ex vili prosapia sunt, et ex fastu ambiunt eminentes gradus super alios. At illis, qui in Amore dominandi ex amore sui sunt2, est Amor Coeli sicut subsellium, super quo vulgi causa reponunt pedes, quod tamen, cum non vulgus apparet, aut in angulum, aut extra fores rejiciunt; causa est, quia se solos amant, et inde voluntates et cogitationes mentis suae3 immergunt Proprio, quod in se spectatum est malum haereditarium4, et hoc e diametro oppositum est Amori Coeli. 3] Mala quae illis, qui in Amore dominandi ex Amore sui sunt, in genere sunt5 haec: Contemtus aliorum; Invidia; Inimicitia contra illos qui sibi non favent; Hostilitas6 inde; Odia, Vindictae, Immisericordia, Saevitia et Crudelitas; et ubi talia Mala sunt, ibi etiam sunt contemtus Dei et Divinorum, quae sunt vera et bona Ecclesiae, quae si honorant, est solum ore ne ab Ordine Ecclesiastico7 diffamentur, et a reliquis vituperentur. 4] Sed hic Amor alius est apud Clericos, et alius apud Laicos; apud Clericos scandit hic Amor, dum fraena ei laxantur, usque ut velint esse Dii; apud Laicos autem usque ut velint esse Reges; phantasia illius Amoris usque eo animos illorum evehit. 5] Cum amor Coeli apud hominem perfectum8 supremum9 locum tenet, et facit reliquorum succedentium sicut Caput, et Amor Mundi est infra illum et est sicut est pectus sub capite, et Amor sui est infra hunc sicut sunt pedes, sequitur quod si hic Amor faceret Caput, prorsus inverteret hominem; et tunc coram Angelis appareret sicut cubans incurvatus capite10 ad terram, et dorso ad coelum; et quando in cultu est, appareret super manibus et pedibus saltaret sicut pullus pantherae: et praeterea apparerent sub variis formis bestiarum cum duobus Capitibus, uno supra cui facies ferina, altero infra cui facies humana, quod a superiori continue protruderetur, ac adigeretur osculari terram. Omnes hi sunt homines Sensuales, ac tales quemadmodum descripti sunt supra, n11. 402.
1 Prima editio: preximi
2 Prima editio: suit
3 Prima editio: fuae
4 Prima editio: haereditatium
5 Prima editio: funt
6 Prima editio: Hosticitas
7 Prima editio: Ecclesiastieo
8 Prima editio: persectum
9 Sic Errores Typographici
10 Prima editio: eapite
11 Prima editio: a


406. Quod Omnis homo in singulari sit Proximus, qui amandus est, sed secundum1 quale boni ejus.

Homo non natus est propter2 se, sed propter alios; hoc est, ut non vivat sibi soli, sed aliis, alioquin non foret aliqua cohaerens Societas, et in illa aliquod bonum. In communi sermone est, quod quisque sibi proximus sit, sed Doctrina Charitatis docet, quomodo hoc3 intelligendum est; nempe, quisque sibi prospiciet necessitates vitae, ut victum, amictum, habitationem, et plura, quae in vita civili, in qua est, necessario requiruntur; et haec non modo pro se, sed etiam pro suis, nec modo pro tempore praesenti, sed etiam pro venturo, nam nisi quis sibi comparat necessitates vitae, non est in statu exercendi Charitatem, in omnium enim inopia est. Quomodo autem quisque sibi Proximus esse debet, constare potest ex hoc simili; quisque providere debet corpus suum victu; hoc4 primum erit, sed ob finem, ut Mens sana sit in Corpore sano; et quisque providere debet Mentem suo victu, nempe talibus quae sunt intelligentiae et judicii, sed ob finem ut ille inde sit in statu serviendi concivi, societati, patriae, Ecclesiae, et sic Domino; qui hoc facit, ille providet sibi bene in aeternum; inde patet, quid primum tempore, et quid primum fine, et quod primum fine sit id quod omnia spectant. Hoc quoque est, sicut qui construit Domum, primo ponet fundamentum, sed fundamentum erit pro domo, et domus pro habitatione; qui credit sibi Proximum esse primo loco seu primario, is similis est ei qui spectat fundamentum ut finem, non habitationem, cum tamen habitatio est ipse finis primus et ultimus, ac Domus cum fundamento est modo medium ad finem.
1 Prima editio: secundam
2 Prima editio: proptcr
3 Prima editio: hoe
4 Prima editio: hoe

407. Quid amare Proximum dicetur; Amare proximum1 non modo est velle et facere2 bonum propinquo, amico, et bono, sed etiam alieno, inimico et malo; verum Charitas exercetur3 erga hos et illos diversis modis, erga propinquum et amicum per beneficia directa, erga inimicum et malum autem per beneficia indirecta, quae fiunt per exhortationes, disciplinas, et poenas, et sic emendationes. Hoc illustrari potest ita; Judex4, qui ex lege et justitia punit malefactorem, is amat proximum5; nam sic emendat illum, et consulit civibus, ne illis malefaciat: quisque novit, quod Pater, qui liberos, dum malefaciunt, castigat, amet illos, et vicissim quod qui propterea non castigat illos, amet mala illorum, de quo non praedicari potest Charitas. Porro si quis inimicum insultantem repellit, et ex tutela verberat, aut tradit judici, ut sic damnum a se avertat, animo tamen6, ut amicus ejus fiat, is ex vena Charitatis agit. Bella, quae pro fine7 tutandi Patriam et Ecclesiam habent, nec contra Charitatem sunt; finis propter quem, declarat, num sit Charitas vel non.
1 Prima editio: praximum
2 Prima editio: faeere
3 Prima editio: exerceur
4 Prima editio: Iudex
5 Prima editio: preximum
6 Prima editio: tamea
7 Prima editio: flne

408. Cum itaque Charitas in sua origine est bene velle, ac bene velle residet in Interno homine, patet, quod cum aliquis qui Charitatem habet, resistit inimico, punit sontem, et castigat malos, faciat hoc medio Externo homine, quare postquam id peregit, redit in Charitatem, quae est in Interno homine, et tunc quantum potest, et prodest, ei bene vult, et ex bene velle bene facit. Illis, quibus est genuina Charitas, est Zelus pro bono, et Zelus ille in Externo homine potest videri sicut ira et ignis flammans, at ille deflammatur et sedatur1 ut primum adversarius resipiscit; aliter apud illos quibus nulla Charitas est2; horum Zelus est ira et odium, ex his enim Internus eorum homo aestuat ac ignescit.
1 Prima editio: sedetur
2 Prima editio: est

409. Antequam Dominus in Mundum venit, vix aliquis novit quid Internus homo, et quid Charitas, quapropter tam multis in locis docuit1 Dilectionem, hoc est Charitatem; et hoc facit discrimen inter Testamentum seu Foedus Vetus et Novum2. Quod Adversario et Inimico ex Charitate benefaciendum sit, Docuit Dominus apud Matthaeum, Audivistis quod dictum sit veteribus, Amabis proximum tuum, et odio habebis inimicum tuum, Ego vero dico vobis, Amate inimicos vestros, benedicite maledicentibus vobis, benefacite odio vos habentibus, et orate pro laedentibus et persequentibus vos, ut sitis filii Patris vestri qui in Coelis, Cap. V:43,44,45: Et Petro interroganti quoties peccanti contra se remitteret, num usque ad septies, respondit, non dico tibi ad septies, sed usque ad septuagies septies, Matth. XVIII:21,22; Et audivi e Coelo, quod Dominus remittat unicuique peccata ejus, et nusquam vindicet, et ne quidem imputet, quia est ipse Amor et ipsum Bonum, sed quod usque per id peccata non abstersa sint, haec enim non nisi quam per poenitentiam absterguntur; cum enim dixit Petro, quod remitteret usque ad septuagies septies, quid non Dominus.
1 Prima editio: doeuit
2 Prima editio: Noyum

410. 1] Quoniam ipsa Charitas residet in Interno1 homine, in quo est bene velle, et inde in Externo, in quo est benefacere, sequitur quod Internus homo amandus sit, et inde Externus, proinde quod homo secundum quale boni, quod in illo est, amandus sit; quapropter ipsum Bonum est essentialiter Proximus; hoc illustrari potest per haec; dum quis ex tribus aut quatuor eligit sibi procuratorem domus, aut famulum, numne indagat Internum ejus hominem, ac eligit sincerum et fidelem, et inde diligit illum. Similiter Rex aut Magistratus, quod ex tribus aut quatuor eligat habilem functionis, ac repudiet inhabilem, qualemcunque vultum praeferat, et loquatur et agat ad favorem. 2] Cum ergo omnis homo est proximus, ac infinita varietas hominum est, et quisque secundum bonum ejus ut proximus amandus est, patet quod sint genera et species, tum gradus Amoris erga2 proximum: nunc quia Dominus super omnia amandus est, sequitur quod metiendi sint gradus illius amoris secundum Amorem in Ipsum, ita quantum Domini aut ex Domino alter possidet in se, nam tantum etiam possidet bonum, quia omne bonum est a Domino. 3] Sed quia hi gradus sunt in Interno homine, et hic raro se manifestat in Mundo, satis est, ut Proximus ametur secundum gradus quos cognoscit; sed hi post mortem clare percipiuntur, nam ibi affectiones voluntatis et inde cogitationes Intellectus faciunt sphaeram spiritualem circum illos, quae sentitur variis modis; at spiritualis illa sphaera in Mundo absorbetur a Corpore materiali, et se includit sphaerae naturali, quae ex homine tunc exundat. Quod gradus Amoris erga proximum sint, constat ex Parabola Domini de Samarita, qui misericordiam fecit vulnerato a latronibus, quem Sacerdos et Levita videntes praetergressi sunt, et cum Dominus quaesivit, quis illorum trium videretur Proximus fuisse respondebatur, qui fecit misericordiam, Luc. X:30 3 ad 37.
1 Prima editio: Intermo
2 Prima editio: ergo
3 Prima editio: Xj 30

411. Legitur, Amabis Dominum Deum super omnia, et Proximum sicut te ipsum, Luc. X:27, amare proximum sicut seipsum, est illum prae se non contemnere, ac juste cum illo agere, et de illo non malum judicium ferre: Lex Charitatis ab Ipso Domino lata et data est haec, “Quaecunque volueritis ut faciant vobis homines, sic et vos facite illis; haec enim est Lex et Prophetae,” Matth. VII:12, Luc. VI:31,32. Ita amant proximum illi qui in Amore Coeli sunt, at qui in Amore Mundi sunt, illi amant proximum ex Mundo et propter mundum, illi autem qui in Amore sui sunt, amant proximum ex se et propter se.

412. Quod Homo in plurali, qui est Societas minor et major, et quod Homo in composito ex illis, qui est Patria, sit Proximus qui amandus est.

1] Illi, qui non sciunt quid Proximus in genuino sensu, opinantur quod non alius sit quam homo in singulari, et quod beneficia ei praestare sit amare proximum; sed proximus et amor in illum se latius extendit, ascendit enim sicut multiplicantur homines: quis non potest comprehendere, quod amare plures homines in congregatione, sit plus amare proximum, quam unum in singulari e Congregatione; quare quod Societas minor et major sit Proximus, est causa, quia illa est homo in plurali, inde sequitur quod qui amat Societatem, amet illos ex quibus Societas consistit, quapropter qui Societati bene vult et bene facit, ille consulit singulis. Societas est sicut unus homo, etiam illi qui intrant illam, componunt sicut unum Corpus, et distinguuntur inter se sicut membra in uno corpore. Dominus et ab Ipso Angeli, cum despiciunt in terram, integram Societatem non aliter vident, quam sicut unum hominem, ac formam1 ejus ex qualitatibus illorum; datum etiam est mihi videre Societatem quandam in Coelo prorsus sicut unum hominem, in simili statura in qua homo in Mundo. 2] Quod plenior amor erga proximum sit amor erga Societatem, quam erga hominem separatum aut individuum, se manifestat in eo, quod Dignitates dispensentur secundum Praefecturas super Societates, et illis honores secundum usus quos praestant: sunt enim Officia in Mundo superiora et inferiora in subordinatione2 secundum plus et minus universale regimen super Societates, et ille est Rex, cui universalissimum regimen est; et cuivis secundum amplitudinem muneris, et simul bona usus quae praestat, est remuneratio, gloria, et communis amor. 3] Sed Moderatores hujus saeculi possunt usus facere et consulere Societati, et usque non amare proximum; quemadmodum illi, qui usus faciunt et consulunt propter Mundum, et propter se, ut appareant, aut ut mereantur ad dignitates superiores evehi; sed hi tametsi non discernuntur in Mundo, usque discernuntur in Coelo, quare illi3 qui ex Amore erga proximum4 praestiterant usus, praeficiuntur etiam ut Moderatores Societati coelesti, et ibi in splendore et honore sunt; sed hi usque non in his ponunt cor, sed in usibus. Caeteri autem, qui ex Amore Mundi et sui fecerunt usus, rejiciuntur.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: sobordinatione
3 Prima editio: illis
4 Prima editio: preximum

413. Discrimen amoris erga proximum et ejus exercitii erga hominem in singulari, et erga hominem in plurali seu Societatem, est sicut inter munus civis, munus praetoris, et munus ducis; et sicut inter illum qui negotiatus est per duo Talenta, et illum qui per decem1, Matth. XXV:14 ad 31 2; et est discrimen sicut inter valorem sicli et valorem talenti; ac inter usum fructum ex vite et ex vinea, seu ex olea et ex oliveto, seu ex arbore et ex horto. Ascendit etiam amor erga proximum interius et interius apud hominem, et sicut ascendit, amat Societatem prae homine in particulari, et Patriam prae Societate. Nunc quoniam Charitas consistit ex bene velle, et inde bene agere, sequitur quod illa paene similiter exercenda sit erga Societatem ut erga hominem in particulari; verum aliter erga Societatem bonorum, quam erga Societatem malorum, erga hanc Charitas exercenda est secundum aequitatem naturalem, erga illam secundum aequitatem spiritualem; sed de hac et illa aequitate alibi videbitur.
1 Cf. Luc. 19:12-27
2 Prima editio: 31

414. 1] Quod Patria sit Proximus prae Societate, est quia illa ex pluribus Societatibus consistit, et inde est Amor erga illam amor extensior et superior; et insuper amare patriam, est amare salutem1 publicam; Quod Patria sit Proximus, est quia illa Parentis instar est, ibi enim natus est; illa nutrivit et nutrit illum; illa ab injuriis tutata est et tutatur illum. Patriae ex Amore benefaciendum est secundum necessitates ejus; quarum quaedam sunt naturales, quaedam spirituales; Naturales spectant vitam et ordinem civilem, ac2 Spirituales vitam et ordinem spiritualem. 2] Quod Patria amanda sit3, non sicut homo amat seipsum, sed prae se ipso, est Lex inscripta Cordibus humanis, ex qua promulgatum est hoc, quod enuntiatur ab omni justo, quod si imminet exitium ejus ex hoste, aut aliunde, illustre sit pro illa mori, ac militi gloriosum sanguinem pro illa effundere; hoc dicitur, quia illa in tantum amanda est. Sciendum est, quod illi, qui amant Patriam, et ei ex benevelle benefaciunt, post mortem ament Regnum Domini, nam hoc ibi est Patria, et qui amant Regnum Domini, illi amant Dominum, quia Dominus est omne in omnibus sui Regni.
1 Prima editio: saiutem
2 Prima editio: ae
3 Prima editio: fit


415. Quod Ecclesia1 sit Proximus, qui in superiori gradu amandus est, et quod Regnum Domini in supremo.

1] Quoniam homo natus est ad vitam aeternam, et in hanc introducitur per Ecclesiam, ideo haec amanda est ut Proximus in superiori gradu, nam illa docet media, quae ducunt ad vitam aeternam, ac introducit in illam; ducit ad illam per vera doctrinae, ac introducit2 per bona vitae. Non intelligitur quod Sacerdotium in superiori gradu amandum sit, et ex illo Ecclesia, sed quod Ecclesiae bonum et verum amandum sit, et propter haec Sacerdotium; hoc modo inservit, et quemadmodum inservit honorandum est. 2] Quod Ecclesia sit Proximus qui in superiori gradu amandus est, ita quoque supra Patriam, est quoque causa, quia homo ex Patria initiatur in Vitam Civilem, verum ab Ecclesia in Vitam spiritualem, et haec vita distinguit hominem a vita mere animali; insuper Vita civilis est temporaria, quae finem habet, et tunc est sicut non fuerit; at Vita spiritualis, quia finem non habet, aeterna est, quare de hac praedicari potest Esse, et de illa non esse; discrimen est sicut inter finitum et infinitum, inter quae non datur ratio, aeternum enim est infinitum quoad tempus.
1 Prima editio: Ecelesia
2 Prima editio: introdueit

416. 1] Quod Regnum Domini sit Proximus, qui in supremo gradu amandus est, est causa, quia per Regnum Domini intelligitur Ecclesia in toto terrarum Orbe, quae Communio sanctorum vocatur, et quoque intelligitur Coelum; quare qui Regnum Domini amat, is amat omnes in universo Mundo, qui Dominum agnoscunt, ac fidem in Ipsum, et Charitatem erga proximum, habent, et quoque amat omnes in Coelo. Illi qui amant Regnum Domini, amant Dominum super omnia, proinde prae reliquis in Amore in Deum sunt; nam Ecclesia in Coelis et in Terris est Corpus Domini, sunt enim in Domino et Dominus in illis. 2] Est itaque Amor erga Regnum Domini Amor erga proximum in sua plenitudine; illi enim qui amant Regnum Domini, non modo amant Dominum super omnia, sed etiam amant proximum1 ut seipsum2; nam Amor in Dominum est Amor universalis, et inde est in omnibus et singulis Vitae spiritualis, et quoque in omnibus et singulis Vitae naturalis, residet enim ille amor in supremis apud hominem, ac suprema influunt in inferiora, ac vivificant illa, sicut Voluntas in omnia intentionis et inde actionis, ac Intellectus in omnia cogitationis et inde sermonis: quare dicit Dominus, Quaerite primum Regnum Coelorum3 et ejus Justitiam, tunc omnia adjicientur vobis, Matth. VI:33; quod Regnum Coelorum sit Regnum Domini, constat ex his apud Danielem, Ecce cum nubibus Coelorum sicut FILIUS HOMINIS veniens fuit; et Huic datum est Dominium4, Gloria, et Regnum, ac omnes Populi, Gentes, et Linguae Ipsum colent5; Dominium Ipsius6 dominium saeculi, quod non transibit, et Regnum Ipsius quod non peribit, Cap. VII:13,14.
1 Prima editio: procimum
2 Prima editio: seipfum
3 Nisi legeris Dei, sic Novum Testamentum Graecum, AC1, AC 5449 et HH 64.
4 Prima editio: Daminium
5 Prima editio: coleent
6 Prima editio: Ipfius


417. Quod amare Proximum in se spectatum non sit amare Personam, sed Bonum quod in Persona est.

1] Quis non novit, quod homo non sit homo ex humana facie et ex humano corpore, sed ex sapientia Intellectus1 et ex bonitate Voluntatis ejus; ascendens qualitas horum facit ut sit plus homo: homo cum nascitur est brutum plus quam ullum Animal, at fit homo per instructiones, quae sicut recipiuntur2, formatur Mens ejus, ex qua et secundum quam homo est homo. Dantur bestiae, quarum facies assimilantur humanis, sed illae nulla facultate intelligendi et ex intellectu aliquid agendi gaudent, sed agunt ex instinctu, quem amor illarum naturalis excitat; discrimen est, quod bestia affectiones amoris sui sonet, at homo illas illatas cogitationi loquatur; tum quod bestia prono vultu spectet terram, homo autem erecta facie Coelum undequaque; 2] ex quibus concludi potest, quod homo tantum sit homo, quantum ex ratione sana loquitur, et spectat commorationem suam in Coelo, et quod tantum non sit homo, quantum ex ratione perversa loquitur, et spectat commorationem suam solum in Mundo: sed usque hi sunt homines, verum non actu sed potentia, unusquisque enim homo gaudet potentia intelligendi vera et volendi bona, sed quantum non vult facere bona et3 intelligere vera, tantum in externis potest simulare hominem, ac agere ejus simiam.
1 Prima editio: Intelectus
2 Prima editio: rccipiuntar
3 Prima editio: est

418. 1] Quod Bonum sit Proximus, est quia Bonum est voluntatis, ac Voluntas est Esse vitae hominis; Verum Intellectus etiam est proximus, sed quantum id procedit a bono voluntatis, nam bonum voluntatis format se in intellectu, et ibi se sistit videndum in luce rationis. Quod bonum sit proximus, constat ex omni experientia; quis amat personam nisi ex qualitate voluntatis et intellectus ejus, hoc est, ex1 bono et justo in illa; 2] ut pro exemplo,2 Quis amat Regem, Principem, Ducem, Praetorem, Consulem, ullam Magistratus personam, et ullum Judicem, nisi ex Judicio, ex quibus agunt et loquuntur; quis amat Primatem, aliquem Ministrum Ecclesiae, aut Canonicum, nisi ex eruditione, integritate vitae, et zelo pro animarum salute: quis amat Ducem exercitus ac aliquem Praefectum sub illo, nisi ex fortitudine et simul prudentia: quis amat Mercatorem nisi ex sinceritate: quis amat operarium et famulum nisi ex fidelitate: imo quis amat arborem nisi ex fructu, humum nisi ex fertilitate, lapidem nisi3 ex pretiositate, et sic porro. Et, quod mirum est, non modo probus amat bonum et justum in altero, sed etiam improbus, quia cum illo non est in ullo timore jacturae famae, honoris et opum; sed amor boni apud improbum, non est Amor proximi, nam improbus non alium interius amat, nisi quantum sibi inservit. Ast amare bonum in altero ex bono in se, est genuinus amor erga proximum, tunc enim Bona osculantur se mutuo et se conjungunt.
1 Prima editio: en
2 Prima editio: exemplo.
3 Prima editio: nifi

419. Homo, qui amat bonum quia est bonum, et verum quia est verum1, ille eminenter amat proximum, ex causa, quia ille amat Dominum, qui est ipsum Bonum et ipsum Verum; aliunde non est amor boni et inde veri, et sic proximi; ita formatur amor erga proximum ex origine coelesti. Sive dicatur usus, sive bonum, idem est; quare facere usus est facere bona, et quantum et quale usus est in bonis, tantum et taliter bona sunt bona.


Quod Charitas et Bona Opera2 sint duo distincta, sicut bene velle et bene facere.
1 Prima editio: vetum
2 Prima editio: Opera (�r’ absque italicis)


420. 1] Apud unumquemvis hominem est Internum et Externum; Internum ejus est quod vocatur Internus homo, et Externum quod vocatur Externus homo: sed qui non scit quid homo internus et externus, potest credere, quod homo internus sit qui cogitat et vult, et externus qui loquitur et agit; haec quidem sunt Externi hominis et illa Interni, sed usque non essentialiter faciunt Externum et Internum hominem; Mens hominis est quidem1 in communi perceptione2 Internus homo, sed ipsa Mens est divisa in duas Regiones; una Regio, quae est superior et interior, est spiritualis, altera quae est inferior et exterior est naturalis; Mens spiritualis spectat principaliter in Mundum spiritualem, et pro objectis habet illa, quae ibi sunt, sive sint talia quae in Coelo, sive talia quae in Inferno, utrumque enim in Mundo spirituali est, Mens autem naturalis spectat principaliter in Mundum naturalem, et pro objectis habet illa quae ibi sunt, sive bona sint sive mala; omnis actio et loquela hominis procedit ex regione inferiore mentis directe, et ex regione superiore3 ejus indirecte, quoniam regio mentis inferior est propior sensibus corporis, et regio superior est remotior ab illis: haec divisio mentis est apud hominem, quia creatus est ut sit spiritualis et simul naturalis, et sic homo et non bestia. 2] Ex his patet, quod homo qui spectat Mundum et se primario, sit Externus homo, quia naturalis non modo corpore sed etiam mente, et quod homo qui spectat ad illa quae Coeli et Ecclesiae sunt primario, sit Internus homo, quia spiritualis et mente et corpore; quod etiam corpore, est quia ejus actiones et loquelae procedunt a Mente superiore quae est spiritualis4 per mentem inferiorem quae est naturalis; notum enim est, quod e corpore procedant effectus, et e mente causae quae illos producunt, et quod causa sit omne in effectu. Quod Mens humana ita divisa sit, patet evidenter ex eo quod homo possit agere simulatorem, assentatorem, hypocritam, ac histrionem, et quod possit annuere alterius dictis, et tamen ridere ad illa; hoc5 facit ex mente superiore, illud autem ex6 inferiore.
1 Prima editio: quidcm
2 Prima editio: perceptiore
3 Prima editio: superione
4 Prima editio: sdiritualis
5 Prima editio: hoe
6 Prima editio: cx

421. Ex his videri potest, quomodo intelligendum est, quod Charitas et Bona opera distincta sint sicut bene velle et bene facere, videlicet, quod formaliter distincta1 sint, sicut Mens quae cogitat et vult, et sicut corpus per quod Mens loquitur et agit; at quod essentialiter distincta sint, quia ipsa Mens est distincta, quae quod interior ejus regio sit spiritualis, et exterior naturalis, supra dictum est; quare si opera procedunt ex Mente spirituali, procedunt ex ejus bene velle, quod est Charitas, at2 vero si ex Mente naturali, procedunt ex bene velle quod non est Charitas, tametsi apparere potest tanquam Charitas in forma externa, et tamen usque non est Charitas in forma interna, et Charitas in sola forma externa, quidem speciem Charitatis praefert, sed non essentiam Charitatis possidet. Hoc illustrari potest per comparationem cum seminibus in terra, ex unoquovis semine enascitur virgultum tam utile quam inutile secundum quale seminis; similiter semen spirituale, quod est verum Ecclesiae ex Verbo, ex hoc formatur Doctrina, utilis si ex genuinis veris, inutilis si ex falsificatis: consimiliter itaque Charitas ex bene velle3, sive velle bene sit propter se et mundum, sive sit propter proximum in stricto aut lato sensu; si propter se et mundum, est Charitas spuria, si autem propter proximum4, est Charitas genuina. Sed plura de his videantur in Capite de Fide, in specie in Articulo ubi ostensum,5 Quod Charitas sit bene velle, et quod Bona opera sint benefacere ex bene velle, n. 374 6. Et quod Charitas et Fides sint modo res mentales et caducae, nisi dum fieri potest, determinentur in Opera, et in illis coexistant, n. 375, 376.
1 Prima editio: distIncta
2 Prima editio: et
3 Sic Errores Typographici
4 Sic Errores Typographici
5 Prima editio: ostensum.,
6 Prima editio: 473


422. Quod ipsa Charitas sit, juste et fideliter1 agere in officio, negotio et opere, in quo quisque est, et cum quibus in aliquo commercio est.

Quod ipsa Charitas sit juste et fideliter agere in officio, negotio et opere, in quo quisque est, est quia omnia quae homo ita facit, Societati usui sunt, ac usus est bonum, et bonum in sensu a personis abstracto, est proximus; quod non modo singularis homo, sed etiam societas minor, et ipsa patria sit proximus, supra ostensum est. Ut pro exemplo, Rex qui praeit subditos exemplo in bene agendo, velit ut illi vivant secundum leges justitiae, remunerat illos qui ita vivunt, spectat quemlibet ex merito, tutatur illos contra injurias et invasiones, agit Patrem Regni, et consulit in communi prosperitati populi sui, in corde ejus est Charitas, et facta ejus sunt bona opera. Sacerdos, qui docet vera ex Verbo, et per illa ducit ad bonum vitae, et sic ad Coelum, is quia consulit animabus hominum Ecclesiae suae, eminenter Charitatem exercet. Judex, qui ex justitia et lege judicat, et non ex munere, amicitia et affinitate, is consulit societati et homini in singulari, Societati, quia haec per id tenetur in obedientia legis, et in timore transgressionis ejus, et homini in singulari per id quod justitia triumphet super injustitiam. Negotiator, si ex sinceritate agit, et non ex fraude, consulit proximo cum quo negotium habet; similiter operarius et artifex, si recte et sincere, et non subdole et fallaciter suas operas facit; simile est cum reliquis, ut cum naviarchis et nautis, cumque colonis et famulis.
1 Prima editio: fiaeliter

423. Quod hoc sit ipsa Charitas, est quia haec definiri potest, quod sit bonum facere proximo quotidie et continue, non solum proximo in singulari, sed etiam proximo in plurali, et hoc non fieri potest nisi quam per bonum et justum in officio, negotio et opere, in quo quisque est, et cum quibus in aliquo commercio est; hoc enim quotidie facit, et cum non facit, usque continue insidet menti ejus, et id cogitat ac intendit. Homo qui ita Charitatem exercet, is plus et plus fit Charitas in forma; nam justitia et fidelitas formant mentem ejus, et exercitia corpus ejus, et successive ex forma sua non aliud vult et cogitat, quam talia quae charitatis sunt. Hi tandem fiunt sicut illi, de quibus in Verbo, quod Legem cordibus suis inscriptam habeant. Hi quoque non ponunt meritum in operibus, quoniam non cogitant de eo, sed de debito, quod ita facere deceat civem. Sed homo nequaquam potest ex spirituali justitia et fidelitate agere ex se; omnis enim homo haereditario trahit a parentibus, ut bonum et justum propter se et mundum agat, et nullus propter bonum et justum; quare qui Dominum colit, et ab Ipso, dum ex se, agit, is modo charitatem spiritualem adipiscitur et per exercitia imbuit.
424. Sunt multi, qui in sua functione juste et fideliter agunt, et tametsi Charitatis opera sic praestant, usque non aliquam Charitatem in se possident; sed hi sunt apud quos praedominatur amor sui et mundi, et non amor coeli, et si forte hic adest, est sub illo sicut servus sub suo Domino, ac sicut gregarius miles sub praefecto, et est sicut janitor stans in porta.

425. Quod Beneficia Charitatis sint, dare pauperibus et opitulari indigentibus, sed cum prudentia.

1] Distinguendum est inter Charitatis officia, et inter ejus beneficia: per Charitatis officia intelliguntur Charitatis exercitia, quae ab ipsa Charitate immediate procedunt, quae quod primario sint functionis, in qua quisque est, mox supra ostensum est; per Beneficia autem intelliguntur illa auxilia, quae extra illa fiunt. Beneficia vocantur, quia in hominis libertate et placito est illa facere, et cum fiunt, non aliter spectantur a recipiente, quam sicut beneficia, et haec dispensantur secundum rationes ac intentiones, quas benefactor mente versat. In communi fide est, quod Charitas non aliud sit, quam dare pauperibus, opitulari indigentibus, curam viduarum et pupillorum gerere, spartas conferre ad aedificandum hospitalia, nosocomia, xenodochia, orphanotrophia, imprimis Templa, et ad horum ornamenta et reditus; sed plura ex his non sunt propria Charitatis, sed extranea ejus. 2] Illi qui in Beneficiis illis ipsam Charitatem ponunt, non possunt aliter quam in Operibus illis meritum ponere, et hi tametsi ore faterentur, quod non velint ut sint merita, usque intus latet fides meriti: hoc manifeste patet ab illis post mortem; enumerant tunc opera sua, et salutem ut praemium postulant; sed tunc inquiritur, ex qua origine sunt, et inde ex qua qualitate, et si invenitur quod processerint vel ex fastu, vel ex aucupatione famae, vel ex nuda munificentia, vel ex amicitia, vel ex inclinatione mere naturali, vel ex hypocrisi, tunc ex origine illa judicantur, nam qualitas originis inest operibus; genuina vero Charitas procedit ex illis, qui imbuerunt illam ex justitia et judicio in operibus, quae faciunt absque fine remunerationis secundum Domini verba Luc. XIV:12,13,14; hi quoque vocant talia, quae supra memorata sunt, beneficia, ut et debita, tametsi sunt Charitatis.
426. 1] Notum est, quod aliqui, qui Beneficia illa, quae coram Mundo sicut imagines charitatis apparent, fecerunt, opinentur et credant, quod Charitatis Opera exercuerint, et quod illa spectent sicut multi in Papatu Indulgentias, propter quae purificati sunt a peccatis, et sicut regenerati donandi Coelo, et tamen usque non ut peccata pendunt adulteria, odia, vindictas, defraudationes, et in genere concupiscentias carnis, quibus ex lubitu indulgent; sed quid tunc illa bona opera aliud quam pictae imagines Angelorum in consortio cum diabolis, aut pyxides ex lapide lazuli in quibus sunt hydrae. Sed prorsus aliter, si beneficia illa fiunt ab illis, qui supradicta mala ut Charitatis odia fugiunt. 2] Verum enim vero, Beneficia illa sunt emolumenta multis modis, imprimis dare pauperibus et mendicantibus, per illa enim initiantur pueri, puellae, famuli, famulae, et in genere omnes simplices, in Charitatem, sunt enim externa ejus, per quae imbuunt Charitatis munia, nam sunt ejus rudimenta, et tunc sicut fructus immaturi; et apud illos qui postea perficiuntur cognitionibus justis de Charitate et Fide, fiunt sicut fructus1 maturi; et tunc spectant opera illa priora ex simplicitate cordis facta, non aliter quam debita.
1 Prima editio: sructus

427. Quod Beneficia1 illa hodie credantur propria Charitatis facta, quae in Verbo intelliguntur per bona opera, est causa, quia Charitas multoties in Verbo per dare pauperibus, opem ferre egenis, prospicere viduis et pupillis, describitur; sed hactenus ignoratum est, quod Verbum in litera nominet solum talia, quae externa, imo quae extrema cultus sunt, et quod spiritualia, quae interna, per illa intelligantur, de qua re videatur supra in Capite de SCRIPTURA SACRA n. 193 2 ad 209, ex quibus patet, quod per nominatos pauperes, egenos, viduas, pupillos, non illi ibi intelligantur, sed spiritualiter tales; quod per pauperes intelligantur qui non in cognitionibus veri et boni sunt, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 209. Quod per viduas illi qui absque veris sunt, et usque desiderant vera, n. 764; et sic porro.
1 Prima editio: Bdneficia
2 Prima editio: 193

428. Qui a nativitate miserabundi sunt, et misericordias suas naturales non faciunt spirituales, per quod faciant illas1 ex genuina Charitate, illi credunt, quod Charitas sit dare cuivis pauperi, et opitulari cuivis indigenti, et non prius inquirunt, num pauper et indigens ille sit bonus aut malus, dicunt enim quod hoc non necessum sit, quoniam Deus spectat solum ad opem et eleemosynam. Sed hi post mortem probe discernuntur et separantur ab illis qui Charitatis beneficia fecerunt ex prudentia, nam illi qui ex caeca illa Charitatis idea fecerunt illa, tunc benefaciunt aeque malis ac bonis, et mali per illa faciunt mala, et per haec laedunt bonos, quare benefactores illi in causa laesionis bonorum etiam sunt; nam malefico benefacere, est sicut dare panem diabolo, quem vertit in venenum, nam omnis panis in manu diaboli est venenum, et si non est, vertit illum in id, quod facit per benefacta allicere ad mala: et est sicut porrigere inimico ensem, quo aliquem necet: et est sicut homini lupo tradere baculum pastoritium, ut ducat oves in pascua, cum tamen postquam adeptus est illum, abigit oves a pascuis in deserta, et ibi mactat illas: et est sicut praefecturam dare Latroni, qui modo animum intendit et invigilat praedae, secundum cujus opimitatem et copiam dispensat jura, et facit judicia.
1 Prima editio: illos


429. Quod sint Debita Charitatis, quaedam Publica, quaedam Domestica, et quaedam Privata.

Charitatis Beneficia et Charitatis Debita inter se distincta sunt, sicut illa quae ex libero arbitrio fiunt, et illa quae ex necessitate: at usque per Debita Charitatis, hic non intelliguntur Debita functionum in Regno et Republica, sicut ministri ut ministret, judicis ut judicet, et sic porro, sed intelliguntur Debita cujusvis in quacunque functione est, quare sunt ex alia origine, et profluunt ex alia voluntate, et ideo fiunt ex Charitate ab illis qui in Charitate sunt, ac vicissim ex nulla Charitate ab illis qui in nulla sunt.
430. DEBITA CHARITATIS PUBLICA, sunt imprimis Tributa et Vectigalia, quae non cum debitis functionum commiscenda sunt; illa pendunt alio corde illi qui spirituales sunt, et alio illi qui mere naturales sunt; Spirituales pendunt illa ex bene velle, quia sunt Collectae pro Conservatione Patriae, et pro Tutatione ejus et Ecclesiae, proque administratione per officiarios et praefectos, quibus salaria et stipendia ex Publico Aerario impendenda sunt; quare illi, quibus Patria et quoque Ecclesia sunt Proximus, ex Voluntate spontanea et secundante solvunt illa, et pro iniquitate reputant fallere et frustrare; at illi, quibus Patria et Ecclesia non sunt Proximus, voluntate invita et repugnante praestant illa, et quoties datur ansa defraudant et surripiunt; apud hos enim Domus sua et Caro sua sunt Proximus.
431. 1] DEBITA CHARITATIS DOMESTICA, sunt Mariti erga Uxorem, et uxoris erga maritum; tum Patris et Matris erga Liberos, et liberorum erga patrem et matrem; ut et Heri et Herae erga famulos1 et famulas, et horum erga illos; haec Debita, quia sunt educationis et administrationis in domo, sunt tam multa, ut si recenserentur, codicem implerent. Unusquisque homo fertur in haec debita ex alio amore, quam in debita functionis suae; Mariti erga Uxorem et Uxoris erga Maritum ex Amore conjugiali et secundum illum; Patris et Matris erga liberos ex Amore cuivis insito, qui vocatur Storge; et Liberorum erga Parentes ex alio amore et secundum illum, qui arcte se conjungit cum obedientia ex debito. Debita autem Heri et Herae erga famulos et famulas trahunt ex amore regnandi, et hic ex statu mentis cujusvis. 2] Sed Amor conjugialis, et amor erga liberos cum eorum debitis et debitorum exercitiis, non producunt amorem erga proximum, sicut exercitia debitorum in functionibus; nam Amor Storge vocatus datur apud malos aeque ac apud bonos, et quandoque fortior apud malos, et quoque datur apud bestias et aves, apud quas nulla Charitas formari potest; quod sit apud ursos, tigrides et serpentes, aeque ac apud oves et capras, et apud bubones aeque ac apud columbas, notum est. 3] Quod in specie attinet Debita parentum erga liberos, sunt debita intrinsecus alia apud illos qui in Charitate sunt, et alia apud illos qui non in Charitate sunt, sed extrinsecus apparent similia; apud illos qui in Charitate sunt, conjungitur amor ille cum amore erga proximum et cum amore in Deum, ab his enim amantur liberi secundum mores, virtutes, studia, et dotes serviendi publico; apud illos autem qui non in Charitate sunt, non est conjunctio Charitatis cum amore storge vocato, quare plures ex his amant Liberos etiam malos, immoratos, astutos, prae bonis, moratis et prudentibus, ita inutiles publico prae utilibus.
1 Prima editio: fumulos

432. DEBITA CHARITATIS PRIVATA sunt etiam plura, sicut pensa solvere operariis, usuras pendere, stipulata praestare, hypothecas custodire, et similia alia, quorum aliqua sunt debita ex Lege forensi, aliqua ex Lege civili, et aliqua ex Lege morali. Haec quoque ex alia mente exhibentur ab illis quae in Charitate sunt, et alia ab illis qui non in Charitate sunt, ab illis qui in Charitate sunt, praestantur illa juste et fideliter, nam praeceptum Charitatis est, ut quis juste et fideliter agat cum omnibus cum quibus in aliquo negotio et commercio est, de quo supra n. 422 seq.; eadem illa autem aliter prorsus praestantur ab illis qui non in Charitate sunt.

433. Quod Diversoria Charitatis sint Prandia, Coenae, et Consortia.

1] Notum est, quod Prandia et Coenae ubivis in usu sint, et quod propter varios fines instituantur, et quod apud plures sint propter amicitias, propter affinitates, propter laetitias, propter lucrationes et remunerationes, et quod sint corruptelae ad trahendum in partes; et quod apud Magnates etiam propter honorem, et in Aulis Regum propter splendorem. Sed Prandia et Coenae Charitatis1 sunt modo apud illos, qui in mutuo amore ex simili fide sunt. In Primitiva Ecclesia apud Christianos fuerunt Prandia et Coenae non propter alium finem, et vocata sunt CONVIVIA, instituta ut simul ex corde laetificarentur, et quoque conjungerentur: COENAE apud illos significabant Consociationes et conjunctiones in primo statu instaurationis Ecclesiae, nam Vespera, in qua fiebant, illum significabat; PRANDIA autem in secundo statu, quando Ecclesia instaurata est, nam Mane et Dies illum significabant. 2] Super Mensis sermones habebantur de rebus variis, tam domesticis quam civilibus, imprimis autem de talibus quae Ecclesiae erant; et quia erant Convivia Charitatis, sermonibus de quacunque re inerat Charitas cum ejus gaudiis et laetitiis; sphaera spiritualis regnans in Conviviis illis fuit sphaera amoris in Dominum et amoris erga proximum, quae exhilarabat cujusvis animum, emolliebat cujusvis loquelae sonum, et festivum e corde induxit in omnes sensus; nam ex quovis homine emanat sphaera spiritualis, quae est affectionis amoris et inde cogitationis ejus, ac interius afficit consocios, imprimis in conviviis; emanat illa tam per faciem, quam per respirationem. Quoniam per Prandia et Coenas, seu per Convivia tales animorum consociationes significabantur, ideo toties in Verbo nominantur, et per illa ibi non aliud in sensu spirituali intelligitur, et in supremo sensu per Coenam Paschalem apud filios Israelis, et quoque per Epulas in Festis reliquis, ut et per Commessationes ex Sacrificiis juxta Tabernaculum; ipsa conjunctio tunc repraesentabatur per frangere panem et distribuere, et per bibere ex eodem poculo et tradere alteri.
1 Prima editio: Charltatis

434. 1] Quod CONSORTIA attinet, fuerunt illa in Primitiva Ecclesia inter tales, qui se vocabant Fratres in Christo, quare erant Consortia Charitatis, quia spiritualis Fraternitas; erant quoque consolationes adversitatum Ecclesiae, laetificationes pro incrementis ejus, et quoque recreationes animarum a studiis et laboribus, et simul confabulationes de rebus variis; et quia ex amore spirituali ut ex fonte fluebant, erant rationales et morales ex origine spirituali. Dantur hodie Consortia amicitiae, quae pro fine spectant jucunda conversationis, exhilarationes mentis per colloquia, et inde pro expansione animi, et manumissione cogitationum inclusarum, et sic refocillatione sensualium corporis, et status eorum integratione. 2] Sed nondum dantur Consortia charitatis, nam dicit Dominus, In Consummatione saeculi, hoc est, in fine Ecclesiae, multiplicabitur iniquitas, et frigescet Charitas, Matth. XXIV:12; causa est, quia Ecclesia nondum agnoverat Dominum Deum Salvatorem pro Deo Coeli et Terrae, et Ipsum immediate adiverunt, a Quo unice genuina Charitas procedit et influit. Consortia autem, ubi non amicitia aemulans charitatem conjungit animos, sunt illa non aliter quam simulationes amicitiae, et fallaces testificationes amoris mutui, pellaces insinuationes in favores, et litamina jucunditatum corporis, imprimis sensualium, a quibus alteri feruntur sicut Naves a velis et fluctibus secundis, in his Sycophantae et Hypocritae in puppi stant, et clavum gubernaculi tenent in manu.

435. Quod Primum Charitatis sit amovere mala, et Secundum ejus facere bona, quae usui proximo sunt.

1] In Doctrina Charitatis primas partes tenet hoc, quod primum Charitatis sit non facere malum proximo, et secundas, facere bonum illi; hoc dogmaticum est sicut janua ad doctrinam Charitatis. Notum est, quod cujusvis hominis voluntati a nativitate insideat malum, et quia omne malum spectat hominem prope se et procul a se, et quoque Societatem et Patriam, sequitur quod malum haereditarium sit malum contra proximum in omni gradu. Homo ex ipsa ratione potest videre, quod quantum malum Voluntati insidens non removetur, tantum bonum quod facit, illo malo impraegnatum sit, est enim tunc malum intus in bono, sicut nucleus in crusta, et sicut medulla in osse, quare tametsi bonum, quod fit ab homine tali, apparet ut bonum, usque intrinsecus non est bonum, est enim sicut crusta nitida, intra quam nucleus est erosus a vermibus, et est sicut amygdalum1 album, intra quod est putredo, e qua venae putres usque ad superficiem prorepunt. 2] Malum velle et bonum facere, sunt in se duo opposita, malum enim est odii contra proximum, et bonum est amoris erga proximum, seu malum est hostis proximi, et bonum est amicus ejus; illa duo non possunt in una mente dari, hoc est, in Interno homine malum, et in Externo homine bonum; si datur, est bonum in Externo sicut vulnus palliative curatum, in quo intus est sanies putrescens. Homo tunc est sicut Arbor cujus radix est obsoleta, et tamen producit fructus, qui extrinsecus apparent sicut fructus saporis et usus, sed intrinsecus sunt tetri et inutiles; sunt etiam sicut scoriae rejectae, quae extrinsecus politae et pulchre coloratae pro lapidibus pretiosis venditantur; verbo sunt sicut ova bubonis, de quibus inducitur fides quod sint ova columbae. 3] Sciat homo, quod bonum, quod homo facit Corpore, procedat a spiritu ejus, seu ex Interno homine; Internus homo est spiritus ejus qui vivit post mortem, quare dum homo rejicit corpus, quod fecit Externum ejus hominem, tunc totus quantus est in malis, et in his se jucundat, et aversatur bonum sicut infestum vitae suae. 4] Quod homo non possit facere bonum, quod in se bonum est, priusquam remotum est malum, docet Dominus multis in locis, Non colligunt de spinis uvam, aut de tribulis ficus; putris arbor non potest fructus bonos facere, Matth. VII:16,17,18. Vae vobis Scribae et Pharisaei; purgatis exterius poculi et patinae, interiora vero sunt plena rapina et intemperantia: Pharisaee caece, purga prius interius poculi et patinae, ut fiat etiam exterius mundum, Matth. XXIII:25,26. Et apud Esajam, Lavate vos, removete malitiam operum vestrorum, cessate malum facere; Discite bonum facere, quaerite judicium; tunc si fuerint peccata vestra sicut coccinea, sicut nix albescent, si rubra fuerint sicut purpura, sicut lana erunt, Cap. I:16,17,18.
1 Sic Errores Typographici

436. Hoc porro illustrari potest per has comparationes; non potest aliquis adire alterum, qui leopardum et pantheram in conclavi suo custodit, et quia dat illis edere, securus cum illis habitat, nisi prius feras illas removerit. Quis invitatus ad mensam Regis et Reginae non prius laverit faciem et manus, antequam accedit. Quis non per ignem purificat mineras, et secernit a scoriis, antequam aurum et argentum purum accipit. Quis non Zizania separat a messe tritici, antequam hoc infert in horreum. Quis non despumat Carnem crudam in coctione, antequam illa fit edulis, et apponitur super mensa. Quis non excutit vermes ex foliis arboris in horto, ne consumantur folia, et sic pereat fructus. Quis amat virginem, et cum illa nuptias intendit, quae malignis inescata est, ac pustulis et varicibus obsita, utcunque illa infucat faciem, splendide se investit, ac amoris illecebras per blanditias oris inferre studet. Quod homo se ipsum purificare debeat a malis, est1 comparative sicut servus incedens facie et veste conspurcatis fuligine aut stercore accederet ad herum suum, ac diceret, Domine, ablue me; annon illi herus dicturus est, serve stulte, quid dicis; ecce ibi aqua, sapo, et linteum; suntne tibi manus, et posse in illis; ablue teipsum, et Dominus Deus dicturus est, sunt media purificationis a me, et quoque est tuum velle et posse a Me, quare utere illis meis donis et dotibus ut tuis, et purificaberis.
1 Cf. n. 331:4 ubi: malis, et non exspectet ut Dominus immediate hoc faciat, est

437. Creditur hodie, quod Charitas duntaxat sit bonum facere, et quod tunc non malum faciat, consequenter quod primum Charitatis sit bonum facere, et secundum ejus non malum facere; sed prorsus inversum est; primum Charitatis est amovere malum, et secundum ejus est facere bonum, nam universalis Lex in Mundo spirituali est, et inde quoque in Mundo naturali, quod quantum quis non vult malum, tantum velit bonum, ita quantum se avertit ab inferno, a quo omne malum ascendit, tantum se vertat ad Coelum, e quo omne bonum descendit; proinde etiam, quod quantum quis rejicit diabolum, tantum acceptetur a Domino; non potest quis stare inter utrumque collo versatili, et simul orare ad unum et ad alterum; hi enim sunt de quibus Dominus haec dicit, Novi tua opera, quod neque frigidus sis neque calidus; utinam frigidus esses aut calidus; sed quia tepidus es, et neque frigidus neque calidus, exsputurus sum te ex ore, Apoc. III:15,16; quis potest inter binos Exercitus velitare cum sua turma, ac utrique favere; quis potest in malo esse contra proximum, et simul in bono erga illum; numne tunc malum se recondit in bono; tametsi malum quod se recondit non appareat in actibus, usque se manifestat in multis, dum super illa rite reflectitur: dicit Dominus, Nullus servus potest duobus Dominis servire; non potestis Deo servire et Mammonae, Luc. XVI:13.
438. Sed purificare se a malis, nemo ex propria potentia et ex propriis viribus potest, at usque non fieri potest absque potentia et viribus hominis, sicut propriis; quae nisi forent, non aliquis posset pugnare contra carnem et ejus concupiscentias, quod tamen cuivis injunctum est, imo non cogitaret de aliqua pugna, ita animum relaxaret in omnis generis mala, et solum per Leges justitiae latas in Mundo, et per illarum poenas, retineretur ab illis quoad facta, et sic foret intus sicut tigris, pardus, et serpens, qui nihil reflectunt super amorum suorum crudelia jucunda: ex his patet quod homo, quia prae feris rationalis est, debeat resistere malis ex potentia et viribus sibi datis a Domino, quae in omni sensu apparent ei ut propriae, et haec apparentia est data cuivis homini a Domino propter Regenerationem, Imputationem, Conjunctionem, et Salvationem.

439. Quod homo in exercitiis Charitatis non ponat meritum in Operibus, dum credit quod omne bonum sit a Domino.

1] Meritum ponere in operibus, quae fiunt salutis causa, damnosum est, in illo enim latent mala, de quibus factor nihil scit; latet negatio influxus et operationis Dei apud hominem; fiducia propriae potentiae in rebus salutis; fides in se et non in Deum; justificatio sui; salvatio ex propriis viribus; annihilatio gratiae et misericordiae Divinae; rejectio reformationis et regenerationis per Divina media; in specie derogatio meriti et justitiae Domini Dei Salvatoris, quae sibi vindicant; praeterea continua intuitio mercedis, quam pro fine primo et ultimo spectant; submersio et exstinctio amoris in Dominum et amoris erga proximum; totalis ignorantia et imperceptibilitas jucundi amoris Coelestis, quod est absque merito, et sola sensatio amoris sui; nam qui mercedem primo loco ponunt, et salutem secundo, ita hanc propter1 illam, invertunt ordinem, ac desideria interiora mentis suae immergunt proprio suo, et in corpore conspurcant illa malis suae carnis: inde est, quod bonum meriti coram Angelis appareat sicut rubigo, et bonum non meriti sicut purpura. 2] Quod non faciendum sit bonum fine mercedis, docet Dominus apud Lucam; Si benefacitis illis, qui benefaciunt vobis, quae vobis gratia est; potius diligite inimicos vestros, et benefacite, atque mutuo date nihil inde sperantes; tunc erit merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ille benignus super ingratos et malos, Cap. VI:33 ad 36. Quod homo non possit facere bonum, quod in se bonum est, nisi a Domino, apud Johannem, Manete in Me, et Ego in vobis; quemadmodum palmes non potest fructum ferre a se ipso, nisi manserit in vite; ita neque vos nisi in Me manseritis, quia sine Me non potestis facere quicquam, Cap. XV:4,5. Et alibi, Non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum illi e Coelo, Cap. III:27.
1 Prima editio: proptcr

440. At cogitare, quod in coelum veniant, et quod bonum faciendum sit propterea, non est spectare mercedem ut finem, ac ponere meritum in operibus, nam id cogitant etiam illi qui amant proximum ut se ipsum, et Deum supra omnia; hi enim cogitant id ex fide in Domini verba, Quod merces eorum futura sit magna in Coelis, Matth. V:11,12, VI:1, X:41,42, Luc. VI:23,35 1, XIV:12,13 2,14, Joh. IV:36. Quod qui bona fecerunt, tanquam haereditatem possessuri sint Regnum e fundatione Mundi paratum3, Matth. XXV:34. Quod cuivis retribuatur secundum opera ejus, Matth. XVI:27, Joh. V:29, Apoc. XIV:13, Cap. XX:12,13, Jerem. XXV:14, Cap. XXXII:19, Hosch4. IV:9, Sach. I:6, et alibi. Hi non in fiducia mercedis ex merito sunt, sed in fide promissionis ex gratia: apud hos est jucundum faciendi bonum proximo merces; hoc jucundum est Angelis in Coelo, et est jucundum spirituale, quod est aeternum, et immensum excedit omne jucundum naturale: illi qui in isto jucundo sunt, non volunt audire de merito, nam amant facere, et in eo faustum percipiunt; et hi contristantur si credatur quod faciant propter retributionem; sunt illi sicut qui bonum faciunt amicis amicitiae causa, fratri fraternitatis causa, uxori et liberis uxoris et liberorum causa, patriae patriae causa, ita ex amicitia et amore; illi qui benefaciunt, etiam dicunt et persuadent quod non propter se sed propter illos.
1 Prima editio: 25
2 Prima editio: 33
3 Prima editio: paratum (absque italicis)
4 Prima editio: Hoseh

441. 1] Aliter prorsus illi qui mercedem in operibus ut ipsum finem spectant; hi similes sunt illis, qui amicitiam ineunt propter lucrationes, et quoque dona mittunt, officia praestant, amorem testantur sicut ex corde, et cum sperata non obtinent, avertunt se, et amicitiae renuntiant, ac inimicis et osoribus ejus se addicant. Et sunt sicut1 Nutrices, quae pro mercede2 solum lactant infantes, et in conspectu parentum osculantur et palpant illos, at vero ut primum non delicate nutriuntur et ad omnem nutum remunerantur, infantes rejiciunt, duriter tractant et verberant, ridentes ad fletus93 illorum. 2] Sunt etiam sicut qui spectant Patriam ex amore sui et mundi, et dicunt se velle bona sua et vitam suam pro illa impendere, et tamen si non aucupant honores et opes ut praemia, male de illa loquuntur, et adjungunt se hostibus ejus: sunt quoque sicut Pastores, qui solum propter mercedem pascunt oves, quam si non suo tempore recipiunt, baculo suo a pascuo in desertum abigunt: similes his sunt Sacerdotes, qui sui ministerii debita solum propter census illis addictos praestant; quod hi flocci pendant salutem animarum, quibus ut ductores praefecti sunt, patet. 3] Simile est cum Magistratus personis, qui modo spectant ad dignitatem functionis suae et ad reditus; hi dum bonum faciunt, non est propter bonum publicum, sed propter jucundum amoris sui et mundi, quod illi ut unicum bonum respirant: parile est cum reliquis; finis enim propter quem, omne punctum fert, et causae mediae, quae sunt functionis, si non promovent finem, renuntiantur. 4] Simile est cum illis, qui mercedem ex merito in rebus salutis poscunt; hi post mortem magno animo postulant Coelum, at postquam inventi sunt, quod nihil amoris in Deum, et nihil amoris erga proximum possideant, remittuntur ad illos qui de Charitate et Fide illos instruant, quorum doctrinalia si repudiant, ablegantur ad similes, inter quos aliqui sunt, qui irascuntur Deo, quia non reportant praemia, et Fidem vocant ens rationis. Sunt illi qui in Verbo intelliguntur per Mercenarios, quibus addicta sunt servitia infimae sortis in Atriis Templi: apparent e longinquo sicut findentes ligna.
1 Prima editio: siunt
2 Prima editio: me er cede
3 Prima editio: sletus

442. 1] Probe sciendum est, quod Charitas et Fides in Dominum arcte conjunctae sint, inde qualis est Fides talis est Charitas. Quod Dominus, Charitas et Fides unum faciant, sicut vita, voluntas et intellectus, et quod si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem, videatur supra n. 362 seq. Et quod Charitas et Fides simul sint in Operibus bonis, n. 373 ad1 377, inde sequitur, quod qualis est Fides talis sit Charitas, et quod qualis est Fides et Charitas simul, talia sint opera; nunc si fides est, quod omne bonum, quod homo facit sicut ex se, sit a Domino, est homo tunc causa instrumentalis ejus, et Dominus causa principalis, quae duae causae apparent coram homine una, cum tamen causa principalis est omne in omnibus causae instrumentalis; inde sequitur, quod si homo credit, quod omne bonum, quod in se bonum est, sit a Domino, non ponat meritum in operibus; et in eo gradu, quo haec fides apud hominem perficitur, a Domino aufertur illi phantasia de Merito. 2] Homo in hoc statu exercitia Charitatis in abundantia absque timore meriti facit, et demum percipit jucundum spirituale Charitatis, et tunc incipit aversari meritum ut noxium vitae suae. Meritum a Domino facile abstergitur apud illos qui imbuunt Charitatem per quod juste2 et fideliter agant in opere, negotio et officio in quo sunt, et cum quibus in aliquo commercio sunt, de quibus supra n. 422, 423,3 424, sed meritum aegre aufertur ab illis, qui credunt Charitatem comparari per eleemosynas et opitulationes indigentium, nam hi dum operantur illa, mente sua primum aperte, et dein tacite, mercedem volunt, et meritum attrahunt.
1 Prima editio: rd
2 Prima editio: juste
3 Prima editio: 423:


443. Quod Vita Moralis dum simul est Spiritualis sit Charitas.

1] Omnis homo a parentibus et magistris discit moraliter vivere, hoc est, civilem personam agere et honestatis officia exhibere, quae se referunt ad varias virtutes, quae sunt1 honestatis essentialia, et producere illa per formalia ejus, quae vocantur decora, et sicut aetate provehitur, superaddere rationalia, ac moralia vitae per illa perficere; nam moralis vita apud pueros usque ad primam adolescentiam est naturalis, quae deinde plus et plus fit2 rationalis. Qui bene reflectit, potest videre, quod moralis vita sit eadem cum Charitatis Vita, quae quod sit bene agere cum proximo, et moderari ne sit malis contaminata, sequitur ex illis, quae supra n. 435 ad 438 ostensa sunt. Sed usque in prima aetatis periodo, Moralis Vita est Charitatis Vita in extremis; hoc est, modo exterior et anterior ejus pars, et non interior. 2] Sunt enim quatuor Periodi vitae, quas homo ab Infantia ad senectutem pertransit; PRIMA est, in qua agit ex aliis secundum instructiones: SECUNDA est, in qua agit ex se moderante intellectu: TERTIA est, in qua Voluntas agit in Intellectum, et Intellectus modificat illam: QUARTA est, in qua agit ex confirmato et ex proposito. Sed hae Periodi vitae, sunt periodi vitae Spiritus hominis, non similiter ejus corporis, hoc enim potest moraliter agere et rationaliter loqui, et tamen Spiritus ejus potest contraria velle et cogitare; quod homo naturalis sit talis, manifeste patet a simulatoribus, assentatoribus, mendacibus et hypocritis; quod hi gaudeant duplici mente, seu quod Mens illorum divisa sit in binas discordantes, constat: aliter apud illos, qui bene volunt et rationaliter cogitant, et inde bene agunt et rationaliter loquuntur; hi sunt qui per Simplices spiritu in Verbo intelliguntur; simplices dicuntur quia non sunt duplices. 3] Ex his videri potest, quid proprie intelligitur per Externum et Internum hominem, et quod nemo possit a Moralitate Externi hominis concludere ad moralitatem Interni, quoniam hic potest in contrario versu esse, et se recondere sicut testudo suum caput in concha, et sicut serpens suum caput in spira; est enim talis ita dictus moralis homo, sicut latro in Urbe et in sylva, qui in Urbe agit personam moralem, sed in sylva praedonem: Aliter prorsus illi qui interius seu quoad Spiritum morales sunt, quod fiunt per regenerationem a Domino; hi sunt qui intelliguntur per Morales spirituales.
1 Prima editio: quaesunt
2 Prima editio: sit

444. 1] Quod Moralis vita, dum simul est spiritualis, sit Charitatis vita, est quia exercitia Moralis vitae et Charitatis sunt eadem; Charitas enim est bene velle proximo, et inde bene agere cum illo, hoc etiam est Vitae moralis; Lex Spiritualis est haec Domini, Omnia quaecunque volueritis, ut faciant vobis homines, sic et vos facite illis; haec est Lex et Prophetae, Matth. VII:12; eadem haec Lex est universalis Vitae moralis: Sed omnia Charitatis opera recensere, et illa cum operibus vitae moralis conferre, est plurium paginarum opus; sint modo illustrationi sex Praecepta Secundae Tabulae Legis Decalogi, quae quod sint praecepta vitae moralis, cuivis patet, quae quod etiam contineant omnia quae amoris erga proximum sunt, videatur supra, n. 329, 330, 331. Quod Charitas impleat illa omnia, constat ex his apud Paulum, Amate vos invicem, qui enim amat alterum, Legem implevit; nam illud non moechaberis, non occides, non furaberis, non falsus testis eris, non concupisces, et si quid aliud mandatum, in hoc verbo comprehenditur, amabis proximum ut teipsum; Charitas proximo non malum facit; plenitudo legis est Charitas, Rom. XIII:8,9,10. 2] Qui ex solo Externo homine cogitat, ille non potest non mirari, quod septem Praecepta Secundae Tabulae a Jehovah super monte Sinai cum tanto miraculo promulgata sint, cum tamen eadem illa in omnibus Regnis in terris, proinde etiam in Aegypto, unde filii Israelis nuper venerunt, fuerunt Praecepta Legis justitiae civilis, nam absque illis nullum Regnum subsistit: sed quod a Jehovah promulgata sint, et insuper Tabulis lapideis digito Ipsius inscripta, fuit causa, ut non solum essent Praecepta Societatis civilis, et sic Vitae moralis naturalis, sed etiam Praecepta Societatis coelestis, et sic Vitae moralis spiritualis; ita quod facere contra illa, non modo esset facere contra homines, sed etiam contra Deum.
445. Si spectatur Vita Moralis in sua essentia, videri potest quod sit Vita secundum Leges humanas et simul Divinas, quare qui secundum binas illas Leges ut Unam vivit, is vere moralis homo est, et ejus vita est Charitas. Quisque potest comprehendere, si vult, ex Vita Morali externa, qualis est Charitas; transcribe modo Vitam moralem externam, qualis est in civilibus consortiis, in Internum hominem, ut in hujus voluntate et cogitatione sit similis et conformis actis in Externo, et videbis Charitatem in suo typo.

446. Quod Amicitia amoris ligata cum homine, qualiscunque est quoad spiritum, post mortem detrimentosa sit.

1] Per amicitiam amoris intelligitur interior amicitia, quae talis est, ut non modo ametur Externus ejus homo, sed etiam Internus, et hoc absque scrutinio qualis est quoad Internum seu spiritum, hoc est, quoad mentis affectiones, sive hae sint amoris erga proximum, ac amoris in Deum, ita consociabiles cum Angelis coeli; sive sint Amoris contra proximum ac amoris contra Deum, ita consociabiles cum Diabolis. Talis amicitia apud plures ligatur ex variis causis, et propter varios fines. 2] Distinguitur haec1 ab amicitia externa quae solius personae est, et datur propter varia jucunda corporis et sensuum, et propter varia commercia; haec amicitia cum unoquovis potest sociari, etiam cum hariolo qui ad mensam Ducis joculatur: haec vocatur simpliciter amicitia, illa autem amicitia amoris, quia amicitia est conjunctio naturalis, amor autem est conjunctio spiritualis.
1 Prima editio: haee

447. 1] Quod amicitia amoris post mortem detrimentosa sit, constare potest ex1 statu coeli, ex statu inferni, et ex statu spiritus hominis respectivo. Quod Coeli statum attinet, est illud in innumeras Societates secundum omnes varietates affectionum amoris boni distinctum; Infernum vicissim secundum omnes varietates affectionum amoris mali; et homo post mortem, qui tunc est Spiritus, secundum suam vitam in Mundo statim addicitur societati, ubi ejus regnans amor est; societati alicui coelesti, si amor in Deum et erga proximum fecerat Caput ejus amorum, et alicui societati infernali, si amor sui et mundi fecerat caput ejus amorum. 2] Statim post introitum in Mundum spiritualem, quod fit per mortem et rejectionem corporis materialis in sepulchrum, homo per aliquod tempus ad societatem suam, cui addictus est, praeparatur, et praeparatio fit per rejectiones amorum cum principali ejus non concordantium, quare tunc separatur unus ab altero, amicus ab amico, cliens a domino, et quoque parens a liberis, et frater a fratre, et quisque eorum interius adjungitur similaribus, cum quibus vitam consortem et proprie suam in aeternum victurus est. At primo tempore praeparationis conveniunt, et amice colloquuntur2 sicut in Mundo, sed paullatim dirimuntur, quod fit insensibiliter.
1 Prima editio: cx
2 Prima editio: colloquntur

448. 1] At illi, qui in Mundo ligarunt amicitias amoris inter se, non possunt sicut alii secundum ordinem separari, et addici Societati vitae suae correspondenti; sunt enim interius quoad Spiritum ligati, nec possunt divelli, quia sunt sicut rami inoculati ramis; quare si unus quoad interiora sua in Coelo est, alter quoad sua interiora in Inferno, cohaerent vix aliter quam sicut ovis alligata lupo, aut sicut anser vulpi, aut sicut columba accipitri, et ille, cujus interiora in Inferno sunt, inspirat sua infernalia in illum, cujus interiora in Coelo sunt; nam inter cognitiones notas in Coelo etiam haec est, quod mala inspirari possint bonis, non autem bona malis; causa est, quia unusquisque a nativitate in malis est; inde bonis ita cohaerentibus cum malis occluduntur interiora, et ambo detruduntur in Infernum, ubi bonus dura patitur, et tandem post intervalla temporis eximitur, et tunc primum praeparatur ad Coelum. 2] Datum est mihi videre tales ligationes, praecipue inter fratres et affines, tum etiam inter dominos et clientes, et plurium cum assentatoribus, quibus fuerunt contrariae affectiones et diversi genii, et vidi quosdam sicut haedos cum pardis, et illos tunc se osculantes, et jurantes in priorem amicitiam, et percepi tunc bonos insorbentes jucunda malorum, ac tenentes se manibus, et simul intrantes speluncas, ubi catervae malorum visae sunt in suis tetris formis, sed coram seipsis ex illusione phantasiae in venustis; at post spatia temporis audivi a bonis lamenta timoris sicut pro laqueis, et a malis gaudia sicut hostium ex spoliis; praeter tristes alias scenas. Quod boni postea, dum exempti sunt, per media reformationis, sed aegrius quam alii, praeparati sint ad Coelum, audivi.
449. Aliter prorsus fit cum illis qui amant bonum in altero, ita qui amant justitiam, judicium, sinceritatem, benevolentiam ex charitate, imprimis qui fidem et amorem in Dominum; illi amant1 illa quae intra hominem sunt abstracte ab illis quae extra illum sunt, quare si non animadvertunt eadem in persona post mortem, illico ab amicitia recedunt, et a Domino associantur illis qui in simili bono sunt. Dici potest, quod nemo possit explorare interiora mentis illorum cum quibus in consortio et commercio est, sed hoc non necessarium est; modo caveat sibi ab amicitia amoris cum quocunque; amicitia externa propter varios usus non nocet.
1 Prima editio: illi quia amant


450. Quod detur Charitas spuria, Charitas hypocritica, et Charitas mortua.

Genuina charitas quae est viva, non datur nisi quae unum facit cum fide, et nisi utraque conjunctim spectet ad Dominum, nam haec tria, Dominus, Charitas et Fides, sunt tria essentialia salutis, quae dum unum faciunt, Charitas est Charitas, et Fides est Fides, et Dominus est in illis et illi in Domino, videatur supra n. 363 ad 367, et n. 368 ad 372. At vero, ubi Tria illa non conjuncta sunt, est Charitas vel spuria, vel hypocritica, vel mortua. Fuerunt in Christianismo a tempore fundationis ejus diversae Haereses, et quoque hodie sunt, in quarum singulis tria haec Essentialia, quae sunt Deus, Charitas et Fides, agnita sunt et agnoscuntur, nam absque Tribus illis non est Religio. Quod in specie Charitatem attinet, potest illa adjungi cuivis Fidei Haereticae; sicut Fidei Socinianorum, Fidei Enthusiastarum, Fidei Judaeorum, imo Fidei Idololatrarum, et ab omnibus illis credi quod sit Charitas, quoniam illa in externa forma apparet similis; sed usque mutat qualitatem secundum fidem cui adjungitur vel conjungitur; quod ita sit videatur in Capite de Fide.
451. Omnis Charitas, quae non conjuncta est Fidei in unum Deum, in quo Divina Trinitas est, est SPURIA; quemadmodum Charitas hodiernae Ecclesiae, cujus Fides est in tres Personas ejusdem Divinitatis in successivo ordine, in Patrem, Filium et Spiritum sanctum, et quia in tres Personas, quarum unaquaevis est Deus subsistens per se, ita in tres Deos; cui Fidei Charitas potest adjungi, sicut etiam a fidei istius assertoribus factum est, sed nusquam conjungi, et Charitas modo adjuncta fidei, est duntaxat naturalis et non spiritualis, quare est Charitas spuria. Similiter Charitas plurium aliarum Haeresium, quemadmodum illorum, qui Divinam Trinitatem negant, et ideo solum Deum Patrem adeunt, vel solum Spiritum sanctum, aut utrumque praeter Deum Salvatorem; horum Fidei non potest Charitas conjungi, et si conjungitur vel adjungitur, est Spuria: dicitur Spuria, quia est sicut Proles ex illegitimo toro, velut Filius Hagaris ex Abrahamo, qui e domo ejectus est, Genes. XXI:9[, seq]. Talis Charitas est sicut fructus non adnatus arbori, sed ei acu affixus; et est sicut Currus, ante quem Equi non aliter alligati sunt quam per habenas in manibus Aurigae, qui cum excurrunt, trahunt Aurigam e sede, relicto curru.
452. Charitas autem HYPOCRITICA est apud illos qui in Templis et Domibus humiliant se paene ad pavimentum coram Deo, longas preces devote fundunt, vultus Sanctos praeferunt, osculantur imagines crucis, et ossa mortuorum, et nunc ad sepulchra flectunt genua, et ibi mussitant ore verba sanctae venerationis Dei, et tamen corde volvunt cultum sui, et intendunt adorationes sicut numinum. Hi sunt similes illis, quos Dominus describit, his verbis, Quando feceris eleemosynas, ne tuba canas ante te, quemadmodum Hypocritae faciunt in Synagogis et in vicis, ut glorificentur ab hominibus: et si oraveris, non eris sicut Hypocritae, qui amant in Synagogis et in Angulis platearum stantes orare, ut conspiciantur ab hominibus, Matth. Cap. VI:2,5. Vae vobis Scribae et Pharisaei, hypocritae, quia clauditis Regnum coelorum coram hominibus, vos enim non intratis, nec eos,1 qui intrare volunt, permittitis intrare. Vae vobis Hypocritae, quia circumitis mare et aridam, ut faciatis unum proselytum, et cum factus est, facitis illum filium gehennae duplo magis quam vos. Vae vobis Hypocritae, quia purgatis exterius poculi et patinae, interiora vero plena sunt rapina et intemperantia, Matth. XXIII:13 2,15,25. Recte prophetavit Esajas de vobis Hypocritae, dicens, hic populus labiis Me honorat, Cor vero eorum procul abest a Me, Marc. VII:6. Vae vobis HYPOCRITAE, quia estis sicut Monumenta non apparentia, ut homines, qui ambulant super ea, non sciant, Luc. XI:44; praeter alibi. Sunt illi sicut carnes absque sanguine: sicut corvi et psittaci instructi loqui verba ex aliquo psalmo; et sicut aves edoctae canere melodiam hymni sancti: sonus loquelae eorum est sicut sonus fistulae aucupis.
1 Prima editio: eos.
2 Prima editio: 14

453. Charitas autem MORTUA est apud illos, quibus Fides mortua est, quoniam qualis est Fides talis est Charitas; quod unum faciant, in Capite de FIDE ostensum est; quod Fides mortua sit illis, qui absque operibus sunt, constat ex Epistola Jacobi Cap. II1 :17,20. Praeterea Fides mortua est illis, qui non credunt in Deum, sed in homines vivos et mortuos, et colunt Idola ut in se sancta, sicut olim Gentiles; Donaria illorum, qui in hac fide sunt, quae salutis causa impendunt Simulacris miraculosis, ut illa vocant, et illa adnumerant inter Charitatis opera, non aliud sunt quam sicut aurum et argentum immissum urnis et cippis mortuorum, imo sicut offulae datae Cerbero, et pensa Charonti, ut in Campos Elysios transferantur. Charitas autem illorum, qui credunt quod Deus non sit, sed pro Deo Natura, non est Spuria, nec hypocritica, nec mortua, sed NULLA, quia non est alicui fidei adjuncta, non enim nominari potest Charitas, quia ejus qualitas praedicatur ex fide: Charitas horum e Coelo spectata, est sicut panis ex cinere, collyra ex squamis piscis, et sicut fructus ex cera.
1 Prima editio: III


454. Quod Amicitia amoris inter malos, sit intestinum odium inter illos.

Supra ostensum est, quod cuivis homini sit Internum et Externum, et quod Internum ejus dicatur Internus homo, et Externum ejus Externus homo; his adjicietur hoc, quod Internus homo sit in Mundo spirituali, et Externus in Mundo naturali; quod homo talis creatus sit, est causa, ut possit associari spiritibus et angelis in eorum Mundo, et inde analytice cogitare, ac post mortem transferri a suo in alterum. Per Mundum spiritualem intelligitur et Coelum et Infernum. Quoniam Internus homo una cum spiritibus et Angelis in eorum Mundo est, et Externus cum hominibus, patet quod homo possit consociari spiritibus Inferni, et quoque consociari Angelis Coeli; homo per hanc facultatem et potentiam distinguitur a bestiis. Homo qualis est quoad Internum suum hominem, talis est in se, non autem qualis est quoad Externum, quia Internus homo est ejus Spiritus, qui agit per Externum. Corpus materiale, quo Spiritus ejus in Mundo naturali investitus est, est accessorium propter Procreationes, et propter formationem Interni hominis; hic enim formatur in Naturali corpore, sicut arbor in terra, et semen in fructu. Plura de Interno et Externo homine videantur supra n. 401.
455. 1] Qualis autem homo malus est quoad Internum suum hominem, et qualis homo bonus quoad suum, videri potest ex descriptione hac brevi Inferni et Coeli, nam Internus homo apud malos conjunctus est diabolis in Inferno, et apud bonos est ille conjunctus Angelis in Coelo. Infernum est ex Amoribus suis in jucundis omnium malorum, hoc est, in jucundis odii, vindictae, necis, in jucundis depraedationis et furti, in jucundis vituperationis et blasphemationis, in jucundis negationis Dei, et profanationis Verbi: haec latent in concupiscentiis, super quas homo non reflectit; illis jucundis flagrant sicut Igniti torres; illa sunt quae in Verbo intelliguntur per Ignem infernalem. At jucunda Coeli, sunt jucunda amoris erga proximum, et amoris in Deum. 2] Quoniam jucunda Inferni sunt opposita jucundis Coeli, est Interstitium magnum inter illa, in quod a superiori influunt jucunda Coeli, et ab inferiori jucunda Inferni; in medio hujus Interstitii est homo dum vivit in Mundo, propter causam ut sit in Aequilibrio, et sic in Libero statu convertendi se ad Coelum, vel ad Infernum: Hoc Interstitium est, quod intelligitur per ingentem Hiatum firmatum inter illos qui in Coelo sunt et illos qui in Inferno, Luc. XVI:26. 3] Ex his constare potest, qualis est amicitia amoris inter malos, quod quoad Externum hominem sit gesticulatoria et mimica, ac simulatoria moralitatis, propter finem expandendi retia sua, et explorandi ubi datur copia fruendi jucundis amorum suorum, ex quibus Internus illorum homo ardet; est solum timor legis, et inde famae et vitae, qui retrahit et actus inhibet, quare amicitia illorum est sicut aranea in saccharo, vipera in pane, pullus crocodili in placenta mellis, et serpens in herbis. 4] Talis est Amicitia malorum cum quocunque; at inter Malos confirmatos, ut inter fures, latrones et piratas, est illa familiaris, quamdiu unanima mente inhiant praedationibus, tunc enim se osculantur ut fratres, jucundant se epulis, cantu et choreis, et conjurant in perniciem aliorum; imo etiam quisque penitus in se aspicit sodalem, sicut hostis hostem; hoc etiam astutus praedo in sodali suo videt, et timet. Ex his patet, quod inter tales non sit amicitia, sed intestinum odium.
455 [iterum] Omnis homo qui se non aperte addixit malefactoribus, et exercuit praedationes, sed civilem moralem vitam propter varios usus ut fines egit, et tamen concupiscentias residentes in Interno homine non refraenavit, credere potest, quod Amicitia ejus non talis sit, sed quod usque sit in vario gradu apud omnes, qui fidem rejecerunt, et sancta Ecclesiae aspernati sunt, et pro nihilo reputaverunt pro se, sed modo pro vulgo, ex pluribus exemplis in Mundo spirituali pro certo scire datum est; apud quosdam ex illis jucunda amoris infernalis latuerunt sicut ignes in lignis torridis cortice obductis; apud quosdam sicut prunae sub favillis; apud quosdam sicut faculae cereae, quae admoto igne efflagrant; et apud quosdam aliter; talis est omnis homo, qui e corde suo rejecit illa quae religionis sunt; horum Internus homo in Inferno est, et quamdiu in Mundo vivunt, et tunc propter moralitatem effigiatam in externis id ignorant, non agnoscunt pro proximo alios quam semet et suos liberos, et reliquos spectant vel ex contemtu, et tunc sunt sicut feles insidiantes avibus in nidis, vel ex odio, et tunc sunt sicut lupi dum vident canes quos devorent. Haec allata sunt, ut sciatur qualis est Charitas in suo opposito.

456. De Conjunctione amoris in Deum, et amoris erga proximum.

1] Notum est, quod Lex e Monte Sinai promulgata, inscripta sit binis Tabulis, et quod una harum sit de Deo, et altera de Hominibus, et quod illae in manu Mosis una Tabula fuerint, a cujus Parte dextra fuit Scriptum de Deo, et a sinistra de hominibus, et quod sic oblata oculis hominum scriptura utriusque Partis simul conspiceretur, ita fuit una Pars in conspectu alterius, sicut Jehovae loquentis cum Mose et Mosis cum Jehovah facie ad faciem, ut legitur. Hoc ideo factum est, ut Tabulae sic unitae repraesentarent conjunctionem Dei cum hominibus, et reciprocam hominum cum Deo; propter quam causam Lex inscripta vocabatur FOEDUS ET TESTIMONIUM; Foedus significat conjunctionem, et Testimonium vitam secundum pacta. 2] Ex binis his Tabulis ita unitis videri potest conjunctio Amoris in Deum, et Amoris erga proximum; Prima Tabula involvit omnia quae Amoris in Deum sunt, quae primario sunt, quod oporteat agnoscere Unum Deum, Divinitatem Humani Ipsius, et Sanctitatem Verbi, et quod colendus sit per Sancta quae procedunt ab Ipso; quod haec Tabula involvat illa, constat ex illis, quae in Capite Vto super Decalogi Praecepta commentata sunt: Secunda Tabula involvit omnia illa quae Amoris erga proximum sunt; quinque priora ejus praecepta illa quae facti sunt, et vocantur Opera, et duo posteriora illa quae voluntatis sunt, ita illa quae Charitatis sunt in sua origine; in his enim dicitur non Concupisces, et cum homo non concupiscit illa quae proximi sunt, tunc bene illi vult; Quod Decem Praecepta Decalogi contineant omnia quae Amoris in Deum sunt, et omnia quae Amoris erga proximum sunt, videatur supra n. 329, 330, 331. Ubi etiam ostensum est quod conjunctio utriusque Tabulae sit apud illos qui in Charitate sunt.
457. 1] Aliter apud illos, qui in solo Cultu Dei sunt, et non simul in Bonis operibus ex Charitate; hi sunt similes illis, qui discindunt foedus; adhuc aliter apud illos, qui dividunt Deum in tres, et unumquemvis separatim colunt: adhuc aliter apud illos, qui Deum non in Humano suo adeunt; hi sunt, Qui non ingrediuntur per januam, sed ascendunt aliunde, Joh. X:1 1; et adhuc aliter apud illos qui Divinitatem Domini ex confirmatione negant; apud hos et illos non est conjunctio cum Deo, et inde non salvatio; et Charitas illorum non est alia quam spuria, et haec non conjungit a facie, sed a latere, aut a tergo. 2] Quomodo Conjunctio fit, etiam paucis dicetur: Deus influit apud omnem hominem cum agnitione Ipsius in Cognitiones de Ipso, et simul influit cum Amore suo erga homines; homo qui recipit modo prius et non posterius, is recipit Influxum illum in Intellectu et non in Voluntate, et manet in cognitionibus absque interiore agnitione Dei, et ejus status est sicut Horti tempore hyemis; at homo qui recipit et prius et posterius, is recipit influxum in Voluntate et inde Intellectu, ita tota Mente, et ei est interior agnitio Dei, quae cognitiones de Deo apud illum vivificat; hujus status est sicut Horti tempore veris. 3] Quod conjunctio fiat per Charitatem, est causa, quia Deus amat unumquemvis hominem, et quia ei benefacere non potest immediate, sed per homines mediate, ideo iis inspirat suum amorem, sicut inspirat parentibus amorem erga liberos, et homo qui illum recipit, conjungitur Deo, et amat proximum ex amore Dei; apud hunc est Amor Dei intus in Amore hominis erga proximum, qui operatur velle et2 posse apud illum. 4] Et quia homo nihil boni facit, nisi ei appareat sicut posse, velle, et facere, sint a se, ideo hoc datum est ei, et cum id facit ex libero ut a se, ei imputatur illud, et acceptatur ut reciprocum, per quod fit conjunctio; et hoc se habet sicut activum et passivum, et hujus cooperatio, quod fit ex activo in passivo; et hoc se habet sicut Voluntas in actionibus et Cogitatio in loquelis, et Animae ab intimo operantis in utramque; et se habet sicut Conatus in motu; et quoque sicut Prolificum seminis, quod ab interiori agit in succis, per quos crescit arbor usque ad fructus, et per fructus producit nova semina: et se habet sicut Lux in lapidibus pretiosis, quae secundum texturas partium reflectitur, unde varii colores, sicut forent lapidum, cum tamen sunt lucis.
1 Prima editio: 9
2 Sic Errores Typographici

458. Ex his patet, unde et qualis est Conjunctio amoris in Deum et amoris erga proximum, quod sit influxus Amoris Dei erga homines, et quod ejus receptio ab homine, et cooperatio apud illum, sit amor erga proximum; in summa, est conjunctio secundum hoc Verbum Domini, In illa die cognoscetis, quod Ego in Patre meo, et vos in Me, et Ego in vobis, Joh. XIV: 20. Et secundum hoc Verbum, Qui habet praecepta mea et facit illa, ille est qui amat Me, et Ego amabo illum, et manifestabo illi Me Ipsum; et mansionem apud illum faciam, Joh. XIV:21,22,23. Praecepta Domini omnia se referunt ad amorem erga proximum, quae in summa sunt, non facere ei malum, sed facere ei bonum; quod illi ament Deum, et Deus amet illos, est secundum illa verba Domini. Quoniam bini illi Amores ita conjuncti sunt, dicit Johannes, Qui servat mandata Jesu Christi, in Ipso manet, et Ipse in illo. Si quis dicat, omnino amo Deum, sed fratrem suum oderit, mendax est: qui enim non amat fratrem suum quem videt, Deum, quem non videt, quomodo potest amare; hoc mandatum habemus ab Ipso, ut qui amat Deum, amet etiam fratrem suum, I Epist. III:24, et Cap. IV:20,21.

* * * * *

459. 1] His adjicientur haec MEMORABILIA: PRIMUM. Vidi e longinquo quinque Gymnasia, quae varia luce circumfusa erant; Primum Luce flammea, Secundum Luce flava, Tertium Luce candida, Quartum Luce media inter meridianam et vespertinam, Quintum vix apparuit, stabat enim sicut in umbra vesperae. Et vidi in viis aliquos super equis, aliquos in curribus, et aliquos gradientes, et quosdam currentes et festinantes, et hos ad Primum Gymnasium, quod Luce flammea circumtectum erat. His visis cepit et adegit me cupido illuc abeundi, et audiendi, quid ibi ventilabatur, quare propere accinxi me, et associavi me festinantibus ad primum Gymnasium, et una cum illis intravi, et ecce ibi erat Caetus magnus, ex quo pars se contulit ad dextrum, et pars ad sinistrum, sessuri super scamnis, quae ad parietes; anterius vidi humile suggestum, in quo stetit unus, qui Praesidis munus obivit, cui baculus in manu, pileus super capite, et vestimentum luce Gymnasii flammea tinctum. 2] Hic postquam congregati sunt, extulit vocem, et dixit, Fratres, ventilate hodie quid CHARITAS; quisque e vobis scire potest, quod Charitas in sua essentia sit spiritualis, et in exercitiis naturalis; et illico unus e primo scamno ad sinistrum, super quo illi qui reputati sunt sapientes sedebant, surrexit, et exorsus loqui dixit; mea Sententia est, QUOD MORALITAS INSPIRATA FIDE SIT CHARITAS, et confirmavit id ita; quis non scit, quod Charitas sequatur fidem, sicut pedissequa dominam, et quod homo, cui fides est, faciat legem, ita Charitatem tam sponte, ut non sciat quod Lex et Charitas sit, quam vivit, quoniam si sciret et sic faceret, et simul de salute propter id cogitaret, proprio suo inquinaret sanctam Fidem, et sic ejus efficaciam enervaret; nonne hoc secundum nostratium dogma est; et aspexit ad sedentes ad latera, inter quos erant canonici, et annuerunt. 3] Sed quid Charitas spontanea, nisi Moralitas, in quam quisque ab infantia initiatur, quae ideo in se naturalis est, sed fit, dum ei inspiratur fides, spiritualis; quis internoscit homines a morali vita illorum, num fides illis sit, vel non, omnis enim moraliter vivit, sed Solus Deus, qui indit et sigillat fidem, cognoscit et distinguit; quare assero, quod Charitas sit Moralitas inspirata fide, et quod haec Moralitas ex fide in sinu suo sit salvifica, at omnis alia insalutifera, quia meritoria: perdunt itaque omnes oleum, qui commiscent Charitatem et Fidem, videlicet1 qui conjungunt illas ab intra, et non adjungunt ab extra; nam commiscere et conjungere illas, foret sicut famulum stantem a tergo immittere in currum cum Primate, aut sicut janitorem inducere in coenaculum ad mensam cum Magnate. 4] Post haec surrexit unus e scamno primo ad dextrum, et loquutus dixit; mea Sententia est, QUOD PIETAS INSPIRATA MISERATIONE SIT CHARITAS, et hoc confirmo per haec, quod non aliud possit propitiare Deum plus quam Pietas ex humili corde, ac Pietas orat continue, ut Deus det Fidem et Charitatem, et Dominus dicit, Orate et dabitur vobis, Matth. VII:7; et quia datur, est utraque in illa. Dico quod Pietas inspirata miseratione sit Charitas, omnis enim devota Pietas miseretur, nam Pietas movet cor hominis, ut ingemiscat, et quid hoc aliud quam miseratio; haec quidem recedit post orationem, sed usque redit cum illa, et cum redit, pietas in illa est, et sic in Charitate. Sacerdotes nostri adscribunt omnia, quae promovent salutem, Fidei, et non aliquid Charitati; quid tunc superest nisi Pietas misere orans de utraque. Cum legi Verbum, non potui aliter videre, quam quod Fides et Charitas essent duo media salutis, sed cum consului Ministros Ecclesiae, audivi, quod Fides esset unicum medium, et Charitas non aliquid, et tunc mihi visus sum tanquam in mari super nave fluctuante inter binos scopulos, cujus fracturam cum timui, contuli me in cymbam, et navigavi; cymba mea est Pietas; et insuper Pietas ad omnia utilis est. 5] Post hunc surrexit unus e secundo scamno ad dextrum, et loquutus dixit, mea Sententia est, QUOD CHARITAS SIT BONUM FACERE CUIQUE TAM PROBO QUAM IMPROBO, et hoc confirmo per haec; quid Charitas nisi cordis bonitas, et Cor bonum vult bonum omnibus tam probis quam improbis; et dixit Dominus, quod inimicis etiam benefaciendum sit; si ergo subtrahis Charitatem ab aliquo, fitne tunc Charitas quoad illam partem nulla, et sic homo sicut super uno pede subsultim ambulans, ablato altero. Improbus est homo aeque ac probus, et Charitas spectat hominem ut hominem; si improbus est, quid hoc ad me. Cum Charitate est sicut cum Calore solis; hic vivificat bestias tam immites quam mites, aeque lupos ac oves, et crescere facit arbores tam malas quam bonas, ac spinas aeque ac vites: his dictis, cepit in manu uvam recentem, et dixit, cum Charitate est sicut cum hac uva; si dividis illam, diffluit omne quod inibi est, ac divisit et diffluxit. 6] Post hujus effatum surrexit alius e secundo scamno ad sinistrum, et dixit; mea Sententia est, QUOD CHARITAS SIT OMNI MODO INSERVIRE AGNATIS ET AMICIS, quod confirmo ita; quis non scit, quod Charitas inchoet a seipso, est enim quisque sibi proximus, quare Charitas a se progreditur per proximitates, primum ad fratres et sorores, et ab his ad cognatos et affines, et sic Charitatis progressio a seipsa terminatur; illi qui extra sunt, alieni sunt, et alieni non interius agnoscuntur, ita ab interno homine abalienati sunt; consanguineos2 autem et agnatos natura conjungit, et amicos consuetudo, quae est altera natura, et sic fiunt proximus; et Charitas unit sibi alterum ab intra, et sic ab extra, et qui non ab intra uniti sunt, modo nominandi sunt socii; nonne omnes aves cognoscunt cognationem suam, non ex plumis, sed ex sono, et cum prope sunt, ex sphaera vitae exhalata e corporibus illarum; haec cognata affectio et inde conjunctio, apud aves vocatur instinctus, at eadem apud homines, quae quando est ad suos et proprios, est vere humanae naturae instinctus. Quid facit homogeneum nisi sanguis; hoc hominis mens, quae etiam est ejus spiritus, sentit et sicut odorat; in hoc homogeneo et inde sympathia consistit Charitatis essentia; vice versa autem heterogeneum, ex quo etiam existit antipathia, est sicut non sanguis, et inde non Charitas; et quia consuetudo est altera natura, et haec quoque facit homogeneum, sequitur quod Charitas sit etiam bonum facere amicis. Quis qui e mari in aliquem portum venit, et audit quod Terra extranea sit, cujus habitantium linguas et mores non cognoscit, et tunc non est nisi sicut extra se, et nihil ex jucundo amoris erga illos sentit; verum si audit, quod sit Terra patria, cujus habitantium linguas et mores cognoscit, est sicut intra se, et tunc sentit jucundum ex amore, quod etiam est jucundum Charitatis. 7] Postea e scamno tertio ad dextrum unus surrexit, et alta voce loquutus est, dicendo; mea Sententia est, QUOD CHARITAS SIT DARE ELEEMOSYNAS PAUPERIBUS, ET OPEM FERRE INDIGENTIBUS; hoc certe est Charitas, quia hoc Divinum Verbum docet, cujus dictamen non admittit contradictionem; quid est dare divitibus et possidentibus opes, nisi vana gloria, in qua non est Charitas, sed visio remunerationis, et in hac non dabilis est genuina affectio amoris erga proximum, sed affectio spuria, quae valet in Terris, et non in Coelis; quare egestas et inopia est opitulanda, quia in hanc non intrat idea retributionis. In Urbe commorationis meae, ubi novi, qui probi et qui improbi sunt, vidi quod omnes probi ad visum pauperem in platea sisterent gradum, et darent eleemosynam; at omnes improbi, viso paupere a latere, praeterirent, sicut caeci, ad aspectum ejus, et sicut surdi a voce ejus; et quis non scit, quod probis sit charitas, et quod improbis non sit. Ille qui dat pauperibus, et opitulatur indigentibus, similis est Pastori, qui oves famelicas et sitientes ducit in pascuum et ad potum; at ille3 qui solum dat divitibus et abundantibus, similis est illi, qui colit deastros, ac cibum et vinum urget in illos qui crapulant. 8] Post hunc surrexit unus e scamno tertio ad sinistrum, et loquens dixit; mea Sententia est, QUOD CHARITAS SIT HOSPITALIA, NOSOCOMIA, ORPHANOTROPHIA ET XENODOCHIA AEDIFICARE, AC DONIS SUSTENTARE; hoc confirmo per haec, quod talia beneficia et auxilia sint publica, et multis parasangis excedant privata, inde fit Charitas plus opulenta et referta bonis, quae bona numero multiplicia sunt, ac merces sperata ex promissionibus in Verbo fit plus abundans, nam sicut quis parat agrum et serit, ita metit; estne hoc in copia dare pauperibus et opitulari egenis: quis non gloriam inde aucupat e Mundo, et simul laudes cum humili gratiarum voce ex alumnis; hocne elevat cor, et simul affectionem, quae vocatur Charitas, usque ad suum fastigium. Divites, qui non ambulant in plateis, sed vehuntur, non possunt advertere oculos ad sedentes ad latera juxta parietes, et nummulos porrigere, sed conferunt spartas ad talia, quae pluribus simul conducunt; minores autem, qui super plateis ambulant, et quibus non tale est penu, faciant alterum. 9] His auditis, subito tunc alius super eodem scamno vocem ejus per altiorem sonum suppressit, et dixit, ne usque Divites Charitatis suae munificentiam et excellentiam praeferant stipi, quam pauper dat pauperi, novimus enim, quod omnis qui agit, dignum sua persona agat; Rex dignum sua, Praetor dignum sua, Tribunus4 dignum sua, et Satelles dignum sua; nam Charitas in se spectata non aestimatur secundum excellentiam personae et inde muneris, sed secundum plenitudinem affectionis, quae facit illam, et quod sic mediastinus, dum unum nummulum dat, possit ex pleniore Charitate largiri quam Magnas qui dat aut testatur thesaurum; quod etiam est secundum haec, “Jesus vidit divites jacientes dona sua in Gazophylacium, vidit5 etiam quandam viduam pauperem injicientem eo duo minuta; dixit, vere dico vobis, quod vidua pauper haec plus omnibus injecerit, Luc. XXI:1,2,3. 10] Post hos surrexit unus ex scamno quarto ad sinistrum, et loquutus est, et dixit, Sententia mea est, QUOD CHARITAS SIT TEMPLA DITARE, ET MINISTRIS ILLORUM BENEFACERE; quod confirmo per haec, quod qui illa facit, sanctum verset in animo suo, et ex sancto ibi agat, et quoque quod dona sua sanctificet, hoc charitas postulat, quia illa in se sancta est; estne omnis cultus in Templis sanctus, nam Dominus dicit, ubi duo aut tres in Nomine meo congregati sunt, in medio illorum sum, [Matth. XVIII:20,] ac Sacerdotes servi Ipsius ministrant illum; inde concludo quod dona, quae ad hos et ad Templa disponuntur, superiora sint donis, quae ad alios et ad alia dispensantur; et praeterea Ministro data est copia benedicendi, ex qua etiam sanctificat illa; et postea nihil latius expandit mentem, et laetificat, quam videre sua donaria ut totidem sanctuaria. 11] Postea surrexit unus e scamno quarto ad dextrum, et fatus est ita; mea Sententia est, QUOD FRATERNITAS VETUS CHRISTIANA SIT CHARITAS, et hoc confirmo per haec, quod omnis Ecclesia, quae colit verum Deum, inchoet a Charitate, similiter ut vetus Christiana; quae quia Charitas unit mentes, et facit ex multis unam, ideo se Fratres vocabant, sed in JESU CHRISTO Deo illorum; at quia tunc a barbaris gentium circumcincti erant, a quibus timebant, communionem a suis bonis fecerunt, ex qua simul et unanimiter laetificabantur, et in consortiis quotidie6 de Domino Deo Salvatore suo Jesu Christo sermocinabantur, ac in prandiis et coenis de Charitate; inde illorum Fraternitas. At post illorum tempora, quando schismata coeperunt exoriri, et demum nefanda Haeresis Ariana, quae apud plures sustulit ideam de Divinitate Humani Domini, Charitas obsolevit, et Fraternitas dissipata est. Verum est, quod omnes qui in veritate colunt Dominum, et praecepta Ipsius faciunt, Fratres sint, Matth. XXIII:8, sed fratres spiritu; at quia hodie non cognoscitur aliquis qualis spiritu est, non opus est, ut se mutuo nominent fratres. Fraternitas solius fidei, et minus adhuc Fidei in alium Deum quam in Dominum Deum Salvatorem, non est fraternitas, quia charitas, quae facit eam, in illa fide non est; quare concludo, quod Fraternitas vetus Christiana fuerit Charitas, sed haec fuit, et non est; at vaticinor, quod ventura sit. Quando hoc dixit, apparuit lux flammea trans fenestram ab oriente, et tinxit genas ejus, ex qua visa obstupuit Caetus. 12] Ultimo surrexit unus e scamno quinto ad sinistrum, et petiit ut liceret hujus effatis aliquam symbolam adjicere, et post assensum dixit, sententia mea est, QUOD CHARITAS SIT REMITTERE CUIQUE SUA DELICTA, hanc Sententiam cepi ex solita loquela illorum, qui ad Sanctam Coenam accedunt, aliqui enim tunc dicunt amicis, remittite mihi quae deliqueram, putantes sic quod omnia Charitatis officia impleverint; sed ego mecum cogitavi, quod hoc sit modo picta Charitatis figura, et non realis forma essentiae ejus, dicunt enim hoc tam qui non remittunt, quam qui charitatem non sectantur ullo conatu, et hi non sunt inter illos in Oratione quam ipse Dominus docuit, Pater, remitte nobis delicta nostra, sicut nos remittimus delinquentibus contra nos: delicta enim sunt sicut ulcera, quae nisi aperiuntur et sanantur, colligitur inibi sanies, quae corrumpit vicinias, ac serpentis instar circumrepit7, et sanguinem undequaque in saniem vertit; simile est cum delictis contra proximum, quae nisi removentur per poenitentiam, et per vitam secundum praecepta Domini, remanent et inescantur: et illi, qui absque poenitentia solum orant ad Deum ut remittat illis peccata sua, sunt similes civibus urbis contagioso morbo affectis, qui adeunt Consulem, et dicunt, Domine, medere nobis, quibus dicturus est Consul, quid mederi; adite Medicum, et discite medelas, et a pharmacopola comparate vobis illas, ac assumite, et sanabimini; ac Dominus dicet [illis] qui de remissione peccatorum absque actuali poenitentia supplicant, aperite Verbum, et legite illud quod loquutus sum apud Esajam, Vae Genti peccatrici, gravi iniquitate, unde quando expanditis manus vestras, occulto oculos meos a vobis, etiam si multiplicaveritis orationem, non Ego audio: lavate vos, removete malitiam operum vestrorum a coram oculis meis, cessate malum facere; discite bonum facere, et tunc peccata vestra removebuntur ac remittentur, Cap. I:4,15,16,17,18. 13] His peractis, exporrexi manum, et rogavi, ut liceret mihi, tametsi peregrinus8 sum, meam quoque sententiam adducere, quod Praeses proposuit, et post consensum, loquutus sum haec, mea Sententia est, QUOD CHARITAS SIT EX AMORE JUSTITIAE CUM JUDICIO IN OMNI OPERE ET OFFICIO AGERE, SED EX AMORE NON ALIUNDE QUAM A DOMINO DEO SALVATORE: Omnia quae a Sedentibus super scamnis a latere dextro et a latere sinistro, audivi, sunt celebria documenta Charitatis, sed sicut Praeses congregationis hujus praefatus est, Charitas in sua origine spiritualis est, et in sua derivatione naturalis, et Charitas naturalis, si intus est spiritualis, apparet coram Angelis diaphana sicut Adamas, at si intus non est spiritualis, et inde mere naturalis, apparet coram angelis sicut Perla similis oculo piscis cocti. 14] Meum non est dicere, num celebria Charitatis documenta, quae ordine protulistis, sint Charitate spirituali inspirata, vel non, sed meum hic est dicere, quid spirituale quod inesse debet, erit, ut sint Charitatis spiritualis formae naturales; ipsum spirituale illorum est hoc, ut fiant ex amore justitiae cum judicio; hoc est, ut homo in exercitiis Charitatis perspiciat, num ex justitia agat, et hoc perspicit ex judicio; potest enim homo per benefacta malefacere, et quoque per talia, quae apparent sicut malefacta benefacere; ut pro exemplo, per benefacta malefacit ille qui latroni egeno suppeditat9 opes ut emat sibi ensem, tametsi hoc non dicit, cum ille supplicat; aut si illum eripit e carcere, et monstrat viam ad sylvam, et dicit secum, non mea culpa est quod ille latrocinetur, suppetias tuli homini: sit etiam aliud exemplum, ut qui alit ignavum, et custodit ne adigatur ad operas laboris, et dicit, intra in conclave domus meae, et cuba in lecto; cur te fatigabis, ille enim favet ignaviae: tum etiam, qui agnatos et amicos indolis improbae promovet ad functiones honoris, in quibus multa malevolentiae genera moliri possunt; quis non videre potest, quod talia Charitatis opera non sint ex aliquo amore justitiae cum judicio10. 15] Vicissim etiam, quod homo possit per talia, quae apparent sicut malefacta benefacere, ut pro exemplo, Judex, qui maleficum absolvit, quia lachrymat, et voces pietatis fundit, ac orat ut condonet quia proximus ejus est, cum tamen Judex Charitatis opus praestat, dum illi irrogat poenam secundum legem, sic enim praemunit, ne ille ulterius malefaciat, ac Societati, quae in priori gradu proximus est, nocumento sit, ac ne tale Judicium scandalo sit; quis etiam non scit, quod cedat bono famulis si ab heris suis, ac liberis dum a parentibus propter maleficia castigantur: simile est cum illis in Inferno, quibus omnibus amor malefaciendi11 est, quod carceri inclusi teneantur, et dum mala faciunt, puniantur, quae Dominus permittit propter emendationem; hoc fit quia Dominus est ipsa Justitia, et ex ipso Judicio facit quicquid facit. 16] Ex his perspici potest, unde est, quod sicut supra dictum est, Charitas spiritualis fiat ex amore justitiae cum judicio, sed ex amore non aliunde quam a Domino Deo Salvatore; causa est, quia omne bonum Charitatis est a Domino, dicit enim, Qui manet in Me et Ego in illo, hic fert fructum multum, quia sine Me non potestis facere quicquam, Joh. XV:5 12; et quod Ipsi sit omnis potestas in Coelo et in Terra, [Matth] XXVIII:18; et omnis amor justitiae cum judicio non aliunde est, quam ex Deo coeli, qui est ipsa Justitia, et a quo omne Judicium homini est, Jerem13. XXIII:5,14 Cap. XXXIII:15 15. 17] Ex his conclusum fit, quod omnia illa quae e subselliis ad dextrum et ad sinistrum de Charitate dicta sunt, quae sunt, Quod Charitas sit Moralitas inspirata Fide: Quod sit Pietas inspirata miseratione: Quod sit bonum facere tam probo quam improbo: Quod sit omni modo inservire agnatis et amicis: Quod sit dare pauperibus et opitulari indigentibus: Quod sit Nosocomia aedificare, et donis sustentare: Quod sit Templa ditare, et Ministris illorum benefacere: Quod sit Fraternitas vetus Christiana: Quod sit remittere cuique sua delicta; haec16 omnia sunt egregia Charitatis documenta, dum ex amore justitiae cum judicio fiunt, alioquin non sunt Charitas, sed modo sunt sicut rivi separati a suo fonte, ac sicut palmites evulsi a sua arbore; quoniam genuina Charitas est, credere in Dominum, ac juste et recte agere in omni opere et officio. Qui itaque ex Domino amat Justitiam, et illam cum judicio facit, ille est Charitas in imagine et similitudine ejus. 18] His edictis factum est silentium, quale est illis, qui ex Interno homine vident et agnoscunt aliquid quod ita sit, sed nondum in Externo; hoc animadverti ex faciebus illorum. At subito tunc sublatus sum e conspectu illorum, nam ex spiritu reintravi in materiale corpus meum, homo enim naturalis, quia indutus est materiali corpore, non apparet alicui spirituali homini, hoc est, spiritui et angelo, nec vicissim.
1 Prima editio: videlicct
2 Prima editio: consangvineos
3 Prima editio: illi
4 Prima editio: sua Tribunus
5 Prima editio: videt
6 Prima editio: quotidue
7 Sic Errores Typographici
8 Prima editio: peregrimus
9 Prima editio: suppetit
10 Prima editio: judieio
11 Prima editio: malefaeiendi
12 Prima editio: 4
13 Prima editio: Jercm
14 Prima editio: 5.
15 Prima editio: 25
16 Prima editio: haec

460. 1] SECUNDUM MEMORABILE, Quondam cum circumspexi in Mundo spirituali, audivi sicut stridorem dentium, et quoque sicut pulsatile, et illis intermixtum sicut raucum, et quaesivi quid illa, et dixerunt Angeli qui apud me erant, sunt Collegia, quae a nobis vocantur Diversoria, ubi inter se disceptant; Disceptationes illorum ita audiuntur e longinquo, sed prope non audiuntur nisi disceptationes; accessi, et vidi domunculas contextas ex juncis luto conglutinatis, et volui inspicere per fenestram, sed non erat; non enim licuit intrare per januam, quia sic Lux e Coelo influeret, et confunderet: at subito tunc facta est fenestra a dextro latere, et tunc audivi conquestos quod in tenebris essent, sed mox facta est fenestra a latere sinistro, clausa fenestra a latere dextro, et tunc paullatim discussae sunt tenebrae, et visi sibi in sua luce; et post haec mihi datum est intrare per januam, et audire. Erat Mensa in medio, et scamna circum circa, omnes tamen mihi visi sunt super scamnis stare, et acriter inter se disputare de FIDE et CHARITATE; ab una parte, quod Fides esset Essentiale Ecclesiae, ab altera, quod Charitas esset; illi, qui fecerunt Fidem Essentiale, dixerunt, annon Fide agimus cum Deo, et Charitate cum homine; estne inde Fides coelestis, et Charitas terrestris; annon per Coelestia salvamur, et non per Terrestria; tum, annon Deus potest dare Fidem e Coelo, quia est Coelestis, et annon homo sibi daturus est Charitatem, quia haec est terrestris, et quod homo sibi dat, hoc non est Ecclesiae, et ideo non salvat; num sic aliquis potest ex operibus, quae vocantur Charitatis, coram Deo justificari; credite nobis, quod per Fidem solam non modo justificemur, sed etiam sanctificemur, si non Fides per Meritoria, quae sunt ex operibus Charitatis, inquinatur, praeter plura. 2] At illi, qui Charitatem faciebant Essentiale Ecclesiae, acriter refellebant illa, dicendo, quod Charitas salvet, et non Fides; annon Deus charos habet Omnes, et bonum vult Omnibus; quomodo potest Deus hoc facere nisi per homines; num Deus solum dat loqui cum hominibus quae Fidei sunt, et non dat facere hominibus quae Charitatis sunt; videtisne, quod absurde loquuti sitis de Charitate, quod sit terrestris; Charitas est Coelestis, et quia vos non facitis bonum Charitatis, est Fides vestra terrestris; quomodo accipitis Fidem vestram, nisi sicut truncus aut lapis; dicitis per auditum Verbi, at quomodo potest Verbum modo auditum operari, et quomodo in truncum aut lapidem; forte vivificamini vobis prorsus insciis, sed quae vivificatio, nisi quod possitis loqui, quod sola Fides justificet et salvet, at quid Fides, et quae Fides salvans, non scitis. 3] Sed tunc surrexit unus, qui ab Angelo mecum loquente vocabatur Syncretista; hic sumsit capitium, et posuit super mensa, sed illud subito reposuit super Capite, quia calvus erat; ille dixit, audite; erratis omnes; verum est, quod Fides sit spiritualis, et Charitas moralis, sed usque conjungentur1, et conjunguntur per Verbum, et tunc per Spiritum sanctum, et per Effectum, qui quidem vocari potest Obedientia, sed in qua homo non aliquam partem habet, quia quando infertur Fides, homo non scit plus quam statua: de his mecum diu cogitavi, et inveni tandem, quod homo a Deo possit accipere Fidem, quae spiritualis sit, sed quod non possit moveri a Deo ad Charitatem, quae sit spiritualis plus quam truncus. 4] His dictis adplaudebant qui in sola Fide erant, sed explodebant qui in Charitate; et hi ex indignatione dicebant, audi socie, tu non scis, quod sit Vita moralis spiritualis, et quod sit Vita moralis mere naturalis, Vita moralis spiritualis apud illos, qui bonum faciunt a Deo, et usque sicut a se, ac Vita moralis mere naturalis apud illos, qui bonum faciunt ex Inferno, et tamen usque sicut a se.
5] Dictum est, quod Disceptatio audita sit sicut Stridor dentium, et sicut pulsatile, quibus intermixtum erat raucum: Disceptatio audita sicut Stridor dentium, erat ab illis, qui Fidem fecerunt unicum Essentiale Ecclesiae, ac Pulsatile erat ab illis, qui Charitatem fecerunt unicum Essentiale Ecclesiae, et Raucum intermixtum erat a Syncretista; quod soni illorum ita auditi sint a longinquo, erat causa, quia omnes illi in Mundo disceptarunt, et non aliquod malum fugerunt, et ideo non aliquod bonum ex prosapia spirituali fecerunt; et quoque prorsus nesciverunt, quod omne Fidei sit verum, et omne Charitatis bonum, et quod Verum absque bono non sit Verum spiritu, et quod bonum absque vero non sit2 Bonum spiritu, et quod sic unum faciat alterum.
1 Sic AR 386:3 et in margine exemplaris scriptoris. Prima editio:conjunguntur
2 Prima editio: fit

461. 1] TERTIUM MEMORABILE: Quondam in spiritu provectus sum in Plagam meridionalem in Mundo spirituali, et in quendam Paradisum ibi, ac vidi quod hic excelleret reliquis, quos hactenus lustravi; causa erat, quia Hortus significat Intelligentiam, ac in Meridiem transferuntur omnes, qui prae aliis intelligentia pollent; Hortus Edenis, in quo Adam cum Uxore sua fuit, nec aliud significat, quare quod expulsi ab illo fuerint, involvit, quod ab intelligentia, at sic quoque ab integritate vitae. Dum in meridionali hoc Paradiso ambularem, animadverti aliquos sedentes sub quadam lauru comedentes ficus; ad illos secessi, et petivi ab illis ficus, et dederunt; et ecce Ficus in manu mea factae sunt Uvae, quod cum miratus sum, dixit mihi Spiritus angelicus, qui juxta me stetit, Ficus in manu tua factae sunt Uvae, quia Ficus ex correspondentia significant bona Charitatis et inde Fidei in naturali seu externo homine, ac Uvae bona Charitatis et inde Fidei in spirituali seu interno homine; et quia amas spiritualia, ideo ita factum est tibi; in nostro enim Mundo omnia fiunt et existunt, et quoque mutantur, secundum correspondentias. 2] Illico tunc supervenit me avidum sciendi, quomodo homo potest facere bonum a Deo, et tamen prorsus ut a se; quare interrogavi comedentes ficus, quomodo illi id comprehendunt; hi dixerunt, quod non possint id aliter comprehendere, quam quod Deus operetur id intus in homine, ac per hominem quando ille id nescit, quoniam si homo id consciret, et sic faceret, non faceret bonum nisi modo apparens, quod intus est malum; omne enim quod ab homine procedit, procedit a proprio ejus, et hoc a nativitate malum est; quomodo potest tunc bonum a Deo, et malum ab homine conjungi, et sic conjunctim procedere in actum; ac proprium hominis in rebus salutis continue spirat meritum1, et quantum hoc facit, tantum derogat Domino Ipsius meritum, quod est summa injustitia et impietas: Verbo, si bonum, quod Deus in homine operatur, in hominis velle et inde facere influeret, id bonum omnino conspurcaretur, et quoque prophanaretur, quod tamen Deus nusquam permittit: potest quidem homo bonum quod facit, cogitare quod sit a Deo, et id vocare bonum Dei per se, at usque, quid2 sit, non comprehendimus. 3] Sed tunc aperui mentem, et dixi, non comprehenditis, quia cogitatis ex apparentia, et cogitatio ex apparentia confirmata est fallacia; apparentia et inde fallacia vobis est, quia creditis, quod omnia, quae homo vult et cogitat, et inde facit et loquitur, sint in ipso, et consequenter ex ipso, cum tamen nihil eorum est in illo, praeter statum recipiendi quod influit; homo non est vita in se, sed est organum recipiens vitae; Dominus est Vita in se, ut quoque dicit apud Johannem, Quemadmodum Pater habet Vitam in Seipso, ita quoque dedit Filio Vitam habere3 in Seipso, Cap. V:26, praeter alibi, ut Joh. XI:25, Cap. XIV:6,19.4 4] Sunt duo quae faciunt Vitam, Amor et Sapientia, seu quod idem, Bonum amoris et Verum sapientiae; haec influunt a Deo, et recipiuntur ab homine sicut forent ejus, et quia sentiuntur ita, etiam procedunt ab homine sicut ejus; quod ita sentiantur ab homine, datum est a Domino, ut id quod influit, afficiat illum, et sic recipiatur ac remaneat. Sed quia omne malum etiam influit, non a Deo, sed ab Inferno, et hoc recipitur cum jucunditate, quia homo tale Organum est natus, quare non plus boni recipitur a Deo, quam quantum mali removetur ab homine ut ab illo, quod fit per Poenitentiam, et simul per Fidem in Dominum. 5] Quod Amor et Sapientia, Charitas et Fides5, seu communius loquendo, Bonum amoris et Charitatis, ac Verum sapientiae et fidei, influant, et quod quae influunt, appareant in homine prorsus sicut ejus, et inde procedant sicut ejus, manifeste videri potest ex visu, auditu, odoratu, gustu, et tactu; omnia quae in illorum sensuum Organis sentiuntur, influunt ab extra, et sentiuntur in illis; similiter in sensuum internorum Organis; cum sola differentia, quod in haec influant Spiritualia quae non apparent, in illa autem Naturalia quae apparent: verbo, homo est Organum recipiens vitae a Deo, consequenter est recipiens boni, quantum desistit a malo; posse desistere a malo, dat Dominus cuivis homini, quia dat velle et intelligere, et quicquid homo ex voluntate secundum intellectum, seu quod idem, quicquid ex libero voluntatis secundum rationem intellectus agit, hoc permanet; per id Dominus inducit homini statum conjunctionis Secum, et in hoc illum reformat, regenerat, et salvat. 6] Vita, quae influit, est Vita procedens a Domino, quae Vita etiam vocatur Spiritus Dei, in Verbo Spiritus Sanctus, de quo etiam dicitur, quod illustret et vivificet, imo quod operetur in illo; sed Vita haec variatur et modificatur secundum Organizationem6 inductam per amorem. Potestis etiam scire, quod omne bonum amoris et charitatis, et omne verum sapientiae et fidei influant, et non sint in homine, ex eo, quod qui cogitat quod tale homini insit a creatione, denique non possit aliter cogitare, quam quod Deus infuderit se homini, et sic quod homines quoad partem forent Dii, et tamen qui hoc ex fide cogitant, fiunt diaboli, et apud nos putent sicut cadavera. 7] Praeterea quid actio hominis nisi Mens agens, quod enim Mens vult et cogitat, hoc agit et loquitur per Corpus suum organum, quare dum Mens ducitur a Domino, ducitur etiam Actio et Loquela, ac Actio et Loquela ducuntur a Domino, cum creditur in Ipsum. Nisi ita foret, dicite si potestis, cur Dominus in Verbo suo millenis in locis mandavit, ut homo amaturus sit proximum, operaturus sit bona charitatis7 ac fructus sicut arbor, ac facturus praecepta, et hoc et illud, ut salvetur; tum cur dixit, quod homo secundum facta seu opera sua judicaretur, qui bona facit ad Coelum et Vitam, et qui mala ad Infernum et Mortem8; quomodo potuerat Dominus talia loqui, si omne, quod procedit ab homine, foret meritorium et inde malum. Sciatis itaque, quod si Mens est Charitas, etiam Actio sit Charitas, si autem Mens est sola Fides, quae etiam est Fides separata a Charitate spirituali, etiam Actio sit illa Fides. 8] His auditis, dixerunt sedentes sub Lauru, comprehendimus quod juste loquutus sis, sed usque non comprehendimus; quibus respondi, comprehenditis quod juste loquutus sim ex communi perceptione, quae est homini ex influxu lucis e Coelo, cum aliquod verum audit; at non comprehenditis ex propria perceptione, quae est homini ex influxu lucis e Mundo; binae illae perceptiones, nempe interna et externa, seu spiritualis et naturalis, unum faciunt apud sapientes; vos quoque potestis illas unum facere, si spectatis ad Dominum, et removetis mala. Haec quia intellexerunt, desumsi termites ex quadam Vite, et porrexi illis, et dixi, num creditis quod hoc a me sit, vel a Domino, et dixerunt, quod ex me a Domino; et ecce termites illi in manibus illorum extruserunt uvas. At cum recessi, vidi Mensam cedrinam, super qua erat Liber, sub Olea virente, cujus truncum circum ligabat Vitis; aspexi, et ecce erat Liber per me scriptus, vocatus ARCANA COELESTIA, et dixi, quod in illo Libro plene ostensum sit, quod Homo sit Organum recipiens vitae, et non vita; et quod haec non possit creari, et sic creata inesse homini, plus quam lux oculo.
1 Sic Errores Typographici
2 Prima editio: quod
3 Prima editio: babere
4 Prima editio: 6, 9.
5 Prima editio: Fdes
6 Prima editio: Organitazionem
7 Prima editio: charitatis,
8 Prima editio: Mottem

462. 1] Quartum Memorabile. Prospexi ad Oram maritimam in Mundo spirituali; et vidi magnificum Navale; accessi, et introspexi, et ecce ibi Navigia magna et parva, et in illis merces omnis generis, et super transtris sedentes Pueri et Puellae distribuentes volentibus: et dixerunt, exspectamus videre pulchras nostras Testudines (Skillepadda1), quae jamjam e mari ad nos exsurgent: et ecce vidi Testudines parvas et magnas, super quarum conchis et squamis sedebant Testudines infantes, quae spectabant ad Insulas circum. Testudines patres habebant bina Capita, unum magnum, circumductum concha simili conchae corporis illarum, unde rutilabant, et alterum parvum, quale est testudinibus, quod retrahebant in anteriora corporis, et quoque insertabant modo inconspicuo Capiti majori: sed tenebam oculos in Magno Capite rutilo, et vidi quod hoc haberet faciem sicut homo, et loqueretur cum pueris et puellis super transtris, et lamberet manus eorum, et tunc pueri et puellae palpabant illos, et dabant illis edulia et opipara, et quoque pretiosa, ut holosericum ad vestes, lignum thyinum ad tabulas, purpuram ad decorationes, et Coccinum ad infucationes2. 2] His visis, desiderabam scire, quid illa repraesentabant, quia novi quod omnia quae in Mundo spirituali apparent, sint Correspondentiae, et repraesentent spiritualia quae affectionis et inde cogitationis sunt; et tunc loquebantur mecum e Coelo, et dicebant, nosti ipse quid repraesentat Navale, tum quid Navigia, ut et quid Pueri et Puellae super illis, sed non scis quid Testudines; et dixerunt; Testudines repraesentant illos e Clero ibi, qui prorsus separant Fidem a Charitate et ejus bonis operibus, affirmantes apud se, quod plane non sit aliqua conjunctio, sed quod Spiritus sanctus per Fidem in Deum Patrem propter meritum Filii, intret apud hominem, ac purificet interiora ejus usque ad propriam Voluntatem ejus, ex qua faciunt sicut Planum ovale, et quod cum operatio Spiritus sancti ad illud Planum appropinquat, a parte ejus sinistra3 circum id deflectat se et prorsus illud non tangat, et quod ita Pars interior seu superior ingenii hominis sit pro Deo, et quod Pars exterior seu inferior sit pro homine, et sic quod non appareat coram4 Deo aliquid, quod homo facit, neque bonum neque malum; non bonum, quia hoc est meritorium, et non malum, quia hoc est malum; quoniam si illa apparerent coram Deo, homo ex utroque periret: et quia ita est, quod liceat homini velle, cogitare, loqui et facere, quicquid lubet, modo caveat sibi pro Mundo; 3] quaesivi, num etiam asserant, quod liceat cogitare de Deo, quod non Omnipraesens et Omniscius sit; dixerunt e Coelo, quod hoc quoque illis liceat, quia Deus apud illum, qui Fidem adeptus est, et per illam purificatus et justificatus, non videt ad aliquod cogitationis et voluntatis ejus, et quod usque retineat in sinu interiori aut regione superiori mentis suae seu ingenii Fidem, quam in actu ejus receperat, et quod ille actus quandoque possit redire, homine nesciente. Haec sunt, quae repraesentat CAPUT PARVUM, quod in anteriora corporis intrahunt, et quoque insertant CAPITI MAGNO, dum loquuntur cum Laicis; nam ex Parvo Capite non loquuntur cum illis, sed ex Magno, quod antrorsum apparet sicut facie humana praeditum, et loquuntur cum illis ex Verbo de Amore, de Charitate, de Bonis operibus, de Praeceptis Decalogi, de Poenitentia, et ex Verbo desumunt paene omnia quae ibi sunt de illis; sed tunc insertant Caput parvum in Magnum, ex quo intus apud se intelligunt, quod omnia illa non facienda sint propter Deum et salutem, sed modo propter Bonum publicum et privatum. 4] Verum quia loquuntur5 de illis ex Verbo, imprimis de Evangelio, Operatione spiritus sancti, et Salvatione, suaviter et eleganter, ideo apparent auditoribus sicut homines pulchri, et prae reliquis in terrarum Orbe sapientes; quare etiam vidisti, quod data illis essent a pueris et puellis sedentibus super transtris navigiorum opipara et pretiosa: Hi itaque sunt, quos repraesentatos vidisti ut Testudines. In Mundo tuo parum dignoscuntur ab aliis, solum per id, quod credant se omnibus sapientiores esse, ac rideant alios, et quoque illos qui in simili doctrina quoad Fidem sunt, sed non in illis arcanis: sigillum quoddam secum in veste ferunt, ex quo se faciunt ab aliis internosci. 5] Dixit loquens cum me, non dicam tibi quid sentiunt de caeteris rebus Fidei, ut quid de Electione, de Libero arbitrio, de Baptismo, et de Sacra Coena, quae sunt talia, quae non evulgant, sed nos in Coelo scimus. Verum, quia tales sunt in Mundo, et post mortem non licet alicui loqui aliter, quam cogitat, ideo quia tunc non possunt aliter quam loqui ex insaniis cogitationum suarum, reputantur ut insani, ac ejiciuntur e Societatibus, et tandem demittuntur in Puteum abyssi, de quo in Apocalypsi Cap. IX:2, et fiunt Spiritus corporei, et apparent sicut Aegyptiorum Mumia; callus enim inductus est interioribus Mentis eorum, quia in Mundo etiam interposuerunt sepem. Societas infernalis ex illis est in confinio ad Societatem infernalem ex Machiavelistis, ac intrant passim ab una in alteram, et vocant se Sodales, sed exeunt, quia diversitas est, ex eo, quod aliquod Religiosum de actu justificationis per fidem apud illos fuerit, sed non aliquod apud Machiavelistas.
6] Postquam vidi illos ejectos ex Societatibus, et collectos ut dejicerentur, vidi Navigium in aere cum septem velis volans, et inibi naucleros et nautas indutos veste purpurea, habentes super pileis magnificas laurus, clamantes, en nos in Coelo; sumus Doctores6 purpurati, et prae omnibus laureati, quia sumus Capita sapientum ex omni Clero in Europa. Miratus sum quid hoc, et dictum est mihi quod essent imagines fastus, ac cogitationes ideales, quae vocantur phantasiae, ex illis, qui prius visi sunt ut Testudines, et nunc ut insani ejecti e Societatibus, et in unum collecti, ac starent simul in uno loco: et tunc desiderabam loqui cum illis, et accessi ad locum ubi stabant, et salutabam illos, et dicebam, estis vos qui separavistis Interna hominum ab Externis illorum, ac Operationem Spiritus sancti sicut in Fide a cooperatione Ejus cum homine extra Fidem, et sic separavistis Deum ab homine; annon vos ita non modo removistis ipsam Charitatem et ejus Opera a fide, sicut multi alii Doctores e Clero, sed etiam ipsam Fidem quoad manifestationem ejus coram Deo ab homine; 7] sed quaeso, num velitis, ut de illa re loquar vobiscum ex Ratione, vel num ex Scriptura Sacra; dixerunt, loquere primum ex Ratione; et loquutus sum, dicens; quomodo potest Internum et Externum apud hominem separari; quis non ex communi perceptione videt, aut videre potest, quod omnia Interiora hominis pergant et continuentur in Exteriora, et usque in extrema ejus ut efficiant effectus suos, et operentur opera sua; suntne Externa propter Interna7, ut desinant in illa, et subsistant in illis, et sic existant, vix aliter quam sicut columna super stylobata sua; potestis videre, quod nisi continuatio foret, et sic conjunctio, extrema dissolverentur, ac diffluerent sicut bullae in aere: quis negare potest, quin interiores operationes Dei apud hominem sint myriades myriadum, de quibus homo nihil scit, et quid juvat illa scire, modo sciat extrema, in quibus cum sua cogitatione et voluntate cum Deo simul est. 8] Sed hoc illustrabitur per Exemplum: num scit homo interiores operationes loquelae suae, ut quomodo Pulmo attrahit aerem, et illo implet vesiculas, bronchias, et lobos; quomodo illum aerem emittit in Trachiam, et ibi vertit illum in sonum, quomodo sonus ille in glottide ope laryngis modificatur, et quomodo lingua dein articulat illum, et labia articulationem complent, ut fiat loquela; nonne omnes illae interiores operationes, de quibus homo nihil scit, sunt propter extremum, ut homo possit loqui; remove aut separa unum ex internis illis a suo continuo cum extremis, num homo potuisset loqui plus quam stipes. 9] Sit adhuc exemplum; binae Manus sunt ultima hominis; nonne Interiora, quae illuc continuantur, sunt a Capite per Cervicem, tum per Pectus, Scapulas, Brachia et Ulnas, suntque innumeri musculares textus, innumerae phalanges fibrarum motricium, innumeri manipuli nervorum et vasorum sanguineorum, ac plures ginglymi ossium cum suis ligamentis et membranis; num homo aliquid de illis scit, et tamen operantur Manus ejus ex omnibus et singulis illis: suppone, quod interiora illa circa poplitem manus se sinistrorsum aut dextrorsum reflecterent, et non per continuum intrarent; annon manus ab ulna decideret, ac sicut aliquod avulsum inanimatum putresceret; imo si vultis credere, foret sicut cum corpore, si homo decollaretur. Prorsus simile foret cum Mente humana, ac cum binis ejus Vitis, Voluntate et Intellectu, si Divinae Operationes, quae Fidei et Charitatis sunt, desinerent in media via, et non usque ad hominem per continuum tenderent; sane foret tunc homo non modo brutum, sed putris stipes8: haec sunt secundum rationem. 10] Nunc si vultis audire, eadem etiam sunt secundum Scripturam Sacram; annon Dominus dicit, Manete in Me, et Ego in vobis; Ego sum Vitis et vos palmites; qui manet in Me, et Ego in illo, hic fert fructum multum, Joh. XV9 :4,5; numne fructus sunt bona Opera, quae Dominus facit per hominem, et homo ex se a Domino. Dominus etiam dicit, Quod stet ad ostium et pulset, et quod ad illum qui aperit, ingrediatur, ac coenet cum illo et ille cum Ipso, Apoc. III:20. Annon Dominus dat minas et talenta, ut homo negotietur cum illis, et lucretur, et quod sicut lucratur, det vitam aeternam, Matth. XXV:14 ad 30 10, Luc. XIX:12 12 ad 26. Tum, Quod mercedem det cuivis secundum laborem in Vinea Ipsius, Matth. XX:1 ad 16 13: sed haec pauca sunt; possunt Membranae impleri ex Verbo, de eo, quod homo facturus sit fructus sicut arbor, operaturus sit secundum praecepta, amaturus Deum et proximum, et plura. 11] Sed scio, quod propria Intelligentia vestra cum illis quae ex Verbo sunt, non possit tale commune habere, quale est in se, quae tametsi loquimini, usque ideae vestrae pervertunt illa: et vos non potestis aliter, quia removetis omnia Dei ab homine quoad communicationem et inde conjunctionem; quid tunc superest, nisi etiam omnia Cultus. Postea illi mihi visi sunt in luce Coeli, quae detegit et manifestat, qualis quisque est; et tunc non visi sicut14 prius in Navigio in aere quasi in Coelo, nec inibi purpurati quoad vestes, ac laureati quoad caput, sed in loco arenoso15, in vestibus ex frustis, ac cincti retibus quasi piscatoriis circum lumbos, trans quae nuditates illorum apparebant; et tunc demissi sunt in Societatem, quae in confinio ad Machiavelistas erat.
1 In lingua Suecana hodierna, sk�ldpadda
2 Coccinum ad infucationes ubi in prima editione COCCINUM AD INFUCATIONES
3 Prima editio: finistra
4 Prima editio: eorum
5 Prima editio: loguuntur
6 Prima editio: Doctorcs
7 Externa propter Interna ubi in prima editione Interna propter Externa
8 Prima editio: stapes
9 Prima editio: XVI
10 Prima editio: 34
12 Prima editio: 13
13 Prima editio: 17
14 Prima editio: ficut
15 Prima editio: arinoso

463. CAPUT OCTAVUM

DE

LIBERO ARBITRIO.

Antequam accinctus accedo ad tradendum Doctrinale Novae Ecclesiae de LIBERO ARBITRIO, necessum est ut praemittantur illa quae Hodierna Ecclesia in Libris suis dogmaticis de illo tradit, quoniam nisi hoc fiat, potest homo, cui sana ratio et religio est, credere, quod non operis pretium sit de illo aliquod novum scribere, diceret enim secum, quis non scit1, quod homini Liberum Arbitrium in spiritualibus sit; quid alioquin foret, quod Sacerdotes praedicarent, ut credant in Deum, ut convertant se, ut vivant secundum praecepta in Verbo, ut pugnent contra concupiscentias carnis suae, utque se parent novam Creaturam, praeter similia plura; quare secum non potest aliter cogitare, quam quod illa modo voces venti essent, si non aliquod Liberum Arbitrium in rebus salutis foret, et quod illud negare esset delirum quia contra sensum communem: at quod usque hodierna Ecclesia in contrarium eat, et illud extra Templa sua ejiciat, constare potest ex Libro FORMULA CONCORDIAE2 appellato, in quem Evangelici jurant, ex illis ibi quae sequuntur; quod similis Doctrina et inde fides de Libero Arbitrio sit apud Reformatos, ita similis in Universo Christiano Orbe, proinde in Germania, Suecia3, Dania, Anglia et4 Hollandia, constat ex Libris dogmaticis illorum. Haec itaque sunt Transumpta ex FORMULA CONCORDIAE, Editionis Lipsiensis Anno 1756.
1 Prima editio: fcit
2 Hoc est, Concordia Pia et Unanimi Consensu Repetita Confessio et Doctrinae Electorum, Principum et Ordinum Imperii
3 Prima editio: Svecia
4 Prima editio: Anglia et [symbol]

464. 1 1] “I. Doctores Augustanae Confessionis asserunt hominem2 ex lapsu primorum Parentum ita penitus corruptum esse, ut in rebus Spiritualibus, quae ad conversionem et salutem nostram spectant, natura caecus sit, et3 Verbum Dei praedicatum neque intelligat, neque intelligere possit, sed illud ut rem stultam judicet, et nunquam a seipso ad Deum appropinquet, sed potius inimicus Dei sit et maneat, donec virtute Spiritus Sancti per Verbum praedicatum et auditum, ex mera gratia, sine omni sua propria cooperatione convertatur, fide donetur, regeneretur, et renovetur, pag. [655,]656. 2] II. Credimus quod hominis non renati intellectus, cor et voluntas in rebus spiritualibus et Divinis ex propriis naturalibus viribus, prorsus nihil intelligere, credere, amplecti, cogitare, velle, inchoare, perficere, agere, operari et cooperari possit, sed quod homo ad bonum prorsus corruptus et mortuus sit, ita ut in hominis natura post lapsum, ante regenerationem, ne scintilla quidem spiritualium virium reliqua manserit, quibus ille ad gratiam Dei praeparare se, aut oblatam apprehendere, aut accommodare se, et per se capax esse possit, aut viribus propriis aliquid ad conversionem suam vel toto vel ex dimidia vel ex minima parte conferre, agere, operari aut cooperari ex seipso, aut tanquam ex seipso possit, sed quod homo sit peccati servus et mancipium Satanae, a quo agitatur, inde adeo naturale ejus Liberum arbitrium ratione corruptarum virium et naturae suae depravatae duntaxat ad ea, quae Deo displicent et adversantur, activum et efficax est, p. 656. 3] III. Quod homo in civilibus et naturalibus rebus sit industrius et ingeniosus, sed in spiritualibus et Divinis rebus, quae ad animae salutem spectant, sit similis trunco, lapidi, statuae salis uxori Lothi, quae neque oculorum, oris aut ullorum sensuum usum habent, pag. 661. 4] IV. Quod homo usque loco motivam potentiam [habeat, seu]4 externa membra regere, Evangelium audire, et aliquo modo meditari possit, sed quod usque id tacitis cogitationibus ut rem stultam spernat, neque credere possit, et in hac parte deterior est trunco, nisi Spiritus Sanctus in illo sit efficax, et fidem aliasque Deo probatas virtutes et obedientiam in illo accendat et operetur, pag. 662. 5] V. Quadam ratione dici potest hominem non esse lapidem aut truncum; lapis et truncus non reluctatur, nec intelligit aut sentit, quid secum agitur, sicut homo Deo sua voluntate reluctatur, donec ad Deum conversus fuerit; et tamen verum est, quod homo ante conversionem sit creatura rationalis, quae habet intellectum, sed non in rebus Divinis, et voluntatem, sed non ut bonum salutare aliquid velit, sed tamen ad conversionem suam nihil conferre potest, et in hac parte est deterior trunco et lapide, pag. 672, 673. 6] VI. Quod tota conversio sit operatio, donum et opus solius Spiritus Sancti, qui eam virtute et potentia sua, per Verbum, in intellectu, corde et voluntate hominis tanquam in subjecto patiente, ubi homo nihil agit, sed tantum patitur, efficiat atque operetur; quod tamen non eo modo sit5, quasi cum statua e lapide formatur, aut sigillum in ceram imprimitur, quia cera neque notitiam neque voluntatem habet, pag. 681. 7] VII. Secundum dicta quorundam Patrum et neotericorum Doctorum est, quod Deus trahat sed volentem, ita quod hominis voluntas in conversione aliquid agat; sed haec non sunt analoga Sanorum6 verborum, confirmant enim falsam opinionem de viribus Humani Arbitrii in conversione, pag. 582. 8] VIII. Quod in externis Mundi rebus, quae rationi subjectae sunt, relictum sit homini adhuc aliquid intellectus, virium et facultatum, etsi hae miserae reliquiae valde sunt debiles, et quidem haec ipsa, quantulacunque sunt, per morbum haereditarium veneno infecta sunt, atque contaminata, ut coram Deo nullius momenti sint, pag. 640, 641.7 9] IX. Quod homo in conversione, qua ex filio irae fit filius gratiae, non cooperetur8 Spiritui Sancto, quippe cujus unius et solius opus est hominis conversio, pag. 219, 579 9 seq. 663 seq. app. p. 143. Quod tamen homo renatus per virtutem Spiritus Sancti cooperari possit, quamvis multa adhuc infirmitas concurrit; et quod bene operetur, quantum et quamdiu a Spiritu Sancto ducitur, regitur et gubernatur; sed usque non cooperatur cum Spiritu Sancto sicut duo equi una currum trahunt, pag. 674. 10] X. Peccatum originis non est quoddam delictum, quod actu perpetratur, sed intime inhaeret infixum naturae, substantiae et essentiae hominis, quod sit scaturigo omnium actualium peccatorum, ut sunt pravae cogitationes, colloquutiones, mala opera, pag. 577. Haereditarius ille morbus, per quam tota natura corrupta est, est horribile peccatum, et quidem principium et caput omnium peccatorum, e quo ut radice et scaturigine omnes transgressiones promanant, pag. 640. Quod Natura per id peccatum, tanquam per lepram spiritualem totaliter in intimis etiam visceribus et cordis recessibus profundissimis, tota sit coram Deo infecta et corrupta, et propter hanc corruptionem persona hominis lege Dei accusatur et damnatur, ita ut natura filii irae, mortis et damnationis mancipia simus, nisi beneficio meriti Christi ab his malis liberemur et servemur, pag. 639. Quod ex eo sit totalis carentia seu privatio concreatae in Paradiso justitiae originalis seu imaginis Dei, et quod inde sit impotentia, ineptitudo, et stupiditas, qua homo ad omnia Divina seu spiritualia prorsus ineptus est. Quod loco imaginis Dei amissae in homine sit intima, pessima, profundissima, inscrutabilis, ineffabilis corruptio totius naturae, et omnium virium, imprimis superiorum et principalium animae facultatum, in mente, intellectu, corde et voluntate, pag. 640.”
1 Haec paragraphus tota in prima editione signis citationis inclusa est.
2 Sic Formula Concordiae et in margine exemplaris scriptoris. Prima editio: homines
3 Sic Formula Concordiae. Prima editio: ut
4 Sic VCR 356, 503, SED 15
5 Prima editio: fit
6 Sic Formula Concordiae, 1756. Prima editio: Sacrorum
7 Prima editio: pag. 641.
8 Prima editio: cooparetur
9 Sic SED 15. Prima editio: 519

465. Haec sunt hodiernae Ecclesiae praecepta, dogmata et sancita de Libero Arbitrio hominis in spiritualibus et in naturalibus, ut et de Peccato originali; haec adducta sunt ob finem ut evidentius appareant praecepta, dogmata et sancita Novae Ecclesiae de illis, nam ex binis sic appositis formis apparet veritas in luce, sicut fit in Picturis, in quibus Facies deformis a latere apponitur Faciei formosae, ex quibus simul visus formositas unius et deformitas alterius coram oculo clare exstant. Sancita Novae Ecclesiae sunt haec quae sequuntur.

466. Quod in Horto Edenis positae sint duae Arbores, una vitae et altera scientiae boni et mali, significet quod homini Liberum Arbitrium in spiritualibus datum sit.

Quod per Adamum et Chaivam in Libro Mosis non intelligantur homines primum creati, a multis creditum est, et ad confirmandum adduxerunt argumenta de Praeadamitis ex computis et Chronologiis apud aliquas Gentes; tum etiam ex effato Caini Primogeniti Adami ad Jehovam, Vagus et agitatus ero in terra, ut quisquis offenderit me, occidat me; quare posuit Jehovah Caino signum, quod non occisurus sit illum quisquis offenderit eum, Genes. IV:14,15, et postquam exiverat e faciebus Jehovae, habitaverit in terra Nod, et aedificaverit urbem, Vers. 16,17, consequenter quod Terra ante Adamum fuerit inhabitata. Quod autem per Adamum et ejus Uxorem intelligatur Antiquissima Ecclesia in hac Tellure, in ARCANIS COELESTIBUS, a me Londini editis, pluribus demonstratum est, et ibi etiam, quod per Hortum Edenis intelligatur Sapientia hominum illius Ecclesiae, et per Arborem vitae Dominus in homine et homo in Domino, et per Arborem scientiae boni et mali, homo non in Domino sed in suo proprio, qualis est qui credit quod omnia faciat a se, etiam bonum; et quod per esum ex hac Arbore intelligatur appropriatio mali.
467. 1] In Verbo per Hortum Edenis non intelligitur aliquis Hortus, sed Intelligentia, nec per Arborem aliquis Arbor sed homo: quod Hortus Edenis significet Intelligentiam et Sapientiam, constare potest ex his locis, IN INTELLIGENTIA ET SAPIENTIA TUA feceras tibi opes, 1 et in sequentibus ibi, plenus SAPIENTIA, In EDEN HORTO DEI fuisti2; omnis lapis pretiosus tegumentum tuum, Ezech. XXVIII:4,12,13. Haec de Principe et de Rege Tyri, de quo praedicatur sapientia, quia per Tyrum in Verbo significatur Ecclesia quoad cognitiones veri et boni, per quas est sapientia; per lapides pretiosos, qui tegumentum ejus, etiam significantur cognitiones veri et boni; non enim Princeps et Rex Tyri in Horto Edenis fuerunt. 2] Et alibi apud Ezechielem, Aschur cedrus in Libano; cedri non occultaverunt illum in HORTO DEI; omnis Arbor in HORTO DEI non par fuit illi in pulchritudine; aemulatae sunt illi omnes ARBORES EDENIS IN HORTO DEI, Cap. XXXI:3,8,9, 3 et porro, Cui similis factus es sic in gloria et in magnitudine inter ARBORES EDENIS, Vers. 18; hoc dicitur de Aschure, quia per illum in Verbo significatur Rationalitas et inde Intelligentia. 3] Apud Esajam, Consolabitur Jehovah Zionem, et ponet desertum ejus in EDEN, et solitudinem ejus in HORTUM JEHOVAE, Cap. LI:3, Zion ibi est Ecclesia, ac Eden et Hortus Jehovae est sapientia et intelligentia. In Apocalypsi, “Vincenti dabo edere de ARBORE VITAE, quae in MEDIO PARADISI DEI,” Cap. II4 :7. In medio plateae [et]5 fluvii hinc et illinc erit Arbor vitae, Cap. XXII:2. 4] Ex his patet clare, quod per Hortum in Edene, in quo Adam positus fuisse dicitur, intelligatur Intelligentia et Sapientia, quia similia dicuntur de Tyro, Aschure et Zione. Per Hortum significatur Intelligentia etiam alibi in Verbo, ut Esaj. LVIII:11 6, Cap. LXI:11, Jer. XXXI:12, Amos. IX:14, Num. XXIV7 :6. Hic spiritualis intellectus Horti ducit causam ex repraesentationibus in Mundo spirituali; ibi Paradisi apparent, ubi Angeli in Intelligentia et Sapientia sunt; ipsa Intelligentia et Sapientia, quae illis est a Domino, sistit8 talia circum illos; et hoc fit ex correspondentia, nam omnia quae in Mundo spirituali existunt, sunt Correspondentiae.
1 Prima editio: opes, in EDEN HORTO DEI fuisti,
2 Prima editio: fuisti (absque italicis)
3 Prima editio: XXXI: 1. 8.
4 Prima editio: III
5 Sic Novum Testamentum Graecum et Schmidt
6 Prima editio: 12
7 Prima editio: XXXV
8 Prima editio: fistit

468. Quod Arbor significet hominem, constat ex his locis in Verbo, Cognoscent omnes Arbores agri, quod Ego Jehovah humiliem Arborem altam, exaltem Arborem humilem, et arefaciam Arborem viridem, et germinare faciam Arborem aridam, Ezech. XVII:24. Beatus cujus in Lege beneplacitum1; erit sicut Arbor plantata juxta rivos aquarum, quae fructum dabit in tempore suo, Psalm. I:[1,2,]3, Jerem. XVII:[7,]8. Laudate Jehovam Arbores fructus, Psalm. CXLVIII:[7,]9. Saturantur Arbores Jehovae, Psalm. CIV:16. Securis ad radicem Arboris jacet; omnis Arbor non faciens fructum bonum, exscindetur, Matth. III:10, Cap. VII:16 ad 20 2. Aut facite Arborem bonam et fructum bonum, aut facite Arborem putrem, [et fructum ejus putrem,] ex fructu enim cognoscitur Arbor, Matth. XII:33 3, Luc. VI:43,44. Incendam ignem, qui comedet omnem Arborem viridem, et omnem Arborem aridam, Ezech. XXI:3 4. Quoniam Arbor significat hominem, ideo statutum5 fuit, Quod fructus arboris inserviens esui in Terra Canaane praeputiaretur, Levit. XIX:23,24. Quoniam Olea significat hominem Ecclesiae coelestis, dicitur de binis Testibus, qui prophetabant, Quod essent duae Oleae stantes juxta Dominum totius terrae, Apoc. XI:4. Similiter Sach. IV:3,11,12[,14]. Et apud Davidem, Ego Olea virens in Domo Dei, Psalm. LII:10 6. Et apud Jeremiam, Oleam virentem pulchram fructu vocavit Jehovah nomen tuum, XI:16,17, praeter plura, quae hic propter copiam non afferuntur.
1 Prima editio: beneptacitum
2 Prima editio: 21
3 Prima editio: 13
4 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 20:47 apud Biblia Anglica
5 Prima editio: statutam
6 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 52:8 apud Biblia Anglica. Prima editio: CII: 10

469. 1] Quisque hodie, qui interius sapit, potest percipere aut divinare, quod per illa, quae de Adamo et ejus Uxore scripta sunt, involvantur1 spiritualia, quae nemo hactenus novit, quia Sensus spiritualis Verbi non prius quam nunc detectus est: quis non potest e longinquo videre, quod Jehovah non posuisset binas Arbores in Horto, et unam ad offendiculum2, nisi propter spiritualem quandam repraesentationem, et [quod] quia ambo ederunt ex aliqua Arbore, maledicti sint, et quod illa Maledictio3 adhaereat cuivis homini post illos, ita quod totum Genus humanum propter unius hominis culpam, in qua non aliquod malum concupiscentiae carnis et iniquitas cordis fuit, damnatum sit, num hoc cum Divina Justitia quadrat, imprimis cur Jehovah non abstraxit illum ab esu, cum praesens vidit hoc, et cur Serpentem non dejecit in Orcum antequam persuasit. 2] Sed mi amice, hoc Deus non fecit, quoniam sic Liberum Arbitrium homini ademisset, ex quo tamen homo est homo, et non bestia; cum hoc scitur, patet in evidentia, quod per binas illas Arbores, unam ad vitam et alteram ad mortem, Liberum hominis Arbitrium in Spiritualibus repraesentatum sit. Praeterea Malum haereditarium non est inde, sed ex Parentibus, a quibus in liberos traducitur inclinatio ad malum, in quo ipsi fuerunt; quod ita sit, perspicitur a quovis, qui perlustrat mores, animos, et facies liberorum, imo familiarum ex uno Patre; sed usque pendet ab unoquovis in familia si velit accedere aut recedere4, quoniam quisque suo arbitrio relinquitur. Quid autem in specie significat arbor vitae, et Arbor scientiae boni et mali, plene expositum est in MEMORABILI supra n. 48, quod videatur.
1 Prima editio: involvant
2 Prima editio: ossendiculum
3 Prima editio: Madictio
4 Prima editio: recedcre


470. Quod homo non sit Vita, sed Receptaculum vitae a Deo.

1] Communiter creditur, quod Vita sit in homine, ejus, ita quod non modo sit receptaculum vitae, sed etiam Vita; quod ita communiter credatur, est ex apparentia, quia vivit, hoc est, sentit, cogitat, loquitur et agit prorsus ut ex se, quare hoc, quod homo sit Receptaculum vitae, et non Vita, non potest non videri, quam ut quoddam nondum auditum, aut sicut paradoxon, sensuali cogitationi, quia apparentiae, adversum. Causam fallacis hujus fidei, quod homo etiam sit vita, consequenter quod vita homini sit increata, et postea per traducem ingenerata, deduxi ex apparentia, sed causa fallaciae ex apparentia est, quod plerique hodie sint naturales, et pauci spirituales, et naturalis homo judicat ex apparentiis et inde fallaciis, et hae e diametro contra hanc veritatem sunt quod homo sit modo receptaculum vitae et non vita. 2] Quod homo non sit vita, sed receptaculum vitae a Deo, constat ex evidentibus his testimoniis, quod omnia, quae creata sunt, in se finita sint, et quod homo, quia finitus, non potuerit creari nisi ex finitis; quare in Libro Creationis dicitur, quod Adam ex terra et ejus pulvere factus sit, ex quo etiam nominatus est, Adam enim significat terrae humum; et omnis homo non actualiter consistit, nisi ex talibus quae in terra sunt, et ex terra in athmosphaeris; illa quae in Athmosphaeris ex terra sunt, homo insorbet per pulmones, et per poros totius corporis, et crassiora per cibos e terrenis confectos. 3] Quod autem Spiritum hominis concernit, etiam ille a finitis creatus est; quid spiritus hominis nisi receptaculum vitae mentis; finita ex quibus ille, sunt spirituales substantiae, quae in Mundo spirituali sunt, et in terram nostram etiam collatae, et inibi reconditae; quae nisi simul cum materialibus inessent, non aliquod semen potuisset impraegnari ab intimis, et inde mirabiliter excrescere absque ulla deviatione a primo stamine usque ad fructus, et ad nova semina; nec aliqui vermes procrearentur ex effluviis e terra, et ex exspiratione halituum e vegetabilibus, e quibus athmosphaerae impraegnatae sunt. 4] Quis potest ex ratione cogitare, quod Infinitum possit aliud quam finitum creare, et quod homo, quia est finitus, sit1 aliud quam forma, quam Infinitum vivificare potest ex vita in se; et hoc intelligitur per haec, Formavit Jehovah Deus hominem, pulverem de terra, et inspiravit in nares ejus animam vitarum, Gen. II:7. Deus, quia Infinitus est, est Vita in Seipso; hanc non potest creare et sic transcribere in hominem, nam hoc foret facere illum Deum; quod hoc factum sit, fuit insania serpentis seu diaboli, et ab illo Chaivae et Adami, nam dixit Serpens, Quo die comederitis de fructu hujus Arboris, aperientur oculi vestri, et eritis sicut Deus, Gen. III:5. 5] Quod dira haec persuasio, quod Deus se transfuderit et transcripserit in homines, fuerit hominibus Antiquissimae Ecclesiae in fine ejus quando consummata est, ex ore illorum audivi, et hi propter horrendam illam fidem, quod sic dii essent, jacent profunde occultati in Caverna, ad quam nemo potest prope accedere, nisi interiore vertigine actus succumbat. Quod per Adamum et ejus uxorem intelligatur et describatur Antiquissima Ecclesia, in praecedente Articulo notum factum est.
1 sit ubi in prima editione non sit

471. Quis non videt, si ex ratione supra sensualia corporis elevata potest cogitare, quod vita non creabilis sit, nam quid vita, nisi quam intima activitas Amoris et Sapientiae, quae sunt in Deo, et Deus, quae vita etiam vocari potest ipsa vis viva; qui hoc videt, ille etiam potest videre, quod illa vita non possit transcribi in aliquem hominem, nisi una cum amore et sapientia; quis negat, aut negare potest, quin omne bonum amoris et omne verum sapientiae, sint unice a Deo,1 et quod quantum homo illa recipit a Deo, tantum vivat a Deo, et dicatur natus a Deo, hoc est, regeneratus; ac vicissim, quod quantum quis non recipit amorem et sapientiam, seu quod simile, charitatem et fidem, tantum non recipiat vitam, quae in se vita est, a Deo, sed ab inferno, quae non alia vita est, quam vita inversa, quae vocatur mors spiritualis.
1 Prima editio: Deo,,

472. 1] Ex antedictis percipi et concludi potest, quod sequentia haec non creabilia sint, videlicet. 1. Quod non Infinitum. 2. Non amor et sapientia. 3. Et inde non vita. 4. Nec lux et calor. 5. Imo nec ipsa activitas in se spectata; sed quod Organa recipientia illa sint creabilia et creata. Haec per has comparationes illustrari possunt; quod Lux non creabilis sit, sed ejus organum, quod est oculus; quod sonus qui est activitas athmosphaerae, non creabilis sit, sed ejus organum quod est auris; quod nec calor qui est primarium activum, ad quem recipiendum creata sunt omnia quae in tribus Regnis naturae sunt, quae secundum receptionem non agunt sed aguntur. 2] Ex Creatione est, quod ubi activa sunt, etiam passiva sint1, et quod duo illa ut in unum se conjungant; si activa creabilia forent, sicut passiva, non opus fuisset Sole, et inde calore et luce, sed omnia creata absque illis subsisterent, cum tamen, si illa removerentur, caderet Universum creatum in Chaos. 3] Ipse Sol mundi consistit ex substantiis creatis, quarum activitas producit ignem: haec illustrationis causa adducta sunt. Simile foret cum homine, si Lux spiritualis, quae in sua essentia est sapientia, et Calor spiritualis, qui in sua essentia est amor, non influerent in hominem, et reciperentur ab homine; totus homo non aliud est, quam forma organizata ad receptionem duorum illorum, tam e Mundo naturali, quam e Mundo spirituali, correspondent enim sibi. Si negaretur quod homo sit Forma recipiens amoris et sapientiae a Deo, negaretur etiam influxus, et sic quod omne bonum sit a Deo, et quoque negaretur conjunctio cum Deo, et inde vox inanis foret quod homo possit esse habitaculum et templum Dei.
1 Prima editio: simt

473. Sed quod homo hoc non sciat ex aliqua luce rationis, est quia fallaciae ex creditis apparentiis sensuum externorum corporis, adumbrant illam lucem. Quod homo non aliter sentiat, quam quod vivat ex sua vita, est quia instrumentale sentit principale ut suum, et non potest ideo distinguere illa, nam causa principalis et causa instrumentalis unam causam simul agunt, secundum theorema notum in Orbe erudito; causa principalis est vita, et causa instrumentalis est mens hominis. Apparet sicut bestiae etiam vitam in se creatam possideant, sed est similis fallacia; sunt enim Organa creata ad recipiendum lucem et calorem e Mundo naturali et simul e Mundo spirituali, nam unaquaevis species est forma alicujus amoris naturalis, et recipit lucem et calorem e Mundo spirituali mediate per coelum et infernum, bestiae mites per coelum, ac immites per infernum. Solus homo recipit lucem et calorem, hoc est, sapientiam et amorem, immediate a Domino: haec differentia est.
474. Quod Dominus sit Vita in Seipso, ita ipsa Vita, docet Ipse apud Johannem, “Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; in Ipso Vita erat et Vita erat Lux hominum,” Joh. I:1,4. Apud Eundem, “Sicut Pater habet Vitam in Se Ipso, ita dedit Filio vitam habere in Se Ipso,” Cap. V:26. Apud eundem, “Ego sum Via, Veritas, et Vita,” Cap. XIV:6. Apud Eundem, “Qui Me sequitur habebit Lucem Vitae,” Cap. VIII1 :12.
1 Prima editio: VII


475. Quod homo, quamdiu vivit in Mundo, teneatur in medio inter Coelum et Infernum, et ibi in Aequilibrio spirituali, quod est Liberum arbitrium.

1] Ut sciatur, quid et quale Liberum Arbitrium est, necessum est ut sciatur unde illud; ex cognita ejus Origine imprimis noscitur, non modo quod sit, sed etiam quale est. Origo ejus est ex Mundo spirituali, ubi Mens hominis a Domino tenetur; Mens hominis est ejus Spiritus qui vivit post mortem, et Spiritus ejus est continue in consortio cum sui similibus in illo Mundo, et spiritus ejus per corpus materiale, quo circumcingitur, est cum hominibus in Mundo naturali. Quod homo non sciat quod in medio spirituum sit quoad Mentem suam, est quia illi spiritus, cum quibus in consortio est in Mundo spirituali, spiritualiter cogitant et loquuntur, spiritus autem hominis, quamdiu1 est in corpore materiali, naturaliter; ac spiritualis cogitatio et loquela non intelligi nec percipi possunt ab homine naturali, neque vicissim; inde est quod nec videri possint; at cum spiritus hominis in societate cum spiritibus in horum Mundo est, tunc etiam in spirituali cogitatione et loquela cum illis est, quia mens ejus interius spiritualis est, sed exterius naturalis, quare per sua interiora cum illis communicat, at per sua exteriora cum hominibus; per illam communicationem homo percipit res, et analytice cogitat illas; si hoc non foret homini, non plus nec aliter cogitaret quam bestia, ut et, si tolleretur illi omne commercium cum spiritibus, in instanti moreretur. 2] Sed ut possit comprehendi, quomodo homo potest teneri in medio inter Coelum et Infernum, et per id in Aequilibrio spirituali, unde ei Liberum arbitrium est, paucis dicetur. Mundus spiritualis consistit ex Coelo et Inferno; Coelum est supra Caput, et Infernum ibi est infra pedes, non tamen usque in medio Telluris ab hominibus habitatae, sed infra terras istius Mundi, quae etiam ex origine spirituali sunt, et inde non in extenso, sed in apparentia extensi. 3] Inter Coelum et Infernum est magnum Interstitium, quod illis, qui ibi sunt, apparet sicut integer Orbis; in hoc Interstitium ex Inferno exhalat malum in omni copia, et ex Coelo vicissim illuc influit bonum, etiam in omni copia; hoc Interstitium est, de quo Abraham dixit ad divitem in Inferno, “Inter nos et vos Hiatus ingens firmatus est, ut qui volunt transscendere exhinc ad vos, non possint, neque qui ibi ad nos transire,” Luc. XVI:26. In medio hujus interstitii est omnis homo quoad spiritum suum, unice propter causam, ut in libero arbitrio sit. 4] Hoc Interstitium, quia est tam ingens, et apparet illis qui ibi sunt, sicut magnus orbis, vocatur MUNDUS SPIRITUUM2; est etiam plenus Spiritibus, quia omnis homo post mortem illuc primum venit, et ibi praeparatur vel ad coelum vel ad infernum; est ibi inter illos in consortio, sicut prius inter homines in priori Mundo; nec est ibi Purgatorium; hoc est fabula a Romano Catholicis inventa. Sed de illo Mundo in specie actum est in Opere de COELO ET INFERNO, Londini An. 1758, edito, n. 421 ad 535 3.
1 Prima editio: quandiu
2 Prima editio: SAIRITUUM
3 Prima editio: 536 ad 603

476. 1] Omnis homo ab infantia, usque ad senectutem mutat loca seu situs in hoc Mundo; INFANS tenetur in plaga orientali versus septentrionem ibi; et PUER, sicut addiscit rudimenta religionis, successive a septentrione recedit ad meridiem; ADOLESCENS, sicut incipit ex sua mente cogitare, fertur versus meridiem; ac postea quando sui judicii et sui juris factus est, secundum incrementa in talibus, quae Deum et amorem erga proximum spectant interius, in meridiem ad orientem; at si favet malo, et illud insorbet, progreditur ille versus occidentem: omnes enim in Mundo spirituali, habitant secundum plagas; in ORIENTE illi qui in bono a Domino sunt, nam ibi est Sol, in cujus medio est Dominus: in SEPTENTRIONE illi qui in ignorantia sunt; in MERIDIE illi qui in intelligentia1; et in OCCIDENTE illi qui in malo. 2] Ipse homo quoad corpus non tenetur in illo Interstitio seu Meditullio, sed quoad spiritum suum, et sicut hic mutat statum, accedendo ad bonum aut ad malum, ita transfertur ad loca seu situs in hac aut illa plaga, et ibi in consortium venit cum habitatoribus. At sciendum est, quod Dominus non transferat hominem huc aut illuc, sed homo seipsum diversimode; si ille eligit bonum, tunc homo simul cum Domino, aut potius Dominus simul cum homine, transfert spiritum ejus versus Orientem; si autem homo eligit malum, tunc homo una cum diabolo, aut potius diabolus una cum homine, transfert spiritum ejus versus Occidentem. Observandum est, quod ubi hic dicitur Coelum, etiam intelligatur Dominus, quia Dominus est omne in omnibus coeli, et ubi dicitur diabolus, intelligatur Infernum, quia omnes ibi sunt diaboli.
1 Prima editio: qui intelligentia

477. Quod homo teneatur in hoc magno Interstitio, et ibi continue in ejus medio, est unice propter causam, ut in libero arbitrio in spiritualibus sit, nam aequilibrium hoc est aequilibrium spirituale, quia est inter Coelum et Infernum, ita inter bonum et malum. Omnes, qui in magno illo Interstitio sunt, quoad interiora sua, conjuncti sunt vel cum Angelis coeli, vel cum diabolis inferni, at hodie vel cum Angelis Michaelis, vel cum Angelis draconis. Omnis homo post mortem ad suos in illo Interstitio se confert, et adsociat se illis, qui in simili amore sunt, nam Amor conjungit unumquemvis ibi cum similibus, et facit ut libere respiret animam, ac sit in statu vitae anteactae; at successive tunc exuuntur externa, quae non unum faciunt cum internis; quo facto bonus elevatur in Coelum, et malus se confert in infernum, quisque ad tales, cum quibus quoad amorem regnantem unum facit.
478. 1] Sed Aequilibrium hoc spirituale, quod est Liberum Arbitrium, illustrari potest per aequilibria naturalia. Est sicut aequilibrium hominis circum corpus aut ad brachia ligati inter binos viros ejusdem roboris, quorum unus trahit hominem medium ad dextrum, et alter ad sinistrum, quod tunc homo medius possit libere se huc illuc sicut non aliqua vi actus vertere, et si confert se ad dextrum, trahit virum ad sinistrum cum violentia ad se, usque ut vir a sinistro cadat in terram. Similiter si aliquis etiam imbecillis1 ligatus foret inter tres viros a dextro, et totidem a sinistro ejusdem potentiae; similiter si inter camelos aut equos. 2] Aequilibrium Spirituale, quod est Liberum arbitrium, comparari potest cum bilance, in cujus unaquavis scala posita sunt pondera aequilibrantia; si tunc parum addatur scalae unius lateris, axis trutinae2 supra vibrat se; simile etiam est cum vecte, aut cum magna trabe posita super hypomochlio suo; omnia et singula quae intra hominem sunt, sicut cor, pulmo, ventriculus, hepar, pancreas, lien, intestina, et reliqua, in tali aequilibrio sunt, inde est quod unumquodvis in summa quiete possit suas functiones obire: similiter omnes musculi, absque tali horum aequilibrio cessaret omnis actio et reactio, et homo non amplius ageret hominem. Cum3 itaque omnia quae in Corpore sunt in tali aequilibrio sunt, etiam omnia quae in Cerebro, in simili sunt, consequenter omnia quae in mente ibi; quae se referunt ad voluntatem et intellectum. 3] Est quoque liberum bestiis, avibus, piscibus et insectis, sed hae feruntur a sensibus sui corporis, suggerente appetitu ac voluptate; his non absimilis esset homo, si ei liberum faciendi foret sicut est liberum cogitandi; hic quoque ferretur modo a sensibus sui corporis suggerente concupiscentia et voluptate; aliter qui spiritualia Ecclesiae haurit, et liberum suum arbitrium per illa coercet; is a Domino a concupiscentiis et malis voluptatibus, et harum aviditatibus connatis abducitur, ac bonum affectat, et malum aversatur; hic tunc propius ad orientem et simul ad meridiem in spirituali Mundo a Domino transfertur, et in Liberum coeleste, quod vere est liberum, immittitur.
1 Prima editio: imbellis
2 Prima editio: trubina
3 Prima editio: Cuni


479. Quod ex Permissione mali, in qua cujusvis Internus homo est, evidenter pateat, quod homini Liberum arbitrium in spiritualibus sit.

Quod homini Liberum Arbitrium in spiritualibus sit, primum confirmandum est ex Communibus, et postea ex particularibus, quae unusquisque ad primum auditum agnoscet. COMMUNIA sunt haec, 1. Quod Sapientissimus1 hominum, Adamus et ejus Uxor, se passi sint a Serpente seduci. 2. Quod primus eorum filius Cainus occiderit fratrem suum Abelem, et Jehovah Deus non abduxerit illum2 loquendo cum illo3, sed modo post factum4 maledicendo. 3. Quod Gens Israelitica in deserto coluerit Vitulum aureum, cum tamen Jehovah hoc vidit e monte Sinai, et non praecavit. 4. Quod David numeraverit populum, et propterea immissa sit pestis, e qua tot millia hominum perierunt, et quod Deus non ante, sed post factum ad illum miserit Gadem prophetam, et denuntiaverit poenam. 5. Quod Salomoni permissum fuerit instaurare cultus idololatricos. Et5 multis regibus post illum profanare Templum, et Sancta Ecclesiae. [6.] Et6 demum quod Genti isti permissum sit crucifigere Dominum. 7. Quod7 permissum sit Mahumedi instaurare Religiosum in pluribus non conforme Scripturae Sacrae. 8. Quod Religio Christiana in plures sectas divisa sit, et quaevis in haereses. 9. Quod in Christianismo tot impii sint, et quoque gloriationes ex impietatibus, ut et machinationes et doli, etiam contra pios, justos et sinceros. 10. Quod injustitia quandoque triumphet super justitiam in judiciis et negotiis. 11. Quod etiam impii ad honores evehantur, ac fiant magnates et primates. 12. Quod permittantur Bella, et tunc tot hominum8 neces, et tot urbium, gentium et familiarum depraedationes, praeter plura; num quis talia potest aliunde deducere quam ex Libero Arbitrio apud unumquemvis hominem: Permissio in toto terrarum orbe nota, non ex alia origine est: quod Leges permissionis etiam sint leges Divinae Providentiae, videatur in Opere de Divina Providentia Amstelodami An. 1764 9 impresso, n. 234 ad 274, ubi supra allata etiam explicata sunt.
1 Nisi legeris Sapientissimus, sic Worcester
2 Prima editio: illos. Cf. DP 236
3 Sic DP 236. Prima editio: illis
4 Sic DP 236. Prima editio: facta
5 idololatricos. Et ubi in prima editione: idololatricos. 6. Et
6 Ecclesiae. [6.] Et ubi in prima editione: Ecclesiae. 7. Et
7 Dominum. 7. Quod ubi in prima editione Dominum. Quod
8 Prima editio: hominuum
9 Prima editio: 1765

480. PARTICULARIA quod Liberum Arbitrium in spiritualibus aeque sit ac in naturalibus, sunt innumerabilia. Consulat se quisque, si lubet, numne potest intra diem septuagies, aut intra septimanam tercenties cogitare de Deo, de Domino, de Spiritu Sancto, deque Divinis quae vocantur spiritualia Ecclesiae; num tunc sentit aliquod coactum, si ad id ex aliqua voluptate, imo si ex aliqua concupiscentia fertur, et hoc sive fidem, sive non fidem habeat: explora etiam, in quocunque statu sis, num cogitare potes quicquam absque libero arbitrio, tam in loquelis tuis, quam in orationibus ad Deum, tum in praedicationibus, et quoque in auscultationibus; numne Liberum Arbitrium in illis fert omne punctum: imo quod absque Libero Arbitrio in singulis imo in singularissimis, nec respirares plus quam statua, nam respiratio sequitur cogitationem et inde loquelam in omni passu; dico non plus quam statua, et [non dico] non plus quam bestia, quia haec ex naturali libero arbitrio respirat, homo autem ex Libero Arbitrio in naturalibus et simul in spiritualibus, nam homo non nascitur sicut bestia; bestia cum omnibus ideis pedissequis amoris naturalis sui, in talia quae nutritionis et prolificationis sunt, homo autem absque ideis connatis solum in facultatem sciendi, intelligendi et sapiendi, et in inclinationem ad amandum se et mundum, et quoque proximum et Deum, quare dicitur si ei Liberum arbitrium auferretur in singulis quae vult et cogitat, non plus respiraret quam statua, et non dicitur non plus quam bestia.
481. 1] Quod homini sit Liberum Arbitrium in naturalibus, non negatur, sed hoc homini est ex Libero ejus arbitrio in spiritualibus; nam Dominus a superiori seu interiori influit apud omnem hominem cum Divino Bono et Divino Vero, ut prius ostensum est, et per id inspirat vitam homini distinctam a vita bestiarum, et ad recipiendum illa, et ad agendum ex illis, dat ei posse et velle, et hoc nunquam alicui aufert; inde sequitur, quod Domini perpetua voluntas sit, ut homo recipiat verum et faciat bonum et sic fiat spiritualis, ad quod natus est; ac spiritualis fieri absque libero arbitrio in spiritualibus, tam impossibile est, sicut est trudere camelum per foramen acus netoriae, aut sicut manu tangere aliquam stellam in Coelo. 2] Quod posse intelligere verum et id velle cuivis homini detur, et quoque diabolis, et nusquam auferatur, per vivam experientiam mihi ostensum est; unus ex illis qui in Inferno erant, quondam sublatus est in mundum spirituum, et ibi ab Angelis e Coelo interrogatus, num possit intelligere illa quae loquebantur cum illo, [quae] erant Divina spiritualia; respondit, quod intelligat; et quaesitus cur non receperit similia, dixit, quod non amaverit illa, et inde quod non voluerit; iterum dictum est illi quod potuerit velle; hoc miratus est1, et dixit quod non, quare Angeli inspirabant intellectui ejus gloriam famae cum ejus amaeno, quo accepto, etiam voluit, et quoque amavit: sed mox remissus est in statum priorem, in quo fuit depraedator, adulter et blasphemator proximi, et tunc quia non voluit, nec intellexit illa amplius. Ex his patet, quod homo sit homo ex libero arbitrio in spiritualibus, et absque eo homo foret truncus, lapis, aut statua uxor Lothi2.
1 Prima editio: cst
2 Prima editio: lothi

482. 1] Quod homini non aliquod liberum arbitrium esset in civilibus, moralibus et naturalibus, si illi non foret aliquod liberum arbitrium in spiritualibus, constat ex eo, quod spiritualia, quae vocantur Theologica, resideant in suprema regione mentis hominis, sicut anima in corpore; quod ibi resideant, est quia ibi est ostium, per quod Dominus ad hominem intrat; sub illis sunt civilia, moralia et naturalia, quae in homine omnem suam vitam recipiunt a spiritualibus, quae supra illa sedent, et quia vita a supremis influit a Domino, ac vita hominis est posse libere cogitare, velle, et inde loqui et facere, sequitur quod inde et non aliunde sit liberum arbitrium in politicis et naturalibus: ex spirituali illo Libero est homini perceptio boni et veri, ac justi et recti in civilibus, quae perceptio est ipse intellectus in sua essentia. 2] Liberum arbitrium hominis in spiritualibus, est comparative sicut aer in pulmone, qui secundum omnes vices cogitationis ejus, attrahitur, detinetur et emittitur, et quod absque eo foret ei pejus quam illi qui incubo, angina et asthmate laborat. Et quod sit sicut sanguis in corde, qui si inciperet deficere, cor primum palpitaret, et post convulsiones omnimode quiesceret. Et foret sicut corpus motum, quod fertur quamdiu ei conatus inest, et una simul cessant; sic etiam est cum libero arbitrio in quo voluntas hominis est; utrumque, simul liberum arbitrium et voluntas, in homine vocari potest conatus vivus, nam cessante voluntate cessat actio, et cessante libero arbitrio cessat voluntas. 3] Si auferretur liberum spirituale homini, etiam comparative foret, sicut auferrentur rotae a machinis, brachia recipientia aerem a molis, ac vela a navibus. Imo foret sicut cum homine, qui spiritum emittit, cum moritur: vita enim spiritus hominis in libero ejus arbitrio in spiritualibus consistit: Angeli gemunt, dum modo dicitur, quod hoc Liberum arbitrium a multis Ministris Ecclesiae hodie negetur, et vocant negationem ejus, delirium supra delirium.

483. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, Verbum non foret alicujus usus, consequenter Ecclesia nec aliquid.

1] Notum est in Universo Christiano orbe, quod Verbum sit in lato Sensu Lex, seu Liber legum, secundum quas homo victurus est, ut vitam aeternam sortiatur; et quid ibi frequentius dicitur, quam quod homo facturus sit bonum et non malum, et quod crediturus sit in Deum, et non in idola; et est illud plenum mandatis et exhortationibus ad illa, ac benedictionibus ac pollicitis praemiorum pro illis qui faciunt, ac maledictionibus et comminationibus pro illis qui non faciunt; ad quid haec omnia, si non foret homini aliquod Liberum arbitrium in spiritualibus, hoc est, in talibus quae salutem et vitam aeternam concernunt, nisi quam vana, quae nulli usui inservirent; et si homo haereret in idea, quod nulla ei sit potentia et nulla libertas in spiritualibus, ita abstracte ab aliqua potentia voluntatis in illis, num Scriptura sacra tunc ei aliter appareret, quam sicut charta nuda absque syllabis, aut sicut charta super quam totum atramentarium conjectum est, aut sicut soli apices aut jothae absque literis, ita sicut codex inanis. 2] Hoc confirmare ex Verbo quidem non opus foret, sed quia Ecclesiae hodie profundarunt se in inanitatem mentis in spiritualibus, et ad confirmandum illam protulerunt aliqua loca inde, quae false interpretati sunt, oportet adducere aliqua, quae mandant homini ut faciat et credat: quae sint haec. Auferetur a vobis Regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus1, Matth. XXI:43. Facite fructus dignos poenitentia; jam jam securis ad radicem arboris jacet; omnis igitur Arbor non faciens fructum bonum exscinditur et in ignem conjicitur, Luc. III:8,9. Jesus dixit, quid Me vocatis Domine, Domine, et non facitis quae dico; Omnis qui venit ad Me, et audit sermones meos, et facit illos, similis est homini aedificanti domum, super petra; qui vero audit et non facit, similis homini aedificanti domum super humo absque fundamento, Luc. VI:46 ad 49. Jesus dixit, Mater mea et fratres mei hi sunt, qui audiunt Verbum Dei, et faciunt illud, Luc. VIII:21. Scimus quod peccatores Deus non audiat, sed si quis Deum colit, et voluntatem ejus facit, hunc audit, Joh. IX:31. Si haec scitis, beati estis, si feceritis illa, Joh. XIII:17. Qui habet praecepta mea, et facit illa, ille est qui amat Me, et Ego amabo illum, Joh. XIV:21 2. In hoc glorificatus est Pater meus, ut fructum multum feratis, Joh. XV:8. Vos amici mei estis, si feceritis quaecunque mando vobis; Ego elegi vos, ut fructum feratis, et fructus vester maneat, Joh. XV:14,16. Facite arborem bonam, ex fructu cognoscitur Arbor, Matth. XII:33 3. Facite fructus dignos poenitentia, Matth. III:8 4. Qui in terram bonam seminatus est, hic est qui Verbum audit, et fructum fert, Matth. XIII:23. Qui metit, mercedem accipit, et colligit fructum in vitam aeternam, Joh. IV:36. Lavate vos, purificate vos, removete malitiam operum vestrorum, discite bonum facere, Esaj. I:16,17. Venturus est Filius hominis in gloria Patris sui, et tunc reddet unicuique secundum facta ejus, Matth. XVI:27. Exibunt qui bona fecerunt5, in resurrectionem vitae, Joh. V:29. Opera illorum sequuntur cum illis, Apoc. XIV:13.6 Ecce venio cito, et Merces mea Mecum, ut dem unicuique secundum opus ejus, Apoc. XXII:12. Jehovah, cujus oculi aperti sunt, ad dandum cuivis secundum vias ejus; juxta opera nostra facit nobiscum, [Jer. XXXII:19,] Sach. I:6. 3] Docet etiam idem Dominus in Parabolis, quarum plures involvunt, quod qui bona faciunt, acceptentur, et qui mala, rejiciantur; ut in Parabola de Agricolis in Vinea, Matth. XXI:33 ad 44. De Talentis et Minis, cum quibus negotiarentur, Matth. XXV:14 ad 30 7, Luc. XIX:12 ad 27 8. Similiter de FIDE, Jesus dixit, qui credit in Me, non morietur in aeternum, sed vivet9, Joh. XI:25,26. Haec est voluntas Patris, ut omnis qui credit in Filium, habeat vitam aeternam, Joh. VI:40.10 Qui credit in Filium, habet vitam aeternam, at vero qui non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super illo, Joh. III:36. Adeo dilexit Deus Mundum, ut Filium suum Unigenitum dederit, ut omnis qui credit in Ipsum, non pereat, sed habeat vitam aeternam, Joh. III:15,16. Et porro, Amabis Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua; et amabis proximum sicut teipsum: ex his duobus mandatis Lex et Prophetae pendent, Matth. XXII:35 ad 38 11. Sed haec sunt perpauca ex Verbo, et sicut aliqui cyathi aquae ex mari.
1 Prima editio: Auferetur � ejus (absque italicis)
2 Prima editio: 15
3 Prima editio: XIII: 12
4 Prima editio: 12
5 Prima editio: secerunt
6 Prima editio: Apoc. XX: 12. 13.
7 Prima editio: 31
8 Prima editio: 13 ad 25
9 Prima editio: sed vivet (absque italicis)
10 Prima editio: Joh. VI: 40. 16.
11 Sic Schmidt, sed 22:37-40 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica

484. 1] Quis non videt inanitatem, non volo dicere fatuitatem, in illis, quae supra [n.] 464 1, ex Libro Ecclesiastico FORMULA CONCORDIAE vocato, adducta sunt, postquam legit illa, et insuper aliqua hinc et illinc in Verbo; numne cogitaret secum, si foret sicut ibi docetur, quod homini nullum Liberum Arbitrium in spiritualibus sit, quid foret religio, quae est facere bonum, nisi vana vox, et quid Ecclesia absque religione, nisi sicut cortex circum lignum, qui non inservit alii usui, quam ut comburatur; et insuper cogitaret, si non Ecclesia, quia non religio, quid tunc Coelum et Infernum, nisi fabulae ministrorum et praesulum Ecclesiae ad captandum plebem, et ad se elevandum ad honores superiores: inde est detestabile illud enuntiatum oris apud plures, quis potest bonum facere a se, et quis potest fidem captare a se, et inde omittunt illa, et paganice vivunt.
2] At mi amice, fuge malum, et fac bonum, et crede in Dominum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et Dominus amabit te, et dabit amorem ad faciendum, et fidem ad credendum, et tunc ex amore facies bonum, et ex fide, quae est fiducia, credes, et si perseveras ita, fiet conjunctio reciproca, et haec perpetua, quae est ipsa salus et vita aeterna. Si homo ex datis viribus non faceret bonum, et ex sua mente crederet in Dominum, quid foret homo nisi solitudo et desertum, et prorsus sicut terra sicca, quae pluviam non recipit, sed repercutit. Aut sicut arenarius2 campus, ubi oves, quibus non pascuum. Ac foret sicut fons exsiccatus; aut ibi sicut aqua stagnata, obstructa vena; aut sicut habitatio, ubi nulla messis, nec ullus lacus, a quo loco nisi actutum fugeret, et quaereret sedem habitabilem alibi, fame et siti moreretur.
1 Prima editio: 462
2 Prima editio: arenareus


485. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, non foret aliquid hominis, per quod se vicissim conjungat Domino, et inde non Imputatio, sed mera Praedestinatio, quae1 detestabilis est.

Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus non foret charitas nec fides apud ullum hominem, minus conjunctio duarum illarum, in Capite de Fide, plene ostensum est; ex his sequitur, quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, non foret aliquid hominis, per quod Dominus se conjungeret illi, et tamen absque conjunctione reciproca nulla reformatio et regeneratio, et inde nec salvatio dabilis est. Quod absque reciproca conjunctione hominis cum Domino, ac Domini cum homine, non foret aliqua Imputatio est consequens irrefragabile. Sequelae ex confirmatione, quod nulla sit imputatio boni et mali, absque Libero Arbitrio in spiritualibus, sunt plures, et illae enormes, in ultima Parte hujus Operis, ubi de haeresibus, paradoxis et contradictionibus, promanantibus ex hodierna Fide imputativa meriti et justitiae Domini Dei Salvatoris, agendum est, aperiendae sunt.
1 Prima editio: quoe

486. 1] Praedestinatio est foetus fidei hodiernae Ecclesiae, quia nascitur ex fide absolutae impotentiae et nullius arbitrii in spiritualibus; ex illa, et quoque ex conversione sicut inanimata hominis, quod sit sicut truncus, et quod dein ex nulla conscientia sciat, num ipse truncus vivificatus sit ex gratia, vel non, nam dicitur, quod electio sit ex mera gratia Dei exclusa hominis actione, sive ex viribus naturae, sive rationis, proficiscatur; et quod electio fiat ubi et quando Deus vult, ita ex beneplacito: Opera, quae ut testimonia sequuntur fidem, sunt coram visu reflectente similia Operibus carnis, ac Spiritus, qui operatur illa, non manifestat ex qua origine sunt, sed facit illa gratiae, seu beneplaciti sicut ipsam fidem. 2] Ex his patet, quod hodiernae Ecclesiae dogma de Praedestinatione, inde ut ex semine surculus, exiverit; et possum dicere, quod ut Consectarium vix evitabile ex illa fide effluxerit; quod factum est primum apud PRAEDESTINATIANOS, inde a GODOSCHALCO, postea a CALVINO et ejus asseclis, et demum a SYNODO DODRECHTANA valide stabilita, et inde ut Palladium religionis, aut potius, sicut caput Gorgonis aut Medusae clypeo Palladis insculptum, a SUPRA ET INFRA LAPSARIIS in Ecclesiam suam exportata. 3] Sed quid damnosius potuit excludi, et quid crudelius de Deo credi, quam quod aliqui ex Humano genere ex praedestinato damnati sint: crudelis enim fides foret, quod Dominus, Qui est Ipse Amor, et Ipsa misericordia, velit ut multitudo hominum nascatur ad Infernum, seu quod myriades myriadum nascantur devoti, hoc est, quod nascantur Diaboli et Satanae; et quod non ex Divina sua Sapientia, quae est infinita, providerit et provideat, ne illi qui bene vivunt, et agnoscunt Deum, in ignem et cruciatum aeternum conjiciantur; est usque Dominus omnium Creator et Salvator, et Ipse solus ducit omnes, et nullius mortem vult; quid ergo immanius potest credi et cogitari, quam quod Caetus gentium et populorum sub auspicio et sub intuitu Ipsius ex praedestinato traderentur Diabolo in praedam, ac satiaret ingluviem ejus. Sed hoc est foetus fidei hodiernae Ecclesiae; at Fides novae Ecclesiae illud ut monstrum abhorret.
487. 1] Quoniam cogitavi quod tale cerebrosum nusquam potuerit ab aliquo Christiano decerni, minus ore effundi, et in publicam lucem evulgari, quod tamen factum est a tot electis ex Clero in Synodo Dordrecti in Hollandia, et postea nitide scriptum, et in publicum emissum; ideo ne dubitarem, aliqui ex illis, qui a decretis illius Synodi fuerunt, ad me arcessiti sunt. Quando visi sunt prope me stare, dixi, quis ex aliqua ratione sana potest concludere Praedestinationem; num potest aliter quam quod crudeles ideae de Deo inde profluant, ac flagitiosae de Religione; num qui Praedestinationem per confirmationes cordi suo insculpsit, potest quicquam cogitare de omnibus quae Ecclesiae sunt, nisi quod sint vana, similiter de Verbo; et de Deo, quia tot myriades hominum praedestinavit ad Infernum, quam sicut de Tyranno; 2] his dictis satanico vultu me inspexerunt, dicentes, nos fuimus ex electis in Synodo Dodrechtana, ac tunc et adhuc plus postea confirmavimus nos in multis de Deo, de Verbo, et de Religione, quae non vulgare ausi sumus, sed cum loquuti sumus et docuimus de illa, contexuimus et contorsimus telam ex filis variorum colorum, et super illam stravimus plumas ex alis pavonum mutuatas; sed quia similiter nunc facere volebant, Angeli ex potentia sibi a Domino data, occluserunt mentis illorum Externa, et aperuerunt ejus Interna apud illos, et ex his adacti sunt loqui: et tunc dixerunt; nostra fides, quam formavimus per conclusiones, unam sequentem ex altera, fuerat et adhuc est haec.1 3] 1. Quod non sit aliquod Verbum Jehovae Dei, sed ventosum quid efflatum ex ore prophetarum: hoc cogitavimus, quia Verbum praedestinat omnes ad Coelum, et quod modo homo sit in culpa si non ambulat vias quae illuc tendunt. 2. Quod Religio sit, quia oportet esse, sed quod sit sicut procella ferens odorem fragrantem pro Vulgo; quod illa ideo a Ministris tam parvis quam magnis docenda sit, et quod ex Verbo, quia hoc receptum est; hoc cogitavimus, quia ubi praedestinatio, ibi Religio nihil est. 3. Quod Leges justitiae civiles sint Religio; at quod Praedestinatio non sit secundum vitam ex illis, sed ex puro beneplacito Dei, sicut apud absolutae potestatis Regem ex sola visa facie. 4. Quod ut vanitates explodenda, ac ut quisquiliae rejicienda sint omnia quae Ecclesia docet, praeter QUOD DEUS SIT. 5. Quod spiritualia, quae venditantur, non sint plus quam aetherea sub Sole, quae si alte penetrant in hominem, inducant ei vertiginem et stuporem, et faciant illum detestabile monstrum coram Deo. 6. Interrogati de Fide, ex qua Praedestinationem deduxerunt, num crediderint illam spiritualem esse, dixerunt, quod secundum illam fiat, sed quod cum datur, sint sicut trunci, ex quibus quidem vivificantur, sed non spiritualiter. 4] Post haec dira effata voluerunt recedere, sed dixi illis, manete aliquantum adhuc, et legam coram vobis ex Esaja, et legi haec, Ne laeteris Philisthaea tota, quod fracta sit virga percutiens te, nam ex radice serpentis exivit basiliscus, cujus fructus prester volans, Cap. XIV:29 2; et explicui id per sensum spiritualem, quod per Philisthaeam intelligatur Ecclesia separata a charitate; quod per basiliscum qui ex radice serpentis exivit, intelligatur doctrina ejus de tribus Diis, et de fide imputativa cuivis singulatim applicata, et quod per fructum ejus qui est prester volans, intelligatur nulla imputatio boni et mali, sed immediata Misericordia sive homo bene sive male vixerit. 5] His auditis dixerunt, sit hoc, sed ex Codice illo, quem vocas Sanctum Verbum, exprome aliquid de Praedestinatione, et aperui, et apud Eundem Prophetam offendi hoc quod concordabat, “Ova aspidis ponebant, et telas araneae texebant; qui comedit ex ovis illorum, moritur, et quando quis exprimit, excluditur vipera,” Cap. LIX:5; his auditis non sustinuerunt explicationem, sed aliqui ex illis, qui arcessiti sunt, erant quinque, proripuerunt se in Antrum, circum quod apparuit furve ignitum, signum quod non fides nec charitas illis. Ex his patet, quod Decretum3 Synodicum illud de Praedestinatione, non modo sit Haeresis insana, sed etiam Haeresis crudelis; quare eradicanda est e Cerebro adeo, ut ne quidem unus apex ejus residuus sit.
1 Prima editio: haec (absque interpunctione)
2 Sic apud Biblia Hebraica et Biblia Anglica, sed 15:2 apud Schmidt
3 Prima editio: Secretum

488. Immanis fides, quod Deus praedestinet homines ad Infernum, comparari potest cum immanitate patrum apud quasdam barbaras gentes, qui lactentes1 et infantes suos ejiciunt in plateas: et cum immanitate quorundam hostium, qui homines interfectos projiciunt in sylvas a belluis devorandos. Comparari etiam potest cum crudelitate tyranni, qui populum sibi subditum dividit in turmas, et ex his quasdam tradit carnificibus, quasdam projicit in profundum maris, et quasdam in ignem. Comparari etiam potest cum rabie quarundam ferarum, quae devorant suos pullos: et quoque comparari potest cum insania canum, qui involant in imagines suas visas in speculo.
1 Prima editio: lactantes


489. Quod absque Libero Arbitrio in spiritualibus, Deus foret in causa mali, et sic nulla Imputatio.

1] Quod Deus sit causa mali, sequitur a fide hodierna, quae primum exclusa est ab illis qui sederunt Concilium in Nicaea urbe; ibi conficta et conflata est haeresis adhuc perstans, quod tres Personae Divinae fuerint ab aeterno, et quaelibet Deus per se; quo ovo excluso asseclae non potuerunt aliter, quam unamquamvis Personam ut Deum singulatim adire. Compilarunt fidem imputativam meriti seu justitiae Domini Dei Salvatoris, et ne quis homo intraret in meritum cum Domino, adempserunt homini omne Liberum arbitrium in spiritualibus, et extremam impotentiam quoad illam fidem induxerunt; et quia omne spirituale Ecclesiae ex sola illa fide deduxerunt, declaraverunt similem impotentiam quoad omne quod Ecclesia de salute docet; inde enatae sunt dirae haereses, una post alteram, super illa fide, et hominis impotentia in spiritualibus, fundatae, et quoque damnosissima illa de Praedestinatione, de qua in Articulo praecedente actum est; quae omnes involvunt, quod Deus sit causa mali, aut quod Deus creaverit et bonum et malum. Sed, mi amice, ne fide alicui Concilio, sed fide Verbo Domini, quod supra Concilia est; quid non excluserunt Concilia Romano Catholica, et quid non Dodrectanum, unde Praedestinatio, horrenda illa vipera educta est. 2] Potest cogitari, quod Liberum Arbitrium datum homini in spiritualibus, fuerit causa media mali, consequenter, quod si tale liberum Arbitrium non ei datum fuisset, homo non potuisset praevaricari; sed, mi amice, siste gradum hic, et expende, num aliquis homo, ut sit homo, potuerit creari absque Libero Arbitrio in spiritualibus; si illud adimeretur ei, non amplius foret homo, sed modo statua: quid Liberum Arbitrium nisi posse velle et facere, ac cogitare et loqui in omni apparentia ut a se; quoniam hoc datum est homini, ut viveret homo, ideo positae fuerunt binae Arbores in Horto Edenis, Arbor vitae, et Arbor scientiae boni et mali, per quod significatur, quod ex Libero sibi dato posset edere ex fructu Arboris vitae, et ex fructu arboris scientiae boni et mali.
490. 1] Quod omne quod Deus creavit, fuerit bonum, patet a primo Capite Geneseos, ubi dicitur Vers. 10,12,18,21,25, vidit1 Deus quod bonum esset, et tandem Vers. 31, vidit Deus omne quod fecit, et ecce bonum valde, et quoque a primaevo statu hominis in Paradiso: at quod malum ortum sit ab homine, patet a statu Adami secundum seu post lapsum, quod ex Paradiso expulsus sit. Ex his patet, quod nisi Liberum Arbitrium in spiritualibus homini datum fuisset, ipse Deus causa mali fuisset, et non homo, et sic quod Deus creavisset et bonum et malum; quod etiam malum, nefandum est cogitare. Quod Deus non creaverit malum, quia Liberum Arbitrium in spiritualibus homini indiderat, et quod nusquam inspiret ei aliquod malum, est quia est ipsum Bonum, et in hoc Deus omnipraesens est, ac continue impellit et flagitat ut recipiatur, et quod si non recipitur, usque2 non recedat, nam si recederet, homo in instanti moreretur, imo dilaberetur in non ens, nam vita homini, ac subsistentia omnium ex quibus consistit, a Deo est. 2] Quod Deus non creaverit malum, sed quod homo illud intulerit, est causa, quia homo vertit bonum, quod a Deo continue influit, in malum, per quod se avertat a Deo, et se convertat ad semet, quod cum fit, remanet jucundum boni, et hoc tunc fit jucundum mali, nam absque remanente jucundo tanquam simili, homo non viveret, nam jucundum facit vitam amoris ejus: sed usque jucunda illa sunt sibi e diametro opposita; verum hoc nescit homo, quamdiu in Mundo vivit, at post mortem id sciturus est, et quoque manifeste percepturus, nam tunc jucundum amoris boni, vertitur in beatum coeleste, at jucundum amoris mali in dirum infernale. Ex allatis constat, quod omnis homo praedestinatus sit ad Coelum, et nullus ad Infernum, sed quod homo se ipsum addicat Inferno per abusum Liberi sui3 arbitrii in spiritualibus, ex quo amplectitur talia quae ex Inferno exhalant; nam, ut supra dictum est, omnis homo tenetur in meditullio inter Coelum et Infernum, ut sit in aequilibrio inter bonum et malum, et inde in Libero arbitrio in spiritualibus.
1 Prima editio: videt
2 Prima editio: usqde
3 Prima editio: sur

491. 1] Quod Deus indiderit Liberum non modo homini, sed etiam omni bestiae, imo etiam analogon ejus inanimatis, cuilibet ad recipiendum illud secundum suam naturam, ut et quod prospiciat omnibus illis bonum, sed quod objecta vertant illud in malum, illustrari potest per comparationes; Athmosphaera dat cuivis homini copiam respirandi, similiter cuivis bestiae et ferae, et quoque cuivis avi, tam buboni quam columbae, et quoque copiam volandi, et tamen athmosphaera non in causa est, quod copia illa recipiatur a contrariis genio et indole. Oceanus dat habitaculum in se, et quoque affert alimoniam omni pisci, sed non in causa est, quod unus ibi deglutiat alterum, et quod crocodilus vertat hanc in venenum, quo occidit hominem. Sol prospicit omnibus lucem et calorem1, sed objecta, quae sunt varia vegetabilia terrae, recipiunt illa diversimode, aliter Arbor bona, et virgultum bonum, et aliter spina et sentis, aut aliter herba innocua quam toxicata. 2] Pluvia e superiore regione athmosphaerae ubivis in terras defluit, et terrae subministrat aquas inde cuivis arbusculo, herbae et gramini, et quodlibet horum applicat illas sibi secundum indigentiam; hoc est quod vocatur analogon Liberi arbitrii, quia insorbent illa libere per oscula, poros et meatus, qui tempore caloris stant aperti, et terra modo suggerit et latices et elementa, et virgulta secundum quoddam simile sitis et famis illa adducunt. Simile est cum hominibus, quod Dominus apud unumquemvis hominem influat cum Calore spirituali, qui in sua essentia est bonum amoris, et cum luce spirituali, quae in sua essentia est verum sapientiae, sed homo recipit illa secundum suam conversionem, vel ad Deum, vel ad Semet; quare dicit Dominus, ubi de amore erga proximum docet, “Ut filii Patris sitis, qui Solem facit exoriri super malos et bonos, et pluviam mittit super justos et injustos,” Matt. V:45; et alibi, quod velit omnium salutem.
1 Prima editio: luce et calore

492. His adjiciam hoc Memorabile; aliquoties audivi e Coelo demissas voces de bono charitatis, quae pertransibant Mundum Spirituum, et penetrabant in infernum usque ad profundum ejus, et quod illae voces in progressione verterentur in talia, quae plane opposita erant bono charitatis, et tandem in illa quae odii contra proximum erant; indicium, quod omne quod a Domino procedit sit bonum, et quod a spiritibus in inferno vertatur in malum. Simile factum est cum aliquibus veris fidei, quae in procedendo vertebantur in falsa veris opposita: ipsa enim forma recipiens vertit incidentia in tale quod sibi concordat.

493. Quod omne spirituale Ecclesiae quod in libero intrat, et ex libero recipitur, maneat; non autem quod vicissim.

1] Quod apud hominem maneat id quod ex libero ab illo recipitur, est quia Liberum est Voluntatis ejus, et quia est Voluntatis, etiam est amoris ejus, nam quod voluntas sit receptaculum amoris, alibi ostensum est; quod omne id liberum sit quod est amoris, et quod hoc etiam sit Voluntatis, quisque intelligit, cum dicitur, Hoc volo quia amo, et quoque vicissim, hoc quia amo etiam volo: sed hominis voluntas est duplex, interior et exterior, seu Interni et Externi hominis, quare potest homo sycophanta aliter agere et loqui coram Mundo, et aliter cum familiaribus; coram Mundo agit et loquitur ex voluntate Externi sui hominis, et cum familiaribus ex Voluntate Interni; sed hic intelligitur Voluntas Interni hominis, ubi est regnans ejus amor. 2] Ex his paucis constat, quod interior Voluntas sit ipse homo, est enim ibi esse et essentia vitae ejus; Intellectus est forma ejus, per quam Voluntas suum amorem visibilem sistit. Omne quod homo amat, et ex amore vult, est liberum, nam quicquid ex Voluntatis internae amore procedit, est jucundum vitae ejus; et quia idem est esse vitae ejus, est quoque proprium ejus, quae causa est, quod id quod ex libero hujus Voluntatis recipitur, maneat, addit enim se proprio. Contrarium est, si aliquid in non libero infertur, hoc non ita recipitur; sed de hoc in sequentibus.
494. Sed probe sciendum est, quod Spiritualia Verbi et Ecclesiae, quae homo ex amore haurit, ac intellectus confirmat, maneant apud hominem, non autem similiter civilia et politica, quia spiritualia in supremam mentis regionem scandunt, et ibi se formant; causa est, quia ibi est introitus Domini cum Divinis veris et bonis apud hominem, et sicut templum in quo est; at civilia et politica, quia Mundi sunt, inferiora mentis occupant, et quaedam ibi sunt sicut aediculae extra templum, et quaedam sicut atria, per quae intrandum est; quod spiritualia Ecclesiae in suprema regione mentis habitent, est quoque causa, quia illa propria sunt animae, et spectant ejus vitam aeternam, et anima est in supremis, et nutritio ejus non ex aliis cibis quam ex spiritualibus est; quare Dominus se vocat Panem, dicit enim, Ego sum Panis vivens, qui e Coelo descendit; si quis comederit ex hoc Pane, vivet in aeternum, Joh. VI:51 1; in illa regione etiam residet amor hominis, qui facit ejus beatitudinem post mortem, et ibi etiam principaliter residet ejus Liberum arbitrium in spiritualibus, et ex hoc omne Liberum, quod homini in naturalibus est, descendit, et quia origo ejus ibi est, communicat id cum omnibus liberis Arbitriis in naturalibus, et per illa assumit amor in supremis regnans omne quod sibi conducit; est communicatio sicut venae fontis cum aquis ejus inde, et sicut ipsum prolificum seminis cum omnibus et singulis arboris, imprimis cum fructibus, in quibus se renovat. Si vero quis negat Liberum arbitrium in spiritualibus, et inde rejicit illud, is facit sibi alium fontem, et illuc aperit venam, et commutat Liberum spirituale in Liberum mere naturale, et tandem in infernale: hoc Liberum etiam fit sicut prolificum seminis, quod etiam libere transit caudicem et ramos in fructus, qui ex scaturigine sua intus sunt putres.
1 Prima editio: VI:5

495. Omne Liberum, quod a Domino est, est ipsum Liberum, at quod ab inferno est et inde apud hominem, est servum; at usque non potest aliter, quam quod Liberum spirituale illi qui in Libero infernali est, appareat ut servum, quia sunt opposita; attamen omnes, qui in Libero spirituali sunt, non modo sciunt, sed etiam percipiunt, quod Liberum infernale servum sit, quare Angeli aversantur hoc sicut nidorem cadaverosum, at Infernales illud idem attrahunt sicut odorem aromaticum. Notum est ex Verbo Domini, quod Cultus ex libero sit vere cultus, et quod spontaneum Domino placeat, quare dicitur apud Davidem, Voluntarium sacrificabo Deo, Psalm. LIV:8 1: et alibi, Spontanei populorum congregati2 sunt, populus Dei Abrahami, Psalm. XLVII:10 3; inde apud Filios Israelis erant Sacrificia Spontanea; sacer illorum Cultus principaliter consistebat in sacrificiis; propter beneplacitum Dei in spontaneis mandatum est, Quod omnis vir, quem impulit cor ejus, et omnis, cujus spontaneus spiritus movit illum, adduceret therumam Jehovae ad opus Tentorii, Exod. XXXV:5,21,29; et Dominus dicit, “Si vos manseritis in Verbo meo, vere discipuli mei estis; et cognoscetis veritatem, et veritas liberos facit vos; si ergo Filius vos liberos facit, vere liberi eritis; omnis autem faciens peccatum, servus peccati est,” Joh. VIII:31 ad 36 4.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 54:6 apud Biblia Anglica
2 Prima editio: cogregati
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 47:9 apud Biblia Anglica
4 Prima editio: 35

496. 1] Quod id maneat, quod ex libero recipitur, est quia voluntas hominis id sibi adsciscit et appropriat, et quia intrat in amorem ejus, et amor agnoscit id ut suum, et se per id format; sed hoc per comparationes illustrabitur; verum quia hae assumuntur ex naturalibus, erit Calor loco Amoris; notum est, quod per calorem et secundum ejus gradum aperiantur fores in omni vegetabili, et quod sicut illae apertae sunt, redeat vegetabile intrinsecus in suae naturae formam, ac spontanee recipiat sua nutrimenta, ac retineat convenientia, et crescat. Simile fit cum bestia; haec omne id quod ex amore nutritionis, qui vocatur appetitus, eligit et comedit, hoc addit se corpori ejus, et sic manet; quod id quod convenit se jugiter addat corpori, est quia cuncta quae componunt illud, perpetuo renovantur; quod ita sit, notum est, sed paucis. 2] Calor etiam apud bestias, aperit etiam omnia corporis illarum, et facit ut amor illarum naturalis libere agat; inde est, quod tempore veris et aestatis in instinctum prolificationis et quoque educationis prolum suarum veniant et redeant, quod fit ex liberrimo, quia est regnantis amoris a creatione illis inditi, propter conservationem universi in statu creato. 3] Quod liberum amoris illustretur per liberum, quod calor inducit, est quia amor producit calorem, quod evidens est ex effectibus ejus, ut quod homo incendatur, incalescat et inflammetur, sicut amor exaltatur in zelum, aut in excandescentiam irae; calor sanguinis seu calor vitalis hominum, et in genere animalium non aliunde est; ex hac correspondentia est, quod corporea per calorem adaptentur ad libere recipiendum illa, ad quae amor spirat. 4] In tali aequilibrio et inde libero sunt omnia quae intus in homine sunt; in tali libero agit cor sanguinem suum aeque sursum ac deorsum, mesenterium chylum suum, hepar sanguificat1, renes secernunt, glandulae percolant, et sic porro; si aequilibrium pateretur, aegrotaret membrum, et paralysi vel ataxia laboraret; aequilibrium et liberum hic unum sunt. In universo creato non datur substantia, quae non ad aequilibrium tendit, ut sit in libero.
1 Prima editio: sangvificat


497. Quod Voluntas et Intellectus hominis in hoc Libero Arbitrio sint; sed quod facere malum in utroque Mundo, Spirituali et Naturali, per leges coercitum sit, quoniam alioquin Societas utrinque periret.

1] Quod unusquisque homo sit in Libero arbitrio in spiritualibus, ex sola observatione suae cogitationis scire potest; quis non ex Libero cogitare potest de Deo, de Trinitate, de Charitate et Proximo, de Fide et ejus operatione, de Verbo et omnibus illis quae inde sunt; et postquam didicit Theologica, de singulis ejus; et quis non potest cum illis et contra illa cogitare, imo concludere, docere et scribere: si auferretur uno momento hoc Liberum homini, numne cogitatio ejus subsisteret, lingua mutesceret, et manus obtorpesceret: quare, mi amice, si libet, ex sola observatione cogitationis tuae, potes rejicere et devovere absonam et damnosam illam haeresin, quae hodie in Christianismo, coelesti Doctrinae de Charitate et Fide, et inde salute et de vita aeterna lethargiam induxit. 2] Quod Liberum illud arbitrium resideat in Voluntate et Intellectu hominis, sunt hae causae. 1. Quia duae illae facultates primum instruendae sunt, et reformandae, et per illas binae facultates externi hominis, quae faciunt illum loqui et agere. 2. Quod duae illae facultates Interni hominis constituant spiritum ejus, qui vivit post mortem, et non sub alia lege est quam Divina, cujus primarium est, ut homo cogitet legem, faciat illam, et obediat illi ex se, tametsi ex Domino. 3] 3. Quia homo quoad spiritum suum, est in medio inter Coelum et Infernum, ita inter bonum et malum, et inde in aequilibrio, inde ei Liberum arbitrium est in spiritualibus, de quo aequilibrio videatur supra, n. 475 1 seq. at quamdiu in Mundo vivit, est quoad Spiritum suum in Aequilibrio inter Coelum et Mundum, et homo tunc paene nescit, quod quantum e Coelo recedit, et ad Mundum, tantum ad Infernum accedat; hoc nescit et tamen non nescit, ob causam, ut etiam quoad hoc in libero sit, et reformetur. 4] 4. Quia duo illa, voluntas et intellectus, sunt duo receptacula Domini, voluntas receptaculum Amoris et Charitatis, Intellectus receptaculum Sapientiae et Fidei, et Dominus operatur singula illa in pleno libero hominis, ut sit conjunctio mutua et reciproca, per quam salvatio. 5. Quia omne judicium, quod fit homini post mortem, fit secundum usurpationem ejus Liberi arbitrii in spiritualibus.
1 Prima editio: 445

498. 1] Ex his resultat hoc, quod ipsum Liberum arbitrium in spiritualibus in anima hominis resideat in omni perfectione, et inde, sicut vena in fontem, influat in mentem ejus, in binas ejus partes, quae sunt voluntas1 et intellectus, et per has in sensus corporis, inque loquelas et actiones. Sunt enim tres gradus vitae apud hominem, Anima, Mens, et Corpus sensuale; omne id quod in superiori gradu est, in perfectione est supra id quod in inferiori gradu est. Hoc hominis Liberum est, per quod, in quo, et cum quo Dominus praesens est in homine, et urget indesinenter sui receptionem, at nusquam emovet et tollit liberum, quoniam, ut supra dictum est, omne quod non ex libero ab homine in spiritualibus fit, non maneat, quare dici potest, quod hoc Liberum hominis sit, in quo Dominus apud illum in anima ejus habitat. 2] Quod autem facere malum, in utroque Mundo, Spirituali et Naturali, per leges coercitum sit, quoniam alioquin societas nullibi subsisteret2, absque explicatione patet; sed usque illustrabitur, quod sine externis illis vinculis, non modo societas non subsisteret, sed etiam totum genus humanum periret; homo enim inescatus est binis amoribus, qui sunt amor dominandi super omnes, et amor possidendi omnium opes; hi amores, si relaxarentur illis fraena, ruunt in infinitum: mala haereditaria, in quae homo nascitur, ex binis illis amoribus principaliter exorta sunt: nec Adamo fuit aliud, quam ut vellet fieri sicut Deus, quod malum serpens illi infudit, ut legitur, quare in maledictione ejus dicitur, quod terra germinatura sit ei spinam et tribulum, Gen. III:5,18, per quae intelligitur omne malum et inde falsum; omnes qui illis amoribus emancipati3 sunt, se solum ut unicum intuentur, in quo et pro quo omnes alii; talibus non est miseratio, non timor Dei, non amor proximi, et inde est illis immisericordia, immanitas et crudelitas, et infernalis cupiditas et aviditas praedandi et latrocinandi, et in illis efficiendis astus et doli; talia bestiis terrae non innata sunt; hae non ex alio amore necant et devorant alias, quam ut satient ventrem, et se tutentur; quare homo malus quoad amores illos spectatus, est immanior, ferocior et pejor omni bestia. 3] Quod homo intus talis sit, manifestat se in turbis seditiosis, in quibus vincula legis soluta sunt, et quoque in lanienis et latrociniis, quando sonatur liberum exercendi4 furorem in victos et obsessos, a quo vix unus abstinet, antequam auditur tympanum, quod desistendum sit; ex his patet, quod si nullus timor poenarum ex legibus coerceret5 homines, non solum Societas sed totum Genus humanum destrueretur. Sed haec omnia unice removentur per verum usum Liberi Arbitrii in spiritualibus, qui est intendere animum ad cogitandum de statu vitae post mortem.
1 Prima editio: voiuntas
2 Prima editio: substisteret
3 Prima editio: emanicipati
4 Prima editio: excercendi
5 Prima editio: couerceret

499. 1] Sed hoc per comparationes adhuc illustrabitur, per has; quod nisi quoddam Liberum arbitrium esset in omnibus creatis tam animatis quam inanimatis1, non potuisset fieri aliqua Creatio, nam absque libero arbitrio in naturalibus2 quoad bestias, non foret aliqua electio cibi nutritioni illarum conducibilis, nec aliqua prolificatio et prolum conservatio, ita non bestia. Si tale liberum non esset piscibus maris, et conchis fundi ejus, non foret piscis et concha. Similiter nisi esset in quovis insectulo, non foret bombyx, ex quo serica, nec apis ex3 quo mella4 et cerae, nec aliquis papilio, qui ludit5 cum consorte in aere, et nutrit se succis in floribus, et repraesentat statum hominis beatum in coelesti aura, postquam exuvias suas sicut vermis deposuit. 2] Nisi analogon Liberi arbitrii esset in terrae humo, in semine ei injecto, inque omnibus arboris inde germinatae, inque ejus fructibus, et iterum in novis seminibus, non foret ullum vegetabile. Si analogon Liberi arbitrii non esset in omni metallo, et in omni lapide nobili et ignobili, non foret metallum, nec lapis, imo ne quidem arenula; nam haec libere insorbet aetherem, et exspirat sua nativa, et rejicit obsoleta, et novis se redintegrat, inde est sphaera magnetica circum magnetem, ferrea circum ferrum, cuprea circum cuprum, argentea circum argentum, aurea circum aurum, lapidea circum lapidem, nitrosa circum nitrum, sulphurea circum sulphur, ac varia circum omnem pulverem terrae, ex qua sphaera intimum cujusvis seminis impraegnatur, prolificum vegetat, nam absque tali exspiratione e quovis pulvisculo terrae, non foret aliquod initium germinationis et inde perpetuum ejus; quomodo alioquin potuisset terra in intimum centrale grani seminati cum pulvere et aqua, nisi quam per exhalata ex illa penetrare, sicut in granum sinapis, quod minus est omnibus seminibus, cum autem excrevit, majus est oleribus, et fit grandis arbor, Matth. XIII:31,32,6 Marc. IV:30,31,32. 3] Cum itaque omnibus subjectis creatis inditum est Liberum, cuivis secundum suam naturam, quid non homini Liberum arbitrium secundum ejus naturam, quae est ut sit spiritualis: inde est quod homini datum sit Liberum arbitrium in spiritualibus ab utero usque ad ultimam ejus aetatem in Mundo, et postea in aeternum.
1 Prima editio: inaminatis
2 Prima editio: naturalitus
3 Prima editio: en
4 Prima editio: inella
5 Prima editio: ludat
6 Prima editio: Matth. XIV: 32.


500. Quod si hominibus non foret Liberum Arbitrium in spiritualibus, potuissent omnes in universo terrarum orbe intra unum diem adduci ad credendum in Dominum; sed quod hoc non fieri possit, est causa, quia id quod non ex Libero Arbitrio recipitur ab homine, non maneat.

1] Quod Deus absque dato hominibus Libero Arbitrio in spiritualibus posset omnes in universo terrarum orbe intra unum diem adducere ad credendum in Se, sequitur ut verum ex non intellecta Omnipotentia Divina; illi qui Omnipotentiam Divinam non intelligunt, opinari possunt, vel quod non sit ordo, vel quod Deus possit facere aeque contra ordinem, ac secundum illum, cum tamen absque ordine nulla Creatio dabilis fuit; primarium ordinis est, ut homo sit imago Dei, proinde ut perficiatur amore et sapientia, et sic plus et plus fiat illa; hoc Deus operatur continue apud hominem, sed absque Libero arbitrio in spiritualibus, per quod homo se possit convertere ad Deum, et se vicissim conjungere Ipsi, frustraneum, quia impossibile, foret, nam Ordo est, ex quo et secundum quem totus Mundus cum omnibus et singulis ejus creatus est, et quia ex illo et secundum1 illum omnis creatio facta est, ideo Deus vocatur ipse Ordo, quare idem est, sive dixeris facere contra Divinum Ordinem, sive dixeris facere contra Deum, imo Ipse Deus non potest facere contra Divinum suum ordinem, siquidem hoc foret facere contra Se Ipsum; quare ducit omnem hominem secundum Se illum, et errantes et elapsos in illum, ac resistentes ad illum. 2] Si homo potuisset creari absque Libero Arbitrio in spiritualibus, quid tunc Omnipotenti Deo facilius foret, quam omnes in universo terrarum Orbe adducere ad credendum in Dominum; numne potuisset cuivis inferre hanc fidem, tam immediate quam mediate, immediate per absolutam suam potentiam, et irresistibilem ejus operationem, quae continua est, ut homo salvetur; aut mediate per cruciatus conscientiae ejus injectos, per lethiferas corporis convulsiones, et graves minas mortis, si non recipit; ac insuper per apertionem inferni, et inde praesentiam diabolorum tenentium in manibus terrificas faces, aut per evocationem mortuorum, quos cognoverant, inde, sub imagine terribilium spectrorum; sed his respondetur ex verbis Abrahami ad divitem in Inferno, si Mosen et Prophetas non audiunt, nec si quis e mortuis resurrexerit, persuadebuntur, Luc. XVI:31.
1 Prima editio: secumdum

501. 1] Quaeritur hodie, cur non Miracula fiunt quemadmodum olim, nam creditur, quod si fierent, quisque corde agnosceret: sed quod hodie non fiant sicut prius, est causa, quia Miracula cogunt, et auferunt liberum arbitrium in spiritualibus, et hominem a spirituali faciunt naturalem; omnis1 in Christiano orbe post Adventum Domini potest spiritualis fieri, et spiritualis fit unice ab Ipso per Verbum, et facultas ad hoc periret, si homo per Miracula adduceretur ad credendum, quoniam haec, ut supra dictum est, cogunt et auferunt ei liberum Arbitrium in spiritualibus, et omne coactum in talibus se infert in naturalem hominem, et occludit sicut ostio spiritualem, qui vere est Internus homo, et orbat hunc omni potentia videndi aliquod verum in luce, quare postea de spiritualibus ratiocinaretur ex solo naturali homine, qui omne vere spirituale videt inverse. 2] Quod autem ante Adventum Domini facta sint Miracula, fuit causa, quia tunc homines Ecclesiae erant naturales, quibus spiritualia, quae sunt internae Ecclesiae, non potuerunt aperiri, nam si aperirentur, prophanavissent illa; quare etiam omnis Cultus illorum consistebat in Ritualibus, quae Repraesentabant et significabant interna Ecclesiae, et hi non potuerunt adduci ad illa rite obeunda2, quam per Miracula; et quod ne quidem per miracula, quia repraesentativis illis inerat internum spirituale, patet a filiis Israelis in deserto, qui tametsi tot Miracula viderunt in Aegypto, et postea maximum illud super Monte Sinai, usque post mensem dierum absente Mose, saltaverunt circum Vitulum aureum, ac vociferati quod ille eduxerit illos ex Aegypto; consimilia facta sunt ab illis in terra Canaan, tametsi viderunt excellentia3 miracula per Eliam et Elisaeum facta, et demum ipsa Divina a Domino. 3] Miracula non fiunt hodie, imprimis propter hanc causam, quia Ecclesia omne Liberum arbitrium homini adempsit, et hoc adempsit per hoc, quod sanciverit, quod homo prorsus nihil conferre possit ad accipiendum fidem, nec quicquam4 ad conversionem, et in genere ad salutem, videatur supra, n. 464; homo qui haec credit, fit plus et plus naturalis, et naturalis homo, ut supra dictum est, omne spirituale spectat inverse, et inde cogitat contra illud; Regio superior mentis hominis, ubi Liberum arbitrium in spiritualibus primario residet, occluderetur, et spiritualia, quae per miracula quasi confirmata sunt, Regionem inferiorem mentis, quae mere naturalis est, occuparent, remanentibus sic supra hanc falsis de fide, conversione et salute, inde fieret, quod Satanae habitarent supra, ac Angeli infra, sicut vultures super gallinis, inde post aliquod tempus satanae rumperent repagulum, et cum furore erumperent in spiritualia, quae infra locum sortita sunt, et illa non modo negarent, sed etiam blasphemarent et prophanarent; inde sors hominis posterior multo pejor priori fieret.
1 Prima editio: omnes
2 Prima editio: obcunda
3 Prima editio: ex cellentia
4 Prima editio: quisquam


502. 1] Homo, qui per falsa de spiritualibus Ecclesiae factus est naturalis, non potest aliter de Divina Omnipotentia cogitare, quam quod sit supra ordinem, ita de Omnipotentia Divina absque Ordine, quare in vesana haec laberetur: Cur adventus Domini in Mundum, et cur sic Redemptio, cum Deus ex sua Omnipotentia potuisset idem e Coelo, ut super terra, efficere; cur per Redemptionem non salvavisset totum humanum Genus nullo exempto, et cur diabolus postea possit valere supra Redemptorem apud hominem; cur Infernum; numne Deus ex Omnipotentia sua potuisset et possit id delere; aut omnes inde educere et facere angelos coeli; cur Ultimum Judicium, numne potest omnes hircos e sinistris transferre ad dextrum, et facere illos oves: cur Angelos draconis et ipsum draconem dejecit e Coelo, et non mutavit illos in Angelos Michaelis: cur non his et illis dat fidem, et imputat justitiam Filii, et sic remittit peccata, et illos justificat et sanctificat: cur non bestias terrae, aves coeli, et pisces maris facit loqui, et illis dat intelligentiam, et simul cum hominibus introducit in Coelum: 2] cur non totum orbem terrarum fecerat, aut adhuc facit, Paradisum, in quo nulla esset arbor scientiae boni et mali, nec serpens, et ubi omnes colles fluerent generosis mustis, et producerent aurum et argentum, utrumque nativum, utque omnes ibi in jubilis et cantibus, et sic in perpetuis festivitatibus et gaudiis, ut imagines Dei, viverent; nonne haec forent digna Deo Omnipotente; praeter similia alia. Sed, mi amice, omnia illa sunt vaniloquia; Divina Omnipotentia non est sine ordine; Ipse Deus est Ordo, et quia ex Deo, etiam ex Ordine, in Ordine, et ad Ordinem, omnia creata sunt; est ordo in quem homo factus est, qui est ut ex Libero Arbitrio in spiritualibus ejus benedictio aut ejus maledictio pendeat; nam, ut supra dictum est, homo absque Libero Arbitrio non potuit creari, ne quidem bestia, avis et piscis, sed Bestiae in solo Libero Arbitrio naturali, at Homo in Libero Arbitrio naturali et simul spirituali.

* * * * *

503. 1] His adjicientur haec MEMORABILIA; PRIMUM: Audivi quod indictum sit Comitium, in quo deliberaturi1 essent de Libero Arbitrio hominis in spiritualibus; hoc fuit in Mundo spirituali; aderant ex omni plaga docti, qui in Mundo, in quo prius vixerunt, de illo cogitaverant, ac multi ex illis, qui in Consiliis et Conciliabulis tam ante Nicaenum, quam post illud fuerant; congregati sunt in quodam Templo rotundo simili Templo Romae, quod vocatur Pantheon, quod prius fuerat consecratum Cultui omnium deorum, et postea inauguratum Cultui omnium Sanctorum Martyrum a Solio Papali; in hoc Templo ad parietes etiam erant sicut Altaria, sed ad quodlibet subsellia, super quae congregati se reposuerunt, ac cubitis innitebantur altaribus sicut totidem mensis; non erat designatus aliquis Praeses, qui ageret Primatem apud illos, sed singuli, cum lubitus illos afflavit, eruperunt in medium, et ex pectore effuderunt et evulgarunt suum sancitum; et quod miratus sum, omnes, qui in illo Comitio erant, pleni erant confirmationibus pro plenaria hominis impotentia in spiritualibus, ita subsannatores Liberi Arbitrii in illis. 2] Quando congregati sunt, en subito erupit unus in medium, et alta voce exspiravit hoc; non est aliquod Liberum Arbitrium homini in spiritualibus, plus quam fuit uxori Lothi, postquam conversa est in statuam salis, si enim homini foret liberum arbitrium plus, sane ex se sibi vindicaret fidem Ecclesiae nostrae, quae est, quod Deus Pater illam gratis ex toto Libero et Beneplacito det cui vult et quando vult; hoc beneplacitum et illud gratuitum nullatenus foret Deo, si homo ex quodam libero aut beneplacito illam sibi quoque posset vindicare, sic etenim Fides nostra, quae est Sidus lucens coram nobis diu et noctu, dissiparetur sicut stella caduca in aerem. 3] Post hunc alius ex suo subsellio erupit, et dixit, non est homini plus Liberi arbitrii in spiritualibus quam est bestiae, imo cani; quoniam si id foret homini, faceret bonum a seipso, cum tamen omne bonum est a Deo, et homo nihil sibi sumere potest quod non datum sit e Coelo. Post hunc exsiluit unus e solio suo, et in medio extulit vocem, dicens, quod homini non plus liberi arbitrii sit in spiritualibus, etiam in perspiciendis illis, quam est Noctuae in die, imo quam est pullo adhuc latenti in ovo, est omnino in illis caecus sicut talpa, nam si foret lynceus in perspiciendo illa, quae fidei, salutis et vitae aeternae sunt, credidisset quod ipse semet posset regenerare et salvare, et quoque conaretur id, et sic cogitata et facta sua meritis et meritis profanaret. Iterum alius excurrit in medium, ac edidit hoc effatum, quod qui opinatur, se posse velle ac intelligere aliquid in spiritualibus post lapsum Adami, insaniat et fiat maniacus, quoniam tunc crederet se deastrum aut numen, possidentem partem potentiae Divinae in suo jure. 4] Post hunc anhelavit alter in medium, portans sub ulna Librum, in cujus orthodoxiam, ut illam vocavit, Evangelici hodie jurant, FORMULA CONCORDIAE, vocatum, et aperuit illum, et inde legit sequentia, Quod homo ad bonum prorsus corruptus et mortuus sit, ita ut in hominis natura post lapsum ante regenerationem ne scintilla quidem spiritualium virium manserit aut restet, quibus ille ad gratiam Dei praeparari, aut oblatam apprehendere, aut ejus gratiae ex se et per se capax esse, aut in spiritualibus, intelligere, credere, amplecti, cogitare, velle, inchoare, perficere, agere, operari, cooperari, aut se ad gratiam applicare aut accommodare, aut aliquid ad conversionem, vel ex dimidia, vel ex minima parte ex se potest. Quodque homo in spiritualibus, quae ad animae salutem spectant, sit instar statuae salis uxoris Lothi, ac similis trunco aut lapidi vita carenti, quae non oculorum, oris, aut ullorum sensuum usum habent. Quod usque loco motivam potentiam habeat, seu externa membra regere, ad Caetus publicos accedere, ac Verbum et Evangelium audire possit. (Haec in mea Editione, p. 656, 658, 661, 662, 663, 671, 672, 673, leguntur). Post haec concurrerunt omnes, et simul exclamabant, hoc est vere orthodoxum. 5] Ego adstiti, et illa omnia intense audivi, et quia spiritu meo excandui, alta voce sciscitavi, si in spiritualibus facitis hominem statuam salis, bestiam, caecum, et insanum, quid tunc Theologica vestra, suntne omnia et singula illa spiritualia; ad hoc post aliquod silentium respondebant; in Universa nostra Theologia nihil quicquam est spirituale, quod ratio capit; Fides nostra ibi unice est spiritualis; sed hanc probe occlusimus, ne quis introspiciat, et praecavimus ne aliquis radius spiritualis inde effluat, et coram intellectu appareat, et insuper homo ad illam ne particulam ex aliquo suo arbitrio confert: Charitatem etiam ab omni spirituali removimus, et fecimus illam mere moralem, similiter Decalogum: de justificatione, remissione peccatorum, regeneratione, et inde salvatione, nec aliquid spirituale tradimus; dicimus quod Fides operetur illas, sed quomodo, prorsus non scimus; loco poenitentiae sumsimus contritionem, quae ne credatur spiritualis, removimus illam a fide quoad omnem tactum: de Redemptione nec adoptavimus nisi ideas pure naturales, quae sunt, quod Deus Pater Genus humanum concluserit sub damnatione, et quod Filius Ipsius damnationem illam in se susceperit, et passus se cruce suspendi, et quod sic Patrem suum ad miserationem adegerit, praeter similia plura, in quibus non deprehendes quicquam spirituale, sed merum naturale. 6] Sed tunc in excandescentia prius concepta continuavi dicendo, si homini non foret liberum arbitrium in spiritualibus, quid tunc foret homo nisi brutum; eminetne homo per illud super brutis bestiis; quid Ecclesia absque illo nisi facies fullonis atra, in cujus oculis est gutta alba; quid Verbum absque illo nisi codex inanis; quid frequentius ibi dicitur2 et mandatur, quam quod homo amaturus sit Deum, et quod amaturus sit proximum, et quoque quod crediturus sit, tum quod salus et vita ei sit, quemadmodum amat et credit; quis est cui non est facultas intelligendi et faciendi illa, quae praecepta sunt in Verbo, et quae in Decalogo; quomodo potuisset Deus talia homini praescribere et mandare, nisi ei data esset facultas. 7] Dic alicui rustico, apud quem Mens per fallacias in Theologicis non praestructa est, quod ne hilum plus quam3 truncus et lapis, possit intelligere et velle in rebus fidei et charitatis, et inde salutis, et ne quidem ad illa se applicare et accommodare, annon tunc ille toto pectore risurus esset, et dicturus, quid insanius; quid mihi tunc cum Sacerdote et ejus praedicatione; quid tunc Templum plus quam stabulum, et quid tunc Cultus plus quam aratio; oh quae dementia ita loqui, est fatuitas supra fatuitatem; quis negat quod omne bonum sit a Deo; nonne homini datum est facere bonum ex se a Deo; simile est credere. His auditis, clamaverunt omnes, nos loquuti sumus ex orthodoxis orthodoxe, tu autem ex rusticis rustice: at subito tunc fulmen illapsum est e coelo, quod ne consumeret illos, turmatim eruperunt, et fugerunt inde, quisque ad suam domum.
1 Prima editio: diliberaturi
2 Prima editio: decitur
3 Prima editio: quare

504. 1] SECUNDUM MEMORABILE: Fui in visu interiori spirituali, in quo sunt superioris Coeli Angeli, at tunc in Mundo spirituum; et vidi duos Spiritus non procul a me, a se tamen distantes, et appercepi, quod unus ex illis amaret bonum et verum, et per id conjunctus Coelo, et quod alter amaret malum et falsum, et per id conjunctus Inferno; accessi et convocavi illos, et ex sonis et responsis illorum collegi, quod unus sicut alter posset veritates percipere, perceptas agnoscere, ita ex intellectu cogitare, et quoque determinare intellectualia sicut placuit, et voluntaria sicut lubuit, proinde quod uterque in simili libero Arbitrio esset quoad rationalia; et insuper observavi, quod ex illo Libero in mentibus illorum appareret lucidum a primo visu qui erat perceptionis, ad ultimum visum qui erat oculi; 2] sed cum ille, qui malum et falsum amavit, sibi relictus cogitaret, animadverti, quod sicut fumus ab Inferno ascenderet, ac lucidum, quod erat supra memoriam, exstingueret1, unde illi caligo ibi, sicut mediae noctis, tum etiam quod fumus ille accensus arderet sicut flamma, quae illuminabat mentis regionem, quae sub memoria erat, ex quo cogitavit enormia falsa ex malis amoris sui. Apud Alterum autem, qui amavit bonum et verum, cum sibi relictus erat, vidi sicut mitem flammam defluentem e Coelo, quae illuminavit regionem mentis ejus supra memoriam, et quoque regionem infra illam usque ad oculum, et quod lumen ex flamma illa splenderet plus et plus, sicut ex amore boni percepit et cogitavit verum. Ex his visis patuit mihi, quod cuivis homini, tam malo quam bono esset Liberum Arbitrium spirituale; sed quod Infernum aliquoties exstinguat illud apud malos, et quod Coelum exaltet et accendat illud apud bonos. 3] Post haec loquutus sum cum utroque, et primum cum illo qui amavit malum et falsum, et post aliqua de sorte ejus, cum nominavi Liberum arbitrium, excanduit, et dixit, ah, quae vesania est credere, quod homini sit Liberum arbitrium in spiritualibus; quis homo potest fidem sibi assumere, et bonum facere a se; docetne Sacerdotium hodie ex Verbo, quod nemo possit sumere quicquam nisi datum sit e Coelo, et Dominus Christus dixit ad suos Discipulos, sine Me non potestis facere quicquam, [Joh. XV:5,] quibus hoc addo, quod nemo possit movere pedem, nec manum ad faciendum aliquod bonum, nec movere linguam ad loquendum aliquod verum ex bono, quare Ecclesia ex sapientibus suis conclusit, quod homo non possit velle, intelligere, et cogitare aliquod spirituale, et ne quidem se accommodare ad volendum, intelligendum et cogitandum illud, plus quam statua, truncus et lapis, et quod ideo a Deo, cui Soli est Potentia liberrima et illimitata, ex beneplacito inspiretur fides, quae absque omni opera et potentia nostra, operante Spiritu Sancto, producit omnia, quae ineruditi addicunt homini. 4] Deinde loquutus sum cum Altero, qui amavit bonum et verum, et post aliqua de sorte ejus, cum nominavi Liberum Arbitrium, dixit ille, quae vesania est negare Liberum arbitrium in spiritualibus; quis non potest velle et facere2 bonum, ac cogitare et loqui verum ex se a Verbo, ita a Domino qui est Verbum; dixit enim, Facite fructus bonos, et credite in Lucem, et quoque amate vos invicem, et amate Deum; tum qui audit et facit praecepta mea, ille amat Me, et Ego amabo illum; praeter millia similia in toto Verbo: ad quod itaque Verbum, si homo nihil posset velle et cogitare, et inde facere et loqui, quod ibi mandatum est; absque illa potentia apud hominem, quid foret Religio et Ecclesia, nisi sicut navis naufraga, quae in fundo maris jacet, super cujus mali summitate stat nauclerus, et clamat, non possum quicquam, et videt reliquos nautas in naviculis appensis velis enavigare: nonne datum est Adamo Liberum edendi ex Arbore vitae, et quoque ex Arbore scientiae boni et mali, et quia ex Libero suo edit ex hac Arbore, fumus ex serpente, hoc est, Inferno, intravit mentem ejus, propter quod ejectus est e Paradiso, et maledictus; et tamen non perdidit Liberum Arbitrium, nam legitur quod custodita sit a Cherubo via ad Arborem vitae, quod nisi factum esset, potuisset adhuc velle ab illa edere. 5] His edictis, Alter qui amavit malum et falsum, dixit, illa quae audivi relinquo; retineo apud me quae protuli, sed quis non novit, quod solus Deus sit vivus et inde activus, et quod homo ex se sit mortuus, et inde mere passivus; quomodo talis, qui in se mortuus et mere passivus est, potest sibi assumere aliquod vivum et activum: ad hoc respondi, homo est Organum vitae, et Deus Solus est Vita, et Deus infundit suam vitam Organo et singulis ejus, sicut Sol infundit calorem suum Arbori et singulis ejus, et Deus dat ut homo sentiat illam vitam in se ut suam, ac ita sentire, vult Deus, propter causam, ut homo secundum Leges ordinis, quae totidem sunt quot praecepta in Verbo, sicut ex se vivat, et se disponat ad recipiendum Amorem Dei; at usque Deus perpetuo tenet digito perpendiculum supra libram, et moderatur, at nusquam violat Liberum arbitrium cogendo: 6] non potest Arbor aliquid recipere, quod Calor solis per radicem infert, nisi tepescat ac calescat quoad singula fila sua; nec possunt elementa per radicem exsurgere, nisi singula fila ejus ex recepto calore etiam calorem exspirent, et sic conferant ad transitum; similiter homo ex recepto calore vitae a Deo; sed hic secus ac Arbor sentit illum ut suum, tametsi non est ejus; at quantum credit quod ejus sit, et non Dei, tantum recipit lucem vitae, non autem calorem amoris a Deo, sed calorem amoris ab Inferno, qui quia crassus est, obstruit et occludit puriores ramusculos Organi, sicut sanguis impurus vasa capillaria corporis; ita homo se facit a spirituali mere naturalem. 7] Liberum Arbitrium homini inde est, quod sentiat vitam in se sicut suam, et quod Deus relinquat homini ita sentire, ut fiat conjunctio, quae non dabilis est nisi sit reciproca, ac reciproca fit dum homo ex Libero prorsus ut a se agit: si Deus id homini non reliquisset, homo nec foret homo, neque foret ei vita aeterna, nam conjunctio reciproca cum Deo facit ut homo sit homo et non bestia, et quoque quod post mortem vivat in aeternum; Liberum Arbitrium in spiritualibus hoc efficit. 8] Hoc audito, malus ille Spiritus se removit ad distantiam, et tunc vidi serpentem volantem, qui vocatur prester, super quadam arbore, qui porrexit cuidam fructum inde; et tunc in spiritu accessi ad locum, et ibi loco serpentis visus est monstrosus homo, cujus faciem obtexit barba adeo, ut non exstaret nisi nasus, ac loco arboris erat torris ignitus, ad quem stetit ille, cujus mentem prius intravit fumus, et postea Liberum Arbitrium in spiritualibus rejecit; et subito similis fumus exivit ex torre, et circumfudit utrumque; et quia sic subducti sunt a visu meo, abivi; alter vero, qui amabat bonum et verum, et asseruit, quod homini sit liberum arbitrium in spiritualibus, me comitatus est domum.
1 Prima editio: estingveret
2 Prima editio: faeere

505. 1] TERTIUM MEMORABILE: Quondam audivi stridorem sicut duorum lapidum molarium collidentium inter se; accessi ad sonum, et evanescebat, et vidi angustam portam tendentem oblique deorsum ad quandam domum lacunatam, in qua erant plures Camerae, in quibus cellulae, in quarum unaquavis sedebant duo, qui ex Verbo colligebant confirmantia pro justificatione per solam fidem; unus colligebat, et alter scribebat, et hoc alternis. Accessi ad unam Cellulam, quae prope ostium erat, et quaesivi, quid vos colligitis et scribitis; dicebant, de ACTU JUSTIFICATIONIS seu de FIDE ACTU, quae est ipsa Fides justificans, vivificans et salvans; et Caput doctrinarum Ecclesiae in nostro Christianismo; et tunc dixi illi, dic mihi aliquod signum illius Actus, quando Fides illa in cor ac in animam hominis infertur; respondit, signum Actus illius est in momento, cum homo percitus dolore quod damnatus sit, et cum in contritione illa est, cogitat de Christo, quod damnationem Legis abstulerit, et hoc meritum Ipsius cum fiducia apprehendit, et cum hoc in cogitatione adit Deum Patrem et orat: 2] tunc dixi, fit ita actus, et est hoc momentum: et quaesivi, quomodo comprehendam, quod dicitur de hoc Actu, quod ad illum non concurrat aliquid hominis, plus quam concurreret1, si foret stipes aut lapis, et quod homo quoad illum Actum nihil possit inchoare, velle, intelligere, cogitare, operari, cooperari, se applicare et accommodare; dic mihi, quomodo hoc cohaeret cum dictis tuis, quod Actus tunc incidat, cum homo cogitat de jure legis, de damnatione ejus a Christo sublata, de fiducia in qua apprehendit id Ipsius meritum, et in cogitatione de hoc adit Deum Patrem et orat; fiuntne omnia illa ab homine; sed dixit, non fiunt active ab homine sed passive; 3] et respondi, quomodo potest quis cogitare, fiduciam habere, et orare passive; aufer homini activum et cooperativum tunc, annon etiam aufers receptivum, ita omne, et cum omni ipsum Actum; quid tunc fit tuus Actus, nisi pure ideale, quod vocatur ens rationis: spero, quod non credas cum quibusdam talem Actum dari solum apud Praedestinatos, qui nihil quicquam de infusione fidei apud se sciunt; hi possunt ludere talis, et per id inquirere, num eis fides infusa sit vel non: quare, mi Amice, crede quod homo quoad fidem et charitatem operetur ex se a Domino, et quod absque hac operatione tuus actus fidei, quem vocasti Caput Doctrinarum Ecclesiae in Christianismo, non sit nisi quam statua uxor Lothi, tinniens ex mero sale stricta penna scribae, aut ungue digiti ejus; Luc. XVII2 :32; hoc dixi, quia facitis vosmet ipsos quoad Actum illum similes statuis. Cum haec dixi, sumsit lychnuchum vi manus conjecturis in faciem meam, et subito tunc exstincto lychno conjecit in frontem sodalis, et abivi ridens.
1 Prima editio: concurret
2 Prima editio: XVI

506. 1] QUARTUM MEMORABILE. Visi sunt in Mundo Spirituali duo Greges, unus erat ex HIRCIS, et alter ex OVIBUS: miratus sum, quinam essent, quippe novi, quod Animalia visa in Mundo spirituali, non sint Animalia, sed quod sint Correspondentiae affectionum et inde cogitationum ex illis qui ibi sunt; quare accessi propius, et sicut accessi, disparatae sunt similitudines animalium, et loco illorum visi sunt Homines; et manifestatum est, quod qui faciebant Gregem hircorum, essent qui se confirmaverunt in Doctrina Justificationis per Solam Fidem, et qui faciebant Gregem Ovium essent, qui crediderunt, quod Charitas et Fides, unum sint, sicut Bonum et Verum unum sunt. 2] Et tunc loquutus sum cum illis, qui visi sunt sicut Hirci, et dixi, cur ita congregati estis; erant plerique ex Clero, qui gloriati sunt ex fama eruditionis, quia noverunt Arcana justificationis per solam fidem; dixerunt, quod congregati sint, ut sedeant Concilium, quia audiverunt, quod Dictum Pauli Rom. III:28, Quod homo Fide justificetur sine Operibus legis, non rite intellectum sit, quoniam per Fidem ibi non intellexit Fidem hodiernae Ecclesiae, quae est in Tres Personas Divinas ab aeterno, sed Fidem in Dominum Deum Salvatorem Jesum Christum; et per Opera Legis non intellexit Opera Legis Decalogi, sed Opera Legis Mosaicae quae pro Judaeis, et quod sic ex paucis illis vocibus binas falsitates enormes per sinistram interpretationem concluserint, quae sunt, quod intellexerint Fidem hodiernae Ecclesiae, et quod Opera Legis Decalogi; quod Paulus haec non intellexerit, sed Opera Legis Mosaicae, quae erant pro Judaeis, constat clare ex Ipsius verbis ad Petrum, quem increpavit quod Judaizaret, cum tamen sciret, quod nemo per Opera Legis justificetur, sed per fidem Jesu Christi, Gal II:14,15,16;1 per fidem Jesu Christi, est per fidem in Ipsum et ab Ipso, videatur supra n. 338 2; et quia per Opera legis intellexit opera Legis Mosaicae, ideo distinxit inter Legem fidei et Legem operum, ac inter Judaeos et Gentes, seu Circumcisionem et Praeputium, et per Circumcisionem significatur Judaismus, ut ubivis alibi, et quoque claudit illa per haec verba, Ergone Legem abrogamus per Fidem, absit, sed Legem stabilimus; haec omnia in una serie dicit, Rom. III:27,28,29,30,31; et quoque dicit in Capite quod praecedit; Non auditores Legis justificabuntur, a Deo, sed factores Legis justificabuntur, Rom. II:13; tum, Quod Deus reddet unicuique secundum Opera ejus, Rom. II:6; et adhuc, Omnes nos manifestari oportet coram Tribunali Christi, ut reportet quilibet ea, quae per Corpus fecit, sive bonum sive malum, II. Cor. V:10; praeter plura apud Illum; ex quibus patet, quod Paulus rejecerit Fidem absque bonis Operibus, aeque ac Jacobus, Epist. Cap. II:17 ad 26. 3] Quod a Paulo intellecta sint Opera Legis Mosaicae, quae pro Judaeis, insuper confirmati sumus ex eo, quod omnia Statuta pro Judaeis apud Mosen dicantur Lex, ita Opera legis, quod vidimus ex his, Haec lex Minchae, Lev. VI:7 ad 11 3 seq. Haec Lex pro Holocausto, pro Mincha, pro Sacrificio peccati et reatus, pro Impletionibus, Lev. VII:37 4. Haec Lex Bestiae et Avis, Lev. XI:46 seq. Haec Lex parientis pro filio aut filia, Lev. XII:7. Haec Lex leprae, Lev. XIII:59, Cap. XIV:2,32,54,57. Haec Lex fluxu affecti, Lev. XV:32 5. Haec Lex Zelotypiae, Num. V:29,30. Haec Lex Naziraei, Num. VI:13,21. Haec Lex mundationis, Num. XIX:14. Haec Lex de Vacca rufa, Num. XIX:2. Lex pro Rege, Deut. XVII:15 ad 19; imo totus Liber Mosis vocatur Liber Legis, Deut. XXXI:9, 11, 12, 26, et quoque Luc. II:22, Cap. XXIV:44 6, Joh. I:46 7, Cap. VII:22,23, Cap. VIII:5. 4] His quoque addiderunt, quod viderint apud Paulum, quod Lex Decalogi vivenda sit, et quod impleatur a Charitate, Rom. XIII:8,9,10,11, tum quod dicat, quod sint tria, Fides, Spes et Charitas, et quod harum maxima sit Charitas, I Cor. XIII:13, ita non Fides. 4] Dixerunt, quod propter haec convocati fuerint. Sed ne turbarem illos, recessi; et tunc iterum e longinquo visi sunt sicut Hirci, et quandoque sicut cubantes, et quandoque sicut stantes, sed avertebant se a Grege ovium; sicut Cubantes apparebant cum deliberabant, et sicut Stantes cum concludebant; at visum meum tenui in Cornibus illorum, et miratus sum, quod Cornua in frontibus illorum, nunc apparerent sicut porrecta antrorsum et sursum, nunc incurvata retrorsum versus tergum, et tandem prorsus reflexa; et tunc subito se convertebant ad Gregem Ovium, sed usque apparebant ut Hirci; quare iterum accessi, et interrogavi quid nunc; dixerunt quod concluserint, quod Sola Fides producat Bona Charitatis, sicut Arbor producit Fructus: at tunc auditum est tonitru, et visum est fulmen desuper; et mox apparuit Angelus, stans inter binos illos Greges, et clamavit ad Gregem ovium, ne auscultate; non recesserunt a Fide sua priore, quae est, quod Sola Fides justificet et salvet, et prorsus nihil actualis Charitas; nec Fides est Arbor, sed homo est Arbor; at poenitentiam agite, et spectate ad Dominum, et habebitis Fidem; Fides ante illud, non est Fides, in qua aliquod vivum est. Voluerunt tunc Hirci reflexe cornuti accedere ad Oves; sed Angelus stans inter illos, dividebat Oves in binos Greges; et dixit illis a sinistris, adjungite vos Hircis, sed dico vobis, quod venturus sit Lupus, qui rapiet illos, et vos cum illis.
5] Sed postquam separati sunt bini Greges ovium, et illi a sinistris audiverunt minacia verba Angeli, inspexerunt se mutuo et dixerunt, colloquamur cum pristinis consociis nostris; et tunc sinister Grex loquebatur ad dextrum, dicens, cur recessistis a Pastoribus nostris; annon Fides et Charitas unum sunt, sicut Arbor et Fructus unum sunt, Arbor enim per ramos continuatur in fructus; divellite aliquid e ramo, per quod arbor per continuum influit in fructum, annon periturus est fructus, et una cum fructu omne semen denuo nasciturae alicujus Arboris; quaerite nostros Sacerdotes annon ita sit; et tunc quaesiverunt, et [Sacerdotes]8 circumspexerunt ad reliquos, qui nictabant palpebris, ut dicerent, quod bene loquantur; et posthac responderunt, bene loquuti estis, at quod attinet continuationem fidei in bona opera, sicut arboris in fructus, multa arcana novimus, quae propalare non hujus loci est; in vinculo seu filo Fidei et Charitatis, sunt plures noduli, quos nos sacerdotes solum solvere possumus. 6] Et tunc unus ex sacerdotibus, qui erat inter oves a dextris, surrexit et dixit, responderunt ad vos, quod ita sit, sed ad suos quod non ita sit, aliter enim cogitant: quare quaesiverunt, quomodo tunc cogitant; cogitantne sicut docent; dixit ille, non; cogitant quod omne bonum charitatis, quod vocatur bonum opus, quod fit ab homine propter salutem ac vitam aeternam, non in minima parte sit bonum, ex causa, quia homo per opus a se vult semet ipsum salvare, vindicando sibi justitiam et meritum unius Salvatoris, et quod ita sit cum omni bono Opere, in quo homo sentit suam voluntatem, quare asserunt quod prorsus nulla conjunctio fidei et charitatis sit, et ne quidem quod Fides per bona opera retineatur et conservetur. 7] Sed dixerunt e Grege sinistro, loqueris mendacia contra illos; praedicantne Charitatem et ejus Opera, quae vocant Opera fidei, coram nobis manifeste; et ille respondit, non intelligitis Praedicationes illorum; solum Clericus, qui adest, attendit et intelligit; cogitant modo Charitatem moralem, et Bona ejus civilia et politica, quae vocant fidei, et prorsus non sunt, homo enim atheus potest illa similiter et sub eadem forma facere; quare unanimiter dicunt, quod nemo per aliqua opera salvetur, sed per solam fidem: verum illustretur hoc per comparationes; Quod Arbor pomifera producat poma, sed si homo facit bona propter salutem, sicut arbor illa poma per continuum, tunc poma illa intus putida sunt, et plena vermibus: dicunt etiam quod Vitis producat uvas, sed si homo facturus esset bona spiritualia, sicut vitis uvas, faceret labruscas. 8] At tunc quaesiverunt, qualia illis sunt bona Charitatis seu opera quae sunt fructus fidei; respondit, quod forte sint inconspicua alicubi prope fidem, cui tamen non cohaerent; sunt sicut umbra, quae a tergo sequitur hominem, quando spectat ad solem, quam umbram non animadvertit, nisi se convertat; imo possum dicere, quod sint sicut caudae equinae, quae hodie pluribus in locis amputantur, dicentes, quid cum illis; ad nihil conducunt; si adhaerent equo, facile inquinantur; his auditis aliquis ex sinistro grege ovium indignatus dixit, omnino est aliqua conjunctio; quomodo alioquin possunt vocari opera fidei; forte bona charitatis a Deo insinuantur in opera voluntaria hominis per aliquem influxum, ut per aliquam affectionem, aspirationem, inspirationem, incitationem et excitationem voluntatis, tacitam perceptionem in cogitatione, et inde exhortationem, contritionem et sic conscientiam, et inde adactionem, obedientiam Decalogi et Verbi, sicut infans aut sicut sapiens, aut per aliud quoddam medians illis simile, quomodo alioquin possunt vocari fructus fidei; ad haec respondit Sacerdos, quod non, et si dicunt quod per tale quid fiat, usque confarciunt id in sermonibus cum vocibus, ex quibus resultat, quod non ex Fide; quidam usque tradunt talia, sed UT SIGNA FIDEI, NON AUTEM UT VINCULA EJUS CUM CHARITATE; Aliqui tamen excogitaverunt conjunctionem per Verbum; et tunc dixerunt, annon sic conjunctio[, quod homo voluntarie faciat secundum Verbum]9, sed respondit, non hoc cogitant, sed modo per auditum Verbi, asserunt enim, quod omne rationale, et omne voluntarium hominis in rebus fidei sit impurum et meritorium, quoniam homo in spiritualibus non potest aliquod intelligere, velle, operari, cooperari, plus quam stipes. 9] Sed unus cum audivit, quod credatur homo talis in omnibus quae fidei et salutis sunt, dixit, audivi quendam dicentem, plantavi vineam, nunc bibam vinum usque ad ebrietatem, sed quaesivit alter, num bibiturus es vinum ex tuo schypho per tuam dextram, et dixit, non, sed ex schypho inconspicuo per manum inconspicuam, et respondit alter, certe tunc non inebriaberis; mox idem vir dixit, sed me audite quaeso; ego dico vobis, bibite Vinum ex Verbo intellecto; nostisne quod Dominus sit Verbum; estne Verbum ex Domino10; estne sic Ipse in illo; si ergo facitis bonum ex Verbo, facitisne id ex Domino, ex Ipsius ore et voluntate, et si tunc spectatis ad Dominum, etiam Ipse vos ducet et docebit, et vos facietis illud ex vobis a Domino; quis potest dicere, qui facit aliquid a Rege, illius ore et mandato, hoc facio ex meo ore seu mandato, et ex mea voluntate. Post haec convertit se ad Clerum, et dixit, Ministri Dei, ne seducite Gregem. 10] His auditis, maxima pars Gregis sinistri recessit, et Gregi dextro se adunivit. Aliqui tunc ex Clero dicebant, audivimus quae non prius; sumus Pastores, non relinquemus Oves, et recesserunt una cum illis; et dicebant, hic Vir loquutus est Verbum verum; quis dicere potest, qui facit ex Verbo, ita ex Domino, Ipsius ore et voluntate, hoc facio ex me; quis dicit, qui facit ex Rege, illius ore et voluntate, hoc facio ex me. Nos videmus nunc Divinam Providentiam, cur non inventa fuit Fidei et bonorum Operum conjunctio, quae ab Ecclesiastica Societate agnita est; non potuit inveniri, quia non potuit dari, non enim fuit Fides in Dominum, qui est Verbum, et inde nec fuit Fides e Verbo. Sed reliqui Sacerdotes, qui erant ex Grege hircorum, abibant, et vibrabant pileos suos, et clamabant, Sola Fides, Sola Fides, vivet usque.
1 Prima editio: II:14. 15;
2 Prima editio: 238
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 6:14-18 apud Biblia Anglica. Prima editio: VII:7. 11
4 Prima editio: 38
5 Prima editio: 31
6 Prima editio: 24
7 Sic Schmidt, sed 1:45 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica
8 Sic AR 417:5
9 Sic AR 417:8
10 Prima editio: Domisto


507. 1] QUINTUM MEMORABILE. Eram in sermone cum Angelis, et denique de Concupiscentia mali, in qua quisque homo est ex nativitate; dixit unus quod in Mundo ubi est, appareant illi qui in concupiscentia sunt, nobis angelis sicut fatui, sed illi sibi ipsis tunc sicut summe sapientes, quapropter ut ex fatuitate sua extrahantur, per vices remittuntur in illam, et per vices in rationale, quod apud illos in externis est, et in hoc statu vident, agnoscunt et confitentur insaniam suam, at usque e statu rationali suo in statum insanum suum discupiunt, et quoque se in hunc immittunt, sicut a coacto et injucundo in liberum et jucundum; ita concupiscentia interius oblectat illos, et non intelligentia. 2] Sunt tres Amores universales, ex quibus a Creatione conflatus est omnis homo; Amor proximi, qui etiam est Amor faciendi usus, hic amor est spiritualis; Amor Mundi, qui etiam est amor possidendi opes, hic amor est materialis; ac Amor sui, qui etiam est amor imperandi super alios, et hic amor est corporeus: Homo est vere homo, dum Amor proximi, seu amor faciendi usus, facit Caput, et Amor Mundi seu amor possidendi opes facit Pectus et Ventrem, ac Amor sui seu amor imperandi facit Pedes et Plantas eorum; at si Amor mundi facit Caput, homo non est homo aliter quam sicut gibbosus; at si Amor sui facit Caput, non est sicut homo stans super pedibus, sed sicut super palmis manuum capite deorsum et clunibus sursum. 3] Quando Amor faciendi usus facit Caput, ac reliqui duo amores faciunt ordine corpus et pedes, apparet ille homo in Coelo facie angelica, cum pulchra iride circum caput; at si amor Mundi seu opum facit Caput, apparet ille e Coelo facie pallida sicut mortui cum circulo flavo circum Caput; si vero amor sui seu imperandi super alios facit Caput, apparet ille e Coelo facie ignitim furva, cum circulo albo circum Caput. Ad haec quaesivi, quid repraesentant Circuli circum capita; respondebant, repraesentant intelligentiam; circulus albus circum Caput faciei ignitim furvae, repraesentat, quod intelligentia ejus in externis sit, sive circum illum, at insania in internis seu in illo; etiam homo, qui talis, sapit cum in corpore est, at insanit, dum in spiritu; et nullus homo sapit spiritu, nisi a Domino, quod fit cum denuo ab Ipso generatur et creatur. 4] His dictis aperiebatur terra ad sinistrum, et per aperturam vidi assurgentem Diabolum facie ignitim furva cum circulo albo circum Caput, et sciscitavi, quis es; dixit, sum Lucifer filius aurorae, et quia similem me feci Altissimo, dejectus sum, sicut describor Esaj. XIV; at non fuit ille Lucifer, sed credidit se esse illum; et dixi, cum dejectus es, quomodo potes resurgere ex Inferno, et respondit, sum ibi Diabolus, at hic sum Angelus lucis; videsne Caput meum cingulo albo cinctum, et quoque, si vis, videbis, quod sim moralis inter morales, ac rationalis inter rationales, imo spiritualis inter spirituales; potui etiam concionari; quaesivi, quomodo concionatus es; dixit contra defraudatores, contra adulteros, et contra omnes amores infernales, imo tunc me Luciferum vocavi Diabolum, et pejeravi contra me illum, et propterea laudibus evectus sum ad Coelum, inde est quod vocatus sim filius aurorae; et quod ipse miratus sum, cum super pulpito eram, non cogitavi aliter, quam quod recte et rite loquerer; sed causa mihi detecta est, haec, quia in externis fui, et haec tunc separata fuerunt ab internis meis; et tametsi hoc mihi detectum est, usque non potui immutare me, quia supra Altissimum me evexi, et contra Illum me extuli; 5] dein quaesivi, quomodo potuisti ita loqui, cum es ipse defraudator, et ipse adulter; respondit, sum alius dum in externis seu in corpore sum, et alius dum in internis seu in spiritu; in corpore sum Angelus, sed in spiritu Diabolus, in corpore enim sum in intellectu, in spiritu autem sum in voluntate, ac intellectus me fert sursum, at voluntas me fert deorsum; et dum in intellectu sum, Cingulum album circumvelat Caput meum, at dum intellectus se prorsus emancipat voluntati, et fit ejus, quae est sors nostra ultima, tunc nigrescit cingulum, ac disparatur, quo facto, non possum amplius in lucem hanc ascendere. Sed subito, ut vidit Angelos apud me, inflammatus est facie et voce, et factus est niger, etiam quoad cingulum circum Caput, et per aperturam, per quam surrexit, delapsus est in Infernum. Adstantes ex illis visis et auditis fecerunt hoc conclusum, quod homo talis sit, qualis est ejus Voluntas, et non qualis est ejus Intellectus, quoniam Voluntas Intellectum facile aufert in suas partes, et emancipat. 6] Tunc quaesivi Angelos, unde rationalitas est diabolis, et dicebant, est ex gloria amoris sui, nam amor sui circumcingitur gloria, est enim haec splendor ignis ejus, et gloria illa elevat intellectum paene in lucem Coeli; nam Intellectus apud unumquemvis hominem elevabilis est secundum cognitiones, sed non Voluntas nisi per vitam secundum Ecclesiae et Rationis vera; inde est, quod ipsi Athei, qui in gloria famae ex amore sui sunt, et inde in fastu propriae intelligentiae, gaudeant rationalitate sublimiore, quam multi alii, sed tunc cum in cogitatione intellectus sunt, non autem cum in amore Voluntatis, et amor Voluntatis possidet Internum hominem, at cogitatio intellectus Externum. Porro dixit Angelus causam, cur homo conflatus est ex tribus Amoribus, videlicet ex amore Usus, ex amore Mundi, et ex amore Sui; causa est, ut homo cogitet a Deo, tametsi prorsus ut ex se; dixit, quod suprema in hominis Mente versa sint sursum ad Deum, media ibi extrorsum ad Mundum, ac infima ibi deorsum in corpus, et quia haec versa sunt deorsum, cogitat homo prorsus ut ex se, cum tamen a Deo.
508. 1 1] “SEXTUM MEMORABILE: Quodam die apparuit mihi Templum magnificum formae quadratae, cujus Tectum erat instar Coronae, arcuatum2 supra, et elevatum circum circa; Parietes ejus erant continuae Fenestrae ex Chrystallis, Porta ex substantia margaritica; intus ad latus meridionale occidentem versus erat Suggestum, super quo ad dextrum jacuit Verbum apertum cinctum sphaera lucis, cujus splendor totum suggestum circuibat et illuminabat; in medio Templi erat Adytum, ante quod Velum, sed nunc sublatum, ubi stetit Cherubus ex auro cum ense huc illuc se vibrante in manu. 2] Haec dum conspicatus sum, in meditationem meam, quid singula illa significarent, influxit; videlicet, quod Templum illud significaret Novam Ecclesiam; Porta ex substantia margaritica Introitum in illam; Fenestrae ex Chrystallis, Veritates, quae illustrabant illam; Suggestum Sacerdotium et praedicationes; Verbum super illo apertum, et superiorem partem suggesti illuminans, Sensum ejus internum qui spiritualis est, revelatum; Adytum in medio Templi, conjunctionem illius Ecclesiae cum Coelo angelico; Cherubus ex auro inibi, Verbum in sensu literae; Ensis se vibrans in manu ejus, significabat quod hic sensus huc illuc verti possit, modo hoc fit applicate ad quandam Veritatem; quod Velum ante Cherubum esset sublatum, significabat quod nunc patefactum sit Verbum. 3] Postea, cum propius accessi, vidi Scripturam super Porta, hanc, NUNC LICET, quod significabat, quod nunc liceat intellectualiter intrare in Arcana fidei. Ex hac Scriptura visa incidit in cogitationem meam, quod valde discriminosum sit intellectu intrare in dogmata fidei, quae ex propria intelligentia, et inde ex falsis, conflata sunt, et plus adhuc illa ex Verbo confirmare, inde occluditur Intellectus superius, et pedetentim inferius, in tantum, ut Theologica non modo fastidiantur, sed etiam obliterentur, quemadmodum scriptura chartae tineis, et lana panni blattis, permanente solum intellectu in politicis quae spectant vitam suam in dominio ubi est, et in civilibus quae functionis ejus sunt, et in domesticis quae ejus domus sunt, ac in his et illis continue osculatur naturam, et illam ex illecebris voluptatum ejus amat, sicut Idololatra aureum sculptile in suo gremio. 4] Nunc quia dogmata in Ecclesiis Christianis hodiernis non ex Verbo, sed ex propria intelligentia, et inde ex falsis, conflata sunt, et quoque per aliqua ex Verbo confirmata, ideo ex Divina Domini Providentia Verbum apud Romano-Catholicos ademptum est Laicis, et apud Protestantes illud apertum, sed usque occlusum per commune oris illorum effatum quod Intellectus captandus sit sub obedientia fidei illorum. 5] At in Nova Ecclesia fit inversum, in hac licitum est intellectu ingredi et penetrare in omnia ejus Secreta, et quoque per Verbum confirmare illa; causa est, quia Doctrinalia ejus sunt continuae Veritates a Domino per Verbum detectae, et confirmationes illarum per rationalia efficiunt, ut Intellectus aperiatur supra plus et plus, et sic elevetur in lucem, in qua sunt Angeli Coeli; et Lux illa in sua essentia est Veritas, et in hac Luce agnitio Domini pro Deo Coeli et Terrae splendet in sua gloria. Hoc intelligitur per Scripturam super porta Templi, NUNC LICET, et quoque per quod Velum adyti ante Cherubum sublatum sit; Canon enim Novae Ecclesiae est, quod falsitates occludant intellectum, et quod veritates aperiant illum. 6] Post haec vidi sicut Infantem supra caput, tenens in manu Chartam; ille sicut ad me appropinquavit, succrevit in staturam mediocris hominis; erat Angelus e Coelo tertio, ubi omnes e longinquo apparent sicut Infantes; dum apud me erat, porrexit mihi Chartam, sed quia literis circinnatis, qualibus in illo Coelo, scripta erat, restitui, et petii, ut ipsi expromerent sensum verborum ibi vocibus adaequatis ideis cogitationis meae, et retulit, hoc ibi scriptum est, INTRATE POSTHAC IN MYSTERIA VERBI HACTENUS OCCLUSI, NAM SINGULAE VERITATES EJUS SUNT TOTIDEM SPECULA DOMINI.”
1 Hoc memorabile in prima editione signis citationis inclusum est.
2 Prima editio: arcuarum

509. CAPUT NONUM

DE

POENITENTIA.

Post transactiones de Fide, Charitate, et de Libero Arbitrio, in nexu sequitur de Poenitentia, quoniam vera Fides et genuina Charitas absque Poenitentia non dabiles sunt, et poenitentiam agere absque Libero arbitrio nemo potest: quod hic de Poenitentia agatur, est quoque causa, quia sequitur de Regeneratione, et nemo potest regenerari, priusquam graviora mala, quae hominem coram Deo detestabilem faciunt, remota sunt, et haec per Poenitentiam removentur; quid irregenitus nisi impoenitens, et quid impoenitens nisi sicut qui in lethargia est, et scit nihil de peccato, et ideo fovet illud in sinu suo, et illud quotidie osculatur sicut adulter scortum in lecto suo. Sed ut sciatur quid Poenitentia, et quid efficit, transactio de illa dispertienda est in Articulos.

510. Quod Poenitentia sit Primum Ecclesiae apud hominem.

1] Communio, quae vocatur Ecclesia, consistit ex totidem hominibus in quibus est Ecclesia; et Ecclesia apud hominem intrat quando regeneratur, et quisque regeneratur per quod abstineat a malis peccati, ac fugiat illa sicut quis dum videt turmas infernales cum facibus in conatu illum adoriendi et super pyram conjiciendi. Sunt plura, quae hominem progredientem in primas aetates praeparant ad Ecclesiam, et introducunt in illam; sed quae efficiunt illam apud hominem, sunt actus poenitentiae; actus poenitentiae sunt omnes illi, qui efficiunt quod Mala, quae peccata contra Deum sunt, non velit, et inde non faciat, nam antequam hoc fit, homo stat extra regenerationem, et tunc si aliqua cogitatio subintrat de salute aeterna, vertit se ad illam, sed mox se avertit ab illa, non enim ulterius in hominem intrat quam in ideas ejus cogitationis, et inde exit in voces loquelae, et forte etiam in aliquos gestus loquelae conformes; at vero dum in voluntatem intrat, tunc in homine est, voluntas enim est ipse homo, quia amor ejus ibi habitat, at cogitatio est extra hominem, nisi haec ex Voluntate ejus procedit; si hoc fit, tunc voluntas et cogitatio unum agunt, et simul faciunt hominem: ex his sequitur, quod poenitentia ut sit poenitentia, et efficiens in homine, oporteat ut sit Voluntatis et inde cogitationis, et non solius cogitationis, proinde ut sit actualis, et non duntaxat oralis. 2] Quod Poenitentia sit Primum Ecclesiae, constat manifeste ex Verbo; Johannes Baptista, qui fuit praemissus ad praeparandum homines ad Ecclesiam, quam Dominus instauraturus erat, dum baptizavit, simul praedicavit poenitentiam, quare ejus Baptisma vocabatur Baptisma poenitentiae, ex causa quia per Baptisma significabatur Lavatio spiritualis, quae est ablutio a peccatis; hoc fecit in Jordane, quia Jordanes significabat introductionem in Ecclesiam, erat enim primus terminus terrae Canaanis ubi Ecclesia: Ipse Dominus etiam praedicavit Poenitentiam in remissionem peccatorum, per quod docuit, quod Poenitentia sit Primum Ecclesiae, et quod quantum homo illam agit, tantum apud illum removeantur peccata, [tum] quod quantum haec removentur, tantum remittantur: et insuper Dominus duodecim Apostolis, et quoque Septuaginta quos emisit, mandavit, ut praedicarent Poenitentiam: ex quibus patet, quod primum Ecclesiae sit Poenitentia.
511. Quod apud hominem non prius Ecclesia sit, quam postquam apud illum remota sunt peccata, quisque potest ex ratione concludere, et haec potest illustrari per has comparationes; quis potest in campos aut sylvas, in quibus sunt ferae omnis generis, introducere oves, haedos et agnos, antequam feras expulerit: et quis potest aliquam terram, spinis, sentibus et urticis obsitam praeparare in Hortum, priusquam illas noxas exstirpaverit: quis potest in Urbem ab hostibus possessam inferre formam administrationis justitiae ex judicio, et civitatem condere, priusquam hostes ejecerit: simile est cum malis apud hominem, quae sunt sicut ferae, sicut sentes et spinae, et sicut hostes, cum quibus Ecclesia non cohabitare potest plus quam quis potest habitare in Bestiario ubi sunt tigrides et leopardi; nec plus quam quis potest cubare in lecto, cui herbae toxicatae sunt substratae, ac pulvinaribus insertae; neque plus quam quis potest noctu dormire in Templo, sub cujus pavimento sunt sepulcra in quibus cadavera; numne illum ibi spectra sicut furiae infestarent.

512. Quod Contritio, de qua hodie dicitur quod praecedat Fidem, et quam sequitur consolatio Evangelii, non sit Poenitentia.

In Christiano Reformato Orbe traditur quaedam species anxietatis, doloris, et terroris, quam vocant CONTRITIONEM, quae apud regenerandos praecedit illorum fidem, et quam sequitur consolatio Evangelii; dicunt, quod contritio illa apud eos exoriatur ex timore pro justa ira Dei, et inde aeterna damnatione, cuivis ex peccato Adami et inde proclivitate ad mala inhaerente, et quod absque illa Contritione, fides, quae est imputativa meriti et justitiae Domini Salvatoris, non donetur, et quod illi, qui hanc fidem adepti sunt, consolationem Evangelii recipiant, quae est, quod justificentur, hoc est, innoventur, regenerentur et sanctificentur, absque ulla illorum cooperatione, et quod sic a damnatione transferantur in aeternam1 benedictionem, quae est vita aeterna. Sed de Contritione hac expendendum est. 1. Num sit poenitentia. 2. Num sit alicujus momenti. 3. Num detur.
1 Prima editio: aeternom

513. [Primum momentum est,] NUM CONTRITIO ILLA SIT POENITENTIA, VEL NON, concludi potest a Poenitentiae descriptione in sequentibus, quod non dabilis sit, nisi homo non modo universaliter sed etiam singulariter sciat quod peccator sit; quod nemo scire potest, nisi exploret se, et videat illa apud se, et propterea se damnet. Contritio autem illa, quae praedicatur necessaria ad fidem, nihil commune tenet cum illis, nam est modo cogitatio et inde confessio, quod in peccatum Adami, et in proclivitatem ad mala inde scaturientia natus sit, et quod propterea ei sit ira Dei, et inde ex merito damnatio, devotio, et mors aeterna: ex quibus patet, quod contritio haec non sit poenitentia.

514. Alternum momentum est; quoniam Contritio illa non est Poenitentia, NUM SIT ALICUJUS MOMENTI; dicitur quod illa conferat ad fidem, sicut praecedens ad sequens, sed quod usque non intret illam, et cum illa se conjungat, miscendo se; sed quid fides, quae sequitur, aliud quam quod Deus Pater imputet justitiam Filii sui, et tunc hominem non alicujus peccati conscium declaret justum, novum et sanctum, et sic induat stola per sanguinem Agni lavata et candida facta; in qua stola cum incedit, quid tunc mala vitae ejus, nisi sicut lapides sulphurei1 projecti in fundum maris, et quid tunc peccatum Adami, nisi tale quod vel tectum, vel remotum, vel per imputatam Christi justitiam abductum; cum homo ex illa fide in justitia et tunc simul in innocentia Dei Salvatoris, ambulat, quid tunc Contritio illa inservit, nisi ad fiduciam quod sit in sinu Abrahami, et inde spectet non contritos ante fidem, ut miseros in inferno, aut ut mortuos; nam dicitur, quod fides viva non sit in illis, qui contritione carent; quare dici potest, quod illi si se immerserint, aut se immergant damnabilibus malis, non plus attendant ad illa, et sentiant2 illa, quam catuli porci jacentes in coeno in fossis plateae graveolentiam. Ex his patet, quod Contritio illa, dum non est Poenitentia, non sit aliquid.
1 Prima editio: salphurei
2 Prima editio: sentinat

515. Tertium Momentum, quod expendendum, est, NUM CONTRITIO ILLA ABSQUE POENITENTIA DETUR; in Mundo spirituali quaesivi multos, qui fidem imputativam meriti Christi apud se confirmaverunt, num aliquam Contritionem habuerint, et responderunt, quid Contritio, cum a pueritia pro certo credidimus, quod Christus passione sua omnia peccata illorum sustulerit; cum hac fide non quadrat contritio, Contritio enim est se conjicere in infernum, et conscientiam cruciare, cum tamen sciunt, quod redempti sint, et sic exempti inferno, et inde indemnes; his addiderunt, quod statutum Contritionis non sit nisi figmentum, quod loco Poenitentiae, quod toties in Verbo memoratur, et quoque injungitur, acceptatum est; quod forsitan sit aliqua emotio mentis apud simplices qui non sciunt nisi parum de Evangelio, quando de cruciatibus in inferno audiunt aut cogitant; et dixerunt quod consolatio Evangelii, illis a prima adolescentia impressa, amoverit Contritionem ita, ut corde riserint ad illam, cum nominabatur, et quod Infernum non potuerit illis terrorem incutere plus quam potest ignis Vesuvii et Aethnae illis qui Warsoviae et Viennae habitant; nec plus quam basilisci et echidnae in desertis Arabiae, aut tigrides et leones in sylvis Tartariae, illis qui in urbe aliqua Europae in tuto, tranquillo et quieto sunt: et quod ira Dei non plus terruerit et contriverit illos, quam potest ira Regis Persiae illos qui in Pensylvania sunt. Ex his, et quoque ex rationibus deductis ex traditionibus illorum, confirmatus sum, quod Contritio, nisi sit Poenitentia, qualis describitur in sequentibus, non sit1 aliud quam ludicrum phantasiae. Quod Reformati loco poenitentiae assumserint Contritionem, fuit etiam causa, ut a Romano-Catholicis, qui Poenitentiam, et simul Charitatem, urgent, divellerentur, et postquam confirmaverunt justificationem per solam fidem, allegarunt rationem, quod per Poenitentiam sicut per Charitatem, aliquid hominis quod sapit meritum, in fidem suam intraret, et denigraret illam.
1 Prima editio: fit


516. Quod sola Confessio oralis, quod Peccator1 sit, non sit Poenitentia.

De Orali hac Confessione ita tradunt Reformati Augustanae Confessioni addicti: “Nemo usquam potest scire sua peccata, quare non possunt enumerari, sunt quoque interiora et recondita, quare confessio foret falsa, incerta, manca et mutila; qui autem confitetur totum se esse merum peccatum, is comprehendit omnia peccata, nullum excludit, et nullius obliviscitur. At usque enumeratio peccatorum, tametsi non necessaria est, non tollenda est, propter teneras et pavidas conscientias, sed haec est modo puerilis et communis forma confessionis pro simplicioribus et rudioribus”. FORMULA CONCORDIAE2 pag. 327,331,380. Sed haec Confessio loco Poenitentiae actualis a Reformatis, postquam se a Romano-Catholicis separaverant, acceptata est, quia fundatur super Fide imputativa illorum, quae sola absque Charitate, et sic quoque absque Poenitentia, remissionem peccatorum operatur, et hominem regenerat; et quoque super hoc, quod illius fidei indivulsa appendix est, quod nulla sit Cooperatio hominis cum Spiritu sancto in actu justificationis; et super hoc, quod nulli sit Liberum arbitrium in spiritualibus; et super hoc iterum, quod omnia sint immediatae Misericordiae, et non hilum mediatae ab homine et per illum.
1 Prima editio: Pecator
2 Prima editio: ONCORDIAE

517. Quod sola oralis Confessio, quod peccator sit, non sit Poenitentia, inter plures causas est haec, quod unusquisque homo hoc exclamare possit, et impius et quoque Diabolus, et hoc cum externa devotione, quando cogitat de cruciatibus imminentibus et praesentibus in inferno; sed quis non videt quod hoc non sit ex aliqua devotione interna, proinde quod sit imaginativum, et inde pulmonicum, non autem voluntarium ab interiori, et inde non cardiacum, nam impius et diabolus usque intus ardent concupiscentiis amoris faciendi malum, ex quibus feruntur sicut molae procellis actae, quare talis exclamatio non aliud est, quam machinatio ut fallat Deum, aut decipiat simplices, propter liberationem: quid enim facilius est, quam adigere labra ad vociferandum, et accommodare ei spiritum oris, ac tollere oculos, et levare manus sursum; hoc idem est, quod Dominus dicit, apud Marcum, Recte prophetavit Esajas de vobis hypocritis, hic populus labiis Me honorat, cor vero eorum procul abest, VII:6, et apud Matthaeum, “Vae vobis Scribae et Pharisaei, quia purgatis exterius poculi et patinae, interiora vero sunt plena rapina et intemperantia: Pharisaee1 caece, purga prius interius poculi et patinae, ut fiat etiam exterius mundum, ” Cap. XXIII:25,26, et plura in eodem Capite.
1 Prima editio: Pharisaec

518. 1] In simili hypocritico cultu sunt illi qui apud se confirmaverunt Fidem hodiernam, quod Dominus per Passionem crucis sustulerit omnia peccata Mundi, et per id intelligunt cujusvis, modo orent formulas de Propitiatione et Mediatione; quidam ex his possunt super Suggestis elata voce et sicut ardente zelo, effundere multa sancta de Poenitentia et de Charitate, ac utramque opinantur vanam ad salutem, nam poenitentiam non aliam intelligunt, quam Confessionem oralem, et Charitatem non aliam quam forensem; sed illud faciunt populi gratia. Hi sunt, qui per haec Domini verba intelliguntur, “Multi dicent Mihi in illo die, Domine, Domine, nonne per Nomen tuum prophetavimus et in Nomine tuo virtutes multas fecimus, sed tunc confitebor illis, non novi vos, discedite a Me operarii iniquitatis,” Matth.1 VII:22,23. 2] Quondam in Mundo Spirituali audivi aliquem orantem ita: Sum plenus scabie, leprosus, foedus ab utero matris; non apud me integrum est a capite ad volam pedis; non dignus sum levare oculos sursum ad Deum; sum reus mortis et damnationis aeternae; miserere mei propter Filium tuum; sanguine Ejus purifica me; in beneplacito tuo est salus omnium; imploro misericordiam. Adstantes his auditis quaesiverunt, unde scis quod talis sis; respondit, scio quia audivi; sed tunc missus est ad Angelos exploratores, coram quibus similia loquutus est, et hi post inquisitionem factam, retulerunt, quod veritates de se loquutus sit; sed quod usque non sciat unum malum apud se, quia nusquam exploraverat se, et crediderat, quod mala post oralem confessionem non essent amplius mala coram Deo, tam quia Deus avertit oculos ab illis, quam quia propitiatus est, et quod propterea non resipuerit ab ullo, tametsi esset adulter ex proposito, praedo, dolosus obtrectator, et ardens vindicator, et quod talis esset voluntate et corde, et inde talis foret loquelis et factis, nisi timor legis et jacturae famae illum inde retraheret; postquam compertum est, quod talis esset, judicatus est, et ad hypocritas2 in Inferno rejectus.
1 Prima editio: Matth (absque interpunctione)
2 Prima editio: hypocitas

519. Quales illi sunt, illustrari potest per Comparationes: sunt sicut Templa, in quibus sunt modo spiritus Draconis, et illi qui per Locustas in Apocalypsi intelliguntur, congregati; et sunt sicut Pulpita ibi, ubi non est Verbum, quia repostum sub pedibus. Sunt sicut Parietes incrustati, et incrustatio pulchre colorata; intra quos apertis fenestris volitant ululae, et dirae1 noctis aves. Sunt sicut Sepulchra dealbata, in quibus sunt ossa mortuorum. Sunt sicut Monetae ex amurcis2 seu3 arefactis fimis factae et auro obductae. Sunt sicut cortices et codices circum putre lignum: ac sicut vestes filiorum Aharonis circum leprosum corpus: imo sicut ulcera, intra quae sanies, obducta tenui cute, quae creduntur sanata. Quis non scit, quod sanctum externum et prophanum internum non una concordent. Tales etiam prae aliis timent se explorare; quare non plus sentiunt vitiosa in se, quam nidorosa et graveolentia4 in ventriculis et in illis, antequam in latrinam ejecta sunt. Sed tenendum est, quod illi, de quibus hactenus dictum est, non confundendi sint cum illis, qui bene agunt et bene credunt; nec cum illis, qui poenitentiam ab aliquibus peccatis agunt, et ex parili confessione orali, dum in cultu, et plus dum in tentatione spirituali, secum loquuntur aut orant; nam communis illa confessio et praecedit et sequitur reformationem5 et regenerationem.
1 Prima editio: ditae
2 Prima editio: amureis
3 Prima editio: scu
4 Prima editio: granveolenta
5 Prima editio: reformatiorem


520. Quod homo nascatur ad omnis generis mala, et quod nisi removeat illa quoad partem per poenitentiam, maneat in illis, et qui manet in illis, non potest salvari.

1] Quod omnis homo nascatur ad mala, ita quod ab utero matris non sit nisi quam malum, in Ecclesia notum est; et notum factum est ex causa, quia a Conciliis et a Praesulibus Ecclesiarum traditum est, quod peccatum Adami traductum sit in omnem posteritatem, et quod hoc unicum sit, propter quod omnis homo post illum una cum illo damnatus sit, et quod hoc sit quod cuivis a nativitate inhaeret: praeterea super hac assertione fundata sunt plura, quae Ecclesiae docent, ut quod Lavacrum regenerationis, quod vocatur Baptisma, a Domino institutum sit, ut hoc peccatum removeatur; et quod hoc fuerit causa Adventus Domini, et quod Fides in meritum Ipsius, sit medium per quod removetur, praeter plura, quae Ecclesiae super hac assertione fundaverunt. 2] Sed quod ex illa origine non sit aliquod malum haereditarium, constare potest ex illis, quae supra n: 466 seqq. ostensa sunt, quod Adamus non fuerit Primus hominum, sed quod per Adamum et ejus uxorem repraesentative describatur prima Ecclesia in hoc Orbe, et per Hortum Edenis ejus sapientia, et per Arborem vitae ejus aspectus ad Dominum venturum, et per Arborem scientiae boni et mali, ejus aspectus ad se et non ad Dominum; quod haec Ecclesia per prima Capita Geneseos repraesentative descripta sit, in ARCANIS COELESTIBUS Londini editis ex multis paralelis locis e Verbo evictum est. Ex his intellectis et assumptis cadit opinio hactenus fota, quod malum homini a parentibus innatum inde sit, cum tamen non inde sed aliunde suam originem trahit. Quod Arbor vitae et Arbor scientiae boni et mali1 sint apud unumquemvis hominem, et quod dicantur positae in aliquo horto, significaverint Liberum arbitrium se vertendi ad Dominum, et se avertendi ab Ipso, in Capite de LIBERO ARBITRIO plene demonstratum est.
1 Prima editio: mali,

521. 1] Sed, mi amice, malum haereditarium non aliunde est quam ex Parentibus, non quidem ipsum malum, quod homo actualiter committit, sed inclinatio ad illud; quod ita sit, quisque agnoscet, modo rationem adjungat experientiis; quis non scit, quod filii nascantur in communem similitudinem suorum parentum quoad facies, ac mores et animos, et quoque nepotes et pronepotes in avorum et atavorum, et quod inde a multis internoscantur familiae, et quoque nationes, sicut Africanae ab Europaeis, Neapolitanae a Germanis, Angli a Gallis, et sic porro; et quis non cognoscit Judaeum a facie, oculis, loquelis et gestibus; et si potuissetis sentire Sphaeram vitae exundantem ex cujusvis nativa indole, potuisses similiter convinci de similitudine animorum et mentium. 2] Ex his sequitur, quod homo non nascatur in ipsa mala, sed modo in inclinationem ad mala, sed procliviorem plus aut minus ad particularia; quare post mortem nullus judicatur ex aliquo malo haereditario, sed ex actualibus, quae ipse commisit; hoc etiam evidens est ex hoc statuto Domini, Non morietur pater propter filium, et filius non morietur propter patrem, quisque ex peccato suo morietur, Deut. XXIV:16. Hoc mihi certum factum est in Mundo spirituali ex infantibus qui moriuntur, quod modo inclinent ad mala, ita quod velint, at usque non faciant1 illa; educantur enim sub auspicio Domini, et salvantur. 3] Supradicta illa inclinatio et proclivitas ad mala a parentibus traducta in liberos et in posteros, unice frangitur per novam nativitatem a Domino, quae vocatur Regeneratio; absque hac inclinatio illa non modo non interrupta manet, sed etiam a successivis parentibus accrescit, et proclivior ad mala fit, et tandem ad omne genus eorum: inde est, quod Judaei adhuc sint imagines Judae patris eorum, qui Cananitidem in uxorem duxit, et ex adulterio cum Thamare nuru sua tres eorum stirpes genuit; quare hoc haereditarium successu temporis apud illos ita adauctum est, usque ut non possint amplecti religionem Christianam ex fide cordis: dicitur, quod non possint, quia interior mentis eorum voluntas adversatur, et haec voluntas dat non posse.
1 Prima editio: faciunt

522. Quod omne malum nisi removetur, apud hominem maneat, et quod homo si in suis malis manet, non possit salvari, ex se consequitur; quod non aliquod malum possit removeri nisi a Domino apud illos qui credunt in Ipsum, et amant proximum, ex anteactis evidenter constare potest; imprimis ex his in Capite de FIDE, Quod1 Dominus, Charitas et Fides unum faciant, sicut vita, voluntas et intellectus, et si dividuntur, unumquodvis pereat sicut Unio dilapsa in pollinem. Et2 ex his ibi, Quod Dominus sit Charitas et Fides in homine, et quod homo sit Charitas et Fides in Domino. Sed quaeritur, quomodo homo in illam unionem intrare potest; respondetur, quod non possit, nisi mala sua quoad partem removeat per poenitentiam: dicitur, ut homo removeat, quia Dominus absque cooperatione hominis non immediate id facit; quod etiam in eodem Capite, et in sequente de LIBERO ARBITRIO, plene ostensum est.
1 Prima editio: Quod (absque italicis)
2 Prima editio fortasse: pollinem, Et

523. 1] Perhibetur, quod nemo possit implere Legem, et eo minus, quoniam qui praevaricatur contra unum praeceptum Decalogi, praevaricatur contra omnia: verum haec loquutionis formula non est sicut sonat; nam hoc ita intelligendum est, quod qui ex proposito aut confirmato agit contra unum praeceptum, ille agat contra reliqua, quoniam ex proposito et confirmato agere, est prorsus negare quod peccatum sit, et quod si dicitur quod sit, id ut nihili rejiciat; et qui ita negat et rejicit peccatum, ille nihili pendit omne quod peccatum vocatur. In hoc propositum veniunt illi, qui non volunt audire aliquid de Poenitentia: vicissim autem in propositum credendi in Dominum et amandi proximum veniunt illi, qui per poenitentiam removerunt aliqua mala1 quae peccata sunt; hi a Domino in proposito abstinendi a pluribus tenentur; quare si hi ex inscitia aut ex praepollente aliqua concupiscentia peccant, hoc illis non imputatur, quia id sibi non proposuerunt, nec apud se confirmant. 2] Hoc confirmare licet per haec; in Mundo spirituali offendi plures, qui in Mundo Naturali similes aliis vixerant, splendide se vestiendo, laute epulando, cum foenore sicut alii negotiando, ludos scenicos spectando, de amatoribus sicut ex libidine jocando, praeter consimilia alia, et tamen Angeli quibusdam inculpabant2 illa ut mala peccati, et quibusdam non inculpabant illa ut mala, et hos declarabant insontes, illos autem sontes: ad interrogationem cur ita, cum tamen parilia fecerunt, respondebant, quod ex proposito, intentione et fine omnes contemplentur, et secundum illa distinguant, et quod ideo illos, quos finis aut excusat aut damnat, ipsi excusent aut damnent, quoniam finis boni est omnibus in Coelo, et finis mali est omnibus in Inferno.
1 Prima editio: maIa
2 Prima editio: inculbant

524. 1] Sed haec illustrabuntur per Comparationes; cum peccatis retentis apud hominem impoenitentem, cum variis morbis apud illum, quibus nisi applicantur medicinae, et per has auferuntur maligna, homo moritur; imprimis cum morbo gangraena vocato qui nisi in tempore sanatur, circum spargit se, et lethum non evitabilem1 inducit: similiter cum apostematibus et abscessibus, nisi solvuntur et aperiuntur, inde enim empyemata seu collectiones puris se effusurae in vicina, et inde in annexa viscera, et demum in cor, unde mors. 2] Comparari etiam potest cum tigribus, pardis, leonibus, lupis et vulpibus, quae nisi teneantur in caveis, aut vinciantur catenis vel funibus, invaderent gregem et armentum, ut2 vulpis gallinas, ac trucidarent: et quoque cum serpentibus venenatis, qui nisi compressi tenerentur paxillis, aut illis dentes auferrentur, homini lethiferos ictus infligerent; totus grex, si relinqueretur in campis, ubi sunt toxicatae herbae, periret, nisi a pastore in pascua innocua abduceretur: periret etiam bombyx, et sic omne sericum, nisi alieni vermes ex foliis ejus arboris excuterentur. 3] Comparari etiam potest cum frumentis in horreis3 aut domibus, quae mucilenta et rancida et sic inutilia redderentur, si aeri non daretur copia intermeandi, et damna tollendi. Ignis nisi in primo limine extingueretur, totam urbem aut silvam depopularetur. Hortus tribulis, carduis et sentibus totus occuparetur, nisi eradicantur. Hortorum magistri sciunt, quod4 arbor a semine et radice mala inferat succos suos malos in caudicem arboris bonae insitae aut inoculatae, et quod succi mali, qui subintrant, vertantur in succos bonos, et producant fructus utiles; simile fit homini per remotionem mali media poenitentia, per hanc enim homo inseritur Domino sicut ramus Viti, et fert fructus bonos, Joh. XV:4,5,6.
1 Prima editio: evitabilam
2 Prima editio: et
3 Prima editio: hordeis
4 Prima editio: quoad


525. Quod cognitio peccati, et exploratio alicujus apud se, poenitentiam inchoet.

Cognitio peccati nemini in Christiano Orbe deesse potest; quisque enim ibi ab infantia instruitur quid malum, et a pueritia quid malum peccati; hoc discunt omnes ephebi a parentibus et magistris, et quoque ex decalogo, qui est Liber initialis omnibus intra Christianismum, et in progressu postea a praedicationibus in Templis, et ab instructionibus in Domibus; et in plenitudine e Verbo; et insuper a legibus justitiae civilibus, quae similia docent quae Decalogus, et quae Verbum alibi: nam malum peccati non aliud est, quam malum contra proximum, et malum contra proximum, est etiam malum contra Deum, quod est peccatum. Sed cognitio peccati non facit quicquam, nisi homo exploret suae vitae acta, et videat num tale quid in occulto aut in manifesto fecerit; prius est omne id modo scientia, et tunc id quod concionator profert, est modo sonans quid in aure sinistra, e qua transit in dextram, et aufugit; et tandem fit illud duntaxat cogitativum et devotum pulmonare, et apud plures imaginarium et chimaericum: Sed aliter prorsus, si homo secundum cognitiones, quid peccatum, explorat se, et offendit aliquod apud se, et secum dicit, hoc malum est peccatum, et ex timore poenae aeternae abstinet ab illo: tunc primum Praedicatio instructiva et oratoria in Templis, recipitur utraque aure, et infertur in cor, et homo ex pagano fit Christianus.
526. Quid notius potest esse in toto Christiano Orbe, quam quod hominum oporteat se explorare, nam ubivis in Imperiis et Regnis tam Romano-Catholicae quam Evangelicae Religioni addictis, ante accessionem ad Sanctam Coenam docetur et monetur, ut homo exploret se, ac cognoscat et agnoscat sua peccata, et e novo vivat aliter; et hoc cum horribilibus minis in Dominiis Angliae, ubi ex Oratione praecedanea ante Communionem ex Altari ab Antistite leguntur et exclamantur haec, 1″Haec est via, et hoc est medium, ut fiat dignus particeps sanctae Coenae: primarium est, ut exploret suae vitae facta et commercia secundum normam praeceptorum Dei, et in quibuscunque animadvertit se offendisse voluntate, loquela aut facto, tunc deploret vitiosam suam naturam, et confessionem faciat coram Omnipotente Deo, cum pleno proposito emendandi vitam; et si animadvertit offensas tales esse, ut non modo sint contra Deum, sed etiam contra proximum, tunc reconciliabat se illi, et promptus erit ad restitutionem et satisfactionem ex omni potentia sua, propter injurias et mala alicui facta, et similiter promptus erit ad remittendum aliis offensas, quemadmodum vult ut offensae suae remittantur a Deo; alioquin receptio Sanctae Communionis non aliud facit quam quod aggravet damnationem. Quapropter, si quis vestrum est blasphemator Dei, obtrectator et sugillator Verbi Ipsius, aut adulter, aut in malitia vel in malevolentia, aut in aliquo alio enormi crimine, poenitentiam a peccato age; si non, ad sanctam Communionem ne accedas; alioquin post receptionem ejus, diabolus intraturus est in te, sicut intravit in Judam, et impleturus est te omni iniquitate, et destructurus et corpus et animam.”2
1 In prima editione hic textus totus signis citationis inclusus est.
2 Prima editio: animam”.

527. 1] At usque sunt aliqui, qui non possunt se explorare, sicut infantes, pueri et puellae ante advectam aetatem dum suae intuitionis fiunt: pariter simplices, qui nullius reflexionis sunt; tum etiam cuncti, quibus non timor Dei; et praeter hos aliqui aegroti animo et corpore: et insuper illi, qui confirmati ex doctrina justificationis per solam fidem imputativam meriti Christi, sibi persuaserunt, quod per explorationem et inde poenitentiam, aliquid hominis intraret, quod pessumdaret fidem, et sic salutem extra unicum suum focum ejiceret et projiceret. His et illis inservit modo confessio oralis, quae quod non sit poenitentia, supra in hoc Capite ostensum est. 2] Sed illi qui sciunt quid peccatum, et magis qui sciunt plura ex Verbo, et docent illa, et non explorant se, et inde nullum peccatum in se vident, assimilari possunt illis, qui corradunt opes, et illas reponunt in scriniis et arculis, absque alio usu ex illis, quam ut spectentur et numerentur: et illis qui in thesauraria colligunt Clenodia auri et argenti, et in cellariis occludunt illa, propter solum finem opulentiae; qui similes sunt negotiatori, qui talentum suum recondidit sub terra, et qui minam suam in sudario1, Matth. XXV:25, Luc. XIX:20. Sunt etiam sicut durae viae et petrae, in quas semen cadit2, Matth. XIII:4,5,3 et quoque sicut ficus luxuriantes foliis, et non ferunt fructus4, Marc. XI:13 5. Suntque corda adamantina, quae non fiunt carnea6, Sach. VII:12. Sunt sicut perdices, quae colligunt et non pariunt, faciunt divitias sed non cum judicio, in medio dierum suarum deserunt illas, et in postremitate sua fiunt stulti, Jerem. XVII:11. Sunt sicut quinque virgines, quibus lampades et non oleum7, Matth. XXV:1 ad 12. 3] Illi qui ex Verbo hauriunt multa de charitate et de poenitentia, et sciunt8 praecepta in copia, et non vivunt secundum illa, comparari possunt cum voracibus, qui cibaria in frustis ingerunt in buccam, et non comminuta dentibus inferunt in ventrem, ubi indigesta morantur, et inde expressa inquinant chylum, et inducunt lentos morbos, a quibus tandem misere moriuntur. Tales quia sunt absque spirituali calore, utcunque in luce, vocari possunt hyemes, terrae frigidae, climata arctica, imo nives et glacies.
1 Prima editio: similes�sudario (absque italicis)
2 Prima editio: sicut�cadit (absque italicis)
3 Prima editio: XII: 4.
4 Prima editio: sicut�fructus (absque italicis)
5 Prima editio: 12
6 Prima editio: corda�carnea (absque italicis)
7 Prima editio: sicut�oleum (absque italicis)
8 Prima editio: fciunt


528. Quod actualis Poenitentia sit explorare se, cognoscere et agnoscere sua peccata, supplicare ad Dominum, et novam vitam inchoare.

Quod Poenitentia omnino agenda sit, et quod inde pendeat salus hominis, ex multis locis et evidentibus effatis Domini in Verbo, constat, e quibus haec in praesenti adducentur, Johannes praedicavit baptisma poenitentiae, et dixit, facite fructus dignos poenitentia, Luc. III:3,8, Marc. I:4 1. Incepit Jesus praedicare et dicere, poeniteat vos, Matth. IV:17. Et dixit, quia appropinquavit2 Regnum Dei, poenitentiam agite, Marc. I:14,15. Tum3, Nisi poenitentiam egeritis, omnes peribitis, Luc. XIII4 :5. Jesus praecepit discipulis, quod oporteret praedicari in Nomine Ipsius Poenitentiam et Remissionem peccatorum omnibus gentibus, Luc. XXIV:47, Marc. VI:12. Quare Petrus praedicavit poenitentiam et baptisma in nomine Jesu5 Christi in remissionem peccatorum, Act. II:38. Et quoque dixit, Agite poenitentiam, et convertite vos, ut deleantur vobis peccata vestra, Act. III:19. Paulus praedicavit omnibus ubivis, ut poenitentiam agerent, Act. XVII:30. Paulus etiam in Damasco, in Hierosolyma, per totam regionem Judaeae, et gentibus, annuntiavit, ut poenitentiam agerent, et converterent se ad Deum, ac ut digna poenitentia opera facerent, Act. XXVI:20. Et quoque contestatus et Judaeis et Graecis poenitentiam ad Deum, et fidem in Dominum Jesum Christum, Act. XX: 21. Dominus dixit ad Ecclesiam6 Ephesinam, habeo contra te, quod charitatem primam reliqueris, age poenitentiam, sin minus emovebo candelabrum tuum e loco suo, si non poenitentiam egeris, Apoc. II:2,4,5. Ad Ecclesiam in Pergamo, Novi opera tua, poenitentiam age, Apoc. II:13,16.7 Ad Ecclesiam in Thyatiris8, Tradam illam in afflictionem, si non poenitentiam egerit ex operibus suis, Apoc. II:19,22,23. Ad Ecclesiam Laodicensium9, Novi opera tua, zelum exerce, et age poenitentiam, Apoc. III:15,19. Est gaudium in Coelo super uno peccatore poenitentiam agente,10 Luc. XV:7, praeter alibi. Ex his patet, quod Poenitentia omnino agenda sit, sed qualis et quomodo, in sequentibus manifestabitur.
1 Prima editio: 9
2 Prima editio: apropinqvavit
3 Prima editio: tum
4 Prima editio: XII
5 Prima editio: Jefu
6 Prima editio: Ecclesinam
7 Prima editio: II: 16.
8 Prima editio: Thyatyris
9 Prima editio: Laudicensium
10 Prima editio: agente;

529. Quis non potest ex ratione sibi data intelligere, quod non sit poenitentia solum ore confiteri quod peccator sit, ac enuntiare1 plura de eo, sicut hypocrita, de quo supra n. 518, memoratum est, nam quid facilius homini cum in angore et agone est, quam ex pulmone exspirare, et inde per labra effundere suspiria et gemitus, et quoque pulsare pectus, et facere se reum omnium peccatorum, cum tamen nullius apud se conscius est; num simul tunc cum suspirio diabolica turba, quae amoribus ejus inest, exit; numne haec potius sibilat ad illa, et remanet in illo ut prius sicut in sua domo. Ex his patet, quod talis poenitentia non intellecta sit in Verbo, sed quod ab operibus malis, ut dicitur.
1 Prima editio: enuntiate

530. 1] Quaeritur itaque quomodo Poenitentia agenda est; respondetur quod actualiter, et hoc est, explorare se, cognoscere et agnoscere sua peccata, supplicare ad Dominum, et novam vitam inchoare: quod Poenitentia non dabilis sit absque exploratione, in Articulo, qui praecedit, ostensum est; sed ad quid exploratio, nisi ut cognoscat sua peccata, et ad quid cognitio nisi agnoscat quod illa in illo sint, et ad quid tria illa, nisi ut confiteatur illa coram Domino, et supplicet de suppetiis, et ab hoc inchoare novam vitam, quae est finis propter quem; haec est actualis poenitentia1. 2] Quod ita progrediendum et faciendum sit, scire potest unusquisque homo post primam aetatem, et plus et plus sicut sui juris et suae rationis fit ex Baptismo, per cujus lavationem intelligitur Regeneratio, nam in illo patrini pro illo sposponderunt, quod rejecturus sit diabolum, et omnia ejus opera: similiter ex Sancta Coena, ante cujus accessionem2 dignam praemonentur omnes, ut a peccatis poenitentiam agant, et se ad Deum convertant, et novam vitam ingrediantur: et praeterea ex Decalogo seu Cathechismo, qui in omnium Christianorum manibus est, ubi in sex praeceptis Decalogi non aliud mandatur, quam ut non mala faciant; quae nisi quis per poenitentiam removet, non potest amare proximum, et minus Deum; cum tamen ex duobus his mandatis pendent Lex et Prophetae, hoc est, Verbum, proinde salus. 3] Actualis poenitentia, si alternis vicibus agitur, nimirum quoties homo ad communionem sanctae Coenae se praeparat, si postea ab uno seu altero3 peccato, quod tunc deprehendit apud se, abstineat, satis est ad initiandum se in actualitatem, in qua cum est, in via est ad Coelum, nam tunc homo incipit a naturali spiritualis fieri, et nasci novus a Domino.
1 Prima editio: paenitententia
2 Prima editio: acessionem
3 Prima editio: ultero

531. Hoc per sequentes Comparationes illustrari potest: Homo ante poenitentiam est tanquam desertum, in quo sunt terribiles ferae, dracones, bubones,1 ululae, echidnae et haemorrhoides, et in dumetis ibi ochim et tziim, et saltant satyri; at postquam haec industria et opera hominum ejecta sunt, desertum illud potest exarari et excoli in arva, et eis inseminari primum avenae, fabae et linum, et postea hordea et tritica. Et quoque comparari potest cum malitia, quae in copia regnat apud homines, nisi malitiosi secundum leges castigarentur ac punirentur plagis aut morte, nulla urbs consisteret, pariter nullum regnum: Homo est sicut societas in minima forma, nisi similiter secum ageret spirituali modo, sicut agitur cum malitiosis in magna Societate naturali modo, ille post mortem castigaretur et puniretur, et hoc usque eo dum ex timore poenae malum non facit, tametsi nusquam redigi potest ad bonum faciendum ex amore boni.
1 Prima editio: bubones


532. Quod vera Poenitentia sit explorare non modo acta vitae suae, sed etiam intentiones voluntatis suae.

1] Quod vera Poenitentia sit explorare non modo acta suae vitae, sed etiam intentiones suae voluntatis, est quia Intellectus et Voluntas faciunt acta; loquitur enim homo ex cogitatione, et agit ex voluntate, quare loquela est cogitatio loquens, et actio est voluntas agens, et quia inde sunt loquelae et actiones, indubie sequitur, quod illa duo sint, quae peccant quando corpus; et quoque potest homo poenitentiam agere a malis quae corpore egerat, et usque cogitare et velle malum; sed hoc est sicut amputare truncum arboris malae, et relinquere radicem ejus in terra, ex qua excrescit eadem arbor mala, et se circum spargit: aliter vero cum etiam radix evellitur, et hoc fit in homine, quando simul intentiones voluntatis suae explorat, et mala per poenitentiam amovet. 2] Homo explorat intentiones voluntatis suae, dum explorat cogitationes suas, nam intentiones se in illis manifestant; quemadmodum dum cogitat, vult et intendit vindictas, adulteria, furta, et testificationes falsas, et cupiditates ad illa, et quoque blasphemias contra Deum, sanctum Verbum et Ecclesiam, et sic porro; hic si illuc usque intendit animum, et scrutatur num facturus sit illa si non timor legis et famae obstaret, qui tunc post scrutinium cogitat, quod non velit illa, quia peccata sunt, ille veram et interiorem poenitentiam agit; et adhuc plus dum in jucundo illorum malorum est, et simul in libero faciendi illa, et tunc resistit et abstinet; qui hoc iteratis vicibus excercet, ille jucunda malorum, dum redeunt, ut injucunda percipit, et demum damnat illa ad infernum: hoc est, quod intelligitur per haec Domini verba, Quisquis vult invenire animam suam, perdet eam, et quisquis perdiderit animam suam propter Me, inveniet illam, Matth. X:39. Ille qui mala voluntatis suae per hanc poenitentiam removet, similis est illi, qui zizania a Diabolo inseminata ex agro in tempore evellit, unde semina a Domino Deo Salvatore implantata nanciscuntur liberam humum, et germinant in messem, Matth. XIII:24 ad 30 1.
1 Prima editio: 25 ad 31

533. 1] Sunt duo amores qui e longaevo tempore generi humano irradicati sunt, amor dominandi super omnes, et amor possidendi omnium bona; prior amor, si ei relaxantur fraena, ruit eo usque ut velit esse Deus coeli, et posterior amor, si ei relaxantur fraena, ruit eo usque ut velit esse Deus mundi; his duobus amoribus subordinati sunt omnes reliqui amores mali, qui sunt exercitus: sed illos duos explorare, perquam difficile est, quia intime resident, et se abscondunt, sunt enim sicut viperae in petra foraminosa occultatae, quae venenum suum retinent, ut dum quis super petra illa cubat, lethales ictus infligunt, et se retrahunt. Sunt etiam sicut veterum Sirenes, quae cantu allectabant homines, et per illum necabant: illi bini amores etiam se exornant illustribus togis et tunicis, sicut diabolus ex magica phantasia inter suos, et inter alios quos vult illudere. 2] Sed probe sciendum est, quod illi bini amores possint plus regnare apud parvos quam apud magnos, apud inopes quam apud opulentos, apud subditos quam apud Reges, hi enim nati sunt ad dominium et ad gazas, quae tandem illa non aliter aspiciunt, quam sicut alius sua famulitia et possessionata, praetor sua, administrator sua, navarchus sua, imo sicut pauper colonus sua: aliter vero Reges qui ad dominium super aliorum Regna. 3] Quod intentiones Voluntatis explorandae sint, est causa, quia in Voluntate residet amor, est enim Voluntas receptaculum ejus, ut supra ostensum est; omnis amor inde exspirat jucunda sua in intellectus perceptiones et cogitationes, nam hae non agunt quicquam ex se, sed ex Voluntate, favent enim ei, ac consentiunt et confirmant omnia quae amoris ejus sunt; quare Voluntas est ipsa domus, in qua homo habitat, ac Intellectus est atrium, per quod exit et intrat. Inde est, quod dictum sit, quod intentiones Voluntatis explorandae sint; quae cum exploratae ac remotae sunt, homo elevatur e naturali Voluntate, cui mala haereditaria et actualia insident, in Voluntatem spiritualem, per quam Dominus reformat et regenerat naturalem, et hac media sensualia et voluntaria corporis, ita totum hominem.
534. Illi, qui non explorant se, in similitudine sunt sicut aegri, apud quos sanguis ex occlusis minimis vasis vitiosus est, unde atrophia, somnolentia membrorum1, ac morbi acuti Chronici, ex spissitudine, tenacitate, acrimonia et aciditate humorum, et inde sanguinis oriundi; at vero illi qui explorant se etiam quoad intentiones Voluntatis, in similitudine sunt sicut illi, qui a morbis illis sanati sunt, et redeunt in vitam, in qua fuerunt dum juvenes. Illi qui rite explorant se, sunt sicut naves ex Ophiro, auro, argento et pretiosis refertae, at antequam exploraverunt se, sunt sicut naves onustae immundis, quibus exportantur platearum coena et stercora. Illi qui interius explorant se, fiunt sicut fodinae, quarum omnes parietes splendent mineris nobilis metalli; prius autem sicut paludes nidorosae, in quibus sunt colubri2 et serpentes venenati, qui coruscant squamis, et insecta noxia quae nitent alis. Illi qui non explorant se, sunt sicut Ossa arida in valle, at postquam exploraverunt se, sunt sicut eadem ossa, super quae Dominus Jehovih dedit nervos, ascendere fecit carnem, quae obduxit cute, et in quae dedit spiritum, et vixerunt, Ezech. XXXVII3 :1 ad 14.
1 Prima editio: membro um
2 Prima editio: coluri
3 Prima editio: XXVII


535. Quod etiam Poenitentiam agant illi, qui non explorant se, sed usque a malis, quia peccata sunt, desistunt: et quod haec poenitentia fiat ab illis, qui Charitatis opera ex religione faciunt.

1] Quoniam Poenitentia actualis, quae est explorare se, cognoscere et agnoscere sua peccata, supplicare ad Dominum, et novam vitam inchoare, in Christiano Reformato Orbe maxime difficilis est, propter plures causas, de quibus in ultimo hujus Capitis Articulo, ideo facilior species Poenitentiae adducetur, quae est, ut quando quis malum versat animo, et illud intendit, sibi dicat, cogito hoc, et intendo hoc, sed quia peccatum est, non faciam illud; per hoc injecta ab Inferno tentatio infringitur, et ulterior ejus ingressus inhibetur. Hoc mirabile est, quod quisque possit increpare alium, qui malum intendit, et dicere, ne fac illud quia peccatum est, et tamen difficulter ipse sibi id potest dicere; causa est, quia hoc movet voluntatem, illud autem modo cogitationem auditui proximam. 2] Inquisitum est in Mundo spirituali, quinam hoc alterum possunt facere, ac inventi sunt tam pauci, sicut columbae in spatioso deserto; et aliqui dixerunt, quod quidem id possint, sed quod explorare se, et peccata sua confiteri coram Deo, non possint; at1 usque omnes illi, qui bonum faciunt ex religione, evitant actualia mala, at quam rarissime super interiora, quae Voluntatis sunt, reflectunt, credentes, quod in malis non sint quia in bonis, imo quod bona contegant mala; sed, mi amice! primarium Charitatis est fugere mala; hoc docet Verbum, hoc Decalogus, hoc Baptismus, hoc Sancta Coena, hoc etiam Ratio, nam quomodo aliquis potest effugere mala, et illa abalienare absque aliqua intuitione sui, et quomodo bonum potest fieri bonum, nisi interius purificatum est. Scio quod omnes pii, et quoque sani ratione, dum haec legunt, annuituri sint, et visuri id ut genuinum verum, sed quod usque pauci ita facturi.
1 Prima editio: At

536. 1] Sed usque omnes, qui bonum faciunt ex religione, non modo Christiani, sed etiam pagani, accepti sunt Domino, et post mortem adoptantur; nam dixit Dominus, “Esurivi, et dedistis Mihi edere; sitivi et potastis Me; peregrinus fui, et [collegistis Me; nudus fui et]1 induistis Me; aegrotus fui, et visitastis Me; in custodia fui, et venistis ad Me, et dixit, in quantum fecistis uni ex fratribus meis minimis, Mihi fecistis; venite benedicti, et tanquam haereditatem possidete paratum vobis Regnum a fundatione Mundi,” Matth. XXV:31, seqq.2 His addam hoc Novum; omnes illi, qui bonum faciunt ex religione, post mortem rejiciunt doctrinam hodiernae Ecclesiae de Tribus personis Divinis ab aeterno, et quoque ejus Fidem applicatam tribus illis in ordine, et se convertunt ad Dominum Deum Salvatorem, et cum voluptate hauriunt illa quae Novae Ecclesiae sunt. 2] Reliqui autem qui non Charitatem ex religione exercuerunt, sunt corda adamantina, ita dura; hi primum adeunt tres Deos, postea Patrem solum, et denique nullum; Dominum Deum Salvatorem ut solum Mariae filium ex toro cum Josepho natum,3 et non ut Dei Filium, aspiciunt, et tunc omnia Novae Ecclesiae bona et vera excutiunt, et mox adjungunt se spiritibus draconis, et cum illis abiguntur in deserta, aut in cavernas, quae in ultimis terminis orbis nuncupati Christiani sunt, et post tempus, quia separati a Coelo Novo, in facinora ruunt, et ideo demittuntur in Infernum. 3] Talis sors est illis, qui non Charitatis opera ex religione faciunt, ex fide quod nemo possit bonum facere a se nisi sit meritorium, et inde omittunt illa, et se aggregant hircis, qui damnati sunt, et in ignem aeternum paratum diabolo et angelis ejus, conjecti, propterea quia non fecerunt illa, quae oves, Matth. XXV:41 seqq.4; non dicitur ibi, quod fecerint mala, sed quod non fecerint bona, et qui bona non ex religione faciunt, illi mala faciunt, quoniam nemo potest servire duobus Dominis; quin unum odio habeat, et alterum amet, et uni adhaereat et alterum negligat, Matth. VI:24: dicit Jehovah per Esajam, Lavate vos, purificate vos, removete malitiam operum vestrorum a coram oculis meis; cessate malum facere, discite bonum facere; et tunc si fuerint peccata vestra sicut coccinea, sicut nix albescent; si rubra fuerint sicut purpura, sicut lana erunt, Cap. I:16,17,18; et ad Jeremiam, Sta in porta domus Jehovae, et proclama ibi verbum hoc; sic dixit Jehovah Zebaoth Deus Israelis, bonas reddite vias vestras et opera vestra; ne confidite vobis super verbis mendacii, dicendo, Templum Jehovae, Templum Jehovae hic (hoc est, Ecclesia); num furando, occidendo, ac jurando per mendacium, deinde venietis et stabitis coram Me in Domo hac, super qua nominatur Nomen meum, et dicetis, erepti sumus, dum facitis omnes abominationes illas. Num spelunca latronum facta est Domus haec: etiam Ego, ecce, vidi, dictum Jehovae, Cap. VII:2,3,4, 9,10,11.
1 Sic in margine exemplaris scriptoris, et Schmidt Matth. 25:35,36.
2 Prima editio: seq.
3 Prima editio: natum;
4 Prima editio: seq.

537. Sciendum est, quod illi, qui ex sola bonitate naturali bonum faciunt, et non simul ex religione, post mortem non acceptentur, quia solum bonum naturale et non simul spirituale charitati illorum inest, et spirituale est, quod conjungit Dominum homini, et non naturale absque illo. Bonitas naturalis est solius carnis, adnata a parentibus, at Bonitas spiritualis est spiritus e novo nata a Domino. Illi, qui bona Charitatis ex religione faciunt, et inde non mala, antequam Doctrinam Novae Ecclesiae de Domino acceptarunt, assimilari possunt arboribus, quae bonos fructus, tametsi paucos, ferunt, et quoque arboribus quae fructus nobiles parvos, quae nihilominus1 in hortis custodiuntur: et quoque assimilari possunt oleis et ficubus in sylvis: tum etiam herbis fragrantibus et arbustis balsamicis super Collibus: sunt sicut parvae aedes seu domus Dei, in quibus pius cultus agitur: nam sunt oves a dextris, et arietes quos hirci impugnant, secundum Danielem Cap. VIII:2 ad 14. In Coelo amicti sunt vestibus coloris rubri, et postquam initiati sunt in bona Novae Ecclesiae, amiciuntur vestibus coloris purpurei, quae, sicut vera etiam recipiunt, pulchre fulvescunt.
1 Prima editio: nihilominis

538. Quod Confessio coram Domino Deo Salvatore oporteat fieri, et tunc supplicatio de ope et potentia resistendi malis.

1] Quod Dominus Deus Salvator adeundus sit, est quia est Deus Coeli et Terrae, Redemptor et Salvator, cui Omnipotentia, Omniscientia, Omnipraesentia, Ipsa Misericordia et simul Justitia, et quia homo est Ipsius1 Creatura, et Ecclesia Ipsius Ovile, ac ut Ipsum adeant, colant et adorent, pluries in Novo Foedere mandavit; quod Solus adeundus sit, his verbis injunxit apud Johannem, “Amen, amen dico vobis, qui non ingreditur per januam in Ovile, sed ascendit aliunde, is est fur et latro; qui vero ingreditur per januam, pastor est ovium. Ego sum Janua; per Me si quis introiverit, salvabitur, et pascuum inveniet; fur non venit nisi ut furetur, mactet et perdat; Ego veni ut vitam habeant et abundantiam; Ego sum Pastor bonus,” Cap. X:1,2,9,10,11. Quod homo non aliunde ascendere debeat, est ne ad Deum Patrem, quia Ille est invisibilis, et inde inaccessibilis2 et inconjungibilis, et ideo Ipse in Mundum venit, et se fecit visibilem, accessibilem, et conjungibilem, quod fuit unice propter finem, ut homo posset salvari; nam nisi Deus ut homo in cogitatione aditur, perit omnis idea de Deo, cadit sicut visus in universum, ita in inane nullum, aut in naturam, aut in obvia intra naturam. 2] Quod Ipse Deus, Qui ab aeterno est Unus, in Mundum venerit, patet clare a nativitate Domini Salvatoris, quod a virtute Altissimi per Spiritum Sanctum conceptus sit, et quod inde Humanum Ipsius a Maria Virgine natum sit, unde sequitur, quod Anima Ipsius fuerit Ipsum Divinum, quod Pater vocatur, est enim Deus individuus, et quod Humanum inde natum, sit Humanum Dei Patris, quod vocatur Filius Dei, Luc. I:32,34,35: ex his iterum sequitur, quod dum Dominus Deus Salvator aditur, etiam Deus Pater adeatur; quare respondit Philippo petenti ut monstraret Patrem, “Qui videt Me, videt Patrem, quomodo ergo tu dicis, monstra nobis Patrem; nonne credis quod Ego in Patre, et Pater in Me sit; credite Mihi, quod Ego in Patre, et Pater in Me sit,” Joh. XIV:6 ad 11. Sed de his videantur plura in Capitibus de Deo, Domino, Spiritu Sancto, et de Trinitate.
1 Prima editio: Ipfius
2 Prima editio: inaccessilis

539. 1] Sunt duo Debita, quae homini incumbunt facere post explorationem, Supplicatio et Confessio. SUPPLICATIO erit, ut misereatur, det potentiam resistendi malis, quorum poenituit, et suppeditet inclinationem et affectionem faciendi bonum, Quoniam homo sine Ipso non potest facere quicquam, Joh. XV:5. CONFESSIO erit, quod videat, cognoscat et agnoscat sua mala, et deprehendat se miserum peccatorem. Coram Domino non opus est Enumeratione peccatorum, nec supplicare de Remissione illorum; quod non opus sit Enumeratione peccatorum, est causa, quia illa apud se exploravit et vidit, et inde illa apud Dominum praesentia sunt quia apud se; Dominus etiam in Exploratione duxit illum, et aperuit illa, et inspiravit maerorem, et una cum hoc conatum desistendi ab illis, et inchoandi novam vitam. 2] Quod coram Domino supplicatio de Remissione peccatorum non fieri debeat, sunt hae causae: Prima, quia peccata non abolentur, sed removentur, et removentur sicut homo postea desistit ab illis, et novam vitam ingreditur; sunt enim innumerae Concupiscentiae, quae cuivis malo, ut in glomo, inhaerent, quae non possunt momento amoveri, sed successive sicut homo se patitur reformari et regenerari. Altera causa est, quod Dominus, quia est Ipsa Misericordia, remittat omnibus sua peccata, nec unum alicui imputet, dicit enim, non sciunt quid faciunt, sed usque non ideo ablata sunt, nam Petro interroganti, quoties remitteret fratri suo delicta, num usque ad septies, dixit, non dico tibi ad septies, sed usque ad septuagies septies, Matth. XVIII:21,22; quid non Dominus. Sed usque non nocet, quod quis gravatus conscientia, ut levetur, coram Ministro Ecclesiae peccata sua enumeret, causa absolutionis; quia sic introducitur in habitum explorandi se, et super mala quotidiana reflectendi: sed haec Confessio est naturalis, supra descripta autem est spiritualis.
560. 1 Adorare aliquem Vicarium super terra, aut invocare aliquem Sanctum, ut Deum, non plus valet in Coelo, quam sicut supplicare ad Solem, Lunam, et Astra, et quaerere Divinatorem de responso, et credere effato ejus, quod vanum est; hoc foret etiam sicut adorare Templum et non Deum in Templo: et foret sicut supplicare servum Regis, portantem manu sceptrum et coronam ejus, de honoribus2 gloriae, et non ipsum Regem: et hoc irritum foret, sicut abstracte a subjectis osculari splendorem purpurae, gloriam, lucem, aureos radios solis, et solum nomen: Pro illis, qui talia faciunt, sint haec, apud Johannem, Manemus in veritate in Jesu Christo, Hic est verus Deus et Vita aeterna; filioli, cavete vobis ab idolis, I Epist. V:20, 21.
1 Sic prima edition
2 Prima editio: homoribus


561. Quod actualis Poenitentia facilis sit apud illos, qui aliquoties illam egerunt, sed summe refractaria illis, qui non egerunt.

1] Actualis poenitentia est se explorare, cognoscere sua peccata, confiteri se coram Domino, et sic novam vitam inchoare; est illa secundum descriptionem ejus in antecedentibus; haec in Christiano Reformato Orbe, per quem intelliguntur omnes ab Ecclesia Romano-Catholica separati, et quoque ei addicti, qui non aliquam actualem poenitentiam egerunt,1 his et illis est Poenitentia actualis summe refractaria; causa est quia aliqui non volunt, et aliqui timent, et desuetudo inveterat hominem, ac inducit noluntatem, et tandem consensum ex intellectu ratiocinante, et apud quosdam maerorem, formidinem et terrorem pro illa. 2] Causa primaria, quod actualis Poenitentia in Christiano Reformato Orbe sit summe refractaria, est Fides illorum, quod poenitentia et charitas nihil conferant ad salutem, sed Fides sola, ex cujus imputatione sequitur remissio peccatorum, justificatio, innovatio, regeneratio, sanctificatio, et salus aeterna, praeter quod homo ex se, aut sicut ex se cooperetur, hoc vocant dogmatici illorum irritum, ac merito Christi obvium, repugnabile, et injuriosum; et hoc Vulgo, tametsi ignorant mystica istius fidei, inseminatum est per solas has voces, quod sola fides salvet, et quis potest bonum facere a se: inde est quod Poenitentia apud Reformatos, sit sicut nidus cum pullis relictus ab avibus ab aucupe captis ac occisis. Huic causae accedit haec, quod homo reformatus ita dictus, quoad spiritum suum non aliis in Mundo spirituali intersit, quam similibus, qui tale inferunt in ideas cogitationum ejus, et abducunt illum a vestigio ad introspiciendum se et explorandum.
1 Prima editio: egerunt;

562. 1] Quaesivi multos ex Reformatis in Mundo spirituali, cur non poenitentiam actualem egerunt, cum tamen hoc illis injunctum fuit, tam in Verbo, quam in Baptismate, et quoque ante sanctam Communionem in omnibus illorum Ecclesiis; et responderunt varia; QUIDAM, quod satis sit contritio, et tunc oralis Confessio, quod peccator sit. QUIDAM, quod talis poenitentia, quia fit operante1 homine ex sua voluntate, non coincidat cum fide universaliter recepta. QUIDAM, quis potest se explorare cum scit quod merum peccatum sit; hoc foret sicut immittere rete in lacum a fundo ad superficiem plenum coeno, in quo vermes noxiae. QUIDAM, quis potest tam penitus se introspicere, ut videat in se peccatum Adami, ex quo omnia actualia sua mala scaturiverunt; suntne haec una cum illo per aquas baptismatis abluta, et per meritum Christi abstersa et contecta; quid tunc poenitentia nisi impositio, quae conscientiosos graviter turbat; sumusne ex Evangelio sub gratia, et non sub dura istius poenitentiae lege: praeter plura. QUIDAM dixerunt, quod dum intendunt se explorare, occupet illos formido et terror, sicut viderent monstrum juxta lectum tempore diluculi. Ex his patefactae sunt causae, cur Poenitentia actualis in Christiano Reformato Orbe sit sicut in situ et rejecta. 2] Et quaesivi in praesentia illorum quosdam Romano-Catholicae religioni addictos de Actuali illorum Confessione coram suis ministris, num illa refractaria fuerit, et responderunt, quod postquam initiati sunt in illam, non timuerint recensionem delictorum suorum coram Confessionario non severo, et quod cum quadam voluptate collegerint illa, et hilariter enuntiaverint leviora, at graviora aliquantum timide; et quod quotannis ad constitutum suum ex more libere redierint, et quod post absolutionem in festivitatem: tum quod omnes aspiciant sicut impuros, qui non aperire cordis sui inquinamenta volunt. His auditis Reformati, qui praesentes erant, aufugerunt, quidam ridentes et cachinnantes, quidam stupescentes et tamen laudantes. 3] Postea accesserunt aliqui eidem Ecclesiae adscripti, sed commorati in Regionibus ubi Reformati, qui ex usu ibi solenni, non specialem, ut fratres illorum alibi, sed modo communem Confessionem coram Clavigero suo ediderunt; hi dixerunt, quod scrutari se, evestigare et evulgare mala sua actualia et secreta2 cogitationis prorsus non potuerint, et quod sensiverint id ita repugnabile et terrificum, sicut velle transire fossam ad vallum, ubi stat miles armatus et clamat, ne accede. Ex his nunc patet, quod actualis Poenitentia facilis sit apud illos, qui aliquoties illam egerunt, sed summe refractaria illis qui non egerunt.
1 Prima editio: operantc
2 Prima editio: sereta

563. Notum est, quod Consuetudo faciat alteram naturam, et quod inde facile sit uni, quod alteri difficile, ita quoque explorare se, et explorata confiteri; quid facilius est mercenario, bajulo et colono, quam laborare brachiis a mane ad vesperam, cum vicissim honoratus et delicatus absque lassitudine et sudore idem non potest facere semissem1 horae. Facile est praecursori cum baculo et in mollibus calceis carpere viam millenaris2, quum3 assuefactus vehi curru, vix potest lente currere ab una platea in alteram. Omnis artifex assiduus operi suo facile et libenter id peragit, et abiens ab illo avet redire, cum alius ejusdem artificii gnarus, sed socors, vix tandem cogi ad illud potest: similiter omnis qui in aliqua functione aut in aliquo studio est. Quid pietatis studioso facilius est quam orare ad Deum, et quid impietati emancipato difficilius, et vicissim. Quis sacerdos prima vice concionans coram Rege, non timet, at postquam instauratus est, intrepide pergit. Quid facilius est homini Angelo quam elevare oculos ad Coelum, et homini diabolo dejicere oculos ad infernum, at si hic hypocrita fit, potest similiter suspicere ad Coelum, sed averso corde: finis propter quem, et inde habitus unumquemvis imbuit.
1 Prima editio: semissem
2 Nisi legeris milliaris cum Tafel et Worcester.
3 Prima editio: quam


564. Quod qui Poenitentiam nusquam egit, aut se non introspexit et scrutatus est, tandem non sciat quid malum damnabile, et quid bonum salutare.

1] Quoniam pauci in Christiano Reformato Orbe poenitentiam agunt, ideo adjectum est hoc, quod qui non se introspexit et scrutatus est, ille tandem non sciat quid malum damnabile, et quid bonum salutare; non enim ei Religio est, unde hoc sciat; malum enim, quod homo non videt, cognoscit et agnoscit, manet, et quod manet, radicatur plus et plus, usque dum obstruat interiora mentis ejus, ex quo homo fit primum naturalis, deinde sensualis, et demum corporeus, et hic et ille non scit aliquod malum damnabile, nec bonum salutare; fit sicut arbor super dura petra, quae inter foramina ejus spargit radices, et tandem, quia deficit1 humor marcescit. 2] Omnis homo rite educatus, est rationalis et moralis, sed ad rationalitatem sunt duae viae, una e Mundo, altera e Coelo: ille qui rationalis et moralis factus est e Mundo, et non etiam e Coelo, non rationalis et moralis est nisi ore et gestu, ac intus est bestia, imo fera, quia unum agit cum illis qui in Inferno sunt, ubi omnes tales sunt: at qui rationalis et moralis etiam est e Coelo, hic vere rationalis et moralis est, quia simul spiritu, ore et corpore; in his binis est spirituale intus sicut anima, quod actuat naturale, sensuale et corporeum, unum etiam agit cum illis qui in Coelo sunt: quare datur spiritualis rationalis et moralis homo, et quoque mere naturalis rationalis et moralis, et unus ab altero non internoscitur in Mundo, imprimis si hypocrisin exercitio imbuit, sed ab Angelis in Coelo internoscuntur tam probe, sicut columbae a bubonibus, et sicut oves a tigribus. 3] Mere naturalis homo potest mala et bona videre apud alios, et quoque redarguere illos, sed quia non semet introspexerat et scrutatus est, non videt aliquod malum apud se, et si aliquod ab alio detegitur, medio suo rationali obvelat illud, sicut serpens suum Caput pulvere, ac immergit se illi, sicut crabro2 se fimo. Hoc facit jucundum mali, quod circumfundit illum, sicut nimbus paludem, ac absorbet et suffocat radios lucis; jucundum infernale non aliud est; hoc inde exhalatur et influit in omnem hominem, sed in plantas pedum, tergum et occipitium ejus; sed si hoc recipitur Capite in frontispicio, ac corpore in pectore, homo ille inferno emancipatur; causa est, quia Cerebrum humanum dicatum est intellectui et ibi sapientiae, Cerebellum autem voluntati et ejus amori; inde est quod duo Cerebra sint. Sed illud jucundum infernale unice per Spirituale rationale et morale emendatur, reformatur et invertitur.
1 Prima editio: defieit
2 Prima editio: craber

565. 1] Sequitur nunc aliqua descriptio mere naturalis rationalis et moralis hominis, qui in se spectatus est sensualis, et si pergit, fit corporeus seu carneus: sed descriptio haec fiet in sciagraphia divisa in partes. Sensuale est ultimum vitae mentis hominis, adhaerens et cohaerens quinque sensibus corporis ejus. Is sensualis homo dicitur, qui omnia judicat ex sensibus corporis, et qui non credit, nisi quod oculis videre, et manibus tangere potest, haec dicens esse aliquid, reliqua rejiciens. Interiora mentis ejus, quae vident ex luce Coeli, clausa sunt, ut nihil veri, quod Coeli et Ecclesiae est, videat. Talis homo cogitat in extremis, et non interius ex aliqua luce spirituali, quia in crasso lumine naturali est: inde est, quod interius sit contra illa, quae Coeli et Ecclesiae sunt, tametsi exterius potest loqui pro illis, ardenter secundum spem dominationis et opulentiae per illa. Quod Docti et Eruditi, qui se confirmaverunt profunde in falsis, et plus qui contra vera Verbi, prae caeteris sensuales sint. 2] Quod sensuales homines ratiocinentur acriter et solerter, quia cogitatio illorum est prope loquelam, ut paene in illa, et sicut in labiis, et quia in loquela ex sola memoria ponunt omnem intelligentiam: tum quod dextre possint confirmare falsa, et quod post confirmationem credant illa vera esse: sed quod ex fallaciis sensuum ratiocinentur et confirment, a quibus captatur et persuadetur vulgus. Quod sensuales homines astuti et malitiosi sint prae reliquis. Quod avari, adulteri et dolosi, imprimis sensuales sint, tametsi coram Mundo apparent sicut ingeniosi. Quod interiora mentis eorum sint foeda et spurca; quod per illa communicent cum infernis: quod in Verbo dicantur mortui. Quod illi, qui in Infernis sunt, sensuales sint, et eo plus, quo profundius: quod sphaera spirituum infernalium, conjungat se cum sensuali hominis a tergo; et quod in luce Coeli occipitium eorum appareat excavatum. Quod illi qui ratiocinati sunt ex solis sensualibus, ab antiquis dicti fuerint serpentes Arboris scientiae. 3] Quod sensualia ultimo loco esse debeant, et non primo, et quod apud hominem sapientem et intelligentem ultimo loco sint, et subjecta interioribus, at quod apud hominem insipientem primo loco sint, et dominantia. Si sensualia ultimo loco sunt, quod per illa aperiatur via ad intellectum, ac elimentur vera per modum extractionis. Quod sensualia illa proxime exstent mundo, et admittant quae e Mundo alluunt, et quasi cribrent illa. Quod homo per sensualia communicet cum Mundo, et per rationalia cum Coelo. Quod sensualia subministrent illa, quae inserviunt interioribus mentis. Quod sint sensualia subministrantia1 parti intellectuali, et subministrantia parti voluntariae. Quod nisi cogitatio supra sensualia elevatur, homo parum sapiat: quod homo cum cogitatio ejus supra sensualia elevatur, in lumen clarius veniat, et tandem in lucem coelestem, et tunc percipiat talia quae defluunt e Coelo. Quod ultimum intellectus sit scientificum naturale, et quod ultimum voluntatis sit jucundum sensuale.
1 Prima editio: subministrrntia

566. 1] Homo quoad naturalem hominem est similis bestiae; adsciscit imaginem bestiae per vitam; quapropter circum tales in Mundo spirituali apparent bestiae omnis generis, quae sunt correspondentiae; nam naturale hominis in se spectatum est mere animale, sed quia spirituale illi superadditum est, potest fieri homo, et si non fit ex facultate quod possit, potest mentiri hominem, sed usque est bestia loquens; loquitur enim ex rationali naturali, sed cogitat ex mania spirituali, ac agit ex morali naturali, sed amat ex satyriasi1 spirituali, sunt actus ejus a rationali spirituali homine spectati vix aliud quam sicut saltus ejus qui ictus est a taratantula, et vocatur S. Viti2 seu Gui. 2] Quis non scit quod hypocrita possit loqui de Deo, latro de sinceritate, adulter de castitate, et sic porro; sed nisi foret homini dos claudendi et aperiendi januam inter cogitationes et loquelas, ac inter intentiones et actiones, et janitor ibi prudentia aut astutia, rueret ferocius omni fera in nefaria et crudelia; sed illa janua aperitur cuivis post mortem, et tunc apparet qualis fuit; verum tenetur in vinculo per poenas et custodias in Inferno. Quapropter, benevole Lector, introspecta te, et expiscare unum alterumve malum apud te, et averte illud ex Religione; si ex alio proposito aut fine, non illa aliter avertis, quam ut non appareant coram Mundo.
1 Prima editio: satyria si
2 Prima editio: Vitis

* * * * *


567. 1] His adjicientur sequentia MEMORABILIA: Primum hoc. Subito correptus sum morbo paene lethali; totum Caput ingravatum erat; immissus fuit fumus pestilentus ex Hierosolyma, quae vocatur Sodoma et Aegyptus, Apoc. XI:8; fui semimortuus cum saevo dolore, exspectavi extremum; ita jacui in meo lecto per tres dies et dimidium; spiritus meus talis factus est, et ex illo corpus meum: et tunc audivi circum me voces dicentium, en jacet in platea Urbis nostrae mortuus, qui praedicavit Poenitentiam in remissionem peccatorum, et solum Christum hominem: et interrogabant aliquos e Clero, num ille sepultura dignus sit; dixerunt quod non, jaceat ac spectetur; et abibant, redibant, subsannabant: ex veritate ita mihi contigit, cum explicabatur Caput XImum Apocalypseos. Auditae sunt tunc voces subsannantium graves, imprimis hae; quomodo potest Poenitentia agi absque fide; quomodo potest Christus homo adorari ut Deus; dum gratis salvamur absque ullo nostro merito, quid opus tunc nisi sola fide quod Deus Pater miserit Filium, qui damnationem Legis auferret, imputaret nobis meritum Ipsius, et sic coram Se justificaret nos, et absolveret nos praecone Sacerdote a peccatis, et tunc daret Spiritum sanctum, qui omne bonum in nobis operetur; annon haec sunt secundum Scripturam, et quoque secundum rationem; his Cohors adstans adplaudebat. 2] Audiebam haec, nec potui respondere, quia jacui paene mortuus: at post tres dies et dimidium Spiritus meus convaluit, et quoad illum exivi e platea in Urbem, et dixi iterum, Poenitentiam agite, et credite in Christum, et remittentur vobis peccata, et salvabimini, et si non, peribitis; annon Ipse Dominus praedicavit poenitentiam in remissionem peccatorum, ac ut crederent in Ipsum; annon mandavit Discipulis ut idem praedicarent; anne plenaria securitas vitae sequitur vestrae fidei dogma: sed dixerunt, quid garris; Filiusne satisfecit, Paterne id imputat; nos qui credidimus hoc, justificat; ducimur sic spiritu gratiae; quid tunc in nobis peccatum; quid tunc cum nobis mors; capis hoc Evangelium, praeco peccati et poenitentiae: sed tunc exivit vox e Coelo, dicens, quid fides impoenitentis nisi mortua; venit finis, venit finis super vos securos, in oculis vestris inculpatos, in fide vestra justificatos, Satanae; et subito tunc barathrum aperiebatur in medio Urbis, seque dilatavit, et domus super domum cecidit, et absorpti sunt, et mox e lata voragine ebullivit aqua, et inundavit vastitatem.
3] Quando ita demersi sunt, et visi inundati, desiderabam scire sortem illorum in profundo, et dictum est mihi e Coelo, videbis et audies; et tunc coram oculis meis disparatae sunt aquae, quibus inundati visi sunt, quia Aquae in Mundo spirituali sunt Correspondentiae, et inde apparent circum illos qui in falsis sunt; et tunc mihi visi in Fundo arenoso, ubi strues e lapidibus congestae, inter quas currebant, et lamentabantur quod ex magna sua Urbe conjecti essent, et vociferabantur et clamabant, cur hoc nobis; annon sumus per Fidem nostram mundi, puri, justi, sancti; annon sumus per Fidem nostram, mundati, purificati, justificati, sanctificati; et alii, annon sumus per fidem nostram tales facti, ut coram Deo Patre appareamus, videamur, reputemur, et coram Angelis declaremur mundi, puri, justi et sancti; sumusne reconciliati, propitiati, expiati, et sic exsoluti, abluti, et abstersi a peccatis; sublatane est a Christo damnatio Legis; cur itaque ut damnati huc conjecti sumus; audivimus ab audace praecone peccati in magna nostra Urbe, credite in Christum, et agite poenitentiam; annon credidimus in Christum, cum in Meritum Ipsius; et annon egimus poenitentiam, cum confessi sumus quod simus peccatores; cur itaque hoc nobis evenit. 4] Sed tunc audita est vox ad illos a latere, an scitis ullum peccatum in quo estis; an usquam exploravistis vos; an ideo fugistis aliquod malum ut peccatum contra Deum, et qui non fugit illud, est in illo; estne peccatum diabolus; quare estis de quibus Dominus dicit, Tunc incipietis dicere, edimus coram Te et bibimus, et in plateis nostris docuisti, sed dicet, dico vobis, non novi vos unde estis; discedite a Me omnes operarii iniquitatis, Luc. XIII:26,27, ut et de quibus Matth. VII:22,23;1 abite itaque, quisque in suum locum; videtis aperturas in Cavernas; intrate illuc, et dabitur ibi cuique vestrum suum opus ad faciendum, et tunc cibus ad mensuram operis; si non, usque fames urgebit vos ad intrandum.
5] Postea vox e Coelo facta est ad quosdam super terra, qui extra Urbem illam magnam fuerunt, de quibus etiam [Apoc.] Cap. XI:13, dicens alte, cavete vobis, cavete vobis a consociatione cum similibus; annon potestis intelligere, quod mala, quae vocantur peccata et iniquitates, immundum et impurum reddant hominem; quomodo potest homo ab illis mundari et purificari, quam per actualem poenitentiam, et per fidem in Dominum Jesum Christum: actualis poenitentia est, explorare se, cognoscere et agnoscere sua peccata, se reum facere, confiteri illa coram Domino, implorare opem et potentiam resistendi illis, et sic desistere ab illis, et novam vitam agere, et haec omnia sicut a vobis; facite ita semel aut bis in anno, quando acceditis ad Sanctam Communionem, et postea cum peccata, quorum reos vos fecistis, recurrunt, tunc vobiscum dicatis, non volumus illa, quia sunt peccata contra Deum; haec est Poenitentia actualis. 6] Quis non potest intelligere, quod qui non explorat et videt sua peccata, maneat in illis, omne enim malum a nativitate jucundum est, jucundum enim est, vindicare, scortari, defraudare, blasphemare, imprimis dominari ex amore sui, annon jucundum facit ut non videantur, et si forte dicitur quod peccata sint, annon ex jucundo illorum excusatis illa, imo per falsa confirmatis quod peccata non sint, et sic manetis in illis, et facitis illa postea plus quam prius, et hoc eousque, dum non scitis quid peccatum, imo num sit peccatum. Aliter fit cuivis, qui Poenitentiam actualiter egit; ille mala sua, quae cognovit et agnovit, vocat peccata, ac ideo incipit illa fugere et aversari2, et tandem jucundum illorum sentire injucundum; et quantum hoc fit, tantum videt et amat bona, et tandem sentit horum jucundum, quod est jucundum Angelorum Coeli; verbo, quantum quis rejicit diabolum ad tergum, tantum adoptatur a Domino, et ab Ipso docetur, ducitur, detinetur a malis, et tenetur in bonis; haec via est, et non alia ab Inferno ad Coelum. 7] Hoc mirabile est, quod quaedam insita renuentia, tergiversatio et aversatio pro Poenitentia actuali sit Reformatis, quae tanta est, ut non possint adigere semet ad explorandum se, et ad videndum sua peccata, et ad confitendum ea coram Deo; est sicut horror invadat illos dum id intendunt; quaesivi permultos in Mundo spirituali de eo, et dixerunt omnes, quod hoc sit supra vires illorum: cum audiverunt quod Pontificii usque hoc faciant, hoc est, quod explorent se, et palam confiteantur peccata sua coram Monacho, valde mirati sunt, et insuper quod Reformati non possint id facere in occulto coram Deo, tametsi id illis aeque injunctum est antequam ad Sacram Coenam accedunt; et quidam ibi inquisiverunt cur hoc, ac invenerunt quod sola Fides talem impoenitentiae statum et tale cor induxerit: et tunc datum est illis videre, quod illi ex Pontificiis, qui adorant Christum, et non invocant Sanctos, salventur.
8] Post haec auditum est sicut tonitru, et vox loquens e Coelo, dicens, miramur; dic ad Caetum Reformatorum, credite in Christum, et agite Poenitentiam, et salvabimini: et dixi, et insuper; estne BAPTISMUS Sacramentum Poenitentiae, et inde Introductio in Ecclesiam; quid aliud Patrini pro Baptizando spondent, quam ut abdicet diabolum et ejus opera. Estne SACRA COENA Sacramentum poenitentiae, et inde Introductio in Coelum; diciturne ad Communicantes, ut omnino ante accessionem poenitentiam agant. Estne CATECHISMUS Doctrina Universalis Ecclesiae Christianae3 docens poenitentiam; diciturne ibi in sex Praeceptis Secundae Tabulae, hoc et illud Malum non facies, et non dicitur, hoc et illud Bonum facies: inde potestis scire, quod quantum quis Malum abdicat et aversatur, tantum Bonum affectet et amet, et quod prius non sciat quid Bonum, imo nec quid Malum.
1 Prima editio: 23.
2 Prima editio: eversari
3 Prima editio: Chistianae

568. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Quis pius et sapiens non vult scire sortem vitae suae post mortem, quare manifestabo communia ut sciat. Omnis homo post mortem, cum sentit quod adhuc vivat, et quod in alio Mundo sit, ac audit quod supra illum sit Coelum ubi aeterna gaudia, et infra illum sit Infernum, ubi aeterni dolores, primum remittitur in externa sua in quibus fuit in Mundo priori, et tunc credit quod certe in Coelum venturus sit, ac loquitur intelligenter et agit prudenter; et dicunt aliqui, moraliter viximus, honesta sectavimus, ex proposito non fecimus malum; et alii dicunt, frequentavimus templa, missas auscultavimus, sancta sculptilia osculati sumus, super genubus fudimus preces; et quidam dicunt, pauperibus dedimus, opitulati sumus egenis, libros pietatis legimus, et quoque Verbum, praeter plura similia; 2] at postquam haec dixerunt, adstant Angeli, et dicunt, illa omnia quae memoravistis, fecistis in Externis, sed nescitis adhuc, quales estis in Internis; nunc estis Spiritus in Corpore substantiali, ac Spiritus est Internus vester homo; est hic in vobis qui cogitat quod vult, et vult quod amat, et hoc est jucundum vitae ejus; omnis homo ab infantia inchoat vitam ab Externis, ac discit moraliter agere, ac intelligenter loqui, et cum ideam Coeli et beatitudinis ibi coepit, inchoat orare, frequentare templa, et solennia cultus obire, et usque mala, dum e suo fonte nativo scaturiunt, in sinu mentis suae recondere, et quoque ingeniose circumvelare ratiociniis ex fallaciis, usque adeo ut ipse non sciat quod malum sit malum; et tunc mala quia circumvelata sunt et contecta sicut pulvere, non amplius cogitat de illis, cavendo solum ne appareant coram Mundo; ita modo studet vitae morali in externis, et sic fit homo duplex; fit ovis in externis, et lupus in internis; et sicut pyxis aurea in qua intus est venenum; et fit sicut foede respirans aromaticum in ore tenens ne ab adstantibus sentiatur; et fit sicut pellis muris quae balsamice olet. 3] Dixistis, quod moraliter vixeritis, et quod studia pietatis sectaveritis, sed quaero, num usquam exploravistis Internum vestrum hominem et percepistis aliquas concupiscentias vindicandi usque ad necem, libidinandi usque ad adulterium, defraudandi usque ad furtum, mentiendi usque ad falsum1 testimonium; in quatuor Decalogi Praeceptis dicitur illa non facies, et in duobus ultimis dicitur illa non concupisces; num creditis quod Internus vester homo in his similis fuerit Externo vestro; si hoc creditis, forte fallimini. 4] Sed ad haec responderunt, quid Internus homo; estne hic et Externus unus idem; audivimus a Ministris nostris, quod Internus homo non aliud sit quam Fides, et quod pietas oris et moralitas vitae signum ejus sit, quia operatio ejus; ad quae responderunt Angeli, Fides salvifica est in Interno homine, pariter Charitas, et inde est Fidelitas et Moralitas Christiana in Externo homine, at si concupiscentiae supradictae in Interno homine, ita in voluntate et inde in cogitatione manent, proinde si interius amatis illas, et tamen aliter in externis agitis et loquimini, tunc apud vos malum est supra bonum, et bonum est infra malum, quapropter utcunque sicut ex intellectu loquimini, et ex amore agitis, interius est malum, et hoc ita circumvelatum; et tunc estis sicut Fingae astutae, quae fingunt actus similes humanis, sed cor eorum longe abest. 5] Sed qualis Internus vester homo est, de quo nihil scitis, quia non exploravistis vos, et post explorationem non poenitentiam egistis, post tempus visuri estis, quando exuemini Externo homine, ac intromittemini in Internum, et cum hoc fit, non amplius agnoscemini a consociis vestris, nec a vobis ipsis; vidi morales malos tunc sicut feras, intuentes proximum truculentis oculis, flagrantes odio internecino2, et blasphemantes Deum, quem in Externo homine adoraverunt: his auditis recesserunt, et Angeli tunc dicebant, videbitis sortem vitae vestrae posthac, nam brevi auferetur vobis Externus homo, ac intrabitis in Internum, qui nunc est Spiritus vester.
1 usque ad falsum ubi in prima editione usque falsum
2 Prima editio: internecimo

569. 1] TERTIUM MEMORABILE. Omnis Amor apud hominem exspirat jucundum, per quod se facit sentiri, et exspirat id proxime in spiritum, et inde in corpus, et jucundum amoris ejus una cum amaeno cogitationis facit vitam ejus: illa jucunda et amaena non sentiuntur nisi obscure1 ab homine, quamdiu vivit in Corpore naturali, quia hoc Corpus absorbet et hebetat illa, at post mortem, cum Corpus materiale ablatum est, et sic operimentum seu indumentum spiritus remotum, tunc jucunda amoris et amaena cogitationis ejus plene sentiuntur et percipiuntur, et quod mirabile, quandoque sicut odores; inde est, quod omnes in Mundo Spirituali consocientur secundum amores suos, in Coelo secundum suos, in Inferno secundum suos; 2] odores, in quos vertuntur jucunda amorum in Coelo, sentiuntur omnes sicut tales fragrantiae, suaveolentiae, amaenae spirationes, et delitiosae perceptiones, quales sentiuntur in hortis, floretis, agris et sylvis in matutis, tempore veris; odores autem in quos vertuntur jucunda amorum illorum, qui in Inferno sunt, sentiuntur ut nidores, foetores, et putores, quales e latrinis, cadaveribus, et stagnis quisquiliis et sterquilineis oppletis; et quod mirabile, diaboli et satanae ibi sentiunt illa ut balsama, aromata et thura, quae nares et corda illorum refocillant. In Mundo naturali datum etiam est bestiis, avibus et vermibus consociari secundum odores, sed non hominibus tunc, priusquam deposuerint corpora ut exuvias. 3] Inde est, quod Coelum distinctissime ordinatum sit secundum omnes varietates amoris boni, ac Infernum ex opposito secundum omnes varietates amoris mali; propter hanc oppositionem est, quod inter Coelum et Infernum sit Hiatus, qui transiri non potest; illi enim qui in Coelo sunt non sustinent aliquem odorem Inferni, excitat enim nauseam et vomitum, et minatur deliquium, si attrahunt; simile fit illis qui in Inferno sunt, si meditullium istius Hiatus transscendunt. 4] Quondam vidi aliquem diabolum apparentem e longinquo ut Pardum, qui ante aliquot dies inter Angelos ultimi Coeli visus est, et calluit artem se Angelum lucis facere, transeuntem Meditullium, et stantem inter binas oleas, et non sentientem aliquem odorem vitae suae infestum; causa erat, quia Angeli non aderant; at vero ut primum aderant, convulsionibus actus est, ac decidit quoad omnes artus contractus, et tunc visus est sicut magnus Serpens se contorquens in volvulos, et tandem se per Hiatum devolvens, et exceptus a suis, et deportatus in Cavernam, ubi a graveolente odore sui Jucundi revixit. 5] Quondam etiam vidi quendam Satanam punitum a suis; quaesivi causam, et dicebatur, quod ille obturatis naribus accesserit ad illos qui in odore Coeli erant, et quod redierit, et odorem illum super vestibus suis secum tulerit. Aliquoties contigit, quod ex Caverna aliqua Inferni aperta putor sicut cadaveris strinxerit nares meas, et civerit vomitum. Ex his constare potest, unde est, quod in Verbo Olfactus significet perceptionem, nam dicitur saepius, quod Jehovah ex Holocaustis odoratus sit odorem gratum; tum quod Oleum unctionis, et quod Thura parata sint ex fragrantibus: et vicissim, quod mandatum sit filiis Israelis, ut immunda e castris eorum exportarentur extra castra, et quod excrementa alvi defoderent et contegerent, Deutr. XXIII:13, 14;2 causa erat, quia Castra Israelis repraesentabant Coelum, ac Desertum extra castra repraesentabat Infernum.
1 Prima editio: oscure
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 23:12,13 apud Biblia Anglica. Prima editio: XXIII:14,15;

570. 1] QUARTUM MEMORABILE. Quondam loquutus sum cum Spiritu novitio, qui dum fuit in Mundo, de Coelo et Inferno multum meditatus est; per Spiritus novitios intelliguntur homines noviter defuncti, qui quia tunc sunt homines spirituales, vocantur Spiritus. Ille, ut primum intravit in Mundum spiritualem, coepit de Coelo et Inferno similiter meditari, et sibi visus, cum de Coelo, in laetitia, et cum de Inferno in tristitia. Ille cum animadvertit se in Mundo spirituali esse, statim quaesivit, ubi Coelum et ubi Infernum, tum quid et quale unum et alterum; et responderunt, Coelum est supra Caput tuum, et Infernum est infra pedes tuos, nunc enim es in Mundo spirituum, qui est medius inter Coelum et Infernum; sed quid et quale Coelum et quid et quale Infernum est, non possumus paucis describere: et tunc quia flagrabat desiderio cognoscendi, projecit se super genua, et oravit devote ad Deum, ut instrueretur: et ecce apparuit Angelus ad dextram ejus et elevavit illum, et dixit, supplicavisti ut instruereris de Coelo et Inferno; INQUIRE ET DISCE QUID JUCUNDUM ET COGNOSCES, et Angelus his dictis sublatus est: 2] tunc Spiritus novitius secum dixit, quid hoc, Inquire et disce quid Jucundum, et cognosces quid et quale Coelum et Infernum est: mox e loco illo abiens circumvagatus est, et obvios alloquutus dixit, dicite quaeso, si placet, quid Jucundum; et dicebant aliqui, quae qualis haec quaestio; quis non scit quid Jucundum; estne gaudium et laetitia; quare jucundum est jucundum, unum sicut alterum, non scimus discrimen; alii dicebant, quod Jucundum esset risus mentis, dum enim mens ridet, est facies hilaris, loquela jocularis, gestus ludens, et totus homo in jucundo; aliqui autem dicebant, Jucundum nihil aliud est, quam epulari et edere lautitias, ac bibere et generoso vino inebriari, et tunc confabulari de rebus variis, imprimis de ludis Veneris et Cupidinis: 3] his auditis, Spiritus novitius indignatus secum dixit, haec Responsa sunt rusticalia et non civilia; haec Jucunda non sunt Coelum nec Infernum; utinam conveniam Sapientes, et abivit ab illis et quaesivit ubi sapientes; et tunc visus est a quodam Spiritu angelico, qui dixit, percipio quod accensus sis desiderio sciendi id quod est universale Coeli, et Universale Inferni, et quia hoc est JUCUNDUM, deducam te super Collem, ubi quotidie conveniunt illi, qui rimantur Effectus, et illi qui investigant Causas, et illi qui explorant Fines; illi ibi qui rimantur Effectus vocantur Spiritus scientiarum, et abstracte Scientiae, et illi qui investigant Causas, vocantur Spiritus intelligentiae, et abstracte Intelligentiae; et illi qui explorant Fines, vocantur Spiritus Sapientiae, abstracte Sapientiae; directe supra illos in Coelo sunt Angeli, qui ex finibus vident causas, et ex causis effectus; ex his Angelis est tribus illis Caetibus illustratio. 4] Ille tunc Spiritum novitium prehendens manu duxit super Collem, et ad Caetum, qui erat ex illis, qui explorant Fines et vocantur Sapientiae; his dixit, ignoscite quod ad vos ascenderim; causa est, quia a pueritia mea meditatus sum de Coelo et Inferno, et in hunc Mundum nuper veni, et quidam mihi tunc associati dixerunt, quod hic Coelum sit supra caput meum, ac Infernum sub pedibus meis, sed non dixerunt quid et quale unum et alterum, quare ex constante cogitatione de illis anxius factus oravi ad Deum, et tunc adstitit Angelus, et dixit, INQUIRE ET DISCE QUID JUCUNDUM ET COGNOSCES; inquisivi, sed adhuc in vanum; peto itaque, ut si libet, doceatis me quid Jucundum: 5] ad haec Sapientiae respondebant, Jucundum est omne vitae omnibus in Coelo, et omne vitae omnibus in Inferno; illis qui in Coelo sunt, est Jucundum boni et veri, illis autem qui in Inferno sunt, est Jucundum mali et falsi; omne enim Jucundum est amoris, et Amor est Esse vitae hominis, quare sicut homo est homo secundum quale sui Amoris, ita est homo secundum quale sui Jucundi; activitas amoris facit sensum jucundi; activitas ejus in Coelo est cum sapientia, et activitas ejus in Inferno est cum insania, utraque in suis Subjectis sistit Jucundum; sunt autem Coeli et Inferni in oppositis Jucundis; Coeli in Amore boni et inde Jucundo benefaciendi, Inferni autem in amore mali, et inde in Jucundo malefaciendi; si itaque cognoscis quid Jucundum, cognosces quid et quale est Coelum et Infernum. 6] Sed inquire et disce adhuc quid Jucundum ab illis, qui investigant causas, et vocantur Intelligentiae; sunt abhinc ad dextrum;1 et abivit, et accessit, et dixit causam adventus, et petiit, ut instruerent quid Jucundum, et hi gavisi ab interrogatione dixerunt, verum est, quod qui cognoscit Jucundum, cognoscat quid et quale est Coelum et Infernum; Voluntas, ex qua homo est homo, ne quidem punctulum fertur, nisi a Jucundo, nam Voluntas in se spectata, non est nisi quam affectio alicujus amoris, ita jucundi, est enim aliquod volupe et inde placitum, quod facit velle; et quia Voluntas agit Intellectum ad cogitandum, non datur minimum cogitationis, nisi ab influo voluntatis jucundo; quod ita sit est causa, quia Dominus per influxum a se actuat omnia animae, et omnia mentis apud Angelos, spiritus et homines, et actuat per influxum amoris et sapientiae, et hic influxus2 est ipsa activitas, ex qua omne jucundum est, quod in origine sua vocatur beatum, faustum et felix, et in derivatione jucundum, amaenum3, et volupe, et in universali sensu Bonum: sed Spiritus Inferni invertunt apud se omnia, ita Bonum in Malum, et Verum in Falsum, permanente jugiter Jucundo, nam absque permanentia Jucundi non foret illis Voluntas, nec Sensatio, ita non vita; ex his patet, quid et quale, et unde Jucundum Inferni, tum quid, quale, et unde Jucundum Coeli est. 7] His auditis, deductus est ad Tertium Caetum, ubi erant qui rimantur Effectus, et vocantur Scientiae, et hi dicebant, descende in Terram inferiorem, et ascende in Terram superiorem, in his percepturus et sentiturus es Jucunditates et Coeli et Inferni. Sed ecce tunc ad distantiam ab illis hiabat terra, et per hiatum ascendebant tres Diaboli, apparentes igniti ex jucundo amoris illorum, et quia Angeli consociati cum novitio Spiritu percipiebant, quod illi Tres ex Proviso ex Inferno ascenderint, clamabant ad diabolos, ne accedite proprius, sed e loco ubi estis, narrate aliquid de Jucundis vestris; et respondebant, scitote quod unusquisque, sive bonus sive malus dicatur, in suo Jucundo sit; Bonus ita dictus in suo, et Malus ita dictus in suo; et quaesiverunt, quid vestrum Jucundum; dicebant, quod esset Jucundum scortandi, vindicandi, defraudandi, blasphemandi; et iterum quaesiverunt, qualia sunt vobis Jucunda illa; dicebant quod sentiantur ab aliis sicut foetores ex stercoribus, et sicut putores ex cadaveribus, et sicut nidores ex urinis stagnatis; et quaesiverunt, sunt illa vobis jucunda; dicebant, sunt jucundissima, et dixerunt, tunc estis sicut immundae bestiae, quae in illis degunt; et responderunt, si simus sumus, sed talia sunt deliciae narium nostrarum; et quaesiverunt, quid plura; dicebant, quod cuivis liceat in suo Jucundo esse, etiam immundissimo, ut illud vocant, modo non infestet bonos Spiritus et Angelos; sed quia ex Jucundo nostro non potuimus aliter, quam illos infestare, conjecti sumus in Ergastula, ubi dura patimur; inhibitio et retractio Jucundorum nostrorum ibi, est quod vocatur cruciatus Inferni, est quoque interior dolor; et quaesiverunt, cur infestavistis bonos; dicebant quod non potuerint aliter; est sicut furor nos invadat, dum videmus aliquem Angelum, et sentimus sphaeram Divinam Domini circum illum; ad quod diximus, tunc estis etiam sicut ferae: et mox cum viderunt novitium Spiritum cum Angelis, supervenit diabolos furor, qui apparuit sicut Ignis odii, quare ne damnum inferrent, in Infernum rejecti sunt. Post haec apparebant Angeli qui ex finibus videbant Causas, et per Causas effectus, qui in Coelo supra tres illos Caetus erant, et hi visi sunt in candida luce, quae per spirales flexus se devolvens, secum tulit rotundum Sertum ex floribus, et posuit super Caput novitii Spiritus, et tunc ad illum facta est vox inde, haec Laurea tibi datur propter causam, quia a pueritia meditatus es de Coelo et Inferno.
1 Prima editio: dextrum (absque interpunctione)
2 Prima editio: imfluxus
3 Prima editio: aemaenum

571. CAPUT DECIMUM

DE

REFORMATIONE ET REGENERATIONE.

1] Postquam de Poenitentia actum est, sequitur in suo ordine de Reformatione et Regeneratione, quia hae Poenitentiam sequuntur, et per Poenitentiam promovent gradus. Sunt duo Status, quos homo ingressurus et subiturus est, dum a Naturali fit Spiritualis; Primus Status vocatur REFORMATIO, et Alter REGENERATIO; homo in Primo statu a Naturali suo spectat ad Spiritualem, et hunc desiderat; in altero statu fit Spiritualis naturalis; Primus status formatur per vera quae erunt fidei, per quae spectat ad Charitatem; Alter status formatur per bona charitatis, et ab his intrat in vera fidei; seu quod idem est, Primus status est cogitationis ex intellectu, Alter autem est Amoris ex Voluntate; quando hic status inchoat et progreditur, fit mutatio in Mente, nam fit versura, quia tunc Amor voluntatis influit in Intellectum, ac agit et ducit illum ad cogitandum concorditer et congrue suo amori; quare quantum tunc Bonum amoris primas partes agit, et vera fidei secundas, tantum est homo spiritualis, et est nova Creatura, et tunc ex Charitate agit, et ex fide loquitur, et sentit bonum charitatis, et percipit verum fidei, et est tunc in Domino, inque Pace, et sic Regeneratus. 2] Homo, qui in Mundo Primum statum inchoavit, ille post mortem potest introduci in Alterum, at qui non in Primum statum in Mundo intravit, ille post mortem non potest in Alterum introduci, ita non regenerari. Duo hi Status comparari possunt cum progressione Lucis et Caloris in diebus tempore veris, Primus cum diluculo seu gallinaceo, Alter cum mane et aurora, et progressio hujus status cum progressione diei ad meridiem, et sic in Lucem et Calorem. Comparari etiam potest cum Messe, quae primum est herba, deinde crescit in aristas et spicas, et postea in his fit frumentum. Tum etiam cum Arbore, quae primum ex semine e terra excrescit, postea fit caulis, e quo exeunt rami, et hi exornantur foliis, et dein efflorescit, et ex intimo florum initiat fructus, qui sicut maturescunt, nova semina, sicut novas proles, producunt. Status primus, qui est Reformationis, etiam comparari potest cum Statu bombycis, quando extrahit ex se et evolvit stamina serici, et post industrium suum laborem evolat in aerem, et se, non ut prius ex foliis, sed ex succis in floribus, nutrit.

572. Quod homo nisi denuo generatur, et sicut e novo creatur, non possit ingredi in Regnum Dei.

Quod homo nisi denuo generatur, non possit ingredi in regnum Dei, est Doctrina Domini apud Johannem, ubi haec, “Jesus dixit Nicodemo, amen, amen, dico tibi, nisi quis generetur denuo, non potest videre regnum Dei:” et iterum, “amen, amen, dico tibi, nisi quis generatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest ingredi in Regnum Dei; quod natum est ex carne, Caro est, et quod generatum est ex spiritu, Spiritus est,” Cap. III:3,5,6, per Regnum Dei intelligitur et Coelum et Ecclesia, nam Regnum Dei in terris est Ecclesia, similiter alibi ubi nominatur regnum Dei, ut Matth. XI:12 1, Cap. XII:28, Cap. XXI:43, Luc. IV:43, Cap. VI:20, Cap. VIII:1,10, Cap. IX:11,60,62, Cap. XVII:21, et alibi: generari per aquam et spiritum, significat per vera Fidei, et per vitam secundum illa; quod aqua significet vera, videatur in Apocalypsi Revelata, n. 50, 614, 615, 685, 932: quod spiritus significet vitam secundum Divina vera, patet a Domini verbis apud Johannem Cap.2 VI:63: per amen, amen, significatur, quod sit veritas, et quia Dominus fuit ipsa veritas, ideo toties id dixit; Ipse vocatur etiam Amen, Apoc. Cap. III:14. Regenerati in Verbo vocantur Filii Dei, et Nati a Deo; ac Regeneratio describitur per novum cor et novum spiritum.
1 Prima editio: 11
2 Prima editio: Cap:

573. Quoniam creari etiam significat regenerari, ideo dicitur qui denuo generatur et sicut e novo creatur; quod creari id in Verbo significet, constat ex his locis, “Cor mundum CREA mihi Deus, et spiritum1 firmum innova in medio mei, Psalm. LI:12.2 Aperis manum, saturantur bono, emittis spiritum, CREANTUR3, Psalm. CIV:28,30. Populus, qui CREABITUR4, laudabit Jah, Psalm. CII:19.5 Ecce Ego CREATURUS6 sum Hierosolymam exultationem, Esaj. LXV:18. Sic dixit Jehovah, CREATOR7 tuus Jacob, Formator tuus Israel, redemi te; omnem vocatum a nomine meo, in gloriam meam Creavi eum, Esaj. XLIII:1,7. Ut videant, cognoscant, attendant et intelligant, quod Sanctus Israelis CREAVERIT8 hoc,” Esaj. XLI:20 9; praeter alibi, et ubi Dominus vocatur Creator, Formator et Factor. Inde patefit, quid intelligitur per haec Domini ad discipulos, “Euntes in Mundum Universum, praedicate Evangelium omni Creaturae,” Marc. XVI:15; per Creaturas10 intelliguntur omnes qui regenerari possunt, paritur Apoc. III:14, II Cor. V:17.11
1 Prima editio: spriritum
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:10 apud Biblia Anglica
3 Prima editio: Creantur (cum italicis)
4 Prima editio: Creabitur (cum italicis)
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 102:18 apud Biblia Anglica
6 Prima editio: Creaturus (cum italicis)
7 Prima editio: Creator (cum italicis)
8 Prima editio: Creaverit (cum italicis)
9 Prima editio: 19
10 Prima editio: Craaturas
11 Prima editio: V: 16. 17.

574. 1 1] Quod homo regenerandus sit, patet ex omni ratione; nascitur enim in mala omnis generis a parentibus, et haec insident naturali ejus homini, qui ex se e diametro est contra spiritualem hominem; et tamen natus est ad Coelum, et ad Coelum non venit, nisi spiritualis fiat, quod unice fit per regenerationem: inde necessario sequitur, quod naturalis homo cum suis concupiscentiis sit domandus, subjugandus, et invertendus, et quod alioquin nullo passu appropinquare ad Coelum possit, sed plus et plus se in infernum demittat: quis hoc non videt, qui credit quod in mala omnis generis natus sit, et qui agnoscit quod bonum et malum sint, et quod unum sit contra alterum; et si credit vitam post mortem, ac infernum et coelum, quod mala faciant infernum, et bona Coelum. Naturalis homo in se spectatus quoad naturam suam ne hilum differt a natura bestiarum, est similiter ferus, sed talis est quoad voluntatem; at differt a bestiis quoad intellectum; hic potest elevari supra concupiscentias voluntatis, et non modo videre illas, sed etiam moderari illas; inde est, quod homo possit ex intellectu cogitare, et ex cogitatione loqui, quae bestiae nequeunt. 2] Qualis homo est a nativitate, et qualis foret si non regeneraretur, videri potest ab omnis generis belluis, quod foret tigris, panthera, pardus, porcus sylvestris, scorpius, taratantula, vipera, crocodilus, etc; quare nisi per regenerationem transformaretur in ovem, quid aliud esset quam diabolus inter diabolos in inferno: annon tunc, si non leges regni coercerent tales, a ferocitatibus connatis, irrueret unus in alterum, et se mutuo trucidarent2, aut usque ad femoralia despoliarent. Quot ex humano genere sunt, qui non nati sunt satyri et priapi, aut quadrupedes lacerti, et quis non ex his et illis, nisi regeneretur, fit simia; moralitas externa, quae addiscitur causa operiendi interna sua, hoc facit.
1 Prima editio: 474
2 Prima editio: tracidarent

575. Qualis homo non regeneratus est, ulterius describi potest per comparationes et similitudines has, apud Esajam, “1Possidebunt illum platea et anataria, et noctua, ac corvus, ibi habitabunt; extendet super illum lineam inanitatis, et perpendicula vastitatis; unde ascendent palatia2 ejus spina, carduus et sentis in munitionibus ejus, et fit habitaculum draconum; atrium filiabus noctuae3: occurrentque ziim cum ijim, et satyrus socio suo obviabit, imo quiescet ibi lilith; ibi nidificabit merula, et ponet, et colliget, et excludet in umbra ejus, imo ibi congregabuntur milvi, unus cum socio suo;” Cap. XXXIV:11,13,14,15.
1 In prima editione hic textus totus signis citationis inclusus est.
2 Prima editio: altaria
3 Prima editio: noctiae


576. Quod nova Generatio seu Creatio fiat a Solo Domino per Charitatem et Fidem, ut duo Media, cooperante homine.

1] Quod Regeneratio fiat a Domino per Charitatem et Fidem, sequitur ex demonstratis in Capp. de Charitate et de Fide, et in specie ab hoc ibi, Quod Dominus, Charitas et Fides unum faciant, sicut vita, voluntas et intellectus, et quod si dividuntur, unumquodvis ex illis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem. Haec duo, Charitas et Fides, vocantur media, quia conjungunt hominem cum Domino, et faciunt quod charitas sit charitas, et quod fides sit fides, et hoc fieri non potest, nisi homo etiam partem habeat in Regeneratione, quare dicitur cooperante homine. In Transactionibus, quae praecedunt1, aliquoties de cooperatione hominis cum Domino, actum est; sed quia Mens humana talis est, ut non aliter percipiat id, quam quod homo ex suamet potentia id efficiat, quare id iterum illustrabitur. 2] In omni motu, et inde in omni actione, est activum et passivum; hoc est, quod agens agat, ac patiens agat ex agente, inde ex utroque fit una actio; comparative sicut mola a rota, currus ab equo, motus a conatu, effectus a causa, vis mortua a viva, in genere, sicut instrumentale a principali; quod haec duo simul faciant unam actionem, quisque novit: quoad Charitatem et Fidem, Dominus agit, et homo agit ex Domino, est enim activum Domini in passivo hominis; quare potentia bene agendi est a Domino, ac inde voluntas agendi est sicut hominis, quia est in libero arbitrio, ex quo potest una agere cum Domino, et sic se conjungere, et potest ex potentia inferni, quae est extra, agere, et sic se separare. Actio hominis concors cum actione Domini est quae hic intelligitur per Cooperationem; ut hoc evidentius percipiatur, illustrabitur adhuc per comparationes infra.
1 Prima editio: ptaecedunt

577. 1] Ex his sequitur etiam hoc, quod Dominus continue sit in actu regenerandi hominem, quia continue est in actu salvandi illum, et nullus salvari potest, nisi regeneretur, secundum ipsa Domini verba apud Johannem,1 Quod qui non generatur denuo, non possit videre regnum Dei, Cap. III: 3,5,6: est itaque Regeneratio medium salvationis, ac Charitas et Fides sunt media regenerationis. Quod Regeneratio sequatur fidem hodiernae Ecclesiae, quae est absque cooperatione hominis, est vanitas vanitatum. 2] Actio et cooperatio qualis descripta est, videri potest in omni re, quae in aliqua activitate et mobilitate est: talis actio et cooperatio est cordis et omnis ejus arteriae; Cor agit et Arteria ex suis involucris aut tunicis cooperatur, inde circulatio: simile est cum Pulmone; aer ex incumbentia secundum altitudinem suae athmosphaerae agit, et costae cum pulmone primum cooperantur, et mox postea pulmo cum costis; inde respiratio omnis membranae in corpore; ita meninges cerebri, pleura, peritonaeum, diaphragma, et reliquae, quae viscera tegunt, et quae intus componunt, agunt et aguntur, et sic cooperantur, sunt enim elasticae, inde existentia et subsistentia; simile est in omni fibra et nervo, inque omni musculo, imo in cartilagine; quod in singulis illis sit actio et cooperatio, notum est. 3] Talis cooperatio est quoque in omni sensu, nam sensoria sicut motoria corporis, ex fibris, membranis et musculis consistunt, sed cujusvis cooperationem describere, supervacaneum est; scitur enim quod lux agat in oculum, sonus in aurem, odor in narem, et sapor in linguam, et quod organa illis se adaptent, unde sensatio: quis non inde potest percipere, quod nisi talis actio et cooperatio cum influa vita in spirituali organismo Cerebri foret, non posset existere cogitatio et voluntas; vita enim a Domino in organismum illum influit, qui quia cooperatur, percipitur id quod cogitatur, similiter id quod ibi expenditur, concluditur, et in actum determinatur; si sola vita ageret, et non homo cooperaretur sicut ex se, non posset plus cogitare quam truncus, aut quam templum, cum concionatur Minister; hic quidem ex repercussione soni e valvis ejus potest sentire sicut echo, sed nihil sermonis: talis foret homo nisi cooperaretur cum Domino quoad charitatem et fidem.
1 Prima editio: Johannem;

578. Illustrari per comparationes etiam potest, qualis homo foret, si non cooperaretur cum Domino; foret dum percipit et sentit aliquid spirituale Coeli et Ecclesiae, sicut antipathicum aut discors quid influeret, et sicut putidum in nasum, dissonum in aurem, monstrosum in oculum, ac tetrum in linguam; si jucundum charitatis et amaenum fidei, influerent in spiritualem organismum mentis illorum, qui in jucundo mali et falsi sunt, hi si jucunda et amaena illa intruderentur, angerentur et cruciarentur, et tandem caderent in deliquium; organismus ille quia ex perpetuis helicibus consistit, hic apud tales se involveret1 in spiras, et torqueretur sicut serpens super acervo formicarum. Quod ita sit, ex multa experientia in Mundo spirituali mihi testatum factum est.
1 Prima editio: evolvcret


579. Quod omnes, quia omnes redempti sunt, regenerari possint, quisque secundum suum statum.

1] Ut haec intelligantur, praemittendum est aliquid de Redemptione; Dominus in mundum venit, principaliter propter haec duo, ut removeret infernum ab angelo et ab homine, ac ut glorificaret Humanum suum, nam ante adventum Domini, infernum succrevit, usque ut infestaret angelos coeli, ut et per interpositionem inter coelum et mundum interciperet communicationem Domini cum hominibus telluris, ex quo non potuit aliquod Divinum Verum et Bonum a Domino ad homines pertransire: inde totalis Damnatio imminuit universo Generi humano, et quoque nec Angeli coeli in integritate sua potuerunt diu subsistere. 2] Ut itaque submoveretur infernum, et sic imminens illa damnatio tolleretur, Dominus in Mundum venit, et removit infernum, et subjugavit illud, et sic aperuit Coelum, ut postea posset praesens esse apud homines telluris, et salvare illos, qui secundum praecepta Ipsius viverent, consequenter illos regenerare et salvare, nam salvantur qui regenerantur: ita intelligitur hoc, quod omnes, quia omnes redempti sunt, regenerari possint, et quia regeneratio et salvatio unum faciunt, quod omnes possint salvari: hoc itaque, quod Ecclesia docet, quod absque adventu Domini nemo potuerit salvari, ita intelligendum est, quod nemo absque adventu Domini regenerari potuerit. 3] Quod alterum finem, propter quem Dominus in mundum venit, attinet, qui est, ut glorificaret Humanum suum, fuit, quia sic factus est Redemptor, Regenerator et Salvator in aeternum; nam non credendum est, quod per Redemptionem semel factam in Mundo, omnes post illam redempti sint, sed quod perenniter redimat illos, qui in Ipsum credunt, et verba Ipsius faciunt. Sed plura de his videantur1 in Capite de Redemptione.
1 Prima editio: vidcantur

580. 1] Quod quisque secundum suum statum regenerari possit, est quia aliter simplices quam docti, aliter qui in diversis studiis sunt, et quoque in diversis officiis, aliter qui in scrutiniis de Verbi externis, et de ejus internis, aliter qui a parentibus in bono naturali sunt, quam qui in malo, aliter qui ab infantia in Mundi vanitates se intulerunt, et aliter qui citius aut serius1 ab illis se removerunt; verbo, aliter qui externam Domini Ecclesiam constituunt, et aliter qui internam; est haec varietas infinita, sicut est facierum et animorum; sed usque unusquisque secundum suum statum regenerari et salvari potest. 2] Quod ita sit, constare potest ex Coelis, in quos omnes regenerati veniunt, quod sint tres, Supremus, Medius, et Ultimus, et in Supremum veniunt illi, qui per regenerationem recipiunt amorem in Dominum, in Medium qui amorem erga proximum, in Ultimum, qui modo operantur Charitatem externam, et simul agnoscunt Dominum pro Deo Redemptore et Salvatore. Omnes hi salvati sunt, sed diversimode. 3] Quod omnes possint regenerari et sic salvari, est quia Dominus cum Divino suo Bono et Vero est praesens apud omnem hominem, inde est vita cujusvis, et inde est facultas intelligendi et volendi, et his Liberum2 arbitrium in spiritualibus; haec nulli homini desunt; et quoque data sunt media, Christianis in Verbo, et Gentilibus in cujusvis religione, quae docet quod Deus sit, et praecepta de bono et malo. Ex his sequitur hoc, quod quisque possit salvari; consequenter quod Dominus non in culpa sit, sed homo si non salvatur, et homo in culpa, quod non cooperetur.
1 Prima editio: seriu
2 Prima editio: Liborum

581. Quod Redemptio et Passio crucis sint duae res distinctae, et prorsus non confundendae, et quod Dominus per utramque, se miserit in potentiam regenerandi et salvandi homines, in Capite de1 REDEMPTIONE ostensum est. Ex fide hodiernae Ecclesiae recepta de Passione crucis, quod fuerit ipsa Redemptio, obortae sunt phalanges horribilium falsitatum, de Deo, de Fide, de Charitate, et de reliquis quae ab illis tribus in continente catena pendent; ut de Deo, quod damnationem generis humani concluserit, et quod ad misericordiam reduci voluerit per damnationem Filio impositam, aut a Filio in se receptam, et quod salventur solum, quibus meritum Christi vel ex praeviso, vel ex praedestinato donatur; ex illa fallacia etiam exclusum est hoc illius fidei, quod illi qui illa fide donati sunt, insimul regenerati sint, praeter quod aliquid cooperati sint, imo quod sic a legis damnatione absoluti sint, et quod amplius non sub lege sint, sed sub gratia, et hoc tametsi Dominus dixit, quod ne quidem apicem legis sustulerit, Matth. V:18,19, Luc. XVI:17: tum quod mandaverit discipulis, ut praedicarent poenitentiam in remissionem peccatorum, Luc. XXIV2 :47, Marc. VI:12; et quoque Ipse dixerit, Appropinquavit Regnum Dei, poenitentiam agite, et credite Evangelio, Marc. I:15; per Evangelium intelligitur, quod possint regenerari et sic salvari; quod non potuit fieri, nisi Dominus Redemptionem fecerit, hoc est, nisi potentiam Inferno per pugnas contra illud, et per victorias super illud, adempserit, et nisi Humanum suum glorificaverit, hoc est, Divinum fecerit.
1 Prima editio: d
2 Prima editio: XXV

582. 1] Dicite ex rationali cogitatione, quale foret universum Genus humanum, si perstaret fides hodiernae Ecclesiae, quae est, quod sint redempti per solam Passionem crucis, et quod qui illo Domini merito donati sunt, non sint sub legis damnatione; tum, quod fides illa, de qua homo ne hilum scit num inest, remittat peccata, ac regeneret, et quod cooperatio hominis in actu ejus, qui est dum datur et intrat, pessumdaret fidem illam, et cum illa auferret salutem, quoniam suum meritum merito Christi commisceret; dicite inquam ex cogitatione rationali, annon ita totum Verbum rejectum fuisset, ubi principaliter docetur Regeneratio per spiritualem lavationem a malis, et per exercitia1 charitatis: quid tunc Decalogus, principium reformationis, plus quam charta, quae venditur in cauponis, et formatur in volvulos circum aromata: quid tunc Religio, nisi quaedam lamentatio quod peccator sit, et supplicatio, ut Deus Pater misereatur propter passionem Filii sui, ita solius oris ex pulmone, et nihil facti ex corde: et quid tunc Redemptio nisi indulgentia papalis; aut plus quam flagellatio monachi pro toto Caetu, ut fit. 2] Si sola illa fides regeneraret hominem, ac nihil Poenitentia et Charitas, quid tunc internus homo, qui est spiritus ejus vivens post mortem, nisi sicut urbs incensa, cujus rudera faciunt externum hominem; aut sicut ager vel campus ab erucis et locustis devastatus. Talis homo coram Angelis non apparet aliter, quam sicut gremio foveret serpentem, et superinduceret vestem ne appareat: tum etiam sicut qui dormit ut ovis cum lupo, aut sicut qui cubat sub pulchro velamento in indusio ex telis araneae contexto: et quid tunc vita post mortem, quando omnes distinguuntur secundum discrimina regenerationis in Coelo, et secundum discrimina rejectionis ejus in Inferno, nisi quam vita carnea, et sic qualis vita piscis aut cancri2.
1 Prima editio: excercitia
2 Prima editio: caneri


583. Quod Regeneratio fiat ad instar sicut homo concipitur, gestatur in utero, nascitur, et educatur.

1] Apud hominem est perpetua correspondentia inter illa quae naturaliter fiunt, et quae spiritualiter, seu quae fiunt corpore, et quae spiritu; causa est, quia homo natus est spiritualis quoad animam, et induitur naturali quod facit ejus materiale Corpus; quare cum hoc deponitur, anima ejus induta spirituali corpore, in Mundum, in quo omnia spiritualia sunt, venit, et ibi consociatur sui similibus. Nunc quia Spirituale corpus formandum est in materiali corpore, ac formatur per vera et bona, quae influunt a Domino per spiritualem Mundum, ac recipiuntur ab homine intus in talibus ejus quae sunt e naturali Mundo, quae vocantur civilia et moralia, patet qualiter formatio ejus fit; et quia, ut dictum, est perpetua correspondentia apud hominem inter illa quae naturaliter fiunt et quae spiritualiter, consequitur quod sit sicut conceptio, gestatio in utero, partus et educatio. Ex illa causa est, quod in Verbo per Nativitates naturales intelligantur Nativitates spirituales, quae sunt boni et veri, nam quicquid in sensu literae Verbi, qui est naturalis, exstat, involvit et significat spirituale: quod in omnibus et singulis sensus literae Verbi sit Sensus spiritualis, in Capite de SCRIPTURA SACRA, plene ostensum est. 2] Quod Nativitates naturales in Verbo nominatae involvant Nativitates spirituales, manifeste constat ex his ibi, “Concepimus, parturivimus, quasi peperimus, salutes non fecimus, Esaj. XXVI:18 1. A coram Domino parturit2 terra, Psalm. CXIV:7. Num parturivit terra die uno, num Ego frangam et non generem, et generari faciam, et concluserim3, Esaj. LXVI:7 ad 9 4. Parturit Sin, et non5 erit ad perrumpendum, Ezech. XXX:16 6. Dolores parturientis venient Ephraimo, ille filius non sapiens, quia tempus non stat in utero filiorum,” Hosch. XIII:12,13; pariter alibi multoties. Quoniam naturales generationes significant spirituales in Verbo, et hae sunt a Domino, inde Ipse vocatur Formator et Eductor ab utero, quod patet ex his, “Jehovah Factor tuus, et Formator ab utero, Esaj. XLIV:2. Eductor meus ab utero, Psalm. XXII:10 7. Super Te impositus sum ab utero, e visceribus matris meae Tu eductor meus, Psalm. LXXI:6. Attendite ad Me, portati ab utero, lati a vulva,” Esaj. XLVI:3; praeter alibi. Inde est quod Dominus dicatur Pater, ut Esaj. IX:5 8, Cap. LXIII:16, Joh. X:30, Cap. XIV:8,9; et quod illi, qui in bonis et veris sunt ab Ipso, dicantur filii et nati a Deo, et inter se fratres, Matth. XXIII:8[9], tum quod Ecclesia dicatur Mater, Hosch. II:2,5, 9 Ezech. XVI:45.
1 Prima editio: 16
2 Sic prima editio, sed parturis alibi
3 et concluserim ubi in prima editione et non concluserim
4 Prima editio: 10
5 Sic textus Latinus, hic et alibi, sed No apud Biblia Hebraica, Schmidt, et al.
6 Prima editio: XXX: 15. 16.
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 22:9 apud Biblia Anglica
8 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica
9 Sic Schmidt et Biblia Anglica, sed 2:4,7 apud Biblia Hebraica

584. 1] Ex his nunc patet, quod Correspondentia sit inter Generationes naturales et Generationes spirituales; et quia Correspondentia est, sequitur quod de nova Generatione non modo praedicari possint conceptio, gestatio in utero, partus et educatio, sed etiam quod actualiter sint; quales autem sunt, in suo ordine in hoc Articulo de Regeneratione videndum exhibetur. Hic solum, quod semen hominis concipiatur interius in intellectu, ac formetur in voluntate, et inde transferatur in testem, ubi induit se velamine naturali; et sic effertur in uterum, ac intrat Mundum. Praeterea est correspondentia regenerationis hominis cum omnibus quae in Regno vegetabili1 sunt; quare etiam in Verbo homo describitur per Arborem, verum ejus per semen, et bonum ejus per fructum. 2] Quod mala arbor possit e novo sicut generari, et postea ferre bonum fructum et bonum semen, constat ex insitionibus et inoculationibus, quod tunc tametsi idem succus e radice per stipitem2 usque ad insitum aut inoculatum ascendit, usque ille vertatur in succum bonum, et faciat arborem bonam. Simile est in Ecclesia cum illis qui inseruntur Domino, quod Ipse docet his verbis, “Ego sum Vitis, vos palmites, qui manet in Me, et Ego in illo, hic fert fructum multum: nisi quis manserit in Me, ejectus est foras sicut palmes, et arefactus conjicitur in ignem,” Joh. XV:5,6.
1 Prima editio: vegebabili
2 Prima editio: stapidem

585. 1] Quod vegetationes non modo arborum, sed etiam omnium virgultorum, correspondeant prolificationibus hominum, a multis Eruditis traditum est, quare coronidis loco de his aliquid adjiciam. In arboribus et in omnibus reliquis subjectis Regni vegetabilis, non sunt duo Sexus, masculinus et foemininus, sed unumquodvis ibi est masculinum; sola Terra seu humus est communis Mater, ita sicut Foemina; haec enim recipit omnium fruticum semina, aperit illa, gestat illa sicut in utero, et tunc alit illa, et parit illa, hoc est, in diem educit, et postea vestit illa, et sustentat illa. 2] Terra quando primum aperit semen, inchoat a radice, quae est instar cordis; ex illa succum, sicut sanguinem, emittit et transmittit, et sic facit sicut corpus instructum membris; corpus ejus est ipse caudex, ac rami et horum termites sunt ejus membra; folia, quae statim post partum educit, sunt loco pulmonis, nam sicut cor absque pulmone non producit motum et sensum, et per hos vivificat hominem, ita non radix vegetat arborem aut virgultum absque foliis: flores qui praecedunt fructum, sunt media decantandi succum, ejus sanguinem, et separandi crassiora ejus a purioribus, et pro influxu horum in sinu suo formandi novum caudicillum, per quem succus decantatus influat, et sic initiet et successive conformet fructum, qui comparari potest testi, in quo semina perficiuntur; anima vegetativa, quae intime in omni particula succi regnat, seu essentia prolifica ejus, non aliunde est, quam ex calore Mundi spiritualis, qui quia est ex spirituali Sole ibi, non spirat aliud quam generationem, et per hanc creationis continuationem, et quia essentialiter spirat generationem hominis, ideo quodcunque generat, ei quandam similitudinem hominis inducit. 3] Ne quis miretur, quod dictum sit, quod subjecta Regni vegetabilis non sint nisi masculina, et quod sola Terra seu humus sit sicut communis Mater, seu sicut foemina, illustrabitur hoc per simile in Apibus, illis secundum autopsiam SWAMMERDAMI in ejus BIBLIIS NATURAE, est modo una communis mater, ex qua omnis progenies totius alvearis producitur; cum his animalculis non datur nisi una communis mater, quid non omnibus fruticibus. 4] Quod Terra sit communis mater etiam spiritualiter illustrari potest, et illustratur per hoc, quod Terra in Verbo significet Ecclesiam, et Ecclesia est communis Mater, ut quoque illa vocatur in Verbo; quod Terra significet Ecclesiam, consule APOCALYPSIN REVELATAM, n. 285, 902, ubi id ostensum est. Quod autem terra seu humus possit intrare in intimum seminis usque ad prolificum ejus, et hoc educere et circumferre, est quia unusquisque pulvisculus seu pollen ex essentia sua exspirat aliquod subtile sicut effluvium, quod penetrat; hoc fit ex vi activa caloris e spirituali Mundo.
586. Quod homo non possit regenerari nisi successive, illustrari potest ab omnibus et singulis1, quae in Mundo naturali existunt; Arbor non potest in arborem crescere intra unum diem, sed primum ex semine, postea ex radice, et deinde ex surculo, ex quo fit caudex, et ex hoc procedunt rami cum foliis, et demum flores et fructus: nec surgit triticum ac hordeum in messem uno die; non aedificatur domus uno die; nec assurgit homo in staturam uno die, minus in sapientiam: nec Ecclesia instauratur et perficitur uno die; nec datur aliqua progressio ad finem, nisi sit initium a quo. Qui aliter concipiunt Regenerationem, non sciunt aliquid de Charitate et Fide, et de crescentia utriusque secundum cooperationem hominis cum Domino. Ex his patet, quod Regeneratio fiat, ad instar2 sicut homo concipitur, gestatur in utero, nascitur et educatur.
1 Prima editio: sinqulis
2 Prima editio: ad instar


587. Quod primus actus novae generationis dicatur Reformatio, qui est intellectus, et quod secundus actus dicatur Regeneratio, qui est voluntatis et inde intellectus.

Quoniam hic et in sequentibus agitur de Reformatione et de Regeneratione, ac Reformatio adscribitur Intellectui, et Regeneratio Voluntati, necessum est ut sciantur discrimina quae sunt inter Intellectum et Voluntatem, et illa descripta sunt supra n. 397, quare consultum est, ut illa primum legantur, et postea quae in hoc Articulo: Quod mala, in quae nascitur homo, Voluntati naturalis hominis ingenerata sint, et quod Voluntas ferat intellectum ad favendum sibi, cogitando congrue, ibi etiam ostensum est, quapropter ut homo regeneretur, necessarium est, ut hoc fiat per Intellectum, ut per causam mediam, et hoc fit per informationes, quas Intellectus recipit, quae fiunt primum a parentibus et magistris, postea ex lectione Verbi, praedicationibus, libris et colloquiis; illa, quae intellectus inde recipit, vocantur vera; quare idem est, sive dicatur, quod Reformatio fiat per Intellectum, sive dicatur quod fiat per Vera, quae intellectus recipit; vera enim docent hominem, in Quem, et quid credendum, tum quid faciendum, ita quid volendum, nam quod quis facit, hoc ex voluntate secundum intellectum facit. Cum itaque ipsa Voluntas hominis a nativitate mala est, et quia Intellectus docet quid malum et bonum, ac unum potest velle et alterum non velle, sequitur quod homo per Intellectum reformandus sit; sed quamdiu quis videt et agnoscit mente quod malum sit malum, et bonum bonum, et cogitat quod bonum eligendum sit, tamdiu status ille vocatur Reformatio; at quando vult fugere malum et facere bonum, inchoat status Regenerationis.
588. 1] Propter hunc finem data est homini facultas elevandi intellectum paene in lucem, in qua sunt Angeli coeli, ut videat quid illum oportet velle et inde facere, ut prosper sit in Mundo ad tempus, et beatus post mortem in aeternum; prosper et beatus fit, si comparat sibi sapientiam, ac voluntatem sub ejus obedientia tenet; at improsper et infelix, si intellectum suum mittit sub obedientiam voluntatis: causa est, quia Voluntas a nativitate inclinat ad mala, etiam enormia, quare nisi illa refraenetur per intellectum, homo libero voluntatis suae relictus rueret in nefaria, et ex insita ferina natura depopularetur et trucidaret sui causa quoscunque, qui sibi non favent et cupiditatibus ejus indulgent. 2] Praeterea nisi Intellectus separatim potuisset perfici, et Voluntas per illum, homo non foret homo, sed bestia, non enim absque separatione illa, et absque ascensu intellectus supra voluntatem, potuisset cogitare, et ex cogitatione loqui, sed solum sonare suam affectionem; nec potuisset ex ratione agere, sed ex instinctu; minus potuisset cognoscere illa quae Dei sunt, et per illa Deum, et sic conjungi Ipsi, et vivere in aeternum; cogitat enim et vult homo sicut a se, et hoc sicut a se, est reciprocum conjunctionis, nam conjunctio absque reciproco non dabilis est, sicut non conjunctio activi cum passivo absque adaptatione seu applicatione; solus Deus agit, et homo se patitur agi, et cooperatur in omni apparentia sicut a se, tametsi interius a Deo. Sed ex his rite perceptis videri potest, qualis est amor voluntatis hominis, si elevatur per intellectum, tum qualis est si non elevatur, ita qualis est homo.
589. 1] Sciendum est, quod facultas elevandi intellectum usque ad intelligentiam in qua sunt Angeli Coeli, a creatione cuivis homini insit, tam malo quam bono, imo etiam omni diabolo in inferno, nam omnes qui in inferno sunt fuerunt homines; hoc mihi per vivam experientiam saepius ostensum est; ast quod non sint in intelligentia, sed in insania in spiritualibus, est quia non volunt bonum sed malum, inde aversantur scire et intelligere vera, nam vera sunt pro bono, et contra malum. Ex his etiam patet, quod Primum novae generationis sit receptio veritatum intellectu, et quod Secundum ejus sit, quod velit facere secundum veritates, et tandem facere illas. 2] Verum enim vero non potest aliquis dici reformatus per solas cognitiones veritatum, nam homo ex facultate elevandi intellectum supra amorem voluntatis potest apprehendere illas, et quoque loqui, docere et praedicare illas; sed ille Reformatus est, qui in affectione veritatis est propter veritatem, nam haec affectio conjungit se cum voluntate, et si pergit, conjungit voluntatem intellectui; et tunc incipit Regeneratio: quomodo autem Regeneratio postea progreditur et perficitur, in sequentibus dicetur.
590. 1] Sed hoc, qualis homo est, cujus intellectus elevatus est, et non per hunc amor voluntatis, illustrabitur per comparationes: est sicut aquila volans in alto, sed ut primum videt escas infra, ut gallinas, pullos olorum1, imo catulos ovium, momento se dejicit, et devorat. Est etiam sicut adulter, qui inferius in cella recondit scortum, et per vices surgit in supremam regionem domus, et cum commorantibus ibi in praesentia uxoris suae loquitur sapienter de castitate, ac alternis ex consortiis se proripit, et lasciviam suam infra satiat cum scorto. Est quoque similis muscis paludis, quae in columna volant super Capite equi currentis, quae quiescente equo decidunt, et immergunt se paludi suae; talis est homo, qui in elevatione est quoad intellectum, at amor voluntatis infra ad pedem subsistit immersus immundis naturae, et libidinosis sensuum. 2] At quia lucent sicut ex sapientia quoad intellectum, et voluntas est contra illam, possunt assimilari etiam serpentibus qui lucent squamis, et cantharidibus quae fulgent sicut ex auro, tum etiam, ignibus fatuis in paludibus, lignis putribus lucentibus, et phosphoris: inter illos sunt, qui possunt mentiri angelos lucis, tam inter homines in Mundo, quam post mortem apud angelos coeli, sed hi post brevem explorationem deprivantur vestibus, et nudi dejiciuntur; simile tamen non fieri potest in Mundo, quia ibi non apertus est spiritus illorum, sed superinductus vultu, qualis est comoedis super theatro; quod facie et ore mentiri possint angelos lucis, est causa et quoque indicium, quod intellectum possint elevare paene ad sapientiam angelicam, supra amorem voluntatis, ut dictum est; nunc quia internum et externum hominis possunt ita in contrarium abire, et quia corpus projicitur et spiritus manet, constat quod furvus spiritus possit habitare sub candida facie, et igneus sub blando ore; quare, mi amice, cognoscite hominem non ex ejus ore sed ex ejus corde, hoc est, non ex sermone, sed ex factis; nam dicit Dominus, “Cavete vobis a pseudoprophetis, qui veniunt ad vos in indumentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces; e fructibus eorum cognoscite eos,” Matth. VII:15,16.
1 Prima editio: olerum


591. Quod Internus homo primum reformandus sit, et per hunc Externus, et quod homo sic regeneretur.

1] Quod Internus homo primum regenerandus sit et per illum Externus, in Ecclesia hodie communiter dicitur, sed per Internum hominem non aliud cogitatur, quam fides, quae est, ut Deus Pater imputet meritum et justitiam Filii sui, et mittat Spiritum sanctum; hanc fidem credunt facere Internum hominem, et ex illo profluere Externum, qui est moralis naturalis homo, et quod hic sit appendix ejus, comparative sicut cauda equi aut bovis, aut sicut cauda pavonis vel avis paradisiacae, quae continuatur volis ejus, praeter quod cohaereat, nam dicitur, quod charitas sequatur fidem illam, sed si charitas ex voluntate hominis intrat, fides illa pereat. 2] Verum quia non alius Internus homo in Ecclesia hodie agnoscitur, non est aliquis Internus homo, nam nemo scit, num fides illa ei donata sit; quod etiam non dabilis sit, et inde imaginaria, supra ostensum est: inde sequitur, quod hodie apud illos, qui se in fide illa confirmaverunt, non sit alius Internus homo, quam naturalis ille, qui a nativitate scatet malis in omni copia; accedit, quod regeneratio et sanctificatio sequatur fidem illam ex se, et quod cooperatio hominis, per quam unice fit regeneratio excludenda sit; inde est, quod Regeneratio non sit scibilis in Ecclesia hodierna, cum tamen Dominus dicit, quod qui non regeneratur, non videre possit regnum Dei.
592. Sed Internus et Externus homo novae Ecclesiae sunt prorsus alii; Internus homo est ejus Voluntatis, ex qua cogitat, dum sibi relictus est, quod fit domi; at Externus homo est ejus actio et loquela, quae ab illo fiunt in Caetu, ita foris; proinde Internus homo est charitas, quia haec est voluntatis, et simul fides quae est cogitationis: uterque ille ante regenerationem facit naturalem hominem, qui sic est divisus in internum et externum; hoc patet ex eo, quod non liceat homini agere et loqui in Caetu aut foris, sicut dum sibi relictus est, seu domi; causa divisionis hujus est, quia Leges civiles praescribunt punitiones pro illis qui male agunt, et remunerationes pro illis qui bene, et sic se cogunt ad separandum Externum hominem ab Interno, nam nullus vult puniri, et unusquisque vult remunerari, quod fit per opes et honores; utrumque hoc non assequitur homo, si non secundum illas leges vivit; inde est, quod detur moralitas et benevolentia in externis, etiam apud illos, quibus nulla moralitas et benevolentia est in internis; ex hac origine est omnis hypocrisis, assentatio et simulatio.
593. 1] Quod divisionem naturalis hominis in binas formas attinet, est actualis divisio tam voluntatis quam cogitationis ibi, nam omnis actio hominis proficiscitur a voluntate ejus, et omnis loquela a cogitatione, quare alia voluntas ab homine formata est infra priorem, similiter alia cogitatio, sed usque utraque haec constituit naturalem hominem; haec voluntas quae ab homine formatur, vocari potest voluntas corporea, quia agit corpus ad gesticulandum se moraliter, et illa cogitatio vocari potest cogitatio pulmonaris, quia agit linguam et labra ad loquendum talia quae intellectus sunt. Haec cogitatio et illa voluntas simul comparari possunt philyrae quae intus adhaeret cortici arboris, ac membranae quae testae ovi, inter quas est internus naturalis homo, qui si malus, comparari potest ligno arboris putris, circum quod dictus ille cortex cum sua philyra apparet integer, et quoque ovo putido intra testam albam. 2] Qualis autem internus naturalis homo est a nativitate, dicetur; voluntas ejus inclinat ad mala omnis generis, et cogitatio inde ad falsa etiam omnis generis; hic itaque internus homo est, qui regenerandus est, nam nisi hic regeneratur, non est nisi odium contra omnia quae charitatis sunt, et inde excandescentia contra omnia quae fidei sunt. Inde sequitur, quod primum regenerandus1 sit naturalis internus homo, et per hunc externus, hoc enim secundum ordinem est, at regenerare internum per externum contra ordinem est; internum enim est sicut anima in externo, non modo in communi, sed etiam in omni particulari, proinde in singulis quae loquitur, inest illis, praeter quod homo id sciat; inde est, quod Angeli ex una actione hominis percipiant qualis ejus voluntas est, et ex una loquela ejus qualis ejus cogitatio, sive infernalis sive coelestis sit, inde noscunt totum hominem, ex sono percipiunt affectionem ejus cogitationis, et ex gestu seu forma actionis amorem ejus voluntatis; illa percipiunt, utcunque simulat Christianum et civem moralem.
1 Prima editio: regerandus

594. Regeneratio hominis describitur apud Ezechielem per Ossa arida, super quae inducebantur nervi, postea caro, et cutes, et demum inspiratus est spiritus, per quae revixerunt, Cap. XXXVII:1 ad 14, quod per illa repraesentata sit Regeneratio, patet clare ab his ibi, Ossa haec sunt tota domus Israelis, Vers. 11. Comparatur etiam ibi cum sepulchris, nam legitur, quod aperturus sit sepulchra, et ascendere facturus ossa inde, et daturus spiritum in illis, et collocaturus illos super terra Israelis1, Vers. 12,13,14; per terram Israelis intelligitur ibi et alibi Ecclesia. Quod repraesentatio regenerationis facta sit per ossa et sepulchra, est quia homo non regeneratus vocatur mortuus, et regeneratus vivus, in hoc enim est vita spiritualis, in illo autem mors spiritualis.
1 Prima editio: Isr�elis

595. 1] In omni creato in Mundo tam vivo quam mortuo est Internum et Externum, non datur unum ubi non alterum, sicut non effectus absque causa, et omne creatum aestimatur secundum bonitatem internam, et vilipenditur ex malignitate interna, similiter bonitas externa in qua est malignitas interna; omnis sapiens in Mundo, et omnis Angelus in Coelo ita judicat, sed qualis homo non regeneratus est, et qualis regeneratus, illustrari potest per comparationes; homo non regeneratus, qui simulat civem moralem et hominem Christianum, comparari potest cadaveri, quod aromaticis involvitur, quod usque spargit putorem, quo aromatica inficit, et in nares se insinuat, et laedit cerebrum: et quoque comparari potest cum Mumia inaurata, aut in cippo Argenteo locata, qui cum introspicitur, in aspectum venit corpus deformiter nigrum. 2] Comparari potest cum ossibus seu sceletis in sepulcro ex lapide lazuli et pretiositatibus aliis exornato: comparari etiam potest diviti, qui induebatur purpura et bysso, cujus tamen internum fuit infernale, Luc. XVI:19 ad 25.1 Comparari ulterius potest veneno saccharini saporis; cicutae florescenti; fructibus in crustis nitentibus quorum nuclei a vermibus erosi sunt; et quoque ulceri obducto emplastro et postea levi cute, in quo non nisi quam sanies est. Internum potest ab externo aestimari in Mundo, sed modo ab illis quibus non internum bonum est, et qui ideo judicant ex apparentia; aliter vero in Coelo; nam cum corpus versatile circum spiritum, et flexibile a malo ad bonum, per mortem separatur, tunc manet internum, hoc enim facit Spiritum ejus, et tunc apparet et e longinquo sicut serpens depositis exuviis, aut sicut lignum putre nudatum libro seu cortice, in quo splenduit. 3] Aliter vero regeneratus, hujus Internum est bonum, et Externum simile externo alterius; hujus externum a prioris differt,2 sicut coelum ab inferno, quoniam anima boni inest, et nihil refert, sive sit magnas, et habitet in palatio, ac incedat cinctus satellitiis, sive habitet in casa, et serviatur a puero: imo sive sit Primas incinctus pallio ex purpura, et cidari duorum graduum, sive sit pastor aliquot ovium in sylva, et integatur toga laxa rustica, et quoad caput tectus cappello3. 4] Aurum usque est aurum, sive admotum igni fulgeat, sive super fumo quoad superficiem denigratum sit; tum sive fusum sit in formam pulchram sicut infantis, sive in formam impulchram sicut muris; mures ex auro facti, et juxta arcam positi, etiam acceptabantur et placabant, I Sam. VI:3,4,5, seq. Aurum enim significat internum bonum. Adamas et Rubinus, in quacunque matrice, calcaria et lutea, exempti, ex bonitate sua interna similiter aestimantur, sicut illa in collario Reginae, et sic porro; ex his patet, quod externum aestimetur ab interno, et non vicissim.
1 Prima editio: XVI.
2 prioris differt, ubi in prima editione prioris, differt
3 Prima editio: capapello


596. Quod cum hoc fit, pugna inter Internum et Externum hominem oriatur, et tunc qui vincit, dominatur super alterum.

1] Causa, quod pugna tunc oriatur, est quia Internus homo reformatus est per vera, et ex his videt quid malum et falsum est, et haec sunt adhuc in Externo seu naturali homine, quare primum oritur dissensio inter voluntatem novam, quae est supra, et inter voluntatem veterem, quae est infra, et quia est inter voluntates, est inter jucunda utriusque, nam notum est, quod caro sit contra spiritum, et spiritus contra carnem, et quod caro cum ejus concupiscentiis domanda sit, antequam spiritus potest agere, et homo novus fieri; post hanc dissensionem voluntatum, exoritur pugna, quae est quae vocatur Tentatio spiritualis; sed haec tentatio seu pugna non fit inter bona et mala, sed inter vera boni et falsa mali; bonum enim non potest ex se pugnare, sed pugnat per vera, nec malum ex se, sed per sua falsa, sicut nec voluntas potest pugnare ex se sed per intellectum, ubi ejus vera sunt. 2] Homo non sentit pugnam illam aliter quam in se, et sicut morsus conscientiae; attamen est Dominus et diabolus, hoc est infernum, qui in homine pugnant, et pugnant de dominio super hominem, seu quis possidebit illum; diabolus seu infernum aggreditur hominem et evocat ejus mala, et Dominus tutatur illum, et evocat ejus bona. Sed tametsi illa pugna fit in spirituali Mundo, usque tamen fit in homine inter vera boni et falsa mali, quae in illo sunt, quare homo pugnaturus est prorsus ut a se, est enim in libero arbitrio agendi pro Domino, et quoque agendi pro diabolo; pro Domino est, si in veris ex bono manet, et pro diabolo si in falsis ex malo: Ex his sequitur, quod qui vincit, sive internus homo sive externus, dominetur super alterum; prorsus sicut duo hostes, qui pugnant, quis futurus est Dominus alterius regni, qui vincit accipit regnum, et omnes ibi mittit sub suam obedientiam; hic itaque, si Internus homo vincit, imperat et omnia mala externi hominis subjugat, et tunc continuatur regeneratio; at si externus homo vincit, imperat ille, et omnia bona Interni1 hominis dissipat, et tunc perit regeneratio.
1 Prima editio: Externi

597. 1] Hodie quidem scitur, quod dentur Tentationes, sed vix aliquis scit, unde et quales sunt, et quid boni producunt; unde et quales sunt, mox supra ostensum est, tum etiam quid boni producunt; scilicet, quod dum Internus homo vincit, subjugetur Externus, quo subjugato discutiuntur concupiscentiae1, et loco illarum implantantur affectiones boni et veri, et ordinantur ita, ut bona et vera, quae homo vult et cogitat, etiam faciat illa, et ex corde loquatur illa: praeter haec, homo per victoriam super externum hominem, fit spiritualis, et a Domino tunc consociatur Angelis Coeli, qui omnes sunt spirituales. 2] Quod Tentationes hactenus non notae fuerint, et quod vix aliquis sciverit, unde et quales sunt, et quid boni producunt, est causa, quia Ecclesia hactenus non in veris fuit; in veris nemo est, nisi qui immediate adit Dominum, et fidem priorem rejicit, et novam amplectitur, inde est, quod non aliquis in quandam spiritualem tentationem a saeculis2 numeratis a saeculo, quando Synodus Nicaena introduxit fidem trium Deorum, admissus sit, nam si admissus fuisset3, illico succubuisset, et sic in infernum se profundius praecipitavisset: Contritio4 quae perhibetur praecedere hodiernam Fidem, non est Tentatio; quaesivi permultos de illa, et dixerunt, quod sit vox et praeterea nihil, nisi forte sit aliqua timida cogitatio de igne inferni apud simplices.
1 Prima editio: concupiscientiae
2 Prima editio: faeculis
3 Prima editio: suisset
4 Prima editio: Contritritio

598. 1] Homo post transactam Tentationem est quoad Internum hominem in Coelo, et per Externum in Mundo, quare per tentationes apud hominem fit conjunctio Coeli et Mundi, et tunc Dominus apud illum secundum ordinem regit ejus mundum e Coelo. Contrarium fit, si homo manet naturalis, tunc discupit ille regere Coelum e Mundo; talis fit omnis qui in amore dominandi ex amore sui est; hic si intrinsecus exploratur, non credit in aliquem Deum sed in se; et post mortem credit illum Deum esse, qui potentia super alios valet; talis insania est in inferno, quae eo usque se profundavit, ut aliqui se dicant Deum Patrem esse, aliqui Deum Filium, et aliqui Deum spiritum sanctum, et inter Judaeos aliqui se esse Messiam. 2] Inde patet, qualis homo fit post mortem, si naturalis homo non regeneratur, proinde qualis fieret in phantasia, si non nova Ecclesia a Domino instauraretur, in qua genuina vera docentur: tale intelligitur per haec Domini verba, “In consummatione saeculi, hoc est, in fine Ecclesiae hodiernae, talis afflictio erit, qualis ab initio Mundi non fuit, nec fiet: quare nisi abbreviarentur dies illi, non conservaretur ulla caro,” Matth. XXIV:3,21,22.1
1 Prima editio: XXIV: 21. 22.

599. 1] Dominus in pugnis seu tentationibus hominum agit Redemptionem particularem, sicut totalem cum fuit in Mundo; Dominus in Mundo per pugnas et tentationes glorificavit Humanum suum, hoc est, Divinum illud fecit; similiter nunc in particulari apud hominem, dum in tentationibus est, in his pro illo pugnat, et vincit spiritus infernales, qui illum infestant, et illum post tentationem glorificat, hoc est, spiritualem reddit. Dominus post universalem suam Redemptionem, omnia in Coelo et in Inferno, in ordinem redegit; similiter cum homine post tentationem facit, videlicet redigit in ordinem omnia quae Coeli et Mundi sunt apud illum. 2] Dominus post Redemptionem novam Ecclesiam instauravit, similiter etiam instaurat illa quae Ecclesiae sunt apud hominem, et facit ut sit Ecclesia in particulari. Dominus post redemptionem illos qui crediderunt in Ipsum donavit Pace, nam dixit, Pacem relinquo1 vobis, Pacem meam do vobis; non sicut Mundus dat, do vobis, Joh. XIV:27, similiter dat homini post tentationem sentire pacem, hoc est, laetitias animi, et solatia. Ex his patet, quod Dominus Redemptor sit in aeternum.
1 Sic alibi: Pacem relinquo ubi in prima editione Pacem meam relinquo

600. Internus homo regeneratus et non simul externus, comparari potest avi volanti in aere absque sede in terra sicca, sed solum in palude, ubi a serpentibus et ranis infestatur, quare avolat et moritur. Comparari etiam potest olori in medio mari natanti, qui non potest attingere litus, et nidum ponere, quare ova quae parit, immergit aquis, ubi a piscibus devorantur. Comparari etiam potest militi super muro, qui hoc sub pedibus ejus subruto cadit deorsum, et in ruina exspirat. Comparari etiam potest cum Arbore pulchra translata in terram putidam, ubi vermes in caterva exedunt radicem, ex quo illa emarcescit et perit. Comparari etiam potest domui absque fundamento, et quoque columnae absque stylobata: Talis est Internus homo solum reformatus, et non simul externus, nam nulla est ei determinatio ad faciendum bonum.

601. Quod Homini regenerato sit nova Voluntas et novus Intellectus.

Quod homo regeneratus sit homo innovatus seu novus, scit Ecclesia hodierna tam ex Verbo, quam ex ratione, ex VERBO ex his, Facite vobis cor novum, et spiritum novum, quare moriemini domus Israelis, Ezech. XVIII:31. Dabo vobis cor novum, et spiritum novum in medio vestri, et removebo cor lapidis e carne vestra1, et dabo vobis cor carnis, et spiritum meum dabo in medio vestri, Ezech. XXXVI:26,27.2 Ex nunc neminem novimus secundum carnem; quare si quis in Christo est, nova Creatura est, II Cor. V:16,17; per cor novum ibi intelligitur voluntas nova, et per spiritum novum intellectus novus, nam Cor in Verbo significat voluntatem, et spiritus, dum conjungitur cordi, intellectum. EX RATIONE, quod homini regenerato sit nova voluntas et novus intellectus, est quia hae duae facultates faciunt hominem, et hae sunt quae regenerantur; quare omnis homo talis est, qualis est quoad illas; malus cui voluntas mala est, et plus malus, si intellectus illi favet; vicissim autem bonus. Sola religio renovat et regenerat hominem; haec supremam sedem in mente humana sortitur, et sub se videt civilia quae mundi sunt, et quoque transcendit per haec sicut purus succus per Arborem usque in apicem ejus, et ex altitudine illa prospicit naturalia, sicut qui e turri aut monte prospicit campestria infra.
1 Prima editio: vestrae
2 Prima editio: XXXVI: 27.

602. 1] At sciendum est, quod homo quoad intellectum assurgere possit paene in lucem, in qua sunt Angeli Coeli, sed si non etiam assurgit quoad voluntatem, usque est vetus homo, et non novus: quomodo autem intellectus elevat voluntatem in altitudinem secum plus et plus, prius ostensum est; quare regeneratio primario praedicatur de voluntate, et secundario de intellectu: nam intellectus apud hominem est sicut lux in Mundo, et voluntas sicut calor ibi; quod lux absque calore non vivificet et vegetet, sed lux conjuncta calori, notum est; 2] intellectus etiam quoad inferiorem regionem in mente, est etiam actualiter in luce Mundi, et in luce coeli quoad superiorem, quare nisi voluntas elevetur e regione inferiore in superiorem, et ibi conjungitur intellectui, manet in Mundo, et tunc intellectus volat sursum et deorsum, at omni nocte ad voluntatem infra, ac ibi cubat, et se conjungunt sicut vir et scortum, et pariunt foetus bicipites. Ex his etiam patet, quod nisi homini nova voluntas et novus intellectus sit, non regeneratus sit.
603. 1] Mens humana distincta est in tres regiones; infima vocatur naturalis, media spiritualis, et suprema coelestis; homo per regenerationem elevatur ab infima regione, quae est naturalis, in superiorem quae est spiritualis, et per hanc in Coelestem: quod tres regiones mentis sint, in sequente Articulo demonstrabitur: inde est, quod homo non regeneratus dicatur naturalis, et homo regeneratus spiritualis; ex quo patet, quod mens hominis regenerati sit elevata in regionem spiritualem, et ibi e superiori videat illa quae in mente inferiori seu naturali versantur. Quod in Mente humana sit Regio inferior et superior, quisque potest ex levi attentione ad suas cogitationes videre et agnoscere; videt enim quid cogitat, quare dicit, quod hoc aut illud cogitaverit ac cogitet; hoc non dari potest, nisi interior cogitatio sit quae vocatur perceptio, quae introspicit in inferiorem, quae vocatur cogitatio. 2] Judex cum audivit aut legit causas in longa serie ab advocato collatas, congregat illas in unum intuitum in superiore mentis suae regione, ita in universalem ideam, et postea inde demittit visum in inferiorem regionem, quae est cogitationis naturalis, et ibi argumenta disponit in ordinem, et secundum superiorem profert sententiam et judicat: quis non scit, quod homo possit uno momento aut duobus cogitare et concludere, quae non potest per cogitationem inferiorem tempore horulae eloqui. Haec allata sunt, ut sciatur, quod Mens humana in regiones inferiores et superiores distincta sit.
604. 1] Quod novam Voluntatem attinet, est illa supra veterem voluntatem, in regione spirituali, similiter novus Intellectus, hic cum illa, et illa cum hoc; in regione illa se conjungunt, ac conjunctim inspiciunt in veterem seu naturalem, et disponunt omnia ibi, ut obtemperent. Quis non videre potest, quod si in Mente humana foret modo una Regio, et ibi committerentur et commiscerentur mala et bona, ac falsa et vera simul, fieret conflictio sicut in unam caveam committerentur lupi et oves, tigrides et vituli, et accipitres et columbae simul; quid tunc fieret ibi nisi crudelis laniena, et immanes ferae discinderent mansuetas1 bestias; quare provisum est, ut bona cum suis veris colligantur in superiorem regionem, ut in tuto possint subsistere, ac inhibere assultum, et quoque per catenas et alia media subjugare, et postea discutere mala cum suis falsis. 2] Hoc itaque est, quod in superiore Articulo dictum est, quod Dominus per Coelum regat illa quae Mundi sunt apud hominem regeneratum. Superior seu spiritualis Regio mentis humanae est quoque in minima effigie Coelum, ac inferior seu naturalis Regio est in minima effigie Mundus, quare homo ab antiquis dictus est microcosmus, et quoque vocari potest microuranos.
1 Prima editio: mansvetas

605. Quod homo regeneratus, hoc est, quoad voluntatem et intellectum renovatus, sit in calore Coeli, hoc est, in amore ejus, et simul in luce Coeli, hoc est, in sapientia ejus, et vicissim, quod homo non regeneratus sit in calore inferni, hoc est, in amore ejus, et simul in tenebris inferni, hoc est, in insaniis ejus, est hodie notum et usque ignotum; causa est, quia Ecclesia, quae hodie est, regenerationem fecit appendicem fidei suae, in quam non aliqua ratio immittenda est, consequenter nec in aliquid quod est appendicis ejus, quod, ut dictum, est regeneratio et renovatio; hae cum ipsa fide sunt illis sicut domus, cujus januae et fenestrae clausae sunt, quare nescitur quid intus in domo illa est, num modo vacuum, vel num plenum geniis ab inferno aut angelis e Coelo. Accedit, quod fallacia hoc confuderit, quae est, quod quia homo intellectu ascendere potest, paene in lucem Coeli, et inde ex intelligentia cogitare et loqui de spiritualibus, qualiscunque Amor voluntatis ejus sit; ex hujus veritatis ignorantia etiam ignotum factum est omne quod regenerationem et renovationem concernit.
606. 1] Ex his concludi possunt haec, quod homo non regeneratus sit sicut qui videt phasmata in nocte, et credit esse homines, et deinde cum regeneratur sicut idem qui illa quae vidit in nocte, in primo mane videt quod fuerint ludibria, et postea dum regeneratus est, et in die est, ut deliria. Homo non regeneratus est sicut qui somniat, et homo regeneratus est, sicut qui vigilat; in Verbo etiam vita naturalis assimilatur somno, et vita spiritualis vigiliae. Homo non regeneratus intelligitur per Virgines stultas, quae habebant lampades, et non oleum, et regeneratus per Virgines prudentes quae habebant lampades et simul oleum; per lampades intelliguntur talia quae intellectus sunt, et per oleum quae amoris sunt. Regenerati sunt sicut Lucernae candelabri in Tabernaculo; suntque sicut Panes facierum cum thure super illis ibi: et sunt qui splendebunt sicut splendor expansi, et lucebunt sicut stellae in saeculum et aeternitatem, apud Danielem Cap. XII:3. 2] Homo non regeneratus est sicut qui in horto Edenis est, ac edit ex Arbore scientiae boni et mali, et propterea ex horto ejectus, imo est ipsa illa Arbor; at homo regeneratus est sicut qui in horto illo est, ac edit ex Arbore vitae; quod1 detur ex illa edere, constat ex his in Apocalypsi, “Vincenti dabo edere ex Arbore vitae, quae in medio Paradisi Dei,” Cap. II:7,2 per hortum Edenis intelligitur intelligentia in spiritualibus ex Amore veri, videatur APOCALYPSIS REVEL. n. 90. Verbo, non regeneratus est Filius mali, et regeneratus est Filius Regni, Matth. XIII:38, filius mali ibi est filius diaboli, et filius Regni ibi est Filius Domini.
1 Prima editio: qued
2 Prima editio: 7.


607. Quod Homo regeneratus sit in communione cum Angelis coeli, et non regeneratus in communione cum Spiritibus inferni.

1] Quod omnis homo sit in communione, hoc est, in consociatione cum Angelis Coeli, aut cum Spiritibus inferni, est causa, quia natus est ut fiat spiritualis, et hoc non possibile est, nisi ut cum illis, qui spirituales sunt, in quadam conjunctione sit; quod homo in utroque Mundo, naturali et spirituali, quoad mentem sit, in Libro de COELO ET INFERNO, ostensum est; sed de hac conjunctione non Homo, nec Angelus ac Spiritus scit, ex causa, quia homo, quamdiu vivit in Mundo, est in statu naturali, ac Angelus et Spiritus in statu spirituali, et propter discrimen inter naturale et spirituale, non apparet unus alteri; hoc discrimen, quale est, descriptum1 est in Libro de AMORE CONJUGIALI in2 Memorabili ibi, n. 326 ad 329; ex quo patet, quod non sint conjuncti quoad cogitationes, sed quoad affectiones, et super his vix aliquis reflectit, quia non sunt in luce, in qua est intellectus et inde ejus cogitatio, sed in calore in quo est voluntas et inde amoris ejus affectio; conjunctio per affectiones amoris inter homines ac inter Angelos et Spiritus, tam arcta est, ut si scinderetur, et illi inde separarentur, homines actutum caderent in deliquium, et si non resarciretur, et illi conjungerentur, homines exspirarent. 2] Quod dictum sit, quod homo per regenerationem fiat spiritualis, non intelligitur quod fiat spiritualis qualis est Angelus in se, sed quod fiat spiritualis naturalis, hoc est, quod intus in ejus naturali sit spirituale, ad similitudinem sicut cogitatio est in loquela, et sicut voluntas in actione, nam cessante una cessat altera; similiter est Spiritus hominis in singulis quae fiunt in corpore, et hic est qui agit naturale ad faciendum quod facit; naturale in se spectatum est passivum seu vis mortua, spirituale autem est activum seu vis viva; passivum seu vis mortua non potest agere ex se, sed agendum est ab activo seu vi viva. 3] Quoniam homo in communione cum indigenis Mundi spiritualis continue vivit, ideo etiam, cum e Mundo naturali excedit, statim inseritur similibus, cum quibus fuerat in Mundo; inde est, quod unusquisque post mortem videatur sibi sicut adhuc viveret in Mundo, nam tunc cum similibus quoad affectiones suae voluntatis3, in consortium venit, quos tunc agnoscit, similiter ut propinqui et affines agnoscunt suos in Mundo: et hoc est, quod in Verbo dicitur de illis qui moriuntur, quod congregati et collecti sint ad suos. Ex his nunc constare potest, quod homo regeneratus sit in communione cum Angelis Coeli, et non regeneratus cum spiritibus inferni.
1 Prima editio: discriptum
2 Prima editio: In
3 Prima editio: votatis

608. 1] Sciendum est, quod tres Coeli sint, et illi inter se distincti secundum tres gradus amoris et sapientiae, et quod homo secundum regenerationem sit in communione cum Angelis ex tribus illis coelis; et quia ita est, quod Mens humana distincta sit in tres gradus seu regiones secundum coelos; sed de tribus his coelis, et de distinctione illorum secundum tres gradus amoris et sapientiae, videatur in Libro de COELO ET INFERNO, n. 29, seq. et quoque in Codicillo de COMMERCIO ANIMAE ET CORPORIS, n. 16, 17. Hic solum per aliquam similitudinem illustrandum est, quales tres gradus sunt, secundum quos Coeli illi distincti sunt; sunt sicut in homine sunt1 caput, corpus et pedes; supremum Coelum facit Caput, medium facit Corpus, ac Ultimum facit Pedes; nam est Universum Coelum coram Domino sicut unus Homo: quod ita sit, detectum est mihi per autopsiam; datum enim est mihi videre unam Societatem Coeli, quae ex myriade constabat, sicut unum hominem simul; quid non universum Coelum coram Domino; de hac viva Experientia videatur in Libro de COELO ET INFERNO, n. 59 seq. 2] Inde etiam patet, quomodo intelligitur hoc notum in Christiano Orbe, quod Ecclesia faciat Corpus Christi, et quod Christus sit vita istius corporis: per id etiam illustrari potest hoc, quod Dominus sit omne in omnibus Coeli, nam est vita in illo corpore; similiter est Dominus Ecclesia apud illos qui Ipsum Solum pro Deo Coeli et Terrae agnoscunt, et in Ipsum credunt; quod Ipse sit Deus Coeli et Terrae, docet Ipse apud Matthaeum XXVIII:18, et quod in Ipsum credendum sit, Joh. III:15,16,36, 2 Cap. VI:40, Cap. XI:25,26.
1 Prima editio: suat
2 Prima editio: III: 15. 15. 36.

609. Tres illi gradus in quibus Coeli sunt, consequenter in quibus Mens humana, possunt1 etiam aliquatenus illustrari per comparationes cum materialibus in Mundo; illi tres gradus sunt sicut nobilitate inter se sunt Aurum, Argentum et Cuprum, cum quibus Metallis etiam2 fit comparatio in Statua Nebuchadnezaris, Dan. II:31,seq. Tres illi gradus etiam inter se distincti sunt, sicut inter se puritate et bonitate, Rubinus, Sapphirus et Achates: et quoque sicut Olea, Vitis et Ficus, et sic porro; etiam Aurum, Rubinus et Olea in Verbo significant bonum coeleste, quod est bonum supremi coeli, et Argentum, Sapphirus et Vitis significant bonum spirituale, quod est bonum medii Coeli; et Cuprum3, Achates et Ficus bonum naturale, quod est bonum ultimi Coeli; quod sint tres gradus, coelestis, spiritualis, et naturalis, supra dictum est.
1 Prima editio: potest
2 Prima editio: itiam
3 Prima editio: cuprum

610. Supradictis adjicietur hoc; quod Regeneratio hominis non fiat uno momento, sed quod successive a principio ad finem vitae in Mundo, et quod post hunc continuetur et perficiatur; et quia homo per pugnas et victorias super mala carnis suae reformatur, ideo dicit Filius hominis ad quamlibet e septem Ecclesiis, quod qui vicerit ei daturus sit dona; ut ad Ecclesiam Ephesinam, qui vicerit, dabo ut comedat de Arbore vitae, Apoc. II:7. Ad Ecclesiam Smyrnaeorum, Qui vicerit, damnum non patietur in morte altera, Vers. 11. Ad Ecclesiam in Pergamo, Qui vicerit, dabo ut comedat de manne abscondito, Vers. 17. Ad1 Ecclesiam in Thyatiris, Qui vicerit, dabo potestatem super gentes, Vers. 26 2. Ad Ecclesiam in Sardibus, Qui vicerit, induetur vestibus albis, Cap. III:5. Ad Ecclesiam in Philadelphia, Qui vicerit, eum dabo columnam in Templo Dei, Vers. 12. Ad Ecclesiam Laodicensium, Qui vicerit, illi dabo ut sedeat Mecum in Throno meo, Vers. 21. Ultimo addetur hoc, quod quantum homo regeneratur, seu quantum regeneratio apud illum perficitur, tantum non sibi tribuat3 aliquid boni et veri, hoc est, charitatis et fidei, sed Domino; vera enim quae successive haurit, illud manifeste docent.
1 Prima editio: ad
2 Prima editio: 25
3 Prima editio: trabuat


611. Quod quantum Homo regeneratur, tantum removeantur peccata, et quod remotio illa sit Remissio peccatorum.

Quod quantum homo regeneratur, tantum peccata removeantur, est quia regeneratio est compescere carnem ne dominetur, ac veterem hominem cum ejus concupiscentiis1 domare ne exsurgat, et intellectuale perdat, quo deperdito homo non amplius est reformabilis; quae reformatio non potest fieri, nisi spiritus hominis, qui supra carnem est, instruatur et perficiatur. Quis, cui intellectus adhuc integer est, ex illis non potest concludere, quod talia non possint uno momento fieri, sed2 quod successive, sicut homo concipitur, gestatur in utero, nascitur et educatur, secundum illa quae supra ostensa sunt; nam illa, quae carnis seu veteris hominis sunt, inhaerent a nativitate, et construunt primam ejus mentis domum, in qua concupiscentiae3 habitant, sicut ferae in suis caveis, ac inhabitant primum in atriis, ac subintrant per vices sicut in istius domus mansiones sub terra, et postea per scalas assurgunt, et cameras sibi formant; quod fit successive sicut infans crescit, fit puer, et dein adolescens, et tunc ex proprio intellectu4 incipit cogitare, et ex propria voluntate agere: quis non videt, quod haec domus in mente huc usque exstructa, in qua concupiscentiae, ut ochim, ghoim et satyri junctis manibus ludunt5 choreas, [non] possit uno momento destrui, et nova domus loco ejus exstrui; numne concupiscentiae tenentes se manibus, et sic ludentes, prius removendae sunt, ac nova desideria quae sunt boni et veri, loco cupiditatum, quae sunt mali et falsi, introducenda sunt; quod haec non possint momento fieri, potest omnis sapiens videre, ex hoc solo, quod omne malum conflatum sit ex innumeris concupiscentiis, et quod sit sicut fructus intra superficiem plenus vermibus6 corpore albis ac capite nigris, et quoque quod mala sint numerosa, et inter se conjuncta, sicut est progenies araneae ex ventre ejus primum exclusa, quare nisi unum malum post alterum educitur, et hoc usque dum liga perrupta est, homo non potest novus fieri. Haec allata sunt ob causam, ut sciatur, quod quantum quis regeneratur, tantum removeantur peccata.
1 Prima editio: concupiscientiis
2 Prima editio: fed
3 Prima editio: concupiscentae
4 Prima editio: intellecta
5 Prima editio: ludunr
6 Prima editio: vermibur

612. 1] Homo a nativitate inclinat ad omnis generis mala, et ex inclinatione concupiscit illa, et quantum in libero est etiam facit illa, nam a nativitate concupiscit dominari super alios, et possidere bona aliorum, quae duo discindunt amorem erga proximum1, et tunc odio habet quemcunque qui se opponit, et ex odio spirat vindictam, quae intus fovet necem; inde quoque est, quod nihili faciat adulteria, nihili depraedationes quae sunt clandestina furta, et nihili blasphemias quae etiam sunt falsa testimonia, et qui haec et illa nihili facit, ille etiam corde atheus est; 2] talis est homo a nativitate; ex quibus patet, quod ex hac sit in minima effigie infernum. Nunc quia homo quoad interiora mentis suae natus est spiritualis, secus ac bestiae, consequenter natus ad coelum, et tamen naturalis seu externus ejus homo, est ut dictum est, in minima effigie infernum, sequitur quod coelum non implantari possit inferno, nisi hoc removeatur.
1 Prima editio: proxinum

613. 1] Qui novit, quomodo Coelum et Infernum inter se sunt, et quomodo removetur unum ab altero, ille nosse potest quomodo homo regeneratur, ut et qualis homo regeneratus est; ut hoc intelligatur, in summario propalabitur hoc, quod omnes qui in Coelo sunt, aspiciant Dominum a facie, et omnes qui in Inferno sunt, avertant faciem a Domino, quare dum e Coelo inspicitur infernum, apparent modo occipitio et tergo; imo etiam apparent sicut inversi ut antipodes pedibus sursum et capitibus deorsum, et hoc tametsi ambulant super pedibus, et facies circumvertunt, nam est directio opposita interiorum mentis eorum, quae illum visum producit; haec mirabilia ex autopsia refero. 2] Ex his mihi detectum est, quomodo fit regeneratio, quod fiat prorsus sicut Infernum removetur et sic separatur a Coelo, nam, ut supra dictum, homo quoad primam naturam, quam trahit ex nativitate, in minima effigie est Infernum, et quoad alteram naturam, quam trahit ex secunda nativitate, in minima effigie est Coelum. Ex his sequitur, quod mala apud hominem similiter removeantur et separentur sicut Infernum et Coelum in magna effigie, et quod mala sicut removentur avertant se a Domino, et se successive invertant, et quod hoc fiat in eo gradu, quo implantatur Coelum, hoc est, sicut homo fit1 novus. 3] His illustrationis gratia adjicietur hoc, quod unumquodvis malum apud hominem conjunctionem habeat cum talibus in inferno, qui in simili malo sunt, et vicissim quod unumquodvis bonum apud hominem conjunctionem habeat cum talibus in Coelo qui in simili bono sunt.
1 Prima editio: sit

614. 1] Ex adductis constare potest, quod peccatorum remissio1 non sit illorum exstirpatio et abstersio, sed quod sit illorum remotio et sic separatio; tum quod omne malum, quod homo actualiter sibi appropriavit, remaneat; et quia remissio peccatorum est illorum remotio et separatio, sequitur, quod homo a Domino detineatur a malo, et contineatur in bono; et quod hoc sit quod datur homini per regenerationem. Quondam audivi quendam in Ultimo Coelo dicentem2, quod immunis a peccatis sit, quia illa abstersa sunt, adjecit per sanguinem Christi; sed quia intra Coelum ille erat, et ex ignorantia in illo errore, immissus est in sua peccata propria, quae sicut redierunt, agnovit illa; ex quo fidem novam acceptavit, quae erat, quod omnis homo, sicut omnis Angelus, ex Domino detineatur a malis, et teneatur in bonis. 2] Ex his patet, quid Remissio peccatorum, quod non sit instantanea, sed quod sequatur regenerationem, secundum ejus progressus. Remotio peccatorum, quae vocatur remissio eorum, comparari potest cum ejectione sordium e Castris filiorum Israelis in deserto, quod circum illa erat, nam Castra illorum repraesentabant Coelum, et Desertum Infernum. Comparari etiam potest cum remotione gentium a filiis Israelis, in terra Canaane, et Jebusaeorum a Hierosolyma, quae non ejectae sunt sed separatae. Comparari potest cum Dagone Deo Philistaeorum, quod cum introducta est Arca, primum jacuerit super faciebus suis in terra, et postea cum capite et volis manuum ejus abscissis super limine; ita non ejectus, sed remotus. 3] Comparari potest cum daemonibus missis in porcos a Domino, qui se postea immerserunt mari; per mare hic et alibi in Verbo significatur infernum. Comparari etiam3 potest cum turba draconis, quae separata e Coelo primum invasit terram, et postea dejecta est in infernum. Comparari4 etiam potest sylvae, ubi sunt multiplices ferae, qua abscissa aufugiunt ferae in Dumeta circum circa, et tunc terra complanata in medio excolitur in agrum.
1 Prima editio: remissio,
2 Prima editio: diceatem
3 Prima editio: atiam
4 Prima editio: Compaiari


615. Quod Regeneratio non dabilis sit absque Libero arbitrio in spiritualibus.

Quis praeter stupidum non potest videre, quod homo absque Libero arbitrio in spiritualibus non possit regenerari; num absque illo potest Dominum adire, et Ipsum agnoscere Redemptorem et Salvatorem, et pro Deo Coeli et Terrae, sicut Ipse docet, Matth. XXVIII:18. Quis absque Libero Arbitrio illo potest Credere, hoc est, ex fide aspicere et colere Ipsum, et se applicare ad recipienda media et beneficia salutis ab Ipso, et ad illa recipienda ex Ipso cooperari: quis absque Libero arbitrio potest facere aliquod bonum proximo, et exercere Charitatem, praeter plura, quae Fidei et Charitatis sunt, inferre in cogitationem et voluntatem, et expromere illa, et emittere in actum; quid alioquin Regeneratio nisi mera vox elapsa ex ore Domini, Joh. III; quae vel in aure subsistit, vel in ore ex cogitatione proxima loquelae elapsa fit sonus articulatus ex solis undecim literis, qui sonus per aliquem sensum non potest in aliquam superiorem mentis regionem elevari, sed cadit in aerem ubi dissipatur.
616. 1] Dicite si potestis, num usquam dari possit stupiditas caecior de Regeneratione, quam qualis est apud illos, qui se in hodierna Fide confirmant, quae est, quod fides infundatur homini cum est sicut truncus aut lapis, et quod tunc illam infusam sequatur justificatio, quae est, remissio peccatorum, regeneratio, praeter plura dona; et quod operatio hominis prorsus excludenda sit, propter causam, ne merito Christi aliquam vim inferat; quod dogma ut adhuc firmius stabiliretur, homini omne liberum arbitrium in spiritualibus praeripuerunt, inducendo plenariam impotentiam in illis; et tunc sicut Deus solum operaretur a sua parte, et nulla potentia data foret homini cooperandi a sua, et sic se conjungendi; quid tunc homo quoad regenerationem, nisi sicut vinctus quoad manus et pedes, similis vinctis in navibus, galeras1, vocatis, qui si manicis et pedicis se exsolverent, similiter ut illi puniretur et morti damnaretur, hoc est, si ex libero arbitrio bonum faceret proximo, et ex se crederet in Deum, salutis causa. 2] Quid foret homo in talibus confirmatus, et tamen in pio desiderio Coeli, nisi sicut larva stans in visione, num fides illa cum suis beneficiis infusa sit, aut si non, num infundatur, proinde num Deus Pater misertus sit, aut num Filius Ipsius intercesserit, aut num Spiritus sanctus alibi occupatus non operetur; et tandem ex plenaria ignorantia de hoc recederet, et se consolaretur per hoc, quod forte gratia illa moralitati vitae meae, in qua sum et maneo sicut prius, insit, et sic illa in me sancta, at in illis, qui fidem illam non adepti sunt, prophana; quare ut sanctitas in moralitate mea remaneat, cavebo posthac ne ex me operer fidem, nec charitatem; praeter plura; talis larva, aut si mavis, talis statua salis fit omnis, qui cogitat de Regeneratione absque Libero arbitrio in spiritualibus.
1 Prima editio: galeres, nisi legeris galeris, sic Worcester, seu gal�res, sic Chadwick

617. 1] Homo, qui credit Regenerationem dari absque ullo libero arbitrio in spiritualibus, ita absque cooperatione, fit quoad omnia vera Ecclesiae frigidus sicut saxum, et si calidus, est sicut torris in foco ignitus, qui flagrat ex combustibilibus in illo, quia ex concupiscentiis. Ille comparative fit sicut palatium subsidens in terram usque ad tectum ejus, et inundatur aquis lutulentis, et post hoc habitat super nudo tecto, et ibi sibi facit tentorium ex cannis palustribus, et demum etiam tectum subsidet, et ipse submergitur. 2] Est quoque similis navi, in qua omnis generis pretiosae merces ex Verbo ut thesaurario sunt, quae vel a muribus et blattis corroduntur, vel a nautis projiciuntur in mare, et sic mercatores defraudantur suis bonis. Eruditi seu opulenti ex fidei istius arcanis sunt similes institoribus in Cauponis, qui vendunt statuas idolorum, fructus et flores cereos, conchilia, viperas in phialis, et similia alia. Illi, qui ex nulla spirituali potentia homini applicata et data a Domino, non volunt spectare sursum, sunt actualiter sicut bestiae, quae Capite spectant deorsum, et modo pascua in sylvis quaerunt, et si in hortos veniunt, sunt sicut vermes qui folia arborum consumunt, et si fructus oculis vident, et plus si manibus palpant, implent illos vermicosis: et tandem fiunt sicut serpentes squamosi, quorum fallaciae sonant et fulgent, sicut illorum squamae, et sic porro.

618. Quod Regeneratio non dabilis sit absque veris, per quae formatur Fides, et cum quibus se conjungit Charitas.

1] Sunt tria per quae homo regeneratur, Dominus, Fides et Charitas; haec tria laterent sicut celsissimae pretiositates infossae terrae, si non Divina vera ex Verbo aperirent illa, imo laterent coram illis, qui negant cooperationem, si vel centies vel millies legerent Verbum, tametsi ibi in clara luce exstant. Quod Dominum attinet, quis confirmatus in hodierna fide, aperto oculo videt haec ibi, quod Ipse et Pater unum sint, et quod Ipse sit Deus Coeli et Terrae, et quod Voluntas Patris sit, ut credant in Filium, praeter innumera similia de Domino in utroque Foedere; causa est, quia non in veris sunt, et inde non in luce, ex qua hujuscemodi possunt videri; et si daretur lux, usque falsa exstinguerent illam, et tunc praeterirentur sicut talia, quae lituris deleta sunt, aut sicut subterraneae fossae, quae calcantur et transeuntur: haec dicta sunt, ut sciatur, quod absque veris hoc primarium regenerationis non videatur. 2] Quod Fidem attinet, nec illa absque veris potest dari, fides enim et verum faciunt unam1 rem; est enim bonum fidei sicut anima, et vera faciunt ejus corpus; quare dicere quod credat seu fidem habeat, et nulla vera ejus scire, est sicut animam ex corpore extrahere, et cum illa inconspicua loqui: praeterea omnia vera, quae fidei corpus faciunt, lucem a se emittunt, et illustrant, et sistunt faciem ejus videndam. Simile est cum charitate; haec a se emittit calorem, cum quo lux veri se conjungit, sicut facit calor cum luce tempore veris in Mundo; ex quorum conjunctione animalia et vegetabilia terrae in sua prolifica redeunt: 3] simile est cum Calore et Luce spirituali; haec se similiter conjungunt in homine, dum hic in veris fidei et simul in bonis charitatis est; nam ut supra in Capite de Fide dictum est, ex singulis veris fidei effluit lux quae illustrat, et ex singulis bonis charitatis effluit calor qui accendit; tum quod Lux spiritualis in sua essentia sit Intelligentia, et Calor spiritualis in sua essentia sit Amor, et quod Solus Dominus conjungat illa duo apud hominem, cum regenerat illum; dixit enim Dominus, Verba quae Ego loquor, spiritus et vita sunt, Joh. VI:63. Credite in Lucem, ut filii lucis sitis; Ego Lux in Mundum veni, Joh. XII:36,46.2 Dominus est Sol in Mundo spirituali, inde omnis lux et calor spiritualis est, ac lux illa illustrat, et calor ille accendit, et per conjunctionem utriusque hominem vivificat et regenerat.
1 Prima editio: unum
2 Prima editio: Joh. XII: 36.

619. 1] Ex his constare potest, quod absque veris non sit cognitio Domini, tum quod absque veris non sit Fides, et sic non Charitas, consequenter quod absque veris non sit aliqua Theologia, et ubi haec non est, nec est Ecclesia: talis est Caetus populorum hodie, qui se vocant Christianos, et se dicunt in luce Evangelii esse, cum tamen in ipsa caligine sunt; vera enim sub falsis ita abscondita latent, tanquam aurum, argentum, et lapides pretiosi sepulta inter ossa in valle Hinnomi1: quod ita sit, patuit mihi clare a Sphaeris in Mundo spirituali, quae ex hodierno Christianismo effluunt et se propagant. 2] Una sphaera est de Domino; haec e Plaga meridionali, ubi sunt docti e Clero, et eruditi e Laicis, exspirat et se effundit; haec ubicunque vadit, subintrat ideas, et fidem de Divinitate Humani Domini apud plures aufert, apud plures infirmat, et apud plures infatuat; causa est, quia simul infert2 fidem trium Deorum, et sic confunditur. 3] Altera Sphaera, quae aufert3 fidem, est sicut atra nubes tempore hyemis, quae inducit tenebras, vertit pluvias in nives, denudat arbores, et congelat aquas, et omne pascuum ovibus aufert; haec sphaera conjuncta priori insinuat sicut lethargiam de Deo uno, deque Regeneratione, et de Salutiferis. 4] Tertia sphaera est conjunctionis fidei et charitatis, quae tam valida est, ut ei non resisti possit, sed hodie nefanda est, et sicut pestis quemcunque aspirat, inficit, et divellit omne vinculum inter bina illa4 salutis media a creatione Mundi constabilita, et a Domino integrata; haec sphaera invadit etiam homines in Mundo naturali, et exstinguit taedas conjugiales inter vera et bona; hanc sphaeram sensi, et tunc cum cogitavi de Conjunctione fidei et charitatis, se interposuit inter illa, ac violenter conata est separare: 5] de his Sphaeris conqueruntur Angeli, et orant ad Dominum ut dissipentur, sed responsum tulerunt, quod dissipari nequeant, quamdiu Draco est super terra, quoniam a Draconicis est illa; nam dicitur de Dracone, quod projectus sit in terram, et tunc ita, propter hoc gaudete Coeli, et vae habitantibus terram, Apoc. XII:12.5 6] Tres illae sphaerae sunt sicut athmosphaerae tempestate actae ex spiraculis Draconum oriundae, quae, quia spirituales sunt, invadunt mentes et adigunt. Sphaerae veritatum spiritualium ibi adhuc paucae sunt, duntaxat in Novo Coelo, et apud illos sub Coelo, qui separati a Draconicis sunt: quae causa est quod Veritates illae hodie in Mundo apud homines tam inconspicuae sint, quemadmodum Naves in mari Orientali sunt Navarchis et Naucleris, qui in mari Occidentali navigant.
1 Prima editio: hinnomi
2 Prima editio: in infert
3 Prima editio: affert
4 Prima editio: ille
5 Prima editio: Apoc. XII.

620. 1] Quod Regeneratio absque veris, per quae formatur fides, non dabilis sit, illustrari potest per has comparationes; non plus dabilis est quam Mens humana absque intellectu, intellectus enim formatur per vera, et ideo docet quid credendum, et quid faciendum est, et quid Regeneratio, et quomodo fiat. Regeneratio absque veris nec plus dabilis est, quam vivificatio animalium et vegetatio arborum absque luce e sole, nam nisi sol simul daret lucem sicut dat calorem, fieret sol, sicut describitur in Apocalypsi, tanquam saccus pilosus, Cap. VI:12, ac atratus Joel III:4 1, et sic merae tenebrae forent super terra, Joel IV:15 2, similiter foret cum homine absque veris, quae lucem a se emittunt; Sol enim a quo luces veritatum profluunt, est Dominus in Mundo spirituali; nisi inde spiritualis lux in mentes humanas3 influeret4, foret Ecclesia in meris tenebris, aut in umbra ex perpetua Ecclipsi. 2] Regeneratio, quae fit per fidem et charitatem, absque veris quae docent et ducunt, foret sicut navigatio in magno Oceano absque gubernaculo, aut absque cysti nautica et mappis: ac foret sicut equitatio in opaca sylva tempore noctis. Visus internus mentis apud illos, qui non in veris sunt, sed in falsis, et haec credunt esse vera, comparari potest cum visu illorum, apud quos nervi optici obstructi sunt, et oculus usque apparet integer et videns, tametsi nihil videt, quae caecitas a Medicis vocatur Amaurosis et Gutta serena; est enim rationale seu intellectuale apud illos superius obstructum, et modo inferius apertum, ex quo lux rationalis fit sicut lux ocularis, et inde omnia judicia modo imaginaria5, et ex meris fallaciis connexa: et tunc homines starent sicut in foris Astrologi6 cum longis tubis opticis, et vana vaticinia edunt; tales fierent omnes studiosi Theologiae, nisi genuina Vera ex Verbo a Domino aperirentur.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 2:31 apud Biblia Anglica. Prima editio: III:11.
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 3:15 apud Biblia Anglica.
3 Prima editio: humenas
4 Prima editio: influerent
5 Prima editio: imaginatia
6 Prima editio: A strologi

* * * * *

621. 1] His adjicientur haec MEMORABILIA. PRIMUM; Vidi Caetum Spirituum, omnes super genubus, orantes ad Deum, ut mitteret ad se Angelos, cum quibus loquantur ore ad os, et quibus aperiant cordis sui cogitata; et cum surrexerunt, visi sunt tres Angeli in byssino stantes in conspectu illorum, et dixerunt, audivit Dominus Jesus Christus preces vestras, et ideo nos misit ad vos; aperite nobis cordis vestri cogitata, 2] et responderunt; dixerunt nobis Sacerdotes, quod in rebus Theologicis non valeat Intellectus sed Fides, et quod Fides Intellectualis in illis non conducat, quia haec trahit et sapit ex homine et non a Deo. Nos sumus Angli, et audivimus plura ex Sacro nostro Ministerio, quae credidimus, sed cum loquuti sumus cum aliis, qui etiam se vocabant Reformatos, et cum aliis qui se vocabant Romano-Catholicos, et porro cum Sectariis, apparebant omnes docti, et tamen in rebus multis non unus consensit cum altero, et usque omnes dixerunt,1 CREDITE NOBIS, et aliqui, SUMUS MINISTRI DEI, ET SCIMUS: at quia novimus, quod Divinae Veritates, quae vocantur fidei et sunt Ecclesiae, non sint alicui ex Solo natali, nec ex haereditario, sed e Coelo a Deo; et quia illae monstrant viam ad Coelum, ac intrant vitam una cum bono charitatis, et sic ducunt ad vitam aeternam, anxii facti sumus, et super genubus oravimus ad Deum. 3] Tunc responderunt Angeli, legite Verbum, et credite in Dominum, et videbitis Veritates, quae fidei et vitae vestrae erunt; omnes in Christiano Orbe ex Verbo ut ex unico Fonte hauriunt sua Doctrinalia; at duo ex Caetu dixerunt, legimus sed non intelleximus; et responderunt Angeli, non adivistis Dominum, qui est Verbum, et quoque prius confirmavistis vos in falsis: et porro dixerunt Angeli, quid fides absque luce, et quid cogitare absque intelligere; hoc non est Humanum; corvi et picae etiam possunt discere loqui absque intellectu; possumus vobis asseverare, quod unusquisque homo, cujus anima desiderat, possit videre veritates Verbi in luce; non datur animal, quod non scit suae vitae cibum, dum videt illum, et homo est Animal rationale et spirituale; hic videt suae vitae, non ita corporis, sed animae cibum, qui est verum fidei, si esurit illum, et petit illum a Domino; 4] quicquid etiam non recipitur intellectu, hoc nec inhaeret memoriae quoad rem, sed solum quoad voces; quare cum despeximus e Coelo in Mundum, non vidimus quicquam, sed modo audivimus sonos, plerosque disharmonicos: sed enumerabimus aliqua, quae Docti e Clero removerunt ab intellectu, non scientes quod binae viae ad Intellectum sint, una e Mundo et altera e Coelo, et quod Dominus subducat intellectum e Mundo, dum illustrat illum; at si Intellectus clauditur ex Religione, clauditur ei via e Coelo, et tunc homo non plus videt in Verbo quam caecus; vidimus plures tales cecidisse in foveas, e quibus non surrexerunt. 5] Sint Exempla illustrationi, annon intelligere potestis quid Charitas et quid Fides, quod Charitas sit bene cum proximo agere, et quod Fides sit recte de Deo, et de essentialibus Ecclesiae cogitare, et inde quod qui bene agit et recte cogitat, hoc est, qui bene vivit et recte credit, salvetur; ad haec dixerunt quod intelligant. 6] Porro dixerunt Angeli, quod Poenitentia a peccatis agenda sit, ut homo salvetur, et quod nisi homo poenitentiam agit, maneat in peccatis, in quae natus est, et quod poenitentiam agere sit non velle mala quia sunt contra Deum, ac semel aut bis in anno scrutari se, videre sua mala, confiteri illa coram Domino, implorare opem, desistere ab illis, et vitam novam inire, et quantum hoc facit, et credit in Dominum, tantum peccata remittantur; tunc dixerunt e Caetu, haec intelligimus, et sic etiam quid Remissio peccatorum. 7] Et tunc rogaverunt Angelos ut informarent illos amplius, et quidem nunc de Deo, de Imortalitate animae, de Regeneratione, et de Baptismo; Angeli ad haec respondebant, non dicemus quicquam nisi quod intelligitis, alioquin cadit sermo noster, sicut pluvia in arenam, et in semina ibi, quae utcunque e Coelo irrigata, usque emarcescunt et pereunt. Et dixerunt de Deo; omnes qui in Coelum veniunt, ibi sortiuntur locum, et inde aeternum gaudium, secundum ideam Dei, quia haec idea universaliter regnat in omnibus Cultus; idea de Deo ut Spiritu, dum spiritus creditur sicut aether aut ventus, est idea inanis; at idea de Deo ut Homine, est idea justa; Deus enim est Divinus Amor et Divina Sapientia, cum omni quali eorum, et horum Subjectum est Homo, et non aether aut ventus; idea Dei in Coelo est idea Domini Salvatoris; Ipse est Deus Coeli et Terrae, ut ipse docuit; sit vestra idea Dei similis nostrae, et consociabimur; cum haec dixerunt, exsplenduerunt facies illorum. 8] De IMORTALITATE ANIMAE dixerunt; homo vivit in aeternum, quia potest conjungi Deo per amorem et fidem; hoc potest unusquisque; quod hoc Posse faciat imortalitatem animae, potestis intelligere, si aliquantum altius de eo cogitatis. 9] De REGENERATIONE; quis non videt, quod sit cuivis homini liberum cogitare de Deo, et non cogitare de Illo, modo instructus est, quod Deus sit; ita liberum cuivis est in spiritualibus aeque ut in civilibus et naturalibus; Dominus hoc dat continue omnibus, quare reus fit si non cogitat; homo est homo ex posse hoc, at bestia est bestia ex non posse hoc; quare homo se potest reformare et regenerare sicut a se, modo corde agnoscat, quod sit a Domino; omnis qui poenitentiam agit, et credit in Dominum, reformatur et regeneratur, utrumque faciet homo sicut a se, sed SICUT A SE est a Domino. Verum est, quod homo ex se ad id non quicquam possit conferre, ne hilum, attamen non creati estis statuae, sed creati estis Homines, ut faciatis id a Domino sicut a vobis; hoc unicum reciprocum2 amoris et fidei est, quod Dominus omnino vult ut fiat Ipsi ab homine; verbo, facite a vobis, et credite quod a Domino, sic facitis sicut a vobis: 10] at tunc quaesiverunt, num facere sicut a se, sit3 inditum homini a creatione; respondit Angelus, non inditum est, quia facere a se est Solius Dei, sed datur continue, hoc est adjungitur continue, et tunc quantum homo facit bonum et credit verum sicut a se, est Angelus Coeli, at quantum facit malum et inde credit falsum, quod etiam est sicut a se, tantum est Spiritus Inferni; quod hoc etiam sit sicut a se, miramini, sed usque videtis hoc, dum oratis ut a diabolo custodiamini ne vos seducat, ne intret in vos sicut in Judam, impleat vos omni iniquitate, ac destruat et animam et corpus; sed omnis reus fit, qui credit quod faciat a se, sive sit bonum sive sit malum, sed non reus fit qui credit quod faciat sicut a se; nam si credit quod bonum sit a se, vindicat sibi id quod Dei est; et si credit quod malum sit a se, attribuit sibi id quod diaboli est. 11] DE BAPTISMO dixerunt, quod sit Lavatio spiritualis, quae est Reformatio et Regeneratio, et quod Infans reformetur et regeneretur, dum adultus factus facit illa, quae Patrini pro illo spoponderunt, quae sunt duo, Poenitentia et Fides in Deum; nam PRIMUM spondent, ut abdicet diabolum et omnia ejus opera; SECUNDUM, ut credat in Deum; omnes Infantes in Coelo in illa duo initiantur, sed his diabolus est infernum, ac Deus est Dominus: praeterea Baptismus est signum coram Angelis, quod homo sit ab Ecclesia: his auditis dixerunt e Caetu, haec intelligimus. 12] Sed tunc audita est vox a latere, clamans, non intelligimus, et alia vox, non volumus intelligere; et inquisitum a quibus illae voces, et compertum quod ab illis, qui apud se confirmaverunt falsa fidei, et qui voluerunt credi ut oracula, et sic adorari; dixerunt Angeli, ne miremini; tales sunt hodie permulti; apparent nobis e Coelo sicut Sculptilia tali arte facta, ut possint movere labia, ac sonare sicut organa, et non sciunt, num halitus, ex quo sonant, ex Inferno sit, vel num e Coelo, quia non sciunt num falsum sit, vel num verum; ratiocinantur et ratiocinantur, tum confirmant et confirmant, nec vident quicquam num ita sit: sed sciatis quod Ingenium humanum possit confirmare quicquid vult, usque ut appareat sicut ita sit, quare hoc possunt haeretici, hoc impii, imo athei quod Deus non sit sed Natura sola. 13] Post hac Caetus ille ex Anglis accensus desiderio sapiendi, dixit ad Angelos, loquuntur tam varia de SACRA COENA; dicite nobis quid Veritas; responderunt Angeli, Veritas est, quod homo, qui spectat ad Dominum, et poenitentiam agit, per sanctissimum illud conjungatur Domino, ac introducatur in Coelum; sed dixerunt e Caetu, hoc mysterium est, et responderunt Angeli, est mysterium, sed usque tale, ut possit intelligi; Panis et Vinum hoc non faciunt; non aliquid sanctum est ab illis, sed correspondent sibi mutuo Panis Materialis et Panis spiritualis, ac Vinum materiale et Vinum spirituale, et Panis spiritualis est Sanctum amoris, et Vinum spirituale est Sanctum fidei, utrumque a Domino, et utrumque Dominus, inde conjunctio Domini cum homine, et hominis cum Domino, non cum pane et vino, sed cum amore et fide hominis qui poenitentiam egerat, et conjunctio cum Domino est quoque introductio in Coelum; et postquam Angeli docuerunt illos aliquid de Correspondentia, dixerunt e Caetu, nunc primum etiam hoc possumus intelligere; et cum hoc dixerunt, ecce flammeum e Coelo cum luce descendens consociavit illos cum Angelis, et amaverunt se mutuo.
1 Prima editio: dixerunt.
2 Prima editio: reciproeum
3 Sic AR 224. Prima editio: fit

622. 1] SECUNDUM MEMORABILE. Omnes qui ad Coelum praeparati sunt, quod fit in Mundo spirituum, qui est medius inter Coelum et Infernum, post exactum tempus, desiderant cum suspirio Coelum, et mox aperiuntur oculi illorum, et vident viam, quae tendit ad aliquam Societatem in Coelo; hanc viam intrant et ascendunt; et in ascensu est porta, et ibi custos; hic aperit portam, et sic ingrediuntur; tunc obviam fit eis Inquisitor, qui illis a Moderatore dicit, ut penitius intrent et inquirant, num alicubi Domus sint, quas agnoscant ut suas, nam pro quovis novitio Angelo est nova domus, et si inveniunt, renuntiant hoc, et manent ibi; at si non inveniunt, redeunt, et dicunt, quod non viderint; et tunc a quodam Sapiente ibi exploratur, num Lux quae in illis est, concordat cum luce quae in societate est, et imprimis num Calor; Lux enim Coeli in sua essentia est Divinum Verum, et Calor Coeli in sua essentia est Divinum Bonum, utrumque procedens a Domino ut Sole ibi; si alia Lux et alius Calor, quam Lux et Calor illius Societatis in illis sunt, hoc est, si aliud Verum et Bonum, non recipiuntur, quare abeunt inde, et per vias inter Societates in Coelo apertas vadunt, et hoc usque dum inveniunt Societatem affectionibus illorum prorsus congruam, et ibi fit habitatio illorum in aeternum; sunt enim ibi inter suos, quemadmodum inter affines et amicos, quos, quia in simili affectione sunt, ex corde amant, et ibi sunt in vitae suae faustitate, et in totius pectoris sui ex pace animae jucunditate, est enim in Calore et Luce Coeli delitium ineffabile, quod communicatur; ita fit cum illis qui Angeli fiunt. 2] Sed qui in malis et falsis sunt, illis ex venia licet ascendere in Coelum, sed cum intrant, incipiunt trahere animam, et respirare cum lucta; et mox obscuratur visus illorum, et caligat intellectus, et cessat cogitatio, ac sicut lethus obversatur oculis, et sic stant sicut stipites; et tunc incipit cor pulsare, pectus angustari, et mens corripi angore, et plus et plus cruciari, et in eo statu se contorquent sicut serpentes admoti foco, quare devolvunt se inde, et per praecipitium, quod tunc apparet, se dejiciunt, nec quiescunt, quam in Inferno apud sui similes, ubi possunt animam trahere, et ubi cor illorum libere vibratur. Postea odio habent Coelum, et rejiciunt Verum, ac corde blasphemant Dominum, credentes quod cruciatus et tormina illorum in Coelo ab Ipso fuerint. 3] Ex his paucis videri potest, qualis sors illorum est, qui floccipendunt Veritates quae fidei sunt, quae tamen faciunt lucem in qua sunt Angeli Coeli, et qui floccipendunt Bona, quae amoris et Charitatis sunt, quae tamen faciunt calorem vitae in quo sunt1 Angeli Coeli: tum ex his videri potest, quantum errant, qui credunt, quod quisque possit frui beatitudine Coelesti, modo admittatur in Coelum; Fides enim hodie est, quod in Coelum recipi, sit ex sola Misericordia; et quod receptio in Coelum sit, sicut qui in Mundo in Domum Nuptiarum venit, et tunc simul in gaudia et laetitias ibi; at sciant, quod communicatio affectionum amoris et inde cogitationum sit in Mundo spirituali, quoniam Homo tunc Spiritus est, et Vita Spiritus est affectio amoris et inde cogitatio; et quod affectio homogenea conjungat, et affectio heterogenea separet, et quod heterogeneum cruciet, diabolum in Coelo, et angelum in Inferno; quamobrem separati sunt juste secundum diversitates, varietates, et differentias affectionum quae amoris sunt.
1 Prima editio: funt

623. 1] TERTIUM MEMORABILE. Quondam datum est videre Trecentos ex Clericis et simul Laicis, omnes doctos et eruditos, quia sciverunt solam Fidem confirmare usque ad justificationem, et quidam ultra; et quia apud illos erat fides, quod Coelum sit modo admissio ex gratia, data est illis venia ascendendi in unam Coeli Societatem, quae tamen inter superiores non erat; et cum ascenderunt, tunc e longinquo visi sunt sicut Vituli, et cum intrabant Coelum, recepti sunt ab Angelis civiliter, sed cum colloquebantur, occupavit illos tremor, postea horror, et demum cruciatus sicut mortis, et tunc dejecerunt se praecipites, et in dejectione visi sunt sicut Equi mortui. Quod apparuerint sicut Vituli in ascensu, erat quia affectio naturalis videndi et sciendi exultans apparet ex correspondentia sicut Vitulus; et quod in dejectione apparuerint sicut Equi mortui, erat quia Intellectus veri apparet ex correspondentia sicut Equus, ac Intellectus nullus veri, quod Ecclesiae est, sicut Equus mortuus.
2] Erant Pueri infra, qui videbant illos descendentes, ac in descensu visos ut Equos mortuos; et tunc avertebant facies, et dicebant Magistro suo, qui cum illis erat, quid hoc portentum; vidimus homines, et nunc pro illis Equos mortuos; quos quia non potuimus aspicere, avertimus facies; Magister, ne moremur in hoc loco, sed abeamus, et abiverunt. Et tunc Magister in via illos instruxit, quid Equus mortuus, dicens, Equus significat Intellectum veri ex Verbo; omnes Equi quos vidistis, illum significaverunt; quando enim homo vadit meditans ex Verbo, tunc Meditatio ejus e longinquo apparet sicut Equus, generosus et vivus sicut spiritualiter meditatur, ac vicissim miser et mortuus, sicut materialiter: 3] tunc pueri quaerebant, quid est spiritualiter et materialiter meditari ex Verbo; et respondit Magister, illustrabo hoc per exempla; quis dum sancte legit Verbum, non interius in se cogitat de Deo, de Proximo, et de Coelo; omnis qui cogitat de Deo solum ex Persona et non ex Essentia, is materialiter cogitat: tum qui cogitat de Proximo solum ex forma externa, et non ex qualitate, is materialiter cogitat; et qui cogitat de Coelo solum ex loco, et non ex amore et sapientia, ex quibus Coelum est Coelum, is quoque materialiter cogitat: 4] sed dixerunt pueri, nos cogitavimus de Deo ex Persona, de Proximo ex Forma quod sit homo, et de Coelo ex Loco quod supra nos sit; num ideo cum legimus Verbum, apparuimus tunc alicui sicut Equi mortui; dixit Magister, non, estis adhuc pueri, ac non potestis aliter; at percepi affectionem sciendi et intelligendi apud vos, quae quia est spiritualis, cogitavistis etiam spiritualiter, latet enim spiritualis aliqua cogitatio intus in vestra materiali, quod adhuc nescitis. Sed redibo ad priora quae dixi, quod qui cogitat materialiter, dum legit Verbum, aut meditatur ex Verbo, appareat e longinquo sicut Equus mortuus, at qui spiritualiter, sicut Equus vivus; et quod materialiter cogitet de Deo, qui solum ex Persona et non ex Essentia; sunt enim Attributa Divinae Essentiae plura, ut Omnipotentia, Omniscientia, Omnipraesentia, Aeternitas, Amor, Sapientia, Misericordia et Gratia, et alia; et sunt Attributa procedentia ex Divina Essentia, quae sunt Creatio et Conservatio, Redemptio et Salvatio, Illustratio et Instructio; omnis qui de Deo ex Persona cogitat, facit tres Deos, dicens, quod unus Deus sit Creator et Conservator, alter Redemptor et Salvator, ac tertius, Illustrator et Instructor, at omnis qui de Deo ex essentia cogitat, facit Unum Deum, dicens, Deus nos creavit, et idem nos redemit et salvat, et quoque illustrat et instruit; inde causa, quod qui de Trinitate Dei cogitant ex Persona, et sic materialiter, non possint aliter ex ideis cogitationis suae, quae materialis est, quam facere ex uno Deo Tres, sed usque contra cogitationem suam tenentur dicere, quod Trium illorum sit Unio per Essentiam, quia sicut per transennam etiam cogitaverunt de Deo ex Essentia; 5] quare, mei Discipuli, cogitate ex Essentia, et ex hac de Persona; cogitare enim ex Persona de Essentia, est materialiter cogitare etiam de Essentia, at cogitare ex Essentia de Persona, est spiritualiter cogitare etiam1 de Persona: Gentiles Antiqui, quia materialiter cogitaverunt de Deo, et sic etiam de Attributis Dei, non modo fecerunt tres Deos, sed plures usque ad centum; ex unoquovis enim Attributo fecerunt unum Deum: sciatis2 quod materiale non intret in spirituale, sed spirituale in materiale. Simile est cum cogitatione de Proximo ex forma externa et non ex qualitate ejus; ut et cum cogitatione de Coelo ex loco, et non ex Amore et Sapientia, ex quibus est Coelum. Simile est cum omnibus et singulis, quae in Verbo sunt; quare qui materialem ideam de Deo fovet, et quoque de Proximo, et de Coelo, non potest quicquam ibi intelligere, est illi Verbum litera mortua, et ipse apparet e longinquo, dum legit illud, aut meditatur ex illo, sicut Equus mortuus: 6] illi, quos vidistis descendentes e Coelo factos coram oculis vestris sicut Equos mortuos, fuerunt qui occluserunt visum rationalem quoad Theologica seu spiritualia Ecclesiae apud se et apud alios per peculiare dogma, Quod Intellectus captandus sit sub obedientia3 fidei eorum; non cogitantes, quod Intellectus a Religione occlusus sit caecus sicut talpa, et in illo mera caligo, et talis caligo, quae rejicit a se omnem lucem spiritualem, obstipat influxum ejus a Domino et e Coelo, et ponit pro illo obicem in sensuali corporeo, longe infra rationale in rebus fidei; hoc est, ponit illum juxta nasum, et figit illum in Cartilagine ejus, ex quo postea ne quidem odorari potest spiritualia; unde quidam tales facti sunt, ut dum sentiunt odorem ex spiritualibus, cadant in deliquium; per odorem intelligo perceptionem4: Hi sunt qui faciunt Deum Tres; dicunt quidem ex Essentia, quod Deus Unus sit, at usque dum ex Fide sua orant, quae est ut Deus Pater misereatur propter Filium, et mittat Spiritum Sanctum, manifeste faciunt tres Deos; non possunt aliter, orant enim ad Unum, ut misereatur propter Alterum, et mittat Tertium; et tunc Magister illorum docuit illos de Domino, quod Ille Deus Unus sit, in Quo Divina Trinitas.
1 Prima editio: eriam
2 Prima editio: scia tis
3 Prima editio: obidientia
4 Prima editio: perreptionem

624. 1] QUARTUM MEMORABILE. In media nocte experrectus e somno, vidi in aliqua altitudine versus Orientem Angelum tenentem in manu dextra Chartam, quae ex Sole apparuit in illustri candore, in cujus medio erat Scriptura ex literis aureis, et vidi scriptum CONJUGIUM BONI ET VERI; ex Scriptura emicuit splendor, qui abivit in latum circulum circum Chartam, circulus ille seu ambitus apparuit inde sicut apparet aurora verno tempore. Post haec vidi Angelum cum Charta in manu descendentem, et sicut descendit, apparuit Charta minus et minus lucida, et Scriptura illa, qua erat CONJUGIUM BONI ET VERI, conversa a colore aureo in argenteum, et deinde in cupreum, postea in ferreum, et demum in ferruginosum et aeruginosum; ac ultimo visus est Angelus intrare in Nimbum obscurum, et trans Nimbum super Terram, et ibi Charta illa, tametsi in manu Angeli adhuc tenebatur, non visa est; fuit hoc in Mundo spirituum, in quem omnes homines post obitum primo conveniunt; 2] et tunc Angelus loquutus est ad me, dicens, quaere illos, qui huc veniunt, num videant me, vel aliquid in manu mea; venit multitudo, caetus ab oriente, caetus a meridie, caetus ab occidente, caetus a septentrione, et quaesivi advenientes ex Oriente et Meridie, qui erant qui in Mundo studuerunt eruditioni, num videant hic apud me aliquem, aut aliquid in manu ejus; dixerunt omnes, quod prorsus nihil; quaesivi dein illos qui advenerunt ex Occidente et Septentrione, qui erant qui in verba eruditorum in Mundo crediderant; hi dixerunt, quod nec aliquid: attamen ultimi ex his, qui in Mundo fuerant in simplici fide ex charitate, seu in aliquo vero ex bono, postquam abiverunt priores, dixerunt, quod videant Virum cum Charta, Virum in habitu decoro, et Chartam super qua literae exaratae, et cum admoverunt oculos, dicebant quod legerent CONJUGIUM BONI ET VERI; 3] et hi alloquebantur Angelum, rogantes ut diceret, quid hoc; et dixit, quod omnia quae in Universo Coelo sunt, et omnia quae in Universo Mundo, a creatione non sint nisi quam Conjugium boni et veri; quoniam omnia et singula, tam quae vivunt et animant, quam quae non vivunt et [non]1 animant, ex Conjugio boni et veri, et in illud creata sunt; non datur quicquam creatum in solum Verum, nec quicquam in solum Bonum; hoc et illud solitarium non est aliquid, sed existunt et fiunt per Conjugium tale aliquid, quale est conjugium: In Domino Deo Creatore est Divinum Bonum et Divinum Verum in ipsa sua Substantia; Substantiae Ipsius Esse est Divinum Bonum, et Substantiae Ipsius Existere est Divinum Verum, et quoque sunt in ipsa sua Unione, nam in Ipso infinite unum faciunt; quoniam duo illa in Ipso Deo Creatore unum sunt, ideo etiam in omnibus et singulis creatis ab Ipso unum sunt; per id quoque Creator cum omnibus a se creatis aeterno foedere sicut Conjugii conjunctus est. 4] Porro dixit Angelus, quod Scriptura Sacra, quae a Domino dictata est, sit in communi et in parte Conjugium boni et veri, videatur supra. n. 248 ad 253; et quia Ecclesia, quae formatur per Vera Doctrinae, et Religio, quae formatur per Bona vitae secundum Vera Doctrinae, apud Christianos unice est ex Scriptura Sacra, constare potest, quod etiam Ecclesia in communi et in parte sit Conjugium Boni et Veri. Idem hoc quod supra dictum est de Conjugio Boni et Veri, dictum etiam est de CONJUGIO CHARITATIS ET FIDEI, quoniam Bonum est Charitatis, et Verum est Fidei. Postquam haec dicta sunt, Angelus extulit se e terra, et vectus trans nimbum ascendit in Coelum, et tunc Charta secundum gradus ascensus, fulgebat sicut prius; et ecce tunc Circulus, qui prius apparuit sicut aurora, se demisit, et dispulit Nimbum, qui tenebras induxit Terrae, et factum est apricum.
1 Sic DAC 115

625. 1] QUINTUM MEMORABILE. Quondam cum de Secundo Adventu Domini meditabar, subito apparuit jubar lucis fortiter stringens oculos meos, quare suspexi, et ecce totum Coelum super me apparuit luminosum, et ab Oriente in Occidentem ibi in longa serie audita est GLORIFICATIO, et adstitit Angelus, et dixit, Glorificatio illa est Glorificatio Domini propter Adventum Ipsius, quae fit ab Angelis Coeli Orientalis et Occidentalis: e Coelo Meridionali et Septentrionali non audiebatur nisi facetum murmur; et quia Angelus audivit omnia, dixit mihi primum, quod Glorificationes et Celebrationes illae Domini fiant ex Verbo; et mox dixit, nunc in specie glorificant et celebrant Dominum per haec, quae apud Danielem Prophetam dicta sunt, Vidisti ferrum mixtum cum argilla luti, sed non cohaerebunt: verum in diebus illis surgere faciet Deus Coelorum Regnum, quod in saecula non peribit; conteret et consumet omnia illa Regna, ipsum autem stabit in saecula, Dan. II:43,44. 2] Post haec audivi sicut vocem cantus, et penitius in Oriente vidi coruscum lucis priori splendentius; et quaesivi Angelum, quid ibi glorificant, dixit quod per haec apud Danielem, Videns fui in visionibus noctis, et ecce cum Nubibus Coeli FILIUS HOMINIS veniens fuit; et Huic datum est Dominium et Regnum, et omnes populi et gentes Ipsum colent; Dominium Ipsius Dominium saeculi, quod non transibit; et Regnum Ipsius quod non peribit, Dan. VII:13,14. Praeter illa celebrant Dominum ex his in Apocalypsi, Jesu Christo sit gloria et Robur; ecce venit cum Nubibus; Ipse est Alpha et Omega, Principium et Finis, Primus et Ultimus, Qui Est, Qui Fuit, et Qui Venturus est, Omnipotens: Ego Johannes audivi hoc ex FILIO HOMINIS e medio septem Candelabrorum, Apoc. I:5 ad 13, 1 XXII:8,13: 2 tum ex Matth. XXIV:30,31.3 3] Spectavi iterum in Coelum Orientale, et illuxit a latere dextro, et Luminosum intravit in Expansum Meridionale, et audivi sonum suavem; et quaesivi Angelum, quid Domini ibi glorificant; dixit quod per haec in Apocalypsi, Vidi Coelum Novum et Terram Novam, et vidi Urbem Sanctam Hierosolymam Novam descendentem a Deo e Coelo, paratam sicut SPONSAM MARITO SUO; et audivi vocem magnam e Coelo, dicentem, ecce Tabernaculum Dei cum HOMINIBUS, qui habitabit cum illis. Et loquutus est mecum Angelus, et dixit, veni, ostendam tibi SPONSAM AGNI UXOREM; et abstulit me in spiritu super Montem magnum et altum, et ostendit mihi Urbem Sanctam Hierosolymam, Apoc. XXI:1,2,3,9,10.4 Etiam per haec verba, Ego Jesus sum Stella splendida et matutina; ac Spiritus et SPONSA dicent, VENI, et dixit, VENIO CITO: Amen etiam, VENI DOMINE JESU, Apoc. XXII:16,17,20. 4] Post haec et plura, audita est communis Glorificatio ab Oriente in Occidentem Coeli, et quoque a Meridie in Septentrionem; et quaesivi Angelum, quid nunc, et dixit, sunt ex Prophetis haec. Sciat omnis Caro, quod Ego JEHOVAH SALVATOR TUUS ET REDEMPTOR TUUS, Esaj. XLIX:26. Sic dixit Jehovah Rex Israelis5, et REDEMPTOR EJUS JEHOVAH ZEBAOTH, Ego Primus et ULTIMUS, ET PRAETER ME NON DEUS, Esaj. XLIV:6. Dicetur in die illo, ECCE DEUS NOSTER HIC, quem exspectavimus ut liberet nos; HIC JEHOVAH QUEM EXSPECTAVIMUS, Esaj. XXV:9. Vox clamantis in deserto, parate viam Jehovae, ECCE DOMINUS JEHOVIH IN FORTI VENIT, sicut PASTOR gregem suum pascet, Esaj. XL:3,10,11.6 Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, cujus Nomen Mirabilis, Consiliarius, Deus, Heros, PATER AETERNITATIS, Princeps pacis, Esaj. IX:5 7. Ecce dies venient, et suscitabo Davidi Germen justum, qui regnabit Rex, et hoc Nomen Ipsius, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, Jer. XXIII:5,6, Cap. XXXIII:15,16. Jehovah Zebaoth Nomen Ipsius, et REDEMPTOR TUUS SANCTUS ISRAELIS, DEUS TOTIUS TERRAE VOCABITUR, Esaj. LIV:5. IN DIE ILLO ERIT JEHOVAH IN REGEM SUPER TOTAM TERRAM; IN DIE ILLO ERIT JEHOVAH UNUS, ET NOMEN IPSIUS UNUM; Sach. XIV:9. Ex his auditis ac intellectis exultavit cor meum, et in gaudio ivi domum, et ibi e statu spiritus redii in statum corporis, in quo haec, quae visa et audita sunt, conscripsi.
1 Prima editio: I: 5. 6. 7. 10. 11. 12. 13.
2 Prima editio: XXII: 13:
3 Prima editio: XXIV: 30. 32.
4 Prima editio: Apoc. XXII: XXI: 1. 2. 9. 10.
5 Prima editio: Ifraelis
6 Prima editio: XL: 3. 5. 10. 11.
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica

626. CAPUT UNDECIMUM

DE

IMPUTATIONE.

Quod Fides hodiernae Ecclesiae, quae perhibetur sola justificare, et Imputatio, unum faciant.

Quod Fides hodiernae Ecclesiae, quae perhibetur sola justificare, sit Imputatio, seu quod fides et imputatio in hodierna Ecclesia unum faciant, est quia unum est alterius, seu unum ingreditur alterum mutuo et vicissim, et facit ut sit, si enim dicitur fides et non adjicitur imputatio, fides est mere sonus, et si dicitur imputatio, et non adjicitur fides, est quoque mere sonus, at si duo illa dicuntur conjunctim, fit articulatum quid, sed adhuc absque intellectu, quare ut intellectus percipiat aliquid, necessario adjicietur tertium, quod est meritum Christi, inde fit sententia, quam homo potest eloqui cum aliqua ratione: fides enim hodiernae Ecclesiae est, quod Deus Pater imputet justitiam Filii sui, et mittat spiritum Sanctum ad operandum effectus ejus.
627. Sunt itaque illa tria, Fides, Imputatio, et Meritum Christi, in hodierna Ecclesia unum, et vocari possunt triunum, nam si aufertur unum ex illis tribus, fieret Theologia hodierna non aliquid, nam haec a tribus illis ut unum perceptis pendet sicut longa catena ab Unco fixo; prout si auferretur vel fides, vel imputatio, vel meritum Christi, fierent omnia quae dicuntur de Justificatione, de remissione peccatorum, de vivificatione, innovatione, regeneratione, sanctificatione, deque evangelio, de libero arbitrio, de charitate et bonis operibus, imo de vita aeterna, sicut urbes desolatae, aut sicut rudera Templi, et ipsa fides antesignana non aliquid, et sic universa Ecclesia foret desertum et desolatio. Ex his patet, super qua columna Domus Dei hodie fundata est, quae si avelleretur, subrueret illa sicut Domus, in qua fuerunt Satrapae Philisthaeorum et populus ad tria millia ludentes, cujus binas columnas simul Schimson evulsit, qui tunc mortui et occisi sunt, Judic. XVI:29,30.1 Hoc dicitur, quia in antecedentibus ostensum est, et in Appendice ostendendum est, quod Fides illa non sit Christiana, quia dissidet a Verbo, et quod imputatio illius fidei sit vana, quia meritum Christi non est imputabile.
1 Prima editio: Judic. XVI: 29.


628.1 Quod Imputatio, quae est hodiernae fidei, sit duplex, una Meriti Christi, et altera Salutis inde.

1] In universa Ecclesia Christiana traditur, quod justificatio et inde salvatio fiat a Deo Patre per imputationem meriti Christi Filii sui, et quod imputatio fiat ex gratia QUANDO ET UBI VULT, ita ex arbitrio, et quod illi, quibus meritum Christi imputatur, adoptentur in numerum filiorum Dei; et quia duces Ecclesiae non ultra Imputationem illam promoverunt pedem, aut supra illam elevarunt mentem, ex statuta Electione Dei ex arbitrio lapsi sunt in enormes et fanaticos errores, et tandem in detestabilem de Praedestinatione, et quoque in abominabilem hanc, quod Deus non attendat ad facta vitae hominis, sed modo ad fidem interioribus mentis ejus inscriptam; quapropter nisi aboletur error de Imputatione, totum Christianismum invaderet Atheismus, et tunc regnaret super illos Rex abyssi, cujus nomen hebraice Abaddon, et in Graeca nomen habet Apollyon, Apoc. IX:11; 2] per Abaddon et Apollyon significatur perditor Ecclesiae per falsa, et per Abyssum ubi illa falsa sunt, videatur APOCALYPSIS REVEL. n. 421, 440, 442, ex quibus patet, quod illud falsum et inde sequentia falsa in extensa serie sint, super quae Perditor ille regnat, nam, ut supra dictum est, ex illa Imputatione hodie universum systema Theologicum pendet sicut longa catena ex unco fixo, et sicut homo cum omnibus suis membris a Capite; et quia Imputatio illa ubivis regnat, est sicut Esajas dicit, “Exscindet Dominus ex Israele caput et caudam, honoratus est caput, et doctor mendacii cauda,” Cap. IX:13,14.2
1 Prima editio: 528.
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:14,15 apud Biblia Anglica.

629. Dicitur, quod Imputatio hodiernae fidei sit duplex, sed non ita duplex sicut Deus et Misericordia erga omnes, sed sicut Deus et Misericordia erga quosdam; aut non sicut parens et ejus amor erga omnes a se progenitos, sed sicut parens et ejus amor erga unum alterumve a se genitum; aut non sicut Lex Divina et ejus mandatum ad omnes, sed sicut Lex Divina et ejus mandatum ad paucos, quare una duplicitas est extensa et inseparata, altera est restricta et separata, et haec est duplicitas, illa autem unitas; nam docetur, quod Imputatio meriti Christi sit ex arbitraria electione, et quod his sit imputatio salutis, ita quod quidam adoptentur, et reliqui rejiciantur; quod foret, sicut Deus quosdam in sinum Abrahami elevaret, et quosdam sicut offas diabolo traderet; cum tamen veritas est, quod Dominus neminem rejiciat et tradat, sed quod homo seipsum.
630. Accedit, quod Imputatio hodierna auferat homini omnem potentiam ex libero aliquo arbitrio in spiritualibus, et ne quidem relinquat tantillum, ut possit ignem ex vestibus excutere, et corpus suum indemnisare; aut domum suam incensam per aquas exstinguere, et familiam suam eripere, cum tamen Verbum a principio ad finem docet, ut quisque fugiat mala, quia sunt diaboli et a diabolo, et faciat bona quia sunt Dei et a Deo, et quod illa facturus sit a se, operante Domino. Sed Imputatio hodierna proscribit potentiam ad ita faciendum sicut internecinum fidei et inde saluti, propter causam, ne aliquid hominis intret imputationem, et sic meritum Christi; ex qua stabilita, profluxit satanicum hoc, quod homini absoluta impotentia sit in spiritualibus, quod simile est, sicut diceretur, progredere, tametsi non tibi sunt pedes, ne quidem unus; lava te, et tamen ambae manus sunt amputatae; aut fac bonum sed dormi; aut nutri te sed absque lingua; et quoque simile est, sicut data sit voluntas quae non est voluntas; potestne dicere, non possum plus quam statua salis uxor Lothi, nec plus quam Dagon Deus Philistaeorum, quum in fanum ejus introducta est arca Dei; timeo ne mihi sicut illi evellatur caput, et volae manuum projiciantur super limen, I Sam. V:4, nec plus quam Beelschebub Deus Ekronis, qui ex significatione nominis sui solum potest abigere muscas. Quod talis impotentia in spiritualibus hodie credatur, ex Collectis supra de Libero Arbitrio n. 464, videatur.
631. 1] Quod primam partem duplicitatis istius Imputationis de Salvatione hominis attinet, quae est Imputatio meriti Christi ex arbitrio, et Imputatio salutis inde, dogmatici in diversum eunt: quidam tradunt, quod Imputatio illa sit absoluta ex libera potestate, et fiat illis, quorum forma externa aut interna beneplacet; aut quod Imputato fiat ex praescientia illis, quibus gratia infusa est, et fides illa applicari potest: sed usque duae illae opiniones collimant ad unam metam, et sunt sicut bini oculi, qui pro objecto habent unum lapidem, aut sicut binae aures, quae pro objecto habent unum cantum: ad primum visum apparet sicut a se mutuo abeant, sed usque in fine se conjungunt, et colludunt; nam cum utrinque plenaria impotentia in spiritualibus traditur, et omne hominis excluditur a fide, sequitur quod gratia illa receptrix fidei, ex arbitrio aut ex praescientia, infusa, sit similis electio, 2] nam si gratia illa, quae vocatur praeveniens, foret universalis, accederet applicatio hominis ex aliqua sua potentia, quae tamen ut lepra rejicitur. Inde est, quod nemo sciat, num fides illa sit ex gratia ei donata, plus quam truncus aut lapis, qualis fuit cum infusa1 est, non enim datur signum testificans illam, quando charitas, pietas, studium novae vitae, et libera facultas faciendi bonum sicut malum, homini denegatur: signa testificantia fidem illam in homine, quae traduntur, sunt omnia ludicra, et non alia quam auguria veterum ex volatu avium, aut diagnostica2 astrologorum ex astris, aut ludificatorum ex talis. Hujusmodi, et ludicriora adhuc sequuntur ex imputata justitia Domini, quae una cum fide, quae vocatur illa justitia, electo homini infertur.
1 Prima editio: insusa
2 Prima editio: dignostica


632. Quod Fides, quae est imputativa meriti et justitiae Christi Redemptoris, primum exorta sit a decretis Synodi Nicenae de Tribus Personis Divinis ab aeterno, quae Fides a tempore illo ad praesens a toto Christiano Orbe recepta est.

1] Quod ipsam Synodum Nicenam attinet, illam Imperator Constantinus magnus suasu Alexandri Episcopi Alexandrini ex omnibus Episcopis in Asia, Africa et Europa convocatis, in Regia sua Niceae urbis Bithyniae habuit, ut haeresin Arii presbyteri Alexandrini, qui Divinitatem Jesu Christi negabat, ex sacris literis convincerent et damnarent; hoc factum est Anno Christi 325.1 Quod convocati illi concluserint, quod tres Personae Divinae, Pater, Filius et Spiritus Sanctus, ab aeterno fuerint, apprimis constare potest a duobus Symbolis, Nicenum et Athanasianum, dictis; in Niceno legitur, “Credo in unum Deum,2 Patrem Omnipotentem, Factorem Coeli et terrae; et in unum Dominum, Jesum Christum, Filium Dei unigenitum a Patre, natum ante omnia saecula, Deum de Deo, consubstantialem Patri, qui descendit de Coelis, et incarnatus est de Spiritu sancto ex Maria Virgine; et in Spiritum Sanctum, Dominum et Vivificantem, qui ex Patre Filioque procedit, qui cum Patre Filioque simul adoratur et glorificatur.” 2] In Symbolo Athanasiano sunt haec, “Fides Catholica est haec, ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in Unitate veneremur, neque confundentes Personas, neque Substantiam separantes. Sed quia singulatim unamquamque Personam Deum et Dominum confiteri Christiana veritate compellimur, ita tres Deos aut tres Dominos dicere Catholica Religione prohibemur,” hoc est, quod confiteri tres Deos et Dominos, sed non dicere liceat, et quod hoc sit quia religio vetat, illud autem quia veritas dictat: Symbolum hoc Athanasianum statim post Concilium Niceae habitum, ab uno aut pluribus, qui Concilio interfuerant, conscriptum est, et quoque ut Oecumenicum seu Catholicum acceptatum. Ex his patet, quod tunc decretum fuerit, quod tres Personae Divinae ab aeterno agnoscendae sint, et quamvis unaquaevis Persona singulatim per se esset Deus, quod usque non dicendi sint tres Dii et Domini, sed Unus.
1 Prima editio: 1318
2 Prima editio: Deum

633. 1] Quod fides trium Personarum Divinarum ab illo tempore recepta sit, et ab omnibus Episcopis, Hierarchis, Dynastis Ecclesiae, et Presbyteris usque ad praesens tempus confirmata1 et praedicata sit, in Christiano Orbe notum est; et quia inde emanavit persuasio mentalis de tribus Diis, non potuit alia Fides excludi, quam quae Tribus illis in suo ordine applicata esset, quae est, quod Deus Pater adeundus sit, et implorandus, ut imputet justitiam Filii sui, aut ut misereatur propter passionem crucis Filii, et mittat Spiritum Sanctum ut operetur salutis effectus medios et ultimos. 2] Haec fides est foetus ex duobus illis Symbolis enatus; sed dum fasciae evolvuntur, in conspectum non venit unus sed tres, primum conjuncti sicut amplexu, at mox separati, statuunt enim, quod Essentia conjungat illos, sed proprietates, quae sunt creatio, redemptio, operatio, seu imputatio, justitia imputata et effectuatio, separent illos: quae causa est, quod tametsi ex tribus unum Deum composuerunt, usque tamen ex tribus Personis non fecerint unum, propter causam, ne idea trium Deorum obliteraretur; nam quamdiu unaquaevis Persona singulatim creditur Deus, ut in Symbolo dicitur, si tunc consequenter tres Personae fierent una, tota Domus super tribus sicut columnis fundata in acervum decideret. 3] Quod Synodus illa introduxerit tres Personas Divinas ab aeterno, fuit causa, quia non rite scrutati sunt Verbum, et inde non aliud azylum contra Arianos invenerunt. Quod postea tres illas Personas, quarum quaelibet est Deus per se, contulerint in unum Deum, fuit ex timore, ne ab omni rationali religioso in tribus Orbis Partibus inculparentur Fidei trium deorum, et blasphemarentur: Quod tradiderint fidem applicatam tribus in ordine, fuit causa, quia non alia ex illo principio profluit: huic accedit, si unus ex tribus praeteriretur, non mitteretur tertius, et sic omnis operatio Divinae gratiae incassum iret.
1 Prima editio: corfirmata

634. 1] Sed propalabitur veritas; quando Fides in tres Deos in Christianas Ecclesias introducta est, quod factum est a tempore Synodi Nicenae, omne bonum charitatis et omne verum fidei exulaverunt, illa duo enim nullatenus consistunt cum cultu mentali trium deorum, et simul cum cultu orali unius Dei, Mens enim negat quod os loquitur, et os negat quod mens cogitat, inde fit, quod nec sit fides trium Deorum, neque fides Unius. Ex hoc patet, quod Templum Christianum ab eo tempore non modo rimas duxerit, sed collapsum sit in rudera1; et quod ab eo tempore apertus sit puteus abyssi, ex quo ascendit fumus sicut fornacis magnae, et obscuratus est Sol et aer, et e quo locustae exiverunt in terram, Apoc. Cap. IX:2,3; videatur Explicatio illorum in APOCALYPSI REVELATA; 2] imo ab illo tempore incepta est et increvit Desolatio praedicta a Daniele, Matth. XXIV:15, et ad fidem illam et ejus imputationem congregatae sunt aquilae, Vers. 28, ejusdem Capitis; per aquilas ibi intelliguntur Primores Ecclesiae sicut lyncei. Si dicitur, quod Concilium, in quo consederunt tot Episcopi ac viri laureati, unanimis suffragiis illud decreverint, sed quid fidendum est Conciliis, cum Concilia Romano Catholica etiam unanimis suffragiis concluserunt Vicariatum Papalem, invocationem sanctorum, venerationem simulachrorum et ossium, divisionem Sanctae Eucharistiae, purgatorium, indulgentias, et plura. Et quid fidendum est Conciliis, cum Dodrectanum etiam unanimis suffragiis decrevit detestabilem Praedestinationem, et extulit illam ut Palladium religionis. Sed mi Lector! ne crede Conciliis, sed sancto Verbo, et adi Dominum, et illustraberis; Ille enim est Verbum, hoc est, Ipsum Divinum Verum ibi.
1 Prima editio: ruder

635. Ultimo detegetur hoc Arcanum: in Septem Capitibus in Apocalypsi describitur Consummatio hodiernae Ecclesiae, similiter sicut describitur devastatio Aegypti, ac utraque per similes plagas, quarum unaquaevis spiritualiter significat aliquod falsum, quod promovit devastationem ejus usque ad interitum, quare etiam haec Ecclesia, quae hodie deperdita est, vocatur Aegyptus spiritualiter intellecta, Apoc. XI:8. Plagae in Aegypto fuerunt hae, quod aquae versae sint in sanguinem, unde mortuus est omnis piscis, et foetuit flumen, Exod. VII: similiter dicitur in Apocalypsi Cap. VIII:8, Cap. XVI:3; per sanguinem significatur Divinum Verum falsificatum, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 379, 404, 681, 687, 688; et per pisces, qui tunc mortui, vera in naturali homine similiter, n. 290, 405. In Aegypti terram productae sunt ranae, Exod. VIII: aliquid de ranis etiam dicitur in Apocalypsi Cap. XVI:13, per ranas significantur ratiocinationes ex cupiditate falsificandi vera, videatur APOC. REVEL. n. 702. In Aegypto ulcera noxia facta sunt super homine et bestia, Exod IX: similiter in Apocalypsi Cap. XVI:2; per ulcera significantur interiora mala et falsa destructiva boni et veri in Ecclesia, videatur APOC. REVEL. n. 678. In Aegypto facta est grando mixta igne, Exod. IX: similiter in Apocalypsi, Cap. VIII:7, Cap. XVI:21; grando significat falsum infernale, videatur APOC. REVEL. n. 399, 714. In Aegyptum immissa est locusta, Exod. X: similiter in Apocalypsi Cap. IX:1 ad 11, locustae significant falsa in extremis, videatur APOC. REVEL. n. 424, 430. In Aegyptum graves tenebrae inductae sunt, Exod X: similiter in Apocalypsi, Cap. VIII:12, tenebrae significant falsa oriunda vel ex ignorantia, vel ex falsis religionis, vel ex malis vitae, videatur APOC. REVEL. n. 110, 413, 695. Quod tandem Aegyptii perierint in Mari Suph, Exod. XIV: in Apocalypsi autem Draco et Pseudopropheta in stagno ignis et sulphuris, Cap. XIX:20, Cap. XX:10; utrumque, mare Suph et Stagnum illud, significat Infernum. Quod de Aegypto et de Ecclesia, cujus consummatio et finis describitur in Apocalypsi, similia dicantur, est quia per Aegyptum intelligitur Ecclesia, quae in principio suo fuit praestans, quare Aegyptus, antequam Ecclesia1 ejus devastata est, aequiparatur horto Edenis, et horto Jehovae, Genes. XIII:10, Ezech. XXXI:8, et quoque vocatur Lapis angularis tribuum, Filius sapientum, et regum antiquitatis, Esaj. XIX:11,13, plura de Aegypto in statu primaevo ejus, et in statu devastato, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 503.
1 Prima editio: Ecclesiae


636. Quod Fides imputativa meriti Christi non fuerit nota in Ecclesia Apostolica, quae praecessit; et nullibi intellecta in Verbo.

1] Ecclesia, quae Synodum Nicaenam praecessit, vocata est Ecclesia Apostolica, quae quod fuerit ampla, et in tres partes Orbis, Asiam, Africam et Europam propagata, constat non modo ex Imperatore Constantino magno, et ejus Monarchia super plura Regna Europae postea divisa, sed etiam super viciniora extra Europam, quod fuerit Christianus, ac Zelotes pro religione; quare, ut supra dictum est, convocavit Episcopos ex Asia, Africa et Europa in Regiam suam Niceae urbis Bithyniae, ut Arii scandala ex Imperio suo ejiceret. Hoc factum est ex Divina Domini Providentia, quoniam si negatur Divinitas Domini, Ecclesia Christiana emoritur, et fit sicut sepulcrum ornatum Epitaphio hoc, hic jacet. 2] Ecclesia, quae fuit ante hoc tempus, vocata est Apostolica; et Scriptores insignes istius Ecclesiae dicti sunt Patres, ac veri Christiani a latere fratres. Quod haec Ecclesia non agnoverit tres Personas Divinas et inde nec Filium Dei ab aeterno, sed modo Filium Dei natum in tempore, constat ex Symbolo, quod ab Ecclesia illorum vocatum est Apostolicum, ubi haec leguntur, “Credo in Deum Patrem Omnipotentem, Creatorem Coeli et Terrae. Et in Jesum Christum Filium Ejus unicum, Dominum nostrum, qui conceptus de Spiritu Sancto, natus ex Virgine Maria. Credo in Spiritum sanctum; sanctam Ecclesiam Catholicam, sanctorum communionem.” Ex quo patet, quod non alium Filium Dei agnoverint, quam conceptum de spiritu sancto, et natum ex Maria Virgine; et prorsus non aliquem Filium Dei natum ab aeterno. Hoc Symbolum, sicut duo altera, pro sincero Catholico ab universa Ecclesia Christiana ad hodiernum1 diem, agnitum est.
1 Prima editio: hodienum

637. Quod in primaevo illo tempore, omnes in Christiano isto Orbe agnoverint1, quod Dominus Jesus Christus esset Deus, Cui data est omnis potestas in Coelo et in Terra, et potestas omnis carnis, secundum ipsissima Ejus verba, Matth. XXVIII:18, Joh. XVII:2; et quod crediderint in Ipsum, secundum mandatum Ipsius ex Deo Patre, Joh. III:15,16,36, Cap. VI:40, Cap. XI:25,26, idem hoc etiam manifeste patet ex convocatione omnium Episcoporum ab Imperatore Constantino magno, propter causam, ut Arium et ejus asseclas, qui negabant Divinitatem Domini Salvatoris a Maria Virgine nati, ex sacris literis convincerent et damnarent; quod quidem factum, sed hi vitaturi lupum inciderunt in leonem, aut sicut dicitur in proverbio2, cupiens vitare Charybdin3 incidit in Scyllam4; fingendo Filium Dei ab aeterno, qui descendit et assumsit Humanum, credentes quod sic vindicaverint et restituerint Domino Divinitatem; non scientes quod Ipse Deus Creator universi descenderit, ut fieret Redemptor, et sic e novo Creator, secundum haec manifesta in Veteri Testamento, Esaj. XXV:9, Cap. XL:3,5,10,11, Cap. XLIII:14, Cap. XLIV:6,24, Cap. XLVII:4, Cap. XLVIII:17, Cap. XLIX:7,26, Cap. LX:16, Cap. LXIII:16, Jerem. L:34, Hosch. XIII:4, Psalm. XIX:15 5, his adde Joh. IV:42.6
1 Prima editio: agnoverunt
2 Prima editio: provervio
3 Prima editio: charybdin
4 Prima editio: scyllam
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:14 apud Biblia Anglica.
6 Prima editio: IX:15. Cf. DD 34.

638. 1] Ecclesia illa Apostolica, quia coluit Dominum Deum Jesum Christum, et simul tunc in Ipso Deum Patrem, potest assimilari Horto Dei, et Arius, qui tunc surrexit, serpenti emisso ex Inferno, et Concilium Nicaenum Uxori Adami quae porrexit fructum marito suo et persuasit, post cujus esum apparuerunt sibi nudi, et texerunt nuditatem foliis ficus; per nuditatem illorum intelligitur innocentia in qua prius fuerunt, et per folia ficus vera naturalis hominis, quae successive falsificata sunt. Primitiva illa Ecclesia etiam aequiparari potest diluculo et matutae, ex qua dies processit ad decimam horam, sed tunc densa nubes intervenit, sub qua dies processit ad vesperam, et post hanc in noctem, in qua pro quibusdam exorta est Luna, ex cujus lumine aliqui aliquid viderunt ex Verbo, et reliqui in caliginem nocturnam progressi sunt eo usque, ut nihil Divinitatis in Humanitate Domini viderent, tametsi Paulus dicit, quod in Jesu Christo omnis plenitudo Divinitatis habitet corporaliter, Coloss. II:9; et Johannes, quod Filius Dei missus in Mundum sit verus Deus et vita aeterna, I Epist. V:20.1 2] Ecclesia primitiva seu Apostolica, nusquam potuit ominari, quod successura sit Ecclesia, quae plures Deos corde, et unum ore coleret; quae separaret charitatem a fide; remissionem peccatorum a poenitentia et studio novae vitae; quaeque induceret totalem impotentiam in spiritualibus; et minime, quod aliquis Arius elevaret caput, et quando est mortuus, resurgeret, et dominaretur clanculum usque ad finem.
1 Prima editio: V: 20. 21.

639. 1] Quod non aliqua Fides imputativa meriti Christi intellecta sit in Verbo, patet clare exinde, quod illa fides in Ecclesia prius non nota fuerit, quam postquam Nicaena Synodus tres Personas Divinas ab aeterno introduxit; et cum haec fides introducta est, et pervasit totum Orbem Christianum, rejecta est omnis alia fides in tenebras; quare quicunque tunc legit Verbum, et videt fidem, imputationem, et meritum Christi, ex se incidit in illud, quod credidit unicum; sicut qui scripturam unius paginae videt, et ibi subsistit, et non vertit illam, et videt aliud. 2] Aut sicut qui persuadet sibi, quod hoc sit verum, tametsi falsum et id solum confirmat, tunc videt falsum ut verum, et verum ut falsum; hic postea comprimeret dentes, et sibilaret ore ad omnem qui id impugnat, et diceret non intelligens es; mens ejus tota est in illo, circumducta callo, qui sicut heterodoxa rejicit omnia quae cum suis orthodoxis ita vocatis non consonant; est enim memoria ejus sicut tabula, cui unicum hoc Theologicum dominans inscriptum est; si intrat aliquod aliud, non locum habet ubi inseratur, quare id ejicit sicut os spumam. 3] Pro exemplo, dic ad confirmatum Naturalistam, qui vel credit, quod Natura seipsam creaverit, vel quod post naturam exstiterit Deus, vel quod Natura et Deus unum sint, quod prorsus contrarium sit, numne ille aspiceret te vel sicut a fabulis presbyterorum delusum, vel ut simplicem, vel ut hebetem, vel ut dementem; simile est cum omnibus, quae persuasio et confirmatio fixant, quae apparent demum sicut picti tapetes parieti ex lapillis obsoletis conglutinato multis clavis affixi.

640. Quod Imputatio meriti et justitiae Christi sit impossibilis.

1] Ut sciatur quod Imputatio Meriti et Justitiae Jesu Christi sit impossibilis, necessum est scire, quid Meritum et Justitia Ipsius sunt; Meritum Domini nostri Salvatoris est Redemptio, quae qualis fuit, in suo Capite supra n. 114 ad 133, videatur, quae quod fuerit subjugatio Infernorum et ordinatio Coelorum, et postea instauratio Ecclesiae, ibi describitur, et sic quod Redemptio fuerit Opus pure Divinum: ibi etiam ostensum est, quod Dominus per Redemptionem se miserit in potentiam regenerandi et salvandi homines, qui credunt in Ipsum, et faciunt praecepta Ipsius, et quod absque Redemptione illa nulla Caro salvari potuerit. Quoniam nunc Redemptio fuit Opus pure Divinum, et solius Domini, ac illa est Meritum Ipsius, sequitur quod hoc nulli homini applicabile, addicabile, et imputabile sit, non plus quam Creatio et Conservatio Universi; Redemptio etiam fuit quaedam Creatio Coeli Angelici e novo, et quoque Ecclesiae. 2] Quod Ecclesia hodierna attribuat illud meritum Domini Redemptoris illis, qui ex gratia Fidem adipiscuntur, patet ex dogmatibus illorum, inter quae hoc principale est, nam dicitur ab Ecclesiae istius Hierarchis et ab illorum Clientibus, tam in Ecclesia Romano-Catholica, quam in Ecclesiis Reformatorum, quod per Imputationem Meriti Christi, illi qui Fidem adepti sunt, non modo justi et sancti reputentur, sed etiam quod sint, et quod peccata illorum non sint peccata coram Deo, quia remissa, et illi justificati, hoc est, reconciliati, innovati, regenerati, sanctificati, et Coelo adscripti. Quod universa Ecclesia Christiana eadem illa hodie doceat, manifeste constat ex Synodo Tridentina, Confessionibus, Augustana et1 Augsburgensi, et a commentationibus allegatis et simul receptis. 3] Quid aliud ex supradictis, et in fidem illam translatis, fluit, quam quod possessio istius fidei, sit illud meritum, et illa justitia Domini, consequenter quod possessor ejus sit Christus in alia persona, nam dicitur quod Ipse Christus sit Justitia, et quod fides illa sit justitia, et quod imputatio, per quam etiam intelligitur addicatio et applicatio, faciat ut non modo justi et sancti reputentur, sed quod sint. Adde modo imputationi, applicationi et addicationi TRANSCRIPTIONEM, et eris vicarius Papa.
1 Nisi legeris seu, sic Tafel et Worcester.

641. 1] Cum itaque Meritum et Justitia Domini sunt pure Divina, et pure Divina sunt talia, ut si applicarentur et addicarentur, homo in instanti emoreretur1, et sicut stipes injectus nudo soli, consumeretur ita, ut vix remaneret favilla de illo; quare Dominus cum suo Divino accedit ad Angelos et ad homines per lucem temperatam et moderatam ad facultatem et qualitatem cujusvis, ita per adaequatum et accommodatum; similiter per calorem. 2] In Mundo spirituali est Sol, in cujus medio est Dominus; ex illo Sole influit Ille per lucem et calorem in totum Mundum spiritualem, et in omnes qui ibi sunt; omnis lux et omnis calor ibi inde est; Dominus ab illo Sole cum eadem luce et eodem calore influit etiam in animas et mentes hominum; calor ille in sua essentia est Divinus Ipsius Amor, et Lux illa in sua essentia est Divina Ipsius Sapientia; hanc lucem et illum calorem adaptat Dominus ad facultatem et qualitatem angeli et hominis recipientis, quod fit per auras seu athmosphaeras spirituales, quae vehunt et transferunt illa: ipsum Divinum immediate ambiens Dominum facit illum Solem. Hic Sol distat ab Angelis, sicut Sol Mundi naturalis ab hominibus, propter causam, ne nude et sic immediate tangeret illos, nam sic consumerentur, sicut stipes injectus nudo soli, ut dictum est. 3] Ex his constare potest, quod meritum et justitia Domini, quia sunt pure Divina, haudquaquam possint per imputationem in aliquem angelum aut hominem inferri, imo si aliqua stilla ejus non ita moderata, ut dictum est, tangeret illos, illico sicut laborantes cum morte torquerentur, luxando pedibus, divaricando oculos, et exanimarentur. Hoc in Ecclesia Israelitica notum factum est per hoc, quod nemo possit videre Deum et vivere. 4] Describitur etiam Sol Mundi spiritualis, qualis est postquam Jehovah Deus assumsit Humanum, et Huic adjecit Redemptionem et Justitiam novam, his verbis apud Esaiam, “Lux Solis erit septupla, sicut Lux septem dierum, in die quo Jehovah obligabit fracturam populi,” Cap. XXX:26; in quo Capite a principio ad finem agitur de adventu Domini. Describitur etiam quid fieret, si Dominus descenderet, et appropinquaret ad aliquem impium, per haec in Apocalypsi, “Absconderunt se in speluncis et petris montium, et dicebant montibus et petris, abscondite nos a facie Sedentis super Throno, et ab ira Agni,” Cap. VI:15,16; ira Agni dicitur, quia illis ita apparet terror et cruciatus appropinquante Domino. 5] Hoc adhuc evidenter concludi potest ex hoc, quod si aliquis impius intromittitur in Coelum, ubi charitas et fides in Dominum regnant, invadat oculos ejus caligo, mentem ejus vertigo et insania, corpus ejus dolor et cruciatus, et fiat sicut exanimis; quid tunc si Ipse Dominus cum Divino suo merito, quod est Redemptio, et cum Divina sua Justitia, hominem intraret. Ipse Johannes Apostolus nec sustinuit praesentiam Domini, nam legitur, quod cum vidit Filium Hominis in medio septem Candelabrorum, ceciderit ad pedes Ipsius sicut mortuus, Apoc. I:13,17.2
1 Prima editio: emoretetur
2 Prima editio: I: 17.

642. Dicitur in Decretis Conciliorum et in Articulis Confessionum, in quos Reformati jurant, quod Deus per meritum Christi infusum justificet impium, cum tamen impio ne quidem communicari, minus conjungi potest bonum alicujus Angeli, quin rejiciatur et resiliat sicut globus elasticus conjectus in parietem, aut absorbeatur sicut adamas immissa in paludem, imo si aliquod vere bonum intruderetur, foret sicut margarita alligaretur naribus porci; nam quis non scit, quod clementia non possit injici in immisericordiam, innocentia in vindictam, amor in odium, concordia in discordiam, quod foret sicut commiscere Coelum et Infernum: homo non renatus est quoad spiritum suum sicut panthera aut sicut bubo, et assimilari potest senti et urticae, at homo renatus est sicut ovis aut sicut columba, et assimilari potest oleae aut viti; cogitate, quaeso, si libet, quomodo potest homo panthera converti in hominem ovem, aut bubo in columbam, aut sentis in oleam, aut urtica in vitem, per aliquam imputationem, addicationem, applicationem Divinae justitiae, quae potius illum damnaret, quam justificaret; annon ut conversio fiat, ferinum pantherae et bubonis, aut noxium sentis et urticae, prius auferendum est, et loco ejus vere humanum et innocuum implantandum est: quomodo hoc fit, etiam docet Dominus apud Johannem, Cap. XV:1 ad 7.

643. Quod sit Imputatio, sed boni et mali, et simul fidei.

1] Quod sit Imputatio boni et mali, quae in Verbo, ubi nominatur, intelligitur, constat ex innumeris locis ibi, quae quidem prius ad partem allata sunt, sed ut quisque certus fiat, quod non alia Imputatio detur, aliqua etiam hic ex Verbo afferentur, quae sunt, Venturus est Filius hominis, et tunc reddet unicuique secundum facta ejus, Matth. XVI:27. Exibunt qui bona fecerunt in resurrectionem vitae, qui vero mala fecerunt in resurrectionem judicii, Joh. V:29. Liber apertus est qui est vitae, et judicati sunt omnes secundum Opera illorum, Apoc. XX:12,13. Ecce venio cito, et merces mea Mecum, ut dem unicuique secundum Opus ejus, Apoc. XXII:12. Visitabo secundum vias ejus, Opera ejus retribuam illi, Hosch. IV:9, Sach. I:6, Jerem. XXV:14, Cap. XXXII:19. Deus in die irae et justi Judicii sui, reddet unicuique secundum Opera ejus, Rom II:5,6. Omnes nos manifestari oportet coram Tribunali Christi, ut reportet [quilibet]1 illa, quae per corpus prout ea fecit, sive bonum sive malum, II Cor. V:10. 2] Non alia Lex imputationis fuit in principio Ecclesiae, nec alia futura est in fine ejus; quod in principio Ecclesiae, patet ex Adamo et ejus Uxore, quod quia malum fecerunt, comedendo ex Arbore scientiae boni et mali, damnati sint, Gen. II et III; et quod nec alia futura sit in fine Ecclesiae, patet ex his Domini verbis, Quando venerit Filius hominis in gloria Patris sui2, tunc sedebit super Throno gloriae suae, et dicet Ovibus a dextris, venite benedicti, et tanquam haereditatem possidete paratum vobis Regnum a fundatione Mundi; Nam esurivi, et dedistis Mihi edere; sitivi et potastis Me. Peregrinus3 fui et collegistis Me. Nudus fui4 et induistis Me. Aegrotus fui et visitastis Me. In Custodia fui et venistis ad Me. At vero Hircis a sinistris, quia non fecerunt bona, dixit, discedite a Me maledicti, in Ignem aeternum paratum diabolo et angelis ejus, Matth. XXV:31 5 seqq. Ex his quisque apertis oculis videre potest, quod sit Imputatio boni et mali. 3] Quod etiam sit Imputatio Fidei, est quia Charitas quae est boni, et Fides quae est veri, una sunt in bonis Operibus, et quod nisi una sunt, Opera non sint bona, videatur supra, n. 373 ad 377; quare dicit Jacobus, Abraham Pater noster nonne ex Operibus justificatus est, cum obtulit Filium suum super altare, videsne quod Fides cooperata sit Operibus, et ex Operibus Fides pro perfecta cognita sit, ac impleta est Scriptura, quae dicit, credidit Abraham Deo, et imputatum est illi in justitiam, Epist II:21,22,23.
1 Sic VCR 376 et 506
2 Sic prima editio et Dicta 33, sed gloria sua in margine exemplaris scriptoris et alibi.
3 Prima editio: Me Peregrinus (absque interpunctione)
4 Prima editio: sui
5 Prima editio: 33

644. Causa, quod Praesules Ecclesiarum Christianarum, et inde subalterni illorum per Imputationem in Verbo intellexerint imputationem Fidei, cui Justitia et Meritum Christi inscripta sunt, et sic homini adscripta, est quia non de alia fide per quatuordecim1 Saecula, hoc est, a tempore Synodi Nicenae, voluerunt scire; quare illa sola insedit memoriae et inde menti illorum, sicut organizata, quae ab eo tempore foenerata est lucem, qualis est ex incendio tempore noctis, ex qua luce illa fides visa est tanquam ipsum verum Theologicum, ex qua pendent omnia reliqua in serie concatenata, quae dilaberentur, si illud caput, seu illa columna amoveretur: quare si aliam Fidem, quam imputativam illam cogitarent, cum legerunt Verbum, lux illa una cum omni Theologico illorum, exstingueretur, et oborirentur tenebrae, e quibus tota Ecclesia Christiana evanesceret, quare relicta est illa, sicut stirps radicum in terra, excisa et deperdita arbore, usque dum septem tempora transirent, Dan. IV:20 2; quis inter confirmatos antistites Ecclesiae hodie, dum impugnatur illa fides, non obturat aurem sicut gossypio ad audiendum aliquid contra illam. Sed, mi Lector, aperi aures, et lege Verbum, et clare percipies aliam fidem et aliam imputationem, quam hactenus tibi persuaseras.
1 Prima editio: quatuordecem
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 4:23 apud Biblia Anglica

645. Mirabile est, quod tametsi Verbum a principio ad finem plenum est testimoniis et confirmationibus, quod cuivis imputetur ejus bonum aut malum, usque dogmatici Religionis Christianae obturaverint sicut cera aures, ac inunxerint sicut collyrio oculos, ut non audiverint aut viderint, nec audiant aut videant aliam Imputationem quam suae Fidei supra memoratae; et tamen Fides illa rite comparari potest cum Morbo oculi, qui vocatur GUTTA SERENA, imo merito nominanda ita, quae est absoluta oculi caecitas, oriunda ex obstructione Nervi optici, et tamen Oculus apparet sicut plenarie videns; similiter illi qui in fide ista sunt, vadunt sicut apertis oculis, et apparent coram aliis sicut omnia videant, cum tamen nihil vident, quoniam homo nihil scit de illa dum intrat, est enim tunc sicut truncus, nec deinde scit num inest, neque scit num aliquid in illa est; ac postea illi quoque sicut claris oculis vident Fidem illam parturientem et gignentem nobiles foetus Justificationis, videlicet Remissionem peccatorum, Vivificationem, Innovationem, Regenerationem, Sanctificationem, cum tamen non ullius illarum signum viderunt, nec videre possunt.
646. 1] Quod bonum quod est charitas, et malum quod est iniquitas, post mortem imputentur, ex omni experientia de sorte illorum, qui ex hoc Mundo in alterum transeunt, testatum mihi factum est; quisque postquam aliquot dies ibi moratus est, exploratur qualis est, ita qualis fuit in priori Mundo quoad religionem, quo facto, exploratores renuntiant hoc ad Coelum, et tunc transfertur ad similes, ita ad suos; ita fit Imputatio. Quod imputatio boni sit omnibus qui in Coelo sunt, et imputatio mali omnibus qui in inferno, patuit mihi ex ordinatione utriusque a Domino; Universum Coelum ordinatum est in Societates secundum omnes varietates amoris boni, et Universum Infernum secundum omnes varietates amoris mali. Similiter ordinatur Ecclesia in terris a Domino, haec enim correspondet Coelo; ejus religio est bonum. 2] Praeterea quaere quemcumque libet religione et simul ratione praeditum, sit ex hac aut ex binis alteris partibus Orbis, quem credit venturum in Coelum, et quem in Infernum, et respondebunt consentienter, quod illi qui bonum faciunt in Coelum, et quod qui malum in infernum. Insuper quis non scit, quod omnis verus homo amet hominem, Caetum ex pluribus, Civitatem, et Regnum ex bono eorum, imo non modo homines, sed etiam bestias, et quoque inanimata, ut domus, possessiones, agros, hortos, arbores, sylvas, terras; imo metalla et lapides, ex bonitate et usu illorum, bonum et usus unum sunt; quid non Dominus amaret hominem et Ecclesiam ex bono.

647. Quod Fides et Imputatio Novae Ecclesiae nequaquam possint una esse cum fide et imputatione prioris Ecclesiae, et quod, si una sunt, fiat collisio et conflictio talis, ut pereat omne1 Ecclesiae apud hominem.

1] Quod Fides et Imputatio novae Ecclesiae non possit una esse cum fide et imputatione prioris seu adhuc2 perstantis Ecclesiae, est causa, quia non in uno tertio, ne quidem in uno decimo conveniunt: Nam fides prioris Ecclesiae docet, quod ab aeterno exstiterint tres Personae Divinae, quarum unaquaevis singulatim seu per se esset Deus, totidem etiam Creatores; fides autem novae Ecclesiae est, quod modo una Persona Divina, ita unus Deus ab aeterno fuerit, et quod praeter Ipsum non alius Deus sit: quare fides prioris Ecclesiae tradidit Divinam Trinitatem divisam in tres Personas; at fides novae Ecclesiae tradit Divinam Trinitatem unitam in una Persona. 2] Fides prioris Ecclesiae fuit in Deum invisibilem, inaccessibilem et inconjungibilem, de quo idea fuit qualis est de Spiritu, quae est sicut est de aethere aut vento; at fides novae Ecclesiae est in Deum visibilem, accessibilem, et conjungibilem, in quo ut anima in corpore est Deus invisibilis, inaccessibilis et inconjungibilis, de quo est idea hominis, quia Deus unus, qui fuit ab aeterno, factus est homo in tempore. 3] Fides prioris Ecclesiae tribuit Deo invisibili omnem potentiam, et hanc Deo visibili derogat, nam tradit quod Deus Pater imputet fidem, et per illam donet vitam aeternam, et quod visibilis modo intercedat, et quod uterque, aut secundum Graecam Ecclesiam, Deus Pater, Spiritui Sancto, qui est tertius in ordine Deus per se, det omnem potentiam operandi istius fidei effectus; at fides novae Ecclesiae tribuit Deo visibili, in quo invisibilis, omnipotentiam imputandi, et quoque operandi effectus salutis. 4] Fides prioris Ecclesiae est primario in Deum Creatorem, et non simul in Illum ut Redemptorem et Salvatorem; at fides novae Ecclesiae est in unum Deum, qui simul est Creator, Redemptor et Salvator. 5] Fides prioris Ecclesiae est, quod fidem donatam et imputatam sequantur ex se Poenitentia, Remissio peccatorum, Renovatio, Regeneratio, Sanctificatio, et Salus, praeter quod aliquid hominis illis commisceatur aut conjungatur; at fides novae Ecclesiae docet poenitentiam, reformationem, regenerationem, et sic remissionem peccatorum, cooperante homine. 6] Fides prioris Ecclesiae tradit imputationem meriti Christi, quam donata fides amplectitur; at fides novae Ecclesiae docet imputationem boni et mali, et simul fidei, et quod haec imputatio sit secundum Scripturam sacram, illa autem contra eam. 7] Prior Ecclesia tradit donationem fidei in qua meritum Christi, quando homo est sicut truncus et lapis, et quoque tradit totalem impotentiam in spiritualibus; Nova autem Ecclesia docet prorsus aliam fidem, quae non est in meritum Christi, sed in Ipsum Jesum Christum Deum Redemptorem et Salvatorem, et liberum arbitrium tam ad applicandum se ad receptionem, quam ad cooperandum. 8] Prior Ecclesia fidei suae adjungit charitatem ut appendicem, sed non ut salvificam, et sic facit Religionem; Nova autem Ecclesia conjungit fidem in Dominum et charitatem erga proximum, ut duo inseparabilia, et sic facit Religionem; praeter plures alias discordantias.
1 Prima editio: amne
2 Prima editio: adhoc

648. 1] Ex brevi illa recensione discordantiarum seu dissensuum, patet quod fides et imputatio Novae Ecclesiae nequaquam possit una esse cum fide et imputatione prioris seu adhuc perstantis Ecclesiae, et quia talis discordia et dissensus est inter utriusque Ecclesiae fidem et ejus imputationem, est plena heterogeneitas, quare si una essent in mente hominis, fieret collisio et conflictio talis, ut periret omne Ecclesiae, et homo in spiritualibus caderet vel in delirium vel in deliquium, unde non sciret quid Ecclesia, et num Ecclesia; num tunc sciret aliquid de Deo, aliquid de fide, et aliquid de charitate. 2] Fides prioris Ecclesiae, quia excludit omne lucis ex ratione, assimilari potest noctuae; at fides novae Ecclesiae assimilari potest columbae, quae diu volat, et videt ex luce coeli; quare conjunctio illarum in una mente foret sicut conjunctio noctuae et columbae in uno nido, ubi noctua poneret sua ova, et columba sua, et post incubatum excluderentur pulli, et tunc noctua pullos columbae discerperet, et suis pullis daret in escam; est enim noctua avis vorax. 3] Quia fides prioris Ecclesiae describitur in Apocalypsi Cap. XII, per draconem, et fides novae Ecclesiae per mulierem circumdatam sole, super cujus Capite corona duodecim stellarum, potest ex comparatione concludi, qualis status mentis hominis foret, si simul essent in una domo, scilicet quod draco adstaret mulieri pariturae animo devorandi foetum ejus, et quod postquam illa avolavit in desertum, persequeretur illam, et conjiceret aquam ut flumen in illam, ut absorberetur.
649. Simile eveniret, si quis amplecteretur fidem novae Ecclesiae, et fidem prioris Ecclesiae de Imputatione meriti et justitiae Domini retineret; ex hac enim ut radice omnia prioris Ecclesiae dogmata, ut propagines, exsurrexerunt: si hoc fieret1, comparatio foret, sicut quis se eriperet ex quinque cornibus draconis, et se intricaret in quinque reliquis ejus; aut si quis fugeret lupum, et incideret in tigridem; aut sicut exiens e fovea ubi non aqua, caderet in foveam ubi aqua, qua submergeretur; nam sic facile rediret in omnia prioris fidei, quae qualia sunt, supra expositum est, et tunc in hoc damnabile, quod imputaret et applicaret sibi ipsa Divina Domini, quae sunt Redemptio et Justitia, quae adorari et non applicari possunt; nam si homo sibi illa imputaret et applicaret, consumeretur sicut conjectus in nudum solem, a cujus tamen luce et calore videt et corpore vivit: quod Meritum Domini sit Redemptio, et quod Redemptio Ipsius et Justitia Ipsius, sint duo Divina, quae homini non conjungi possunt, supra ostensum est. Caveat itaque sibi quisque a transcriptione imputationis prioris Ecclesiae in imputationem novae, quoniam inde oritura sunt tragica, quae obstarent saluti ejus.
1 Prima editio: fietet


650. Quod Dominus omni homini imputet bonum, et quod Infernum omni homini imputet malum.

Quod Dominus imputet homini bonum, et non aliquod malum, et quod diabolus, per quem intelligitur Infernum, imputet homini malum, et non aliquod bonum, est novum in Ecclesia; quod sit novum, est quia in Verbo pluries legitur, quod Deus irascatur, ulciscatur, odio habeat, damnet, puniat, conjiciat in infernum, tentet, quae omnia sunt mali, et inde mala: sed quod sensus literae Verbi ex talibus, quae vocantur apparentiae et correspondentiae, conscriptum sit, propter causam, ut sit conjunctio Externae Ecclesiae1 cum Interna ejus, ita Mundi cum Coelo, in Capite de SCRIPTURA SACRA ostensum est; et ibi etiam, quod cum talia in Verbo leguntur, ipsae apparentiae veri, dum transeunt ab homine ad Coelum, vertantur in genuina vera, quae sunt, quod Dominus nusquam irascatur, ulciscatur, odio habeat, damnet, puniat, conjiciat in infernum, tentet, proinde quod nulli homini faciat malum; hanc transmutationem et versuram in Mundo Spirituali saepius animadverti.
1 Prima editio: Eccleflae

651. 1] Ipsa ratio adstipulatur, quod Dominus non possit alicui homini malum facere, proinde nec ei imputare, est enim Ipse Amor, Ipsa Misericordia, ita Ipsum Bonum, et haec sunt Divinae Essentiae Ipsius, quare malum, aut aliquid mali tribuere Domino, forent contraria Divinae Ipsius Essentiae, et sic contradictoria, et hoc foret ita nefandum, sicut1 est conjungere Dominum et diabolum, ac Coelum et Infernum, cum tamen inter haec hiatus ingens firmatus est, ut qui volunt transcendere abhinc ad illud, non possint, neque abinde huc transire, Luc. XVI:26. Ne quidem Angelus Coeli potest alicui malum facere, quia essentia boni a Domino illi inest; et vice versa, spiritus inferni non potest nisi quam malum alteri facere, quia natura mali a diabolo illi inest, essentia seu natura, quam aliquis in Mundo sibi appropriavit, post mortem non potest mutari. 2] Cogita quaeso, qualis Dominus foret, si malos ex ira, et bonos ex clementia aspiceret, sunt mali myriades myriadum, ac boni myriades myriadum numero, et hos ex gratia salvaret, et illos ex vindicta damnaret, ac hos et illos tam dissimili oculo, leni et duro, ac miti et immiti, intueretur; quid tunc Dominus Deus. Quis non a praedicationibus in Templis instructus scit, quod omne bonum quod in se bonum est, sit a Deo, et vicissim quod omne malum quod in se malum est, sit a diabolo; si itaque aliquis homo reciperet et bonum et malum, bonum a Domino, et malum a diabolo, utrumque voluntate, nonne ille fieret nec frigidus nec calidus, sed tepidus qui exspueretur, secundum Domini verba in Apocalypsi Cap. III:15,16.
1 Prima editio: licut

652. 1] Quod Dominus omni homini imputet bonum, et non alicui malum, consequenter quod non judicet aliquem ad Infernum, sed omnes, quantum homo sequitur, elevet ad Coelum, constat ex his Ipsius verbis, Jesus dixit, dum exaltatus sum e terra, omnes traham ad Meipsum, Joh. XII:32. Non misit Deus Filium suum in Mundum ut judicet Mundum, sed ut salvetur Mundus per Ipsum; qui credit in Ipsum non judicatur; qui autem non credit jam judicatus est, Joh. III:17,18.1 Si quis mea verba audiverit, et tamen non crediderit, Ego non judico illum, non enim veni ut judicem Mundum, sed ut salvem Mundum; qui spernit Me, et non accipit mea verba, habet quod judicet illum, Verbum quod loquutus sum, judicabit illum in extremo die, Joh. XII:47,48. Jesus dixit, Ego judico neminem, Joh. VIII:15, per Judicium hic et alibi in Verbo, intelligitur judicium ad Infernum, quod est damnatio, at de Salvatione non praedicatur judicium, sed resurrectio ad vitam, Joh. V:24,29, Cap. III:18; 2] per Verbum quod judicabit, intelligitur Veritas, ac veritas est, quod omne malum sit ab Inferno, et sic quod unum sint, quare dum malus elevatur a Domino versus Coelum, tunc malum ejus detrahit illum, et quia amat malum, sequitur ipse sua sponte: est quoque veritas in Verbo, quod Bonum sit Coelum, quare dum Bonus a Domino elevatur versus Coelum, ascendit ille sicut sponte sua, ac introducitur; hi dicuntur scripti in Libro vitae, Dan. XII:1, Apoc. XIII:8, Cap. XX:12,15, 2 Cap. XVII:8, Cap. XXI:26.3 3] Est actualiter Sphaera elevans omnes ad Coelum, quae continue procedit a Domino, ac implet universum Mundum Spiritualem et universum Mundum naturalem, et illa est sicut fortis vena in Oceano, quae4 occulte trahit navem; omnes illi qui5 credunt in Dominum et vivunt secundum praecepta Ipsius, intrant illam sphaeram seu venam, ac elevantur, at illi qui non credunt, non volunt illam intrare, sed removent se ad latera, et ibi abripiuntur a flumine quod tendit in Infernum.
1 Prima editio: III:18.
2 Dan. XII:1, Apoc. XIII:8, Cap. XX:12,15, ubi in prima editione Dan. XII:1. Apoc. XII: 8. 12. 23.
3 Sic Schmidt, sed 21:27 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica. Prima editio: XXI: 6.
4 Prima editio: qui
5 Prima editio: quae

653. Quis non scit quod Agnus non possit aliter agere quam sicut agnus, ac ovis non aliter quam sicut ovis, et vicissim lupus non aliter quam sicut lupus, ac tigris sicut tigris; si illae bestiae commiscerentur, nonne lupus devoraret agnum, et tigris ovem; quare custodiae pastorum sunt. Quis non scit quod fons dulcis aquae non possit ex vena sua expromere aquas amaras; et quod arbor bona non possit producere fructus malos; quodque vitis non possit pungere sicut spina, flos lilii urere sicut sentis, et hyacinthus vellicare sicut carduus, et vice versa; quare mala illa virgulta exstirpantur ex agris, vineis et hortis, et collecta in cumulos conjiciuntur in ignem; simile fit cum malis in Mundum Spiritualem alluentibus, secundum Domini verba, Matth. XIII:30, Joh. XV:6. Dominus etiam dixit ad Judaeos; Progenies viperarum, quomodo potestis bona loqui, cum mali sitis; bonus homo ex bono thesauro cordis sui emittit bona, et malus homo ex malo thesauro emittit mala, Matth. XII:34, 35.

654. Quod Fides cum quo se conjungit, faciat sententiam, si fides vera se conjungit cum bono, fit sententia pro vita aeterna, at si fides se conjungit cum malo, fit sententia pro morte aeterna.

Opera charitatis, quae fiunt a Christiano et quae ab Ethnico, in externa forma apparent similia, nam unus sicut alter facit bona civilitatis et moralitatis consocio, quae quoad partem similaria sunt bonis amoris erga proximum, imo potest dare pauperibus, opitulari egenis, in templis auscultare conciones; sed quis potest inde judicare, num bona illa externa sint similia in interna forma, seu naturalia sint etiam spiritualia; de hoc non potest concludi nisi ex fide, nam fides qualificat illa, fides enim facit ut Deus sit in illis, et conjungit illa secum in interno homine, inde fiunt bona naturalia interius spiritualia. Quod ita sit, plenius videri potest ex transactionibus in Capite de Fide, ubi demonstrantur sequentia haec, Quod fides non vivat antequam charitati conjuncta est. Quod Charitas ex fide, et fides ex charitate spiritualis fiat1. Quod fides absque charitate, quia non est spiritualis, non sit fides, et quod charitas absque fide, quia non vivit, non sit charitas. Quod2 fides et charitas se applicent et conjungant mutuo et vicissim. Quod Dominus, Charitas et Fides unum faciant, sicut vita, voluntas et intellectus, at si dividuntur, unumquodvis pereat, sicut unio dilapsa in pollinem.
1 Prima editio: siat
2 Prima editio: charitas Quod (absque interpunctione)

655. Ex allatis videri potest, quod fides in unum et verum Deum faciat ut bonum sit bonum etiam in interna forma, et vicissim, quod fides in falsum Deum faciat ut bonum sit bonum duntaxat1 in externa forma, quod non est bonum in se, sicut fides gentilium olim in Jovem, Junonem et Apollinem, Philistaeorum in Dagonem, ac aliorum in Baalem et Baalpeorem2, ac Bileami Magi in suum Deum, ac Aegyptiorum in plures. Prorsus aliter fides in Dominum, qui est verus Deus et Vita aeterna, secundum Johannem in I Epist. V:20,3 et in quo omnis plenitudo Divinitatis habitat corporaliter, secundum Paulum in Epist. ad Coloss. II:9. Quid fides in Deum nisi aspectus ejus, et inde praesentia, et simul fiducia quod juvet, et quid vera fides, nisi illa et simul fiducia quod omne bonum sit ab Ipso, et faciat quod suum bonum fiat salvificum; quare si haec fides se conjungit cum bono, fit sententia pro vita aeterna; aliter prorsus si illa se non conjungit cum bono, et plus si cum malo.
1 Prima editio: dunttaxat
2 Prima editio: Baalpeorim
3 Prima editio: in Epist. V: 21,

656. Qualis conjunctio charitatis et fidei est apud illos qui credunt in tres Deos, et tamen dicunt se credere in unum, supra ostensum est, scilicet quod Charitas se conjungat cum fide solum in externo naturali homine; causa est, quia mens ejus in idea trium deorum est, et os ejus in confessione unius Dei, quare si mens illo momento infunderet se in confessionem oris, expungeret enuntiationem unius Dei, et aperiret labra et excuteret suos tres Deos.
657. Quod malum et fides in unum et verum Deum non possint simul esse, quisque potest ex ratione videre, nam malum est contra Deum, et fides est pro Deo, ac malum est voluntatis et fides est cogitationis, ac voluntas influit in intellectum et facit eum cogitare, non autem vicissim; intellectus modo docet quid volendum et faciendum est; quare Bonum, quod talis homo facit, in se est malum1; est sicut os nitidum cujus medulla est putris; est sicut histrio super theatro, qui personat magnatem; estque sicut venusta facies meretricis obsoletae; et est sicut papilio volans argenteis alis ponit ovula super foliis arboris bonae, ex quibus omnis fructus ejus perit; est sicut fragrans fumus ex herba toxicata; imo est sicut moralis latro, et pius sycophanta2; quare ejus bonum, quod in se est malum, est intus in camera, at ejus fides in vestibulo ambulans et ratiocinans, est mera chimaera, larva et bulla. Ex his patet veritas propositionis quod fides faciat sententiam de bono et malo, quod ei conjungitur.
1 Prima editio: malim
2 Prima editio: sychophanta


658. Quod nulli imputetur Cogitatio, sed Voluntas.

1] Omnis Eruditus scit, quod duae facultates seu partes Mentis sint, Voluntas et Intellectus, sed pauci sciunt juste discernere illas, et proprietates illarum singulatim lustrare, et has deinde conjungere; qui hoc non possunt, nec possunt aliquam notionem nisi obscurissimam de Mente sibi comparare; quare nisi prius proprietates cujusvis per se describuntur, non comprehenditur hoc, quod nulli imputetur cogitatio, sed voluntas. Proprietates utriusque in compendio, sunt hae. 1. Quod ipse amor, et quae amoris sunt, resideant in voluntate, et quod scientia, intelligentia, et sapientia in intellectu, et quod his voluntas inspiret suum amorem, ac operetur favorem et assensum; inde est, quod qualis amor et inde intelligentia, talis homo. 2] 2. Ex hoc etiam sequitur, quod omne bonum et quoque omne malum sit voluntatis, nam quicquid ex amore procedit, vocatur bonum, tametsi foret malum, nam jucundum quod facit vitam amoris, producit hoc: Voluntas per hoc jucundum intrat intellectum, et producit consensum. 3] 3. Est itaque Voluntas esse seu essentia vitae hominis, Intellectus autem est existere seu existentia inde: et quia essentia non est aliquid nisi in quadam forma, ita voluntas nisi in intellectu; quare voluntas se format in intellectu, et sic in lucem prodit. 4] 4. Amor in Voluntate est finis, et in intellectu conquirit et invenit causas, per quas se promoveat ad effectum; et quia finis est propositum, et hoc intendit, est quoque propositum voluntatis, et per intentionem intrat intellectum, et hunc agit ad versandum et volvendum media, et ad concludendum talia quae tendunt ad effectus. 5] 5. Omne proprium hominis inest voluntati, et hoc est malum a prima nativitate, et fit bonum ex altera; prima nativitas est ex parentibus, altera autem ex Domino. 6] Ex his paucis videri potest, quod alia proprietas sit Voluntatis1, et alia Intellectus, et quod ex creatione conjunctae sint sicut esse et existere; consequenter, quod homo sit homo primario ex voluntate, et secundario ex intellectu; inde est quod homini imputetur voluntas, non autem cogitatio, proinde malum et bonum, quia haec, ut dictum est, in voluntate, et inde in intellectus cogitatione resident.
1 Prima editio forte: Vcluntatis

659. 1] Quod non aliquod malum imputetur homini quod cogitat, est quia homo ita creatus est, ut possit intelligere et inde cogitare bonum aut malum, bonum ex Domino, et malum ex Inferno, est enim in medio, et in facultate eligendi unum aut alterum ex libero arbitrio in spiritualibus, de quo in suo Capite actum est; et quia in facultate eligendi ex libero est, potest velle et non velle, et quod vult, hoc recipitur a voluntate et appropriatur, at quod non vult, non recipitur, et sic non appropriatur. 2] Omnia mala, ad quae homo inclinat a nativitate, inscripta sunt voluntati naturalis ejus hominis; illa, quantum desumit ex illis, influunt in cogitationes; similiter bona cum veris desuper1 in illas a Domino, et ibi librantur sicut pondera in scalis bilancis; si tunc homo adoptat mala, recipiuntur illa a voluntate veteri, et addunt se illis; at si adoptat bona cum veris, formatur a Domino nova voluntas et novus intellectus supra veterem, et ibi Dominus nova bona per vera successive implantat, et per haec subjugat mala quae infra sunt, et removet illa, ac disponit omnia in ordinem. 3] Ex his etiam patet, quod Cogitatio sit purificatorium et excretorium malorum a parentibus insidentium; quare si mala, quae homo cogitat, imputarentur, non fieri posset reformatio et regeneratio.
1 Prima editio: defuper

660. 1] Quoniam bonum est voluntatis et verum est intellectus, et multa in Mundo correspondent bono, sicut fructus et usus, ac ipsa imputatio aestimationi et pretio, sequitur quod illa quae de imputatione hic dicta sunt, possint cum omnibus creatis comparari, nam sicut prius hic et ibi ostensum est, omnia in universo se referunt ad bonum et verum, et e contra ad malum et falsum. Comparatio itaque fieri potest cum Ecclesia, quod illa reputetur ex charitate et fide, et non ex ritualibus, quae adjunguntur. Comparatio etiam fieri potest cum ministro Ecclesiae, quod aestimetur ex ejus voluntate et amore, et simul ex ejus intellectu in spiritualibus, et non ex affabilitate et amictu. 2] Comparatio etiam datur cum cultu et cum templo in quo ille fit; ipse cultus fit in voluntate, ac in intellectu sicut in suo templo, et hoc sanctum vocatur non ex se, sed ex Divino quod ibi docetur; et quoque comparatio datur cum Imperio, ubi bonum regnat et simul verum, quod adamatur, non autem ubi verum et non bonum. Quis de Rege judicat ex satellitiis, equis et curribus, et non ex Regio, quod sciunt apud illum; Regium est amoris et prudentiae gubernandi. Quis in triumpho non aspicit Victorem, et ab illo pompam, et non ex hac illum; consequenter ab essentiali formale, et non vicissim; voluntas est essentiale, et cogitatio est formale, et nemo potest imputare formali, nisi id quod trahit ex essentiali, ita huic et non illi.

* * * * *

661. 1] His adjiciam haec MEMORABILIA; PRIMUM hoc. In Plaga septentrionali superiore prope ad Orientem in Mundo Spirituali, sunt loca instructionis pro pueris, suntque1 pro adolescentibus, et sunt pro viris, et quoque pro senibus; in haec loca mittuntur omnes qui Infantes mortui sunt, et educantur in Coelo; similiter in illa omnes qui e Mundo noviter adveniunt, et cognitiones de Coelo et Inferno desiderant: Tractus ille est prope Orientem, ut omnes instruantur per influxum a Domino, Dominus enim est Oriens, quia est in Sole ibi, qui ab Ipso est purus Amor; inde Calor ex illo Sole in sua essentia est Amor, et Lux ex illo in sua essentia est Sapientia; haec inspirantur illis a Domino e Sole illo, ac inspirantur secundum receptionem, et receptio est secundum amorem sapiendi. Post tempora instructionis emittuntur inde illi, qui Intelligentes facti sunt, et hi vocantur discipuli Domini: emittuntur inde primum in Occidentem, et illi qui ibi non manent, in Meridiem, et quidam per Meridiem in Orientem, et introducuntur in Societates, ubi mansiones illorum erunt. 2] Quondam, cum meditatus sum de Coelo et Inferno, coepi desiderare cognitionem universalem de statu utriusque; sciens quod qui universalia scit, postea possit comprehendere singularia, quia haec sunt in illis, sicut partes sunt in communi. In hoc desiderio spectavi ad Tractum illum in plaga septentrionali prope ad Orientem, ubi Loca instructionis erant, et per viam mihi tunc apertam illuc vadi, ac intravi in unum Collegium, ubi erant viri juvenes; et adivi ibi Archididascalos qui instruebant, et quaesivi illos, num sciant universalia de Coelo et Inferno; et responderunt, quod sciant aliquid parum; sed si spectamus versus Orientem ad Dominum, illustrabimur et sciemus; 3] et fecerunt ita, et dixerunt, Universalia Inferni sunt tria, sed Universalia Inferni sunt e diametro opposita Universalibus Coeli; Universalia Inferni sunt hi tres Amores, Amor dominandi ex amore sui; Amor possidendi aliorum bona ex amore mundi; et Amor scortatorius: Universalia Coeli illis opposita sunt hi tres amores, Amor dominandi ex amore usus; Amor possidendi bona mundi ex amore faciendi usus per illa; et Amor vere Conjugialis. His dictis, post votivum pacis abii et redii domum. Quum domi eram, dictum mihi est e Coelo, lustra illa tria Universalia supra et infra, et postea videbimus illa in manu tua; dicebatur in manu, quia omnia quae homo intellectu lustrat, apparent Angelis sicut inscripta manibus. Quare dicitur in Apocalypsi, quod Characterem acceperint super fronte et super manu, Cap. XIII:16, Cap. XIV:9, Cap. XX:4.
4] Post haec lustravi Primum Amorem universalem Inferni, qui erat Amor dominandi ex amore sui, et postea illi correspondentem amorem universalem Coeli, qui erat Amor dominandi ex Amore usuum; non enim mihi licuit unum Amorem absque altero lustrare, quia Intellectus non percipit amorem unum absque altero, sunt enim oppositi; quare ut uterque percipiatur, sistentur in opposito, unus contra alterum; facies enim pulchra et formosa elucet ex opposita illi facie impulchra et deformi. Cum ventilavi Amorem dominandi ex amore sui, datum est percipere, quod hic Amor esset summe infernalis, et inde apud illos qui in profundissimo2 Inferno sunt; et quod Amor dominandi ex amore usuum, esset summe coelestis, et inde apud illos qui in supremo Coelo sunt. 5] Quod Amor dominandi ex amore sui summe infernalis sit, est quia dominari ex amore sui, est ex proprio, ac proprium hominis a nativitate est ipsum malum, et ipsum malum est e diametro contra Dominum; quapropter illi, quo plus in illud malum progrediuntur, eo plus negant Deum et Sancta Ecclesiae, et adorant se et naturam; illi, qui in illo malo sunt, explorent quaeso id in se, et videbunt: Amor etiam hic talis est, ut quantum ei relaxantur fraena, quod fit dum impossibile non obstat, tantum ruat e gradu in gradum, et usque ad summum; et ibi nec terminatur, sed si non datur gradus superior, dolet et gemit. 6] Hic Amor apud Politicos ascendit usque ut velint esse Reges et Imperatores, et si possibile, ut dominentur super omnia mundi, et vocari reges regum et imperatores imperatorum; at idem Amor apud Canonicos ascendit, usque ut velint esse dii, et quantum possibile, ut dominentur super omnia Coeli, et vocari dii [deorum]3. Quod hi et illi corde non agnoscant aliquem Deum, videbitur in sequentibus. At vicissim illi, qui volunt dominari ex amore usuum, hi non volunt dominari ex se, sed ex Domino, quoniam Amor usuum est ex Domino, et est Ipse Dominus; hi dignitates non aliter spectant, quam media ad faciendum usus; hos ponunt longe supra dignitates, at priores ponunt dignitates longe supra usus.
7] Cum haec meditatus sum, dictum mihi est per Angelum a Domino, jam jam videbis et confirmaberis ex visu qualis infernalis ille Amor est: et tunc subito aperuit se terra ad sinistrum, et vidi ascendentem ex Inferno diabolum, cui super capite erat pileus quadratus depressus super frontem usque ad oculos, facies plena pustulis sicut ardentis febris, oculi truces, pectus tumens in rhombum; ex ore eructabat fumum sicut furnus, lumbi ei erant plane igniti, loco pedum erant tali ossei absque carne; et ex corpore ejus exhalabatur calor putidus et immundus. Illo viso territus sum, et clamavi ad illum, ne accede, dic unde es; et respondit rauce, sum ex inferis, et ibi in Societate cum ducentis, quae omnium societatum supereminentissima est; ibi omnes sumus imperatores imperatorum, reges regum, duces ducum, et principes principum; non aliquis ibi est nude imperator, neque nude rex, dux et princeps; sedemus ibi super thronis thronorum, et inde mandata in universum orbem, et ultra, emittimus: tunc dixi illi, videsne quod ex phantasia supereminentiae insanias; et respondit, quomodo potes ita loqui, quia nobis prorsus videmur, et quoque agnoscimur a consociis, tales; 8] hoc audito, non volui adhuc dicere, insanis, quia ex phantasia insanivit: et datum est mihi cognoscere, quod ille diabolus, cum in mundo vixit, fuerit modo curator alicujus domus; et quod tunc in tantum elatus spiritu fuerit, ut prae se omne Genus humanum spreverit, ac indulserit phantasiae, quod dignior esset rege, et quoque imperatore; ex quo fastu negaverat Deum, ac reputaverat omnia sancta Ecclesiae sicuti nihili pro se, sed aliquid pro stupida plebe. Tandem quaesivi illum, vos ducenti ibi, quamdiu gloriamini ita inter vos; dixit in aeternum, sed quod illi e nobis, qui cruciant alios propter negatam supereminentiam, subsidant; licet enim nobis gloriari, sed non alicui malum inferre; quaesivi iterum, scisne qualis sors est subsidentibus; dixit, quod subsidant in quendam carcerem, ubi vocantur viliores vilibus seu vilissimi, et laborant; tunc dixi ad diabolum illum, cave itaque tu, ne etiam subsidas.
9] Post haec iterum aperuit se terra, sed ad dextrum, et vidi exsurgentem alium Diabolum, super cujus capite erat sicut Cidaris, circumvoluta spiris tanquam colubri, cujus caput e vertice eminuit; facies ei erat leprosa a fronte ad mentum, et quoque utraque manus; lumbi erant nudi et atri sicut fuligo, per quam ignis sicut foci furve transparuit, et tali pedum sicut duae viperae: prior Diabolus hoc viso conjecit se super genua, et adoravit illum; quaesivi, cur ita; dixit, est ille deus coeli et terrae, estque omnipotens; et tunc quaesivi hunc, quid tu dicis ad hoc; respondit, quid dicam, est mihi omnis potestas super Coelum et Infernum; sors omnium animarum est in mea manu; et quaesivi iterum, quomodo potest ille, qui est imperator imperatorum, ita se submittere, et tu adorationem recipere; respondit, est usque meus servus; quid imperator coram Deo; est in dextra mea fulmen excommunicandi: 10] et tunc dixi illi, quomodo potes ita insanire; fueras in Mundo solum Canonicus, et quia phantasia laborasti, quod tibi fuerint claves, et inde potestas ligandi et solvendi, spiritum tuum in hunc gradum vesaniae evexeras, ut nunc credas quod sis ipse Deus: ad haec indignatus juravit quod sit, et quod Domino non sit aliqua potestas in Coelo, quia omnem transtulerat in nos; non opus habemus, quam ut mandemus, ac Coelum et Infernum reverenter obediunt; si mittimus aliquem in infernum, diaboli statim recipiunt illum, similiter Angeli illum, quem mittimus in Coelum. Quaesivi porro, quot estis in Societate vestra; dixit, trecenti, et omnes ibi sumus dii, ego autem deus deorum. 11] Post haec aperuit se terra sub pedibus utriusque, et subsiderunt profunde in sua inferna; et datum est videre, quod sub Infernis illorum essent ergastula, in quae deciderent illi, qui damna aliis inferunt; cuivis enim in Inferno relinquitur sua phantasia, et quoque gloriatio in illa, sed non licet malum facere alteri: quod tales sint ibi, est quia homo tunc est in suo spiritu, ac spiritus, postquam separatus est a corpore, venit in plenam libertatem agendi secundum ejus affectiones et inde cogitationes. 12] Postea datum est inspicere in illorum inferna, ac Infernum, ubi erant imperatores imperatorum ac reges regum, erat plenum omni immunditie, ac illi visi sunt sicut variae ferae truculentis oculis: similiter in altero inferno, ubi erant dii et deus deorum, et in hoc apparuerunt dirae aves noctis, quae vocantur ochim et Ijim, volantes circum illos; imagines phantasiae illorum ita mihi visae sunt. Ex his patuit, qualis est Amor sui Politicus, et qualis est Amor sui Ecclesiasticus, quod hic sit ut velint esse dii, ille autem ut velint esse imperatores; et quod ita velint, et quoque affectent, quantum fraena amoribus istis relaxantur.
13] Postquam haec tristia et atrocia mihi visa sunt, circumspexi, et vidi duos Angelos non procul a me stantes et colloquentes; unus amictus erat toga lanea fulgente ex flammea purpura, et tunica ex splendente bysso sub illa; alter similibus ex coccino cum cidari, cui aliqui pyropi a dextro latere inserti erant; ad hos accessi, et ex pace salutavi; et reverenter quaesivi, cur vos hic infra estis; et respondebant, demisimus nos huc e Coelo ex mandato Domini ad loquendum tecum de beata sorte illorum, qui volunt dominari ex amore usuum; nos sumus cultores Domini; ego Princeps societatis, alter summus Sacerdos ibi; et dixit Princeps, quod esset servus suae societatis, quia inserviret illi faciendo usus; et alter dixit, quod esset minister Ecclesiae ibi, quia inserviendo illis ministraret sancta ad usus animarum illorum; et quod ambo in perpetuis gaudiis sint ex felicitate aeterna, quae a Domino in illis est; et quod omnia in Societate illa sint splendida et magnifica, splendida ex auro et lapidibus pretiosis, et magnifica ex palatiis et paradisis; causa est, quia amor noster dominandi non est ex amore sui, sed ex amore usuum, et quia amor usuum est a Domino4, ideo omnes usus boni in Coelis splendent et fulgent; et quia omnes in nostra Societate in hoc amore sumus, ideo athmosphaera ibi apparet aurea, ex luce ibi quae trahit ex flammeo Solis, ac flammeum Solis correspondet isti amori: 14] his dictis apparuit etiam mihi similis sphaera circum illos, et sentitum est aromaticum ex illa, quod etiam dixi illis, et petii, ut aliquid plus adjiciant dictis de amore usus; et continuabant dicendo; dignitates, in quibus sumus, quidem ambivimus, sed propter nullum alium finem, quam ut possemus plenius facere usus, et latius extendere illos; et quoque circumfundimur honore, et acceptamus illum, non propter nos, sed propter bonum societatis; confratres enim et consocii, qui ex vulgo ibi sunt, vix sciunt aliter quam quod honores dignitatum nostrarum sint in nobis, et inde quod usus quos facimus, sint e nobis; sed nos aliter sentimus; sentimus quod honores dignitatum sint extra nos, et quod sint sicut amictus quibus investimur, sed quod usus, quos praestamus, sint ex amore illorum intra nos a Domino, et hic amor beatitudinem suam accipit ex communicatione per usus cum aliis; et ab experientia scimus, quod quantum facimus usus ex amore illorum, tantum increscat amor ille, et cum amore sapientia, ex qua fit communicatio; at quod quantum retinemus usus in nobis, et non communicamus, tantum pereat beatitudo; et tunc usus fit sicut cibus reconditus in ventriculo, et non circumsparsus nutrit corpus et ejus partes, sed manet indigestus, ex quo fit nausea: verbo, totum Coelum non est nisi quam continens usus a primis ad ultima: quid usus nisi actualis amor proximi, et quid continet coelos nisi hic amor. 15] His auditis interrogavi, quomodo potest aliquis scire, num usus faciat ex amore sui, vel num ex amore usuum; omnis homo tam bonus quam malus facit usus, et facit usus ex quodam amore; ponatur quod in Mundo sit Societas composita ex meris diabolis, et societas composita ex meris Angelis; et opinor quod diaboli in sua societate ex igne amoris sui, et ex splendore gloriae suae, facturi sint tot usus, quot Angeli in sua; quis ergo potest scire ex quo Amore, et ex qua origine sunt usus: duo angeli ad haec responderunt, diaboli faciunt usus propter se et propter famam, ut evehantur ad honores, aut lucrentur opes; at Angeli non faciunt usus propterea, sed propter usus ex amore illorum; homo non potest discernere illos usus, sed Dominus discernit illos; omnis qui credit in Dominum, et fugit mala ut peccata, ille facit usus ex Domino; at omnis qui non credit in Dominum, nec fugit mala ut peccata, facit usus ex se et propter se: hoc discrimen est inter usus a diabolis, et inter usus ab Angelis. Duo Angeli his dictis abiverunt, et e longinquo visi sunt vecti in curru igneo sicut Elias, et in Coelum suum sublati.
1 Prima editio: sunt que
2 Prima editio: pofundissimo
3 Sic DAC 262:3
4 Prima editio: Dominc

662. 1] ALTERUM MEMORABILE. Post aliquod temporis spatium intravi quendam Lucum, et ibi ambulavi in meditatione de illis, qui in concupiscentia et inde phantasia possidendi illa quae Mundi sunt; et tunc ad aliquam distantiam a me vidi binos Angelos inter se colloquentes, et per vices me aspicientes; quare accessi proprius, et me appropinquantem alloquuti dicebant, percipimus in nobis, quod mediteris quod nos loquimur, seu quod nos loquamur quod tu meditaris, quod est ex communicatione affectionum reciproca; quaesivi itaque quid loquerentur; dicebant de Phantasia, de Concupiscentia, et de Intelligentia; et nunc de illis qui delectant se ex visione et imaginatione possessionis omnium Mundi; 2] et tunc rogavi, ut mentem suam expromerent de tribus illis, de Concupiscentia, Phantasia et Intelligentia; et exorsi sermonem dicebant, quod unusquisque in Concupiscentia sit interius ex nativitate; sed in Intelligentia exterius ex educatione; et quod nemo in Intelligentia, minus in sapientia sit interius, ita quoad spiritum, nisi a Domino; omnis enim detinetur a concupiscentia mali, ac tenetur in intelligentia secundum aspectum ad Dominum, et simul conjunctionem cum Ipso; absque eo homo non est nisi quam concupiscentia; at usque hic in externis seu quoad corpus est in intelligentia ex educatione; homo enim concupiscit honores et opes, seu eminentiam et opulentiam; et haec duo non assequitur nisi appareat moralis et spiritualis, ita intelligens et sapiens; ac ita apparere discit ab infantia; quae causa est, quod ut primum inter homines seu in caetus venit, invertat spiritum suum, ac removeat illum a concupiscentia, et ex decoris et honestis, quae ex infantia didicit, et in memoria corporis retinet, loquatur et agat; et quam maxime caveat, ne aliquid ex concupiscentiae vesania, in qua est ejus spiritus, emanet: 3] inde est omnis homo, qui non interius a Domino ducitur, simulator, sycophanta, hypocrita, et sic apparens1 homo, et tamen non homo; de quo potest dici, quod ejus crusta seu corpus sapiat, ac ejus nucleus seu spiritus insaniat; tum quod externum ejus sit humanum ac internum ferinum; tales occipitio spectant sursum, et frontispicio deorsum, ita ambulant sicut gravedine obsessi capite pendente cum vultu prono ad terram; illi dum exuunt corpus, et fiunt spiritus, et tunc manumittuntur, fiunt suae concupiscentiae vesaniae; nam illi qui in amore sui sunt, cupiunt dominari super universum, imo extendere ejus limites illuc ad amplificandum dominium; nusquam vident finem; illi qui in amore mundi sunt, cupiunt possidere omnia ejus, ac dolent et invident, si aliqui thesauri apud aliquos latent reconditi; quare tales ne mere concupiscentiae fiant, et sic non homines, datur illis in Mundo spirituali cogitare ex timore jacturae famae, et sic honoris et lucri, ut et ex timore legis et ejus poenae, et quoque datur impendere mentem in aliquod studium seu opus, per quae tenentur in externis et sic in statu intelligentiae, utcunque interius delirant et insaniunt. 4] Post haec quaesivi, num omnes illi qui in concupiscentia sunt, etiam in ejus phantasia sint; respondebant quod illi in phantasia suae concupiscentiae sint, qui interius in se cogitant, et nimium indulgent suae imaginationi, loquendo secum; hi enim separant spiritum suum paene a nexu cum corpore2, et ex visione inundant intellectum, et fatue oblectant se sicut ex possessione universali: in hoc delirium immittitur homo post mortem, qui spiritum suum a corpore abstraxit, et non ex delitio delirii voluit recedere; cogitando aliquid ex religione de malis et falsis, et minime aliquid de effraeno amore sui, quod sit destructivus amoris in Dominum, ac de effraeno amore mundi, quod sit destructivus amoris erga proximum.
5] Post haec supervenit binos Angelos et quoque me desiderium videndi illos, qui in concupiscentia visionaria seu phantasia possessionis omnium opum ex amore mundi sunt; et percepimus quod desiderium illud inspiraretur ob finem ut cognoscerentur: Domicilia illorum erant sub terra pedum nostrorum, at supra infernum; quare aspeximus nos mutuo, et diximus, eamus; ac visa est apertura, et ibi scala, per hanc descendimus, et dictum est quod adeundi sint ab oriente, ne intremus in nimbum phantasiae illorum, ac inumbremur quoad intellectum, et tunc simul quoad visum; et ecce visa est Domus structa ex calamis, sic rimosa, stans in nimbo, qui sicut fumus continue effluxit per rimas trium parietum; intravimus, et visi sunt quinquaginta hic et quinquaginta ibi sedentes super scamnis, et aversi ab Oriente et Meridie prospiciebant ad occidentem et septentrionem; ante quemlibet erat mensa, et super mensa crumenae distentae, et circum crumenas copia nummorum aureorum; 6] et quaerebamus, sunt illa opes omnium Mundi; dicebant, non omnium Mundi, sed omnium Regni; sonus loquelae illorum erat sibilaris, et ipsi apparebant facie rotunda, quae rutilabat sicut squama cochleae, ac pupilla oculi in plano viridi quasi fulgurabat, quod erat ex luce phantasiae: stetimus in medio illorum, et diximus, creditis quod omnes opes Regni possideatis, et responderunt, possidemus; dein quaesivimus, quis vestrum; dicebant, quisque, et quaesivimus, quomodo quisque; estis multi; dicebant, quisque ex nobis scit, quod omnia ejus mea sint; non licet alicui cogitare, minus dicere, mea non sunt tua, sed licet cogitare et dicere, tua sunt mea: nummi super Mensis apparebant sicut ex auro puro, etiam coram nobis; sed cum immisimus lucem ab oriente, erant granula auri, quae per communem unitam phantasiam ita magnifecerunt; dicebant quod oporteat quemcunque qui intrat, secum ferre aliquid auri, quod in frustula, et haec in granula secant, et per vim phantasiae unanimam in nummos grandioris formae amplificant: 7] et tunc diximus, fuistisne nati homines rationis; unde ista fatuitas visionaria vobis est; dixerunt, scimus quod vanitas imaginaria sit, sed quia jucundat interiora mentis nostrae, intramus huc, et delitiamur sicut ex possessione omnium; at hic non moramur nisi per aliquot horas, quibus exactis egredimur, et toties mens sana nobis redit; sed usque oblectamentum visionarium nostrum alternis supervenit, ac facit ut per vices reintremus, et per vices egrediamur; sic alternis sapimus et insanimus. Scimus etiam3 quod dura sors maneat illos, qui astu surripiunt aliis sua bona; quaesivimus quae sors; dicebant, absorbentur, ac nudi intruduntur in aliquem infernalem carcerem, ubi tenentur laborare pro veste et pro cibo, ac postea pro aliquibus obulis, quos colligunt, in quibus ponunt gaudium cordis sui; sed si malum faciunt sodalibus, dabunt partem obulorum suorum in mulctam.
1 Prima editio: aparens
2 Prima editio: compore
3 Prima editio: etam

663. 1] TERTIUM MEMORABILE. Quondam fui in medio Angelorum, et audivi sermonem illorum; sermo illorum erat de Intelligentia et Sapientia, quod homo non sentiat et percipiat aliter, quam quod utraque sit in se, et sic quod quicquid vult et cogitat, sit ex se, cum tamen ne hilum illarum ex homine est, praeter quam facultas recipiendi illas; inter plura, quae loquebantur, erat etiam hoc, quod Arbor scientiae boni et mali in Horto Edenis significaverit fidem quod Intelligentia et Sapientia essent ab homine, et quod Arbor vitae significaverit quod Intelligentia et Sapientia essent a Deo, et quia Adamus ex suasu serpentis comedit ex priore Arbore, sic credens quod esset aut fieret sicut Deus, ideo expulsus est ex Horto et damnatus. 2] Angeli dum in hoc sermone erant, venerunt duo Sacerdotes, una cum Viro, qui in Mundo fuerat Legatus Regni, et illis retuli quae ab Angelis audiveram de Intelligentia et Sapientia, quibus auditis coeperunt tres illi disceptare de utraque illa, et quoque de Prudentia, num sint a Deo, vel num ab homine; ardens erat disceptatio; tres illi crediderunt similiter, quod sint ab homine, quia ipsa sensatio et inde perceptio id confirmant, sed Sacerdotes, qui tunc erant in zelo Theologico, instabant, quod nihil Intelligentiae et Sapientiae, et sic nihil prudentiae sint ab homine, et hoc confirmabant ex his in Verbo, Non potest homo sumere quicquam, nisi sit datum illi e Coelo, Joh. III:27. Et ex his, Jesus dixit ad Discipulos, sine Me non potestis facere quicquam, Joh. XV:5; 3] sed tunc quia perceptum erat ex Angelis, quod utcunque Sacerdotes ita loquebantur, usque corde crederent simile quod Legatus Regni, quare Angeli dicebant ad illos, exuite vestes vestras, ac induite vestes Ministrorum Politicorum, et credite quod illi sitis, ac fecerunt ita, et tunc cogitaverunt ex interiori se, ac loquuti ex argumentis quae intus foverunt, quae erant, quod omnis intelligentia et sapientia habitent in homine, et quod sint ejus, dicentes, quis adhuc sensit, quod illae influxerint a Deo, ac inspectabant se mutuo, et se confirmabant; peculiare est in Mundo spirituali, quod Spiritus cogitet se talem esse, qualis super illum est vestis; causa est, quia Intellectus vestit unumquemvis ibi. 4] Eo momento apparuit Arbor juxta illos, et dicebatur illis, est Arbor scientiae boni et mali; cavete vobis ne edatis ab illa, at usque illi infatuati propria Intelligentia arserunt cupiditate edendi ex illa, et dicebant inter se, cur non; estne bonus fructus, et accesserunt et comederunt; cum Legatus Regni hoc animadvertit, coiverunt, et amici cordis facti sunt, et viam propriae intelligentiae, quae in Infernum tetendit, tenentes se manibus, simul iverunt; sed usque illos vidi reduces inde, quia nondum erant praeparati.
664. QUARTUM MEMORABILE. Quondam prospexi in Mundum spiritualem ad dextrum, et animadverti aliquos ex ELECTIS inter se loquentes, et accessi ad illos, et dixi, vidi vos e longinquo, et circum vos sphaeram lucis coelestis, ex qua cognovi, quod vos sitis ex illis, qui in Verbo vocantur Electi, quare accessi audiendi causa, quid Coeleste inter vos loquimini; et respondebant, cur vocas nos Electos, ac retuli, quia in Mundo, ubi sum corpore, non sciunt aliter, quam quod per Electos in Verbo intelligantur illi, qui a Deo antequam nati sunt, aut postquam nati, eliguntur et praedestinantur ad Coelum, et quod illis solis donetur Fides ut tessera Electionis, et quod reliqui reprobentur, ac sibi relinquantur, ut vadant quamcunque viam velint ad Infernum; cum tamen ego scio, quod nulla Electio fiat ante nativitatem, nec post illam, sed quod omnes sint electi et praedestinati, quia omnes vocati sunt, ad Coelum, et quod Dominus post mortem eligat illos, qui bene vixerunt ac rite crediderunt, et hos postquam explorati sunt: quod ita sit, ex multa experientia mihi scire datum est, et quia vos vidi quoad capita sphaera lucis coelestis incinctos, percepi quod vos sitis ex Electis, qui praeparantur ad Coelum; ad haec responderunt, refers non prius audita; quis non scit, quod non nascatur aliquis homo, qui non vocatus est ad Coelum, et quod ex illis post mortem eligantur illi, qui crediderant in Dominum, et vixerant secundum praecepta Ipsius, et quod aliam Electionem agnoscere sit Ipsum Dominum non modo impotentiae salvandi sed etiam injustitiae arguere.
665. 1] Post haec audita est vox e Coelo ex Angelis qui immediate supra nos erant, dicens, ascendite huc, ac interrogabimus unum ex vobis, qui adhuc in Mundo naturali est quoad corpus, quid ibi sciunt de CONSCIENTIA; et ascendimus, et post introitum, aliqui sapientes in occursum venerunt, et quaesiverunt me, quid sciunt in tuo Mundo, de Conscientia, et respondi, si placet descendamus et convocabimus et e Laicis et e Clericis numerum ex illis, qui creduntur sapientes, et stabimus in perpendiculo sub vobis, ac interrogabimus, et vos ita vestris auribus audituri estis quid responsuri sunt; et factum est ita, et unus ex Electis sumsit tubam, et sonuit illa ad Meridiem, Septentrionem, Orientem et Occidentem, et tunc post horulae tempus aderant tam multi, ut paene implerent spatium stadii; at Angeli desuper omnes ordinabant in quatuor Caetus, ex quibus unus constabat ex Politicis, alter ex Eruditis, Tertius ex Medicis, et Quartus ex Clericis; ad quos ita ordinatos diximus, ignoscite quod convocati sitis; causa est, quia Angeli qui e diametro supra nos sunt, ardent scire, quid in Mundo, in quo prius fuistis, cogitavistis de Conscientia, et inde quid adhuc de illa cogitatis, quoniam ideas priores de talibus adhuc retinetis; relatum enim est Angelis, quod Cognitio de Conscientia in Mundo inter cognitiones deperditas sit. 2] Post haec, exorsi sumus, et primum convertimus nos ad Caetum, qui constabat ex Politicis, et rogavimus1 ut ex corde dicerent, si placet, quid cogitaverant, et quid inde adhuc cogitant, de CONSCIENTIA; ad haec responderunt, unus post alterum, quorum responsa in unum collecta erant, quod non sciant aliud quam quod Conscientia sit secum scire ita conscire quid intendit, cogitavit, egit, et loquutus est; sed diximus illis, non quaesivimus de etymologia vocis Conscientiae, sed de Conscientia, et respondebatur, quid Conscientia aliud quam dolor ex praeconcepto timore discriminum honoris aut opum, et quoque famae propter illa duo, at ille dolor discutitur per epulas et per cyathos nobilis vini, et per sermocinationes de ludis Veneris et ejus pueri; 3] ad haec diximus, joculamini; dicite si lubet, num aliquis e vobis sentiverit aliquod anxium aliunde; respondebant, quid aliunde; estne totus Mundus sicut Theatrum, super quo quisque agit suam scenam, quemadmodum comoedi super suo; eludimus et circumvenimus quoscunque ex sua concupiscentia, hos ludibriis, hos assentationibus, hos astutiis, hos simulata amicitia, hos ficta sinceritate, et hos alia politica arte et pellacia, inde nobis nullus dolor mentis est, sed e contra, hilaritas et laetitia, quas expanso pectore tacite et usque plene exspiramus; audivimus quidem ex aliquibus e nostro sodalitio2, quod illos alternis supervenerit anxietas et angustia sicut cordis et pectoris, et inde sicut contractio mentis, sed de his dum quaesiverunt pharmacopolas, instructi sunt, quod sint ex humore melancholico oriundo ex indigestis in Ventriculo, aut ex aegro statu lienis, sed de quibusdam ex his audivimus hilaritatibus suis prioribus per pharmaca restitutos. 4] Postquam haec audivimus, convertimus nos ad Caetum, qui constabat ex Eruditis, inter quos etiam erant plures physicae artis gnari, et alloquuti illos diximus, vos qui Scientiis studuistis, et inde crediti estis sapientiae Oracula, dicite, si placet, quid Conscientia, et responderunt, quae qualis haec propositio; audivimus quidem, quod apud quosdam sit tristitia, maeror et anxietas, infestans non modo gastricas regiones corporis, sed etiam habitacula mentis, nos enim credimus quod duo Cerebra sint illa habitacula, et quia haec ex continentibus fibris consistunt3, quod sit aliquis humor acris, qui fibras ibi vellicat, mordet et rodit, et sic sphaeram cogitationum mentis ita comprimit, ut non possit in aliqua oblectamenta ex varietatibus effundi, inde fit, quod homo solum uni rei intendat, ex qua perit fibrarum illarum tensibilitas et elasticitas, unde illarum obnixitas et rigiditas, ex quibus oboritur motus irregularis spirituum animalium, qui a Medicis vocatur Ataxia, et quoque defectus in functionibus suis qui vocatur Lipothamia4; verbo Mens tunc sedet sicut turmis infestis obsessa, nec se plus potest huc illuc vertere, quam potest rota clavis affixa, et quam potest navis haerens super Syrtibus: Tales Mentis et inde Pectoris angustiae oboriuntur illis, apud quos regnans Amor patitur jacturam, qui si impugnatur, contrahunt se fibrae Cerebri, et contractio illa inhibet, ne Mens libere excurrat, ac delitias captet in variis formis; hos, quemque secundum suum temperamentum, cum in hac crisi sunt, invadunt diversi generis phantasiae, dementiae et deliria, et quosdam cerebrositates in religiosis, quas hi vocant Conscientiae morsus. 5] Post haec convertimus nos ad Tertium Caetum, qui constabat ex Medicis, inter quos etiam erant Chirurgi et Pharmacopolae, et diximus, vos fortassis scitis quid Conscientia, num est infestus dolor qui corripit et Caput et parenchyma Cordis, et inde Regiones substratas, Epigastricam et Hypogastricam; aut aliquid aliud; et hi responderunt, Conscientia non est nisi talis dolor; nos prae aliis scimus ejus origines, sunt enim contingentes Morbi, qui infestant organica corporis et quoque organica Capitis, consequenter etiam Mentem, quoniam haec in organis Cerebri sedet sicut aranea in centro filorum suae telae, per quae excurrit et currit similiter; hos morbos vocamus Morbos organicos, et qui illorum per vices redeunt, Morbos Chronicos; at talis dolor, qualis ab aegrotis coram nobis describitur per dolorem Conscientiae, non aliud est quam Morbus hypocondriacus5, qui primario Lienem, et secundario Pancreatem et Mesenterium germanis suis functionibus deprivat, inde derivantur Morbi Stomachales, ex quibus Cachochymiae6; fit enim compressio circa orificium stomachi, quae Cardialgia nuncupatur; ex his derivantur humores bile atra, flava aut viridi impraegnati, ex quibus vascula minima sanguinis, quae vocantur capillaria, obstipantur, unde cachexia, atrophia, et symphesis7, et quoque Peripneumonia notha ex pituita lenta, ac lympha ichorosa et rodente in tota massa sanguinis: Similia etiam profluunt ex elapsu puris in sanguinem et ejus serum ex solutis empyematibus, abscessibus et apostematibus in corpore, qui sanguis cum per carotides in caput assurgit, medullaria, corticalia et meningea Cerebri terit, rodit et mordet, et sic excitat dolores, qui vocantur Conscientiae: 6] his auditis diximus ad illos, loquimini lingua Hippocratica et Galeniana; illa nobis sunt graeca, non intelligimus; nos non quaesivimus de his Morbis, sed de Conscientia quae est solius Mentis; et dixerunt, Morbi mentis et morbi capitis sunt iidem, et hi ascendunt ex corpore, cohaerent enim sicut duae mansiones unius domus, inter quas est scala, per quam fit ascensus et descensus; quare novimus, quod status mentis indivulse pendeat a statu corporis; sed nos gravedines seu Cephalalgias illas, quas captavimus8 vos intelligere per conscientias, sanavimus, quasdam per emplastra et vesicatoria, quasdam per infusa et emulsa, et quasdam per condimenta, et per anodyna. 7] Cum ergo similia adhuc audivimus ab illis, avertimus nos, et convertimus ad Clericos, et diximus, vos scitis quid Conscientia; dicite ergo, et instruite praesentes; et responderunt, quid Conscientia, novimus et non novimus; credidimus quod sit CONTRITIO, quae praecedit Electionem; hoc est, momentum quo homo donatur fide, per quam ei novum cor et novus spiritus fit, ac regeneratur; sed appercepimus, quod Contritio9 illa paucis obvenerit, solum quibusdam pavor et inde anxietas pro igne infernali, et vix alicui pro peccatis et inde justa ira Dei; sed illos nos confessionarii10 sanavimus per Evangelium quod Christus per Passionem crucis sustulerit damnationem, et sic ignem infernalem exstinxerit, et aperuerit Coelum illis, qui fide, cui imputatio meriti Filii Dei inscripta est, beantur. Praeterea dantur Conscientiosi ex varia Religione, tam vera quam fanatica, qui sibi scrupulos faciunt in rebus salutis, non modo essentialibus, sed etiam formalibus, et quoque in adiaphoris; quare, ut supra diximus, novimus quod sit Conscientia, sed quid et qualis vera, quae omnino spiritualis erit, non novimus.
1 Prima editio: rogavinus
2 Prima editio: sadalitio
3 Prima editio: consistit
4 Plerumque lipothymia
5 Plerumque hypochondriacus
6 Plerumque cacochymiae
7 Plerumque symphysis
8 Prima editio: illas quas, captavimus
9 Prima editio: Contitrio
10 Prima editio: codfessionarii

666. 1] Haec omnia, quae a quatuor Caetibus edicta sunt, Angeli, qui supra illos erant, exaudiverunt, et dixerunt inter se, percipimus quod non aliquis in Christianismo sciat, quid Conscientia, quare demittemus ex nobis unum qui instruet, et actutum tunc in medio illorum adstitit Angelus in veste alba, circum cujus Caput apparuit cinctura lucida, in qua minutae stellae erant, et hic alloquutus quatuor Caetus dixit; audivimus in Coelo, quod in ordine protuleritis sententias de CONSCIENTIA, ac autumaveritis omnes, quod sit aliquis dolor mentis, qui gravedine infestat Caput et inde Corpus, aut Corpus et inde Caput; sed Conscientia in se spectata non est aliquis dolor, sed est spiritualis Volentia faciendi secundum illa quae Religionis et Fidei sunt; inde est, quod illi qui Conscientia gaudent, in tranquillitate pacis et in beatitudine interna sint, cum faciunt secundum conscientiam, et in quadam intranquillitate dum faciunt contra illam; dolor autem mentis, quem vos credidistis esse Conscientiam1, non est Conscientia2, sed est Tentatio, quae est pugna spiritus et carnis, et haec dum spiritualis est, venam trahit ex conscientia3; at si modo est naturalis, originem trahit ex morbis, quos Medici nuper recensuerunt. 2] Quid autem Conscientia, illustrari potest per exempla; Sacerdos, cui est spiritualis volentia docendi vera propter finem ut Grex ejus salvetur, ille conscientiam habet, at qui [docet] propter quamcunque aliam causam ut finem, ille conscientiam non habet: Judex, qui unice spectat Justitiam, et hanc cum judicio facit, ille conscientiam habet; at qui primario spectat munus, amicitiam et favorem, ille conscientiam non habet: adhuc, omnis homo qui alterius bona apud se habet, nesciente altero, et sic absque timore legis, ac jacturae honoris et famae, potest lucrari illa, si usque alteri reddit, quia sua non sunt, ille conscientiam habet, nam facit justum propter justum. Sic4 quoque, qui potest venire ad functionem, sed scit, quod alter, qui etiam ambit, Societati utilior sit, ille si cedit alteri locum propter bonum societatis, is bonam conscientiam habet; similiter in reliquis. 3] Omnes illi qui conscientiam habent, ex corde loquuntur quae loquuntur, et ex corde faciunt quae faciunt, habent enim illi Mentem non divisam, nam secundum id quod intelligunt et credunt verum et bonum esse, loquuntur et faciunt. Exinde sequitur quod Conscientia perfectior possit dari apud illos, qui in veris fidei sunt prae aliis, et qui in clara perceptione prae aliis, quam apud illos qui minus illustrati sunt, et in obscura perceptione. In vera Conscientia est ipsa Vita spiritualis hominis, est enim ibi ejus5 Fides conjuncta Charitati, quapropter facere ex Conscientia est illis facere ex Vita sua spirituali, et facere contra Conscientiam, est illis facere contra illam suam Vitam. Praeterea, quis non ex communi sermone scit, quid Conscientia, ut cum dicitur de aliquo, hic Conscientiam habet; nonne etiam tunc intelligitur, hic justus homo est; ac vicissim cum dicitur de aliquo, hic non conscientiam habet, nonne tunc etiam intelligitur, hic injustus est. 4] Angelus dum haec edixerat, subito sublatus est in suum Coelum, et quatuor Caetus coiverunt in unum, et postquam aliquantum inter se colloquuti sunt de effatis Angeli, ecce iterum divisi sunt in quatuor Caetus, sed in alios quam prius; in unum ubi illi qui comprehenderunt verba Angeli, et assenserunt; in alterum ubi illi, qui non comprehenderunt, sed usque faverunt; in tertium ubi illi, qui non voluerunt comprehendere, dicentes quid nobis cum Conscientia, et in quartum ubi illi qui irridebant, dicentes quid Conscientia nisi Flatus; et vidi illos secedentes a se invicem, et tunc duos Caetus priores abeuntes ad dextrum, et duos Caetus posteriores ad sinistrum, et hos descendentes, illos autem ascendentes.
1 Prima editio: Conscientia
2 Prima editio: Conscentia
3 Prima editio: conscien.tia
4 Prima editio: Sit
5 Prima editio forte: cjus

667. CAPUT DUODECIMUM

DE

BAPTISMO.

Quod absque cognitione de Sensu spirituali Verbi nemo possit scire, quid Duo Sacramenta, Baptismus et Sancta Coena, involvunt et efficiunt.

1] Quod in omnibus et singulis Verbi sit Sensus spiritualis, et quod ille Sensus hactenus ignotus fuerit, et quod hodie apertus sit propter Novam Ecclesiam quae a Domino instauranda est, in Capite de SCRIPTURA SACRA, ostensum est: qualis ille Sensus est, non modo ibi, sed etiam in Capite de DECALOGO, qui secundum illum Sensum etiam explicatus est, videri potest. Nisi ille Sensus apertus foret, quis de duobus illis Sacramentis, Baptismo et Sancta Coena, cogitaret aliud, quam secundum sensum naturalem, qui est sensus literae, ac inde diceret aut mussitaret secum, quid Baptismus nisi superinfusio aquae super Caput infantis, et quid haec ad salutem; tum quid Sancta Coena, nisi assumtio panis et vini, et quid haec ad salutem; et praeterea, ubi est Sanctum in illis, nisi ex eo, quod ex Ordine Ecclesiastico ut Sancta Divina recepta et mandata sint, et quod in se non sint aliud quam Ceremoniae, de quibus Ecclesiae dicunt, quod dum accedit Verbum Dei ad illa Elementa, fiant Sacramenta: 2] provoco ad Laicos, et quoque ad Clericos, num aliud de duobus illis Sacramentis spiritu et corde perceperunt, et quod illa ut Divina coluerint propter varias causas et rationes: cum tamen duo illa Sacramenta in Sensu Spirituali spectata, sunt Sanctissima cultus: quod talia sint, constabit ex sequentibus, ubi Usus illorum tradentur. Sed quia horum Sacramentorum usus in alicujus mentem nequaquam venire possunt, nisi illos Sensus spiritualis detegat et evolvat, sequitur, quod absque illo Sensu nemo possit scire aliud quam quod essent Ceremoniae, quae Sanctae quia ex Mandato institutae sunt.
668. Quod Baptismus mandatus sit, constat manifeste ex Baptismate Johannis in Jordane, ad quod universa Judaea et Hierosolyma accessit, Matth. III:5,6, Marc. I:4,5. Tum quod Ipse Dominus Salvator noster a Johanne baptizatus sit, Matth. III:13 ad 17, et insuper quod mandaverit discipulis, ut baptizarent omnes Gentes, Matth. XXVIII:19. Quis non videt, qui vult videre, quod in illa Institutione sit Divinum quod hactenus latuit, quia Sensus spiritualis Verbi non prius revelatus est; et hic revelatus est hodie, quia Ecclesia Christiana, qualis in se est, nunc primum inchoat; prior Ecclesia modo nomine tenus fuit Christiana, sed non re et essentia.
669. 1] Duo Sacramenta, Baptismus et Sancta Coena, sunt in Ecclesia Christiana sicut duo Clenodia in Sceptro Regis, quorum usus si nesciuntur, sunt modo sicut duae formae ex ebeno in scipione. Duo illa Sacramenta in Ecclesia Christiana comparari etiam possunt cum duobus Rubinis seu Carbunculis in Chlamyde Imperatoris, quorum usus si nesciuntur, sunt sicut duo carneoli aut crystalli in aliqua toga. Absque Usibus duorum illorum Sacramentorum per Sensum spiritualem revelatis, spargerentur modo de illis conjecturae, quales sunt apud illos qui ex Astris divinant, imo quales fuerunt apud illos olim, qui ex avium volatu aut ab extis augurati sunt. Usus duorum illorum Sacramentorum comparari possunt Templo, quod ex vetustate in terram subsiderat, et usque ad tectum ruinis circum obsitum jacet, super quo juvenes et senes gradiuntur, curribus vehuntur, et equitant, nescientes quod tale Templum sit sub pedibus et absconditum, in quo sunt Altaria ex auro, parietes intus ex argento, et decoramenta ex lapide pretioso, quae non effodi et in lucem expromi possunt, nisi per sensum spiritualem, qui detectus est hodie pro Nova Ecclesia, propter usum in Cultu Domini. 2] Sacramenta illa etiam comparari possunt duplicato Templo, quorum unum est infra, alterum supra, et in quorum inferiori praedicatur Evangelium de Novo Adventu Domini, et quoque de Regeneratione et inde salvatione ab Ipso; ex hoc Templo circa Altare est ascensus in Templum superius, in quo Sancta Coena celebratur, et inde est transitus in Coelum, ubi Dominus illos excipit. Comparari etiam possunt Tabernaculo, in quo post introitum apparet Mensa, super qua in suo ordine dispositi sunt panes facierum, et quoque Altare aureum pro suffitu, et in medio Candelabrum cum lucernis accensis, ex quibus omnia illa in conspectum veniunt; et tandem pro illis qui illuminari se patiuntur, aperitur Velum ad Sanctum sanctorum, ubi loco Arcae, in qua fuerat Decalogus, repositum est Verbum, supra quod datum est Propitiatorium cum Cherubis ex Auro. Haec sunt Repraesentationes duorum illorum Sacramentorum cum Usibus illorum.

670. Quod per Lavationem, quae vocatur Baptismus, intelligatur Lavatio spiritualis, quae est Purificatio a malis et falsis, et sic Regeneratio.

1] Quod filiis Israelis mandatae sint Lavationes, notum est ex Statutis per Mosen latis, ut quod Aharon se lavaret, antequam indueret vestes ministerii, Levit XVI:4,24, et antequam accederet ad Altare ad ministrandum, Exod. XXX:18 ad 21, Cap. XL:30,31,32,1 pariter Levitae Num. VIII:6, 7, et quoque alii, qui per peccata immundi facti sunt; et quod dicantur sanctificati per Lavationes, Exod. XXIX:4,2 Cap. XL:12, Levit. VIII:6. Quare ut se lavarent, Mare aeneum et plura Lavacra posita fuerunt juxta Templum, I Reg. VII:23 ad 39, imo quod laverint vasa et utensilia, sicut mensas, scamna, lectos, patinas, et pocula, Lev. XI:32, Cap. XIV:8,9, Cap. XV:5 ad 12, Cap. XVII:15,16, Matth. XXIII:25,26.3 2] Sed Lavationes et plura similia, injuncta et mandata fuerunt filiis Israelis, ex causa, quia Ecclesia apud illos instituta fuit Ecclesia repraesentativa, et haec talis fuit ut figuraret Ecclesiam venturam Christianam; quapropter cum Dominus in Mundum venit, abrogavit Repraesentativa, quae omnia erant externa, et instituit Ecclesiam, cujus omnia essent interna, ita Dominus figuras discussit, et ipsas effigies revelavit, sicut quis velum aufert aut januam aperit, et facit ut interiora non modo videantur, sed etiam adeantur: Dominus ex cunctis illis retinuit solum duo, quae omnia Ecclesiae internae in uno complexu continerent, quae sunt Baptismus loco Lavationum, et Sancta Coena loco Agni, qui quovis die sacrificabatur, et plene in Festo Pascatis.
1 Prima editio: Cap. XL: 30. 31.
2 Prima editio: XXIV: 9.
3 Prima editio: 28. 27.

671. 1] Quod Lavationes supra memoratae figuraverint et adumbraverint, hoc est, repraesentaverint Lavationes spirituales, quae sunt purificationes a malis et falsis, constat manifeste ex his; Cum laverit Dominus excrementum filiarum Sionis, et sanguines abluerit, in spiritu judicii, et in spiritu expurgationis, Esaj. IV:4. Si laveris te nitro, et multiplicaveris tibi smegma, usque maculas retinebit iniquitas tua, Jerem. II:22, Hiob. IX:30,31. Lava me ab iniquitate mea, et prae nive albus ero, Psalm. LI:4,9.1 Lava a malitia cor tuum, Hierosolyma, ut salveris, Jerem. IV:14. Lavate vos, mundate vos, removete malitiam operum vestrorum ab oculis meis, cessate malum facere, Esaj. I:16. 2] Quod lavatio spiritus hominis intellecta sit per lavationem corporis ejus, et quod Interna Ecclesiae repraesentata sint per Externa, qualia fuerunt in Ecclesia Israelitica, patet manifeste ex his Domini verbis, Pharisaei et Scribae videntes quod Discipuli Ipsius illotis manibus comederent panes, sugillarunt; nam Pharisaei2 et omnes Judaei3, nisi pugnotenus4 laverint manus, non comedunt; praeter alia multa, quae acceperunt tenere, ut lavationes poculorum et testaceorum, et aeneorum, et lectorum; ad quos et ad turbam Dominus dixit, audite Me omnes, et intelligite; nihil est extra hominem intrans in illum, quod potest illum immundum reddere, sed exeuntia ex illo immundum reddunt illum, Marc. VII:1,2,3,4,14,15. Matth. XV:2,11,17,18,19,20, et alibi, ut, Vae vobis, Scribae et Pharisaei, quia purgatis externum poculi et patinae, interna vero sunt plena rapina et intemperantia; Pharisaee caece, purga prius Internum poculi et patinae, ut fiat etiam Externum mundum, Matth. XXIII:25,26. Ex his evidens est, quod per Lavationem, quae vocatur Baptismus, intelligatur Lavatio spiritualis5, quae est Purificatio a malis et falsis.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:2,7 apud Biblia Anglica.
2 Prima editio: Pharisoei
3 Prima editio: Judoei
4 Sic prima editio et Schmidt; forte pugno tenus
5 Prima editio: splritualis

672. 1] Quis homo sanae rationis non videre potest, quod lavatio faciei, manuum et pedum, omniumque artuum, imo totius corporis in balneo, non efficiat aliud, quam quod abluantur sordes, ut coram hominibus in forma humana mundi appareant; et quis non potest intelligere, quod aliqua lavatio non intret in spiritum hominis, et hunc aeque mundum reddat; 2] potest enim omnis furcifer1, praedo et latro, se lavare usque ad nitorem; num sic furciferum, praedonicum et latronicum abstergitur; nonne internum influit in externum, et operatur suae voluntatis et intellectus effectus, non autem externum in internum, hoc enim est contra naturam, quia est contra ordinem, illud autem secundum naturam, quia est secundum ordinem.
1 Prima editio: furcifet

673. Ex his sequitur, quod Lavationes, et quoque Baptismata, nisi Internum hominis purificetur a malis et falsis, nihil plus efficiant, quam paropsides et patinae mundatae a Judaeis, ac ut ibi quoque sequitur, quam ut sepulchra quae foris apparent pulchra, intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni immunditie, Matth. XXIII:25 ad 28. Quod adhuc patet ex eo, quod Inferna sint plena Satanis ex hominibus tam baptizatis quam non baptizatis. Quid autem praestat Baptismus, videbitur in sequentibus; quare absque usibus et fructibus ejus, non plus ad salutem conducit, quam Cidaris triplicata supra caput Papae, et Signum crucis super calceis ejus, ad Pontificiam ejus supereminentiam; nec plus quam purpurea vestis, circum Cardinalem ad ejus dignitatem; aut pallium circum Episcopum ad veram ministerii ejus functionem; neque plus quam Thronus, Corona, Sceptrum et Chlamys apud Regem, ad Regiam ejus potestatem; nec plus quam Pileus1 sericatus super capite Doctoris laurea insigniti ad ejus intelligentiam; neque plus quam vexilla ante turmas equitum, ad fortitudinem illorum in bello: imo adhuc potest dici, quod non plus purificet hominem, quam lavatio apud ovem et agnum ante tonsionem, nam naturalis homo separatus a spirituali homine, est mere animalis, imo, ut prius ostensum est, est plus fera, quam fera silvae; quapropter si lavaris aqua pluviae, aqua roris, aquis fontium excellentissimorum, seu, ut prophetae dicunt, si mundaris nitro, hyssopo, smegmate, seu sapone quotidie, usque non purificaris ab iniquitatibus nisi per media regenerationis, de quibus in Capitibus de Poenitentia, ac de Reformatione et Regeneratione, actum est.
1 Prima editio: Pilus


674. Quod loco Circumcisionis institutus sit Baptismus, quia per Circumcisionem praeputii repraesentata est circumcisio cordis, propter finem, ut Ecclesia interna succederet Ecclesiae externae, quae in omnibus et singulis figurabat Ecclesiam Internam.

1] In Orbe Christiano notum est, quod sit Internus et Externus homo, et quod Externus sit idem cum Naturali homine, et Internus idem cum Spirituali homine, quia in hoc est spiritus ejus; et quia Ecclesia consistit ex hominibus, quod detur Ecclesia Interna et Externa; et si indagantur successiones Ecclesiarum in suo ordine ab antiquis temporibus ad hodiernum1, videbitur, quod Ecclesiae priores fuerint Ecclesiae externae, hoc est, quod Cultus illarum constiterit in Externis, quae repraesentabant interna Ecclesiae Christianae, quae a Domino, cum fuit in Mundo fundata est, et nunc primum ab Ipso aedificatur. 2] Primarium, quod distinxit Ecclesiam Israeliticam a reliquis in Asiatico Orbe, et postea a Christiana, fuit Circumcisio; et quia, ut dictum est, omnia Ecclesiae Israeliticae, quae fuerunt Externa, figurabant omnia Ecclesiae Christianae, quae sunt Interna, ideo primarium signum illius Ecclesiae fuit interius simile cum signo Ecclesiae Christianae, Circumcisio enim significabat rejectionem concupiscentiarum carnis, et sic purificationem a malis; simile etiam significat Baptismus: ex quo patet, quod Baptismus loco Circumcisionis mandatus sit, propter finem, tam ut Ecclesia Christiana distingueretur ab Ecclesia Judaica, quam ut Ecclesia interna sic propius cognosceretur, et hoc cognoscitur ex Usibus Baptismi, de quibus sequitur.
1 Prima editio: hodienum

675. 1] Quod Circumcisio fuerit instituta, in signum, quod homines Ecclesiae Israeliticae essent ex posteritate Abrahami, Isaci et Jacobi, constat ex his, “Dixit Deus ad Abrahamum, hoc foedus Mecum, quod observabitis inter Me et inter vos, et inter semen tuum post te; circumcide vobis omnem masculum, et circumcidetis carnem praeputii vestri, ut sit in signum foederis inter Me et vos,” Gen. XVII:9,10,11.1 Quod foedus seu ejus signum postea confirmatum est per Mosen, Levit. XII:1,2,3. Et quia Ecclesia illa per illud signum a reliquis distinguebatur, ideo antequam filii Israelis transgressi sunt Jordanem, mandatum erat, ut iterum circumciderentur, Jos. V: causa fuit, quia Terra2 Canaan repraesentabat3 Ecclesiam, et Jordanes fluvius introductionem in illam: et insuper ut in ipsa terra4 Canaane illius signi recordarentur, mandatum est hoc, “Quando veneritis in Terram, et plantaveritis quamcunque Arborem cibi, praeputiabitis praeputium fructus ejus; tribus annis erit vobis praeputiatus, non comedetur,” Levit. XIX:23. 2] Quod Circumcisio repraesentaverit et inde significaverit rejectionem concupiscentiarum carnis, et sic purificationem a malis, simile quod Baptismus, constat ex locis in Verbo, ubi dicitur, quod circumciderent Cor, ut in his, “Moses dixit, circumcidite praeputium cordis vestri, cervicem vestram ne indurate, Deutr. X:16. Circumcidet Jehovah Deus cor tuum, et cor seminis tui, ut diligas Jehovam Deum tuum, ex toto corde tuo, ex tota anima tua, quo vivas,” Deutr. XXX:6. Et apud Jeremiam, “Circumcidite vos Jehovae, ut removeat praeputia cordis vestri, vir Jehudae et habitatores Hierosolymae, ne exeat sicut ignis ira mea propter malitiam operum vestrorum,” Cap. IV:4. Et apud Paulum, “In Jesu Christo neque Circumcisio aliquid valet, neque Praeputium, sed Fides per Charitatem operans, et nova Creatura,” Gal. V:6, Cap. VI:15. 3] Ex his nunc patet, quod loco circumcisionis institutus sit Baptismus, quia per circumcisionem carnis repraesentata est circumcisio cordis, quae etiam significat purificationem a malis, nam mala omnis generis assurgunt ex carne, ac praeputium significat spurcos amores ejus; quoniam circumcisio et baptismi lavatio simile significant, ideo dicitur apud Jeremiam, “Circumcidite vos Jehovae, ut removeat praeputia5 cordis vestri,” Cap. IV:4; et paulo post, Lava6 a malitia cor tuum, Hierosolyma, ut serveris, Vers. 14. Quid Circumcisio et Lavatio cordis, docet Dominus apud Matthaeum, Cap. XV:18,19.
1 Prima editio: XVII: 10.11.
2 Prima editio: T erra
3 Prima editio: tepraesentabat
4 Prima editio: ter ra
5 Prima editio: proputia
6 Prima editio:Lavate

676. Fuerunt plures apud filios Israelis, et hodie sunt apud Judaeos, qui credunt, quod prae omnibus electi sint, quia circumcisi, et inter Christianos, quia baptizati sunt; cum tamen ambae, Circumcisio et Baptizatio, sunt modo datae in Signum et in Memoriale, ut purificentur a malis, et sic fiant electi: quid Externum absque Interno apud hominem, nisi sicut Templum absque Cultu, quod non alicui usui est, nisi inserviat pro stabulo: et porro, quid Externum absque Interno, nisi sicut Ager ex meris cannis et calamis absque segete; nisi sicut Vinea ex meris palmitibus et foliis absque uvis: nisi sicut ficus absque suo fructu, cui Dominus maledixit, Matth. XXI:19:1 nisi sicut lampades in manibus virginum stultarum absque oleo, Matth. XXV:3:2 imo, nisi sicut habitatio in Mausolaeo, ubi cadavera sub pedibus, ossa circum parietes, et nocturnae larvae volantes sub tecto: aut sicut currus tractus a pardis, super quo lupus auriga, et vectus in illo fatuus: Homo enim externus non est homo, sed modo figura hominis, Internum enim, quod est sapere a Deo, facit hominem; similiter circumcisus et baptizatus, nisi circumcidat aut lavet cor suum.
1 Prima editio: 19.
2 Prima editio: 3.


677. Quod primus Usus Baptismi sit Introductio in Ecclesiam Christianam, et simul tunc insertio inter Christianos in Mundo spirituali.

1] Quod Baptismus sit Introductio in Ecclesiam Christianam, constat ex multis, ut ex his. I. Quod Baptismus loco Circumcisionis institutus sit, et quod sicut Circumcisio fuit signum quod essent ab Ecclesia Israelitica, ita Baptismus signum quod sint ab Ecclesia Christiana, ut in superiori Articulo ostensum est; et signum non facit aliud quam ut cognoscantur, tanquam fasciae diversi coloris adpositae infantibus duarum matrum, ut dignoscantur et ne mutentur. 2] II. Quod modo sit signum introductionis in Ecclesiam, constat manifeste ex Baptizatione infantum, qui prorsus nullius rationis participes sunt, et ad aliquid fidei recipiendum nondum plus habiles sunt, quam palmites novi in aliqua Arbore. 3] III. Quod non modo baptizentur Infantes, sed etiam omnes alienigenae proselytae, qui ad religionem Christianam convertuntur, tam parvi quam magni, et hoc antequam instructi sunt, modo ex confessione quod velint Christianismum amplecti, ad quem per Baptismum inaugurantur; quod etiam Apostoli fecerunt, secundum Domini verba, ut discipulos facerent omnes gentes, et baptizarent illos, Matth. XXVIII:19. 4] IV. Quod Johannes Baptizaverit omnes ad se venientes ex Judaea et Hierosolyma in Jordane, Matth. III:6, Marc. I:5;1 quod in Jordane, fuit causa, quia per illum fluvium fuit ingressus in terram Canaanem, et per terram Canaanem significabatur Ecclesia, quia ibi erat, et inde per Jordanem Introductio in illam; quod Terra illa significaverit Ecclesiam, et Jordanes Introductionem in illam, videatur in Apocalypsi Revelata, n. 285. 5] Sed hoc fit in terris. In Coelis autem Infantes per Baptismum introducuntur in Coelum Christianum, et a Domino assignantur illis Angeli ibi, qui curam illorum gerant; quare ut primum Infantes baptizati sunt, praeficiuntur illis Angeli, a quibus tenentur in statu recipiendi fidem in Dominum; at sicut adolescunt, ac sui juris et suae rationis fiunt, relinquunt illos Angeli tutores, et ipsi adsciscunt sibi tales spiritus, qui unum faciunt cum vita et fide illorum; ex quibus patet quod Baptismus sit insertio inter Christianos etiam in Mundo spirituali.
1 Prima editio: I: 9.;

678. 1] Quod non modo infantes, sed et cuncti per Baptismum inserantur Christianis in Mundo spirituali, est quia Populi et Gentes in illo Mundo secundum Religiosa sua distincti sunt; Christiani in medio sunt, Mahumedani circum illos, Idololatrae varii generis post illos, et Judaei ad latera. Insuper omnes ex eadem Religione dispositi sunt in Societates, in Coelo secundum affectiones amoris in Deum et erga proximum, in Inferno in congregationes secundum affectiones binis illis Amoribus oppositas, ita secundum concupiscentias mali. 2] In Mundo spirituali, per quem intelligimus et Coelum et Infernum, omnia distinctissime ordinata sunt in communi et in omni parte, seu in genere et in omni specie1; a distincta ordinatione ibi pendet conservatio totius universi; et distinctio illa non dabilis est, nisi unusquisque, postquam natus est, ex aliquo signo noscatur, ad cujus religionis caetus pertineat: nam absque signo Christiano, quod est Baptismus, potuisset aliquis Spiritus Mahumedanus, aut aliquis ex Idololatris, se ad infantes Christianos recens natos, et quoque ad pueros applicare, et illis insufflare inclinationem pro sua religione, et sic distrahere animum illorum et abalienare illos a Christianismo, quod foret ordinem spiritualem distorquere et destruere.
1 Prima editio: specic

679. 1] Quisque qui indagat effectus usque ad causas, scire potest, quod omnium consistentia pendeat ab ordine, et quod Ordines sint multiplices, communes et particulares, et quod sit unus qui est Universalissimus omnium, ex1 quo pendent communes et particulares in continua serie, et quod Universalissimus intret in omnes sicut ipsa essentia in formas, et quod sic non aliter unum faciant; haec unitas est, quae facit conservationem totius, quod alioquin dilaberetur, et non modo recideret in primum chaos, sed in nihilum. Quid foret cum homine, nisi in ejus corpore omnia et singula distinctissime ordinata essent, et non penderet communitas eorum ab uno Corde et Pulmone; quid alioquin nisi confusum quid; num tunc Ventriculus ageret suas functiones, Hepar et Pancreas suas2, Mesenterium et Mesocolon suas, Renes et Intestina suas; ex ordine in illis et inter illa est, quod omnia et singula illa coram homine appareant ut unum. 2] Quid absque distincto ordine in Mente seu Spiritu hominis foret, nisi communitas ejus penderet a Voluntate et Intellectu, quam confusum et indigestum3 quid; num absque illo ordine homo potuisset plus cogitare et velle, quam pictura ejus super tabula, aut sculptura ejus in domo. Quid homo absque ordinatissimo influxu e Coelo, et ejus receptione: et quid hic influxus absque Universalissimo, a quo totius et omnium ejus partium regimen pendet, ita nisi a Deo, et nisi in Ipso et ab Ipso omnia sint, vivant et moveantur. Haec coram homine naturali illustrari possunt per innumera, ut per haec; quid Imperium aut Regnum absque Ordine, nisi Caterva praedonum, quorum plures congregati interficerent millia, et tandem pauci hos plures: quid Civitas absque ordine, imo quid Domus absque ordine; et quid regnum, civitas, domus, nisi in unoquovis aliquis supremum agat.
1 Prima editio: et
2 Prima editio: fuas
3 Prima editio: indigesum

680. 1] Praeterea1, quid Ordo absque distinctione, et quid distinctio absque indiciis, et quid indicia absque signis, per quae cognoscantur qualitates, nam absque notitia qualitatum ordo non cognoscitur ut ordo: signa seu signaturae in Imperiis et in Regnis, sunt Tituli dignitatum, et Jura administrationis illis addicata, inde subordinationes, per quas coordinantur omnes sicut in unum; hoc modo Rex regiam suam potestatem secundum ordinem inter plures distributam exercet, ex quo Regnum fit Regnum. 2] Simile in perplurimis rebus aliis, ut in Exercitibus; quid valoris foret illis, nisi illi ordinate distincti essent in phalanges, hae in cohortes, et hae in turmas, et singulis praefecti sint minores duces, et omnibus unus qui supremus; et quid Ordinationes illae absque signis, quae vocantur Vexilla, quae indicent in qua statione quisque erit; per talia omnes in proeliis sicut unum agunt, et absque illis ruerent contra hostem non aliter quam sicut catervae canum cum rictibus apertis, ululatu et furore inani, et tunc omnes absque fortitudine ab hoste in justas acies composito, trucidarentur, nam quid divisi contra unitos. Per haec illustratur primus hic usus baptismi, qui est signum in Mundo spirituali, quod sit ex Christianis; ubi quisque inseritur societatibus et congregationibus ibi secundum qualitatem Christianismi in illo aut extra illum.
1 Prima editio: Preterea


681. Quod secundus Usus Baptismi sit, ut Christianus cognoscat et agnoscat Dominum Jesum Christum Redemptorem et Salvatorem, et sequatur Ipsum.

Alter hic usus Baptismi, qui est ut cognoscat Dominum Redemptorem et Salvatorem Jesum Christum, inseparabiliter sequitur Primum, qui est quod sit introductio in Ecclesiam Christianam, ac insertio inter Christianos in Mundo spirituali, et quid primus ille usus absque sequenti hoc altero, quam solum nomen, et tamen non est nisi sicut subditus, qui addicit se Regi, et tamen leges ejus seu patriae repudiat, ac addicit se Regi barbaro et ei servit; aut nisi sicut famulus, qui emancipat se alicui Domino, ac vestes ut insignia ejus accipit, et aufugit, et in vestibus ejus servit alteri: aut nisi sicut signifer, qui cum vexillo abit, et id dissecat, ac frusta ejus vel projicit in aerem, vel sub pedes militum ut proculcetur. Verbo nomen quod Christianus sit, hoc est, quod Christi sit, et non agnoscere Ipsum et sequi Ipsum, hoc est, vivere secundum mandata Ipsius, est tam inane, sicut umbra, sicut fumus, ac sicut pictura atrata, nam dicit Dominus, Quid Me vocatis Domine, et non facitis quae dico, Luc. VI:46, seq. Multi dicent Mihi in die illo, Domine, Domine, sed tunc confitebor illis, non novi vos, Matth. VII:22,23.
682. 1] Per Nomen Domini Jesu Christi, non aliud in Verbo intelligitur, quam agnitio Ipsius et vita secundum praecepta Ipsius; quod nomen Ipsius illa significet, videas causam in Explicatione Secundi praecepti in Decalogo, Non feres Nomen Dei in vanum[, Exod. XX:7]. Non aliud per Nomen Domini intelligitur in his locis, “Jesus dixit, eritis exosi omnibus gentibus propter Nomen meum, Matth. X:22, Cap. XXIV:9,10. Ubi sunt duo aut tres congregati in Nomine meo, ibi sum in medio eorum, Matth. XVIII:20. Quotquot Ipsum receperunt, dedit illis potestatem, ut filii Dei essent, credentibus in Nomen Ipsius, Joh. I:12. Multi crediderunt in Nomen Ipsius, Joh. II:23. Qui non credit, jam judicatus est, quia non credidit in Nomen Unigeniti Filii Dei, Joh. III:18.1 Credentes vitam habebunt in Nomine Ipsius, Joh. XX:31. Propter Nomen meum laborasti, et non defecisti,” Apoc. II:3, et alibi: 2] quis non videre potest, quod per Nomen Domini in illis locis non intelligatur solum Nomen, sed agnitio Ipsius, quod sit Redemptor et Salvator, et simul obedientia, et tandem fides in Ipsum; in Baptismo enim Infans accipit signum crucis super fronte et pectore, quod est signum inaugurationis in agnitionem et cultum Domini. Per Nomen etiam intelligitur qualitas alicujus; causa est, quia in spirituali Mundo omnis secundum qualitatem ejus nominatur, quare per Nomen quod Christianus sit, intelligitur qualitas ejus quod fidem in Christum, et quod charitatem erga proximum, a Christo habeat; hoc intelligitur per Nomen in Apocalypsi, “Inquit Filius hominis, habes2 pauca Nomina in Sardibus, qui non inquinaverunt vestimenta sua, et ambulabunt Mecum in albis, quia digni sunt,” Cap. III:4; per ambulare cum Filio hominis in albis, significatur sequi Dominum, et vivere secundum vera Verbi Ipsius. 3] Simile per Nomen intelligitur apud Johannem, “Jesus dixit, Oves vocem meam audiunt, et proprias oves voco Nomine tenus, et educo illas3; coram illis incedo, et oves Me sequuntur4, quia sciunt vocem meam; alienum autem non sequuntur, quia non sciunt alienorum vocem,” Cap. X:3,4,5; nomine tenus, est qualitate tenus, qua Christiani sunt, et sequi Ipsum est audire vocem Ipsius, hoc est, obedire mandatis Ipsius; hoc Nomen accipiunt omnes in Baptismo, est enim in signo.
1 Prima editio: III: 17. 18.
2 Prima editio: habeo
3 Prima editio: illos
4 Prima editio: sequntur

683. 1] Quid nomen absque re, nisi vanum quid, et nisi sonus, qualis resilit ex arboribus sylvae seu laquearibus, et vocatur echo; aut sicut sonus fere inanimis ex somniantibus, aut sicut sonus venti, maris aut machinae, cui nihil usus inest; imo quid nomen quod Rex, quod Dux, quod Consul, quod Episcopus, quod Abbas, quod Monachus, absque functione quae Nomini adhaeret, nisi vanitas; ita quid Nomen quod Christianus sit, et tamen barbare vivit, et contra praecepta Christi, nisi sicut intuitio signi Satanae loco signi Christi, cujus nomen tamen aureis staminibus in baptismo intextum est. 2] Quid illi qui postquam receperunt signaturam Christi, postea rident ad cultum Ipsius, ogganniunt ad Nomen Ipsius, et profitentur Illum non ut Filium Dei, sed ut Filium Josephi, nisi rebelles et regicidae, et voces illorum nisi blasphemiae contra Spiritum sanctum, quae non remitti possunt in hoc saeculo, nec in futuro; hi quasi canes rictibus mordent Verbum, ac dentibus dilaniant illud; apud hos contra Christum et Ipsius Cultum, sunt omnes mensae plenae vomitu egestionis, Esaj. XXVIII:8, Jerem. XLVIII:26; cum tamen Dominus Jesus Christus est Filius Dei Altissimi, Luc. I:32,35, Unigenitus, Joh. I:18, Cap. III:16. Verus Deus, et Vita aeterna, 1 Joh. V:20;1 In Quo omnis plenitudo Divinitatis habitat corporaliter, Coloss. II:9. Et quod non sit filius Josephi, Matth. I:25; praeter millia alibi.
1 Prima editio: V: 20. 21.;


684. Quod Tertius usus Baptismi, qui est finalis, sit ut homo regeneretur.

Hic usus est ipse Usus propter quem Baptismus, ita finalis; causa est, quia vere Christianus cognoscit et agnoscit Dominum Redemptorum, Jesum Christum, Qui quia est Redemptor, etiam est Regenerator; quod Redemptio et Regeneratio unum faciant, videatur in Capite de Reformatione et Regeneratione, Art. III1: tum quia Christianus possidet Verbum, in quo media Regenerationis exstant descripta, et media ibi sunt Fides in Dominum, et Charitas erga proximum: hoc idem est cum hoc quod dicitur de Domino, quod Ipse baptizet Spiritu sancto et Igne, Matth. III:11, Marc. I:8 2 ad 11, Luc. III:16, Joh. I:3; per Spiritum sanctum intelligitur Divinum Verum fidei, et per Ignem Divinum Bonum amoris seu Charitatis, utrumque procedens a Domino; quod per Spiritum sanctum intelligatur Divinum Verum fidei, videatur in Capite de SPIRITU SANCTO; et quod per Ignem intelligatur Divinum Bonum amoris, in APOCALYPSI REVELATA, n. 468, 395; et per haec duo fit omnis Regeneratio a Domino. Quod Ipse Dominus a Johanne baptizatus sit, Matth. III:13 ad 17, Marc. I:9, Luc. III:21,22, fuit causa, ut non modo in futurum institueret Baptismum, et praeiret exemplo; sed etiam quia glorificavit Humanum suum et Hoc Divinum fecit, sicut regenerat hominem, et hunc spiritualem facit.
1 Id est n. 579
2 Prima editio: 9
3 Id est n. 673

685. 1] Ex ante et nunc dictis, videri potest, quod tres Usus baptismi cohaereant ut unum, quemadmodum causa prima, causa media quae efficiens, et causa ultima quae est effectus, et ipse finis propter quem priores; primus enim usus est ut nominetur Christianus; secundus ex hoc sequens est, ut cognoscat et agnoscat Dominum Redemptorem, Regeneratorem et Salvatorem, et tertius est ut regeneretur ab Ipso, quod dum fit, est redemptus et salvatus. Quoniam hi tres usus sequuntur ordine, et in ultimo se conjungunt, et inde in idea Angelorum cohaerent ut unum, ideo cum Baptismus peragitur, legitur in Verbo, et nominatur, Angeli qui adsunt, non intelligunt baptismum, sed Regenerationem; quare per haec verba Domini, Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvabitur, at qui non crediderit, condemnabitur, Marc. XVI:16; hoc in Coelo ab Angelis intelligitur, quod qui agnoscit Dominum et regeneratur, ille salvetur. 2] Inde quoque est, quod Baptismus ab Ecclesiis Christianis in terra, vocetur LAVACRUM REGENERATIONIS; sciat itaque Christianus, quod qui non credit in Dominum, non possit regenerari, tametsi baptizatus est, et quod baptizatio absque fide in Dominum, prorsus nihil faciat, videatur supra in hoc Capite Art. II. n. 433. Quod Baptismus involvat purificationem a malis, et sic regenerationem, notissimum potest esse omni Christiano, nam dum ut Infans baptizatur, sacerdos Crucem, ut memoriale Domini, digito signat in fronte et super pectore, et postea convertit se ad patrinos, et quaerit, num abdicet diabolum, et omnia ejus opera; et num fidem recipiat, ad quae loco infantis respondetur a patrinis, imo etiam; abdicatio Diaboli, hoc est, malorum quae ex inferno sunt, et fides in Dominum perficiunt regenerationem.
686. In Verbo dicitur, quod Dominus Deus noster Redemptor baptizet spiritu sancto et igne, quod per id intelligatur, quod Dominus regeneret hominem per Divinum Verum fidei, et per Divinum Bonum amoris seu charitatis, videatur supra in hoc Art. n. I 1. Illi qui regenerati sunt per Spiritum sanctum, hoc est, per Divinum Verum fidei, in Coelis distincti sunt ab illis qui regenerati sunt per Ignem, hoc est, per Divinum Bonum amoris. Illi qui per Divinum Verum fidei regenerati sunt, in Coelo incedunt in vestibus albis byssinis, et vocantur Angeli spirituales; at qui regenerati sunt per Divinum Bonum amoris, incedunt in vestibus purpureis, et vocantur Angeli coelestes: illi qui incedunt induti vestibus albis, intelliguntur per hos, “Sequuntur Agnum vestiti byssino albo et mundo, Apoc. XIX:14. Ambulabunt Mecum in albis, Apoc. III:4, tum Cap. VII:14. Angeli in sepulchro Domini visi in vestibus albis et splendentibus,” Matth. XXVIII:3, Luc. XXIV:4; fuerunt ab hoc genere; nam Byssinum significat justitias sanctorum, Apoc. XIX:8, ubi hoc aperte dicitur: quod Vestes in Verbo significent vera, ac Vestes albae et byssinae Divina vera, videatur Apoc. Revel. n. 379, ubi id ostensum. Quod illi, qui etiam regenerati sunt per Divinum Bonum amoris, sint in vestibus purpureis, est quia purpura est color amoris, quem trahit ex igne Solis et ejus rubedine, per quem significatur amor, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 468, 725. Quoniam vestes significant vera, ideo ille, qui inter vocatos inventus est non indutus vestibus nuptiarum, ejectus est et conjectus est in tenebras exteriores, Matth. XXII:11,12,13.
1 Id est n. 684

687. 1] Praeterea Baptismus ut Regeneratio repraesentatur tam in Coelo quam in Mundo per multa; in COELO, ut, nunc dictum est, per Vestes albas et purpureas: et praeterea per nuptias Ecclesiae cum Domino; tum per Novum Coelum et Novam Terram, et inde descendentem Novam Hierosolymam, de qua dixit Sedens super Throno, ecce omnia nova faciam, Apoc. XXI:1 ad 4,5, et per Fluvium aquae vivae1 exeuntem e Throno Dei et Agni, Apoc. XXII:1,2. Et quoque per quinque Virgines prudentes, quae habebant lampades et oleum, et ingressae2 sunt cum Sponso ad nuptias, Matth. XXV:1,2,10. Baptizatus, hoc est, regeneratus, intelligitur per Creaturam, Marc. XVI:15, Rom. VIII:19,20,21; et per novam Creaturam, II Cor. V:17, Galat. VI:15; nam Creatura dicitur a Creari, per quod etiam significatur regenerari, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 254. 2] In MUNDO repraesentatur Regeneratio per varia, ut per efflorescentias omnium telluris tempore veris, et per successiva illarum incrementa usque ad fructificationes; similiter per incrementa cujusvis3 arboris, fruticis et floris a primo mense caloris usque ad ultimum ejus; repraesentatur etiam per omnium fructuum progressivas maturationes a primo stamine ad plenum; repraesentatur tunc per pluvias matutinas et serotinas, perque rores, ad quorum adventus aperiunt se flores, et ad noctis tenebras se contrahunt; tum per fragrantias ex hortis et agris: et quoque per arcum Irideum in nube, Gen. IX:14 ad 17: ut et per splendidos colores Aurorae: et in genere per continuam renovationem omnium in Corporibus per chylum et per spiritum animalem, et inde sanguinem, cujus purificatio ab obsoletis, et renovatio et quasi regeneratio est perpetua. 3] Si ad vilissima in terris attenditur, imago regenerationis sistitur in mirabili transformatione bombycum et plurium vermium in nymphas et papiliones, et aliorum qui tempore insigniuntur alis; quibus adhuc leviora licet addere, per cupidinem quarundam avium se immergendi aquis lavandi et mundandi causa, postquam ut oscines ad suos cantus redeunt: Verbo, totus Mundus a primis ad ultima4 ejus, est plenus regenerationis repraesentationibus et typis.
1 Sic prima editio et AE 297:4, sed vitae alibi
2 Prima editio: ingresfae
3 per incrementa cujusvis ubi in prima editione per cujusvis
4 Prima editio: ulbima


688. Quod per Baptisma Johannis praeparata sit via, ut Jehovah Dominus in Mundum posset descendere, et Redemptionem peragere.

Apud Malachiam legitur, Ecce Ego mitto Angelum meum, qui parabit viam ante Me, et subito veniet ad Templum suum Dominus, Quem vos quaeritis, et Angelus foederis, quem vos desideratis; quis sustinebit diem adventus Ipsius, et quis consistet cum apparuerit, Cap. III:1,2, 1 ac iterum, Ecce Ego mittam vobis Eliam Prophetam, antequam venit dies Jehovae magnus et terribilis, ne veniam et percutiam terram anathemate, Cap. III:23.2 Et Zacharias pater prophetans de filio suo Johanne, Tu puer propheta Altissimi vocaberis, praeibis ante faciem Domini, ad parandum vias Ipsius, Luc. I:76 3. Et Ipse Dominus de illo Johanne, “Hic est, de quo scriptum est, ecce Ego mitto Angelum meum ante faciem tuam4, qui praeparabit viam tuam coram Te,” Luc. VII:27. Ex his evidens est, quod Johannes ille fuerit propheta, qui missus est ad parandum viam Jehovae Deo, qui descenderet in Mundum, et Redemptionem perageret, et quod paraverit illam viam per Baptisma, et tunc annuntiationem Adventus Domini, et quod absque illa praeparatione omnes ibi anathemate percussi fuissent, et periissent.
1 Prima editio: Cap. III: 1.
2 Sic Schmidt, sed Biblia Hebraica 3:24 et Biblia Anglica 4:5,6. Prima editio: Cap. III: 23. 24.
3 Prima editio: 26
4 Prima editio: meam

689. 1] Quod praeparata sit via per Baptisma Johannis, erat causa, quia per illud, ut supra ostensum est, introducti sunt in Ecclesiam futuram Domini, et in Coelo inserti sunt illis ibi, qui exspectaverunt et desideraverunt Messiam, et sic custoditi ab Angelis, ne Diaboli ab Inferno erumperent, et perderent illos; quare dicitur apud Malachiam, Quis sustinebit diem adventus1 Ipsius, et ne Jehovah veniat, et percutiat terram anathemate, Cap. III:2,23.2 Similiter apud Esaiam, “Ecce dies Jehovae venit crudelis, et indignationis et excandescentiae et irae: commovebo Coelum, et trepidabit terra e loco suo, in die excandescentiae irae Ipsius,” XIII:6,9,13,22, Cap. XXII:5,12.3 Item apud Jeremiam, Ille dies vocatur dies vastationis, ultionis et exitii, Cap. IV:9, Cap.VII:32, Cap. XLVI:10,21, Cap. XLVII:4, Cap. XLIX:8,26. Apud Ezechielem, Dies irae, nubis et caliginis, Cap. XIII:5, Cap. XXX:2,3,9, Cap. XXXIV:11,12, Cap. XXXVIII:14,16,18,19. Pariter apud Amosum, Cap. V:13,18,20, Cap. VIII:3,9,13. Apud Joelem, Magnus dies Jehovae, et terribilis, et quis sustinebit illum, Cap. II:1,2,11, Cap. III:2,4.4 Et apud Zephaniam5, “In die illo erit vox clamoris, propinquus dies Jehovae magnus, dies excandescentiae dies hic, dies angustiae et coarctationis, dies vastationis et devastationis; in die excandescentiae Jehovae comedetur tota terra, et consummationem faciet cum omnibus habitatoribus terrae,” Cap. I:7 ad 18; praeter aliis in locis: 2] ex quibus patet, quod nisi praeparata esset via Jehovae descendenti in Mundum per Baptisma, cujus effectus in Coelo fuit, ut occluderentur Inferna, et custodirentur Judaei a totali interitu[, omnes ibi anathemate percussi fuissent, et periissent]6: dicit etiam Jehovah ad Mosen, “Momento uno, si ascenderem in medio tui, consumerem7 Populum,” Exod. XXXIII. 5. Quod ita sit, patet clare a verbis Johannis ad turbas exeuntes ut baptizarentur ab illo, “Progenies viperarum quisnam monstravit vobis effugere a futura ira,” Matth. III:7, Luc. III:7. Quod Johannes etiam docuerit Christum et Ipsius adventum, cum baptizabat, videatur Luc. III:16, Joh. I:25,26,31,32,33, Cap. III:26, seq.8 Ex his patet, quomodo Johannes praeparavit viam.
1 Prima editio: aduentus
2 Sic Schmidt, sed Biblia Hebraica 3:2,24 et Biblia Anglica 4:2,6. Prima editio: Cap. III:24.
3 Prima editio: 5. 11.
4 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 2:29,31 apud Biblia Anglica.
5 Prima editio: Sachariam
6 Sic n. 688 supra ad finem, cf. AE 724:7,8
7 Prima editio: consummerem
8 Prima editio: III: 26.

690. Quod Baptisma Johannis attinet, repraesentabat illud mundationem Externi hominis, at Baptismus, qui hodie apud Christianos est, repraesentat mundationem Interni hominis, quae est Regeneratio; quare legitur quod Johannes baptizaverit aqua, at quod Dominus baptizet spiritu sancto et igne, et ideo baptisma Johannis vocatur Baptisma poenitentiae, Matth. III:11, Marc. I:4 seq. Luc. III:3,16, Joh. I:25,26,33, Act.1 I:22, Cap. X:37, Cap. XVIII:25. Judaei, qui baptizabantur, erant mere Externi homines, et externus homo absque fide in Christum, non potest fieri internus; quod illi qui baptizati sunt baptismate Johannis facti sint interni homines, dum receperunt fidem in Christum, et tunc baptizati in Nomine Jesu, videatur in Actis Apost. Cap. XIX:3 ad 6.
1 Prima editio: Actor.

691. 1] Dixit Moses ad Jehovam, Ostende mihi gloriam tuam, cui dixit Jehovah, non potes videre facies meas, quia non videbit Me homo et vivet; et dixit, ecce locum ubi stabis in petra, et ponam te in foramine petrae, et obtegam manum meam super te, usque dum praeterivero, et dum removero manum meam, videbis posteriora mea, at facies meae non videbuntur, Exod. XXXIII. 18 ad 23. Causa, quod homo non possit videre Deum et vivere, est, quia Deus est Ipse Amor, et ipse Amor seu Divinus Amor in Mundo spirituali coram Angelis apparet ut Sol, distans ab illis sicut Sol nostri mundi distat ab hominibus, quare si Deus, qui in medio illius Solis est, prope appropinquaret ad Angelos, hi perirent sicut homines si Sol mundi appropinquaret ad illos, est enim aeque ardens; 2] quapropter perpetuae temperaturae sunt, quae modificant et moderantur ardorem amoris istius, ne influat sicut in se est in Coelum, inde enim consumerentur1 Angeli; quapropter cum Dominus se sistit praesentiorem in coelo, impii qui sub coelo sunt, incipiunt lamentari, cruciari et exanimari, quare aufugiunt in speluncas et in fissuras montium, clamantes cadite super nos, et abscondite nos a faciebus Sedentis super Throno, Apoc. VI:16, Esaj. II:19,21. Ipse Dominus non descendit, sed Angelus cum sphaera amoris a Domino circum se: aliquoties vidi impios ex descensu illo terrifieri, sicut ipsam mortem viderent ante oculos suos, quosdam qui se praecipitarent in infernum profundius et profundius, et quosdam actos in furias. 3] Inde erat, quod filii Israelis per Tres dies se praepararent ante descensum Jehovae Domini super montem Sinai, et quod Mons circumsepiretur, ne quis accederet et moreretur, Exod. XIX. Simile erat cum Sanctitate Jehovae Domini in Decalogo tunc promulgato, et binis Tabulis digito Dei inscripto, et deinde in Arca reposito; super qua in Tabernaculo Propitiatorium locatum est, et super hoc Cherubi, ne quis immediate Sanctitatem illam manu aut oculo tangeret; ad quam nec Aharon potuit accedere, nisi semel in Anno, postquam expiaverat se per Sacrificia et Suffitus. 4] Inde erat, quod Ekronitae et Bethschemitae2 ad plura millia mortui sint, solum quia oculis suis viderunt Arcam, I Sam. V:11,12, Cap. VI:19; et quoque Usa, quia tetigit illam, II Sam. VI:6, 7. Ex his paucis illustratum est, quali anathemate et strage percussi fuissent Judaei, nisi praeparati per Baptisma Johannis ad recipiendum Messiam, qui fuit Jehovah Deus in Humana forma; et nisi Humanum assumserit, et sic se revelaverit; et quod praeparati sint per id, quod in Coelo adscripti et adnumerati sint illis, qui corde exspectaverunt et desideraverunt Messiam, ex quo tunc Angeli missi sunt et facti illorum custodes.
1 Prima editio: consummerentur
2 Prima editio: Beethscemitae

* * * * *

692. 1] His adjiciam haec MEMORABILIA; PRIMUM. Dum ex Ludo sapientiae, abirem domum, in via vidi Angelum in veste hyacinthina; hic adjunxit se lateri meo, et dixit, video quod e Ludo sapientiae exiveris, et quod ex auditis ibi laetificatus sis; et quia percipio, quod non plenus sis in hoc Mundo, quia simul in Mundo naturali es, et ideo nescis nostra Gymnasia Olympiaca, ubi veteres Sophi conveniunt, et ex advenis e tuo Mundo hauriunt, quas status mutationes et successiones subiverat et adhuc subit Sapientia: si vis deducam te ad locum, ubi plures ex vetustis Sophis, et illorum filiis, hoc est, discipulis, habitant; et deduxit me in confinium inter Septentrionem et Orientem, et dum e loco edito illuc prospexi, ecce visa est Urbs, et ad unum ejus latus duo Clivi, et proprior urbi humilior altero; et dixit mihi, Urbs illa vocatur Athenaeum, Clivus humilior Parnassium, et altior Heliconeum; ita vocantur, quia in Urbe et circum illam commorantur Veteres sapientes in Graecia, ut Pythagoras, Socrates, Aristippus1, Xenophon, cum discipulis et tyronibus; et quaesivi de Platone et Aristotele; dixit, quod illi et illorum asseclae in alia regione habitent, quia hi docuerunt rationalia quae intellectus sunt, illi autem moralia quae vitae sunt. 2] Dixit, quod ex Urbe Athenaeo frequenter ablegentur studiosi ad literatos ex Christianis, ut narrent quid hodie cogitant de Deo, de Creatione Universi, de Imortalitate animae, de Statu hominis relativo ad statum bestiarum, ac de rebus aliis quae interioris sapientiae sunt; et dixit, quod praeco hodie annuntiaverit conventum, indicium, quod emissarii novos Advenas e Terris offenderint, a quibus audiverunt curiosa; et vidimus multos exeuntes ex urbe et a viciniis, quosdam habentes laureas super capitibus, quosdam tenentes palmas in manibus, quosdam cum libris sub ulnis, et quosdam cum calamis sub sinistri temporis crinibus. 3] Nos inseruimus nos illis, et una ascendimus, et ecce super Clivo Palatium octogonum, quod vocaverunt Palladium, ac intravimus; et ecce ibi octo insinuationes sexangulares, in quarum unaquavis erat Librarium, et quoque Mensa, ad quas consederunt laureati, et in ipso Palladio visa sunt Sedilia ex saxo exsculpta, super quae reliqui se demiserunt; et tunc aperta est janua ad sinistrum, per quam duo Advenae e terra introducti sunt, et postquam salutati, unus ex laureatis quaesivit illos, QUID NOVI E TERRA; et dixerunt, novum est, quod in sylvis invenerint homines sicut bestias, aut bestias sicut homines, at quod ex facie et corpore cognoverint natos esse homines, ac secundo aut tertio aetatis anno amissos aut omissos in Sylvis; dixerunt quod non possint sonare aliquid cogitationis, nec discere articulare sonum in aliquam vocem; quod nec scirent cibum sibi convenientem sicut bestiae, sed quod sylvestria tam munda quam immunda injicerent in buccam; praeter similia plura; ex quibus aliqui Eruditi apud nos divinarunt, et aliqui concluserunt plura de Statu hominum relativo ad statum bestiarum; 4] his auditis, quaesiverunt aliqui ex vetustis Sophis, quid ex illis divinant et concludunt; et duo Advenae responderunt, quod plura, quae tamen ad haec possunt referri. 1. Quod homo ex sua natura, et quoque ex nativitate, omni bestia stupidior et inde vilior sit; et quod similiter fiat si non instruitur. 2. Quod instrui possit quia didicit articulate sonare, et inde loqui, et quod per id inceperit expromere cogitationes, et hoc successive plus et plus, usque ut posset exprimere leges Societatis, quarum plures tamen bestiis a nativitate impressae sunt. 3. Quod Rationalitas sit bestiis aeque ac hominibus. 4. Quare si bestiae potuissent loqui, tam solerter ratiocinarentur de omni re sicut homines; cujus rei indicium est, quod cogitent ex ratione et prudentia aeque ac homines. 5. Quod Intellectus sit solum modificatio lucis e Sole, cooperante calore, medio aethere, ita ut modo sit activitas interioris naturae, et quod haec possit exaltari, eo usque ut appareat sicut sapientia. 6. Quod ideo vanum sit credere, quod homo post mortem plus vivat quam bestia, nisi quod forte possit per aliquot dies post obitum ex exhalatione vitae corporis apparere sicut nimbus sub specie larvae, antequam dissipatur in naturam; vix aliter quam sicut virgultum ex cinere exsuscitatum apparet in similitudine suae formae. 7. Consequenter quod Religio, quae docet vitam post mortem, sit inventum, ut simplices teneantur intrinsecus in vinculo per ejus leges, sicut tenentur extrinsecus per Civitatis leges. His addiderunt, quod mere ingeniosi ita ratiocinentur, non autem Intelligentes; et quaesiverunt quid Intelligentes; dixerunt quod non audiverint, sed quod sic opinentur.
5] His auditis dixerunt omnes qui ad Mensas sedebant, oh qualia nunc in Terris tempora; heu Sapientia quas vices subiit; versane est in ingeniositatem fatuam; Sol occidit, et sub terra est e diametro oppositus suae meridiei; quis non ex documento ex relictis et inventis in sylvis scire potest, quod homo non instructus talis sit; estne sicut instruitur; nasciturne in ignorantia prae bestiis; discetne gradiri et loqui; si non disceret gradiri, num se super pedes erigeret; et si non disceret loqui, num mutiret aliquid cogitationis; estne omnis homo sicut instruitur, insaniens ex falsis, ac sapiens ex veris, et insaniens ex falsis in omni phantasia quod sit sapientior sapiente ex veris; danturne homines fatui et vesani, qui non plus homines sunt, quam inventi in sylvis; nonne cassi2 memoria his similes sunt. 6] Nos ex his et illis conclusimus, quod homo absque instructione non sit homo, nec bestia, sed quod sit forma, quae recipere potest in se id quod facit hominem, et sic quod non nascatur homo, sed quod fiat homo; et quod homo talis forma nascatur, ut sit organum recipiens vitae a Deo, propter finem ut sit subjectum, in quod Deus omne bonum posset inferre, et per unionem secum beatificare in aeternum. Percipimus ex sermone vestro, quod sapientia hodie in tantum exstincta aut infatuata sit, ut de statu vitae hominum relativo ad statum vitae bestiarum, prorsus nihil sciant; inde est, quod nec sciant statum vitae hominis post mortem; at illi qui hunc scire possunt, sed non volunt scire, et inde illum negant, ut faciunt multi ex vestris Christianis, assimilare possumus Inventis in sylvis; non quod ex privatione instructionis ita stupidi facti sint, sed quod per fallacias sensuum, quae sunt tenebrae veritatum, semetipsos ita stupidos fecerint.
7] Sed tunc quidam in medio Palladii stans, in manu tenens palmam, dixit, evolvite quaeso hoc arcanum, quomodo homo forma Dei creatus, mutari potuit in formam diaboli; scio quod Angeli Coeli sint formae Dei, et quod angeli inferni sint formae diaboli, et duae formae sunt sibi oppositae, hae Insaniae, illae Sapientiae; dicite itaque, quomodo homo forma Dei creatus a die in talem noctem potuit transire, ut potuerit negare Deum, et vitam aeternam: ad haec responderunt Didascali in ordine, primum Pythagorei, dein Socratici, et postea reliqui; sed inter3 illos erat quidam Platonicus; hic ultimo loquutus est, et hujus sententia praevaluit, quae erat; quod homines Aevi Saturnini seu Saeculi aurei, sciverint et agnoverint quod essent Formae recipientes vitae a Deo, et quod ideo sapientia animabus et cordibus illorum inscripta fuerit, et inde, quod ex luce veri viderint verum, et per vera perceperint bonum ex jucundo amoris ejus: at sicut Humanum Genus in sequentibus Saeculis recesserat ab agnitione, quod omne verum sapientiae et inde bonum amoris apud illos, continue influeret a Deo, cessaverunt esse habitacula Dei, et quoque tunc cessavit loquela cum Deo, et consociatio cum Angelis; interiora enim mentis illorum a directione sua, quae fuerat sursum elevata ad Deum a Deo, inflexa sunt4 in directionem obliquam plus et plus, extrorsum in Mundum, et sic ad Deum a Deo per Mundum, et tandem inversa in directionem oppositam, quae est deorsum ad Semet; et quia Deus non potest spectari ab homine interius inverso et sic averso, homines se separaverunt a Deo, et facti sunt formae Inferni, et sic diaboli. 8] Ex his sequitur, quod Primis Aevis agnoverint corde et anima, quod omne bonum amoris, et inde verum sapientiae illis essent a Deo, et quoque quod illa essent Dei in illis, et sic quod illi essent mera receptacula vitae a Deo, et inde vocati Imagines Dei, Filii Dei, et Nati a Deo: sed quod in succedentibus Aevis illud non corde et anima, sed quadam fide persuasiva, et dein fide historica, et demum solum ore, agnoverint; et agnoscere tale solum ore, est non agnoscere, imo est id negare corde. Ex his, videri potest, qualis hodie est sapientia in terra apud Christianos, tametsi illi ex Revelatione scripta inspirari possunt a Deo, dum non sciunt discrimen inter hominem et bestiam; et inde multi credunt, quod si homo vivit post mortem, etiam bestia victura sit, aut quia bestia non vivit post mortem, nec homo victurus sit; annon lux nostra spiritualis, quae illuminat visum mentis, apud illos facta est caligo, et lux illorum naturalis, quae solum illuminat visum corporis, facta est illis splendor.
9] Post haec converterunt se omnes ad duos Advenas, et illis gratias propter adventum et narrationem agebant, et orabant, ut haec, quae audiverant, suis fratribus renuntiarent: et responderunt advenae, quod confirmaturi sint suos in hac veritate, quod quantum attribuunt omne bonum charitatis et verum fidei Domino, et non sibi, tantum sint homines, ac tantum fiant Angeli Coeli.
1 Prima editio et DAC 151R: Arisippus
2 Prima editio: caffi
3 Prima editio: lnter
4 Prima editio et DAC 153R: est

693. 1 1] SECUNDUM MEMORABILE. Post aliquot Septimanas audivi vocem e Coelo dicentem, en iterum Conventus in Parnassio; accede, monstrabimus viam; accessi, et cum prope eram, vidi quendam super Heliconeo cum tuba, qua annuntiavit et indixit Conventum. Et vidi ex Urbe Athenaeo et confiniis ejus ascendentes ut prius, et in medio illorum tres Novitios e Mundo; erant illi tres ex Christianis, unus Sacerdos, alter Politicus, et tertius Philosophus; hos in via vario sermone oblectabant, imprimis2 de Sapientibus Antiquis, quos nominabant; quaesiverunt num illos visuri sint; dixerunt quod visuri, et si vellent, salutaturi, quoniam sunt affabiles; quaesiverunt de Demosthene, Diogene et Epicuro; dixerunt, Demosthenes non hic est, sed apud Platonem, Diogenes cum suis scholaribus sub Heliconeo commoratur, ex causa quia mundana sicut nihili reputat, et modo coelestia animo volvit; Epicurus ad occidentem in termino habitat, nec intrat ad nos, quia nos distinguimus inter affectiones bonas et affectiones malas, et dicimus affectiones bonas una esse cum sapientia, et affectiones malas esse contra sapientiam. 2] Quando ascenderunt collem Parnassium, aliqui custodes ibi apportabant aquam ex fonte ibi in scyphis chrystallinis, et dicebant, est aqua ex fonte, de quo vetusti confabulati sunt, quod perruptus sit ab ungula Equi Pegasi, et postea consecratus novem Virginibus; at per Equum alatum Pegasum, intellexerunt Intellectum veri per quem sapientia; per ungulas pedis ejus, intellexerunt experientias per quas intelligentia naturalis; et per novem Virgines, intellexerunt cognitiones et scientias omnis generis; haec vocantur hodie Fabulae, sed fuerunt Correspondentiae, ex quibus Primaevi loquuti sunt: comites dixerunt ad tres Advenas, ne miremini; custodes ita loqui instructi sunt, et nos per bibere aquam ex fonte intelligimus instrui de veris, et per vera de bonis, et sic sapere. 3] Post haec intraverunt Palladium, et cum illis tres Novitii e Mundo, Sacerdos, Politicus, et Philosophus; et tunc Laureati, qui sedebant ad mensas, quaesiverunt, QUID NOVI E TERRA; et responderunt, hoc novum est, quod quidam perhibeat se loqui cum Angelis, ac visum habere apertum in Mundum spiritualem, aeque sicut apertum habet in Mundum naturalem, et ille nova inde affert plura, inter quae sunt haec; quod homo vivat homo post mortem, sicut vixit prius in Mundo; quod videat, audiat, loquatur sicut prius in Mundo; quod vestiatur et ornetur sicut prius in Mundo; quod esuriat et sitiat, edat et bibat, sicut prius in Mundo; quod delitio conjugiali fruatur sicut prius in Mundo; quod dormiat et evigilet sicut prius in Mundo; quod ibi sint terrae et lacus, montes et colles, planities et valles, fontes et fluvii, paradisi et luci; tum quod ibi sint palatia et domus, ac urbes et villae, sicut in Mundo naturali; ut et quod sint scripturae et libri, et quod sint functiones et negotiationes, tum lapides pretiosi, aurum et argentum; verbo quod ibi sint omnia et singula quae in terris, et illa in Coelis infinite perfectiora, cum sola differentia, quod omnia quae in Mundo spirituali sunt, ex origine spirituali sint, et inde spiritualia, quia sunt ex Sole ibi qui est purus Amor; et quod omnia quae in Mundo naturali sunt, ex origine naturali sint, et inde naturalia et materialia, quia sunt ex Sole ibi qui est purus ignis; verbo, quod homo post mortem sit perfecte homo, imo perfectius homo quam prius in Mundo; prius enim in Mundo fuit in corpore materiali, in hoc autem est in corpore spirituali. 4] His dictis, quaesiverunt3 Sapientes antiqui, quid de illis cogitant in terra; dixerunt illi tres, nos scimus quod vera sint, quia hic sumus, ac lustravimus et exploravimus omnia, quare dicemus quid de illis loquuti et ratiocinati sunt in terra: et tunc SACERDOS dixit, quod illi qui ex nostro ordine sunt, primum dum audiverunt illa, vocaverint visiones, dein commenta, postea quod viderit larvas, et demum haeserint, et dixerint, crede si vis: nos hactenus docuimus, quod homo non futurus sit in corpore post mortem, prius quam die ultimi judicii: et quaesiverunt, annon aliqui Intelligentes inter illos sint, qui possunt demonstrare et convincere illos de veritate, quod homo vivat homo post mortem; 5] dixit Sacerdos, quod sint qui demonstrant, sed non convincunt; illi qui demonstrant, dicunt, quod contra sanam rationem sit credere, quod homo non vivat homo nisi quam die ultimi Judicii, et quod interea sit Anima absque corpore; quid Anima, et ubi illa interea, num halitus, aut aliquid venti volitans in aere, vel ens reconditum in medio terrae, ubi est Pu ejus: num animae Adami et Evae, et omnium post illos, nunc per sex millia annorum seu sexaginta saecula adhuc volitent in universo, aut teneantur inclusae in meditullio terrae, et exspectent ultimum judicium; quid anxius et miserabilius tali exspectatione; nonne sors illorum potest comparari sorti vinctorum catenis et pedicis in carceribus; annon si talis sors homini post mortem foret, satius foret nasci asinus quam homo: numne4 etiam contra rationem est credere, quod anima possit reindui suo corpore; estne corpus exesum a vermibus, muribus, et piscibus; ac isti novo corpori induci sceleton osseum exustum sole, vel dilapsum in pulverem; quomodo cadaverosa et putida illa colligentur, et animabus unientur. Sed ad talia, cum audiunt, non quicquam ex ratione respondent, sed inhaerent fidei suae, inquientes, captamus rationem sub obedientia fidei; ad collectionem omnium ex sepulchris die ultimi Judicii, dicunt, hoc Omnipotentiae opus est, et cum nominant Omnipotentiam et Fidem, exulat ratio, et possum dicere, quod tunc sana ratio sit sicut nihil, et quibusdam sicut spectrum; imo possunt dicere ad sanam rationem, insanis. 6] His auditis dixerunt Sapientes Graeciae, nonne illa paradoxa sicut contradictoria dissipantur a seipsis, et tamen hodie in Mundo non dissipari possunt a sana ratione; quid paradoxius credi potest quam id quod narratur de Ultimo Judicio, quod tunc Universum periturum sit, et quod tunc Stellae coeli delapsurae sint super terram, quae minor stellis est; et quod corpora hominum tunc vel cadavera, vel mumia ab hominibus exesa, vel flocci, coalitura sint cum suis animabus; nos dum fuimus in Mundo, credidimus imortalitatem animarum hominum, ex inductionibus quas ratio nobis subministravit, et quoque designavimus pro beatis loca, quae vocavimus Campos Elysios, et credidimus illas esse effigies seu species humanas, sed tenues quia spirituales. 7] Postquam haec dicta sunt, converterunt se ad alterum Advenam, qui in Mundo fuerat POLITICUS; hic confessus est, quod non crediderit vitam post mortem; et quod cogitaverit de novis quae audiverat de illa, quod essent figmenta et inventa; meditans de illa dixi, quomodo possunt animae corpora esse; annon omne hominis jacet mortuum in sepulchro; estne oculus ibi; quomodo potest videre; estne auris ibi; quomodo potest audire; unde illi os quo loquatur; si aliquid hominis viveret post mortem, num foret id aliud quam simile larvae; quomodo potest larva edere et bibere, et quomodo potest delitio conjugiali frui; unde ei vestes, domus, cibi, et sic porro; et larvae, quae sunt effigies aereae, apparent sicut sint, et tamen non sunt: haec et similia de vita hominum post mortem cogitavi in Mundo; at nunc cum vidi omnia, ac tetigi manibus meis omnia, convictus sum per ipsos sensus, quod sim homo sicut in Mundo, adeo ut non sciam aliud, quam quod vivam sicut vixi, cum differentia, quod ratio nunc mihi sanior sit; aliquoties puduit me cogitationum priorum. 8] Similia de se narravit PHILOSOPHUS; attamen cum hac differentia, quod retulerit nova illa, quae audiverat de vita post mortem, inter opiniones et hypotheses, quas ex Antiquis et Hodiernis collegerat. His auditis obstupuerunt Sophi; et illi qui e Schola Socratica erant, dixerunt, quod ex Novis his e terris percipiant, quod interiora mentium humanarum successive occlusa sint, et quod nunc in Mundo fides falsi luceat sicut veritas, ac ingeniositas fatua sicut sapientia, et quod lux sapientiae a nostris temporibus se demiserit ab interioribus Cerebri in os sub nasum, ubi illa coram oculis apparet sicut splendor labri, ac loquela oris inde sicut sapientia. His auditis quidam ex tyronibus ibi dixit, et quam stupidae mentes terricolarum hodie; utinam adessent discipuli Heracliti et Democriti, qui rident ad omnia, et qui flent ad omnia, et audiremus magnum risum et magnum fletum. Postquam peractus est hic conventus, dederunt tribus Novitiis e terra suae ditionis insignia, quae erant lamellae cupreae, super quibus aliqua Hieroglyphica exarata sunt, cum quibus abiverunt.
1 Prima editio: 493
2 Prima editio: imprlmis
3 Prima editio: quaesivcrunt
4 Prima editio: numme

694. 1] TERTIUM MEMORABILE. Post aliquod tempus spectavi ad urbem Athenaeum, de qua in priori Memorabili aliquid dictum est, et audivi inde clamorem insolitum; erat in illo aliquid risus, in hoc aliquid indignationis, et in hac aliquid maestitiae; at usque clamor ille non inde erat dissonus, sed consonus, quia unum non erat simul cum altero, sed unum intra alterum; in Mundo spirituali percipitur in sono distincte varietas et commixtura affectionum. Quaesivi e longinquo, quid rei; et dixerunt, venit nuntius e loco, ubi advenae e Christiano Orbe primum apparent, dicens, quod a Tribus ibi audiverit, quod in Mundo, unde venerunt, cum reliquis ibi crediderint, quod beatis et felicibus post mortem futura sit omnimoda requies a laboribus; et quia administrationes, officia et operae sunt labores, quod requies ab illis futura sit: et quia tres illi ab Emissario nostro nunc adducti sunt, et stant ante portam et exspectant, factus est Clamor, et ex consulto statuerunt, quod non in Palladium in Parnassio, ut priores, sed in magnum Auditorium ibi introducerentur, ut aperiant Nova sua e Christiano Orbe; et ablegati sunt aliqui, qui solenniter illos introducerent. Quia eram in spiritu, et spiritibus distantiae sunt secundum status affectionum illorum; et quia tunc mihi affectio videndi et audiendi illos erat, visus mihi sum praesens ibi, et vidi introductos, et audivi loquentes. 2] Sederunt in Auditorio Seniores seu Sapientiores ad latera, ac reliqui in medio; et ante hos erat elevatum solum; huc tres Advenae cum nuntio in solenni comitatu a minorennibus per medium Auditorii deducti sunt; et post silentium factum, salutati sunt a quodam Majorenni ibi, et quaesiti, QUID NOVI E TERRA; et dixerunt, sunt multa Nova, sed dic quaeso de qua re, et respondit Majorennis, QUID NOVI E TERRA DE NOSTRO MUNDO ET DE COELO; et responderunt, quod cum recentes in hunc Mundum venimus, audiverimus, quod ibi et in Coelo sint Administrationes, Ministeria, Functiones, Negotiationes, Studia omnium disciplinarum, et mirabiles Operae; et tamen credidimus quod post migrationem seu translationem e Mundo naturali in hunc Spiritualem, in aeternam requiem a laboribus venturi simus; et quid functiones nisi labores: 3] ad haec Majorennis dixit, num per aeternam requiem a laboribus intellexistis aeternum otium, in quo continue sederetis et cubaretis, attrahentes delitias pectore, et sorbentes gaudia ore; ad haec tres Advenae blande ridentes dixerunt, quod aliquid tale autumaverint; et tunc responsum est illis, quid gaudia, et delitiae, et inde felicitas, commune habent cum otio; ex otio collabitur mens et non expanditur, seu mortificatur homo et non vivificatur; pone aliquem sedentem in pleno otio, remissis manibus, dejectis aut subductis oculis, et pone ut ille simul circumfundatur aura laetitiae; numne Veternus occuparet et caput et corpus ejus, ac vitalis expansio faciei concideret, et tandem ille relaxatis fibris nutaret et nutaret, usque dum caderet in terram; quid in expansione et tensione tenet totius corporis systema, quam intensio animi; et unde intensio animi, nisi ex administraturis et operis, dum fiunt ex jucundo; quare dicam vobis Novum e Coelo, quod ibi sint administrationes, ministeria, judicia majora et minora, tum artificia et operae. 4] Tres advenae, cum audiverunt, quod in Coelo essent Judicia majora et minora, dicebant, cur illa; annon omnes in Coelo inspirantur et ducuntur a Deo, et inde sciunt quid justum et rectum; quid tunc opus judicibus; et respondit Vir majorennis, in hoc Mundo instruimur et discimus quid bonum et verum, tum quid justum et aequum, similiter ut in Mundo naturali, et haec discimus non immediate a Deo, sed mediate per alios; et omnis Angelus, sicut omnis homo, cogitat verum, et facit bonum1 sicut a se, et hoc secundum statum Angeli est mixtum, et non purum; et quoque inter Angelos dantur simplices et sapientes, et sapientes judicabunt, dum simplices ex simplicitate et ex ignorantia ambigunt de justo, aut abeunt ab illo. 5] Sed vos, quia recentes adhuc in hoc Mundo estis, si sit beneplaciti vestri, sequimini me in Urbem nostram, et monstrabimus omnia; et exiverunt Auditorio, et aliqui ex Senioribus etiam illos comitati sunt; et primum in Bibliothecam magnam, quae secundum scientias distincta erat in Libraria minora: tres illi Advenae, visis tot libris, obstupefacti sunt, et dixerunt, sunt etiam in hoc Mundo Libri, unde membranae et chartae; unde calami et atramentum; ad haec dixerunt Seniores, percipimus quod credideritis in Mundo priori, quod hic Mundus vacuus sit, quia spiritualis; et quod hoc credideritis, est quia ideam de spirituali fovistis abstractam a materiali; et abstractum a materiali apparuit vobis sicut nihilum, ita sicut vacuum; cum tamen hic est plenitudo omnium; sunt hic omnia SUBSTANTIALIA et non materialia, et materialia suam originem ducunt ex substantialibus; nos qui hic sumus, homines spirituales sumus quia substantiales, et non materiales; inde est, quod hic dentur omnia quae in Mundo naturali in sua perfectione2, etiam libri et scripturae, et multo plura; tres Advenae cum audiverunt nominari SUBSTANTIALIA, cogitaverunt quod ita sit, tam quia viderunt Libros scriptos, quam quia audiverunt dictum, quod materiae originitus sint ex substantiis. Ut adhuc de his confirmarentur, delati sunt ad Domicilia scribarum, qui exscribebant exemplaria a sapientibus urbis conscripta, et inspiciebant scripturas, et mirati sunt, quod tam nitidae et politae essent. 6] Post haec deducti sunt ad Musaea, Gymnasia et Collegia, et ubi erant Ludi illorum literarii, quorum aliquos vocabant Heliconidum, aliquos ludos Parnassidum, aliquos ludos Atheneidum, et aliquos ludos Virginum fontis; dicebant quod hi ita appellentur, quia Virgines significant affectiones scientiarum, et secundum affectionem scientiarum est cuivis intelligentia; Ludi ita vocati, erant exercitationes et palaestrae3 spirituales. Postea circumducti sunt in urbe ad Moderatores, Administratores, et horum Officiarios, et per hos ad mirabiles Operas, quae ab artificibus spirituali modo fiunt. 7] Postquam haec visa sunt, iterum cum illis loquutus est Vir majorennis de Requie aeterna a laboribus, in quam veniunt beati et felices post mortem, et dixit, Requies aeterna non est otium, quoniam ex otio est mentis et inde totius corporis, languor, torpor, stupor et sopor, et haec sunt mors et non vita, et minus vita aeterna, in qua sunt Angeli Coeli; quare Requies aeterna est requies quae discutit illa, et facit ut homo vivat; et hoc non aliud est, quam tale quod elevat mentem; est itaque aliquod studium et opus, ex quo excitatur, vivificatur, et delitiatur mens; et hoc fit secundum usum, ex quo, in quo, et ad quem operatur; inde est, quod Universum Coelum spectetur a Domino ut continens usus, et quisque Angelus est Angelus secundum usum; jucundum usus fert illum sicut secunda vena navem, et facit ut in aeterna pace, et pacis requie sit; ita intelligitur Aeterna requies a laboribus. Quod Angelus sit vivus secundum studium mentis ex usu, patet manifeste ex eo, quod cuivis sit Amor conjugialis cum ejus virtute, potentia et delitiis, secundum studium genuini usus in quo est. 8] Postquam tres illi Advenae confirmati sunt, quod Aeterna requies non sit otium, sed jucundum alicujus operis quod usui est,4 venerunt aliquae Virgines cum acupictus et netis, operibus manuum suarum, et donaverunt illis; et Virgines, cum abibant novitii illi spiritus, cecinerunt oden, qua affectionem operum usus cum amaenis5 ejus, melo angelico exprimebant.
1 Prima editio: honum
2 Prima editio: pefectione
3 Prima editio et DAC 207:6: palaestriae
4 Prima editio et DAC 207:8: est;
5 Prima editio et DAC 207:8: aemaenis

695. 1] QUARTUM MEMORABILE. Plerique hodie qui credunt vitam post mortem, etiam credunt, quod in Coelo Cogitationes illorum non aliae futurae sint quam Devotiones, Loquelae quam Orationes, ac hae et illae una cum vultibus facierum et actibus corporis quam Glorificationes Dei, et sic Domus illorum quam totidem Domus cultus seu Aedes sacrae, et sic quod omnes futuri sint Sacerdotes Dei. Sed possum asseverare quod ibi Sancta Ecclesiae non plus occupent Mentes et Domos quam in Mundo, ubi Deus cultu celebratur, tametsi purius et interius, sed quod ibi varia quae sunt Prudentiae civilis, et varia quae sunt Eruditionis rationalis, in sua excellentia sint. 2] Quodam die evectus sum in Coelum, et perductus in unam Societatem, ubi erant Sophi, qui in Saeculis antiquis excelluerunt eruditione ex lucubratione et meditatione in talibus, quae rationis et simul usus fuerunt, et jam in Coelo, quia crediderunt in Deum, et nunc in Dominum, et amaverunt proximum ut seipsos; et deinde introductus sum in Conventum eorum, et ibi interrogatus, unde sum, et aperui, quod Corpore in Mundo naturali sim, at Spiritu in Mundo vestro Spirituali; his auditis laetificati sunt Angeli illi, et sciscitabant, quid in Mundo, ubi es corpore, sciunt et intelligunt de INFLUXU, et tunc postquam recollegi quid de illo ex sermonibus et ex scriptis famigeratorum hauseram, respondi, quod non sciant adhuc aliquem Influxum e Mundo spirituali in Mundum naturalem, sed de Influxu Naturae in naturata, ut de Influxu Caloris et Lucis e Sole in Corpora animata, ut et in Arbores et frutices, unde horum et illorum vivificatio, et vicissim frigoris in eadem, unde illorum mortificatio; et praeterea de Influxu lucis in Oculos unde visus, de Influxu soni in aures unde auditus, deque Influxu odoris in nares unde olfactus, et sic porro. 3] Praeter haec Eruditi hujus saeculi ratiocinantur diversimode de Influxu Animae in Corpus et hujus in Animam, et de hoc in tres partes abeunt, scilicet num Influxus sit Animae in Corpus, quem vocant Occasionalem, ex occasione incidentium in sensus corporis; vel num sit Influxus corporis in Animam, quem Physicum appellant, quia objecta incidunt in Sensus, et ab his in Animam; vel num sit Influxus simultaneus et instantaneus in Corpus et simul in Animam, quem Harmoniam praestabilitam nuncupant; attamen quisque de suo Influxu cogitat dari intra Naturam; quidam credunt Animam esse Aetheris particulam aut stillam, quidam illam esse Caloris et Lucis glomulum aut micam, quidam esse aliquod ens se recondens in Cerebro; sed hoc et illud, quod illis est Anima, quidem vocant spirituale, sed per spirituale intelligunt purius naturale, non enim sciunt quicquam de Mundo spirituali, et de hujus Influxu in Mundum naturalem, quare manent intra sphaeram Naturae; et in illa ascendunt et descendunt, et in illam se extollunt sicut aquilae in aerem; et illi qui morantur in Natura, sunt sicut indigenae alicujus Insulae in mari, qui non sciunt aliquam Terram dari extra illos, et quod sint sicut pisces in fluvio, qui non sciunt dari aerem supra aquas illorum; quam ob rem ad mentionem, quod detur Mundus distinctus ab illorum, ubi habitant Angeli et Spiritus, et quod inde sit omnis Influxus in homines, et quoque interior in arbores, stant mirabundi sicut audirent visionaria de spectris, aut nugas ex Astrologis. 4] Praeter Philosophos nostrates in Orbe, ubi sum corpore, non de alio Influxu cogitant et loquuntur, quam de Influxu vini in cyathos, de Influxu cibi et potus in ventrem, et gustus in linguam, et quoque forsean1 de Influxu aeris in pulmonem, et sic porro; at hi si aliquid audiunt de Influxu Mundi spiritualis in Naturalem, dicunt, influat si influit; quid juvat et cui usui est hoc scire; ac abeunt, et postea dum loquuntur de auditis de Influxu illo, ludunt cum illo, sicut quidam ludunt cum cochlacis inter digitos.
5] Postea loquutus sum cum Angelis illis de Mirabilibus, quae ex Influxu Mundi Spiritualis in Naturalem existunt; ut de Vermibus dum fiunt papiliones, tum de apibus et fucis, et mirabilia de bombycibus, et quoque de Araneis, et quod incolae telluris addicant illa luci et calori Solis, et sic Naturae; et quod saepius miratus sum, per illa confirmant2 se pro Natura, et per confirmationes pro Natura somnum et lethum inducunt mentibus, et fiunt Athei. 6] Post haec narravi mirabilia de Vegetabilibus, quod omnia illa a semine usque ad nova semina in justo ordine succedant, prorsus sicut terra sciret commodare et accommodare sua elementa prolifica3 seminis, et ex hoc educere germen, et hoc dilatare in caudicem, et ex hoc emittere ramos, et hos investire foliis, et postea insignire floribus, et ab interioribus horum initiare et producere fructus, et per hos, ut renascatur, semina ut proles: sed haec quia per continuum aspectum, et perennem recursum solita, sueta et communia facta sunt, non ut mirabilia aspectant, sed ut meros effectus naturae; et hoc opinantur unice ex causa, quia ignorant quod Mundus aliquis spiritualis sit, et quod hic ab interiori operetur et actuet omnia et singula, quae in Mundo naturae, et super Tellure ejus, existunt et formantur, et operatur sicut Mens humana in Corporis Sensus et Motus, et quod singula naturae sint sicut tunicae, vaginae et indusia, quae incingunt spiritualia, et proxime producunt effectus fini Dei Creatoris correspondentes.
1 Prima editio: forsean
2 Prima editio: corfirmant
3 Prima editio: prolifico

696. 1] QUINTUM MEMORABILE. Quondam precatus sum ad Dominum, ut daretur loqui cum Discipulis ARISTOTELIS, et simul cum Discipulis CARTESII, et cum Discipulis LEIBNITZII, propter finem, ut opiniones mentis eorum de Commercio Animae et Corporis haurirem: post precationem1 aderant novem Viri, tres Aristotelici, tres Cartesiani, et tres Leibnitziani, et steterunt circum me; a latere sinistro adoratores Aristotelis, ad dextrum sectatores Cartesii, et a tergo fautores Leibnitzii: e longinquo ad distantiam, et per intervalla inter se, visi sunt sicut tres laureati, et ex perceptione, quae e Coelo influxit, cognovi quod essent ipsi Antesignani seu Archididascali; post Leibnitzium stabat unus manu tenens alam vestis ejus, et dicebatur quod esset Wollfius. 2] Novem illi Viri, cum intuerentur se mutuo, faceta voce se primum salutabant et affabantur. Sed mox tunc ex Inferis exsurgebat Spiritus cum facula in manu dextra, et vibrabat illam ante facies illorum, inde facti sunt inimici tres contra tres, et torvo vultu se aspiciebant; invasit enim libido altercandi et litigandi; et tunc exorsi sunt Aristotelici, qui quoque erant Scholastici, dicentes, quis non videt quod objecta per Sensus influant in animam, sicut quis per fores intrat in conclave, et quod Anima cogitet secundum Influxum; nonne dum Amator videt pulchram Virginem aut Sponsam, oculus ejus scintillat, et fert amorem ejus ad animam; nonne Avarus cum videt crumenas in quibus nummi, ad illas ardet omni Sensu, et inde hoc infert in animam, et excitat cupidinem possidendi illas; nonne cum aliquis Superbus audit laudes de se ab altero, arrigit aures, et hae perferunt illas ad animam; suntne Sensus corporis sicut atria, per quae ad Animam unice fit ingressus; quis ex his et innumeris similibus aliter potest concludere, quam quod Influxus e natura seu physicus sit. 3] Ad haec dicta Sectatores Cartesii tenentes digitos sub fronte, et nunc retrahentes illos respondebant, dicendo, heu, loquimini ex apparentiis; nonne scitis, quod non oculus amet Virginem aut Sponsam sed Anima; pariter quod nec Sensus corporis cupiat nummos in crumena ex se, sed ex Anima; pariter quod nec aures arripiant laudes assentantium aliter; nonne perceptio est quae facit sentire, et perceptio est animae, et non organi; dicite, si potestis, quid aliud facit linguam et labia loqui quam cogitatio, et quid aliud facit manus operari quam voluntas, ac cogitatio et voluntas sunt Animae; ita quid facit oculum videre, et aures audire, ac reliqua organa sentire, attendere et advertere ad objecta, quam Anima; ex his et ex innumeris similibus aliis, unusquisque, qui supra sensualia corporis sapit, concludit, quod non sit Influxus corporis in animam, sed animae in corpus, quem nos vocamus Influxum occasionalem, et quoque spiritualem. 4] His auditis, tres Viri, qui post triades priores steterunt, qui erant fautores Leibnitzii, extulerunt vocem, dicentes, audivimus argumenta ab utraque parte, et contulimus illa, et percepimus, quod in multis praevaleant haec illis, et in multis his illa, quare, si licet, componemus lites; et ad interrogationem quomodo, dixerunt; Non est aliquis Influxus Animae in Corpus, nec Corporis in Animam, sed est unanima et instantanea2 operatio utriusque simul, quam celebris Auctor pulchro nomine insignivit, vocando Harmoniam praestabilitam. 5] His peractis, rursus apparuit Spiritus cum facula in manu, sed nunc sinistra, et vibravit illam ad occipitia illorum, inde confusae factae sunt ideae omnium, et conclamabant, non scit anima nostra nec corpus, in quam partem transeamus, quare dirimamus has lites per Sortem, et Sorti, quae primum exit, favebimus; et sumserunt tres schedulas, et uni illarum inscripserunt INFLUXUS PHYSICUS, alteri INFLUXUS SPIRITUALIS3, et tertiae HARMONIA PRAESTABILITA, et miserunt tres illas in cavum pilei, et elegerunt unum qui expromeret, et hic immissa manu apprehendit illam, super qua scriptum fuit, INFLUXUS SPIRITUALIS: qua visa et lecta, dixerunt omnes, quidam tamen claro et fluente sono, quidam obscuro et intracto, faveamus huic, quia primum exivit. At subito tunc adstitit Angelus, et dixit, ne credatis, quod Chartula pro INFLUXU SPIRITUALI exiverit fortuito, sed ex proviso: vos enim, quia in confusis ideis estis, non videtis veritatem ejus, sed ipsa veritas obtulit se illam manui ut ei faveatis.
1 Prima editio: praecationem
2 Prima editio: instantinea
3 Prima editio: SPIRITUALIS

697. 1] SEXTUM MEMORABILE. Quondam non procul a me vidi Meteoron; vidi Nubem divisam in nubeculas, quarum aliquae caeruleae, et aliquae opacae; et vidi illas inter se quasi collidentes; radii striatim transmicabant illas, qui nunc visi sunt acuti sicut mucrones, nunc obtusi sicut enses fracti; striae illae nunc excurrebant obviam, nunc retrahebant se in se, plane sicut pugiles; ita diversicolores illae nubeculae apparebant quasi inter se dimicarent, sed ludebant. Et quia hoc Meteoron1 non procul a me visum est, sustuli oculos, ac intendi aciem, et vidi pueros, juvenes et senes intrantes in Domum, quae erat exstructa ex marmore, et substructa et ex porphyrite; super hac Domo erat illud phaenomenon; et tunc unum ex intrantibus alloquutus quaesivi, quid ibi; et respondit, est Gymnasium, ubi juvenes initiantur in varia quae sapientiae sunt: 2] hoc audito, intravi cum illis; eram in spiritu, hoc est, in simili statu in quo sunt homines Mundi Spiritualis, qui vocantur Spiritus et Angeli; et ecce in Gymnasio illo anterius visa est Cathedra, in medio scamna, ad latera circum circa sedilia, et supra introitum Orchestra; Cathedra erat pro juvenibus qui ad Problema illa vice proponendum responderent, scamna pro auditoribus, sedilia ad latera pro illis qui prius sapienter responderunt, et Orchestra pro Senioribus, qui essent arbitri et judices; in medio Orchestrae erat Suggestum, ubi sedit vir sapiens, quem vocabant Archididascalum, qui proposuit problemata, ad quae juvenes e Cathedra responderent; et postquam congregati sunt, surrexit Vir ex suggesto, et dixit, respondete nunc quaeso ad hoc Problema, et solvite illud si potestis, QUID ANIMA, ET QUALIS ILLA. 3] His auditis obstupescebant omnes, et murmurabant, et aliqui e Caetu super scamnis, exclamabant, quis hominum usque a Saturnino aevo ad hoc nostrum ulla rationis cogitatione videre et assequi potuit, quid Anima, et adhuc minus qualis illa; estne hoc supra omnium intellectus sphaeram; sed ad haec retulerunt ex Orchestra, hoc non est supra Intellectum, sed in illo et coram illo; respondete modo; et surrexerunt Juvenes illo die electi, qui ascenderent Cathedram, et ad Problema responderent; erant quinque, qui a Senioribus explorati ac inventi sagacitate pollentes, et tunc ad latera cathedrae super toris sedentes; et hi postea in ordine, in quo sedebant, ascenderunt; et quisque cum ascenderet induebat tunicam ex serico opalini coloris, et super illa togam ex molli lana, cui flores erant intexti, et insuper pileum, super cujus vertice erat rosarium incinctum parvis sapphiris2. 4] Et vidi Primum ita indutum ascendentem, qui dixit, “Quid anima et qualis illa, a die Creationis non revelatum est ulli; est arcanum in thesauris solius Dei; sed hoc detectum est, quod Anima in homine sicut Regina resideat; verum ubinam ejus aula est, eruditi Vates divinarunt; quidam quod sit in parvo tuberculo inter Cerebrum et Cerebellum, quod vocatur Glandula pinealis; in hac finxerunt sedem Animae, ex causa, quia totus homo regitur ex binis illis Cerebris, et illud tuberculum disponit illa; quare quod disponit cerebra ad nutum, hoc etiam disponit totum hominem a capite ad calcem:” et dixit, “hoc inde sicut verum aut verosimile apparuit multis in Mundo, sed post saeculum hoc ut figmentum est rejectum.” 5] Postquam haec dixerat, exuit togam, tunicam et pileum, quae Secundus ex electis assumsit, ac intravit cathedram; hujus enuntiatum de Anima erat; quod in universo Coelo et in universo Mundo nesciatur quid Anima et qualis illa; hoc scitur, quod sit, et quod in homine sit, sed ubi, divinatur; hoc certum est quod sit in Capite, quoniam Intellectus ibi cogitat, et Voluntas ibi intendit, et antrorsum in Capitis facie sunt quinque hominis Sensoria; his et illis non aliud dat vitam quam Anima quae intus in Capite residet; at ubinam ejus Curia est ibi, non ausim effari, sed consensi cum illis, qui ei assignarunt sedem in tribus Ventriculis Cerebri, nunc cum illis qui in Corporibus striatis ibi, nunc cum illis qui in Substantia medullari utriusque Cerebri, nunc cum illis qui in Substantia corticali, nunc cum illis qui in Dura matre; non enim defuerunt calculi sicut albi ex confirmationibus pro unaquavis sede. Calculi3 pro tribus Ventriculis in Cerebro, fuerunt, quod illi sint receptacula spirituum animalium et lympharum omnium Cerebri: calculi pro corporibus striatis fuerunt, quod haec faciant Medullam per quam exeunt nervi, et per quam utrumque Cerebrum continuatur in Spinam, et ex hac et ex illa emanant fibrae ex quibus totum Corpus contextum est: calculi pro Substantia medullari utriusque Cerebri fuerunt, quod illa sit collectio et congeries omnium fibrarum, quae sunt initiamenta totius hominis: calculi pro substantia corticali fuerunt, quod ibi sint fines primi et ultimi, et inde principia omnium fibrarum, et sic sensuum et motuum: calculi pro dura Matre fuerunt, quod illa sit tegumentum commune utriusque Cerebri, et inde per quoddam continuum extendat se super cor et super viscera corporis. Quod me attinet, non arbitror plus de uno quam de altero; vos, quaeso, arbitramini et eligite quid potius. 6] His dictis e Cathedra descendit, et tradidit Tertio tunicam, togam, et pileum, qui scandens Cathedram loquutus est haec; Quid mihi Juveni cum tam sublimi theoremate; provoco ad Eruditos sedentes hic ad latera, provoco ad Sapientes vos in Orchestra, imo provoco ad supremi Coeli Angelos, num quisquam ex sua rationali luce potest aliquam de Anima ideam sibi sumere; at de Sede ejus in homine possum ego sicut alii vaticinari; et vaticinor quod sit in Corde et inde in Sanguine; et hoc meum vaticinium est, quia Cor sanguine suo regit et Corpus et Caput; emittit enim magnum vas Aorta vocatum in Universum Corpus, ac emittit vasa Carotides vocata in universum Caput; inde universalis consensus est, quod Anima ex Corde per sanguinem sustentet, nutriat, vivificet universum systema organicum et Corporis et Capitis: ad fidem hujus assertionis accedit, quod in Scriptura Sacra toties dicatur Anima et Cor, ut quod amaturus sis Deum ex tota Anima et ex toto Corde; et quod Deus creet in homine novam Animam et novum Cor, Deut. VI4 :5, Cap. X:12,5 Cap. XI:13,6 Cap. XXVI:16, Jerem. XXXII:41, Matth. XXII:35,7 Marc. XII:30,33, Luc. X:27, et alibi, ac aperte quod Sanguis sit Anima carnis, Levit. XVII:11,14. His auditis aliqui extulerunt vocem, dicentes, docte, docte; erant ex Canonicis. 7] Post haec Quartus hujus vestibus indutus, et ingressus Cathedram, dixit; suspicor etiam ego, quod non aliquis tam subtili et limato ingenio sit, ut dispicere possit, quid Anima, et qualis illa; quare arbitror, quod apud illum, qui vult rimari illam, subtilitas supervacuis teratur; sed usque a pueritia permansi in fide sententiae, in qua fuerunt Antiqui, quod Anima hominis sit in ejus toto, et in hujus omni parte, et sic quod tam in Capite et in singulis ejus, quam in Corpore et in singulis ejus, et quod vanum a Neotericis8 inventum fuerit, designare ei sedem alicubi, et non ubivis; est quoque Anima substantia spiritualis, de qua non praedicatur extensio nec locus, sed habitatio et impletio: quis etiam non intelligit vitam, dum nominat animam, estne vita in toto et in qualibet parte; his dictis favebant multi in Auditorio. 8] Post hunc surrexit Quintus, ac iisdem insignibus ornatus, e Cathedra edidit hoc: Non moror dicere, ubi est Anima, num in aliqua parte, vel num ubivis in toto; sed ex meo promo et condo aperiam mentem de hoc, quid Anima et qualis illa; Anima non cogitatur ab aliquo, nisi sicut purum quid, quod assimilari potest aetheri aut aeri aut vento, in quo vitale est ex rationalitate, quae homini est prae bestiis: opinionem hanc fundavi super hoc, quod homo dum exspirat, dicatur efflare seu emittere Animam seu spiritum; inde etiam Anima post mortem vivens creditur esse talis halitus, in quo est vita cogitativa, quae vocatur Anima; quid aliud potest anima esse. Sed quia audivi ex Orchestra dicentes, quod problema de Anima, quid illa et qualis illa est, non sit supra intellectum, sed in illo et coram illo, rogo et precor, ut aeternum hoc Arcanum vos ipsi aperiatis: 9] et Seniores in Orchestra inspexerunt Archididascalum, qui illud problema proposuerat, qui ex nutibus intellexit, quod vellent ut descenderet et doceret; et actutum ille ex Suggestu descendit, pertransivit Auditorium, et ingressus est Cathedram, et ibi exporrigens manum dixit; auscultate quaeso; quis non credit Animam esse intimam et subtilissimam Essentiam hominis, at quid Essentia absque Forma aliud quam ens rationis, quare Anima est Forma, sed qualis forma dicetur; est forma omnium amoris et omnium sapientiae; omnia amoris vocantur affectiones, et omnia sapientiae vocantur perceptiones; hae ex illis et sic cum illis faciunt unam formam, in qua innumerabilia in tali ordine, serie et cohaerentia sunt, ut vocari possint unum; et vocari possunt unum, quia non potest inde aliquid auferri, nec ad illud aliquid addi, ut sit talis; quid Anima humana nisi talis forma; suntne omnia Amoris et omnia Sapientiae essentialia illius formae, et haec apud hominem sunt in Anima et ex Anima in Capite et corpore: 10] vos vocamini Spiritus et Angeli, et credidistis in Mundo, quod Spiritus et Angeli sint sicut venti aut aetheres, et sic Mentes et Animi; et nunc clare videtis, quod vere, realiter et actualiter sitis homines, qui in Mundo vixistis et cogitavistis in materiali corpore, et scivistis quod Corpus materiale non vivat et cogitet, sed Substantia spiritualis in illo corpore, et hanc vocavistis Animam, cujus formam nescivistis, et tamen nunc vidistis et videtis illam; vos omnes estis Animae, de quarum imortalitate tam multa audivistis, cogitavistis, dixistis et scripsistis; et quia estis Formae amoris et sapientiae a Deo, non potestis mori in aeternum: Anima itaque est forma humana, de qua ne hilum potest auferri, et ad quam ne hilum potest addi, ac est intima forma omnium formarum universi corporis; et quia formae quae extra sunt ab intima accipiunt et essentiam et formam, ideo estis, sicut apparetis coram vobis et nobis, Animae; verbo Anima est ipse homo, quia est intimus homo, quare ejus forma est plene et perfecte forma humana; verum non est vita, sed est proximum receptaculum vitae a Deo, et sic habitaculum Dei. 11] His dictis adplaudebant multi, sed aliqui dicebant, expendemus. Ego tunc abivi domum; et ecce super Gymnasio illo, loco prioris Meteori apparuit Nubes candida absque striis seu radiis inter se dimicantibus; quae Nubes penetrans tectum intravit, ac illustravit parietes; et audivi, quod viderint Scripturas, ac inter alias etiam hanc, “Jehovah Deus inspiravit in nares hominis ANIMAM VITARUM, et factus est Homo in ANIMAM VIVENTEM,” Gen. II:7.
1 Prima editio et DAC 315: Moteoron
2 Prima editio: saphiris
3 Prima editio et DAC 315:6: Caculi
4 Prima editio: V:
5 Prima editio: X: 11.
6 Prima editio: XI: 14.
7 Sic Schmidt, sed 22:37 apud Novum Testamentum Graecum et Biblia Anglica. Prima editio: XXII: 3.
8 Prima editio et DAC 315:8: Neutericis

698. CAPUT DECIMUM TERTIMUM

DE

SANCTA COENA.

Quod absque notitia de Correspondentiis naturalium cum spiritualibus nemo scire possit usus fructus Sanctae Coenae.

Haec quoad partem explicata sunt in Capite de BAPTISMO, ubi ostensum est, Quod absque cognitione de Sensu spirituali Verbi, non possit sciri, quid duo Sacramenta, Baptismus et Sancta Coena, involvunt et efficiunt, quae videantur: n. 667 ad 669. Hic dicitur, quod absque notitia de Correspondentiis naturalium cum spiritualibus, quod idem est, quia Sensus naturalis Verbi vertitur in spiritualem per Correspondentias in Coelo; inde est, quod duo illi Sensus sibi mutuo correspondeant, quare qui novit Correspondentias, nosse potest Sensum spiritualem. Quid vero et quales Correspondentiae sunt, videri potest in Capite de SCRIPTURA SACRA a principio ad finem, et quoque in EXPLICATIONE DECALOGI a primo Praecepto ad ultimum, et singulariter in APOCALYPSI REVELATA.
699. Quis vere Christianus non agnoscit, quod duo illa Sacramenta sint sancta, imo quod sint sanctissima cultus in Christianismo, sed quis novit ubi illorum sanctitas residet, aut unde illa est: in Institutione Sanctae Coenae ex sensu naturali, non plus scitur, quam quod Christi Caro ad manducandum, et Ipsius Sanguis ad bibendum dentur, et quod pro illis sint Panis et Vinum; quis inde aliter potest cogitare, quam quod Sancta sit solum propter mandatum e Domino, quare sagacissimi ab Ecclesia tradiderunt, quod dum accedit Verbum ad Elementum fiat Sacramentum: sed quia haec origo sanctitatis ejus non cadit in intellectum, nec apparet in elementis seu symbolis ejus, sed modo in memoriam, quapropter quidam ex fiducia, quod peccata per illam remittantur, obeunt illam, quidam quia credunt quod sanctificet, quidam quia fidem corroborat, et sic etiam promovet salutem; illi autem qui leve de illa cogitant, ex sola consuetudine a pueritia frequentant illam, et quidam quia nihil rationis de illa vident, omittunt illam; impii vero avertunt se ab illa, et secum dicunt, quid illa, nisi quaedam Ceremonia, pro qua Sanctitas impressa est a Clero, nam quid ibi nisi Panis et Vinum, et quid nisi quam figmentum, quod Corpus Christi, quod pependit super cruce, et quod Sanguis Ipsius qui tunc effusus est, una cum Pane et Vino Communicantibus distribuantur; praeter alia.
700. 1] Tales ideae de Sanctissimo hoc Sacramento in toto Christianismo hodie foventur, unice, quia coincidunt cum sensu literae Verbi, et sensus spiritualis hactenus latuit, et non prius quam hodie detectus est, in quo solo usus fructus Sanctae Coenae conspicitur in sua veritate. Quod hic Sensus nunc primum detectus sit, est causa, quia non prius fuit Christianismus nisi nomine tenus, et apud quosdam aliqua umbra ejus; non enim hactenus immediate Ipsum Salvatorem, ut unicum Deum, in Quo Divina Trinitas est, adiverunt et coluerunt, sed solum mediate, quod non est adire et colere, sed modo venerari, ut causam propter quam homini est salus, quae non est causa essentialis sed media, quae est infra et extra illam. 2] At vero quia nunc primum ipse Christianismus exoritur, Nova Ecclesia, quae per Novam Hierosolymam in Apocalypsi intelligitur, a Domino nunc instauratur, in qua Deus Pater, Filius et Spiritus Sanctus ut unum, quia in una Persona, agnoscuntur, placuit Domino revelare Sensum spiritualem Verbi, ut haec Ecclesia in ipsum usum fructum Sacramentorum, Baptismi et Sanctae Coenae, veniat, quod fit, cum vident oculis spiritus sui, hoc est, intellectu, Sanctitatem, quae inibi latet, et hanc sibi applicant per media, quae Dominus in Verbo suo docuit.
701. 1] Sanctitas Sacramenti, de quo hic agitur, absque Sensu spirituali Verbi aperto, seu quod idem, absque Correspondentiis naturalium cum spiritualibus revelatis, non plus interius agnosci potest, quam thesaurus reconditus in agro, qui non plus aestimatur quam ager vulgaris, at cum detegitur quod in agro illo sit thesaurus, aestimatur ager ille magno pretio, et emtor tunc opulentiam sibi inde appropriat; et plus adhuc, quando cognoscitur, quod in illo sit thesaurus omni auro pretiosior. 2] Absque Sensu spirituali est illud Sacramentum, sicut Domus occlusa, plena cimeliis et gazophylaciis1, quae praeteritur sicut domus alia in platea; at quia a Clero quoad parietes aedificata est ex marmore, et quoad tectum obducta est laminis auri, attrahitur visus praetereuntium2 ad spectandum, laudandum et aestimandum; aliter, cum Domus illa aperta est, et cuivis datur copia intrandi, et custos suppeditat aliquibus mutuum inde, aliquibus donum inde, singulis secundum dignitatem; dicitur donum inde, quia pretiosa ibi sunt inexhausta, et supplentur continue; ita est cum Verbo quoad spiritualia ejus, et cum Sacramentis quoad coelestia illorum. 3] Sacramentum, de quo hic agitur, absque revelata sanctitate ejus, quae intus latet, apparet sicut arena fluvii, in qua granula auri inconspicua in multa copia sunt, at cum revelata est, est sicut aurum inde collectum, et fusum in massam, et haec fabricata in pulchras formas. Sacramentum hoc absque Sanctitate ejus detecta et visa, est sicut arca et theca ex fago aut populo, in qua adamantes, rubini, et plures alii lapides pretiosi in loculis ordine dispositi jacent; quis non arcam et thecam illam aestimat, qui novit quod talia intus lateant, et plus cum videt illa, et quoque cum distribuuntur gratis. Sacramentum illud absque revelatis correspondentiis ejus cum Coelo, et sic non visis coelestibus, quibus correspondet, est sicut Angelus visus in Mundo in veste vulgari, qui modo secundum vestem honoratur; aliter prorsus cum noscitur, quod sit Angelus et auditur angelicum ex ore ejus, ac videntur mirabilia ex factis ejus. 4] Qualis est Sanctitas solum praedicata, et qualis est Sanctitas visa, illustrare licet per exemplum hoc visum et auditum in Mundo spirituali: lecta fuit Epistola a Paulo scripta tempore quo peregrinatus est in Mundo, sed non evulgata, praeter quod ullus sciret, quod a Paulo; haec primum ab auditoribus vilipensa est, at cum detectum est, quod una ex Epistolis Paulinis esset, recepta est cum gaudio, ac omnia et singula ibi adorata sunt. Ex quibus patuit, quod sola praedicatio sanctitatis de Verbo et de Sacramentis, dum fit a Primatibus e Clero, quidem imprimat sanctitatem, sed aliter, quando ipsa sanctitas detegitur, et coram oculis sistitur videnda, quod fit per revelationem Sensus spiritualis; ex hoc Sanctitas externa fit interna, ac praedicatio ejus fit agnitio ejus. Simile est cum sanctitate Sacramenti Coenae.
1 Prima editio: gazophyiaciis
2 Prima editio: praetereuntiam


702. Quod ex notis Correspondentiis sciatur, quid per Carnem et Sanguinem Domini intelligitur, et quod simile per Panem et Vinum, videlicet, quod per Carnem Domini et per Panem intelligatur Divinum Bonum Amoris Ipsius et quoque omne Bonum charitatis, et quod per Sanguinem Domini et per Vinum, Divinum Verum Sapientiae Ipsius, et quoque omne verum Fidei, et per Manducationem appropriatio.

Quoniam hodie Sensus spiritualis Verbi detectus est, et simul cum illo Correspondentiae, quia hae mediant,1 ideo solum adducentur loca e Verbo, ex quibus clare videri potest, quid per Carnem et Sanguinem, et per Panem et Vinum, in Sancta Coena intelligitur; sed illis praemittetur ipsa Institutio Sacramenti istius a Domino; et quoque Doctrina Ipsius de sua Carne et suo Sanguine, deque Pane et Vino.
1 Prima editio: mediant;

703. 1] INSTITUTIO SANCTAE COENAE A DOMINO. Jesus fecit Pascha cum Discipulis, et cum vespera facta discubuit cum illis; et Jesus edentibus illis, accipiens PANEM, et benedicens, fregit et dedit Discipulis, et dixit, accipite, comedite, hoc1 est CORPUS MEUM. Et accipiens POCULUM, et gratias agens dedit illis, dicens, bibite ex eo omnes; hoc est SANGUIS MEUS, ille Novi Testamenti, qui pro multis effunditur. Matth. XXVI:26,27,28; Marc. XIV:22,23,24, Luc. XXII:19,20.
2] DOCTRINA DOMINI DE SUA CARNE ET SUO SANQUINE, DEQUE PANE ET VINO. Operamini cibum, non qui perit, sed cibum, qui manet in vitam aeternam, quem Filius hominis vobis dabit. Amen, amen, dico vobis, non Moses dedit vobis panem e Coelo, sed Pater meus dat vobis panem e Coelo verum: Panis namque Dei est, Qui descendit de Coelo, et vitam dat Mundo. Ego sum Panis vitae, qui venit ad Me, non esuriet, et qui credit in Me, non sitiet unquam. Ego sum Panis, qui descendit de Coelo. Amen, amen, dico vobis, qui credit in Me, habet vitam aeternam: Ego sum Panis vitae. Patres vestri comederunt Manna in deserto, et mortui sunt: Hic est Panis, qui e Coelo descendit, ut quis ex eo comedit vivat et non moriatur. Ego sum Panis vivens, qui e Coelo descendit; si quis comederit ex hoc Pane, vivet in saeculum; Panis, quem Ego dabo, Caro mea est, quam Ego dabo pro Mundi vita. Amen, amen, dico vobis, nisi comederitis Carnem Filii hominis, et biberitis Ejus Sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Qui manducat meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, habet vitam aeternam, et Ego resuscitabo illum in extrema die: nam Caro mea est vere Cibus, et Sanguis meus est vere Potus. Qui manducat meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, in Me manet, et Ego in illo. Joh. VI:27, 32,33,35,41,47,48,49,2 50,51,53,54,55,56.
1 Prima editio: hic
2 47,48,49, ubi in prima editione 47. 48. 48. 49.

704. Quod per Carnem ibi non intelligatur caro, nec per Sanguinem sanguis, quisque e Coelo illustratus in se percipere potest: sed quod per utrumque in SENSU NATURALI intelligatur Passio crucis, cujus recordarentur; quare dixit, cum hanc Ultimi Paschatis Judaici, et Primi Paschatis Christiani Coenam instituit, hoc facite in Mei recordationem, Luc. XXII:19, I Corinth. XI:24,25. Similiter, quod per Panem non intelligatur panis, nec per Vinum vinum, sed in NATURALI SENSU simile quod per Carnem et Sanguinem, videlicet Passio crucis Ipsius, nam legitur, Jesus Panem fregit, ac1 dedit discipulis, et dixit, hoc est Corpus meum; et accipiens Poculum, et dedit illis, dicens, hoc est Sanguis meus, Matth. XXVI:[26 ad 28], Marc. XIV: [22 ad 24], Luc. XXII:[19, 20]:2 quare etiam Passionem crucis vocavit Poculum, Matth. [XXVI:39,42, Marc.] XIV:36, Joh. XVIII:11.
1 Prima editio: at
2 Prima editio: XX:

705. 1] Quod per quatuor illa, Carnem, Sanguinem, Panem et Vinum, intelligantur Spiritualia et Coelestia, quae illis correspondent, constare potest ex locis in Verbo, ubi nominantur. Quod per CARNEM in Verbo intelligatur Spirituale et coeleste, constare potest ex his locis ibi, “Venite et congregamini ad COENAM MAGNI DEI, ut comedatis Carnes regum, et Carnes chiliarchorum, et Carnes fortium, et Carnes equorum, et sedentium super illis, et Carnes omnium liberorum et servorum, et parvorum et magnorum,” Apoc. XIX:17,18. Et apud Ezechielem, “Congregate vos a circuitu super SACRIFICIUM MEUM, quod sacrifico vobis, SACRIFICIUM MAGNUM super montibus Israelis, ut comedatis Carnem, et bibatis Sanguinem: Carnem fortium comedetis, et Sanguinem principum terrae bibetis; et comedetis adipem ad satietatem, et bibetis Sanguinem usque ad ebrietatem de Sacrificio meo; et satiabimini super mensa mea, equo et curru, forti et omni viro belli. Sic dabo gloriam meam inter gentes.” Cap. XXXIX:17 ad 21. Quis non videt, quod in illis locis per Carnem non intelligatur Caro, nec per Sanguinem Sanguis, sed spiritualia et coelestia, quae correspondent; quid alioquin, nisi vanae et mirabiles expressiones forent, quod comederent carnes regum, chiliarchorum1, fortium, equorum, et sedentium super illis, et quod satiarentur super mensa, equo, curru, forti et omni viro belli; et quod biberent sanguinem principum terrae, et sanguinem usque ad ebrietatem. Quod haec dicta sint de Sancta Coena Domini, clare patet, nam nominatur Coena Magni Dei, et quoque Sacrificium magnum. 2] Quoniam omnia spiritualia et coelestia unice se referunt ad bonum et verum, sequitur quod per Carnem intelligatur Bonum charitatis, et per Sanguinem verum fidei, et in supremo sensu Dominus quoad Divinum Bonum amoris et quoad Divinum Verum sapientiae. Bonum spirituale per Carnem etiam intelligitur per haec apud Ezechielem, “Dabo illis Cor unum, et spiritum novum dabo in medio vestri, et removebo Cor lapidis, et dabo illis Cor carnis,” Ezech. XI:19, Cap. XXXVI:26; per Cor in Verbo significatur amor, inde per Cor carnis, amor boni. Praeterea, quod per Carnem et Sanguinem, intelligatur bonum et verum, utrumque spirituale, amplius constat ex significatione Panis et Vini in nunc sequentibus, quoniam Dominus dicit, quod Caro Ipsius sit Panis, et quod Sanguis Ipsius sit Vinum, quod e Poculo bibebatur.
1 Prima editio: chiliariorum

706. 1] Quod per Sanguinem Domini intelligatur Divinum Verum Ipsius et Verbi, est quia per Carnem Ipsius spiritualiter intelligitur Divinum Bonum amoris; et haec duo in Domino unita sunt. Notum est, quod Dominus sit Verbum, ac duo sunt, ad quae omnia Verbi se referunt, Divinum Bonum et Divinum Verum, quare si Verbum pro Domino assumitur, patet, quod illa duo per Carnem et Sanguinem Ipsius intelligantur. Quod per Sanguinem intelligatur Divinum Verum Domini seu Verbi, constat ex pluribus locis, ut quod Sanguis dictus fuerit Sanguis foederis, et foedus est conjunctio, et haec fit a Domino per Divinum Verum Ipsius, ut apud Sachariam, Per SANGUINEM FOEDERIS tui emittam vinctos e fovea, IX:11. Et apud Mosen, “Moses postquam legerat Librum legis1 in auribus populi, sparsit dimidium Sanguinis super populum, et dixit, ECCE SANGUIS FOEDERIS, quod pepigit Jehovah cum vobis super omnia verba haec, Exod. XXIV:3 ad 8 2. Et Jesus accipiens poculum, et dedit illis, dicens, hoc est Sanguis meus, ille Novi Foederis,” Matth. XXVI:27,28, Marc. XIV:24, Luc. XXII:20: 2] per Sanguinem Novi Foederis seu Testamenti, non aliud significatur, quam Verbum, quod vocatur Foedus et Testamentum, Vetus et Novum, ita Divinum Verum ibi: Quoniam per Sanguinem id significatur, ideo Dominus dedit illis Vinum, dicens, hoc est Sanguis meus, et Vinum significat Divinum Verum; quare id etiam vocatur Sanguis uvarum, Genes. XLIX:11, Deutr. XXXII:14. Hoc patet adhuc ex Domini verbis, “Amen, amen dico vobis, nisi comederitis Carnem Filii hominis, et biberitis Ipsius Sanguinem, non habebitis vitam in vobis, nam Caro mea est vere Cibus, et Sanguis meus est vere Potus: qui comedit meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, ille in Me manet, et Ego in illo,” Joh. VI:50 ad 58: quod per Sanguinem hic intelligatur Divinum Verum Verbi, patet manifeste, quia dicitur, quod ille qui bibit habeat Vitam in se, ac maneat in Domino et Dominus in illo; quod hoc faciat Divinum Verum, et Vita secundum illud, et quod Sancta Coena confirmet illud, notum potest esse in Ecclesia. 3] Quoniam Sanguis significabat Divinum Verum Domini, quod etiam est Divinum Verum Verbi, et hoc est ipsum Foedus et Testamentum Vetus et Novum, ideo fuit Sanguis Sanctissimum Repraesentativum Ecclesiae apud Filios Israelis, in qua omnia et singula fuerunt Correspondentiae naturalium cum spiritualibus, ut, “Quod3 sumerent de Sanguine Paschali, et darent super postes et superliminaria Dominum4, ne veniret super illos plaga; Exod. XII:7,13,22. Quod Sanguis holocausti spargeretur super Altare, ad fundamenta ejus, et super Aharonem, Filios ejus, et Vestes eorum, Exod. XXIX:12,16,20,21, Lev. I:5,11,15, Cap. III:2,8,13, Cap. IV:25,30,34, Cap. VIII:15,24, Cap. XVII:6, Num.5 XVIII:17 6, Deutr. XII:27. Tum super Velum quod super Arca, super Propitiatorium ibi, et super cornua Altaris suffitus,” Lev. IV:6,7,17,18, Cap. XVI:12,13,14,15. Per Sanguinem Agni simile significatur in Apocalypsi7, Hi laverunt stolas suas, et dealbaverunt illas in Sanguine Agni, Cap. VII:14. Et per haec ibi, “Factum est bellum in Coelo, Michael et Angeli ejus pugnarunt contra Draconem, et vicerunt illum per Sanguinem Agni, et per Verbum testimonii sui8,” Cap. XII:7,11. 4] Non enim cogitari potest, quod Michael et Angeli ejus per aliud vicerint Draconem, quam per Divinum Verum Domini in Verbo; nam Angeli in Coelo non cogitare possunt de aliquo Sanguine, nec cogitant de Passione Domini, sed de Divino Vero, et de Resurrectione Ipsius; quare cum homo cogitat de Sanguine Domini, Angeli percipiunt Divinum Verum Verbi Ipsius, et cum de Passione Domini, percipiunt glorificationem Ipsius, et tunc solum Resurrectionem; quod ita sit, datum est per multam experientiam nosse. 5] Quod Sanguis significet Divinum Verum, patet etiam ex his apud Davidem, Deus animas egenorum servabit, pretiosus erit Sanguis illorum in oculis Ipsius, et vivent, et dabit illis ex auro Schebae, Psalm. LXXII:13,14,15;9 Sanguis pretiosus in oculis Dei pro Divino Vero apud illos; Aurum Schebae est sapientia inde; et apud Ezechielem, “Congregate vos ad Sacrificium magnum super montibus Israelis, ut comedatis Carnem et bibatis Sanguinem; Sanguinem principum terrae bibetis, et bibetis Sanguinem usque ad ebrietatem; sic dabo gloriam meam inter gentes,” XXXIX:17 ad 21, agitur ibi de Ecclesia quam Dominus apud Gentes instauraturus est; quod per Sanguinem hic non possit intelligi Sanguis, sed Verum ex Verbo apud illos, videatur mox supra.
1 Sic prima editio et AR 379:2 sed Librum foederis alibi.
2 Prima editio: 3 ad 11
3 spiritualibus, ut, “Quod ubi in prima editione spiritualibus “Ut quod
4 Prima editio: Domuum
5 Sic AR 379:4. Prima editio: Cap.
6 Prima editio: VIII: 8
7 Prima editio: Apocalysi
8 Sic prima editio. Nisi legeris ILLORUM, sic Worcester, AR 555
9 Prima editio: 13. 14. 15. 16;

707. 1] Quod per PANEM simile intelligatur quod per Carnem, constat clare ex Domini verbis, “Jesus accipiens PANEM, fregit et dedit, dicens, hic est Corpus meum, Matth. XXVI:[26,] Marc. XIV:[22,] Luc. XXII[: 19], tum, PANIS, quem Ego dabo, Caro mea est, quam Ego dabo pro Mundi vita, Joh. VI:51, et quoque dicit, quod Ipse sit PANIS VITAE, qui manducat ex hoc PANE, VIVET IN AETERNUM,” Joh. VI:48,51,58. Hic Panis etiam est, qui intelligitur per Sacrificia, quae vocantur Panis in sequentibus locis; Illa adolebit Sacerdos super Altari, PANIS IGNITI JEHOVAE, Levit. III:11,16. Filii Aharonis sancti erunt Deo suo, neque prophanabunt Nomen Dei sui, quia IGNITA JEHOVAE, PANEM DEI SUI illi offerentes1. Sanctificabis illum, quia PANEM DEI TUI ille offerens. Vir de Semine Aharonis, in quo fuerit macula, non accedet ad offerendum PANEM DEI SUI, Levit. XXI:6,8,17,21. Praecipe filiis Israelis, et dicas ad eos, Oblationem meam, PANEM MEUM, IN IGNITA ODORIS QUIETIS, observabitis, ut offeratis Mihi in stato tempore, Num. XXVIII:2. Qui tetigerit immundum, non comedet de sanctificatis, sed lavabit carnem suam in aqua, et postea comedet de sanctificatis, QUIA PANIS EJUS HOC, Levit. XXII:6,7; comedere ex sanctificatis erat Carnem ex sacrificiis, quae hic quoque vocatur Panis; praeter apud Malachiam, Cap. I:7. 2] Per MINCHAS in sacrificiis, quae erant ex simila tritici, ita Panis, nec aliud significabatur, Levit. II: 1 ad 11, Cap. VI:7 ad 14,2 Cap. VII:9 ad 13, et alibi. Nec aliud per PANES super Mensa in Tabernaculo, qui vocabantur Panes facierum ac propositionis, de quibus Exod. XXV:30, Cap. XL:23, Levit. XXIV:5 ad 9 3. Quod non panis naturalis per Panem intelligatur, sed Panis coelestis, patet ex his, “Non per Panem solum vivit homo, sed per omne quod exit ex ore Jehovae vivit homo, Deutr. VIII4 :3. Immittam5 famem in terram, non famem ad panem, neque sitim ad aquas6, sed ad audiendum verba Jehovae,” Amos. VIII:11. Praeterea per Panem intelligitur omnis Cibus, Levit. XXIV:5 ad 9, Exod. XXV:30, Cap. XL:23, Num. IV:7, I Reg. VII:48. Quod etiam Cibus spiritualis, patet ab his Domini verbis, “Operamini Cibum, non qui perit, sed Cibum, qui manet in vitam aeternam, quem Filius hominis vobis dabit,” Joh. VI:27.
1 Prima editio: illi offerentes (absque italicis)
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 6:14-21 apud Biblia Anglica. Prima editio: VI:6 ad 14.
3 Prima editio: 10
4 Prima editio: XVIII: 2. 3.
5 Prima editio: Imittam
6 Prima editio: aquos

708. Quod per VINUM simile intelligatur quod per Sanguinem, patet clare a Domini Verbis, “Jesus sumens POCULUM dicens, hoc est Sanguis meus,” Matth. XXVI:[27,28,] Marc. XIV:[24], Luc. XXII[:20], tum ex his, “Lavat in VINO vestimentum suum, et in SANGUINE UVARUM velamen suum,” Genes. XLIX:11, haec de Domino. Faciet Jehovah Zebaoth omnibus populis convivium pinguedinum, convivium fecum seu VINI SUAVIS, Esaj.1 XXV:6; haec de Sacramento Sanctae Coenae a Domino instituendae. Apud Eundem, “Omnis sitiens ite ad aquas, et cui non argentum, ite, emite, et comedite, et emite sine argento VINUM,” Cap. LV:1. Per GENIMEN VITIS, quod novum bibituri sunt in Regno Coelesti, Matth. XXVI:29, Marc. XIV:25 2, Luc. XXII:18 3, non aliud intelligitur quam Novae Ecclesiae et Coeli Verum; quare etiam Ecclesia multis locis in Verbo vocatur VINEA, ut Esaj. V:1,2,4, Matth. XX:1 ad 16,4 et Dominus se VOCAT VITEM VERAM, et homines qui inseruntur illi, PALMITES, Joh. XV:1,5, praeter plura alibi.
1 Prima editio: Cap.
2 Prima editio: 22
3 Prima editio: 17. 18.
4 Prima editio: 1 ad 13.

709. 1] Ex his nunc constare potest, quid per Domini Carnem et Sanguinem, perque Panem et Vinum, in triplici Sensu, Naturali, Spirituali et Coelesti intelligitur. Omnis homo imbutus religione in Christianismo, potest scire, et si non scit, potest discere, quod detur Nutritio naturalis et Nutritio spiritualis, et quod Nutritio naturalis sit pro Corpore, at Nutritio1 spiritualis pro Anima, nam dicit Jehovah Dominus apud Mosen, “Non per panem solum vivit homo, sed per omne quod exit ex ore Jehovae vivit homo,” Deutr. VIII:3.2 Nunc quia Corpus moritur, et Anima post mortem vivit, sequitur, quod Nutritio spiritualis sit pro salute aeterna: quis deinde non videt, quod binae illae Nutritiones minime confundendae sint, et quod si quis confundit illas, non possit aliter de Domini Carne et Sanguine, deque Pane et Vino, quam ideas naturales et sensuales, quae sunt materiales, corporeae et carnales, sibi assumere, quae ideas spirituales de Sanctissimo hoc Sacramento suffocant. 2] Si autem quis ita simplex est, ut non cogitare possit aliud ex intellectu, quam videt oculo, suadeo ut de Sancta Coena, dum sumit Panem et Vinum, ac audit tunc nominari Carnem et Sanguinem Domini, cogitet secum, quod sit Sanctissimum Cultus, ac recordetur Passionis Christi, et Ipsius Amoris pro salute hominis, nam dicit, Hoc facite in Mei recordationem, Luc. XXII:19, tum, Filius hominis venit ut det Animam redemptionem pro multis, Matth. XX:28, Marc. X:45.3 Ego Animam meam pono pro ovibus, Joh. X:15,17, Cap. XV:13.
1 Prima editio: Nutrito
2 Prima editio: XVIII: 2. 3.
3 Prima editio: X: 4.

710. Hoc quoque illustrari potest per Comparationes: Quis non recordatur ejus et amat illum, qui ex zelo amoris pro Patria pugnat cum hoste usque ad mortem, ut per id liberet1 illam a jugo servitutis. Et quis non recordatur ejus et amat illum, qui dum videt concives in extrema egestate, ac mortem illorum ex ingravescente fame ante oculos, et tunc ex miseratione omne suum Argentum et Aurum e domo sua educit, et gratis distribuit: et quis non recordatur ejus et amat illum, qui ex amore et amicitia sumit unicum agnum quem possidet, et hunc mactat et apponit convivis: et sic porro.
1 Prima editio: liberat


711. Quod ex his intellectis comprehendi possit, quod Sancta Coena universaliter et singulariter contineat omnia Ecclesiae et omnia Coeli.

In Articulo praecedente ostensum est, quod in Sancta Coena sit Ipse Dominus, et quod Caro et Panis sint Ipse quoad Divinum Bonum Amoris, et quod Sanguis et Vinum sint Ipse quoad Divinum Verum Sapientiae, quare Tria sunt quae Sancta Coena involvit, nempe Dominum, Divinum Ipsius Bonum et Divinum Ipsius Verum. Cum itaque Sancta Coena haec Tria includit et continet,1 sequitur quod etiam includat et contineat Universalia Coeli et Ecclesiae: et quia omnia singularia ab Universalibus dependent, sicut contenta a suis continentibus, sequitur etiam, quod Sancta Coena includat et contineat omnia singularia Coeli et Ecclesiae. Ex his primum constat, quod quia per Domini Carnem et Sanguinem, et similiter per Panem et Vinum, intelligitur Divinum Bonum et Divinum Verum, utrumque a Domino et Dominus, Sancta Coena contineat universaliter et singulariter omnia Coeli et Ecclesiae.
1 Prima editio: continet;

712. 1] Notum etiam est, quod Essentialia1 Ecclesiae sint Tria, nempe Deus, Charitas et Fides, et quod omnia ibi se referant ad Tria illa, ut ad sua Universalia: haec eadem sunt cum supra dictis, nam Deus in Sancta Coena est Dominus, Charitas est Divinum Bonum, et Fides est Divinum Verum; quid Charitas aliud quam bonum quod homo facit a Domino, et quid Fides nisi verum quod homo credit a Domino. Inde est, quod Tria sint in homine quoad Internum ejus, nempe Anima seu Mens, Voluntas et Intellectus; haec Tria sunt Receptacula trium illorum universalium; ipsa Anima seu Mens est Receptaculum Domini, inde enim vivit; Voluntas est receptaculum amoris seu boni, ac Intellectus est receptaculum sapientiae seu veri, quare omnia et singula in Anima seu Mente, non modo se referunt ad tria illa universalia Coeli et Ecclesiae, sed etiam procedunt ex illis; dic quicquam quod procedit ex homine, in quo non Mens, Voluntas et Intellectus sunt; si auferretur unum ex illis, num homo plus esset, quam quoddam inanime. 2] Similiter sunt tria in homine quoad externum ejus, ad quae etiam omnia et singula se referunt et a quibus dependent, videlicet Corpus, Cor, et Pulmo: haec tria Corporis etiam correspondent tribus Mentis, Cor Voluntati, et Pulmo seu Respiratio Intellectui: quod talis Correspondentia sit, in anteactis plene ostensum est. Ita nunc omnia et singula in homine tam universaliter quam singulariter formata sunt ut receptacula trium illorum universalium Coeli et Ecclesiae. Causa est, quia homo creatus est imago et similitudo Dei, proinde ut sit in Domino et Dominus in illo.
1 Prima editio: Essentalia

713. E contra sunt tria Universalibus illis opposita, quae sunt Diabolus, Malum et Falsum; Diabolus per quem intelligitur Infernum, est in opposito contra Dominum; Malum est in opposito contra Bonum, et Falsum contra Verum; haec tria unum faciunt, nam ubi diabolus est, ibi etiam malum et inde falsum est. Haec tria etiam universaliter et singulariter continent omnia Inferni, et quoque omnia Mundi, quae contra Coelum et Ecclesiam sunt. Sed quia opposita sunt, ideo prorsus separata sunt, sed usque continentur in nexu per mirabilem subjectionem totius inferni sub Coelo, mali sub bono, et falsi sub vero, de qua subjectione in Opere de COELO ET INFERNO actum est.
714. Ut Singularia contineantur in suo ordine et nexu, necessum est ut sint Universalia a quibus existunt, et in quibus subsistunt; et quoque necessum est, ut Singularia in quadam imagine referant sua Universalia, alioquin periret totum cum partibus; haec Relatio facit, ut omnia universi conservata sint in sua integritate a primo Creationis die huc usque et ulterius; quod omnia in Universo se referant ad bonum et verum, notum est; causa est quia omnia a Deo ex Divino Bono amoris per Divinum Verum Sapientiae creata sunt. Sume quodcunque libet sive animal, sive fruticem, sive lapidem; sunt illa tria universalissima in quadam relatione illis inscripta.
715. Quoniam Divinum Bonum et Divinum Verum sunt universalissima omnium Coeli et Ecclesiae, ideo etiam Malkizedeck, qui repraesentavit Dominum, eduxit ad Abramum Panem et Vinum, et benedixit illi; de Malkizedecko1 ita legitur, “Malkizedeck Rex Schalemi eduxit ad Abramum Panem et Vinum, et hic Sacerdos Deo Altissimo, et benedixit illi,” Genes. XIV:18,19. Quod Malkizedeck repraesentaverit Dominum, constat ex his apud Davidem, Tu Sacerdos in aeternum juxta modum Malkizedeki, Psalm. CX:4, quod haec de Domino, videatur Hebr. V:6,10,2 Cap. VI:20, VII:1,10,11,15,17,21. Quod eduxerit Panem et Vinum fuit causa, quia illa duo omnia Coeli et Ecclesiae, ita omnia Benedictionis includunt, similiter ut Panis et Vinum in Sancta Coena.
1 Prima editio: Malkizedeck
2 Prima editio: Hebr. 5. 6. 8. 10.


716. Quod in Sancta Coena sit totus Dominus, et tota Ipsius Redemptio.

1] Quod in Sancta Coena sit totus Dominus tam quoad Humanum glorificatum, quam quoad Divinum ex Quo Humanum, evidens est ex ipsissimis Ipsius verbis. Quod Humanum Ipsius in Sancta Coena praesens sit, ex his, “Jesus accipiens Panem, ac fregit et dedit discipulis, et dixit, Hic est Corpus meum: et accipiens Poculum dedit illis, dicens, Hoc est Sanguis meus,” Matth. XXVI:[26 ad 28,] Marc. XIV:[22 ad 24,] Luc. XXII[:19,20]. Tum apud Johannem, “Ego sum Panis vitae; si quis comederit ex hoc Pane, vivet in aeternum; Panis quem Ego dabo, Caro mea est; amen, amen dico vobis, qui manducat meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, in Me manet, et Ego in illo, et vivit in aeternum,” Joh. VI:[51,53,56;] ex his evidenter constat, quod Dominus quoad Humanum suum glorificatum, in Sancta Coena sit. 2] Quod etiam totus Dominus quoad Divinum suum, a Quo Humanum, praesens in Sancta Coena sit, evidens est ex his, Quod Ipse sit Panis, qui e Coelo descendit, Joh. VI:[51;] e Coelo descendit cum Divino, nam dicitur, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; omnia per Ipsum facta sunt; et Verbum Caro factum est, Joh. I:1,3,14, et porro ex his, quod Pater et Ipse unum sint, Joh. X:30. Quod omnia Patris sint Ipsius, Joh. III:35, Cap. XVI:15. Quod Ipse in Patre et Pater in Ipso sit, Joh. XIV:10,11, etc. Et porro, quod Divinum Ipsius non plus separari possit ab Humano Ipsius, quam Anima a Corpore; quare cum dicitur, quod totus Dominus quoad Humanum Ipsius in Sancta Coena sit, sequitur quod Divinum Ipsius a Quo, simul etiam ibi sit. Nunc quoniam Caro Ipsius significat Divinum Bonum amoris Ipsius, et Sanguis Divinum Verum sapientiae Ipsius, patet quod totus Dominus tam quoad Divinum, quam quoad Humanum glorificatum, Omnipraesens in Sancta Coena sit; consequenter quod sit Manducatio spiritualis.
717. Quod in Sancta Coena tota Domini Redemptio sit, consequitur ex nunc dictis, nam ubi totus Dominus est, ibi quoque tota Ipsius Redemptio est; Ipse enim quoad Humanum est Redemptor, proinde etiam ipsa Redemptio; non potest quicquam Redemptionis abesse, ubi Ille totus est; quapropter omnes illi, qui digne Sanctam Communionem obeunt, fiunt Redempti Ipsius: et quia per Redemptionem intelliguntur Liberatio ab Inferno, Conjunctio cum Ipso, et Salvatio, de quibus infra in hoc Capite, et plenius in Capite de Redemptione, ideo illi fructus addicantur homini; non vero quantum Dominus vult, quia ex Divino suo Amore vult addicare omnia, sed quantum homo recipit, et qui recipit, ille est redemptus in eo gradu, quo recipit. Ex quibus constat, quod effectus et fructus Redemptionis Domini ad illos, qui digne accedunt, redeant.1
1 Prima editio: redeant (absque interpunctione)

718. Apud unumquemque hominem sanum, est facultas recipiendi sapientiam a Domino, hoc est, multiplicandi Vera, a quibus sit illa, in aeternum; et quoque recipiendi amorem, hoc est, fructificandi bona, ex quibus est ille, similiter in aeternum: perpetua haec fructificatio boni et inde amoris, et perpetua illa multiplicatio veri et inde sapientiae, datur apud Angelos, et quoque datur apud homines, qui fiunt Angeli: et quia Dominus est ipse Amor et ipsa Sapientia, consequitur quod homini sit facultas conjungendi se Domino, et Dominum sibi in perpetuum; sed usque quia homo finitus est, non potest ei conjungi Ipsum Divinum Ejus, sed solum adjungi; sicut, pro illustratione, non potest Lux solis conjungi Oculo, nec Sonus aeris conjungi Auri, sed modo eis adjungi, et sic dare facultatem videndi et audiendi; homo enim non est Vita in se, sicut Dominus etiam quoad Humanum, Joh. V:26, sed est receptaculum vitae, et ipsa Vita est, quae homini adjungitur, sed non conjungitur. Haec addita sunt, propter finem, ut intelligatur qua ratione totus Dominus et tota Ipsius Redemptio in Sancta Coena adest.

719. Quod Dominus praesens sit, et aperiat Coelum illis, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt, et quod etiam praesens sit apud illos qui indigne, sed quod his non aperiat Coelum: consequenter quod sicut Baptismus est introductio in Ecclesiam, ita Sancta Coena sit introductio in Coelum.

1] Quinam sunt, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt, agitur in duobus subsequentibus Articulis, et simul tunc de illis qui indigne; nam ex uno quod affirmatur, cognoscitur alterum ex oppositione. Quod Dominus tam apud dignos, quam apud indignos praesens sit, est quia est Omnipraesens, tam in Coelo quam in Inferno, et quoque in Mundo, proinde apud malos aeque ac apud bonos; sed apud bonos, hoc est, regeneratos, est universaliter et singulariter praesens, est enim Dominus in illis et illi in Domino, et ubi Dominus ibi Coelum; Coelum etiam facit Corpus Domini, quare in Corpore Ipsius esse, est simul in Coelo. 2] Sed praesentia Domini apud illos qui indigne accedunt, est praesentia Ipsius universalis, non autem singularis, seu quod idem, est praesentia externa, non simul interna; et praesentia Ipsius universalis seu externa facit, ut homo vivat homo, et gaudeat facultate sciendi, intelligendi, et ex intellectu rationaliter loquendi, est enim homo natus ad Coelum, et ideo etiam spiritualis, non autem, sicut bestia, solum naturalis; gaudet etiam facultate volendi et faciendi illa, quae intellectus potest scire, intelligere, et inde rationaliter loqui; sed si Voluntas renuit ad Intellectus vere rationalia, quae etiam intrinsecus spiritualia sunt, tunc homo fit Externus, quare apud illos, qui solum intelligunt quid verum et bonum, est praesentia Domini universalis seu externa; at apud illos qui etiam volunt et faciunt verum et bonum, est praesentia Domini et universalis et singularis, seu et interna et externa. 3] Illi qui solum intelligunt et loquuntur vera et bona, comparative sunt Virgines stultae, quae habebant lampades sed non oleum; at qui non modo intelligunt et loquuntur vera et bona, sed etiam volunt et faciunt illa, sunt Virgines prudentes, quae intromissae sunt in nuptias, at priores foris steterunt et pulsarunt, sed non intromissae, Matth. XXV:1 ad 12. Ex his constat, quod Dominus praesens sit, et aperiat Coelum illis, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt, et quod etiam praesens sit apud illos, qui indigne, sed quod apud hos non aperiat Coelum.

720.1 Sed usque non credendum est, quod Dominus illis qui indigne accedunt, claudat Coelum; hoc non facit ulli homini usque ad extremum vitae ejus in Mundo, sed quod homo sibi ipsi illud claudat; quod facit per rejectionem fidei et per malum vitae; sed usque homo jugiter tenetur in statu possibili poenitentiae et conversionis; nam Dominus perpetuo adest et urget ut recipiatur, dicit enim, consisto ad januam et pulso; si quis audiverit vocem meam, et aperuerit, ingrediar, et COENABO CUM ILLO ET ILLE MECUM, Apoc. III:20: quare in culpa est ipse homo, qui non aperit januam. Aliter fit post mortem; tunc Coelum clausum est et non apertibile illis, qui usque ad finem vitae indigne ad Sanctam Mensam accesserunt, nam tunc interiora mentis illorum fixata et constabilita sunt.
1 Prima editio: 620.

721. 1] Quod Baptismus sit introductio in Ecclesiam, in Capite de Baptismo ostensum est; quod autem Sancta Coena sit introductio in Coelum, ex supradictis et perceptis constat. Duo illa Sacramenta, Baptismus et Sancta Coena, sunt sicut duae Portae ad vitam aeternam; omnis homo Christianus per Baptismum, qui est Prima porta, intromittitur et introducitur in illa, quae Ecclesia ex Verbo de Vita altera docet, quae omnia sunt media, per quae homo praeparari et duci potest ad Coelum. Altera porta est Sancta Coena; per illam intromittitur et introducitur omnis homo, qui praeparari et duci se passus est a Domino, in Coelum: universales Portae plures non dantur. Haec duo comparari possunt cum Principe nato ad regnum, quod primum introducatur in cognitiones quae gubernationis sunt; alterum est Coronatio ejus et regimen. 2] Comparari etiam possunt cum Filio nato ad magnam haereditatem, qui primum discet et imbuet talia, quae ad justam dispositionem possessionum et opum pertinent; alterum est possessio et administratio. Comparari etiam possunt cum aedificatione domus, et cum ejus habitatione: et quoque cum instructione hominis ab infantia, usque ad aetatem dum fit sui juris et judicii, et cum ejus rationali et spirituali vita postea; una Periodus necessario praecedet, ut altera obtineatur, nam haec absque illa non dabilis est. Per haec illustratum est, quod Baptismus et Sancta Coena sint sicut duae Portae, per quas homo ad vitam aeternam introducitur, et quod post primam1 Portam sit campus, quem percurret, et quod altera sit meta, ubi adorea ad quam cursum direxit; non enim datur palma, nisi quam post velitationem, nec praemium nisi quam post decertationem.
1 Prima editio: primum


722. Quod illi ad Sanctam Coenam digne accedant, qui in fide in Dominum et in charitate erga proximum sunt, ita qui regenerati sunt.

1] Quod Deus, Charitas et Fides, sint tria universalia Ecclesiae, quia sunt universalia media salutis, scitur, agnoscitur et percipitur a quovis Christiano, qui studet Verbo. Quod Deus agnoscendus sit, ut alicui sit Religio, et in illo aliquid Ecclesiae, ipsa Ratio in qua aliquid spirituale est, dictat; quare qui ad Sanctam1 Coenam accedit, et Deum non agnoscit, illam profanat, oculo enim videt Panem et Vinum, et lingua gustat illa, at mens cogitat, quid hoc nisi adiaphoron, et quid differunt a similibus2 super mea mensa, quod tamen facio, ne a Sacerdotio, et inde a vulgo infamiae, quod atheus sim, inculper. 2] Quod post agnitionem Dei, Charitas sit alterum medium, quod facit ut quis digne accedat, constat tam ex Verbo, quam ex orationibus praelectis ante accessionem in toto Christiano Orbe; ex VERBO, Quod primarium mandatum et praeceptum sit, ut Deum super omnia ament, et proximum sicut seipsum, Matth. XXII:34 ad 38,3 Luc. X:25 ad 28. Tum apud Paulum, quod sint tria, quae conferunt ad salutem, et quod illorum maxima sit Charitas, I Cor. XIII:13, ut et ex his, Scimus quod peccatores Deus non audiat, sed si quis Deum colit, et voluntatem Ejus facit, hunc audit4, Joh. IX:31. Omnis qui non facit fructum bonum, exscinditur et in ignem conjicitur, Matth. VII:19,20, Luc. III:8,9: 3] ex ORATIONIBUS PRAELECTIS ANTE ACCESSIONEM AD SANCTAM COENAM IN TOTO CHRISTIANO ORBE; in illis ubivis serio admonentur ut sint in charitate per reconciliationem et poenitentiam, ex quibus hic solum transcribam haec ex Oratione ad communicantes in Anglia. 5″Haec est via, et hoc est medium, ut quis fiat dignus particeps Sanctae Coenae: primarium est, ut exploret suae vitae facta et commercia secundum normam praeceptorum Dei; et in quibuscunque animadvertit se offendisse voluntate et loquela, aut factis, tunc deploret vitiosam suam naturam, et confessionem faciat coram Omnipotente Deo, cum pleno proposito emendandi vitam; et si animadvertit offensas ejus esse tales, ut non modo sint contra Deum, sed etiam contra proximum, tunc reconciliabit se illi, et promptus erit ad restitutionem et satisfactionem ex omni potentia sua, propter injurias et mala alicui facta, et similiter6 promptus erit ad remittendum aliis offensas, quemadmodum vult ut offensae suae remittantur a Deo; alioquin receptio Sanctae Coenae non facit nisi quam aggravet damnationem. Quapropter si quis vestrum est blasphemator Dei, obtrectator et sugillator Verbi Ipsius, [aut adulter,]7 aut in malitia vel in malevolentia, aut in alio enormi crimine, poenitentiam a peccatis age; si non, ad Sanctam Coenam ne accedas: alioquin post receptionem Sanctae Coenae diabolus intraturus est in te, sicut intravit in Judam, et impleturus te omni iniquitate, et destructurus et corpus et animam.” 4] Quod Fides in Dominum sit tertium Medium dignae fruitionis Sanctae Coenae, est quia charitas et fides unum faciunt, sicut calor et lux tempore veris, ex quibus duobus conjunctis renascitur omnis arbor; similiter ex calore spirituali, qui est charitas, et ex luce spirituali, quae est8 veritas fidei, vivit omnis homo. Quod fides in Dominum hoc faciat constat ex his locis, Qui credit in Me, non morietur in aeternum, sed vivet, Joh. XI:25,26. Haec est voluntas Patris, ut omnis qui credit in Filium, habeat vitam aeternam, Joh. VI:40. Adeo dilexit Deus Mundum, ut Filium suum unigenitum dederit, ut omnis qui credit in Ipsum habeat vitam aeternam, Joh. III:15,16. Qui credit in Filium, habet vitam aeternam; qui vero non credit Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super illo, Joh. III:36. Sumus in veritate, in Filio Dei Jesu Christo; Hic est verus Deus et vita aeterna, I Joh. V:20.9
1 Prima editio: Sanctum
2 Prima editio: simillbus
3 Sic Schmidt, sed 22:35-40 apud Novum Testamentum Graecum and Biblia Anglica. Prima editio: XXII: 34 ad 39.
4 Prima editio: audiat
5 In prima editione hic textus totus signis citationis inclusus est.
6 Prima editio: sinaliter
7 Sic VCR 526 et DVit 6
8 Prima editio: et [symbol]
9 Prima editio: I Joh. V: 20. 21.

723. Quod per tria haec, Dominum, Charitatem et Fidem,1 ut unum, regeneretur homo, et quod nisi quis regeneratur, non venire possit in Coelum, in Capite de REFORMATIONE ET REGENERATIONE ostensum2 est, quare Dominus non aliis quam regeneratis potest aperire Coelum, et post mortem naturalem non aliis in illud datur introductio. Per Regeneratos, qui digne accedunt, intelliguntur qui interius in tribus illis Essentialibus Ecclesiae et Coeli sunt, non autem illi qui duntaxat exterius, hi enim non anima sed solum lingua confitentur Dominum, et non corde sed solum corpore exercent charitatem erga proximum; tales sunt omnes, qui operantur iniquitatem, secundum haec Domini verba, Tunc incipietis dicere, Domine, edimus coram Te et bibimus, sed dicam vobis, non novi vos unde estis; discedite a me omnes operarii iniquitatis, Luc. XIII3 :26,27.
1 Dominum, Charitatem et Fidem, ubi in prima editione Dominus, Charitas et Fides,
2 Prima editio: ospensum
3 Prima editio: XXIII

724. Haec sicut priora illustrari possunt per varia quae concordant, et quoque quae correspondent; sicut per haec,1 Quod ad Mensam Imperatoris et Regis non admittantur alii, quam qui in honorifica functione et dignitate sunt, et quod hi quoque, antequam accedunt, amiciant se decoris vestibus, et exornent insignibus, ut accepti accedant et faveantur; quid non ad Mensam Domini, qui est Dominus dominorum, et Rex regum, Apoc. XVII:14, ad quam omnes vocati et invitati sunt; at solum illi qui spiritualiter digni sunt, et in honorifico vestitu, postquam resurgunt e mensa, intromittuntur in palatia2 coeli, et in gaudia ibi, et honorantur ut principes, quia sunt Maximi Regis filii, et postea quotidie discumbunt cum Abrahamo, Isaco et Jacobo, Matth. VIII:11, per quos intelligitur Dominus quoad Divinum Coeleste, Divinum Spirituale, et Divinum Naturale. Eadem illa etiam comparari possunt cum Nuptiis in terra, ad quas invitantur solum consanguinei, propinqui et amici sponsi et sponsae; si alius intrat, quidem admittitur, sed quia non habet locum ad mensam, recedit; simile est cum illis qui ad nuptias Domini ut Sponsi cum Ecclesia ut Sponsa, vocati sunt, inter quos sunt propinqui, cognati et amici illi, qui trahunt stemma per regenerationem a Domino. Praeterea quis in Mundo initiatur in amicitiam alterius, nisi qui sincero corde ei fidit3, et ejus voluntatem facit; hunc et non alios inter suos numerat, et ei sua bona concredit.
1 Prima editio: haec.
2 Prima editio: palitia
3 Prima editio: fidet


725. Quod illi, qui ad Sanctam Coenam digne accedunt, sint in Domino, et Dominus in illis, proinde quod per Sanctam Coenam fiat conjunctio cum Domino.

Quod illi ad Sanctam Coenam digne accedant, qui in fide in Dominum et in charitate erga proximum sunt; et quod veritates fidei sistant praesentiam Domini, et bona charitatis una cum fide conjunctionem, in pluribus Capitibus supra demonstratum est: ex quibus sequitur, quod illi qui digne ad Sanctam Coenam accedunt, conjungantur Domino, et qui conjuncti sunt Domino, sint in Ipso et Ipse in illis; quod hoc fiat illis qui digne accedunt, declarat Ipse Dominus apud Johannem, his verbis, Qui manducat meam Carnem, et bibit meum Sanguinem, in Me manet et Ego in illo, VI:56; quod hoc sit conjunctio cum Domino, docet etiam alibi apud Eundem, “Manete in Me, etiam Ego in vobis; qui manet in Me et Ego in illo, hic fert fructum multum,” XV:4,5, et Apoc. III:20. Quid Conjunctio cum Domino aliud, quam esse inter illos, qui in Corpore Ipsius sunt, et Corpus Ipsius faciunt illi, qui credunt in Ipsum, et faciunt voluntatem Ipsius; Voluntas Ipsius est exercitium Charitatis secundum vera fidei.
726. 1] Quod absque conjunctione cum Domino, non dari possit Vita aeterna et Salus, est, quia Ipse est utraque; quod sit VITA AETERNA, constat clare ex locis e Verbo; et ex hoc apud Johannem, “Jesus Christus est Verus Deus et Vita aeterna,” I Joh. V:20.1 Quod sit SALUS, est quia haec et vita aeterna unum sunt; Nomen Ipsius JESUS etiam significat Salutem, et inde in toto Christiano Orbe nominatur SALVATOR. Sed usque non alii digne accedunt ad Sanctam Coenam, quam qui interius conjuncti sunt Domino, ac interius conjuncti sunt, qui regenerati sunt; at quinam regenerati sunt, in Capite de REFORMATIONE ET REGENERATIONE, ostensum est. 2] Praeterea sunt multi, qui confitentur Dominum, et qui bonum faciunt proximo, sed si hoc non faciunt ex amore erga proximum, et ex fide in Dominum, non sunt regenerati, nam bonum faciunt proximo solum propter causas, quae spectant mundum et semet, non autem proximum ut proximum; horum opera sunt mere naturalia, quae intus in se non aliquid spirituale recondunt, nam iidem confitentur Dominum solum ore et labiis, a quibus Cor longe abest: ipse amor erga proximum, et ipsa fides, sunt ex Solo Domino, et utraque datur homini, dum hic ex libero suo arbitrio naturaliter facit proximo bonum, et rationaliter veritates credit, et ad Dominum spectat, et tria illa propter mandata in Verbo, tunc Dominus in medio ejus implantat charitatem et fidem, et utramque facit spiritualem: sic Dominus sibi conjungit hominem, et homo se Domino, nam Conjunctio, nisi fiat reciproce, non datur. Sed haec in Capitibus de CHARITATE ET FIDE, de LIBERO ARBITRIO, et de REGENERATIONE, plene ostensa sunt.
1 Prima editio: I Joh. V: 21.

727. 1] Quod per invitationes ad mensas, et per epulationes, fiant conjunctiones et consociationes in Mundo, notum est, nam per id invitator aliquid intendit, quod confert ad aliquem finem, qui spectat consensum aut amicitiam; multo magis invitationes, quae pro fine habent spiritualia: Convivia in Antiquis Ecclesiis fuerunt convivia charitatis, similiter in primitiva Ecclesia Christiana, in quibus confirmabat unus alterum, ut in Cultu Domini ex sincero corde manerent. Commessationes filiorum Israelis ex sacrificiis juxta Tabernaculum, non aliud quam unanimitatem in cultu Jehovae significabant; quare Caro, quae comedebatur, vocabatur Sancta, Jerem. XI:15, Hagg. II:12, et multoties alibi, quia ex sacrificio; quid non Panis et Vinum, et Caro Paschalis super Coena Domini, qui se sacrificium obtulit pro totius Mundi peccatis. 2] Praeterea Conjunctio cum Domino per Sanctam Coenam, illustrari potest, per Conjunctionem familiarum ex uno Patrefamilias; ex hoc descendunt consanguinei, et in ordine affines et cognati, et omnes illi trahunt aliquid ex prima stirpe; at vero non trahunt ita Carnem et Sanguinem, sed ex carne et sanguine, ita animam et inde inclinationem ad similia, per quae conjuncti sunt; ipsa conjunctio etiam apparet communiter in faciebus et quoque in moribus, et inde vocantur una Caro, ut Genes. XXIX:14, Cap. XXXVII:27, II Sam. V:1, Cap. XIX:12,13,1 et alibi. 3] Simile est cum conjunctione cum Domino, qui est omnium fidelium et beatorum Pater; Conjunctio cum Illo fit per amorem et fidem, per quae duo vocantur una Caro; inde est, quod dixerit, Quod qui manducat Carnem meam et bibit Sanguinem meum, in Me maneat et Ego in illo. [Joh. VI:56.] Quis non videt, quod Panis et Vinum2 hoc non faciant, sed quod bonum amoris, quod per Panem intelligitur, ac verum fidei quod per Vinum, quae sunt propria Domini, et ex Ipso Solo procedunt et communicantur; omnis etiam conjunctio fit per amorem, et amor non est amor absque fiducia. Illi, qui credunt, quod Panis sit Caro, et Vinum Sanguis, et non ultra possunt elevare cogitationem, maneant in illo, sed non aliter, quam quod sanctissimum, quod conjunctivum est cum Domino, sit quod attribuitur et appropriatur homini sicut ejus, tametsi jugiter manet Domini.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:11,12 apud Biblia Anglica
2 Prima editio: Vinum,


728. Quod Sancta Coena sit illis, qui digne accedunt, sicut obsignatio et sigillum quod filii Dei sint.

Quod Sancta Coena sit illis, qui digne accedunt, sicut obsignatio et sigillum quod filii Dei sint, est, quia ut supra dictum est, tunc Dominus praesens est, [et] intromittit in Coelum illos, qui ab Ipso nati sunt, hoc est, regenerati: quod Sancta Coena hoc faciat, est quia Dominus tunc etiam quoad Humanum suum adest, nam supra ostensum est, quod in Sancta Coena totus Dominus praesens sit, et tota Ipsius Redemptio; dicit enim de Pane, hic est Corpus meum, et de Vino, hoc est Sanguis meus; proinde admittit illos tunc in suum Corpus, et Ecclesia et Coelum faciunt Corpus Ipsius. Quando homo regeneratur, quidem Dominus praesens est, et per Divinam suam operationem praeparat hominem ad Coelum; verum ut actualiter intret, homo actualiter se sistet Domino, et quia Dominus actualiter se sistit homini, homo actualiter recipiet Ipsum, ast non sicut pependit in cruce, sed sicut est in suo Humano glorificato, in Quo est praesens, et Hujus Corpus est Divinum Bonum, et Sanguis est Divinum Verum; haec dantur homini, et per haec homo regeneratur, et est in Domino et Dominus in illo; nam, ut supra ostensum est, manducatio, quae exhibetur in Sancta Coena, est manducatio spiritualis. Ex his rite perceptis, constat, quod Sancta Coena sit sicut obsignatio et sigillum, quod illi, qui digne accedunt, sint filii Dei.
729. 1] Illi autem qui in infantia aut pueritia decedunt, et sic non attingunt aetatem, ut digne possint ad Sanctam Coenam accedere, a Domino introducuntur per Baptismum, nam, ut in Capite de Baptismo ostensum est, Baptismus est introductio in Ecclesiam Christianam, et simul tunc insertio inter Christianos in Mundo spirituali; ac Ecclesia et Coelum ibi unum sunt, quare pro illis ibi introductio in Ecclesiam, est quoque in Coelum, et hi, quia sub auspicio Domini educantur, plus et plus regenerantur, et fiunt filii Ipsius; non enim alium Patrem norunt. Infantes autem et pueri, nati extra Ecclesiam Christianam, per aliud medium, quam per Baptismum, in Coelum Religioni illorum designatum, post receptionem fidei in Dominum, introducuntur, sed non commiscentur illis, qui in Coelo Christiano sunt. 2] Non enim datur ulla gens in universo terrarum orbe, quae non salvari potest, si agnoscit Deum, et bene vivit; Dominus enim redemit omnes hos, et homo natus est spiritualis, per quod illi est facultas recipiendi donum redemptionis. Illi qui Dominum recipiunt, hoc est, fidem in Ipsum habent, et non in malis vitae sunt, vocantur FILII DEI, et NATI a Deo, Joh. I:12,13, Cap. XI:52; tum FILII REGNI, Matth. XIII:38: et quoque HAEREDES, Matth. XIX:29, Cap. XXV:34, DISCIPULI DOMINI etiam vocantur FILII, Joh.1 XIII:33; et praeterea OMNES ANGELI, Hiob. I:6, Cap. II:1.
1 Prima editio: Matth.

730. 1] Cum Sancta Coena simile est ut cum Foedere, quod post pacta conventa pangitur, et demum sigillo obsignatur. Quod Sanguis Domini sit foedus, docet Ipse; dixit enim, cum sumsit poculum, et dedit, Bibite ex eo omnes; hoc est Sanguis meus, ille Novi Testamenti, Matth. XXVI:[27,]28, Marc. XIV:24, Luc. XXII:20. Novum Testamentum est Novum Foedus; quare Verbum ante Domini adventum per Prophetas conscriptum vocatur Vetus Testamentum ac Foedus, et Verbum post Ipsius adventum per Evangelistas et Apostolos, Novum Testamentum seu Foedus: quod Divinum Verum Verbi intelligatur per Sanguinem et similiter per Vinum in Sancta Coena, videatur supra in Artic. II: n. 7, 10:1 et Verbum est ipsum Foedus, quod Dominus pepigit cum homine, et homo cum Domino, nam Dominus descendit ut Verbum, hoc est, ut Divinum Verum; et quia hoc est Sanguis Ipsius, ideo Sanguis in Ecclesia Israelitica, quae fuit repraesentativa Ecclesiae Christianae, dictus est SANGUIS FOEDERIS, Exod. XXIV:8,2 Sach. IX:11; ac Dominus, FOEDUS3 POPULI, Esaj. XLII:6, Cap. XLIX:8, Jerem. XXXI:31 ad 34, Psalm. CXI:9. 2] Quod omnino obsignatio debeat esse, ut sit aliqua certitudo, et quod illa sequatur post acta deliberata, est quoque secundum ordinem in Mundo: quid Legatio et Testamentum absque obsignatione: quid Judicatio absque Sententia subscripta, ut judicium ratum sit: quid eminens administratio in Regno absque diplomate: quid promotio ad aliquod officium absque confirmatione: quid possessio Domus absque emtione, aut conventione cum possessore: quid progressio ad aliquem finem, aut cursitatio ad aliquam metam, et sic ad praemium, si non aliquis finis aut meta est, ubi praemium reportabit, et nisi Praetor sponsionem suam aliquo modo stabilivit. Sed ultima haec solum illustrationis causa adjecta sunt, ut a simplici etiam percipiatur, quod Sancta Coena sit sicut obsignatio, sigillum, tessera, ac legationis testificatio etiam coram Angelis, quod filii Dei sint, et insuper sicut clavis ad domum in Coelo, ubi in aeternum habitabunt.
1 Id est n. 706 et 708.
2 Prima editio: 7. 8.
3 Dominus, FOEDUS ubi in prima editione DOMINUS FAEDUS

* * * * *

731. 1] Quondam mihi visus est Angelus sub Coelo Orientali volans, cui tuba erat in manu et ad os, qui clanxit versus Septentrionem, versus Occidentem, et versus Meridiem: indutus erat chlamyde, quae ex volatu fluebat retrorsum, et cinctus erat fascia ex pyropis et sapphiris sicut flammante et lucente; pronus volabat, et demisit se lente in terram, quae mihi continens erat: ut tetigit terram, erectus super pede vadit huc illuc, et tunc me viso direxit gressum ad me; eram in spiritu, et in hoc stabam super colle in Plaga meridionali; ac cum prope erat, alloquutus illum quaesivi, quid rei nunc; audivi clangorem tubae tuae, et vidi descensum tuum per aerem; Angelus respondit, missus sum ad convocandum celebratissimos eruditione, perspicacissimos ingenio, ac eminentissimos nomine sapientiae, qui e Regnis Christiani Orbis super continente hac terra sunt, ut in hunc Collem, ubi tu commoraris, conveniant, et ex pectore expromant mentes, quid in Mundo cogitaverant, intellexerant, et sapuerant de GAUDIO COELESTI, et de FELICITATE AETERNA. 2] Causa legationis meae fuit haec, quod aliqui novi advenae e Mundo, in Coelestem nostram Societatem, quae in Oriente est, admissi retulerint, quod ne quidem unus in Universo Christiano Orbe sciat, quid Gaudium Coeleste, et Felicitas aeterna, ita quid Coelum: hoc fratres et consocii mei valde mirati sunt, et mihi dixerunt, descende, conclama et convoca sapientissimos in Mundo spirituum, in quem primum colliguntur omnes Mortales post excessum e Mundo naturali, ob finem, ut ex plurium ore certi reddamur, num veritas sit, quod talis caligo seu tenebrosa ignorantia sit Christianis de futura vita: et dixit, exspecta paulum, et videbis cohortes Sapientum huc alluentes; Dominus praeparabit pro illis Aedem conventus. 3] Exspectavi, et ecce post semihorium vidi duas Turmas a Septentrione, duas ab Occidente, et duas a Meridie, et sicut venerunt, ab Angelo tubae introducti sunt in Aedem praeparatam, et ibi occupabant loca illis designata secundum plagas. Erant sex Turmae seu Cohortes; septima erat ab Oriente, quae prae luce reliquis non visa est. Post congregationem aperuit Angelus causam convocationis, et rogavit, ut Cohortes in ordine expromerent suam sapientiam, de GAUDIO COELESTI, et de FELICITATE AETERNA: et tunc unaquaevis Cohors se glomeravit in orbem, faciebus ad facies conversis, ut illam rem ex ideis in priori Mundo captis revocarent, et nunc lustrarent, ac lustratam post consultationem expromerent.
732. 1] Post Consultationem PRIMA COHORS, quae e Septentrione erat, dixit, quod Gaudium Coeleste, et Felicitas aeterna, sint unum cum ipsa vita Coeli; quare unusquisque, qui intrat Coelum, quoad vitam intrat in festivitates ejus, non aliter quam qui intrat in nuptias, intrat in harum festivitates; estne Coelum coram visu nostro supra nos, ita in loco, ac ibi et non alibi sunt faustitates supra faustitates, ac voluptates supra voluptates; in has infertur homo quoad omnem perceptionem mentis, et quoad omnem sensationem corporis, ex plenitudine gaudiorum loci istius, cum in Coelum: quare felicitas coelestis, quae etiam est aeterna, non aliud est quam intromissio in Coelum, ac intromissio ex Divina Gratia. 2] His dictis, ALTERA COHORS ex Septentrione ex sua sapientia expromsit hoc augurium; Gaudium Coeleste et Felicitas aeterna non aliud sunt, quam laetissima Consortia cum Angelis, et suavissimae Confabulationes cum illis, ex quibus Facies continue expansae tenentur in laetitiis, et ora totius consortii in risibus amaenitatis ex blandiloquiis et facetiis; et quid gaudia coelestia quam talium variationes in aeternum. 3] TERTIA COHORS, quae erat Prima ex sapientibus e Plaga occidentali, ex suarum affectionum cogitationibus edidit hoc: quid Gaudium Coeleste et Felicitas aeterna aliud, quam Epulationes cum Abrahamo, Isaco, et Jacobo, super quorum Mensis erunt Edulia delicata et opipara, ac Vina generosa et nobilia, et post epulas Ludi ac Choreae virginum et juvenum saltantium ad modos symphoniarum et tibiarum, interjectis cantibus odarum suavissimis: et demum ad vesperam erunt Spectacula ex personatis; et post haec iterum Epulae, et sic quovis die in aeternum. 4] His edictis, QUARTA COHORS, quae erat Secunda e plaga occidentali, enuntiavit suam sententiam, dicens, nos fovimus plures ideas de Gaudio Coelesti, et de Felicitate aeterna, et exploravimus varia Gaudia et contulimus illa inter se, et conclusimus quod Gaudia Coelestia sint Gaudia Paradisiaca; quid aliud Coelum quam Paradisus, Cujus extensio est ab Oriente in Occidentem, et a Meridie in Septentrionem, et in illo arbores fructuum et flores delitiarum, in quarum medio est magnifica Arbor vitae, circum quam sedebunt beati, vescentes fructibus saporis delicati, ac ornati sertis florum odoris suavissimi; et quod haec aspirante perpetuo vere indies cum infinita varietate enascantur et renascantur; et quod ex horum ortu et flore perpetuo, et simul ex temperie jugiter verna, animi continue renovati non possint aliter quam Gaudia indies nova attrahere et respirare, et inde in florentem aetatem, et per hanc in primitivum statum, in quem Adamus et ejus uxor creati sunt, reduci, et sic in Paradisum illorum, e terra translatum in Coelum, remitti. 5] QUINTA COHORS, quae erat Prima ex ingeniosis e Plaga meridionali, effata est hoc; Gaudia coelestia et Felicitas aeterna non aliud sunt, quam supereminentia Dominia, et opulentissimae Gazae, et inde superregia Magnificentia ac superillustris splendor: quod Gaudia Coeli, et horum fruitio continua, quae est aeterna felicitas, illa sint, perspeximus ex illis in Mundo priori, qui potiti sunt illis; et insuper ex eo, quod felices in Coelo regnaturi sint cum Domino, ac futuri reges et principes, quia sunt filii Ipsius, Qui est Rex regum et Dominus dominorum, et quod sessuri sint super thronis, et quod Angeli illis ministraturi sint: magnificentiam Coeli perspeximus ex hoc, quod Nova Hierosolyma, per quam describitur gloria Coeli, habitura sit Portas, quarum unaquaevis erit una Margarita, et Plateas ex puro auro, et Murum fundatum super lapidibus pretiosis; consequenter quod cuivis in Coelum recepto sit sua Aula ex auro et pretiositatibus splendens, ac Dominium ordine ab uno in alterum successurum: et quia novimus, quod talibus innata sint gaudia, ac insita felicitas, et quod sint sponsiones Dei irrefragabiles, non potuimus aliunde statum felicissimum vitae coelestis deducere. 6] Post hanc, SEXTA COHORS, quae erat Secunda e Plaga meridionali, extulit vocem, et dixit, Gaudium Coeli et ejus Aeterna felicitas, non aliud est, quam perpetua Glorificatio Dei, Festum perennans in aeternum, ac beatissimus Cultus cum cantibus et jubilis; et sic constans elevatio cordis ad Deum, cum plena fiducia acceptationis precum et laudum propter Divinam munificentiam beatitudinis illorum. Aliqui ex Cohorte adjecerunt, quod Glorificatio illa futura sit cum magnificis luminaribus, cumque suffitibus fragrantissimis, et cum processionibus pompae, Pontifice maximo praeeunte1 cum Buccina magna, sequentibus illum Primatibus et Clavigeris, magnis et parvis, et post hos Viris cum palmis, et Mulieribus cum aureis simulachris in manibus.
1 Prima editio: praecunte

733. SEPTIMA COHORS prae luce non reliquis visa, erat ex Oriente Coeli; erant Angeli ex eadem Societate, e qua fuit Angelus tubae: illi cum in Coelo audiverunt, quod ne quidem unus in Christiano Orbe sciat, quid Gaudium Coeli, et Felicitas aeterna, inter se dixerunt, nequaquam hoc veritas est; non potest tanta caligo, et talis stupor mentium Christianis esse; descendamus etiam nos, et audiamus num veritas sit, et si veritas est, sane est prodigium. Tunc Angeli illi dixerunt ad Angelum tubae, nosti quod unusquisque homo, qui desideraverat Coelum, et aliquid certi cogitaverat de gaudiis ibi, post mortem introducatur in imaginationis suae gaudia; et quod postquam experti sunt, qualia illa gaudia sunt, quod sint secundum vanas ideas mentis, et secundum deliria phantasiae illorum, educantur ab illis et instruantur; hoc fit plerisque in Mundo Spirituum, qui in priore vita meditati sunt de Coelo, et concluserunt aliquid de gaudiis ibi usque ad horum desiderium. His auditis, Angelus tubae dixit ad sex Cohortes ex Sapientibus Orbis Christiani convocatas, sequimini me, et introducam vos in Gaudia vestra, ita in Coelum.
734. 1] His dictis, Angelus praeivit, et primum comitata est illum Cohors ex illis, qui sibi persuaserant, quod Gaudia Coelestia essent solum laetissima consortia, et suavissimae confabulationes: hos1 Angelus introduxit ad Caetus in Plaga Septentrionali, quibus Gaudia Coeli in Mundo priori non alia fuerant. Erat ibi spatiosa Domus in quam tales congregati sunt; in Domo erant plus quam quinquaginta Camerae, distinctae secundum varia genera Confabulationum; in his Cameris loquebantur de talibus quae viderant et audiverant in foro et in plateis: in illis2 loquebantur varia amabilia de sexu pulchro, interspersis facetiis, adauctis usque ad expansionem facierum omnium in consortio in risus hilaritatis: in aliis Cameris loquebantur Novellas de Aulis, de Ministeriis, de Statu politico, de variis quae e secretis Consiliis emanaverunt, una cum ratiociniis et conjecturis de eventibus; in aliis de Negotiatione; in aliis de Rebus literatis; in aliis de talibus quae sunt Prudentiae civilis, et Vitae moralis; in aliis de Ecclesiasticis et de Sectis, et sic porro: datum mihi est inspicere in illam Domum, et vidi discurrentes a Cameris in Cameras, inquirentes consortia suae affectionis et inde gaudii; et in consortiis vidi tria genera, quosdam sicut anhelos ad loquendum, quosdam cupidos ad sciscitandum, et quosdam avidos ad audiendum. 2] Erant quatuor portae Domus, una ad quamlibet plagam, et observavi quod plures solverent consortia, et properarent ad exeundum; sequutus sum quosdam ad portam Orientalem, et vidi aliquos juxta illam sedentes facie tristi, et accessi et quaesivi, cur ita tristes sederent; et responderunt, portae hujus Domus tenentur clausae pro exituris, et nunc tertius dies est, a quo intravimus, et exegimus vitam desiderii nostri in consortiis et colloquiis, et a continuis sermocinationibus defatigati sumus in tantum, ut vix sustineamus audire sonorum murmur ex illis; quare ex taedio contulimus nos ad hanc portam, et pulsavimus, sed responsum nobis est, quod portae hujus Domus non aperiantur exituris, sed intraturis; manete et fruimini gaudiis Coeli; ex quibus responsis conclusimus, quod hic in aeternum permansuri simus; inde tristitia invasit mentes nostras, et nunc incipit pectus contrahi, et oboriri anxietas. 3] Tunc alloquutus est illos Angelus3, et dixit, hic status est lethus gaudiorum vestrorum4, quae credidistis unice coelestia esse, cum tamen non sunt nisi quam accessoria Coelestium: et quaesiverunt Angelum, quid ergo est Gaudium Coeleste; et Angelus respondit haec pauca; est jucundum faciendi aliquid quod est sibi et aliis usui; et jucundum usus trahit suam essentiam ex Amore et existentiam ex Sapientia; jucundum usus oriundum ex Amore per Sapientiam est anima et vita omnium gaudiorum Coelestium. Sunt in Coelis laetissima Consortia, quae Angelorum mentes exhilarant, animos oblectant, pectora jucundant, et corpora recreant; sed haec illis sunt, postquam usus in functionibus suis et in operibus suis fecerunt; ex his est anima et vita in omnibus laetitiis et oblectamentis illorum; at si illam animam seu vitam aufers, accessoria gaudia successive5 non fiunt gaudia, sed primum fiunt adiaphora, deinde sicut nauci, et demum tristia et anxia. His dictis aperiebatur porta, et assidentes exsiluerunt; et aufugerunt domum, quisque ad suam functionem, et ad suum opus, et refocillati sunt.
1 Sic DAC 5:1. Prima editio: hoc
2 Sic DAC 5:1. Prima editio: lllis
3 Prima editio: Angelu
4 Prima editio: vestorum
5 Prima editio: saccessive

735. 1] Post haec Angelus alloquutus est illos, qui induxerant sibi ideam de Gaudiis Coeli, et de Felicitate aeterna, quod forent Epulationes cum Abramo, Isaco et Jacobo; et post epulas Ludi et Spectacula, ac iterum Epulae, et sic in aeternum: et dixit illis, sequimini me, et introducam vos in gaudiorum vestrorum felicitates; et introduxit illos per nemus in planitiem stratam asseribus, super qua positae erant Mensae, quindecim ab uno latere, et quindecim ab altero; et quaesiverunt, cur tot mensae, et respondit Angelus, quod prima mensa sit Abrami, secunda Isaci, tertia Jacobi, et juxta has in serie mensae duodecim Apostolorum; ab altero latere totidem mensae Uxorum illorum, et tres primae mensae sunt Sarae uxoris Abrami, Rebeccae uxoris Isaci, ac Leae et Rachelis uxorum Jacobi; ac duodecim reliquae sunt uxorum duodecim Apostolorum. 2] Post aliquam moram, apparebant omnes Mensae plenae ferculis, et spatiola inter haec ornata parvis pyramidibus cum condituris. Epulaturi stabant circum illas in exspectatione videndi Praesules mensarum; qui pauculum exspectati visi sunt in ordine processionis ab Abramo ad ultimum Apostolorum intrantes; et mox quisque ad suam mensam accedens se reposuit super toro ad caput ejus; et inde dixerunt ad circumstantes, discumbite etiam vos nobiscum; et discubuerunt viri cum Patribus illis, et foeminae cum Uxoribus illorum, et comederunt et biberunt in laetitia, et cum veneratione. Post prandium exiverunt1 illi Patres; et tunc instituti sunt ludi, choreae virginum et juvenum, et post has spectacula: quibus finitis invitabantur iterum ad Epulas, sed cum statuto, quod primo die comederent cum Abramo, altero cum Isaco, tertio cum Jacobo, quarto cum Petro, quinto cum Jacobo, sexto cum Johanne, septimo cum Paulo, et cum reliquis in ordine usque ad quindecimum diem, a quo iterum in simili ordine commessationes renovarent variando sedes, et sic in aeternum. 3] Post haec Angelus convocavit viros cohortis, et dixit illis, hi omnes, quos vidistis ad mensas, in simili cogitatione imaginaria de Gaudiis Coeli, et inde Felicitate aeterna cum vobis fuerant; et propter finem, ut ipsi videant vanitates idearum suarum, et ab illis abducantur, institutae sunt, et a Domino permissae tales epulares Scenae. Primores illi, quos vidistis ad capita mensarum, erant personati2 Senes, plerique ex rustica gente, qui barbati, et ex quadam opulentia prae caeteris fastuosi, quibus inducta est phantasia, quod vetusti illi Patres essent. 4] Sed sequimini me in vias exitus e palaestra hac, et sequuti sunt, et videbant quinquaginta hic et quinquaginta ibi, qui farciverant ventres cibariis usque ad nauseas, et concupiverunt redire ad familiaria domuum suarum, quidam ad sua munia, quidam ad sua negotia, et quidam ad suas operas: at multi a custodibus nemoris retenti et interrogati de diebus epulationis illorum, et num adhuc ad mensas cum Petro et cum Paulo comederint, et si prius exirent, hoc, quia, indecens est, futurum illis pudori: sed plerique respondebant, explevimus gaudia nostra, cibi facti sunt nobis insipidi, ac gustus torridus, fastidit illos stomachus, non sustinemus libare illos, protraximus aliquot dies et noctes in luxurie illa, impense rogamus ut emittamur; ac dimissi, anhelo spiritu et festino cursu aufugerunt domum. 5] Post haec Angelus vocavit viros cohortis, et in via docuit illos haec de Coelo: in Coelo aeque sicut in Mundo sunt Cibi et Potus, sunt Commessationes et Convivia; et apud Primores ibi sunt Mensae super quibus sunt opimae dapes, cupediae et lautitiae, quibus exhilarantur et recreantur animi; et sunt quoque Ludi et Spectacula; et sunt Musicalia et Cantica; et omnia illa in summa perfectione; talia sunt illis etiam in gaudia, sed non in felicitatem; haec erit in gaudiis, et inde ex gaudiis; felicitas in gaudiis facit ut sint gaudia, opimat illa, et sustentat ne vilescant et fastidiantur; et haec felicitas est cuivis ex usu in sua functione. 6] Est aliqua vena in affectione voluntatis cujusvis Angeli latens, quae attrahit mentem ad aliquid faciendum; mens per hoc tranquillat se, et satisfacit sibi; haec satisfactio3 et illa tranquillitas faciunt statum mentis receptibilem amoris usus a Domino; ex receptione hujus est Felicitas coelestis, quae est vita illorum gaudiorum, quae prius memorata sunt. Cibus coelestis in sua essentia nec aliud est quam amor, sapientia et usus simul, hoc est, usus per sapientiam ex amore; quamobrem unicuivis in Coelo datur cibus pro corpore secundum usum, quem praestat, magnificus illis qui in eminente usu sunt, modicus sed exquisiti saporis illis qui in medii gradus usu sunt, et vilis illis qui in vili usu sunt, at nullus socordibus.
1 Prima editio: exivetunt
2 Prima editio: personati
3 Prima editio: fatisfactio

736. 1] Post haec ad se vocavit Cohortem Sapientum ita dictorum, qui Gaudia coelestia, et ex his Felicitatem aeternam, in supereminentibus Dominiis, ac opulentissimis Gazis, inque superregia magnificentia, et super-illustri splendore, posuerant, ex causa, quia in Verbo dicitur, quod futuri sint reges et principes, et quod regnaturi sint cum Christo in aeternum, et quod ministrandi sint ab Angelis, praeter plura: Angelus ad hos dixit, sequimini, et introducam vos in vestra gaudia1; et introduxit in Porticum constructum ex Columnis et Pyramidibus: antrorsum erat humile Palatium, per quod patuit ingressus in Porticum; per hoc introduxit illos; et ecce visi sunt [viginti hic et]2 viginti ibi, et exspectabant: et subito tunc aderat quidam personatus Angelus, et dixit illis, per hunc Porticum est via ad Coelum; manete aliquantisper, et praeparate vos, quia majorennes ex vobis futuri sunt Reges, ac minorennes futuri Principes. 2] His dictis, juxta quamlibet Columnam apparuit Thronus, et super throno chlamys ex serico, et super chlamyde sceptrum et corona; et juxta quamlibet Pyramidem apparuit Solium tres cubitos a terra elevatum, et super solio catena ex unculis auri, et equestris ordinis fasciae, colligatae ad fines adamantinis orbiculis. Et tunc clamatum est, ite nunc, amicite vos, sedete et exspectate: et actutum Majorennes accurrebant ad thronos, et Minorennes ad solia, et amiciverunt se, et reposuerunt se: at tunc apparuit sicut nimbus ex inferis ascendens, ex quo attracto sedentes super thronis et soliis coeperunt tumescere facie, et elevari pectore, et impleri fiducia, quod nunc reges et principes sint; nimbus ille erat aura phantasiae, qua inspirati sunt: et subito advolarunt juvenes sicut ex Coelo, et constiterunt duo post quemlibet thronum, et unus post quodlibet solium, ministraturi; et tunc per vices a quodam praecone acclamatum est, vos reges et principes, exspectate3 adhuc parum; apparantur nunc in Coelo aulae vestrae, jamjam venturi sunt aulici cum satellitiis, et vos introducturi; exspectabant et exspectabant, usque ut spiritus illorum anhelarent, et defatigarentur desiderio. 3] Post trihorium aperiebatur Coelum supra caput illorum, et despexerunt Angeli, et miserti illorum, dixerunt, quare sedetis ita fatui, et agitis histriones; luserunt ludibria vobiscum, et ab hominibus mutaverunt vos in idola, ex causa quia induxistis in corda vestra, quod regnaturi sitis cum Christo sicut reges et principes, et quod vobis tunc Angeli ministraturi sint: num obliti estis verborum Domini, quod in Coelo qui vult magnus esse, fiat servus: discite ergo, quid per reges et principes, et quid per regnare cum Christo, intelligitur, quod sit sapere et facere usus; Regnum enim Christi, quod est Coelum, est Regnum usuum; nam Dominus amat omnes, ac inde vult omnibus bonum, ac bonum est usus, et quia Dominus bona seu usus facit mediate per angelos, et in Mundo per homines, ideo illis, qui fideliter usus faciunt, dat amorem usus, et ejus mercedem, quae est beatitudo interna, et haec est felicitas aeterna. 4] Sunt in Coelis, sicut in terris, supereminentia Dominia, et opulentissimae Gazae; sunt enim regimina et regiminum formae, et ideo sunt majores et minores potestates et dignitates; et illis qui in supremis sunt, sunt Palatia et Curiae, quae magnificentia et splendore excedunt palatia et curias Imperatorum et Regum in terris, et ex numero aulicorum, ministrorum, et satellitum, et ex horum magnificis investimentis, circumfluit illos honor et gloria: sed Supremi illi sunt electi ex illis, quorum cor est in salute publica, et solum sensus corporis in amplitudine magnificentiae propter obedientiam: et quia salutis publicae est, ut quisque sit aliquis usus in societate, ut in communi corpore, et quia omnis usus est a Domino, et fit per angelos et per homines sicut ab illis, patet quod hoc sit regnare cum Domino. His auditis e Coelo, personati illi reges et principes descenderunt e thronis et soliis, et abjecerunt sceptra, coronas, et chlamydes; et recessit ab illis nimbus, in quo fuit aura phantasiae, et obvelavit illos nubes candida, in qua erat aura sapientiae, ex qua rediit sanitas mentibus illorum.
1 Prima editio: gau dia
2 Sic DAC 7:1
3 Sic DAC 7:2. Prima editio: exspecta

737. 1] Post haec Angelus rediit ad Domum conventus sapientum ex Christiano Orbe, et ad se vocavit illos, qui sibi induxerant fidem, quod gaudia Coeli et Felicitas aeterna essent delitiae Paradisiacae: his dixit, sequimini me, et introducam vos in Paradisum, Coelum vestrum, ut exordiamini beatitudines felicitatis aeternae vestrae; et introduxit illos per excelsam Portam, ex ramis et propaginibus nobilium arborum compaginatis exstructam: post introitum circumduxit illos per ambages a plaga in plagam; erat actualiter Paradisus in primo ingressu ad Coelum, in quem immittuntur illi, qui in Mundo crediderant quod universum Coelum sit unus Paradisus, quia vocatur Paradisus; ac qui impresserant sibi ideam, quod post mortem sit plenaria requies a laboribus, et quod requies haec non aliud esset, quam animas delitiarum trahere, super rosis ambulare, ex mustis delicatissimis uvarum laetificari, ac festiva repotia celebrare; et quod haec vita non detur nisi in Coelesti Paradiso. 2] Ducti ab Angelo videbant ingentem multitudinem tam senum quam juvenum, et puerorum, et quoque mulierum et puellarum; triades et triades, ac decades et decades, sedentes super Rosetis flectentes serta, quibus ornarent capita senum, brachia juvenum, ac fasciatim pectora puerorum; [alias legentes ex Arboribus fructus, et in calathis portantes ad sodalitia;]1 alias exprimentes mustum ex uvis, cerasis et acinis in cyathos, et genialiter bibentes; alias attrahentes naribus fragrantias ex floribus, fructibus ac odoriferis foliis exhalatas ex circumsparsas; alias canentes dulces odas quibus mulciebant praesentium auditus; alias sedentes ad fontes, et aquas salientis venae derivantes in varias formas; alias ambulantes, confabulantes, et spargentes facetias; [alias currentes, ludentes, saltantes hic in numeros, et ibi in orbes;]2 alias ingredientes domunculas hortulanas, ut super spondis cubarent; praeter plures alias laetitias paradisiacas. 3] Postquam haec visa sunt, duxit Angelus comites suos per circuitus huc illuc, ac ultimo ad sedentes in pulcherrimo Roseto circumcincto arboribus olivae, aurantii, et citri, qui nutantes tenebant manus sub genis, lugentes, et lachrymantes; hos alloquuti sunt comites Angeli, et dixerunt, cur ita sedetis; et responderunt, est nunc septimus dies a quo in hunc Paradisum venimus; cum intravimus, visa est mens nostra sicut elevata in Coelum, ac immissa in intimas ejus gaudiorum faustitates; sed post triduum coeperunt faustitates illae hebescere, et in mentibus nostris aboleri, ac fieri insensibiles, et sic nullae; et cum ita exspirata sunt imaginaria nostra gaudia, timebamus jacturam omnis jucunditatis vitae nostrae, et facti sumus ambigui de felicitate aeterna, num sit aliqua; et postea vagati sumus per vias et areas, quaesituri portam per quam intravimus; sed vagati sumus per gyros et gyros, ac interrogavimus obvios, ex quibus aliqui dixerunt, quod porta non inveniatur, quia Paradisiacus hic hortus est spatiosus Labyrinthus, qui talis est, ut qui vult exire, penitius intret; quare non potestis aliter quam hic manere in aeternum; vos estis in medio ejus, ubi omnes delitiae sunt in suo centro: et porro dixerunt ad comites Angeli, hic nunc per unum diem et dimidium sedimus, et quia absque spe inveniendi exitum sumus, reposuimus nos super Roseto hoc, et spectamus circum nos in copia olivas, uvas, aurantia et citros; sed quo plus illa spectamus, eo plus delassatur visus videndo, odoratus odorando, et gustus gustando; haec causa est maestitiae, luctus, et lachrymationis3, in quibus vos videtis nos. 4] His auditis, Angelus cohortis dixit illis, est hic Labyrinthus Paradisiacus vere introitus in Coelum; novi exitum, et educam vos; his dictis, sedentes surrexerunt, et amplexi Angelum, et una cum cohorte ejus comitati sunt illum; et Angelus in via docuit illos, quid Gaudium coeleste et inde Felicitas aeterna, quod non sint Delitiae paradisiacae externae, nisi simul cum illis sint Delitiae paradisiacae internae; delitiae paradisiacae externae sunt4 modo delitiae sensuum corporis, at delitiae paradisiacae internae sunt delitiae affectionum animae; hae nisi in illis sint, non est vita coelestis, quia non est anima in illis: et omne delitium absque sua correspondente anima, ex continuo elanguescit5 et torpescit, et plus delassat animum quam labor. Sunt ubivis in Coelis Horti paradisiaci, et ex his etiam sunt gaudia Angelis, et quantum in illis est delitium animae, tantum sunt illa gaudia illis gaudia. 5] His auditis, quaesiverunt omnes, quid est delitium animae, et unde hoc; respondit Angelus, delitium animae est ex amore et sapientia a Domino, et quia amor est efficiens, et est efficiens per sapientiam, ideo est utriusque sedes in effectu, et effectus est usus: hoc delitium a Domino influit in animam, et descendit per superiora et inferiora mentis in omnes sensus corporis, et implet se in illis, inde gaudium fit gaudium, et fit aeternum ab Aeterno a Quo. Vidistis Paradisiaca, et assevero vobis, quod non aliquid ibi sit, ne quidem foliolum, quod non est ex conjugio amoris et sapientiae in usu, quare si homo in hoc est, est in Paradiso Coelesti, ita in Coelo.
1 Sic DAC 8
2 Sic DAC 8
3 Prima editio: lacrhymationis
4 Prima editio: funt
5 Prima editio et DAC 8:4: elangvescit

738. 1] Post haec Angelus ductor rediit in Aedem, ad illos, qui firmiter sibi persuaserant, quod Gaudium coeleste et Felicitas aeterna sit perpetua Glorificatio Dei, ac in aeternum perennans Festum; ex causa, quia in Mundo crediderant, quod tunc visuri sint Deum, et quia vita Coeli ex cultu Dei vocatur perpetuum Sabbathum. His Angelus dixit, sequimini me, et introducam vos in gaudium vestrum, et introduxit illos in parvam urbem, in cujus medio erat Templum, et omnes domus vocabantur aedes sacrae. In illa urbe viderunt affluentiam ex omni angulo terrae circumjacentis, et inter illos numerum Sacerdotum, qui venientes suscipiebant1, salutabant, et prehensos manibus ducebant ad portas Templi, et inde in aliquas aedes circum Templum, et initiabant illos in perennem cultum Dei; dicentes, quod haec urbs sit atrium ad Coelum, et quod hujus urbis Templum sit introitus ad magnificum et amplissimum Templum quod in Coelo est, ubi Deus precibus et laudibus ab Angelis glorificatur in aeternum: statuta hic et ibi sunt, quod primum intraturi sint Templum, et commoraturi ibi tres dies et tres noctes, et quod post hoc initiamentum ingressuri sint in hujus urbis domus,2 quae sunt todidem a nobis sanctificatae aedes, et ab aede in aedem, et in communione cum congregatis ibi, oraturi, clamaturi, et recitaturi concionata: omnino cavete vobis, ne aliud in vobis cogitetis, et cum consociis loquamini, quam sancta, pia et religiosa. 2] Post haec introduxit Angelus comitatum suum in Templum, quod erat plenum et constipatum multis, qui in magna dignitate in Mundo fuerant, et quoque multis ex plebe, et praesidia ad portas collocata erant, ne cuiquam ante commorationem trium dierum liceret exire; et dixit Angelus, est hodie secundus dies, a quo hi ingressi sunt; lustrate illos, et glorificationem Dei illorum videbitis; et lustrabant, et viderunt plerosque dormientes, et qui evigilati sunt, oscitantes et oscitantes, et quosdam ex continua elevatione cogitationum ad Deum, et ex nullo relapsu illarum in corpus, sicut facies reclusas a corpore, ita enim sibi apparebant, et inde etiam aliis; quosdam deliros oculis ex perpetua subtractione illorum; verbo, omnes compressos pectore, et lassos spiritu ex taedio, et aversos a pulpito, et clamantes, stupescunt aures nostrae; finite conciones; non auditur amplius vox, et incipit fastidiri sonus: et tunc surrexerunt, et in globo concurrerunt ad portas, effregerunt illas, et urgebant in praesidia, et abigebant illa. 3] His visis, Sacerdotes sequuti sunt illos, et adjunxerunt se lateribus illorum, docentes et docentes, orantes, suspirantes, dicentes, celebrate Festum, glorificate Deum, sanctificate vos; in atrio hoc Coeli inaugurabimus vos in aeternam Glorificationem Dei in magnifico et amplissimo Templo, quod in Coelo est, et sic ad fruitionem aeternae felicitatis. Sed haec ab illis non intellecta, et vix audita sunt, propter hebetudinem ex duorum dierum suspensione mentis, et retentione a domesticis et forensibus. Sed cum se a Sacerdotibus avellere conati sunt, sacerdotes apprehendebant brachia illorum, et quoque vestes, urgentes ad aedes, ubi concionata recitarentur, sed frustra, et, clamabant, relinquite nos, sentimus in corpore sicut deliquium. 4] His dictis, ecce visi sunt quatuor Viri in candidis vestibus, et in tiaris; unus ex illis fuerat in Mundo Archi Episcopus, et tres reliqui fuerant Episcopi, nunc facti Angeli: hi convocabant Sacerdotes, et alloquuti illos dixerunt, vidimus vos e Coelo cum ovibus his, quomodo vos pascitis illos; pascitis illos usque ad insanias; nescitis quid per Glorificationem Dei intelligitur; intelligitur fructus amoris ferre, hoc est, fideliter, sincere, et sedule suae functionis opus facere, hoc enim est amoris Dei, et amoris proximi, et hoc est vinculum Societatis, et bonum ejus; per hoc glorificatur Deus, et tunc per cultum statis temporibus; annon legistis haec Domini verba, In hoc GLORIFICATUR PATER MEUS, ut fructum multum feratis, et reddamini discipuli mei, Joh. XV:8. 5] Vos Sacerdotes potestis in cultus glorificatione esse, quia hoc est vestrum munus, et inde est vobis honor, gloria et remuneratio, sed usque vos non potestis plus quam illi in ea glorificatione esse, nisi honor, gloria, et remuneratio una cum vestro munere sint. His dictis Episcopi mandabant custodibus portae, ut intromitterent omnes, et emitterent omnes, est enim multitudo, qui non aliud gaudium Coeleste, quam perpetuum cultum Dei, potuerunt cogitare, quia non sciverunt aliquid de statu Coeli.
1 Prima editio: susciepiebant
2 Prima editio: domus;

739. 1] Post haec Angelus cum suis comitibus rediit ad locum conventus, a quo cohortes Sapientum nondum recesserunt, et ibi ad se vocavit illos, qui crediderunt, quod gaudium coeleste et felicitas aeterna, sit modo intromissio in Coelum, ac intromissio ex Divina gratia; et quod tunc gaudium sit illis, similiter ut in Mundo est illis, qui in aulas Regum diebus festivitatis, aut in nuptias invitati, ingrediuntur: his dixit Angelus, manete hic aliquantisper, et sonabo tuba, et huc venient incluti fama sapientiae in spiritualibus Ecclesiae: post aliquot horas aderant novem viri, quisque insignitus lauru, adorea famae suae; hos Angelus introduxit in Aedem conventus, in qua omnes prius convocati aderant; in horum praesentia Angelus alloquutus novem laureatos, dixit, scio quod vobis ex voto vestro secundum ideam vestram, datum sit ascendere in Coelum, et quod redieritis in inferiorem hanc seu subcoelestem terram, cum plena scientia de statu Coeli; commemorate itaque, quale vobis visum est Coelum: 2] et responderunt in ordine, et dixit PRIMUS; idea mea de Coelo a prima pueritia usque ad finem vitae in Mundo, fuerat, quod esset locus omnium beatitudinum, faustitatum, jucunditatum, amaenitatum, et voluptatum, et quod si intromitterer, talium felicitatum aura circumfunderer, et pleno pectore haurirem illa, sicut sponsus cum celebrat nuptias, ac cum intrat thalamum cum sponsa; in hac idea ascendi in Coelum, et transivi primas custodias, et quoque secundas, at cum ad tertias veni, alloquebatur me custodiarum praefectus, et dixit, quis es amice, et respondi, estne hic Coelum; huc ex voto desiderii mei ascendi; intromitte quaeso, ac intromisit; et vidi Angelos in vestibus albis, et hi me circumibant, et lustrabant, et murmurabant hoc, en novum hospitem non indutum veste Coeli, et ego haec audivi, et cogitavi, hoc apparet mihi simile cum illo, de quo Dominus dicit, quod absque veste nuptiali intraverit in nuptias, et dixi, date mihi tales vestes; at riserunt; et tunc accurrit unus ex Curia1 cum mandato, exuite illum nudum, ejicite illum, et projicite vestes ejus post illum; et sic ejectus sum. 3] SECUNDUS in ordine dixit, ego credidi sicut ille, quod si modo intromitterer in Coelum, quod supra caput meum est, circumfluerent me gaudia, et animarem2 illa in aeternum; optato etiam potitus sum; at Angeli, me viso, aufugerunt, et inter se dixerunt, quid hoc portentum; quomodo huc venit Avis noctis; et actualiter sensi mutationem ab homine, tametsi non mutatus sum; hoc mihi erat ex attractione coelestis athmosphaerae: at mox accurrit unus ex Curia cum mandato, ut duo famuli educerent me, et reducerent per viam ascensus, usque ad domum meam; et cum domi eram, apparui aliis et mihi sicut homo. 4] TERTIUS dixit, idea Coeli constans mihi fuit ex loco, et non ex amore, quare cum in hunc mundum veni, cupivi cupiditate magna Coelum, et vidi ascendentes, et sequutus sum illos, et admissus, sed non ultra aliquot passus; at cum volui laetificare animum meum ex idea gaudiorum et beatitudinum ibi, ex luce Coeli, quae erat candida sicut nix, cujus essentia dicitur esse sapientia, invasit mentem meam stupor, et inde oculos meos caligo, et coepi insanire; et mox ex calore Coeli, qui correspondebat candori lucis istius, cujus essentia dicitur esse amor, palpavit mihi cor, occupavit me anxietas, et cruciabar dolore interiori, et projeci me supinum super humum ibi; et cum jacui, venit satelles e Curia cum mandato, ut me cum lentore deportarent in meam lucem et in meum calorem, in quae cum veni, rediit mihi spiritus meus et cor meum. 5] QUARTUS dixit, quod etiam ipse in idea loci, et non in idea amoris de Coelo fuerit, et quod ut primum in Mundum spiritualem veni, quaesiverim sapientes, num in Coelum liceat ascendere, qui mihi dixerunt, quod cuivis liceat, sed ut sibi caveant ne dejiciantur: ad haec risi, et ascendi, credens ego sicut alii, quod omnes in universo3 Mundo receptibiles essent gaudiorum ibi in sua plenitudine: sed sane cum intus eram, paene exanimatus sum, et ex dolore et inde cruciatu in capite et in corpore, prostravi me humi, et convolvi me sicut serpens admotus igni, et repsi usque ad praecipitium, et per id me dejeci; et postea sublatus sum ab adstantibus infra, et delatus in diversorium, ubi rediit sanitas mihi. 6] RELIQUI QUINQUE etiam narraverunt mirabilia de suis ascensibus in Coelum; et comparabant mutationes statuum suae vitae, cum statu piscium dum elevantur ab aquis in aerem, et cum statu avium in aethere; et dixerunt, quod post duras illas sortes, non concupiverint amplius coelum, sed modo consortem vitam cum sui similibus ubicunque sunt; et quod sciant, quod in Mundo spirituum, ubi nos sumus, omnes prius praeparentur, boni ad Coelum, et mali ad Infernum, et quod cum praeparati sunt, videant vias sibi apertas ad Societates sui similium, cum quibus in aeternum mansuri sunt, et quod has vias tunc intrent cum jucundo, quia sunt viae amoris illorum. Omnes ex prima Convocatione audientes haec, etiam fassi sunt, quod nec illis alia idea de Coelo fuerit, quam sicut de loco, ubi pleno ore circumflua gaudia in aeternum sorberent. 7] Post haec Angelus tubae dixit illis, videtis nunc quod gaudia Coeli et felicitas aeterna non sint loci, sed quod sint status vitae hominis; ac status vitae coelestis est ex amore et sapientia; et quia usus est duorum illorum continens, est status vitae coelestis ex conjunctione illorum in usu: idem est, si dicatur Charitas, Fides et Bonum Opus, quoniam Charitas est Amor, Fides est Veritas ex qua Sapientia, et Bonum Opus est Usus: praeterea in Mundo nostro Spirituali sunt loca sicut in Mundo naturali, alioquin non forent habitationes et distinctae mansiones, at usque locus ibi non est locus, sed est apparentia loci secundum statum amoris et sapientiae, seu charitatis et fidei. 8] Omnis, qui fit angelus, intus in se portat suum coelum, quia sui Coeli amorem; nam homo a creatione est minima effigies, imago et typus Coeli magni; forma humana non aliud est; quare quisque venit in societatem Coeli, cujus forma in singulari effigie est; idcirco cum intrat in illam societatem, intrat in correspondentem sibi formam, ita sicut a se in se illam, et sicut ab illa in illam in se, ac trahit vitam ejus ut suam, ac suam ut ejus; est unaquaevis societas sicut Commune, ac Angeli ibi sunt sicut partes similares, ex quibus Commune coexistit. Ex his nunc sequitur, quod qui in malis et inde falsis sunt, in se formaverint effigiem Inferni, et haec cruciatur in Coelo ex influxu et violentia activitatis oppositi in oppositum; amor enim infernalis est oppositus amori Coelesti, et inde jucunda duorum amorum illorum collidunt inter se sicut hostes, et necant se cum congrediuntur.
1 Prima editio: Cutia
2 Prima editio: amimarem
3 Prima editio: uniuerso

740. 1] His peractis audita est vox e Coelo ad Angelum tubae, elige decem ex omnibus convocatis, et introduc illos ad nos; audivimus a Domino, quod praeparaturus sit illos, ne calor et lux, seu amor et sapientia nostri Coeli, per tres dies inferant illis aliquam noxam; et electi sunt decem, et sequuti Angelum; et ascenderunt per tramitem clivosum in quendam collem, et ab hoc in Montem, super quo erat illorum Angelorum Coelum, quod prius ad distantiam apparuerat illis sicut Expansum in nubibus: et aperiebantur pro illis portae, et postquam transiverunt tertiam, Angelus introductor cucurrit ad Principem Societatis seu Coeli illius, et annuntiavit adventum illorum; et Princeps respondit, assume aliquos ex satellitio meo, et renuntia illis, quod adventus illorum mihi sit acceptus, et introduc illos in Anticuriam meam, et distribue cuivis suum conclave cum suo cubiculo; et ex aulicis meis desume aliquos, et ex famulis qui ministrent illis, et qui serviant illis ad nutus; et factum est ita. At cum introducti sunt ab Angelo, quaesiverunt num liceat adire et videre Principem; et respondit Angelus, est nunc mane, et non licet ante tempus meridiei; sunt omnes eousque in suis officiis et in1 suis operis; sed invitati estis ad prandium; et tunc ad mensam cum Principe nostro sedebitis: interea introducam vos in illius Palatium, ubi videbitis magnifica et splendida.
2] Cum adducti sunt ad Palatium, primum viderunt illud ab extra, erat amplum, structum ex porphyrite, et substructum ex jaspide2, et ante portam sex columnae altae ex lapide lazuli, tectum ex laminis auri, fenestrae altae ex pellucidissimo chrystallo, harum postes etiam ex auro. Post hoc, introducti sunt intus in Palatium, et circumducti a conclavi in conclave, et viderunt ornamenta ineffabilis3 decoris, sub tectis decoramenta coelaturae inimitabilis; juxta parietes positas mensas ex argento conflato cum auro, super quibus erant varia utensilia ex lapidibus pretiosis, et ex integris gemmis in formis coelestibus; et plura, quae non aliquis oculus in terris viderat, et inde nec aliquis sibi fidem inducere potuerat, quod talia in Coelo sint. 3] Cum in stupore ex visis magnificis illis erant, dixit Angelus, ne miremini; haec quae videtis, non sunt aliqua manu angelica facta et fabricata, sed sunt condita ab Opifice Universi, et muneri data Principi nostro; quare hic est Ars architectonica in ipsa sua arte, et ex hac sunt omnes hujus artis regulae in Mundo. Porro dixit Angelus, vos potestis autumare quod talia fascinent oculos nostros, ac infatuent illos, usque ut credamus illa nostri Coeli gaudia esse; sed quia corda nostra non in illis sunt, sunt modo accessoria gaudiis cordium nostrorum; ideo quantum contemplamur illa ut accessoria, ac ut opificia Dei, tantum contemplamur Divinam Omnipotentiam et Clementiam in illis.
1 in suis officiis et in ubi in prima editio et DAC 11 in suis in officiis et
2 Prima editio et DAC 12:1: juspide
3 Prima editio: ineffabiliis

741. 1] Post haec Angelus dixit illis, nondum est Meridies diei; venite mecum in Principis nostri Hortum, Palatio huic contiguum, et iverunt, ac in introitu dixit, en Hortus magnificus prae hortis in Coelesti hac Societate; at responderunt, quid dicis; non hic est Hortus; videmus modo unam Arborem, ac in ramis et in vertice ejus sicut fructus ex auro, et sicut folia ex argento, et horum oras exornatas smaragdis; et sub illa Arbore infantes cum alumnis illorum. Ad haec Angelus voce inspirata dixit; haec Arbor est in medio Horti, et a nobis vocatur Arbor nostri Coeli, et a quibusdam Arbor vitae. Sed pergite, et appropinquate, et aperientur oculi vestri, et videbitis Hortum; ac fecerunt ita, et aperti sunt oculi, et videbant Arbores uberrimas fructibus saporis, circumligatas vitibus pampineis, quarum vertices cum fructibus nutabant versus Arborem vitae in medio. 2] Arbores hae in continua serie consitae erant, quae exibat et pergebat in perennes orbes seu gyros sicut perpetuae helicis; erat perfecta Helix arborea, in qua species post species continue secundum nobilitates fructuum sequebantur: principium circumgyrationis distabat ab Arbore in medio insigni intervallo, ac intervallum coruscabat jubare lucis, ex quo arbores gyri splendebant splendore successivo et continuato a primis ad ultimas: primae arbores erant omnium praestantissimae, fructibus opimis luxuriantes, vocatae Paradisiacae, nusquam visae quia non datae nec dabiles in terris Mundi naturalis; post has excipiebant arbores olei; post has arbores vini; post has arbores fragrantiae; ac ultimo arbores ligni utiles ad fabricas. Hic et ibi in hac Helice arborea seu in hoc gyro erant Sedilia formata ex adductis et complicatis propaginibus arborum a tergo, ac opimata et exornata fructibus illarum. In perpetuo illo Orbe arboreo erant ostia, quae patebant in floreta, et ab his in vireta, distincta in areas et toros. 3] Comites Angeli his visis exclamabant, en Coelum in forma; quocunque vertimus acies oculorum nostrorum, influit aliquid Coeleste Paradisiacum, quod est ineffabile. His auditis Angelus gavisus est, et dixit, omnes Horti nostri Coeli sunt Formae repraesentativae seu Typi beatitudinum coelestium in suis originibus, et quia influxus harum beatitudinum elevavit mentes vestras, clamavistis, en Coelum in forma; at illi, qui non recipiunt illum influxum, spectant Paradisiaca haec non aliter quam sylvestria; et omnes illi recipiunt influxum, qui in amore usus sunt, at illum non recipiunt, qui in amore gloriae sunt, et non ex usu. Postea exposuit et docuit, quid singula Horti istius repraesentabant et significabant.
742. 1] Cum in his erant, venit nuntius a Principe, qui invitavit illos ad comedendum panem secum; et simul tunc duo satellites aulae apportabant vestes byssi, et dixerunt, induite has, quia nemo ad mensam Principis admittitur nisi indutus vestibus Coeli; et accinxerunt se, et comitati sunt Angelum suum, et introducebantur in Hypethrum, ambulatorium Palatii, et exspectabant Principem; et ibi Angelus insertabat illos consortiis cum Magnatibus et Moderatoribus, qui etiam praestolabantur Principem: et ecce post horulam apertae sunt fores, et per unam latiorem ab Occidente viderunt Ejus introitum in ordine et pompa processionis: praeibant illum Consiliarii a latere, post hos Consiliarii a cameris, et post hos Primarii ex aula: in horum medio fuit Princeps, et post illum aulici variae distinctionis, et ultimo satellites; omnes connumerati ad centum et viginti. 2] Angelus stans ante decem novos advenas, ex vestitu tunc apparentes ut inquilini,1 accessit cum illis ad Principem, et reverenter adduxit illos; et Princeps in procedendo non moratus, dixit illis, venite mecum ad panem, et sequuti sunt in Triclinium, et viderunt Mensam magnifice apparatam, in medio ejus excelsam Pyramidem ex auro cum centum scutellis in triplici ordine super formis suis, super quibus erant panes sacharini, et musta vinorum concreta, cum aliis lautitiis ex pane et vino confectis; ac per mediam Pyramidem scaturivit sicut fons saliens cum vino nectareo, cujus vena ex summitate Pyramidis dispersit se, et cyathos implevit. Ad latera hujus excelsae Pyramidis erant variae formae coelestes ex auro, super quibus erant patinae et patellae cibis omnis generis refertae: formae coelestes, super quibus erant patinae et patellae, erant formae artis ex sapientia, quae in Mundo non aliqua arte exarari, nec voce describi possunt: patinae et patellae erant ex argento, circumcaelatae similibus formis in plano cum sustentaculis suis; cyathi erant ex gemmis pellucentibus: talis erat apparatus Mensae.
1 Prima editio et DAC 14:2: inquilini;

743. Amictus autem Principis et ejus Ministrorum erat hic: Princeps indutus erat Talari coloris purpurei, insignito stellis acupictis coloris argentei; sub talari cinctus erat tunica ex serico lucente coloris hyacinthini; haec erat circa pectus aperta, ubi anterior pars cujusdam zonae cum Insigni suae Societatis visa est; Insigne erat Aquila super pullis in vertice arboris cubans; hoc erat ex fulgente auro circumcincto adamantibus. Consiliarii a latere erant non dissimiliter amicti, sed absque illo Insigni; loco ejus erant sculpti sapphiri e collo ex aureo torque pendentes. Aulici erant in togis coloris badii, quibus intertexti erant flores circum aquilinos pullos; tunicae sub illis ex serico coloris opalini; similiter femoralia et tibialia. Talis erat Vestitus illorum.
744. 1] Circumstabant mensam Consiliarii a latere, et Consiliarii a cameris, et Moderatores, et ex jussu Principis complicabant manus, et simul susurrabant laudem votivam ad Dominum, et post hanc ex nutu Principis se super toris ad mensam reposuerunt; et dixit Princeps ad decem advenas, discumbite etiam vos mecum, ecce ibi sedes vestrae; et discubuerunt; et aulici prius a Principe missi ad ministrandum illis, adstabant illis a tergo; et tunc dixit illis Princeps, sumite quisque patellam ex orbibus suis, et postea quisque scutellam ex Pyramide; et desumserunt, et ecce illico novae patellae et scutellae loco illarum superimpositae apparebant; ac cyathi illorum ex fonte saliente e magna Pyramide vino implebantur; et comedebant. 2] Post mediam satietatem alloquebatur Princeps decem invitatos, et dixit, audivi quod in terra, quae sub hoc Coelo est, convocati fueritis ad aperiendum cogitationes vestras de Gaudiis coeli et inde Felicitate aeterna, et quod protuleritis illas diversimode, quisque secundum jucunda sensuum corporis sui; sed quid jucunda sensuum corporis absque jucundis animae; est anima quae jucundat illa; jucunda animae in se sunt beatitudines imperceptibiles, sed fiunt plus et plus perceptibiles, sicut descendunt in cogitationes mentis, et ab his in sensationes corporis; in cogitationibus mentis percipiuntur sicut faustitates, in sensationibus corporis sicut jucunditates, et in ipso corpore sicut voluptates; ex his et illis simul est Felicitas aeterna; at ex solis posterioribus illa Felicitas non est aeterna, sed temporaria, quae finitur et transit, et quandoque fit infelicitas. Vidistis nunc quod omnia gaudia vestra etiam sint gaudia coeli, et excellentiora quam usquam cogitare potuistis, sed usque haec non interius afficiunt animos nostros. 3] Sunt tria, quae ut unum influunt a Domino in animas nostras; haec tria ut unum, seu hoc trinum, sunt amor, sapientia, et usus, at amor et sapientia non existunt nisi idealiter, quia solum in affectione et cogitatione mentis, sed in usu realiter, quia simul in actu et opere corporis; et ubi realiter existunt, ibi etiam subsistunt; et quia amor et sapientia existunt et subsistunt in usu, est usus qui nos afficit, ac usus est fideliter, sincere et sedule obire suae functionis opera; amor usus, et inde studium in usu, continet mentem ne diffluat, et ne circumvagetur, et hauriat omnes cupiditates, quae e corpore et e mundo per sensus cum illecebris influunt, ex quibus vera Religionis et vera Moralitatis cum suis bonis dissipantur in omnes ventos; at studium mentis in usu continet et colligat illa, et disponit mentem in formam receptibilem sapientiae ex veris illis; et tunc a lateribus exterminat et falsitatum et vanitatum ludibria et ludicra. Sed plura de his audietis ex sapientibus nostrae Societatis, quos post meridiem hanc mittam ad vos. His dictis surrexit Princeps, et una cum illo convivae, ac pacem dixit, et mandavit Angelo illorum ductori, ut reduceret illos in sua conclavia, et illis omnes honores civilitatis exhiberet; et quoque ut vocaret viros urbanitatis et affabilitatis, qui illos sermone de variis gaudiis hujus Societatis oblectarent.
745. 1] Cum redierunt, factum est ita, et vocati ex urbe, qui sermone de variis gaudiis Societatis oblectarent illos, venerunt, et hi post salutationes ambulando loquebantur elegantias cum illis: sed Angelus ductor illorum dixit, quod decem hi viri invitati sint in hoc Coelum, ut videant Gaudia ejus, et inde novam ideam de Felicitate aeterna recipiant; commemorate ergo aliqua de gaudiis ejus, quae afficiunt sensus corporis; postea venturi sunt Sapientes, qui memorabunt aliqua, quae illa gaudia reddunt fausta et felicia; his auditis vocati ex urbe commemorabant haec. [1.] Sunt hic dies festivitatis indicti a Principe, ut animi relaxentur a defatigatione, quam cupiditas aemulationis aliquibus induxerat; his diebus sunt Harmoniae musicae et Cantus in foris, et extra urbem Ludi et Spectacula; in Foris tunc sunt elevatae Orchestrae circumductae cancellis consertis ex vitibus, e quibus pendent botri, intra quos in tribus elevationibus sedent Musici cum instrumentis chordae, et cum instrumentis soni, vocis altae et vocis humilis, ac vocis strenuae et vocis blandae, et ad latera sunt Cantores et Cantrices, et cum amaenissimis jubilis et cantibus, mixtis et solis, per intervalla quoad species variatis, cives oblectant; haec ibi diebus illis festivitatis a mane ad meridiem, et post hanc ad vesperam, persistunt. 2] 2. Praeterea unoquovis mane e domibus circum Fora audiuntur suavissimi Cantus virginum et puellarum, ex quibus tota urbs personat; est una affectio amoris spiritualis, quae quovis mane cantatur, hoc est, per modificationes vocis canorae seu modulationes sonatur, et affectio illa in cantu percipitur sicut ipsa foret; influit in audientium animas, et excitat illas ad correspondentiam; talis est cantus coelestis; dicunt cantrices, quod sonus cantus illarum se sicut inspiret et animet ex interiori, et jucunde exaltet, secundum receptionem ab audientibus: hoc finito, clauduntur fenestrae domuum Fori, et simul domuum platearum, et quoque januae, et tunc silet tota urbs, nec ullibi auditur clamor, nec apparent vagabundi; omnes tunc accincti obeunt munia suorum officiorum. 3] 3. At tempore meridiei aperiuntur januae, et post meridiem etiam alicubi fenestrae, et spectantur ludi puerorum et puellarum in plateis, moderantibus illos alumnis et magistris illorum, sedentibus in porticibus domuum. 4] 4. Ad latera urbis in ejus extremis, sunt varii ludi puerorum et adolescentum; sunt ludi cursorii, sunt ludi cum pilis; sunt ludi cum pilaminibus repercussis, rachets1 vocatis; sunt certamina palaestrica inter pueros, quis impigrior et quis pigrior loquendo, agendo et percipiendo; et pro impigrioribus aliqua folia laurus in praemium; praeter plura alia, quae sunt excitatoria habilitatum in pueris latentium. 5] 5. Insuper extra urbem sunt Spectacula comoedorum super theatris, repraesentantium varias vitae moralis honestates et virtutes, inter quos etiam sunt histriones propter relationes; et quaesivit unus ex decem, quid propter relationes, et responderunt, non potest aliqua virtus cum ejus honestis et decoris sisti ad vivum, nisi per relativa ab illorum maximis ad minima; histriones repraesentant minima illorum usque dum fiunt nulla; sed lege sancitum est, ne aliquid oppositi, quod vocatur inhonestum et indecorum, nisi figurate et sicut e longinquo exhibeant: quod ita sancitum sit, est causa, quia non aliquod honestum et bonum alicujus virtutis per successivas progressiones transit ad inhonestum et malum, sed ad minima ejus usque dum perit, et cum perit inchoat oppositum; quare Coelum, ubi omnia honesta et bona sunt, nihil commune habet cum inferno, ubi omnia inhonesta et mala sunt.
1 Prima editio: rachets,

746. 1] Inter loquendum famulus accurrit et nuntiavit, quod octo Sapientes ex jussu Principis adsint, et velint intrare, quo audito Angelus exivit, et excepit illos, et introduxit; et mox Sapientes post consociationis solennia et decora, primum loquebantur cum illis de sapientiae initiis et incrementis, quibus immiscuerunt varia de ejus successu, et quod sapientia apud angelos nusquam finem habeat et desinat, sed quod crescat et augeatur in aeternum. His auditis Angelus cohortis dixit illis, Princeps noster ad mensam loquutus est cum illis de sapientiae sede, quod sit in usu; loquamini, si placet, cum illis etiam de eo; et dixerunt, homo primum creatus, imbutus est sapientia et ejus amore, non propter se, sed propter communicationem1 ejus cum aliis a se: inde sapientiae sapientum inscriptum est, ut non quisquam sibi soli sapiat et vivat nisi simul aliis; inde Societas, quae alioquin non foret; vivere aliis est usus facere; usus sunt vincula ejus, quae totidem sunt quot usus boni, ac usus sunt numero infiniti; sunt usus spirituales qui sunt amoris in Deum, et amoris erga proximum; sunt usus morales et civiles, qui sunt amoris societatis et civitatis in qua homo est, ac sociorum et civium cum quibus est; sunt usus naturales, qui sunt amoris mundi et ejus necessitatum; et sunt usus corporei, qui sunt amoris conservationis sui propter superiores usus. 2] Omnes hi usus inscripti sunt homini, et sequuntur in ordine, unus post alterum, et cum simul sunt, unus est in altero: illi qui in primis usibus sunt, qui sunt spirituales, etiam in sequentibus sunt, et hi sunt sapientes; illi autem qui non in primis, et usque in secundis et inde sequentibus sunt, non ita sapientes sunt, sed solum ex moralitate et civilitate externa apparent sicut sint; illi qui non in primis et secundis sunt, sed in tertiis et quartis, nihil minus quam sapientes sunt, nam sunt satanae, amant enim solum mundum, et se ex mundo; at illi qui modo in quartis sunt, omnium minime sapientes sunt, sunt enim diaboli, quia sibi solis vivunt, et si aliis, est unice propter se. 3] Praeterea cuivis amori est suum jucundum, vivit enim amor per hoc, ac jucundum amoris usuum est jucundum coeleste, quod sequentia jucunda ordine intrat, et secundum ordinem successionis exaltat illa, ac aeternat illa: post haec enumeraverunt Delitias coelestes procedentes ex amore usus, et dixerunt quod sint myriades myriadum, et quod in illas intrent qui in Coelum: et porro de amore usus per sermones sapientiae protraxerunt diem cum illis usque ad vesperam.
4] Sed circa vesperam venit cursor amictus linteo ad decem advenas comites Angeli, ac invitavit illos ad Nuptias sequente die celebrandas; et advenae valde laetati sunt, quod etiam visuri sint nuptias in Coelo. Post hoc, ducti sunt ad quendam Consiliarium a latere, et coenaverunt cum illo, et post coenam redierunt, et secesserunt ab invicem, quisque in suum cubiculum, et dormiverunt usque ad mane; et tunc evigilati audiebant Cantum virginum et puellarum e domibus circum Forum, de quo supra; canebatur tunc affectio amoris conjugialis; ex cujus suavitate penitus affecti et perciti, percipiebant beatam amaenitatem insitam gaudiis suis, quae elevabat illa, et innovabat illa. Cum tempus erat, dixit Angelus, accingite vos, et induite vestes Coeli, quas Princeps noster ad vos miserat; ac induerunt, et ecce vestes splendebant sicut ex luce flammea; et quaesiverunt Angelum, unde hoc; respondit, quia ad nuptias ituri estis; apud nos tunc splendent vestes, et fiunt nuptiales.
1 Prima editio: cummunicationem

747. 1] Post haec duxit Angelus illos ad Domum nuptiarum, et janitor aperuit fores; et mox intra limen recepti et salutati ab Angelo misso a Sponso, ac introducti sunt, et adducti ad sedes pro illis designatas; et mox invitati in Antithalamum, ubi viderunt in medio Mensam, super qua positum erat magnificum Candelabrum instructum septem calamis et schyphis ex auro; et ad parietes pendebant Lychnaria ex argento; ex quibus accensis apparuit athmosphaera sicut aurea: et viderunt ad latera Candelabri binas Mensas, super quibus in triplici ordine repositi erant Panes; et in quatuor angulis Mensas, super quibus erant Cyathi chrystallini. 2] Dum illa lustrabant, ecce aperiebatur janua e conclavi juxta thalamum, et viderunt sex Virgines exeuntes, et post illas Sponsum et Sponsam, tenentes se manibus, et ducentes se ad Solium, quod e regione Candelabri positum erat, super quo se reposuerunt, Sponsus ad sinistram, et Sponsa ad dextram ejus, et sex virgines constiterunt ad latus solii juxta Sponsam. Sponsus indutus erat Pallio ex purpura lucente, et Tunica ex bysso splendente, cum Ephodo, super quo erat bractea aurea adamantibus circumobsita; et bracteae insculptus erat Pullus aquilae, insigne nuptiale hujus societatis coeli; et Sponsi caput tegebat cidaris: Sponsa autem amicta erat chlamyde coccinea, et sub illa toga acupicta, continua a collo ad pedes, et sub pectore zona aurea, et super capite corona ex auro cum insitis rubinis. 3] Cum ita consederunt, convertit se Sponsus ad Sponsam, ac imposuit digito ejus annulum aureum, et deprompsit armillas et collarium ex unionibus, et alligabat armillas super poplites manuum ejus, et collarium circum collum ejus, et dixit, accipe haec pignora; et dum illa accepit, osculatus est illam, et dixit, nunc mea es, et vocavit illam suam uxorem. Hoc facto clamaverunt invitati, sit Benedictio; hoc clamavit quisque per se, et dein omnes simul; unus a Principe missus vice ejus etiam acclamavit; et eo momento implebatur Antithalamus illo fumo aromatico, quod erat signum benedictionis e coelo: et tunc ministri ex duabus mensis juxta Candelabrum sumserunt Panes, et ex mensis in angulis Cyathos nunc vino impletos, et dederunt cuivis invitato suum panem et suum cyathum, ac ederunt et biberunt. Post haec surrexerunt Maritus et ejus Uxor, sequentibus sex virginibus cum argenteis nunc accensis lampadibus in manibus usque ad limen; ac Conjuges intraverunt Thalamum; et clausa est janua.
748. 1] Postea loquutus est Angelus ductor cum invitatis de decem comitibus suis, quod ex mandato introduxerit illos, et monstraverit1 illis magnifica Palatii Principis, et mirifica ibi, et quod epulati sint ad mensam cum illo; et quod postea loquuti sint cum Sapientibus nostris; ac petiit, ut liceat illis etiam vobiscum sociare aliquem sermonem; et accesserunt, et colloquuti sunt; et unus sapiens ex viris nuptiarum dixit, intelligitis quid significant illa quae vidistis, dixerunt quod parum; et tunc quaesiverunt illum, cur Sponsus nunc Maritus in tali vestitu fuit; respondit, quod Sponsus nunc Maritus repraesentaverit Dominum, ac Sponsa nunc Uxor repraesentaverit Ecclesiam, quia Nuptiae in Coelo repraesentant Conjugium Domini cum Ecclesia; inde est quod super Illius capite esset Cidaris, et ille indutus pallio, tunica, et ephodo, sicut Aharon; et quod super Sponsae nunc Uxoris capite esset Corona, et illa induta Chlamyde sicut Regina; sed cras erunt aliter amicti, quia Repraesentatio haec modo perstat hodie. 2] Quaesiverunt iterum, quia Ille repraesentavit Dominum, et Illa Ecclesiam, cur Illa ad dextram Ejus sedit; respondit sapiens, quia duo sunt, quae faciunt Conjugium Domini et Ecclesiae, Amor et Sapientia, ac Dominus est Amor, et Ecclesia est Sapientia, et Sapientia ad dextram amoris est, sapit enim homo Ecclesiae sicut a se, et sicut sapit, recipit amorem a Domino; dextra etiam significat potentiam, et potentia amori est per sapientiam: sed ut dictum est, post nuptias mutatur repraesentatio, nam tunc Maritus repraesentat Sapientiam, et uxor sapientiae ejus Amorem, verum hic Amor non est amor prior, sed est amor secundarius, qui est a Domino uxori per sapientiam mariti; amor Domini, qui est amor prior, est amor sapiendi apud maritum, quare post nuptias ambo simul, maritus et ejus uxor, repraesentant Ecclesiam. 3] Quaesiverunt denuo, cur non vos Viri stetistis ad latus Sponsi nunc Mariti, sicut sex Virgines steterunt ad latus Sponsae nunc Uxoris; respondit sapiens, causa est, quia nos hodie numeramur inter virgines, ac numerus sex significat omnes et completum; at dixerunt, quid hoc; respondit, Virgines significant Ecclesiam, et Ecclesia est ex utroque sexu, quare etiam nos quoad Ecclesiam sumus Virgines; quod ita sit, constat ex his in Apocalypsi, “Hi sunt, qui cum mulieribus non inquinati sunt, VIRGINES enim sunt, et sequuntur Agnum quocunque vadit,” Cap. XIV:4. Et quia Virgines significant Ecclesiam, ideo Dominus assimilavit illam decem VIRGINIBUS invitatis ad nuptias, Matth. Cap. XXV2:1 seq. et quia per Israelem, Zionem et Hierosolymam, significatur Ecclesia, ideo toties in Verbo dicitur VIRGO ET FILIA ISRAELIS, ZIONIS ET HIEROSOLYMAE: Dominus etiam describit Conjugium suum cum Ecclesia his verbis apud Davidem, “REGINA AD DEXTRAM TUAM in auro optimo3 Ophiris4, de implexis auri vestis ejus, in ACUPICTIS adducetur Regi, VIRGINES POST ILLAM amicae ejus venient in palatium Regis,” Psalm. XLV:10 ad 16 5. 4] Postea dixerunt, numne conveniens est, ut aliquis Sacerdos adsit et ministret in his; respondit sapiens, hoc in terris est conveniens, non autem in coelis, propter repraesentationem Ipsius Domini et Ecclesiae; hoc in terris non sciunt; at usque apud nos administrat Sacerdos Desponsationes, et Consensum audit, recipit, confirmat et consecrat; Consensus est essentiale conjugii, et reliqua, quae sequuntur, sunt ejus formalia.
1 Prima editio et DAC 21:1: monstaverit
2 Prima editio: XXIV
3 Sic alibi. Prima editio et DAC 21:3: opimo
4 Prima editio: ophiris
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 45:9-15 apud Biblia Anglica

749. Post haec Angelus ductor accessit ad sex Virgines, et quoque narravit illis de comitibus suis, et petiit, ut dignarentur illos suo consortio; et accesserunt, sed cum prope erant, subito recesserunt, et ingressae sunt gynaeceum, ubi etiam virgines amicae illarum erant: hoc viso, Angelus ductor sequutus est illas, et quaesivit, cur absque loquendo cum illis tam subito recesserint; et responderunt, non potuimus appropinquare, et dixit, cur hoc, et responderunt, non scimus, sed percepimus aliquid quod repulit et retroduxit nos, ignoscant: et Angelus rediit ad suos comites, et dixit responsum, et addidit, auguror quod vobis non sit amor sexus castus; in Coelo amamus virgines ex illarum pulchritudine et elegantia morum, et impense amamus illas, sed caste; ad hoc riserunt ejus comites, et dixerunt, recte auguraris; quis potis est videre tales pulchritudines prope, et non aliquid cupere.
750. Post hoc festivum Sodalitium1 omnes invitati ad nuptias abiverunt, et quoque decem illi Viri cum suo Angelo, erat sera Vespera, et cubitum ibant. In diluculo audiverunt Proclamationem, HODIE SABBATHUM, et surrexerunt, et interrogaverunt Angelum, quid illud; respondit, quod sit ad Cultum Dei, qui statis temporibus redit, et a Sacerdotibus proclamatur; peragitur ille in Templis nostris, et perstat circiter binas horas; quare, si lubet, ite mecum, et introducam; et accinxerunt se, et comitati sunt Angelum, et intraverunt: et ecce Templum erat amplum, capax circiter trium millium, semirotundum2, scamna seu sedilia continua secundum figuram Templi in rotundum circumducta. Pulpitum ante illa paulo retractum a centro; janua post pulpitum a sinistro. Intraverunt decem Viri advenae cum Angelo ductore suo, et Angelus addixit illis loca ubi sederent, dicens illis, quisque qui intrat in Templum, scit suum locum; hoc scit ex insito, nec potest sedere alibi; si alibi, nihil audit et nihil percipit, et quoque turbat ordinem, a quo turbato Sacerdos non inspiratur.
1 Prima editio et DAC 23: Sodalitum
2 Prima editio: semitotundum

751. Postquam congregati sunt, ascendit Sacerdos pulpitum, et concionabatur sermonem plenum spiritu sapientiae: Concio erat de sanctitate Scripturae sacrae, et de conjunctione Domini cum utroque Mundo, Spirituali et Naturali, per illam; in illustratione, in qua erat, plene convicit, quod Sanctus ille Liber dictatus sit a Jehovah Domino, et quod inde Ipse sit in illo, adeo ut Ipse sit Sapientia ibi; sed quod Sapientia, quae est Ipse inibi, sub sensu literae jaceat recondita, et non aperiatur nisi illis, qui in veris doctrinae, et simul in bonis vitae sunt, et sic in Domino et Dominus in illis: Concioni subjunxit votivam orationem, et descendit. Exeuntibus auditoribus Angelus rogavit Sacerdotem, ut aliqua verba pacis cum decem suis comitibus loqueretur; et accessit ad illos, et colloquebantur per semissem horae, et loquebatur de Divina Trinitate, quod illa in Jesu Christo sit, in Quo Plenitudo omnis Divinitatis corporaliter habitat, secundum edictum Apostoli Pauli; et postea de Unione Charitatis et Fidei, sed dixit, de Unione Charitatis et Veritatis, quia Fides est Veritas.
752. Post gratiarum dictionem, abiverunt domum; et ibi dixit illis Angelus, est hodie Tertius dies ab ascensu vestro in hujus Coeli Societatem, et in tres dies praeparati estis a Domino ad manendum hic, quare tempus est ut separemur: exuite itaque vestes missas a Principe, ac induite vestras; et cum in his erant, inspirabantur desiderio secedendi, et secesserunt, et descenderunt, Angelo comitante illos usque ad locum conventus; et ibi Domino gratias egerunt, quod dignatus sit illos beare scientia et inde intelligentia de Gaudiis Coelestibus et de Felicitate aeterna.

753. CAPUT DECIMUM QUARTUM

DE

CONSUMMATIONE SAECULI: DE ADVENTU DOMINI: ET DE NOVO COELO ET NOVA ECCLESIA.

Quod Consummatio saeculi sit ultimum tempus seu finis Ecclesiae.

In hac Tellure fuerunt plures Ecclesiae, et omnes successu temporis consummatae sunt, et post consummationem earum novae exstiterunt, et sic usque ad hodiernum tempus; consummatio Ecclesiae fit quando non aliquod Divinum verum superest, nisi falsificatum aut rejectum, et dum non aliquod genuinum verum est, non potest aliquod genuinum bonum dari, quoniam omne quale boni formatur per vera, est enim bonum essentia veri, et verum est forma boni, et absque forma non datur quale; bonum et verum non possunt plus separari, quam voluntas et intellectus, seu quod idem, quam affectio amoris et cogitatio inde; quapropter dum consummatur verum in Ecclesia, etiam consummatur bonum ibi, et cum hoc fit, tunc Ecclesia finem habet, hoc est, consummatio ejus est.
754. 1] Ecclesia consummatur per varia, imprimis per talia, quae faciunt ut falsum appareat ut verum, et cum illud apparet Verum, tunc Bonum quod in se bonum est, et vocatur bonum spirituale, non amplius datur; bonum, quod tunc creditur bonum, est modo bonum naturale, quod moralis vita producit. Causa, quod verum et una cum illo bonum consummentur, sunt imprimis duo Amores naturales, qui e diametro oppositi sunt binis amoribus spiritualibus, qui vocantur Amor sui et Amor mundi; amor sui dum regnans est, oppositus est amori in Deum, et amor mundi, dum regnans est, oppositus est amori erga proximum; amor sui est sibi Soli bene velle, et non alteri nisi propter se, similiter amor mundi; et illi amores, ubi inescati sunt, se dilatant sicut caro morticina per corpus, et successive consumunt omnia ejus: quod talis amor invaserit Ecclesias, manifeste constat ex Babylonia et ejus descriptione, Gen. XI:1 ad 9, Esaj. XIII, XIV, XLVII, Jerem. L, et apud Danielem, Cap. II:31 ad 47, Cap. III:1 ad 7, seq., Cap. V, Cap. VI:8 ad fin., Cap. VII:1 ad 14. Et in Apocalypsi Cap. XVII, et XVIII, utrumque a principio ad finem; quae se tandem extulit in tantum, ut non modo Divinam Potestatem Domini in se transtulerit, sed etiam summo studio omnes gazas Mundi in se conferre allaboret. 2] Quod similes amores e multis Primoribus Ecclesiarum extra Babyloniam1 erumperent, nisi potestas illorum limitata et sic refraenata foret, ex auguriis et apparentiis non ita vanis concludi potest; quid tunc aliud, quam quod homo talis se spectet ut Deum, et Mundum ut Coelum, et quod omne verum Ecclesiae pervertat; nam ipsum verum quod in se verum est, non cognosci et agnosci potest ab homine mere naturali, nec potest dari illi a Deo, quia cadit in inversum, et fit falsum. Praeter hos binos amores sunt adhuc plures causae consummationis veri et boni, et inde consummationis Ecclesiae, sed hae causae sunt secundariae, et binis illis subordinatae.
1 Prima editio: Babyloniam,

755. 1] Quod Consummatio Saeculi sit ultimum tempus Ecclesiae, constat ex locis in Verbo, ubi nominatur, ut ex his, CONSUMMATIONEM et DECISIONEM audivi a cum Jehovah super universam terram, Esaj. XXVIII:22. CONSUMMATIO definita, inundata justitia, nam CONSUMMATIONEM ET DECISIONEM Dominus Jehovih Zebaoth faciens in tota terra, Esaj. X:22,23. In1 igne Zeli Jehovae comedetur tota terra, quia CONSUMMATIONEM festinatam faciet cum omnibus habitatoribus terrae, Zephan. I:18, per Terram in his locis significatur Ecclesia, quia intelligitur terra Canaan, ubi Ecclesia fuit; quod Ecclesia per Terram significetur, ex plurimis locis e Verbo confirmatum videatur in APOCALYPSI REVELATA, n. 285, 902. Tandem super avem abominationum DESOLATIO, et usque ad CONSUMMATIONEM ET DECISIONEM stillabit super DEVASTATIONEM, Dan. IX:27, quod haec a Daniele de fine hodiernae Ecclesiae Christianae dicta sint, videatur Matth. XXIV:15. VASTITAS erit tota Terra, CONSUMMATIONEM tamen non faciam, Jerem. IV:27. Nondum CONSUMMATA est iniquitas Emorraeorum, Gen. XV:16.2 Dixit Jehovah, descendam et videbo, num juxta clamorem, qui venit ad Me, fecerint CONSUMMATIONEM, Genes. XVIII3 :21, de Sodoma. 2] Ultimum tempus Ecclesiae hodiernae Christianae etiam per Consummationem saeculi a Domino intelligitur in his locis, Discipuli interrogarunt Jesum, quodnam signum tui Adventus et CONSUMMATIONIS SAECULI, Matth. XXIV:3. Tempore messis dicam Messoribus, colligite primum Zizania ad comburendum; Triticum colligite in horrea; sic erit in CONSUMMATIONE SAECULI, Matth. XIII:[30,]40. In CONSUMMATIONE SAECULI exibunt Angeli, et separabunt malos e medio justorum, Matth. XIII:49. Jesus dixit Discipulis, ecce Ego vobiscum sum usque ad CONSUMMATIONEM SAECULI, Matth. XXVIII:20. Sciendum est, quod Vastatio, Desolatio, Decisio, simile significent quod Consummatio; sed Desolatio consummationem veri, Vastatio consummationem4 boni, et Decisio consummationem utriusque plenariam; et quod Plenitudo temporis, in qua Dominus in Mundum venit, et in qua venturus est, etiam sit Consummatio.
1 Prima editio: In (absque italicis)
2 Prima editio: X: 22. 23.
3 Prima editio: XVII
4 Prima editio: cosummationem

756. Consummatio Saeculi illustrari potest per varia in Mundo naturali; in hoc enim omnia et singula, quae super Tellure sunt, antiquantur et consumuntur, sed per vices alternas, quae vocantur Circuli rerum; hos percurrunt tempora in communi et in parte; in Communi, transit Annus a vere in aestatem, et per hanc in autumnum, et desinit in hyemem, et ab hac redit in ver, sed hic circulus est caloris; in Parte, transit Dies a mane in meridiem, et per hanc in vesperam, et desinit in noctem, et ex hac redit in mane, at hic circulus est lucis. Omnis etiam homo percurrit naturae circulum; inchoat vitam ab infantia, e qua progreditur in adolescentiam et juventutem, et ab hac in senectam, et moritur: consimiliter omnis avis coeli, et omnis bestia terrae. Omnis etiam arbor incipit a germine, procedit ad staturam plenam, et successive denascitur, usque dum cadit. Simile fit cum omni arbusto et cum omni virgulto, imo cum omni folio et flore, et quoque cum ipsa humo, quae tempore sterilis fit; ut et cum omni aqua quiescente, quae successive putrescit. Omnia haec sunt Consummationes alternae, quae naturales et temporariae, sed usque periodicae, nam dum unum a sua origine ad finem transivit, simile alterum exoritur, ita unumquodvis nascitur et denascitur, ac iterum nascitur,1 propter finem ut continuetur creatio. Quod simile fiat cum Ecclesia, est quia homo est illa, et in communi facit illam, ac una generatio sequitur alteram, et omnium animorum varietas est, et iniquitas semel irradicata quoad inclinationem ad illam traducitur in posteritatem, et illa non exstirpatur nisi quam per regenerationem, quae a solo Domino fit.
1 Prima editio: nascitur;

757. Quod hodie sit ultimum tempus Ecclesiae Christianae, quod a Domino apud Evangelistas et in Apocalypsi praedictum et descriptum est.

Quod Consummatio saeculi significet1 ultimum tempus Ecclesiae, in Articulo praecedente ostensum est, inde patet, quid per Consummationem saeculi, de qua Dominus apud Evangelistas, Matth. XXIV, Marc. XIII, Luc. XXI, loquutus est, intelligitur; nam legitur, Considente Jesu super Monte Olivarum2 accesserunt ad Ipsum Discipuli seorsim, dicentes, quodnam signum tui Adventus et Consummationis saeculi, Matth. XXIV:3; et tunc exorsus Dominus praedixit et descripsit Consummationem, qualis successive futura est usque ad suum Adventum, et quod tunc venturus in nubibus Coeli cum virtute et gloria, et congregaturus electos suos, praeter plura, Vers. 30, 31, quae nullatenus contigerunt in destructione Hierosolymae. Haec ibi Dominus sermone prophetico descripsit, in quo singula verba sunt totidem pondera; quid singula ibi involvunt, explicatum est in ARCANIS COELESTIBUS, n. 3353 ad 3356, 3486 ad 3489, 3650 ad 3655, 3751 ad 3757, 3897 3 ad 3901, 4056 4 ad 4060, 4229 ad 4231, 4332 ad 4335, 4422 ad 4424.
1 Prima editio fortasse: significct
2 Prima editio: olivarum
3 Prima editio: 3898
4 Prima editio: 4057

758. 1] Quod omnia illa, quae Dominus cum Discipulis loquutus est, de ultimo tempore Ecclesiae Christianae dicta sint, manifeste patet ex Apocalypsi, ubi similia de Consummatione saeculi et de Adventu Ipsius, praedicuntur, quae omnia in APOCALYPSI REVELATA Anno 1766 edita, singulatim explicata sunt: nunc quia illa, quae Dominus de Consummatione saeculi et de Adventu suo coram Discipulis dixit, coincidunt cum illis, quae postea in Apocalypsi per Johannem de iisdem revelavit, patet clare, quod non aliam Consummationem, quam Ecclesiae hodiernae Christianae, intellexerit. Praeterea de hujus Ecclesiae fine etiam apud Danielem prophetatum est, quare dicit Dominus, Cum videritis abominationem desolationis, praedictam a Daniele Propheta, stantem in loco sancto, qui legit probe notet, Matth. XXIV:15, Dan. IX:27, similiter etiam apud reliquos Prophetas. 2] Quod talis Abominatio desolationis hodie sit in Ecclesia Christiana, adhuc patebit ex Appendice, in qua videbitur, quod non unicum genuinum verum in Ecclesia residuum sit, et quoque quod nisi Nova Ecclesia loco hodiernae exsuscitetur, Nulla caro salvari possit, secundum Verba Domini apud Matthaeum, XXIV:22. Quod Ecclesia Christiana, qualis est hodie, in tantum consummata et vastata sit, non videri potest ab illis in terra, qui se in falsis ejus confirmaverunt; causa est, quia confirmatio falsi est negatio veri, quare ponit sicut velum sub intellectu, et per id custodit, ne quid aliud subintret, quod convellit ejus funes et palos, per quos systematicum suum sicut tentorium firmum aedificavit et conformavit. Accedit, quod Rationale naturale confirmare possit quicquid lubet, ita aeque falsum ac verum, et quando confirmatum est, apparet utrumque in simili luce, et non cognoscitur num lux fatua sit, qualis datur in somnio, vel num sit lux vera, qualis datur in die: sed aliter prorsus Rationale spirituale, in quo sunt illi qui spectant ad Dominum, et ab Ipso in Amore veri sunt.
759. 1] Ex hoc est, quod omnis Ecclesia ex Videntibus per confirmationes constabilita, appareat sicut unica sit in luce, et quod omnes reliquae, quae dissentiunt, sint in tenebris; nam videntes per confirmationes, sunt non absimiles noctuis, quae vident lucem in umbra noctis, ac interdiu solem et ejus radios sicut caliginem; talis fuit et quoque est omnis Ecclesia quae in falsis, quando ab Antesignanis sibi visis ut lyncei semel fundata est, qui matutinam lucem sibi fecerunt ex propria intelligentia, et vespertinam ex Verbo; numne Ecclesia Judaica, quando prorsus vastata est, quod erat cum Dominus noster in Mundum venit, ex suis Scribis et Legisperitis, alte clamavit, quod quia habebat Verbum, sola in lumine coelesti esset, cum tamen Messiam seu Christum, qui erat ipsum Verbum et omne in omnibus ejus, crucifixerunt. Quid aliud clamat Ecclesia, quae per Babyloniam apud Prophetas et in Apocalypsi intelligitur, quam quod sit Regina et Mater omnium Ecclesiarum, et quod reliquae, quae recedunt, sint proles spuriae, quae excommunicandae; et hoc tametsi Dominum Salvatorem ex Solio et Altari detrusit, et se super imposuit. 2] Numne omnis Ecclesia usque ad summe haereticam, quando semel recepta est, clamore implet regiones et urbes, quod sola sit Orthodoxa, et Oecumenica, et quod apud se sit Evangelium, quod Angelus volans in medio coeli annuntiavit, Apoc. XIV:6, et quis non audit echo vocis illorum ex vulgo, quod ita sit. Numne universa Synodus Dodrechtana vidit Praedestinationem aliter quam sicut Stellam e Coelo cadentem super Capita illorum, et illud dogma osculati sunt, sicut Philistaei idolum Dagonis in fano Eben1 Eser Asdodi, et sicut Graeci palladium in templo Minervae, nam illud Palladium religionis vocaverunt, non scientes quod stella cadens sit meteoron ex luce fatua, quae dum incidit in cerebrum, confirmare potest omne falsum, quod fit per fallacias, usque ut credatur lux vera, ac decretum ut stella fixa, et tandem ut juretur quod sit sidus siderum. 3] Quis persuasius loquitur de certitudine suae phantasiae, quam Naturalista atheus; numne ad Divina Dei, Coelestia Coeli, et ad Spiritualia Ecclesiae toto pectore ridet. Quis Lunaticus non credit fatuitatem suam esse sapientiam, et sapientiam esse fatuitatem. Quis ex visu oculari dignoscit fatuam lucem ligni putris a luce lunae. Quis qui balsamica aversatur, ut faciunt uterino morbo affectae, non illa repellit a naribus, et maleolentia illis praefert: et sic porro; Haec adducta sunt, illustrationis causa, ad sciendum, quod a solo naturali lumine non cognoscatur, quod Ecclesia consummata sit, hoc est, quod in meris falsis sit, priusquam veritas e Coelo in sua luce affulget; quia falsum non videt verum, sed verum videt falsum; et omnis homo talis est, quod possit videre et comprehendere verum, dum id audit, sed confirmatus in falsis, non potest inferre illud in intellectum ut maneat, quoniam non aliquem locum invenit, et si forte intrat, turma falsitatum congregata illud ut heterogeneum ejicit.
1 Prima editio: Eban

760. Quod Ultimum hoc tempus Ecclesiae Christianae, sit ipsa Nox, in quam desierunt Ecclesiae priores.

Quod in hac Tellure post Creationem ejus fuerint quatuor Ecclesiae in Communi, quarum una successit alteri, constare potest ex Verbo tam Historico quam Prophetico, imprimis apud Danielem; apud hunc quatuor illae Ecclesiae describuntur per Statuam Nebuchadnezari visam in somnio, Cap. II; et postea per quatuor Bestias e mari ascendentes, Cap. VII. Prima Ecclesia, quae vocanda est Antiquissima, ante diluvium exstitit, cujus Consummatio seu exitus describitur per Diluvium: Altera Ecclesia, quae vocanda est Antiqua, fuit in Asia, et quoad partem in Africa, quae Consummata est et periit per Idololatrias. Tertia Ecclesia erat Israelitica, incepta a promulgatione Decalogi super Monte Sinai, et continuata per Verbum a Mose et Prophetis conscriptum, et consummata seu finita per prophanationem Verbi, cujus plenitudo fuit tempore, quo Dominus in Mundum venit, quare Ipsum, qui fuit Verbum, crucifixerunt. Quarta Ecclesia est Christiana a Domino per Evangelistas et Apostolos instaurata; hujus binae Epochae fuerunt, una a tempore Domini usque ad Concilium Nicaenum, et altera ab illo Concilio usque ad hodiernum1 diem; verum haec in progressu tripartita est, in Graecam, Romano-Catholicam, et Reformatam; attamen omnes hae vocatae sunt Christianae. Praeterea intra quamvis Ecclesiam communem fuerunt plures particulares, quae tametsi recesserunt, usque nomen a Communi retinuerunt, sicut haereses in Christiana.
1 Prima editio: hodienum

761. 1] Quod ultimum tempus Ecclesiae Christianae, sit ipsa Nox, in quam desierunt priores, constat ex Domini Praedictione de illa apud Evangelistas et apud Danielem; apud Evangelistas ex his, “Quod visuri sint Abominationem desolationis, et quod futura sit afflictio magna, qualis non fuit ab initio Mundi, usque nunc, nec fiet: et quod nisi abbreviarentur dies illi, nulla caro salvari posset: et denique, Sol obscurabitur, Luna non dabit lumen suum, et Stellae cadent de Coelo,” Matth. XXIV:15,1 21,22,29. Illud tempus vocatur Nox etiam alibi apud Evangelistas, ut apud Lucam, “In Nocte illa erunt duo super lecto uno; unus acceptabitur, alter vero deseretur,” XVII:34; et apud Johannem, Me oportet operari opera Ipsius qui misit Me; veniet Nox, quando nemo poterit operari, IX:4. 2] Quoniam omnis Lux in media nocte abit, et Dominus est vera Lux, Joh. I:4. seq., Cap. VIII:12, Cap. XII:35,36,46; ideo ad Discipulos, cum ascendit in Coelum, dixit, Ego vobiscum sum usque ad Consummationem saeculi, Matth. XXVIII:20, et tunc ab illis ad Novam Ecclesiam abit. Quod ultimum hoc tempus Ecclesiae sit ipsa Nox, in quam desierunt Ecclesiae priores, constat etiam apud Danielem ex his, Tandem super avem abominationum Desolatio, et usque ad Consummationem et Decisum stillabit super Devastationem, Cap. IX:27, quod hoc de Ecclesiae Christianae fine praedictum sit, patet clare a Domini verbis, Matth. XXIV:15 2: tum ex his apud Danielem de quarto Regno seu de quarta Ecclesia repraesentata per statuam Nebuchadnezaris, “Quod vidisti ferrum mixtum cum argilla luti, commiscebunt se per semen hominis, sed non cohaerebunt unum cum altero, quemadmodum ferrum non cum argilla,” Cap. II:43; semen hominis est verum Verbi. 3] Et quoque ex his de quarta Ecclesia repraesentata per quartam Bestiam ascendentem ex mari, “Videns fui in visionibus noctis, et ecce Bestia quarta, terribilis et formidabilis, comedet universam terram, et conculcabit eam, et conteret eam,” Cap. VII:7,23, per quae intelligitur, quod consummatura sit omne verum Ecclesiae; et tunc erit Nox, quia verum Ecclesiae est lux. Similia de hac Ecclesia praedicuntur plura in Apocalypsi, imprimis Cap. XVI, ubi agitur de phialis irae Dei, effusis in terram, per quas significantur falsitates, quae tunc Ecclesiam inundabunt et perdent. Similiter multis in locis apud Prophetas, ut in his, “Nonne tenebrae dies Jehovae et non lux, caligo et non splendor, Amos V:18,20, Zeph. I:15, tum, In die illo despiciet Jehovah in terram, quae ecce tenebrae, et lux obtenebrescet in ruinis suis,” Esaj. V:30, Cap. VIII:22; dies Jehovae est dies adventus Domini.
1 Prima editio: 15 (absque interpunctione)
2 Prima editio: 18

762. 1] Quod quatuor Ecclesiae post Creationem Mundi in hac Tellure exstiterint, est secundum ordinem Divinum, qui est, quod principium sit et ejus finis, antequam novum principium exsurgit: inde est, quod omnis dies inchoet a mane, et progrediatur, et desinat in noctem, et post hanc e novo inchoet: tum quod omnis annus exordiatur a vere, et per aestatem progrediatur ad autumnum, et desinat in hyemem, et post hanc iterum exordiatur; ut haec fiant, est quod Sol surgat in Oriente, et exinde per meridiem progrediatur in Occidentem, et desinat in septentrionem, e qua rursus exoritur. Simile est cum Ecclesiis; Prima illarum quae antiquissima, fuit sicut mane, ver et oriens; Altera seu antiqua fuit sicut dies, aestas et meridies; Tertia sicut vespera, autumnus et occidens; et Quarta sicut nox, hyems, et septentrio. 2] Ex his progressionibus secundum ordinem, sapientes Antiqui concluserunt quatuor Aetates Mundi, quarum primam vocabant auream, secundam argenteam, tertiam cupream, et quartam ferream, cum quibus metallis etiam ipsae Ecclesiae repraesentatae sunt per statuam Nebuchadnezaris. Praeterea Ecclesia coram Domino apparet sicut unus homo, et Maximus hic Homo transibit aetates suas sicut parvus homo, videlicet ab infantia ad adolescentiam, et per hanc ad juventutem, et tandem in senectam, et tunc cum moritur, resurget: dicit Dominus, Nisi granum tritici cadens in terram moriatur, manet, at vero si moritur, multum fructum fert, Joh. XII1 :24.
1 Prima editio: XIV

763. 1] Quod secundum ordinem sit, ut primum procedat ad suum ultimum in Communi et in Particulari, est ut omnium varietas existat, et per varietates omnis qualitas, nam qualitas per differentias relativas ad plus et minus opposita perficitur; quis non potest videre quod Verum suum quale accipiat, per quod detur Falsum, similiter Bonum quod detur Malum, similiter ut lux quod detur caligo, et calor quod detur frigus. Quid color, si modo daretur album et non nigrum; aliunde non est colorum intermediorum qualitas nisi imperfecta. Quid Sensus absque relatione, et relatio nisi ad opposita; numne visus oculi infuscatur ex solo albo, et vivificatur ex colore, qui intus aliquid trahit ex nigro, qualis est color viridis; numne Auris surdescit ex uno tono continue stringente organa ejus, et excitatur ex modulamine, quod variatur per relationes. 2] Quid pulchrum absque relatione ad impulchrum, quare ut pulchritudo alicujus virginis ad vivum sistatur, in quibusdam picturis ad latus apponitur imago deformis. Quid jucundum et faustum absque relatione ad injucundum et infaustum. Quis non delirat ex una constante idea, nisi varietas ex talibus quae vergunt ad opposita, interpolet illam. Simile est in spiritualibus Ecclesiae, quorum opposita se referunt ad malum et falsum; quae tamen non sunt ex Domino, sed ex homine, cui liberum arbitrium est, quod ad bonum usum et ad malum usum potest flectere; comparative sicut est cum caligine et frigore; haec non sunt ex Sole, sed ex Tellure, quae per circumvolutiones1 successive se subducit et vertit, et tamen absque versione et subductione ejus, non foret dies nec annus, et inde non aliquid, nec aliquis super terra. Audivi, quod Ecclesiae, quae in differentibus bonis et veris sunt, modo bona illorum se referunt ad amorem in Dominum, et vera ad fidem in Dominum, sint veluti totidem Clenodia in Corona Regis.
1 Prima editio: circum volutiones


764. Quod post hanc Noctem sequatur Mane, et quod Adventus Domini sit illud.

1] Quoniam Status successivi Ecclesiae in communi et in particulari, per quatuor tempora Anni, quae sunt ver, aestas, autumnus et hyems, et per quatuor tempora Diei, quae sunt mane, meridies, vespera et nox, in Verbo describuntur, et quia hodierna Ecclesia in Christianismo est Nox, sequitur, quod nunc instet Mane, hoc est, Primum Ecclesiae novae. Quod successivi status Ecclesiae, per quatuor status lucis diei in Verbo describantur, constat ex his locis ibi, Usque ad VESPERAM ET MANE, bis mille trecenta, tunc justificabitur Sanctum; visio VESPERAE et MANE, veritas est, Dan. VIII:14,26.1 Ad Me clamans e Seir custos, custos quid de NOCTE; dixit custos, venit MANE, etiamque NOX, Esaj. XXI:11,12. Venit finis, venit MANE super te, habitator Terrae; ecce DIES venit, exivit MANE, Ezech. VII:6,7,10. Jehovah in MANE, in MANE judicium suum dabit in lucem, nec deerit, Zeph. III:5. Deus in medio ejus, adjuvabit eam2 Deus cum spectat MANE, Psalm. XLVI:6 3. Exspectavi Jehovam, exspectat anima mea Dominum a custodientibus MANE, custodientes4 MANE, quia plurima cum Ipso Redemptio, et Ille redimet Israelem, Psalm. CXXX:5 ad 8. 2] In his locis per Vesperam et Noctem intelligitur ultimum tempus Ecclesiae, et per Mane primum ejus: Ipse Dominus etiam vocatur Mane in his locis, “Dixit Deus Israelis, mihi loquuta est Petra Israelis, Ille sicut LUX MANE, MANE sine nubibus, II Sam. XXIII:3,4. Ego sum radix et genus Davidis, STELLA splendida et MATUTINA, Apoc. XXII:16. Ex utero AURORAE tibi ros juventutis tuae,” Psalm. CX:3, haec de Domino. Quoniam Dominus est Mane, ideo etiam e sepulchro surrexit primo Mane, inchoaturus Novam Ecclesiam, Marc. XVI:2,9. 3] Quod Adventus Domini exspectandus sit, constat manifeste ex praedictione de illo a Domino, apud Matthaeum, Consedente Jesu super Monte Olivarum5, accesserunt ad Ipsum Discipuli, dicentes, dic nobis, quodnam SIGNUM TUI ADVENTUS et Consummationis saeculi, Cap. XXIV:3. Post afflictionem dierum istorum Sol obscurabitur, et Luna non dabit lumen suum, et Stellae cadent de Coelo, et virtutes Coelorum commovebuntur: et tunc apparebit SIGNUM FILII HOMINIS, et videbunt FILIUM HOMINIS VENIENTEM IN NUBIBUS COELI CUM VIRTUTE ET GLORIA, ibid. Vers. 29,30, Marc. XIII:26, Luc. XXI:27. Sicut dies Noe, sic etiam erit ADVENTUS FILII HOMINIS; Propterea vos estote parati, quia qua hora non putatis, FILIUS HOMINIS VENIET, ibid. Vers. 37,39,44.6 Apud Lucam, “FILIUS HOMINIS VENIENS num inveniet fidem super terra, Cap. XVIII:8. Apud Johannem, Jesus dixit de Johanne, si illum volo manere DONEC VENIO, Cap. XXI:22,23. 4] In Actis Apostolorum, Dum viderunt Jesum sublatum in Coelum, viri duo stabant apud illos in vestitu albo, et dicebant, Jesus, qui sublatus est a vobis in Coelum, SIC VENIET, QUEMADMODUM VIDISTIS IPSUM EUNTEM IN COELUM,” Cap. I:9,10,11. In Apocalypsi, “Dominus Deus Sanctorum Prophetarum7, misit Angelum suum ad monstrandum servis suis, quae oportet fieri; ECCE VENIO; beatus, qui servat verba prophetiae8 Libri hujus, et ECCE VENIO, et merces mea Mecum, ut dem unicuique secundum opus ejus, Cap. XXII:6,7,12. Et adhuc, Ego JESUS misi Angelum meum ad testandum vobis haec in Ecclesiis. Ego sum Radix et Genus Davidis, Stella splendida et matutina: Spiritus et Sponsa dicunt, VENI, et qui audit, dicito VENI; et qui sitit, VENITO, et qui vult, sumito aquam vitae gratis, ibid. Vers.16,17. Et adhuc, Dicit, qui testatur haec, ETIAM VENIO; Amen, ETIAM VENI DOMINE JESU. GRATIA DOMINI JESU CHRISTI CUM OMNIBUS VOBIS, Amen,” ibid. Vers. 20,21.
1 Prima editio: 14. 16.
2 Prima editio: eum
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 46:5 apud Biblia Anglica
4 Prima editio: costodientes
5 Prima editio: olivarum
6 Prima editio: Vers. 37. 39. 44. 46.
7 Prima editio: Prophetatum
8 servat verba prophetiae ubi in prima editione servat mandata

766.1 Dominus apud omnem hominem est praesens, ac urget et instat ut recipiatur, et dum homo recipit illum, quod fit cum agnoscit Ipsum pro suo Deo Creatore, Redemptore, et Salvatore, est primus adventus Ipsius, qui vocatur Diluculum; ex hoc tempore incipit homo quoad intellectum in spiritualibus illustrari, et progredi in sapientiam plus et plus interiorem, et sicut illam a Domino recipit, ita progreditur per mane in Diem, et hic dies perstat apud illum in senium usque ad mortem, et post hanc in Coelum ad Ipsum Dominum venit, et ibi tametsi senex mortuus est, reducitur in mane suae aetatis, ac inchoamenta sapientiae in Mundo naturali implantatae continuat in aeternum.
1 Sic prima editio

767. 1] Homo qui in fide in Dominum est, et in charitate erga proximum, est Ecclesia in particulari; Ecclesia in communi ex similibus componitur. Hoc mirabile est, quod omnis Angelus aspiciat Dominum, in quacunque conversione corporis et faciei sit, ante se; est enim Dominus Sol Coeli Angelici; hic est qui coram oculis eorum, dum in spirituali meditatione sunt, apparet; simile fit apud hominem in Mundo, in quo est Ecclesia, quoad visum ejus spiritus; sed quia hic obvelatur visu naturali, cui adblandiuntur reliqui Sensus, quorum objecta sunt talia quae corporis et mundi sunt, ignoratur hic Status spiritus ejus; hic aspectus Domini in quacunque conversione, trahit originem ex eo, quod omne verum, ex quo sapientia et fides, et omne bonum, per quod amor et charitas, sint a Domino, et quod sint Domini apud illum, et inde unumquodvis verum sapientiae est sicut speculum in quo Dominus, et omne bonum amoris est imago Domini; inde hoc mirabile est. 2] Spiritus autem malus perpetuo se avertit a Domino, et jugiter spectat ad suum amorem, et hoc quoque in omni conversione corporis et faciei ejus; causa eadem est, sed vice versa; nam omne malum est in quadam forma imago amoris regnantis ejus, et falsum inde sistit illam imaginem ut in speculo. 3] Quod tale quid etiam implantatum sit naturae, concludi potest a quibusdam germinationibus inter herbacea, quibus circumstipantur, quod enitantur1 super illa in altum, ut aspiciant solem; tum quod aliquae ab oriente ad occasum2 Diei se vertant ad illum, ut sic sub ejus auspicio maturescant; nec in dubio sum, quin omni termiti et palmiti cujusvis arboris similis conatus et nisus insit, sed quia illis non elasticum flexionis et conversionis est, subsistit actus: quod etiam omnes gurgites aquae et syrtes oceani sponte sua circumferantur secundum communem Solis progressum, patet inquisitori. 4] Quid non homo, qui ad imaginem Dei creatus est, nisi insitum illum conatum et nisum a Creatore per dotem liberi sui arbitrii aliunde vertat. Hoc quoque assimilari potest sponsae, quod aliquid imaginis sponsi visu spiritus sui jugiter ferat, et in ejus donis, sicut in speculis, illum videat, ac adventum illius discupiat, et quod venientem excipiat gaudio, in quod amor pectoris ejus exultat.
1 Prima editio: enitentur
2 Prima editio: ocasum


768. Quod Adventus Domini non sit Adventus Ipsius ad delendum Coelum aspectabile et Terram habitabilem, et ad creandum Novum Coelum et Novam Terram, sicut hactenus multi ex non intellecto sensu spirituali Verbi opinati sunt.

Sententia hodie vigens in Ecclesiis est, quod Dominus, cum ad ultimum judicium veniet, appariturus sit in nubibus Coeli cum Angelis et clangore tubarum, et congregaturus omnes qui super Tellure habitant, et simul qui defuncti sunt, ac separaturus malos a bonis, sicut pastor hircos ab ovibus, et quod tunc conjecturus sit malos seu hircos in infernum, ac bonos seu oves elevaturus in Coelum: et quod tunc simul creaturus sit Novum Coelum aspectabile, et Novam Terram habitabilem; et super hanc demissurus sit Urbem, quae vocabitur Nova Hierosolyma, cujus structura erit secundum descriptionem in Apocalypsi Cap. XXI, videlicet ex jaspide et auro, et ejus muri fundamenta ex omni lapide pretioso, ac ejus altitudo, latitudo et longitudo aequales, unaquaevis 12000 Stadiorum; et quod in hanc Urbem congregarentur omnes electi, tam qui vivunt, quam qui ab initio Mundi obiverunt; et quod hi tunc redituri in sua corpora, ac aeterno gaudio in magnifica illa Urbe, ut in suo Coelo, fruituri. Haec Sententia de adventu Domini, et de Ultimo judicio, est hodie regnans in Ecclesiis Christianis.
769. De Animarum statu post mortem universaliter et singulariter1 hodie creduntur haec; quod Animae humanae post mortem, sint Pneumata; de quibus ideam fovent sicut de halitu venti, et quod quia tales, ad diem ultimi judicii reserventur vel in medio terrae, ubi est Pu eorum, vel in Limbo patrum, sed dissident in his; quidam opinantur quod sint formae aethereae vel aereae, et sic quod sint sicut larvae et spectra, et quod quaedam ex his habitent in aere, quaedam in sylvis, quaedam in aquis; quidam autem opinantur quod animae defunctorum transferantur in planetas, vel in stellas, et ibi illis dentur habitacula; et quidam quod post millia annorum redeant in corpora; plerique autem, quod reserventur ad tempus, dum universum Firmamentum una cum Orbe Terraqueo periturum est, quod fiet per ignem vel erupturum ex Centro terrae, vel dejectum e Coelo sicut fulmen universale; et quod tunc sepulchra aperiantur2, et animae reservatae reinduerentur suis corporibus, et transferrentur in Sanctam illam Urbem Hierosolymam, et sic super terra alia in Corporibus illustratis cohabitarent, quidam inferius ibi, quidam superius, quia altitudo ejus futura est 12000 Stadiorum, sicut ejus latitudo et longitudo3, Apoc. Cap. XXI:16.
1 Prima editio: singularitur
2 Prima editio: aperientur
3 Prima editio: altitudo

770. Cum interrogatur Clericus et Laicus, num omnia illa firmiter credant, ut quod Antediluviani una cum Adamo et Eva, et Postdiluviani una cum Noacho et ejus filiis, tum Abrahamus, Isacus et Jacobus una cum omnibus Prophetis et Apostolis, similiter ac reliquorum hominum Animae, adhuc reserventur in meditullio terrae, aut volitent in aethere aut aere; tum etiam num credant, quod Animae reinduiturae sint corpora sua, et cum his coaliturae, quae tamen sunt cadavera exesa a vermibus, muribus et piscibus, et Aegyptiaca ut mumia ab hominibus exesa, et quaedam modo sceleta exusta sole et dilapsa in pulverem; et quoque num credant, quod stellae Coeli tunc delapsurae sint super terram, quae tamen minor una illarum est; numne talia sunt paradoxa, quae ipsa ratio dissipat, sicut solet contradictoria. Sed ad haec quidam nihil respondent; quidam quod illa sint fidei, sub cujus obedientia captamus intellectum; quidam quod non modo haec, sed etiam supra rationalia plura sint Divinae Omnipotentiae; et cum nominant Fidem et Omnipotentiam, exulat ratio, et tunc sana ratio vel disparatur, et fit sicut nihil, vel fit sicut spectrum, et vocatur insania; addunt, suntne illa secundum Verbum; quis non ex illo cogitabit et loquetur.
771. 1] Quod Verbum in litera per Apparentias et Correspondentias conscriptum sit, et quod ideo in singulis ejus sit Sensus spiritualis, in quo veritas est in sua luce, et Sensus literae in umbra, in Capite de Scriptura Sacra ostensum est. Ne itaque homo Ecclesiae novae, sicut homo Ecclesiae veteris, erret in umbra, in qua est Sensus literae Verbi, imprimis de Coelo et Inferno, deque Vita sua post mortem, et hic de Adventu Domini, placuit Domino aperire visum spiritus mei, et sic intromittere in Mundum spiritualem, et non modo dare loqui cum spiritibus et angelis, cumque cognatis et amicis, imo cum regibus et principibus, qui fata sua in Mundo naturali obiverunt, sed etiam videre stupenda Coeli, et miseranda Inferni, et sic quod homo non degat in aliquo Pu terrae, nec circumvolitet caecus et mutus in aere aut in inani, sed quod vivat homo in corpore substantiali, in multo perfectiori statu, si inter beatos venit, quam prius cum in corpore materiali vixit. 2] Ne itaque homo se ulterius profundet in Opinione de interitu Coeli aspectabilis et Terrae habitabilis, et sic de Mundo spirituali, ex ignorantia, ex qua naturalismus et simul tunc atheismus, qui hodie inter Eruditos in mente rationali interiore coeptus est radicari, latius, sicut morticinum in carne, etiam in Mentem ejus externam, ex qua loquitur, se circumspargat, injunctum a Domino mihi est, varia ex visis et auditis promulgare, tam de COELO ET INFERNO, quam de ULTIMO JUDICIO,1 et quoque APOCALYPSIN, ubi de Adventu Domini, et de Coelo priori, et de Coelo novo, deque Sancta Hierosolyma, agitur, explicare; a quibus lectis et intellectis, quisque videre potest, quid ibi per Adventum Domini, perque Novum Coelum, et per novam Hierosolymam, intelligitur.
1 Prima editio: JUDICIO;

772. Quod hic adventus Domini, qui est Secundus, existat propter causam, ut separentur mali a bonis, ac ut salventur illi, qui crediderunt et credunt in Ipsum, ac ut ex his formetur Novum Coelum Angelicum, et Nova Ecclesia in terris, et quod absque eo, non posset ulla Caro conservari, Matth. XXIV: 22.

Quod Secundus hic Adventus Domini, non existat ad delendum Coelum aspectabile et Terram habitabilem, in antecedente Articulo monstratum est: quod non ad destruendum aliquid, sed ad aedificandum, proinde non ad condemnandum, sed ad salvandum illos, qui a primo Adventu Ipsius crediderunt in Ipsum, et postea credituri sunt, constat ex his Domini verbis, “Non misit1 Deus Filium suum in Mundum, ut judicet Mundum, sed ut salvetur Mundus per Ipsum; qui credit in Ipsum, non judicatur, qui autem non credit, jam judicatus est, quia non credidit in Nomen Unigeniti Filii Dei, Joh. III:17,18,2 et alibi; Si quis mea audiverit verba, non tamen crediderit, Ego non judico illum, non enim veni, ut judicem Mundum, sed ut salvem Mundum; qui contemnit Me, et non recipit mea verba, habet quod judicat illum; Verbum quod loquutus sum, illud judicabit illum,” Cap. XII:47,48. Quod ultimum Judicium factum sit in Mundo spirituali Anno 1757, in Opusculo de ULTIMO3 JUDICIO, Londini Anno 1758 edito, et porro in CONTINUATIONE DE ILLO, Amstelodami, 1763, evulgatum est; quod testor, quia oculis meis in plena vigilia illud vidi.
1 Prima editio: nisit
2 Prima editio: 17:
3 Prima editio: ULTIMO

773. 1] Quod Adventus Domini sit ad formandum novum Coelum ex illis qui crediderunt in Ipsum, et ad instaurandum novam Ecclesiam ex illis qui posthac in Ipsum credunt, est quia illa duo sunt fines Adventus Ipsius: ipse finis creationis Universi nec fuit alius, quam ut ex hominibus formaretur Coelum Angelicum, in quo omnes qui in Deum credunt, victuri sint in beatitudine aeterna, Divinus enim Amor, qui est in Deo et essentialiter Deus, non aliud potest intendere, et Divina Sapientia, quae etiam est in Deo et Deus, nec aliud potest producere. Quoniam Creatio universi pro fine habuit Coelum Angelicum ex Humano Genere, et simul Ecclesiam in terris, nam per hanc transibit homo in Coelum, et quoniam Salvatio hominum, quae fit ex hominibus nascituris in Mundo, sic est continuatio creationis, ideo passim in Verbo dicitur Creare, et per id intelligitur formare ad Coelum, 2] ut in his locis, “Cor mundum CREA mihi Deus, et spiritum firmum innova in medio mei, Psalm. LI:12.1 Aperis manum, saturantur bono; emittis spiritum, CREANTUR, Psalm. CIV:28,30. Populus, qui CREABITUR, laudabit Jah,” Psalm. CII:19.2 Sic dixit Jehovah CREATOR tuus3 Jacob, FORMATOR tuus Israel; redemi te, vocavi nomine tuo; Mihi tu;4 omnem vocatum a Nomine meo, in gloriam meam CREAVI EUM, Esaj. XLIII:1,7. In die, quo CREATUS es, praeparata sunt; perfectus tu in viis tuis, in die quo CREATUS es, donec inventa est perversitas in te, Ezech. XXVIII:13,15, haec de Rege Tyri. Ut videant, cognoscant, attendant et intelligant, quod manus Jehovae fecerit hoc, et Sanctus Israelis CREAVERIT hoc, Esaj. XLI:20.5 Ex his constare potest, quid per Creare intelligitur in sequentibus his, “Jehovah CREANS Coelos, extendens Terram, dans animam populo super illa, et spiritum ambulantibus in illa, Esaj. XLII:5, Cap. XLV:12,18. Ecce Ego CREANS COELUM NOVUM ET TERRAM NOVAM, laetamini in aeternum, quae Ego CREANS: ecce Ego CREATURUS SUM HIEROSOLYMAM6 exultationem,” Esaj. LXV:17,18.
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 51:10 apud Biblia Anglica
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 102:18 apud Biblia Anglica
3 Prima editio: TUUS
4 nomine tuo; Mihi tu; ubi in prima editione nomine meo tu,
5 Prima editio: 19. 20.
6 Prima editio: HIEROSCLYMAM

774. Praesentia Domini perpetua est apud unumquemvis hominem tam malum quam bonum, nam absque praesentia Ipsius non vivit ullus homo; sed Adventus Ipsius est solum apud illos, qui Ipsum recipiunt, qui sunt qui credunt in Ipsum et faciunt mandata Ipsius: Praesentia Domini perpetua facit, ut homo fiat rationalis, et quod fieri possit spiritualis; hoc facit Lux procedens a Domino ut Sole in Mundo spirituali, quam homo recipit intellectu, et Lux illa est veritas, per quam ei est rationalitas; Adventus autem Domini est apud illum, qui luci isti calorem conjungit, hoc est, veritati amorem, calor enim ex eodem illo Sole procedens, est amor in Deum, et erga proximum. Sola praesentia Domini, et inde illustratio intellectus, comparari potest cum praesentia Lucis solaris in Mundo, quae nisi conjungitur cum calore, desolantur omnia super tellure; ast adventus Domini comparari potest cum adventu caloris, qui fit tempore veris, et quia tunc calor se conjungit luci, emollescit terra, egerminant semina, et ferunt fructus; talis paralelismus est inter spiritualia, in quibus est spiritus hominis, et inter naturalia, in quibus est corpus ejus.
775. 1] Simile est cum homine Ecclesiae in concreto seu in composito, quemadmodum est cum homine individuo seu in particulari; homo in concreto seu composito, est Ecclesia inter plures, et homo in individuo seu particulari, est Ecclesia in unoquovis inter illos plures. Secundum ordinem Divinum est, ut communia sint et particularia, et ut utraque simul in unaquavis re sint, et quod particularia alioquin non existant et subsistant; sicut non quicquam particulare intus in homine, nisi communia sint, quibus circumdentur; particularia in homine sunt viscera et horum partes, et communia sunt involucra, quae non solum sunt circum totum hominem, sed etiam circum singula viscera, et circum singulas partes eorum: simile est in omni bestia, ave et verme; et simile in omni arbore, frutice, et semine; nec potest Sonus dari ex fidibus et per flatum, nisi communissimum sit, ex quo singula modulaminis trahunt suum commune, ut existant; simile etiam est cum omni Sensu corporis, ut cum visu, auditu, olfactu, gustu et tactu, et quoque simile est cum omni Sensu interno, qui sunt mentis. 2] Haec illustrationis causa adducta sunt, ut sciatur quod etiam in Ecclesia sint Communia et Particularia, et quoque Communissima, et quod inde sit, quod quatuor Ecclesiae praecesserint in ordine, ex qua progressione ortum est Communissimum Ecclesiae, et successive commune et particulare cujusvis. In homine etiam sunt duo Communissima, ex quibus omnia communia et singula particularia ejus trahunt suam existentiam; duo illa Communissima in corpore sunt Cor et Pulmo, in spiritu ejus Voluntas et Intellectus; ex his et illis pendent omnia vitae ejus tam in communi quam in particulari, quae sine illis dilaberentur et emorerentur: simile foret cum universo Coelo Angelico, et cum universo Genere humano, imo cum universo Mundo Creato, nisi a Deo, Ipsius Amore et Sapientia, omnia in communi, et singula in particulari, penderent.

776. Quod Secundus hic Adventus Domini non sit in Persona, sed quod sit in Verbo, quod est ab Ipso, et Ipse.

1] Legitur multis in locis, quod Dominus venturus sit in nubibus Coeli, ut Matth. XVII:5, Cap. XXIV:30, Cap. XXVI:64, Marc. XIV:62,1 Luc. IX:34, 35, Cap. XXI:27, Apoc. I:7, Cap. XIV:14, Dan. VII:13. Sed hactenus nemo novit, quid per Nubes Coeli intellectum est; crediderunt, quod in illis in Persona appariturus sit. Quod autem per Nubes Coeli intelligatur Verbum in Sensu literae, et per Gloriam et Virtutem, in quibus etiam tunc venturus, Matth. XXIV:30, intelligatur Sensus spiritualis Verbi, hactenus latuit, quia nemo huc usque ne quidem conjectura assequutus est, quod aliquis Sensus spiritualis, qualis hic in se est, in Verbo sit. Nunc quia a Domino mihi apertus est Sensus Verbi spiritualis2, et mihi datum est una cum Angelis et Spiritibus in Mundo eorum sicut unus ex illis esse, detectum est, quod per Nubem Coeli intelligatur Verbum in Sensu naturali, et per Gloriam Verbum in Sensu spirituali, et per Virtutem potentia Domini per Verbum. Quod nubes Coeli illud significet, videri potest ex his locis in Verbo, “Non sicut Deus Jeschurun3, equitans in Coelo, et in magnificentia super NUBIBUS, Deutr. XXXIII. 26.4 Cantate Deo, laudate nomen Ipsius, extollite equitantem super NUBIBUS, Psalm. LXVIII:5.5 Jehovah equitans super NUBE LEVI,” Esaj. XIX:1. 2] Equitare significat instruere in Divinis veris ex Verbo, Equus enim significat intellectum Verbi; videatur Apoc. Rev.6 n. 298; quis non videt, quod Deus non equitet super nubibus. Porro, Deus equitavit super Cherubis, et posuit tentorium suum NUBES COELORUM, Psalm. XVIII:11 ad 13;7 Cherubi etiam significant Verbum, videatur APOCALYPSIS REVELATA, n. 239, 672. Jehovah ligat aquas in Nubibus suis, et expandit super solium NUBEM SUAM, Hiob. XXVI:8,9. Date robur Deo8, robur super NUBIBUS, Psalm. LXVIII:35.9 Creavit10 Jehovah super omne habitaculum Zionis NUBEM interdiu, nam super omne gloria obtegumentum, Esaj. IV:5; Verbum in Sensu literae etiam repraesentabatur per NUBEM, in qua descendit Jehovah super Montem Sinai, cum Legem promulgavit; illa Legis, quae tunc promulgata sunt, fuerunt primitiae Verbi. 3] Ad confirmationem etiam addenda sunt haec; in Mundo spirituali sunt Nubes aeque sicut in Mundo naturali, sed ex alia origine; in Mundo spirituali sunt Nubes lucidae quandoque supra Coelos Angelicos, at Nubes furvae super Inferna; Nubes lucidae super Coelos Angelicos, significant obscuritatem ibi ex Sensu literali Verbi, at cum dissipantur illae nubes, significant quod in Claritate11 ejus sint ex Sensu spirituali: at Nubes furvae super Inferna significant falsificationem et prophanationem Verbi. Quod Nubes in Mundo spirituali talia significent, est origo, quia Lux, quae procedit a Domino ut Sole ibi, significat Divinum Verum, quare Ipse vocatur Lux, Joh. I:9; Cap. XII:35, inde est, quod Ipsum Verbum, quod in adytis templorum ibi reservatur, candida luce circumcinctum appareat; et obscuritas ejus inducitur per Nubes.
1 Prima editio: 61. 62.
2 Prima editio: spiri ualis
3 Prima editio: Jeshurun
4 Prima editio: 26. 27.
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 68:4 apud Biblia Anglica
6 Prima editio: rev.
7 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 18:10-12 apud Biblia Anglica
8 Sic Schmidt et alibi. Prima editio: Jehovae
9 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 68:34 apud Biblia Anglica
10 Sic prima editio et AR 24:6, sed creabit alibi
11 Prima editio: Charitate

777. 1] Quod Dominus sit Verbum, manifeste constat ex his apud Johannem, “In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, et Verbum Caro factum est,” Cap. I:1,14. Quod Verbum ibi sit Divinum Verum, est quia Divinum Verum Christianis non aliunde est, quam ex Verbo, quod est Fons, a quo omnes Ecclesiae a Christo nominatae aquas vivas hauriunt in sua plenitudine, tametsi sicut in nube, in qua Sensus ejus naturalis est, ast in gloria et virtute in qua Sensus spiritualis et coelestis ejus est; quod in Verbo sint tres Sensus, Naturalis, spiritualis et Coelestis, unus interior altero, in Capite de SCRIPTURA SACRA, et in Capite de DECALOGO seu CATECHISMO, ostensum est; inde patet quod per Verbum apud Johannem intelligatur Divinum Verum; idem etiam adhuc testatur Johannes in sua Prima Epistola, “Scimus quod Filius Dei venerit, et dederit nobis INTELLECTUM, ut cognoscamus VERUM, et sumus in VERO, in Filio Ipsius Jesu Christo,” V:20. Et ideo Dominus toties dixit,1 AMEN dico vobis, et Amen in Lingua Hebraea est Veritas, et quod Ipse sit AMEN, videatur Apoc. III:14, ac VERITAS, Joh. XIV:6. Dum etiam consuluntur Eruditi Saeculi hujus, quid per Verbum apud Johannem, Cap. I:1, intelligunt, dicunt quod Verbum in supereminentia, et quid aliud Verbum in supereminentia quam Divinum Verum. 2] Ex his patet, quod Dominus etiam nunc appariturus sit in Verbo; quod non in Persona, est causa quia post ascensum Ipsius in Coelum, est in Humano glorificato, et in hoc non potest apparere ulli homini, nisi prius aperiat oculos Spiritus ejus, et hic non potest aperiri apud ullum qui in malis et inde falsis est, ita non apud ullos hircos, quos statuit ad sinistrum; quare cum manifestavit se discipulis, prius aperuit oculos illorum, nam legitur, “Et illorum aperti sunt oculi, et cognoverunt Ipsum, at Ipse invisibilis factus est ab illis,” Luc. XXIV:31. Simile factum est cum Mulieribus juxta Sepulchrum post resurrectionem, quare etiam tunc viderunt Angelos in sepulchro sedentes, et loquentes cum illis, quos nec ullus homo materiali oculo videre potest. Quod nec Apostoli ante resurrectionem Domini in Humano glorificato oculis corporis Dominum viderint, sed in spiritu, quod apparet post evigilationem sicut in somno, constat ex transformatione Ipsius coram Petro, Jacobo et Johanne, quod tunc gravati sint somno, Luc. IX:32. Quare vanum est credere, quod Dominus appariturus sit in nube Coeli in Persona, sed quod in Verbo, quod est ex Ipso, ita Ipse.
1 Prima editio: dixit (absque interpunctione)

778. 1] Unusquisque homo est suus amor et sua intelligentia, et quicquid procedit ex illo, trahit essentiam ex duobus illis essentialibus seu propriis vitae ejus; quapropter Angeli cognoscunt hominem, qualis essentialiter est, ex brevi Commercio cum illo, ex Sono amorem ejus, et ex Sermone intelligentiam ejus; causa est, quia duo universalia vitae cujusvis hominis sunt, voluntas et intellectus, ac Voluntas est receptaculum et habitaculum amoris ejus, ac Intellectus est receptaculum et habitaculum intelligentiae ejus; quare omnia quae procedunt ex homine, sive sit actio sive sermo, faciunt hominem, et sunt ipse homo. 2] Simili modo, sed in supereminente gradu, est Dominus Divinus Amor et Divina Sapientia, seu quod idem, Divinum Bonum et Divinum Verum, nam Voluntas Ipsius est Divini amoris, ac Divinus Amor est Voluntatis Ipsius, et Intellectus Ipsius est Divina Sapientia, ac Divina Sapientia est Intellectus Ipsius; Forma humana est continens illorum; ex his cogitari potest, quomodo Dominus est Verbum. E contrario autem qui est contra Verbum, hoc est, contra Divinum Verum ibi, proinde contra Dominum et Ipsius Ecclesiam, est suum malum et suum falsum, tam quoad mentem, quam quoad hujus effectus e corpore, qui se referunt ad actiones et loquelas.

779. Quod Secundus hic Adventus Domini fiat per hominem, coram quo in Persona Se manifestavit, et quem implevit suo spiritu, ad docendum Novae1 Ecclesiae2 Doctrinas per Verbum ab Ipso.

Quoniam Dominus non in Persona se manifestare potest, ut nunc supra ostensum est, et tamen praedixit Se Venturum esse, et novam Ecclesiam, quae est Nova Hierosolyma, conditurum, sequitur, quod id per hominem, qui hujus Ecclesiae Doctrinas non solum intellectu recipere, sed etiam illas typis evulgare potest, facturus sit. Quod Dominus coram Me Ipsius servo Se manifestaverit, et miserit ad hoc munus, et quod post hoc aperuerit visum Spiritus mei, et sic me in Mundum spiritualem intromiserit, et dederit videre Coelos et Inferna, et quoque loqui cum angelis et spiritibus, et hoc nunc continenter per plures Annos, testor in veritate; pariter, quod a primo illius vocationis die, non quicquam, quod Ecclesiae illius Doctrinas attinet, ex aliquo Angelo, sed a Solo Domino, dum legi Verbum, acceperim.
1 Prima editio: Novoe
2 Prima editio: Ecclesioe

780. Propter finem, ut Dominus jugiter adesse posset, detexit mihi Sensum spiritualem sui Verbi, in quo Divinum Verum est in sua luce, et in hac continue est praesens; nam praesentia Ipsius in Verbo non aliunde est, quam per Sensum spiritualem; per hujus lucem transit in umbram, in qua est Sensus literae; comparative sicut fit cum Solis luce tempore diei per interpositam nubem; quod Sensus literae Verbi sit sicut nubes, et Sensus spiritualis sit gloria, et Ipse Dominus Sol ex quo Lux, et quod sic Dominus sit Verbum, supra demonstratum est. Quod Gloria, in qua Venturus est, Matth. XXIV:30, significet Divinum Verum in sua luce, in qua est Sensus spiritualis Verbi, constat clare ex his locis, “Vox clamantis in deserto, parate viam Jehovae; revelabitur GLORIA1 JEHOVAE, et videbunt omnis caro, Esaj. XL:3,5. Illuminare, quia venit LUX TUA, ET GLORIA JEHOVAE super Te exorta est, Esaj. LX:1 ad fin. Dabo Te in foedus populo, in LUCEM GENTIUM, ET GLORIAM MEAM non alteri dabo, Esaj. XLII:6,8, Cap. XLVIII:11 2. Erumpet sicut Aurora LUX TUA, GLORIA JEHOVAE colliget Te, Esaj. LVIII:8. Implebitur GLORIA JEHOVAE universa Terra, Num. XIV:21, 3 Esaj. VI:1,2,3, Cap. LXVI:18. In principio erat Verbum; in Ipso Vita erat, et Vita erat LUX HOMINUM; erat4 LUX VERA; et Verbum Caro factum est, et vidimus GLORIAM IPSIUS, GLORIAM UT UNIGENITI A PATRE, Joh. I:1,4,9,14. Coeli narrabunt GLORIAM DEI, Psalm. XIX:2 5. GLORIA DEI illustrabit Sanctam Hierosolymam, et Lucerna ejus Agnus, et Gentes, quae Salvantur, in LUCE IPSIUS ambulabunt,” Apoc. XXI:23,24,6 praeter multis aliis in locis. Quod Gloria significet Divinum Verum in sua plenitudine, est quia omne magnificum in Coelo, est ex Luce, quae procedit ex Domino, et Lux procedens ab Ipso ut Sole ibi, in essentia sua est Divinum Verum.
1 Prima editio: gloria
2 Prima editio: 12
3 Prima editio: XIV: 8.
4 Prima editio: erat
5 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 19:1 apud Biblia Anglica
6 Prima editio: 23. 24. 25.


781. Quod hoc per Novum Coelum et Novam Terram, et inde descendentem novam Hierosolymam in Apocalypsi, intelligatur.

Legitur in Apocalypsi, Vidi Novum Coelum et Novam Terram, quia prius Coelum et prior Terra transiit. Et ego Johannes vidi Urbem Sanctam Hierosolymam novam descendentem a Deo e Coelo, paratam sicut Sponsam ornatam Marito suo, Cap. XXI:1,2. Simile etiam legitur apud Esajam, “Ecce Ego creans Coelum novum et Terram novam; laetamini1 et exultate in aeternitates, et ecce Ego creaturus sum Hierosolymam exultationem, et populum ejus laetitiam,” LXV:17,18. Quod Novum Coelum ex Christianis, qui in Mundo agnoverunt, et post excessum e Mundo agnoscere potuerunt, quod Dominus sit Deus Coeli et Terrae, secundum Ipsius verba apud Matthaeum, Cap. XXXVIII:18, a Domino hodie formetur, supra in hoc Capite detectum est.
1 Prima editio: laetemini

782. 1] Quod Nova Ecclesia per Novam Hierosolymam descendentem a Deo e Coelo, Apoc. XXI, intelligatur,1 est quia Hierosolyma fuit Metropolis in Terra Canaane, et ibi erat Templum, Altare, Sacrificia fiebant, ita ipse Cultus Divinus, ad quem tribus vicibus in Anno omnis masculus totius terrae mandatus est venire. Tum quia Dominus in Hierosolyma fuit, et docuit in suo Templo, et postea ibi glorificavit Humanum suum; inde est, quod per Hierosolymam significetur Ecclesia. Quod per Hierosolymam intelligatur Ecclesia, constat perspicue ex Propheticis in Veteri Testamento de Ecclesia Nova a Domino instauranda, quod illa ibi dicatur Hierosolyma. 2] Ipsa loca solum adducentur, ex quibus quisque ratione interiore praeditus videre potest, quod per illam ibi intelligatur Ecclesia. Sint modo haec loca inde, “Ecce Ego creans COELUM NOVUM ET TERRAM NOVAM, non commemorabuntur priora; ecce Ego CREATURUS HIEROSOLYMAM exultationem, et populum ejus laetitiam, ut exultem super HIEROSOLYMA, et laeter super populo meo. Tunc lupus et agnus pascent simul: non malum facient in toto Monte sanctitatis meae, Esaj. LXV2 :17,18,19,25. Propter Zionem non tacebo, et propter HIEROSOLYMAM non quiescam, usque dum exeat sicut splendor Justitia ejus, ac Salus ejus sicut lampas ardeat. Tunc videbunt Gentes justitiam tuam, et omnes Reges gloriam tuam; et vocabitur tibi Nomen novum, quod os Jehovae enuntiabit; et eris Corona decoris [in manu Jehovae]3, et Cidaris Regni in manu Dei tui: beneplacebit Jehovah in te, et terra tua maritabitur. Ecce Salus tua veniet, ecce merces Ejus cum Ipso: et vocabunt illos, Populus sanctitatis, Redempti Jehovae; et tu vocaberis quaesita Urbs, non deserta, Esaj. LXII:1ad 4,11,12. 3] Excitare, excitare, indue robur tuum Zion indue vestes decoris tui HIEROSOLYMA, Urbs Sanctitatis; quia non addet ut in te veniat amplius praeputiatus et immundus: excute te e pulvere, surge, sede HIEROSOLYMA. Cognoscet Populus Nomen meum in die illo; nam Ego Ille qui loquor, ecce Me: consolatus Jehovah populum suum, redemit HIEROSOLYMAM, Esaj. III:1,2,6,9. Jubila filia Zionis, laetare ex omni corde filia HIEROSOLYMAE; Rex Israelis in medio tui; ne time malum amplius; laetabitur super te cum gaudio, acquiescet in amore suo4, exultabit super te cum jubilo; dabo vos in nomen et laudem omnibus populis terrae, Zephan. III:14 ad 17, 20. Sic dixit Jehovah Redemptor tuus, dicens HIEROSOLYMAE, habitaberis, Esaj. XLIV:24,26. Sic dixit Jehovah, revertar ad Zionem, et habitabo in medio HIEROSOLYMAE; unde vocabitur HIEROSOLYMA Urbs veritatis, et Mons Jehovae Zebaoth Mons sanctitatis,5 Sach. VIII:3, 20 ad 23. Tunc cognoscetis, quod Ego Jehovah Deus tuus, habitans in Zione Monte sanctitatis, et erit HIEROSOLYMA Sanctitas: et fiet in die illo, stillabunt montes mustum, et colles fluent lacte; et HIEROSOLYMA sedebit in generationem et generationem, Joel IV:17 ad 21.6 4] In die illo erit germen Jehovae in decus et gloriam; et fiet, relictus in Zione, et residuus in HIEROSOLYMA7, Sanctus dicetur, omnis scriptus ad vitam in HIEROSOLYMA, Esaj. IV:2,3. In extremitate dierum erit Mons domus Jehovae constitutus in Caput montium, nam e Zione exibit8 Doctrina, et Verbum Jehovae ex HIEROSOLYMA, Mich. IV:1,2,8. In tempore illo vocabunt HIEROSOLYMAM Thronum Jehovae, et congregabuntur omnes gentes ob Nomen Jehovae HIEROSOLYMAM, neque ibunt amplius post confirmationem cordis sui mali, Jerem. III:17. Specta Zionem urbem Festi stati nostri, oculi tui videant HIEROSOLYMAM, Habitaculum tranquillum, Tabernaculum quod non dissipabitur; non removebuntur clavi ejus in perpetuum, et funes ejus non avellentur,” Esaj. XXXIII. 20, praeter etiam alibi, ut Esaj. XXIV:23, 9 Cap. XXXVII:32, Cap. LXVI:10 ad 14, Sach. XII:3,6 ad 10, Cap. XIV:8,11,12,21, Malach. III:4, 10 Psalm. CXXII:1 ad 7, Ps. CXXXVII:5,6.11 5] Quod per Hierosolymam12 ibi intelligatur Ecclesia a Domino instauranda, et non Hierosolyma a Judaeis habitata, patet ex singulis descriptionis ejus in locis allatis; ut quod Jehovah Deus creaturus Coelum Novum et Terram Novam, et quoque tunc Hierosolymam; et quod haec futura sit Corona decoris et Cidaris regni; quod vocanda sit Sanctitas, et Urbs veritatis, Thronus Jehovae, Habitaculum tranquillum, Tabernaculum quod non dissipabitur; quod ibi lupus et agnus pascent simul; et dicitur quod ibi montes stillabunt mustum, et colles fluent lacte, et illa sedebit in generationem et generationem; praeter plura, etiam de Populo ibi, quod Sanctus, omnis Scriptus ad vitam, quod dicendi Redempti Jehovae. Praeterea in omnibus illis locis agitur de Adventu Domini, imprimis de Adventu Ipsius Secundo, quando Hierosolyma talis erit, qualis ibi describitur; prius enim non maritata est, hoc est, facta Sponsa et Uxor Agni, sicut de Nova Hierosolyma in Apocalypsi dicitur. 6] Prior Ecclesia seu hodierna intelligitur per Hierosolymam, apud Danielem, et initium ejus ibi describitur per haec, “Scito et percipito, ab exitu Verbi, ad usque restituendum et ad aedificandum HIEROSOLYMAM, usque ad Messiam Principem, Septimanae septem; postea Septimanis sexaginta et duabus restituetur et aedificabitur platea et fossa, sed in angustia temporum,” Cap. IX:25; at Finis ejus describitur ibi per haec, “Tandem super Avem abominationum desolatio, et usque ad consummationem et decisum stillabit super devastationem,” vers. 27, ibi; ultima haec sunt quae intelliguntur per haec Domini verba apud Matthaeum, “Cum videritis abominationem desolationis praedictam a Daniele Propheta, stantem in loco sancto, qui legit, probe notet,” Cap. XXIV:15. Quod per Hierosolymam in supra allatis locis non intellecta sit Hierosolyma a Judaeis habitata, constare potest a locis in Verbo, ubi de hac dicitur quod prorsus deperdita sit, et quod destruenda, ut Jerem. V:1, Cap. VI:6,7, Cap. VII:17,18, seq., Cap. VIII:6,7,8, seq., Cap. IX:10,11,12,13, 13 seq., Cap. XIII:9,10,14, Cap. XIV:16, Thren. I:8,9,17, Ezech. IV:1 ad fin., Cap. V:9 ad fin., Cap. XII:18,19, Cap. XV:6,7,8, Cap. XVI:1 ad 63, Cap. XXIII:1 ad 49 14, Matth. XXIII:37,38, Luc. XIX:41 ad 44, Cap. XXI:20,21,22, Cap. XXIII:28,29,30; praeter multis aliis in locis; et quoque ubi vocatur Sodoma, Esaj. III:9, Jerem. XXIII:14, Ezech. XVI:46, 48, et alibi.
1 Prima editio: intelligatur;
2 Prima editio: XLV
3 Sic Schmidt, Dicta 46, DD 64, AC 9930:7, AE 272:5
4 Prima editio: tuo
5 Prima editio: sanctitatis.
6 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 3:17-21 apud Biblia Anglica
7 Prima editio: Hierosolyma
8 Prima editio: exebit
9 Prima editio: XXIV: 3.
10 Prima editio: III: 2, 4.
11 Prima editio: CXXX: 4, 5, 6.
12 Prima editio: Hierososysmam
13 Sic Schmidt et Bibia Hebraica, sed 9:11,12,13,14, apud Biblia Anglica. Prima editio:IX:10,11,13,
14 Prima editio: 40

783. Quod Ecclesia sit Domini, et quod ex Conjugio Spirituali quod est Boni et Veri, Dominus dicatur Sponsus et Maritus, et Ecclesia Sponsa et Uxor, notum est Christianis ex Verbo, apprimis ex his ibi;1 Johannes de Domino dixit, “Qui2 habet SPONSAM SPONSUS est, amicus autem SPONSI est, qui stat et audit Ipsum, gaudet ob vocem SPONSI, Joh. III:29. Jesus dixit, quamdiu cum illis est SPONSUS, non possunt FILII NUPTIARUM jejunare, Matth. IX:15, Marc. II:19,20, Luc V:34,35. Vidi Urbem sanctam Hierosolymam novam descendentem a Deo e Coelo, paratam sicut SPONSAM ORNATAM MARITO SUO, Apoc. XXI:2. Angelus dixit ad Johannem, veni et ostendam tibi SPONSAM AGNI UXOREM, et e Monte ostendit illi Urbem Sanctam Hierosolymam, Apoc. XXI:9,10.3 Venit tempus NUPTIARUM AGNI, et UXOR IPSIUS paravit se; beati qui ad COENAM NUPTIARUM AGNI vocati sunt, Apoc. XIX:7,9. Ego sum Radix et Genus Davidis, Stella splendida et matutina, SPIRITUS ET SPONSA dicunt, veni; et qui sitit, venito; et qui vult, sumito4 aqua vitae gratis,” Apoc. XXII:16,17.
1 Prima editio: ibi �
2 Prima editio: Qui (absque interpunctione)
3 Prima editio: XXI: 9.
4 Prima editio: sumite

784. 1] Quod Novum Coelum prius formetur, quam nova Ecclesia in terris, est secundum Divinum Ordinem; est enim Ecclesia Interna et Externa, et Ecclesia Interna1 unum facit cum Ecclesia in Coelo, ita cum Coelo, ac Internum prius formandum est quam Externum, ac postea Externum per Internum; quod ita sit, apud Clerum in Mundo notum est. Quemadmodum Coelum hoc novum, quod facit Internum Ecclesiae apud hominem, crescit, tantum ex Coelo illo descendit nova Hierosolyma, hoc est, nova Ecclesia; quare hoc non fieri potest momento, sed fit sicut falsa prioris Ecclesiae removentur; novum enim non potest intrare, ubi falsa prius ingenerata sunt, nisi haec eradicentur, quod fiet apud Clerum, et sic apud Laicum; dixit enim Dominus, Nemo mittit vinum novum in utres veteres, quin rumpantur utres, et vinum effunditur; sed mittunt vinum novum in utres novos, et utraque conservantur una, Matth. IX:17, Marc. II:22, Luc. V:37,38. 2] Quod haec non fiant quam in Consummatione saeculi, per quam intelligitur finis Ecclesiae, constat ex his Domini Verbis, Dixit Jesus, simile est Regnum Coelorum homini seminanti bonum semen in agro suo; sed dum dormiverunt homines, venit ejus inimicus et seminavit Zizania, et abivit; quum vero2 germinavit herba, tunc apparuerunt etiam Zizania; accesserunt servi, et dixerunt illi, visne ut abeamus et colligamus Zizania; ipse vero dixit, non, ne forte colligentes Zizania, eradicetis cum illis Triticum; sinite una crescere utraque usque ad messem, et tempore messis dicam messoribus, colligite prius Zizania, et colligate ea in fasciculos ad comburendum; Triticum vero congregate in horreum meum. Messis est Consummatio saeculi; quemadmodum colliguntur Zizania, et igne comburuntur, sic erit in Consummatione saeculi, Matth. XIII:24 ad 30, 39, 40. Per Triticum ibi intelliguntur vera et bona novae Ecclesiae, et per Zizania falsa et mala prioris; quod per Consummationem saeculi intelligatur finis Ecclesiae, videatur in Articulo primo hujus transactionis.
1 Prima editio: Interna,
2 Prima editio: vera

785. Quod in omni re Internum et Externum sit, et quod externum pendeat ab interno, sicut corpus a sua anima, constat ex singulis in Mundo rite lustratis: apud hominem hoc manifestum est; universum ejus corpus ex mente ejus, et inde in singulis, quae procedunt ab homine, est internum et externum; in omni actione ejus est Voluntas mentis, et in1 omni loquela est Intellectus mentis, similiter in omni ejus Sensu. In omni ave et bestia, imo in omni insecto et verme, est internum et externum; tum etiam in omni arbore, planta et germine, imo in omni lapide et pulvisculo humi; ad illustrandum hoc, sufficiunt aliqua, de bombyce, ape et pulvere; internum bombycis est, ex quo fertur externum ejus ad concinnandum sericum, et postea ad evolandum ut papilio. Internum apis est, ex quo fertur externum ejus, ad sugendum mel ex floribus, et ad struendum cellas in mirabiles formas: Internum pulvisculi humi, ex quo fertur externum ejus, est ejus nisus ad foecundandum semina, exhalat ex sinulo suo aliquod, quod se infert in intima seminis, et hoc producit, et illud internum sequitur vegetationem ejus usque ad novum semen. Simile fit in oppositis, in quibus etiam est internum et externum, sicut in aranea, cujus internum, ex quo fertur externum ejus, est facultas et inde inclinatio ad struendum telam artificiosam, e cujus medio insidietur muscis involantibus, quas comedit; parile est in omni alio verme noxio, tum in omni serpente, et quoque in omni fera sylvae: similiter in omni homine impio, astuto et doloso.
1 Prima editio: in in

786. Quod Nova haec Ecclesia sit Corona omnium Ecclesiarum, quae huc usque in terrarum Orbe fuerunt.

1] Quod quatuor Ecclesiae in communi a principio in hac Tellure fuerint, una ante Diluvium, altera post Diluvium, tertia Israelitica, et quarta nominata Christiana, supra ostensum est; et quia omnes Ecclesiae pendent a cognitione et agnitione Unius Dei, cum quo homo Ecclesiae potest conjungi, et omnes quatuor Ecclesiae non in illa veritate fuerunt, sequitur quod una Ecclesia illis quatuor successura sit, quae1 unum Deum cognoscet et agnoscet: Divinus Amor Dei non aliud pro fine habuit, cum creavit Mundum, quam ut hominem conjungat Sibi, et Se homini, et sic habitet cum homine. Quod Ecclesiae priores non in veritate fuerint, est quia Antiquissima Ecclesia, quae fuit ante diluvium, coluit Deum invisibilem, cum quo nulla conjunctio dabilis est; Antiqua Ecclesia, quae fuit post diluvium, similiter; Ecclesia Israelitica coluit Jehovam, qui in se est Deus Invisibilis, Exod. XXXIII:18 ad 23, sed sub forma humana, quam Jehovah Deus per Angelum induit, in qua visus est Mosi, Abrahamo, Sarae, Hagari, Guideoni, Josuae, et quandoque Prophetis, quae Humana forma fuit repraesentativa Domini venturi, et quia haec fuit repraesentativa, ideo etiam omnia et singula Ecclesiae illorum facta sunt repraesentativa; quod Sacrificia et reliqua Cultus illorum repraesentaverint Dominum venturum, et quod illa abrogata sint, dum venit, notum est. 2] Quarta autem est Ecclesia, quae vocata est Christiana, quidem oretenus agnovit Deum unum, sed in tribus personis, quarum unaquaevis singulatim seu per se, esset Deus, et sic Trinitatem divisam, et non in una Persona unitam, inde haesit in mente idea trium Deorum, tametsi in labiis vox unius Dei; et insuper Doctores Ecclesiae, ex ipsa sua Doctrina, quam post Concilium Nicaenum concinnarunt, docent quod credendum sit in Deum Patrem, Deum Filium, et Deum Spiritum sanctum, omnes invisibiles, quia ante Mundum in simili Essentia Divina existentes; et tamen cum Deo invisibili, ut supra dictum est, non dabilis est conjunctio; adhuc nescientes, quod Deus unus, qui invisibilis, in Mundum venerit, et assumserit Humanum, non modo ut redimeret homines, sed etiam ut visibilis fieret, et sic conjungibilis, nam legitur, Verbum erat apud Deum, et DEUS ERAT VERBUM, et VERBUM CARO FACTUM EST, Joh. I:1,14 2; et apud Esajam, “Puer natus est nobis, et Filius datus est nobis, cujus Nomen, DEUS, Heros, PATER AETERNITATIS, Cap. IX:5;3 et apud Prophetas pluries, quod Ipse Jehovah in Mundum venturus sit, et futurus Redemptor, quod etiam factus est in Humano, quod assumsit.
1 Prima editio: qui
2 Prima editio: 1 – 14
3 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 9:6 apud Biblia Anglica

787. 1] Quod Nova haec Ecclesia sit Corona omnium Ecclesiarum, quae huc usque in terrarum Orbe fuerunt, est quia colet Deum unum Visibilem, in quo est Deus invisibilis, sicut anima est in corpore; quod sic et non aliter conjunctio Dei cum homine dabilis sit, est quia homo est naturalis, et inde naturaliter cogitat, et conjunctio erit in cogitatione, et sic in affectione amoris ejus, et hoc fit cum homo cogitat de Deo ut homine. Conjunctio cum Deo invisibili est sicut conjunctio visus oculi cum expanso universi, cujus finem non videt; ut et sicut visus in medio Oceano, qui cadit in aerem et in mare, et perit; at vero conjunctio cum Deo visibili, est sicut visus hominis in aere seu mari expandentis manus ac invitantis in ulnas suas; nam omnis conjunctio Dei cum homine, erit quoque reciproca hominis cum Deo, et alterum hoc reciprocum non dabile est, nisi cum Deo visibili. 2] Quod Deus ante assumtum Humanum, non visibilis fuerit, docet et Ipse Dominus apud Johannem, Non vocem Patris audivistis unquam, neque speciem Ipsius vidistis, Cap. V:37; et apud Mosen, Quod nemo videre possit Deum, et vivere, Exod. XXXIII:20. Quod autem videatur per Humanum Ipsius, apud Johannem, “Deum nemo vidit unquam; Unigenitus Filius, qui in sinu Patris est, Ille exposuit, Cap. I:18: et apud Eundem, Jesus dixit, Ego sum via, veritas et vita; nemo venit ad Patrem nisi per Me; qui cognoscit Me, cognoscit Patrem, et qui videt Me, videt Patrem,” Cap. XIV:6,7,9. Quod conjunctio sit cum Deo invisibili per Ipsum visibilem, ita per Dominum, docet Ipse in his locis, “Jesus dixit, manete in Me, etiam Ego in vobis; qui manet in Me, et Ego in illo, hic fert fructum multum, Joh. XV:4,5. In illa die cognoscetis, quod Ego in Patre, et vos in Me, et Ego in vobis, Joh. XIV:20. Ego gloriam, quam dedisti Mihi, dedi illis, ut sint unum, sicut nos unum sumus. Ego in illis et Tu in Me, ut amor, quo amasti Me, in illis sit, et Ego in illis,” Joh. XVII:22,23,26, 1 et quoque Cap. VI:56. Tum quod Pater et Ipse unum sint; et quod credendum sit in Ipsum ut quis vitam aeternam habeat. Quod salus pendeat a conjunctione cum Deo, supra multis ostensum est.
1 Prima editio: 21. 22. 23. 26.

788. Quod haec Ecclesia successura sit Ecclesiis, quae a principio Mundi exstiterunt, et quod duratura sit in saecula saeculorum; et quod sic futura sit Corona omnium Ecclesiarum, quae antea fuerunt, prophetavit Daniel; primum dum enarravit et explicuit Nebuchadnezari somnium ejus de quatuor Regnis, per quae intelliguntur quatuor Ecclesiae per Statuam ei visam repraesentatae, dicens, In diebus [regum]1 horum surgere faciet Deus Coelorum Regnum, quod in saecula non peribit, et consumet omnia illa Regna, illud autem stabit in saecula, Cap. II:44, et quod hoc fiet per Lapidem factum in Petram magnam implentem omnem Terram, Vers. 35; per Petram in Verbo intelligitur Dominus quoad Divinum Verum. Et idem Propheta alibi, “Videns fui in visionibus noctis, et ecce cum Nubibus Coelorum sicut Filius hominis, et Huic datum est Dominium, et Gloria, et Regnum, et omnes populi, gentes et linguae Ipsum colent; Dominium Ipsius dominium saeculi, quod non transibit, et Regnum quod non peribit,” Cap. VII:13,14; et haec dicit, postquam vidit quatuor Bestias magnas e mari ascendentes, Vers. 3; per quas etiam quatuor Ecclesiae priores repraesentatae sunt; quod haec a Daniele prophetata sint de hoc tempore, constat a verbis ejus, Cap. XII:4, tum a Domini verbis, Matth. XXIV:15, 30.2 Similia dicuntur in Apocalypsi, “Septimus Angelus clanxit; tunc factae sunt voces magnae e Coelo, [dicentes] facta sunt Regna [mundi] Domini nostri et Christi Ipsius, et regnabit in saecula saeculorum,” Cap. XI:15.
1 Sic Schmidt
2 Prima editio: 15. 30,

789. 1] Praeterea de hac Ecclesia, qualis futura est, reliqui Prophetae multis in locis praedixerunt, ex quibus haec pauca adducentur; apud Sachariam, Erit dies unus, qui notus Jehovae, non dies nec nox, quia circa tempus vesperae erit lux: in die illo exibunt aquae vivae ex Hierosolyma, et Jehovah erit in Regem super totam terram; in die illo erit Jehovah unus, et nomen Ipsius unum, XIV:7,8,9. Apud Joelem, “Fiet in die illo, stillabunt montes mustum, et colles fluent lacte, et Hierosolyma sedebit in generationem et generationem,” IV:18 ad 20.1 Apud Jeremiam, Tempore illo vocabunt Hierosolymam Thronum Jehovae, et congregabuntur omnes Gentes ob Nomen Jehovae Hierosolymam, neque ibunt amplius post confirmationem2 cordis sui mali, III:17, Apoc. XXI:24,26. Apud Esajam3, “Oculi tui videant Hierosolymam, Habitaculum tranquillum, Tabernaculum, quod non dissipabitur; non removebuntur clavi ejus in perpetuum, et funes ejus non avellentur,” XXXIII:20; 2] in his locis per Hierosolymam intelligitur Sancta Hierosolyma nova, descripta in Apocalypsi, XXI, per quam intelligitur Nova Ecclesia; iterum apud Esajam, Exibit Virga de trunco Jishaji, et erit Justitia cingulum lumborum Ipsius, et Veritas cingulum feminum ejus; quare commorabitur lupus cum agno, et pardus cum haedo, vitulus et leo juvenis et saginatum una, puerque parvus ducet eos: juvenca et ursus pascent, una cubabunt foetus eorum; quin ludet sugens super foramine viperae, et super speluncam basilisci ablactatus manum suam impellet; non facient malum, neque corrumpent se in toto monte Sanctitatis meae; quia plena erit terra scientia Jehovae. Fiet in die illo, Radicem Jishaji, quae stans in signum populorum, Gentes quaerent, et erit quies Ipsius gloria, Cap. XI:1, 5 ad 10; quod talia nondum in Ecclesiis, et minus in ultima, exstiterint, notum est. Apud Jeremiam, “Ecce dies venientes, quibus pangam foedus novum, et hoc erit foedus; dabo legem meam in medio eorum, et super cor scribam illam, eroque illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum, omnes cognoscent Me a minimo eorum usque ad maximum eorum,” XXXI:31 ad 34, Apoc. XXI:3; 3] quod haec in Ecclesiis antehac non data sint, etiam notum est; causa fuit quia non adiverunt Deum visibilem, quem omnes cognoscent, et quia Ipse est Verbum, seu Lex, quam ponet in medio eorum, et super cor scribet illam. Apud Esaiam, “Propter Hierosolymam non quiescam, usque dum exeat sicut splendor justitia ejus, ac salus ejus sicut lampas ardeat; et vocabitur tibi nomen novum, quod os Jehovae enuntiabit, et eris CORONA DECORIS et CIDARIS REGNI in manu Dei tui: beneplacebit Jehovah in te, et terra tua MARITABITUR. Ecce Salus tua veniet, ecce Merces Ejus cum Ipso, et vocabunt illos, populus sanctitatis, redempti Jehovae, et tu vocaberis quaesita Urbs, et non deserta.” [LXII:1 ad 4,11,12.]
1 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 3:18-20 apud Biblia Anglica. Prima editio: 17 ad 21.
2 Prima editio: confirmationam
3 Prima editio: Esajam

790. Qualis futura haec Ecclesia, describitur ample in Apocalypsi, ubi agitur de fine Ecclesiae prioris et ortu Novae; haec nova Ecclesia describitur per Novam Hierosolymam, et per magnifica ejus, et quod futura sit Sponsa et Uxor Agni, Cap. XIX:7, Cap. XXI:2,9. Praeterea ex Apocalypsi transumam duntaxat haec, quando nova Hierosolyma visa est descendere e Coelo, dicitur, Ecce Tabernaculum Dei cum hominibus, qui habitabit cum illis, et illi populi Ipsius erunt, Ipse erit cum illis Deus illorum, et gentes quae salvantur, in luce Ejus ambulabunt, et nox non erit ibi. Ego Jesus misi Angelum meum ad testandum vobis haec in Ecclesiis; Ego sum radix et Genus Davidis, Stella splendida et matutina; Spiritus et Sponsa dicunt, veni, et qui audit, dicito veni, et qui sitit, venito, et qui vult, sumito aquam vitae gratis. Imo veni Domine Jesu, amen, Cap. XXI:3,24,25, Cap. XXII:16,17,20.

791. Memorandum.

Postquam finitum est hoc Opus, convocavit Dominus duodecim suos Discipulos, qui Ipsum in Mundo sequuti sunt; et post diem emisit omnes in Universum MUNDUM SPIRITUALEM, ad praedicandum EVANGELIUM, quod DOMINUS DEUS JESUS CHRISTUS regnet, cujus Regnum erit in Saecula saeculorum, secundum praedictionem a Daniele Cap. VII:13,14, 1 et in Apocalypsi Cap. XI:15, et quod beati sint, qui ad Coenam nuptiarum Agni accedunt2, Apoc. XIX:9; hoc factum est Mense Junio, Die 19, Anno 1770. Hoc intellectum est per haec Domini verba, “Mittet Angelos suos, et congregabunt electos Ipsius a terminis coelorum usque ad terminos eorum,” Matth. XXIV:31.
1 Prima editio: 14. 14.
2 Prima editio: Agni accedunt (absque italicis)

* * * * *


792. De Mundo Spirituali actum est in singulari Opere de COELO ET INFERNO, in quo descripta sunt plura istius Mundi; et quia omnis homo post mortem in illum Mundum venit, descriptus etiam est Status hominum ibi. Quis non novit, aut nosse potest, quod homo post mortem vivat, quia natus est homo, creatus imago Dei, et quia Dominus in Verbo suo id docet; sed qualis Vita ei futura est, hactenus ignotum fuit; creditum est, quod tunc esset Anima, de qua non aliam ideam foverunt, quam sicut de aethere aut aere, ita quod sit Pneuma, quale homo ex ore exspirat dum moritur, in quo tamen vitale ejus residet, sed quod sit absque visu qualis est oculi, absque auditu qualis est auris, et absque loquela qualis est oris; cum tamen homo post mortem aeque est homo, et talis homo, ut non sciat aliter, quam quod adhuc sit in priori Mundo; videt, audit, loquitur, sicut in priori Mundo; ambulat, currit, sedet, sicut in priore Mundo; cubat, dormit, et evigilat sicut in priori Mundo; edit et bibit sicut in priori Mundo; delitio conjugiali fruitur sicut in priori Mundo; verbo, est homo quoad omnia et singula. Ex quibus patet, quod Mors non sit exstinctio, sed continuatio vitae, et quod sit modo transitus.
793. Quod homo sit aeque homo post mortem, tametsi tunc coram oculis materialis corporis non apparet, constare potest ex Angelis visis Abrahamo, Hagari, Guideoni1, Danieli, et quibusdam Prophetis, ex Angelis visis in Sepulchro Domini, et postea multoties Johanni, de quibus in APOCALYPSI; cumprimis ex Ipso Domino, qui quod esset Homo, ostendit per tactum et per esum, et tamen coram oculis illorum inconspicuus factus est; quis potest ita delirare, ut non agnoscat, quin, tametsi inconspicuus, aeque homo fuerit: Quod viderint Ipsum, erat causa, quia tunc aperti sunt oculi Spiritus illorum, et cum hi aperiuntur, apparent illa, quae in Mundo spirituali sunt, aeque clare, quemadmodum illa, quae in Mundo Naturali. Differentia inter hominem in Mundo naturali, et hominem in Mundo spirituali est, quod hic homo Corpore substantiali indutus sit, ille autem Corpore materiali, in quo intus est corpus ejus substantiale, et homo substantialis videt hominem substantialem aeque clare, ut homo materialis videt hominem materialem: sed non potest homo substantialis videre hominem materialem, nec homo materialis hominem substantialem, propter differentiam inter materiale et substantiale, quae qualis est, describi potest, sed non paucis.
1 Prima editio: Giudeoni

794. 1] Ex visis per tot annos, possum sequentia referre, quod in Mundo spirituali sint aeque Terrae sicut in Mundo naturali, quodque sint Planities et Valles, tum Montes et Colles, et quoque Fontes et Fluvii; quod sint Paradisi, Horti, Luci et Sylvae; quod sint Urbes, et inibi Palatia et Domus; tum quod sint Scripturae et Libri; quodque sint Functiones et Negotiationes; et quod sint Aurum, Argentum et Lapides pretiosi; verbo, quod sint omnia et singula, quaecunque in Mundo naturali, sed illa in Coelo immensum perfectiora. 2] Sed differentia est, quod omnia quae in Mundo spirituali spectantur, sint momento creata a Domino, sicut Domus, Paradisi, Cibi, et reliqua, et quod creentur ad correspondentiam cum interioribus Angelorum et Spirituum, quae sunt affectiones et inde cogitationes illorum; at quod omnia quae in Mundo naturali spectantur, ex semine existant et crescant.
795. 1] Quoniam ita est, et indies ibi loquutus sum cum Gentibus et Populis hujus Mundi, ita non solum cum illis qui in Europa sunt, sed etiam cum illis qui in Asia et in Africa, ita cum illis, qui ex varia Religione sunt, Coronidis loco ad hoc Opus adjiciam brevem descriptionem de Statu quorundam ex illis. Tenendum est, quod cujusvis tam Gentis et Populi in communi, quam singulorum in particulari, Status in Mundo spirituali sit secundum agnitionem Dei et cultum Ipsius, 2] et quod omnes qui corde agnoscunt Deum, et post hoc tempus qui agnoscunt Dominum Jesum Christum Deum Redemptorem et Salvatorem, in Coelo sint, et quod qui Ipsum non agnoscunt, sub Coelo sint, et ibi instruantur, et quod qui recipiunt, in Coelum eleventur, et quod qui non recipiunt, in Infernum dejiciantur; inter hos etiam illi veniunt, qui sicut Sociniani solum Deum Patrem adiverunt, et qui sicut Ariani Divinitatem Humani Domini negaverunt; nam dixit Dominus, EGO SUM VIA, VERITAS ET VITA; NEMO VENIT AD PATREM NISI PER ME; et ad Philippum, qui voluit videre Patrem, QUOD QUI ME VIDET ET COGNOSCIT, VIDEAT ET COGNOSCAT PATREM, Joh. XIV:6 seq.

796. DE LUTHERO, MELANCHTONE, ET CALVINO, IN MUNDO SPIRITUALI.

1] Cum Tribus his Antesignanis, qui Reformatores Ecclesiae Christianae fuerunt, saepius loquutus sum, et inde instructus, qualis fuit Status vitae illorum a principio usque ad hodie. Quod LUTHERUM attinet, a primo tempore, cum in Mundum spiritualem alluit, acerrimus propagator et defensor suorum dogmatum fuit, et sicut succrevit multitudo consentiens et favens e Terra, increvit ejus Zelus pro illis; ibi data ei fuit Domus, qualis1 ei fuerat in vita corporis, Eislebiae; et ibi in medio erexit Solium parum elevatum, in quo consedit, et per apertam portam admisit auscultatores, et hos in Ordines disposuit; in proximum sibi adscivit faventiores, et post illos collocavit minus faventes, et tunc in tenore loquutus est, et per vices permisit interrogationes, propter finem ut telam sermonis finiti ex aliqua origine iterum exorsurus esset. 2] Ex communi hoc favore tandem imbuit PERSUASIONEM, quae in Mundo spirituali talis efficaciae est, ut non ab ullo possit resisti, nec contra id quod dicitur loqui; verum quia hoc erat species incantationis ab antiquis in usu, ex Persuasione illa amplius loqui serio interdictum est, et postea sicut prius ex Memoria et simul Intellectu docuit: talis Persuasio, quae species incantationis est, scaturit ex amore sui, ex quo tandem talis fit, ut dum quis contradicit, non modo impugnet rem quaestionis, sed etiam ipsam Personam. 3] Hic fuit Status vitae ejus usque ad Ultimum Judicium, quod in Mundo spirituali Anno 1757 factum est, at tunc post annum e Domo sua prima in aliam translatus, et simul tunc in alium statum: et quia hic audivit, quod ego, qui in Mundo naturali sum, loquerer cum illis qui in Mundo spirituali, inter plures accessit ad me, et post aliquas interrogationes et responsiones, percepit, quod hodie finis prioris Ecclesiae sit, et principium Novae, de qua prophetavit Daniel, et Ipse Dominus praedixit apud Evangelistas, et quod Nova haec Ecclesia intelligatur per Novam Hierosolymam in Apocalypsi, et per Evangelium aeternum quod Angelus volans in medio Coeli Evangelizavit habitantibus super Terra, Cap. XIV:6 ibi, valde indignatus est, et objurgavit; verum sicut percepit, quod Novum Coelum, quod factum est et fit ab illis, qui solum Dominum pro Deo Coeli et Terrae, secundum Ipsius Verba, Matth. XXVIII:18, agnoscunt, et sicut animadvertit Caetus quotidie ad se congregatos diminui, objurgatio cessavit, et tunc propius ad me accessit, et coepit familiarius mecum loqui; et postquam convictus est, quod principale Dogma de Justificatione per solam fidem non ex Verbo, sed ex propria Intelligentia assumserit, passus est se instrui de Domino, de Charitate, de vera Fide, de Libero Arbitrio, et porro de Redemptione, et hoc unice ex Verbo; 4] tandem post convictionem incepit favere, et deinde plus et plus semet confirmare in Veritatibus, ex quibus Nova Ecclesia constabilitur; hoc tempore apud me erat quotidie, et tunc quoties recollegit Veritates illas, incepit ad priora sua Dogmata sicut ad talia quae e diametro contra Verbum sunt, ridere; et audivi illum dicentem, ne miremini quod Ego arripuerim Fidem solam justificantem, et excluserim Charitatem a spirituali sua essentia, et quoque omne Liberum Arbitrium in spiritualibus hominibus ademerim, praeter plura quae a sola Fide semel accepta, sicut unci a catena, pendent, quoniam finis meus fuit divelli a Romano-Catholicis, quem finem non aliter potui assequi et obtinere, quapropter non miror quod Ego aberraverim, sed miror quod unus delirans tot deliros potuerit producere; et inspexit a latere aliquos Scriptores dogmaticos suo tempore fama celebres, suae doctrinae fideles sectatores, quod non viderint oppositiones in Scriptura Sacra, quae tamen exstantes sunt. 5] Dictum est mihi ab Angelis exploratoribus, quod Praesul ille prae multis aliis, qui se in Justificatione per solam fidem confirmaverunt, in Statu conversionis sit, quoniam in pueritia sua, antequam ingressus est Reformationem facere, imbuerit Dogma de praeeminentia Charitatis, quapropter etiam tam in Scriptis quam in Sermonibus suis tam egregie de Charitate docuit; ex quibus profluit, quod fides justificationis apud illum implantata fuerit in Externo naturali ejus homine, non autem radicata in Interno spirituali homine. Aliter vero fit cum illis, qui in pueritia sua se confirmant contra spiritualitatem Charitatis; quod etiam ex se fit, dum justificatio per solam fidem per confirmationes stabilitur. 6] Loquutus sum cum Principe Saxoniae, cum quo Lutherus in Mundo fuerat; ille mihi retulit, quod saepius obloquutus sit, imprimis quod Charitatem separaverit e Fide, et hanc salvificam et non illam declaraverit, cum tamen Scriptura Sacra non modo illa duo universalia Media salutis conjungit, sed etiam Paulus Charitatem fidei praefert, dicendo, quod sint tria, Fides, Spes, et Charitas, et quod harum maxima sit Charitas, 1 Cor. XIII:13; sed quod Lutherus toties responderit, quod non possit aliter propter Romano-Catholicos. Hic Princeps est inter felices.
1 Prima editio: quualis

797. 1] Quod MELANCTONEM attinet, de Sorte ejus, qualis haec fuit dum primum in Mundum Spiritualem venit, et qualis postea, plura scire datum est, non solum ab Angelis, sed etiam ab Ipso, nam cum illo aliquoties loquutus sum, sed non ita saepe et prope ut cum Luthero; quod non tam saepe et prope, erat causa, quia non similiter accedere potuit, quoniam tantummodo Justificationi per solam Fidem studium impendit, non autem Charitati, et circumdatus sum Spiritibus angelicis qui in Charitate sunt, et hi accessum ad me intercluserunt. 2] Audivi, quod ut primum Mundum spiritualem intravit, parata illi esset Domus similis domui, in qua commoratus est in Mundo; hoc fit etiam plerisque novis advenis, ex quo non aliter sciunt, quam quod adhuc in Mundo naturali sint, et quod tempus a Morte praeterlapsum fuerit modo sicut somnus; in Conclavi ejus etiam omnia similia erant, similis Mensa, simile Chartaphylacium cum loculamentis, et quoque Librarium; quare ut1 primum illuc venit, illico sicut evigilatus a somno, adposuit se Mensae, et continuavit scribere, et tunc de Justificatione per solam Fidem, et similiter per aliquot dies, et prorsus nihil de Charitate; hoc percepto ab Angelis, quaesitus est per nuntios, cur non etiam scriberet de Charitate; respondit, quod in Charitate nihil Ecclesiae esset, nam si illa ut quoddam essentiale Ecclesiae attributum reciperetur, homo etiam sibi meritum justificationis et inde salvationis addicaret, et sic quoque Fidem essentia sua spirituali orbaret; 3] quando hoc perceperunt Angeli, qui super Caput ejus erant, et hoc audiverunt Angeli, qui illi, dum extra domum suam erat, adsociati fuerunt, recesserunt, nam cuivis Advenae in principio associantur Angeli; hoc facto, post aliquot septimanas, inceperunt illa quae usui illi erant in Conclavi, obscurari et demum evanescere, et tandem usque eo, ut ibi nihil praeter Mensam, Chartas, et Atramentarium remaneret, et insuper Conclave ejus quoad parietes apparuit incrustatum calce, et pavimentum materia lateritia flava obductum, et ipse in rudiore veste; quod cum miratus est, et circum se quaesivit, cur illa, responsum tulit, quia Charitatem ab Ecclesia removit, quae tamen ejus Cor est, sed quia toties contradixit, et perrexit scribere de Fide, ut unico essentiali Ecclesiae, ac medio salutis, ac plus et plus removere Charitatem, subito sibi visus est sub terra in quodam Ergastulo, ubi similes erant; et dum voluit inde exire, retentus est, et ei denuntiatum, quod non alia sors maneat illos, qui Charitatem et bona Opera extra fores Ecclesiae ejiciunt; at quoniam unus inter Reformatores Ecclesiae erat, ex mandato Domini inde exemptus est, et remissus in Conclave suum prius, ubi solum Mensa, Charta et Atramentarium erant, at usque ex ideis confirmatis illevit chartas simili errore, quare non potuit custodiri, quin alternis demitteretur ad captivos sodales, et alternis emitteretur; cum emissus est, apparuit indutus pelle hirsuta, quoniam Fides absque Charitate est frigida. 4] Narravit mihi ipse, quod alia Camera a parte postica sua, adjuncta esset, in qua erant tres Mensae, quibus assidebant ei similes, qui Charitatem etiam in exilium ejecerunt, et quod ibi etiam quarta Mensa quandoque apparuerit, super qua Monstrosa in variis formis visa sunt, a quibus tamen non deterrefacti sunt; dixit quod cum his loquutus sit, et quod ab illis indies confirmatus. At vero post aliquod tempus percitus timore, coepit aliquid de Charitate exarare, sed quod uno die inscripsit chartae, altero non vidit; hoc enim fit unicuique ibi, dum aliquid ex solo Externo homine immittit chartae, et non simul ab Interno, ita ex coacto et non ex libero, ex se obliteratur. 5] At postquam Novum Coelum a Domino coeptum est instaurari, ex luce ex hoc Coelo exorsus est cogitare, quod forte in errore esset, quare ex anxietate propter sortem suam, aliquas ideas interiores sibi impressas de Charitate sensit, in quo statu consuluit Verbum, et tunc aperti sunt ejus oculi, et vidit, quod illud totum plenum esset AMORE IN DEUM, ET AMORE ERGA PROXIMUM, ita quod esset ut Dominus dicit, quod ex duobus illis Mandatis pendeant Lex et Prophetae, hoc est, totum Verbum; ex hoc tempore translatus est interius in Meridiem versus Occidentem, et sic in aliam Domum, e qua mecum loquutus est, dicens, quod nunc Scriptura ejus de Charitate non evanescat sicut prius, sed quod postero die obscure appareat. 6] Hoc miratus sum, quod cum ambulat, gressus ejus audiantur pulsatiles, sicut qui ferreis calceis induti super plano lapideo incedunt. His adjiciendum est, quod cum aliqui novitii2 e Mundo cum illo loquendi et illum videndi causa Conclave ejus intraverunt, advocaverit unum ex spiritibus magicis, qui per phantasias potuerunt inducere varias species decoras, qui tunc exornaverunt Conclave ejus decoramentis, et tapetibus rosaceis, et quoque tanquam Librario in medio; at vero ut primum illi abiverunt, disparatae sunt species illae, ac prior incrustatio calcaria ac inanitas rediit: sed hoc dum in priori Statu fuit.
1 Prima editio: at
2 Prima editio: vovitii

798. 1] De CALVINO sequentia haec audivi, I. Quod cum primum in Mundum spiritualem alluit, non crediderit aliter, quam quod adhuc in Mundo, ubi natus, esset, et tametsi ab Angelis illi in primordio associatis audivit, quod nunc in eorum Mundo esset, et non in suo priori, dixit, idem mihi corpus est, eaedem manus, et similes sensus, sed instruebant illum Angeli, quod nunc in corpore substantiali esset, et quod prius non modo in eodem, sed etiam in materiali, quod circum induit substantiale, et quod materiale corpus rejectum sit, permanente substantiali, ex quo homo est homo; hoc primum intellexit, sed post diem rediit in priorem fidem, quod adhuc esset in Mundo ubi natus; causa erat, quia Sensualis homo fuit, nihil credens, nisi quod ex objectis sensuum corporis hauriret, inde factum est, quod omnia fidei suae Dogmata ex propria Intelligentia concluserit, et non ex Verbo; quod citaverit Verbum, fecerit plebis causa, ut assensu faverent. 2] II. Quod post primam hanc periodum, relictis Angelis circumvagatus sit, et inquisiverit, ubi illi, qui ab Antiquis temporibus PRAEDESTINATIONEM crediderunt, et dictum est illi, quod sint remoti ab hinc, et inclusi et superinducti, et quod ad illos non pateat ingressus nisi a parte postica sub terra; sed quod usque discipuli Godoskalchi adhuc libere circumeant, et quandoque congregentur in loco, qui vocatur Lingua spirituali Pyris; et quia illorum consortium cupivit, deductus est ad Caetum, ubi aliqui ex illis stabant; et cum inter illos venit, in jucundo sui cordis erat, et cum illis interiorem amicitiam ligavit. 3] III. At postquam sectatores Godoskalchi ad fratres suos in Caverna abducti sunt, taeduit illum, quare quaesivit hic et ibi azylum, et tandem receptus est in quadam Societate, ubi mere simplices, et inter illos etiam religiosi erant, et cum animadvertit, quod nequicquam scirent, nec capere possent de Praedestinatione, contulit se in unum Angulum istius Societatis, et ibi delituit per multum tempus, nec aperuit os de aliqua re Ecclesiae; hoc provisum est, ut recederet ab errore suo de Praedestinatione, ac ut implerentur catervae illorum, qui post Dordrectanam Synodum detestabili isti haeresi adhaeserunt, qui omnes successive in Cavernam ad consocios relegati sunt. 4] IV. Demum cum ab hodiernis Praedestinatianis quaesitum est, ubi Calvinus, et post indagationem inventus est in extremis alicujus Societatis, quae ex mere simplicibus constabat, quare inde evocatus est, et deductus ad quendam Praetorem, qui simili faece1 inescatus erat; hic ideo accepit illum in suam Domum, et custodivit, et hoc usque dum Novum Coelum a Domino coeptum est instaurari, et tunc quia Praetor custos ejus una cum sua turba ejectus est, Calvinus se contulit in quandam domum meretriciam, et ibi moratus per aliquod tempus. 5] V. Et quia tunc fruitus est libertate2 circumvagandi, et quoque proprius ad commorationem ubi eram, accedendi, datum est loqui cum illo, et primum de Novo Coelo, quod hodie conditur ab illis, qui Dominum solum pro Deo Coeli et terrae agnoscunt, secundum verba Ipsius apud Matthaeum Cap. XXVIII:18; et quod hi credant, quod Ipse et Pater unum sint, Joh. X:30; et quod Ipse sit in Patre et Pater in Ipso; et quod qui videt et cognoscit Ipsum, videat et cognoscat Patrem, Joh. XIV:6 ad 11: et quod sic unus Deus sit in Ecclesia sicut in Coelo: 6] ad quae a me dicta primum, sicut soluit, obmutescebat, sed post semissem horae solvit silentium, et dixit; fuitne Christus Homo, filius Mariae nuptae Josepho; quomodo potest homo adorari ut Deus; et dixi, estne Jesus Christus Redemptor et Salvator noster, Deus et Homo; ad quod respondit, est Deus et Homo, attamen Divinitas non est ejus sed est Patris; et quaesivi, ubinam tunc est Christus; dixit, est in infimis Coeli, quod confirmavit per humiliationem ejus coram Patre, et quod passus sit se crucifigi; his adjecit dicteria in Cultum Ipsius, quae tunc in memoriam ejus e Mundo irrepserunt3, quae in summa erant, quod Cultus ejus non aliud sit, quam Idololatria, et voluit adjicere infanda de illo cultu; verum Angeli, qui apud me erant, compresserunt labia ejus; 7] ego vero ex Zelo convertendi illum, dixi, quod Dominus Salvator noster non modo sit Deus et Homo, sed etiam quod in Ipso Deus sit Homo et Homo Deus, et hoc confirmavi ex Paulo, Quod in Ipso omnis plenitudo Divinitatis habitet corporaliter, Coloss. II:9; et ex Johanne, Quod sit verus Deus et Vita aeterna, I Epist. V:20;4 tum ex his Ipsius Domini Verbis, Quod voluntas Patris sit, ut omnis qui credit in Filium, habeat vitam aeternam, et quod qui non credit, non visurus sit vitam, sed ira Dei super illo maneat,5 Joh. III:36, Cap. VI:40; ac insuper, quod Fides symbolica, quae Athanasiana vocatur, dictet, quod in Christo Deus et Homo non sint duo, sed unum, et quod sint in una Persona, sicut anima et corpus in homine. 8] His auditis respondit, quid omnia illa, quae protulisti ex Verbo, nisi inania; estne Verbum Liber omnium haeresium, et sic est sicut Index venti super tectis et navibus, qui huc illuc circumrotatur secundum flatum; est SOLA PRAEDESTINATIO, quae concludit omnia Religionis; est haec omnium Religionis Habitaculum et Tentorium conventus, et Fides, per quam fit Justificatio et Salvatio, est ibi Adytum et Sanctuarium; num est ulli homini Liberum Arbitrium in spiritualibus; suntne omnia salutis gratuita, quare argumenta contra haec, et sic contra Praedestinationem, non aliter audio et percipio quam sicut ructus ex ventre, et sicut borborygmos6; et quia ita est, cogitavi mecum, quod Templum ubi docetur de alia re, et ex Verbo, ac Caetus congregatus tunc, sit tanquam Bestiarium, in quo sunt oves et lupi simul, sed hi capistrati per Leges justitiae civiles ne irruant in oves; per oves intelligo praedestinatos; et quod Praedicationes oratoriae ibi tunc, non sint nisi singultus ex pectore: sed dabo meam Confessionem, quae haec est, “Est Deus, et ille Omnipotens, et non est salus aliis, quam illis qui a Deo Patre electi et praedestinati sunt, et quisque alius adscriptus est suae sorti, hoc est, suo fato.” 9] His auditis in excandescentia regessi, loqueris nefanda; abi male spiritus; scisne quia in Mundo spirituali es, quod sit Coelum et quod sit Infernum, et quod Praedestinatio involvat, quod aliqui adscripti sint Coelo, et aliqui Inferno; num sic aliam ideam de Deo poteris tibi formare, quam sicut de Tyranno, qui Clientes in Urbem admittit, et reliquos ejicit in Carnificinam; quare pudeat te. 10] Postea praelegi coram illo, quae in Libro Evangelicorum dogmatico, FORMULA CONCORDIAE, appellato, de erronea Doctrina CALVINISTARUM, de Cultu Domini, et de Praedestinatione, scripta sunt: de CULTU DOMINI, haec, “Quod damnabilis Idololatria sit, si fiducia et fides cordis in Christum non solum secundum Divinam, sed etiam secundum Humanam Ipsius Naturam collocetur, et honor adorationis ad utramque dirigatur.” Et de PRAEDESTINATIONE, haec, “Christum non pro omnibus hominibus, sed pro solis Electis mortuum esse. Deum potissimam partem hominum ad damnationem aeternam creasse, et nolle ut potissima pars convertatur et vivat. Electos et Regenitos non posse fidem et Spiritum sanctum amittere, quamvis7 omnis generis grandia peccata et flagitia committant. Eos vero, qui Electi non sunt, necessario damnari, nec posse pervenire ad salutem, etiamsi millies baptizarentur, et quotidie ad Eucharistiam accederent, praeterea vitam tam sancte atque inculpate ducerent, quantum unquam fieri potest,” p. 837, 838, Editionis Lipsiens: anno 1756. Post praelectionem, quaesivi illum, num illa quae in Libro isto scripta sunt, sint ex ipsius Doctrina, vel non, et respondit, quod ex sua, sed quod non reminiscatur, num ipsa illa verba ex suo calamo, tametsi ex suo ore, profluxerint. 11] His auditis recesserunt ab illo omnes servi Domini, et ille propere se contulit in viam tendentem ad speluncam, ubi sunt, qui Praedestinationis execrabile Dogma apud se confirmaverunt. Cum quibusdam ex incarceratis in Spelunca illa postea loquutus sum, et quaesivi sortem illorum, et dixerunt, quod sint adacti laborare propter victum, et quod omnes inter se inimici sint, et quod quisque quaerat causam malum faciendi alteri, et quod etiam faciant, dum aliquam levem deprehendunt, et quod hoc sit jucundum vitae illorum. Praeterea de Praedestinatione et Praedestinatianis videantur quae supra n. 485 ad 488, scripta sunt.
1 Prima editio: faeci
2 Prima editio: liberate
3 Prima editio: irrupserunt
4 Prima editio: 20. 21.
5 Prima editio: maneat;
6 Prima editio: boribogmos
7 amittere, quamvis ubi in Formula Concordiae amittere, aut damnari, quamvis

799. Cum pluribus aliis tam Sectatoribus Trium illorum, quam cum Haereticis loquutus sum, et de omnibus concludere mihi datum est, quod quicunque ex illis Charitatis vitam egerunt, et plus qui amaverunt Verum quia est Verum, in Mundo spirituali se patiantur instrui, et acceptent Novae Ecclesiae Doctrinalia: at vero illi qui se confirmaverunt in falsis religionis, et quoque illi qui malam vitam egerunt, non patiantur se instrui, et quod hi pedetentim se removeant e Novo Coelo, et se consocient cum similibus, qui in Inferno sunt, ubi plus et plus contra Cultum Domini se confirmant et obstinant, et usque eo, ut non sustineant audire Nomen Jesu; at vicissim in Coelo, ubi omnes unanimiter Dominum pro Deo Coeli agnoscunt.

800. DE HOLLANDIS IN MUNDO SPIRITUALI.

In Opere de COELO ET INFERNO, relatum est, quod Christiani, apud quos Verbum legitur, ac cognitio et agnitio Domini Redemptoris et Salvatoris est, in Medio Gentium et Populorum totius Mundi spiritualis sint, ex causa, quia maxima Lux spiritualis, apud illos est, et Lux inde sicut a Centro propagatur in omnes peripherias usque ad ultimas, secundum illa, quae in Transactione de SCRIPTURA SACRA supra n. 267 ad 272, ostensa sunt. In hoc Medio Christiano Reformati sortiti sunt loca secundum receptionem Lucis spiritualis a Domino; et quia Hollandi Lucem illam lumini naturali suo penitius et plenius injunctam possident, et inde sunt aliis receptibiliores talium quae rationis sunt, ideo in Meditullio illo Christiano habitationes nacti sunt in Oriente et Meridie, in Oriente ex facultate recipiendi Calorem spiritualem, et in Meridie ex facultate recipiendi Lucem spiritualem. Quod Plagae in Mundo spirituali non sint sicut Plagae in Mundo naturali, et quod habitationes secundum Plagas sint habitationes secundum receptionem Fidei et Amoris, et quod in Oriente sint qui praestant Amore, et in Meridie qui praestant Intelligentia, videatur in Opere de COELO ET INFERNO, n. 141 ad 153.
801. Causa, quod Hollandi in illis Meditullii Christiani Plagis sint, est quoque quia Negotiatio est Amor finalis illorum, ac Pecunia Amor medius inserviens, et ille Amor est spiritualis; at ubi Pecunia est Amor finalis, et Negotiatio amor medius inserviens, quemadmodum apud Judaeos, est ille Amor naturalis, et trahit ex avaritia. Quod Amor negotiandi dum est finalis, sit spiritualis, est ex usu ejus, quod inserviat communi bono; cum quo proprium bonum quidem cohaeret, et hoc prae illo apparet, quia homo ex naturali suo homine cogitat; sed usque dum Negotiatio est finis, est quoque ille amor, et quisque secundum amorem finalem spectatur in Coelo; Amor enim finalis est sicut Dominus Regni, aut sicut herus Domi, et reliqui amores sunt sicut ejus subditi et famuli; et quoque Amor finalis in supremis ac intimis mentis residet, et amores medii sunt infra et extra illum, et serviunt ei ad nutum; in spirituali hoc amore sunt Hollandi prae aliis: at Judaei in Amore inverso, quare Amor negotiandi illorum est mere naturalis, in quo nihil ex communi bono, sed solum ex proprio, intus latet.
802. 1] Hollandi principiis suae Religionis firmius inhaerent quam alii, nec dimoventur ab illis, et si convincuntur, quod hoc aut illud non concors sit, usque non affirmant, sed vertunt se retro, et permanent immoti; ita quoque amovent se ab intuitione veri interiore; Rationale enim suum concludunt sub obedientia. Quoniam tales sunt, ideo illi post mortem, dum in Mundum spiritualem veniunt, peculiari modo praeparantur ad recipiendum spiritualia Coeli, quae sunt Divina Vera: non docentur, quia non recipiunt, sed describitur illis Coelum, quale est, et deinde datur illis ascendere illuc, ac videre illud, et tunc quicquid concordat cum genio illorum, infunditur, sic demissi redeunt ad suos cum pleno desiderio Coeli: 2] si tunc non recipiunt hoc Verum, quod Deus unus sit Persona et Essentia, et quod ille Deus sit Dominus Redemptor et Salvator, et quod in Ipso sit Divina Trinitas; tum hoc Verum, quod Fides et Charitas cognitione et sermone non faciant quicquam absque vita illarum, et quod illae dentur a Domino dum post explorationem poenitentiam agunt. Si ab illis, cum docentur, se avertunt, et usque cogitant de Deo, quod sint tres quoad Personas, et de Religione solum quod sit, rediguntur in miserias, et aufertur illis Negotiatio, usque dum vident se ad incitas redactos: et tunc perducuntur ad illos, qui, quia in Divinis Veris sunt, abundant omnibus, et apud quos Negotiatio floret, ac ibi insinuatur illis e Coelo cogitatio, unde est, quod tales sint, et simul reflexio super Fidem illorum, et super Vitam illorum, quod aversentur mala ut peccata; parum etiam inquirunt, et percipiunt concordantiam cum propria cogitatione et reflexione; hoc fit per vices: tandem ex semet cogitant, quod ut exeant a miseriis, similiter credendum, et similiter vivendum sit, et tunc sicut recipiunt illam Fidem, et vivunt illam Charitatis vitam, datur illis opulentia, et faustitas vitae. 3] Hoc modo illi, qui in Mundo aliquam vitam Charitatis egerunt, emendantur a se, ac praeparantur ad Coelum. Hi postea Constantiores fiunt aliis, adeo ut dici queant Constantiae, nec se ab aliqua ratiocinatione, fallacia, obscuritate inducta per sophistica, et ex visione praepostera a solis confirmationibus, abduci patiuntur; fiunt enim perspicaces plus quam prius.
803. Doctores Didascali in Lyceis illorum maximopere student mysticis fidei hodiernae, imprimis illi ibi qui vocantur Coccejani, et quia ex mysticis illis inevitabiliter enascitur dogma Praedestinationis, et haec insuper a Synodo Dodrechtana constabilita est, inseminatur etiam illa, ac implantatur, sicut semen ex fructu cujuscunque arboris desumtum, agro. Inde est, quod Laici de Praedestinatione inter se multum loquantur, sed diversimode; quidam illam ambabus manibus amplectuntur; quidam solum una manu, et arrident; quidam illam abjiciunt sicut anguem lacertum; ignorant enim mystica fidei, ex quibus Vipera illa exclusa est; quod haec ignorent, est causa, quia Negotiis suis intenti sunt, et mystica fidei istius, quidem tangunt intellectum illorum, sed non penetrant in illum; quare Praedestinationis dogma apud Laicos, et quoque apud Clericos, est sicut Simulachrum in forma humana positum super Scopulo in mari cum magna Concha, quae fulget sicut ex auro, in manu, ad quod visum aliqui Navarchae praeternavigantes demittunt velum mali, honorandi et venerandi causa, aliqui modo ad illud nictant oculis et salutant, et aliqui ad id sibilant ut ad ludicrum quid. Et est sicut Avis ignota ex India posita super alta turri, quam aliqui jurant esse Turturem, aliqui divinant esse Gallum, et aliqui dejerant et clamant, certe est ulula.
804. Hollandi dignoscuntur probe ab aliis in Mundo spirituali, quia in similibus vestibus apparent, in quibus in Mundo naturali, cum discrimine, quod in nitidioribus illi, qui receperunt Fidem et Vitam Spiritualem. Quod in similibus Vestibus appareant, est causa, quia in principiis Religionis suae constanter manent, et omnes in Mundo spirituali vestiuntur secundum illa: quare Vestimenta alba, et ex bysso, sunt illis ibi qui Divinis Veris sunt.
805. 1] Urbes, in quibus Hollandi habitant, sunt singulari modo custoditae; omnes Plateae in illis sunt tectae, et in plateis sunt Portae, propter causam, ne spectentur e petris et collibus circum; hoc fit illis propter insitam prudentiam occultandi sua consilia, et non divulgandi suas intentiones; nam talia in Mundo spirituali per inspectiones protrahuntur. Cum aliquis animo explorandi statum illorum venit, ille dum exiturus est, ducitur ad Portas platearum clausas, et sic reducitur et ducitur ad plures, et hoc usque ad summam molestiam, et tunc emittitur; hoc ob finem ne redeat. 2] UXORES, quae imperium super Maritos affectant, habitant ad unum latus Urbis, nec saepius cum Maritis conveniunt, quam cum invitantur, quod fit civili modo; et tunc illas etiam deducunt ad Domos, ubi Conjuges absque imperio unius super alterum vivunt, et ostendunt quam ornatae et mundae illorum Domus sunt, et quam jucundum vitae illis est, et quod haec sint illis ex mutuo et conjugiali1 amore: illae, quae ad haec attendunt, et afficiuntur, desistunt a dominio, et una vivunt; et tunc nanciscuntur habitationem proprius ad Medium, et vocantur Angeli: causa est, quia Amor vere conjugialis2 est Amor Coelestis, qui est absque imperio.
1 Prima editio: conjugali (Vide CUJ 51 ubi conjugiali)
2 Prima editio: conjugalis (Vide CUJ 51 ubi conjugialis)


806. DE ANGLIS IN MUNDO SPIRITUALI.

Sunt duo Status cogitationis apud hominem, Externus et Internus; homo in Externo est in Mundo naturali, in Interno est in Mundo spirituali; hi Status unum faciunt apud bonos, sed non unum apud malos; qualis homo quoad Internum suum est, raro patet in Mundo, quoniam ab infantia didicit moralis et rationalis esse, et amat videri; sed in Mundo spirituali clare apparet qualis est, est enim tunc homo spiritus, ac spiritus est Internus homo. Nunc quia mihi datum est in illo Mundo esse, et ibi videre, quales Interni homines sunt ab uno Regno et ab altero, me oportet, quia interest, id manifestare.
807. Quod ad Gentem Anglicam; meliores ex illis in Centro omnium Christianorum sunt, ex causa, quia illis Lux intellectualis interior est; haec non apparet alicui in Mundo naturali, sed apparet conspicue in Mundo spirituali; hanc lucem trahunt ex libertate loquendi et scribendi, et per id cogitandi: apud alios, qui in tali libertate non sunt, lux illa, quia non habet exitum, offunditur. Verum Lux illa non est activa ex se, sed fit activa ab aliis, imprimis a viris famae et auctoritatis; ut primum ab his aliquid dicitur, Lux illa exsplendescit. Propter hanc causam illis in Mundo spirituali praeficiuntur Moderatores, ac dantur Sacerdotes incluti fama, et praepollente ingenio, in quorum judiciis ex illa sua indole acquiescunt.
808. Est similitudo animorum inter illos, ex qua cum amicis, qui ex Patria eorum sunt, ligant familiaritatem, et raro cum aliis; mutuam opem etiam ferunt; ac sinceritatem amant: Sunt amantes Patriae, et Zelotes ejus gloriae; et spectant Alienigenas, sicut quis ex tecto Palatii sui per tubum opticum spectat ad habitantes et palantes extra urbem. Politica Regni sui occupant mentes et possident corda illorum, quandoque in tantum, ut abstrahant spiritus eorum a studiis sublimioris judicii, per quae superior intelligentia comparatur; haec quidem in juventute illi, qui talibus in Lyceis intendunt, hauriunt; sed transeunt sicut phaenomena; at usque ex illis rationalitas eorum fit viva, et micat luce, ex qua formant pulchras imagines, sicut Prisma Chrystallinum obversum soli format irides, et planum objectum fulvis coloribus tingit.
809. Sunt binae Urbes magnae similes Londino, in quos plerique Angli post mortem veniunt; priorem Urbem datum est videre, et quoque perambulare. Medium illius Urbis est, ubi in Londino est Conventus Mercatorum, qui vocatur Exchange; ibi habitant Moderatores; supra illud Medium est Oriens; infra illud est Occidens; a latere dextro est Meridies, a latere sinistro est Septentrio. In Plaga orientali habitant, qui vitam Charitatis prae reliquis egerunt; ibi sunt Palatia magnifica; in Plaga meridionali habitant Sapientes, apud quos plura splendida sunt; in Plaga septentrionali habitant, qui prae caeteris amaverunt libertatem loquendi et scribendi: in Plaga occidentali habitant, qui Justificationem per solam fidem venditant; ad dextrum ibi in hac Plaga, est introitus in hanc Urbem, et quoque est exitus ab illa; illi, qui male vivunt, emittuntur ibi: Presbyteri qui in Occidente sunt, et solam illam Fidem docent, non audent per plateas magnas, sed per vicos angustiores intrare Urbem, quoniam non alii habitatores in ipsa Urbe tolerantur, quam qui in Fide Charitatis sunt. Audivi conquestos de Praedicatoribus ab Occidente, quod sermones suos tali arte et eloquio concinnent, et ignotam illis Justificationem per fidem involvant, ut nesciant num bonum faciendum sit vel non; praedicant fidem ut bonum intrinsecum, et hoc separant a bono Charitatis, quod vocant meritorium, et sic non acceptum Deo. Sed cum illi, qui in Plaga Urbis Orientali et Meridionali habitant, tales sermones audiunt, exeunt Templis: et Praedicatores postea deprivantur sacerdotio.
810. Audivi postea plures causas, cur Praedicatores1 illi deprivantur sacerdotio; dixerunt quod primaria sit, quod non ex Verbo et sic ex Spiritu Dei Sermones suos conforment, sed ex rationali suo lumine et sic ex Spiritu proprio; primordia quidem sicut praeludia ex Verbo depromunt, sed haec modo tangunt labiis, et sicut non sapida deserunt, et mox eligunt quoddam sapidum ex propria intelligentia, quod ut lautitias ore volvunt et super lingua versant, et sic docent: dixerunt, quod inde non plus spirituale insit concionibus illorum, quam quod inest cantibus oscinum; et quod sint allegorica exornata sicut sunt capillamenta pulchre cincinnata et farina hordei dealbata super Capite calvo: mystica sermonum illorum de Justificatione per solam fidem aequiparabant Coturnicibus e mari conjectis super castra filiorum Israelis, ex quibus ad plura millia mortui sunt, Num. XI; at Theologica de Charitate et Fide simul aequiparabant Mannae e Coelo. Quondam audivi Presbyteros illorum de sola Fide inter se loquentes; et vidi quoddam Simulachrum ab illis formatum, quod solam Fidem illorum repraesentabat; hoc apparuit in lumine eorum, quod erat phantasiae, sicut magnus Gigas; sed cum immissa est lux e Coelo, apparuit illud superius sicut monstrum, et inferius sicut serpens; quo viso recesserunt, et ab adstantibus conjectum est in stagnum.
1 Prima editio: Praedcatores

811. Altera magna Urbs Londinum etiam nuncupata, non est in meditullio Christiano, sed dissita ab illa ad septentrionem: in illam post mortem veniunt, qui interius mali sunt. In medio ejus est aperta communicatio cum Inferno, a quo etiam per vices absorbentur.
812. Ex illis, qui ex Anglia in Mundo spirituali sunt, perceptum est, quod illis sit duplex Theologia, una ex Doctrina fidei illorum, et altera ex Doctrina Charitatis; ex Doctrina fidei illis, qui sacerdotio initiantur, et ex Doctrina Charitatis plures e Laicis, imprimis illi, qui in Scotia et in confiniis ejus commorantur; cum his Solifidiani timent movere lites, quoniam hi pugnant cum illis tam ex Verbo quam ex Ratione; Doctrina haec Charitatis exstat in Oratione quovis die Sabbathi praelecta in Templis coram illis qui Sacramentum Coenae obeunt, in qua aperte dicitur, quod si non in Charitate sunt, et mala ut peccata non fugiunt, se in damnationem aeternam conjiciant, et quod alioquin, si ad Sanctam Communionem accederent, Diabolus in illos intraturus esset sicut in Judam.

813. DE GERMANIS IN MUNDO SPIRITUALI.

Notum est, quod Incolae cujusvis Regni divisi in plures Provincias, non simili genio sint, et quod inter se differant singulariter, sicut universaliter habitatores Climatum in terrarum Orbe; sed quod usque communis Genius regnet inter illos qui sub uno Rege et inde sub una statuta Lege sunt. Quod Germaniam attinet, est illa prae Regnis circum illam divisa in plures Ditiones; est ibi Imperium, sub cujus universali auspicio sunt omnes, sed usque Princeps cujusvis ditionis jure despotico gaudet in particulari, sunt enim ibi Ducatus majores et minores, et quisque in suo est tanquam Monarcha: et insuper est ibi Religio Divisa, in quibusdam Ducatibus sunt Evangelici ita nominati, in quibusdam sunt Reformati, et in quibusdam sunt Pontificii; cum talis diversitas Auspiciorum et simul Religionum est, possunt Germani aegrius quoad animos, inclinationes et vitas ex visis in Mundo spirituali describi, quam Gentes et Populi alibi: Sed quia usque Communis Genius regnat ubivis inter Populos ejusdem Linguae, potest ille ex ideis in unum collectis aliquatenus videri et describi.
814. Quoniam Germani sub Regimine despotico1 in particulari in quovis Ducatu sunt, ideo non sunt in Libertate loquendi et scribendi sicut Batavi et Britanni, et cum Libertas loquendi et scribendi coercita est, etiam simul Libertas cogitandi, hoc est, perspiciendi res in sua amplitudine coercita tenetur; est enim sicut Cisterna fontis circum vallata, ex quo inibi aqua elevatur usque ad orificium Venae, unde ipsa Vena non salit amplius; Cogitatio est sicut vena, et Loquela inde est sicut cisterna; verbo influxus se adaptat effluxui, similiter Intellectus a superiori ad rationem libertatis eloquendi et egerendi cogitata: quapropter nobilis illa Gens parum litat rebus judicii, sed rebus memoriae; quae causa est quod Historiae Literariae imprimis dediti sint, et in Libris suis fidant Viris famae et eruditionis inter illos, et horum judicia allegent in copia, et subscribant alicui: status hic illorum repraesentatur in Mundo spirituali per Virum, qui sub ulnis portat libros, et cum aliquis contendit de aliqua re judicii, inquit, dabo tibi responsum, et illico depromit aliquem librum sub ulna, et praelegit.
1 Prima editio: desposito

815. 1] Ex hoc illorum statu procedunt plura, et inter illa hoc; quod spiritualia Ecclesiae inscripta memoriae teneant, et raro elevent illa in Intellectum superiorem, sed modo immittant illa in Intellectum inferiorem, e quo de illis ratiocinantur, ita prorsus aliter quam Nationes liberae; hi quoad spiritualia Ecclesiae, quae vocantur Theologica, sunt sicut Aquilae, quae se evehunt in quamvis altitudinem, at Nationes non liberae sunt sicut Olores in fluvio. Et quoque Nationes liberae sunt sicut Cervi grandiores cum altis cornibus, qui percurrunt campos, lucos et sylvas in plena licentia, at Nationes non liberae sunt sicut Cervi in Vivariis detenti ut serviant Principi. Porro Populi libertatis sunt sicut Equi volantes ab Antiquis vocati Pegasi, qui non modo super Maria, sed etiam super Colles qui nuncupantur Parnassii, et quoque super Musaea infra illos, volant; at Populi non manumissi sunt sicut generosi Equi pulchre phalerati in Stabulis Regum. 2] His similia sunt discrimina judiciorum in rebus mysticis Theologiae; Clerici ibi, dum discipuli sunt, ex ore Didascalorum in Lyceis exscribunt dictamina, et haec custodiunt sicut auctoramenta eruditionis, et cum inaugurati sunt sacerdotio, aut constituti Lectores in Gymnasiis1, hi e cathedris, et illi e suggestis, canonicas suas loquelas, ex dictatis, de quibus nunc supra, ut plurimum hauriunt. Sacerdotes illorum, qui non ex orthodoxia docent, communiter Spiritum Sanctum, ac mirabiles ejus operationes et excitationes sanctitatum in cordibus praedicant; at illi, qui ex hodierna Orthodoxia de Fide docent, apparent Angelis sicut laurea ex foliis aesculi ligata insigniti; at illi, qui ex Verbo de Charitate et ejus operibus docent, apparent Angelis sicut laurea ex foliis odoriferis e lauro contexta ornati. Evangelici ibi in contentionibus cum Reformatis de veritatibus apparent sicut lacerent vestes, ex causa quia vestes significant veritates.
1 Prima editio: Gymnasiiis

816. Quaesivi ubinam Hamburgenses in Mundo spirituali inveniuntur, ac dictum est, quod nullibi appareant collecti in unam Societatem, et minus in aliquam Civitatem, sed quod sint circumsparsi et intermixti Germanis in variis plagis; et dum inquisita est causa, dicta est haec, quod sit ex continuis mentium illorum inspectionibus et quasi peregrinationibus extra suam Urbem, et perparum intra illam: nam qualis est status Mentis hominis in Mundo naturali, talis est ejus status in Mundo spirituali; Mens enim hominis est ejus Spiritus, seu posthumus homo post excessum ejus e materiali corpore vivens.

817. DE PONTIFICIIS IN MUNDO SPIRITUALI.

Pontificii in Mundo spirituali apparent circum et infra Protestantes, et per intervalla distincti sunt, quae transire interdictum est; sed usque Monachi per clandestinas artes parant sibi communicationem, et quoque per semitas ignotas ablegant emissarios ut seducant, sed indagantur, et postquam puniti sunt, vel remittuntur ad suos, vel dejiciuntur.
818. Post Ultimum Judicium, quod in Mundo spirituali factum est Anno 1757, Status omnium, et sic etiam illorum, ita mutatus est, quod non liceat se congregare in Caetus, sicut prius; sed cuivis Amori tam bono quam malo, ordinatae sint viae, quas illi, qui e Mundo alluunt, illico intrant, ac vadunt ad Societates Amoribus illorum correspondentes; sic feruntur mali ad Societates, quae in Inferno sunt, ac boni ad Societates quae in Coelo sunt: sic cautum est, ne sicut prius artificiales Coelos sibi forment. Tales Societates in Mundo spirituum, qui est medius inter Coelum et Infernum, sunt multiplices, sunt enim totidem, quot sunt Genera et Species affectionum Amoris boni et mali; ac interea antequam vel in Coelum elevantur, vel in Infernum dejiciuntur, sunt in conjunctione spirituali cum hominibus Mundi, ex causa quia hi etiam in medio sunt inter Coelum et Infernum.
819. 1] Pontificii Synedrium quoddam habent in Plaga Meridionali versus Orientem, in quo illorum Primores conveniunt, et consultant de variis quae Religionis eorum sunt, imprimis quomodo Vulgus tenendum est in caeca obedientia, et quomodo Dominatus eorum ampliandus: sed non in illud admittitur aliquis qui in Mundo fuerat Pontifex, ex causa quia insidet animo ejus instar Auctoritatis Divinae, ex eo quod arrogaverit sibi potestatem Domini in Mundo: nec permittitur alicui Cardinali in Synedrium illud intrare, et hoc propter supereminentiam; hi tamen in amplo Conclavi sub illis se colligunt, at post aliquot dierum commorationem auferuntur, sed non datum est scire, quo. 2] Alius etiam Conventus est in Plaga occidentali prope septentrionem1; negotium ibi est credulum vulgus intromittere in Coelum; disponunt ibi circum se plures Societates, quae in variis Jucundis externis sunt; in quibusdam sunt Choreae, in quibusdam Harmoniae musicae, in quibusdam Processiones, in quibusdam Theatra et ludi scenici, in quibusdam sunt qui per phantasias inducunt varias species magnificentiae, in quibusdam modo hariolantur2 et jocantur; in quibusdam loquuntur inter se amice, alicubi de religiosis, alicubi de civilibus, etiam alicubi de lasciviis; et sic porro: in aliquam ex his societatibus secundum cujusvis voluptatem immittunt credulos, vocantes id Coelum; sed omnes post diem unum aut alterum, cum ibi fuerunt, taedio afficiuntur et abscedunt, quia Jucunda illa sunt externa et non interna; ita quoque plures abducuntur a frivolis fidei de potestate intromittendi in3 Coelum. Quod Cultum eorum in specie attinet, est ille paene similis Cultui illorum in Mundo; consistit ille similiter in Missis, quae fiunt in Lingua non communi spirituum, sed conflata ex vocibus alte sonantibus, quae Sanctum externum et Tremorem4 incutiunt, quae prorsus non intelligunt.
1 Sic UJ 56:4. occidentali prope septentrionem ubi in prima editione meridionali versus Occidentem
2 Prima editio: hauriolantur
3 Prima editio: ln
4 Prima editio: Tremotem

820. 1] Omnes qui in Mundum spiritualem e Terris veniunt, in Confessione fidei, et in Religione Patriae suae in principio tenentur; ita quoque Pontificii; quare semper aliquem repraesentativum Pontificem sibi praepositum habent, quem etiam simili ritu adorant, quo in Mundo. Raro aliquis Papa in Mundo, post excessum inde, illis praeponitur; sed usque Ille qui ante 30 et 40 annos Pontificali Munere functus est, illis praefectus est, ob causam, quia Ille corde suo fovit, quod Verbum sanctius esset, quam creditur, et quod Dominus colendus esset. Datum est loqui cum illo, et dixit, quod Dominum solum adoret, quia Ipse est Deus, cui omnis potestas est in Coelo et in Terra, secundum Ipsius verba, Matth. XXVIII:18; et quod invocationes Sanctorum sint ludibria: tum quod in Mundo intenderit restaurare illam Ecclesiam, sed quod non potuerit, propter causas quas dixit. Vidi illum, quando Urbs magna septentrionalis, in qua fuerunt Pontificii et simul Reformati, die Ultimi Judicii destruebatur, in lectica exportatum, et in locum securum translatum. 2] Ad latera Societatis magnae, in qua Pontificem agit, instituta sunt Gymnasia, ad quae illi qui in ancipiti de Religione haerent, abeunt, et ibi sunt Monachi conversi, qui illos docent de Deo Salvatore Christo, et quoque de sanctitate Verbi, ac Monachi illi arbitrio illorum relinquunt avertere animos a sanctificationibus in Ecclesiam Romano-Catholicam introductis; illi qui recipiunt, introducuntur in amplam Societatem, ubi illi qui e Cultu Papae et Sanctorum recesserunt, et cum in illam veniunt sunt sicut qui expergefacti a sopore in vigilia sunt; et sicut qui ex injucundis brumae in amaena primi Veris veniunt; et sicut Navigans dum portum tangit; et tunc ab illis qui ibi sunt, invitantur ad convivia, et datur illis e cyathis Chrystallinis bibere nobile Vinum; et audivi, quod Angeli e Coelo ad hospitem demittant patinam, super qua est Manna in simili forma, et ex simili sapore, qualis demissa est super Castra filiorum Israelis in deserto, quae patina ad Convivas circumfertur, et cuivis datur liberum gustandi illam.
821. 1] Omnes illi ex Catholica Religione, qui dum animadvertunt se post mortem vivere, et in priori Mundo plus cogitaverunt de Deo, quam de Papatu, et Charitatis opera ex simplici corde fecerunt, postquam instructi sunt, quod Ipse Dominus Salvator Mundi hic regnet, facile abducuntur a superstitiosis istius Religionis; his est transitus a Papismo ad Christianismum tam facilis, sicut est per fores apertas intrare in Templum; et sicut est transire Satellitia, quae in atriis sunt, in Aulam, mandante Rege; et sicut est attollere vultum et suspicere ad Coelum, dum inde audiuntur voces: 2] at vicissim, tam difficile est a superstitiosis Religionis istius abducere illos, qui in vitae suae curriculo in Mundo raro si usquam cogitaverunt de Deo, ac Cultum illum modo propter festivitates ejus dilexerunt, sicut est intrare in Templum per fores clausas; et sicut est per Satellitia in atriis transire in Aulam, prohibente Rege; et sicut angui in herba extollere oculos ad Coelum. Mirabile est, quod omnes, qui ex Religioso illo Catholico in Mundum spiritualem alluunt, non videant ibi Coelum, ubi sunt Angeli; est sicut Nubes obscura super illos, quae terminat visum; at vero ut primum aliquis conversus ad conversos venit, aperitur Coelum, et quandoque vident Angelos ibi in Vestibus albis, ad quos etiam post exactum tempus praeparationis, elevantur.

822. DE SANCTIS PONTIFICIORUM IN MUNDO SPIRITUALI.

Notum est, quod homini a Parentibus sit malum insitum seu haereditarium1, sed paucis notum est in quo illud in sua plenitudine habitat; habitat in amore possidendi omnium aliorum bona, et in amore dominandi, posterior enim hic amor talis est, ut quantum ei laxantur fraena, tantum erumpat, usque ut flagret cupidine dominandi super omnes, et tandem ut velit invocari et coli sicut Deus: hic Amor est Serpens, qui decepit Chaivam et Adamum, dixit enim ad Mulierem, Novit Deus, quo die comederitis de fructu illius Arboris, aperientur oculi vestri, ET TUNC ERITIS SICUT DEUS, Gen. III:4,5: quantum itaque homo relaxatis fraenis in hunc Amorem ruit, tantum se avertit a Deo, et convertit ad semet, et fit adorator sui, et tunc potest invocare Deum ore calido ex amore sui, sed corde frigido ex contemptu Dei; et quoque tunc possunt Divina Ecclesiae inservire pro mediis, sed quia finis est dominium, media non plus cordi sunt, quam prout inserviunt. Talis, si ad supremos honores evehitur, est in sua imagine sibi sicut Atlas portans Globum terraqueum super scapulis suis; ac sicut Phoebus115 solem equis suis ferens circum orbem.
1 Prima editio: haereditariam

823. Quoniam homo ex haereditario talis est, ideo omnes, qui per Bullas Papales1 sanctificati sunt, in Mundo spirituali removentur ab oculis aliorum, et reconduntur, et aufertur illis omne commercium cum cultoribus illorum; causa est, ne radix illa malorum pessima excitetur apud illos, et in deliria phantastica, qualia sunt apud daemones, inferantur: in talia deliria veniunt illi, qui dum in Mundo vivunt, Sancti2 fieri post mortem ut invocentur, studio affectant.
1 Prima editio: Phaebus
2 Prima editio: Sanctos

824. 1] Multi ex Pontificia Gente, imprimis Monachi, cum in Mundum spiritualem adveniunt, quaerunt Sanctos, imprimis Sanctum sui Ordinis, sed non inveniunt, quod mirantur, sed postea instruuntur quod sint intermixti vel illis qui in Coelo sunt, vel illis qui in Infera Terra, et quod utrobivis nihil sciant de cultu et invocatione sui, et quod illi qui sciunt, et volunt invocari, cadant in deliria, et fatue loquantur. Cultus Sanctorum est talis abominatio in Coelo, ut dummodo audiunt illum, horrescant, quoniam quantum alicui homini addicatur Cultus, tantum Cultus derogatur Domino; sic enim non solus potest coli; et si Dominus non solus colitur, fit discriminatio, quae tollit communionem, et fluentem ex illa felicitatem vitae. 2] Ut scirem, quales Sancti Pontificiorum sunt, propter causam ut notum facerem, educti sunt ex inferiore Terra usque ad centum, qui noverunt de Sanctificatione sua; ascenderunt a tergo, modo aliqui ante faciem, et cum uno ex his loquutus sum, quem dixerunt esse Xaverium; hic dum mecum loquebatur, erat sicut fatuus; narrare tamen potuit, quod in loco suo ubi cum aliis inclusus est, non fatuus sit, sed quod fatuus fiat, quoties cogitat quod Sanctus sit et vult invocari: simile murmur audivi ab illis, qui a tergo erant. Aliter est cum Sanctis ita dictis in Coelo; hi prorsus nihil sciunt de eo quod in terris fit, nec datur illis loqui cum quibusdam e Gente Pontificia qui in illa superstitione sunt, ne aliqua idea de illa re apud illos intret.
825. Ex hoc illorum statu quisque concludere potest, quod Invocationes illorum sint modo ludibria; et insuper asseverare possum, quod Invocationes suas in Terris non plus audiant quam Simulachra eorum juxta vias, nec plus quam parietes Templi; neque plus quam aves nidificantes in turribus. Dicitur a servis illorum in Mundo, quod Sancti una cum Domino Jesu Christo regnent in Coelo, sed hoc est figmentum et commentum; non enim plus regnant cum Domino, quam stabularius cum Rege, quam janitor cum Magnate, ac quam cursor cum Primate; dixit enim Johannes Baptista de Domino, quod non dignus sit solvere corrigiam calcei Ipsius, Marc. I:7, Joh. I:27; quid tunc illi, qui tales.
826. Apparet quandoque Parisiensibus qui in Mundo spirituali in Societate sunt, quaedam Mulier in media altitudine, in vestitu splendido, et in facie tanquam sancta, et dixit se esse GENOVEVAM: sed cum quidam incipiunt adorare illam, tunc illico mutatur ejus facies, et quoque vestis, et fit1 similis Foeminae vulgari, et reprehendit illos, quod velint adorare foeminam, quae apud socias suas non plus in aestimatione est quam sicut ancilla, mirans quod homines Mundi talibus nugis captentur.
1 Prima editio: sit

827. His adjiciam hoc dignissimum: Quondam praeteriit MATER DOMINI MARIA, et visa supra Caput in Vestitu albo; et tunc paulum morata dixit, quod Mater Domini fuerit, et quidem ab illa natus, sed quod factus Deus exuerit omne Humanum ex illa, et quod ideo nunc adoret Ipsum ut suum Deum, et quod nolit ut quisquam Ipsum pro suo Filio agnoscat, quoniam in Ipso omne Divinum est.

828. DE MAHUMEDANIS IN MUNDO SPIRITUALI.

Mahumedani in Mundo spirituali apparent post Pontificios in Occidente, et faciunt sicut ambitum: quod appareant proxime post Christianos, est quia Dominum nostrum agnoscunt, pro Maximo Propheta, Sapientissimo omnium, qui missus est in Mundum ut doceret homines, et quoque pro Filio Dei. Quisque in illo Mundo habitat ad distantiam a Meditullio, ubi sunt Christiani, secundum Confessionem Domini et Unius Dei; nam illa conjungit animos Coelo, et facit distantiam ob Oriente, super quo est Dominus.
829. Quoniam Religio in supremis apud hominem residet, et ex supremis vivunt et lucent inferiora ejus, et quia Mahumedes versatur in animis illorum una cum Religione, ideo semper aliquis Mahumedes in conspectu illorum ponitur, ac ut vertant facies suas ad Orientem, super quo est Dominus, ponitur ille infra Meditullium Christianum: non est ipse Mahumedes, qui Alcoranum conscripsit, sed alius qui munere ejus fungitur; nec est idem semper, sed mutatur: quondam fuit unus ex Saxonia, qui captus ab Algiriensibus factus est Mahumedanus; is quia Christianus etiam fuerat, aliquoties actus est ad loquendum cum illis de Domino, quod non fuerit Filius Josephi, sed Filius Ipsius Dei. Isti Mahumedi successerunt postea alii. In loco ubi repraesentativus ille Mahumedes sedem habet, apparet ignis sicut faculae, ut noscatur; sed ille ignis non conspicuus est aliis, quam Mahumedanis.
830. Ipse Mahumedes, qui scripsit Alcoranum, non in conspectum hodie venit; dictum mihi est, quod primis temporibus praefuerit illis, sed quia voluit dominari super omnia Religionis illorum ut Deus, quod e sede sua, quam sub Pontificiis habuit, ejectus sit, et ad latus dextrum juxta meridiem demissus. Quondam aliqua Societas ex Mahumedanis excitata est a malitiosis ad agnoscendum Mahumedem pro Deo; ut seditio sedaretur, sublatus est Mahumedes ab infera terra, et ostensus, et tunc quoque mihi visus est: apparuit similis Spiritibus corporeis, quibus non perceptio interior est, facie ad nigrum vergente, et audivi illum loquentem haec verba, Ego sum Mahumedes vester; et mox quasi subsidens.
831. Mahumedani infesti sunt Christianis primario propter fidem1 trium Personarum Divinarum, et inde cultum trium Deorum, totidem Creatorum, ac Romano-Catholicis2 insuper propter genuflexiones coram simulachris, et inde hos vocant Idololatras, et illos fanaticos, dicentes quod faciant Deum Tricipitem, et quod dicant unum ac mussitent tres, proinde quod scindant Omnipotentiam, et ex una et unius faciant tres; et quod ita sint sicut Fauni cum tribus cornibus, uno pro quovis Deo, et insimul tres pro uno, et quod sic orent, sic psallant, et sic e suggestibus sonent.
1 Prima editio: fldem
2 Prima editio: Chatolico-Romanis

832. Est Mahumedanis, sicut omnibus Gentibus quae agnoscunt Deum unum, ac amant justum, et faciunt bonum ex Religione, suum Coelum, sed extra Christianum: ast Coelum Mahumedanum in duos est distinctum; in Inferiori vivunt honeste cum pluribus uxoribus, sed inde non alii in Coelum superius elevantur, quam qui abdicant pellices, et agnoscunt Dominum Salvatorem nostrum, et simul Ipsius Dominium super Coelum et Infernum. Audivi quod illis impossibile sit cogitare Deum Patrem et Dominum nostrum esse unum, sed quod illis possibile sit credere, quod dominetur super Coelos et Inferna, quia Filius Dei Patris est: haec Fides apud illos est, per quam ascensus in superius Coelum illis a Domino datur.
833. 1] Quod Religio Mahumedana recepta sit a pluribus Regnis, quam Religio Christiana, potest scandalo esse illis, qui de Divina Providentia cogitant, et simul credunt, quod non aliquis salvari possit, quam qui Christianus natus est: at Religio Mahumedana non est scandalum illis, qui credunt quod omnia sint Divinae Providentiae; hi inquirunt, in quo est, et quoque inveniunt. Est in hoc, quod Mahumedana Religio agnoscat Dominum pro Maximo Propheta, Sapientissimo omnium, et quoque pro Filio Dei; at quia modo Alcoranum Librum religionis suae fecerunt, et inde Mahumedes, qui illum conscripsit, cogitationibus illorum insedit, et aliquo cultu illum prosequuntur, ideo parum de Domino nostro cogitant. Ut plene sciatur, quod illa Religio ex Divina Domini Providentia exsuscitata sit, ad delendum Idololatrias plurium Gentium, in aliquo ordine dicetur, sed primum de origine Idololatriarum. 2] Ante illam Religionem fuit Cultus idololatricus in perplurima Regna terrarum Orbis, effusus; causa fuit, quia Ecclesiae ante Adventum Domini, fuerunt omnes Ecclesiae repraesentativae; talis etiam fuit Ecclesia Israelitica; ibi Tabernaculum, Vestes Aharonis, Sacrificia, Omnia Templi Hierosolymitani, et quoque Statuta repraesentabant: et apud Antiquos fuit scientia Correspondentiarum, quae etiam est Repraesentationum, ipsa Scientia scientiarum, imprimis exculta ab Aegyptiis, inde horum Hieroglyphica. Ex illa Scientia sciverunt, quid significabant omnis Generis Animalia, tum quid omnis Generis Arbores, ut et quid Montes, Colles, Fluvii, Fontes; ut et quid Sol, Luna et Stellae; per illam Scientiam fuit illis etiam cognitio Spiritualium, quoniam illa quae repraesentabantur, quae sunt talia quae sapientiae spiritualis sunt1 apud Angelos in Coelo, erant origines. 3] Nunc quia omnis Cultus illorum erat Repraesentativus, consistens ex meris Correspondentiis, ideo super Montibus et Collibus, et quoque in Lucis et Hortis, habuerunt Cultus; et ideo Fontes sanctificabant, et insuper Sculptiles Equos, Boves, Vitulos, Agnos, imo Aves, Pisces, Serpentes fecerunt, et hos posuerunt juxta Templa, et in horum Atriis et quoque Domi, in ordine secundum spiritualia Ecclesiae quibus correspondebant, seu quae repraesentabant, et inde significabant. Post tempus, quando scientia Correspondentiarum obliterata fuit, coepit Posteritas colere ipsa Sculptilia ut in se sancta, nescientes quod Antiqui Parentes illorum non viderint aliquid sancti in illis, sed solum quod secundum correspondentias repraesentarent Sancta. Ex his ortae sunt Idololatriae, quae impleverant tot Regna Orbis. 4] Ut illae Idololatriae exstirparentur, ex Divina Domini Providentia factum est, ut Nova Religio geniis Orientalium accommodata auspicaretur; in qua aliquid ex utroque Testamento Verbi etiam esset, et quae doceret, quod Dominus in Mundum venerit, et quod Ille esset Maximus Propheta, Sapientissimus omnium, et Filius Dei: hoc factum est per Mahumedem, a quo Religio illa vocata est. Ex his patet, quod haec Religio ex Divina Domini Providentia exsuscitata sit, ac geniis Orientalium, ut dictum est, accommodata, ob finem, ut deleret idololatrias tot Gentium, et daret aliquam cognitionem de Domino, antequam in Mundum spiritualem, quod fit post mortem, venirent: quae Religio non recepta fuisset a tot Regnis, et potuisset Idololatrias ibi exstirpare, nisi conveniens ideis cogitationum illorum facta esset: imprimis nisi Polygamia permissa fuisset, etiam ex causa, quia Orientales absque illa permissione prae Europaeis flagravissent in spurca Adulteria, et periissent.
1 Prima editio: est

834. Quondam datum est percipere, qualis est Calor amoris Polygamici illorum; loquutus sum cum uno, qui vicem Mahumedis obivit, et Vicarius ille post aliquam loquelam ad distantiam cum illo, transmisit ad me cochleare ebenum, et alia, quae erant indicia quod ab illo; et simul tunc aperta est communicatio e variis locis pro calore amoris Polygamici illorum, qui sentitus est e quibusdam locis sicut calor in Balneis post lavationes; e quibusdam sicut calor in Culinis ubi lixantur carnes; e quibusdam sicut calor in Popinis ubi esculenta foetida veno exstant; ex quibusdam sicut in Cellariis apud Pharmacopolas, ubi emulsa et similia parantur; e quibusdam sicut calor in lupanariis et ganeis; et e quibusdam sicut in Tabernis, ubi pelles, coria et calcei venduntur; Calori isti etiam inerat sicut rancidum, austerum et urens ex Zelotypia. Calor autem in Coelis Christianis, dum Jucundum amoris illorum sentitur ut Odor, est fragrans sicut in Hortis et Vineis, et sicut in Rosetis, et alicubi sicut in Aromatopoliis, et alicubi sicut in Torcularibus, et in Cellis vinariis. Quod Jucunda Amorum in Mundo spirituali multoties sentiantur ut Odores, in MEMORABILIBUS1 meis post Capita, passim ostensum est.
1 Prima editio: MEMORIALIBUS


835. DE AFRICANIS IN MUNDO SPIRITUALI; ET QUOQUE ALIQUID DE GENTIBUS.

Gentes, quae non aliquid norunt de Domino, in Mundo spirituali apparent extra illos, qui norunt; usque ita, ut ultimas peripherias faciant non alii, quam qui prorsus Idololatrae sunt, ac Solem et Lunam in Mundo priori adoraverunt. Illi autem, qui Unum Deum agnoscunt, ac Praecepta, qualia sunt in Decalogo, religionis et inde vitae faciunt, immediatius communicant cum Christianis in Meditullio; nam communicatio sic non intercipitur a Mahumedanis et Pontificiis. Gentes etiam distinctae sunt secundum genios et facultates recipiendi lucem per Coelos a Domino: sunt enim ex illis Interiores et Exteriores, quod trahunt partim ex Climate, partim ex Stirpe e qua, partim ex Educatione, et partim ex Religione. Africani reliquis sunt Interiores.
836. Omnes qui unum Deum Creatorem Universi agnoscunt et colunt, ideam Hominis de Deo fovent; dicunt, quod nemo aliam de Deo possit habere: cum audiunt, quod plures de Deo foveant ideam sicut Aetheris aut Nubis, quaerunt ubinam illi sunt, et cum dicitur, quod sint inter Christianos, negant quod dabile sit; sed respondetur, quod sit illis talis idea ex eo, quod Deus in Verbo dicatur Spiritus, et de spiritu non aliter cogitant, quam sicut de substantia Aetheris, aut de aliqua forma Nubis, non scientes quod omnis Spiritus et omnis Angelus sit Homo; at usque exploratum est, num spiritualis illorum idea sit similis ideae illorum naturali, et compertum est, quod non similis sit apud illos, qui Dominum Salvatorem pro Deo Coeli et Terrae interius agnoscunt. Audivi quendam Presbyterum dicentem, quod nemo possit habere ideam Divini Humani, et vidi illum translatum ad varias Gentes ad interiores et interiores, et quoque ad Coelos illorum, et tandem ad Coelum Christianum, et ubivis data est communicatio perceptionis interioris illorum de Deo, et animadvertit, quod non alia illis idea Dei esset quam idea Divini Hominis, et quod non ab alio potuisset creari homo, qui imago et similitudo.
837. Quoniam Africani prae reliquis interiori judicio pollent, cum illis commercium sermonis habui de rebus altioris indaginis, et nuper de Deo; de Domino Redemptore; deque Interiori et Exteriori homine; et quia delectabantur illo sermone, afferam aliqua, quae de Tribus illis ex interiori visu, perceperunt: DE DEO DIXERUNT, quod omnino descenderit, et se videndum hominibus obtulerit, quia est Creator, Tutor et Ductor illorum, et quia Genus humanum Ipsius est; et quod videat, lustret et provideat omnia et singula quae in Coelis et in Terris sunt, ac bona illorum sicut in Se, et Se in illis; causa est, quia est Sol Coeli Angelici, qui tam alte supra Mundum spiritualem sicut Sol terrae supra Mundum naturalem conspicitur, et quia1 est Sol, is videt, lustrat et providet omnia et singula quae infra sunt; et quia Divinus Amor Ipsius est qui apparet ut Sol, sequitur quod prospiciat maximis et minimis talia quae vitae sunt, et hominibus talia quae amoris et sapientiae sunt, illa quae Amoris sunt per calorem inde, et illa quae sapientiae per lucem inde. Si itaque formatis vobis ideam de Deo, quod sit Sol Universi, omnino ex illa idea videbitis et agnoscetis Ipsius Omnipraesentiam, Omniscientiam et Omnipotentiam.
1 Prima editio: qui

838. 1] Ulterius SERMO CUM ILLIS FUIT DE DOMINO SALVATORE; et dictum est, quod Deus in essentia sua sit Divinus Amor, et quod Divinus Amor sit sicut purissimus Ignis; et quia Amor in se spectatus non intendit aliud quam ut unum fiat cum altero quem amat, ac Divinus Amor, quam ut uniat se homini et hominem sibi, usque adeo ut Ipse in illo sit et ille in Ipso; et quia Divinus Amor est sicut purissimus Ignis, patet, quod Deus, quia talis, minime potuerit in homine esse, et facere ut homo in Ipso sit, nam sic redigeret totum hominem in tenuissimum fumum: sed quia Deus ex sua essentia arsit amore uniendi se cum homine, necessum fuit ut se circumvelaret corpore accommodato1 ad receptionem et conjunctionem; quare descendit et assumsit Humanum secundum Ordinem ex se a Creatione Mundi constabilitum, qui erat, ut a Virtute a Se propagata conciperetur, gestaretur in utero, nasceretur, et dein cresceret sapientia et amore, et sic appropinquaret ad unionem cum Divina sua Origine, et quod sic Deus factus sit Homo, ac Homo Deus; quod ita sit, Scriptura de Ipso, quae apud Christianos est, et vocatur Verbum, manifeste docet et testatur, et Ipse Deus, qui in Humano suo vocatur Jesus Christus, dicit, quod Pater in Ipso sit, et Ipse in Patre, et quod qui videt Ipsum, videat Patrem, praeter plura ejusdem rei. 2] Quod Deus, cujus Amor est sicut purissimus Ignis, non aliter potuerit unire Se homini et hominem Sibi, videt etiam Ratio; num potest Ignis Solis, qualis in se est, tangere hominem, minus inire illum, nisi circumvelet radios suos athmosphaeris, et sic per temperatum calorem se accommodatum sistat: Num potest purus Aether circumfundere hominem, et minus influere in bronchias pulmonum ejus nisi stipatus aere, et sic se adaptare: ne quidem potest Piscis vitam trahere in aere, sed in Elemento vitae ejus applicato: imo ne quidem potest Rex in terris in sua persona seu immediate administrare omnia et singula in suo Regno, nisi per Praefectos superiores et inferiores, qui simul Regium Ipsius Corpus constituunt. Neque potest Anima hominis se sistere videndam alteri, consortium inire cum illo, et amoris sui documenta communicare, nisi quam per Corpus; quomodo tunc Deus nisi per Humanum, quod Ipsius est. His auditis, Africani prae reliquis, quia interius rationales sunt, perceperunt; et quisque secundum suam perceptionem favit.
1 Prima editio: accomodato

839. 1] Postremo consociatus est sermo de INTERIORE ET EXTERIORE HOMINE; et dictum est, quod homines, qui interius res percipiunt, sint in luce veri, quae est lux Coeli, et quod homines qui exterius res percipiunt sint in nulla luce veri, quia solum in luce Mundi; quod sic homines Interiores sint in intelligentia et sapientia, Exteriores autem in vesania et in visione praepostera: quod homines Interiores sint spirituales, quia ex spiritu elevato supra corpus cogitant, quare vident vera in luce; at quod Exteriores homines sint Naturales sensuales, quia ex fallaciis sensuum corporis cogitant; quare vident vera sicut in nimbo, et cum apud se versant illa, vident falsa ut vera: quod Interni homines sint sicut qui stant super Monte in campo, aut super Turri in urbe, aut super Specula in mari; at Externi homines sunt sicut qui stant in valle sub monte, aut in crypta sub turri, aut in cymba sub specula, qui non vident nisi quam proxima: 2] et porro, Interni homines1 sunt sicut qui habitant in secunda aut tertia mansione Domus seu Palatii, cujus parietes sunt continentes fenestrae ex vitris chrystallinis, qui in Urbe perspiciunt circum circa in amplitudine, et cognoscunt quamvis aediculam ibi; at Externi homines sunt sicut qui in infima mansione habitant, cujus fenestrae sunt ex papyris conglutinatis, qui ne quidem aliquam plateam extra domum vident, sed solum illa quae intra domum sunt, et haec non nisi quam ex candela aut foco: Interni homines etiam sunt sicut Aquilae in alto, et vident late omnia sub se; et vicissim Externi homines sunt sicut Galli, qui super stapide alta voce coram gallinis, quae humi gradiuntur, canunt: et insuper Interni homines percipiunt quod illa quae sciunt ad illa quae non sciunt, sint modo sicut aquae in urna ad aquas in lacu; at Externi homines non aliter percipiunt, quam quod sciant omnia. Ex his dictis laetati sunt Africani, quia ex interiori visu, quo praepollent, agnoverunt quod ita sit.
1 Prima editio: homine

840. Quoniam Africani tales sunt, ideo apud illos hodie fit Revelatio, quae incepta vadit e Regione sua circum, sed non usque ad Maria; spernunt Advenas ex Europa, qui credunt hominem salvari per solam fidem, et sic per solum cogitare, et loqui, et non simul per velle et facere; dicentes quod nullus homo sit, cui aliquis Cultus, qui non vivit secundum Religionem suam, et si non, quod non possit aliter quam fieri stupidus et malus, quia tunc non recipit aliquid e Coelo; malitiam ingeniosam vocant etiam stupiditatem, quia non vita sed mors est in illa. Loquutus sum aliquoties cum Augustino, qui in tertio Saeculo fuerat Episcopus in Hippone1 in Africa; dixit quod hodie ibi sit, ac inspiret illis cultum Domini, et quod spes propagationis hujus Novi Evangelii in circumjacentes Regiones ibi sit. Audivi Angelorum gaudium super illa Revelatione, quod per eam aperiatur illis communicatio cum Rationali humano, hactenus per Universale Dogmaticum, quod Intellectus sub obedientia fidei Ecclesiasticorum, occluso.
1 Prima editio: Hippo


841. DE JUDAEIS IN MUNDO SPIRITUALI.

Judaei ante Ultimum Judicium, quod factum est Anno 1757, ad latus sinistrum Meditullii Christiani in Valle ibi apparuerunt; post illud translati sunt in Septentrionem, et interdictum est illis commercium cum Christianis, nisi cum vagis extra Urbes. Sunt in illa Plaga duae magnae Urbes, in quas Judaei post mortem translati sunt, quas ante Judicium vocaverunt Hierosolymas, sed post illud alio nomine, quia post Judicium per Hierosolymam intelligitur Ecclesia quoad Doctrinam, in qua Dominus solus colitur. Praeficiuntur illis in suis Urbibus Judaei conversi, qui monent illos, ne contumeliose loquantur de Christo; et puniunt illos qui usque id faciunt. Plateae Urbium illorum oppletae sunt Coeno usque ad talos, et Domus immundis, a quibus etiam olent, propter quae non adiri possunt. Postmodum animadverti, quod plures ex illa Gente sedem commorationis etiam nacti sint in Plaga Meridionali, et dum quaesivi, quinam illi, dictum est, quod sint qui parvifecerunt Cultum reliquorum, et haeserunt animis de Messia num unquam venturus sit, tum qui de variis rebus in Mundo cogitaverunt ex ratione, et secundum illam vixerunt; horum plurimam partem constituunt Judaei qui nuncupantur Portugisi.
842. Apparet Judaeis aliquoties Angelus supra in media altitudine cum Baculo in manu, et dat credere quod sit MOSES, ac hortatur ut desistant a vesania de exspectatione Messiae etiam ibi, quia Messias est Christus, qui illos et omnes regit, et quod ille id sciat, et quoque de Ipso sciverit, dum in Mundo fuit: quibus auditis recedunt, et maxima pars obliviscuntur, et pauci retinent. Qui retinent, illi mittuntur in Synagogas, quae sunt ex Conversis, ac instruuntur, et illis, dum instructi sunt, dantur novae Vestes pro laceris, et datur Verbum nitide scriptum, tum Habitatio in Urbe non indecora: illi autem qui non recipiunt, dejiciuntur, ac multi in Sylvas et Deserta, ubi agunt inter se latrocinia.
843. Judaei negotiantur in illo Mundo sicut in priori cum variis, imprimis cum Lapidibus pretiosis, quos sibi per vias incognitas comparant e Coelo, ubi Lapides pretiosi in copia sunt. Quod Negotiatio illis cum Lapidibus pretiosis sit, est causa, quia Verbum in sua originali Lingua legunt, et Sensum literae ejus Sanctum habent, ac Lapides pretiosi Sensui literae correspondent; quod spiritualis origo illorum Lapidum sit Sensus literae Verbi, et quod inde sit correspondentia illorum, supra in Capite de SCRIPTURA SACRA, n. 217, 218, videatur. Possunt etiam arte parare similes ac phantasiam inducere, quod genuini sint; sed hi a suis Praefectis severe mulctantur.
844. Judaei prae aliis non sciunt quod in Mundo spirituali sint, sed credunt se adhuc in Mundo naturali esse; causa est, quia prorsus Externi homines sunt, et non aliquid de Religione cogitant ex interiori: quare etiam loquuntur similiter de Messia sicut prius, et quidam quod venturus sit cum Davide, et fulgens diadematibus praeiturus illis, ac introducturus illos in Terram Canaanem, et in via elevatione Baculi exsiccaturus fluvios quos transibunt, et quod Christiani, quos inter se etiam Gentes vocant, tunc alas vestium illorum arrepturi, suppliciter orantes ut liceat comitari, et quod recepturi Divites secundum copias, et quod hi quoque illis servituri sint: in his confirmant se per illa quae leguntur apud Sachariam Cap. VIII:23, et apud Esajam Cap. LXVI:20: et de Davide, quod venturus sit, et futurus illorum Rex et Pastor, ex Jeremia Cap. XXX:9, exque Ezechiele Cap. XXXIV:23 ad 25, Cap. XXXVII:23 ad 26, prorsus non volentes audire, quod per Davidem ibi intelligatur Dominus noster Jesus Christus; et quod per Judaeos ibi intelligantur illi qui ab Ecclesia Ipsius erunt.
845. 1] Dum interrogantur num firmiter credant, quod omnes in Terram Canaanem venturi sint, dicunt quod tunc omnes, et quod tunc Judaei defuncti resurrecturi sint, et quod ex sepulchris suis intraturi Terram illam; cum regeritur, quod nequaquam possint exire sepulchris, quoniam ipsi post mortem vivunt; respondent quod tunc descensuri sint, ac intraturi sua corpora, et sic victuri. Cum dicitur; quod Terra illa non possit capax esse omnium, respondent quod tunc ampliabitur. Cum dicitur, quod Regnum Messiae, quia Filius Dei est, non futurum sit super Terra, sed in Coelo, respondent quod Terra Canaan tunc futura sit Coelum. Cum dicitur, quod non sciant ubi Bethlechem Ephrataea1, ubi Messias nascetur, secundum praedictionem apud Micham Cap. V:1,2 et apud Davidem Psalm. CXXXII:6, respondent quod Mater Messiae usque ibi paritura sit; et aliqui, quod ubi illa parit, ibi sit Bethlechem. 2] Cum dicitur, quomodo potest Messias habitare cum tam malis, et hoc confirmatur per plura loca ex Jeremia, et imprimis ex Cantico Mosis, Deutr. XXXII, quod pessimi sint, respondent quod inter Judaeos tam boni quam mali sint, et quod mali ibi intellecti sint. Cum dicitur, quod ortus illorum sit ex Cananitide, et ex scortatione Judae cum sua nuru, Genes. XXXVIII, respondent quod non fuerit scortatio; at cum regeritur, quod usque Judas mandaverit, ut illa propter scortationem educeretur, et combureretur, abeunt consultaturi, et post consultationem dicunt, quod modo fuerit Leviratus, quem non secundus ejus filius Onan, nec tertius ejus filius Schelah praestitit; et his addunt, quod perplurimi ex illis ex Tribu Levi sint, cui fuit presbyterium; sufficit, quod omnes simus ex lumbis Abrahami. Cum dicitur illis, quod interius in Verbo sensus spiritualis sit, in quo multum agitur de Christo seu Messia, respondent quod non ita sit; at quidam ex illis dicunt, quod interius in Verbo, seu in fundo ejus, non sit nisi quam aurum: Praeter similia alia.
1 Prima editio: Ephratea
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 5:2 apud Biblia Anglica

* * * * *

846. 1 1] Quondam quoad Spiritum meum evectus sum in Coelum Angelicum, et in unam Societatem ibi: et tunc accesserunt ad me aliqui ex Sapientibus ibi, et dixerunt, QUID NOVUM E TERRA; dixi illis, hoc Novum est quod Dominus revelaverit Arcana, quae excellentia excedunt Arcana ab initio Ecclesiae huc usque revelata; quaesiverunt, quae sunt illa; dixi, quod haec sint. I. Quod in Verbo in omnibus et singulis sit SENSUS SPIRITUALIS correspondens Sensui naturali, et quod Verbum per illum Sensum sit conjunctio hominum Ecclesiae cum Domino, et quoque consociatio cum Angelis, et quod Sanctitas Verbi in illo Sensu resideat. 2] II. Quod CORRESPONDENTIAE, ex quibus Sensus spiritualis consistit, detectae sint: et quaesiverunt Angeli, anne habitatores Orbis de Correspondentiis prius sciverunt; dixi, quod prorsus nihil, et quod latuerint nunc per millia Annorum, nempe, usque a Hiobi tempore; et quod apud illos, qui eo tempore, et ante illud vixerunt, Scientia Correspondentiarum fuerit Scientia scientiarum, ex qua illis fuit Sapientia, quia Cognitio de Spiritualibus, quae Coeli et Ecclesiae sunt; sed quod Scientia illa, quia versa est in Idololatricam, ex Divina Domini Providentia ita obliterata et deperdita sit, ut nemo viderit aliquod signum de illa: sed quod usque nunc a Domino detecta sit, ut fiat conjunctio hominum Ecclesiae2 cum Ipso et consociatio3 cum Angelis; et hae fiunt per Verbum, in quo omnia et singula Correspondentiae sunt. Angeli valde gavisi sunt, quod placuerit Domino revelare hoc magnum Arcanum, per millia Annorum tam alte reconditum; et dixerunt, quod hoc factum sit propter finem, ut Ecclesia Christiana, quae fundatur super Verbo, et nunc in suo fine est, iterum revivat, et trahat Spiritum per Coelum a Domino. Quaesiverunt, num per illam Scientiam hodie detectum sit, quid BAPTISMUS et quid SANCTA COENA significant, de quibus tam varia huc usque cogitaverunt, et respondi, quod detectum sit. 3] III. Porro dixi, quod hodie a Domino revelatum sit de VITA HOMINUM POST MORTEM; dixerunt Angeli, quid de Vita post mortem; quis non scit, quod homo vivat post mortem; respondi, sciunt et non sciunt; dicunt, quod non homo, sed Anima ejus, et quod haec vivat spiritus, et de spiritu fovent ideam sicut de vento aut aethere, et quod non vivat homo, quam post diem ultimi Judicii, et quod tunc corporea, quae reliquerant in Mundo, tametsi a vermibus, muribus et piscibus exesa, recolligerentur, et rursus coaptarentur in Corpus, et quod homines sic resurrecturi sint; dixerunt Angeli, quid hoc; quis non scit, quod homo vivat homo post mortem, cum sola differentia, quod tunc vivat Homo substantialis, et non materialis, ut prius, et quod Homo substantialis videat hominem substantialem, aeque sicut Homo materialis materialem, et quod non sciant unum discrimen, praeter quod in statu perfectiori sint. 4] IV. Quaesiverunt Angeli, quid sciunt de nostro Mundo, ac de COELO ET INFERNO; respondi, quod nihil sciverint; at quod hodie a Domino detectum sit, qualis est Mundus in quo Angeli et Spiritus vivunt, ita quale est Coelum et quale est Infernum; tum etiam quod Angeli et Spiritus sint in conjunctione cum hominibus; praeter multa Mirabilia de illis; Angeli laetati sunt, quod Domino placuerit talia detegere, ne homo amplius ex ignorantia in ambiguitate sit de sua Immortalitate. 5] V. Amplius dixi, quod hodie a Domino revelatum sit, quod in vestro Mundo sit alius SOL, quam in nostro, et quod Sol vestri Mundi sit purus Amor, et quod Sol nostri Mundi sit purus Ignis, et quod ideo omne quod procedit ex Vestro Sole, quia est purus Amor, trahat ex Vita, et quod omne quod a nostro, quia est purus Ignis, nihil ex vita trahat; et quod inde sit discrimen inter SPIRITUALE et NATURALE, quod discrimen hactenus ignotum etiam detectum est: ex quibus notum factum est, unde est Lux quae illuminat sapientia Intellectum humanum, et unde est Calor, qui accendit amore Voluntatem humanam. 6] VI. Insuper detectum est, quod sint Tres Gradus vitae, et quod inde sint tres Coeli, et quod in illos Gradus distincta sit Mens hominis; et quod inde Homo correspondeat tribus Coelis: dixerunt Angeli, annon sciverunt hoc prius; respondi quod sciverint de Gradibus inter plus et minus, sed nihil de Gradibus inter prius et posterius. 7] VII. Interrogaverunt Angeli, num praeter illa revelata sint plura; dixi, quod plura; quae sunt de ULTIMO JUDICIO; de DOMINO quod sit Deus Coeli et Terrae; quod Deus sit unus et Persona et Essentia, in Quo Divina Trinitas, et quod Ille sit Dominus: tum de NOVA ECCLESIA ab Ipso instauranda, et de DOCTRINA illius Ecclesiae: de SANCTITATE SCRIPTURAE SACRAE; quod etiam APOCALYPSIS revelata sit: et insuper de INCOLIS PLANETARUM; ac de TELLURIBUS in Universo: praeter multa Memorabilia et Mirabilia e Mundo spirituali, per quae plura, quae sapientiae sunt, e Coelo detecta sunt.
1 Hic textus a n. 846 ad 851 totus in prima editione signis citationis inclusus est.
2 Prima editio: Eclesiae
3 Prima editio: consocieatio

847. Post haec loquutus sum cum Angelis, quod adhuc aliquid revelatum sit in Mundo a Domino; quaesiverunt quid hoc; dixi, de AMORE VERE CONJUGIALI1, et de spiritualibus ejus Delitiis; et dixerunt Angeli, quis non scit, quod deliciae Amoris conjugialis2 excedant delicias omnium amorum, et quis non potest cogitare, quod in aliquem Amorem collatae sint omnes beatitudines, faustitates, et jucunditates, quae usquam conferri possunt a Domino, quoniam correspondet Amori Domini et Ecclesiae, et quod Receptaculum illarum sit Amor vere Conjugialis, qui ad plenum Sensum potest illas recipere et percipere; respondi, quod hoc non sciant, quia non adiverunt Dominum, et ideo non fugerunt Concupiscentias carnis, et sic non regenerari potuerunt, et Amor vere conjugialis3 est unice a Domino, et datur illis qui ab Ipso regenerantur; et hi quoque sunt, qui recipiuntur in Novam Domini Ecclesiam, quae in Apocalypsi per Novam Hierosolymam intelligitur. His addidi, quod in dubio sim, num velint in Mundo hodie credere, quod ille Amor in se sit spiritualis, et inde ex Religione, ex causa, quia de illo fovent modo ideam corpoream: proinde quod quia secundum Religionem, sit spiritualis apud spirituales, naturalis apud naturales, et mere carnalis apud adulteros.
1 Prima editio: CONJUGALI (Vide DAC 534 ubi Conjugiali)
2 Prima editio: conjugalis (Vide DAC 534 ubi conjugialis)
3 Prima editio: conjugalis (Vide DAC 534 ubi conjugialis)

848. Angeli ex his et illis auditis valde gavisi sunt, sed percipiebant tristitiam in me; et sciscitabant, unde tibi tristitia; dixi, quod Arcana illa hodie a Domino revelata, tametsi excellentia et dignitate excedunt Cognitiones hactenus evulgatas, usque in Terris reputentur sicut non alicujus pretii: hoc mirati sunt Angeli, et petierunt a Domino, ut liceret illis despicere in Mundum, et despexerunt, et ecce merae tenebrae ibi: et dictum illis est, ut scriberentur Arcana illa super Charta, et Charta demitteretur in Terras, et viderent portentum; et factum est ita, et ecce Charta, cui Arcana illa inscripta erant, demissa est e Coelo, et in progressu, dum adhuc erat in Mundo spirituali, lucebat sicut Stella, at dum illa illapsa est in Mundum naturalem, lux disparata est, et sicut decidit, obtenebrata est: et dum ab Angelis demissa est in Caetus, ubi docti et eruditi ex quibusdam Clericis et Laicis, auditum est murmur a multis, in quo erant hae voces, quid hoc; num aliquid; quid refert si illa scimus vel non scimus; nonne sunt foetus Cerebri; et apparebat, sicut aliqui sumerent Chartam, ac plicarent, volverent, et revolverent illam digitis, et quoque sicut aliqui discerperent, et vellent proculcare pedibus; sed a Domino arcebantur ab illo facinore, et mandatum est Angelis, ut retraherent illam et custodirent; et quia Angeli tristes facti sunt, et cogitaverunt quousque hoc, dictum est, USQUE AD TEMPUS ET TEMPORA, ET DIMIDIUM TEMPORIS, Apoc. XII:14.
849. Posthaec audivi infestum murmur ex Inferis, et simul has voces, FAC MIRACULA ET CREDEMUS, et retuli, numne illa sunt Miracula, et responsum est, non sunt: et quaesivi, quae ergo Miracula, et dictum est, manifesta et revela futura1, et fidem habebimus, sed respondi, talia a Domino non dantur, quoniam quantum homo scit futura, tantum ejus ratio et intellectus cum prudentia et sapientia cadit in otium, torpet et labefactatur: et iterum quaesivi, quae alia Miracula faciam, et tunc clamatum est, fac similia quae Moses in Aegypto, et respondi, forte ad illa obduraturi estis corda vestra sicut Pharao et Aegyptii, et responsum est, quod non; et iterum dixi, asseverate mihi, quod non saltaturi sitis circum Vitulum aureum, et adoraturi illum, sicut posteri Jacobi, quod fecerunt a Mensis spatio postquam viderunt totum Montem Sinai ardentem, et audiverunt Ipsum Jehovam ex igne loquentem, ita post Miraculum, quod erat omnium maximum; Vitulus aureus in spirituali Sensu est Voluptas carnis; et responsum est ex Inferis, non erimus sicut posteri Jacobi. At tunc audivi hoc e Coelo illis dictum, si non creditis Mosen et Prophetas, hoc est, Verbum Domini, non credetis ex Miraculis plus quam posteri Jacobi in deserto, neve plus quam illi crediderunt, dum suis oculis viderunt Miracula ab Ipso Domino, cum fuit in Mundo, facta.
1 Prima editio: futura

850. Post haec vidi quosdam ex Inferis, unde audita sunt illa, ascendentes, qui me tono gravi alloquuti dixerunt, quamobrem Dominus tuus Arcana, quae in longa serie modo enumeravisti, revelavit tibi qui es Laicus, et non alicui ex Clero; ad quae respondi, quod hoc in beneplacito Domini sit, qui me ad hoc munus a prima juventute praeparavit; attamen quaeram retro [ex] vobis, cur Dominus dum in Mundo fuit, elegit Piscatores in Discipulos, et non aliquos ex Legisperitis, Scribis, Sacerdotibus, seu Rabbinis; ventilate hoc inter vos, et ex judicio concludite, ac invenietis causam; his auditis factum est murmur, et post hoc silentium.
851. 1] Praevideo, quod multi qui legunt Memorabilia post Capita, credituri sint, quod sint imaginationis inventa, sed assevero in veritate quod non sint inventa, sed vere visa et audita, non visa et audita in quodam Statu Mentis sopitae, sed in statu plenae Vigiliae: placuit enim Domino Se Ipsum mihi manifestare, et me mittere ad docendum illa, quae erunt Novae Ipsius Ecclesiae, quae per Novam Hierosolymam in Apocalypsi intelligitur; propter quem finem interiora Mentis seu Spiritus mei aperuit, ex quo mihi datum est in Mundo spirituali cum Angelis esse, et simul in Mundo naturali cum hominibus, et hoc nunc per Viginti septem Annos. Quis in Christiano Orbe aliquid scivisset de COELO ET INFERNO, nisi placuerit Domino aperire alicui Visum spiritus ejus, ac monstrare et docere. 2] Quod talia, quae in MEMORABILIBUS1 descripta sunt, appareant in Coelis, constat manifeste a similibus, quae visa et descripta sunt in Apocalypsi a JOHANNE, ut et quae visa et descripta sunt in Verbo Veteris Testamenti a PROPHETIS. In APOCALYPSI sunt haec, Quod viderit FILIUM HOMINIS in medio septem Candelabrorum: quod viderit Tabernaculum, Templum, Arcam, Altare in Coelo: Librum obsignatum septem sigillis, illum apertum, et inde exeuntes Equos: quatuor Animalia circum Thronum: duodecim millia Electos ex unaquavis Tribu: Locustas ascendentes ex Abysso: Mulierem parientem filium masculum, ac fugientem in desertum propter Draconem: duas Bestias unam ascendentem ex mari, alteram e terra: Angelum volantem in medio Coelo habentem Evangelium aeternum: Mare vitreum igne mixtum: Angelos septem habentes plagas septem ultimas; Phialas ab illis effusas in terram, in mare, in fluvios, in solem, in thronum bestiae, in Euphratem, et in Aerem: Mulierem sedentem super Bestia coccinea: Draconem ejectum in stagnum ignis et sulphuris: Equum album: Coenam magnam: Coelum novum et Terram novam: Sanctam Hierosolymam descendentem e Coelo, descriptam quoad portas, murum et hujus fundamenta; tum Fluvium aquae vitae, et Arbores vitae facientes fructus quovis mense; praeter plura, quae omnia visa sunt JOHANNI, ac visa dum quoad spiritum suum fuit in Mundo spirituali et in Coelo. Praeter quae visa sunt Apostolis post resurrectionem Domini, ut quae deinde PETRO, Act. Apost. Cap. XI; tum quae visa et audita PAULO. Praeterea quae PROPHETIS in Veteri Testamento; ut EZECHIELI, quod viderit quatuor Animalia, quae erant Cherubi, Cap. I et X: quod Novum Templum et Novam Terram, et Angelum metientem illa, Cap. XL ad XLVIII: quod abductus Hierosolymam, et viderit ibi abominationes, et quoque in Chaldaeam, Cap. VIII et XI. 3] Simile factum est cum SACHARIA,2 quod viderit Virum equitantem inter myrtos, Cap. I:8 seq: quod viderit quatuor Cornua; et dein Virum cum funiculo mensurae in manu, Cap. II 3: quod viderit Volumen volans, et Epham, Cap. V:1,6, quod viderit quatuor Currus inter duos montes et Equos, Cap. VI:1 seq. Pariter cum DANIELE, quod viderit quatuor Bestias ascendentes e Mari, Cap. VII:1 seq: quod viderit Filium hominis venientem in nubibus Coeli, Cujus dominium non transibit, et Regnum non peribit, Cap. VII:13,14: quod viderit pugnas Arietis et Hirci, Cap. VIII:1 seq., quod viderit Angelum Gabrielem, et cum illo loquutus sit, Cap. IX. Quod Puer Elisaei viderit Currus et Equos igneos circum Elisaeum, et quod illos viderit, cum oculi ejus aperti sunt, II Reg. VI:17. Ex his et pluribus aliis in Verbo, constat, quod illa, quae in Mundo spirituali existunt, apparuerint multis ante et post Domini adventum: quid mirum, quod etiam nunc inchoante Ecclesia, seu descendente Nova Hierosolyma e Coelo.
1 Prima editio: MEMORIABILIBUS
2 Prima editio: SACHARIA;
3 Prima editio: III

852. INDEX MEMORABILIUM.

I. Audivi quosdam novos Advenas loquentes inter se de tribus Personis Divinis ab aeterno, et tunc quidam, qui in Mundo fuerat Primas, ideas cogitationis suae de mysterio illo aperuit, dicens, quod sua Mens fuerit et adhuc sit, quod Tres in Coelo sedeant super altis Thronis; Deus Pater super Throno ex obryzo auro cum Sceptro in manu; Deus Filius ad dextram super Throno ex purissimo argento, cum Corona super capite; et Deus Spiritus Sanctus super Throno ex splendido Chrystallo, tenens Columbam in manu, in qua apparuit cum Christus baptizatus est; et quod circum circa illos in triplici ordine pensiles lampades ex lapidibus pretiosis coruscarent; et quod e longinquo in Circo starent innumerabiles Angeli adorantes et glorificantes; et insuper loquutus est de Spiritu sancto, quomodo infert fidem, purificat et justificat: dixit, quod plures ex suo Ordine his ejus ideis faverint; credens quod ego etiam, quia laicus, illis fidem haberem: at tunc data mihi copia loquendi1 inquii, quod a pueritia mea foverim ideam, quod Deus unus sit, quare explicui coram illo, quid involvit Trinitas, et quid significat Thronus, Sceptrum et Corona, ubi illa in Verbo praedicantur de Deo: quibus addidi, quod omnes qui credunt tres Personas Divinas ab aeterno, non possint aliter quam credere tres Deos, et insuper, quod Divina Essentia non sit partibilis, n. 16.
1 Prima editio: loquendii

II. Angelorum sermo de Deo, quod Divinum Ipsius sit Divinum Esse in se, et non a se, et quod sit Unum, Idem, Ipsum, et Individuum: tum quod Deus non sit in loco, sed apud illos, qui in loco sunt: et quod Divinus Ipsius Amor appareat Angelis ut Sol, et quod Calor inde sit in essentia sua Amor, et Lux inde in sua essentia Sapientia, n. 25.
– Quod Attributa Divina procedentia, quae funt Creatio, Redemptio, et Regeneratio, sint unius Dei, et non Trium, n. 26.
III. Quoniam percepi, quod ingens multitudo hominum sit in persuasione, quod omnia Naturae sint, et inde quod Natura sit Creatrix universi, in quodam Gymnasio, ubi erant tales, loquutus sum cum quodam Ingenioso, de his Tribus: 1. Num Natura sit vitae, vel num num Vita sit naturae. 2. Num Centrum sit expansi, vel num Expansum sit centri. 3. De Centro et Expanso Naturae et Vitae; et quod Centrum naturae sit Sol mundi naturalis, et hujus Expansum ipse ejus Mundus, et quod Centrum vitae sit Sol mundi spiritualis, et hujus Expansum ipse ejus Mundus; quae ab utraque parte ventilata sunt, et demum ostensum quid verum, n. 35.
IV. Quod in quoddam Theatrum sapientiae perductus sim, ubi congregati erant Spiritus angelici ex quatuor plagis, quibus e Coelo injunctum erat ventilare tria Arcana, 1. Quid Imago Dei et quid Similitudo Dei. 2. Cur homo non nascitur in scientiam ullius amoris, cum tamen bestiae et aves nascuntur in scientiam omnium suorum amorum. 3. Quid significat Arbor vitae, et Arbor scientiae boni et mali; et insuper quod conjungerent illa Tria in unam sententiam, et hanc referrent ad Angelos coeli; quibus factis Sententia relata est, et ab Angelis acceptata, n. 48.
V. Quod a malis Spiritibus mox supra Infernum auditus sit sicut strepitus maris, qui erat tumultus, qui inter illos exstitit, quia audiverunt super se, quod Deus Omnipotens se adstrinxerit ordini, et quod quidam inde ascenderint, et me de ea re acriter alloquuti sint, dicendo, quod Deus, quia Omnipotens est, non adstrictus sit alicui Ordini; ac interrogatus de Ordine, dixi, 1. Quod Deus sit ipse Ordo. 2. Quod hominem ex Ordine, in Ordine, et ad Ordinem creaverit. 3. Quod Mentem ejus rationalem creaverit secundum Ordinem Mundi spiritualis, et Corpus ejus secundum Ordinem Mundi naturalis. 4. Quod inde Lex ordinis1 sit, quod homo ex suo Mundulo spirituali seu microurano recturus sit suum mundulum naturalem seu microcosmum, sicut Deus ex suo Macrourano seu Mundo spirituali regit suum Macrocosmum seu Mundum naturalem. 5. Quod inde plures Leges ordinis profluant, quae quoad partem adjectae sunt: quid postea spiritibus illis evenit, descriptum est, n. 71.
1 Prima editio: or dinis

VI. De Ratiocinatione quorundam ex Batavia et Britannia in Mundo spirituali de Imputatione et Praedestinatione: ab una parte, cur Deus, quia est Omnipotens, non omnibus imputat Justitiam Filii sui, et sic facit illos Redemptos, cum tamen, quia est Omnipotens, potest omnes Satanas Inferni facere Angelos Coeli, imo si ei beneplacet, potest Luciferum, Draconem, et cunctos Hircos facere Archangelos, et quid opus nisi verbulo ad hoc: ab altera parte, quod Deus sit ipse Ordo, et quod nihil possit contra Leges sui Ordinis facere, quia hoc foret facere contra Seipsum: praeter plura, per quae de hac re inter se ludebant, n. 72.
VII. Quod postea cum aliis, qui in fide Praedestinationis erant, loquutus sim, qui illam ex Dei absoluta potentia1 seu Omnipotentia deduxerunt, et quod alioquin Deo minor potestas foret, quam Regi Monarchae in Mundo, qui potest leges Justitiae vertere sicut suas palmas, ac agere absolute sicut Octavius Augustus et quoque absolute sicut Nero; ad quae responsum est, quod Deus creaverit Mundum, ac omnia et singula ejus ex Se ut Ordine, et sic illis indiderit Ordinem, et quod Leges ordinis Ipsius sint totidem, quot Veritates in Verbo: et tunc recensitae sunt aliquae Leges Ordinis, ac quae et quales sunt a parte Dei, ut et quae et quales sunt a parte hominis; et quod illae mutari nequeant, quia Deus est Ipse Ordo, et quod homo creatus sit imago Ipsius ordinis, n. 73.
1 Prima editio: potcntia

VIII. Quod loquutus sim cum congregatis1 ex Clericis et Laicis de Divina Omnipotentia, qui dixerunt quod Omnipotentia sit illimitata, et quod Omnipotentia limitata sit contradictio: ad quae responsum est, quod non sit contradictio Omnipotenter agere secundum leges Justitiae cum Judicio, dicitur etiam apud Davidem, quod Justitia et Judicium sint fulcrum Throni Dei, Psalm. LXXXIX:15 2, et quod non sit contradictio omnipotenter agere secundum leges Amoris et3 Sapientiae, sed quod Contradictio sit, quod Deus possit agere contra leges Justitiae et Amoris, et quod hoc foret ex non Judicio et Sapientia: et quod talem Contradictionem involvat Fides hodiernae Ecclesiae, quod Deus possit injustum facere justum, ac impium omnibus salutis donis et vitae praemiis insignire: praeter plura de hac Fide, et de Omnipotentia, n. 74.
1 Prima editio: cogregatis
2 Sic Schmidt et Biblia Hebraica, sed 89:14 apud Biblia Anglica
3 Prima editio: ex


IX. Quondam cum in meditatione de Creatione Universi a Deo eram, abductus sum spiritu ad quosdam sapientes, qui primum conquesti sunt de ideis apud se captis in Mundo, quae fuerunt de Creatione universi ex Chao, et de Creatione ex nihilo, quia illae meditationem de Creatione universi a Deo obscurant, pessumdant et pervertunt; quare ad interrogationem quid mea mens, expromsi hoc, quod vanum sit concludere aliud quam phantasticum de Creatione Universi, nisi sciatur quod duo Mundi sint, Spiritualis et Naturalis, et quod in utroque sit Sol; et quod Sol Mundi spiritualis sit purus Amor, in cujus medio est Deus, et quod ex illo sint omnia spiritualia, quae in se sunt substantialia; et quod Sol Mundi naturalis sit purus Ignis, et quod ex illo sint omnia naturalia, quae in se sunt1 materialia; et quod ex his cognitis concludi possit de Creatione Universi quod sit a Deo; et quomodo; quod etiam parum delineatum est, n. 76.
1 Prima editio: sun t

X. Quod aliqui Satanae Inferni cupiverint loqui cum Angelis Coeli, ex proposito ut convincerent illos, quod omnia sint ex Natura, et quod Deus sit modo vox nisi intelligatur natura; ac permissum est ut illi ascenderent; et tunc quidam Angeli e Coelo se demiserunt in Mundum spirituum ut audirent illos; quibus visis Satanae furiose accurrebant, dicentes, vos vocamini Angeli, quia creditis quod Deus sit, et quod Natura non aliquid respective, et tamen illa creditis tametsi est contra omnes Sensus; quis Sensus ex quinque vestris aliud sentit quam Naturam; his et pluribus aliis acerbe dictis, Angeli in reminiscentiam illorum revocaverunt, quod nunc vivant post mortem, et quod ne quidem hoc prius crediderint, et tunc fecerunt illis videre pulchra et splendida Coeli, et dixerunt, quod haec sint ibi, quia omnes ibi credunt in Deum; et postea fecerunt illis videre turpia et immunda Inferni, dicentes quod haec sint ibi, quia credunt in Naturam: Satanae ex illis visis primum convicti sunt quod Deus sit, et quod creaverit Naturam; at sicut descenderunt, rediit amor mali, et occlusit intellectum illorum a superiori, quo occluso crediderunt ut prius, quod omnia sint Naturae, et nihil Dei, n. 77.
XI. Typus Creationis Universi ad vivum mihi ab Angelis ostensus est: perductus sum in Coelum, et datum est videre ibi omnia quae Regni animalis, omnia quae Regni vegetabilis, et omnia quae Regni mineralis erant, quae prorsus similia erant objectis trium illorum Regnorum in Mundo naturali, et tunc dixerunt, omnia illa in Coelo momento creantur a Deo, et subsistunt, quamdiu Angeli interius in statu amoris et fidei quoad cogitationem sunt; et quod momentanea illa Creatio evidenter testetur Creationem similium, imo similem, in Mundo naturali, cum solo discrimine, quod Naturalia investiant spiritualia, et quod investitio illa a Deo provisa sit propter generationes unius ab altera, per quas Creatio perpetuatur: consequenter quod Creatio Universi similiter facta sit, sicut fit omni momento in Coelo. At vero, quod omnia, quae in tribus Regnis naturae noxia et tetra sunt, quae enumerantur, non a Deo creata sint, sed una cum Inferno exorta, n. 78.
XII. Colloquium cum quibusdam, qui in Mundo Celebres eruditione fuerunt, de Creatione Universi, qui ex iisdem ideis, quas prius foverunt, loquuti dixerunt; Unus, quod Natura seipsam creaverit: Alter, quod Natura sua elementa in vortices conglomeraverit, et quod ex collisione illorum conflata sit Tellus: et Tertius, quod ex Chao, quod magnitudine aequavit multam partem Universi, et quod primum inde eruperint purissima, ex quibus Sol et Stellae, et quod postea minus pura, ex quibus Athmosphaerae, et quod demum crassa, ex quibus Globus terraqueus: ad interrogationem, unde Animae humanae, dixerunt, quod aether se contulerit in parvos glomos discretos, et quod hi se infundant in nascituros, et faciant animas, et quod post mortem evolent ad agmen prius in aethere, et inde redeant in alios, secundum veterum Methempsychosin1. Post haec quidam Sacerdos per solidas rationes pro Creatione Universi a Deo redegit omnia illa quae dicta sunt in insulsam farraginem, et illos in pudorem, sed usque retinuerunt priora sua deliria, n. 79.
1 Prima editio: Mathempsychosin

XIII. Cum quodam Satana de Deo, de Coelo Angelico, et de Religione, qui quia non scivit aliter, quam quod adhuc in priori Mundo esset, dixit, quod Deus sit Universum, quod Coelum Angelicum sit firmamentum athmosphaericum, et quod Religio sit fascinum plebis, praeter plura fatua; sed cum in reminiscentiam ejus reproductum est, quod nunc post mortem vivat, et quod illam vitam non prius crediderit, eo momento fassus est quod insaniverit, sed ut primum se convertit et recessit, consimiliter insanivit ut prius, n. 80.
XIV. Quod in nocte viderim Ignem fatuum, defluentem in terram, qui a multis vocatur Draco; observavi locum ubi decidit; erat ibi terra sulphurea mixta pulvere ferreo; et cum mane spectavi illuc, vidi ibi duo Tentoria; et tunc mox e Coelo delapsus est Spiritus, ad quem accessi et quaesivi, cur e Coelo delapsus est; respondit, quod ab Angelis Michaelis dejectus sit, quia dixi, quod Deus Pater et Ipsius Filius sint duo et non unum, et dixit quod totum Coelum Angelicum credat, quod Deus Pater et Ipsius Filius sint unum, sicut anima et corpus unum sunt, et quod hoc per multa confirment ex Verbo, et praeterea ex ratione, quod anima filii non sit nisi ex Patre, et quod illa et inde in Corpore sit instar patris: et addidit, quod quidem in Coelo confessus sit, sicut prius in terris, quod Deus unus sit, sed quia confessio oris et cogitatio mentis in hoc dissidebant, dixerunt quod non crederet1 in aliquem Deum, quia una dissipat alteram; et dixit, quod haec fuerit causa dejectionis ejus. Post diem redux ad eundem locum, vidi duas Statuas ex simili pulvere, quae erat miscela sulphuris et ferri, loco duorum tentoriorum, quarum una repraesentabat hodiernae Ecclesiae Fidem et altera ejus Charitatem, utramque pulchre vestitam, sed vestes inductae erant per phantasias; at quia ex illo pulvere erant, ex demissa pluvia e Coelo, ambae caeperunt ebullire et deflagrare, n. 110.
1 Prima editio: crederem

XV. Quod in Mundo spirituali non alicui liceat loqui quam cogitat, alioquin hypocriticum manifeste auditur; et quod ideo in Inferno nemo possit nominare JESUM, quia Jesus significat Salutem: per hoc ibi expertum est, quot in Christiano Orbe hodie credunt, quod Christus etiam quoad Humanum suum sit Deus; quare ubi congregati erant plures ex Clericis et Laicis, propositum est illis, ut edicerent DIVINUM HUMANUM; sed usque vix aliqui has binas voces simul potuerunt extrahere ex cogitatione, et sic illas enuntiare: confirmabatur coram illis per plura ex Verbo, quod Dominus quoad Humanum etiam esset Deus, ut per illa quae Matth. XXVIII:18, Joh. 1:1,2,14, Cap. XVII:2, Coloss. II:9, I Ep. Joh. V:20 1, et quoque alibi, sed usque non potuerunt eloqui Divinum Humanum; et quod mirati sint2, quod nec Evangelici, tametsi Orthodoxia illorum docet, quod in Christo Deus sit Homo et Homo Deus; et adhuc plus quod nec Monachi, qui tamen sanctissime adorant Corpus Christi in Eucharistia. Ex his compertum est, quod Christiani hodie quoad plurem partem interius sint vel Ariani vel Sociniani, et quod hi si adorant Christum ut Deum, sint hypocritae, n. 111.
1 Prima editio: 21
2 Prima editio: sunt

XVI. Altercatio de Codicillo, Summaria Expositio Doctrinae Novae Ecclesiae, a me Amstelodami edito, et de hoc ibi imprimis, quod non Deus Pater, sed Dominus Deus Redemptor adeundus et adorandus sit; argumentantes quod usque dicatur in Oratione Dominica, Pater noster qui es in Coelis, sanctificetur Nomen tuum, adveniat Regnum tuum, consequenter quod Deus Pater adeundus sit; ad quam litem dirimendam arcessitus sum, et tunc demonstravi, quod Deus Pater in Divino suo non possit adiri, sed in Humano suo; et quia Divinum et Humanum in Ipso una Persona sunt, quod Dominus sit ille Pater; quod etiam ex Verbo confirmatum est, tam ex Verbo Veteris Testamenti, ubi Filius Dei vocatur Pater aeternitatis, et multis in locis Jehovah Redemptor, Jehovah Justitia, et Deus Israelis, quam ex Verbo Novi Testamenti pluries; et sic quod cum Dominus Deus Redemptor aditur, adeatur Pater, et quod tunc sanctificetur Nomen Ejus, et adveniat Regnum Ejus, praeter plura, n. 112.
XVII. Quod viderim Exercitum1 super Equis rufis et nigris, omnes in illo versos quoad facies ad caudas equorum, et quoad occipitia ad capita illorum, clamantes ad pugnam contra Equitantes super Equis albis; et quod ludicer ille Exercitus2 erupuerit ex loco qui vocatur Armageddon, Apoc. XVI:16, et quod constiterit ex illis qui in juventute imbuerunt dogmata de Justificatione per solam fidem, et qui postea, dum promoti sunt ad eminentia officia rejecerunt illa quae fidei et religionis sunt ab internis mentis ad externa corporis eorum, ubi denique evanuerunt. Descripti quales apparuerunt in Armageddon, et auditum est inde, quod vellent congredi cum angelis Michaelis, quod etiam datum, sed ad aliquam distantiam abinde; et quod hic inter illos pugnatum sit de intellectu verborum in Oratione Dominica, Pater noster qui es in Coelis, sanctificetur Nomen tuum, adveniat Regnum tuum, et tunc ab angelis Michaelis dictum est, quod Dominus Redemptor et Salvator omnibus in Coelis sit Pater, quoniam Ipse docuit, Quod Pater et Ipse unum sint; Quod Pater in Ipso sit et Ipse in Patre; Quod qui videt Ipsum, videat Patrem; Quod omnia Patris in Ipso sint; tum quod voluntas Patris sit, ut credant in Filium, et quod qui non credunt Filio, non visuri sint vitam, sed quod ira Dei mansura sit super illos; tum quod Ipsi sit omnis potestas in Coelo et in Terra; et quod Ipsi sit potestas omnis carnis; et insuper quod nemo viderit nec videre possit Deum Patrem, sed solus Filius qui in sinu Patris est, praeter plura. Post hanc pugnam Armageddoni convicti, quoad partem conjecti sunt in Abyssum, de qua in Apocalypsi Cap. IX, et quoad partem emissi in desertum, n. 113.
1 Prima editio: Excercitum
2 Prima editio: Excercitus

XVIII. Quod fuerim in Templo, in quo non fenestrae, sed magna apertura in tecto, et quod congregati ibi colloquuti sint de REDEMPTIONE, dicentes unanimiter quod Redemptio facta sit per Passionem crucis; at cum in illo sermone erant, atra Nubes obduxit aperturam tecti, unde tenebrae factae sunt in Templo, sed quod paulo post Nubes illa discussa sit ab Angelis qui e Coelo descenderunt, qui tunc Unum ex se demiserunt in Templum, qui instrueret illos de Redemptione; hic dixit, quod Passio crucis non fuerit Redemptio, sed quod subjugatio Infernorum, ordinatio Coelorum, et sic restitutio omnium quae tam in Mundo spirituali quam in Mundo naturali collapsa sunt, et quod absque eo nulla Caro conservari potuerit: et de Passione crucis dixit, quod per illam completa sit unitio intima cum Patre; et quod dum illa assumitur pro Redemptione, multa indigna Deo, imo nefanda, consequantur, ut quod super totum Genus humanum concluserit damnationem, et quod Filius illam in se susceperit, et quod sic Patrem propitiaverit, et per intercessionem redegerit in Divinam suam Essentiam, quae est Amor et Misericordia, praeter plura, quae Deo attribuere, scandalosa sunt; n. 134.
XIX. Quod visus sit Sol Mundi spiritualis, in quo Jehovah Deus in suo Humano est; et tunc e Coelo auditum est hoc, QUOD DEUS UNUS SIT; sed cum hoc delapsum est in Mundum spirituum, secundum formas mentium ibi versum est, et tandem in tres Deos; quod etiam unus ibi ratiocinans confirmavit per haec, quod Unus sit qui creavit omnia, Alter qui redemit omnes, ac Tertius qui operatur omnia, tum quod Unus sit qui imputat, Alter qui mediat, et Tertius qui illa homini inscribit, et sic indit fidem, per quam illum justificat. At quia Fides trium Deorum perverterat totam Ecclesiam Christianam, ex data perceptione detexi illis quid apud unum Deum intelligitur per Mediationem, Intercessionem, Propitiationem, et Expiationem, videlicet, quod illa quatuor sint attributa Humani Jehovae Dei, quod quia Jehovah Deus absque Humano non adire potest hominem, nec ab homine adiri, Mediatio significet quod Humanum sit intermedians, quod Intercessio significet quod perpetuo mediet, quod Propitiatio significet1 quod benignus accessus sit cuivis homini ad Deum; et quod Expiatio significet quod etiam peccatoribus, et haec omnia per Humanum, n. 135.
1 Prima editio: significat

XX. Quod intraverim in Gymnasium, ubi ventilabatur quomodo intelligendum est, quod dicitur de Filio Dei, quod SEDEAT AD DEXTRAM PATRIS; de hoc variae erant opiniones, omnium tamen quod Filius actualiter ita sedeat; sed ventilabant, cur id, tunc quidam credebant quod id fiat propter Redemptionem, quidam quod ex amore, quidam ut Consiliarius esset, quidam ut Illi honor sit ab Angelis, quidam quia datum est Illi regnare vice Patris, quidam ut dextra aure audiatur pro quibus intercedit: insuper etiam ventilabant, num Filius Dei ab aeterno ita sedeat, vel num Filius Dei natus in Mundo. His auditis, sustuli palmam, rogans ut liceat aliquid loqui, et dicere quid intelligitur per sedere ad dextram Dei, et dixi, quod intelligatur Omnipotentia Dei per Humanum quod assumsit, per hoc enim Redemptionem fecit, hoc est, subjugavit Inferna, creavit Novum Coelum Angelicum, et instauravit Novam Ecclesiam; quod hoc per sedere ad dextram intelligatur, confirmavi ex Verbo, in quo per Dextram significatur Potentia, et postea confirmatum est e Coelo per apparentiam Manus Dextrae super illos, ex cujus potentia et inde terrore omnes paene exanimati sunt, n. 136.
XXI. Quod in Mundo spirituali perductus sim in quoddam Synedrium, in quo congregati erant Celebres qui ante Concilium Nicenum vixerunt, et vocati sunt Patres Apostolici, et quoque Incluti, qui post illud Concilium: et vidi, quod aliqui ex his apparerent Mento calvo, et in Capillitiis1 ex crine muliebri cincinnatis, sed omnes priores in Mento barbato, et in Capillis nativis. Ante illos stetit Vir judex et arbiter scriptorum hujus saeculi, qui exorsus est per quandam lamentationem, dicens, Vir e Laicis surrexit, qui Fidem nostram e sanctuario suo detraxit, quae tamen est stella lucens diu noctuque coram nobis, at hoc ex causa, quia vir ille caecutit in mysteriis istius fidei, et non vidit in illa justitiam Christi, et sic non Justificationis ejus mirabilia, cum tamen illa Fides est in tres Personas Divinas, et sic in totum Deum; et quia fidem suam transtulit in Secundam Personam, et non in hanc sed in Humanum Ipsius, non potest aliter quam ut inde scaturiat Naturalismus: hujus effato faverunt illi, qui post Concilium Nicenum vixerunt, dicentes quod impossibile sit, ut fides alia et aliunde sit. Sed Patres Apostolici, qui vixerunt ante illud saeculum, indignati narrabant plura quae de Fide Nicena et Athanasiana in Coelo dicuntur, quae videantur. Sed quia Praesul Synedrii cum Scriptore illo in Lipsia quoad spiritum consociatus erat, alloquutus sum illum, et demonstravi ex Verbo, quod Christus etiam quoad Humanum Deus sit, tum etiam ex Libro dogmatico Evangelicorum, Formula Concordiae, vocato, quod in Christo Deus sit Homo et Homo Deus, ut et quod Augustana Confessio Cultum Ipsius maxime probet, praeter plura, ad quae siluit, et se avertit. Postea loquutus sum cum quodam Spiritu, qui consociatus erat cum Viro eminente in Gothoburgo, qui Cultum Domini foedavit adhuc majori convitio: at demum duo illa convitia declarata sunt pro mendaciis astu inventis, ad avertendum voluntates, et ad deterrendum a Sancto cultu Domini, n. 137.
1 Prima editio: Capellitiis

XXII. Quod apparuerit Fumus ab inferiore Terra ascendens, et dictum est, quod fumi non aliud sint quam1 falsa in congerie: et tunc quosdam Angelos invasit desiderium explorandi, quae falsa essent, quae sic fumarent, ac descenderunt, et offenderunt quatuor Turmas spirituum, quarum duae erant ex doctis et indoctis a Clericis, ac duae ex eruditis et ineruditis a Laicis, qui omnes inter se confirmabant, quod Deus invisibilis colendus sit, et quod Cultoribus tunc sanctitas et auditio, aliter si Deus visibilis coleretur: sanctitas et auditio a Deo invisibili confirmabant per varia, et quod idea agnoscant tres Deos ab aeterno, qui invisibiles sunt; sed ostensum est quod Cultus Dei invisibilis, et plus Trium invisibilium sit nullus cultus; ad confirmandum hoc ex Inferis educti sunt Socinus et Arius cum aliquibus illorum asseclis, qui omnes Divinitatem invisibilem coluerant; qui cum ex naturali seu externa mente loquuti sunt, dixerunt quod Deus, tametsi invisibilis, sit; at cum externa mens illorum occludebatur, ac interna aperiebatur, et ex hac adacti sunt confessionem suam de Deo edere, dixerunt, quid Deus; non vidimus speciem Ipsius, nec audivimus vocem Ipsius; quid ergo Deus nisi ens rationis, aut natura; sed instructi sunt, quod Deo placuerit descendere, et assumere Humanum, ut speciem Ipsius viderent, et vocem Ipsius audirent; verum hoc in auribus illorum incassum fuit, n. 159.
1 Prima editio: quod

XXIII. Primum de Stellis in Mundo naturali, quod forte essent simili numero quo Societates angelicae in Coelo, quoniam unaquaevis Societas ibi lucet quandoque sicut Stella. Postea loquutus sum cum Angelis de quadam via, quae apparet innumeris spiritibus constipata, et quod sit via, per quam omnes, qui e Mundo naturali decedunt, transeunt in Mundum spiritualem; ad hanc viam in consortio cum Angelis accessi, et duodecim viros e via illa evocavimus, et interrogavimus quid de Coelo et Inferno, et de Vita post mortem, credunt, et quia recentes e Mundo erant, et non sciebant aliter quam quod adhuc in Mundo naturali essent, respondebant ex idea quam secum tulerunt: PRIMUS, Quod illi qui moraliter vivunt, in Coelum veniant, et quod nemo in Infernum, quia omnes moraliter vivunt. SECUNDUS, Quod Deus regat Coelum, ac diabolus Infernum, et quia oppositi sunt, unus dicat bonum quod alter malum, et quod homo simulator, quia ab utriusque parte stat, possit aeque sub unius ac sub alterius dominio vivere. TERTIUS, Quod non sit Coelum, nec Infernum; quis inde venit et narravit. QUARTUS, Quod nemo potuerit inde redire et narrare, quia homo cum moritur est vel larva vel ventus. QUINTUS, Quod exspectandum sit ad diem ultimi Judicii, et quod tunc narraturi sint, ac scituri sitis omnia, sed cum haec dixit, risit corde. SEXTUS, Quomodo potest anima hominis quae est modo ventus reingredi suum corpus a vermibus exesum, ac reindui sceleto vel exusto vel in pulverem dilapso. SEPTIMUS; Quod homines post mortem non plus possint vivere, quam bestiae et aves; suntne aeque rationales. OCTAVUS, Credo Coelum, sed non credo Infernum, quia Deus est Omnipotens et potest omnes salvare. NONUS, Quod Deus quia est gratiosus non possit aliquem mittere in ignem aeternum. DECIMUS, Quod nemo possit venire in Infernum, quia Deus misit Filium suum, qui expiavit omnes, et sustulit omnium peccata, quid diabolus valet contra id. UNDECIMUS, qui erat Sacerdos, quod illi soli salventur, qui adepti sunt fidem, et quod Electio sit in Omnipotentis arbitrio. DUODECIMUS, qui erat Politicus, non quicquam dico de Coelo et Inferno, sed sinite Sacerdotes concionari de illis, ut mentes vulgi invisibili vinculo teneantur adstrictae legibus et ducibus. His auditis obstupuerunt Angeli, sed evigilabant illos per quod instruerent illos quod nunc vivant post mortem; ac introducebant illos in Coelum, sed ibi non diu morati sunt, quia inventi quod essent mere naturales, et quod inde occipitia illorum essent incavata; de qua incavatione et ejus causa, ultimo aliquid dicitur, n. 160.
XXIV. Quod auditus sit sonus sicut molae, et quod sonum sequutus viderim domum rimosam, in quam introitus patuit sub terra, et in illa Virum colligentem ex Verbo et Libris plura de JUSTIFICATIONE PER SOLAM FIDEM, et quod Scribae a latere collectanea ejus inscriberent Chartae; et ad interrogationem quid nunc colligeret, dixit hoc, quod Deus Pater exciderit gratia pro genere humano, et quod ideo miserit Filium qui expiaret et propitiaret; ad quae respondi, quod hoc sit contra Scripturam et contra rationem, quod Deus potuerit excidere gratia, sic etiam excidisset essentia sua, et sic non esset Deus; et cum hoc usque ad convictionem demonstravi, excanduit, et mandavit scribis ut me ejicerent; at cum sponte egressus sum, post me conjecit librum, quem forte manus ejus apprehendit, et liber ille erat Verbum, n. 161.
XXV. Disceptatum est inter Spiritus, num quisquam possit videre aliquod genuinum Verum in Verbo, nisi immediate adeat Dominum, qui est ipsum Verbum; sed quia erant qui contradicebant, factum est experimentum, et tunc qui adiverunt Deum Patrem, non viderunt ullum verum, sed omnes qui adiverunt Dominum, viderunt. Hac lite perstante ascenderunt aliqui Spiritus ex Abysso, de qua Apoc. IX, ubi ventilant arcana justificationis per solam fidem, dicentes quod ipsi adeant Deum Patrem, et videant arcana sua in clara luce, sed responsum est, quod videant illa in luce fatua, et quod illis non sit ne quidem unicum Verum; ex quo indignati, expromebant plura ex Verbo, quae vera erant, sed dictum est illis, quod vera sint in se, sed in illis falsificata; quod ita esset, comprobatum est per quod deducti sint in domum, ubi erat Mensa, in quam Lux e Coelo directe influxit, et dictum est illis, ut vera illa quae protulerunt ex Verbo, scriberent super Charta, et hanc ponerent super illa mensa, quod cum factum est, Charta illa, cui vera inscripta erant, lucebat sicut Stella, at vero cum accesserunt, ac intuitum fixerunt in illa, Charta apparuit atrata sicut a fuligine: et postea deducti sunt ad aliam Mensam similem, super qua jacuit Verbum circumcinctum iride, quod cum quidam Antesignanus doctrinae de sola fide manu sua tetigit, facta est explosio sicut e sclopeto, et ille conjectus est in angulum Camerae, et jacuit sicut mortuus per semihorium. Ex his convicti sunt, quod omnia vera quae apud illos ex Verbo erant, essent vera in se, sed falsificata in illis, n. 162.
XXVI. Quod in Mundo spirituali sint Climata sicut in Mundo naturali; et quod inde etiam sint Zonae boreales, ubi nives et glacies; quondam illuc in spiritu perductus intravi Templum tunc nive obductum, lampadibus intus illuminatum, ubi post Altare visa est Tabula, super qua scriptum erat hoc, TRINITAS DIVINA, PATER, FILIUS ET SPIRITUS SANCTUS, QUI ESSENTIALITER UNUS SUNT, SED PERSONALITER TRES; et audivi Sacerdotem concionantem de quatuor Mysteriis fidei, de quibus captandus est intellectus sub obedientia fidei, quae videantur: post Concionem Auditores gratias egerunt Sacerdoti propter ejus tam uberem sapientia sermonem; at cum interrogavi illos num aliquid intellexerint, responderunt, captavimus omnia plenis auribus, quid quaeris num intellexerimus1; stupetne intellectus in talibus; his Sacerdos praesens addidit, quia audivistis et non intellexistis, beati estis, quoniam inde vobis salus, praeter plura, n. 185.
1 Prima editio: intellaxerimus

XXVII. Quod MENS HUMANA distincta sit in tres Regiones, sicut Coelum in quo sunt Angeli, et quod Theologica apud illos, qui amant vera quia vera sunt, in suprema Mentis regione resideant, et quod sub illis in media regione moralia, sub his autem seu in ultima, politica, et quod variae scientiae faciant januam. At quod Theologica apud illos, qui non amant vera, in infima regione sedeant, et se ibi commisceant cum propriis hominis, et sic cum fallaciis sensuum; et quod inde sit, quod quidam Theologica non quicquam possint percipere, n. 186.
XXVIII. Quod perductus sim ad locum, ubi erant qui per PSEUDOPROPHETAM in Apocalypsi intelliguntur, et ab illis ibi invitatus sum ad videndum Fanum illorum, ac sequutus sum et vidi illud, et in illo imaginem Mulieris indutae veste coccinea, tenentis in dextra manu nummum aureum, et in sinistra catenam ex unionibus, sed haec inducta erant per phantasiam; at dum a Domino aperta sunt interiora mentis, loco Fani visa est domus rimosa, et loco mulieris visa est bestia, qualis describitur in Apocalypsi Cap. XIII:2; et sub solo ibi palus, in qua jacuit Verbum penitus reconditum: at mox spirante Vento orientali, sublatum est Fanum, et exsiccata est palus, et patuit Verbum; et tunc per lucem e Coelo ibi apparuit TABERNACULUM, quale fuit Abrahamo, quando tres Angeli venerunt, et annuntiaverunt de Isaco nascituro: et postea luce emissa e Coelo secundo, loco Tabernaculi apparuit TEMPLUM, quale fuerat Hierosolymae: post haec Lux e Coelo tertio affulsit, et tunc disparatum est Templum, et visus est DOMINUS SOLUS, stans super Lapide fundi, ubi erat Verbum; sed quia nimia sanctitas tunc implevit mentes, subracta est haec lux, et loco ejus immissa est lux e Coelo secundo; ex qua rediit prior aspectus Templi, et intus in illo Tabernaculi, n. 187.
XXIX. Quod visum sit magnificum Palatium, in quo Templum, et in hoc solia posita erant in triplici Ordine: in illud Convocatum est Concilium a Domino, in quo deliberarent de DOMINO SALVATORE, et de SPIRITU SANCTO, et cum aderant totidem ex Clero, quot erant solia, inibant1 Concilium; et quia de Domino, prima Propositio fuit, QUIS ASSUMSIT HUMANUM IN MARIA VIRGINE; et tunc Angelus ad Mensam stans legit coram illis, quae Angelus Gabriel dixit ad Mariam, SPIRITUS SANCTUS VENIET SUPER TE, ET VIRTUS ALTISSIMI OBUMBRABIT TE, ET SANCTUM QUOD NASCETUR EX TE, VOCABITUR FILIUS DEI, LUC. I:35; et quoque ex Matth. Cap. I:20,25; et insuper plura ex Prophetis, quod ipse Jehovah venturus esset in Mundum, et quoque quod ipse Jehovah dicatur Salvator, Redemptor, et Justitia, ex quibus conclusum est, quod ipse Jehovah assumserit Humanum. Altera deliberatio de Domino erat, ANNON SIC PATER ET DOMINUS JESUS CHRISTUS UNUM SINT, SICUT ANIMA ET CORPUS UNUM SUNT, et hoc confirmatum est ex pluribus locis in Verbo, et quoque ex hodiernae Ecclesiae Fide symbolica; ex quibus conclusum est, quod Anima Domini esset ex Deo Patre, et inde quod Humanum Ipsius sit Divinum, et quod hoc adeundum sit ut adeatur Pater, quoniam Jehovah Deus per id se misit in Mundum, et se fecit visibilem oculis hominum, et sic etiam accessibilem. Sequebatur Tertia deliberatio, quae erat de SPIRITU SANCTO, et tunc primum discussa est idea de tribus Personis Divinis ab aeterno, et constabilitum ex Verbo, quod Sanctum Divinum, quod vocatur Spiritus sanctus, procedat ex Domino a Patre. Tandem ex deliberatis in hoc Concilio factum est hoc Conclusum; Quod in Domino Salvatore sit Divina Trinitas, quae est Divinum a quo quod vocatur Pater, Divinum Humanum quod vocatur Filius, ac Divinum Procedens quod vocatur Spiritus sanctus, et quod ita sit unus Deus in Ecclesia. Post finitum Concilium datae sunt illis qui sederunt illud Vestes splendidae; et deducti sunt in Novum Coelum, n. 188.
1 Prima editio: iniebant

XXX. Quod viderim in quodam praesepi magnas Crumenas, in quibus erat Argentum in multa copia, et juxta illas Juvenes custodes, in Camera proxima Virgines modestas cum Uxore casta, et quoque in alia Camera binos Infantes; et denique Scortum et Equos mortuos: et postea instruebar, quid illa singulatim significabant, et quod per illa repraesentatum et descriptum sit Verbum, quale id in se est, et quale est hodie, n. 277.
XXXI. Quod visa sit scriptura, qualis est in supremo seu tertio Coelo, quae constabat ex literis inflexis cum corniculis sursum vergentibus, et dictum est, quod illis literis quoad partem similes fuerint literae Hebraicae in antiquissimo tempore, quando magis inflexae erant quam hodie sunt; et quod Vocalis H, qui adjectus est nominibus Abrami et Sarae, significet Infinitum ac Aeternum. Explicabant coram me sensum aliquot Verborum in Psalm: XXXII:2, ex solis literis seu syllabis ibi, qui est, quod Dominus etiam sit misericors illis qui malefaciunt, n. 278.
XXXII. Quod ante Verbum Israeliticum fuerit Verbum, cujus Libri Prophetici vocati sunt ENUNTIATA, et Historici BELLA JEHOVAE, et praeter hos etiam Liber JASCHAR dictus, qui tres etiam nominantur in nostro Verbo; et quod Antiquum illud Verbum fuerit in Terra Canaane, Syria, Mesopotamia, Arabia, Assyria, Chaldaea, Aegypto, Tyro, Zidone et Ninive; at quod Hoc, quia plenum erat talibus Correspondentiis, quae remote significant coelestia et spiritualia, quae ansam dederunt Idololatriis, ex Divina Providentia evanuerit. Audivi, quod Moses ex illo Verbo exscripserit illa quae de Creatione, Adamo et Chaiva, Diluvio, ac de Noacho, et de tribus ejus Filiis, memoravit, sed non ulterius. Quod idem illud Verbum apud populos in TARTARIA MAGNA adhuc reservatum sit, et quod ex illo hauriant praecepta suae fidei et vitae, in Mundo spirituali ex Angelis inde mihi relatum est, n. 279.
XXXIII. Quod illi qui in spirituali Mundo sunt, non possint apparere illis qui in Naturali, nec vicissim, ita non Spiritus et Angeli hominibus, nec hi illis, propter DISCRIMEN INTER SPIRITUALE ET NATURALE, seu quod idem, inter substantiale et materiale: ex hac origine est, quod spiritibus et angelis prorsus alia Lingua, alia Scriptura, et quoque alia Cogitatio sit, quam quae est hominibus: quod ita sit, detectum est per vivam experientiam, quae facta est quod per vices intraverint ad suos et redierint ad me, et sic contulerint: inde compertum est, quod ne quidem una vox Linguae spiritualis detur similis alicui voci Linguae naturalis; et quod Scriptura illorum constaret ex syllabis, quarum unaquaevis involvit sensum alicujus rei; et quod Ideae cogitiationis illorum non cadant in ideas cogitationis naturalis: causa horum discriminum est, quia spiritus et angeli sunt in principiis, homines autem in principiatis, seu quod illi in prioribus sunt, ex quibus ut causis sunt posteriora, et homines in posterioribus ex illis. Dictum est, quod simile discrimen sit inter linguas, scripturas et cogitationes Angelorum tertii Coeli et Angelorum secundi, n. 280.
XXXIV. De STATU HOMINUM POST MORTEM in genere; et de statu illorum, qui se in falsis Doctrinae confirmaverunt in specie: de his et illis observata sunt haec, 1. Quod homines ut plurimum tertio die post mortem resuscitati sint, et quod tunc non sciant aliter, quam quod adhuc in Mundo priori vivant. 2. Quod omnes alluant in Mundum, qui medius est inter Coelum et Infernum, qui vocatur Mundus spirituum. 3. Quod ibi transferantur in varias Societates, et sic explorentur quales sunt. 4. Quod ibi boni et fideles praeparentur ad Coelum, at mali et infideles ad Infernum. 5. Quod post praeparationem, quae perstat aliquot annis, aperiatur via bonis ad societatem quandum in Coelo, ubi in aeternum victuri sunt; malis autem via in infernum; praeter multa plura. Postea describitur Infernum, quale est; et quod ibi Satanae dicantur qui in falsis ex confirmatione sunt, ac Diaboli qui in malis vitae, n. 281.
XXXV. Quod ex Terra inferiore, quae proxime est supra Infernum, audiverim vociferationes, O QUAM JUSTI, O QUAM ERUDITI, O QUAM SAPIENTES, et quia miratus sum, quod ibi etiam darentur Justi, Eruditi et Sapientes, descendi, et primum accessi ad illum locum ubi clamabant, O QUAM JUSTI; et vidi ibi sicut Tribunal, et in eo Judices injustitiae, qui dextre potuerunt pervertere leges, et vertere judicia ad cujuscunque favorem; et quod sic judicia illorum essent modo arbitria; et cum sententiae exportabantur ad clientes, tunc hi clamabant longa via, o quam Justi: de his postea dixerunt Angeli, quod tales ne quidem hilum justi possint videre; post tempus Judices illi in Infernum conjecti sunt, et libri legum eorum conversi sunt in chartas lusorias, et loco judicandi datum est illis munus parandi fucos, quibus oblinerent facies meretricum, et sic verterent illas in pulchritudines, n. 332.
XXXVI. Postea perrexi ad locum, ubi clamabatur, O QUAM ERUDITI, et vidi Caetum ex illis, qui ratiocinabantur, NUM SIT VEL NON SIT, et non cogitabant, QUOD ITA SIT, et inde subsistebant in primo vestigio de quacunque re, et sic illam modo tangebant ab extra, et non intrabant, ita quoque de Deo, num Deus sit; ut pro certo scirem, num tales essent, proposui illis, Qualis erit Religio per quam homo salvatur; reponderunt, quod 1. ventilandum sit, num Religio sit aliquod. 2. Num una Religio plus efficiat quam altera. 3. Num sit vita aeterna1, et sic num sit aliqua Salvatio. 4. Num Coelum et Infernum sint; et tunc coeperunt ventilare Primum, Num Religio sit aliquid, et dixerunt, quod illud egeat tam multa inquisitione, ut non possit finiri intra annum, et unus inter illos dixit, quod non possit intra centum annos; ad quae retuli, quod interea essent absque religione; at usque Primum illud tam solerter ventilabant, ut Cohors adstans clamaret, o quam Eruditi; dictum mihi est ab Angelis, quod tales appareant sicut sculptilia; et quod postea emittantur in deserta, ubi inter se garriunt et loquuntur modo vana, n. 333.
1 Prima editio: aetera

XXXVII. Accessi porro ad tertium Caetum, unde audivi clamorem, O QUAM SAPIENTES, et compertus sum quod ibi congregati essent, qui non videre possunt, num verum sit verum, sed usque facere, ut quodcunque volunt, appareat ut verum, et inde vocantur CONFIRMATORES; quod tales essent, etiam ex variis responsis ad propositiones animadverti, ut quod facerent verum quod Fides sit omne Ecclesiae, et postea quod Charitas sit omne Ecclesiae, et quoque quod fides et charitas simul sint omne Ecclesiae, et quia quodlibet ex illis confirmabant et exornabant apparentiis ita, ut lucerent sicut vera, ideo adstantes clamabant, O QUAM SAPIENTES. Postea aliqua ludicra etiam illis proposita sunt, ut facerent ut illa sint vera, nam dicunt quod non detur verum nisi id quod homo facit verum; Ludicra erant haec; quod lux sit caligo et caligo lux; tum etiam quod corvus sit albus et non niger, quae duo fecerunt ut prorsus apparerent sicut vera; confirmationes illorum videantur ibi. De illis ab Angelis mihi dictum est, quod tales ne quidem granum intellectus possideant; quoniam omne id quod supra rationale apud illos est, occlusum est, et quod omne quod infra rationale, apertum, et hoc potest confirmare quicquid lubet, sed non videre aliquod verum esse verum; quapropter hoc non intelligentis est, sed quod posse videre, quod verum sit verum, ac falsum falsum, et id confirmare, sit intelligentis,1 n. 334.
1 Prima editio: intelligentis.

XXXVIII. Loquutus sum cum Spiritibus, qui in Mundo naturali fama eruditionis incluti fuerunt, qui tunc inter se disceptarunt de IDEIS CONNATIS, num aliquae essent hominibus sicut bestiis; et tunc quidam Spiritus angelicus se intrusit, et dixit, disceptatis de lana caprina; sunt nullae ideae connatae hominibus, nec sunt ullae connatae bestiis; ad quae dicta excanduerunt omnes, sed post datam copiam loquendi, primum fatus est de bestiis, quod illis nullae ideae connatae sint; causa est, quia non cogitant, sed modo operantur ex instinctu, qui illis est ex amore illorum naturali, qui facit analogon voluntatis apud illos, immediate in sensus corporis illorum influit, et excitat id quod concordat et favet amori, et tamen Ideae praedicantur de sola cogitatione; quod bestiis sit modo sensatio, et nulla cogitatio, confirmavit per varia, imprimis per mirabilia quae nota sunt de araneis, apibus, et bombycibus, dicens, num Aranea in pusillo suo capite cogitat, dum format telam, quod ita connectenda sit propter hos aut illos usus: num Apis in pusillo suo capite cogitat, ex his floribus exsugam mel, et ex1 his ceram, ex hac struam cellulas in continua serie, et in his ponam mel in copia ut quoque sufficiat pro hyeme, prater plura: num Bombyx vermis in pusillo suo capite cogitat, nunc me conferam ad nendum sericum, et cum nevi tunc evolabo, ac ludam cum consociis, et prospiciam mihi progeniem2; praeter similia apud Bestias et Aves. De hominibus dixit, quod quaevis mater et alumna, et quoque pater novit, quod infantibus recens natis prorsus nullae ideae connatae sint, et quod non aliquae prius quam dum didicerunt cogitare, et quod tunc exoriantur ideae, et fiant secundum omnem qualitatem cogitationis, quam per instructionem hauserant; et quod hoc fiat, quoniam homini non aliud connascitur, quam facultas ad sciendum, intelligendum et sapiendum, et inclinatio ad amandum non solum se et mundum, sed etiam proximum et Deum: Haec LEIBNITZIUS3 et WOLLFIUS ad distantiam audiverunt, ac Leibnitzius favit, aliter Wollfius, n. 335.
1 et ex ubi in prima editione et
2 Prima editio: prosperitatem
3 Prima editio: LEIBNITIUS

XXXIX. Quondam aliquis Spiritus angelicus illustravit QUID FIDES ET CHARITAS, et quid conjunctio illarum effecit; illustravit id per comparationem cum Luce et Calore, quae in uno tertio conveniunt, quia Lux in Coelo in essentia sua est Verum fidei, et Calor ibi in essentia sua est Bonum charitatis, proinde quod sicut Lux absque calore, qualis est tempore hyemis in Mundo, denudat arbores a foliis, et fructibus, ita fides absque charitate; et quod sicut Lux conjuncta calori, qualis est tempore veris, vivificat omnia, ita fides conjuncta charitati, n. 385.
XL. Quod duo Angeli descenderint, unus e Coelo Orientali ubi in amore sunt, et alter e Coelo meridionali ubi in sapientia sunt, ac loquuti de essentia Coelorum num esset Amor vel num Sapientia, et convenerunt, quod sit Amor et inde Sapientia; proinde quod Coeli a Deo creati sint ex Amore per Sapientiam, n. 386.
XLI. Quod post illud intraverim quendam Hortum, ubi a quodam Spiritu circumductus sum, et tandem ad Palatium, quod vocabatur TEMPLUM SAPIENTIAE, quod erat quadrangulare, parietes ex chrystallo, tectum ex jaspide, substratio ex variis lapidibus pretiosis; et dixit, quod nemo in illud possit intrare, nisi qui credit, quod id quod scit, intelligit et sapit, ad id quod non scit, intelligit et sapit sit respective tam parum ut vix aliquid, et quia ego id credebam, datum est intrare, et visum est quod totum illud constructum esset ad formam lucis. In Templo illo retuli, quae nuper audivi ex binis Angelis de Amore et Sapientia, et quaesiverunt, annon etiam loquuti sunt de Tertio, quod est Usus, et dixerunt, quod Amor et Sapientia absque Usu sint modo entia idealia, sed quod in Usu fiant realia: et quod simile sit cum Charitate, Fide et Bonis Operibus, n. 387.
XLII. Quod unus ex Draconis spiritibus invitaverit me ad videndum jucunda amoris sui, et deduxit me ad quoddam simile AMPHITHEATRO, super cujus scamnis sedebant Satyri et Meretrices, et tunc dixit, nunc videbis Ludum nostrum, ac aperuit portam, et immisit sicut juvencos, arietes, haedos et agnos, et mox per aliam portam immisit leones, pantheras, tigrides et lupos, qui irruebant in gregem, et illum dilaniabant et mactabant; sed omnia illa quae visa sunt, inducta erant per phantasias; hoc viso dixi ad Draconem, post tempus videbis hoc theatrum versum in Stagnum ignis et sulphuris. Ludo peracto, exivit draco stipatus suis satyris et meretricibus, et vidit gregem ovium, ex quo comprehendit, quod una Urbs ex Hierosolymitanis in propinquo esset, qua visa invasit illum cupido capiendi illam, ac ejiciendi habitatores, sed quia cincta erat muro, intendit illam capere per dolum, et tunc misit unum gnarum incantationis, qui immissus cum Urbanis callide loquutus est de Fide et Charitate, imprimis quae illarum est primaria, et num Charitas aliquid conferat ad salutem; sed draco iratus ex responso exivit urbe et congregavit multos ex sua turba, et coepit obsidere Urbem, at cum in conatu capiendi et invadendi illam erat, ignis e Coelo consumsit illos, secundum illa quae in APOCALYPSI Cap. XX:8,9, praedicta sunt, n. 388.
XLIII. Quondam Charta demissa erat e Coelo, in qua fuit exhortatio ut agnoscerent Dominum Salvatorem pro Deo Coeli et Terrae, secundum Ipsius verba Matth. XXVIII:18, sed consultati sunt Duo Episcopi, qui ibi erant, quid facerent, qui dixerunt, ut Chartam remitterent ad Coelum unde venit; quod cum factum est, Societas illa subsidit, sed non profunde: post diem ascenderunt aliqui inde, et narrabant qualem sortem ibi subiverunt, tum quod ibi adiverint Episcopos et arguerint illos propter suasum illorum, et quod plura cum illis loquuti sint de statu Ecclesiae hodie, et increpaverint Doctrinam illorum de Trinitate, de Fide justificante, de Charitate, et de aliis, quae ex Orthodoxia Episcoporum erant, et rogaverint ut ab illis desisterent quia contra Verbum, sed incassum; et quia Fidem illorum vocaverunt mortuam, et quoque diabolicam secundum Jacobum in Epistola sua, unus ex Episcopis desumpsit Cidarim e capite suo, et reposuit super mensa, dicens quod illam non resumeret, antequam ultus fuerit dicteria de sua Fide; verum tunc apparuit monstrum ex inferis ascendens simile bestiae descriptae in APOCALYPSI Cap. XIII:1,2, quod Cidarim desumpsit, et deportavit, n. 389.
XLIV. Quod accesserim ad quandam Domum, ubi congregati inter se ventilabant, num bonum, quod homo in statu justificationis per fidem facit, sit bonum religionis vel non; consensus fuit, quod per bonum religionis intelligatur bonum quod confert ad salutem; sed praevaluit sententia illorum, qui dixerunt, quod omne bonum quod homo facit, non aliquid conferat ad salutem, quoniam non potest aliquod bonum voluntarium hominis conjungi cum gratuito, quia salvatio sit gratis: quod nec aliquid bonum ab homine conjungi cum Merito Christi, per quod unice datur salvatio: quod nec operatio hominis cum Operatione Spiritus Sancti, qui omnia absque ope hominis facit; ex quibus conclusum est, quod bona opera etiam in statu justificationis per fidem nihil ad salutem conferant, sed sola Fides: Ad haec audita duo Gentiles, qui steterunt in ostio, inter se dixerunt, his non est aliqua religio; quis non scit, quod bonum facere proximo propter Deum, ita a Deo, et cum Deo, sit religio, n. 390.
XLV. Audivi Angelos lamentantes, quod talis EGESTAS SPIRITUALIS hodie in Ecclesia sit, ut nihil plus sciant, quam quod tres Personae Divinae sint, et quod sola fides salvet, et de Domino duntaxat Historica, et quod alte ignorent, quae de Domino, Ipsius Unitate cum Patre, Divinitate et Potestate, in Verbo memorantur; et dixerunt, quod quidam Angelus ab illis demissus sit, ad explorandum num talis egestas hodie apud Christianos esset, et quod ille quaesiverit quendam, quae ejus Religio; responderit quod sit Fides, et quod dein quaesiverit illum de Redemptione, Regeneratione et Salvatione; responderit quod omnia illa sint Fidei; et quoque de Charitate, quod sit in fide, et quis potest facere bonum a se: ad quem postea Angelus dixit, responderas sicut qui canit uno tono tibiae, non audio nisi fidem, at si non aliud praeter illam scis, nihil scis; et tunc deduxit illum ad consocios in deserto, ubi ne quidem gramen erat: praeter plura, n. 391.
XLVI. Quod viderim quinque Gymnasia varia luce circumcincta, et quod cum multis intraverim in Primum, quod visum est sicut in luce flammea; erant ibi plures congregati; et Praeses proposuit ut sententias suas proferrent de CHARITATE, et postquam exorsi sunt, PRIMUS dixit quod sententia ejus sit, quod Charitas1 esset Moralitas inspirata fide. SECUNDUS, quod esset Pietas inspirata miseratione. TERTIUS, quod esset bonum facere cuicunque tam probo quam improbo. QUARTUS, quod esset omni modo inservire agnatis et amicis. QUINTUS, quod esset eleemosynas dare pauperibus, et opitulari indigentibus. SEXTUS, quod esset aedificare Hospitalia, Nosocomia, Orphanotrophia. SEPTIMUS, quod esset Templa ditare, et Ministris illorum benefacere. OCTAVUS, quod esset Fraternitas vetus Christiana. NONUS, Quod esset remittere cuique sua delicta: quisque ex illis sententiam suam ample confirmavit, quae quia plura sunt, huc non possunt tranferri, quare videantur in ipso MEMORABILI. Post haec, data etiam est mihi copia expromendi sententiam meam, et dixi, quod Charitas sit ex Amore Justitiae cum judicio in omni opere et officio agere, sed ex Amore non aliunde quam ex Domino Salvatore; et postquam hoc demonstratum est, adjeci, quod omnia illa, quae supra e novem celebribus Viris de Charitate dicta sunt, sint egregia Charitatis documenta, modo fiant ex justitia cum judicio; et quia Justitia et Judicium non aliunde sunt, quam ex Domino Salvatore, ut fiant ex homine ab Ipso: hoc approbatum est a plerisque in Interno illorum homine, sed nondum ita in Externo, n. 459.
1 Prima editio: Charitatas

XLVII. Quod e longinquo auditus sit sicut stridor dentium, et ei intermixtum sicut pulsatile; et ad sonos accessi, et vidi domunculam1 ex juncis conglutinatis structam, et loco stridoris dentium et soni pulsatilis audivi intus in domuncula altercationes de Fide et Charitate, quaenam illarum esset essentiale Ecclesiae; et illi qui pro Fide erant, protulerunt sua Argumenta, dicentes, quod Fides sit spiritualis quia a Deo, sed Charitas naturalis quia ab homine; vicissim illi qui pro Charitate erant, dixerunt quod Charitas sit spiritualis2, et Fides naturalis nisi conjuncta sit Charitati. His quidam Syncretista volens dirimere litem adjecit, confirmans quod Fides sit spiritualis, et Charitas modo naturalis; sed dictum est, quod vita moralis sit duplex, spiritualis et naturalis, et quod in homine, qui vivit a Domino, sit spiritualis moralis, at in homine, qui non vivit a Domino, sit naturalis moralis, qualis datur apud malos, et quandoque apud spiritus in Inferno, n. 460.
1 Prima editio: domunculum
2 Prima editio: spiritalis

XLVIII. Quod in spiritu perductus sim in quendam Hortum in Plaga meridionali, et quod ibi viderim sedentes sub quadam lauru comedentes ficus, quos quaesivi, quomodo intelligunt, quod homo possit facere bonum a Deo, et tamen usque sicut a se; qui responderunt, quod Deus operetur bonum intus in homine, sed si homo id facit ex sua voluntate et ex suo intellectu, quod conspurcet illud ita ut non sit bonum amplius; sed ad illa dixi, quod homo sit modo organum vitae; et quod si credit in Dominum faciat bonum ex se ab Illo, at si non credit1 in Dominum, et plus si non in aliquem Deum, bonum faciat ex se ab Inferno; et porro, quod Dominus dederit homini Liberum Arbitrium faciendi ab uno aut ab altero: quod Dominus hoc Liberum dederit, confirmatum est ex Verbo, quod mandaverit homini amare Deum et proximum, operari bona charitatis sicut arbor fructus, ac facere praecepta Ipsius ut salvetur, et quod quisque secundum facta sua judicaretur; et quod haec et illa non mandata fuissent, si homo non posset facere bonum ex se a Domino. Postquam haec dicta sunt, dedi illis termites ex quadam vite, et termites in manibus illorum protruserunt uvas; praeter alia, n. 461.
1 non credit ubi in prima editione non in credit

XLIX. Quod viderim MAGNIFICUM NAVALE, et inibi Navigia magna et parva, et super transtris pueros et puellas, qui exspectabant TESTUDINES, quae e mari exsurgerent, quae dum emerserunt, vidi quod haberent Duo Capita, unum quod ad lubitum retrahebant in conchas corporis eorum, et alterum quod apparebat in forma sicut homo, et ex hoc loquebantur cum pueris et puellis, et hi propter elegantes sermones illorum mulcebant illos, et quoque illis dederunt munera. His visis explicatum est ab Angelo, quid illa significabant, quod nempe sint homines in Mundo, et inde totidem Spiritus post mortem, qui dicunt, quod Deus apud illos qui Fidem adepti sunt, non videat aliquid quod cogitant et faciunt, sed solum spectet ad fidem, quam in interioribus mentis illorum recondidit: et quod iidem illi coram Caetibus in Templis proferant Sancta ex Verbo, prorsus sicut alii, sed haec ex Capite majore apparente sicut homo, cui tunc insertant parvum, aut hoc intrahunt in corpus. Quod iidem postea visi sint in aere in navigio cum septem velis volante, et illi inibi in laureis, inque vestibus purpureis, clamantes quod sint Capita sapientum ex omni Clero, sed visa illa erant imagines fastus, profluentes ex ideis mentis eorum; et cum super terra erant, loquutus sum cum illis primum ex Ratione, et postea ex Scriptura Sacra, et per plura demonstravi, quod illa eorum Doctrina esset insana, et quia contra Scripturam sacram ex Inferno; sed Argumenta, per quae demonstravi illa, propter prolixitatem, huc1 transferri non possunt, quare videantur in ipso MEMORABILI; tum quod postea visi sint in loco arenoso in vestibus ex frustis, ac cincti retibus quasi piscatoriis circum lumbos, trans quae nuditates illorum apparebant; et demum demissi sunt in societatem, quae in confinio ad Machiavellistas est, n. 462.
1 Prima editio: hoc

L. Quod convocatum sit Comitium, quod sedit in Templo rotundo, in quo ad latera erant Altaria, juxta quae comitiales sedebant, sed non erat ibi Primas, quare quisque ex se erupit in medium et exclamabat sensa sui animi; et inceptus est sermo de LIBERO ARBITRIO IN SPIRITUALIBUS; et PRIMUS erumpens clamavit, quod non plus Liberi Arbitrii in illis esset homini quam uxori Lothi dum versa est in statuam salis. SECUNDUS, quod non plus quam bestiae et cani. TERTIUS, quod non plus quam talpae, et quam noctuae in luce diei. QUARTUS, Quod si homini foret Liberum Arbitrium in spiritualibus fieret maniacus, et crederet se esse sicut Deus, qui semetipsum possit regenerare et salvare. SEXTUS legit ex Libro Evangelicorum FORMULA CONCORDIAE vocato, quod non plus Liberi Arbitrii in spiritualibus homini sit quam trunco et lapidi, et quod non possit hilum de illis intelligere, cogitare, velle, et ne quidem ad spirituale recipiendum se applicare et accommodare, praeter plura, de quibus supra n. 464. Post haec dicta, data etiam est mihi copia loquendi, et loquutus dixi, quid homo absque Libero arbitrio in spiritualibus aliud quam brutum; et ad quid absque illo serviunt omnia Theologica; sed ad1 hoc responderunt, lege nostra Theologica, et non inibi deprehendes quicquam spirituale, et quod hoc intus in illa ita reconditum sit, ut ne quidem appareat umbra ejus, quare lege quae nostra Theologia docet de Justificatione, hoc est, de remissione peccatorum, regeneratione, sanctificatione, et salvatione, non videbis ibi quicquam spirituale, quia influunt per fidem absque ulla hominis conscientia; charitatem etiam procul removit a sprituali, et quoque poenitentiam a contactu ejus; et praeterea, quoad Redemptionem, attribuit Deo proprietates pure humanas naturales, ut quod Genus humanum sub damnatione universali concluserit, quod Filius illam in se susceperit, et quod sic Patrem propitiaverit, et quid intercessio et mediatio apud Patrem aliud. Ex his patet, quod in universa Theologia nostra nihil spirituale sit, et ne quidem rationale, sed mere naturale infra illa. At subito tunc fulmen e Coelo auditum est, et comitiales inde terrefacti eruperunt, et quisque fugit in suam domum, n. 503.
1 Prima editio: a

LI. Quod loquutus sim cum duobus spiritibus, quorum unus amavit bonum et verum, et alter malum et falsum, et deprehendi, quod uterque simili facultate cogitandi rationaliter gauderet, at cum ille qui amavit malum et falsum sibi relictus erat, vidi sicut fumus ex inferno ascenderet, ac lucidum, quod ei erat supra memoriam, exstingueret; at cum ille qui amabat bonum et verum sibi relictus erat, vidi quod tanquam mitis flamma e Coelo descenderet, ac illuminaret regionem mentis ejus supra memoriam, et inde quoque illa quae infra illam erant. Postea cum illo, qui malum et falsum amabat, loquutus de LIBERO ARBITRIO IN SPIRITUALIBUS, et hic modo ad nominationem ejus excanduit, et clamavit, quod nemo possit movere pedem et manum ad faciendum aliquod bonum spirituale, nec linguam et os ad loquendum aliquod verum spirituale, et sic quod ne quidem possit se applicare et accommodare ad aliquod tale recipiendum; estne homo in talibus mortuus et mere passivus; quomodo potest mortuum et mere passivum facere bonum et loqui verum ex se; nonne Ecclesia nostra etiam ita loquitur. Alter vero, qui amavit bonum et Verum de Libero arbitrio in spiritualibus ita fatus est, quid totum Verbum absque illo, et quid Ecclesia, quid Religio, quid Cultus Dei, ita quid Ministerium absque illo; et ex intellectus mei luce scio, quod homo absque Libero illo spirituali non esset homo, sed bestia, nam quod homo sit et non bestia, est ex illo Libero; ac insuper quod homini absque Libero arbitrio in spiritualibus non foret vita post mortem, ita non vita aeterna, quia non aliqua conjunctio cum Deo; quare illud negare non est nisi illorum, qui in spiritualibus insaniunt. Postea visus est sicut prester super arbore, qui inde fructum porrexit illi qui Liberum Arbitrium in spiritualibus negavit, quo comeso apparuit fumus ex inferno ascendens, qui superiorem partem mentis ejus rationalis quoad lumen exstinxit, n. 504.
LII. Auditus est stridor sicut duorum lapidum molarium inter se collidentium, et accessi ad initium soni, et vidi Domum, in qua plures cellulae erant, in quibus sedebant Eruditi hujus saeculi, et confirmabant Justificationem per solam fidem, et accedens ad unam quaesivi, quid nunc lucubratur; respondit de ACTU JUSTIFICATIONIS, qui est caput omnium Doctrinae in nostra Orthodoxia, et interrogavi, num sciat aliquod signum dum Fides justificans intrat et dum intravit, et dixit quod hoc fiat passive et non active, ad quae respondi, quod si aufers activum in eo, etiam auferas receptivum, et sic foret actus ille modo pure ideale, quod vocatur ens rationis, et sic non nisi quam statua uxor Lothi tinniens ex mero sale, stricta penna scribae, aut ungue digiti ejus: vir ille excandescens sumsit lychnuchum conjecturus in me, sed tunc exstincto lychno conjecit in sodalem, n. 505.
LIII. Visi sunt duo Greges, unus ex hircis, alter ex ovibus, at cum spectati sunt in propinquo, pro hircis et ovibus visi sunt homines, et perceptum est, quod grex hircorum constaret ex illis, qui solam Fidem salvificam faciunt, et Grex ovium ex illis, qui Charitatem et simul Fidem; ad interrogationem cur ibi, dicebant illi, qui visi sunt sicut hirci, quod sederent Concilium, quoniam illis detectum est, quod dictum Pauli, Quod homo fide justificetur sine operibus legis, Rom. III:28, non rite intellectum sit, quoniam per Fidem ibi non intelligitur hodierna fides, sed fides in Dominum Salvatorem, et per Opera legis non intelliguntur Opera legis Decalogi, sed opera legis Mosaicae, quae erant ritualia, quod etiam demonstratum est; et dixerunt, quod concluserint, quod Fides producat bona opera sicut Arbor fructus: his illi, qui constituebant Gregem Ovium faverunt, sed tunc Angelus stans inter binos Greges, clamavit ad Gregem ovium, ne auscultate, quia non recesserunt a Fide sua priore, ac divisit Gregem Ovium in Duos, et dixit illis a sinistris, adjungite vos hircis, sed praedico vobis, quod venturus sit lupus, qui rapiet illos, et vos cum illis. Sed tunc inquisitio facta est, quomodo intelligunt, quod Fides producat bona opera sicut Arbor fructus, et compertum est, quod perceptio illorum de conjunctione fidei et charitatis abeat prorsus in diversum ab illa compariatione, et sic quod esset loquutio fallax; quibus intellectis greges ovium se in Unum, ut prius, reuniverunt, cui adjunxerunt se aliqui ex hircis, confitentes, quod charitas sit essentia fidei, et quod sic fides separata ab illa sit modo naturalis, at conjuncta illi fiat spiritualis, n. 506.
LIV. Sermo cum Angelis de tribus Amoribus, qui universales sunt, et inde apud unumquemvis hominem, qui sunt AMOR PROXIMI SEU AMOR USUUM, qui in se est spiritualis, AMOR MUNDI SEU AMOR POSSIDENDI OPES, qui in se est materialis1; ET AMOR SUI, SEU AMOR IMPERANDI SUPER ALIOS, qui in se est corporeus; et quod cum tres illi Amores rite subordinati sunt apud hominem, homo sit vere homo, et quod tunc rite subordinati sint, dum amor proximi facit caput, Amor mundi corpus, et amor sui pedes; aliter prorsus, dum contra ordinem sedent apud hominem; et ostensum est, qualis homo est, dum amor Mundi facit caput, et qualis dum amor sui, quod tunc sit homo inversus, quoad interiora mentis suae ferus, et quoad exteriora ejus et inde corporis, histrio. Post haec visus est quidam diabolus ex inferis ascendens facie furva cum circulo albo circum caput, et dixit, quod esset Lucifer, tametsi non erat ille, et quod in internis suis sit diabolus, sed in externis suis Angelus lucis; ac retulit, quod dum in externis est, sit moralis inter morales, rationalis inter rationales, imo spiritualis inter spirituales, et quod cum fuit in Mundo, concionatus sit, et quod tunc pejeraverit contra maleficos2 omnis generis, et quod inde vocatus sit filius Aurorae; et quod ipse miratus, quod dum super pulpito esset, non aliter perceperit quam quod ita esset sicut loquutus; aliter vero3 dum extra Templum erat; dixit causam, quia in Templo erat in Externis suis, et tunc solum in Intellectu, at extra Templum in Internis suis, et tunc in Voluntate, et sic quod Intellectus elevaverit illum in Coelem, at Voluntas detrahat illum in infernum; at quod Voluntas valeat super Intellectum, quia hunc illa disponit ad favorem et nutum: post haec diabolus mentiens Luciferum delapsus est in Infernum, n. 507.
1 Prima editio: MATERIALIS
2 Prima editio: meleficos
3 Prima editio: vere

LV. Visum est Templum rotundum, cujus Tectum erat instar Coronae, Parietes continuae Fenestrae ex Chrystallis, Porta ex substantia margaritica; in illo erat suggestus super quo erat Verbum cinctum sphaera lucis, in medio Templi Adytum ante quod Velum, sed nunc sublatum, in quo stetit Cherubus cum ense vibrante in manu: post haec visa, explicabantur coram me singula quae significabant, quae videantur; super Porta erat Scriptura haec, NUNC LICET, quod significabat, quod nunc liceat intellectualiter intrare in Mysteria fidei, et datum est percipere, quod valde discriminosum esset intellectu intrare in dogmata fidei, quae ex propria intelligentia sunt, et inde in falsis, et plus adhuc illa ex Verbo confirmare, et quod ideo ex Divina Providentia Verbum ademptum sit Romano-Catholicis, et quod apud Protestantes occlusum sit per eorum dogma, quod Intellectus captandus sit sub obedientia fidei eorum. At quia Dogmata, quae Novae Ecclesiae sunt, omnia ex Verbo sunt, quod in illa liceat Intellectu intrare, quia sunt continuae Veritates ex Verbo, quae etiam coram intellectu lucent. Hoc erat, quod per Scripturam super Porta, NUNC LICET, intelligitur, et per quod Velum Adyti sublatum sit, intra quod stetit Cherubus. Post haec allata est mihi charta ex infante, qui erat Angelus in tertio Coelo, in qua scriptum erat; INTRATE POSTHAC IN MYSTERIA VERBI HACTENUS OCCLUSI, NAM SINGULAE VERITATES EJUS SUNT TOTIDEM SPECULA DOMINI, n. 508.
LVI. Quod gravi morbo sim correptus ex illapso fumo e Hierosolyma, quae in Apocalypsi XI:8, vocatur Sodoma et Aegyptus, et quod visus sim ab illis qui in Urbe illa erant, sicut mortuus, dicentes tunc inter se, quod non sepultura dignus essem, similiter ut de duobus Testibus in eodem Capite in Apocalypsi dicitur, et interea audivi blasphemias in copia ab Urbanis propterea quod praedicaverim poenitentiam, et fidem in Dominum Jesum Christum; sed quia judicium super illos instabat, vidi quod tota illa Urbs decideret, et inundaretur aquis, et postea, quod discurrerent inter strues lapidum, et lamentarentur de sorte sua, cum tamen crediderint, quod per fidem Ecclesiae suae, essent renati, et sic justi; sed dictum illis est, quod nihil minus quam tales essent, quoniam nusquam aliquam poenitentiam egerant, et quod inde non sciant unum malum damnabile apud se: postea dictum illis e Coelo est, quod fides in Dominum ac poenitentia, sint duo Media regenerationis et salvationis, et quod hoc notissimum sit ex Verbo, et insuper ex Decalogo, Baptismo, et Sancta Coena, de quibus videantur in MEMORABILI, n. 567.
LVII. Quod omnes, qui post mortem in Mundum spiritualem veniunt, primo tempore teneantur in Externis, in quibus fuerunt in Mundo naturali, et quia plerique, dum in Externis sunt, moraliter vivunt, frequentant Templa, et orant ad Deum, credunt quod certe in Coelum venturi sint, sed instruuntur, quod omnis homo post mortem successive exuat Externum hominem, et aperiatur Internus homo, et quod tunc noscatur homo qualis est in se, quoniam homo est homo ex Voluntate et Intellectu, et non solum ex Actione et Loquela, et quod inde sit, quod homo possit in Externis apparere sicut Ovis, tametsi in Internis est sicut Lupus; et quod talis sit in Interno suo homine, nisi exploret mala suae voluntatis et inde intentionis, et ab his poenitentiam agat; praeter plura, n. 568.
LVIII. Quod unusquisque Amor exspiret jucundum, sed quod JUCUNDA AMORUM in Mundo naturali parum sentiantur, sed quod in Mundo spirituali manifeste, et quod in hoc aliquoties vertantur in odores, et quod tunc percipiatur qualia sunt jucunda, et cujus amoris sunt; et quod percipiantur jucunda amoris boni, qualia in Coelis sunt, sicut fragrantiae in hortis et floretis, et vicissim jucunda amoris mali, qualia sunt in Infernis, sicut nidores et foetores ex stagnis et latrinis; et quod quia ita oppositi sunt, diaboli crucientur dum sentiunt aliquem odorem suaveolentem coeli, ac vicissim angeli dum aliquem graveolentem Inferni: quod ita sit, per duo exempla confirmatum est. Ex hac causa est, quod Oleum unctionis ex aromaticis paratum sit, et quod dicatur de Jehovah, quod ex holocaustis odoratus sit odorem gratum; et vicissim, quod mandatum sit filiis Israelis1, ut exportarent immunda extra castra, et quod excrementa alvi defoderent; castra enim illorum repraesentabant Coelum, ac desertum extra repraesentabat Infernum, n. 569.
1 Prima editio: Isralis

LIX. Quod quidam novitius spiritus, qui Mundo multum meditatus est de Coelo et Inferno, desideraverit scire quale est unum et alterum, et quod e Coelo ei dictum sit, INQUIRE QUID JUCUNDUM ET COGNESCES, quare abiens inquisivit, sed apud spiritus mere naturales in vanum; at deductus est ad tres Caetus in ordine, ad unum ubi explorabant Fines, inde dicti sunt Sapientiae, ad alterum ubi rimabantur Causas, et inde dicti sunt Intelligentiae, et ad tertium ubi lustrabant Effectus, et inde dicti sunt Scientiae; et ab his et illis instructus est, quod vita cuivis angelo, spiritui et homini sit ex Jucundo amoris ejus, et quod voluntas et cogitatio non possint movere passum, nisi a jucundo cujusdam amoris, et quod hoc sit cuique id quod vocatur Bonum; et insuper quod Jucundum Coeli sit jucundum faciendi bonum, et quod jucundum Inferni sit jucundum faciendi malum. Ut adhuc instrueretur, ex proviso ascendit diabolus, et coram illo descripsit jucunda Inferni, quod essent jucunda vindicandi, scortandi, depraedandi, et blasphemandi, et quod illa, dum sentiuntur ibi ut odores, sentiantur ut balsama, unde vocavit illa delitias narium suarum, n. 570.
LX. Quod visus sit Caetus spirituum orantium ad Deum, ut mitteret Angelos, qui instuerent illos de variis quae fidei sunt, quia in plerisque haesitant, quoniam Ecclesiae inter se ita discrepant, et omnes illarum ministri dicunt, CREDITE NOBIS, SUMUS MINISTRI DEI, ET SCIMUS: et apparuerunt Angeli, quos interrogaverunt de Charitate et Fide, de Poenitentia, de Regeneratione, de Deo, de Immortalitate animae, deque Baptismo et Sancta Coena, ad quae singula reponderunt Angeli ita, ut caderent in intellectum illorum, dicentes porro, quod omne id quod non cadit in intellectum, sit sicut seminatum in arena, quod utcunque pluvia irrigatur, usque emarcescit; et quod Intellectus occlusus ex religione, non amplius videat quicquam in Verbo ex luce, quae inibi est a Domino, imo quod si illud legit plus et plus in rebus fidei et salutis caecutiat, n. 621.
LXI. Quomodo homo, dum parparatus est ad Coelum, intrat illud, videlicet quod post praeparationem videat viam, quae ad Societatem in Coelo, in qua victurus est in aeternum, tendit, et quod juxta societatem sit porta, quae aperitur, et quod post introitum inquiratur num in illo sit similis lux et similis calor, hoc est, simile verum et bonum, quae apud Angelos istius societatis, quod dum deprehenditur, circumvadit et inquirit ubinam sua domus est, nam pro unoquovis novitio Angelo est nova domus, qua inventa recipitur et numeratur ut unus inter illos. At vero illis, in quibus non est lux et calor, hoc est, verum et bonum Coeli, haec dura sors est, quod dum intrant, misere crucientur, et ex cruciatu se praecipites dejiciant deorsum; hoc fit illis ex sphaera lucis et caloris Coeli in quorum opposito sunt, et hi postea non amplius cupiunt Coelum, sed consociantur similibus in Inferno: inde patet, quod vanum sit cogitare, quod Coelum sit modo admissio ex gratia, et quod admissi fruantur gaudiis ibi, sicut qui in Mundo in domum nuptiarum intrant, n. 622.
LXII. Quod multi, qui crediderunt quod Coelum modo esset admissio ex gratia, et post admissionem gaudium aeternum, ex venia ascenderint in Coelum, sed quod quia non sustinuerunt lucem et calorem, hoc est, fidem et amorem ibi, se praecipites dejecerint, et quod tunc ab illis qui infra steterunt, visi sint sicut Equi mortui: inter illos qui infra steterunt et viderunt illos ita, fuerunt pueri cum magistro, et hic instruxit illos quid significabat apparitio sicut Equi mortui, et tunc quinam sunt, qui e longinquo ita apparent, dicens quod sint, qui dum legunt Verbum, materialiter et non spiritualiter de Deo, de Proximo et de Coelo cogitant, et quod illi materialiter cogitent de Deo, qui ex Persona de Essentia, de Proximo ex facie et loquela de qualitate, et de Coelo ex loco de statu amoris ibi; at quod illi spiritualiter cogitent, qui de Deo ex Essentia et inde de Persona, de Proximo ex qualitate et inde de facie et loquela, ac de Coelo ex statu amoris ibi et inde de loco: et postea docuit illos, quod Equus significet intellectum Verbi, et quia Verbum apud illos, qui spiritualiter cogitant, dum legunt illud, est Litera viva, quod ideo illi e longinquo appareant sicut Equi vivi, et vicissim, quia Verbum apud illos, qui materialiter cogitant, dum legunt illud, est Litera mortua, quod hi ideo e longinquo appareant sicut Equi mortui, n. 623.
LXIII. Quod visus sit Angelus cum Charta in manu, super qua scriptum erat CONJUGIUM BONI ET VERI, descendens e Coelo in Mundum, ac visum est, quod Charta illa in Coelo luceret, in descensu autem pedetentim minus et minus, usque dum non Charta nec Angelus appareret, solummodo1 coram aliquibus ineruditis qui in simplici corde erant; coram his Angelus explicabat, quid Conjugium boni et veri involvit, videlicet quod omnia et singula in universo Coelo ac universo Mundo contineant utrumque simul, ex causa quia bonum et verum in Domino Deo Creatore unum faciunt, ac ideo quod non detur alicubi quicquam quod duntaxat est bonum, nec quicquam quod duntaxat est verum, consequenter quod in omnibus et singulis sit Conjugium boni et veri; et in Ecclesia Conjugium Charitatis et Fidei, quoniam Charitas est boni, et Fides est veri, n. 624.
1 Prima editio: solumodo

LXIV. Quod cum eram in profunda cogitatione de Secundo Adventu Domini, viderim Coelum ab Oriente ad Occidentem luminosum, et audiverim ab Angelis Glorificationem et Celebrationem Domini, sed ex Verbo tam Prophetico Veteris Testamenti, quam ex Apostolico Novi; ipsa loca e Verbo, per quae Glorificationes fiebant, videantur in MEMORABILI, n. 625.
LXV. Quod in Plaga septentrionali orientali sint LOCA INSTRUCTIONIS, et quod illi qui instructiones interius recipiunt ibi nominentur discipuli Domini. Quondam dum in spiritu eram, quaesivi didascalos ibi, num sciant universalia Coeli et Universalia Inferni, et responderunt, quod Universalia Coeli sint tres Amores, Amor usuum, Amor possidendi bona Mundi ex amore faciendi usus, et Amor vere conjugialis; et quod universalia Inferni sint tres Amores illis tribus oppositi, qui sunt Amor imperandi ex amore sui, Amor possidendi bona aliorum ex amore Mundi, et Amor scortatorius. Describitur postea qualis primus INFERNALIS AMOR EST QUI EST AMOR DOMINANDI EX AMORE SUI, quod talis apud Laicos sit, ut dum relaxantur ei fraena, velint dominari super omnia Mundi, et apud Clericos ut velint dominari super omnia Coeli. Quod talis phantasia sit apud illos qui in eo amore sunt, confirmatum est per similes in Inferno, ubi tales in quadam Valle simul sunt, qui jucundant animos suos per phantasias quod sint imperatores imperatorum aut reges regum; et alibi, quod sint Dii, et visum est quod ad horum aspectum priores, qui tam elato animo erant, caderent super genua et adorarent. Quod postea loquutus sim cum duobus, quorum unus erat Princeps cujusdam societatis in Coelo, et alter qui erat summus Sacerdos ibi, qui dixerunt, quod apud illos in societate illa sint magnifica et splendida, quia amor illorum non est ex amore sui sed ex amore usuum, et quod circumfundantur honoribus, et quod acceptent illos non propter se, sed propter bonum obedientiae. Quaesivi tunc illos, quomodo potest aliquis scire, num usus faciat ex amore sui aut mundi, aut ex amore usuum, quoniam omnes tres faciunt usus; ponatur, quod sit Societas composita ex meris satanis, et societas composita ex meris Angelis, et possum augurari, quod Satanae ex amore sui et mundi in sua Societate facturi sint tot usus quot Angeli in sua, quis ergo scire potest ex quo amore sunt usus; ad haec responderunt Princeps et Sacerdos, quod Satanae faciant usus propter famam ut evehantur ad honores et lucrentur opes, Angeli autem faciunt usus propter usus, sed hi discriminantur ex illis imprimis per hoc, quod omnis qui credit in Dominum, et fugit mala ut peccata, a Domino faciat usus, et sic ex amore usuum, at quod omnis qui non credit, nec fugit mala ut peccata, faciat usus ex se et propter se, ita ex amore sui aut mundi, n. 661.
LXVI. Quod intraverim quendam Lucum, et viderim duos Angelos inter se loquentes; accessi, et loquebantur de CONCUPISCENTIA POSSIDENDI OMNIA MUNDI, et quod plures, qui in actionibus apparent morales, et in loquelis rationales, in vesania istius Concupiscentiae sint, et quod illa Concupiscentia vertatur in phantasias apud illos, qui ideis suis de illa indulgent; et quia cuique licet se delitiari in phantasia sua in Mundo spirituali, modo non malum faciat alteri, quod sint etiam congregationes ex talibus in Terra inferiore; et quia innotuit ubi erant, descendimus et intravimus ad illos, et vidimus quod sederent ad mensas, super quibus erat ingens copia Nummorum aureorum, dicentes quod illi essent opes omnium Regni, sed erat modo visio imaginaria, quae vocatur phantasia, per quam fecerunt apparentiam illam: at cum dicebatur illis, quod insanirent, aversi a mensis fassi sunt, quod ita sit, sed quia visio illa summopere oblectat illos, quod non possint aliter quam per vices intrare, et favere illecebris sensuum suorum: his addiderunt, quod si quis surripit alteri sua, aut aliud malum facit, decidat in aliquem carcerem sub illis, et ibi teneatur laborare pro cibo, veste, et aliquem carcerem sub illis, et ibi teneatur laborare pro cibo, veste, et aliquibus obulis, et si etiam ibi malum faciunt, deprivantur illis et puniuntur, n. 662.
LXVII. Audita est disceptatio inter quendam Legatum Regni et duos Sacerdotes, NUM INTELLIGENTIA ET SAPIENTIA, ET SIC QUOQUE PRUDENTIA, ESSENT A DEO, VEL NUM AB HOMINE; Legatus instabat quod ab homine, Sacerdotes autem quod a Deo: sed perceptum est a quibusdam Angelis, quod Sacerdotes interius in se crederent similiter ac Legatus, videlicet, quod Intelligentia et Sapientia, et inde Prudentia essent ab homine; quare ut id patefieret, rogabatur Legatus ut exueret vestes Muneris sui, ac indueret vestes Ministerii sacerdotalis, quo facto incepit Legatus multis confirmare, quod omnis Intelligentia et quoque Prudentia sit a Deo: et postea etiam rogabantur Sacerdotes ut exuerent vestes suas, ac induerent vestes Ministrorum politicorum, quo facto, loquebantur Sacerdotes ex interiori se, dicentes, quod omnis Intelligentia et Prudentia sit ab homine: causa quod ita loquuti sint, erat, quia Spiritus cogitat se talem esse qualis est super illo vestis: post haec, Tres illi amici cordis facti sunt, et inter loquendum simul iverunt viam, quae tetendit deorsum; sed postea vidi illos reduces, n. 663.
LXVIII. Agitur primum de illis qui in Verbo vocantur ELECTI, et quod sint, qui post mortem inveniuntur vitam Charitatis et Fidei vixisse, et separantur ab illis qui illam vitam non vixerunt, et sic qui tunc ELIGUNTUR, et praeparantur ad Coelum; quapropter credere modo aliquos ante nativitatem vel post illam eligi et praedestinari ad Coelum, et non omnes quia omnes vocati sunt, foret Deum impotentiae salvandi, et quoque injustitiae arguere, n. 664.
LXIX. A quodam advena dictum est in Coelo, quod non aliquis in Christiano Orbe sciat quid CONSCIENTIA, quod quia Angeli non crediderunt, dixerunt ad aliquem Spiritum, ut tuba convocaret Intelligentes, quos sciscitaret num sciunt quid Conscientia; et factum est ita, et advenerunt, et inter illos erant Politici, Eruditi, Medici, et Sacerdotes, et tunc primum sciscitabantur Politici, quid Conscientia; responderunt, quod sit dolor ex praeconcepto aut postea capto timore discriminum honoris vel opum, vel quod sit ex humore melancholico oriundo ex indigestis in Ventriculo, praeter plura. Postea percontati sunt ERUDITOS, quid sciunt de Conscientia; responderunt, quod sit maeror et anxietas infestans corpus et inde caput, aut caput et inde corpus, ex variis causis, imprimis ex hac, quod animum intenderint uni rei solum, quod sit imprimis dum regnans amor patitur, unde quandoque phantasiae et deliria, et apud quosdam cerebrositates in Religiosis, quae vocantur morsus conscientiae. Post hos interrogati sunt MEDICI, quid Conscientia, et dixerunt, quod sit modo dolor oriundus ex variis morbis, quos in copia enumeraverunt, et quod illi plures per pharmaca sanaverint: morbi ex quibus dolores, qui Conscientiae vocantur, derivantur, enumerati videantur in MEMORABILI. Demum quaesiti sunt SACERDOTES, quid Conscientia; inquierunt, quod sit eadem cum Contritione, quae praecedit Fidem, et quod illam sanaverint per Evangelium: et insuper, quod dentur Conscientiosi ex omni Religione, tam vera quam fanatica, qui sibi faciunt scrupulos in rebus salutis, etiam adiaphoris. Angeli ex his auditis perceperunt veritatem, quod non aliquis sciat quid Conscientia, quare demiserunt Angelum a se, qui doceret; hic adstans in medio illorum dixit, quod Conscientia non sit aliquis dolor, sicut omnes vos autumavistis, sed quod sit vita secundum Religionem, et quod illa vita imprimis apud illos sit, qui in fide Charitatis sunt, et quod illi qui conscientiam habent, ex corde loquantur quae loquuntur, et ex corde faciant quae faciunt, quae etiam per exempla illustravit; quare cum dicitur de aliquo quod Conscientiam habeat, intelligitur quod justus sit, et vicissim. His dictis, diviserunt se convocati in quatuor phalanges; in unam transiverunt illi, qui intellexerunt verba Angeli et faverunt; in alterum qui non intellexerunt, sed usque faverunt; in tertium qui non voluerunt intelligere, dicentes inter se, quid nobis cum Conscientia, et in quartum qui irridebant, dicentes, quid Conscientia nisi flatus; post haec visae sunt duae posteriores phalanges secedere ad sinistrum, et duae priores ad dextrum, n. 665[, 666].
LXX. Quod deductus sim ad locum, ubi veteres Sophi, qui fuerunt in Graecia, commorabantur, quem locum illi vocabant Parnassium; et dicebatur mihi quod per vices ablegent quosdam arcessendi gratia aliquos Advenas e Mundo, et inquirendi aliquid de sapientia, qualis est hodie in terris; et tunc inventi sunt duo ex Christianis, et adducti, qui mox interrogati sunt, QUID NOVI E TERRA; et hi responderunt, quod hoc ibi Novum sit, quod invenerint homines in sylvis, forte in prima pueritia ibi omissos, et quod illi ex facie quidem appareant ut homines, sed quod usque non essent homines; et quod ex illis concluserint in Mundo, quod homo non plus esset quam bestia, solum quod posset articulare sonum et sic loqui, et quod bestia similiter posset sapere, si imbueretur articulate sonare, praeter plura. Sophi ex his auditis concluserunt plura de Sapientia, quas vices ab illorum temporibus subiverat, imprimis ex eo, quod non sciant discrimen inter statum hominis et statum bestiae, et ne quidem quod homo modo nascatur forma hominis, et quod per instructiones fiat homo, ac talis homo qualiter instructiones recipit, et quod fiat sapiens ex veris, insaniens ex falsis, ac interius fera ex malis, et quod modo nascatur facultas ad sciendum, intelligendum et sapiendum, propter finem, ut sit subjectum, in quod Deus posset sapientiam a primo ejus gradu ad supremum inspirare: dicentes porro, quod ex Advenis comprehenderint, quod sapientia, quae suo tempore in oriente fuit, hodie in occidente sit. Postea instruxerunt Advenas, unde est, quod homo forma Dei creatus potuerit inverti in formam diaboli: sed de his et illis videatur MEMORABILE, n. 692.
LXXI. Quod iterum indictus sit Conventus in loco ubi erant veteres Sophi, quoniam ab emissariis audiverant, quod offenderint tres novos Advenas e terris, unum qui fuit Sacerdos, alterum qui fuit Politicus, et tertium1 qui fuit Philosophus, qui adducti, mox quaesiti, QUID NOVI E TERRA, et responderunt, hoc Novum est, quod audiverint, quod quidam dicat se loqui cum Angelis et Spiritibus, et quod ille plura de statu illorum memoret, et inter illa, quod homo sit aeque homo post mortem, cum sola differentia, quod tunc corpore spirituali indutus sit, prius autem corpore materiali: quibus auditis, interrogant SACERDOTEM, quid de illis cogitaverat in Terra; respondit, quod quia crediderat quod homo non victurus sit iterum homo prius quam die Ultimi Judicii, ille cum reliquis ex suo Ordine, putaverit, ejus relata fuisse visiones, et postea commenta, et quod denique haeserit; ad interrogationem, annon incolae telluris potuerunt ex Ratione videre quod homo vivat homo post mortem, et sic paradoxa de statu animarum interea dissipare, quae sunt, quod animae interea sicut venti volitarent in Universo, et continue expectarent Ultimum Judicium, ut cum corporibus suis coalescant, quae fors foret pejor sorte cujusvis bestiae; ad quae Sacerdos respondit, quod dicant sed non convincant, et quod coalitionem seu reunionem animarum cum suis cadaveribus et sceletis in sepulchro adscribant Omnipotentiae Dei, et cum nominant Omnipotentiam et quoque Fidem, exulat omnis ratio. Postea interrogatus est POLITICUS de auditis illis, respondit, quod in Mundo non potuerit credere, quod homo victurus sit homo post mortem, quoniam omne hominis jacet mortuum in sepulchro, et sic quod ille homo viderit Larvas, et crediderit quod illae essent angeli et spiritus: sed quod nunc primum convictus sit ab ipsis sensibus, quod vivat homo sicut prius, et quod ideo illum pudeat cogitationum priorum. Paene similia de se et de quibusdam e sua Schola narravit PHILOSOPHUS; et praeterea quod illa quae audiverat de visis et auditis ab illo homine, retulerit inter Opiniones et Hypotheses, quas ex Antiquis et Hodiernis collegerat. Sophi his auditis obstupuerunt, imprimis quod Christiani, qui in luce prae reliquis ex Revelatione sunt, in tali caligine de Vita sua post mortem essent, cum tamen nos, et sapientes nostri temporis, illam vitam sciverunt et crediderunt; dicentes porro, quod animadvertant, quod Lux sapientiae ab illo saeculo ab interioribus Cerebri se demiserit usque ad os sub naso, ubi illa apparet sicut splendor labri, et inde loquela oris sicut sapientia. His quidam ex tironibus adjecit hoc, oh quam stupidae Mentes Terricolarum hodie sunt, utinam adessent discipuli Heracliti2 qui ridebat ad omnia, et discipuli Democriti3 qui flebat ad omnia, et audiremus magnum risum et magnum fletum. Post haec datae sunt Advenis lamellae cupreae, super quibus Hieroglyphica exarata erant, et abiverunt, n. 693.
1 Prima editio: tertius
2 Sic prima editio, sed fortasse: Democriti
3 Sic prima editio, sed fortasse: Heracliti

LXXII. Quod inventi sint novi Advenae e Mundo, et adducti sint ad Urbem sub Parnassio, ac interrogati, QUID NOVI E TERRA, et responderunt, quod in Mundo crediderint, quod post mortem futura sit omnimoda Requies a laboribus, et tamen audiverunt, cum huc veniebant, quod hic sint Administrationes, Functiones, et Operae sicut in priori Mundo, et sic quod non sit Requies: ad haec Sapientes ibi responderunt, sic credidistis quod nunc victuri sitis in mero otio, cum tamen ex otio sit Mentis et inde totius Corporis languor, torpor, stupor et sopor, quae sunt Mors, et non Vita: et tunc circumducti sunt in Urbe, et ad Administratores et Operarios; quibus visis mirati sunt, quod talia dentur, cum tamen etiam crediderint, quod futurum quoddam inane, in quo victurae sunt Animae, antequam Novum Coelum et Nova Terra existent: et instructi sunt, quod omnia, quae hic coram oculis apparent, sint substantialia, et dicantur spiritualia, et quod omnia in priori Mundo sint materialia et dicantur naturalia; et quod hoc discrimen sit, quia ex alia origine sunt, videlicet, quod omnia quae in hoc Mundo sunt, existant et subsistant ex Sole qui est purus Amor, et quod omnia quae in illo Mundo sunt, existant ex Sole qui est purus Ignis: et insuper instructi sunt, quod non modo in hoc Mundo sint Administrationes, sed etiam Studia omnis Generis, et quoque Scripturae et Libri. Advenae ex his instructionibus laetificati sunt, et cum abirent, venerunt quaedam Virgines cum Acupictis et Netis, operibus manuum suarum, et donaverunt illis; et coram illis cecinerunt Oden, quae affectionem operum usus cum amaenis ejus melo angelico exprimebant, n. 694.
LXXIII. Quod introductus sim in Conventum, ubi aliqui ex vetustis Philosophis etiam aderant, ac interrogatus sum, quid in meo Mundo sciunt de INFLUXU, ad quae respondi, quod non de alio sciant, quam de Influxu lucis et caloris sui Solis in illa quae naturae sunt, tam in illa ibi quae animata sunt, quam quae inanimata, et quod prorsus non sciant aliquid de Influxu Mundi spiritualis in Naturalem, cum tamen ex illo Influxu sunt omnia mirabilia, tam quae conspiciuntur ibi in Regno animali, quam quae in Regno vegetabili, quae quoad partem recensentur; et quia hunc Influxum non sciunt, confirmant se pro Natura, et fiunt Naturalistae, et tandem Athei, n. 695.
LXXIV. Quod loquutus sim cum sectatoribus Aristotelis, Cartesii, et Leibnitizii, de INFLUXU PHYSICO, de INFLUXU OCCASIONALI, et de HARMONIA PRAESTABILITA, et audivi, quomodo quisque suam Hypothesin confirmavit; et quoniam non potuerunt inspicere illam rem intellectu supra confirmationes, sed modo infra illas, dirimebant litem per sortem, quae exivit pro Influxu spirituali, quae quoad partem cum Influxu Occasionali coincidit, n. 696.
LXXV. Quod perductus sim in quoddam Gymnasium, in quo Juvenes initiabantur in varia quae sapientiae sunt, quod fiebat per ventilationem alicujus objecti, quod a Praesule ibi proponebatur, et objectum ventilationis tunc erat, QUID ANIMA, ET QUALIS ILLA; erat Cathedra, in quam ascendebant responsuri; et mox UNUS ascendit dicens, quod nemo a Creatione Mundi potuerit indagare, quid Anima et qualis illa; at quia sciverunt, quod Anima esset in homine, inquisitum est, ubinam illa, et quod fuerit, qui opinatus est, quod apud hominem resideat in quadam Glandula, quae vocatur Pinealis, et sedet inter duo Cerebra in Capite; et quod hoc primum crediderit, sed quia a multis rejectum est, post etiam ipse recesserit. Post hunc SECUNDUS ascendit, et dixit, quod credat quod sedes Animae in Capite sit, quoniam Intellectus ibi est, sed quia non potuit divinare ubi illa ibi, accesserit1 nunc ad sententiam illorum, qui dixerunt quod sedes ejus esset in tribus Cerebri Ventriculis, nunc ad illorum qui dixerunt illam esse in Corporibus striatis ibi, nunc ad illorum qui dixerunt in Substantia medullari aut corticali, et nunc ad illorum qui dixerunt in Dura Matre, quibus addidit, quod relinquat cuique arbitrari, quod libet. TERTIUS ascendens dixit, quod Sedes animae esset in Corde et inde in Sanguine, et hoc confirmavit ex Verbo, ubi dicitur Cor et Anima. QUARTUS postea ascendens dixit, quod a pueritia cum Antiquis crediderit, quod Anima non esset in parte, sed in Toto, quia est substantia spiritualis de qua non praedicari potest locus, sed impletio, tum quia per animam etiam intelligitur vita, ac vita est in toto. QUINTUS ascendens dixit, quod credat Animam esse purum quid simile aetheri aut aeri, et quod hoc crediderit quia opinati sunt, quod Anima talis foret, postquam separata2 est a corpore. Sed quia Sapientes in Orchestra perceperunt, quod nullus ex illis sciret quid Anima, rogabant Praesulem, qui id problema proposuerat, ut descenderet et doceret; hic itaque descendens dixit, quod Anima sit ipsa Essentia hominis, et quia Essentia absque forma non est aliquid, quod Anima sit Forma formarum hominis, et quod haec forma sit Forma vere humana, in qua sapientia cum ejus perceptionibus, et Amor cum ejus affectionibus universaliter resident; et quia credidistis in Mundo, quod vos futuri sitis Animae post mortem, estis vos nunc Animae, praeter plura: et hoc confirmatum est per hoc effatum in Libro Creationis, Jehovah Deus inspiravit in nares Adami ANIMAM VITARUM, et factus est homo in ANIMAM VIVENTEM, Genes. II:7[, 697].
1 Prima editio: accesserlt
2 Prima editio: feparata


LXXVI. Quod visus sit Angelus cum tuba, per quam convocavit Celebres eruditione inter Christianos, ut proferrent quid in Mundo prius crediderant de GAUDIIS COELI, ET DE FELICITATE AETERNA; hoc fiebat, quia dictum est in Coelo, quod nemo in Christiano Orbe sciat, aliquid de illis: et post horulam visae sunt ex Christianis eruditis adesse sex Cohortes, qui quaesiti, quid sciverant de Gaudiis Coeli, et de Felicitate aeterna; dixit PRIMA COHORS, quod crediderint fore modo Intromissionem in Coelum, et tunc in ejus festiva Gaudia, sicut quis intromittitur in domum nuptiarum et in ejus festivitates. ALTERA COHORS dixit, quod crediderint esse laetissima Consortia, ac suavissimas Confabulationes cum Angelis. TERTIA COHORS dixit, quod crediderint esse Epulationes cum Abrahamo, Isaco et Jacobo. QUARTA COHORS dixit, quod crediderint esse Delitias Paradisiacas. QUINTA COHORS, quod essent supereminentia Dominia, opulentissimae Gazae, et superregia Magnificentia. SEXTA COHORS, quod esset Glorificatio Dei, et Festum perennans in aeternum. Ut ergo Eruditi illi scirent, num illa quae crediderant esse Gaudia coeli, datum est illis intrare in illa sua Gaudia, et cuivis cohorti per se, ob causam, ut per vivam experientiam discerent, num Gaudia imaginaria vel num realia essent; hoc fit cum plerisque qui e Mundo naturali alluunt in spiritualem, n. 731, 732, 733.
* Et mox tunc illa Cohors, quae putaverat Gaudia Coelestia esse laetissima Consortia et suaves Confabulationes cum Angelis, immissa est in imaginationis suae gaudia; sed quia erant gaudia externa, et non interna, post aliquot dies taedio affecti sunt, et recesserunt, n. 734.
* Postea illi, qui crediderant, quod Gaudia Coelestia essent Epulationes cum Abrahamo, Isaco et Jacobo, in similia illis intromissi sunt, sed quia perceperunt, quod Gaudia illa essent modo externa, et non interna, taeduit illos, et abiverunt, n. 735.
* Similiter factum est cum illis, qui crediderant Gaudia Coeli et Felicitatem aeternam consistere in supereminentibus Dominiis, opulentissimis Gazis, et in superregia Magnificentia, n. 736.
* Similiter etiam cum illis, qui crediderant Gaudia coelestia et inde Felicitatem aeternam esse Delicias Paradisiacas, n. 737.
* Similiter postea cum illis, qui crediderant Gaudia Coelestia et Felicitatem aeternam esse perpetuam Glorificationem Dei, ac Festum perennans in aeternum: hi tandem instructi sunt, quid in Verbo per Glorificationem Dei intelligitur, n. 738.
* Similiter demum factum est cum illis, qui crediderant se in Gaudia Coelestia et in Felicitatem venire, modo intromittantur in Coelum, et quod illis tunc1 similiter Gaudia forent, quemadmodum est illis qui intrant in domum nuptiarum et simul tunc in festivitates; at quia illis per vivas experientias ostensum est, quod in Coelo non sint Gaudia nisi illis, qui vitam coeli, hoc est, vitam charitatis et fidei vixerunt, et quod vicissim Coelum illis qui contrariam vitam egerunt, sit cruciatus, recesserunt, et cum similibus se consociaverunt, n. 739.
Quoniam perceptum est ab Angelis, quod adhuc nullus in Mundo naturali sciret qualia sunt Gaudia Coeli, et inde qualis est Felicitas aeterna, dictum est ad Angelum tubae, ut eligeret ex convocatis decem, ac introduceret illos in unam Societatem Coeli, ut suis oculis viderent et mentibus perciperent quid Coelum, et qualia ibi gaudia sunt, et factum est ita; et post intromissionem, primum datum est illis videre magnificum Palatium Principis ibi, no. 740. Tum Paradisum juxta illud, n. 741. Postea ipsum Principem, et ejus Magnates in vestibus splendidis, n. 742. Deinde invitati ad Mensam Principis viderunt apparatus, quos aliquis oculus in terris non viderat; et ad Mensam audiverunt Principem instruentem illos de Gaudiis Coelestibus et de Felicitate aeterna, quod essentialiter consisterent in Beatitudine interna, et ex hac in Jucunditatibus externis, et quod beatitudo interna suam2 essentiam ducat ex affectione usus, n. 743[, 744]. Post prandium ex mandato Principis arcessiti sunt quidam sapientes Societatis, qui plene illos instruebant quid et unde beatitudo interna, quae est Felicitas aeterna, et quod haec faciat, ut Jucunditates externae sint Gaudia, praeter plura de his et illis, n. 745 ad 746. Post haec datum est illis videre Nuptias in illo Coelo, de quibus, n. 747 ad 749. Et demum auscultare Praedicationem,3 n. 750, 751. Quibus omnibus visis et auditis, pleni cognitione de Coelo, et laeti corde, descenderunt, n. 752.
1 Prima editio: tune
2 Prima editio: suum
3 Prima editio: Praedicationem (sine interpunctione)

LXXVII. Agitur ibi de REVELATIONE; quod placuerit Domino Se manifestare mihi, et aperire interiora Mentis meae, et sic dare videre quae in Coelo et Inferno sunt, et quod sic detexerit Arcana, quae excellentia et dignitate excedunt Arcana hactenus detecta, quae sunt, I. Quod in omnibus et singulis Verbi sit SENSUS SPIRITUALIS, qui non apparet in sensu literae: et quod ideo Verbum per Correspondentias Spiritualium cum Naturalibus conscriptum sit. II. Quod ipsae CORRESPONDENTIAE, quales sunt, manifestatae sint. III. Et quoque de VITA HOMINUM POST MORTEM. IV. De COELO et INFERNO, quale unum et quale alterum; et quoque de BAPTISMO et SANCTA COENA. V. De SOLE in Mundo Spirituali, quod sit purus Amor a Domino, qui in medio ejus est, ex quo procedens Lux est sapientia, et procedens Calor est Amor, et sic quod inde sit Fides et Charitas, et quod inde omnia quae procedunt, sint Spiritualia, et sic viva; et quod Sol Mundi naturalis sit purus ignis, et inde quod omnia quae ex hoc Sole, sint naturalia, et sic mortua. VI. Quod tres Gradus sint, hactenus ignoti. VII. Et praeterea de ULTIMO JUDICIO; Quod DOMINUS SALVATOR SIT DEUS COELI ET TERRAE: de NOVA ECCLESIA, et ejus Doctrina; de INCOLIS PLANETARUM; et de TELLURIBUS in Universo; n. 846. VIII. Insuper de AMORE CONJUGIALI, et quod sit spiritualis apud spirituales, naturalis apud naturales, et carnalis apud adulteros, n. 847. IX. Quod1 ab Angelis per autopsiam compertum sit, quod tametsi Arcana illa excellentiora sunt Arcanis hactenus detectis, usque a multis hodie floccipendantur, n. 848. [X.] Quod auditum sit murmur a quibusdam in Infera terra, quod illis fidem non adjungant, nisi MIRACULA fiant, sed quod tulerint responsum, quod per Miracula non plus credituri essent quam Pharao et Aegyptii, nec plus quam posteri Jacobi dum saltaverunt circum Vitulum Aureum in deserto; nec plus quam ipsi Judaei dum viderunt Miracula ab ipso Domino facta, n. 849. XI. Demum, Cur Dominus Arcana illa revelavit mihi, et non potius alicui ex Ordine Ecclesiastico, n. 850.
* Quod illa, quae in MEMORABILIBUS quae post Capita sunt, vera sint, et quod similia Prophetis ante adventum Domini, et similia Apostolis post adventum Ipsius, ut Petro, Paulo, et imprimis Johanni in Apocalypsi2, visa et audita sint, quae recensentur, n. 851.
1 Prima editio: quod
2 Prima editio: Apocalysi

853. THEOREMA PROPOSITUM A QUODAM DUCE ELECTORE IN GERMANIA, CUI ETIAM SUMMA DIGNITAS ECCLESIASTICA FUIT.

Quondam in Mundo spirituali vidi quendam Ducem Electorem in Germania, cui etiam summa Dignitas in Ecclesiasticis fuerat, et juxta illum duos Episcopos, et duos etiam Ministros, et ad distantiam audivi quid inter se loquebantur: interrogavit Dux Elector quatuor adstantes, num scirent quid facit Caput Religionis in Christianismo; responderunt Episcopi, caput Religionis in Christianismo1 est FIDES SOLA JUSTIFICANS ET SALVANS; interrogavit iterum, num scitis quid intus in illa Fide reconditum latet, recludite illam, introspicite, et dicite; responderunt, quod intus in illa non aliud reconditum lateat, quam MERITUM ET JUSTITIA DOMINI SALVATORIS; ad haec dixit dux Elector, latetne tunc in illa Dominus Salvator in Humano suo, in quo vocatur JESUS CHRISTUS, quia Ipse in Humano suo Solus Justitia fuit; ad haec dicebant, hoc certe et indivise sequitur: instabat Dux Elector, dicens, aperite Fidem illam, et introspicite adhuc, ac investigate bene, num quippiam aliud inibi est, et dixerunt Ministri, latet etiam inibi GRATIA DEI PATRIS; ad quod Dux Elector dixit, concipite et percipite rite, et videbitis, QUOD SIT GRATIA FILII APUD PATREM, Ille enim petit et intercedit: quare dico vobis, quoniam confitemini, veneramini, et osculamini Fidem illam vestram Solam, omnino confitebimini, venerabimini et osculabimini Dominum Salvatorem in Humano suo Solum, nam, ut supra dictum est, Ipse in Humano suo fuit et est JUSTITIA; quod Ipse in Hoc etiam sit JEHOVAH et DEUS, vidi in Sacris Literis, ex his, “Ecce Dies venient, cum suscitabo Davidi Germen justum, qui regnabit Rex, et prosperabitur, et hoc Nomen quod vocabunt Ipsum, JEHOVAH JUSTITIA NOSTRA, [Jerem. XXIII:5,6,] Cap. XXXIII:15,16. Apud Paulum, In Jesu Christo OMNIS PLENITUDO DIVINITATIS habitat corporaliter, Coloss. II:9. Et apud Johannem, Jesus Christus est VERUS DEUS, et Vita aeterna,” I. Epist. V:20.2 Quare etiam vocatur DEUS FIDEI, Philipp. III:9.
1 Prima editio: Christanismo,
2 Prima editio: V:20,21.